Stappenplan houtstookinstallaties - Kas als Energiebron · Overzicht stappenplan: eerst denken dan doen! 1. Keuze voor houtstook 2. Hout als brandstof 3. Installatie en vergunning

Door en voor tuinders

Jeroen Larrivee & Thijs Hoek – BlueTerra Energy Experts

Januari 2018

Stappenplan houtstookinstallaties

Houtstook blijft interessant:

• Zelfs bij lage gasprijs

• Zichtbare verduurzaming

• Terugverdientijd <5 jaar

• Geen vergunning nodig

➢ Maar houtstook heeft wel aandachtspunten!

Heeft u al nagedacht over houtstook?

2 © BlueTerra

Overzicht stappenplan: eerst denken dan doen!

1.

Keuze voor houtstook

2.

Hout als brandstof

3.

Installatie en vergunning

4.

Offertes en rentabiliteit

5.

Financiering, validatie en

planning

Aanvullende informatie

1. Beweeg redenen2. Overweging en

gevoeligheid business case

3. Bedrijfsvoering houtketel

4. Benodigd vermogen5. Ketel en brandstof

1. Te gebruiken type A hout

2. Leveranciers houtsnippers & shreds

3. Biomassa coöperaties4. Aandachtspunten

leveringscontract5. Bespaar tips

1. Ketel types (1)2. Ketel types (2)3. Opslag en transport hout4. Rookgas reiniging5. Ketel keuze6. Vergunning en emissie

eisen

1. Gemiddelde ketel prijzen

2. Totale investering3. Programma van Eisen

(PvE)4. Aanvraag budget

offertes

1. Onderbouwing financiering en subsidieaanvraag

2. Validatie haalbaarheid3. Bouw planning

1. Praktijk voorbeeld Vink Sion

2. Ketel leveranciers3. Onafhankelijke

informatie bronnen

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

Snelle navigatie

Terug naar overzicht

3 © BlueTerra

Stel jezelf de volgende vragen:

1. Waarom zoek ik een alternatief voor mijn eenvoudige en relatief bedrijfszekere aardgasketel of WKK?

2. Past een houtketel in mijn bedrijfsstrategie?

3. Heb ik de tijd en motivatie om in de voorfase en opstartfase te ‘investeren’?

4. Houtstook vergt meer tijd aan onderhoud dan gasstook

Keuze voor een houtketelBeweegredenen

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

4 © BlueTerra

Keuze voor een houtketelOverweging en gevoeligheid business case

Overweging:

• Effectieve warmtebenutting, hoeveel draaiuren kan ik maken

• Op welke wijze ga ik mijn belichting en CO2 behoefte invullen?

• Rentabiliteit met name afhankelijk van; vollasturen, SDE+ beschikking

• Houtketel: gelimiteerde vergoeding (euro/kWh) voor warmte, maximale vollasturen beperkt

• HoutWKK: vergoeding voor zowel elektriciteit als warmte, maximale vollasturen beperkt maar hoger dan voor houtketel

Zonder SDE+ is de rentabiliteit laag en met name gevoelig voor:

• Houtprijs, let wel hout moet de juiste kwaliteit hebben en meerdere jaren beschikbaar

• Aardgasprijs en dat van andere brandstoffen

• Warmte & elektriciteitsvraag i.r.t. aardgas- en elektriciteitscontract/staffel

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

5 © BlueTerra

Verschillen in bedrijfsvoering tussen een houtketel en gasketel/-WKK:

• Overwegend meer aandacht nodig, relatief meer (aanloop)storingen

• Aslade en Vuurhaard regelmatig controleren, leeg maken/ reinigen

• Warmtewisselaar regelmatig controleren, reinigen (i.v.m. warmte overdracht, rendement)

• Houttransport regelmatig controleren, reinigen en smeren

• Schoorsteen 1 x per jaar vegen en ieder jaar een servicebeurt

• Houtketel en houtWKK is maatwerk en vergt kennis en ervaring. Laat je informeren door ervaringsdeskundigen!

Keuze voor een houtketelBedrijfsvoering houtketel

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

6 © BlueTerra

Keuze voor een houtketelBenodigd vermogen

Benodigd vermogen wordt gebaseerd op:

• Warmtevraag o.b.v. gasverbruik en/of m3/ha

• Warmteprofiel en basislast

• Bestaande gas- of olieketel als back-up en/of voor piekbelasting

• Volledige warmtevraag (min. 25% warmteafname)

• Met/ zonder warmtebuffer

HoutWKK; vanwege complexiteit een andere tak van sport

Voorbeeld warmteprofiel met ingevulde houtketel zonder warmtebuffer. Een warmtebuffer verbetert de inpassing.

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

7 © BlueTerra

Keuze voor een houtketelKetel en brandstof

Basisregel:

Eerst het hout organiseren, dan pas bijpassende c.q. type houtketel-installatie

Aandachtspunten:

• Zorg voor 1 of meer betrouwbare hout-leveranciers welke minimaal 70% van je houtbehoefte levert

• Kies voor een robuust systeem; waarbij houtaanvoer – hout/ketel/buffer – rookgasreiniging – en warmtebehoefte goed op elkaar zijn afgestemd

• Let op: opgegeven (maximaal) afgegeven thermisch vermogen is uitgelegd op de kwaliteit van het aangeleverde hout (denk aan energiedichtheid/vocht/vervuiling)

• Er zijn houtketels beschikbaar die een hoog of juist laag vochtpercentage aankunnen

• Nat hout (~max. 55% vocht) is meer beschikbaar, is goedkoper en geeft minder (wrijvings-)storingen dan droog hout (~max. 25% vocht) maar heeft een lagere energiedichtheid (MJ/ton)

• Zorg voor een hout- en ketelleverancier die bij problemen voor je klaar staat (24/7-service)

• Zorg dat de houtketel, voor oplevering, datgene doet wat is afgesproken (bv. opknippen betalingen)

• Er zijn hybride ketels verkrijgbaar; zowel houtsnippers, houtpellets als aardgas gestookt

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

8 © BlueTerra

Hout als brandstofTe gebruiken typen A-hout

Over het algemeen geldt:

Houtsnippers of shreds: hogere investering, flexibel, grote installatie, goedkope brandstof, grotere bandbreedte vochtpercentage en afmetingen brandstof

Pellets: lagere investering, minder flexibel, compact, schoon, dure brandstof

Glastuinders maken met name gebruik van snippers en shreds verkregen uit top en takhout afkomstig uit onderhouds-, lees snoeiwerkzaamheden aan plantsoen en bos

Type biomassa:

Voorbeeld normering:

Snippers Shreds Pellets

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

9 © BlueTerra

Hout als brandstofLeveranciers houtsnippers en shreds

• Beschikbaarheid afhankelijk van aanbod, logistieke mogelijkheden en (huidige) gebruikers

• Regionale verschillen beïnvloeden prijs

Voorbeelden biomassa leveranciers:Bio Enerco Gelderland

Biomassa Stroomlijn Noord-Brabant

Bruins & Kwast Overijssel

Comgoed Zuid-Holland

Den Ouden Noord-Brabant

Devobo Totaal/Biomass Overijssel

Dirk van Buijtene Zuid-Holland

Energico Groningen

Energiehout Overijssel

Parenco hout Gelderland

Sita Delft

Van Boekel Zeeland

Vagroen Groningen

Van Vliet Zuid-Holland

Van Werven Gelderland/Flevoland

Bekijk ook de kaart van biomassa leveranciers en gebruikers, zie http://www.avih.nl/

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

10 © BlueTerra

Hout als brandstofBiomassa coöperaties

Voorbeelden van biomassa coöperaties:Coöperatie Biomassalland, Salland Overijssel

Stoken op Streekhout, Achterhoek Overijssel

Energiek landschap Weteringse Broek Overijssel

Biomassaketen Food Valley, Gelderse Vallei Gelderland

Biomassaketen West-Betuwe Gelderland

Biomassaketen Noord-Veluwe (IGEV) Gelderland

Coöperatie Duurzame Energieketen de Baronie (CDEB) Noord-Brabant

Eigenschappen coöperatieve samenwerking:• Lange termijn relatie

• Stabielere prijs

• Lokale biomassa wordt lokaal benut

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

11 © BlueTerra

Hout als brandstofAandachtspunten leveringscontract

Prijsstelling, betaling & contracttermijn

• Afrekenen op basis van €/GJ (middels Joulemeter), of €/ton, €/m3 inclusief afgeleverd!

• Looptijd contract; probeer met juiste prijs/kwaliteit jaar- of meerjaren contract af te sluiten!

• Betalingscondities & facturatie

• Evaluatiemoment(en) inplannen, ontbindende voorwaarden, geschillen & aansprakelijkheid

• Indien mogelijk afspraken maken over inname as

Product

• Mate van verontreiniging; zuiver A-hout of veel blad, naald en zand en mogelijk zelfs veel verfresten (=B-hout)

• Herkomst/duurzaamheid; afkomstig van snoeiwerkzaamheden of speciaal voor energie bos gekapt?

• Deeltjesgrootte & vochtgehalte; percentage droge stofgehalte (%ds) en asgehalte

Levering, acceptatie & afkeur

• Leveringszekerheid & voorraad

• Loco/ franco; vracht of boot

• Losadres, loswijze, weegbrief & overdracht

• Planning & wijze van afroep

• Condities afkeur product

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

12 © BlueTerra

Hout als brandstofBespaar tips

1. Verlaag exploitatiekosten d.m.v. aanschaf robuuste installatie die meerdere kwaliteiten brandstof aankan

2. Bij vochtig hout kan met een Economizer of Rookgascondensor tussen 10 tot 30% warmte teruggewonnen worden, lees extra kosten bespaard worden op hout- danwel gasinkoop

(lees ook factsheet ‘Warmte uit rookgassen’ op www.kasalsenergiebron.nl )

3. Vraag ook gemeente en/of lokale bosbeheerder naar tak- en tophout en/of laat zelf shredderen door loonbedrijf

4. Verlaag transportkosten/frequentie d.m.v.:

− Grote ontvangst/opslag

− Walking floor i.p.v. verticale buffer zodat geen kraan benodigd is

− Lokale houtleverancier(s); liefst binnen straal van 20 km

− Zelf het hout halen/ transporteren

5. Verkrijg kwantumkorting door met meerdere tuinders hout in te kopen

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

13 © BlueTerra

Installatie en vergunning

Aandachtspunten systeemkeuze

• Goede dimensionering belangrijk! Voor optimale business case kies je een ketel die maximaal 50% van je piekvraag kan leveren

• Investeer in een economiser of een rookgascondensor (bij lage temperatuur afgiftesysteem) voor extra warmtewinning. Dit wordt niet standaard aangeboden

• Laat de leverancier expliciteren dat de ketel met de aangeboden configuratie aan de emissie eisen gaat voldoen

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

14 © BlueTerra

Beweegbaar rooster, vlak

• Grootte hout: G30 – G100

• Vochtpercentage: < 30%

• Asgehalte > 1%

Installatie en vergunningKetel types (1)

Beweegbaar rooster, schuin

• Grootte: G30 – G100 (transportschroeven)

• Grote: G30 – G150 en groter (hydraulisch)

• Vochtpercentage: < 60%

• Asgehalte > 1%

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

15 © BlueTerra

Vast rooster, onder invoer

• Pellets: Standaard norm

• Vochtpercentage: < 30%

• Asgehalte > 1%

Installatie en vergunningKetel types (2)

Wervelbed, boven invoer

• Grootte: < G50

• Vochtpercentage: < 45%

• Asgehalte > 1% Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

16 © BlueTerra

Installatie en vergunningRookgasreiniging

Fijnstof:

(multi)Cycloon Standaard, voor grof stof

Doekenfilter Grof en fijnstof, lagere investering hoge exploitatiekosten

Elektrostatisch filter Met name fijn stof, hogere investering, lage exploitatiekosten

deNOx-systemen:

SNCR Ammoniak of een ureum-wateroplossing wordt in het afgas gespoten. Bij die reactie wordt NOx omgezet in water en stikstof. Lagere investering/hogere exploitatiekosten, minder efficiënt

SCR Bij dit proces wordt daarnaast gebruik gemaakt van een katalysator. Hoge investering, lagere exploitatiekosten, grotere efficiency

Enkele leveranciers:

Hanwel, Steuler, DCL

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

17 © BlueTerra

Opslag van hout op locatie:

Afhankelijk van beschikbare ruimte, type brandstof, benodigde capaciteit en bereikbaarheid

Installatie en vergunningOpslag en transport hout

Silo opslag Bunker opslag Wisselcontainer

Transport systemen:Schroef/ vijzel:• Storingsgevoeliger bij verkeerde houtkeuze • Met name geschikt voor pellets • Afmetingen hout: G30 – G100• Betere dosering mogelijk• Flexibeler (positie bunker tov ketel invoer)

Hydraulische pers/ walking floor:• Robuust systeem; minder kans op storingen • Geschikt voor snippers en shreds • Afmetingen hout: G30 – G150• Meest bedrijfszekere (minder kans op storingen)• Minder homogeen hout mogelijk• Duurder• Dosering hout mogelijk

Transportketting:• Robuust systeem; minder kans op storingen • Geschikt voor snippers en shreds • Afmetingen hout: G30 – G150• Geschikt voor transport voor het overbruggen van grote afstanden en hoogteverschillen

Schroef transport

Walking floor Transport ketting

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

18 © BlueTerra

Installatie en vergunningVergunning en emissie eisen

Vergunning:

• Per 1 januari 2013 volstaat slechts een Melding bij bevoegd gezag

• Bij een nieuw te bouwen ketelhuis is wel een Bouwvergunning benodigd

• (Activiteit, energieproductie, moet passen binnen het bestemmingsplan)

• Installatie moet wel voldoen aan de emissie eisen

Emissie eisen:

Genoemde emissies zijn o.b.v. 6 vol% O2 in het rookgas

Thermisch

vermogen ketel

Stikstofoxiden

(NOx)

Zwaveldioxide

(SO2)Fijnstof

Onverbrande

koolwaterstoffen

(CxHy)

MWth mg/nm³ mg/nm³ mg/nm³ mg/nm³

< 1 MWth 300 200 40 n.v.t.

1 - 5 MWth 275 200 20 n.v.t.

> 5 MWth 145 200 5 n.v.t.

Emissie eisen houtketels

Bron: Activiteitenbesluit milieubeheer, artikel 3.10 (23-11-16)

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

19 © BlueTerra

Offertes en investeringenGemiddelde houtketel prijzen

Invloed factoren:

• Installatie grootte (groter is relatief voordeliger)

• Kwaliteit kost geld, maar levert substantieel meer bedrijfszekerheid en mogelijkheden qua brandstof inkoop

• Sommige ketelleveranciers leveren uit serieproductie, andere one-off’s

• Budget offertes bevatten vaak ‘gaten’, voor een degelijk systeem komt er meerwerk bij

• Hout-WKK’s zijn circa 2x duurder dan ketels

Investeringen, zoals bekend bij BlueTerra

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

0

100

200

300

400

500

0 5 10

Inve

ster

ing

[k€

/MW

th]

Vermogen [MWth]

Houtketel

0

200

400

600

800

1000

1200

0 5 10 15 20Inst

alla

tie

pri

js [

k€/M

Wth

]

Vermogen [MWth]

HoutWKK o.b.v. stoomturbine

20 © BlueTerra

Offertes en investeringenTotale investering

Voorbeeld investeringen voor een 1.500 kWth ketel en een piek vraag van 2.500 kWth

Zelf de kosten/opbrengsten berekenen? Gebruik het Kas als Energiebron houtketel model

Investeringskosten voor een 1.500 kWth houtketel met piekketel, ketelhuis en overhead kosten

Investeringen en uiteindelijke opbrengsten in vergelijking met een gasketel

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

21 © BlueTerra

Offertes en investeringenProgramma van Eisen (PvE)

Opnemen in het programma van eisen:

• Opleveringtermijn complete installatie

• Betrouwbaarheid/ bedrijfszekerheid (in minimale operationele uren per jaar)

• Termijn & kosten levering onderdelen

• Betalingsvoorwaarden

• Onderhoud; 24/7-servicecontract

• Machinebreuk

• Acceptatietest voordat alle facturen zijn betaald

• Andere garanties en verzekeringen

• Evt. Boete- en prestatieclausules

Verdere aandachtspunten

• Betrek ook je verzekeringsmaatschappij tijdig bij je plannen

• Aanhouden gasaansluiting, ketel en gas WKK is zeker in de opstartfase verstandig

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

22 © BlueTerra

Offertes en investeringenAanvraag budget offertes

• Stel een eerste Programma van Eisen op alvorens offertes aan te vragen

• Minstens drie aanvragen indienen bij verschillende leveranciers en vergelijken mbv het Programma van Eisen (PvE)

• Toets de offertes ook met ervaringsdeskundigen/tuinders met houtketel of houtWKK

• Adhv de investerings- en exploitatiekosten kan de eerste haalbaarheid/rentabiliteit worden achterhaald

• Vraag om een robuust systeem waarbij hout-ketel-aanvoer-buffer-rookgasreiniging-warmtebehoefte goed op elkaar zijn afgestemd en een bewezen staat van dienst heeft (referenties bij collega-tuinder)

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

23 © BlueTerra

Financiering, validatie en planningKapitaal en subsidies

Algemeen

• Zorg voor een goed ondernemers- en financieringsplan

• Lease constructies mogelijk

Eigen kapitaal

• Banken willen doorgaans slechts 70% lenen -> eigen kapitaal nodig

• Financiering, getekende intentieverklaringen nodig voor subsidieaanvraag

− achtergestelde lening,

− strategische samenwerking (aandelen)

• SDE+ subsidie: maak het eigen vermogen duidelijk aantoonbaar en waar mogelijk liquide:

− RVO eist een verantwoording van 20% eigen vermogen

− Hiervan moet tenminste een deel liquide te maken zijn

− RVO vraagt altijd een onderbouwing hoe het project gefinancierd wordt en wijst de subsidie af bij onvoldoende vertrouwen

Vreemd vermogen

• Intentieverklaring van de bank

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

24 © BlueTerra

Financiering, validatie en planningKapitaal en subsidies

Subsidie mogelijkhedenSDE+ Stimulering Duurzame Energieproductie

− Subsidie regeling waarbij de geproduceerde energie wordt gesubsidieerd

− Hoogte afhankelijk van de systeemgrootte en vollasturen

− Looptijd 12 jaar

− Netto subsidie is basisbedrag minus marktwaarde grijze energie (correctiebedrag)

− Vergoeding en maximaal aantal vollasturen verschilt per regeling. Systemen groter dan 5 MW kunnen gebruik maken van de warmtestaffel en zijn daardoor veel gunstiger. Kies wel de juiste staffel passend bij je warmtevraag.

− Voor systemen kleiner dan 5 MW geldt een basisbedrag van 55 €/MWh, een correctiebedrag van 29 €/MWh en maximaal 3000 vollasturen.

− Meer informatie: www.rvo.nl

− Rekenvoorbeeld groot: 5 MWth * 3000 vollasturen * 64 €/MWh netto = 960 000€ subsidie per jaar

− Rekenvoorbeeld klein: 1,5 MWth * 3000 vollasturen * 26 €/MWh netto = 117 000€ subsidie per jaar

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

Vollasturenbasisbedrag €/MWh

voorl. Correctiebedrag €/MWh

netto subsidie €/MWh

3000 81 17 643500 74 17 574000 68 17 514500 64 17 475000 60 17 435500 57 17 406000 55 17 386500 53 17 367000 51 17 347500 50 17 338000 48 17 318500 47 17 30

Warmtestaffel SDE+ 2018 ketel op biomassa >5 MWth

25 © BlueTerra

Financiering, validatie en planningValidatie haalbaarheid

Valideren technische haalbaarheid

• Toets de offerte op gebreken (rookgasreiniger, smeerolie systeem etc.) met een ervaringsdeskundige/expert

• Controleer de integratie met de huidige verwarmingssystemen (warmtewisselaars, temperatuur traject, ruimte etc.)

Valideren economische haalbaarheid

• Toets de haalbaarheid/rentabiliteit nogmaals a.d.h.v. reële investerings- en exploitatiekosten (offertes installatie, houtlevering etc.)

• Houdt rekening met engineering en/of commissioning-kosten over de totale bouw en installatie (+/- 15% van aanschafkosten)

Keuze leverancier

• Kijk niet alleen naar de prijs maar vooral ook naar het totale (service)pakket

• Staat hij 24/7 klaar wanneer je tegen problemen aanloopt

• Zorgt hij voor de juiste installatie combinatie, zodat de houtketel-, houtsoort-, buffer- en het aanvoersysteem op elkaar zijn afgestemd!

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

26 © BlueTerra

Financiering, validatie en planningBouw planning

Planning, bouwen en installeren

• Neem evt. een bouwsupervisor in de hand die waakt over de planning & uitvoering over de bouw en installatie en/of steek er zelf veel tijd in

• Stel voorafgaand aan de bouw prestatie eisen op met de verschillende partijen

In bedrijf stellen en exploitatie

• Voer een acceptatietest uit bij in gebruik name, ook i.r.t. minimaal te behalen vermogen en emissienormen (eenmalige emissiemeting voor stof, NOx en CO)

• Zorg middels een service pakket dat je installatie de opgegeven levensduur ook daadwerkelijk haalt

• Elke 2 jaar dient de installatie gekeurd te worden op veilig functioneren, optimale verbranding en energiezuinigheid (act. Regeling art. 3.7m) V

erdere

info

Ke

uze

Bran

dsto

fIn

stallatieO

ffertes

Finan

ciering

27 © BlueTerra

Aanvullende informatiePraktijk voorbeeld – Vink Sion

Investeringsproject

• Houtketel met stoomturbine (HoutWKK)

• 5,3 MWth (90%); 1,15 MWe (19%)

• 8000 draaiuren per jaar

• Totaalrendement >100% op onderwaarde

• Rookgascondensor voor extra thermisch rendement

• Investering ~€6.000.000

• Onderhoud ~€300.000 /jaar

Input – output

• Tak- en tophout gesnipperd, 2 ladingen per dag

• ~45% vocht, 9,4 GJ/ton

• 18.000 ton per jaar

• 250 ton as per jaar

Energieproductie

• 9.200 MWh/j elektriciteit

• 42.400 MWh/j warmte

• 5.100 MWh/j LT-warmte

Houtketel met stoom cyclus

Houtbuffer

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

28 © BlueTerra

Aanvullende informatieVoorbeeld ketel leveranciers

Zie ook Nederlandse vereniging van biomassa ketel leveranciers (NBKL) www.nbkl.nl

Voorbeeld veel voorkomende merken houtketels binnen de glastuinbouw:• Binder• Bioflam• Dantrim• Herz• HoSt• Justin• Kara• Kohlbach• Mawera • Vyncke V

erdere

info

Ke

uze

Bran

dsto

fIn

stallatieO

ffertes

Finan

ciering

29 © BlueTerra

Kennissites:

Kas als energiebron/Duurzame energie/Bio-energie www.kasalsenergiebron.nl

RVO – Kennissite bio energie, SDE+, EHG www.rvo.nl

Biomassakaart www.avih.nl

Nederlandse vereniging van Biomassa Ketel Leveranciers http://nbkl.nl/publicaties

Kennis- en projectgroepen

Studiegroep bio-energie, door en voor glastuinders www.kasalsenergiebron.nl

Programma & Presentaties Studiegroep bio-energie www.energymatters.nl

Projectgroep BioWKK www.biowkk.eu

Overige bronnen

Houtketel model www.kasalsenergiebron.nl

Warmte uit rookgassen www.kasalsenergiebron.nl

Aandachtspunten & voorbeeld houtcontract www.kasalsenergiebron.nl

Aanvullende informatieOnafhankelijke informatie bronnen

Verd

ere in

foK

eu

zeB

rand

stof

Installatie

Offe

rtesFin

ancierin

g

30 © BlueTerra