Sztuka współczesna

Sztuka współczesna

Czym jest sztuka współczesna?

Sztuką współczesną nazywamy okres w dziejach sztuki, który rozpoczął się w połowie XX wieku (po II wojnie światowej). Za początki sztuki współczesnej uznaje się dadaizm i surrealizm, które stanowią podwaliny rozumienia sztuki w ten sposób, jaki rozumiemy ją dziś. Najpopularniejszymi środkami ekspresji dla artystów są manifesty, collage, instalacje, happeningi i performance. Sztukę współczesną charakteryzuje dowolność tematów i dowolność środków przekazu.

Radosław Predygier„Makijaż w kolorach tęczy”

Socrealizm (realizm socjalistyczny)

Socrealizm uznaje się za najstarszy kierunek sztuki współczesnej. Powstał on w ZSRR i rozprzestrzenił się na wszystkie kraje bloku wschodniego (w tym Polskę). Był jedynym dozwolonym kierunkiem artystycznym w krajach komunistycznych. Tematyka oscylowała wokół wodzów komunistycznych i zwycięstw militarnych. Socrealizm charakteryzował się bardzo ubogą formą i brakiem ozdobności. Najbardziej znanym budynkiem wybudowanym w tym stylu jest Pałac Kultury i Nauki w Warszawie (wcześniej Pałac Kultury i Nauki im. Józefa Stalina). Do dziś można spotkać tę sztukę np. w Korei PółnocnejPrzedstawicielami tego ruchu byli:• Isaak Brodski• Aleksander Kobzdej

Isaak Brodski„Lenin w Smolnym”

Pop-art

Pop-art (z języka angielski popular art – sztuka popularna) to kierunek w sztuce rozpoczęty w latach 50 XX w. i rozwijający się do dziś. Styl ten czerpał inspirację z surrealizmu. Przekaz odbywał się za pomocą plakatów, reklam, opakowań etc. Środki były bardzo proste, często używano kalki. Pop-art był nieskomplikowany i powszechny w w latach 60. i 70. głównie w USA. Najbardziej znanym przedstawicielem ruchu był Andy Warhol.

Andy Warhol„Marilyn Monroe”

Hiperrealizm

Hiperrealizm to kierunek w malarstwie zapoczątkowany w połowie lat 60. Artyści tego kierunku najczęściej opierali się na zdjęciach. Starali się odwzorować każdy najdrobniejszy szczegół (obrazy te przypominały często fotografie). Tematem sztuki są martwe natury lub rzadziej sceny rodzajowe. Kierunek ten rozwija się bardzo dynamicznie w USA i Wielkiej Brytanii. Najbardziej znanymi przedstawicielami tego kierunku są: Duane Hanson Ron Mueck John De Andrea Richard Estes

„Śródmieście”

Land art

Land art (z angielskiego sztuka ziemi) to rodzaj sztuki, której „płótnem” jest ziemia, ale też środowisko naturalne i przestrzeń powietrzna. Znanymi przykładami takiej sztuki są spirale w ziemi, dym wydobywający się z samolotów, ale też kręgi w zbożu. Największy okres rozwoju to lata 70. XX wieku. Była mało popularna i mało znana, niewielkie ożywienie nastąpiło, gdy zdemaskowano sprawców kręgów w zbożu (określili się jako artyści i nazwali to prowokacją). Przedstawicielami tego nurtu są: Robert Smithson Dennis Oppenheim Robert Smithson

„Spiral Jetty”

Konceptualizm

Sztuka konceptualna to kierunek w sztuce, który nie skupia się na dziele artysty, a na samym procesie twórczym (jak sama nazwa wskazuje najważniejszy był koncept). Początki tego ruchu sięgają lat 60. XX w. Artyści przedstawiali swoje prace w formie filmów, fotografii, inscenizacji czy happeningów. Sztuka ta do dzisiaj ma wiele zwolenników. Najlepiej rozwijała się w Wielkiej Brytanii i Francji, ale w Polsce również wiele osób kultywowało ten kierunek. Najbardziej znanymi artystami byli: Joseph Kosuth Genco Gulan Roman Opałka

Jarosław Kozłowski,Kadr z filmu pt. „Aparat”

Sztuka krytyczna

Sztuka krytyczna rozwijała się głównie w krajach bloku kapitalistycznego (od lat 70. XX w.) oraz w Polsce w latach 80. i po roku 1989. Miała za zadanie krytykować problemy społeczne, ekonomiczne i polityczne w czasach przemian ustrojowych. Również ruchy feministyczne tworzyły sztukę krytyczną, tworząc nowy odłam zwany sztuką feministyczną. Artyści zazwyczaj tworzyli happening i performance. Często byli autorami skandalów i wywoływali kontrowersje.

Krzysztof Bednarski, „Narodziny czerwonej gwiazdy”

Street art

Street art (sztuka uliczna) to dziedzina sztuki, gdzie artyści tworzą swoje dzieła w przestrzeni miejskiej. Najbardziej popularną formą jest graffiti. Tworzyli też instalacje w przestrzeni publicznej. Tematami street artu były zazwyczaj problemy społeczne takie jak wojna, niesprawiedliwość społeczna i zepsucie obyczajów, ale też nie mające głębszego przekazu zabawne sceny. Największy rozwój przypada na lata 80. XX w. i początek XXI w. Artyści często też wykorzystywali różnego rodzaju przedmioty jak latarnie, bramy itp. aby je ożywić i często nadać zabawny wygląd.

Street art w Poznaniu, autor nieznany

Op-art

Op-art (optical art – sztuka optyczna) to rodzaj sztuki abstrakcyjnej. Prezentował złudzenia optyczne i wrażenie głębi. Sztuka ta, nie ma za zadanie prezentować konkretnego dzieła, nie przekazuje też żadnych wartości. Jej jedynym zadaniem jest oddziaływanie na oko widza. Op-art można zobaczyć w malarstwie, modzie, sztuce użytkowej i grafice. Znanymi przedstawicielami są: Victor Vasarely Maurits Cornelis Escher Victor Vasarely,

„Riu-kiu-C”

Body art

Body art (sztuka ciała) to kierunek w sztuce, w której materiałem o środkiem ekspresji jest ciało artysty. Po raz pierwszy pojawił się w latach 60. i jest popularny do dziś. Aktor wykorzystuje swoje ciało jako narzędzie do wyrażania przeżyć fikcyjnej postaci, natomiast artyści tworzący w nurcie body artu badają relacje między ich własną fizycznością a ich własną psychiką, traktując działania artystyczne jako swoiste źródło samopoznania. Często podczas pokazów artyści zostawali ranni, a nawet ginęli. Znanymi przedstawicielami tego nurtu są:o Marina Abramovićo Vito Acconci

Marina Abramović podczas performance w USA

Architektura współczesna

Architektura współczesna to rodzaj architektury, gdzie dominują takie materiały jak szkło i metal. Budowle mają często wymyślne formy. Są przesycone technologią i nowoczesnością. Najbardziej znanymi odłamami architektury współczesnej jest modernizm (II poł. XX w.) i postmodernizm (dzisiaj). Najbardziej rozprzestrzeniona jest w USA, Kandzie, Australii, Japonii i w wielu krajach europejskich. Znanymi architektami są: Ian McHarg Jørn Utzon

Sydney Opera House

Podsumowanie

Sztuka współczesna jest bardzo różnorodna. W przeciwieństwie do innych epok, dziś nie dominuje malarstwo, a happening i performance. Sztukę tę uprawia się w wielu miejscach, za pomocą różnych materiałów. Charakterystyczną cechą jest brak jakichkolwiek ograniczeń i rygorów.

Paweł Czyż