Studenci Prawa W Polsce 2008

Raport przygotowany dla:

Grudzień, 2008

Ipsos Polska Sp. z o.o. ● ul. Taśmowa 7 02-677 Warszawa ● tel.: + 48 22 448 77 00/01 © 2008 Ipsos Wszystkie prawa zastrzeżone

STUDENCI PRAWA W POLSCE 2008

© 2008 Ipsos STUDENCI PRAWA W POLSCE 2008

Spis treści

Opis projektu............................................................................................... 3Metodologia................................................................................................. 4

1. Wizerunek zawodów prawniczych……………………………………………. 52. Zmiany w zawodach prawniczych …………………………………………… 133. Oczekiwania wobec przyszłej pracy…………………………………………. 224. Przygotowania do przyszłej pracy………………….................................... 315. Zachowania podczas studiów………………………………………………… 426. Dane demograficzne……………………………………………………………. 55


Opis projektu

• Badania Rynku Studentów Prawa są prowadzone od 8 lat przez Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa ELSA Poland. Badania mają na celu określenie sytuacji studentów prawa w Polsce - ich potrzeb, oczekiwań i kwalifikacji.

• Wyniki badań służą zarówno Stowarzyszeniu – jako podstawa przy określaniu priorytetów działalności ELSA, a także partnerom ELSA – zarówno z sektora edukacyjnego jak i komercyjnego.

• Badania są prezentowane także w mediach – dotychczas z wyników badań korzystały m.in. Gazeta Wyborcza, Edukacja Prawnicza i Rzeczpospolita

• W roku 2003 ELSA Poland rozpoczęła współpracę z IPSOS Polska. Forma i przebieg badań był konsultowany z profesjonalistami z IPSOS – dzięki temu Badania Rynku Studentów Prawa nabrały nowego wymiaru.

• Badanie tegoroczne jest już szóstym, pomiarem zrealizowanym przy udziale Ipsos


Podejście metodologiczne

• Badanie polegało na przeprowadzeniu 1139 ankiet wśród dziennych studentów prawa z III, IV i V roku. Badanie odbyło się w na 17 wydziałach prawa i administracji działających w 15 ośrodkach akademickich, w których istnieją Grupy Lokalne ELSA.

• Zarząd Krajowy ELSA Poland powołał Ogólnopolskiego Koordynatora ds. Badania Rynku, którego zadaniem było nadzorowanie pracy 15 lokalnych koordynatorów wyznaczonych w każdej Grupie Lokalnej. Do zadań tych ostatnich należało przeprowadzenie odpowiedniej liczby ankiet, a następnie wprowadzenie danych do formularza zbiorczego. Na podstawie formularzy zbiorczych Ipsos opracował wyniki badań.

• Badanie przeprowadzono w miastach: Białystok, Gdańsk, Kraków, Lublin, Poznań, Rzeszów, Toruń, Warszawa, Katowice, Łódź, Wrocław, Szczecin, Olsztyn, Słubice, Opole.

• Kwestionariusze były wypełniane samodzielnie przez respondentów.


1. Wizerunek zawodów prawniczych

Strzałkami oznaczone są istotnie statystycznie różnice na poziomie ufności 0.95 pomiędzy pomiarem w 2007 roku a pomiarem w 2008 roku


PRESTIŻ ZAWODÓW PRAWNICZYCH

58%

55%

37%

23%

22%

21%

8%

6%

6%

5%

4%

3%

3%

1%

Sędzia

Adwokat

Notariusz

Radca prawny

Prokurator

Pracownik naukowy

Doradca podatkowy

Komornik

Pracownik organów ścigania

Rzecznik patentowy

Pracownik administracji publicznej

Pracownik samorządu terytorialnego

Referendarz sądowy

Inne

1. Które z wymienionych zawodów prawniczych są według Ciebie najbardziej prestiżowe?

2008 N=1139


PRESTIŻ ZAWODÓW PRAWNICZYCHZmiana opinia pomiędzy ostatnimi 3

pomiarami58%

55%

37%

21%

23%

22%

8%

6%

6%

5%

3%

3%

4%

69%

65%

40%

21%

26%

21%

8%

6%

6%

4%

4%

4%

3%

70%

59%

41%

28%

27%

22%

7%

5%

4%

2%

3%

1%

3%

Sędzia

Adwokat

Notariusz

Pracownik naukowy

Radca prawny

Prokurator

Doradca podatkowy

Komornik

Pracownik organów ścigania.

Rzecznik patentowy


Referendarz sądowy


200820072006

2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139



PRESTIŻ ZAWODÓW PRAWNICZYCH Zmiana opinia pomiędzy ostatnimi 3

pomiarami

58%

21%23% 22%

69%

65%

40%

26%

21%

70%

59%

41%

28% 27%

22%

55%

37%

21%20%

30%

40%

50%

60%

70%

Sędzia Adwokat Notariusz Pracowniknaukowy

Radca prawny Prokurator

20082007200620052004



Zainteresowanie zawodami prawniczymi

38%31%

26%20%

14%12%

10%

7%7%7%

4%3%

2%1%

7%

Adwokat

Radca prawny

Notariusz

Sędzia

Prokurator

Pracownik naukowy

Doradca podatkowy



Komornik


Rzecznik patentow y

Referendarz sądowy

Inny

Zamierzam pracować poza branżą prawniczą

3. Które z wymienionych zawodów chciałbyś/łabyś wykonywać w przyszłości?

2008 N=1139



38%

31%

20%

14%

12%

26%

10%

7%

7%

7%

4%

3%

2%

1%

7%

43%

34%

25%

19%

13%

23%

10%

9%

7%

5%

5%

3%

3%

3%

7%

44%

38%

32%

20%

20%

22%

14%

9%

7%

6%

4%

3%

3%

4%

9%

Adwokat

Radca prawny

Sędzia

Prokurator

Pracow nik naukowy

Notariusz

Doradca podatkowy

Pracow nik administracji publicznej

Komornik


Pracow nik samorządu terytorialnego

Rzecznik patentowy

Referendarz sądow y

Inny

Zamierzam pracować poza branżą prawniczą

20082007

2006

2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139




38%

31%

20%

14%12%

26%

10%

43%

34%

25%

19%

13%10%

44%

38%

32%

20% 20%22%

14%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

Adwokat Radca praw ny Sędzia Prokurator Pracowniknaukow y

Notariusz Doradcapodatkowy

20082007200620052004



Sędzia

Adwokat

NotariuszRadca prawny

Prokurator

Doradca podatkowy

Komornik


Rzecznik patentowyReferendarz sądowy

Pracownik organów ścigania Pracownik naukowy

0

25

50

0 40 80

Prestiżowe zawody prawnicze i chęć wykonywania zawodu w przyszłości

2007 vs 2008

Prestiż

Zain

tere

sow

anie

zaw

odem

2007

2008

Wysoki prestiż

Duże zainteresowanie

Wysoki prestiż

Małe zainteresowanie

Niższy prestiż

Duże zainteresowanie

Niższy prestiż

Małe zainteresowanie 2007 N=1148, 2008 N=1139


2. Zmiany w zawodach prawniczych


Dostęp do zawodów prawniczych

79%

12%

16%

9%19%

64%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2007 2008

2007 N=1148, 2008 N=1139

4. Czy uważasz, że dalsze zmiany w prawie planowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości, otwierające dostęp do wykonywania zawodów prawniczych są potrzebne?

Nie mam zdania

Są potrzebne

Są niepotrzebne

Planowane zmiany wymagają dopracowania

Planowane zmiany nie wymagają dodatkowych poprawek

64%

16%


Zakres zmian dotyczących egzaminów na aplikacje

52%

42%

23%

31%

23%

9%

6%

6%

7%

1%

52%

37%

24%

21%

7%

6%

9%

56%

50%

25%

24%

9%

2%

7%

3%

Koszty egzaminu powinny być niższe

Zakres wymaganej wiedzy powinien być ograniczony

Egzamin powinien odbywać się z w iększą ingerencjąadministracji państwowej

Próg zdawalności powinien być niższy

Próg zdawalności powinien być wyższy

Egzamin powinien być przeprowadzany tylko przez samorządyprawnicze

Zakres wymaganej w iedzy pow inien być nieograniczony

Uważam, że obecne w arunki egzaminów nie powinny sięzmienić

Nie mam zdania w tej kw estii

Inne

2008

2007

2006

2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139

W 2007 roku pytanie zadawane było w innej

formie

5. Czy uważasz, że obecne warunki egzaminów na aplikacje prawnicze (adwokacka, radcowska, notarialna, komornicza) powinny się zmienić?


Egzamin ustny

30%

26%

21%

10%

12%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2008

Nie mam zdania w tej kwestii

Zdecydowanie nie

Raczej nie

Tak, ale egzamin powinien dotyczyć tychdziedzin prawa, które wiążą się zkoniecznością publicznych wystąpień

Zdecydowanie tak

6. Czy uznajesz, że jednym z wymogów właściwego przygotowania i sprawdzenia wiedzy prawniczej jest bezpośredni kontakt z egzaminatorem w formie egzaminu ustnego?

2008 N=1139


48%

30%

22%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2008

Forma egzaminu na aplikacje

7. Czy uważasz, że jednolity egzamin państwowy I stopnia, umożliwiający dostęp do aplikacji prawniczych (adwokacka, radcowska, notarialna, sądowo-prokuratorska, referendarska, komornicza i legislacyjna) powinien być wprowadzony?

Nie mam zdania

Zdecydowanie tak

Nie, powinien mieć mniejsze

2008 N=1139


Doradca Prawny

17%

28% 31%

23%28%

11%7%

21% 17%

17%0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Nie mam zdania w tejkwestii

Zdecydowanie nie

Raczej nie

Raczej tak

Zdecydowanie tak

8a. A czy uważasz, że doradca prawny będzie w świetle nowych przepisów stanowił konkurencje dla adwokatów i radców prawnych?

Gwarantowanie właściwego poziomu przygotowania do

świadczenia usług prawniczych

Konkurencje dla adwokatów

i radców prawnych?

8. Czy uważasz, że doradca prawny w świetle nowych przepisów będzie gwarantował właściwy poziom przygotowania do świadczenia usług prawniczych?


Zdobywanie wiedzy i doświadczenia w innych zawodach prawniczych jako niezbędne atrybuty do bycia sędzią

a9. Czy dochodzenie do zawodu sędziego powinno odbywać się poprzez zdobywanie wiedzy i doświadczenia w innych zawodach prawniczych adwokata/radcy prawnego/notariusza/prokuratora?

2008 N=1139

25%

30%

23%

10%

12%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2008


Zdecydowanie nie

Raczej nie

Raczej tak

Zdecydowanie tak


Tajemnica adwokacka jako fundament prawa do obrony

10. Czy twoim zdaniem tajemnica adwokacka to fundament prawa do obrony?

2008 N=1139

55%

27%

7%2%8%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2008


Zdecydowanie nie

Raczej nie

Raczej tak

Zdecydowanie tak


System boloński na studiach prawniczych

11. Czy jesteś zwolennikiem systemu bolońskiego na studiach prawniczych?

2008 N=1139

18%

29%

30%

22%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2008


Nie

Tak, ale przedmioty do wyboru musząobejmować pełen zakres materiału zdanej dziedziny

Tak


3. Oczekiwania wobec przyszłej pracy


63

33

31

24

27

23

24

14

9

9

69

41

31

30

30

30

19

8

9

8

72

44

40

35

27

27

17

9

5

5

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Wysokie kwalifikacje

Doświadczenie

Nieformalne układy

Znajomość języków

Umiejętność zaprezentowaniasię pracodawcy

Ukończenie dobrej uczelni

Dodatkowe kursy i szkolenia

Wysoka średnia ocen

Wygląd

Praca społeczne w trakciestudiów

2008

2007

2006

Czynniki decydujące o znalezieniu dobrej pracy

19. Co Twoim zdaniem decyduje o znalezieniu dobrej pracy?

2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139


53

43

39

38

32

31

28

27

24

23

21

19

18

17

14

Wysokość wynagrodzenia

Gwarancja bezpiecznego zatrudnienia

Atmosfera w pracy

Ścieżka kariery i określone kryteria awansu

Szkolenia i możliwości dalszego zdobywania wiedzy

Praca w gronie specjalistów posiadających wysokie kwalifikacje

Czas pracy

Możliwości stałego kontaktu z językami obcymi

Marka przedsiębiorstwa

Obszar działania przedsiębiorstwa (Polska, Europa, Świat)

Miejscowość

Świadczenia socjalne

Tempo pracy

Otrzymane wyposażenie dodatkowe (np. telefon komórkowy, samochód itd.)

Wielkość przedsiębiorstwa

Oczekiwane cechy przyszłego pracodawcy

TopBox – wartość procentowa odpowiedzi

„bardzo ważna (5)”

Waż

ność

Waż

neM

niej

waż

ne

13. Czym będziesz się kierował/a wybierając pracę po studiach? Oceń wszystkie poniższe cechy pracodawcy korzystając ze skali, na której 1 oznacza, że ta cecha jest dla Ciebie zupełnie nie ważna, zaś 5 – iż jest bardzo ważna. Korzystając z pośrednich wartości możesz

stopniować swoją ocenę..


4,3

43,9 3,9

4,1

3,83,7

3,6

3,43,3 3,3

3,43,5

3,1 3,1

4,1 4,14 4

3,93,8 3,8

3,6

3,4 3,4 3,4 3,4

3,1 3,13

2,52,62,72,82,9

33,13,23,33,43,53,63,73,83,9

44,14,24,34,4

Wys

okoś

ć w

ynag

rodz

enia

Prac

a w

gro

nie

spec

jalis

tów

posi

adaj

ącyc

h w

ysok

ie k

wal

ifika

cje

Ści

eżka

kar

iery

i ok

reśl

one

kryt

eria

awan

su

Atm

osfe

ra w

pra

cy

Gw

aran

cja

bezp

iecz

nego

zat

rudn

ieni

a

Szko

leni

a i m

ożliw

ości

dal

szeg

ozd

obyw

ania

wie

dzy

Czas

pra

cy

Moż

liwoś

ci s

tałe

go k

onta

ktu

z ję

zyka

mi

obcy

mi

Św

iadc

zeni

a so

cjal

ne

Mie

jsco

woś

ć

Tem

po p

racy

Obs

zar

dzia

łani

a pr

zeds

iębi

orst

wa

(Pol

ska,

Eur

opa,

Św

iat)

Mar

ka p

rzed

sięb

iors

twa

Wie

lkoś

ć pr

zeds

iębi

orst

wa

Otr

zym

ane

wyp

osaż

enie

dod

atko

we

(np.

:te

lefo

n ko

mór

kow

y, s

amoc

hód

itd.)

2008

2007

Oczekiwane cechy przyszłego pracodawcy

Średnie na skali 1-5, gdzie 5 oznacza bardzo ważna, a 1 zupełnie nie ważna

13. Czym będziesz się kierował/a wybierając pracę po studiach? Oceń wszystkie poniższe cechy pracodawcy korzystając ze skali, na której 1 oznacza, że ta cecha jest dla Ciebie zupełnie nie ważna, zaś 5 – iż jest bardzo ważna. Korzystając z pośrednich wartości możesz

stopniować swoją ocenę..


Oczekiwania finansowe nettowobec pierwszej pracy

3% 4% 7% 5% 2% 6%

35%

51%53%

39%33% 22%

32%

27%24%

29%39%

29%

11%

7% 5%

9%15%

25%

3%1% 3%

5%

5%

8%6% 3% 3%

6%

4%7%

6% 6% 5% 7%2% 4%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2003 2004 2005 2006 2007 2008

Nie wiem

Powyżej 5000złotych

4001-5000 złotych

3001-4000 złotych

2001-3000 złotych

1001-2000 złotych

Do 1000 złotych

16. Jakiego wynagrodzenia (netto) oczekujesz rozpoczynając pracę zaraz po studiach?


Osobiste atuty w poszukiwaniu pracy

46%

43%

38%

37%

35%

33%

28%

22%

18%

Pracowitość i odpowiedzialność

Znajomość języków obcych

Doświadczenie zawodowe zdobyte w trakciestudiów

Łatwość nawiązywania kontaktu z ludźmi

Umiejętności autoprezentacji

Wysoka średnia ocen

Dodatkowe kursy i szkolenia

Praca społeczna podczas studiów

Wygląd

33. Co uważasz za swój największy atut przy poszukiwaniu pracy?

2008 N=1139


Osobiste słabości w poszukiwaniu pracy

31%

26%

20%

19%

16%

15%

12%

11%

9%

Brak doświadczenia zawodowego zdobytego w trakciestudiów

Brak odbytych dodatkowych kursów i szkoleń

Niska średnia ocen

Słaba znajomość języków obcych

Brak solidnej wiedzy teoretycznej

Nieduże umiejętności autoprezentacji

Trudności w nawiązywaniu kontaktów z ludźmi

Niefrasobliwość i brak zapału do pracy

Wygląd

2008 N=1139

34. Co uważasz za swoją największą słabość przy poszukiwaniu pracy?


Osobiste atuty i słabości w poszukiwaniu pracy

2008 2007 2006 2005 2008 2007 2006 2005

Pracowitość i odpowiedzialność 46% 62% 70% 67% Brak doświadczenia

zawodowego 31% 38% 43% 62%

Łatwość nawiązywania kontaktu z ludźmi 37% 46% 58% 59% Brak odbytych dodatkowych

kursów i szkoleń 26% 27% 31% 29%

Znajomość języków obcych 43% 45% 53% 41% Słaba znajomość języków obcych 19% 20% 17% 15%

Umiejętności autoprezentacji 35% 38% 43% 35% Brak solidnej wiedzy

teoretycznej 16% 16% 18% 14%

Doświadczenie zawodowe 38% 30% 36% 15% Nieduże umiejętności autoprezentacji 15% 12% 9% 15%

ATUTY SŁABOŚCI

33. Co uważasz za swój największy atut przy poszukiwaniu pracy? 34. Co uważasz za swoją największą słabość przy poszukiwaniu pracy?


48%

45%45%

7% 14%

40%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2007 2008

Skłonność do zmiany miejsca zamieszkania w celu podjęcia pracy

Zdecydowanie tak

Ewentualnie

Zdecydowanie nie

12. Czy byłbyś/abyś gotowy/a przeprowadzić się do innego miasta, gdyby wymagało tego podjęcie pracy?

2007 N=1148, 2008 N=1139


4. Przygotowania do przyszłej pracy


Co zamierzasz robić w ciągu pierwszego roku po zakończeniu studiów?

53%

46%

35%

16%

9%

10%

Przystąpić do egzaminuna aplikację

Podjąć pracę w branżyprawniczej

Kontynuować naukę

Podjąć pracę pozabranżą prawniczą

Wyjechać za granicę wcelach zarobkowych

Nie wiem jeszcze

17. Co zamierzasz robić w ciągu pierwszego roku po zakończeniu studiów?

2008 N=1139


Co zamierzasz robić w ciągu pierwszego roku po zakończeniu studiów?

53%

46%

35%

16%

9%

10%

58%

45%

35%

12%

11%

13%

64%

56%

45%

13%

12%

6%

Przystąpić doegzaminu na aplikację

Podjąć pracę w branżyprawniczej

Kontynuować naukę

Podjąć pracę pozabranżą prawniczą

Wyjechać za granicęw celach zarobkowych

Nie wiem jeszcze

2008

2007

2006

2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139

17. Co zamierzasz robić w ciągu pierwszego roku po zakończeniu studiów?


Czy planujesz po zakończeniu studiów kontynuować naukę?

27%

23%

11%

11%

34%

26%

27%

7%

9%

32%

33%

28%

14%

13%

23%

Studiadoktoranckie

Studiapodyplomowe

Studia za granicą

LL.M. (Master ofLaws)

Nie planuje

2008

2007

2006

18. Czy planujesz po zakończeniu studiów kontynuować naukę, jeśli tak, to w jakiej formie?

2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139


Chęć pracy po studiach w firmie prawniczej (kancelarii prawnej)

Czy chciałbyś po studiach pracować w firmie prawniczej?

50%63% 65% 69% 71% 69%

21%11% 10%

30% 28% 29%29% 26% 25%

1% 1% 1%

2003 2004 2005 2006 2007 2008

Nie wiem

Nie

Tak

Czy w przyszłości planujesz pracować w kancelarii prawnej?

14. Czy w przyszłości planujesz pracować w kancelarii prawnej?

2008 N=1139


Czynniki brane pod uwagę przy wyborze kancelarii prawnej w której chciałbym pracować

37%

58%

34%

20%

25%

20%

21%

22%

7%

10%

5%

50%

58%

30%

27%

15%

23%

20%

26%

8%

7%

6%

54%

52%

40%

27%

22%

21%

19%

17%

14%

10%

5%

Specjalizacja w określonych dziedzinach prawa

Wysokość wynagrodzenia

Dogodne warunki w czasie odbywania aplikacji

Renoma zatrudnionych prawników

Czas pracy

Miejscowość

Międzynarodowy zasięg

Pozycja w rankingach

Możliwość stałego kontaktu z językami obcymi

Krajowy zasięg

Przekazywanie informacji o swojej działalności studentom nauczelniach

2006: N=837, 2007: N=815, 2008 N=790

Osoby planujące w przyszłości pracę w kancelarii prawniczej N=790)


Znajomość firm (1/2) % ZNAJOMOŚĆ WSPOMAGANA, STUDENCI WSKAZYWALI

KTÓRE FIRMY ZNAJĄ Z PRZEDSTAWIONEJ LISTY

6056

3837

3331

2825

2018

171616

1514

131212

1111

Deloitte

Ernst & Young

Domański Zakrzewski Palinka

Accreo Taxand

PricewaterhouseCoopers

Allen & Overy

Baker & McKenzie

KPMG Polska

McKinsey & Company

Clifford Chance

Sołtysiński Kawecki & Szlęzak

Chałas i Wspólnicy

White & Case

Wardyński i Wspólnicy

Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy

Lovells H. Sėisler

Linklaters

Wierzbowski Eversheds

M. Furtek i Wspólnicy

CMS Cameron McKenna Dariusz Greszta2008 N=1139


1111

10101010

999

888

666666

Leśnodorski Ślusarek i Wspólnicy

Hogan & Hartson

Roedl & Partner

DLA Piper Wiater

Wierciński Kwieciński Baehr

Salans

Dewey & LeBoufe

Grynhoff Woźny i Maliński

Chadbourne & Parke

Magnusson Law Firm

Gide Loyrette Nouel

BSJP Brockhuis Schnell Jurczak Prusak

Noerr Stiefenhoffer Lutz

Gleiss Lutz

Mazars

Weil, Gotshal & Manges

Norton Rose

Rotthege Wasserman Partner

Znajomość firm (2/2) %ZNAJOMOŚĆ WSPOMAGANA, STUDENCI WSKAZYWALI

KTÓRE FIRMY ZNAJĄ Z PRZEDSTAWIONEJ LISTY

2008 N=1139


Znajomość firm ZNAJOMOŚĆ WSPOMAGANA, STUDENCI WSKAZYWALI

KTÓRE FIRMY ZNAJĄ Z PRZEDSTAWIONEJ LISTY 2008 2007 2006 2005 2008 2007 2006 2005

Ernst & Young 56% 64% 70% 77% Hogan&Hartson 11% 9% 11% 12%

Deloitte 60% 56% 57% 52% Lovells 13% 8% 12% 13%

Baker&McKenzie 28% 40% 41% 37% Chadburne & Parke 9% 8% 6% 7%

Domański Zakrzewski Palinka 38% 32% 34% 35% Roedl & Partner 10% 7% 10% 13%

Allen&Overy 31% 27% 20% 25% Magnusson Law Firm 8% 7% 14% 10%

PricewaterhouseCoopers 33% 27% 41% 50% Weil, Gotshal& Menges 6% 7% 6% 10%

Chałas i wspólnicy 16% 22% 19% 18% Salans 10% 6% 12% 9%

KPMG Polska 25% 19% 23% 26% Gide Loyrette Nouel 8% 6% 7% 8%

Sołtysiński Kawecki& Szlęzak 17% 19% 23% 23% Beiten Burkhardt 6% 4% 6%

White&Case 16% 17% 24% 32% Noerr Stiefenhoffer Lutz 6% 6% 4% 5%

Drzewiecki, Tomaszek& Wspólnicy 14% 13% 12% Norton Rose 6% 6% 4% 6%

Clifford Chance 18% 12% 9% 9% Haarman Hemmeirath 5% 8% 7%

Wierzbowski Eversheds 12% 11% 12% 17% Łaszczuk i Wspólnicy 5% 8% 7%

CMS Cameron McKenna Dariusz Greszta 11% 10% 16% 17% Miller Canfield 4% 5% 5%

Linklaters 12% 10% 14% 22% Squire Sanders Wiater 4% 4% 5%

Dewey & LeBoeuf 9% 10% 12% 14% Gleis Lutz 6% 3% 6% 5%

Wardyński i Wspólnicy 15% 9% 13% 14% TGC Ordowska 3% 3% 10%

Wzrost znajomości Spadek znajomości

2008 N=1230


W której z poniższych firm chciałbyś pracować?

28%

25%

19%

16%

13%

10%

9%

11%

7%

16%

31%

18%

17%

13%

12%

12%

11%

32%

25%

18%

18%

14%

13%

11%

11%

10%

5%

Ernst & Young

Deloitte

Domański Zakrzewski Palinka

PricewaterhouseCoopers

Baker & McKenzie

Sołtysiński Kawecki & Szlęzak

McKinsey & Company

Allen & Overy

White & Case

Accreo Taxand

2008

2007

2006

Wszystkie wskazania powyżej 10%

22. W której z poniższych firm chciałbyś/łabyś pracować?

2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139


Które portale internetowe uważasz za cenne źródła informacji na temat

prawniczego rynku pracy?22%

32%

22%

28%

35%

18%

15%

12%

9%

8%

7%

3%

36%30%

25%32%

33%

17%

12%

6%5%

2%3%

38%31%

30%27%27%

17%

9%

8%5%

2%2%

www.lexstudent.pl

www.pracuj.pl

www.rzeczpospolita.pl

www.edukacjaprawnicza.pl

www.praktykiprawnicze.pl

www.prawnik.pl

www.e-prawnik.pl

www.sejm.gov.pl

www.money.pl

www.edu.pl

www.kariera.com

www.hoga.pl

www.infor.pl

www.semestr.pl

www.napis.pl

200820072006

2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139

20. Które portale internetowe uważasz za cenne źródła informacji na temat prawniczego rynku pracy?


5. Zachowania podczas studiów


Materiały pomocne przy nauce do egzaminów

84%

76%

76%

27%

35%

9%

87%

81%

82%

22%

38%

11%

91%

90%

85%

30%

37%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Zalecanego podręcznika

Kodeksu lub konkretnejustawy

Notatek z wykładów

Podręczników dodatkowych

Materiałów internetowych

Czasopisma prawnicze

2008

2007

2006

2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139

24. Z jakich materiałów korzystasz przygotowując się do egzaminu?


Czytelnictwo czasopism prawniczych2008

% wszystkich studentów czytających choć sporadycznie dany tytuł

58%

52%

39%

24%

21%

19%

17%

16%

16%

15%

13%

13%

Rzeczpospolita (żółte strony)

Gazeta Prawna

Edukacja Prawnicza

Państwo i Prawo

Gazeta Sądowa

Palestra

Ius et Lex

Monitor Podatkowy

Monitor Prawa Pracy

Jurysta Magazyn Prawniczy

Prawo i podatki

Radca Prawny

23. Które czasopisma prawnicze czytujesz?


Czytelnictwo czasopism prawniczychPORÓWNANIE MIĘDZY LATAMI

16%

22%

10%

8%

7%

43%

49%

42%

31%

34%

8% 43%

2008

2007

2008

2007

2008

2007

Stale (każdy lubprawie każdy numer)

Sporadycznie

Czyta w ogóle

(żółte strony)

23. Które czasopisma prawnicze czytujesz?

72%

56%

42%

74%

60%

37%

2006

72%

51%

41%

20072005

72%

51%

41%

72%

51%

2007

41%

72%

51%

2008

41%

72%

51%

72%

51%

41%

72%

51%

41%

51%

72%

41%

51%

41%

51%

58%

39%

52%


34%

11%

9%

6%

5%

7%

1%

36%

13%

9%

5%

4%

6%

1%

14%

14%

14%

13%

9%

11%

1%

0% 10% 21% 31% 41%

Angielski

Niemiecki

Francuski

Hiszpański

Włoski

Rosyjski

Inne

Bardzo dobrze, biegle

Dobrze, komunikacyjnie

Słabo

Znajomość języków obcych2008

94%

60%

27%

16%

15%

27%

6%

2005

93%

50%

28%

16%

11%

21%

3%

2006

% wszystkich studentów

89%

47%

20%

14%

8%

20%

2%

2007

89%

2007

47%

89%

2007

20%

47%

89%

2007

14%

20%

47%

89%

2007

8%

14%

20%

47%

89%

2007

20%

8%

14%

20%

47%

89%

2007

2%

20%

8%

14%

20%

47%

89%

2007

2%

20%

8%

14%

20%

47%

89%

2008

47%

89%

20%

47%

89%

14%

20%

47%

89%

8%

14%

20%

47%

89%

20%

8%

14%

20%

47%

89%

2%

24%

18%

24%

32%

38%

79%

26A. Jakimi językami obcymi się posługujesz ?


Znajomość terminologii prawniczejw językach obcych

2008

Studenci znający dany język minimum słabo

12%

11%

3%

0%

1%

1%

18%

11%

4%

1%

3%

2%

18%

13%

16%

4%

7%

6%

14%

17%

11%

4%

10%

2%

13%

29%

47%

64%

54%

67%

25%

19%

18%

27%

24%

22%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Angielski (79% wszystkichstudentów)

Niemiecki (38%wszystkich)

Francuski (32%wszystkich)

Hiszpański (24%wszystkich)

Rosyjski (24% wszystkich)

Włoski (18% wszystkich)

W bardzo dobrym stopniu 4 3 2 Zdecydowanie mała lub w ogóle Nie wiem/ brak odpowiedzi

3

2,5

1,9

1,2

1,5

1,3

Średnia


Których języków obcych uczysz się lub uczyłeś w trakcie studiów?

76%

22%

13%

11%

8%

4%

1%

77%

24%

11%

10%

10%

6%

2%

76%

28%

16%

11%

11%

8%

3%

Angielski

Niemiecki

Francuski

Hiszpański

Rosyjski

Włoski

Inne2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139

27. Których języków obcych uczysz się lub uczyłeś/aś w trakcie studiów?


12%

12%

8%

4%

9%

8%

6%

5%

3%

9%

9%

7%

3%

1%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Szkoła prawaangielskiego

Szkoła prawaniemieckiego

Szkoła prawaamerykańskiego

Szkoła prawafrancuskiego

Inne

20082007

2006

Udział w zajęciach szkoły prawa obcego

Nie brałem udziału, ponieważ nie ma w mieście gdzie studiuję:

7%

4%

6%

11%

6%

28. Czy brałaś/eś udział w zajęciach w ramach którejś ze szkół prawa obcego?


Atrakcyjność aplikacji specjalistycznych

39%

33%

24%

26%

17%

10%

13%

6%

10%

4%

8%

43%

35%

25%

19%

19%

9%

10%

4%

6%

4%

7%

39%

36%

29%

19%

17%

9%

5%

5%

4%

2%

6%

Aplikacja adwokacka

Aplikacja radcowska

Aplikacja sądowa

Aplikacja notarialna

Aplikacja prokuratorska

Aplikacja dyplomatyczna

Aplikacja administracyjna

Aplikacja rzecznika patentowego

Aplikacja komornicza

Aplikacja sejmowa

Nie zamierzam przystępować do aplikacji

200820072006

92%

2. Proszę powiedzieć do jakiego/jakich egzaminu/ów na wymienione poniżej aplikacje zamierzasz przystąpić?

2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139


Obowiązkowe praktyki studenckie(odbyte i przyszłe)

39%

24%

21%

13%

8%

6%

7%

7%

5%

2%

38%

30%

21%

14%

11%

6%

4%

8%

4%

2%

47%

35%

21%

15%

11%

7%

6%

5%

3%

4%

Sąd

Mała kancelaria polska

Prokuratura

Duża kancelaria polska

Administracja publiczna

Kancelaria międzynarodowa

Dział prawny przedsiębiorstwa

Bank

Firma konsultingowa

Inne

2008

2007

2006

Procenty nie sumują się do 100, gdyż student mógł odbywać, lub ma zamiar

odbywać praktyki w więcej niż jednym miejscu

29. Gdzie odbywałeś/aś lub odbędziesz obowiązkowe praktyki studenckie?

2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139


Odbyte dobrowolne praktyki studenckie

31%

31%

13%

12%

19%

5%

11%

5%

4%

4%

38%

27%

11%

13%

11%

5%

8%

4%

6%

2%

40%

26%

14%

14%

10%

8%

7%

6%

3%

7%

Mała kancelaria polska

Sąd

Duża kancelaria polska

Administracja publiczna

Prokuratura

Kancelariamiędzynarodowa

Bank

Dział prawnyprzedsiębiorstwa

Firma konsultingowa

Inne

200820072006

Gdzie odbywałeś dodatkowe praktyki studenckie? (N=547)

48%

6%46%

% studentów, którzy odbywali dobrowolne praktyki:

Tak

Nie Brak danych

Nieznaczny wzrost w stosunku do roku 2007


Pośrednictwo ELSA w szukaniu praktyk studenckich

Czy szukając praktyk korzystałeś z pośrednictwa ELSA?

26%

8%67%

Tak

Nie

2007 (23%)

Nie wiem/ Nie pamiętam

N=1139


Znajomość projektów Elsa

65%58%

46%38%

34%33%

30%29%29%

26%25%

23%23%

22%21%

17%17%

16%

Dni Edukacji Praw niczej

Adapciak – Obóz adaptacyjny dla studentów I roku

Konkurs na Najlepszego Studenta Praw a Primus in Primis

Lokalny Konkurs Krasomów czy

Praktyki krajow e

Ogólnopolski Dzień Praktyk Prawniczych

Konkurs w iedzy podatkowej Moneta Aurea

Praw nicza Akademia Filmow a

Prawnicze Targi Pracy

Wokanda – w yjścia na rozpraw y do sądów

Ogólnopolski Konkurs na Glosę

Patrole Policyjne

Praktyki międzynarodow e

Konkurs na Najlepszą Pracę Magisterską Luminarz

Ogólnopolska Konferencja Podatkow a

Konkurs ITele©t

Konkurs na esej w języku angielskim Verba Legis

Konkurs Law Games

Które projekty ELSA znasz?

N=1139


6. Dane demograficzne


DEMOGRAFIA

Rok studiów

30%

34%

36%

27%28%29%30%31%32%33%34%35%36%37%

III rok IV rok V rok

N=1139


18%

13%

13%

8%

7%

4%

4%

3%

3%

2%

2%

2%

2%

2%

Administracja

Ekonomia

Europeistyka

Historia

Stosunki Międzynarodowe

Politologia

Zarządzanie

Dziennikarstwo

Filologia angielska

Finanse i Rachunkowość

Kulturoznawstwo

Socjologia

Filologia Polska

Inne

Na jakim drugim kierunku studiujesz? (N=168 studentów)

15%85%

Czy studiujesz równolegle inny kierunek studiów?

Tak

Nie

DEMOGRAFIA

N=1139


Czy miasto, w którym studiujesz jest Twoim rodzinnym miastem?

Z jakiej wielkości miejscowości pochodzisz?

(Studenci nie studiujący w swoim rodzinnym mieście N=708)

17%

28%

27%

21%

6%

Wieś

Miasto do 50.000mieszkańców

Miasto od 50.001 do 100.000mieszkańców

Miasto od 100.001 do 500.000mieszkańców

Miasto powyżej 500.001mieszkańców

38%

62%

Tak

Nie

DEMOGRAFIA

N=1139


27%

26%

26%

12%

9%

21 lat lubmniej

22 lata

23 lata

24 lata

25 i więcej

PŁEĆ WIEK

45%

55%

Mężczyzna

Kobieta

DEMOGRAFIA

Średnia: 23 lata

N=1139

Studenci Prawa W Polsce 2008

Education