1 TẠP KHÚC Những "con ñường xưa Em ñi" ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH HƯƠNG 1 Chỉ là ghi lại một chuyến thăm quê 5 tuần lễ từ 12 tháng 5 ñến 16 tháng 6 năm 2012. Sẽ có những ñoạn không vui hay không hài lòng do chạm vào ốc ñảo ðịa Phương cũng có những "Kịch Cỡm" bi hài và cũng có suy tư nghĩ về khi bất chợt nửa ñêm thức giấc. Nói chung ghi nhận rất chủ quan của người viết, xin mọi thứ lỗi thường lệ NhàQuê Phần Mở ðầu Gọi là chúng tôi gồm có NhàQuê và Tư Lịnh, chuyến ñi ñột ngột nhưng lại có chuẩn bị vài tháng trước ngày khởi hành. ðột ngột vì do thực tế bên nhà cần phải về gấp trước khi quá trễ, ñột ngột vì chính NhàQuê chưa có ý ñịnh nào cho việc như thế trong năm 2012 nầy, ñột ngột vì lẽ ra ñợi ñến lúc các cháu nội ngoại nghỉ Hè và ñột ngột lẽ ra sau khi dự lễ tốt nghiệp ðại Học như mong ñợi của cháu nội Amy PhượngLoan Trần; Nhưng: Có sự chuẩn bị khá rõ ràng về mục ñích, chương trình, những nơi sẽ HÀNH HƯƠNG, những gặp gỡ bạn bè, những du hành sau ñó . Về mục ñích bao gồm những ñiểm chánh sau: - Thăm lại mộ phần Ba Má, giỗ Ba và viếng mộ phần Nhạc Phụ
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
TẠP KHÚC
Những "con ñường xưa Em ñi"
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH HƯƠNG 1
Chỉ là ghi lại một chuyến thăm quê 5 tuần lễ từ 12 tháng 5 ñến 16 tháng 6 năm 2012. Sẽ có những ñoạn không vui hay không hài lòng do chạm vào ốc ñảo ðịa Phương cũng có những "Kịch Cỡm" bi hài và cũng có suy tư nghĩ về khi bất chợt nửa ñêm thức giấc. Nói chung ghi nhận rất chủ quan của người viết, xin mọi thứ lỗi thường lệ NhàQuê Phần Mở ðầu Gọi là chúng tôi gồm có NhàQuê và Tư Lịnh, chuyến ñi ñột ngột nhưng lại có chuẩn bị vài tháng trước ngày khởi hành. ðột ngột vì do thực tế bên nhà cần phải về gấp trước khi quá trễ, ñột ngột vì chính NhàQuê chưa có ý ñịnh nào cho việc như thế trong năm 2012 nầy, ñột ngột vì lẽ ra ñợi ñến lúc các cháu nội ngoại nghỉ Hè và ñột ngột lẽ ra sau khi dự lễ tốt nghiệp ðại Học như mong ñợi của cháu nội Amy PhượngLoan Trần; Nhưng: Có sự chuẩn bị khá rõ ràng về mục ñích, chương trình, những nơi sẽ HÀNH HƯƠNG, những gặp gỡ bạn bè, những du hành sau ñó . Về mục ñích bao gồm những ñiểm chánh sau: - Thăm lại mộ phần Ba Má, giỗ Ba và viếng mộ phần Nhạc Phụ
2
- Vấn an Nhạc Mẫu tuổi ñã quá 95 - Thăm bà con Nội Ngoại ...Dâng hương ông bà cô chú bác cậu dì ... - Gặp lại bạn bè, người quen cũ mới - Kỷ niệm 50 năm từ khởi ñầu bước lập gia ñình - Du hành nếu ñiều kiện cho phép Như thế có là sự chuẩn bị chăng ....có thể nhiều thiếu sót không tránh khỏi, nhưng phần nào vừa ý NhàQuê Jun 26, 2012 ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 2 Cộng hàng số: 3369+4669+1379=9417 nếu là số tiền hoạnh tài trên trời rơi xuống ắt là có chút mừng mừng, ñàng nầy dãy số ñó là chiều xa của ñoạn ñường chim bay tính bằng miles ....ơi thôi là ngán ngẩm , vốn xưa nay ñã chẳng thích thú chút nào khi ngồi vào ghế cho "thầy cô HÙ" choàng khăn cắt tóc ...chỉ 5, 10 phút thôi mà ớn thấu trời huống hồ gì giờ phải bó rọ trong khoang hành khách với vé hạng bét trong 20 giờ 10 phút trong chuyến bay vượt Thái Bình Dương nối 2 châu Mỹ-Á. May thay ngày nay khi ñi lâu như thế ñều có ñược các phương tiện như TV,Laptop, máy nghe nhạc, game, ... giúp quên thời gian dài thườn thượt, cất tạm gánh lo âu, tạm gác qua bên những phiền hà ñang chờ ở nơi sẽ ñến.
3
Vậy mà ñó là Quê Hương ...Hai tiếng thiêng liêng của tất cả màu da và ngôn ngữ chính thống không phải loại pha màu. Những lúc ngồi chờ lên hay chờ ñổi chuyến, nhìn những chiếc Boing 777 chất hàng ñể thấy sức mạnh phi thường của các
máy phản lực ñã nhấc bổng và mang ñi hàng mấy chục tấn "người và của" trong mỗi chuyến bay xa. Vậy mà còn thua xa lòng tự hào huyền hão Sáng trưa chiều tối không còn tuần tự theo lẽ tự nhiên, ...những giấc ngủ ép gượng gạo, những bữa ăn khác giờ giấc ...tất cả không bình thường, .... Vậy mà bằng lòng chịu ñựng Thay ñổi khí hậu ñới, thảo mộc, môi trường, tiện nghi cuộc sống ñột ngột trong khảnh khắc 24 giờ ngắn ngủi Vậy mà phải nhanh chóng thích nghi Từ những thủ tục giản dị, thái ñộ niềm nỡ, lịch sự trên cả lễ phép ñến rườm rà, hách dịch, soi mói ñến cả gây khó dễ từ những nhỏ nhặt, những tham lam Vậy mà nén xuống làm ngơ Nơi mà phụ nữ không dám chưng diên ñeo những quí kim quí thạch, nơi mà giấy tờ tiền tùy thân, tiền bạc phải giấu trong mấy lớp áo quần có khuy có nắp gài cài cẩn thân.... Vậy mà phải ráng giữ gìn cẩn trọng, bỏ thói quen cố hữu xuề xòa Bởi vì hai tiếng QUÊ HƯƠNG ...Bởi vì 2 tiếng ấy không ngôn từ nào khác có thể giải thích ñủ ñầy hơn .. PHẢI ðI !!! Và khi trở về nơi sinh sống,biết rằng nơi ñó người ta nói bằng thứ ngôn ngữ khác tiếng mẹ ñẻ của mình nhưng
4
cũng ñủ hiểu rằng CHÀO MỪNG ÔNG TRỞ VỄ NHÀ!! Thèm câu tương tự CHÚC BẠN VỀ THĂM QUÊ HƯƠNG VUI VẺ tiếng của người cùng mẹ Âu Cơ!? Nhưng 10 năm, 20 năm nữa hay chẳng bao giờ NhàQuê July 17, 2012
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 3 Phi cơ từ ðài Loan chếch hướng Tây Nam vào không phận Quảng Nam-ðà Nẵng rồi hướng về Sài Gòn. Từ trên cao nhìn ñược bãi biển cát trắng và sóng li ti, núi rừng xanh thẳm. Phi cơ hạ thấp cao ñộ từ Long Khánh Biên Hòa rồi Thủ ðức, sông ðồng Nai, sông Sài Gòn dễ dàng nhận biết, nếu không có các ñiểm mốc ấy thì các nhà cao thấp mái ñủ màu thoạt nhìn như những thành phố lớn nào ñó Từng nghe nhiều người vẻ hãnh diện nói về "bây giờ ñất nước phát triển lắm, ñường xá mở mang, có ñường cao tốc, có bao nhiêu cầu treo, ñường hầm, ....có thể sẽ ñi lạc ngay trên tỉnh nhỏ Bến Tre" . Hình như các nước trong vùng ñều không ñạt kịp tiến nhanh ñó. Phi cơ chạm ñất nhẹ nhàng lướt trên phi ñạo ...Những dãy nhà vòm trước thời hồng thủy mười mấy năm vẫn còn "trơ gan cùng tuế nguyệt" nhưng có vẻ bệ rạc rổng tuếch, chúng còn lại vì chúng chẳng còn gì ñể tháo gở chăng !? ..... Phi trường quốc tế như một bao diêm chật hẹp chưa thành cái bật lửa Zippo thông dụng. Tạp nham cũ mới. Cái khác ñầu tiên sau khi các tiếp viên cúi chào nói lời cám ơn hành khách và lời hẹn gặp lại dù ñó chỉ là câu giao tiếp thông thường. Cái khác ñó là ñược ñi vào ñường ống thay vì xe buýt như trước ñây, mà dọc theo ñường ống ấy ñể dẫn ñến khu vực làm thủ tục nhập cảnh lố nhố những công an sắc phục mặt khó ñăm ñăm chứ không là các hướng dẫn viên
5
tươi cười thân thiện chỉ lối, khác xa những nước ñã có lần du lịch hoặc ghé qua. Không có gì mới hết bạn ơi! Vẫn 5 ñô Mỹ kẹp trong mỗi passport nơi quầy ñóng dấu nhập cảnh nếu bạn không muốn mất thì giờ bởi những câu hỏi trên trời dưới ñất. Vẫn 10 ðô La qua cửa quan thuế . Và ñặc biệt 20 ñô cho cái ông veston cà vạt ngồi coi máy kiểm hành lý khi ông giữ lại 2 va li trong ñó có 7 chai Rémy Martin XO và 1 chai Hennessy XO ñịnh thết ñãi anh em bạn bè cho
biết mùi tạm gọi là của dân giàu...Nhưng không sao, vốn thương hại những người có ăn có học biết chạy chọt tìm chỗ gở vốn, tiến thân. Họ ñưa tay nhận tiền thản nhiên như người mua kẻ bán. Thời gian ngột ngạt, chậm chạp ñó cộng thêm cái nóng hầm hập mới thấy hết giá trị của chuyến di hành. Mới thấy con bịnh vô phương cứu chữa ...thảm thương thay cho ñất nước tự hào! NhàQuê July 19, 2012
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 4 So với xưa kia, những con ñường có mở rộng ra hơn nhưng vẫn tắt nghẻn; ðó là hình ảnh Sài Gòn ñược ghi nhận trước nhất . Xe hơi ñủ cỡ ñủ loại, xe hai bánh có ñộng cơ và không ñộng cơ ... chạy như chen lấn nhau lạn qua lách lại ñến chóng mặt. Thật tình mà nói với 44 năm biết ngồi sau tay lái, lái ñủ loại xe kể cả xe móc hậu kéo nước, kéo pháo ....nhưng chắc là không dám .... Những mái tóc văn thơ, những gương mặt thanh tú làm trái
6
tim sai nhịp ñã không còn nữa trên ñường phố Sài Gòn, không còn tìm thấy nơi thành phố khoe sắc khoe hương nầy , không còn gặp lại trong tất cả dòng xe cộ bất cứ nơi ñâu. Chắc chắn có người gật ñầu hay vẫy tay chào mà không biết là ai ....
Về thời trang phải nói Sài Gòn hơn hẳn ....có khi ñi trước, cho dù ñất nước vốn triền miên... chưa bao giờ ñược xếp vào trăm hạng ñầu tiên.
Con ñường cao tốc Sài Gòn - Mỹ Tho nằm phía Tây của quốc lộ 4 ngày xưa, mỗi chiều 2 làn xe với tốc ñộ hạn chế, có thu phí ở hai ñầu, mới xây chưa bao lâu mà có chỗ cần tu bổ, có
lẽ không ñáp ứng nổi với loại xe vận tải hạng nặng cần thiết cho nhu cầu vận chuyển hàng hóa công nghiệp ...ñường hẹp hơn xa lộ Sài Gòn - Biên Hòa ñược xây trong giữa thập niên 50 thế kỷ trước, xa lộ nầy ngày nay là một phần của Quốc Lộ 1 (gọi chung là xa lộ Hà Nội ?) ...riêng ñường Trường Sơn hay ñường Hồ Chí Minh ngoài Trung cũng hẹp 1 làn xe mỗi chiều và nhiều khoảng cong nguy hiểm, nhiều cầu qua sông suối cheo leo .... ðường cao tốc ñến Trung Lương thuộc Mỹ Tho là hết, về Bến Tre phải chạy lòng vòng xuống phố chứ không có lối ra dẫn thẳng lên cầu Rạch Miễu mới xây ñể về Bến Tre . Cầu nầy theo ñược biết ñược thiết kế và xây dựng với ngân khoản hoàn toàn ñịa phương ....cầu có vẻ mỏng mảnh, khá dài vượt qua 3 ñoạn sông chảy giữa hai cù lao Qua hết cầu ñi theo con ñường mới nằm phía thượng nguồn nếu lấy sông Ba Lai làm chuẩn, vì vậy cảnh vật 2 bên còn xa lạ với người vốn còn lãng vãng hình ảnh của "Con ðường Xưa Em ði" Không khó khăn gì nhận ra những vòng xoay mới là nơi nào khi xưa, ñiểm dừng thứ nhất là thành phố Bến Tre với chờ ñợi bữa cơm trưa trễ hơn ñôi chút, gặp lại trong vui mừng và cả
7
tin bạn bè có ñứa mới vừa từ giã cuộc chơi. Hôm ñó ngày 12 tháng 5 Dl năm 2012 NhàQuê July 22, 2012
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 5 ðoạn ñường Bến Tre - Ba Tri ngày xưa dài chỉ 36 Km, ñi xe ñò ít nhất cũng 2 tiếng ñồng hồ, xe chạy ì ạch, ngừng nghỉ nhiều lần lên xuống khách, chất chở thêm hàng hóa, có khi hành khách phải ngồi trên mui xe nhất là chuyến chót . Xe gắn máy lúc ñó còn ít, tiến dần từ Mobylette ñến Goebel rồi các loại xe Nhật: Honda, Suzuki, Kawasaki, Bridgestone, ...mà người sở hữu thường là lớp người có thu nhập khá hoặc ổn ñinh. Cũng ñoạn ñường ấy, ngày nay ñủ loại xe cộ, "xế hộp", xe 7 chỗ ngồi trở lên, ..xe buýt, xe vận tải hạng trung, xe cải tiến thành xe vận tải . Loại xe cải tiến nầy gần như thiếu an toàn về nhiều mặt về lưu thông, về ô nhiễm, về chất chở hàng hóa ...chạy sau chiếc xe thuộc loại Pick Up Truck chất ñầy dừa xiêm còn nguyên quài mà chỉ ràng rịch sơ sài, không biết dừa sẽ sút cuốn do dằn xốc rơi xuống ñường bất kỳ lúc nào, trông mà cứ hồi hộp Nhà cửa cất theo kiểu "mạnh ai" theo kiểu thi ñua cũng ñoán ñược thành phần xã hội của gia chủ ....không còn nhìn thấy những cánh ñồng "thẳng cánh cò bay" ...nhìn ñược chăng là như những thửa vườn ốc ñảo như muốn nói lên ý phản kháng chánh sách cải cách, hợp tác gì ñó chăng? Nói chung quang cảnh quen thuộc ngày xưa nay không còn nữa trên ñịa hình ñịa vật, không dễ dàng nhận biết dấu mốc, ngã ba, ngã tư, giao lộ cũ ...Có nhiều ñường mới mở ... tài xế bấm còi liên tục ñủ nói lên tình trạng và mức tuân thủ luật giao thông.
8
Lạ lẫm, nhưng cuối cùng xe dừng lại trước nhà, ñể các ñứa em chuyển hành lý xuống, chúng tôi ôm chầm các em, mẹ già ñang mừng rỡ ... thấp nhang và bốn lạy trước bàn thờ có di ảnh thân nhạc phụ mà chúng tôi không có mặt vào lúc Người tiên cảnh viễn du.ðưa hai passport nhờ ñứa cháu trình công an sở tại.
Chúng tôi ñã có mặt trên "thành phố" quê xưa. NhàQuê July 25, 2012
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 6 Sau bữa cơm trưa ngày 13-05-2012 , chú em trai út của tôi từ Tân Thủy vô Thị Trấn chở tôi về quê và dự ñịnh ở lại ñó tới xong ñám giỗ Ba tôi ...Tư Lịnh tôi ở lại bên Bà Nhạc ít hôm, sẽ ra Tân Thủy sáng sớm ngày ñám giỗ . Buổi chiều 13 gồm có tôi, chú em trai kế từ Cần Thơ về, vợ chồng cô em gái từ Giồng Trôm xuống, vợ chồng chú em trai út thủ trại, ñã cùng chung bữa cơm gia ñình mà phần lớn món ăn ñều nhắm vào các món tôi thích hoặc không có bên xứ người . Ai cũng ngạc nhiên với yêu cầu: rau lang luộc, canh rau nhúc, cá khoai nấu ngót, cá mòi gà nấu mẳn ...dễ ẹt! Nhưng mục ñích chính là xếp ñặt công việc cho ngày ñám giỗ Ba tôi vốn cúng chay, nay kèm thêm tiệc mặn nhân tôi về thăm gia ñình. Tôi cắt ñặt công việc: - Vợ chồng chú em kế lo phần ñám giỗ vì chú ấy ñã ñược chia lo phần vụ nầy nhiều năm rồi, cũng như chú em Út phần cúng giỗ Má tôi. - Vợ chồng cô em gái ñặt mua, nấu các món cho tiệc xum họp - Vợ chồng ñứa em trai Út phụ trách chuẩn bị tiệc phối hợp cùng vợ chồng chị gái và các cuộc tiệc khác như bàn ghế , chén dĩa, thức uống, ....
9
- Ngày kế tiếp tôi cùng chú em trai Út ñi thăm bà con Nội Ngoại, lễ ông bà và mời anh chị em con của Bác, Chú Cô, Cậu, Dì, hàng xóm và vài người có những kỷ niệm cùng tôi. Tuyệt ñối không có ý ñịnh mời "Viên Chực" nào cả. ðêm ấy lần ñầu tiên sau 26 năm tôi ngủ lại nơi làng quê sinh quán. Sáng sớm ngày hôm sau 14-05, ñứa em trai út, 2 ñứa em cột chèo và tôi thả bộ ra chợ ñịa phương ăn sáng, uống cà phê, ñồng thời mua trà bánh ñủ những phần dự ñịnh thăm viếng ông bà cô cậu chú bác. Chính sự có mặt vào lúc mới sáng sớm nầy làm tôi gặp rắc rối, ... NhàQuê July 28, 2012
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 7 Cả hai kiến họ Nội Ngoại tôi rất khắt khe trong việc giữ lễ nghi ...Lớp Chú, Bác , Cô, Dì của tôi nay còn vài người bàng hệ, trực hệ chỉ còn thế hệ ngang tôi . Do ñó về phía Nội, tôi cũng có vai vế lớn vì Ba tôi ñứng thứ nhì trong 4 anh em. Bên phía Ngoại, tôi vào hàng nhỏ nhất vì Má tôi là con gái út trong gia ñình . Dong dài như vậy ñể nói lên vì sao tôi phải ñích thân ñến mời anh chị em hai bên dự tiệc họp mặt nhân tôi về thăm quê hương. Có lần em tôi ñi mời ñám cưới cho con hay tương tự như vậy mà vài anh không có nhà, nên không chờ gặp, phải nói lại với con của các anh, bị bắt lỗi là mời nhắn, không dự ...thật sự tôi rất mong muốn gặp mặt anh chị em bà con, biết ñâu ñược ñây sẽ là lần cuối cùng ...Tới ngày nay mà sơ suất như vậy cũng bị bắt lỗi ....nhất là tôi vừa từ nước ngoài về càng phải thận trọng hơn ...
10
Chờ vợ chồng cô em gái tôi từ Giồng Trôm xuống và chúng tôi lên ñường, theo hương lộ ngày xưa nay ñã tráng nhựa, ghé nơi nào trên ñường ñi gặp trước . ðiểm ñầu tiên ghé viếng mộ anh Tô Kim Bảng, anh mất cách ñây vài năm, là người giữ gia phả bên phía bà nội tôi . Tôi và anh cùng tuổi ñời và ñi làm "Thế Vì Khai Sanh" năm 1952 cùng lúc, dùng vào việc học về sau . Anh vào trường Kiến Hòa sau tôi một năm và gọi ñi Thủ ðức sau tôi một khóa . Khoảng sau nầy anh ñược giao giữ vai trò gì ñó ñứng hàng số 1 của ñình Tân Hòa, ngôi ñình chánh của xã, nơi ñó ngày xưa tôi ñã theo học lớp vỡ lòng . Tiếp theo không xa lắm là nhà Nội tôi, thực sự thì ngày nay không còn nữa mà là nhà của anh con trai trưởng của Bác tôi cất lại trước 1975 vài năm, thuở ñó năm nào ñám giỗ, chúng tôi cũng tụ họp về, trong phần ly mời ly tạc anh thường kể lại mối liên hệ gia ñình từ người bà con xa gần ...anh kể chi tiết từ trong kiến họ Nội hoặc Ngoại từ bốn, năm ñời trước cho chí tận hàng thuộc vai con cháu sau nầy ...tôi bái phục trí nhớ của anh . Anh kể nhiều lần rồi mà mỗi khi cần tôi phải coi lại tờ gia phả quý anh sao chép gởi và tôi hiện ñang giữ bảng copy. Những năm tản cư, Ba Má anh em tôi có sống ở căn nhà cất tạm trong vuông ñất nầy và Má tôi làm mai người cháu họ là vợ anh từ bấy (Khoảng năm 1953). Anh giờ là trưởng tộc chúng tôi . Tôi xin phép lễ tạ Ông Bà Nội và Bác tôi trước khi anh em uống trà thăm hỏi nhau về ñời sống và sức khỏe, mấy ngày sau chỉ có chị dự tiệc tôi mời, vì anh không ñi xa và ngồi lâu ñược ....Chúng tôi bùi ngùi từ giã, không biết còn gặp lại không ...
11
Mươi phút sau tôi ñã hiện diện ở nhà "CẬU MẦY", người chị tôi thương quí, người chị quê mùa, mộc mạc từ cốt cách ñến suy nghĩ .... cách mấy ngày trước khi tôi về , chị có ghé thăm chú em út tôi và nghe ñọc bài thơ "Cậu Mầy" tôi viết về chị với những tình tiết rất thật ...nghe nói chị cười .... Sau khi tôi ñã trở qua Mỹ rồi, chị nhờ em tôi ñọc lại bài "Cậu Mầy" cho chị nghe ...lần nầy chị khóc ... C�U M�Y Chị mồ côi mẹ Ba chấp nối Má sanh tôi Cùng lớn lên trong căn nhà chật chội Nhưng thương yêu lại rộng khôn cùng Ngày tôi về thăm Chị kêu ñược Cậu Mầy rồi khóc mướt Làm tôi cũng chẳng hơn gì ðứa cháu ñứng nhìn ông nội Không giống thường khi Chị cõng em và dắt tôi chạy giặc Tận Bến ðường Tắt** bìa rừng Ba Má còn ở trên ñồng Dặn trước cứ theo bà con mà trốn. Nghe tiếng hú Cành-Nông ðâu kể thân mình Chị vội che hai em mếu khóc Thời của chị ñâu có trường mà học Nên chi chị chưa khỏi i tờ Chưa ñọc thông vần ngược Sách sử thường rất ít vần xuôi Thế mà chị tôi Suốt ñời với tôi gương sách quý
12
Lâu lâu gởi tiền quà chị Khi tôi về chị mở vẫn còn nguyên Chị nói bên nây khi nào nhớ Cậu Lấy ra coi rồi khóc hồi lâu Chị còn hiểu xứ nầy: Cậu Mầy không sống nổi ñâu Chị em mình xa nhau là phải ðêm ñêm chị van vái nguyện cầu Bên xứ lạ em phật trời phò hộ Quời ñặng bằng an ðừng rề rề như hồi nẵm Thuốc Bắc thuốc Nam Chị ñi hốt mòn ñàng Tôi ñầu cúi, ngậm ngùi Nghe chị tôi, người dốt nói... Ngày tiễn tôi chị biết Sài Gòn lần thứ nhất Một bà già quệt nước mắt ngoài phòng cách ly Tối hôm trước bữa ăn có người hầu rót nước Chị ngại ngùng cứ khều hỏi người sắp ñi Tiện nghi nào cũng lạ ... Thương chị quá, chị ơi NhàQuê 2006 ** Bến ðường Tắt: Bến ghe xuồng, có rạch nhỏ gần nhất thông ra biển. Hiện vẫn còn, thuộc xã Tân Thủy, Ba Tri, Bến Tre Con ñường chánh, con ñường xương sống ñi qua ấp 2 Tân Bình nhà tôi, ñến ấp 3 Tân Thành nhà Nội và "CẬU MẦY", còn tiếp tục ñến cuối ấp 4 Tân An nhà Cô , cô em gái út và duy nhất của Bác, Ba và Chú tôi . Ngày xưa qua khỏi nhà cô vài nhà ñến ngôi miếu là hết ...nhưng bây giờ nhiều nhà tường gạch, mái ngói mới tinh cất thêm cho ñến gần Giồng Nần một xóm ấp thuộc xã Bảo Thuận giáp ranh, quê Ngoại tôi .
13
Vừa vào ấp 4 theo dự ñịnh tôi sẽ ghé nhà bác họ cũng là thầy học của tôi năm lớp 3, Bác là thân phụ các anh chị: Tô Thị Hồng Vân, Tô Kim Bằng, Tô Phước Hậu, Tô Thị Bảy, ... nhưng ngôi nhà ấy khóa cửa vì các anh chị ñều sống nơi xa, hằng năm chỉ về dịp giỗ bái hay Tết nhứt mà thôi; Bác và Ba tôi là anh em cô cậu ruột; Bà Nội tôi là em ông Nội chị Hồng Vân ....Lần trước cách ñây 17 năm khi bác gái còn sanh tiền, từ nước ngoài về tôi có ghé một lần thắp nhang lễ Bác trai và người anh con của Bác, anh và tôi nhập ngũ theo lệnh ñộng viên cùng khóa; Tấm bằng ðệ Ngũ ðẳng Bảo Quốc Huân Chương không còn trên bàn thờ anh nữa .... ; ðó là lần gần nhứt. NhàQuê July 07, 2012 ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 8 Trước khi ñến nhà Cô tôi, có một con lộ nhỏ gọi là lộ Cầu Ngang ở khoảng giữa ñường nằm trong ñịa phận ấp 4, con lộ nầy nối xã quê tôi và xã Bảo Thuận quê ngoại. Lộ Cầu Ngang như gạch nối của chữ H . Tôi dừng lại trước ngôi mộ người chị thứ tư, con của cậu 2 , người cậu ruột duy nhất ...chị là một trong năm người con gái của cậu (cậu mợ có 2 con trai và 5 con gái) ...theo tôi chị là người xinh ñẹp nhất mà lại nghèo nhất ...khi còn nhỏ mỗi khi về quê ngoại chị thường tranh nhau ẳm bồng, cho ăn món nầy món nọ ...nên tôi luôn no nứt ...Sau nầy lớn lên do công việc, tôi sống ở quận lỵ, nên khi có dịp ñi chợ chị hay ghé thăm và ñem cho các loại nông thủy sản mà chị có ...Trong dự ñịnh trước khi về nước, tôi sẽ ghé thăm chị, nhưng chị ñã ra ñi chỉ vài ngày trước ñó ..ngôi mộ ñang xây dở giữa chừng chưa xong. ðịnh mệnh ñã không cho chị em tôi còn ñược gặp nhau .
14
Một bất ngờ lý thú là nhà cô tôi hôm ñó có ñám giỗ, nhờ vậy khi ñến thăm, tôi ñã gặp mặt tương ñối ñầy ñủ các em con của cô . Cô ñã qua ñời trên hai mươi năm rồi, sau Dượng cũng ngần ấy năm Cô Dượng có 4 trai và 2 gái trong ñó 2 trai giữ những chức vụ quan trọng và ñã hy sinh trong kháng chiến, tôi và các em nhà cô ñã không cùng chiến tuyến ...nhưng không vì thế mà chúng tôi mất niềm kính trọng nhau, khi còn sống vẫn lén lúc qua trung gian gia ñình nhắn lời thăm nhau. Giờ con của cô chỉ còn lại một người trai thứ tư (theo miền Nam) và 2 em gái ... Tôi xin phép thắp hương Cô Dượng và sang từng nhà thắp nhang viếng các em nay ñã khuất ...vai em chứ trừ chú út còn lại các em khác ñều lớn tuổi hơn tôi .... Vuông ñất thổ cư của cô dượng khá rộng nên nhà con cháu cất quây quần gần nhau, tuy có cái gần cái xa ñường lộ chánh . Cuộc chuyện vãn khá lâu, nhưng tôi và các em cùng ñi ñã khước từ dự ñám vì cũng mới vừa ăn sáng trước khi khởi hành....Lúc từ giã ñể trở lại hành trình có người ñến chào tôi, tôi nhận liền tức thì. Má nó và tôi là chị em bạn dì ruột (dì 6) ...vụ việc nầy làm cháu cảm ñộng hết sức là qua mấy chục năm bao nhiêu thay ñổi mà tôi còn nhớ ra khi gặp gỡ tình cờ .... Hai cô em gái con nhà cô có chồng dưới xã Bảo Thạnh (Xã có mộ cụ Phan Thanh Giản và Võ Trường Toản), dịp ghé nầy tôi không gặp chồng của 2 cô , nhưng các em rể ñó thân với tôi quá xá ...mấy cháu con các cô em ñang trong quân ngũ, ñang mức ranh bước qua hàng Tướng mà còn quá trẻ, trong tương lai suông sẻ những ngôi sao bọc bìa vàng Tướng Lãnh chắc cũng có khi mang, quan lộ còn thênh thang .... Như vậy ñó, nhưng tôi không chút nào cảm thấy lạc lõng khi ñến gia ñình các em Cô-Cậu NhàQuê Aug 08, 2012
15
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 9 Cái ấp 4 Tân An có khi gọi là ðục Giồng Bông vốn là nổng cát cao, triên thoai thoải về hai phía: Phía Tây có cánh ñồng chung hai xã Tân Thủy và Vĩnh Hòa có chùa Kim Cang trên một gò giữa ruộng. Phía ðông một phần là ruộng muối, một phần là ruộng lúa . Lộ Cầu Ngang phát xuất từ lưng nổng cát dẫn về hướng ðông, sau khi qua hết triền dốc rồi con lộ là một bờ ñê ngăn giữa ruộng muối và ruộng lúa ñể nối với nổng cát phía thuộc xã Bảo Thuận, nổng cát nầy gọi là ðục Mộ (vì cuối nổng có mộ thân sinh cụ Phan Thanh Giản ??, có mấy cây trôm cao từ xã khác nhìn thấy ñược)...vì vậy Lộ Cầu Ngang như gạch nối của chữ H mà hai vạch song song kia là ðục Giồng Bông và ðục Mộ Hàng năm Ba Má gánh anh em tôi mỗi ñứa một ñầu phải qua lộ Cầu Ngang nầy ñể về quê ngoại ñám giỗ . Trong trí nhớ non nớt nay còn hình dung lại ñược: Cầu Ngang là một bờ trụi ñất bùn khô, khoảng giữa có cầu bằng thân cây bắt ngang con lạch tới ñó ñã cùng, vì ñất nhão nên chưa ñắp thành bờ ñươc phải làm cầu. Khoảng năm 1956 sau nhiều lần tu bổ, xe bò và xe Lam ba bánh ñã qua lại Lộ Cầu Ngang ...Ngày nay ñã tráng nhựa và các xe du lịch, xe hạng nhẹ lưu thông dễ dàng Và phía phải lúc ñó chưa là sân muối, mãi sau nầy khi kỹ thuật làm sân muối ñược du nhập từ Phan Thiết vào thì cả khu mấy trăm mẫu trở thành "Cánh ðồng Muối Trắng" Phía phải nói là ruộng lúa chứ thật sự bị nhiễm phèn nặng nên chỉ cấy ñược loại lúa ñốc lì (gạo ñỏ) năng suất thấp ...dần dần bỏ hoang ...mùa khô có thể băng ngang như ñi theo ñường chéo của hình chữ nhật ñể tới nhà cậu 2 cho mau ....Ngày nay hệ thống kinh ñào hình như cải thiện ñược vùng ruộng lúa cỏ năn nầy .
16
Khi Lộ Cầu Ngang gặp nổng ðục Mộ rồi, cứ giữ hướng như thế thì phía phải khoảng vài ba trăm thước nổng sẽ bị gián ñoạn chừng 1 Km vì ruộng muối. Xong nối tiếp ðục hay Giồng Bà Tang thuộc xã An Thủy ngày nay. Bây giờ khoảng gián ñoạn (Hình như gọi là Rạch Lấp ??) ñã có ñường tráng nhựa thông nối liền 3 xã với nhau .Cái lạ là khoảng gián ñoạn nầy thuộc xã Tân Thủy Nếu ñi thẳng sẽ có ñường ñi dọc bìa rừng chà là xen kẽ rừng mắm bần ,... ðường nầy do lòng hảo tâm của các chủ ñất vì ñi qua sân nhà nhiều ...Khi xưa ñường mòn nầy có là do vào mùa nắng nổng cát nóng hừng hực nên không thể di chuyển trên ñó ñược.. Ngày nay ñường trên lưng nổng ñã tráng nhựa, lưu thông tiện lợi ...ñường mòn cặp mé rừng xuyên qua các xóm không biết còn xử dụng nữa không...Hai bên ñường tráng nhựa bây giờ nhiều nhà gạch mới xây, có nhiều cái không thua gì những biệt thự ở ñô thị ...Tôi không còn nhận ra bất cứ nhà bà con nào ...Chú em út và vợ chồng cô em gái lại rất rành vì mỗi năm ít nhất vài lần ñi ñám tiệc hoặc giỗ bên phía Ngoại ...Cám ơn các em ñã bỏ công ra làm hướng ñạo ...Ngày xưa con ñường ñi trên nổng cát nầy tôi rành từng vuông ñất một và cả cái hố sâu, rộng có ñến vài chục mét ñường kính mà Ba Má tôi kể là do "Cù Dậy" trong năm "Thìn Bão Lụt" nào ñó còn ñể lại dấu vết Con lộ trên lưng ñồi ngày nay là con ñường chánh chạy xuyên qua các ấp của xã Bảo Thuận, nối xã Bảo Thạnh về hướng Bắc, xã An Thủy về hướng Nam, Phía Tây có ranh với xã Tân Thủy bằng một cánh ñồng, ðông có rừng nước mặn và biển. Rừng và biển ñã là nguồn lợi mang lại giàu có cho quê Ngoại tôi nhờ muối và nuôi nghêu ... Bộ mặt xã Bảo Thuận, quê Ngoại thay ñổi hẳn; Tuy nhiên do mức tăng dân số nên không tính ñược có bao nhiêu người bỏ lên thành hay lập nghiệp xa ...lâu lâu mới về thăm quê .... NhàQuê Aug 14, 2012
17
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 10 Lâu quá không còn nhớ từ khi anh 2, con trưởng nam của cậu về ở vuông ñất nầy, tôi có ñến lần nào không, hình như không vì lúc nghe tin anh về ở phần ñất ông bà Ngoại ñể lại thì tôi không còn ñược tự do ñi ñó ñây, ñi khỏi xã ấp phải xin phép mà xin chưa chắc ñã cho dù rằng ñứa cháu con chị tôi ñang vai thứ nhì quyền lực của xã ...tôi không muốn làm chuyện "ruồi bu" ñó . Anh 2 giờ là trưởng tộc bên ngoại, anh thờ cúng và giỗ ông bà ngoại theo cách phân chia hương hỏa miền Nam sau khi cha mẹ tức cậu mợ tôi ñã qua ñời . Khi tôi ñược sanh ra thì hình như ông bà ngoại còn sống và ñã mất trước khi tôi biết, nên tôi không chắc chắn lắm ...Lúc Má tôi còn sanh tiền, tôi lại quên hỏi ...Còn ông bà Nội tôi ñã quá vãng lâu trước khi tôi khóc oe oe ...Tôi ñã không nhớ và không biết mặt cả hai ông bà Nội Ngoại, không còn hình ảnh gì lưu lại, ...ngày xưa ñó nếu có chỉ là ảnh họa Nếu lấy lưng ñồi hướng Nam-Bắc làm chuẩn thì anh 2 ở phần phía trái, ñịa phương gọi là phía mặt trời lặn ...phía ruộng. Phần phía phải hay phía rừng ñược chia cho anh 7, em trai anh ...phần nầy trước ñây thường thấy trồng thuốc hút (thuốc giồng). Sau khi chuyện vãn thăm hỏi và lễ ông bà xong, tôi khẩn thiết mời anh dự tiệc họp mặt và anh nhận lời ...Tôi có kỷ niệm hay ñúng hơn là thọ ơn anh ...nhiều lần, nhưng lần ñáng kể ra là anh ñã gởi cho tôi 1 hay 2 liếp thuốc giồng anh trồng khi anh ñi thăm ông suôi của anh cùng trại cải tạo với tôi ...thời ñó tôi ghiền thuốc rất nặng, không như bây giờ ñã bỏ, ngay cả ai ngồi gần mà phà khói ñã cảm thấy khó chịu ... Khi Má tôi qua ñời anh ñến lo toan giúp các em tôi vượt qua bối rối ...anh rất hoạt bát, khi tôi khoảng 6, 7 tuổi thì anh ñã là
18
xã trưởng xã sở tại . Anh ñã trên tám mươi mắt còn sáng, còn minh mẫn ñọc thơ cho tôi nghe . ðiểm kế tiếp phải ñi ngược lại vài vuông ñất ñể thăm chị thứ 5, em anh 2 ...chị mừng vô kể có thể khoảng 50 năm mới gặp lại nhau, khi xưa lúc có chồng chị ở cách xa ñó khoảng 1 cây số, nay anh ñã qua ñời mà thấy chị ñang cất thêm thắt vốn nhà gạch mái ngói làm tôi nghĩ ñời sống của chị khá giả, cũng mừng . Tiếp tục ñi về hướng Bắc, chúng tôi ghé thăm người anh chú bác ruột, anh về sống ñây quê vợ, vợ anh lại cũng do Má tôi làm mai ...hình như chị phải gọi tôi vai chú lớn nhưng giờ lại là chị dâu tôi, gọi Má tôi bằng thím ...Má và tôi ñều lỗ thấu xương !!! Nắng càng lên cao, dù khỏi phải lội trên nổng cát như ngày xưa nhưng sức nóng vẫn hừng hục có lẽ cũng khoảng 105 ñộ F, mấy ly nước ở nhà các anh chị ñã bốc hơi hết rồi ...Thấy có quán nước ven ñường mừng vô kể ...Ực hết một trái dừa lạnh mà không thấm vào ñâu ...Chú em út tôi nhận ñược ñiện thoại từ bà xã chú, cho biết rằng: Trưởng công an xã có ñến nhà bảo nếu tôi có ngủ lại làng ấp quê cũ phải xin phép xã, trình giấy tờ ...Tôi quyết ñịnh tức thì, chiều nay về Thị Trấn ngủ ...ðó là rắc rối ñầu tiên ...Có người nói tại tôi "quên" mời họ ăn nhậu hoặc cho tiền ...Trời mới biết! ... Suốt 5 tuần, tôi chỉ nghỉ lại làng quê nơi tôi ñược sanh ra và bị ñuổi từ thành thị về ñây sinh sống trước khi bôn ñào ..chỉ có một ñêm ...Gần 40 năm rồi mà không gì mới mẻ hết, sợi dây thừng chưa ñược mở ra, nghĩ mà buồn cho quê hương ... NhàQuê Aug 15, 2012
19
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 11 Hơn 50 năm rồi mà tôi còn nhớ như in ngôi nhà của cậu 2 cất theo hình chữ "ðinh" quen thuộc , nhà chánh quay cửa về hướng Tây, hướng ruộng, tức quay lưng ra lộ với khoảng cách khá xa . Giữa sau nhà và lộ có phần mồ mả bên ngoại ....Có lúc Má tôi dặn khi Người qua ñời thì chôn cất trên nghĩa ñịa nầy, nhưng sau cùng chúng tôi quyết ñịnh ñể Má nằm cạnh Ba và cùng một khuôn viên mộ trên phần ñất nơi tôi ñược sanh ra . Phần gạch của chữ ðinh nằm ñầu song hướng Bắc không sát ranh láng giềng mà còn khoảng rộng ñặt cối quết bánh phòng Tết và giã gạo lúc chưa có nhà máy xay lúa ở gần ...Trước cửa nhà có vườn trầu tươi tốt. Mợ 2 và Má tôi ñều ăn trầu, khu vực vườn trầu thường có mấy thạp nước mắm rươi, khi ñi ñám giỗ cậu mợ nhắn ñem theo mấy chai lít lấy nước mắm về ăn . Nước mắm rươi giầm bất kỳ loại cá nướng nào cũng vét nồi ...thiếu cơm,.... ngay cả chan cơm không thức ăn cũng bá phát ! Bây giờ ngôi nhà ấy không còn nữa, người anh thứ 7 (cậu mợ 2 chỉ có hai người con trai là anh 2 và anh 7, còn lại là gái), nay ở phần ñất nầy, anh và các con anh cất nhà quay mặt hướng ðông và gần lộ ñể kinh doanh buôn bán . Khi tôi tới thăm và thắp hương lễ cậu mợ, anh ñang ngủ trưa, nghe chị kêu, anh tốc dậy , anh có lẽ lớn hơn tôi chừng 2 tuổi là cùng ...lúc nhỏ từ 2 nơi khác nhau, chúng tôi cùng vô trường quận ñể học tiểu học ... Thời ñó cả Ba Tri chỉ có 2 nơi có dạy ñến bậc tiểu học là trường Quận có tên dài sọc là Trường Tiểu Học Bổ Túc Ba Tri và trường Mỹ Chánh (Ba Mỹ). Thật sự bất ngờ, anh chị làm ăn khấm khá, có cả xe du lịch Toyota ñời mới nhưng style sao không thấy ở Mỹ, thông thường như Camry, corolla, Avelon,...Xe ñấp mền nhưng tôi có hí coi thử . Ở một nơi xa xôi tận cùng cù lao Bảo mà ñược vậy quả là "hết biết" ...Lễ vật tôi mang tới anh chỉ nhận tượng trưng phần trà mà thôi.
20
ðường mòn vào nhà có những vũng nước mưa còn ñọng, băng ngang qua vườn chuối xơ rơ mùa nắng, chúng tôi ghé thăm chị 9 bà con bạn dì ruột, má chị thứ 6, má tôi con út của Ngoại, nhà chị cất lại trở hướng khác hơn xưa nhưng vách phên rách trống, vẫn nền ñất chỉ có mái nhà lợp ngói nhưng trông cũ kỷ ...mấy con gà ốm tong thấy người lạ thất thần bỏ chạy ...Phải gọi lớn mấy lần chị mới từ ñâu sau vườn chạy lên ...chị nhìn tôi hồi lâu mới nhận ra ...Trên 50 năm rồi còn gì !!! chị sống quá bụa ñã lâu có thể ñến 50 năm. bằng khoảng thời gian từ lần gần nhứt tôi ñến thăm chị, con chị ở quanh quẩn gần xa ñâu ñó. Chị hiền lành không khác chi bà chị "Cậu Mầy" của tôi . Một TV mỏng có chân ñể trên bàn dành cho chị tiêu khiển . ðó là người chị thứ 3, con cậu 2 ....Chị cũng sống một mình, các con chị ñều ñi làm ăn xa thỉnh thoảng mới quay về ...Chị là người dễ xúc ñộng, ...chị lần từ ngón tay tôi, từng bàn tay vừa khóc vừa hôn lên ñó ..trong ràn rụa nấc nghẹn chị kể lể nỗi nhớ thương người em cô cậu của mình bao năm viễn xứ. ...Tôi xa chị từ lần chị bịnh "thập tử nhất sanh" ñến nằm nhà má tôi chăm sóc thuốc thang mà sau kỳ nghỉ hè ñó tôi lại ñi và biền biệt ...Khi kiếu từ chị lại khóc ôm hôn tôi ...có lẽ ñây là lần chị em tôi vĩnh biệt, chị ngoài 80, tôi vừa thất thập ... Nhà chị Út có khu vườn xoài ñang xanh trái, loại xoài ghép ngày nay chỉ vài năm ñã ra quả khi cây chỉ mới ngang ñầu, vườn chị còn trẻ và ngôi nhà khang trang cũng mới cất không lâu tuy rằng theo kiểu cổ ñiển thôn quê cũng nói lên sự sung túc gia ñình chị ...Anh chị tạm gác mọi chuyện tiếp tôi bên bàn trà nóng nhưng lạ kỳ thay lại làm hạ bớt cái hừng hực gay gắt tháng hè vùng ven biển ...Anh chị ñều nhỏ tuổi hơn tôi ít nhất cũng 5 tuổi, nhưng gọi tôi bằng cậu gần như "cậu mầy" một cách tự nhiên quyền thế ...chị là con gái út của cậu mợ 2 ...khi sanh chị, tôi ñã ñi ăn giỗ bên phía ngoại bằng ñôi chân của mình, Ba Má tôi khỏi gánh anh em tôi mỗi ñứa một ñầu như trước ñây nữa, tôi ñã có thể vật lộn với mấy ñứa bà con bên ngoại cùng chạng khi ñược cáp ñộ ...Thời kỳ chiến tranh những ñối thủ ấy chia làm 2 phe mà ngày nay không biết còn ñầy ñủ không!?
21
Tôi cũng thanh minh, giải thích cho anh nghe những tin ñồn ñại, chụp mũ, gán ghép, kết tội mà tôi không bao giờ có trong cuộc chiến tranh mà chánh quyền mới hay những người
muốn lập công bịa ñặt tung ra ...chuyện ấu trỉ mà cũng tạo ñược lớp người hùa theo! Anh nghe ñồn thì chỉ hỏi cho biết chứ anh thuộc "phe ta". Khi anh chị tiễn tôi và chỉ dẫn ñường tới nhà anh chị 6 thì chị 6 lại chạy xe ñạp ngang qua, chị ñi ñâu về gắp vù cái ñã vượt khỏi có ñến 50m, xa vậy nên chị không nhận ra anh em tôi ...chị nói vói phải về liền ñi gieo mạ ...cuối cùng rồi chị cũng dắt bộ trở lại vì ñối thoại với khoảng cách xa như vậy bên nào cũng "hốc cổ" ..Chị mừng rỡ hơn cả chúng tôi mừng trông thấy chị còn tráng kiện ....mời anh chị và hẹn gặp trong ngày tiệc, ñã không ñến nhà anh chị vì sợ làm mất thì giờ anh chị ñang bận rộn công việc ñồng áng mùa màng mà trời có dấu hiệu sắp mưa . Anh là một cán bộ ñã nghỉ hưu ...khoảng 1982 có gặp anh trong chốc lát trên ñường khi anh "ñi họp". ðó là lần gần nhất sau chiến tranh. Nếu không gặp chị 6 bất ngờ theo lộ trình sau khi thăm anh chị, chúng tôi sẽ ñến xóm Cây Me thuộc Bảo Thạnh ghé thăm vài chỗ nữa ...rồi theo ñường liên xã Bảo Thạnh-Tân Thủy (cũng là con ñường ðục Giồng Bông nối dài) ngang qua Giồng Nần Chúng tôi quay lại Nhà Thờ Bảo Thuận và theo con lộ băng qua cánh ñồng ñể ñến Giồng Nần thắp hương Dì 6 là chị ruột Má tôi cùng anh 10 con dì ...Mọi việc bình thường, chỉ lạ là hai bên ñường băng qua cánh ñồng ấy giờ san sát nhà cửa và cả trường học ...Nói chung quê ngoại bây giờ nhiều thay ñổi, hình ảnh ngày xưa ñã là "cổ tích" . Khoảng ñường từ Giồng Nần ñến ñầu ðục Giồng Bông (Ấp 4 Tân Thủy) không tráng nhựa nên có ñoạn gồ ghề chỉ hơn xưa ñôi chút, khi ngang qua miễu ñầu Giồng Nần có cây trôm, tôi có cảm giác rờn rợn như ngày xưa vì chuyện kể ñã lâu xãy ra ở ñâu ñó mà tôi cứ mường tượng nơi miễu nầy ....Chuyện kể
22
răng cô vợ bị cọp tấn công, người chồng cứu ñược, ôm vợ leo lên cây trôm thì cô vợ ñã chết, người chồng ôm xác vợ mấy ngày liền mà không dám xuống vì cọp vẫn dưới ñất nhìn lên ...mỗi lần cọp dợm nhảy lên (cọp không biết trèo) thì trên nầy xác chết lại cười ...cuối cùng kiệt lực người chồng sau khi khấn vái ñành buông tay và xác vợ anh bị cọp tha ñi . ..Hồi nhỏ qua miễu ấy tôi ñều chạy hoặc mùa khô tránh tìm ñường khác . Khi về ñến ranh ấp 4 và 3 của Tân Thủy chúng tôi rẽ hướng Vĩnh Hòa (Giồng Giá) ñể ghé nhà Diễn ñứa học trò ñã có thời gian cùng nhau ñi buôn bằng ghe thương hồ xuôi ngược . Ba của Diễn và các bác ñều là liệt sĩ, trong ñó người thứ 6 là thầy dạy tôi năm lớp 4 là một trong những huyện ñội trưởng chiến ñấu can trường thời ðồng Khởi . Diễn cũng là ñảng viên, bộ ñội phục viên và không còn sinh hoạt ñảng nữa ...Thầy trò rất mừng khi gặp lại nhau mà không báo trước , tôi cũng mừng cho em ngày nay ổn ñịnh, nhà cửa vườn tược thênh thang chẳng khác nào trang trại ...Em cũng không hay biết gì về bài thơ "Con Khô Rớt" tôi viết tặng em khi nhớ về thời hai thầy trò thương hồ ...cho tới ngay cả khi tôi viết bài nầy .
Con Khô R �t (tặng DIỄN, kỷ niệm thời thầy trò ñi buôn) Mở bịch tôm khô sang keo ñựng Vài con” bất phục” rớt trên bàn Kể như công thưởng vui vẻ nhận Răng già trệu trạo ngon hết can Có dù rớt ñất ta cũng lượm Tiếc chỗ từ xa gởi qua ñây Tôm cá nơi nào mà chẳng có Thương sao bên ñó nhớ bên nầy
23
Chiêu ngụm trà lài sẳn “ñưa cay” Mới ñó thời gian vun vút bay Nhớ thuở thương hồ thầy ñệ tử Ra vàm ghé bến khắp Miền Tây Nhóm bếp nửa ñêm nấu ấm trà Lục lạo lon ñường mới nhớ ra Hồi sáng lại quên mua bánh kẹo Tôm khô thắc ngặt ñược quá là ! "Gia Long Tẩu Quốc” ñược vậy ñâu Mắm sống bần chua cũng nuốt nhầu Ngư ông bày vẽ trà buổi sáng Tôm khô, chưa chắc dễ “dân giàu” Nay viết bài thơ như nhắc lại Miền quê cũng lắm thú ăn chơi Khô lân chả phụng, chà... cao quá! Quanh quẩn vườn sông ñủ sướng ñời NhàQuê 21-08-08 Vàng và ðỏ ñêm ñêm chúng tôi neo ñậu lai rai trà nước chẳng có dấu tích gì là ranh giới kể cả ranh giới thầy trò... ñôi khi tôi cảm thấy tôi nợ những người có tầm nhìn tình nghĩa như vậy . Như thế ñó cả hai bên Nội Ngoại tôi ở 2 phía khác nhau, hết chiến tranh tình cảm gia ñình không gì phân cách ...Riêng tôi cũng không ñòi hỏi sự can thiệp giúp ñỡ gì ...Tôi luôn tâm niệm là mỗi người chịu sự chi phối của luật pháp của chánh quyền nơi mình sinh sống, tôi ñã làm tròn bổn phận một công dân, nên chưa bao giờ tôi cảm thấy có tội gì với ñất nước với quê hương. Không chút hận thù những hãm hại mà tôi phải gánh chịu trong cuộc ñời ñã qua NhàQuê Aug 20, 2012
24
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 12 Nếu ñứng trên tỉnh lộ 26 mặt nhìn về hướng ðông, hướng biển thì ấp 2 Tân Bình quê tôi có 2 phần, phần bên trái tỉnh lộ là Giồng Bông nhà tôi . Phần bên phải có tên là Gảnh Giồng Bông có chiều dài non 1km tính trên con ñường chạy dọc theo lưng ñồi (nổng), khi sắp ñến chùa Thiên Tiên thì ñó là lằn ranh 2 xã Tân Thủy và An Hòa Tây, ... Nổng còn tiếp tục ñến tận bờ sông Hàm Luông sau khi qua khỏi miễu Bà Bèo một ñoạn . Cả phần nầy gọi chung vắn tắt là Gảnh Người ñịa phương khi ñi hướng ñó họ nói là ñi Gảnh ... Tên nguyên thủy trước ñây có trong sách vở gọi là Gảnh Mù U. Người quê ngoại khi ñi về hướng nhà tôi gọi là "ði Xuống Lộ ðá" ...lộ ñá là tỉnh lộ 26 vào thời trước là con ñường duy nhất ñược trải ñá, có lục lộ bảo trì, xuống chỉ từ phía Bắc ñi ñến phía Nam . Nói dong dài ñể chỉ rằng trên phía Gảnh chưa tới chùa Cao ðài Thiên Tiên có nhà của người anh thứ tư của chúng tôi. Anh ñã qua ñời mấy năm trước, buổi sáng ngày 16-05-2012 chúng tôi ñến thắp nhang, viếng phần mộ anh và vấn an bà chị dâu ...Hôm ấy là sau ngày ñã ñi về quê Ngoại và trở về thị trấn Ba Tri nghỉ ñêm. Con ñường làng chưa ñược tráng nhựa, nhiều vũng nước mưa còn ñọng lại, xe 2 bánh phải chạy lạng lách, người ngồi sau phải co chân lên tránh ướt ... Các cụ quê tôi có trí tưởng tượng rất phong phú, cho rằng các nổng cát hợp chung có hình dáng của Rồng chạy dài từ bờ sông Hàm Luông liên tiếp theo Gảnh Mù U, Gảnh Giồng Bông, ðục Giồng Bông, ðục Mộ, nổng Bảo Thuận qua Bảo Thạnh ñến tận sông Ba Lai có thêm các con giồng rời ra như xóm Vàm,Tiệm Tôm, Bãi Ngao (Ngao Châu), Giồng Bà Tang, ñục Bà Tang, gảnh Miễu Bà Xay, Giồng Sao, ...những con giồng, nổng cát rời ra nầy như hình ảnh của chân rồng hay những vân mây ... Vậy là tôi ñược sanh ra gần "Long Mạch"
25
ñó nghe ?! hà hà hà !!! Hy vọng ngày kia vị "Minh Quân" sẽ từ nơi nầy hạ thế, bước xuống ñời cứu dân cứu nước! Nhà chú tôi ở xóm Vàm hay ấp 6 nay thuộc xã An Thủy (gồm ấp 5,6,7,8 của Tân Thủy ngày xưa), giữa ñoạn ñường từ "Nhà Việc Cháy" ñi Tiệm Tôm (Ấp 8). Chú là em kế liền Ba tôi . Chú thím chỉ có 2 người con gái ñều lớn tuổi hơn tôi, nay chú thím và cô con gái nhỏ ñều mất, chỉ còn lại người con gái lớn . Thuở nhỏ có lúc chú thím xin tôi về làm con trai nhưng thật sự là chăn trâu cho chú thím . Tôi bỏ trốn về mất cơ hội sau nầy làm quan chức ABC . Các con của cô em chú bác nầy ñều học trường sĩ quan lục quân, con gái ñều bác sĩ . Khi ñến thăm, tôi ñược "báo cáo" như vậy . Mừng cho sự thăng quan tiến chức như rồng lên mây . Mục ñích ñến ñể thắp nhang lễ chú thím xong, tôi kiếu từ ...Ra ñường còn ñứng lớ ngớ, tôi vụt có ý ñi Tiệm Tôm thăm lại "Thành Phố" mà ruồi bay vi vu như ñàn ong mật, khi chúng ñậu vào thức ăn chỉ cần ñuổi chúng bay ñi rồi ăn nhậu vô tư, "Thành Phố" nặng mùi tôm, khô, cá biển ...Thật là dại dột nhỡn nhơ trước cửa ñồn công an biên phòng trong lúc bản thân mình là người xa lạ không ai biết mình là ai ... Cũng may "Trời không hại người ngu"!! ðiểm cuối cùng là ghé ñốt nhang chị tôi ...chị là em liền kế của bà chị "Cậu Mầy". Mấy năm trước, khi con tôi chụp hình chị ñem về Mỹ, tôi nhìn không ra vì chị ñang thời kỳ nguy kịch trước khi qua ñời ...Chồng chị, anh rể tôi nguyên là một huyện ủy viên và con chị ñều có thời gian là trưởng công an rồi chủ tịch UBND xã, lúc tôi còn mang họ "Quản" (Quản Chế) tại ñây . Cuộc ñời éo le như thế, phải qua mới thấm thía và thêm ý nghĩa cuộc trần ai ... Chiều hôm ñó 16-05-2012 sau khi ñã ñầy ñủ các nơi thăm viếng, chúng tôi quay về nhà lo cúng giỗ "Bữa Tiên" cho Ba tôi ... Sau nhiều năm ở Mỹ, cũng thấy có nhiều gia ñình Việt Nam còn giữ lễ giỗ ông bà cha mẹ nhưng nếu có mời bạn bè tới dự thì thường là ngày thứ bảy hay chúa nhật chứ không ñúng ngày giỗ trước ñây khi còn ở Việt Nam...dần dần tôi quên tục
26
lệ nơi quê tôi là ñám giỗ có 2 ngày: Bữa Tiên là ngày hôm trước tức ngày còn sống và Bữa Chánh tức ngày mất ...Cám ơn các em tôi còn gìn giữ nền nếp tục lệ nầy ... NhàQuê Aug 21, 2012 ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 13 Khu ñất nhà tôi giờ gồm 3 phần: - Phần dành phần mộ gia ñình có mồ mả Ba Má tôi . - Phần là nhà ở của ñứa cháu gọi tôi bằng chú, con của anh tôi . - Phần còn lại trước ñây có nhà Má, giờ chú em Út ở và lảnh phần giỗ Má ...cũng trong phần nầy có nhà của chú em kế liền tôi, chú lảnh cúng giỗ Ba ....nhưng do ñiều kiện làm ăn của các ñứa con của chú nên gần như cả gia ñình chú sinh sống trong Cần Thơ, chỉ về nhà dịp lễ giỗ và ngày Tết. Nhà chú nhờ chú em út trông coi. Riêng về ñất rẫy cấy lúa mùa do ngày nay con rạch ñã bị hàn chắn ngang tại nơi có tỉnh lộ 26 chạy qua, nên phần ñất nầy ñã lên vườn sau khi chánh quyền hoàn trả lại. Trước ñây ñịa phương chia cấp cho người khác lúc ruộng ñất phải vô tập ñoàn và chia theo nhân khẩu. Ngày giỗ tính theo âm lịch, năm nay rơi vào ngày 17 tháng 5 dương lịch, ngày trước ñó mọi việc sắp xếp ñã xong xuôi và vợ chồng các em tôi về tụ họp ñầy ñủ ..suốt ñêm hôm ñã cùng nhau lo chuẩn bị nấu các món ăn, món xôi, món bánh chay mặn. Khác với thành thị khách mời ñến vào khoảng 11 ñến 12 giờ trưa, ở thôn quê vẫn giữ nét riêng là 9 giờ sáng ñã dọn cúng và khách có mặt lai rai trước 10 giờ sáng, sau khi phần cúng kiến xong là dọn và mời nhập tiệc ngay.
27
Khoảng 7 giờ sáng Tư Lịnh và tôi ñi taxi từ Thị Trấn ra cũng trước khi heo quay lò ñem giao . Ngày nay có taxi cũng tiện lợi, khỏi phải nhờ các ñứa cháu chở bằng xe gắn máy 2 bánh mà loại xe nầy ngày nào cũng có tin tai nạn trong một ñịa phương nhỏ, một quận hẻo lánh ...ði taxi mỗi chuyến chưa tới 80 ngàn tiền có hình "cụ Hồ", cho luôn tiền "Tip" ñúng 100 ngàn tức gần 5 ñô la Mỹ. Như hàng năm phần dọn cúng Ba tôi là những món chay, lúc sanh tiền Người thuộc hàng chức sắc của họ ñạo Cao ðài hệ phái Nguyễn Ngọc Tương tại thánh thất ñịa phương ...tôi cũng phụ giúp công quả trong phần vụ thơ ký trong các ngày Ba Mươi-Mùng Một và Mười Bốn-Rằm những tháng ở tỉnh về nghỉ Hè ...Lúc Ba, Má và Anh tôi qua ñời, nhà chùa có cả một ban do ðầu Họ ðạo tới phối hợp và tụng niệm cho ñến khi mọi việc xong xuôi và cầu siêu ở chùa sau ñó. Ngày nay do xa xôi, tôi không còn giữ tròn ñạo gia ñình nầy, nhưng ân nghĩa nhà chùa ñối với gia ñình tôi ...tôi ghi tạc thâm ân. Riêng năm nay do là con trai lớn nhất còn lại, nên việc cúng vái chú em nhường cho tôi và ñã không bỡ ngỡ gì khi mọi ánh mắt hướng nhìn tôi, tức thắp nhang khấn nguyện và lạy tạ vẫn ñúng cách giống như anh tôi, anh tập "sói trán" trước ngày cưới vợ mà tôi rình coi từng ñộng tác một, tuy có vất vả vì cái bụng "thực dân" của mình. Nhớ lại chuyện cũ, có lần ñi ñám giỗ Nội tôi do anh con của Bác tôi cúng, tới phần con cháu lạy lễ ông bà, anh ngăn không cho, tôi ngỡ ngàng không biết chuyện gì, anh vào trong ñem ra cái áo pyjama của anh bắt tôi khoác vào; Thì ra tôi mặc áo ngắn tay mới gặp "sự cố" như thế. ðể thấy rằng cả hai phía nội, ngoại tôi ñều khắt khe trong nghi lễ . Chị em trong nhà ngày giỗ không thiếu ai cả, các cháu con các anh chị em cũng về ñầy ñủ tuy có người trước kẻ sau, các anh chị em bên nội ngoại mỗi gia ñình riêng ñều có mặt ít
28
nhất một người ...hàng xóm cũng ñông vầy, những người láng diềng còn bắt tôi nhắc lại xem còn nhớ tên nhớ thứ không ... Trong số gọi là khách có 4 người ñặc biệt: - Cô bạn thân nhất của Tư Lịnh tôi..Thời mới yêu còn rụt rè, chúng tôi gặp nhau ở nhà cô bạn nầy. - Diễn, ñứa học trò mà những năm bị ñuổi khỏi thị trấn về giồng không việc gì làm ñã cùng nhau ñi thương hồ ñó ñây khắp miền Tậy -Cậu Út bà con xa, người mà cả cậu và mợ trước lúc thành vợ chồng ñã nhờ tôi viết thơ giùm tỏ tình qua lại, thành ra tôi phải ñóng 2 vai ...ngày nay cậu mợ ñã con cháu ñầy ñàn . Trong các sáng tác có bài "Tờ Giấy Xếp" nói về tình duyên Cậu Mợ ngày ấy: T� Gi�y X�p Vở học trò cuối năm còn trắng ðem viết thư gấp xếp thẳng ngay Hình chữ nhựt gói giùm ý diễn Dúi vào tay… rồi ngóng từng ngày Người ngỏ ý ta kêu bằng Cậu Chòm xóm thôi …hình chẳng họ hàng Tuổi trạc cỡ quê nghèo ít học Thôi ñành nhờ… từ ñó ơn mang Trước khi xếp ñọc qua một lượt Người “ñứng ñơn” ñắc ý gật ñầu “Ông Mai Giấy” lòng vui tở mở Và ñợi chờ chưa phải là lâu Cô Xóm Gảnh sau nầy kêu Mợ Ghé nhà thăm bẽn lẽn thập thò Cậy ñọc giúp lá thơ vừa nhận Thư trả lời nhờ một ta lo Ba bốn lượt “Ông Mai” hết việc Họ hẹn riêng… ta trở lên thành
29
Năm học mới…tin quê bỗng nhắn Mời về ăn ñám cưới …(ta)…cười lăn Cậu Mợ giờ con ñàn cháu ñống Mấy chục năm... ñạn thiệt... bom bừa Cây hạnh phúc… góp phần ngày ñó ðã um tùm kín mảnh ñất xưa Gần ñây thôi bên nhà nhắn hỏi “Ở bển Thằng Hùng mạnh giỏi hông?” ðêm ta nằm phim xưa chiếu lại Hình dung giờ tóc trỗ màu bông NhàQuê Dec 11, 2008 - Người cuối cùng cũng phải nói là rất rất rất ñặc biệt ñó là "Ông Mai", không phải ông làm mai mối gì, vì ông nhỏ tuổi hơn ...Ông thực sự là người xúi tôi "ñâm ñơn" tỏ tình cùng Tư Lịnh tôi bây giờ, "Ông Mai" giữ phần ñưa "Thỉnh Nguyện Thư" và chuyển Lời Nhắn qua lại...Hiện nay ông ở ngoài chòi giữ ruộng và trồng trặc, nhờ em tôi mời giùm, ông nói: Ở Mỹ mấy chục năm, nay về còn nhớ "Ông Mai" ha ! Ông là em ruột cô bạn thân nhất của Tư Lịnh tôi có kể bên trên . Ngày giỗ như ngày kỷ niệm, ngày xum họp ...không còn là ngày ñau buồn nữa ...tất cả chén thù chén tạc ai cũng liêu xiêu ...tới tận xế chiều Vài người ñặc biệt ñược rỉ tai mời ở lại cùng anh em tôi ñẫy "2 cái tửu XO" mà tôi cất công ñem về mời thưởng thức cho biết, chứ nơi quê nghèo khó nầy, từ xưa ñã là rượu ñế làm chuẩn, các loại khác ñều bị chê lạt phèo Với tôi biết ñâu là lần gặp lại sau cùng NhàQuê Aug 27, 2012
30
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 14 Lợi dụng kẽ thời gian, tìm cách gặp gỡ bạn bè ăn sáng, uống cà phê ...phải nói bây giờ về mặt "phái triển" kiểu cà phê sân vườn thì Ba Tri không thua gì những nơi khác mà tôi ñã có ñi qua trong chuyến về quê lần nầy ...Không còn là mùa học cũng thấy khá ñông dáng thư sinh nam nữ chiếm góc khuất, góc riêng, laptop kè kè ... Ngoài vài bạn bè và ñồng nghiệp xưa, tôi gặp lại người bạn mà mức thân quen chúng tôi vẫn "Mầy Tao" từ hồi còn vừa qua tiểu học . Người bạn 26 năm về trước ñã ngày ñêm cùng thức suốt trong sự căng thẳng ñể ñưa con thuyền vượt khoảng ñại dương cập vào Kelantan, vùng ñất liền cực Bắc nước Malaysia năm 1986 . 11 tháng sau chúng tôi chia tay nhau sau 6 tháng học Anh Ngữ ở Philippines, chúng tôi rời Bataan trước sau 1 tháng ñể ñịnh cư Hoa Kỳ năm 1987. Rồi bẳng ñi có ñến 15 năm mới có dịp hội ngộ ... Trong suốt 26 năm qua kể từ ngày ra khơi, người bạn tôi, hay ñúng là người ân của tôi chưa hề về lại Việt Nam lần nào . Kỳ nầy khi mọi chuyện ñã xong, nghĩa là có chuyến bay, tôi ñiện thoại báo cho "Nó" biết, mới hay "Nó" sẽ về lần ñầu tiên trước tôi 3 tuần ...Hẹn gặp nơi quê nhà vậy. Khi ñã ngồi ở quán, bên con rạch nhỏ mà chủ quán cố tạo vẻ thiên nhiên như dòng suối róc rách, tôi bàn ý ñịnh có bữa tiệc họp mặt nhỏ ...Sau ñó chúng tôi tìm nhà hàng và tham khảo thực ñơn ...Tôi chọn nhà hàng khách sạn ðông Phương ...chúng tôi chuyển ñiểm ñến nhà hàng ấy ñể xem trước và quyết ñịnh, chúng tôi lai rai thử vài món họ cho là xuất săc. Khung cảnh trông có vẻ tạm ñược, nhưng thực ñơn phải nói là nghèo nàn, giá cả vừa phải ...Tôi ñặt 3 bàn với 10 món ăn
31
và bia ...Kế ñó chúng tôi chén thù chén tạc với một phần ñồ nhấm của nhà hàng và một phần cậu tài xế của bạn tôi chạy ñi "hoạt" bên ngoài những món hợp sở thích chúng tôi. ðứa con của bạn tôi ñã từ Mỹ gởi tiền về sắm sẳn 1 chiếc SUV mới tinh dành gia ñình khi về có xe ñi lại ñó ñây, nên thời gian ở VN "Nó" di chuyển bằng phương tiện "cơ hữu" nầy ... Xin cám ơn bạn tôi và vài chỗ thân quen khác sẳn sàng ñể cho tôi sử dụng xe cộ riêng với cả tài xế bất cứ lúc nào tôi cần ...Nhưng tôi từ chối vì những lý do riêng, hay nói ñúng hơn là muốn thoái mái riêng tư ... Vợ chồng các em tôi ñược thông báo ở nán lại 1 ngày dự tiệc nầy, cộng với vợ chồng các em bên Tư Lịnh vừa ñúng một bàn ...Bạn hữu một bàn...và bàn còn lại ngoài Tư Lịnh và tôi thì toàn khách ñặc biệt cố cựu, ñồng nghiệp và người bạn tôi vừa nói trên ... Người cố cựu có anh Phan Hữu Dương, cựu giám học trường Trung Học Ba Tri, phải ñi ngược lại thời xa xưa mới thấy ở anh nhiều ñiều khâm phục: Thuở chúng tôi còn ñi học, ñến Tết mới về quê nghỉ ñến mùng 6 al , trong khoảng Tết cả bọn chúng tôi làm gì cũng kéo tới nhà anh ñòi nhậu, vì anh ñã là giáo viên chánh ngạch tức là ngon lành, ñã rủng rỉnh, còn bọn tôi còn "mốc bọc" ... anh từ không biết uống rượu "nhờ" chúng tôi luyện tập lần lần ñến thượng thừa, tốt nghiệp"ưu hạng" , chỉ vậy thôi ñâu, chúng tôi còn truyền nhiễm sang anh nhiều thói hư khác .... nhưng bên cạnh ñó trên chuyện học hành thì anh mới là chuyện dưới thế ít ai, anh leo lên từ giáo viên tiểu học qua ñủ mọi ngạch ñến tận giáo sư trung học ñệ nhị cấp thượng hạng từ bằng trung học ñệ nhất cấp rồi tự học qua cử nhân ñến xong cao học 2 ... Thành tích nầy ñáng bái phục ... tưởng là cám dỗ anh ñược ư ...không ! ðời sống ñạo ñức của anh ñã xiêu lòng cô gái Bắc Ninh : ðặng Thị Lộc có khi chị lấy bút hiệu ðặng Thị Bắc Ninh ... Hôm họp mặt Tư Lịnh tôi cứ trầm trồ nhan sắc chị hoài!
32
Nhà hàng dành riêng cho một phòng, nhưng bàn ghế quá ñơn sơ không thích hợp cho yến tiệc trang trọng . Phải nói vợ chồng Thu Râu ñã vì chỗ thân tình ñã không quản ngại ñường xa ñáp lời mời và sau tiệc hội ngộ ấy lại trở về Lương Phú cách Ba Tri ngoài 30 Km ngay trong ñêm ...Khi mà nhờ Internet ñã liên lạc ñược nhau, tôi có bài thơ "Kể Từ" nhắc lại kỷ niệm giữa hai chúng tôi thời tuổi vừa quá 30: K� T� (Gởi Thu Râu) Nó nhắn ráng về chơi nhe mậy Rụng hết rồi còn lại mấy ngoe Ông Cả giờ không dùng một giọt Chỉ tao cầm cự với mầy hè ðọc thư xong muốn rơi nước mắt Mới ñó mà ñã mấy chục năm Nhớ buổi chia tay quanh lơ láo Nay thiệt rồi xa biệt mù tăm ðứa út giờ sắp thành gia thất Chưa thấy hình, thấy mặt lần nào Hy vọng sui gia thôi ñành lỗi ðâu còn gì ñể hứa lần sau Mỗi khi dịp ñó ñây dự cưới Lễ nghi làm tao vụt nhớ về Lần hai ñứa áo dài che lộng Nơi nầy sao giống ñược bên quê Cau ñông lạnh vỏ màu dưa cải Trầu lươn xanh mấy xấp kín mâm Khác xa lắc cau dầy Lương Phú** Trầu nhà tao vàng hực tơ tằm
33
Ngày bốn cữ uống tiêm ñủ kiểu Tới bữa ăn lếu láo cho qua Nhưng nhất ñịnh chừng nào gặp lại Hứa với mầy lần chót thả ga ! NhàQuê Apr 14, 2008 ** Lương Phú: nơi quê bạn tôi, trồng nhiều cau nhất Bến Tre Cái ñáng hoan nghinh nhất là bữa tiệc nầy bắt ñầu tương ñối không trễ nãi lắm ...chuyện khó thấy trước nay . Sau khi vài dòng nầy nọ như thường lệ của người tổ chức, tôi nói về dịp chúng tôi kỷ niệm 50 năm kể từ bước ñầu tiên tiến ñến hôn nhân trong bất ngờ của mọi người và vỗ tay không thua gì Út Trà Ôn vô 'vọng cổ bù lon". Tiệc vui như vậy mà ngoài bia chỉ cưa ñúng 2 chai Rémy Martin XO ! ...còn những 2 chai còn nguyên xi ñành trở về ñoàn tụ với 2 chai ñang nằm chờ lên ñường ñi tỉnh lỵ. Còn một ñiều làm tôi suy nghĩ là ngày nay không biết do cách xa nhau quá lâu, do ở nước ngoài về, hay do gì ñó mà gần như không có sự gần gũi như ngày xưa của số bạn bè mức ñộ thân tình trước ñây, nhiều người từ chối lời mời ... Tôi vẫn là anh chàng Nhà Quê như thuở nào, anh chàng luôn quí trọng kỷ niệm ... Hay tôi là hạt nước chảy qua chân cầu và ñã ra trùng khơi thăm thẳm NhàQuê Sep 02, 2012
34
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 15 Nói mà xấu hổ, trong suốt chuyến ñi tôi luôn phải mặc quần cặp không kể quần lót ...4 túi quần ngoài chỉ ñể lặt vặt số tiền vừa ñủ xài hay dự tính cho việc gì ñó cùng máy ảnh và ñiện thoại. Nếu hôm nào mặc áo túi có nấp có khuy cài thì 2 món ñó có nơi ẩn náu thanh lịch hơn và giúp cho sợi dây nịt ñỡ vất vả ... Cái quần thứ nhì bên trong là loại quần Jean ngắn dầy có 6 túi mà 2 túi sau và 2 túi bên ñùi ñều có khuy cài hoặc dán: 2 túi sau ñể giấy tờ tùy thân, 2 túi bên thường không chứa gì cả vì e dễ bị lọt ra ngoài khi ñứng lên ngồi xuống, 2 túi bên ñùi ñể 2 bọc nylon có zipper chứa phân nửa số tiền dùng cho cả chuyến ñi (Phân nửa kia Tư Lịnh cất phòng trường hợp mất một lượt) ...Không thoái mái chút nào! Nên ñể an toàn mọi di chuyển chúng tôi thường dùng xe taxi, car, van hoặc SUV tùy nơi muốn ñến không la cà chỗ ñông người, chỉ vô khu buôn bán, chợ búa khi thật cần thiết. Và lần nầy chúng tôi ñã nhờ con gởi tiếp về sau một phần khi liên lạc nhắn tin chứ không ñem về một lượt Có thể bị cho là quá ñáng, chứ thực tình hôm ra chợ huyện Ba Tri một sáng ñể thăm ñứa cháu, có gặp một người bán vé số vốn là học trò ngày trước của trường nhưng không phải lớp tôi dạy ...việc ñầu tiên hỏi tôi có phải là thầy T. không và nài mua vé số, tôi từ chối ...vậy mà lúc tôi ñang ñứng lên từ giã ñứa cháu dâu ñể ra về thì "người bán vé số" xuất hiện lại nài mua ...lại từ chối ...một tấm thẻ chìa ra hỏi phải của tôi không, trả lời không phải nhưng Tư Lịnh tôi nhìn ra nói là của tôi, vì ñó là danh thiếp của tài xế taxi ñưa cho dành khi cần thì gọi mà tôi bỏ túi áo. (Hôm ñó tôi mặc áo ngắn tay vừa cho mát, vừa giản dị như mọi người) ....ðể thấy rằng "trình ñộ vồ" ngày nay ñã ñạt mức siêu tốc, siêu ñẳng, thượng thừa ... .
35
Tôi thường dùng từ Tư Lịnh ñể ám chỉ Bà Xã "quyền thế" của tôi, thực ra là một phụ nữ hiền thục và có ñức tính thương người dù không tới chùa niệm hương khấn Phật . Hằng năm dịp gởi tiền bạc về giúp nuôi dưỡng nhạc mẫu tôi, ñám giỗ, tảo mộ , Tết của 2 gia ñình, nàng ñều có gởi thêm biếu tặng người ăn kẻ ở xưa và bà con, chòm xóm nghèo, láng diềng cũ ... Nên nàng chưa nghỉ hưu khi còn khỏe mạnh là một phần như thế . ðến khi không cần ñể ñồng hồ báo thức ban sáng thì cuộc sống gói ghém lại và mọi chuyện sẽ giảm thiểu .... Ra ñường bao giờ Tư Lịnh cũng ñổi tiền loại 10,000 ñể cho những người hành khất không ñợi người ta chìa tay xin bố thí, thực tế còn cho nhiều hơn số ñó tùy theo mức ñộ thống khổ mà nàng ñánh giá. Chuyện không tới chùa xuất phát từ cách nay khoảng gần 10 năm, khi ấy Tư Lịnh cùng ñứa con dâu ñi chùa ðạo Quang, vùng Richardson gần Dallas, tiểu bang Texas dịp Tết, bị các nhà sư lơ là không chào hỏi tiếng nào dù nàng là người lạ không thường ñến mà lễ vật chỉ có hương hoa quả mà không cúng tiền... Các nhà sư xum xoe cùng các tín nữ với phong bì dày Dollar...Từ dạo ấy ai có quyên góp từ thiện nàng ñều từ chối ...Lý do "Tôi còn nhiều người cần sự giúp ñỡ hơn" . Chấm Hết! Những món ngon nổi tiếng ngày xưa ở thị trấn Ba Tri như cháo lòng bánh hỏi, hủ tiếu chú Xìu, suôn dì 7 Dung ...sao bây giờ riêng tôi không còn hợp khẩu vị nữa hay là do cái bao tử bị tấn công tới tấp ...Nên sáng sáng, tôi gọi mời vài người bạn, các em tôi và các em cột chèo ngoài xã vô ñi lòng vòng thay ñổi hàng quán sau ñó uống cà phê .... nhờ vậy tôi kiểm chứng ñược rằng: Mỗi tụ ñiểm có loại khách riêng không giống nhau và tôi ñược khuyên không nên ghé vào nơi nầy
36
nơi nọ, nhưng tôi không nghe, tôi muốn thử thâm nhập tìm cái "hay ho" luôn cả nhân tình thế thái ....Một ñịa phương nhỏ bé thân thiết ngày xưa bây giờ trở nên phức tạp. Thời gian hơn tuần lễ qua mau và coi như ñã theo ñúng những gì dự trù, chúng tôi quyết ñịnh bước kế tiếp: ði Thị Xã . Thật ra thị xã nay gọi là thành phố Bến Tre ñối với tôi mới ñúng là nơi có nhiều kỷ niệm của 7 năm thời trai trẻ, thời thư sinh, thời lột xác ... Chúng tôi sẽ lưu lại 3 ngày ñể có dịp gặp bạn bè cũ mới, mua sắm vài cần thiết ....Sau ñó chúng tôi lên ñường ñi các nơi xa hơn . Lên "Mạng" tìm ñặt khách sạn và nhà hàng, tham khảo thực ñơn, khi ñã nhận ñược hồi báo những nơi ñó, chúng tôi ñiện thoại mời bạn bè .... Và hợp ñồng xe cộ chuẩn bị tạm rời Ba Tri. NhàQuê Sep 10, 2012
37
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 16 Hôm ñó nhằm ngày thứ bảy, sau khi ñã ñể cho Tư Lịnh và ñứa em gái kế liền bà ấy ghé nhà ñứa em gái buôn bán loại trang trí nội thất tại Tp Bến Tre xong, tôi dùng xe thuê bao trong ngày cùng vợ chồng cô em gái của tôi ñi Châu Hưng thuộc huyện Bình ðại thăm người chị ... Nhờ ñó ñi lại con ñường nay ñã mở mang thêm có cầu qua kinh Giao Hòa có lẽ tên cầu là cầu An Hóa do xe chạy nhanh và lo ngắm nhìn quang cảnh mà quên ñọc tên cầu, và xưa kia nơi nầy phải qua phà An Hóa rất cũ kỹ, cũng nhờ ñó nhìn thấy một phần khu công nghiệp Giao Long ñang phát triển, nhìn thấy ñược ngôi chùa khá lớn ñang xây cất qui mô nhưng hình như chưa hoàn thành, nhìn thấy lại con ñường vào An Hóa và bên phía ñối diên là ñường vô chùa Phật Minh, con ñường nầy sau khi qua khỏi mấy nhà gần dốc cầu hình như ñổi hướng ñi dọc theo mé kinh, không biết bao xa mới tới chùa . Kinh Giao Hòa và kinh Chẹt Sậy liên tiếp nhau là thủy ñạo tiện lợi nối sông Tiền và rạch Bến Tre chi nhánh sông Hàm Luông . ðiểm gặp của hai con kinh hợp với sông Ba Lai thành ngã tư An Hóa . Nhắc ñến chùa Phật Minh, vì trong mấy năm gần ñây Nhóm Tỷ Muội mà phần ñông là những thành viên chủ chốt và tích cực của BTH ñã bỏ công của và quyên góp từ lòng hảo tâm khắp nơi ñể phụ giúp cưu mang và tạo ñiều kiện sinh sống
học hành cho các em nhỏ cô nhi hoặc gia ñình nghèo khó có ñược tối thiểu sinh sống trong chùa. Phụ giúp sư cô trụ trì vốn giàu lòng từ tâm mang các em từ nhiều nơi xa xôi về nuôi dưỡng, Nhóm Tỷ Muội ñã tạo ñiểm son giúp nhà chùa có ñiều kiện tăng thêm phần vụ chăm nuôi các em bên cạnh những nhóm từ tâm không thường xuyên khác ....vài em nay ñã theo ñuổi bậc ñại học.
38
Nếu quảng bá việc làm mang ñầy tính Thiện, Nhân Bản ...nầy như việc tiếp sức, Tạp Khúc HÀNH HƯƠNG trong loạt bài "NCðXEð" xin giới thiệu ñịa chỉ Blog của Nhóm Tỷ Muội, hy vọng rằng trong chừng mực may mắn nào ñó khua ñộng những tấm lòng nhân ái, với ý hướng: Làm việc TỐT không bao giờ uổng phí . Sau ñây là ñịa chỉ Blog Hoa Nhân Ái của Nhóm Tỷ Muội:
HOA NHÂN ÁI Phần Phụ Thêm: Nhân ñây cũng nên sơ lược về Nhóm Tỷ Muội: Do tình cờ sinh hoạt văn thơ trên Diễn ðàn BenTreHome ñã kết duyên "thề hẹn" sao ñó ... nên trên BTH xuất hiện nhóm TAM ANH (NNN) gồm Nhất Anh, Nhị Anh và Tiểu Muội (Tam Anh); ðây là những cây viết sung mãn cũng ñồng thời tài hoa về nhiều phương diện "mỗi người mỗi vẻ mười phân vẹn mười" ñã góp phần cho BTH từ sống ngáp ngáp ñến nhiều người biết tới . TAM ANH có Blog Phượng Tím sinh hoạt với nhau, tại ñịa chỉ:
PHƯỢNG TÍM-NNN Và cũng do hội ngộ trên nền từ thiện nên nhóm Tam Anh càng thêm khắng khít và "vết dầu loang" từ tình thân của mỗi cá nhân ñã hấp dẫn và phát triển thành NHÓM TỶ MUỘI, ñến nay nhóm từ thiện nầy ñã khá ñông thành viên và cảm tình viên cùng hợp tâm hợp lực thường xuyên làm trung gian cho những tấm lòng nhân ái khắp nơi ñã tin tưởng Nhóm . Như vậy tuy hai mà một ñó, rất rõ ràng: Nhóm Tam Anh hay Phượng Tím-nnn "chuyên trị" về văn thơ và nhóm Tỷ Muội theo ñuổi việc từ thiện NhàQuê tôi từ lâu vốn là người tạp dịch của BTH, nay phải bỏ hai ngày ngắt ngang Tùy Bút ñể quảng bá Nhóm NNN và
39
Nhóm TỶ MUỘI, nên chiếu theo luật "Xa Quê Hương Nhớ Mẹ Hiền" và luật "Ân Nghĩa Phân Minh" cùng các Tu Chính khác . Nay: ðòi Nhu ận Bút Tỷ Muội ñức kia ñủ dzí bồ Công người quảng bá nhớ ghi vô Không cần lễ lộc chi cho Trọng Tùy hỉ cám ơn cũng ñủ ñô* Bởi vụ nầy nằm trong sách mách Nên về bày chỉ sớm phần lo Viết câu ca ngợi Hoa Nhân Ái Vắt óc ...từ bi ... uổng thấy mồ NhàQuê 13-09-2012 *dose Cả nhà Tỷ Muội cám ơn Bồ Nếu ñã có lòng cứ… xáp vô
Thêm Trọng tình thương thêm mạnh sức Tích nhiều nhân ái tích ñầy ñô** Dang tay thiên sứ choàng hơi ấm Tung cánh bầy chim hót líu lo Chút gió mong xua trời ảm ñạm Lỡ mai nắm ñất… cỏ xanh mồ Tiểu Muội 13.9.12 **Mỹ -Tây-Hán- Việt- muốn hiểu sao thì hiểu vậy! ðến ñây kết thúc ngang xương Tạp Khúc 16 nầy! NhàQuê June 12, 2012
40
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 17 Cơm nước ngay khi từ Châu Hưng trở về ñến Thị Xã, xong xe ñưa vợ chồng cô em gái xuống Chợ Giữa công chuyện riêng rồi về Giồng Trôm luôn thay vì ñợi xe buổi chiều trở về Ba Tri một thể . Cùng Tư Lịnh ñến khách sạn Hàm Luông nhận phòng, bỏ hành lý và ñồng thời chốt lại với nhà hàng các món ăn thức uống chay mặn, phòng tiệc , và nhờ dọn sẳn thêm một bàn phòng hờ khách bất ngờ . chi phí bữa tiệc ñược trả ngay cho nhẹ bớt, cho thoái mái, khỏi kè kè trong túi ... chỉ mọi phát sinh mới sẽ thanh toán sau Trở lại chợ (khu chợ cũ) mua các cần thiết và Tư Lịnh trở về ñi công việc riêng cùng cô em . Xuống xe trước quán Nhường Trà ñi ngược trở lại cũng gần, tìm chuông ñiện không thấy, gọi loa miệng cũng không có tiếng trả lời nhưng nhà không ñóng cửa trước, dấu hiệu cho biết có người ở nhà, cuối cùng phải gọi ñiện thoại vào và gia chủ chưa tin người khách không báo trước ñã ñứng ngoài rào ... Bên trong 2 cánh cửa sắt là vườn hoa kiểng chăm sóc cẩn thận nhưng vào tháng hè nên ít bông màu rực sáng, phải chi có trồng ñủ loại 4 mùa sẽ phần nào tăng thêm nét ñẹp của vườn hoa và làm sáng sủa căn nhà vốn giữ sạch sẽ ... Bài Xướng: Ghé Nhà Về bễn ghé nhà nhỏ mới quen Qua cầu xuống dốc gặp ngay liền Hai lần gõ gõ chờ chờ mở ðợi ñợi một hồi ñứng tựa hiên Thiên hạ thái bình: nhà bõ ngõ! An cư lạc nghiệp: cửa như niêm? Vén màn thấy khách không mời, ñến Hoảng hốt lỡ cơ trốn kẻ tìm
41
Kẻ tìm vừa ñịnh quay lưng bước, Thưa cụ kiếm ai có việc gì Quá bộ vô trong dùng tí nước Xin ngồi xuống ghế khỏe chưn ñi! Dượng nhà bận việc hay ñâu vắng? Cô chủ phải thường xướng họa thi? Phải, phải, ñây hôn , ừ có phải Ông, anh, thầy, chú, gọi là chi?? Là chi cũng ñược có sao ñâu Trên mạng quen nhau tự bước ñầu Người thiệt bên ngoài coi cũng ấy Thơ văn trên Net ñẹp thần sầu. Phố ñông cô dám cùng ñi xuống? Hàng quán tôi chiêu bất luận nào Bạn mới tự nhiên dường ñã,... ñã Hữu Duyên Thiên Lý ñúng làm sao! NhàQuê Bài Họa: Ô...ô...khách quý !!! Có một ông già tên rất... quen Không cần nhắc nhớ nhận ra liền Tròn tròn má phính phình... khuôn mặt Trợt trợt trán dồ thiếu... mái hiên Tướng tá phong lưu nhìn tưởng ...trẻ Áo quần bảnh tẻng bó như niêm Thiệt là hân hạnh... vui mừng ñón ðốt ñuốc trần gian chẳng dễ... tìm !!! Tìm ñâu ... bớ Cụ... mau dừng bước Nhà...nhỏ ñơn sơ chẳng có gì Nhưng sẳn bình trà ...ba tách nước Xin mời ... thông cổ mát lòng ñi ðường xa vất vả chừng hơi mệt ðợi khoẻ chút rồi nói chuyện ...thi
42
Chẳng ngại xưng hô thầy với chú Miễn là vui vẻ... có hề chi ! Chi xá danh hèn ai... trọng ñâu ? Nghĩ suy cho lắm chỉ ñau ñầu Văn chương lủn củn người xem khiếp Thần sắc âm u quỷ kiến sầu Chẳng dám mon men ra ngoài phố Càng không bén mảng ñến nơi nào Tương phùng bèo nước trong giây lát Bán bộ vô duyên... thật tiếc sao!!!!! TG 04.11.06 Vậy là sau hơn 6 năm "Danh Kỳ Thinh, Bất Kiến Kỳ Hình" hai người bạn thân nặng "ân oán" xướng họa "châm chọc" nhau trên Diễn ðàn BTH và nhiều Diễn ðàn khác, lần ñầu NhàQuê & Trúc Giang tương ngộ ... và phải mất mấy phút ñợi chờ sau ñó ñể gia chủ chạy ñi kiếm mèo. Mèo lợi dụng tình trạng "hồn bất phụ thể" ñã nhanh chóng thoát ra ngoài, hay thiệt! . Cuộc hội ngộ ngắn nhưng ñầy ñủ và thú vị, những thân mật thay cho những bỡ ngỡ ban ñầu. Có thêm HL ñược báo tin qua liền cho biết "dung nhan mùa hạ" nhau ... Ấy là hôm lần thứ nhất ghé thăm BN Hẹn gặp lại trong buổi tiệc chiều ngày hôm sau ..... Chủ & khách tiễn tôi tận lề ñường mà hình như tôi cảm thấy còn thiếu chịu tôi món bánh xèo nấm mối, món bánh lá mơ, món hủ tiếu chay, món mắm kho rau ruộng, món cháo gà và...., ñược những người có dịp thưởng thức ngợi khen! Phía bên kia ñường, xe ñưa rước ñang kiên nhẫn nằm chờ. NhàQuê Sep 18, 2012
43
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 18 Xế hôm thứ bảy ấy về khách sạn nghỉ ngơi. Khách sạn Hàm Luông ñược xếp loại 3 sao ñầu tiên của Tp, còn một Ks khác vừa xây xong còn vài công ñoạn cuối, tuy vậy khi ñi ngang trông có vẻ "hoành tráng" hơn . Không biết tiêu chuẩn xếp hạng Ks của VN như thế nào, chứ sau nầy có ñi vài nơi khác từ Sài Gòn ra ñến Quảng Bình và nghỉ vài ñêm ở loại 3 hoặc 4 sao thì mới thấy Ks Hàm Luông không ñến nỗi nào: Vừa sạch sẽ, vừa tiện nghi rộng rãi, vừa phục vụ chu ñáo lịch sự mà giá lại khá rẻ ...Có thể nói rằng hơn hẳn Ramada ở Mỹ giá 5 lần cao hơn , gần bằng Omni 5 sao giá gắp ñến 10 lần. Dĩ nhiên các loại tấp vô nghỉ dọc ñường trong chuyến hành trình xa ở Mỹ, Canada, Châu Âu thì không thể nào ñem ra so sánh kịp Ks Hàm Luông mà giá cũng gắp 3. Nhiều bạn bè ñã ñi Trung Quốc về kể lại những khách sạn bên ấy mà cảnh giác, mà rùng mình ñến thảm não . Ngày xưa ñối với người Việt rất thành kiến về các khách sạn vì rất tạp nham, ... Do nhu cầu du lịch, ngày nay việc dừng chân qua ñêm hay dài ngày ở các tiện ích nầy trở thành chuyện bình thường ñôi khi thoái mái vì yên tỉnh và có góc riêng tư , ..., bước vào phòng rồi có cảm giác như ở nhà mình . Không khí mát lạnh dễ dàng ru giấc ngủ ngắn. Không quên gọi lại bạn bè nhắc về bữa tiệc ngày mai. Sau ñó lên sân thượng uống cà phê và ngắm toàn cảnh Tp Bến Tre cũng không quên tìm vị trí cây cao trong tấm hình ñố là nơi nào trên thực ñịa ....Nay xin trả lời : Cây ấy không còn nữa . Sân thượng khá thoáng mát nhờ gió từ sông và không gian bao la xanh ngát những ruộng vườn bên dưới làm diệu bớt sức nóng gay gắt mùa hè nhiệt ñới . ðúng hẹn trở lại nhà ñứa em bạn cột chèo lúc 5 giờ chiều vừa lai rai, vừa kể chuyện ñó ñây mà mấy ngày qua chưa có dịp.
44
Phải nói lời cám ơn Dượng 7 của các con tôi, từ trước nay ñều tiếp tôi không những như người thân mà hơn thế như là khách quý, các anh chị em của dượng cũng xem tôi như người anh gần gũi, tôi ñịnh giải thích có lẽ do nầy do nọ thì e rằng không nói hết ñược những quý hóa ñó .... Trong bàn ngoài anh trai, em rể còn vài người khách thân của dượng mà dượng muốn giới thiệu về tôi, theo ñoán ñịnh dượng ñã "tô màu" sao ñó mà trông những khách nầy có vẻ ái mộ lắng nghe lúc tôi nói ..hay tôi chủ quan chăng ...tôi là loại người thường không chịu khiêm tốn cần thiết, thường hay ưởn ngưc.... Admin gọi tìm tôi cho hay ñã về Bến Tre, tôi mời ñến chơi vì cũng là chỗ quen biết cả, Admin hứa ngày mai chở tôi ñi khắp Tp, ñi lại "Những con ñường xưa em ñi", tôi ghi vào bộ nhớ liền tù tì!. Một người khách ñặc biệt ñó là "ðại ðế" , một người bạn học ba chìm bảy nổi chín lênh ñênh, ñi từ con nhà giàu có, ñến tốt nghiệp trường sư phạm ñàng hoàng, ñến giáo sư chánh ngạch ñàng hoàng ñã chán nãn bỏ nghề ñi làm phu bốc vác, rồi xiêu lạc tha phương ... Hình như cuộc ñời "nó" không có người nào ghen ghét, không ai thù vặt, mà ngày nay ở tuổi quá 60 còn phải ñi dạy kèm ngoại ngữ ñộ nhật. Cứ dặn dò khi nào tôi về VN thì cho nó biết trước, nghèo vậy mà Tết dám mua tôm khô gởi qua quà Tết cho tôi . Thật ra tôi thích cái gì cũng bất ngờ, khi tôi mời nó dự tiệc ở Bến Tre thì nó lại bận dạy kiếm cơn nên tranh thủ buổi tối từ Sài Gòn về Bến Tre bằng chiếc xe cà tàng ñể gặp tôi và quay lại công việc thường ngày ngay sáng sớm ngày hôm sau ....Khi chúng tôi bắt ñầu, nó ñang còn khoảng gần tới Mỹ Tho ... Tự nghiệm lại cuộc ñời tôi, có người hãm hại cũng có người thật chí tình. Tất cả lẽ ñó vẻ thành bức tranh chăng !?
45
… Vì Nhng T�m Tình …. (Viết tặng Trần Văn Trực) Nghe mầy về xứ tao mừng Mấy năm biệt tích tưởng chừng, ôi thôi Nay ñều tuổi quá sáu mươi Mờ xa cái thuở còn ngồi rắc riu Bao năm tin vắng buồn hiu Mới nghe mầy ghé ñôi ñiều hỏi thăm Về tao chìm nổi thăng trầm Cuối mùa dâu biển xa xăm quê người **-***-** Nghe tin mới ñến hỏi thăm tao Biết bịnh trầm kha mầy tính ñào Rễ củ gởi qua ñây trị liệu Tấm tình bạn hữu ñẹp làm sao Ngủ ñình mấy tháng thả mầy về Tao bước ñứng ra mũi súng kê Phút ñó suốt ñời ñi theo mãi ðường trần ngụp lặn giữa sông mê Làm sao quên ñược thằng “ðại ðế” Lêu khêu còn bắt ghế thêm cao ðiều khiển mấy bàn vào cuộc tiệc Bia khui rượu trót vỗ tay ào Áo tù qui chụp mặc bao năm ðêm tối cho về lén tới thăm Gian chòi giữa ruộng chơ vơ ñứng Chủ khách mừng vui… giọng giữ thầm Hàng cây so ñũa xiêu còi cọc Rau muống ngắt hoài chưa kịp ra Cá rộng lất lây nguồn ñấp ñổi Dạn tay trút hết ñãi mừng ta
46
ðường về phải lội hơn mười cây Tao nghiệm về sau… chỉ có mầy Chẳng chút lạt phai thằng rớt hố Rồi mầy cũng giạt cuối Miền Tây Nghe nói thất thời làm bốc vác Bến xe ñêm ngủ rất bụi ñời Vợ con chán ngán ñành dang dở Từ ñó không còn nghe tăm hơi Hăm mấy năm rồi tao xa quê ðàn con ñám cháu ñã yên bề Có lần người biết tao mầy bạn Mất biệt tin nhau ñể nói về Quà gởi thăm mầy chẳng là bao Hãy xem như ñó tấm tình tao Mừng bạn cuối cùng quy cố xứ Vở tuồng có hậu dẫu hư hao Mỏi bước chen ñua tháo bỏ cày Xoa tay ngoái lại quảng ñường dài Ngẫm suy cuộc sống trôi rồi tắp Còn ñược tình bằng quý hóa thay ! NhàQuê Oct 01, 2008 ðêm ấy bạn tôi ñược vị khách cùng bàn mời về nhà ngủ ñể sáng ngày ñi sớm Tư Lịnh và tôi về lại Hàm Luông, còn dưới tửu lượng mà tôi say ñủ thứ! NhàQuê Sep 19, 2012
47
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 19 ðúng hẹn Admin tới chở tôi ñi vòng vòng quanh Tp Bến Tre chơi sau nhiều năm không có dịp . ðiểm hẹn là quán ăn trước quán Nhường Trà, nơi Kim Trân, Huỳnh Lan, Bạch Nga và tôi ñang ăn sáng, nói là ñiểm tâm chứ có người chỉ uống cà phê hay món gì ñó tùy sở thích ...Bữa ñiểm tâm thật "ấn tượng" vì khi gọi Mì thì ñược phục vụ bằng món mì tôm chế nước sôi với vài lát chả trên lớp mặt của các sợi " mì ăn liền", vậy mà phải chờ ñợi khá lâu, ñợi ñi mua mì trong lúc ấm nước ñang nấu chờ sôi có lẽ , làm chúng tôi cười quá xá! Chắc nhớ mãi cảnh nầy . Khoảng tuần sau còn tái diễn với tôi lần nữa khi chờ chuyến bay ñi ðà Nẳng trong phi cảng Tân Sơn Nhứt. Nếu tiện sẽ kể lại vụ mì lần thứ hai và chạy tét luôn, từ ñó về sau không dám nhắc tới mì khi vô tiệm ăn nữa! Thực ra hôm ấy tôi ñã ñiểm tâm ở phòng ăn khách sạn Hàm Luông rồi . Lại một ñiểm khác của các khách sạn Việt Nam tôi có ghé qua, ñó là ñều có phục vụ ăn sáng theo kiểu buffet ñã tính trong khách sạn phí rồi . Khác với nhiều nước là họ thường cho ăn sáng theo kiểu Global coi như chỉ bánh ngọt, cà phê và ñại khái mì ly hay giống giống như vậy . Chỉ những khách sạn ở riêng lẻ xa một mình mới có buffet breakfast ...Phần lớn ăn sáng ở nhà hàng nằm trong khách sạn hay phục vụ mang lên tận phòng thì phải trả tiền cộng thuế riêng chưa kể tiền Tip. Các món của buffet cũng khá nhiều, hợp cho cả người Việt và người nước ngoài. Trong ñó có nhiều món như hình thức giới thiệu "ñặc sản" của từng ñịa phương . Riêng tôi hồi nào cũng thủ một chén cháo trắng hột vịt muối và ly cà phê sữa cho vững bụng ...Nay ngẫm nghĩ còn tiếc sao ở Bến Tre mà không thấy món cháo ñậu ñỏ cốt dừa có hộ tống của tép rang dưa mắm vậy cà !?
48
Sở dĩ chúng tôi qua quán ăn nầy vì gần, chỉ thả bộ băng xéo qua ñường là tới, và vì các cô còn phải gấp rút chuẩn bị ñóng gói quà ñi thăm các em cô nhi ở chùa Phật Minh. Khi tôi tới còn thấy vài anh chị ñang bận rộn phụ giúp việc nầy việc nọ nên ñã từ chối lời mời của tôi ....Ban ñầu tôi ñịnh qua quán Nhường Trà thử món hủ tiếu chay cho biết, nghe nói món nầy cũng khá, thường hết sớm, với lại hình như tôi chưa dùng hủ tiếu chay bao giờ. Tiếc là thời ñiểm ñó Nhường Trà ñóng cửa nghỉ tu bổ hay việc gì ñó .... Và với tôi cũng tiện thể muốn "chiêm ngưỡng" cơ sở nầy mà trong giới Cựu học sinh THKH ñã nghe tiếng mấy năm qua . Quán Nhường Trà có cái cổng thiệt bề thế thoạt trông như cổng nhà quan chức ñang hưng thời nào ñó, chữ tên kiểu cọ nên lần ñầu xe ngang qua cố ý tìm mà ñọc không kịp ... Trước ñây mọi sinh hoạt của Hội Cựu Giáo Chức và Cựu Học Sinh Trung Học Kiến Hòa tổ chức tại ñịa ñiểm nầy ñều có gởi ñăng Thông Báo trên BTH, nên dù chưa vào bên trong quán, tôi vẫn hình dung ñược qua các ảnh chụp ñược ñưa lên mạng BTH sau các cuộc sinh hoạt ... ðúng là không có ñược chữ Duyên nên ñi nửa vòng trái ñất về ñứng trước cửa một nơi chốn tên nghe quá quen rồi, mà không "dô" ñược. Sau khi mượn tạm của BN chiếc mũ nhựa an toàn, Admin và tôi lên ñường theo hướng ñi Ba Tri với ý ñịnh ñi theo vòng ñai TP rồi mới lần vào nội ô . Khi ñến giao ñiểm với lộ ñá ñỏ hồi xưa, gặp ñèn ñỏ xe chậm lại, tôi vụt nảy ý ghé nhà cô Thẩm, Chs/THKH1967 ... Trước ñây BTH ñã nhờ cô chuyển giúp các tác phẩm của Gs Bùi Thanh Kiên bằng cách attach theo email mà anh Kiên như phần ñông thế hệ cổ lỗ sĩ chúng tôi không làm ñược, cô cũng còn chuyển nhiều hình ảnh các sinh hoạt liên quan ñến cựu học sinh THKH một cách sốt dẻo, nên BTH có ñược các hình ảnh còn nóng hổi ...Cô cũng sưu tầm hình ảnh cung cấp cho mục "Dạo Cảnh Xem Huê" trên BTH, hình ảnh nào cô gởi ñến cũng thuộc loại sáng sủa rõ nét ...
49
Thêm vào ñó cô có trị vài loại bịnh không lấy thù lao tại nhà theo phương pháp Diện Chẩn và mát tay ñạt nhiều kết quả tốt không ngờ...Nhiều người khỏi bịnh hay ñược cải thiện ñáng kể ñã không tiếc tặng thưởng, tuy nhiên cô không nhận của người mà cô biết rõ nghèo, túng thiếu ...Âu cũng là tấm lòng ñáng quí ... Trong số bịnh nhân có ít nhất là 3 gia ñình thuộc em của Tư Lịnh tôi, vì vậy chính Tư Lịnh "chỉ thị" mời cô dự tiệc họp mặt chiều Chủ Nhật ...Tôi ghé như thăm cô cho biết nhau trước và nhắc lại lời mời Khi xe ñã vào cổng theo lời chỉ của chị chủ quán gần ñó , trong lúc Admin vô thẳng phòng khách, tôi nhìn thấy ở phòng loi ra phía sau từ cổng ñi thẳng vào có lẽ là phòng mach. Khi tôi ñứng ở bậc thềm thì người phụ nữ mặc áo khoác trắng ñược mấy người khác thấy trước báo cho biết mới quay lại chào, tôi không nhớ rõ câu chữ nhưng ñại ý là tôi ở ñâu tới và có gọi hẹn trước không...tôi cười cười nói rằng chỉ tới tìm cô Thẩm mà thôi.. .... Khi biết ra tôi là NhàQuê trên BTH , hai bên cùng cười xòa và cô mời tôi lên phòng khách trong lúc cô còn bận tay Tôi là người thứ 6 ở phòng khách gồm thân phụ cô, 2 người có lẽ là hàng xóm của gia ñình trạc tuổi tôi, anh ðỗ Quang Triêm chờ trị bịnh, người thứ 5 là Admin còn ñang ñứng ...sau khi ñã xáp vô bàn trà thì theo thường lệ tự giới thiệu và thăm hỏi xã giao trong ñó tôi nhắc vài chuyện anh Triêm mới nhớ ra tôi dù tôi và anh có gặp nhau dưới Ba Tri quê vợ anh và mấy lần trên ñiện thoại khi anh tới Mỹ ... Chừng 3 phút sau cô Thẩm lên hỏi thăm qua loa và xin lỗi vì lúc nãy chưa nhận ra người khách "uy quyền" --- "hách xì xằng" --- khó chịu nhất của BTH,.... Cùng hẹn gặp trong buổi tiệc chiều và cô trở lại với việc làm ....
50
Khi từ giã chủ nhà ra về, chúng tôi vẫy chào cô từ sân trước ... Cuộc hành trình "thăm ...cho biết sự tình" ñược tiếp tục . Con ñường ñá ñỏ ngày xưa giờ có tên ñường Nguyễn Thị ðịnh, vị nữ tướng mới người Bến Tre một trong những nhân vật chủ chốt của phong trào ðồng Khởi 1960, năm tôi vừa bước lên bậc ñệ nhị cấp ñầu tiên của Trung Học Kiến Hòa vừa ñược mở ra . Con ñường nầy ñã tráng nhựa và nới rộng thêm, những cây me ngọt, me chua hai bên mà tôi rành hơn mấy ông lục lộ nay không còn nữa, cũng không còn ñồng trống phía Hữu ðịnh hay những thửa vườn xen kẽ hoa màu phía có "Lộ Thầy Cai", mà ñủ loại kiến trúc, bảng hiệu kinh doanh, có những lộ mới dẫn về hướng Ba Lai... ñến nỗi khi ñến ngã tư Tú ðiền, cái Thị Trấn Giữa ðàng (Midway City) ngày nào mà tôi chưa kịp nhận ra . Chúng tôi ghé thăm chị Hạnh (bà Nha Sĩ Lưu) và Bs Phạm Duy Bình . Tôi thuộc lớp giữa chị Hạnh và Bình, sau ñó Bình học nhảy lớp nên học chung nhau năm ñệ nhất, từ sau 1963 thì thưa thớt trong việc gặp gỡ do ñiều kiện chiến tranh và nghề nghiệp ...khoảng sau nầy có vài lần ñiện thoại thăm chị, nay nghe chị ñang ở quê nên có dịp ghé tiện hơn . Tôi nói với Admin muốn ñi thăm thầy Phan Thế Chánh, thầy và tôi có thời gian ngắn cùng chung ñại ñội trong khóa quân sự ở Trường Bộ Binh Thủ ðức, khi gặp nhau nhắc lại thầy còn nhớ ñứa nào bị thương ñứa nào chết trong lần ñại ñội bị ñánh mìn khi di chuyển ra bãi tập. Tìm ñường Admin phải ñiện thoại hỏi lung tung vì lâu quá không nhớ nhà thầy là cái nào, tôi có cuốn sổ ñịa chỉ mang theo mà khoảng ñường ñó ñánh số tùm lum cứ phải chạy ..rồi vòng lại mấy lần ...cuối cùng thì khi xưng tên là thầy nhận ra liền. Xin phép thắp nhang lễ cô. Nhận thấy ở thầy Chánh vẫn là người rất tình cảm, thầy có vẻ xúc ñộng...cám ơn Thầy!
51
Sau khi trở lại Bờ Hồ và cửa trường xưa chụp vài tấm hình kỷ niệm vì cô KN cho biết không lâu nữa nơi nầy sẽ ñôi chủ, có thể có những xây cất mới . Cơm trưa ở tiệm ăn người Tàu: Trương Ký trên ñường ñi Mỹ Tho mà Admin cho là khá lắm ...có món cá rô kho tộ, canh cải bẹ xanh cá thát lát và món tàu hủ chiên nhân thịt ...tôi ñã uống liên tiếp hai trái dừa lạnh mà chưa hạ nhiệt ñược với cái nóng hừng hực vây quanh. Sau bữa cơm trưa ñó Admin ñưa tôi về Hàm Luông ....ai dìa dinh nấy và "cha nội, anh tám" nầy không quên ñòi cái nón mũ an toàn ñể hoàn lại cho "khổ chủ" của nó.... NhàQuê Sep 20, 2012 ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 20 Khoảng 3:30 chiều ngày Chủ Nhật 20-05-2012 chúng tôi ñều "mày râu nhẵn nhụi áo quần bảnh bao" lên sân thượng uống cà phê và chụp hình phong cảnh quanh vùng ...ðến 4 giờ chúng tôi xuống lobby của khách sạn ñón khách tới vì có ba vị từ Ba Tri lên, hai vị ñi miền ðông mấy ngày trước hứa cố gắng trở về, phần bạn học có người bên Mỏ Cày qua, Hàm Long xuống, Mỹ Tho và Quới Sơn tới ... nên phải chờ phòng khi khách tới sớm mà không thấy ai thì e thất lễ . Trước khi về VN, ñược vài bạn khuyến cáo không nên làm họp mặt rình rang và cũng ñược biết gần như bên Hội Ái Hữu Cựu Giáo Chức và Cựu Học Sinh không ai quen biết tôi, nên ý ñịnh chỉ làm nho nhỏ ở ñịa ñiểm gần như của chánh quyền hay dưới sự kiểm soát của ñịa phương cho tiện. Nhóm bạn cùng niên khóa ñến gần như ñồng loạt và sớm nhất . Cũng dễ dàng nhận ra từ khi mới vô cổng gởi xe cho bảo vệ . Chúng tôi chiếm gần hai bộ ghế phòng tiếp khách của Lobby khách sạn, bao nhiêu vui mừng bày tỏ ....
52
Khách từ Ba Tri ñến kế tiếp, thực ra các vị nầy ñến từ trưa nhưng ñi lòng vòng thăm bạn bè . Cô Ngọc Mai và cô Thẩm gởi xe và nhìn hướng cửa KS, tôi ñưa tay vẫy ...khi ñến gần bực thềm, tôi bước xuống một bậc cho phải phép trong bắt tay chào mừng, tôi thấy cô Mai dừng hẳn lại dưới tôi hình như một bậc là ít, mà không bước lên ngang ...Người nào khác khó nhận biết nhưng tôi hiểu ý liền là vì sao !!! . Bởi cái bài viết phản hồi của cô nói về lúc cô Kim Quyên gọi cô lên bảng ...hiểu ý ấy tôi cười vui thấy rõ ! Không sao ñâu, trời sanh sao ñể vậy mà! ... Hơn mười năm mới có dịp gặp lại ...giữa tiệc ồn ào sau ñó cũng khó hỏi thăm nhau ñầy ñủ ...Lúc bấy giờ Tư Lịnh ñã hướng dẫn khách lên phòng tiệc rồi ...tôi ñưa 2 cô tới thang máy mà không nhớ 2 vị có xử dụng không hay ñi thang bộ vì phòng tiệc ở ngay tầng 2 . Quay trở ra thì Huỳnh Lan và Bạch Nga vừa ñến ñang gởi xe và liền tiếp theo người bạn từ Mỹ về cũng từ Bình Dương về kịp cũng vừa ñậu xe khu dành riêng phía phải, nó mang theo chai Cognac có hình tháp Eiffel tặng, nhưng số rượu mạnh dự trù 4 chai nghĩ là ñủ nên tôi từ chối nói ñể mang về Ba Tri rồi tính sau Các em của Tư Lịnh ñến hơi sau 5 giờ .... Admin cũng trong số nầy ...Các vị ñến như vậy ñều tự tìm lên tận phòng tiệc, Ks có bảng hướng dẫn . Còn vài vị tới trễ hơn, ñó là tình trạng chung khó khắc phục ...người bạn bên Quới Sơn báo không qua ñược vì bên ấy trời ñang mưa lớn, sau nầy có gặp lại, bạn xin lỗi về việc nầy . Nói chung buổi họp mặt vui vẻ, chỉ tiếc là thì giờ ít ỏi, ngoài lề trước khi nhập tiệc nên không có dịp hàn huyên Về khách là cựu học sinh/THKH và xa gần liên hệ với BTH có cô Ngọc Mai 1957, cô Huỳnh Lan 1959, cô Thẩm 1967 và cô Bạch Nga 1968.
53
Gia ñình và khách của dì dượng 7 em Tư Lịnh Anh chị Kim Ngân từ Ba Tri lên, anh chị vì tình gia ñình mà cả anh lẫn chị và chúng tôi bà con qua lại chồng chéo nhau, nên ñã không quản ngại sức khỏe, ñường xa ñến dự còn hẹn nhau du hành tiếp theo sau tiệc ... Khi nghe tin chúng tôi về tới, anh chị ñã ñặt tiệc ở nhà hàng ngoại ô Ba Tri với những món ngon ñang mùa ñể khoản ñãi chúng tôi ... Khi qua Mỹ, anh chị ñã bỏ công từ Austin, Texas bay 5 giờ lên Connecticut miền ðông Bắc thăm chúng tôi mấy ngày ... Người anh thứ 6 của chị là thầy dạy tôi năm lớp tư , sau nầy ñã là huyện ñội trưởng tài giỏi và ñã hy sinh cho lý tưởng của mình , những lần ghé thăm Ba Má tôi, thầy luôn quan tâm thăm hỏi về sự học hành của tôi trên tỉnh. Lớp ông bà của chị Kim Ngân có công giúp chúa Nguyễn Phúc Ánh trong thời bị Tây Sơn truy ñuổi nên sau khi lên ngôi vua Gia Long ñã cấp cho ông bà chị hưởng ñất ñai "Từ Hàm Luông Chí Hải Khẩu" . Người bạn từ Mỹ về ñã có nói xa gần các ñoạn trên, "Nó" nguyên là sĩ quan phòng quân sử bộ TTM nhưng cả gia ñình nội ngoại ñều ở hàng ngũ phía "Bên Kia", thân phụ của nó ñã là Chủ Tịch Ủy Ban Hành Chánh Kháng Chiến Nam Bộ/Tỉnh Bến Tre, ông tập kết ra Bắc và sau 1975 mới trở về. Nhờ có người bạn vừa bà con nầy, tôi mới có cơ hội vượt biên trong bước ñường cùng . Nhóm loạn cào cào hơn cả trong buổi tiệc là bàn dành riêng cho bạn bè thuộc thế hệ học sinh 1956-1963 chúng tôi .... không loạn làm sao ñược khi mà chúng tôi có ñến 50 năm mới gặp lại, tứ tán khắp nơi ... Là nhóm thường tự hào là ñàn anh của Cựu Học Sinh Trường Trung Học Kiến Hòa ... Thật ra trước chúng tôi có hai thế hệ học sinh 1954-1958 và 1955-1959, hai bậc anh chị nầy sau 4 năm ñệ nhất cấp ñã sang Mỹ Tho học tiếp hoặc ra ñời .
54
Còn chúng tôi là lớp học sinh ñầu tiên tiếp tục bậc ñệ nhị cấp của Trung Học Kiến Hòa ... Chúng tôi nghiễm nhiên trở thành anh cả .... Khi chúng tôi rời trường lên ðại Học hay dấn thân là lúc tình hình xã hội cực kỳ hổn loạn và cuộc chiến ñến hồi khủng khiếp nhất ... chúng tôi như vài thế hệ ñàn em tiếp sau ñã có khi cùng chạm trán nhau trong hai chiến tuyến ... tan tác trong hòa bình, kẻ ở người thân ly xứ ... Gặp ñược nhau không mừng tủi làm sao ñược .... Ôi 50 năm bằng chiều dài ba thế hệ "Cha, Con, rồi Cháu" ... Sự hứng thú phấn chấn cộng thêm chất rượu, hơi men ñã tăng thêm mức vui vẻ trong các ñợt cầm ly sang bàn khác mời và ñáp lễ ... các nữ lưu hào kiệt cũng "dô dô" hứng thú Chủ quan mà nói, tôi nghĩ không có sơ xuất gì trong buổi chung vui. Khi tôi ñề nghị khui chai thứ 3 thì ñám bạn già xin cho họ khoảng ñường về ... Thời biểu tôi khít nêm nhưng câu nói "Mầy phải ñể cho tụi tao có dịp ñãi mầy chớ" ñã làm tôi suy nghĩ và cũng câu ấy ñược nhắc lại 2 lần nữa khi tôi ñang ở Nha Trang và khi ñang vừa về tới Sài Gòn từ ðà Lạt ... Sao những lúc như vậy tôi không nhớ là trên sân thượng còn có chỗ thoáng mát uống cà phê và nghe nhạc ñể thời gian gần nhau còn ñược phút giây nhỉ !? NhàQuê Sep 23, 2012 Gặp Bạn Cùng Cười (Riêng tặng Nguyễn Ngọc ðiện) Ngắm nghía một hồi ...mầy ñó hã Ờ ờ... ñúng vậy... ñúng tao ñây Nhà trọ thuở nào cơn mưa dột Cơm trưa củi ướt thổi trậm trầy
55
Nhắc chuyện năm lăm năm có lẽ Giọng như môn Hóa giỏi lắm thay Thổi lửa tao rằng thêm dưỡng khí Cơm khê mầy bảo nhiệt quá tay Cái thuở sức trai vừa mới lớn ðứa nào chậm chạp ñợi trưa mai Nhà Quê Jun 29, 2012 Lời Cám Ơn Trong chuyến thăm quê tháng trước Kể cho vài bạn quen thân Hỏi thăm vài nơi vài chỗ Hiểu thêm ñôi chuyện thiết cần Cám ơn lời khuyên nầy nọ ðã ñem giấu kỹ trong lòng Hỏi thêm về tình trường cũ Trả lời bẻ gãy ước mong Xưa nay vốn hằng trân quí Những gì ñã khắc trong tim Tương giao luôn dành thiện cảm Gần thêm kết chặt mong tìm Thủ sẳn rượu ngon hội ngộ Nóng bừng kỷ niệm trẻ xưa Thời gian xa gần hàng 6 Gặp nhau vẫn tếu bông ñùa Mấy tuần qua làn hơi thở Giao hòa hoa lá quê hương Phù sa vẫn màu nâu cũ
56
Sóng nhô lóng lánh biết dường Cuộc ñời sách kinh tạm bợ Cám ơn tình nghĩa bạn bè Nghe tin cùng về tụ hội Ấm nồng một thuở Bến Tre NhàQuê July 06, 2012
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 21 Hai mươi mấy năm trước, năm 1990 có dịp nói chuyện với vị ðại Tá công binh lúc ñó ông ñến sau và ở gần tôi cách một con ñường.... Ông là người trực tiếp xây dựng Dinh ðộc Lập, người ñi qua Nhật ñặt mua, xem mẫu, nhận hàng cho từng loại vật liệu từ lớn ñến nhỏ nhất như từng loại gạch, màn sáo, thảm sàn nhà ñến cả thảm chùi chân ... ðơn vị ông ñặc trách thi công theo ñồ án của kiến trúc sư Ngô Viết Thụ Dinh cũ tức dinh Norodom thời Pháp thuộc ñến thời ðệ Nhất Cộng Hòa ñổi tên là Dinh ðộc Lập, sau ñó bị hai phi công Phạm Phú Quốc và Nguyễn Văn Cử dội bom hư hại nên phải xây dựng lại. "Nhà Vua" ñang trị vì phải cùng gia ñình dọn qua Dinh Gia Long vốn là dinh Quốc Khách ở tạm rồi lại không có dịp hồi cung vì ñang lưng chừng thì chuyển sang ðệ Nhị Cộng Hòa qua cuộc ñảo chánh tháng 11 năm 1963. Vị ðại Tá ấy có kể về ý niệm, về hình dáng tổng thể, về bày trí, trang hoàng trong các phòng, về ý nghĩa tranh và ví trí treo ...nhất nhất cho ñến bàn ghế cũng phải xếp ñặt biểu hiện uyquyền ... rất nhiều câu chuyện ñược nghe ... nên ngẫm ra tôi chỉ là loại tép riu hạng bét mà may mắn ñược nghe lóm nhiều chuyện dễ mấy ai, kể cả hai lần ñứng hay ñi ngang với khoảng cách gần, xem cận cả 2 "Long Nhan" thời ñệ nhất và
57
ñệ nhị cộng hòa ... Ngon lành chưa! Vậy chớ nhà quê vẫn hoàn nhà quê ... (Ông nào "bị" tôi xem mặt rồi sau ñó ñều"không khá" ñược ..Vua "kỵ vãy" tôi hay tôi "xung khắc" Vua ñây!?)
Cái dinh tượng trưng cho uy quyền quốc gia ấy ñã dài ngắn ñổi chủ ñôi lần, mãi mấy chục năm sau tôi mới có cơ hội bước vào như người tham quan phải mua vé ... Ngày xưa từ ngoài nhìn vào trông nó to lớn bề thế làm sao giữa khuôn viên "bao la" canh phòng cẩn mật .... Ngày nay sau khi có dịp ñi ñó ñây và vào tận bên trong rồi mới thấy nó chỉ lớn hơn tòa thị sảnh nơi tôi ñang sinh sống ñôi chút và ñộ sang trọng bên trong còn thua xa các nhà giàu hạng trung bình ... Nếu quay lại thời ñiểm của những năm 1960-1970 có lẽ mới thay ñổi ý nghĩ so sánh nầy .
58
Dừng ở sân thượng nơi có bãi ñáp trực thăng có quầy giải khác nghỉ chân trước khi leo xuống tầng hầm và nhà bếp .... Chúng tôi không theo nhóm có hướng dẫn ... Những nhà vệ sinh có lẽ mới xây thêm cho ñủ nhu cầu khách tham quan, vài nơi không giữ sạch sẽ ñúng mức... chứ nơi "vua chúa" gì mà hôi vậy ...cái vụ "nhà vệ sinh" tôi rất chú trọng như phần ñông những "người già" khác ....
59
Không biết "ðại Yến - State Dinner" như thế nào chứ nhà bếp thấy cũng nhỏ .... Như vậy ñã làm một "Tour" trong nội dinh ...trong ấy có nhiều khu giờ dành những người phụ trách làm việc hay ăn ở nên khách tham quan không ñược tới hay là trong ñó không còn "ñồ ñạt" gì ñể xem !? Ra ngoài bằng cửa hông nhà bếp mà bụng thấy trống, chúng tôi ñi vòng ra phía có vườn Tao ðàn nơi có nhiều quán ăn có nhạc xập xình ... thì cũng vào ăn uống thử chơi... thử ngồi vào nơi ngày xưa là Thượng Uyển mà vẫn biết rằng nơi nào buôn bán ñộc quyền thì món ăn món uống ñều dưới ñiểm trung bình.
Cái hậu môn phía vườn Tao ðàn tức phía ñường Huyền Trân Công Chúa thời "liệt quốc" .... không biết có bán vé vô cửa hay không nhưng thấy ra vào cũng tấp nập, phần ñông họ là giai cấp mới, dựa hơi hay mới phất, họ vào ñây hằng ngày có lẽ ñều có thẻ hội viên như tấm giấy chứng nhận sang trọng quí tộc, họ vào ñi bách bộ chơi tennis mà nhiều người lùn xịt như tui hai con mắt vừa ngang tầm của lưới mà chơi tennis
60
nỗi gì cà ! .... như những thú thời trang thời thượng vừa khoe mẻ vừa bàn bạc ăn chơi áp phe chăng ?!
Trước khi vào Dinh tôi liên tiếp 2 ngày ñến công ty du lịch SAIGONTOURIST góc ñường Lê Thánh Tôn và Tự Do ñặt vé ngày ñầu cho chuyến ñi ðà Nẵng-Huế-Quảng Bình. Về rồi ngẫm nghĩ lại trở ra ñặt tiếp tour thứ 2 ñi Mũi Né -Nha Trang-ðà Lạt chuyến thứ 2 nầy ngay ngày hôm sau khi chuyến 1 trở về nên sang khách sạn Asian bên cạnh công ty du lịch ñặt phòng qua ñêm ... ðứng từ công ty du lịch nhìn sang công viên Văn Lang và cạnh ñó Bộ Quốc Gia Giáo Dục ngày xưa lòng buồn buồn .... mà " không biết ñêm nay vì sao tôi buồn, buồn vì trời mưa hay bão trong tim ..." rất cải lương hồ quãng Sở dĩ tách ra ñi riêng như thế vì thực tế thấy về sức khỏe anh Kim Ngân khó thể ñi xa ngoài Trung dù anh chị dự ñịnh ñi cùng chúng tôi bằng xe nhà của anh chị. Còn riêng phần chị thì quá bận với công việc làm ăn, vừa lên tới Sài Gòn ñã có ñiện thoại gọi về tiếp phái ñoàn tỉnh tới thăm xí nghiệp chế biến thức ăn gia súc của chị, chị phải quay về ngay khuya ñó, sau khi buổi tối ñi ăn và ñi nghe nhạc ở phòng trà Ân Nam thường trực có Lan Ngọc, Hồng Vân, Trung Kiên, ...và 5-7 ca sĩ trẻ khác. Nên thống nhất lại là sẽ cùng ñi với anh chị ba ngày ra Vũng Tàu, ngay sáng sớm hôm sau khi trở về chúng tôi sẽ bắt ñầu Tour 1. Ngoài Dinh ðộc Lập chúng tôi có ghé qua Mall cũng gần ñó le hoe người xem ...cái anh tài xế taxi tuổi vừa ñáng cháu nội tôi mà ñã xỏ lá, ñi từ Mall lên Tân Sơn Nhứt mà chạy Hồng Thập Tự vòng xuống Lê Văn Duyệt còn chưa muốn quẹo, chắc ñịnh tới tận Lý Thái Tổ rồi mới ngược lên Phan Thanh Giản, qua Pasteur mới bắt qua Công Lý ñể vượt cầu Mạc - Má - Hồng (Mac Mahon ? tên cầu Công Lý thời Tây) ... ñáng lẽ bắt từ Pasteur rồi qua Công Lý .... Ban ñầu tôi tưởng ñường bị cấm
61
phải vòng xuống Lê Văn Duyệt lên Bảy Hiền hay lên ngã ba Ông Tạ băng ngang bằng ñường Thoại Ngọc Hầu qua khỏi
Trương Minh Giảng ñể trở lại Công Lý nối dài (ñường nối dài nầy có lúc tên Ngô ðình Khôi, sau 1963 ñổi thành ñường Cách Mạng 1 tháng 11) .... Khi trả tiền tôi nói cho anh ta biết nhưng vẫn cho tiền Tip , thôi thì thà người ta không lịch sự hơn là người ta nói mình không lịch sự ... Buổi sáng cũng hôm ấy ñi ăn phở ở góc Võ Tánh-Cống Quỳnh khởi ñi từ Hòa Hưng ñáng lẽ lấy Hồng Thập Tự quẹo Cống Quỳnh qua khỏi Từ Dũ là tới hay cùng lắm tới Ngã Sáu SG quẹo Võ Tánh có xa hơn chút ñỉnh, ñàng nầy hắn ta sau khi qua khỏi Phan Thanh Giản quẹo lung tung phía Bàn Cờ ñường vừa hẹp vừa nhun nhúc người với mục ñích vừa xa vừa chậm ñể câu giờ ...Sài Gòn không có ngày hoàng ñạo, từ sáng ñã gặp ñiềm xấu rồi! .... Sau nầy cũng một anh chạy lòng vòng cho xa như vậy khi tôi từ ðà Lạt trở về ... Mỗi lần bị dối trá, tôi hay nhớ câu nhận xét của vua Tự ðức " ......" Cái chân chất miền Nam hơi khó tìm lại ...Cái bác tài xế của công ty du lịch rước tôi từ Tân Sơn Nhứt về khách sạn trung tâm thành phố mặt khó ñăm ñăm, trả lời giọng "vặt một" khi tôi hỏi tiệm phở bà ðặng Tuyết Mai vợ cũ ông Nguyễn Cao Kỳ thế nào, ñược trả lời là chỗ ñó không có chúng tôi, ý nói là tôi nhà quê mới ăn ở ñó còn anh ta dân rành món ngon thì có nơi khác ngon hơn ...Sau khi tôi nháy nháy ra hiệu cho Tư Lịnh gởi tiền biếu tặng, anh ta lịch sự trở lại trên mức trung bình ...Người Sài Gòn bây giờ vậy sao !? Cái Sài Gòn bây giờ khi xưng hô không gọi vợ chồng tôi bằng "ông - bà" mà gọi bằng "cô - chú" ... Lạ à nha..sao lại cô chú Không phải ai cũng thế! Qua ñiện thoại nói chuyện với em học trò cũ của Trường Trung Học Ba Tri mà tôi có dạy em vài niên khóa, ngày nay em ñã mang cấp bậc Thiếu Tướng ñang chức quyền ở gần
62
Sài Gòn, em vẫn nói chuyện ngọt ngào gọi thầy xưng em và hỏi thăm thân tình chứ có ñâu .... !? Chuyện Sài Gòn chỉ dừng chân mấy ngày mà có lẽ nói lê thê không hết! NhàQuê Sep 24, 2012
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 22 Là học sinh con nhà nghèo, nhưng không nhớ rõ lúc nào tôi ñược dĩ nhiên ñi xe, trên xa lộ Sài Gòn- Biên Hòa vào cái thuở nó xây xong chưa bao lâu, Sài Gòn chưa có ñường ống lớn dẫn nước sông ðồng Nai từ nhà máy Thủ ðức lọc xong dẫn về, các ống cống khổng lồ còn nằm xếp hàng dọc phía trái hướng từ Sài Gòn ra, thuở làng ðại Học với những biệt thự song lập ñã hoàn thành mà không ai ở ,... vì người ñược cấp có nhà riêng trong Thủ ðô còn lớn ñẹp hơn gấp mấy lần, khi mà nhà máy xi măng Hà Tiên hoạt ñộng chưa liên tục, khi mà trạm biến ñiện ða Nhim tại ñiểm Thủ ðức chưa xây xong, thuở mà Chùa Một Cột ñẹp hơn bản chánh ñâu ngoài Hà Nội ít người biết ñến, thuở mà ñất khu vực gần chùa còn bị lấy bừa bãi ñến nỗi tự nhiên thành một cái hồ giữa vùng cát ñỏ , và nhiều cái thuở mà khác , .... Những ñưa ñẩy của số phần, từ cái duyên sơ ngộ ñó, về sau tôi có thời gian lưu lại cái quận Thủ ðức, cửa ngõ của SG thành ra hiểu khá rành rọt mọi ngóc ngách . Thế mà ngày nay, vào một buổi tối ghé qua chốc lát, trong lúc xe di chuyển chỉ nhắm chừng chứ không rõ mình ñang tới ñâu ... nhiều biệt thự mới có cả của quan Thừa Tướng ñương triều, thời ñại người có quyền ai cũng lắm tiền nhiều của .
63
Cũng phải ra con ñường từ chợ Thủ ðức qua chợ Giồng Nhỏ, khi tới ngã tư gặp lại xa lộ, theo hướng Biên Hòa lên ñường ñi Vũng Tàu, qua khỏi cầu trên sông ðồng Nai một khoảng rẽ phải, có lẽ vòng ñai căn cứ Long Bình ngày trước ñể vào quốc lộ15 nay ñổ tên thành QL 51 ðường ra Bà Rịa - Vũng Tàu ñang nới rộng thêm nữa nên nhiều ñoạn ñóng bớt làn xe hay ñá sỏi long chong . Còn những ñoạn không ở tình trạng như thế xe lưu thông thoái mái .... Dù là về ñêm mật ñộ xe cũng còn dày ñặc . Khi ñến trung tâm thành phố Vũng Tàu kiếm chỗ ăn tối không phải là dễ vì ñã gần nửa ñêm ... Xong về khu vực Chí Linh nghỉ ngơi lấy lại sức khỏe cho ngày kế tiếp .
Tôi có ñến VũngTàu nhiều lần bằng xe, bằng phi cơ ghé tiếp xăng, nhưng thời gian dừng lại nhiều nhất là 3 ngày nên không hiểu nhiều lắm . ðại loại ở trung tâm thành phố có nhà hàng khách sạn Pacific làm ñiểm mốc, con ñường từ Bãi Trước ra Bãi Sau qua mũi Nghinh Phong nhìn thấy ñược tháp hải ñăng hay ñường khác bằng phẳng hơn vòng sau núi từ chợ ra Bãi Sau, ... Bây giờ thật sự mù tịt vì sự ñổi thay, xây cất mới, mở mang thêm và diện tích thành phố cũng tăng lên không chỉ có mấy "Thắng Nhứt, Thắng Nhì, Thắng Tam" như hồi trước. Thời trước Vũng Tàu có khi coi ngang hàng một tỉnh, có khi là Thị Xã ...Kể từ quân ñội ðồng Minh tham chiến, Vũng Tàu trở thành nơi nghỉ ngơi vui thú của "lính xa nhà" từ ñó mức sinh hoạt tăng vùn vụt ... Bẳng ñi một thời gian bây giờ thì mọi chuyện ñều khác xa và dĩ nhiên còn ñắt ñỏ hơn nữa nhất là nhà cửa, ñất ñai và các loại dịch vụ hằng ngày của cư dân và du khách ....
64
ðơn cử 5 người ăn sáng ở nhà hàng sát biển Bãi Trước (Hình như tên Giáng Xưa hay Diễm Xưa ?!) mà ñã trên 1 triệu .... Ăn trưa ở nhà hàng có ñồ biển tươi ở khu Bến ðình thì phải biết ...Tôi không biết anh chị Kim Ngân kín ñáo trả tiền là bao nhiêu ...
65
Trong 2 ñêm ở lại ñây, chúng tôi lưu ngụ ở căn hộ trong cao ốc của gia ñình anh chị mua ...mà có tới 2 căn hộ ñều tầng trệt rộng rãi tiện nghi bỏ trống như vậy, lâu lâu cuối tuần mới ra tắm biển nghỉ ñêm rồi về .... ñi với anh chị mới biết quả là "ðại Gia" thứ thiệt ...Tôi có ghé trại trồng hoa kiểng Kim Ngân khoảng giữa cầu Chẹt Sậy và Mỹ Lồng của gia ñình anh chị, do thấy vị trí tốt mua ñể dành mà phải mướn người trông coi ....
66
Sóng biển khu bãi Chí Linh cũng không khác gì Bãi Sau, ngày xưa từ Bãi Sau chỉ nhìn thấy hàng dương chứ chưa tới ñược lần nào vì bãi nầy nằm trong khu vực Trung Tâm Huấn Luyện Cán Bộ nhiều cấp .... Vừa xà xuống ghế bố có cây dù cũ mèm ñã có người tới thâu tiền ! Bạch Dinh trông vẫn Uy nghi sừng sững, Thích Ca Phật ðài thì chẳng muốn leo lên, chùa chiền hình như nhiều hơn ngày trước ...Con người càng ngày càng "giác ngộ" tìm một nẻo tâm linh cho mình chăng ?! Sáng ngày thứ 3 thay vì tiếp tục ở Vũng Tàu, tôi ñề nghị ñi suối nước nóng Bình Châu qua ngã Long Hải ...sở dĩ ñi Bình Châu vì ngày xưa không dễ gì tới ñây và ngày nay nhiều hình ảnh của Thầy Cô và Cựu Học Sinh/THKH ñã tới nơi nầy và gởi ñưa lên BTH ...nên "ráng" ñi cho biết ... (Khi từ trong trở ra gần tới cửa, tôi nhận diện ñược nơi có hình ñốt lửa trại bên phía phải cùng phía với nhà hàng mà Hội Cựu Học Sinh/THKH gởi BTH ñăng trước ñây) Chúng tôi ghé Long Hải ăn sáng sẳn dịp ấy chị Kim Ngân thấy cua mực tươi vừa lên bến, nên chị mua giữ tươi bằng nước
67
ñá ñem về Sài Gòn .... Long Hải tôi có tới ñôi lần trước 1975, mực tươi xào là món
khoái khẩu nhất của một tiệm Tàu thời ñó, hương vị nầy ngày nay không tìm lại ñược bất cứ ñâu có lẽ ñã thất truyền giống như phở Tàu Bay ñường Lý Thái Tổ SG với tô Xe Lửa không có tiệm phở nào ngày nay nháy ñược! Nhắc tới ñây tự nhiên nuốt nước bọt!!! Từ Long Hải qua Long ðiền và từ ñó cặp biển ñể ra Bình Châu mới hay rằng cảnh dọc biển quá ñẹp, ñường còn mới, ít xe cộ, nhiều resort ñang xây dựng, nhiều chỗ ñã hoàn thành dù khách chưa nhiều ... có cả casino hí viên MGM ñã lên cao tầng ...và như mốt thời thượng là gặp nhiều sân golf cỏ xanh mượt ... Nói chung thì ñời sống ñô thị càng ngày càng ngột ngạt, khuynh hướng người thành thị hay ñi ñó ñây gần gũi thiên nhiên. Riêng tôi ñã quen núi rừng và thôn dã, nơi hoang vu, bãi bùn bãi cát cũng nhiều, nên không lạ mấy với hình thức du lịch sinh thái, rừng nguyên sinh ... Các giếng nước nóng Bình Châu luộc chín ñược trứng ñựng trong giỏ thòng xuống ñáy, ngâm chân xuống hồ nước nóng không khác băng qua vũng nước cạn mùa nắng gắt là bao ... Tắm bùn thì bắt cua bắt cá thuở nhỏ ñã có qua rồi, lại còn thiên nhiên không tẩm ướp thêm thắt hóa chất gì trong ñó ... xe ngựa vô rừng hay ñi xe trâu xe bò cũng vậy thôi !
!
68
69
Vài nơi vùng Bình Châu có cát trắng ... Nếu không vòng vô khu du lịch sinh thái, ñi tiếp sẽ qua tỉnh Bình Thuận (phần của tỉnh Bình Tuy thời trước 1975) gần hơn . ði chơi cho biết Bình Châu ...ði rồi cũng chẳng khác ñâu Châu Bình! Cơm trưa khi về tới Bà Rịa bằng ñường khác , không xa Vũng Tàu mấy mà giá rẻ hơn nhiều ... vừa có cá loại nước mặn lẫn nước ngọt.
Khi ñến Long Thành chúng tôi theo ngã Nhơn Trạch về Sài Gòn qua ñường Thủ Thiêm gần hơn trở lại Biên Hòa trong lượt ñi, bôn ba chẳng qua thời vận là bị kẹt chờ phà khá lâu ... Bữa cơm tối hôm ấy trong các món ăn chơi có hải sản ñem về từ Long Hải bên cạnh những món ngon Sài Gòn con gái của anh chị muốn ñãi cô dượng (không phải cô chú à nha!) .... Chúng tôi không quên tình cảm gia ñình và lòng hiếu khách của anh chị và các cháu .
70
Chúng tôi từ giã anh chị Kim Ngân trước khi ñi ngủ, vì sáng hôm sau chúng tôi thức sớm ñể ra văn phòng SAIGONTOURIST bắt ñầu chuyến thứ nhứt du lịch miền Trung, có xe ñưa từ công ty du lịch lên phi trường ñáp chuyến bay ñi ðà Nẵng. Hẹn cùng anh chị về Ba Tri gặp lại. NhàQuê Sep 27, 2012
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 23 ðó là buổi sáng ngày 28 tháng 5 năm 2012, một buổi sáng có nhiều ñiều ghi nhớ: Thứ nhất là thức sớm trong lúc "Người Sài Gòn" còn ñang say giấc . Thứ hai di chuyển bằng máy bay mà "tài xế" là người Việt Nam ớn thấy mồ. Thứ ba là từ lúc thức ñến 9 giờ sáng phải ăn sáng những 3 lần ... mà không bữa nào ngon miệng cả ! Nhưng có ñộng lực thôi thúc mạnh mẽ ñể chọn tuyến du lịch nầy: ðầu tiên là những nơi chốn sẽ qua ñã quen tên từ lâu trong khi còn ñi học cũng như sau nầy trong cuộc chiến khốc liệt, nơi ñã là nguồn cảm hứng văn thơ bao bậc văn nhân thi sĩ, những ñịa danh lịch sử vài thế kỷ gần ñây, nhưng cao hơn cả là chưa lần nào ñặt chân ñến và phần khác không quan trọng là ñể thưởng thức tận gốc các món ăn ngon ñi vào văn hóa ẩm thực . Nên ñã ưu tiên chọn trong danh mục các tuyến du lịch tìm thấy trên mạng... Trước khi về nước dự ñịnh sẽ ñi chuyến Bắc Kinh- Hàng Châu- Tô Châu- Thượng Hải bên Trung Quốc, tiếp sau ñó sẽ là chuyến Singapore- Mã Lai, nhưng lại chữ nhưng: Gần ñây tin tức về tình hình cấu xé ăn thịt lẫn nhau và sự tồi tệ trong
71
môi trường và thực phẩm nên chuyến ñi Trung Quốc tôi ñã gạt sổ cái rụp .... Còn chuyến ñi Singapore- Mã Lai chỉ ñến sòng bài, sở thú nuôi chim mà làm sao qua ñược của Mỹ, hơn hẳn về mọi mặt ... Thực tình tôi muốn ñến lại Mã Lai là nước tôi ñã "ñổ bộ" trên bước ñường vượt thoát . Nhờ ñứa cháu gọi giùm taxi, Tư Lịnh leo lên ngồi trước còn tôi coi việc bỏ hết hành lý lên xong mới lên sau phòng khi vừa bỏ ñồ lên mà người còn dưới ñất tài xế ñã lái chạy mất chỉ còn nước ñứng ú ớ ... khi xuống cũng vậy phải chắc chắn nhận ñủ xong xuôi mới xuống người cuối cùng và trả tiền xe ... Trên ñường di chuyển, tôi và tài xế kiếm xem có chỗ nào bán ñiểm tâm sớm không .... không tìm thấy ñại loại như bánh mì xe ñẩy chẳng hạn, ngay cả tiệm bánh mì chưa người lái, bánh ngọt, hủ tiếu, phở .... không là không ... không như hồi xưa Sài Gòn có nơi cho người lao ñộng ít ra cũng cà phê vợt cà phê túi, ... ! ðã từ lâu tôi hay ăn sáng sớm ñể tiếp theo ñó còn phải nốc mấy viên thuốc "trường sinh" ... và một thói quen nữa là luôn ñi sớm phòng trục trặc như kẹt hay hư xe dọc ñường còn có thì giờ ứng phó ... Việc ñi sớm nầy có nhiều chuyện vui lắm: Có lần ñi dự tiệc cưới ñúng giờ ghi trên thiệp, khi tới nơi cả hai họ nhà trai nhà gái, cô dâu chú rể chưa thấy ai ...cả tiếng ñồng hồ sau mới lác ñác ... và mời 6 giờ chiều ñến 9 giờ tối tiệc mới bắt ñầu, vậy mà khách có người còn tới sau giờ ñó mới là chỉ có "phe ta" vì thế bà con mình có câu: "Ăn cơm không ñậu không phải Mễ, ñi tiệc không trễ không phải Việt Nam" ...ðúng quá ñi chớ!! Văn phòng chánh của công ty du lịch có nhân viên ngủ trực ñêm, họ mở cửa cho chúng tôi vào ngồi chờ ñợi, cũng còn khoảng nửa tiếng xe rước mới ñến, tôi ñi rảo một vòng các con ñường lân cận may ra có món gì hộ tống thuốc trường sinh ...nhưng lại nhưng: Không và không ...
72
Có tin vui giữa giờ chịu phép thì có hai gánh có vẻ hàng rong vừa chao cánh ñáp theo ñường chéo ngã tư bên kia .... không bỏ lỡ cơ hội ... thì ra là cốm giẹp ... thây kệ lúc túng cùng có cốm thì dùng cốm ... Ôi mới sáng mà cái món vừa ngọt ngọt, vừa khô khô, vừa dai dai, lại vừa béo béo nhám nhám của dừa nạo sao mà ráng cũng không thể nào "thanh tán" cho ñược . Chuyến xe ñưa từ ñó lên phi trường chỉ có hai chúng tôi cùng tài xế và cậu hướng dẫn viên còn trẻ ... cậu nầy lo việc Check-In: giúp gởi hành lý là mỗi người một kéo tay nhỏ gọn hơn bất kỳ chuyến du lịch nào trước ñây và giúp lấy Boarding Pass ... cậu dẫn ñến cổng vào Security Check là xong phận sự của cậu sau khi tươi cười nhận tiền cà phê sáng, cái cười ñẹp nhất vừa gặp . Nhiều hàng dài người nối người nhích từng bước qua máy và qua nhân viên phận sự, chúng tôi chỉ phải bị nhìn từ ñầu tới
chân chứ không bị to tiếng như vài hành khách khác mà tôi không rõ nguyên do .... Tư lịnh chỉ có cái bóp với vài vật dụng trang ñiểm cần thiết, tôi chỉ có cái ba lô với laptop và dây nhợ nó cần, máy ảnh và thuốc mà tôi ñã cẩn thận nhờ bác sĩ ghi cho ít chữ ... nên không qua "máy lọc" dễ dàng sao ñươc... không có gì ñể tra hạch không có gì ñể mò tìm từ chân lên ñụng háng nhột thấy mồ . Hướng về khu chờ lên phi cơ, Tư Lịnh xà ngay vào gian hàng bánh ñủ loại, Tư Lịnh tôi ăn uống giản dị hơn tôi nhiều: Buổi sáng trái táo, trái chuối và ly sửa là xong. Tôi mừng húm vì thấy có người xì xụp húp, phải vậy mới ñược chớ, phải có nước nôi chút chứ ñâu lại cốm giẹp khô khốc .... Tôi ñứng ngay quầy ñặt hàng liền bị sửa lưng tức thì, bảo phải kiếm bàn ngồi có người tới hỏi sau, thiệt phong tục mỗi nơi mỗi khác , ... muốn no bụng trước khi lên phi cơ phải kiên nhẫn vậy ! Có tới 5 phút sau quả có người tới và nhận order của tôi : Cho một tô mì và ly cà phê sửa ñá .... và thâu
73
tiền liền rất tiến bộ . Lần thứ hai chỉ trong vòng tuần lễ, tôi ñược ăn mì gói chế nước xôi và vài lát chả quế .... Cũng ráng húp nước cho nó trơn cổ ... Thề không gọi mì khi ghé quán ăn nữa! Và mới thấy món mì các xe bán dạo bên cạnh bò vò viên có ñổ xí ngầu trở thành thượng thặng làm sao ... nói chi ñến mì vịt tiềm Hải Ký Mì Gia ñính kèm mấy lát ñu ñủ xanh chua chua khu La Kay - ñường Nguyễn Tri Phương Chợ Lớn thì quá xa vời không dễ gì tìm lại . Tư Lịnh tôi ñược một phen cười quá xá . Nhưng mà dù gì ñi nữa thì mì ăn liền ñược xếp vào hàng những phát kiến quan trọng thay ñổi một góc ñời sống con người trong thế kỷ 20 ñó nha!! Ăn sáng lần thứ nhì xong, chúng tôi thả bộ từ từ tìm cửa chờ lên máy bay . Phi cơ khá lớn cỡ loại Boing 737 nên ổn ñịnh chỗ ngồi xong cũng khá lâu, ra gần phi ñạo chờ lịnh cất cánh cũng lâu thêm chút nữa .... Thời tiết tốt, trời trong xanh nhìn xuống bên dưới màu xanh ñậm nhạt của biển và của núi rừng ... Sau khi qua khỏi một ñỉnh núi, phi cơ chuẩn bị hạ cánh xuống phi trường ðà Nẵng khá êm ái và vào trạm ... phải mất khá lâu mới ra khỏi ñược phi cơ vì ai nấy cũng ñồ mang ñồ xách lỉnh kỉnh ...nhìn quanh nhận ra ñược vài khách cùng công ty du lịch nhờ mũ kết và ba lô SAIGONTOURIST tặng .... Tất cả 8 người lớn nhỏ từ Sài Gòn ra chung chuyến bay ñều cùng tuyến du lịch và chúng tôi làm quen nhau tức thì. Còn chờ lấy hành lý thì Hướng Dẫn Viên ñã ñiện thoại liên lạc và cho biết cách nhận diện khi ra bên ngoài nơi xe rước ñang ñợi ... Ngày hôm qua khi chúng tôi còn cơm trưa ngoài Bà Rịa, anh ñã liên lạc rồi và hẹn gặp khi tới ðà Nẵng ... Nên viết vài dòng khen ngợi công ty du lịch quả chu ñáo, cung
74
cấp mọi thông tin kèm theo giấy tờ biên nhận khi ñặt tour. Nhân viên nữ cô nào cũng xinh ñẹp, ăn nói dịu dàng nhất là thứ tiếng "Bắc Kỳ Hà Nội" chết người... Lại còn biết cách giới thiệu câu khách cho chuyến kế tiếp hay nâng cấp khách sạn, mọi cách công ty thu lợi hơn .... (ðứng nhìn mà miệng lẩm bẩm: "Phải chi còn trẻ như hồi trước, rau muống trường kỳ cũng xáp vô" ... Bà Xã tui nhéo mấy phát "tụng kinh gì ñó !?" mấy cổ ñâu có nói tiếng Việt như mình ñâu ! ...Má nó ơi, tại họ chưa ăn giá sống mà .....) Qua giới thiệu sơ khởi thì phi trường ðà Nẵng mới ñưa vào xử dụng, phi trường cũ bên cạnh không còn ñủ khả năng, tiêu chuẩn theo kịp lượng mức phục vụ và sự phát triển của Thành Phố . Chiếc xe rước nầy trở thành xe ñưa chúng tôi ñi các nơi trong suốt thời gian ở ðà Nẵng, ra Huế và ñến Quảng Bình ... cho ñến khi trở lại phi trường Phú Bài (Hương Thủy-Huế) ñể trở về Sài Gòn .... Chuyến ñi vừa ñúng 10 người: 8 khách, người hướng dẫn và tài xế ... Trên ñường di chuyển băng qua Thành Phố về khách sạn, hướng dẫn viên giới thiệu liên tục từng nơi ñang qua hay gần ñến cho khách tiện quan sát nhìn ngắm ... Có lẽ do nghề nghiệp anh thuộc lòng và giải ñáp trôi chảy những ñiều khách hỏi ....
Xe qua cầu có nhịp chính giữa quay ñược sau nửa ñêm cho tàu lớn qua lại. Xe rẽ phải không xa vào khách sạn Trendy nhìn ra sông Hàn ... Bây giờ mới là bữa ñiểm tâm chính thức ñầu tiên của chuyến ñi tại khách sạn nầy, còn tôi là bữa thứ ba trong ngày. Khá mệt nên chưa cảm thấy ngon miệng . Khi ăn xong chúng tôi nhận phòng riêng từng gia ñình gồm cặp vợ chồng mới cưới một phòng, 2 bà mẹ và 2 cô con gái nhỏ một phòng, dĩ nhiên Tư Lịnh và tôi một phòng. Tài xế và hướng dẫn viên cũng có phòng Ks dành cho và bữa ăn tương tự khách nhưng ngồi riêng khác bàn có lẽ có trong hợp ñồng
75
giữa công ty du lịch và khách sạn . Từ ñó cặp vợ chồng mới cưới và chúng tôi cùng mâm, bốn người còn lại cùng mâm suốt chuyến ñi . ðây là loại khách sạn có dấu 3 sao ngoài cửa ... Phòng chúng tôi ñều quay mặt ra sông Hàn, ai cũng dự ñịnh thức tới khuya ñể xem "cầu sông quay" (không phải cầu sông Kwai nha) , mà cuối cùng hỏi lại không ai thấy vụ ñó cả trong 2 ñêm lưu lại nơi ñây . Tên chánh thức là Cầu Sông Hàn mà gần dốc bờ Tây có Memory Lounge Một tiếng ñồng hồ sau chúng tôi trở ra xe ñi tham quan ñiểm ñầu tiên . NhàQuê Oct 01, 2012
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 24 ðà Nẵng là thành phố lớn nhất miền Trung, trước thuộc tỉnh Quảng Nam nhưng vì vị trí quan trọng của nó nên cũng có lúc tách ra xem như ngang hàng một tỉnh . Có lẽ nó quan trọng thật nên trong lịch sử chiến tranh ðà Nẵng hay Tourane chịu sự tấn công trước nhất trong bước xâm lăng ñô hộ Việt Nam của Pháp. ðến Mỹ ñổ quân trực tiếp tham chiến cũng vào ðà Nẵng trước. ðà nẵng thời gian dài là nơi ñặt Bộ Tư Lịnh Vùng .... Ngày nay ðà Nẵng tách ra khỏi tỉnh Quảng-ðà và trở thành Thành Phố trực thuộc trung ương tương tự như Hà Nội hoặc Sài Gòn (tp HCM), nên ñơn vị hành chánh trực thuộc là Quận trong nội thành và huyện ngoại thành (ñiểm khác với thành phố thuộc tỉnh, tức ngang hàng huyện, thành phố thuộc tỉnh
76
chỉ có phường và xã chứ không có quận hay huyện). Hiện tại ðà Nẵng có 5 quận và 2 huyện: Q.Liên Chi ểu mà cực Bắc có ñèo Hải Vân, tiếp nối phía ðông Nam có Q. Thanh Khê . Thanh Khê dựa lưng phía Tây của Q. Hải Châu . Phía ðông của Hải Châu có Q. Sơn Trà và Q. Ngũ Hành Sơn Bao ngoài về hướng Tây có huyện Hòa Vang mà diện tích có ñến 737.5 cây số vuông. Riêng huyện Hoàng Sa là quần ñảo xa ñất liền, hiện nay thuộc ðà Nẵng về hành chánh nhưng ..... Tất cả các quận huyện của ðà Nẵng ñều có phần tiếp giáp với biển trừ huyện Hòa Vang. Quận Hải Châu là trung tâm (Downtown) của ðà Nẵng. Con sông Hàn chảy giữa và ranh giới thiên nhiên giữa Hải Châu và 2 quận trực diện biển ðông là Sơn Trà và Ngũ Hành Sơn . Hai quận vừa kể ñang có những phát triển qui mô . Có ba cây cầu nối ñôi bờ sông Hàn (Tôi nhìn chỉ biết có vậy nên không chắc chắn lắm nha! có thể nhiều hơn) trong ñó có cầu quay .... Trong 3 cầu có một cầu (tên ñặt bằng Anh Ngữ hình như Dragon thì phải, tội ngỡ mình trí nhớ siêu ñẳng không chịu ghi chú) còn ñang xây hay nâng cấp nên chưa lưu thông ... Khi hoàn thành thì từ phi trường ñi một mạch qua cầu và ra thẳng biển Mỹ Khê thuộc quận Sơn Trà .... Khách Sạn Trendy nơi chúng tôi 2 ñêm lưu ngụ thuộc Q. Sơn Trà, cạnh bờ ðông sông Hàn nhìn qua bờ kia là Q. Hải Châu .
77
Cũng kịp tắm một phát trước khi lên ñường ngao du ... phòng của khách sạn rộng, sạch và bồn tắm loại mới có lẽ không thua gì Ks Hàm Luông của Bến Tre . Nhóm khách chúng tôi ít, nên việc giữ rất ñúng giờ giấc .... Xe khởi hành ngược lại một ñoạn xong quẹo phải hướng ra bãi biển Mỹ Khê, theo chương trình có tắm biển nơi ñây mà cuối cùng tới khi rời không có lần nào cả làm 2 em nhỏ phàn nàn quá xá! Khi tới con ñường chạy dọc bờ biển, xe chuyển hướng lên hướng Bắc về phía bán ñảo Sơn Trà . Tượng Phật Bà QUAN ÂM màu trắng cao chót vót trên núi của bán ñảo . ðiểm cao nhất của toàn thành phố, theo ñược biết lại là tượng cao nhất vùng ðông Nam Á, muốn chụp ñược toàn hình máy ảnh phải ở vị thế gần sát mặt ñất ...
78
Lịch sử tượng Phật cũng ñáng quan tâm: Phát xuất từ sự tạ ơn ñộ trì của ngư dân trong vùng trước gian nguy phong ba bão tố gặp phải ... Tượng cao như vậy mà nghe nói trong thiết kế xây dựng không có dùng sắt thép trong ñó (Không biết tôi có nghe lầm không) ...
79
Ngôi chùa Linh Ứng nguy nga trên khuôn viên rộng, cây cảnh chăm sóc cắt tỉa ñẹp mắt ... Nhìn hướng ðông biển bao la bát ngát, ... hướng Nam thấy rõ cụm núi Ngũ Hành, ... ngó vô hướng Tây thành phố ðà Nẵng khoe mình như muốn vươn cao hơn nữa, cao thấp hài hòa không thua gì những bức ảnh thành phố du lịch các nước Mỹ Âu .... Cũng muốn vào trong nội ñiện của chùa nhưng ngại bỏ giày bên ngoài khi trở ra thành bác nhà quê chân ñất nên thôi, với lại tội tôi có sám hối ngàn năm cũng chưa hết lại nên thôi!! Tôi chỉ là người ngoạn cảnh, thời gian dành cho quá ñủ ñến dư thừa phải tìm bóng mát ngồi chờ cho hết giờ ñặng "xuống núi".
80
Xe vòng lại bãi biển Mỹ Khê với bữa cơm trưa như ñại tiệc, thực ñơn 10 món kể cả tráng miệng ở nhà hàng sát và nhìn ra biển . ðến nơi ñâu cũng có món ñặc sản của ñịa phương nơi ấy .... Có một nơi cam vỏ xanh mà ngọt lịm tôi không nhớ nơi nào ... Cam ở Mỹ khi chín thường màu vàng mới ngọt, lâu ngày như quên là cam VN vỏ xanh mà ñã mọng nước . No nê xong về lại khách sạn nghỉ trưa xế chiều tiếp tục qua TẬP 2 của ngày ñầu ở ðà Nẵng . NhàQuê Oct 03, 2012
81
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 25 Không biết là thói quen tốt hay xấu mà tôi lây rất nhanh, rồi mang về Mỹ cả hai tháng sau còn chưa dứt hẳn . ðó là "ngủ trưa" .... Cái món nầy ñã cai cữ từ lâu mà mỗi lần về quê lại vướng ... Có lần người quen hỏi "Ở bển tụi bây ñi làm cách nhà bao xa". Trả lời 23 miles, sợ không mường tượng ñược nên phụ ñề Việt Ngữ là bằng từ Ba Tri ñi Bến Tre .... Hỏi tiếp "Vậy trưa họ có ñể ván giường gì cho ngủ trưa hôn ?" .... Trời ơi là Trời ... 30 phút ăn trưa chỉ kịp nhét vội vô bao tử "cu li" chút gì ñó ñể giữ gìn "công lực", giữ gìn năng suất .... trễ vài lần "Họ" ñuổi ... 30 phút ñó có khi họ còn trừ ra, nghĩa là không ñược tính trong 8 giờ lao ñộng vinh quang nữa cà ... Ở ñó mà ngủ trưa .... Hồi xưa chánh phủ cũng có thử vụ công chức nghỉ ăn trưa tại sở rồi làm việc tiếp, chiều về sớm hơn ñể giải quyết nhiều vấn ñề trong ñó có về "giao thông giờ cao ñiểm xe cộ ùn tắc" Nhưng cuối cùng không giải quyết ñược gì nên "Mèo lại hoàn mèo". Trở về khách sạn nghỉ trưa 2 tiếng ñồng hồ thiệt ñã, ñang ngoài trời nắng gắt vô phòng có máy lạnh là "phê" liền, thích nghi ngay không gì trở ngại TẬP 2 bắt ñầu khi xe hướng về Q. Ngũ Hành Sơn, 5 ngọn núi nhỏ ñặt tên theo Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ ... xe ñi luồn luồn vài khu phố hẹp dừng lại ñiểm xuất phát, cảnh chung quanh không ñược quang ñãng lắm ... ñược hướng dẫn viên thông báo ai liệu sức không leo nổi thì ngồi luôn trên xe qua bên kia núi chờ ... ðó là ngọn Thủy Sơn, ngó lên thì thấy không cao lắm ... ñã trót tới ñây thi cũng phải thi gan cùng ñồi dốc chứ chưa chi lại chạy làng sao!...
82
Lên ñường!!! ði chừng 10 bậc thấy sai lầm nghiêm trọng ...ngó xuống thì xe ñã di chuyển qua ñiểm ñợi không còn ở ñó nữa ... Ra ñi vợ có dặn rằng : "Leo núi phải nói thiệt hăng: tầm thường" có mệt cũng không ñược nói ra mà phải nói là khỏe ... Làm ñược thêm chừng 7 bậc nữa ñứng thở dốc, những người ñồng hành ñi mất biệt, khuất ở lối quanh, chỉ còn Tư Lịnh và hướng dẫn viên phải ñứng chờ vì phận sự bao sau ñể không sót lạc một ai .... Anh giảng giải là các bấc thang nầy thợ xây mỗi bậc cao gần gấp 2 bình thường tức quá một bước vì ngày xưa vua ra lịnh toán nào xong trước ñược ban thưởng ... Vua ñi kiệu có người khiêng còn "thần dân" lội bộ tóe lửa ... Anh hướng dẫn có nói tổng cộng bao nhiêu bậc mà trong lúc "Quỉ khóc Thần sầu" nầy hơi ñâu mà nhớ chi tiết không còn cần thiết ñó .... Cái mệt gia tăng phi mã ... tới giai ñoạn 2 bậc nghỉ một lần ... rồi nhất bộ nhất nghỉ ... Tới chừng thấy ñỉnh rồi mà còn những 10 bậc cuối cùng mới nghiệm rằng : "ðường ñi khó, không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông" sao mà vừa ñúng lại vừa trật ngàn dặm! Cuối cùng rồi cũng tới nơi, mồ hôi ướt giáp như vừa mới tắm, trong lúc mọi khách "lỡ dại" ñã phục hồi tươi rói .
83
ðâu phải leo xuống liền còn phải lòng vòng vô chùa, vô ñộng, phải chụp hình với tư thế vừa lên tới ñỉnh "Hy Mã Lạp Sơn" chớ bộ ! Mỗi người ñược phát cho một chai nước lạnh giờ không còn một giọt phải mua thêm ở quán trên ñỉnh Thủy Sơn mà họ mang lên ñược tới ñây thì giá cả phải xứng ñáng với công lao hãn mã chứ!
84
85
Còn ñứng nghỉ mệt chuẩn bị chuyến hạ san thì những người ñi chung ñã sắp khuất ñàng xa ... Xuống cũng khó không kém gì ñi lên, bởi bực thang xuống cũng cùng tầm như vậy, phải lần theo vách xuống từng bậc tránh té chúi mũi, mà tôi cũng suýt té vì hai chân ñã bất tuân thượng lịnh " ðàng Trước .... Bước !" nữa, không còn hoạt ñộng ñồng bộ , bèn ngồi bệt xuống nghỉ một hồi. Chiến thắng càng gian nan chừng nào càng vinh quang chừng nấy ... Khi tôi tới mức cuối cùng, hai ngón trỏ và ngón giữa các bạn ñồng hành ñều ñồng loạt làm dấu chữ V (victory) ... Sau nầy về kể lại với các dì sắp nhỏ, tụi nó phục lăn .... trước ñây tụi nó còn trẻ mà ñâu dám leo . Hôm ñó sau khi dùng cơm tối ở nhà hàng khác cũng ở bãi Mỹ Khê nhưng phía bên ñường trong phố chứ không sát bờ biển .... (Trừ ăn ñiểm tâm, hai bữa ăn còn lại ñều ở hai nhà hàng khác nhau trong suốt hành trình) .... Không nghe ai bàn chương trình "Khám Phá ðà Nẵng Về ðêm" Không quên gọi ban dịch vụ khách sạn cho người lên lấy ñồ bỏ giặt ủi, bộ nào cũng chua mồ hôi .... hôm sau họ giao mà quên cho tiền cà phê phải gọi lên lần nữa, họ tưởng mắng vốn vụ gì .... Tiền các dịch vụ dùng riêng: giặt giũ, cà phê, nước trong tủ lạnh ... ñược tính chung vào lúc trả chìa khóa phòng . ðêm ñó không ai thấy cầu sông Hàn nó quay ra làm sao cả ... NhàQuê Oct 04, 2012
86
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 26 Chúng tôi khóa cửa phòng mang theo những thứ cần thiết, dùng thang máy xuống phòng tiếp tân và vào phòng cạnh ñó mà hôm qua khi mới tới ñã ăn sáng .... Lạ chưa ! không có vẻ gì là chuẩn bị, một nhân viên Ks lễ phép cho biết là bữa ñiểm tâm trên tầng cuối cùng, mời "cô chú" lên dùng bữa trên ấy... Lại phải quay lại thang máy ... Phòng ăn sáng của mỗi khách sạn tôi nghiệm từ sau nầy cũng nằm trong dạng phô những ưu ñiểm của họ .... Phòng rộng rãi, cửa kính lau chùi trong cước, phần lấp kiếng nầy ở những phía có cảnh ñẹp ... Chúng tôi chọn bàn loại 2 người ở góc nhìn ñược toàn cảnh cửa sông Hàn và bán ñảo Sơn Trà .
Như mọi khách sạn khác, bữa ñiểm tâm phục vụ theo lối ăn buffet, tự chọn thức ăn mình thích, món ñầu tiên với tôi hôm ñó và cả sau nầy ñều là cháo trắng hột vịt muối, có vài nơi có cá khô chiên giòn,dưa mặn,... vài lát bánh mì thịt nguội, có khi
87
xếp hàng lấy bánh canh có người ñứng phục vụ ... uống cà phê sữa tự pha hay nước trái cây là xong. Tư Lịnh tôi thường dùng xôi hay các món trái cây.... mùa nầy ñi ñâu cũng có món dưa hấu . Khi chúng tôi tới chỉ lác ñác vài người, nhưng sau ñó ồn ào kêu réo nhau ... chỉ thấy cách thức và giọng nói của họ là biết họ từ ñâu tới . Nghe họ huênh hoang "Chúng tôi là người Hà Lội" thì tôi hiểu ngay họ không phải người "ðất Ngàn Năm Văn Vật". Tư lịnh tôi ñi lấy nước uống, cái bóp cầm tay còn ñể ñó mà có người ngang nhiên dẹp qua một bên và ngồi xuống ghế ñang trống của Tư Lịnh ... Tôi cho biết có người rồi mà bà ta có vẻ muốn cự lại như kiểu "Thấy Trống Là Ta Cứ Ngồi" ... Về sau nầy nữa, nói thẳng là mấy vị ñến từ Miền Bắc hình như chưa quen với nền văn minh xếp hàng "First Come First Serve" chen lấn giành trước hay cắt ngang hàng dọc lại ồn ào rỗn rãng chỗ ñông người . Chúng tôi ngồi nán tới giờ ra xe, không quên ñể tiền Tip , nhân viên có vẻ ngỡ ngàng vì hình như ai cũng quẹt miệng rồi ñi ... có người còn len lén gói giấu thức ăn ñem theo nữa chớ ! Trong lần ñi Pháp cũng ăn sáng ở khách sạn, có ñoàn học sinh nước nào ñó ngụ chung... thấy các em lén gói theo thức ăn dành trưa..lần ñó tôi nhìn mà thương Tận mắt thấy có cô ăn mặc ra vẻ thời trang lắm, lấy thức ăn cho bà mẹ rồi nhanh chóng trở lại lấy cho mình sợ hết, phần của cụ nhiều ñến nỗi bà dùng chưa tới 1/3 còn lại bỏ mứa, thiệt là chí hiếu ... "Những ñiều trông thấy mà ñau ñớn lòng" Khi ra ngang cửa phòng ăn, nhân viên phục dịch lễ phép hỏi " Thưa Cô - Chú ngon miệng không ạ ?" ..... Sau lưng tôi còn nghe họ xầm xì ... Dĩ nhiên là chuyện lịch sự của hai cụ già nói tiếng ñặc sệt Nam Kỳ.
88
Bây giờ sang TẬP 3: Tập 3 gồm có hai phần! Phần 1 bắt ñầu khi xe chạy dọc bờ sông ñể lên cầu qua bờ phía Tây sông Hàn ... như sự cố ý giới thiệu quê hương ðà Nẵng của anh, người hướng dẫn cho xe ñi ngõ có cây cầu thứ ba nếu tính cầu sông Hàn (cầu quay) là cầu số 1 ... Khi ñến ñầu cầu số 3 thì mới biết là không phải một mà ñến 2 cầu cặp bên nhau ...nên "mắt phàm" từ xa ñoán có khi ăn trét. Không vòng vèo lắm, xe ñưa ñến làng ñiêu khắc ñá Hòa Hải và vào cửa hàng trưng bày lớn nhất . Nơi ñó ñủ cỡ, ñủ hạng, ñủ màu sắc, ñủ loại hình tượng chạm khắc trên ñá vân ñẹp mắt. Nếu nghĩ ñến cách vận chuyển mà giữ khỏi bị va mẻ cũng làm nhức ñầu hay nhà sản xuất có kỹ thuật riêng gì chăng với những loại tương lớn gấp ñôi gấp ba người thường .... Nhân viên bán hàng từng khu vực chào mời và hướng dẫn rất tích cưc, có ñến hàng ngàn mẫu hàng trưng bày, lối ñi ngang dọc hơi hẹp nên sợ nhất là va chạm ngã ñổ . Chúng tôi trong ñoàn hình như chỉ tham quan chứ không thấy ai chọn mua món gì, riêng tôi ñã dự kiến những món nào sẽ ñược ñóng gói với trọng lượng vừa ñủ theo qui ñịnh của hãng máy bay về Mỹ rồi, nên tránh rắc rối thặng dư ... ðược nghe kể có nhiều khách du lịch vì thấy ñẹp vừa ý nên "thỉnh" tượng theo tôn giáo mình, rồi về nhà không biết ñể ñâu rất lưỡng nan phiền phức ñó là chưa kể ñến lời ñồn ñại dị ñoan bên lề ... Theo ñọc các tài liệu hướng dẫn về các ñịa ñiểm nên viếng thăm ở ðà Nẵng có di tích Chăm, nhưng chuyến chúng tôi không có tới nơi ñó . Cũng mất gần 2 giờ trong khu vực nầy, trở ra xe và lên ñường tiếp tục qua phần 2 của TẬP 3 .
89
Phần 2 là ñi tắm khoáng tắm bùn! Cái món nầy Tư Lịnh và tôi chưa bao giờ hoan nghinh thành ra cả 3 giờ chúng tôi ngồi ñợi ở quầy giải khát có Wi-Fi mặc sức mail, chat, search, tìm hiểu nơi ñang và sẽ ñến .... Cũng lại cơm trưa thịnh soạn khi trở về Q. Hải Châu. Và lại về khách sạn ngủ trưa theo phong tục mới ... Lần nầy thời gian nghỉ lâu hơn, về sau tôi nghiệm ñó là sự cố tình! Tập 3 với tôi không gì bổ ích cả! NhàQuê Oct 09, 2012
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 27 Từ thế kỷ 16 ñã có những thương nhân bằng ñường biển ghé Hội An trao ñổi mua bán với người bản ñịa, lúc ñó phần lãnh thổ còn thuộc Chiêm Thành .... Về sau người Việt làm chủ phần ñất nầy cho ñến ngày nay ... Người Nhật và người Tàu có thời gianñến buôn bán rồi lưu trú hẳn ... di tích còn ñể lại nhất là người Tàu và hiện nay lớp cháu con vẫn còn ..... Như vậy Hội An là nơi sớm sủa trở nên "thành phố thương cảng" giao dịch buôn bán sầm uất với nước ngoài ... Từ còn là học sinh tiểu học, tôi ñã thuộc lòng câu: Thứ Nhất Kinh K ỳ, Thứ Nhì Phố Hiến Kinh kỳ ñây chỉ kinh ñô Huế nằm trong tỉnh Thừa Thiên, Phố Hiến tức Faifo hay Hội An thuộc tỉnh Quảng Nam ... Và chiều ñó 28-05-2012 lần ñầu tiên tôi bước xuống lòng phố cổ Hội An với lòng háo hức kỳ lạ Cái háo hức bắt nguồn từ lẽ thường tình như mọi người muốn ñến những nơi mà thời chiến tranh không có hoàn cảnh ñi thăm thú, nhất là những nơi bảo tồn ñược nét cũ chưa có cọ
90
sơn vẽ tạo. Hội An có may mắn ñó trong cả hai cuộc chiến trong thế kỷ trước không hay ít bị hư hại gì Thứ ñến xứ Quảng nơi sản sinh bao bậc nhân tài văn võ .... Riêng văn thơ họ ca tụng quê hương vốn không ñược thiên nhiên ưu ñãi lắm, ñã nâng lên cung bậc tầm cao ...Sao ta lại không ñến một lần thực hư cho biết . Bên cạnh ñó những món ngon ñặc trưng vùng ñất nước nầy, ngày nay theo dòng lưu dân ñã tỏa ra khắp cùng trái ñất, họ ñã giới thiệu thêm cho mọi người biết ñến qua nét văn hóa ẩm thực. Sao ta không thử nếm qua ngay nơi nguồn gốc nầy .... có phải phí lắm không!? Xe ñến ñiểm trước tiên là cơ sở dệt lụa bằng tơ tằm, tôi không xa lạ gì qua các giai ñoạn trong nghề nầy, tôi có kể trước ñây vì có thời gian tôi ở nhà chú tôi mà lúc ñó chú thím làm nghề nuôi tằm lấy tơ . Dọc theo các tỉnh ven biển, do ñất thích hợp trồng dâu nên các nơi ấy trước ñây nghề nuôi tằm lấy tơ hay dệt lụa phát triển nhiều ...có nơi lụa tốt nổi tiếng ... Ngày nay do dân số gia tăng, ñô thị bành trướng, giá ñất tăng vọt .... Hội An còn giữ ñược nghề nầy quả là ñộc ñáo! Có lẽ còn cơ sở khác ñâu ñó, nơi ñây chỉ có tính cách trưng bày giới thiệu và bán các mặt hàng từ tơ ñã may sẳn hay còn nguyên tấm lụa; Tuy nhiên quan sát tuần tự, khách viếng cũng hiểu ñược bao công phu vất vả . Tất cả các cô gái từ giới thiệu cho khách ñến ñang phụ trách sản suất ñều còn trẻ mặc ñồng phục, cô hướng dẫn nói ñược Anh, Pháp Ngữ, chỉ khu vực trưng bày tượng trưng từ bướm ñẻ trứng, trứng nở, tằm lớn dần, kéo kén, thành tơ nhuộm màu xong ... thì khách thăm tự do quan sát tức không người trông coi, các khâu sản xuất ñều có người ñang làm việc. Cái lạ là kén nơi ñây toàn màu trắng, còn kén tằm của chú thím tôi khi xưa toàn màu vàng óng!?
91
92
93
94
Trên lầu là cửa hàng tơ lụa ñủ màu sắc may sẳn và còn nguyên khúc vừa khổ cho mọi nhu cầu .... Trong nhóm nhỏ chúng tôi cũng có người mua ñem về Từ trong nhìn ra, bên phải là cửa hàng mỹ nghệ với các món hàng công phu ñẹp mắt ñủ loại hình thể, nhân viên tiếp khách niềm nỡ.. và dĩ nhiên họ nói giọng Quảng Nôm!
95
96
Trong khuôn viên, phía dọc lộ có cửa hàng giải khát, tuy nhiên lúc ñó chúng tôi mới tới nên chưa có nhu cầu nầy ... Xe ñã trở ra ñiểm ñợi, từ ñây chúng tôi ñi bộ và nhắm hướng con phố chánh tập trung nhiều di tích xưa ... tiến lên! NhàQuê Oct 11, 2012
97
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 28 Hội An có trên 1300 di tích nhiều thể loại nhưng khoảng 1100 trong số ñó nằm trong khu phố chánh . Tức khu phố tập trung nhiều di tích cổ chứ không phải là con ñường chánh hay trung tâm hành chánh thương mại của thành phố Hội An, thủ phủ tỉnh Quảng Nam Lấy Chùa Cầu làm ñiểm chuẩn, ñứng quay lưng vào chùa: Phía trái là ñường Trần Phú phía phải là ñường Nguyễn Thị Minh Khai, hai con ñường nầy nối liền nhau bởi cây cầu có mái che bắt ngang con lạch nhỏ ñổ nước ra sông Thu Bồn tên Chùa Cầu hay Cầu Nhật Bổn dài khoảng 18 mét lối ñi trên cầu lót ván. Chùa và Cầu là hai kiến trúc kết hợp thành tên gọi ....
Từ hướng ñường Nguyễn Thị Minh Khai ñi tới, chùa nằm tay trái có sau cầu khoảng nửa thế kỷ, cầu ñược xây năm 1593
98
nhưng không có gì chính xác còn lưu trữ ñể chắc chắn như vậy ... Chùa và cầu ngăn cách bằng vách ván . ðứng xa nhìn vào, tổng thể như ngôi nhà sàn cất ngang qua con lạch nhỏ Các trụ cầu bằng ñá trông vững chắc qua năm tháng, toàn cảnh nay ñã cũ kỹ nhưng dáng vẻ cổ kính của nó tạo cho ta cảm nhận ñược công lao bảo tồn ñáng trân trọng. ðường Nguyễn Thị Minh Khai càng gần tới cầu càng hẹp lại, có nhiều nhà không có phần sân trước ... có lẽ vừa cư ngụ vừa buôn bán, trưng bày ñủ loại sát lề ñường như bao thị trấn nhỏ ñó ñây .... Phần lớn cố giữ nét cổ nên có khi tường vôi gạch mòn lở không ñược "tu sửa" lại .... bề ngang mỗi nhà hẹp so với các khu phố mới sau nầy ...
Tuy thế hai bên có nhiều cây xanh, nhiều nhất là cây bàng hai bên giao cành cho bóng mát phủ lòng ñường ... Những nhà có ñược khoảng sân trước thường có tường rào dây leo hay hoa cảnh ñẹp mắt ...
99
Một ngôi nhà gỗ hai tầng tiêu biểu cho cách sinh hoạt thị dân Hội An trước ñây tức phần trước buôn bán, phần sau sinh hoạt gia ñình, phần lầu kho chứa và thờ cúng (?) ...hiện nay khách tham quan ñược hướng dẫn xen khắp trên dưới ngôi nhà nầy, vé vào cửa của chúng tôi ñã bao gồm trong "gói du lịch" . Nói chung ngôi nhà cũng có nhiều hư hao mục gãy sau nhiều trận lụt ñược kể ngập cả tầng dưới, cũng có nhiều ñồ sứ cổ mà tôi không biết niên ñại .
100
Khi ñã cùng ñến trên Cầu Chùa, chúng tôi dồng ý không ñi chung nữa mà tự mình khám phá "Phố Cổ" , lưu số ñiện thoại của nhau vào máy và hẹn giờ trở lại Chùa Cầu ñể ñi ăn tối trước khi trở ra ðà Nẵng . Tư Lịnh và tôi vào chùa, bên trong cũng như mọi nơi thờ phượng của các chùa Tàu . Khi trở ra, chúng tôi theo ñường Trần Phú và ghé nhiều ñiểm trên ñường nầy .... ðường Trần Phú
tương ñối rộng hơn ñường Nguyễn Thị Minh Khai và nhiều hội quán (Chùa) của các bang người Tàu: Phúc Kiến, Hải Nàm, Quảng ðông, Ngũ Bang , ... Nhiều nhà hàng, tiệm ăn nhưng ñọc những món quảng cáo của họ sao mà hình dung nhiều dầu mỡ quá giống như những tiệm ăn người Tàu khắp nơi ..... Có một nơi không xa Chùa Cầu mấy, sao lại họ không cho chụp hình thành cũng mất hứng thú ! Con lạch nhỏ mà Chùa Cầu tọa lạc gặp một nhánh nhỏ của sông Thu Bồn, nơi gặp nhau nầy là một ngã ba ...Cái nhánh nhỏ nầy có bề ngang ñộ 30 mét, như con rạch hay con sẻo trong miền Nam, nhưng nhiều ñiểm buôn bán hay dịch vụ dọc theo nó mang tên Sông Hoài; Sông Hoài là tên cũ của sông Thu Bồn
101
Như vậy nhánh nhỏ nầy song song với ñường Trần Phú, dãy phố bờ Tây ñâu lưng với dãy phố ñường Trần Phú, dãy phố bờ sông nầy cũng loại phố cổ nhưng có lẽ xây cất về sau hơn nên có dáng dấp như một khu phố của Chợ Lớn .
Từ ñường Trần Phú theo một ñường nhỏ nhưng buôn bán tấp nập ñể ra bờ sông và có Cầu Hội An ñể sang qua bờ ðông ... Nhiều hàng quán bên bờ ðông mang tên rất "Thời Trang" không có vẻ gì cổ xưa cả. Cái Cầu Hội An nầy mới là ñiểm ghi nhớ, vì ngay ñầu cầu bờ Tây rồi dọc theo ñó bao nhiêu là hàng quán lộ thiên, chúng tôi xà ngay xuống và "làm" mỗi người một tô "Cao Lầu" . Xả láng luôn vì tin tưởng vào thần hộ mạng Anti-Diarrhea mang theo.
Phú Yên, tên của cô dâu út nhà tôi sanh, lớn lên ở Sài Gòn và sang Mỹ khoảng ñộ tuổi Trung Học, gia ñình bên nội gốc Quảng Nam, bên ngoại gốc Quảng Bình ... thỉnh thoảng Phú Yên nấu món "Mì Quảng" và mời chúng tôi thưởng thức ...
102
ðọc trong sách vở biết rằng vùng Hội An thuộc Quảng Nam nầy còn một món khác là "Cao Lầu" cũng nổi tiếng ngang hàng ... Cô dâu dòng dõi họ Phạm Phú, một dòng họ lớn của Xứ Quảng có hứa hôm nào mời cha mẹ món Cao Lầu nhưng chưa kịp thì chúng tôi có dịp thử món nầy tận nơi nguồn gốc ... Nói thêm là Phú Yên trước khi về họ nhà tôi thì chưa biết nấu nướng gì cả ... sau ñó "học hỏi" ñiều chỉnh lần lần, bây giờ thì ñã là nơi tụ họp cuối tuần của bè bạn, dĩ nhiên "Dĩ Thực Vi Tiên" ...Ngoài ra mỗi khi nấu mì quảng nghe nói anh sui tôi phải liên tiếp 2 tô mới ñủ liều! Nói dài dòng ñể khoe tài làm bếp của cô dâu út!
Sau ñớ chúng tôi còn "ñộ" thêm một mớ trái cây ñể "bồi dưỡng" từ từ trên ñường tản bộ ... ñến khoảng giữa ñường Nguyễn Thị Minh Khai chúng tôi ghé vào quán nước mía và quyết ñịnh không cà lang thang nữa nên thông báo ñiểm ñứng cho Hướng Dẫn Viên . Thấy mấy khúc mía róc có vẻ cũ
và khô khốc, chúng tôi kêu dừa lạnh, ñược trả lời cho biết chỉ có loại dừa lổm ngổm dưới chân chúng tôi ... những trái dừa to cỡ loại dừa "bung" làm vỏ ñựng bình trà hồi trước, nước chua lòm ... Thành ra dừa xiêm Bến Tre không ñến nỗi nào nghe bà con! Bây giờ thì tôi hiểu tại sao TẬP 3 bắt ñầu trễ hơn thường lệ; Vì "Nhà Dìu Dắt" muốn chúng tôi chiêm ngắm phố cổ Hội An về ñêm .... Khi màn ñêm buông xuống, những con ñường và trước mọi nhà ñồng loạt lên ñèn ... Những chiếc ñèn lồng rực rỡ ñủ màu ñủ dáng khoe khoang cùng du khách ...
Cả giờ sau ñó chúng tôi gặp lại nhau ñầy ñủ và di chuyển ra ñầu ñường lên xe ñi ăn tối trước khi trở ra ðà Nẵng. Nhà hàng Nguyễn Bá Truyền II gồm hai ngôi nhà có lối ñi thông nhau, chúng tôi ăn tối trong khung cảnh, bày trí như loại phòng tiệc của những quan lại hay các nhà giàu có ngày xưa ...
103
Những món ăn ñịa phương họ muốn giới thiệu cùng chúng tôi ...cũng may trong các món có Mì Quảng chứ Cao Lầu thì ñụng hàng , dội liền !
Trên ñường trở ra ðà Nẵng, tôi nãy ý kiến muốn Hướng Dẫn Viên và Tài Xế ñưa chúng tôi khám phá "ðà Nẵng Về ðêm" mọi phí tổn chúng tôi thanh toán bằng tiền mặt theo thương lượng hai bên ưng thuận; NHƯNG sau khi hai thầy trò hội ý và từ chối vì xăng dầu và ñồng hồ chỉ trên xe công ty du lịch ñã Recorded rồi ... Nên thay vì ñưa chúng tôi về khách sạn là xong ngày của họ, xe ñưa chúng tôi qua Hải Châu tức bờ Tây sông Hàn, từ ñó chúng tôi tự lo liệu và trở về khách sạn Trendy bằng taxi từng nhóm riêng ....
104
Sau khi ñi lòng vòng một hồi, chúng tôi ñến Memory Lounge nghe nói ñiểm kinh doanh của NCKD ... ðó như là quán cà phê nổi de ra ngoài sông gần câu sông Hàn (Cầu Quay), có bao lơn ñặt bàn phía ngoài các phòng bên trong như thường găp, quán còn mới nên giữ ñược vẻ ñẹp mắt, thức uống như quán cà phê, sinh tố không lạ gì chúng ta.
105
TẬP 4 Kết thúc gần 11 giờ ñêm của ñêm thứ nhì ở ðà Nẵng NhàQuê Oct 18,2012
106
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 29 Lại bữa ñiểm tâm trên tầng cao nhất của khách sạn, có thể ngắm ñược nhiều ñiểm từ xa của Thành Phố, về phía biển còn mờ mờ màn hơi nước và tôi biết rằng trong phòng máy lạnh tôi không cảm thấy gì nhưng ngoài trời kia dù buổi sáng nhiệt ñộ lại nóng kinh hồn ... Có vài thay ñổi trong các món ăn lỏng, còn kỳ dư vẫn như cũ ... Nhân viên phục dịch vẫn lịch sự như hôm trước ... Sáng hôm nay có nhiều khách mới ñến, có lẽ vào chiều hôm qua ...tương ñối ít ồn ào hơn ... có nhiều vị mặc veston cà vạt ñàng hoàng giữa mùa nóng bức mới là lạ ... càng lạ hơn nữa ñến nay ñã vào thế kỷ 21 khá lâu mà có người xỉa răng không thấy che miệng ... (Nhà hàng Mỹ không có ñãi món tăm xỉa răng lâu rồi ... ai cần thường là người Tàu, người Việt thì hỏi nhân viên phục vụ ... xỉa răng làm kẽ răng thưa ra, "giúp" răng mau hư ?! mà tiền trả cho Nha Sĩ dễ nghẹt thở lắm!) Uống cà phê trước khi xong buổi ñiểm tâm, tôi thường ngồi nán lại chiêm ngắm quang cảnh sinh hoạt chung quanh của một người nhàn du không có việc gì gấp gáp ... Như hôm qua khi chúng tôi qua cửa phòng ăn ñể trở về phòng chuẩn bị trả phòng và di chuyển tham quan ñiểm mới , nhân viên trách nhiệm cúi chào cám ơn và lời chúc vui tôi nghĩ là có gì không phải vô hồn ... Xem lại lần chót ñể chắc rằng không còn bỏ quên gì, ñể ít tiền trên giường ngủ biếu tặng người dọn dẹp xong, tôi gọi phòng tiếp tân nhờ người lên mang hành lý xuống, bây giờ số hành lý ít ỏi mổi người một va li nhỏ kéo tay lại ñi ngược chiều hôm mới ñến ... Lại cũng anh nhân viên bữa nọ. Trả lại thẻ từ (chìa khóa phòng), trả các chi phí mới phát sinh bao gồm nước giải khát trong tủ lạnh và tiền giặt giũ , ... lấy biên nhận ... chờ những người cùng ñi làm thủ tục tương tự .
107
Cũng không quên ñổi thêm tiền tiêu vặt ... Cái ñặc biệt là hầu hết khách sạn chúng tôi ghé qua ñều có quầy thu ñổi ngoại tệ theo hối xuất trong ngày . Chúng tôi cùng ra xe và nhân viên khách sạn giao hành lý cho tài xế xếp vào ngăn phía sau, chúng tôi vui vẻ lên ñường
Khi xe nhập dòng qua cầu, tôi ngoái lại Sơn Trà từ giã có thể ñây là lần ñầu cũng là lần cuối tôi ñến nơi nầy, nơi có cảnh ñẹp, biển xanh thành phố trên ñà xây dựng mở mang và tôi lại ra ñi ... thời ñiểm cận những bông hoa, những nàng tiên xinh ñẹp khắp mọi miền ñổ về khoe duyên khoe dáng ... Thành phố xa dần, xe hướng về
hướng núi phía Tây, vượt qua vài cụm dân cư ...khá xa, khá xa và cuối cùng vào bãi ñậu, thả chúng tôi xuống cùng nhau tiến về trạm cáp treo Khu Du Lịch BÀ NÀ với loa phát thanh mở hết công xuất các bản hùng ca, không khác gì những ngày sau 30-04-1975 là mấy! Chưa có bài bản mới !?
Anh hướng dẫn viên lo việc lấy vé và phân phát cho từng người, tuy nhiên cũng xếp hàng tuần tự nhích lần về phía lên cáp treo .... phải vòng vo trong tòa nhà qua nhiều khu vực, tôi hiểu là ñể giảm lần áp lực ñông nghẹt, "giãn ra" ... ñến lúc ñó
108
mới thấy trình ñộ văn minh xếp hàng quả còn kém, lạc hậu có ñến vài mươi năm ... nhiều trự ăn mặc bảnh bao, ñóng côm lê ñường hoàng mà chen bỏ hàng lấn lên phía trước và nhập vô ngang hông, nếu ñếm trường hợp có ñến hàng chục.... nhiều "bà con" ñi lạc ñoàn của mình chúng tôi ñâu hẹp hòi gì ñể cho họ lên trước ...
Cáp treo Bà Nà ñược quảng cáo là dài nhất ðông Nam Á và ñộ cao chênh lệch hàng nhất nhì Thế Giới ... Ghê chưa! ... Tư Lịnh dù ñã ñi cáp treo hàng vài ba chục lần ở Mỹ mà vẫn còn
109
ñánh lô tô hồi hộp khi dùng phương tiện vượt lên ngọn cây nầy ... Riêng tôi cũng sợ chút ñỉnh vì hãng du lịch mua bảo hiểm quá bèo, chỉ có hai mươi triệu tiền cụ Hồ, chưa bằng 1 ngàn ñô Mỹ, chưa mua ñủ cái hòm! Nhân mạng rẽ như bèo! Vượt qua ñoạn xa nhất khá lâu, nhìn ra bao la núi rừng, mây là ñà dưới thấp, những rong rêu có cả lan rừng trắng, tím lũng lẵng bám thân cây tuốt trên cao ... mới thấy ngày xưa người ñi rừng hái ñược những cụm ñộc ñáo quả là công phu . NhàQuê Oct 20, 2012 ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 30 ðầu khởi hành và ñầu ñến của ñường cáp treo có bộ phận làm dây cáp quay chậm lại chứ không ngừng hẳn ñể cho người xử dụng có ñủ thời gian lên hoặc xuống. Mỗi lồng kính ñủ rộng chứa ñược khoảng 10 người, nhưng so với London Eyes ở Luân ðôn, Anh Quốc thì lồng nầy chưa bằng phân nửa về kích thước, và nhưng thường mỗi chuyến ít hơn số ñó ñể bảo ñảm không quá nặng, có ñủ băng ghế ngồi cho tất cả mọi người thoái mái ngắm nhìn quang cảnh khi ñược nhấc ñi lên hay chuyến trở lại ... mỗi lồng kính cách nhau khoảng một phút ñủ thời gian ñể tất cả mọi người của chuyến ñi bước xuống và nhóm khác bước lên ... Nếu không quá lo sợ thì khi ñã yên vị và ñược nhìn ngắm thiên nhiên núi rừng hay biển cũng là ñiều thích thú .... Riêng những người ñã có lần ñi trực thăng rồi thì chuyện ñi cáp treo "không thấm vào ñâu cả". Bà Nà là khu vực núi non nằm về hướng Tây trong huyện Hòa Vang của thành phố ðà Nẵng ... Vì là cao ñiểm do ñó các nhà quân sự trong thời chiến tranh thấy ñược tầm vóc của nó nên việc chiếm giữ phải hao tốn cả người và của ...
110
Thời Pháp thuộc người Pháp ñã xây nhiều hệ thống ñồn lũy kiên cố và kho tàng có thể ñủ tự lực chờ tiếp tế trong thời gian dài ... nếu chiến sự không quá sôi ñộng thì căn cứ nầy có thể làm nơi nghỉ mát của các loại thẩm quyền. Thời VNCH căn cứ Bà Nà như ñiểm chiến lược cần phải nắm quyền kiểm soát ñể ðà Nẵng nơi ñặt Bộ Tư Lịnh Vùng tránh ñược pháo kích và giữ an ninh ñủ rộng cho phi cơ quân sự hạ cất cánh ...
Trong chuyến lên, sờ vào thành kiếng quanh lồng cảm nhận ñược hơi lạnh bên ngoài khi càng lên cao, có lúc mây bay ngang ... Không biết lấy tin từ ñâu mà có người rĩ rịch rằng có lần một lồng kính nào ñó bị rớt mà nhà chức trách ém nhẹm ... có trời mới biết! Nhưng cũng làm tăng nỗi lo sợ hoang mang ... Tôi không tin như thế, nhưng khi lồng ñã vào khu nhà ñể bước ra thì một luồng mây bám theo ùa vào kín mít làm tôi
111
tưởng gì gì ñó bốc khói ...mà không! không sao không có mùi khét mà! Có gì biết liền! Tại ñiểm dừng thứ nhất nầy có quầy giải khát và vài nhà hàng, Các tòa nhà mới xây dựng về sau nên còn vẻ mỹ quan, cây cảnh bên ngoài chăm sóc khá tốt ... Chúng tôi sau khi giải quyết nhu cầu cần thiết do áp suất thay ñổi xong ... tập trung ở trạm xe buýt ñể ñi thăm hầm rượu De Bay và chùa Linh Ứng Bà Nà (chùa có tượng Quan Âm ở bán ñảo Sơn Trà cũng là chùa Linh Ứng) Hầm rượu xây kiên cố, bên trong ñiện lờ mờ, những bàn ghế kệ tủ chai ly còn lưu giữ cho du khách xem
Rượu chát ñỏ ñược giới thiệu tại ñây hiện nay là loại rượu nội ñịa, tuy nhiên uống thêm phần của Tư Lịnh là 2 phần cũng phê phê nhất là ngồi nghỉ mát nhâm nhi phía sân rộng lưng chừng ngọn mấy cây cam ñang trái. Tư Lịnh uống nước trái cây .
112
113
Các ki ến trúc thành l ũy mang nét Âu Châu
Xuống dốc một ñoạn ñã nhìn thấy tượng Phật của chùa Linh Ứng, nhưng ñường núi lội bộ không phải là chuyện chơi chơi, cũng ñổ mồ hôi ướt giáp ... cái ñặc biệt của chuyến ñi là ghé
114
qua nơi nào cũng có chùa, tượng Phật không cao thì phải lớn và những bài thơ tả chùa thâm u, tĩnh mịch là ñâu xưa lắm chứ giờ toàn chùa nguy nga, người ra vào tấp nập ... toàn chùa giàu ...
115
có lần tôi hỏi người bạn phật tử có ñến chùa nầy chùa kia không ...Bạn trả lời chỉ ñến chùa nghèo. Riêng tôi kỵ nhất là vô chùa phải cởi giày, ñã lùn mà không có giày chêm lên chút chút thì thấp xủn! Nên ...
Chúng tôi không trở lại trạm xe gần hầm rượu De Bay lúc nãy mà vòng sau chùa dọc theo con suối có ñường mòn có ñoạn tráng xi măng lần lần xuống dốc có vẻ gần hơn ñể trở lại ñiểm xe buýt khởi hành .
116
Lác ñác kẻ trước người sau, ñi xe, ñi bộ cuối cùng cũng về ñiểm hẹn TẬP 5 vẫn còn tiếp diễn ... NhàQuê Oct 24, 2012
117
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 31
ðoạn cáp treo thứ nhì ñưa lên cao hơn nữa qua ñỉnh núi khác có nhiều kiến trúc có lẽ mới xây, có chỗ còn chưa xong mà từng phần ñã ñưa vào hoạt ñông. Có khách chịu khó qua thăm "Các Ngôi Nhà Pháp Xây", chúng tôi mỏi chân quá nên ngồi nghỉ uống nước trong khu trò chơi trong nhà ... những trò chơi nầy so với nơi hãng chúng tôi tổ chức pinic hàng năm, thì các trò chơi nầy thuộc loại nhẹ nhàng, chưa thắm vào ñâu, chưa bằng một khu vực nhỏ, những trò chơi về sức ly tâm ...
118
Nói chung có lẽ do lạ với người trong nước nên số lượng khách khá ñông ñảo. Ngoài cảnh quang thiên nhiên núi rừng Trường Sơn hùng vĩ ra, những gì thuộc nhân tạo không có gì ấn tượng ... Và chúng tôi "xuống núi" trong lòng không chút nào lưu luyến. Và như người nhàn nhã ngắm cảnh núi rừng nguyên sinh . Xe ñưa chúng tôi qua nhiều khoảng ñường ngoằn ngoèo hướng về ñèo Hải Vân. Ở chân dốc ñèo cũ xe rẽ hướng nhập vào quốc lộ 1A trước khi chui vào ñường hầm xuyên qua núi thay vì phải leo ñèo như trước ñây ... ðường hầm mới thông xe vài năm nay, nhiều người ao ước ñược một lần ñi qua cho biết, giống như tôi hai mươi sáu năm về trước lần ñầu qua ñường ngầm băng qua eo biển .... Về chiều dài thì ñường hầm Hải Vân chỉ khoảng gần bằng nửa của ñường hầm qua Blue Mountain trên Xa Lộ I-70 ñịa phận tiểu bang Pennsylvania, Hoa Kỳ mà tôi có vài lần qua ñó .... Còn về ñộ an toàn: Vật liệu, sức chịu ñựng, thông thoáng khí, giảm thiểu ô nhiễm khói ... thì ngoài sự hiểu biết của mình (NQ) Chúng tôi giã từ thành phố ðà Nẵng và không hẹn gì! NhàQuê Oct 30, 2012
119
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 32 Vừa chui ra khỏi ñường hầm, cảnh quang và không khí thay ñổi hẳn ... xe ñang qua một chiếc cầu dài thoáng ñủ quay nhìn ñường lên ñèo ngày trước ñể thấy nó vừa ngoằn ngoèo vừa nhỏ hep. Với tôi thì chuyến ñi từ mấy ngày nay ñưa tôi tới những vùng ñất tôi lần ñầu tiên ñến .... nhưng những ñịa danh không xa lạ gì ... có cái do những ñặc biệt có trong thơ văn, trong lịch sử .... có cái do những sự kiện thời chiến tranh ... có cái là quê hương của bạn bè mà trên bước ñường ñời kết gặp ...Và tôi sẳn sàng ñối phó vấn ñề mới của vùng từ phía Bắc của ñèo Hải Vân trở ra là giọng Bình Trị Thiên ...khác nhau ngay cả cùng một tỉnh huyện !? Cách ñây 20 năm có người bạn học cùng trường, cùng năm, cùng nghề, cùng khóa quân sự, cùng vào trại tù cải tạo, bạn vừa ñến Mỹ ñịnh cư ... Qua ñiện thoại, bạn ấy kể về những khó khăn gặp phải trong thời gian mới ñến Mỹ ... Bạn nói: "Tưởng qua ñây trở ngại về Anh Ngữ, ai dè trục trặc lớn là nghe không ñược tiếng Việt của bà con Bình Trị Thiên ñến trước (nói vui)" ðiểm ñầu tiên của tỉnh Thừa Thiên nơi ñây có tên là Lăng Cô, khi chưa ñược hướng dẫn viên giải thích, tôi mường tượng những ñịa danh trong Nam như Dinh Cậu, Tắc Cậu, Núi Bà, ... Không ! ðây không phải là Lăng Tẩm gì cả mà chỉ là vùng ít dân cư ngày xưa lại nhiều chim cò "Láng Cò" ñọc trại lại ... là xóm chài lưới ... thế mà ngày nay thành ñiểm du lịch và có bãi biển ñẹp (Không biết anh HDV nói có ñúng không !?) Xe rẽ vào nhà hàng cạnh khu nghỉ mát công ñoàn, từ ñây trở lên hướng Bắc ñã thấy thấp thoáng áo tím ñậm có nhạt có biểu trưng của Thừa Thiên - Huế ... Vẫn phong cách giới thiệu món ñịa phương, chúng tôi thưởng thức các ñặc sản vùng biển dưới mái tranh "sang trọng" ...
120
Khi ñi ngang hồ chứa hải sản còn tươi sống, tôi thấy nơi ñây gần như có ñủ mặt các loại như trong Nam từ Vũng Tàu ñến Rạch Giá. Gần xong bữa cơm trưa nầy, trời ầm ầm ñổ mưa, các mái tranh không ngăn nổi, nước dột khắp nơi ... tới khi thấy khách ngoại quốc ùn ùn bỏ chạy vô ngôi nhà gạch chánh, chúng tôi mới di chuyển theo, nói nào ngay chỗ chúng tôi ngồi mới hơi hơi bị tạt từ phía biển .... Lại một lần nữa các em nhỏ hụt tắm biển Lăng Cô sau khi ñã tiếc một lần ở Mỹ Khê - ðà Nẵng. Và trong chương trình từ ñây ñến hết chuyến ñi không còn ghé nơi nào có bãi biển. 44 năm về trước những người bạn Huế kể rằng sau khi qua khỏi Lăng Cô dưới chân Bắc ñèo Hải Vân sẽ ñến Truồi ... Bây giờ trên thực tế không phải vậy ...còn xa ... "Anh lên xe trời (ñổ cơn) vẫn còn mưa" và con ñường Cái Quan ñoạn nầy xa dần bờ biển có ñoạn ñi qua ñầm hồ nước lé ñé mặt ñường, lại có ñoạn leo lại những hai con ñèo khá dài: ñèo Phú Gia và ñèo Phước Tượng Trên một triền quanh núi, nhìn ra hướng biển xuyên qua ñầm Cầu Hai mút tầm mắt là cửa Tư Hiền, tôi cúi ñầu yên lặng về những chết chóc tuyệt vọng ở ñó trước khi vùng I không còn nữa ... những ñầm hồ nầy thông thủy nhau từ Phú Lộc qua Phú Vang cửa Việt lên mạn Bắc là Quảng ðiền hợp chung thành Phá Tam Giang ... "Thương em anh cũng muốn vô ... Sợ Truông Nhà Hồ sợ Phá Tam Giang" hay "Một chiều trên Phá Tam Giang, anh chợt nghĩ ñến em ...ôi niềm nhớ dến bất tận ..." Vậy là cuối cùng không thực sự in dấu chân mình lên những ñịa danh ñó, nhưng tôi ñã ñến thật gần có nơi trong tầm mắt ... Những miền có trong ngạn ngữ, ca dao hay cả trong âm nhạc Rồi cũng qua cầu Truồi, rồi cũng qua vùng quê nghèo ruộng rau lơ thơ , rồi bắt ñầu Huế ... ñầu tiên là huyện ngoại thành có tên rất ñẹp "Hương Thủy", nơi có phi trường Phú Bài mà chúng tôi sẽ ñến lấy chuyến bay trở về Nam ....
121
Nhà cửa hai bên bắt ñầu san sát ñô thị, khi vút qua cầu An Cựu không kịp nhìn nước ñục hay trong mà bề ngang chỉ bằng con sẻo nhỏ trong Nam, tôi có thể nín hơi lặn ñược từ bên nọ qua bên kia "... Dòng sông An Cựu nắng ñục mưa trong ... " , tôi ñem ý nầy hỏi HDV, anh trả lời giờ nước ñen thui hà! Khi yêu quê hương mình thì cái gì cũng thoát lên trên tục lụy nâng lên khỏi ñời thường! Xe qua cầu và chạy dọc bờ sông Hương phía Hoàng Thành, ghi nhận ñầu tiên là Kỳ ðài cao ngất ngưỡng hùng tráng, tôi nhắm mắt lại vài giây .... Xe dừng lại một hiệu bánh kẹo ñặc sản Huế . Không những ở Huế mà sau nầy ñi vài nơi khác, tôi biết ra rằng nhiều nơi có cách giới thiệu du khách bằng những món hàng bánh kẹo mẫu có cả trà nóng ñể thưởng thức trước khi mua .... Món nào tôi cũng thử hay chia cùng Tư Lịnh vì tôi vốn kỵ ngọt ... ðang giải tỏa áp lực từ khi rời Lăng Cô tới giờ mà thằng bạn từ trong Sài Gòn gọi ra hỏi "mầy ñang ở ñâu, chừng nào ghé tao" .... Phải kẹp cell phone giữa tai và vai ñể trả lời nó: TAO MỚi VỪA TỚI HUẾ! NhàQuê Nov 11, 2012
122
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 33 Nói ñến HUẾ ai cũng nghĩ ngay tới cầu Tràng Tiền và chùa Thiên Mụ (Linh Mụ), cầu Tràng Tiền thì mới vừa qua ban nãy, ... giờ ñã xả hơi và trà nước xong xuôi lại thêm mè xửng mua gói theo thì ñâu còn gì ñể ấm ức ... chúng tôi lên ñường tiếp tục ...phía bờ sông Hương là công viên có nơi chăm sóc cẩn thận, có nơi có vẻ bỏ liều nên tôi ñoán là các ñoạn ñó ít người tới dạo chơi hay ngoạn cảnh . Còn phía tay phải, càng ra xa Hoàng Thành có nhiều nhà trông cũ kỹ dáng vẻ im lìm ñầy nét nhẫn nhục chịu ñựng không sửa chửa hay nâng cấp gì ... Tôi ñoán ñó là các tư dinh của quan lại Triều Nguyễn ...Dù im ắng như vậy cũng toát lên cái uy quyền một thuở ...giữa chốn kinh kỳ dễ gì chen chân vào ñể có những khu nhà ñất vườn tược vuông vắn như vậy ... tôi có hỏi HDV thì ñược biết rằng lớp con cháu họ ngày nay dù giàu có cũng muốn gìn giữ bảo tồn những gì thuộc về ông bà của họ trước kia ... Xe rẽ vào bãi ñậu xe có mấy quán giải khát bề thế chỉ cách chùa một khoảng ñi bộ ngắn . ðứng dưới lề ñường nhìn ngước lên mút tầm chỉ thấy một phần chóp ngọn tháp ... Phía bến sông ñối diện với chùa có nhiều ghe thuyền chạm trổ chóa mắt có lẽ chở khách thuê bao ñi du ngoạn trên sông Hương . Ban sáng leo nhiều dốc núi ở Bà Nà, nên giờ nhìn các bậc thang lên chùa cũng muốn dội ... Nhưng "Tiếng Chuông Thiên Mụ Canh Gà Thọ Xương (Tho Xuong Chicken Soup)" thôi thúc nhất ñịnh phải thắng cho ñược bộ giò ñang muốn làm "khó dễ" Phải lên gần hết các bậc thang mới ghi ñược ảnh ñủ chiều cao 21met của tháp Phước Duyên
123
Tháp nằm trong số các kiến trúc ngoài cổng, chung với các nhà ñặt bia ca ngợi công ñức hòa thượng Thạch Liêm có công truyền giảng ñạo Phật cho Xứ ðàng Trong vào thời các chúa Nguyễn, nhà có bia tạc bài thơ của vua Thiệu Trị và nhà ñặt ðại Hồng Chung nặng ñến ngoài 2 tấn ... Tương truyền rằng chuông nầy bị ñiếc sau khi có cặp trai gái ñem nhau vào nơi ñặt chuông ñể tình tự . Từ cổng vào ñến ngôi chánh ñiện là khoảng sân rộng có lối ñi lát gạch và cỏ xanh ñẹp mắt Ngôi chánh ñiện không nguy nga như những chùa mới xây hay trùng tu sau nầy, nhưng giữ vẻ trang nghiêm cổ kính có tu bổ . Khu cây cảnh chăm sóc công phu sau chánh ñiện khá rộng và tiếp theo xa hơn có các tháp nơi yên nghỉ của các hòa thượng ñại ñức trụ trì ñã viên tich. Chùa Thiên Mụ ñến thời vua Tự ðức cải tên là Linh Mụ vì nhà vua không con nên cầu tự và muốn tránh chữ Thiên .... Từ thời các chúa Nguyễn ñến suốt 13 triều vua nhà Nguyễn ñều sùng ñạo Phật nên thời gian dài Thiên Mụ gần như Quốc Tự ... Nhiều kiến trúc của chùa bị thời gian hư hại và cả lũ lụt bão tố hủy hoại hoàn toàn một số như ñình Hương Nguyên trước tháp Phước Duyên Chùa khởi xây năm 1601 dưới thời chúa Nguyễn Hoàng, ñược xây quy mô thêm thời chúa Nguyễn Phúc Chu và tháp Phước Duyên xây năm 1844 dưới thời vua Thiệu Trị ñể mừng lễ bát thọ của bà Thuận Thiên Cao Hoàng Hậu (vợ vua Gia Long, bà nội vua Thiệu Trị) Khi trở ra, chúng tôi ñi dọc theo dãy cánh phải của chánh ñiện xen kẻ có vài loại cây ăn trái và hồ cá có lẽ là cá phóng sanh .... Lại ra ngoài khuôn viên chùa bên phía trái ñể trở ra xe ...
124
Lại nghỉ giải khát trước khi HDV và tài xế ñưa trở lại qua cầu Trường Tiền rẽ trái ñến nhà hàng dùng cơm chiều .... những món ñặc trưng Huế có mặt giới thiệu khách phương xa ...món nào cũng từ cay tới cay Trên ñường về khách sạn nhận phòng, xe ñi ngang con ñường có quán cơm Âm Phủ mà HDV giải thích như là nơi ăn uống bình dân của sinh viên và lao ñộng, nhưng tôi biết cái tên ấy ñã ñi vào thơ văn và ẩm thực Huế. Chính là ñây!!! Không phải gương mặt thanh tú dễ thương, cũng không phải những chiếc áo dài tím Huế ñồng phục, mà giọng cực kỳ Huế phải làm tôi ñứng lại gần hơn và mở hết "máy" thâu mà vẫn không nghe ñược nguyên vẹn, trọn câu nói của cô nhân viên tiếp khách của khách sạn Duy Tân 2 .... Tôi quay sang Tư Lịnh cầu cứu vì tôi biết TL sau nầy có nhiều bạn Huế nơi thành phố chúng tôi ñang cư ngụ ... chỉ nhận ñược cái lắc ñầu ... ñành phải hỏi lại ñến ñộ cô nhân viên lập lại nhiều lần làm cô phát ngượng ... "Họ không nói tiếng Việt mình" Khi nhân viên khách sạn giao hành lý tận phòng, việc ñầu tiên là tắm : Huế nóng quá!! Trước khi làm chuyến dạo chơi tự khám phá Huế về ñêm, không quên nhờ phục vụ giặt giũ "nhung y" ñã chua lòm . ðược lưu ý trước là ở Huế giá cả luôn bị nói thách kinh khủng, nên phải trả giá và ñi xe cũng không nên ñón giữa chừng mà nên xử dụng ñội ngũ xe trước khách sạn ðúng giờ hẹn chúng tôi cùng cặp vợ chồng mới cưới thỏa thuận ñược với hai chiếc xích lô ñạp, loại phương tiện nầy nhiều thành phố ñã không còn cho lưu thông. Ngồi trên ñó khi qua các giao ñiểm ñông ñúc mà thón hoài vì như phần ñông ở các thành phố VN bây giờ không ai ngừng lại khi ñèn ñỏ cả ... Tư Lịnh tôi phán rằng "ðừng có ñi loại xe nầy nữa!" Tuân Lịnh!!!
125
Trên ñường chúng tôi dừng lại tiệm thuốc tây mua vài món thuốc ho, gần như nhà thuốc nào người mua cũng ñứng bên ngoài nói qua ô cửa của vách ngăn ... vì kẻ gian nhiều lắm chăng? ... Khi tôi nói giọng Nam Kỳ thì thấy cô bán thuốc an tâm và hỏi thăm nầy nọ về bên Mỹ. Theo yêu cầu, xích lô ñưa chúng tôi qua các nơi tôi muốn ñến cho biết, chỉ trừ "Cây Mù U" gần ga xe lửa thi ñến ñó hơi xa.... Lên dốc cầu Tràng Tiền mới thấy nỗi vất vả của bác xích lô ... rẽ phải ngang chợ ðông Ba ...lòng vòng một hồi dừng lại ở Chè Cung ðình ...Khi ñược hỏi dùng chè gì ... biết gì mà gọi ...bèn cho tôi "ñủ thứ" cho có ñầy ñủ màu sắc tổng hợp ñất Thần Kinh ... Không hẹn mà nhóm còn lại có mặt ở ñây trước chúng tôi . Buổi sáng hôm sau, tôi biết mình trả giá xích lô bị xộ ...không sao công sức họ cũng ñáng .... ðêm ñầu tiên ở Huế ngủ ngon thẳng giấc không có chiêm bao thấy "Một chiều lang thang bên dòng Hương Giang, tình cờ gặp một tà áo tím" gì cả! NhàQuê Nov 17, 2012
126
Tháp Phước Duyên 1844, có 7 tầng
127
Bài trên Bia ñặt trên Lưng Rùa do Chúa Quốc: Nguyễn Phúc Chu (1691-1725) viết
128
ðại Hồng Chung nặng trên 2 tấn, ñúc năm 1710
129
Cổng Vào chùa
Sân trước chùa
130
Chánh ðiện
Vài cảnh chung quanh
131
Quán Chè Cung ðình
Cầu Tràng Tiền về ñêm
132
Khách sạn Duy Tân 2, nơi nghỉ trong thời gian ở Huế
133
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 34 Buổi sáng trước khi lên ñường vẫn như thường lệ dùng ñiểm tâm nơi khách sạn lưu ngụ, cũng hình thức buffet nhưng thức ăn có nhiều loại cung cách Huế, tôi có thử qua vài món nhưng thành thật mà nói dù ñây nơi chánh gốc của các món có trong danh mục ẩm thực ñược những con người từ nơi ñây mang ñến nơi khác giới thiệu về ... nhưng tôi không cảm thấy ngon miệng bằng những món cùng tên gọi khi tôi ñến những thành phố ở Mỹ, những thành phố tôi có ghé lại và thưởng thức qua ... hay là ñầu bếp khách sạn chỉ loại "thường thường bậc trung" chăng!? Còn nếu như chỉ gói ghém trong số tiền thỏa thuận giữa khách sạn và công ty tổ chức du lịch thì e rằng không phải là cung cách giới thiệu nét ñộc ñáo của ñịa phương, cách hấp dẫn khách tham quan du lịch. Buổi sáng ñầu tiên nầy thật ý nghĩa, bởi nó "lần ñầu tiên" có sự gặp nhau giữa 4 nền văn hóa: Nền văn hóa Cố ðô vốn thoang thoảng văn thơ, u hoài hiền hòa, phong kín như Cấm Thành im lìm chịu ñựng ... Nền văn hóa Tây ðô, giản dị như dòng nước Cửu Long như ruộng ñồng cây lành trái ngọt, ... Nền văn hóa Bắc Mỹ lạnh lùng bề ngoài nhưng cân ñong ño ñếm sòng phẳng như chiếc máy ño Digital rất nhạy, nhất là ñánh giá chính xác không lầm lẫn ñặt sâu thăm thẳm bên trong, .... và nền văn hóa ðông ðô khoa trương ồn ào hình như sợ người chung quanh quên sự hiện diện của mình ... Thế kỷ 21 ñã qua một thập niên rồi nha các bạn ta ơi ... xin bỏ chiếc tăm xỉa răng khi rời khỏi bàn ăn giùm ! Cám ơn.... Ly cà phê sáng ngồi nán nhìn ngắm chung quanh cũng là ñiều thú vị ... Khi xe xuống dốc ñến ngã ba Nam Giao rẽ phải ... xa dần trung tâm thành phố Huế hướng về thượng nguồn sông Hương, ghé lăng Khải ðịnh tạm dừng lấy sẳn vé tiện khi trở về sẽ viếng sau, .... sau khi qua cầu Tuần bắt ñầu ra khỏi quốc lộ 1, thẳng ñến lăng vua Minh Mạng ... từ bãi ñậu xe ñi
134
vào khu lăng tẩm khá xa và vào cổng phụ gần nhất vì cổng chánh ñã khóa hẳn sau khi quan tài của vua ñã ñược di chuyển vào trong (năm 1843 ?)
Xin trích tài li ệu trên Net: Tháng 2 năm 1820, vua Gia Long qua ñời hoàng tử thứ tư là Nguyễn Phúc ðảm ñược ñưa lên ngai vàng, lấy niên hiệu là Minh Mạng. Làm vua ñược 7 năm, Minh Mạng cho người ñi tìm ñất ñể xây dựng Sơn lăng cho mình. Quan ðịa lý Lê Văn ðức ñã chọn ñược một cuộc ñất tốt ở ñịa phận núi Cẩm Kê, gần ngã ba Bằng Lãng, nơi hợp lưu của hai nguồn Tả Trạch và Hữu Trạch ñể tạo thành con sông Hương thơ mộng. Nhưng phải ròng rã 14 năm cân nhắc, chọn lựa, ñến năm 1840, nhà vua mới quyết ñịnh cho xây dựng lăng tẩm của mình ở nơi này. Nhà vua cho ñổi tên núi Cẩm Kê (thuộc ấp An Bằng, huyện Hương Trà) thành Hiếu Sơn và gọi tên lăng là Hiếu Lăng. ðích thân nhà vua xem xét, phê chuẩn họa ñồ thiết kế do các quan Bùi Công Huyên, Trương ðăng Quế và Giám thành vệ dâng lên. Tháng 4 năm 1840, công cuộc kiến thiết Hiếu Lăng bắt ñầu. Vua sai các quan Lê ðăng Danh, Nguyễn Trung Mậu và Lý Văn Phức ñiều khiển lính và thợ thuyền lên ñây ñào hồ ñắp La thành. Tháng 8 năm 1840, Minh Mạng lên kiểm tra thấy công việc ñào hồ Trừng Minh không vừa ý nên giáng chức các quan trông coi và ñình chỉ công việc. Một tháng sau, công việc vừa ñược tiếp tục thì Minh Mạng lâm bệnh qua ñời vào tháng 1 năm 1841. Vua Thiệu Trị lên nối ngôi, chỉ một tháng sau (tháng 2-1841) ñã sai các quan ñại thần Tạ Quang Cự, Hà Duy Phiên, Nguyễn Tri Phương chỉ huy gần 10.000 lính và thợ thi công tiếp công trình theo ñúng họa ñồ của vua cha ñể lại. Ngày 20 tháng 8 năm 1841, thi hài vua Minh Mạng ñược ñưa vào chôn ở Bửu Thành, nhưng công việc xây lăng mãi ñến ñầu năm 1843 mới hoàn tất. Từ một vùng núi ñồi hoang vu, qua bàn tay lao ñộng và óc sáng
135
tạo của con người ñã hình thành một khu lăng tẩm uy nghiêm, vừa rực rỡ về kiến trúc, vừa hài hòa với thiên nhiên lại vừa sâu sắc bởi giá trị tư tưởng
Tháng 2 năm 1820 vua Gia Long băng hà, con trai thứ tư là húc Kiểu, húy là ðảm lên nối ngôi, ñặt niên hiệu Minh Mạng. Minh Mạng là ông vua có nhiều ñóng góp vào việc ổn ñịnh và xây dựng vương triều Nguyễn, mở mang ñất nước, củng cố nền thống nhất quốc gia… Sau khi ở ngôi ñược 7 năm, nhà vua sai người ñi tìm ñất ñể xây dựng sơn lăng cho mình. Quan ñịa lý Lê Văn ðức ñã chọn ñược chỗ ñất tốt thuộc ñịa phận núi Cẩm Kê, gần ngã ba Bằng Lãng, nơi hợp lưu nguồn Tả Trạch và Hữu Trạch tạo thành con sông Hương ñể xây dựng lăng tẩm. Nhưng mãi 14 năm sau vua Minh Mạng mới quyết ñịnh cho xây dựng lăng tẩm của mình ở nơi này. Lăng cách Huế 12km. Lăng Minh Mạng (ảnh chụp năm 1966)
136
Tháng 4-1840, Vua lên xem lại chỗ ñất và ñổi tên núi Cẩm Kê thành Hiếu Sơn và gọi tên lăng là Hiếu Lăng. Tháng 9-1840 triều ñình huy ñộng 3000 lính và thợ lên san mặt bằng và xây
La Thành chung quanh khu vực kiến trúc. Công trình ñang xúc tiến thì Minh Mạng lâm bệnh và mất ngày 20-1-1841 (thọ 50 tuổi). Vua Thiệu Trị lên nối ngôi, một tháng sau ñã sai các quan ñại thần Tạ Quang Cự, Hà Duy Phiên, Nguyễn Tri Phương chỉ huy gần 10.000 lính và thợ thi công tiếp công trình theo ñúng họa ñồ của vua cha ñể lại. Ngày 20-8-1841, thi hài vua Minh Mạng ñược ñưa vào chông ở Bửu Thành, tấm bia “Thánh ñức thần công” dựng ngày 15-1-1842 nhưng công việc xây lăng
mãi ñến năm 1843 mới hoàn tất.
Lăng Minh Mạng là một tổng thể kiến trúc qui mô gồm khoảng 40 công trình lớn nhỏ gồm cung ñiện, lâu ñài, ñình tạ… ñược
137
bố trí cân ñối trên một trục dọc theo ñường thần ñạo dài 700m từ ðại Hồng Môn ở ngoài cùng tới chân tường của La thành sau mộ vua. Hình thể của lăng tựa dáng một người ñang nằm nghỉ trong tư thế thoải mái, ñầu gối lên núi Kim Phụng, chân duỗi ra ngã ba sông trước mặt…
Minh Lâu - lăng Minh Mạng
138
Từ ngoài vào trong, các công trình ñược phân bố trên ba trục lớn song song với nhau mà ñường Thần ñạo là trục trung tâm. Các công trình ñược ñối xứng nhau từng cặp qua trục chính xuyên tâm lăng. Mở ñầu Thần ðạo là ðại Hồng Môn – cổng chính vào lăng. Cổng có 3 lối ñi với 24 mái lô lô cao thấp và các trang trí rất ñẹp… ñược coi là tiêu biểu của loại cổng tam quan ñời Nguyễn. Cổng chỉ mở một lần ñể ñưa quan tài của vua vào lăng, sau ñó ñóng kín, ra vào phải qua hai cổng phụ là Tả Hồng Môn và Hữu Hồng Môn. ðại Hồng Môn - lăng Minh Mạng Sau ðại Hồng Môn là sân rộng, hai bên có hai hàng tượng quan viên, voi ngựa. Cuối sân là Bi ñình năm trên ñồi Phụng Thần Sơn, bên trong có bia “Thánh ðức thần công” do vua Thiệu Trị viết về tiểu sử và công ñức của vua cha. Tiến ñến là sân triều lễ ñược chia làm 4 bậc.
139
Mở ñầu cho khu vực tẩm ñiện (nơi thờ cúng vua) là Hiển ðức Mông; ñiện Sùng An nằm ở trung tâm thờ bài vị của vua và bà Tá Thiên Nhân Hoàng Hậu. Hoàng Trạch Môn là công trình kết thúc khu vực tẩm ñiện và ngát thơm mùi hoa dại. Ba cây cầu Trung ñạo (giữa).
Tả phụ (trái), Hữu Bật (phải) bắc qua hồ Trừng Minh dẫn du khác ñến Minh Lâu (lầu sáng) xây dựng trên quả ñồi có tên là Tam Tài Sơn. Tòa nhà có hình vuông, hai tầng, tám mái. Hai bên Minh Lâu về phía sau là hai trụ biểu dựng trên hai quả ñồi Bình Sơn và Thành Sơn. Phía sau Minh Lâu là hai vườn hoa hình chữ Thọ ñối xứng nhau qua ñường Thần ñạo.
Lăng Minh Mạng nhìn từ trên cao Hồ Tân Nguyệt hình trăng non ôm lấy Bửu Thành (thành quanh mộ) hình tròn nằm mở giữa. Qua cầu Thông Minh Chính Trực bắc qua Hồ Tân Nguyệt, có 333 bậc ñá thanh dẫn du khách vào thăm nơi yên nghỉ của nhà vua nằm giữa tâm
140
quả ñồi mang tên Khai Trạch sơn ñược giới hạn bởi Bửu Thành hình tròn. Bên cạnh hàng loạt các công trình kiến trúc có giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ cao, gần 60 ô chữ chạm khắc các bài thơ trên Bi ñình, Hiển ñức môn, ñiện Sùng An và Minh Lâu cũng là những tuyệt tác giá trị – một bảo tàng thơ chọn lọc của nền thi ca Việt Nam ñầu thế kỷ XIX…
Lăng vua Minh Mạng trong mưa Thăm lăng Minh Mạng, du khách ngỡ mình lạc vào không gian của hội họa, thi ca và triết học. Ngoài tính cách ñăng ñối uy nghiêm, ñường bệ, lăng Minh Mạng còn có những nét quyến rũ của thiên nhiên ñã ñược cải tạo ñể làm bối cảnh cho các công trình kiến trúc.
141
142
Trong chòm cây cuối cùng của hình nầy, ñó là ngọn ñồi, Vua Minh Mạng ñược an táng một nơi nào ñó trên ñồi ấy, ñược giữ bí mật không ai biết! (Theo lời Hướng Dẫn Viên công ty du lịch)
Lăng tẩm nguy nga như thế nhưng bên ngoài vòng thành bao bọc khu phần mộ mênh mông ấy, bao người ăn xin ..dưới mọi hình thức có khi thấy mà "bất nhẫn" Chúng tôi rời Lăng nén tiếng thở dài NhàQuê Nov 26, 2012
143
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 35 ðiểm viếng thăm thứ nhì trong cùng buổi sáng là lăng Khải ðịnh, trước khi ñến lăng Minh Mạng có ghé dừng tạm ở ñây ñể lấy vé vào cửa rồi, bây giờ xe quay lại và bắt ñầu leo những bậc thang cao, .... Có vẻ khu lăng tẩm của vua Khải ðịnh thiếu bóng râm và cây xanh tươi mát ... Bên trong chưng bày nhiều hình ảnh và lưu vật ... Bức tranh trên trần nhà làm thành từ mảnh sứ và thủy tinh công phu ... . Các tài liệu do các hướng dẫn viên các ñoàn du lịch có lẽ ñược viết sau nầy nên gần như có quan ñiểm chánh trị trong ñó Trích phần nói về có trên Net: LĂNG KHẢI ðỊNH (ỨNG LĂNG)
144
Vua Khải ðịnh (1916-1925) là vị vua thứ 12 của triều Nguyễn và là người cuối cùng xây dựng lăng tẩm, chuẩn bị cho sự “ra ñi” của một ông vua vào buổi mạt kỳ của chế ñộ phong kiến.
Bước lên ngai vàng vào giữa tuổi 31, Khải ðịnh say sưa với việc xây dựng cung ñiện, dinh thự, lăng tẩm cho bản thân và hoàng tộc như ñiện Kiến Trung, cung An ðịnh, cửa Trường An, cửa Hiển Nhơn, cửa Chương ðức, ñặc biệt là Ứng
Lăng. Những công trình này làm hao tổn nhiều nhân lực, của cải của binh dân, song ñó cũng là những công trình có giá trị văn hóa, nghệ thuật ñặc sắc. Trị vì ñược một thời gian, vua Khải ðịnh ñã lo nghĩ việc tạo dựng sinh phần cho mình. Sau khi tham khảo nhiều tấu trình của các thầy ðịa, Khải ðịnh chọn triền núi Châu Chữ (còn gọi là Châu Ê) làm vị trí ñể xây cất lăng mộ. Tọa lạc tại vị trí này, lăng Khải ðịnh lấy một quả ñồi thấp ở phía trước làm tiền án; lấy núi Chóp Vung và Kim Sơn chầu trước mặt làm “Tả thanh long” và “Hữu bạch hổ”; có khe Châu Ê chảy từ trái qua phải làm “thủy tụ”, gọi là “minh ñường”. Nhà vua ñổi tên núi Châu Chữ - vừa là hậu chẩm, vừa là “mặt bằng” của lăng - thành Ứng Sơn và gọi tên lăng theo tên núi: Ứng Lăng. Lăng khởi công ngày 4-9-1920 và kéo dài trong 11 năm mới hoàn tất. Tiền quân ðô thống phủ Lê Văn Bá là người chỉ huy với sự trưng tập nhiều thợ nghề và nghệ nhân nổi tiếng khắp cả nước như Phan Văn Tánh, Nguyễn Văn Khả, Ký Duyệt, Cửu Sừng... ðể có kinh phí xây dựng lăng, vua Khải ðịnh ñã xin chính phủ bảo hộ cho phép ông tăng thuế ñiền 30% trên cả nước và lấy số tiền ñó ñể làm lăng. Hành ñộng nay của Khải ðịnh ñã bị lịch sử lên án gay gắt.
145
Khải ðịnh cho người sang Pháp mua sắt, thép, xi măng, ngói Ardoise...,cho thuyền sang Trung Hoa, Nhật Bản mua ñồ sứ, thủy tinh màu... ñể kiến thiết công trình. So với lăng của các vua tiền nhiệm, lăng Khải ðịnh có một diện tích rất khiêm tốn: 117m x 48,5m nhưng cực kỳ công phu và tốn nhiều thời gian. Người ñời sau thường ñặt lăng Khải ðịnh ra ngoài dòng kiến trúc truyền thống thời Nguyễn bởi cái mới, cái lạ, cái ñộc ñáo, cái ngông nghênh, lạc lõng... tạo ra từ phong cách kiến trúc. Toàn cảnh lăng Khải ðịnh có một cái gì ñó vừa quen, vừa lạ. Tổng thể của lăng là một khối hình chữ nhật vươn lên cao với 127 bậc cấp như muốn thể hiện khát vọng tự chủ của ông vua bù nhìn này. Sự xâm nhập của nhiều trường phái kiến trúc: Ấn ðộ giáo, Phật giáo, Roman, Gothique... ñã ñể lại dấu ấn trên những công trình cụ thể: những trụ cổng hình tháp ảnh hưởng từ kiến trúc Ấn ðộ; trụ biểu dạng stoupa của nhà Phật; hàng rào như những cây thánh giá khẳng khiu; nhà bia với những hàng cột bát giác và vòm cửa theo lối Roman biến thể... ðiều này là kết quả của hai yếu tố: sự giao thoa văn hóa ðông - Tây trong buổi giao thời của lịch sử và cá tính của Khải ðịnh. Sự xâm lược của chủ nghĩa tư bản phương Tây ñã ñột phá cánh cửa phong kiến ñể làn gió của văn hóa Tây Âu tràn vào Việt Nam. Mặt khác Khải ðịnh là một ông vua hiếu kỳ, chuộng cái mới nhưng có sự sàng lọc, một ông vua “mặc complet bên trong khoác long bào, bên ngoài, ngực lấp lánh Bắc ðẩu Bội Tinh, thắt lưng gắn bóng ñèn ñiện chớp ñỏ” (lời L. Cadière) nên chẳng có gì phải “kiêng nể” trong việc “thâu tóm ñiều hay, cái lạ” của thế giới vào ngôi nhà vĩnh cửu của mình. May thay! Ý muốn kỳ quặc của ông vua ngông nghênh ñó ñã không bị bê nguyên xi vào trong kiến trúc. Bằng óc thông minh, sự chọn lọc tinh tế và ñôi tay tài hoa khéo léo, người thợ Việt Nam ñã tạo cho công trình những tuyệt tác nghệ.thuật. Cung Thiên ðịnh ở vị trí cao nhất là kiến trúc chính của lăng, nơi mà tài hoa của những người thợ ñược phô diễn, gởi gắm.
146
Công trình này gồm 5 phần liền nhau: 2 bên là Tả, Hữu Trực Phòng dành cho lính hộ lăng; phía trước là ñiện Khải Thành, nơi có án thờ và chân dung vua Khải ðịnh; chính giữa là bửu tán, pho tượng nhà vua và mộ phần phía dưới; trong cùng là khám thờ bài vị của ông vua quá cố. Toàn bộ nội thất của 3 gian giữa trong cung Thiên ðịnh ñều ñược trang trí những phù ñiêu ghép bằng sành sứ và thủy tinh. ðó là những bộ tranh tứ quý, bát bửu, ngũ phúc, bộ khay trà, vương miện... kể cả những vật dụng rất hiện ñại như ñồng hồ báo thức, vợt tennis, ñèn dầu hỏa... cũng ñược trang trí nơi ñây. Những vật liệu cứng, biệt lập, qua bàn tay vàng khéo léo của các nghệ nhân ñã trở thành những tác phẩm nghệ thuật mềm mại, sống ñộng và vô cùng rực rỡ. ðặc biệt chiếc bửu tán bên trên pho tượng ñồng trong chính tẩm với những ñường lượn mềm mại,
thanh thoát khiến người xem có cảm giác nó ñược làm bằng nhung lụa, có thể xao ñộng trước gió mà quên ñi rằng ñó ñích thực là một khối bê tông cốt thép nặng gần 1 tấn. Bên
dưới bửu tán là pho tượng ñồng của Khải ðịnh ñược ñúc tại Pháp năm 1920. Tượng do 2 người Pháp là P.Ducing và F. Barbedienne thực hiện theo yêu cầu của vua Khải ðịnh. Thi hài nhà vua ñược ñưa vào dưới pho tượng bằng một toại ñạo dài gần 30m, bắt ñầu từ phía sau Bi ðình. Phía sau ngôi mộ, vầng mặt trời ñang lặn như biểu thị cái chết của vua. Toàn bộ trang trí bên trong cung Thiên ðịnh không chỉ phản ánh những giá trị văn hóa, nghệ thuật mà còn ñề cập ñến vấn ñề nhận thức, chủ ñề tư tưởng của công trình và ý muốn của
147
nhà vua. Bên cạnh các ñồ án trang trí rút từ các ñiển tích Nho giáo và cuộc sống của chốn cung ñình, còn có những ñồ án trang trí của Lão Giáo và ñặc biệt là hàng trăm chữ Vạn - một biểu trưng của nhà Phật ñược ñắp bằng thủy tinh xanh trên tường hậu tẩm. Phải chăng ñó là sự thể hiện “Tam Giáo ñồng hành” trong tư tưởng của vua quan và Nho sĩ ñương thời? Phải chăng nhà vua cũng mong muốn ñược thư nhàn lúc về già và ñược nhập
Niết Bàn, ñược siêu thoát sau khi băng hà ? Hay ñó là sự bế tắc về tư tưởng của Khải ðịnh nói riêng và tầng lớp quan lại thuở ñó? Tất cả là những gợi mở ñầy thú vị ñể du khách chiêm nghiệm mỗi khi tham quan công trình này.
Người chịu trách nhiệm chính trong việc kiến tạo những tuyệt tác nghệ thuật trong lăng Khải ðịnh là nghệ nhân Phan Văn Tánh, tác giả của 3 bức bích họa “Cửu long ẩn vân” lớn vào bậc nhất Việt Nam ñược trang trí trên trần của 3 gian nhà giữa trong cung Thiên ðịnh. Nhờ những ñóng góp của ông và
148
bao nghệ nhân dân gian tài hoa của nước Việt, lăng Khải ðịnh ñã trở thành biểu tượng, ñỉnh cao của nghệ thuật tạo hình sành sứ và thủy tinh. Cho dù bị lên án dưới nhiều góc ñộ khác nhau, lăng Khải ðịnh ñích thực là một công trình có giá trị về mặt nghệ thuật và kiến trúc. Nó làm phong phú và ña dạng thêm quần thể lăng tẩm ở Huế, xứng ñáng với ñôi câu ñối ñề trước Tả Trực Phòng trong lăng: "Tứ diện hiến kỳ quan, phong cảnh biệt khai vũ trụ. Ức niên chung vượng khí, giang sơn trường hộ trừ tư. (Bốn mặt ñều là kỳ quan, phong cảnh mở ra một vũ trụ biệt lập. Muôn năm hun ñúc nên vượng khí, núi sông giúp ñỡ mãi hoài)."
ðứng trên ñiểm cao nhất nhìn quang cảnh bao la chung quanh lúc nắng ñã lên cao, công thêm sức nóng xi măng, gạch ngói tìm bóng mát ñể trú tạm thật khó khăn không có gì thích thú, ... chúng tôi xuống bãi xe sớm hơn các vị khách khác NhàQuê Nov 27, 2012
149
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 36 ðiểm thứ ba trong chương trình là lăng vua Tự ðức ... Trước ñây có học ñược biết qua là vị vua hay chữ nức tiếng thơ văn, nay ñược biết thêm qua HDV là ông vua không con ... lại ép tiến cung một phụ nữ mắn con ñang có chồng (5 năm sanh 5 con) ...nghe sao mà Vua vậy sao !? Trích trên Net:
Lăng Tự ðức xây dựng trong một thung lũng hẹp thuộc làng Dương Xuân Thượng (nay là thôn Thượng Ba, xã Thủy Xuân thành phố Huế). ðây là một trong những công trình ñẹp nhất của kiến trúc cung ñình thời Nguyễn. Lăng nằm giữa một rừng thông bát ngát, cách Huế 8km. Tự ðức ở ngôi 36 năm, là ông vua tại vị lâu nhất trong 13 ông vua triều Nguyễn. Trong số 13 vua Nguyễn. Tự ðức là người uyên thâm nhất về nền học vấn ðông phương, nhất là nho học. Vua giỏi cả về sử học, triết học, văn học nghệ thuật và rất yêu thơ. Tự ðức ở ngôi trong hoàn cảnh ñất nước khó khăn, thực dân Pháp ñe dọa và tấn công, nội bộ anh em lục ñục giành nhau ngôi báu, nhà vua thì ñau yếu, bệnh hoạn, không có con.
150
ðể trốn tránh cuộc ñời khắc nghiệt, Tự ðức cho xây dựng khu lăng tẩm này như một hành cung thứ hai ñể tiêu sầu và phòng lúc “ra ñi bất chợt”.
Hồ Lưu Khiêm - lăng Tự ðức Sau khi các quan ñịa lý chọn ñược vị trí ở làng Dương Xuân Thượng, nhà vua ñã chuẩn ñịnh ñồ án kiến trúc lăng tẩm theo ý muốn của mình và ñặt tên cho công trình là Vạn Niên Cơ. Tháng 12-1864, công trình ñược khởi công xây dựng. 6000 lính và thợ ñược huy ñộng ñến ñây ñể ñào hào, ñắp lũy, xây thành quách, cung ñiện, lăng mộ. Theo dự kiến ban ñầu, công trình sẽ ñược xây dựng trong 6 năm, nhưng hai viên quan coi thi công là Nguyễn Văn Chất và Lê Văn Xa ñã bắt binh, dân phải lao ñộng cực nhọc ñể hoàn thành chỉ trong 3 năm. Kết quả của việc cưỡng bức lao ñộng ñó là nguyên nhân trực tiếp dẫn ñến cuộc khởi nghĩa do ðoàn Trưng lãnh ñạo lính thợ và dân binh chống lại triều ñình vào ñêm 16 rạng ngày 17-9-1866. Cuộc khởi nghĩa không thành, bị ñàn áp, nhưng uy tín của vua Tự ðức bị tổn thất lớn… Công việc xây lăng bị gián ñoạn hơn một tháng. Tự ðức ñổi tên Vạn Niên Cơ thành Khiêm Cung. Sau khi vua qua ñời nó mới ñược gọi là Khiêm Lăng.
151
Khiêm Cung Môn - lăng Tự ðức Trong vòng La thành rộng khoảng 12ha, gần 50 công trình kiến trúc lớn nhỏ dàn trải thành từng cụm trên những thế ñất cao thấp hơn nhau chừng 10m. Bố cục khu lăng gồm hai phần chính, trên hai trục song song với nhau lấy núi Giáng Khiêm ở phía trước làm Tiền án, núi Dương Xuân làm Hậu chẩm, hồ Lưu Khiêm làm yếu tố Minh ðường. Các công trình trong lăng ở cả hai khu vực tẩm ñiện và lăng mộ ñều có chữ Khiêm ñặt tên gọi.Toàn cảnh lăng Tự ðức như một công viên rộng lớn. Qua khỏi cửa Vụ Khiểm và miếu thờ Sơn thần, có con ñường chính dẫn vào khu vực ñiện thờ mà trước ñây là chỗ nghỉ ngơi giải trí của vua. Thoạt ñầu là Chí Khiêm – nơi thờ các bà vợ vua. Tiếp ñến là ba bậc tam cấp bằng ñá thanh dẫn vào Khiêm cung môn – một công trình hai tầng dạng vọng lâu. Hồ Lưu Khiêm nguyên là con suối nhỏ ñược ñào rộng thàn h hồ, giữa hồ có ñảo Tịnh Khiêm có ñất trồng hoa và hang nhỏ ñể nuôi thú. Trên hồ có Xung Khiêm tạ và Dũ Khiêm tạ – nơi nhà vua ñến ngắm hoa, làm thơ, ñọc sách,…Bên trong Khiêm Cung môn là khu vực dành cho vua nghỉ ngơi khi
152
ñến ñây. Chính giữa là ñiện Hòa Khiêm ñể vua làm việc, ngay là nơi thờ cúng bài vị của vua và Hoàng hậu. Hai bên tả hữu là Pháp Khiêm vu và Lễ Khiêm vu dành cho các quan văn võ theo hầu. Sau ñiện Hòa Khiêm là ñiện Lương Khiêm, xưa là chỗ nghỉ của vua, sau ñược dùng ñể thờ bà Từ Dũ (mẹ vua Tự ðức). Bên phải ñiện Lương Khiêm là Ôn Khiêm ñường – nơi cất ñồ ngự dụng. Phía trái ñiện Lương Khiêm có nhà hát Minh Khiêm ñể vua xem hát. ðây ñược coi là nhà hát cổ nhất Việt Nam hiện còn ñược bảo tồn. Trì Khiêm và Y Khiêm viện là chỗ ở của cung phi theo hầu vua khi sống cũng như lúc vua ñã chết…Nhà cửa ở Khiêm cung ñều làm bằng gỗ, còn các kiến trúc ở lăng mộ ñều xây bằng gạch ñá. Ngày sau Bái ñình (sân chầu) với hai hàng tượng quan viên văn võ uy nghi là Bi ñình (nhà bia) với tấm bia bằng ñá thanh lớn nhất nước ta có khắc bài Khiêm cung ký do nhà vua soạn dài 4.935 chữ ñể nói về cuộc ñời, vương nghiệp cũng như những rủi ro bệnh tật của mình… Trên ngọn ñồi nằm bên kia hồ bán nguyệt Tiểu Khiêm Trì là Bửu thành xây bằng gạch, chính giữa có ngôi nhà nhỏ xây bằng ñá thanh, nơi vua yên nghỉ.
Bi ñình - lăng Tự ðức
153
Lăng Tự ðức là một bài thơ tuyệt tác, một bức tranh sơn thủy hữu tình, gợi cho du khách một “tâm hồn thơ mộng dịu dàng”. Lăng Tự ðức là một quần thể công trình kiến trúc, trong ñó có nơi chôn cất vua Tự ðức tọa lạc trong một thung lũng hẹp thuộc làng Dương Xuân Thượng, tổng Cư Chánh (cũ), nay là thôn Thượng Ba, phường Thủy Xuân, thành phố Huế. Lúc mới xây dựng, lăng có tên là Vạn Niên Cơ(萬年基), sau cuộc nổi loạn Chày Vôi, Tự ðức bèn ñổi tên thành Khiêm Cung(謙宮). Sau khi Tự ðức mất, lăng ñược ñổi tên thành Khiêm Lăng(謙陵). Lăng Tự ðức có kiến trúc cầu kỳ, phong cảnh sơn thủy hữu tình và là một trong những lăng tẩm ñẹp nhất của vua chúa nhà Nguyễn. Quá trình xây lăng Tự ðức ñã sớm nghĩ ñến việc xây lăng mộ cho mình ngay khi còn sống. Vốn là một người giỏi thi phú, ông ñã chọn cho mình một nơi yên nghỉ xứng ñáng với ngôi vị của mình, ñịa ñiểm ñược chọn ñể xây lăng trong một thung lũng hẹp thuộc làng Dương Xuân Thượng, tổng Cư Chánh. Khi mới khởi công xây dựng, vua Tự ðức lấy tên Vạn Niên Cơ ñặt tên cho công trình, với mong muốn ñược trường tồn. Tuy nhiên, do công việc sưu dịch xây lăng quá cực khổ, lại bị quan lại ñánh ñập tàn nhẫn, là nguồn gốc cuộc nổi loạn Chày Vôi của dân phu xây lăng. Tương truyền, dân chúng ta thán: Vạn Niên là Vạn Niên nào Thành xây xương lính, hào ñào máu dân Ngày 8-9 âm lịch năm Bính Dần (1866), tức năm Tự ðức thứ 19, do việc xây dựng Vạn niên cơ, quân sĩ và dân phu phải làm lụng khổ sở, có nhiều người oán giận. Nhân sự bất mãn ñó, với lý do tôn phù ðinh ðạo (cháu ruột Tự ðức, nguyên tên là Ưng ðạo, do cha là An Phong công Hồng Bảo làm loạn nên phải ñổi thành ðinh ðạo) lên ngôi vua, ðoàn Hữu Trưng cùng với các em là ðoàn Hữu Ái, ðoàn Tư Trực, cùng các ñồng chí
154
là Trương Trọng Hòa, Phạm Lương, Tôn Thất Cúc, Tôn Thất Giác, Bùi Văn Liệu, Nguyễn Văn Quí phát ñộng khởi nghĩa. Những người tham gia khởi nghĩa phần ñông là nhân công ñang uất hận vì bị bắt lao dịch khắc nghiệt ñể xây dựng Vạn niên cơ. Họ dùng chầy vôi - dụng cụ lao ñộng - làm võ khí nên tục gọi là "giặc chày vôi". Tuy nhiên, cuộc ñảo chính thất bại. Cả nhà Ưng ðạo ñều bị hại. ðoàn Hữu Trưng và hai người em bị giết lúc mới 22 tuổi. Tuy nhiên, do sự việc này, vua phải ñổi tên Vạn niên cơ thành Khiêm Cung và viết bài biểu trần tình ñể tạ tội. Năm 1873, Khiêm Cung mới ñược hoàn thành, vua Tự ðức vẫn sống thêm 10 năm nữa rồi mới qua ñời. Gần 50 công trình trong lăng ở cả hai khu vực tẩm ñiện và lăng mộ ñều có chữ Khiêm trong tên gọi. Lối ñi lát gạch Bát Tràng bắt ñầu từ cửa Vụ Khiêm ñi qua trước Khiêm Cung Môn rồi uốn lượn quanh co ở phía trước lăng mộ. Qua khỏi cửa Vụ Khiêm và miếu thờ Sơn Thần là khu ñiện thờ, nơi trước ñây là chỗ nghỉ ngơi, giải trí của vua. ðầu tiên là Chí Khiêm ðường ở phía trái, nơi thờ các bà vợ vua. Tiếp ñến là 3 dãy tam cấp bằng ñá Thanh dẫn vào Khiêm Cung Môn - một công trình hai tầng dạng vọng lâu như một thế ñối ñầu tiên với hồ Lưu Khiêm ở ñằng trước. Giữa hồ có ñảo Tịnh Khiêm với những mảnh ñất trồng hoa và những hang nhỏ ñể nuôi thú hiếm. Trên hồ Lưu Khiêm có Xung Khiêm Tạ và Dũ Khiêm Tạ, nơi nhà vua ñến ngắm hoa, làm thơ, ñọc sách... Ba cây cầu Tuần Khiêm, Tiễn Khiêm và Do Khiêm bắt qua hồ dẫn ñến ñồi thông. Bên trong Khiêm Cung Môn là khu vực dành cho vua nghỉ ngơi mỗi khi ñến ñây. Chính giữa là ñiện Hòa Khiêm ñể vua làm việc, nay là nơi thờ cúng bài vị của vua và Hoàng hậu. Hai bên tả, hữu là Pháp Khiêm Vu và Lễ Khiêm Vu dành cho các quan văn võ theo hầu. Sau ñiện Hòa Khiêm là ñiện Lương Khiêm, xưa là chỗ nghỉ ngơi của vua, về sau ñược dùng ñể thờ vong linh bà Từ Dũ, mẹ vua Tự ðức. Bên phải ñiện Lương Khiêm là Ôn Khiêm ðường - nơi cất ñồ ngự dụng. ðặc biệt, phía trái ñiện Lương Khiêm có nhà hát Minh Khiêm ñể nhà vua xem hát, ñược coi là một trong những nhà hát cổ
155
nhất của Việt Nam hiện còn. Có một hành lang từ ñiện Ôn Khiêm dẫn ra Trì Khiêm Viện và Y Khiêm Viện là chỗ ở của các cung phi
theo hầu nhà vua, ngay cả khi vua còn sống cũng như khi vua ñã chết. Cạnh ñó là Tùng Khiêm Viện, Dung Khiêm Viện và vườn nuôi nai của vua. Sau khu vực tẩm ñiện là khu lăng mộ. Ngay sau Bái ðình với hai hàng tượng quan viên văn võ là Bi ðình với tấm bia bằng ñá Thanh Hóa nặng 20 tấn có khắc bài “Khiêm Cung Ký” do chính Tự ðức soạn. Tuy có ñến 103 bà vợ nhưng Tự ðức không có con nối dõi nên ñã viết bài văn bia này thay cho bia
“Thánh ñức thần công” trong các lăng khác. Toàn bài văn dài 4.935 chữ, là một bản tự thuật của nhà vua về cuộc ñời, vương nghiệp cũng như
những rủi ro, bệnh tật của mình, kể công và nhận tội của Tự ðức trước lịch sử. ðằng sau tấm bia là hai trụ biểu sừng sững
156
như hai ngọn ñuốc tỏa sáng cùng với hồ Tiểu Khiêm hình trăng non ñựng nước mưa ñể linh hồn vua rửa tội.
Trên ñường về lại Huế cơm trưa, xe có vụt ngang qua chùa Từ ðàm nằm trong khu phố. Chương trình buổi sáng thăm Lăng Tẩm xong và về khách sạn "ngủ trưa" ñể buổi chiều ñi thăm Hoàng Thành. NhàQuê Nov 27, 2012
157
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 37 Hoàng Thành Huế Dinh ðại Nội Huế (Tài liệu trên Net) Dinh ðại Nội Huế Dinh ðại Nội Huế hay còn gọi là Hoàng Thành Huế nằm bên trong Kinh Thành, có chức năng bảo vệ các cung ñiện quan trọng nhất của triều ñình, các miếu thờ tổ tiên nhà Nguyễn và bảo vệ Tử Cấm Thành – nơi dành riêng cho vua và hoàng gia. Hoàng Thành và Tử Cấm Thành thường ñược gọi chung là ðại Nội. Các di tích trong hoàng thành gồm:
Ngọ Môn là cổng chính phía nam của Hoàng thành Huế ñược xây dựng vào năm Minh Mạng 14 (1833). Ngọ Môn có nghĩa ñen là Cổng giữa trưa hay Cổng xoay về hướng Ngọ, là cổng lớn nhất trong 4 cổng chính của Hoàng thành Huế. Về mặt từ
158
nguyên, Ngọ Môn có nghĩa là chiếc cổng xoay mặt về hướng Ngọ, cũng là hướng Nam, theo Dịch học là hướng dành cho bậc vua Chúa.
ðiện Thái Hoà là cung ñiện nằm trong khu vực ðại Nội của kinh
thành Huế. ðiện cùng với sân chầu là ñịa
ñiểm ñược
dùng cho các buổi triều nghi quan trọng của triều ñình như: lễ ðăng Quang, sinh nhật vua, những buổi ñón tiếp sứ thần chính thức và các buổi ñại triều ñược tổ chức 2 lần vào ngày mồng 1 và 15 âm lịch hàng tháng. Trong chế ñộ phong kiến cung ñiện này ñược coi là trung tâm của ñất nước. ðiện ñược
159
xây dựng vào năm 1805 thời vua Gia Long. Năm 1833 khi vua Minh Mạng quy hoạch lại hệ thống kiến trúc cung ñình ở ðại Nội, trong ñó có việc cho dời ñiện về mé nam và làm lại ñồ sộ và.lộng.lẫy.hơn.
Triệu Tổ miếu còn gọi là Triệu
Miếu, ñược xây dựng năm Gia Long thứ 3
(1804). Miếu này nằm ở phía bắc của Thái Miếu trong
hoàng thành Huế, là miếu thờ Nguyễn Kim, thân sinh của chúa Tiên Nguyễn.Hoàng. Hưng Tổ Miếu còn gọi là Hưng Miếu là ngôi miếu thờ cha mẹ vua Gia Long (ông Nguyễn Phúc Luân (hay Nguyễn Phúc Côn) và bà Nguyễn Thị Hoàn), vị trí ở tây nam Hoàng thành Huế|hoàng thành (cách Thế Miếu chừng 50 mét về phía Bắc). Thế Tổ Miếu thường gọi là Thế Miếu tọa lạc ở góc tây nam bên trong Hoàng thành Huế, là nơi thờ các vị vua triều Nguyễn. ðây là nơi triều ñình ñến cúng tế các vị vua quá cố, nữ giới trong triều (kể cả hoàng hậu) không ñược ñến tham dự.các.cuộc.lễ.này. Thái Tổ Miếu còn gọi là Thái Miếu là miếu thờ các vị chúa
160
Nguyễn, từ Nguyễn Hoàng ñến Nguyễn Phúc Thuần. Miếu ñược xây dựng từ năm Gia Long 3 (1804) ở góc ñông nam trong Hoàng thành, ñối xứng với Thế Tổ Miếu ở phía tây nam. Cung Diên Thọ tên ban ñầu là cung Trường Thọ, các tên khác là Từ Thọ, Gia Thọ, Ninh Thọ; ñược bắt ñầu xây dựng năm 1803 ñể làm nơi sinh hoạt của Hoàng Thái Hậu của triều Nguyễn. Cung Trường Sanh hay Cung Trường Sinh (còn có tên gọi khác là Cung Trường Ninh), ñược xây dựng vào năm Minh Mạng thứ nhất (1821) ở phía Tây Bắc Hoàng thành với vai trò ban ñầu là hoa viên, nơi các vua triều Nguyễn mời mẹ mình ñến thăm thú ngoạn cảnh. Về sau cung ñược ñược chuyển thành nơi ăn ở sinh hoạt của một số bà hoàng thái hậu và thái hoàng thái hậu. Trong thời kỳ rực rỡ nhất, kiến trúc cảnh quan của Cung Trường Sanh ñược vua Thiệu Trị xếp vào hàng thứ bảy của thắng cảnh ñất Thần Kinh.
161
Hiển Lâm Các ñược xây dựng vào năm 1821 và hoàn thành vào năm 1822 thời vua Minh Mạng nằm trong khu vực miếu thờ trong hoàng thành Huế, cao 17m và là công trình kiến trúc cao nhất trong Hoàng Thành. ðây ñược xem là ñài kỷ niệm ghi nhớ công tích của các vua nhà Nguyễn và các quan ñại thần có công lớn của triều ñại. Cửu ðỉnh của nhà Nguyễn là chín cái ñỉnh bằng ñồng ñặt ở trước Hiển Lâm Các ñối diện với Thế Miếu, phía tây nam Hoàng hành Huế. Tất cả ñều ñược ñúc ở Huế vào cuối năm 1835, hoàn thành vào ñầu năm 1837. Mỗi ñỉnh có một tên riêng ứng với một vị hoàng ñế của triều Nguyễn, chúng có trọng lượng khác nhau và hình chạm khắc bên ngoài ñỉnh cũng khác nhau. 9 ñỉnh ñó là: Cao ðỉnh, Nhân ðỉnh, Chương ðỉnh, Anh ðỉnh, Nghị ðỉnh, Thuần ðỉnh, Tuyên ðỉnh, Dụ ðỉnh, và Huyền ðỉnh. ðiện Phụng Tiên là một ngôi ñiện nằm ở gần cửa Chương ðức, phía trước Cung Diên Thọ, cửa tây của Hoàng Thành ñược vua Gia Long và vua Minh Mạng xây dựng dùng ñể thờ
162
cúng các vua triều Nguyễn. Khác với Thế Miếu, ñiện này tuy cũng thờ các vị vua và hoàng hậu nhà Nguyễn nhưng nữ giới trong triều ñược
phép ñến ñây cúng tế. Ngoài ra, nó còn là nơi lưu trữ nhiều bảo vật của nhiều ñời vua nhà Nguyễn. Tháng 2 năm 1947, toàn bộ ñiện bị ñốt cháy, hiện nay chỉ còn lại cửa Tam Quan và vòng tường thành còn tương ñối nguyên vẹn.
Tử Cấm Thành nguyên gọi là Cung Thành là vòng tường thành thứ 3 của Kinh ñô Huế, giới hạn khu vực làm việc, ăn ở và sinh hoạt
của vua và hoàng gia. Các di tích trong Tử cấm thành gồm:
163
Tả Vu và Hữu Vu ñược xây dựng vào ñầu thế kỷ 19, và cải tạo vào năm 1899. Tả Vu là toà nhà dành cho các quan văn, còn Hữu Vu là toà nhà dành cho các quan võ; ñây là nơi các quan chuẩn bị nghi thức trước khi thiết triều, nơi làm việc của cơ mật viện, nơi tổ chức thi ñình và yến tiệc. Vạc ñồng, tại cố ñô Huế hiện còn lưu giữ và trưng bày 15 chiếc vạc ñồng là những tác phẩm nghệ thuật thể hiện trình ñộ kỹ thuật ñúc và mỹ thuật tuyệt vời. Trong số ñó, 11 chiếc ñược ñúc từ thời các chúa Nguyễn, còn 4 chiếc ñược ñúc vào
thời Minh Mạng.
ðiện Kiến Trung trong Tử Cấm thành (Huế) ñược vua Khải ðịnh cho xây vào năm 1921-1923 cùng thời gian với xây lăng ñể làm nơi sinh hoạt của vua trong hoàng cung. Sau này, vua Bảo ðại cho tu sửa lại ñiện, tân trang các tiện nghi Tây phương và cùng hoàng hậu Nam Phương dọn về ở tại ñây. ðiện Cần Chánh trong Tử Cấm thành (Huế), ñược xây dựng năm Gia Long thứ 3 (1804), sau còn ñược tu bổ nhiều lần. ðiện là nơi vua thiết triều, thường tiếp sứ bộ ngoại giao, tổ chức yến tiệc của hoàng gia và triều ñình của triều Nguyễn, hiện nay ñã trở thành phế tích do bị phá huỷ từ năm 1947. Thái Bình Lâu ñược vua Khải ðịnh cho xây dựng vào năm
164
1919, ñến năm 1921 thì hoàn thành, là nơi ñể nhà vua có thể nghĩ ngơi lúc rảnh rỗi, cũng là chỗ ñể nhà vua ñọc sách, viết văn, làm thơ, thư giản. Duyệt Thị ðường ñược xây dựng vào năm Minh Mạng thứ 7 (năm 1826) nằm bên trong Tử Cấm Thành , là một nhà hát dành cho vua, hoàng thân quốc thích, các quan ñại thần xem biễu diễn các vở tuồng. ðây ñược xem là nhà hát cổ nhất của
ngành sân khấu Việt Nam. Từ năm 2004, Duyệt Thị ðường ñược Trung tâm bảo tàng di tích cố ñô Huế khôi phục và ñưa vào hoạt ñộng biểu diên nhã nhạc cung ñình Huế phục vụ khách du lịch. Danh Sách Tiến Sĩ Triều NGUYỄN (Tái lập bằng chữ Quốc Ngữ) Rất tiếc nhiều kiến trúc bị hủy hoại hẳn trong thời chiến tranh (1968) không ñược tái tạo, tuy nhiên một sa bàn hướng dẫn cho ta hình dung lại toàn cảnh Hoàng Thành! NhàQuê Nov 27, 2012
165
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 38 Nghiệm lại trong suốt các tuyến du lịch có ñi qua, bao giờ trước khi rời một thành phố nào, phía công ty du lịch cũng dành cho du khách một ñặc biệt ghi nhớ .... Trước khi rời Huế ñể ñi về các ñiểm xa hơn về hướng Bắc, chúng tôi có bữa cơm tại nhà hàng Cung ðình, thật sự ra tôi cũng không hiểu ngày xưa vua chúa, hoàng thân, quốc thích, ñại thần dự yến tiệc ra sao ... nhưng nhà hàng Cung ðình bày trí theo kiểu xưa thì hay vậy thôi
Và tối
hôm ñó chúng tôi ñược ñưa xuống "thuyền rồng" bỏ neo giữa sông Hương và nghe ca Huế ... trong số có cô ca sĩ Lê Mai nghe ñâu là một ca sĩ có tiếng hiện nay, cô ñã ngâm thơ bài Giọng Huế của Tô Kiều Ngân và ca bài Rất Huế của Võ Tá Hân theo yêu cầu của tôi ... Xin cám ơn cô qua tạp khúc 38 nầy!
166
167
Ca sĩ Lê Mai bìa trái Sau khi nghe ca Huế trên sông Hương về, chúng tôi thu dọn hành lý và nghỉ ñêm cuối cùng trên ñất Thừa Thiên Và sáng sớm ngày kế tiếp sau khi ñiểm tâm ít ồn ào hơn, có lẽ "quý khách ðông ðô" ñã rời Huế hôm qua chăng ? Chúng tôi lên xe sáng còn sương mù và ñi lên hướng Bắc NhàQuê Nov 28, 2012
168
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 39 Huế Thực Tháng sáu vừa rồi ghé Huế chơi Mây cao nắng gắt muốn than trời Sông Hương thiếu ñến ... tà bay lẻ Cửa Thượng ñâu còn ... bím rẽ ñôi Tiếc nhịp Trường Tiền trơ trụi ñứng Thương bầy phượng vĩ tả tơi rơi Thần Kinh gượng gạo khoe màu tím Khó gặp làm sao ... miệng nhoẻn cười NhàQuê Nov 05, 2012 Từ hôm phi cơ ñáp xuống ðà Nẵng ñến nay, chuyến du lịch ñưa tôi qua những vùng ñều mới lạ và là lần ñầu của riêng tôi ... Buổi sáng khi chúng tôi từ trong thành phố Huế ñi ra, thì bên chiều ngược lại dòng xe cộ ñông hơn ñổ vào thành phố họ ñang trên ñường tới nơi làm việc ... Trong dòng người ấy ñã thấp thoáng những vóc dáng mảnh khảnh của Huế không che mặt hay bị chiếc nón nhựa làm mất ñi nét duyên dáng ..."May mà có ...ñời còn dễ thương". Ra khỏi Hương Trà rồi Phong ðiền của Thừa Thiên, chúng tôi ñi vào Hải Lăng của Quảng Trị dù ngày nay nhà cửa có mới nhưng không che giấu ñược nét ñất khổ dân gầy ... "ðại Lộ Kinh Hoàng" tên một ñoạn ñường dài khoảng 9 Km do một phóng viên chiến trường ñặt cho, ở giữa cầu Trường Phước ñến cầu Bến ðá thuộc Hải Lăng, nơi mà hơn 2000 người thiệt mạng dưới lằn ñạn ñủ loại bắn vào không thương tiếc theo lịnh của chỉ huy chiến trường của quân ñội Miền Bắc (CS), lịnh tiêu diệt ấy nhắm vào không phân biệt dân hay quân phía Miền Nam (VNCH) trong tình trạng hốt hoảng tháo chạy ....
169
Có ñến 1841 xác còn tương ñối nguyên dạng ñếm ñược và trên 500 xác xe cộ ñủ loại trên ñoạn ñường hai bên là những ñụn cát trống trải không chỗ ẩn núp hay che chắn ... Ôi chiến tranh!!!
Xe qua thị xã
Quảng Trị và cầu bắt
ngang sông
Thạch Hãn ...
con sông
không lớn lắm
nhưng một thời phải mất
nhiều xương máu giằng co nhau ... ðến Ái Tử dừng lại xả hơi và xả sức ép trước khi tới ðông Hà ... Ngày xưa lúc còn học trung học, tôi nghe tên thị trấn nầy vì chính vị Tổng Thống của miền Nam tới khánh thành nhà ga xe lửa nơi ñây ... Từ ðông Hà chúng tôi không theo quốc lộ 1 nữa mà bắt ñầu rẽ về hướng Tây, ñi theo ñường số 9 (ðường qua Lào), cho ñến khi gặp ñường Trường Sơn hay ñường Hồ Chí Minh
(ðông)... và theo ñường nầy lên hướng Bắc . ðây là con ñường còn mới với một làn xe mỗi chiều, vắng vẻ lâu lâu mới gặp giao lộ có vài ngôi nhà hay quán tiệm xơ rơ, ñi xuyên qua nhiều khu cao su mới trồng qua các huyện Cam Lộ, Gio Linh và Vĩnh Linh thuộc Quảng Trị .... Lệ Thủy, Quảng Ninh rồi Bố Trạch thuộc tỉnh Quảng Bình . Chúng tôi dừng lại khu vực Kẽ Bàng Phong Nha dùng cơm trưa ở "nhà hàng" Cô Phượng, có lẽ thương hiệu nầy cũng là
170
tên của chủ chăng ... Nói là nhà hàng chứ so ra chỉ là một quán ăn dọc ñường, chật hẹp nhưng khách lại ñông ñúc ñoàn nầy ra Bắc, ñoàn khác xuôi Nam ... thanh toán nhanh ñến nỗi phục vụ không kịp dọn ñầy ñủ như thực ñơn ... còn lên ñường ñi tiếp . Xe chạy ngoằn ngoèo ñường rừng núi khá xa, cuối cùng dừng lại bãi ñậu xe của khu du lịch "ðộng Thiên ðường" thuộc Sơn Trạch của huyện Bố Trạch tỉnh Quảng Bình ... từ bãi ñi bộ một ñoạn ñến khu bán vé tham quan, công việc nầy HDV lo .... Từ trạm soát vé ñến chân dốc có xe goòng của khu du lịch ñưa Chúng tôi tập hợp lại lấy ý kiến ñi lên cửa ðộng bằng ñường bậc thang hay ñường dốc thoải ... Kinh nghiệm leo núi Ngũ Hành Sơn trong ðà Nẵng, chúng tôi thống nhất chuyến lên ñi bằng ñường thoải dốc . NhàQuê Dec 02, 2012
171
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 40
Lối ñi bộ theo ñường dốc lên từng cao ñộ một bằng cách ñổi chiều và tùy theo ñịa thế nên có ñoạn khá dài, có ñoạn ngắn bề ngang có lúc khoảng 2 mét có lúc rộng hơn, nền xi măng ñể nhám tránh trơn trợt ... Lúc chúng tôi leo là sau một cơn mưa nên khá mát nhưng cái mát ngầm cái nóng rừng núi chưa dịu hết và nhìn qua những ngọn núi lân cận vẫn còn mây, sương mù trắng xóa, nếu bất chợt cơn mưa trở lại chắc ñành chịu trận "cho mát chơi!". Tôi luôn là người lẹt ñẹt phía sau, HDV phải ñợi, khi tôi tới nhà trạm trước hang ñộng thì những người trong ñoàn ñã hết mệt từ lâu, tôi phải tìm chỗ trống ngồi thở dốc . ðộng Thiên ðường ñược khám phá mới vài năm trước do một người ñịa phương ñi rừng tìm trầm hương hay săn bắn hay tìm vật quí chi ñó ... nói chung ông là người sống nhờ vào rừng núi ... Sau khi khám phá ñược, ông báo cùng chánh quyền sở tại ... ðộng Thiên ðường nằm trong huyện Bố Trạch tỉnh Quảng Bình và không xa ñộng Phong Nha ñã là khu du lịch nổi tiếng từ lâu .... Khác với ñộng Phong Nha, ñộng Thiên ðường là một hang ñộng khô bên trong ẩm mát và cảnh quang rất ñẹp ... có tổng chiều dài hơn 30 Km, nhưng chỉ mới ñưa vào phục vụ du lịch có 1 Km ñầu tiên, theo thuyết trình thì một ñoạn khác dài khoảng 7 Km chỉ phục vụ khách "ñặc biệt" .... 1 Km mà lội muốn xỉu còn ñòi hỏi chi nhiều! Giải khát trong khi thuyết trình viên nói chuyện , sau ñó từng nhóm có hướng dẫn viên ñược huấn luyện hướng dẫn ñi vào ñộng và giới thiệu từng cảnh trí trong ñó ... ðúng những cảnh trí xứng ñáng với tên gọi ñược ñặt cho. Chuyến ñi xuống háo hức chừng nào thì khi lội ngược các bậc thang gỗ trở lên mới là gian nan!
172
Trích bài vi ết của 1 du khách t ừ Net: ðộng Thiên ñường – Hoàng cung trong lòng ñất (VTR) ðược mệnh danh là “hoàng cung trong lòng ñất”, ñộng Thiên ðường (thuộc huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bỉnh) là một trong những kỳ quan tráng lệ và huyền ảo bậc nhất thế giới. Từ TP. ðồng Hới, hơn một giờ ngồi trên xe, chúng tôi ñã có mặt tại Trung tâm Du lịch sinh thái ñộng Thiên ñường. Một ñiều ñặc biệt khiến tôi thích thú là sự hiện diện của những chiếc ô tô chạy bằng năng lượng ñiện thân thiện với môi trường. Bước qua 524 bậc thang ñá, một dãy núi ñá vôi hùng vĩ hiện ra trước mắt. Khó có thể hình dung, trong lòng một quần thể núi ñá vôi của Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng lại có một hang ñộng cao và dài (31km) ñến thế. Thật bất ngờ, cửa ñộng chỉ nhỏ vừa ñủ một hai người bước qua. Chúng tôi nối nhau ñi từng bước, từng bước… ñầy hồi hộp và háo hức. Mới vừa bước chân qua cửa hẹp, một làn khí mát lạnh phả ngay vào người, tim tôi dường như ñập nhanh hơn, tôi ñưa mắt nhìn quanh và có cảm giác như ñang lạc vào một cõi trần gian không có thực. Không có từ nào tả hết vẻ ñẹp của ñộng Thiên ðường. Vì nhiệt ñộ trong hang luôn ở 20 - 210C, nên chúng tôi cảm nhận ñược từng luồng hơi mát từ dưới ñộng thổi ngược lên, trái ngược hẳn với cái nắng nóng 36 - 370C ngoài trời. Nền ñộng là ñất dẻo, lại rộng và khá bằng phẳng nên rất thuận lợi cho du khách tham quan. ðể phục vụ du khách thưởng ngoạn mà không tác ñộng tiêu cực ñến nền ñộng, một con ñường bằng gỗ táu hàng trăm bậc, dài 1km ñã ñược xây dựng. Hành trình trên con ñường gỗ ñược công nhận dài nhất Việt Nam này, chúng tôi say mê ngắm nhìn ñộng Thiên ðường như ngắm một tòa lâu ñài diễm lệ với vô số nhũ ñá tạo nên những hình thù kỳ lạ, hấp dẫn. Ban Quản lý Trung tâm du lịch sinh thái ñộng Thiên ðường ñã
173
bố trí ánh sáng trắng, nhờ ñó chúng tôi có thể quan sát ñược màu sắc nguyên thủy của thạch nhũ. Tùy vào cảm nhận của mỗi người, mỗi khối thạch nhũ ñều ñem lại cho người xem một trí tưởng tượng bay bổng, ñó có thể là bức rèm cửa mềm mại, bức tranh sơn mài sặc sỡ màu sắc, nhà rông Tây Nguyên, ñại bàng tung cánh, hay có thể là hình ảnh của Phật Bà Quan Âm, ñức mẹ ñồng trinh tay bế hài ñồng… Một ñiều ñặc biệt nữa là trong ñộng còn có các hồ nước trong vắt và không thể xác ñịnh nguồn từ ñâu. Có chỗ, những giọt nước mát lạnh từ trần ñộng nhỏ xuống nền ñá, tạo ra những âm thanh là lạ, huyền bí vô cùng. Phía sâu trong ñộng, có một ñám thạch nhũ rất khác lạ chưa từng thấy ở các hang ñộng khác, ñó là những hạt màu trắng bạc, tròn và to như ñồng tiền kim loại xếp ngay ngắn cạnh nhau trên một triền ñá rộng, có thể nhặt lên từng hạt ñể ngắm nghía. Chúng tôi ñang ở lằn ranh tuổi mà công ty tổ chức du lịch ñòi hỏi khi tham dự phải có thân nhân còn trẻ ñi cùng (Họ sợ chết bất thình lình).... Vậy mà dù chậm chạp nhưng chúng tôi ñã không bỏ cuộc mọi tham quan ...CÒN GÂN CHÁN! Gom trở lại nhà chờ ở miêng hang bàn tính chuyện xuống núi! Chỉ có Tư Lịnh và tôi trở lại ñường cũ, còn tất cả ñều xuống bằng ñường bậc thang. NhàQuê Dec 03, 2012
174
Hình ảnh bên trong ðộng Thiên ðường
175
Hang ðộng ở Mỹ ( Gần San Antonio, Texas) (ðộ hùng vĩ không bằng ðộng Thiên ðường nhưng sâu hơn)
176
177
178
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 41
Có cảm tưởng như núi non vùng Bố Trạch vây quanh, như dang tay nối nhau thành một vòng tròn, còn mình lọt thỏm chính giữa, núi không liền thành một dãy mà ñứng rời nhau từng cụm một, chạy xen giữa là làng mạc ruộng lúa ... Những thủa ruộng không lấy gì hứa hẹn năng xuất cao, người ta cố ý ñể lại dấu tích chiến tranh, ñó là các hố bom giờ chỉ còn lớn hơn chiếc ñệm phơi lúa ñôi chút ... chắc có mục ñích của họ, trong lúc trong miền Nam có không biết bao nhiêu hố lớn hơn mấy lần ñìa nuôi cá mà bây giờ ñã san lấp cất nhà làm ñất sản xuất ... Nhớ lại thời mới ra trường quân sự, ñã mấy tháng nằm tiền ñồn trong mật khu Lý Văn Mạnh (Khu kinh tế mới Lê Minh Xuân sau nầy), từ ngoài rào khu ñồn bót trở ra thì bao nhiêu là hố bom, chỉ cần quậy ñục là tôm càng xanh nổi râu mặc sức mà kho mà nướng .... Chịu khó tát thì cá lóc cựu niên lớn ñến nỗi nướng không chín chỉ còn cách nấu cháo hay nấu canh chua khóm (Khu nầy còn gọi là Vườn Thơm, bỏ hoang, bao nhiêu là khóm ngọt lịm vàng hực nhưng chỉ có cái là trái cỗi thành nhỏ hơn loại khóm bình thường bày bán ở chợ). Khu du lịch ðộng Thiên ðường và ðộng Phong Nha nằm giữa hai nhánh ñường Trường Sơn ðông và Tây (ðường Hồ Chí Minh), chỉ về phía Bắc một quãng ngắn nữa thì hai nhánh nầy nhập lại ... ðiểm thị tứ Phong Nha thuộc khu vực thượng nguồn của con sông lịch sử thời Trịnh Nguyễn phân tranh .... Dó là sông Gianh hay Linh Giang ... Như thế cả hai thời kỳ ñất nước phân ly, chia hai quyền lực Nam-Bắc với lằn ranh thiên nhiên bằng một dòng sông. Sông Gianh thời Lê mạt và sông Bến Hải thời Nguyễn suy, thời cận ñại ... hai con sông ấy ñều nằm trong ñịa phận Quảng Bình.
179
Xe ñưa chúng tôi trở lại khu thị tứ Phong Nha và lấy lại ñường Hồ Chí Minh ðông và theo chiều ngược lại ban sáng ñi về phía Nam ...cũng mất cả giờ mới bắt ñược ñường rẽ về hướng ðông, hướng biển vô thành phố ðồng Hới . Thành phố ðồng Hới là thành phố thuộc tỉnh Quảng Bình, con người nơi ñây thường tự hào về sự gánh chịu bom ñạn khốc liệt do ñịa ñiểm nầy có vị trí chiến lược quan trọng trong cuộc chiến vừa qua ... Thực vậy Người và Của từ Bắc tập kết vào ñây trước khi theo ñường mòn HCM xuôi Nam tiếp sức nuôi sống cuộc chiến phía Nam sông Bến Hải, phía Nam vĩ tuyến 17 ... Chính vì vậy ðồng Hới là mục tiêu thả bom nhằm tiêu hủy nguồn tiếp tế như vừa nói ... và vì ðồng Hới chưa phải là quá xa cho tầm hoạt ñộng của các loại phi cơ chiến thuật xuất phát từ ðà Nẵng hay trên Biển ðông .
180
Hôm sau chúng tôi rời ðồng Hới với hai ñiều tiếc không có trong chương trình là thăm Lũy Thầy, tức lũy do ðào Duy Từ xây ñể chống quân Trịnh từ Bắc và Sông Gianh, con sông ranh giới thời Trịnh Nguyễn Phân Tranh. Tôi có hỏi về Lũy Thầy nhưng HDV bảo là nay chỉ còn khoảng ngắn ở mạn Bắc của thành phố ... một phần chúng tôi ñến ðồng Hới trời ñã nhá nhem tối mà cơn mưa lớn ban chiều còn rỉ rả ... Chúng tôi ăn bữa cơm cuối ngày ấy trong nhà hàng của khách sạn Sài Gòn Quảng Bình nhìn ra sông Nhật Lệ, gần cầu cùng tên dòng sông và uống "bia tươi" sản xuất tại thành phố nầy ... loại như bia hơi ở Sài Gòn. Trong thực ñơn có món lạ khác các nơi là Canh Cua ðồng cũng lạ miệng!
181
ðêm ñó phòng 207 chúng tôi không có tủ lạnh nên các món uống ñều nóng, phải gọi phục vụ ñem cho xô ñá tính tiền riêng ... vậy mà khách sạn 3 sao ñó chứ!
Và cũng không quên bỏ ñồ giặt liền vì chiều hôm sau về Sài Gòn rồi lại ñi tiếp Tour khác ngay sáng sớm hôm sau . ... Khách sạn có sao mà không có tủ lạnh là ñiều mới thấy, sở dĩ nói ñến 2 lần vụ nầy vì chúng tôi dự ñịnh bỏ vài chai nước vào ngăn ñá ñể ngày mai dùng ñi ñường xa ... Tuy nhiên các dĩa trái cây phục vụ tương ñối tươi ngon, trừ cam ra các thứ còn lại tôi không biết tên là gì . Phòng ñiểm tâm buffet sáng ñặt cánh trái phòng lễ tân ở tầng trệt nhưng nhìn ñược qua phía sông Nhật Lệ còn mờ sương sớm, phòng bày trí chưng dọn "hoa lá cành" hơn các nơi ñã ñi qua ... Chúng tôi thong thả thử các món ñịa phương, còn những 1 giờ nữa chúng tôi mới rời thành phố mà trước ñây thuộc về miền Bắc ...
182
Rời thành phố ñịa ñầu của thời kỳ chúa Nguyễn khởi nghiệp gầy dựng ñời con cháu từ ðèo Ngang trở vào và dần dần mở mang bờ cõi Nam Tiến . Xe qua vài nơi trong thành phố ñể chúng tôi nhìn ñược góc còn lại của thành xưa di tích ... Xe chúng tôi nhập vào quốc lộ 1 và xuôi Nam. ðường khá tốt, nhiều cầu dài và lượng xe lưu thông ít, tài xế có vẻ thoải mái hơn ñường Hồ Chí Minh trong chuyến ñi. Càng xa thành phố bắt ñầu có những ñồng ruộng hẹp có bờ ranh làm mảnh ñất canh tác ñã hẹp xem càng nhỏ hơn và cũng dễ dàng nhận biết không có khoa học kỹ thuật gì, vẫn là sức người là chánh . Xuyên qua huyện Quảng Ninh vào huyện Lệ Thủy ... cái tên nhắc lại gốc gác gia ñình nhà Ngô của thờ ðệ Nhất Cộng Hòa của Miền Nam ... Có nhiều ñoạn nhiều quán xá san sát nhau hai bên ñường ... Anh HDV cho biết nơi nầy có món cháo cá rất ngon ...chúng tôi chỉ ñúng 8 người khách lớn nhỏ nên dễ dàng ñồng ý nhau ghé vô làm thử một bụng. Quán cạnh bờ hồ cá rất rộng thuộc Hồ Sen, Sen Thủy, Lệ Thủy, Quảng Bình Quán như loại kinh doanh gia ñình, nên sau khi nhận ñặt hàng hình như cả nhà xúm lại "chế biến" ... với hai món cháo cá và gà luộc ... không lâu sau ñã dọn lên, trong lúc chờ ñợi các chú nhỏ con chủ quán giần lưng cho khách rất thiện nghệ ... rôm rốp như mưa rào ào ñổ xuống rồi lại xa ra nghe rất vui tai ... Tôi cũng làm một màn lần ñầu xưa nay ... ðặc biệt món ớt xanh vừa cay vừa thơm tuyệt vời. Phải gọi vô Huế dời buổi cơm trưa lại trể hơn 2 tiếng ñồng hồ ...
183
Dừng Chân Ghé Quán Mới biết Trường Sơn ra tận biển Núi ñá xanh lấn chỗ cùng người Cây lúa gầy ñứng buồn hiu hắt Hạt ñầy vơi hoàn nợ cho ñời Bình Trị Thiên ốm tong như thế Thấy mà thương ñất khổ vô ngần Cái quạt nước cùng mồ hôi giọt Ruộng khát chờ chậm chạp vòng lăn Xe dừng lại trên vùng Lệ Thủy Xứ sở nầy nhiều lắm danh nhân Văn lẫn võ xưa nay hiển hách Bước xuống ñường thử thở ngực căng Gọi vô Huế sẽ về hơi trễ Buổi cơm trưa dời lại hai giờ
Món cháo cá ñón mời no trứng Màu vàng ươm óng ánh kén tơ Quả ớt xanh thơm cay nồng mũi Càng tăng thêm hương vị ñậm ñà Nghe cả tiếng giần lưng lạo xạo Nhặt rồi khoan từng ñợt mưa sa Những món ngon thết người khách lạ Tấm lưới mành nghèo khó ñong ñưa Sóng mặt hồ buồn hiu ñôi mắt Quên sao ñành Lệ Thủy hôm trưa !? NhàQuê Jun 24, 2012
184
Xe lại lên ñường xuyên hết huyện Lệ Thủy và vào huyện Vĩnh Linh ...Khi xưa lúc vĩ tuyến 17 làm ranh chia cắt hai miền Nam-Bắc thì huyện Vĩnh Linh một phần thuộc Quảng Bình, một phần phía Nam sông Bến Hải thuộc tỉnh Quảng Tri. Nay cả huyện Vĩnh Linh trở thành huyện cực Bắc của tỉnh Quảng Trị
Xe tách ra khỏi quốc Lộ 1 ghé vào khu vực phía Bắc cầu Hiền Lương bắt ngang sông Bến Hải ... cây cầu cũ nầy từ năm 1954 ñược chia làm hai phần bởi vạch sơn giữa cầu ... ðó là lằn ranh chủ quyền lãnh thổ của mỗi miền .
185
Bờ phía Bắc có những xây dựng bề thế hơn bờ Nam gồm hai phần hai bên quốc lộ 1 (ðoạn cũ) nếu nhìn từ hướng Bắc xuống thì phía phải là ky ñài phía trái là nhà trưng bày ... ngày nay có lẽ chỉnh tu thêm có chủ ñích (Hình cũ chụp từ bờ BẮC) NhàQuê Dec 08, 2012
186
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 42 Cầu Hiền Lương giờ chỉ còn như di tích, một di tích nhức nhối, một nỗi ñau nhược tiểu của những con người ñược sanh ra trên dãy ñất chữ S khoảng giữa hai cuộc Thế Chiến, lằn sơn giữa cầu ñã xóa bỏ gần ba mươi năm mà người hành hương ñi qua bằng những bước nặng trĩu u buồn, giọt nước mắt ứa tự nhiên .... Dòng sông nhỏ hơn con rạch Bến Tre từ chợ qua bên Cái Cối nhưng ñã bao lần, bao người liều mạng bơi qua ñể về phía Nam tìm cuộc sống mới ... Khi ñến mức giữa cầu, tôi hồi tưởng ñến lần chánh phủ Miền Nam ñã thả Bs Huyến và giáo sư Tôn Thất Dương Kỵ .... , những người có tư tưởng thiên Bắc ñể họ tự do bước qua lằn ranh ñó: Ấy cũng là ưu ñiểm của Miền Nam không có tương tự . ðoạn nầy quốc lộ có cầu mới xây vững chắc hơn thay thế, so với cầu cũ thì cầu mới nằm phía thượng nguồn của dòng Bến Hải ñổ nước ra cử Tùng .
(Từ cầu xưa nhìn sang cầu mới)
187
(Phía sau lưng là vọng canh ñơn giản của bờ Nam) Qua khỏi cầu rồi, tôi còn quay lại nhìn một ñỗi trước khi theo con ñường dẫn ra quốc lộ có một số quán tiệm nơi ñó xe ñang chờ ở quán nước mía. Ghé Quán Bờ Nam Ghé vô chiếc quán bờ Nam Tiếng ñồn ngọt ngào nước mía Ngồi chờ một ñỗi khá lâu ðượm buồn anh ñành xin lỗi Thay vào tôi uống cà phê Gần lúc lên ñường ñi tiếp Hỏi ra nơi chẳng là quê Anh từ ñâu trong Quảng Ngãi
188
Vài câu mô tả cuộc ñời Máu anh ñã lần rơi xuống Vết hằn ñau mãi khôn nguôi Giữa Hè bỗng nghe mưa ñổ Mấy hôm suốt chặng ñường dài Dưng không gặp cùng màu áo Một thời chôn hết tương lai Cho cầu Hiền Lương liền nhịp ðứng lên tay bắt giã từ Dúi anh ít tiền tiêu vặt Cả nhà quá ñỗi bất ngờ ði ở nhìn nhau rươm rướm NhàQuê, Jun 07-2012
Lại lên xe tiếp cuộc hành trình, ñi hết Vĩnh Linh, qua Gio Linh, Cam Lộ tới ðông Hà tôi không quên dõi tìm ñường số 9 mà chuyến ñi chúng tôi ñã theo ñó bắt vào ñường HCM (ðông)
189
Xuyên qua hết huyện Triệu Phong bằng cầu nối hai bờ sông Thạch Hãn, chúng tôi vào thị xã Quảng Tri, xe lại rẽ phải chạy lòng vòng chừng 20 phút vào cổng Thánh ðịa LA VANG . Trong mùa Hè 1972, nơi ñây là bãi chiến trường ác liệt, khu giáo ñường 200 năm tuổi bị tàn phá cặng nề, gần như thành ñống gạch vụn, chỉ còn vài chi tiết loang lỗ ...
Ảnh Tài Liệu
190
191
Tượng ñài ðức Mẹ LA VANG mới, ñược biết xây dựng theo bản vẽ của kiến trúc sư Ngô Viết Thụ, khôi nguyên La Mã... tượng cũ ñược dời ra gần cổng vào . Nhìn tháp chuông và vào bên trong giáo ñường mà cái chết bi thảm của chiến tranh vẫn bám ñuổi theo bao người vào ñây trú ẩn mà ñau lòng cho sự kiện thê lương ñó, máu loang ñỏ sàn xi măng . Tôi ñứng một mình cúi ñầu yên lặng trước khi trở ra ñụt dưới tàn cây lưa thưa lá tránh nắng chờ vài vị còn ñang khấn nguyện.
Khi xe ñã trở ra quốc lộ 1 và có ñiện thoại từ hãng máy bay báo chuyến bay hoản lại ñến 6 giờ chiều mới cất cánh. Hình như tôi ngủ nên không nhớ ñã qua Hải Lăng, Phong ðiền vào lúc nào, mãi ñến gần hết Hương Trà vào thành phố Huế tôi mới thức ...
192
Qua cầu Tràng Tiền rẽ trái về hướng ðập ðá ... lần nầy chúng tôi dùng cơm trưa hơi trễ trong nhà hàng không lớn lắm nhưng phải lên nhiều bậc thang của ngôi nhà nền cao ... ðây là bữa cơm cuối cùng ở Huế và cũng của chuyến ñi
193
(Thấp thoáng áo tím của phục vụ trong bữa cơm cuối cùng rời Huế) Sau bữa cơm ấy còn quá dư thời giờ, chúng tôi kéo nhau ra bờ sông Hương uống cà phê ngoài trời của một tiệm bên kia ñường ñối diện nhà hàng khách sạn Morin . Mặc sức Offline nghe các bài ca về Huế ... Rồi cũng tới lúc giã từ Cố ðô .
194
Một tiếng ñồng hồ trước chuyến bay, chúng tôi ñã làm xong thủ tục và gởi hành lý ở phi trường Phú Bài (Hương Thủy) ... chia tay HDV và tài xế trong lưu luyến ...Họ quay về ðà Nẵng trong ñêm vì ngày mai còn phải ñón ñoàn du lịch khác ... Quà thưởng chúng tôi ñã gởi họ ngày hôm trước . Khi thấy chiếc phi cơ của Cam Pu Chia ñáp xuống rước chúng tôi, tôi hiểu vì sao chuyến bay bị hoản . Trong lúc chờ ñợi phi cơ, cô HDV cho chuyến kế tiếp liên lạc với chúng tôi và hẹn gặp ngày mai cùng các Info ñể liên lạc nhau. Khi phi cơ vào không phận Sài Gòn thì bên dưới thành phố ñã về ñêm rồi ... Chuyến bay ñáp nhẹ nhàng ...khi chờ lấy hành lý thì người của công ty du lịch liên lạc ñể hướng dẫn ra xe ñón về văn phòng SaiGonTourist ở trung tâm thành phố mà chúng tôi ñã ñặt phòng khách sạn Asian cạnh ñó ñể nghỉ ñêm sẽ ñi tiếp Tour ngày hôm sau .
195
Chiếc xe van ñưa rước khách chỉ có hai chúng tôi và tài xế, anh ta có vẻ không mấy thân thiện cho ñến khi nhận ñược tiền Tip ñưa sớm hơn của chúng tôi .... Sau khi Check-In ở khách sạn và báo trả phòng sớm ...chúng tôi bỏ hành lý ở phòng và lấy taxi ñến phở Pasteur, khi về còn kèm theo 2 bánh bao phòng cho buổi sáng Chỉnh ñồng hồ báo thức sau khi tắm xong. Kết thúc chuyến ñi Sài Gòn-ðà Nẵng-Huế-Quảng Bình Có Vui Mà Cũng Có Buồn Lão vừa một chuyến ra Trung Nóng ơi là nóng lung bùng lỗ tai Thần Kinh ghé lại ñôi ngày Ca ngâm giọng Huế ngất ngây mảnh hồn ðèn lồng thắp sáng chiều hôm Hội An Phố Cổ hồ còn luyến lưu Thủy Sơn dốc dựng lắc lư Bò lên tới ñỉnh mệt nhừ bỡ hơi Bà Nà vói ñược mây trời Nhớ ñêm ðồng Hới sương trôi bềnh bồng Nhớ dòng Nhật Lệ mênh mông Gói tròn tất cả vào lòng xuôi Nam Hiền Lương từng bước cầu ngang Qua sông Vĩ Tuyến lòng man man buồn Chiều hôm về tới Sài Gòn Miền Trung lãng ñãng như còn vói theo NhàQuê 01-06-2012 NhàQuê Dec 09, 2012
196
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 43
Một giờ trước hẹn, chúng tôi ñã thức dậy và trả phòng lúc 4:45 sáng, Lễ Tân khách sạn ñã chu ñáo dặn phục vụ gói cho chúng tôi hai phần ăn sáng nhẹ mang theo, ... trả tiền khách sạn ngoài "triệu bạc" mà ngả lưng có mấy tiếng ñồng hồ thì oan thiệt !!! Chuyến xe cỡ 30 chỗ ngồi ñã có người sẳn, ghé cửa công ty du lịch SaiGonTourist góc ñường Tự Do và Lê Thánh Tôn (cũ) rước 2 chúng tôi và cặp vợ chồng khác là nhóm cuối cùng, sau nầy tôi biết hai vị nầy từ Hà Nội vào thăm gia ñình và sẳn ñi du lịch ... Họ như chúng tôi ñi cùng suốt tuyến, ban ñầu còn dè dặt nhau dù có ñoạn chung mâm, có ñoạn khác ... mãi ra ñến Nha Trang tắm biển mới có dịp hỏi thăm nhau và ñến ðà Lạt chia tay mới thêm thân mật hơn, họ rời ñoàn sớm về Sài Gòn bằng máy bay ñể kịp chuyến bay Sài Gòn - Hà Nội. Chỗ ngồi trên chuyến xe bus ñã ñược dành sẳn theo thứ tự trước sau lúc ñặt vé, nên chúng tôi ngồi vào hàng ghế thứ 2 gần cửa lên, do ñó việc nhìn ngắm phong cảnh hay dòng xe phía trước rất thoái mái ... xe bắt ñường Phan Thanh Giản cũ và ra xa lộ Sài Gòn Biên Hòa . Khi xe ñã qua khỏi ngã tư Hàng Xanh, cô hướng dẫn viên bắt ñầu "hành nghề" của cô ... Cô tên Ngọc Bích và còn giới thiệu thêm cả họ vì trong công ty có nhiều cô cùng tên ... chắc tên nầy ñẹp .... mà cô ngoại hình cũng khá ñẹp (khoảng 7.50 trên thang ñiểm riêng của lão NQ), và giới thiệu từng người hoặc chung gia ñình mọi khách trong chuyến ñi ñể biết sơ nhau ... nhưng thực tế ít ai nhớ rõ . Trên mỗi ñoạn ñường cô ñều giới thiệu ñịa phương ñó ... Nhờ vậy, tôi mới biết Dĩ An nay thuộc tỉnh Bình Dương và lãnh thổ kéo dài tới cầu ðồng Nai. ðoạn Sài Gòn - Biên Hòa thì tôi quá rành ñịa hình ñịa vật (1968-1970).
197
ðoạn từ Tam Hiệp (Biên Hòa) ñến ngã ba Dầu Dây và Xuân Lộc có ñi một lần cuối tháng 3 năm 1970 bằng xe Honda tới Thị xã Xuân Lộc ñể thăm ñứa em kế ở Sư ðoàn 18 trước khi tôi trở về nhiệm sở cũ dạy học lại ... Nhờ trời phú cho ñược nhớ dai nên biết ñược những tên ñịa phương chánh trên ñoạn nầy ...
Nhưng có một chỗ xe ghé vào ăn sáng, tôi lại hoàn toàn mù tịt ñó là thác Giang ðiền vùng Trảng Bom .... Không biết gì là phải, bởi nơi nầy do một Việt Kiều bỏ tiền khai thác, ñiểm du lịch mới mở nên không nằm trong bộ nhớ của "máy" thời ñại trước Hồng Thủy ....
198
Không rõ nguồn nước ñỏ ñục ngầu từ ñâu ñổ về và tạo thành thác, có lẽ một phần thiên nhiên và một phần "sanh sửa" thêm
tuy nhiên phải khen ngợi cái con người có ñầu óc kinh doanh dám bỏ vốn vào một công việc không lấy gì "tiền ñồ xán lạn" ....
Ngoài cảnh trí thiên nhiên tươi xanh ra, món ăn sáng gọi gì cũng hết dù mới 8 giờ rưởi sáng, hình như các ñoàn du lịch ñường xe ñều ghé vô ñây. Vừa vô vội restroom trở ra ñã lạc nhau giữa ñám ñông và cũng vì ñoàn chúng tôi không ñủ chỗ phải dời từ lều nhỏ vào quầy chánh ....May nhờ có 2 bánh bao và phần ăn khách sạn gói theo ... Thực ra chúng tôi chỉ ghé vô khỏi cửa chánh của khu
199
du lịch có khu vực phục vụ ăn uống, chứ khách du lịch Giang ðiền còn nhiều nơi khác sâu vô rừng ñể vui thú tham quan!? Nghe nói cũng rộng lắm !? Một giờ sau chúng tôi trở ra xe tiếp tục hành trình. Giang ðiền nằm về phía Nam của thị trấn Trảng Bom, ñây là lần thứ 2 tôi ngang qua ñây nhưng cái tên Trảng Bom tôi ñã nhớ lâu lắm từ những năm trước 1960, vì lúc ñó có Trại Họp Bạn Hướng ðạo Quốc Tế (Thế Giới ??) tổ chức tại ñịa phương nầy và chính Phó Tổng Thống NGUYỄN NGỌC THƠ có ñến chủ lễ khai mạc ... kể như một sự kiện mở cánh cửa giao lưu cùng thế giới ... ðến Gia Ray lại ngừng mặc tình mua các loại trái tươi ñang mùa mang theo trừ Sầu Riêng, vụ trái cây nầy Tư Lịnh tôi rất hoan nghinh ... Tư Lịnh mua bao nhiêu tôi không nhớ nhưng ra tới Nha Trang vẫn còn "bị dúi cho" mỗi khi ngồi trên xe di chuyển buồn miệng. Từ Gia Ray trở ra Phan Thiết nhiều vườn lớn trồng cây ăn trái ... Phía nam cứ chừng hơn giờ yêu cầu xe ngừng nơi vắng vẻ giải tỏa áp lực mà HDV ñặt tên cho văn hoa là Hái Hoa còn khi nào có tiện nghi cả cho phía nữ thì thêm cho ñủ câu là Hái Hoa Bắt Bướm ... nghe cũng thi vị chứ bộ .... Cụm từ nầy dùng suốt chuyến ñi NhàQuê Dec 12, 2012
200
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 44 Thời chiến tranh tỉnh Bình Thuận hẹp hơn vì có thêm tỉnh Bình Tuy cũng vốn là một phần của Phan Thiết cắt ra ... Nói Bình Thuận trong giới bình dân có khi không biết nó ở ñâu, nhưng nói Phan Thiết thì hầu hết ai cũng biết ... Phan Thiết là thủ phủ của tỉnh Bình Thuận. Phan Thiết nổi tiếng từ lâu, chánh là thương hiệu nước mắm ... Nước mắm ñựng trong các tỉn (tỉnh ??, hũ, chỉnh ??) ñủ cỡ bằng sành hàn kín nắp ñậy còn ràng rịt cẩn thận ñã có mặt ở các tiệm tạp hóa vùng quê tôi từ hồi nào lúc tôi còn rất nhỏ, lúc còn ñứng nhìn kẹo bòn bon ñủ màu ñựng trong keo thủy tinh mà thèm thuồng ...Sau nầy còn thêm nước mắm Phú Quốc chứa trong các bình lớn thủy tinh trong suốt .... tất cả có trước khi quê ven biển của tôi có ñược nước mắm sản xuất tại ñịa phương ... Tôi nghĩ các lò nước mắm sau nầy ñều học hỏi kỹ thuật, phương thức từ Phan Thiết ... Vùng tôi cũng có nhiều người xa quê ra ñó lập nghiệp .... Một mặt nào ñó, phải nói rằng xã quê tôi và quê ngoại tôi mang ơn Phan Thiết về kỹ thuật làm ruộng muối, làm ra muối hột, "Viên Kim Cương Mặn" ấy ñã góp phần thay ñổi cuộc sống bao người trong ñó có tôi ... Xin ñời ñời nhớ ơn! Sau nầy Bình Thuận còn ñược hiểu biết nhiều hơn nhờ những người con của ñịa phương nầy làm rạng danh cho xứ sở của họ qua thi nhạc ... bên cạnh các sản phẩm cá tôm hải sản của tỉnh ven biển ... Hồi học môn ñịa lý tiểu học tôi còn nhớ Phan Thiết thuộc về Trung Kỳ (Cực Nam Trung Kỳ) khi mà Việt Nam thời Pháp thuộc chia ra làm 3 kỳ hay 3 miền: Nam Kỳ, Trung Kỳ và Bắc Kỳ mà lớn lên chúng tôi hay ñùa là người Việt gốc giá sống, gốc ớt và gốc rau muống ... Và cận ñại thì Bình Thuận ñược xem như "nhập tịch" vùng ðông Nam Bộ.
201
Chúng tôi ñến Phan Thiết vào buổi trưa, xe vừa qua cầu bắt ngang sông Cà Ty, nhìn thấy tháp cung cấp nước (Château d'eau) ñược giới thiệu mà tôi nghe loáng thoáng giống tên của một trong ba ông Hoàng xứ Lào một ông thân Tây Phương, một ông Trung Lập, một ông thân Cộng thời những năm 1960 (Không biết tôi có nghe lầm chăng ?), hay là ông Hoàng ñó là người vẽ kiểu tháp nước nầy .... Xe ñưa ñến cơ sở sản xuất hàng mỹ nghệ của những thanh thiếu niên khuyết tật ... trước khi ñến nhà hàng ăn trưa .... Bữa ăn hình như không lưu lại cho tôi cái gì ñáng nhớ kể cả tên của nhà hàng ! Tới Phan Thiết mà không thưởng thức món gỏi cá mai là ñiều thiếu sót lớn! Nhưng ñiểm chánh chúng tôi ñến là Mũi Né về phía Bắc của Phan Thiết ñộ mươi cây số, một nơi hoang sơ một cô Lọ Lem bỗng nhiên một ngày ñẹp trời trở thành nàng Công Chúa kiêu sa nhờ những bàn tay phù phép biến hóa Mũi Né trở thành khu du lịch với những resort ... những khách sạn 4-5 sao (Lèo) Nhà hàng Cây Bàng ñứng vị trí cửa ngõ dẫn vào khu resort, các khách sạn ñủ loại kiến trúc liên tiếp nhau ... có lẽ ñủ hạng bậc, lúc bấy giờ ñoàn người trong xe chia làm hai nhóm,
chúng tôi thuộc nhóm chọn khách sạn 4 sao khi mua vé ... chỉ có 3 cặp gồm 2 cặp vợ chồng trẻ một từ California, USA, một từ Melbourne, Australia và 2 chúng tôi ñược ñưa ñến nhận phòng ở khách sạn Bamboo xa bên trong ... Hình như các khách sạn ñều có khu vực bãi biển riêng theo ñường ranh ñất kéo thẳng ra hướng khơi . (Phòng lễ tân khách sạn Bamboo)
202
Phục vụ ñưa hành lý ñến tận phòng, nói là phòng chứ thực ra nhà lợp tranh riêng rẻ cách nhà khác bằng một khu vườn
hoặc liền vách riêng sân vườn tùy theo thế ñất .... Tôi cười thầm là tự nhiên ở ñô thị không chịu ñi tìm nhà tranh mà không biết lỡ mưa có dột như ở Lăng Cô như chuyến ñi Huế không .... Bên ngoài thì như vậy nhưng bên trong tiện nghi theo ñẳng cấp của nó. Lại ngủ trưa ...
203
Chương trình buổi chiều bắt ñầu bằng ñi tắm khoáng, tắm bùn về hướng trên cao ... Món nầy không ñược chúng tôi hoan nghinh, nên khi tới nơi chúng tôi lưu lại căn-tin uống nước và bia lai rai chờ và tiện thời gian trống ñọc tin thời sự ... và tình hình BenTreHome
204
Vậy mà cũng mất mấy giờ ... sau ñó chúng tôi ñến ñồi cát vàng, những ñồi nầy vào mùa gió biển, hình dáng ñồi bị thay ñổi từng ngày, gió mang cát từ chỗ nọ ñến chỗ kia ... Vụ nầy tôi không lạ vì vốn là người quê miền biển Nhà hàng dùng cơm chiều ở ngay bên kia ñường ñối diện với các ñồi màu gạch ñó ... Hai bữa cơm trưa và chiều hình như không ngon miệng
205
206
Trong nội vi khách sạn, dọc theo các lối ñi lát gạch trồng nhiều cây lá, có thứ ra hoa lạ ... gần như các khách sạn nào ngày nay cũng có hồ bơi ðêm ñó chúng tôi không có ñi xa hơn ở ngoài khu vực dân cư ñể thưởng thức các loại hải sản tươi, vì Tư Lịnh tôi ngán ngại về an ninh, an toàn
207
Bữa ñiểm tâm buffet sáng của khách sạn trong ngôi nhà sát và nhìn ra biển lại ngon tuyệt ... hầu hết khách trông lịch sự ... da trắng muốn chiếm ña số
Sau ñiểm tâm, tôi thay ñồ ngắn tắm biển ... biển ở ñây trong xanh, không sâu lắm, có nhiều lượn sóng thích thú! Khoảng 90 phút sau, trở về phòng tắm lại nước ngọt và thu dọn chuẩn bị di chuyển 10:30 chúng tôi nhờ dịch vụ tới mang hành lý và trả phòng cùng thanh toán các phát sinh trong thời gian lưu ngụ ... chúng tôi ñến ñịa ñiểm mới . NhàQuê Dec 13, 2012
208
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 45 Khi ñã ñầy ñủ và trên ñường ñến ñịa ñiểm mới, HDV thông báo về việc chia nhóm theo tuyến du lịch tiếp theo mà khách ñã ñặt vé . Sau khi ăn trưa thì: Nhóm 1: Chỉ Sài Gòn-Mũi Né sẽ tiếp tục theo HDV ñến vài nơi khác trên ñường về lại Sài Gòn Nhóm 2: Chuyển sang xe từ Sài Gòn ra gồm những khách ñi chuyến Sài Gòn-Nha Trang, sau khi du lịch Nha Trang xong, cả ñoàn ấy sẽ về lại Sài Gòn
Nhóm 3: Nhập vào một xe thứ 3 từ Sài Gòn ra, ñã có sẳn khách ñi tuyến Sài Gòn-Nha Trang-ðà Lạt ....Chúng tôi thuộc nhóm nầy và có khá ñông trong số khách ñi cùng từ ngày qua tiếp tục ñi chung ...
Nhưng trên lộ trình cũng ghé vào cửa hàng bán các loại nước mắm và các loại khô cá, khô mực ... xem qua ... những vị khách trở về Sài Gòn tranh thủ mua về cho có chút hương vị hàng sản xuất tại nơi gốc gác .... ðiểm ghép tuyến là nhà hàng khách sạn ðồi Dương .... ðoàn ñã du lịch Mũi Né chúng tôi dùng cơm trưa ở nhà hàng ðồi Dương nầy, từ hôm qua các bữa ăn trong phần tráng miệng ñều có dưa hấu và thanh long ñang mùa ...
209
No nê rồi ... trở ra bãi ñậu xe, tài xế giúp chuyển hành lý và HDV bàn giao người ... Chúng tôi hơi tiếc phải từ giã cô HDV xinh ñẹp lại hoạt bát Ngọc Bích có ñiểm nhan sắc 7.50/10.oo ấy sau khi gởi quà biếu cô .... Tư Lịnh tôi cười cho rằng tôi "gỡ gạc" . ... Nhiều vị quen nhau trong chuyến, giờ lên xe khác ra Nha Trang chào tạm biệt chúng tôi và hẹn gặp ngoài ấy ... Nhưng thực tế chẳng bao giờ gặp lại vì mỗi ñoàn mới ghép có lịch trình riêng Lại lên ñường với cô HDV mới Ngọc Trâm cùng bạn ñồng hành mới cũ ... Trước khi bắt ñược quốc lộ 1 ñể hướng lên phía Bắc, xe chúng tôi ngang qua nhiều khu vực có sân golf ... món thể thao Thời Thượng hay Trưởng Giả Học Làm Sang ... mà buồn cho ñời sống nông thôn nghèo nàn vẫn còn thấp kém như nơi chôn nhao cắt rún của tôi, có nhiều gia ñình triền miên thiếu ăn chẳng hạn .
Trước khi tới ñược Nha Trang, lộ trình chúng tôi phải qua hết tỉnh Bình Thuận rồi Ninh Thuận (Phan Rang) mới vào ñịa phận Khánh Hòa ... Bình Thuận và Ninh Thuận khí hậu khô khan, ñất ñai kém mầu mỡ ...
trước ñây ñược hiểu là "chó ăn ñá gà ăn muối" mà mỗi lần có mưa lớn thường kèm theo bão .... ðó là hồi xưa và theo sách vở tôi biết, nhưng nay hệ thống tưới ngọt ñã cải thiện ñược chăng ?!?! mà hai bên ñường tôi thấy ruộng vườn xanh tươi không ñến nỗi nào!
210
Chúng tôi ñi trên khoảng ñường mà thời trai trẻ chúng tôi hai phía của hai bên trong cuộc chiến giành giựt nhau từng ñoạn, từng ngày một ... xương máu không phải là ít Vượt huyện Hàm Thuận Bắc, huyện Bắc Bình sắp hết huyện cuối cùng của Bình Thuận là Tuy Phong ngang qua vùng Vĩnh Hảo ... ðịa danh nầy rất phổ biến với nước suối Vĩnh Hảo một thứ Vichy của Việt Nam, ñược vô chai ñóng nút bày bán trang trọng trong các "Nhà Thuốc Tây". Chỉ bịnh thiệt cần thiết mới dám ñụng tới nó là nói về người nghèo, còn người sang trọng thì lại kể lể như vô tình "tui uống nước suối Vĩnh Hảo không hà!" , ý nói nhỏ lớn tui chưa từng uống nước trong lu và núc bằng gáo dừa tra cán tre .... Trong những năm hòa bình tạm thời giữa 1954-1960, những nhà giàu có, sang trọng, thị thành mới có khả năng tới nơi nầy tắm nước suối do nhà máy xây hồ riêng dành cho du khách
(nhà giàu tới ñó truyền nhiễm bịnh ghẽ cho nhau) ... Thời học sinh chúng tôi, từ danh Vĩnh Hảo chỉ có trong mơ (ðoạn nầy viết theo trí nhớ, và ñặt tuồng
bụng nếu không ñúng xin ñược xá tội !?!? vì tôi chưa có dịp lần nào) Vùng Vĩnh Hảo cũng ñang xây cất "cái gi ñó" mà HDV bảo chúng tôi quan sát rồi nói sau ... Tôi chỉ thấy loe ngoe vài cái
211
như quạt gió như thấy trong hình bên Hòa Lan ... Giải ñáp là nhà máy ñiện trời (ơi), tưởng ñâu là nhà máy ñiện chạy bằng nguyên tử lực chớ!... Phải rồi ông bà ta có dạy: "Phải Làm Mới Có Ăn" thật chí lý thay (Quả núi sát ñường ở Cà Ná, ñường bộ và ñường sắt nép vào cạnh nhau) Bãi biển Cà Ná nằm tại ranh giới của hai tỉnh Bình Thuận và Ninh Thuận, quốc lộ 1 tới ñây chạy sát biển, ñường xe lửa cũng vậy, một quả núi không cao lắm lấn ra rất gần biển chỉ chừa khoảng ñủ rộng ñể quốc lộ 1 và ñường sắt làm chỗ xuôi ngược Bắc-Nam, phía biển ghềnh ñá lô nhô tranh giỡn cùng sóng thở ra từng làn bọt trắng xóa ... Qua khỏi ñoạn hẹp ñó xe rẽ vào khu nhà hàng giải khác và chúng tôi lại mặc tình hái hoa bắt bướm
(Từ bãi Cà Ná nhìn ngược lại mõm ghềnh ñá)
212
(Từ bãi biển Cà Ná nhìn lên phía Bắc)
213
Bãi biển Cà Ná Vào ñịa phận Ninh Thuận chúng tôi xuyên qua hết huyện Ninh Phước, trên xe nhìn ñược Tháp Chàm và xe nừng lại Phan Rang gần nơi có ñường lên ðà Lạt qua ngõ ñèo Ngoạn Mục, tôi tưởng rằng sau 2 ngày ở Nha Trang chúng tôi sẽ trở lại ñây: nhưng không phải vậy, bây giờ có ñường mới ñi từ Nha Trang lên ðà Lạt qua ñèo Khánh Vĩnh . Xe dừng lại cửa hàng rượu nho, một sản phẩm nội ñịa, tôi cũng mua 2 chai mang theo dùng về sau. Sau khi qua khỏi huyện Ninh Hải, huyện ven biển cuối cùng của tỉnh Ninh Thuận, chúng tôi bắt ñầu vào ñịa phận tỉnh Khánh Hòa Buổi chiều hôm ñó chúng tôi ñến Cam Ranh, từ ñây xe không theo quốc lộ 1 nữa mà ñi cặp bờ biển ngang phi trường Cam Ranh ñang ñược dùng làm phi trường Quốc Tế thay cho phi
trường Nha Trang nhỏ hẹp lại quá gần thành phố dân cư ... Lộ mới qua ðồng Bò hình như ñến Nha Trang gần hơn và cảnh vật dọc theo cũng ñẹp ñẽ ... Nha Trang trở thành xa lạ, tất cả ñổi thay mới mẻ ... Khi xe ngang qua các kiến trúc ñã dùng trong kỳ thi hoa hậu hoàn vũ tôi không ñịnh vị ñược ñó là nơi nào của Nha Trang ngày xưa, Nha Trang mà mỗi
tuần có ñến trong những tháng cuối năm 1967 (Cô mặc áo dài là HDV Ngọc Trâm)
214
Vòng vèo rồi cũng phải ñi trên con ñường ven biển của thành phố ... Con ñường ai ñến Nha Trang cũng phải ñi trên .... Cuối cùng dừng lại khách sạn Yasaka, chúng tôi có 3 cặp cũ ñã ở khách sạn Bamboo trong Mũi Né ñã nhận phòng lưu ngụ trong thời gian ở Nha Trang tại Ks Yasaka nầy.
215
Tắm và nghỉ ngơi giây lát, chúng tôi trở ra xe ñi dạo "Nha Trang By Night" trước khi dùng cơm tối ... Trong bữa cơm ấy tôi ñã mời ñoàn uống rượu vui riêng, 2 chai rượu ñã mua ban trưa trong Phan Rang . Buổi tối trong phần tự khám phá Nha Trang, chúng tôi cùng cặp vợ chồng trẻ về từ California ñi riêng thưởng thức hải sản ở quán ăn bình dân nhưng ñông ñúc khách. ðêm ấy sau hơn 44 năm (1967), tôi ngủ lại thành phố ñã thay da, thành phố biển, thành phố thùy dương: Nha Trang NhàQuê Dec 16, 2012
216
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 46 ðầu năm 1968, tôi rời thành phố Nha Trang trong số quà mang về có món khô mực ... khô mực mua ở chợ ðầm, Nha Trang ngày ñó sao mà tuyệt hảo, càng lớn lại càng mềm, khô nướng nhai ngọt tận kẽ răng ... Bây giờ nhìn món khô ấy còn phải lưỡng lự xem có nên không, vì ñụng tới nha sĩ tiền trả bill "khẩm hột" ... Vào mùa thanh long, chợ ðầm rực ñỏ tím màu của thứ trái còn xa lạ với người miền Nam như tôi, thực ra tôi chưa thử món ấy lần nào trong suốt thời gian ở miền Trung, nhưng nhìn phần cơm trắng có li ti ñiểm ñen, tôi cũng ñoán ñược mùi vị chẳng khác xa trái xương rồng (tứ ñại), xương rồng thường trồng các ranh ñất quê tôi là mấy ... Hình như tôi chỉ mới thử món thanh long vào năm 1999 trong chuyến về giỗ Má tôi, thanh long giờ ñây ñã lan tràn vô tận trong Nam ... bà con chòm xóm khi có ñám tiệc ñã mang ñến làm quà, làm lễ vật .... Trong chuyến ñi du lịch tháng 6, 2012 nầy, hầu như món tráng miệng sau mỗi bữa ăn ñều có thanh long, dưa hấu ... có nơi có cả cam vỏ xanh mà ngọt lịm, khác với cam ở Mỹ khi chín màu vàng cam, tôi không nhớ rõ cam xanh ấy tôi gặp lúc ở Nha Trang hay nơi nào trong chuyến ñi .... Nhưng khi thấy cam ở miền Trung tôi liên tưởng tới dạ tiệc liên hoan ñêm 05-01-1968, trong tiệc ấy mỗi khẩu phần có món "cam giấy Khánh Hòa" .... ñọc thực ñơn là vậy, nhưng ration của tôi là trái quít ở quê tôi .... rồi cuộc sống theo dòng ñời cuốn hút, tôi không có dịp ñể tìm hiểu có phải cam giấy là quít hay không .... và trong khẩu phần ñêm tiệc ñó có một quả trứng vịt, mà lần khác tôi nói theo giọng và cách người Nam là "hột dịt" làm ai cũng cười ..
217
ðặc biệt bữa ăn sáng của khách sạn Yasaka cũng vẫn hình thức buffet, nhưng ñịa ñiểm thoáng mát ở sân sau, như một loại quán cà phê sân vườn, thức ăn ñặt dọc theo dãy nhà phục vụ và tường, tạo thành hình chữ U, các bàn ñặt rải rác gần các tàn cây hoặc dù che hay lều bạt... có lẽ chúng tôi ñã gặp lại nhiều món, nhiều lần nên không cảm thấy gì ñặc biệt kể cả món cháo trắng với món mặn kèm theo mà tôi thích ...Giờ giấc giữa ñiểm tâm và chương trình di chuyển trong ngày tương ñối thoái mái nên bao giờ chúng tôi cũng có thời gian nhâm nhi cà phê ... Cà phê ở VN thường có hương vị thơm ngon quen thuộc cho dù cà phê "chùa" ... Cà phê nóng pha sẳn, khách chỉ gia giảm theo sở thích của mình, tùy khẩu vị thêm ñường, sữa tươi hay sữa ñặc ... trà cũng thơm nghi ngút khói ...Hay là "tại bị" lâu lắm mới gặp lại "người xưa" mà cảm thấy như vậy chăng ?
218
Xe lại ñi dọc theo ñường ven biển ñi lên hướng Bắc, không vòng vèo trong phố như xưa ñể ñến cầu Xóm Bóng, cầu Hà Ra ... nhà phố hai bên san sát có nhiều cao ốc làm tôi không
hình dung ñược ñã qua những nơi nào ... Trước khi ra khỏi thành phố xe dừng lại tôi ñoán gần chủng viện và Hòn Chồng ngày xưa ñể ñoàn xuống ngắm cảnh, nhất là ngắm núi Cô Tiên ... Phải tập trung mọi khả năng tưởng tượng mới hình dung ra Cô Tiên nằm xỏa tóc, tôi nhớ lại không biết là thơ hay văn của thời chinh chiến: "Anh ñứng ngàn năm thao diễn nghỉ-Em nằm xỏa tóc ñợi chờ anh ..." của anh chàng có lẽ thụ huấn ở quân trường ðồng ðế ngày xưa cảm hứng viết nên ñó chăng . Cái pho tượng màu trắng trên ñỉnh núi mà khóa sinh nào cũng phải leo lên ñến chân tượng một lần trước khi ñược gắn cấp bậc ra trường ... tôi có ý nhìn tìm mà không thấy nữa ... Ngày trước mỗi tuần theo xe từ Nha Trang về Dục Mỹ, trước khi qua ñèo Rù Rì tôi ñều nhìn lên .
219
220
Chúng tôi ñi tiếp bàng con ñường khá tốt chạy cặp ven biển và vòng qua mõm núi chứ không băng ngang núi bằng ñèo Rù Rì quanh co như xưa. Thuở ấy ngồi trên xe 10 bánh mà phó mặc vận mệnh rủi may cho bác tài xế nhà binh, mà mấy trự nầy chạy xe "thì phải biết!" ... Có một lần sao tôi ñược ngồi xe nhỏ hơn, bụng cũng mừng thầm, dè ñâu lên ñến ñỉnh ñèo chỗ có cái miếu, bác tài bỏ tôi và một người nữa ở ñó ñợi anh ta quay lại Nha Trang vì "quên cái gì ñó" có trời mới biết . Nhờ vậy tôi biết rằng ñường ñèo cũng rộng rãi chứ không như lúc ngồi trên xe ñổ dốc thấy cơ hồ ñầu hai xe lên xuống muốn cụng vào nhau . Sau khi xuống ñèo rồi qua khỏi các vườn trồng chuối ñến ñèo Rọ Tượng chỉ có một xóm làng chài lưới còn ngoài ra rất hoang vắng ñến buồn hiu.
Vậy mà lần trở lại nầy, nhà cửa vườn tược kề nhau như ngầm thi ñua ... có cả một vùng gọi là Làng Việt Kiều vườn rộng nhà cao ... Có lẽ ñó là những biệt thự khang trang, chủ nhân là những người ñã từng vái van, nôn ói khi những lượn sóng biển khơi thả vòi trắng xóa.
221
Mãi nhìn cảnh mới nơi chốn xưa ñã nhiều lần qua lại mà chúng tôi sắp ñến thị trấn Ninh Hòa không hay. Khi Hòn Hèo ñã bên cánh phải của chúng tôi, tôi cố nhìn về hướng Dục Mỹ ñể tìm ñỉnh Vọng Phu, hôm ấy dù nắng gắt nhưng mây trắng quá dầy phía Trường Sơn nên tôi không có dịp chỉ cho Tư Lịnh tôi ngọn kỳ sơn nầy . Xe không vào ngã ba Ninh Hòa, nơi xưa có quốc lộ tách ra khỏi "Con ðường Cái Quan" ñể lên Ban Mê Thuột .... ðoạn quốc lộ 1 mới nầy ñi vòng ngoài phía ðông của thị trấn Ninh Hòa ñến ñèo Bánh Ít ... ðầu năm 1970 trong lần về trường PB chấm thi, tôi có lái cùng các sĩ quan giám khảo khác ñến chân ñèo rồi quay lại không dám ñi xa hơn ... ðó cũng là lần duy nhất tôi qua khỏi cầu Sông Dinh ... thường thì chỉ ñến ngã ba vô tiệm nem nướng Thái Thị Trực khá nổi tiếng Ninh Hòa một thời, xong long vòng gần ñó rồi ñi xe lam về Dục Mỹ . Ngày nay món nem nướng Ninh Hòa ñã trở thành tên gọi phổ biến trong các nhà hàng của người Việt khắp nơi trong và ngoài nước.
222
Qua khỏi ñèo Bánh Ít không xa, xe rẽ phải hướng về bãi biển Dốc Lết nhìn ra vịnh Vân Phong, suốt buổi ấy tôi mấy lần
xuống tắm, bãi tắm không sâu và ít sóng thành kém hứng thú hơn những nơi khác ... xen kẽ ñó lên bờ thưởng thức những món hải sản ... Riêng món tàu hũ nóng ngon làm sao khi mới vừa trầm dưới nước lên... Trong thời gian dưới nước, có dịp trò chuyện cùng vị khách ñến từ Hà Nội và từ ñó ñến lúc chia tay giữa "hai ñàng" khoảng xa cách "giữ thế" gần lại hơn . Buổi trưa chúng tôi trở lại Nha Trang ăn trưa, trước khi ñưa một số ít trong ñó có chúng tôi ñến trạm cáp treo ñể ra khu du lịch Vinpearl ở ngoài ñảo tự túc. Ở ñây người ta không gọi ñảo mà nói là hòn ... Nhóm còn lại ñi Tháp Bà .... Theo chương trình chúng tôi tự lo liệu ăn tối và khám phá Nha Trang riêng
NhàQuê Dec 24, 2012
223
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 47 Hồi xưa mỗi lần tắm biển Nha Trang, tôi nhìn ra các hòn ñảo mà ao ước có ngày nào ñó ñược ra thăm cho biết, dù rằng thuở ấy cũng có ghe thuyền thuê bao du ngoạn, nhưng thực tình vì an ninh bản thân, tôi chưa dám phiêu lưu như thế . Trên miền biển Khánh Hòa có biết bao nhiêu là ñảo hay hòn. Có lẽ hòn sừng sững ngay tầm mắt từ bờ của thành phố Nha Trang ngó ra là lớn nhất nhì ñó chăng ... Không biết trong số cơ man nào ñó có hòn nào tên là Hòn Yến không ? Vì trong những món hàng ñắc quí của Nha Trang có "yến sào" ... Thú thiệt tôi chưa từng mua hay thưởng thức món ăn vương giả nầy ... Tôi có vài lần dự tiệc, thực ñơn có món ñó nhưng tôi không tin mình ñược nhâm nhi món yến sào thứ thiệt, hàng của các anh Ba Tàu không tin ñược ... Tôi cũng có tìm tòi ñọc thử những bài viết về các loại tổ yến và mực hạng của chúng, nhưng rồi mau chóng quên ñi dĩ nhiên tự nhận biết về thân phận nhà quê của mình... Gần ñây trên thị trường thấy bày bán la liệt món "nước yến" như là loại giải khát tăng cường hay phục hồi sức ... Lại "nước ñường" hay xi rô hoặc mật ñường bắp gì ñây chớ làm gì có giọt nhỏ yến nào trong ñó, không chừng ñộc hại là ñàng khác ... Cái gì liên quan tới "Yến" thì nên thận trọng . Trước ñây khoảng 20 năm hay lâu hơn chút ñỉnh, tôi có ñọc bài viết của ông NVC, Luật Sư và là Thượng Nghị Sĩ của VNCH. Ông mô tả khi ñược cụ Trần Văn Hương thả ra (Ông luật sư thượng nghị sĩ nầy bị ông Thiệu giam) ông và gia ñình ñã dồn khơi khơi vô bao tử hết mấy cân yến cuối cùng, trước khi rời ngôi biệt thự bỏ chạy vào những ngày cuối tháng 4-1975... Thứ ñắc tiền vậy mà còn tới mấy cân ... Người sang có khác ... . ...
224
Nay mới biết rằng vụ ăn yến phải tắm rửa sạch sẽ, nằm thẳng ngay trên giường rồi có người ñút cho mới là cách ăn yến trước khi vào giấc ngủ, tóm lại là ăn yến xong là không hoạt ñộng gì cả nó mới "phiêu" mới bổ dưỡng ... chứ không phải nuốt vội và chạy liền ... Nói lòng vòng vậy vì trong thời gian ñến Nha Trang kỳ nầy, chúng tôi có ñược ñưa ñến cửa hàng Yến, là thứ ñem lại nguồn lợi không nhỏ cho thành phố, ñịa phương nầy ... mà ngày nay yến thiên nhiên ít ñi ...còn phải mua thu gom từ nhiều nơi nhiều nguồn ... Hòn ñảo du lịch Vinpearl hình như có tên là Hòn Tre (??) chăng ... Chúng tôi ñang trên ñường cáp treo ñể ra ñó ...
ðường cáp khá dài ... Từ trên nhìn lại toàn cảnh Nha Trang và vùng biển lân cận rất thú vị, chúng tôi ñịnh chuyến trở vô bằng tàu ... nhưng chiều hôm ấy mưa lớn nên chuyến về ñất liền cũng bằng phương tiện nầy .
225
Chuyến ñi ra trời quang ñãng gió nhẹ, từ trên cáp treo nhìn xuống biển như một thảm nhung xanh ngọc ... Nhưng chuyến trở vô bờ mặt trời chỉ le lói trước khi lặn và mây u ám sau cơn mưa . Một trận mưa lớn ñột ngột trút xuống, chúng tôi chỉ kịp gom vật dụng và ly cà phê ñang uống dở ñể chạy vào bên trong nhà hàng trú ẩn ... dĩ nhiên phải ñứng vì các bàn ñã chật kín rồi, dựa vào một cây cột mà phải xoay tới lui mấy lần vì gió tạt và nước ngập lé ñé do rút không kịp. Trong thời gian chờ ñợi cơn mưa qua ñi, có vài người nhận ra chúng tôi là khách từ nước ngoài về, làm quen và nói chuyện, thăm hỏi rất chân tình ... thì ra tình cảm cùng giống nòi vẫn
226
còn âm ỉ trong những con tim cùng nguồn cội tổ tiên Hồng Lạc ... Làm chúng tôi cũng cảm thấy ấm lòng hơn những khi ... Lúc chưa mưa trong khi ngồi uống nước, chúng tôi nhận ñiện thoại liên tiếp các con và cháu chúng tôi từ Mỹ gọi về thăm, khi chúng biết chúng tôi ñang ở Nha Trang, nơi nầy chúng có ñến trong lần về Việt Nam trước ñây, nhưng lúc ñó chưa có Vinpearl, từ ñất liền ra ñảo phải ñi bằng ghe có gắn ñộng cơ . Nói chung Vinpearl hay các khu giải trí có trò chơi như ðầm Sen (SG) không có gì mới lạ với những người từ Mỹ về, vì rằng mọi hình thức trình ra với du khách thì ñi sau nhiều, làm sao sánh ñược những Disneyland , những SeaWorld ở San Antonio, TX hay ở San Diego, CA. ..., những trò chơi ở Six Flags ....
227
"Các loài thủy tộc" còn nghèo nàn hơn ở tầng hầm của Mall thành phố Minnepolis, MN ... Riêng về loại vật sống dưới biển, ở khu du lịch Vinpearl không thấy có whales, dolphins, hải cẩu mà những nơi khác nhất là Seaworld luôn luôn có các show của thủy ñộng vật ñã huấn luyện thành thục nầy thật ngoạn mục, tuyệt vời.
228
Bãi biển dành cho du khách thông thường như chúng tôi khá tốt, ấm, sóng vừa phải, ñá ngầm nhiều rong làm bàn chân mát lạnh thích thú Show trình diễn của Mỹ Nhân Ngư hình như chỉ một lần mỗi ngày, vào lúc ấy các loại cá dữ chắc ñã cô lập ... Tượng "Người Cá" ñặt ở phía Nam cuối của khu giải trí và từ ñó có thang bộ và thang máy phối hợp ñưa khách trở lại nơi lấy cáp treo trở vô ñất liền ... Khoảng hơn 7 giờ chuyến chúng tôi có vài ba cô gái trẻ mặc ñồng phục nói cười vui vẻ ... Họ ñã xong ca của họ trong ngày ... Tôi cố tìm những nơi xưa tôi thường
ñến như Cầu ðá, Chợ Chụt có phở trứ danh ... nhưng không thể nào xác ñịnh ñược ...44 năm rồi còn gì !? NhàQuê Jan 09, 2013 -o-o-o-o-o-o-
229
@SeaWorld - San Antonio - Texas - USA
230
231
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 48
Từ khi rời ñoàn ñể ra ñảo cho ñến sáng ngày hôm sau, mọi chi phí chúng tôi phải tự tục như là thời gian sinh hoạt riêng ... Vào tới ñất liền trời ñã tối, chúng tôi lấy taxi và nhờ ñưa ñến tiệm phở nào ñó và bác tài vui vẻ giới thiệu chỗ khá ngon, nhưng không thể tìm hương vị của các nơi phở ngon ngày trước ... ñến ñâu tôi thường hay thử món nầy dù rằng tôi là dân giá sống chánh hiệu con nai vàng ... Tư Lịnh tôi thì chọn món khác có trong thực ñơn . Buổi sáng hôm sau vẫn như thường nhóm ở khách sạn nào ăn sáng ở khách sạn ñó, chuẩn bị trả phòng, chúng tôi không quên ñổi tiền dằn túi xài dọc ñường và khi ñến ñịa ñiểm mới ... Chúng tôi giã từ thành phố biển Nha Trang còn sớm, sương mù còn là ñà trên mặt biển. Dừng lại Long Sơn Tự, lại viếng cảnh chùa ... Năm 1967 tôi có ñến ñây một lần, lúc ñó vị trí chùa thuộc ngoại ô Nha Trang, nay thành phố mở rộng hơn về mọi phía, ñường tốt, nên thoáng chút chúng tôi ñã ñến nơi ... Chùa ở ven quốc lộ 1 cũ trên ñường xuôi Nam vô Diên Khánh (Thành) ... Hồi ñó ngay bên kia ñường ñối diện chùa có trụ cây số ghi Sài Gòn 500 Km ... Nhìn khoảng cách xa quê ñó làm tôi buồn vô hạn, lần ñầu trong ñời xa nhà như thế .... Tôi không phải là người sanh trưởng tại thành phố Thủ ðô Sài Gòn, nhưng như phần ñông người miền Nam lấy ñó làm ñiểm gốc trả lời khi có ai hỏi về quê quán ... chứ nói dài dòng ở hóc bà tó "Cà Mau, Rạch Giá, Bến Tre" không ai mường tượng ñược ...
232
Nơi có tượng Phật màu trắng thấy mờ mờ giữa tấm hình ngày trước tôi có leo lên ñến ñó, ...và hình như ngày ñó tượng làm chưa xong còn ñể nằm (Không biết trí nhớ tôi có ñúng không ?)...
233
ðứng trên ñỉnh núi nhìn ñược toàn cảnh Nha Trang nhà cửa còn ñơn sơ chứ không như ngày nay... Dù rằng Nha Trang chưa mở mang vì còn chiến tranh, ñã là nơi du lịch và ước mơ của nhiều người muốn một lần ñặt chân ñến thành phố thuỳ dương cát trắng nầy!
234
Chánh ñiện của ngôi Chùa cũng không có nguy nga như bây giờ, cũng không có những kiến trúc phụ thuộc cất thành nhiều
dãy lầu như hiện nay . Khi xe chúng tôi thực sự hướng về phía núi .... Thành phố Nha Trang dần dần xa phía sau lưng ... Xin giã từ như người bạn quen xưa, "Người Sang" giờ làm mặt lạ ... Từ hôm khởi ñầu các chuyến du lịch tới nay, chỉ có Vũng Tàu, Bà Rịa, Long Hải, Ngã Ba Dầu Giây và Nha Trang là những nơi trong thời trước 1975 tôi có ñến hoặc ghé qua ... còn lại ñều mới
lạ ... ðiều ñó cũng dễ hiểu của người trai trẻ chưa gì ñã bị xô ñẫy vào cuộc chiến với tương lai bất ñịnh, chính mình không làm chủ ñược mạng sống của mình ... Tôi chẳng gì hổ thẹn nói lên sự thật quê mùa của tôi .... Nhưng bù lại dù chưa tới nhiều nơi mà do tìm hiểu thành ai cũng tưởng tôi rành rẽ lắm !!! Xưa kia và trước ñây khi con cháu chúng tôi từ Mỹ về và thuê bao xe ñi Nha Trang và ðà Lạt, thì khi từ Nha Trang lên ðà Lạt phải trở vô Phan Rang và ñi ngã ñèo Ngoạn Mục, còn nay chúng tôi ñi bằng con ñường mới mở nên gần hơn chỉ hơi quá trưa chúng tôi ñã dùng cơm trưa ở ðà Lạt .... Hãy tưởng tượng Nha Trang, Phan Rang, ðà Lạt làm thành một tam giác mà bây giờ chúng tôi chỉ ñi có một cạnh, còn trước ñây phải ñi 2 cạnh của tam giác tưởng tượng ñó!
235
Con ñường mới nầy chưa biết ñưa vào xử dụng bao lâu rồi, khá rộng khá tốt dù nhiều ñoạn còn ñang hoàn thiện có tổng chiều dài khoảng 90 Km ... Sau khi xuyên qua gần hết ñịa phận của huyện Diên Khánh vào huyện Khánh Vĩnh, con ñường bắt ñầu leo dốc và từng ñoạn có bảng báo khi chúng tôi ñạt cao ñộ mới chênh lệch với cao ñộ cũ 10, 20, 30 hay 50 mét, từ trong xe nhìn ra hai bên núi trùng trùng ñiệp ñiệp có những ñoạn mây bay ngang chúng tôi .... nhưng rừng nguyên sinh còn ñang im lìm trong giấc ngủ. Trở Lại Nha Trang Phi ñạo Cam Ranh xưa có ñáp Nay vòng cặp biển lướt ngang qua Nha Trang loáng thoáng trong tầm mắt Bốn bốn năm quay lại Khánh Hòa Mường tượng ñâu ñây vài hoa hậu Khoe khoang dáng vóc tắm nắng chiều Thùy dương ñứng ngắm từng ñàn sóng Cùng gió thì thầm khúc nhạc yêu Khi xe ñến khoảng gần chợ Chụt Cố tìm sao chẳng nhận ñược ra Cầu ðá ngày nào quen thuộc lắm Cáp treo nhìn xuống... hỏi chăng là ?! "Em Nằm Xỏa Tóc" nắng xanh trong Có nhẩm bài thơ ... nhớ thuộc lòng "Tượng ðứng Ngàn Năm Thao Diễn Nghỉ" Tan rồi hay lỗi hẹn chờ mong Dưới chân Rọ Tượng xóm nhà giàu Càng mới lại càng nhón gót cao Toàn những Việt Kiều không ...ñấy phải Mỉm cười nhớ lượn sóng nghiêng chao
236
Khi tới Ninh Hòa nhìn hướng núi Vọng Phu hôm ấy án mây che Muốn thăm Dục Mỹ ...thôi ñành lỗi Hòn sỏi hoàn cho Dốc Lết hề ! Nha Phu sóng nhỏ hơn Phan Thiết Cũng chẳng mặn bằng Mũi Né ñâu Tàu hủ thơm gừng... màu lụa mới Giọt ñường cũng biết hẹn lần sau
Giã từ thành phố sáng mù sương Khánh Vĩnh ñôi nơi ghé dọc ñường Nhìn xuống rừng còn thiêm thiếp ngủ Xa dần biển thẳm rặng thùy dương NhàQuê Sep 12, 2012
237
Chúng tôi cũng ñược dừng lại giữa chừng Khánh Vĩnh ñể xả hơi, giải khát nhất là "hái hoa bắt bướm" . Cái "Thị Trấn Giữa ðàng" nầy chỉ có năm ba quán hàng mà khách ghé qua tấp nập, thị trấn nằm cạnh dòng suối mùa khô nước trong sát lòng lạch ... Nhưng tôi hiểu rằng vào mùa mưa thì "Cô Em" nầy không phải nhu mì như thế
Nhìn bảng thực ñơn của "Nhà Hàng" giữa núi rừng, vậy mà viết bằng hai ba thứ tiếng, tôi chợt mỉm cười nhớ lại vài chuyện vui buổi sáng của thầy Huỳnh Chiếu ðẳng gởi qua email nhóm MTC (Morning Tea Club)
238
Và cũng tại cái thị trấn giữa ñàng nầy ñã trả lời cho tôi một thắc mắc mấy chục năm qua là "xu hào" có người gọi trái, có người gọi củ, vậy thì gốc nó từ cây hay dây: Dây! Dút khoát là dây Nhớ lại hồi mới vô trung học có bạn thành thị nói: ðể Hè nầy tao theo mầy xuống Ba Tri leo lên cây "dưa hấu" hái trái chơi!
239
Xe lại lên ñường lại ngừng nghỉ theo yêu cầu, Khi vào ñịa phận Lạc Dương hình như không còn dốc cao ñể leo nữa ... chỉ thoai thoải từ khi ngang qua "thị trấn" ða Nhim (??) có cả trường Phổ Thông Trung Học và phố xá khang trang. Vào ðà Lạt, ñường xá như hẹp lại, HDV cố ý cho xe theo lộ trình thấy ñược nhà ga ðà Lạt có chiếc ñồng hồ ñã tắt nghỉ vào ñúng thời ñiểm ñường hoả xa ñến ðà Lạt ngưng hoạt ñộng. Bữa ăn trưa ñầu tiên ở ðà Lạt nầy tại một khu phố có nhiều bảng hiệu có vẻ chủ nhân là người miền Tây lên ñây lập nghiệp chăng ? Còn nấn ná mang tên quê mình theo lên tận miền cao nầy!
240
ðã lâu mới gặp lại quả chuối già da còn xanh mà trong ruột ñã chín ngọt ngào trong phần món tráng miệng Cái lạ ñầu tiên của tôi là nhìn quanh ai cũng khăn choàng nón ñội, găng tay ... như ñang mùa Thu miền ðông Bắc Mỹ ... Hay ñây là "mốt" chưng diện của nơi ñược gọi là xứ lạnh của VN ... trong lúc tôi gần như muốn thả áo ngực cho mát Ba cặp chúng tôi ở Yasaka dưới Nha Trang, giờ ñây ñược ñưa ñến khách sạn Ngọc Lan, nghe ñâu vốn là rạp hát cải biến thành khách sạn 4 sao .... ðiểm khác biệt là hầu như các khách sạn ở ðà Lạt không có máy lạnh cũng như ñường phố không có ñèn xanh, vàng, ñỏ hướng dẫn lưu thông
241
Từ sân thượng Ngọc Lan nhìn ñược bao quát toàn cảnh thành phố nhất là nhìn xuống hồ Xuân Hương rất gần, hồ nước trong veo khác với tin ñầy rẫy gần ñây là hồ ñã khô cạn ñầy rác rưởi ... Có lẽ tin ấy rơi vào thời ñiểm nơi ñây người ta hút cạn nước, vét lại, tu bổ ñịnh kỳ (5 năm /lần) Lại ngủ trưa theo phong tục ñể chuẩn bị chương trình buổi chiều ñi nhiều nơi ... NhàQuê Jan 13, 2013
242
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 49 Mãi tới 70 tuổi An Nam tôi mới lần ñầu tiên ñến ðà Lạt, vào cái thời còn ñi học rồi mưu sinh thì những từ danh ðà Lạt, Nha Trang, Huế, ...chỉ có trong chuyện kể từ những người giàu có, thế lực hay chí ít cũng phải có thân nhân ñang sinh sống ở những nơi nầy ñi nghỉ mát về nói lại ... ðến thời "tuổi lính" ñuổi nà quá trong số bạn bè cũng lắm chàng hào kiệt ñến ñó vì món nợ hồ thỉ tang bồng, còn riêng tôi không có ñược chí khí như vậy cho nên ðà Lạt vẫn còn là thành phố mù sương! Còn xa lắm! Giờ ñây tôi ñang ñứng giữa cái thành phố "hàm thụ" trong thời gian dài của cuộc ñời tôi, ngay cả Tư Lịnh và các con tôi cũng không ngờ tôi chưa biết ðà Lạt, cái thành phố thơ nhạc nào là Thành Phố Sương Mù, Xứ Lạnh, Xứ Hoa Anh ðào, Xứ Hoa Mimosa ... Nhiều bản nhạc hay viết từ cảm hứng về "thành phố mộng mơ" nầy ... Nhiều thế hệ ca sĩ nơi ñây hay khởi nghiệp từ ñây rồi danh lừng thiên hạ: Thanh Tuyền, Khánh Ly, Lê Uyên Phương ... vừa ñây Nguyên Thảo, giọng hát Nguyên Thảo chinh phục tôi hoàn toàn qua các nhạc phẩm: Nếu Một Mai Em Sẽ Qua ðời, Tình Ca, Chỉ Ngần Ấy Thôi, Hoa Rụng Ven Sông ... và nay tôi ñóng dấu ký tên chấp thuận ðà Lạt là Thành Phố Ngàn Hoa; Hoa ngoài nghĩa thông thường còn bao gồm những tài năng ñủ dạng ... Ngàn ngoài là số ñếm, số lượng xin thêm vào ñây là rừng núi! Quả thật từ khi leo dần dốc ñèo Khánh Vĩnh ñến ñây, cái oi bức mùa Hè bỏ lại sau lưng cho miền ven biển ... cao nguyên có ñộ mát ñầu mùa Thu của miền ôn ñới, suốt ñường dẫn vào thành phố ngút ngàn thông, những khu vực dân cư xen kẽ với vùng trồng hoa màu thênh thang lẫn cây trái xinh tươi ... có nhiều giống rau quả ngày nay không còn là ñộc quyền cũa ðà Lạt nữa, tuy nhiên theo tôi hương vị những loại ñã lan trà ñi các nơi vẫn không bằng của ðà Lạt ... những món ăn nhiều rau trong thơi gian ñôi ngày nầy tôi cảm thấy có cái gì thích thú khỏi dè chừng ...
243
Chương trình buổi chiều ñầu tiên sẽ ñi ba nơi: Biệt ñiện Bảo ðại, Chùa và thác Datanla ... Trích Tài Liệu: Dinh thự Bảo ðại ở ðà lạt ðà lạt có 3 Dinh thự nổi tiếng ñược rất nhiều người quan tâm vì nó gắn liền với một nhân vật lịch sử, ñến vị vua cuối cùng của nền Quân Chủ của Việt Nam. Không những thế, 3 ngôi diện này còn ñược biết ñến bởi sự nguy nga tráng lệ, với lối kiến trúc trang nhã, thơ mộng mang ñậm nét kiến trúc thời canh tân của Châu Âu.
Dinh I cao 1550m có rừng thông bao quanh. Tổng diện tích khoảng 60ha, ñộ dốc trung bình khoảng 500. Nguyên ñây là biệt thự của nhà triệu
phú - một viên chức người Pháp - Robert Clément Bourgery. Ông là chủ nhà máy ñiện ở Thượng Hải và ñã cho xây dựng biệt thự này vào trước những năm 1940. Công trình ñược xây dựng ở giữa rừng thông, trên một chỏm ñồi nhìn xuống thung lũng rừng săn bắn xưa kia của Bảo ðại. Sau khi Bảo ðại ñược người Pháp ñưa trở lại nắm quyền (1949), thấy nơi ñây khá ñẹp và yên tĩnh nên chính phủ Việt Nam do Bảo ðại làm Quốc trưởng ñã mua lại từ tháng 8-1949 và cho sửa sang toàn bộ dinh cơ này. Vua Bảo ðại ñã dùng dinh cơ này làm tổng hành dinh và nơi làm việc cho các quan chức trong “lãnh thổ” của mình. ðến năm 1956, chính quyền Ngô ðình Diệm sử dụng làm dinh dành riêng cho tổng thống. Dinh ñược sửa sang lại, làm thêm ñường hầm, hai bên có
244
phòng làm việc của các phụ tá, sĩ quan,… ðường hầm này là lối thoát hiểm, kín ñáo thông ra một sân bay trực thăng nhỏ, ñề phòng các cuộc pháo kích và ñảo chính. Sau khi Ngô ðình Diệm bị lật ñổ, dinh thự này vẫn ñược dùng làm nơi nghỉ mát của các nguyên thủ quốc gia kế tiếp của chế ñộ cũ cho ñến năm 1975. Sau năm 1975, ñược dùng làm nhà khách của Trung ương và sau ñó do Công ty DRI quản lý và sử dụng. Dinh nằm trong một rừng thông xanh thẫm. Lối vào dinh là một con ñường rải nhựa với hai hàng cây tràm thân trắng cao vút. Cuối con ñường là một ñảo hoa hình quả trứng (oval) làm bình phong trang trí ñể xoay chuyển hướng ñến sảnh ñón chính của toà nhà. Chính yếu tố này ñã tôn thêm vẻ cổ kính cho công trình. Quanh ñó còn có một số hạng mục công trình kiến trúc khác như nhà dành cho ngự lâm quân, nhân viên phục vụ và một hệ thống sân sườn, bể nước vòi phun, lối ñi dạo, vườn ngự uyển dẫn vào rừng săn bắn có chỗ nghỉ chân với hồ tắm thiên nhiên tạo thành một quần thể kiến trúc ñẹp, sang trọng và hoàn chỉnh. Tòa nhà chính gồm một tầng hầm, một tầng trệt, một tầng lầu. Mặt bằng ñược bố cục ñối xứng với lối vào chính giữa, hệ thống cầu thang và hành lang mở ra hai bên. Tầng trệt có sảnh lớn, phòng tiếp khách, phòng họp lớn,... Lầu 1 gồm các phòng ngủ bao xung quanh một hành lang giữa. Dinh I ñược xây dựng kiên cố, tường xây gạch ñá, mái lợp ngói. Trên mái có nhiều cửa sổ, mái bẻ góc ở ñuôi, có một số ống khói. Nét cổ ñiển không chỉ thể hiện ở sự ñối xứng nghiêm ngặt trong mặt bằng mà còn nằm trên hệ cửa sổ với những vòm cung tròn. Phần nửa dưới của tầng trệt xây bằng ñá chẻ, phần còn lại xây gạch. Toàn bộ hệ thống cửa, cầu thang, sàn lầu, vật dụng ñều bằng gỗ. Cửa chính cũng có dạng vòm cung nguyên nhưng lại ñược kết hợp với mái ñón bằng ngang, ñó là một ñiểm cách tân trong kiến trúc dinh I.
245
Mặt ñứng công trình ñược trang trí với nhiều tiểu tiết càng làm tăng thêm dáng vẻ cổ kính, uy nghi mà tao nhã. Dinh I là một công trình kiến trúc ñộc ñáo, thể hiện rõ những ảnh hưởng của trào lưu kiến trúc tân cổ ñiển của châu Âu.
Dinh II
Dinh II là dinh thự mùa hè của toàn quyền Decoux hay còn gọi là Dinh toàn quyền, là nơi ở và làm việc của toàn quyền Decoux vào mùa hè hàng năm (từ tháng 5 ñến tháng 10). Tọa lạc trên một ñồi thông rợp bóng với ñộ cao 1539m so với mực nước biển, ñược bao bọc bởi ñường Trần Hưng ðạo và Khởi Nghĩa Bắc Sơn. Diện tích tự nhiên rộng khoảng 26ha, trong ñó khu dinh thự 10ha và khu vực cảnh quan ñược quy hoạch 16ha. ðây quả là một toà lâu ñài tráng lệ gồm 25 phòng ñược bài trí cực kỳ sang trọng, nằm trên ñỉnh ñồi cao, quanh năm bát ngát thông xanh và xen giữa là những thảm cỏ mọc tự nhiên. Từ
246
ñộ cao này, phía trước những tán lá thông có thể nhìn thấy thấp thoáng mặt hồ Xuân Hương gợn sóng lăn tăn ở cách xa khoảng 500m. Phía trên mặt hồ là ñồi Cù với những mặt cỏ xanh mướt, và xa hơn nữa ñỉnh núi Lang Biang ẩn hiện trong mây. Tất cả như một bức tranh sơn thủy tuyệt ñẹp. Công trình này do các KTS A.T. Kruzé, D. Veyssere, A. Léonard thiết kế và P. Foinet trong trí nội thất. Việc xây dựng tiến hành từ năm 1933 ñến năm 1937 mới hoàn tất. Hình thức kiến trúc dinh thự này chịu nhiều ảnh hưởng của trào lưu cách tân kiến trúc châu Âu. Sự cách tân ñược thể hiện ở việc nó ñược thiết kế với các mái bằng ñồ sộ với bố cục hình khối lớn ở dạng cân bằng không ñối xứng. Cả mặt bằng và mặt ñứng công trình ñều ñược giải phóng khỏi thế ñối xứng nghiêm nghị của trường phái cổ ñiển, ñi vào khai thác các bố cục hình khối tự do. Nhằm thỏa mãn vừa là mục ñích nơi ở, nơi tiếp khách và nơi làm việc, nên mặt bằng công trình ñược bố trí khá hiện ñại. Toàn bộ tầng trệt ñược bố trí cho các phòng làm việc, phòng tiếp khách gắn liền với các tiểu kiến trúc công viên. Tất cả các phòng ngủ ở tầng trệt ñược nhóm lại xung quanh một sảnh lớn. Ở ñây các tác giả dự kiến sự phát triển sau này của ðà Lạt có thể phải sử dụng các phòng ở riêng làm phòng khách lớn. Không gian kiến trúc ở ñây như hòa trộn với nhau thông qua các lối ñi vào cửa sổ bằng kính có khung thép rất lớn nhưng vẫn không phá vỡ không khí ấm cúng của các phòng. Cuối ñại sảnh là một cầu thang lớn dẫn ñến các phòng có bố cục không ñối xứng nhưng lại rất hợp lý với ñầy ñủ tiện nghi ñược sắp xếp một các hài hòa. Toàn bộ tầng lầu ñược dành riêng cho sinh hoạt gia ñình. Mái hiên lối vào chính, ñồng thời là sân trời cho tầng hai, có hình vòng cung. Các ñầu máng xối cong là những ñường nét ñặc trưng của trào lưu hiện ñại của công trình này. Dường như các kiến trúc sư không quan tâm ñến những chi tiết trang
247
trí, do ñó mặt ñứng công trình thật ñơn giản với những mảng - hình khối lồi lõm một cách linh ñộng. Phía trước ñại sảnh có một mái che vươn ra ñón khách khi xe ñỗ (porch), ñây là một giải pháp nhằm tăng tính uy nghi, bề thế cho công trình. ðặc biệt, ñây là công trình ñầu tiên sử dụng vật liệu ñá rửa (màu sáng) phủ tường ngoài, cũng như các bộ phận vốn làm bằng gỗ thì nay ñược làm bằng kim loại mang từ Pháp. Công trình ñược gắn với một khoảng sân lộ thiên có ñặt vòi phun nước, có tượng thần vệ nữ sơn nhũ vàng. Xung quanh sân bao bọc bởi những bức tượng thật duyên dáng làm cho con người dường như ấm hơn lên trong tiết trời se lạnh của thành phố cao nguyên. Từ khi Phủ toàn quyền về ñây, Decoux ñã cho xây dựng những ñường hầm bí mật rất kiên cố nhằm ñảm bảo an toàn tuyệt ñối cho ông và gia ñình. ðường hầm này ñược nối vào hầm chứa rượu với bề ngang chừng 1,5m, cao khoảng hơn 1m, có nhiều ngõ ngách và ñược ñúc bằng bê tông chắc chắn. Dinh II là một trong những công trình kiến trúc ñẹp của ðà Lạt, mang nhiều dấu ấn gắn liền với lịch sử của ñất nước. Sau 1975, nơi ñây trở thành nhà khách Trung ương và hiện nay ñược dùng làm nhà khách của Uỷ ban nhân dân tỉnh Lâm ðồng. Dinh III
Dinh III là tên gọi ñể chỉ biệt ñiện của vua Bảo ðại (Dinh Bảo ðại), vị hoàng ñế cuối cùng của triều Nguyễn, ñồng thời cũng là vị hoàng ñế cuối cùng của các triều ñại phong kiến Việt Nam.
Sau khi người Pháp ñưa Bảo ðại trở lại nắm quyền từ 1948 rồi thành lập “Hoàng triều cương thổ” vào 1950, nơi ñây còn ñược gọi là biệt ñiện Quốc trưởng. Công trình ñược xây dựng trong khoảng từ năm 1933 ñến năm 1938, do một kiến trúc sư người Pháp và kiến trúc sư Huỳnh Tấn Phát thiết kế.
248
Dinh III ñược ñánh giá là dinh thự ñẹp ñẽ và trang nhã nằm giữa một rừng thông thuần chủng, gắn liền với các tiểu cảnh kiến trúc công viên, vườn Thượng Uyển, rừng Ái Ân và một hồ nước nhỏ hòa quyện vào nhau một cách rất hợp lý và thơ mộng. Dinh ñược bố trí trên một ñỉnh ñồi mà trong dự án chỉnh trang ðà Lạt của KTS Hébrard dành cho dinh toàn quyền. Ngọn ñồi này có ñộ cao 1539m ở ñường Triệu Việt Vương. Về hình thức kiến trúc, Dinh III cũng là một trong những công trình chịu ảnh hưởng của trào lưu cách tân về kiến trúc ở châu Âu. ðiểm ñáng lưu ý ở ñây là phía bên phải cổng vào và phía sau dinh có một vườn hoa nhỏ theo kiểu vườn hoa ở các cung ñiện của Pháp, bố cục theo hình kỷ hà. Tại ñây trồng nhiều cây cảnh ñược cắt tỉa ñẹp, những cụm hồng quý nở
quanh năm theo những bố cục ñối xứng qua hai trục. Có một bồn hoa rộng phía trước dinh ñược chăm sóc chu ñáo. Những con ñường ñi dạo nhỏ quanh dinh nằm ẩn mình dưới những tán lá thông, xen kẽ giữa các ñám cỏ xanh.
249
Tương tự như dinh II, dinh III cũng là một công trình ñồ sộ với hệ thống mái bằng, các mảng - khối ñược bố cục cân ñối nhưng không ñối xứng một cách cứng nhắc. Phía trước sảnh chính cũng có mái hiên ñưa ra che vị trí ñậu xe. Tầng trệt là phòng khách, các phòng làm việc, văn phòng của vua Bảo ðại, thư viện, các phòng giải trí và một phòng ăn lớn. ðặc biệt, các phòng làm việc ñều ñược gắn với các tiểu cảnh kiến trúc, các không gian trong và ngoài liên hệ với nhau qua các cửa ñi và cửa sổ bằng kính khung thép, tạo ra một khung cảnh hài hòa giữa kiến trúc và thiên nhiên. Toàn bộ tầng hai ñược dùng cho sinh hoạt gia ñình, gồm các phòng sinh hoạt, các phòng ngủ của vua Bảo ðại, hoàng hậu Nam Phương, các công chúa và hoàng tử. Từ phòng ngủ của vua Bảo ðại có một cửa ra sân thượng còn gọi là Vọng Nguyệt Lầu. ðứng ở ñây có thể ngắm nhìn vườn hoa, ñường ñi dạo, ñồi thông và cả thung lũng phía xa xa. Ván gỗ vẫn là vật liệu chính ñể ốp cầu thang, sàn lầu và làm các vật dụng nội thất của dinh. Dinh III là một công trình kiến trúc ñẹp, gắn liền với một giai ñoạn lịch sử ñặc biệt của nước ta. Có thể thấy rằng, tất cả các dinh thự ñều ñược nằm ở vị trí trên ñỉnh ñồi cao, chiếm một diện tích lớn với rừng thông bao phủ xung quanh. Công trình kiến trúc chỉ là một ñiểm nhấn nhẹ nhàng, thấp thoáng giữa cây cỏ, thiên nhiên. Như vậy, tất cả các dinh thự ở ðà Lạt tuy ảnh hưởng của những hình thức kiến trúc khác nhau nhưng ñều có giá trị và ñặc biệt là sự hòa hợp với yếu tố tự nhiên, vừa tận dụng vừa tôn tạo thêm cho vẻ ñẹp của thiên nhiên. ðịa chỉ: * Dinh I: ñường Trần Quang Diệu, Tp. ðà Lạt (cách trung tâm chừng 4km về hướng ðông Nam) * Dinh II: ñường Trần Hưng ðạo và Khởi Nghĩa Bắc Sơn, Tp. ðà Lạt. * Dinh III: ñường Triệu Việt Vương, Tp. ðà Lạt (Cách trung tâm chừng 2km, hướng Tây Nam)
250
251
Có vào nơi vua chúa ngự ngày xưa, những gì người ta cho là cực kỳ xa hoa tráng lệ của mới nửa thế kỷ trước ñây thôi, giờ ñem so với tương tự chỉ ở cấp ñại gia bình thường thì nơi gọi là biệt ñiện của vị cựu hoàng chưa thấm vào ñâu ... nói chi ñến những vị vua không ngai hay những nhà giàu có tầm cỡ vang lừng nhân loại ...
252
253
254
Chúng tôi rời Dinh số 3 với lòng buồn rượi rượi ... ñi vòng vài nơi bên ngoài và các khu hoa lá cây kiểng quanh ngọn ñồi ñược chăm sóc cẩn thận với túi tiền du khách các nơi ñổ về . Trước khi ra xe di chuyển ñến nơi khác, tôi nhìn lại lần nữa nơi chốn một thời của vị vua cuối cùng của Việt Nam mà thuở nhỏ tôi ñã cầm ñồng tiền Ba Má tôi cho có in hình NGÀI trên ñó, hình y hệt mà tôi ñứng cạnh chụp trong phòng NGÀI ... Và hình nầy cũng có lần in trên lá phiếu gọi là "Trưng Cầu Dân Ý" , Ngài ñã bị gạch chéo trên mặt trước khi: Khỏi chọn lựa... Trở lại trường sau ngày bỏ thăm, chúng tôi lượm vô số trong lớp học còn lợp bằng lá dừa nước, dùng làm phòng ñầu phiếu ñó, mà cử tri lấm lét làm theo lịnh người có súng là có quyền ... Tôi miên man trong dòng suy nghĩ rằng cuộc ñời mình dù có lao ñao nhiều thứ, nhưng diễm phúc thay ñã ñược trải suốt chiều dài những biến chuyển lớn của lịch sử Việt Nam thời cận ñại ... Tương ñương 13 thời Tổng Thống của Mỹ Quốc (Từ Roosevelt, Truman, Eisenhower, Kennedy, Johnson, Nixon, Ford, Carter, Reagan, Bush, Clinton, Bush, Obama), mà 3 vị Tổng Thống kể sau cùng tôi có bấm máy bầu cho, không ai áp lực. Dù chỉ là công dân hạng thứ nhưng cuối ñời nầy cũng hưởng ñược cuộc sống theo hướng lạc quan. NhàQuê Jan 18, 2013
255
Nhìn Lại Khoảng ðường Qua (Cảm Nghĩ Sau Lần Sinh Nhật) Bước qua tuổi mới ñược ñôi ngày Dọc suốt ñường ñi những ñổi thay Thoái vị ngôi vua triều ñại mãn Khởi ñầu chánh phủ kiểu Âu Tây
Kiếm cung một thuở ñâu lường trước Sách vở khi không mất ghế thầy Lồng lộng ñất trời chân vướng xích Sang trang sử khác... khác vòng quay Thế kỷ hai mươi phần hậu bán Bao nhiêu chuyện lạ ñến long trời Quyền uy thấy ñó rồi mất ñó Của cải ngút ngàn bỗng chốc trôi Dựng khởi ñời sau trên ñất lạ Ươm gầy lớp mới tận xa xôi ðời người chứng kiến nào ñâu dễ Tạo hóa an bài ...phải thế thôi ! Nhà bên máy hát tuồng San Hậu ðám trẻ ngồi nghe ñến thuộc làu Hát Bội năm nào tuồng vẫn vậy Cải Lương thời ñó tận xa ñâu Lên xe dâu biển ngàn cay ñắng Xuống bến tang thương vạn nát nhầu Ngoảnh lại hỏi mình sao sống sót Xin lần quỳ xuống tạ ơn sâu NhàQuê 31-08-09
256
Cảm khái Trải mấy triều vua nhục lẫn vinh Văn tài võ ñức luyện tôi mình Danh cao chức trọng không kiêu hãnh Vận rũi thời suy chẳng sợ khinh ðã biết biển dâu lần biến dạng Lạ gì hưng phế chuyển thay hình ðường qua dài ngắn ñều ... duyên ñịnh Mừng ñược an khang tiếp...lộ trình GHH 31.8.09
257
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 50
Nói thật là tới chỗ nào chúng tôi cũng ñược dẫn tới chùa chiền ... Ở nơi quê tôi cũng cùng phong cách: Ngày nay các ngôi Phật Tự ñược tu bổ, xây cất thêm và người xuất gia tu tịnh cũng nhiều ... có lẽ sau chiến tranh dài dẵng ñưa con người tới những nhận thức mới mà con ñường tu tịnh mong tìm lối ñi giải thoát khỏi biển khổ nầy chăng ... Những ngôi chùa viếng thăm hay ñúng ra với tôi chỉ là tới ngắm nhìn cảnh ñẹp mấy ngày qua, chỗ nào cũng sơn son thiếp vàng, nguy nga tráng lệ gần như không giấu diếm thi ñua ... người tới chiêm bái Phật Tổ, Quan Âm nườm nượp
một ngày như mọi ngày ñều là ñại lễ là ngày hôi... Những từ ngữ thâm sơn cùng cốc, tĩnh mịch, thâm u... hình như chỉ còn là những ước lệ của câu chữ ... không còn là sự thực nữa ... Và nói huyên thuyên như tôi e rằng không phải lúc, dễ hiểu lầm hay dễ ñụng chạm chăng ! Nhưng công tâm mà nói những chùa chiền, ñền miếu, lăng tẩm thực tế là những nơi
258
259
có cảnh ñẹp, bông hoa cây kiểng, hòn non bộ, giả sơn ñược chăm sóc chu ñáo! ðà Lạt là nơi mới ñến lần ñầu nên ñi tới ñâu hay ñó chứ không còn có khái niệm ñịa dư, vị trí nữa ... theo chương trình thì Trúc Lâm Thiện Viện chúng tôi sẽ ghé qua trên ñường về ... và ngôi phật tự nầy không phải là Trúc Lâm Thiền Viện vì tôi ñã thấy hình các con tôi ñến chiêm bái và ghi lại trước ñây
...
Ngoài cổng có tên, nhưng cái tánh làm biếng ghi chú nên giờ lục lại trí nhớ ñã thất thoát ñâu rồi!
260
261
262
Cuối buổi chiều sau khi ngồi khá lâu uống nước chờ khách ñồng hành xuống xem thác ... mọi chuyện ñã xong với một ngày vừa di chuyển ñường xa, vừa gấp rút ñi nhiều nơi như thể cho ñủ tiết mục ñã ghi trong lịch trình chuyến du lịch ... và hình như cố ý chờ sụp tối, trên ñường về HDV cho xe ñi ngang "ngôi nhà ma" mà nhiều người không dám nhìn vào! Trích truy ện ñã ñọc trước ñây: VÁN CỜ MA QUỶ Hồ Ông Trên ñường từ thác Prenn ñến thị xã ðà Lạt có ngôi biệt thự cổ xây trên một ngọn ñồi thấp, ñã bỏ hoang từ nhiều năm. Người ta ñồn rằng trong ngôi biệt thự ñó có hồn ma thường hiện về phá phách nên chủ nhân buộc phải khóa kín cửa, bỏ vào thị xã ðà Lạt cách ñó khoảng 3 cây số, mua ngôi nhà khác ở. Sau năm 1975, ngôi biệt thự vẫn nằm chênh vênh giữa cảnh thiên nhiên kỳ tuyệt với ñồi thông reo vi vút quanh năm, bên thung lũng giăng kín sương mù vào mỗi buổi bình minh, khiến người ta có cảm giác như kiến trúc cổ kính ñó ñược xây lơ lửng giữa tầng mây. Một chỗ ở lý tưởng như vậy, lại bỏ hoang nhiều năm, thì cái lý do “có ma” quả thật dễ làm người ta tin ñó là sự thật. Nhưng dù có ma hay không, ngôi biệt thự vẫn nguyên vẹn hiện diện bên con ñường ngoằn ngoèo, kích thích óc tò mò của du khách trên ñường từ Sàigòn ra ðà Lạt nghỉ mát vào mỗi dịp hè. Từ xứ ðà-Lạt sương mù, nó trở thành câu chuyện làm quà hấp dẫn cho du khách ñem về kể lại với thân nhân, bè bạn sau một chuyến ñi xa. Một trong những huyền thoại về ngôi biệt thự ñó, tôi ñược nghe qua lời kể của người bạn thân là anh Trần Duy Vũ, một người thích tìm hiểu về thế giới tâm linh.
263
Trong một chuyến ñi nghỉ mát tại ðà-Lạt, khi xe chạy ngang ngôi biệt thự lẻ loi, kỳ bí ñó, bác tài xế xe ñò như một hướng dẫn viên ngành du lịch, ñã giới thiệu với hành khách về những hiện tượng ma quái xảy ra trong ngôi biệt thự bỏ hoang. Câu chuyện khá hấp dẫn, nên khi xe vừa tới bến, Vũ ñã bám sát bác tài xế, mời vào quán cà phê Thủy Tạ bên Hồ Xuân Hương và khẩn khoản nhờ bác kể lại chi tiết từ ñầu câu chuyện. - Ông thích nghe chuyện về ngôi biệt thự ñó lắm hả? Bác tài xế nhìn Vũ, ñoạn nói tiếp: - Ông có tin rằng cách ñây hơn 20 năm, chính tôi ñã cùng một người bạn thân sống trong ngôi biệt thự ñó không? Vũ hỏi: - Bác hoặc người bạn là chủ nhân của ngôi biệt thự ñó hả? Bác tài xế lắc ñầu: - Không! Cả hai chúng tôi không ai là chủ nhân cả. ðúng hơn, người chủ của ngôi biệt thự là bạn cố tri của cụ thân sinh ra Ngạc, tên người bạn tôi. Khi thấy ngôi biệt thự tuyệt ñẹp ñó bị bỏ hoang khá lâu, Ngạc ñã ñến nài nỉ ông Thanh, người chủ ngôi biệt thự, cho anh ta và tôi ñến ở. Dù Ngạc biết lý do ông Thanh phải rời bỏ nơi ñó vì những hiện tượng ma quái ñã liên tục xảy ra từ ngày gia ñình ông Thanh, gồm hai vợ chồng và cô con gái tên ðoan Trang, dọn về ở sau khi sang lại của một người bạn Hoa kiều. Can ngăn mãi không ñược, ông Thanh trao chìa khóa cho Ngạc và chỉ hai ngày sau, chúng tôi mỗi người một va-ly quần áo, ñến sống tại ngôi biệt thự... Kế ñến ñây, bác tài im lặng, ñôi mắt bác mỗi lúc một trở nên xa xăm. Khói thuốc bay lơ lửng. Tiếng kèn saxo từ dĩa hát kéo dài những âm vang xa tít tắp. Rồi dường như từ một cõi mênh mang vĩnh cửu, bao nhiêu hình ảnh của quá khứ, cựa mình trổi dậy trong tiềm thức bác. - ... Dọn về ngôi biệt thự cả tuần lễ, tôi và Ngạc không thấy có hiện tượng gì khác lạ. Chúng tôi bắt ñầu nghi ngờ về những chuyện ma quỷ vẫn thường hiện hình trong ngôi biệt thự này, như lời kể của ông Thanh. Có lẽ ông bị một ám ảnh nào từ
264
quá khứ và nỗi ám ảnh ñó ñược kích thích thêm do cảnh trí tĩnh mịch của môi trường chung quanh khiến phát sinh ra ảo giác cũng không chừng. Ngoài những giờ học ở trường Chính trị Kinh doanh, tôi và Ngạc say mê chăm chút vườn hoa ñầy màu sắc, cạo rửa sạch lớp rêu xanh phủ trên những phiến ñá lót thoai thoải từ sân trước của ngôi biệt thự xuống con ñường ñất ñỏ tẻ ra mặt lộ. Thế là chỉ trong một thời gian ngắn, chúng tôi ñã lột bỏ lớp vải liệm thời gian phủ kín ngôi biệt thự và thay vào ñó bằng lớp áo màu muôn sắc của các loài hoa. Ngôi biệt thự trở thành ñịa ñiểm họp mặt picnic lý tưởng của bạn bè chúng tôi vào những ngày Chúa nhật. Sinh khí của tuổi trẻ ñã phá vỡ bức màn hoang tịch nơi ñây. Chút dè dặt ban ñầu khi hai chúng tôi ñặt chân ñến ngôi biệt thự bỏ hoang ñã hoàn toàn tan biến. Trái lại, cả Ngạc lẫn tôi ñều nôn nao muốn ñược “diện kiến” con ma nào ñó, nếu quả thật có, một lần cho biết. Những ñêm khó ngủ vì uống quá nhiều cà phê, tôi và Ngạc hết học bài, ñọc sách lại bày bàn cờ tướng ra ñánh với nhau. Ngạc rất say mê trò giải trí này. Hắn bỏ công ra các nhà sách mua những cuốn sách cờ thế của nhiều kỳ thủ nổi danh về nghiên cứu. Nhưng mỗi lần ñấu với tôi, Ngạc vẫn bị thua một cách khít khao làm hắn trở nên cay cú. Hắn cứ bắt tôi ñấu tiếp hết bàn này tới bàn khác, dù ñêm ñã khuya. Ngạc nói: - Ông chỉ giỏi cặp Ngựa. Tìm cách triệt ñược cặp Ngựa của ông là tôi thủ thắng như chơi. Tôi cười: - ðồng ý! Nhưng ñâu dễ gì! Bằng mọi giá tôi phải bảo vệ cặp Ngựa vàng của tôi chứ! Tôi ñi một nước Ngựa, chuẩn bị chiếu “Tiền Mã, Hậu Pháo”. Nước ñi của tôi làm Ngạc bối rối. Hắn khum khum bàn tay trên con Xe nghĩ ngợi, ñôi mắt hắn chăm chú ñến thất thần. Tiếng củi nổ lách tách trong lò sưởi. Tôi quấn chặt chiếc khăn
265
phu-la quanh cổ, nhưng vẫn rùng mình vì cái lạnh như từ xương tủy lạnh ra. Bên ngoài hình như trời nổi cơn dông. Qua khung cửa ñóng kín, tôi vẫn nghe rõ tiếng reo của ngàn thông mỗi lúc một lớn dần thành tiếng hú rờn rợn trong ñêm hoang tịch. Ngạc vẫn ñể bàn tay lơ lửng trên quân cờ. Hắn bất ñộng như một pho tượng. Tôi giục: - ði ñi chứ bạn! Nghĩ mãi, buồn ngủ thấy mồ! Ngạc vẫn im lặng dán mắt vào những quân cờ. Bên ngoài gió vẫn thổi mạnh. Tiếng những trái thông khô rơi rụng trên mái ngói, tiếp theo là những làn mưa quất mạnh vào khung cửa kính. - Mưa lớn quá! Tôi buột miệng nói và tiến lại phía cửa sổ nhìn xuống thung lũng tối ñen bên sườn ñồi. Thỉnh thoảng một ánh chớp loé lên soi rõ làn mưa trắng xóa phủ trên những ngọn thông ñen sẫm, nghiêng ngả lắc lư trong tiếng gió hú vang từ những ngọn ñồi cao tràn xuống thung lũng. - Quốc! Nghe tiếng Ngạc gọi, tôi quay phắt lại nhưng chưa kịp lên tiếng. Ngạc ñã xua tay ra dấu cho tôi im lặng, nghe ngóng. Ngạc rời bàn cờ nhẹ nhàng ñến sát bên tôi, thầm thì: - Ông có nghe gì không? Hình như có tiếng gõ cửa. - Vô lý! Giờ này ít nhất cũng 1 giờ ñêm rồi, còn ai ñi ngang khoảng ñường này nữa! Trả lời cho nhận xét của tôi là tiếng gõ cửa mỗi lúc một rõ hơn, thôi thúc hơn. Hai chúng tôi nhìn nhau ngầm hỏi ý kiến. Sau cùng Ngạc nói: - Dù sao mình vẫn phải ra mở cửa. Mưa gió thế này, biết ñâu có kẻ lỡ ñường... - Nhưng kẻ nào lại tự tiện trèo qua cổng ngoài ñể vào tận trong này gõ cửa? Ngạc nói: - Dây chuông cổng nhà mình ñã hư rồi, bắt buộc họ phải làm thế nếu không muốn chết cóng dưới cơn mưa bão ở khoảng ñèo chỉ có mỗi một ngôi biệt thự này. Rồi một cách dứt khoát, Ngạc bước nhanh ra phía ngoài. Tôi vớ vội chiếc ñèn pin bám sát theo Ngạc ñề phòng bất trắc.
266
Ngạc vừa mở chốt gài, xoay nhẹ nắm ñấm cửa, một luồng gió lạnh buốt mang theo bụi mưa thốc mạnh vào, làm cả hai chúng tôi phải bước thụt lùi mất bước, suýt ngã. Liền ñó một bóng người quần áo trắng toát, ướt sũng loạng choạng bước vào. Tôi và Ngạc nhanh nhẹn kề vai rán sức khép chặt cánh cửa trước sức gió mỗi lúc một hung bạo. Rồi không ai bảo ai, chúng tôi cùng lượt xoay lại nhìn người khách bất ñắc dĩ. Nếu không kịp tự chủ, cả hai chúng tôi ñã bật la lên vì kinh ngạc. Trước mắt chúng tôi là một thiếu nữ tuyệt ñẹp, bộ quần áo mỏng ướt sũng nước dán sát thân hình càng làm nổi rõ những ñường cong tuyệt mỹ. Nàng ñưa tay bóp nhẹ những lọn tóc ñen nhánh, bết nước phủ trước ngực và im lặng nhìn chúng tôi. Thú thật trong ñời tôi ñã từng tiếp xúc với nhiều người con gái nổi tiếng hoa khôi, nhưng chưa hề thấy người nào có ñôi mắt ñẹp như cô gái này. ðôi mắt, tôi phải diễn tả như thế nào ñây? Nó vừa thăm thẳm diệu vợi, vừa quyến rũ mê hoặc, làm tê liệt người ñối diện. Tôi không hiểu ñây có phải là ñôi mắt mà các nhà văn vẫn thường ca tụng là “ñôi mắt liêu trai” hay không! Tôi và có lẽ cả Ngạc, ñều bị thôi miên bay mất cả hồn vía trước ánh mắt... liêu trai của người con gái. Chúng tôi quên hẳn là cô gái ñang lạnh run trong tình trạng gần như lõa lồ. Ngạc không giấu ñược vẻ bối rối, lên tiếng trước: - Xin lỗi! Mời cô vào trong này. Cô gái nhẹ gật ñầu, lặng lẽ ñi theo. Ngạc quay lại ra hiệu cho tôi lấy khăn tắm, bộ quần áo ngủ và chiếc áo choàng của Ngạc vì vóc dáng hắn nhỏ nhắn hơn tôi nhiều. Ngạc ñưa cho cô gái: - Xin lỗi, nhà không có phụ nữ, cô thay tạm bộ quần áo này kẻo cảm lạnh. Trong lúc cô gái vào phòng tắm thay quần áo, Ngạc và tôi trở lại phòng khách. Chúng tôi loay hoay pha trà và thêm củi vào lò sưởi. Tôi nói với Ngạc: - ðúng là một tuyệt thế giai nhân từ... trời rơi xuống, biến
267
chúng ta thành hai chàng Lưu Nguyễn. Nhưng cô gái này có vẻ kỳ bí quá! Từ lúc bước vào ñây, cô ta chưa nói một lời. À, mà sao bên ngoài lạnh như cắt da xẻ thịt, mà cô nàng chỉ mặc trên người có mỗi bộ quần áo mỏng manh. Hay là... Tôi bỏ dở câu nói, nhưng Ngạc vẫn hiểu ý. Hắn nhìn tôi, tia mắt sáng long lanh: - Nếu cô nàng là ma, tôi vẫn sẵn sàng yêu nàng. - Cậu không sợ à? - Có gì mà sợ? ðọc “Liêu trai chí dị” của Bồ Tùng Linh, tôi vẫn mơ ước có ngày ñược gặp những người ñẹp yêu ma như các nhân vật trong truyện. ðối với tôi, sắc ñẹp trên hết, dù sắc ñẹp ñó thuộc về người hay về ma. Tôi ñùa: - Các nhân vật trong truyện của Bồ Tùng Linh, vừa gặp nhau là...”bèn giao hoan”, bạn có giống như vậy không? Ngạc trách: - Ông không nên ñùa như vậy! Tôi nhận xét cô gái này có vẻ học thức và ít nhất cũng xuất thân từ một gia ñình danh giá. Cứ nhìn cử chỉ, dáng ñi của cô ta, tất cả ñều toát ra một phong cách sang cả, quý phái, mặc dù cô ta ñang trong tình trạng ướt như chuột lột. - Ngạc ơi, ông bạn bị tiếng sét ái tình rồi ñấy! Nói xong tôi cười phá lên. Bên ngoài cơn dông vẫn lồng lộn gào rú với ngọn gió mãnh liệt lướt qua từng chập, ném những cành cây khô rào rào trên mái ngói và khung cửa sổ. Qua ánh chớp, rừng thông bên sườn ñồi biến thành những bóng ñen ma quái, nghiêng ngả chập chờn trong bản luân vũ ma quỷ kéo dài như bất tận. Khoảng 15 phút sau, cô gái từ nhà tắm bước ra trong bộ quần áo ngủ màu hột gà và chiếc áo ấm của Ngạc choàng hờ trên vai. Rất tự nhiên, cô gái ngồi xuống ghế salon và ñưa bàn tay búp măng trắng muốt ñỡ tách trà nóng Ngạc rót mời. - Cám ơn, tôi phiền hai anh nhiều quá!
268
Giọng nói êm êm chẳng khác gì tiếng hót thánh thót của loài chim quý, có sức thu hút không kém gì ñôi mắt ñầy quyến rũ của nàng. Tôi và Ngạc lúc này ở trong trạng thái say say, chập chờn giữa ảo giác và thực tại. Cá nhân tôi mặc dù bình thường rất ngổ ngáo trước ñám bạn gái, nhưng không hiểu sao, cũng như Ngạc, tôi bất ngờ cảm thấy bối rối trước cô gái, chẳng khác nào con chuột nhắt bị thôi miên co rúm lại trước ánh mắt của con linh miêu. Còn người con gái lạ, khác hẳn thái ñộ e dè, kín ñáo ban ñầu, nàng hoàn toàn chủ ñộng và hoạt bát trước chúng tôi. - Rất tiếc cho ñến bây giờ tôi vẫn chưa ñược hân hạnh biết quý danh của hai vị ân nhân. Tôi ngượng ngùng nói: - Chúng tôi không dám nhận hai tiếng “ân nhân” ñâu. Giúp ñỡ người lỡ ñường chỉ là ñiều nhỏ nhặt. Cô cứ gọi tôi là Quốc, còn anh bạn ñây là Ngạc. Chúng tôi cùng ñang theo học tại trường ñại học Chính trị Kinh doanh. - Còn tôi là Mỹ Linh, sinh viên năm thứ hai ñại học Văn khoa Sàigòn, phân khoa Triết*. Nói xong Mỹ Linh nhìn nhanh một lượt phòng khách, giọng nàng trở nên mơ màng: - Cách ñây lâu lắm, tôi ñã từng sống những tháng hè trong ngôi biệt thự này... Tôi và Ngạc sửng sốt chồm người về phía trước nhìn nhau thật nhanh, rồi tiếp tục dán chặt ánh mắt vào Mỹ Linh. Nàng nói tiếp: - Lúc ñó, tôi còn nhỏ, chừng 9, 10 tuổi gì ñó. Tôi ñược cha mẹ gửi lên ñây nghỉ mát với gia ñình ông Hàng Vây Chi là bạn thân của ba tôi. Ông Hàng Vây Chi là một nhà kinh doanh nổi tiếng trong giới Hoa Kiều ở Chợ Lớn. Ông có người con gái tên là Hàng Tố Hoa rất xinh ñẹp. Tôi và chị Hoa thân nhau chẳng khác gì chị em ruột thịt. Chị vừa học giỏi vừa nhan sắc,
269
nổi tiếng một vùng. Vậy mà, hồng nhan bạc mệnh, bất ngờ trong một chuyến nghỉ mát, chị Tố Hoa ñã thắt cổ chết mà không ai biết lý do. Sau ñó ngôi biệt thự này ñược bán rẻ cho một người khác. ðến ñây, Mỹ Linh nhìn suốt tôi và Ngạc, ñoạn nói: - Phải chăng hai anh là chủ nhân hiện thời của ngôi biệt thự? Bị bất ngờ trước câu chuyện của Mỹ Linh, cả tôi và Ngạc như chết sững trên ghế. Mãi sau Ngạc mới lên tiếng: - Không. Ngôi biệt thự này là của ông Thanh mua lại. Ông Thanh là bạn thân của ba tôi. Thấy ông ấy bỏ hoang... Kịp nhận ra mình lỡ lời, Ngạc im bặt, chớp chớp mắt, né tránh tia nhìn của Mỹ Linh. Tôi nhanh trí xoay qua chuyện khác: - Xin lỗi, tôi có hơi tò mò... Vì lý do gì cô bị lỡ ñường trong ñêm khuya khoắt gió bão như thế này? Thay vì trả lời câu hỏi của tôi, Mỹ Linh ñứng dậy tiến về phía lò sưởi nhặt một thanh củi ném vào ñống than hồng, rồi nàng chậm rãi nói: - Tôi bị thôi thúc bởi ý muốn mãnh liệt và không thể cưỡng lại ñược về một chuyến ñi xa... Bây giờ thì tôi thấy ñã thật sự nhẹ tênh. ðứng trong căn phòng này, tôi như thấy lại tuổi thơ. Thời gian vẫn ñè trĩu trên hai vai tôi, ñã trở nên vô nghĩa! Có lẽ những con chim bay ở tuốt tầng cao mới thấy cuộc ñời này là nhỏ bé, tạm bợ và nó sẽ chẳng còn tiếc nuối gì những cọng rơm chắt chiu làm chiếc tổ trên cây. Ở trên cao thật cao từ một cõi vĩnh hằng nhìn xuống chốn cũ, mới thấy rõ ñó chỉ là cõi tạm. Mỹ Linh ngừng nói, chầm chậm bước về phía cửa sổ kính nhìn ra bên ngoài. Mưa gió ñã ngớt. Bầu trời chợt loé lên vài tia chớp xanh xao, yếu ớt. Từ trên từng cao, tiếng sấm ùng ục, ñục ngầu từ từ chuyển ñộng, nhỏ dần rồi mất hút ở cuối trời. Vẫn xoay lưng về phía chúng tôi, Mỹ Linh nói tiếp: - Vì những tham vọng, ñam mê từ cuộc sống, con người ta ñâm ra sợ hãi trước cái chết và cứ bám riết lấy nó một cách u mê. Có ai hiểu rằng những người trút bỏ ñược cái thân xác trần gian tạm bợ kia, họ rất vui khi bước chân vào cõi cực lạc muôn ñời! Dứt lời, Mỹ Linh xoay người lại nhìn tôi và Ngạc mỉm cười, nụ cười tiêu dao, thanh thoát, hiếm thấy ở một người trẻ tuổi như
270
nàng. Rồi thật bất ngờ, Mỹ Linh ñề nghị: - Khuya lắm rồi. Có lẽ hai anh cũng nên ñi nghỉ. Ngày mai tôi sẽ rời khỏi nơi ñây trước khi trời sáng. Nghĩ rằng Mỹ Linh muốn rời khỏi ngôi biệt thự trong lúc trời chưa sáng rõ, ñể tránh tiếng một người con gái ñã ở qua ñêm với hai thanh niên trong ngôi biệt thự hoang vắng trên khoảng ñường ñèo, Ngạc ñịnh nhường buồng ngủ với ñầy ñủ tiện nghi của chúng tôi cho Mỹ Linh, nhưng nàng từ chối: - Cám ơn hai anh. Tôi muốn nghỉ tại phòng ngủ cách một gian buồng của hai anh. ðó chính là chỗ trước ñây dành cho tôi và chị Hàng Tố Hoa. Tôi bật hỏi: - Cô không... ngại à? Một căn buồng ñã bị bỏ trống từ nhiều năm nay... Mỹ Linh cười ñể lộ chiếc răng khểnh vô cùng duyên dáng: - Có gì ñâu! Căn phòng ñó luôn luôn ñầm ấm ñối với kẻ trở về. Biết ñâu tôi sẽ gặp lại chị Tố Hoa thân yêu... Tôi nhìn Mỹ Linh trân trối: - Một cô gái dịu hiền như cô, mà không sợ... ma sao? Mỹ Linh hỏi lại tôi: - Thế ông có sợ ma không? - Ma thì có lẽ tôi không sợ, nhưng sợ... cô, cô Mỹ Linh à! Câu nói của tôi làm Mỹ Linh bật cười. Tiếng cười từ từ vút cao, lanh lảnh nhọn sắc ñến ñộ nếu có một kẻ nào bất chợt ñi ngang qua ngôi biệt thự vào giờ này, chắc chắn sẽ rởn gai ốc và cắm ñầu bỏ chạy... oOo Buổi sáng tôi thức dậy khá muộn. Có lẽ Ngạc ñã ñưa cô gái ñi từ sớm, tôi ñoán thế, vì ngôi biệt thự hoàn toàn im ắng. Nhớ tới những sự kiện xảy ra vào lúc nửa khuya, tôi có cảm giác như ñó chỉ là cơn mộng. Nhưng rõ rệt ba chiếc tách trà vẫn còn nguyên vẹn trên bàn khách. Tôi mở cửa ñi xuống nhà ñể xe xem xét và không thấy chiếc Honda 90 của Ngạc. Buổi trưa vẫn còn ẩm ñục. Những tia nắng mỏng yếu ớt không ñủ xuyên qua ñám sương mù trôi là ñà trên thung lũng ven
271
ñồi. Làm vườn chán, tôi rửa chân tay rồi vào nhà ñọc sách. Tôi thầm nghĩ hôm nay là Chúa nhật, Ngạc lại vừa quen ñược một cô gái xinh ñẹp như Mỹ Linh, dễ gì anh chàng chịu bỏ về nhà ñem bàn cờ tướng ra ñấu suốt buổi với tôi như mọi ngày nghỉ khác. Vì ñêm truớc thiếu ngủ nên chỉ nằm suy nghỉ vẩn vơ một lát, tôi thiếp ñi lúc nào không biết. Trong giấc ngủ mệt nhọc tôi mơ thấy Mỹ Linh bay là là trên thung lũng sương mù. Nàng ngoái lại vẫy tay hối thúc Ngạc ñuổi theo. Ngạc cúi rạp người trên yên xe rú mạnh tay ga. Bỗng từ trên ñỉnh ñèo xuất hiện một chiếc xe ñò bon bon ñổ dốc và tông mạnh vào chiếc Honda của Ngạc. Cả xe lẫn người bị hất tung vào vách núi... Cơn ác mộng làm tôi sợ hãi thét lớn và giật mình tỉnh dậy, mồ hôi tuôn nhớp nháp lưng áo mặc dù trời ñang lạnh. Lúc này hình như còn sớm, tôi ñoán thế, nhưng ngoài các cửa sổ ñều buông rèm kín nên căn phòng nhá nhem tối. Tôi ñể tay lên ngực, chỗ trái tim ñang ñập mạnh làm tôi muốn ngộp thở, rồi xỏ dép tiến về phía bức tường ñặt công tắc ñiện. Khi ngọn ñèn vụt sáng, tôi thấy Ngạc ñang ngồi lặng lẽ nhìn vào bàn cờ tự hồi nào. Có lẽ Ngạc ñang suy nghĩ nước ñi của ván cờ dang dở hồi tối hôm qua trước khi Mỹ Linh xuất hiện. Sau phút thảng thốt, tôi hỏi Ngạc: - Cậu ñưa người ñẹp Mỹ Linh ñi chơi tận cõi ta bà thế giới nào mà mãi bây giờ mới dẫn xác về vậy? - Xa lắm! Ngạc ñáp nhẹ như hơi gió thoảng, trong lúc bàn tay hắn với năm ngón cong cong vẽ những nước ñi tưởng tượng trên bàn cờ tướng. Tôi tiến lại ngồi ñối diện với Ngạc bên bàn cờ, rồi nói với hắn: - Tôi vừa gặp một cơn ác mộng. May mà cậu ñã về ñây. Ngạc nói, mặt vẫn cúi xuống bàn cờ tướng: - Ông ñể ý làm gì chuyện ñó. Ở cõi tạm này thì thực hay mộng cũng vậy thôi, có khác gì nhau ñâu! Một ông vua giàu sang quyền quí trị vì vài ba chục năm, thì cũng chẳng khác gì một giấc kê vàng, khi ông ta xuôi tay từ giã cõi ñời.
272
Nghe Ngạc nói, tôi bật cười bảo hắn: - Gớm! Mới gần cô Mỹ Linh có một ñêm một ngày thôi mà bạn ñã lây cái máu triết lý của nàng rồi! Nghe bạn nói, tôi cứ tưởng như chính cô ta nói vậy! Bỗng Ngạc ñưa tay xóa nhanh bàn cờ dang dở, ñoạn ngước lên nhìn tôi nói bằng giọng khẩn khoản ít có: - Ông có thể chiều tôi, ñánh với tôi một ván cờ cuối cùng không? Tôi hứa! Chỉ một ván cuối cùng thôi! Tôi vui vẻ ñáp: - Ồ, nếu bạn thích, tôi sẵn sàng ñấu với bạn bao nhiêu ván cũng ñược. Bạn sắp cờ ñi, tôi bắc chút nước pha trà, trời lạnh quá! Ngạc ñưa tay ngăn lại: - Thôi khỏi cần! Tôi chỉ ñấu một ván cờ cuối cùng thôi mà! Tôi cảm thấy có một cái gì là lạ trong thái ñộ của Ngạc trưa nay. Hắn cứ lập ñi lập lại câu “ván cuối cùng”. Hay là anh chàng bị dày vò bởi mặc cảm thua sút bạn bè? Có thể lắm! Trong việc học hành, mặc dù Ngạc rất chăm chỉ cần mẫn, nhưng ngay từ hồi còn ở bậc Trung học, tôi vẫn luôn luôn ñứng trên hắn trong bảng xếp hạng và những kỳ thi tốt nghiệp. Về mặt tình cảm, nhũng người con gái Ngạc yêu chân tình, say ñắm nhưng hắn vẫn bị ruồng rẫy. Trong khi ñó, ñối với những người con gái chúng tôi cùng quen biết, tôi chỉ ñùa giỡn vòng ngoài, lại ñược họ yêu tha thiết. ðiều kỳ lạ là Ngạc tuy không ñẹp trai, nhưng có vóc dáng thật nghệ sĩ và rất ña tài. Hắn làm thơ khá hay, thổi sáo, chơi ñàn guitar, piano, violon thật tuyệt diệu. Chính tôi có lần ñã phải thốt lên: “Bạn tài hoa nghệ sĩ quá Ngạc ạ! Nếu tôi là con gái, tôi sẽ sẵn sàng quỳ xuống dâng trái tim cho bạn”. Câu nói thành thật của tôi khiến Ngạc xúc ñộng, nhưng hắn chỉ cười buồn: “Thời buổi này ñám con gái chỉ thích những tên thanh niên vai u thịt bắp! Bởi thế tôi luôn luôn cô ñơn giữa thế giới loài người. Họa chăng tôi chỉ có thể tìm ñược tình yêu ở những cô gái... liêu trai!” Sắp xong những quân cờ, Ngạc bảo tôi: - Ông ñi trước ñi! - Bạn chứ! Tôi ñáp.
273
Ngạc lắc ñầu: - Không! Bạn ñã chấp tôi ñi trước nhiều lần rồi, trên bàn cờ cũng như ngoài cuộc ñời, nhưng rút cuộc tôi vẫn luôn luôn thua bạn. Cái thua của kẻ ñược chấp nó nặng nề lắm! Nước cờ ñầu tiên của tôi lên Tượng. Ngạc vào Pháo ñầu. Hắn nói: - Bạn lại nhường tôi ở thế tấn công rồi! - ðừng nghĩ thế. Hãy coi chừng hai con Mã của tôi vượt qua sông với những thế chiếu liên hoàn là bạn kẹt lắm ñó! Ngạc ñáp, giọng lạnh lùng, quyết liệt: - Bằng mọi giá tôi sẽ giết cặp Ngựa của ông ở ván cờ cuối cùng này! Những nước cờ sau, Ngạc dồn cả hai con Xe và Pháo chận ñuổi, quyết bắt cho ñược con Mã của tôi, chính vì thế Ngạc bị sơ hở lớn trong thế thủ. Nếu như mọi lần, tôi chỉ cần ñi thêm vài nước là thủ thắng vì mặt Tướng bên Ngạc trống, lại bị khuyết mất Sĩ là hai tay “cận vệ” quan trọng. Tôi liếc nhanh Ngạc. Môi hắn mím lại, khuôn mặt tái xanh như da người chết. Hắn nhìn chằm chằm thế Mã giao chân của tôi như con hổ rình mồi, thèm thuồng, nhưng chưa dám tấn công. Không khí căng thẳng một cách vô lý, bất thường. Tiếng những trái thông khô rơi rụng và tiếng “Tác! Tác!” của loài nai từ rừng xa vang vọng. Tất cả như ñọng lại tại bàn cờ. - Thí! Bất ngờ Ngạc la lớn và cầm conXe ñỏ ñập mạnh trên con Mã của tôi, vang lên một âm thanh chát chúa. Nhìn những quân cờ còn lại trong ván cờ tàn của hai bên, tôi bỗng trở nên bối rối. Hơn Ngạc một con Xe lại bền Sĩ Tượng, thêm ba con Chốt sắp vượt qua sông, tôi sẽ thắng Ngạc dễ dàng nếu muốn. Nhưng thực tâm tôi không muốn thế. Nhìn nét mặt căng thẳng của Ngạc, tôi thấy dường như có một cái gì nghiêm trọng sau ván cờ này. Lòng tôi dấy lên một nỗi lo sợ vu vơ. Tôi quyết ñịnh: Phải thua! Nhưng thua làm sao thật tự nhiên ñể Ngạc không thể khám phá ra. Tôi cầm con Tượng kéo xuống ñể hở mặt Tướng, sau khi con Xe ñỏ của Ngạc ñã tàn sát cặp Sĩ của tôi. Tiếp ñến vì một nước ñi “lơ ñễnh”, tôi lại bị Ngạc bắt mất con Mã vốn là nỗi ñe dọa ñối với hắn.
274
Ngạc sung sướng reo lên: - Nhất ñịnh ông phải thua tôi ở ván cờ cuối cùng này! Tôi nhìn vào bàn cờ làm ra vẻ suy nghĩ thật lâu. Mà thực ra tôi cũng ñang ñiên ñầu ñể tìm ra ñược nước thua kín ñáo. Cuối cùng tôi xuất Tướng và chỉ chờ có thế, Ngạc cầm con Xe ñỏ vỗ mạnh. Tướng tôi lại thụt vào. Rồi chỉ bốn nước sau, con Chốt ñỏ của Ngạc nhập cung. Ngạc cầm con Xe ñỏ lên. Nước cờ quyết ñịnh thắng bại ñã rõ. Tôi liếc Ngạc và cảm thấy hài lòng về nước thua kín ñáo tôi ñã khéo léo tạo ra từ những nước ñi trước. Nhưng thật bất ngờ, Ngạc ném mạnh con Xe ñỏ của hắn vào bức tường ñối diện, thay vì ñặt lên bàn cờ chiếu bí tôi. Ngạc nói bằng giọng tuyệt vọng: - Ông vẫn thắng! Tôi luôn luôn là kẻ bại trận! Tôi làm bộ ngạc nhiên: - Sao thế? Ông chỉ chiếu thêm một nước là tôi bí mà? Ngạc lắc ñầu: - Không ñâu! Ông thắng tôi ở sự cao thượng của tình bạn. Vừa rồi vì háo thắng, mặc cảm, tôi tưởng rằng ñã giết ñược cặp Mã của ông và thủ thắng. Nhưng giờ thì tôi hiểu tôi ñã thua. Ông ñã “tặng không” cho tôi con Xe và cặp Mã! Nói ñến ñây Ngạc ñưa tay lựa con Xe và hai con mã Xanh bỏ vào túi quần rồi từ từ ñứng dậy. Hắn nhìn tôi bằng ánh mắt thăm thẳm, miệng lẩm bẩm: -Tôi vẫn thua ở ván cờ cuối cùng này. Cám ơn bạn ñã chu ñáo dành cho tôi... “chiếc xe song mã”. Vĩnh biệt! Ngạc xoay lưng bước ra cửa. Tôi vừa toan ñứng lên giữ hắn lại, nhưng bất chợt tôi nhìn thấy nguyên một phần ñầu phía sau của Ngạc dập nát, óc và máu bầy nhầy ướt ñẫm lưng áo. Tôi hét to với nỗi kinh hoàng cùng cực và ngã xuống ngất lịm. Kể ñến ñây, bác tài xế rút khăn tay lau những giọt mồ hôi lạnh nhơm nhớp trên trán. ðoạn nói tiếp: - Ông biết không, tôi nằm bất tỉnh như thế khá lâu. ðến khi mở mắt ra, tôi ngạc nhiên thấy phòng khách lố nhố những người, trong số có cả hai nhân viên cảnh sát. Thấy tôi ñã hồi tỉnh, ðoan Trang khẽ nói:
275
- Anh ở một mình, trúng gió như thế này nguy hiểm quá. Lúc ba em và mọi người ñến thấy hai cánh cổng sắt bên ngoài và cánh cửa trong này vẫn mở toang. Linh tính có chuyện không may ñã xảy ra, tôi hỏi ðoan Trang: - Có chuyện gì vậy em? Ông Thanh ñứng bên cạnh con gái, ñỡ lời: - Bác báo cho cháu biết một tin vô cùng ñau ñớn: Ngạc ñã tử nạn vì bị chiếc xe ñò tông văng vào vách núi, gần khoảng thác ða Tăng La. Nguyên phần sọ phía sau bị dập nát. Ngay sáng mai bác sẽ ñiện về Sài-Gòn cho gia ñình cậu ấy biết. Nghe ông Thanh nói tôi choáng váng. Sự kiện xảy ra hoàn toàn trùng hợp với giấc mơ kinh hoàng của tôi. Từ việc Ngạc bị chiếc xe ñò tông vào vách núi gây vết thương trí mạng phía sau ót, ñến việc Ngạc rủ tôi ñánh ván cờ sau cùng trước khi tôi ngất ñi. Thực và mộng quện chặt lấy nhau ñến ñộ tôi nghi ngờ ngay cả sự có mặt của ông Thanh, ðoan Trang, hai nhân viên cảnh sát. Họ ñang hiện hữu thực sự, hay cũng chỉ là hình ảnh, sự kiện nối tiếp của cơn ác mộng? Tôi cắn vào môi mình. Cảm giác ñau ñiếng ñủ cho tôi hiểu, ít nhất ở thời gian này, tôi ñang tỉnh. Tôi vụt rời khỏi giường bước nhanh ñến chỗ bày bàn cờ tướng. Những quân cờ hai bên vẫn còn nguyên với những diễn tiến của trận ñấu của ván cờ tàn vừa qua. Con Chốt ñỏ của Ngạc ñang nằm trong cung và chỉ thêm một nước chiếu nữa là bên xanh của tôi bị thua. Tôi nhớ lại, Ngạc ñã cầm con Xe ñỏ và thay vì chiếu bí tôi, hắn ñã ném mạnh vào bức tường. Tôi nhìn xuống ñất. Con Xe ñỏ vẫn còn nằm lăn lóc bên những mẩu thuốc lá theo thói quên bừa bãi, tôi thường búng tứ tung thay vì dúi vào chiếc gạt tàn. Một ñiều nữa khẳng ñịnh sự có mặt của Ngạc vừa mới ñây là: bộ cờ thiếu mất con Xe và hai con Mã xanh - những quân cờ Ngạc ñã lấy bỏ vào túi trước khi xoay lưng bước ñi... Rửa mặt thay quần áo xong, tôi theo cha con ông Thanh và hai nhân viên cảnh sát ñến nhà xác bệnh viện ðà Lạt. Trời chiều lạnh buốt. Rừng thông dưới thung lũng ven ñường qua
276
cơn giông bão ñêm trước, nhoài mệt ủ rũ dưới sức nặng của những ñám mây xám chập chùng từ bốn phương tám hướng trôi về. ðầu óc tôi bềnh bồng, hư ảo. Những hình ảnh, những sự kiện giữa mộng và thực vẫn ñan chéo vào nhau trong cùng một khoảng không-thời-gian nhiều biến ñộng. Tới bệnh viện ðà Lạt tôi lặng lẽ bước xuống xe theo ông Thanh, ðoan Trang và hai người cảnh sát vào khu nhà xác. Mới ñến cửa tôi ñã nghe nhiều tiếng khóc thút thít vang ra. Người cảnh sát ñi bên tôi chép miệng nói: - Lúc này tai nạn xảy ra nhiều quá. Trưa hôm qua chiếc xe lô chở hơn mười hành khách lao xuống vực, không ai sống sót hết! Từ bên trong, tiếng một người ñàn bà thảng thốt la lên: - Trời ơi ñúng là Mỹ Linh, con gái tôi! Tại sao con bỏ mẹ con ñi thế này con ơi là con ơ-i-i-ơi...! Cái tên của người con gái bị tử nạn khiến tôi giật mình bước nhanh lại chỗ thềm xi-măng quàn hàng chục xác người. Tôi nhìn mặt người chết. ðúng là cô gái ñêm qua ñã ñến ngôi biệt thự của chúng tôi giữa cơn mưa bão. Da mặt tuy ñã tái nhợt, nhưng cũng không xóa hết vẻ thanh tú hiếm có mà ai ñã từng gặp một lần, khó thể nào quên. Không cầm lòng ñược, tôi buột miệng hỏi người ñàn bà: - Thưa bà, có phải cô Mỹ Linh học năm thứ hai phân khoa Triết ở ðại học Văn Khoa? Không ngước lên nhìn tôi, người ñàn bà rền rĩ: “Trời ơi tự dưng một hai nó ñòi ñi thăm lại căn nhà cũ của con Hàng Tố Hoa, ñứa bạn gái của nó ñã chết từ ñời thuở nào rồi. Thật là khổ thân tôi!” Một cảm giác lạnh buốt vụt chạy nhanh từ xương sống lên ñến ñỉnh ñầu. Cô gái ñang nằm ñây bị tử nạn vào trưa ngày hôm qua. Thế mà vào buổi tối cũng ngày hôm ñó, tôi và Ngạc ñã cùng ngồi nói chuyện, uống trà với cô ta!
277
278
ðang bàng hoàng trong cơn chấn ñộng thần kinh, tôi bị ông Thanh nắm vai kéo lại chỗ ñặt xác Ngạc. Bị thôi thúc bởi sự tò mò cùng với niềm sợ hãi tột cùng, tôi lật tấm vải quàn, trước ánh mắt ngạc nhiên của ông Thanh, tôi thò tay vào túi quần Ngạc... Rút tay ra giơ lên trước mặt, tôi từ từ xòe từng ngón. Trong lòng bàn tay tôi là ba con cờ: Con Xe và hai Con Mã! Bác tài xế kết thúc câu chuyện bằng tiếng thở dài: - Hơn hai mươi năm trôi qua, tôi vẫn còn sợ hãi khi nhìn thấy bất cứ con cờ nào của bàn cờ tướng. Tôi còn bị ám ảnh bởi Ván cờ ma quỷ! Hồ Ông *** Trước 1975 gọi là ban Triết, không ai gọi là phân khoa Triết. Bữa cơm tối trong một nhà hàng mà ñường dẫn lên qua nhiều bậc thang và hành lang người ñi chậm như tôi gần bị thất lạc. NhàQuê Jan 20, 2013
279
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 51
Buổi tối trở về khách sạn sau một ngày di chuyển liên tục, chúng tôi xuống phố riêng tìm về hướng những con ñường nhộn nhịp của thành phố ñể biết "ðà Lạt Về ðêm"... Qua vài phố thấy chỉ toàn những tiệm ăn ñủ thứ bảng quảng cáo theo như chúng tôi chưa ăn xong chắc phải nuốt nước bọt ừng ực trong khi chờ mang thức ăn tới ! Thấy không gì lạ nên chúng tôi tìm nơi nghe nhạc, vốn dĩ xứ Hoa ðào nầy ñã cho giới thưởng ngoạn nhiều tài danh lừng lẫy mà tôi có nhắc ñến trong Tạp Khúc 50 vừa rồi
280
281
Chúng tôi chọn ñiểm PHỐ NÚI ñể ñến . Khi nhân viên phục vụ ñem thức uống ñến như chúng tôi gọi cũng là lúc chương trình bắt ñầu. Khởi ñầu nhạc nhẹ và ca sĩ cũng có tuổi tôi thích loại nầy, càng về sau các ca sĩ có vẻ còn mới nhất là các cô ... Thôi thì
ồn ào nói chuyện với nhau phải ra dấu! Có lẽ vào ngày làm việc nên ít khách, nhìn quanh tôi nghĩ khách tới nghe nhạc có nhiều vị trông như ở xa và con cháu, bè bạn mời tới ñây như thù tạc hay giới thiệu sinh hoạt của thành phố về ñêm với khách không phải cư dân ðà Lạt Thành phố nầy có vài ñứa con tới du lịch 5, 7 lần, nhất là gia ñình ñứa con trưởng lúc còn ở VN và qua Mỹ sau cùng, vì rằng cứ mỗi lần có các em về thăm quê hương lại trước sau gì cũng ñều tổ chức ñi lên ñây ...
282
Khi chúng tôi ñịnh ra về thì người ñiều khiển chương trình giới thiệu bản nhạc cuối, thành thử chúng tôi nán lại "cho trọn tình với nhau"!!
Sau khi ăn sáng trên tầng thượng của khách sạn xong, còn dư thời giờ ñợi bộ phận còn lại ngụ nơi khác ñến, chúng tôi tranh thủ ra sân của tầng nầy chụp hình và ngắm toàn cảnh ðà Lat ... Khách sạn ở vị trí khá gần nhìn ñược toàn cảnh hồ Xuân Hương và những vùng mở rộng hai bên trái phải so với hồ nầy ... Nói chung như tôi là người lần ñầu ñến ñây, phải công tâm mà nói ðà Lạt cũng chấp nhận ñược về vệ sinh
ñường phố, về cảnh quang tươi mát, về lịch sự của người buôn bán, phục vụ, những khu thăm viếng di tích có bảo tri, tu bổ, chăm sóc .... Nếu có dịp lưu ngụ thời gian dài biết ñâu sẽ còn những khám phá mới Nơi ñầu tiên trong ngày chúng tôi ñến viếng nhà thờ .... Ngôi giáo ñường không lớn nhưng có những cơ sở sản xuất từ thức ăn bánh kẹo ñến hàng mỹ nghệ bán cho khách du lịch .... HDV có kể lan man về nhiều thứ chung quanh ngôi giáo ñường nầy ... nhưng tôi không mặn mòi với những câu chuyện như thế nên phút chốc lãng quên ngay .
Chúng tôi chụp hình chung toàn ñoàn ngay bậc thang lên giáo ñường, riêng tư lịnh tôi còn chụp ñược ảnh nơi hang ñá và sau ñó mỗi gia ñình ñược cấp cho một hoặc vài tấm ñã chụp chung tuỳ ít hay ñông . Và chúng tôi lại lên xe di chuyển .
283
Nói là Thung Vũng Tình Yêu mà không có chút gì thơ mộng, toàn cảnh dựng ñể chụp hình ... ðoàn quân chụp hình mướn nhiều vô số kể ... cỏ xanh không có ... ñã tiêu sơ dưới chân du khách qua lại ngược xuôi còn trơ ñất ñỏ
284
285
ðường ñến Langbiang khá xa, rồi cũng tới nơi sau khi xuyên qua phố xá có tên na ná những bộ tộc thiểu số ... Tôi không hiểu ñây có phải là ñỉnh núi mà các chàng Võ Bị ngày xưa phải chinh phục trước khi ra trường hay trong thời gian thụ huấn chăng Gọi là núi nhưng ñứng từ chân nhìn lên không cao, nên ai muốn ñi bộ lên hay ñi bằng xe Jeep phải trả tiền tuỳ lựa chọn ... Chúng tôi nhờ HDV mua vé ñi xe giùm ... Xe leo núi cũ kỹ ñược cải tiến ñể chở nhiều người hơn, tiếng máy chạy leo dốc như bò rống ... và con ñường vừa hẹp lại quanh co lại hai chiều lên xuống ñi chung, nên tôi liên tưởng tới lần ñầu tiên ngồi xe GMC qua ñèo Rù Rì trên quốc lộ 1 từ Nha Trang ra Ninh Hoà . Lên tới ñỉnh và xuống tới chân rờ khắp mới hay mình còn ... ðúng là "dại dột"
286
Từ ñỉnh Langbiang nhìn ra mọi phía cảnh núi rừng sông suối mây trời ñều ñẹp kể cả góc có khu phố, không khí mát dù lúc ñó trưa Hè "Leo lên cho biết Lâm Viên, ra về mới biết ñau tim bởi vì ....."
287
(Tư Lịnh và cô HDV Ngọc Trâm) NhàQuê Feb 01, 2013
288
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 52 Ban trưa lại về khách sạn nghỉ ngơi cho ñúng phong tục mới, thời gian nghỉ nhiều hơn vì ban sáng vừa ñi vừa chạy với lại các ñiểm ñến tham quan gần hết , nên chương trình buổi chiều chỉ còn 2 nơi một chánh và một phụ . Chánh là ñi vườn hoa thành phố ðà Lạt ñể xem hoa thật và hoa người cùng nhau tranh sắc . ðiểm phụ là xâm nhập chợ ðà Lạt (chợ Hoà Bình).
289
290
Có thể nói Vườn Hoa Thành Phố ðà Lạt rất phong phú, ñủ loại cây cảnh từ những loại lá hoa thường gặp khắp các vùng, các nơi, các miền khác nhau về khí hậu trên khắp Việt Nam và các nước lân cận ñều có mặt trong vườn hoa nầy ... và cả những loại thuộc miền ôn ñới Âu Mỹ Việc chăm sóc cắt tỉa khá công phu ....
Trong dãy dành cho các loại lan rất ña dạng ... Tôi không phải là người am tường về hoa, cây cảnh nhưng có nhận xét là vườn hoa ngoài trời nầy cũng loại tầm cỡ ... Nhưng có lẽ thua vườn thảo mộc trong nhà và ngoài trời ở thủ ñô Washington DC - USA về mức ñộ "khối và chất" về kỹ thuật siêu ñẳng chăm sóc và về nét quý phái của nơi mà hàng chục triệu du khách năm Châu ñến viếng hàng năm! ðơn cử sự phong phú dù nhỏ nhặt là vườn thảo mộc có cả rau càng cua (rau tiêu), bạc hà, sả, ớt, ... Tức "thượng vàng hạ cám" khắp bốn biển năm Châu ñều có mặt ở ñây!
291
ðiểm phụ là chúng tôi trở lại chợ ðà Lạt mua sắm ñể hôm sau trở về Sài Gòn kết thúc chuyến du lịch nầy .... Chúng tôi ñã
thưởng thức món "kem bơ" ñầu mùa vốn nổi tiếng của ðà Lạt, thật danh bất hư truyền!
Và rất quan trọng với tôi là mua ñược một bịch dao cạo râu .... không có thứ nầy mấy ngày nay râu ria tôi bạc phếu trông già ñi khi ñứng cạnh "bông hoa riêng" của tôi ... Cám ơn ðà Lạt vụ nầy vì trong suốt thời gian rời Ba Tri lên ñường ñi chơi xa chỉ mang theo có 1 và ñã bỏ rác mà không biết ñâu ñể mua dùng!
292
Bữa ăn tối coi như bữa ăn chung cuối cùng ở ðà Lạt, như thường lệ có rượu chát, ngoài Tư Lịnh tôi không uống rượu, còn lại cùng nhau nâng ly "dô dô" vui vẻ nhất là mấy cô bé người Tàu trong mấy ngày qua thường bới cơm cho tôi (tại thấy tôi già nhất : Kiến Lão ðắc Thọ" ) Nhà hàng ở ñịa ñiểm ở một ñầu của cáp treo của ðà Lạt nhà hàng trông trang nhã
hơn Cuối bữa ăn, riêng chúng tôi nói lời từ giã cô HDV và gởi cô quà tặng phần chúng tôi . Chúng tôi cũng bắt tay từ giã vợ chồng khách từ Hà Nội vào thăm gia ñình ở
Sài Gòn rồi lại tình cờ ghi danh cùng chuyến với chúng tôi ... Sau mấy ngày ñi chung, trò chuyện sự xa cách nhất là về "ñịa dư" ñã không còn . Ngày mai 2 vị ấy tách ñoàn về Sài Gòn bằng máy bay từ phi trường Liên Khương ñể từ Tân Sơn Nhất kịp chuyến bay về Hà Nội Thông thường cuộc chia tay nào cũng ít nhiều luyến tiếc ðêm ấy là ñêm thứ hai và ñêm chót ở khách sạn NGỌC LAN, tên nghe ñẹp làm sao! NhàQuê Feb 02, 2013
293
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 53 Hoa ðỒNG BẰNG & Lan ðÀ LẠT
294
295
296
ðoản Rời: Tạp Khúc HÀNH H ƯƠNG 54
Hoa ðỒNG BẰNG & Hoa Lá KINH ðÔ WASHINGTON DC
297
298
299
300
301
302
303
Related Documents
