SZTUKA WSPÓŁCZESNA

SZTUKA WSPÓŁCZESNA

POP-ARTOP - ART

SZTUKA WSPÓŁCZESNA Sztuka współczesna - to sztuka powstała w okresie XX i obecnego

stulecia. Jako dziedzina działalności ludzkiej ma takie same założenia i cele jak sztuka w ogóle, szczególnie na przestrzeni czasów nowożytnych

Od czasu gdy artysta przestał być rzemieślnikiem w dziedzinie dekoracji i architektury, a stał się interpretatorem świata, twórcą szukającym odpowiedzi na istotne pytania epistemologiczne rozwiązującym własne problemy wewnętrzne - rola sztuki uległa zmianie. Estetyczne satysfakcje odbiorcy coraz rzadziej motywują twórców. Hasło "sztuka dla sztuki" - chociaż nie było pierwszym przykładem odchodzenia od służebnej roli sztuki - było pierwszym sztandarowym wezwaniem do wyzwolenia sztuki od uzależnień, jak by się dziś powiedziało, rynkowych. W obecnej dobie rozwoju cywilizacji nie można zamknąć sztuki współczesnej w jednolitych formułach. Sztuka poprzez dzieła artystów reaguje na ogromny potencjał, możliwości i zagrożenia otaczającego świata. Artyści znajdują różne środki wyrazu, stosują abstrakcje, instalacje, videoinstalacje , sztukę przestawiającą - nie istnieją żadne zauważalne dla współczesnego odbiorcy ograniczenia estetyczne czy techniczne w wypowiedzi artystycznej.

Najważniejszymi cechami sztuki współczesnej są: * oryginalność * eksperymentalność * abstrakcyjność

POP-ART Pop- art (z angielskiego popular art - "sztuka popularna,

powszechna"), kierunek sztuki współczesnej, którego twórcy używają form dobitnych, uproszczonych, nawiązujących do środowiska wielkomiejskiego.

Pop- art charakteryzuje się zaskakującą różnorodnością technik, tematyki (np. puszki konserw, kanapki, butelki coca-coli), prostotą i świadomym lekceważeniem tradycji rzemiosła w sztuce. Obrazom towarzyszą często efekty świetlne i dźwiękowe, stosuje się też technikę collage’u . Czasem artyści pop- artu organizują happeningi ukazujące powstawanie lub niszczenie dzieła.

Założeniem pop- artu było rozpowszechnianie dzieł za pomocą środków masowego przekazu. Pop- art. , wywodzący się częściowo z dadaizmu, narodził się w latach 1950-1960 niezależnie w Anglii i USA, we Francji, z uwagi na swój związek z codziennością, był nazywany nowym realizmem.

Najbardziej znani przedstawiciele pop- artu : A. Warhol, P. Blake, R. Lichtenstein. Po raz pierwszy nazwy pop- artu użył krytyk L. Alloway w 1952.

POP-ART W ŚWIECIE Pop-art w Wielkiej Brytanii Początki pop-artu sięgają londyńskiej grupy Independent Group, którą tworzyli między

innymi Richard Hamilton i Eduardo Paolozzi. Lansowali oni nowy kierunek w sztuce, bliski dadaizmowi. Charakteryzował go eklektyzm, mieszanie różnych gatunków sztuki, tworzenie kompozycji z przedmiotów codziennego użytku, przesiąknięcie wielkomiejskim charakterem.Przedstawiciele pop-artu w Wielkiej Brytanii, obok R. Hamiltona i E. Paolozziego: Peter Blake, David Hockney, Patrick Caulfield, Allen Jones, Peter Phillips.

Pop-art w Stanach Zjednoczonych W Stanach Zjednoczonych pop-art zaczął rozkwitać na początku lat 60. XX wieku, kiedy w

Anglii właściwie wygasał. Cechy amerykańskiego pop-artu – obok wspomnianych wcześniej – to szczególnie widoczna gigantyczność formatów, używanie jaskrawych lub mdłych kolorytów, wirtuozeria rysunku, a przede wszystkim wyraźny zwrot ku figuracji. Wbrew różnym upodobaniom było to zdecydowanie najważniejsze zjawisko artystyczne w latach 1960–1970. W czasie gdy wszelkie artystyczne skandale były już – jak się wydawało – przeszłością, pojawiający się nurt sztuki pop-art odrażał i budził gwałtowne protesty.Przedstawiciele pop-artu w Stanach Zjednoczonych: Jasper Johns, Roy Lichtenstein, Claes Oldenburg, Tom Wesselmann, Robert Rauschenberg, Andy Warhol, Jim Dine, Robert Indiana, Mel Ramos, James Rosenquist, Ed Ruscha.

Pop-art w Polsce Pop-art nie przyjął się w Polsce tak jak w Stanach Zjednoczonych czy zachodniej Europie,

gdyż nie istniały tu wówczas odpowiednie warunki polityczne, ekonomiczne i kulturowe. Kierunek ten zwrócił jednak uwagę polskich artystów ponownie na sztukę figuratywną, nowy sposób wykorzystania przedmiotów pospolitych.Pewien wyjątek stanowi twórczość takich artystów jak Benon Liberski czy Jerzy Krawczyk, którzy zaadaptowali styl pop-artu dając fotograficznie przedstawionym przedmiotom główną rolę w swoich dziełach. Ważną rolę w dobie polskiego pop-artu odegrali twórcy polskiego plakatu, tacy jak Roman Cieślewicz, czy Jan Młodożeniec.Za polską odmianę pop artu uważa się sztukę tworzących w latach 70. Jako grupa Neo Neo Neo Jana Dobkowskiego i Jerzego "Jurry" Zielińskiego. W kategoriach pop artu można także patrzeć na sztukę Natalii LL - szczególnie jej prace Sztuka konsumpcyjna i Sztuka postkonsumpcyjna oraz na prace artystów z kręgu warszawskiej Galerii Współczesnej, m.in Teresy Tyszkiewicz i Zdzisława Sosnowskiego, solowe realizacje Zdzisława Sosnowskiego czy prace Janusza Haki.

ANDY WARHOL Jurry Zieliński

Peter Phillips

OP-ART Op - art (z języka angielskiego optical art - "sztuka optyczna,

sztuka wizualna"), kierunek abstrakcyjnej plastyki współczesnej czerpiącej środki wyrazu z psychologii widzenia.

Op- art polega na wywoływaniu efektów dynamiki i przestrzenności przez tworzenie kompozycji uproszczonych kolorystycznie o strukturze zrytmizowanej lub reliefowej. Często warunkiem prawidłowego odbioru jest przemieszczanie się widza w stosunku do obrazu.

Op- art wywodzi się z eksperymentów neoimpresjonizmu, neoplastycyzmu i Bauhausu. Termin op- artu został wprowadzony przez krytyków amerykańskich w 1964, jest to sztuka programowo bezosobowa, czemu świadectwa dają artyści tego nurtu, często nie podpisujący swych dzieł, lecz sygnujący je tylko znakiem grupy, do której należą.

Op- art jest mocno związany ze współczesnym przemysłem i architekturą jako wyraz cywilizacji technicznej. Znani przedstawiciele op-artu to: J. Albers, J.R. Soto, V. Vasarely, a w Polsce - J. Ziemski.

OP-ART W ŚWIECIE Pionierem tego kierunku jest Węgier Victor Vasarely , który pierwsze eksperymenty z

geometryczną abstrakcją poczynił już w latach 30. Charakterystyczne dla Vasarelego są składające się z rombów hipnotyzujące obrazy, dające pozór naprzemiennej wklęsłości i wypukłości. Częste są u niego fosforyzujące barwy, które dodatkowo tworzą efekt migotania. Korzeni takiego właśnie geometrycznego malarstwa można dopatrywać się w futuryzmie lub w eksperymentach kubistów. Ci pierwsi już w początkach XX wieku oszałamiali widzów wyrazistymi, nierzadko zgeometryzowanymi plamami barwnymi. Kubistom zaś zawdzięczamy pomysł na uproszczenie rzeczywistości do postaci brył geometrycznych. Op- Art Artysty Jesús-Rafael Soto , Carlos Cruz Diez, oYuri Messen Jaschin, Julio Le Parce. Podobnie do Vasarelego maluje Bridget Riley. Ulubionym motywem tej malarki są faliste linie, wciągające w obraz. Czarno-białe lub pastelowe okręgi przypominają rysunki z podręczników psychologii, mające pokazać ograniczenia ludzkiego postrzegania. Współśrodkowe okręgi czy zbiegające się w jednym punkcie fale skłaniają odbiorcę do zwątpienia w swój zmysł wzroku. Op- art każe nam zadać sobie pytanie, czy mamy rzeczywiście zaufać temu, co widzimy w galerii sztuki. Interesujący odłam op- artu wiąże się z nazwiskiem Mauritsa Cornelisa Eschera , którego fascynacją są złudzenia optyczne. Escher, posługując się nieprawdopodobnie cierpliwą i precyzyjną kreską, wprowadza nas w świat metamorfozy i odbić lustrzanych; zaskakuje niezwykłymi rozwiązaniami geometrycznymi. Jego czarno-białe rysunki przedstawiają często świat widziany z kilku perspektyw jednocześnie (znów ukłon w stronę kubizmu), z załamującymi się wymiarami i walczącymi ze sobą poziomem i pionem. Widz nigdy nie wie, co jest ścianą, a co sufitem; co jest wypukłością; czy dany kształt jest skrzydłem ptaka czy ludzką nogą. Ręka rysuje sama siebie, a z leżącej na stole geometrycznej ryciny wychodzą żywe stworzenia. Op- art Vasarelego jest dla oka szokiem i oszołomieniem; Escher zadaje oczom zagadki. Bawienie widza zagadkami optycznymi nie jest wynalazkiem XX wieku. Uważany przez niektórych za manierystę, XVI - wieczny malarz Giuseppe Arcimboldo również zaskakuje widza nagłymi przemianiami ; czysty op- art. Również Salvador Dali lubował się w szydzeniu z ograniczeń ludzkiego narządu wzroku. Na obrazach Dalego słonie przemieniają się w łabędzie, z chaotycznego na pozór układu kolorowych kul wyłania się twarz Gali, a ludzkie sylwetki oglądane z daleka nagle układają się w wysmukłą kobiecą sylwetkę. Nieco inaczej realizuje się Josef Albers. Nie wciąga już widza w optyczne gierki i nie próbuje okłamać jego oczu. Obrazy jego są dużo prostsze, i składają się najczęściej z różnej wielkości kwadratów o podobnych odcieniach. Jest to krańcowe uproszczenie tematu malarskiego, nawiązujące trochę do doświadczeń suprematyzmu . Pomyłkowo do wysoko skomercjalizowanej wersji Op- Artu zaliczana była twórczość amerykańskiej komitywy artystycznej, która powstała w 1960 r. w Clevland - Anonima Group.

Victor Vasalery

Bridget Riley

Josef Albers

POP-ARTOP-ART