1 การใช้ Social Media ในการส่ง ข้อมูลผู้ป่วย อันตรายหรือไม่ อย่างไร นพ.นวนรรน ธีระอัมพรพันธุ์ ภาควิชาเวชศาสตร์ชุมชน คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล SlideShare.net/Nawanan [email protected] September 11, 2015
11
การใช Social Media ในการสงขอมลผปวย อนตรายหรอไม อยางไร
นพ.นวนรรน ธระอมพรพนธภาควชาเวชศาสตรชมชนคณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบดมหาวทยาลยมหดล
SlideShare.net/[email protected] 11, 2015
22
Let me expand this talk’s scope to
“Social Media & Medical Professionalism”
33
The Age of User-Generated Content
Time’s Person of the Year 2006:
You
44
Thailand Internet User Profile (2015)
• ส านกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน)(สพธอ. หรอ ETDA)
https://www.etda.or.th/publishing-detail/thailand-internet-user-profile-2015.html
55
Source: ETDA (2015) https://www.etda.or.th/publishing-detail/thailand-internet-user-profile-2015.html
Thailand Internet User Profile (2015)
66
Source: ETDA (2015) https://www.etda.or.th/publishing-detail/thailand-internet-user-profile-2015.html
Thailand Internet User Profile (2015)
77
Source: ETDA (2015) https://www.etda.or.th/publishing-detail/thailand-internet-user-profile-2015.html
Thailand Internet User Profile (2015)
88
Source: ETDA (2015) https://www.etda.or.th/publishing-detail/thailand-internet-user-profile-2015.html
Thailand Internet User Profile (2015)
99
Source: ETDA (2015) https://www.etda.or.th/publishing-detail/thailand-internet-user-profile-2015.html
Thailand Internet User Profile (2015)
1010
Let’s look at some social media case studies...
1111
Social Media Case Study #1: พฤตกรรมไมเหมาะสม
Disclaimer (นพ.นวนรรน):น าเสนอเปนกรณศกษาเพอการเรยนร
เรอง Social Media เทานน ไมมเจตนาลบหล ดหมน หรอท าใหผใดองคกรใด หรอวชาชพใดเสยหาย
โปรดใชวจารณญาณในการอานเนอหา
1212
Social Media Case Study #1: พฤตกรรมไมเหมาะสม
Disclaimer (นพ.นวนรรน):น าเสนอเปนกรณศกษาเพอการเรยนร
เรอง Social Media เทานน ไมมเจตนาลบหล ดหมน หรอท าใหผใดองคกรใด หรอวชาชพใดเสยหาย
โปรดใชวจารณญาณในการอานเนอหา
1313
http://news.mthai.com/hot-news/world-news/453842.html
Social Media Case Study #2: Selfie มประเดน
1414
http://pantip.com/topic/33678081
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=971229119583658&set=a.37957656541558
6.90794.100000897364762&type=1&theater
Social Media Case Study #3: Selfie มประเดน
1515
http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1429341430
Social Media Case Study #4: ดหมนผปวย
1616
Social Media Case Study #5: ละเมดผรบบรการ
Disclaimer (นพ.นวนรรน): น าเสนอเปนกรณศกษาเพอการเรยนรเรอง Social Media
เทานน ไมมเจตนาดหมน หรอท าใหผใดเสยหาย และไมมเจตนาสรางประเดนทาง
การเมองชอ สญลกษณ หรอเครองหมายของบคคล
หรอองคกรใด เปนเพยงการใหขอมลแวดลอมเพอการท าความเขาใจกรณศกษาเทานน ไมใชการใสความวาผนนกระท าการใด อนจะท าใหผนนเสยชอเสยง ถกดหมน หรอถกเกลยดชง
โปรดใชวจารณญาณในการอานเนอหา
1717
Lessons Learned จาก Case Study #5
• องคกรไมมทางหามพนกงานไมใหโพสตขอมลได– ชองทางการโพสตมมากมาย ไมมทางหามได 100%– นโยบายทเหมาะสม คอการก าหนดกรอบไวใหพนกงานโพสตไดตามความ
เหมาะสม ภายในกรอบทก าหนด
• พนกงานยอมสวมหมวกขององคกรอยเสมอ (แมจะโพสตเปนการสวนตว แตองคกรกเสยหายได)– คดกอนโพสต, สรางวฒนธรรมภายในองคกร
• การรกษาความลบขององคกรและขอมลสวนบคคลของลกคา• มนโยบายใหระบตวตนและต าแหนงใหชดเจน• องคกรควรยอมรบปญหาอยางตรงไปตรงมาและทนทวงท
http://www.siamintelligence.com/social-media-policy-cathay-pacific-case/
1818
http://manager.co.th/Entertainment/View
News.aspx?NewsID=9580000076405
Social Media Case Study #6: ละเมดผรบบรการ
1919
Social Media Case Study #7: Privacy Risks
ขอความจรง บน
• "อาจารยครบ เมอวาน ผมออก OPD เจอ คณ... คนไข... ทอาจารยผาไปแลว มา ฉายรงสตอท... ตอนน Happy ด ไมคอยปวด เดนไดสบาย คนไขฝากขอบคณอาจารยอกครง -- อกอยางคนไขชวงนไมคอยสะดวกเลยไมไดไป กทม. บอกวาถาพรอมจะไป Follow-up กบอาจารยครบ"
2020
Social Media Case Study #8: ไมแยก Account
2121
Social Media Case Study #9: ไมตรวจสอบขอมล
Disclaimer (นพ.นวนรรน): น าเสนอเปนกรณศกษาเพอการเรยนรเรอง Social Media
เทานน ไมมเจตนาดหมน หรอท าใหผใดเสยหาย
ชอ สญลกษณ หรอเครองหมายของบคคลหรอองคกรใด เปนเพยงการใหขอมลแวดลอมเพอการท าความเขาใจกรณศกษาเทานน ไมใชการใสความวาผนนกระท าการใด อนจะท าใหผนนเสยชอเสยง ถกดหมน หรอถกเกลยดชง
โปรดใชวจารณญาณในการอานเนอหา
2222
Social Media Case Study #10: ไมตรวจสอบขอมล
Source: Facebook Page โหดสส V2 อางองภาพจากหนา 7 นสพ.ไทยรฐ วนท 6 พ.ค. 2557 และ http://www.reuters.com/article/2013/10/16/us-philippines-quake-idUSBRE99E01R20131016
2323
From a forwarded message in “LINE” in
early July, 2015
Social Media Case Study #11: ความรบผดในการใหค าปรกษาออนไลน
2424
http://www.thairath.co.th/content/413776
Social Media Best Practice Resources
2525
http://www.doctorcpr.com/blog/5-things-
doctors-should-never-post-on-social-
media/
Social Media Best Practice Resources
2626
Risks of Social Media
• Blurring lines between personal & professional lives
• Work-life balance
• Inappropriate & unprofessional conduct
• False/misleading information
• Limitations & liability of online consultations
• Privacy risks
2727
Line เสยงตอการละเมด Privacy ผปวยไดอยางไร?
• ขอมลใน Line group มคนเหนหลายคน• ขอมลถก capture หรอ forward ไป share ตอได• สง/แชร ผดคน• ขอมล cache ทเกบใน mobile device อาจถกอานได (เชน ท า
อปกรณหาย หรอเผลอวางเอาไว)• ขอมลทสงผาน network ไมไดเขารหส• ขอมลทเกบใน server ของ Line ทางบรษทเขาถงได และอาจถก
hack ได• Password Discovery
2828
Social Media Case Study #4: มอแชรแพรโพสตลบ
http://sport.sanook.com/84101/นองกอย-โคชเช-จบยาก-อ.พทกษ-ขดไลนปรศนาใหนกขาวเผยแพร/
2929
Since social media come with risks• Should people stop using it?• Should CIO ban its use by
employees?
3030
Maslow's Hierarchy of Needs
Image Source: http://en.wikipedia.org/wiki/Maslow's_hierarchy_of_needs
3131
Why People Use Social Media?
• To seek & to share information/knowledge• To seek & to share valued opinion• To seek & to give friendship/relationship• To seek & to give mental support, respect, love,
acceptance
• In simplest terms: To “socialize”
3232
Some Social Media in Healthcare: PatientsLikeMe
PatientsLikeMe.com
3333
Some Social Media in Healthcare: CaringBridge
CaringBridge.org
3434
Why People Use Social Media in Healthcare?
• To seek & to share health information/knowledge– Information asymmetry in healthcare– Information could be general or personalized
• To seek & to share health-related valued opinion• To seek & to give friendship/relationship• To seek & to give mental support, respect, love,
acceptance during medical journeys• To consult/socialize/give support among colleagues
3535
• Richard Davies deBronkart Jr.
• Cancer survivor & blogger
• Found proper cancer treatment through online social network after diagnosis
• Activist for participatory medicine & patient engagement through information technology
Meet E-Patient Dave
http://www.epatientdave.com/
3636
• Not “Electronic” Patient
• Engaged
• Equipped
• Empowered
• Educated
• Enlightened
• Etc.
Dave’s E-Patient Definition
From Dr. Danny Sands’ tutorial presentation at AMIA2013
3737
So... How should we use social media in healthcare as
health professionals?
3838
• Technical solutions– Restrict use of social media
– Secure platform
– “Secure messaging” applications
• Management solutions– Organizational social media policy & enforcement
– User awareness training
– Organizational culture & best practices
Solutions for Proper Social Media Use in Healthcare
3939
ทางออกส าหรบการ Consult Case ผปวย
• ใชชองทางอนทไมมการเกบ record ขอมล ถาเหมาะสม• หลกเลยงการระบหรอ include ชอ, HN, เลขทเตยง หรอ
ขอมลทระบตวตนผปวยได (รวมทงในภาพ image)• ใช app ทปลอดภยกวา• Limit คนทเขาถง
(เชน ไมคยผาน Line group)• ใชอยางปลอดภย (Password, ดแลอปกรณไวกบตว,
เชค malware ฯลฯ)
4040
กฎหมายทเกยวของกบขอมลสขภาพ
• พรบ.สขภาพแหงชาต พ.ศ. 2550
• มาตรา 7 ขอมลดานสขภาพของบคคล เปนความลบสวนบคคล ผใดจะน าไปเปดเผยในประการทนาจะท าใหบคคลนนเสยหายไมได เวนแตการเปดเผยนนเปนไปตามความประสงคของบคคลนนโดยตรง หรอมกฎหมายเฉพาะบญญตใหตองเปดเผยแตไมวาในกรณใด ๆ ผใดจะอาศยอ านาจหรอสทธตามกฎหมายวาดวยขอมลขาวสารของราชการหรอกฎหมายอนเพอขอเอกสารเกยวกบขอมลดานสขภาพของบคคลทไมใชของตนไมได
4141
ประมวลกฎหมายอาญา
• มาตรา 323 ผใดลวงรหรอไดมาซงความลบของผอนโดยเหตทเปนเจาพนกงานผมหนาท โดยเหตทประกอบอาชพเปนแพทย เภสชกร คนจ าหนายยา นางผดงครรภ ผพยาบาล นกบวช หมอความ ทนายความ หรอผสอบบญชหรอโดยเหตทเปนผชวยในการประกอบอาชพนน แลวเปดเผยความลบนนในประการทนาจะเกดความเสยหายแกผหนงผใด ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหกเดอน หรอปรบไมเกนหนงพนบาท หรอทงจ าทงปรบ
• ผรบการศกษาอบรมในอาชพดงกลาวในวรรคแรก เปดเผยความลบของผอน อนตนไดลวงรหรอไดมาในการศกษาอบรมนน ในประการทนาจะเกดความเสยหายแกผหนงผใดตองระวางโทษเชนเดยวกน
4242
ค าประกาศสทธผปวย
• เพอใหความสมพนธระหวางผประกอบวชาชพดานสขภาพกบผปวย ตงอยบนพนฐานของความเขาใจอนดและเปนทไววางใจซงกนและกน แพทยสภา สภาการพยาบาล สภาเภสชกรรม ทนตแพทยสภา คณะกรรมการควบคมการประกอบโรคศลปะ จงไดรวมกนออกประกาศรบรองสทธของผปวยไว ดงตอไปน
1. ผปวยทกคนมสทธพนฐานทจะไดรบบรการดานสขภาพ ตามทบญญตไวในรฐธรรมนญ2. ผปวยมสทธทจะไดรบบรการจากผประกอบวชาชพดานสขภาพโดยไมมการเลอกปฏบต เนองจากความแตกตางดานฐานะ เชอชาต สญชาต ศาสนา สงคม ลทธการเมอง เพศ อาย และ ลกษณะของความเจบปวย3. ผปวยทขอรบบรการดานสขภาพมสทธทจะไดรบทราบขอมลอยางเพยงพอ และเขาใจชดเจน จากผประกอบวชาชพดานสขภาพเพอใหผปวยสามารถเลอกตดสนใจในการยนยอมหรอไมยนยอมใหผประกอบวชาชพดานสขภาพปฏบตตอตน เวนแตเปนการชวยเหลอรบดวนหรอ จ าเปน4. ผปวยทอยในภาวะเสยงอนตรายถงชวต มสทธทจะไดรบการชวยเหลอรบดวนจากผประกอบวชาชพดานสขภาพโดยทนทตามความจ าเปนแกกรณ โดยไมค านงวาผปวยจะรอง ขอความชวยเหลอหรอไม5. ผปวยมสทธทจะไดรบทราบชอ สกล และประเภทของผประกอบวชาชพดานสขภาพทเปน ผใหบรการแกตน6. ผปวยมสทธทจะขอความเหนจากผประกอบวชาชพดานสขภาพอน ทมไดเปนผใหบร การแกตน และมสทธในการขอเปลยนผใหบรการ และสถานบรการได7. ผปวยมสทธทจะไดรบการปกปดขอมลเกยวกบตนเอง จากผประกอบวชาชพดานสขภาพโดยเครงครด เวนแตจะไดรบความยนยอมจากผปวยหรอการปฏบตหนาทตามกฎหมาย8. ผปวยมสทธทจะไดรบทราบขอมลอยางครบถวน ในการตดสนใจเขารวมหรอถอนตวจากการเปนผถกทดลองในการท าวจยของผประกอบวชาชพดานสขภาพ9. ผปวยมสทธทจะไดรบทราบขอมลเกยวกบการรกษาพยาบาลเฉพาะของตนทปรากฏใน เวชระเบยนเมอรองขอ ทงน ขอมลดงกลาวตองไมเปนการละเมดสทธสวนตวของบคคลอน10.บดา มารดา หรอผแทนโดยชอบธรรม อาจใชสทธแทนผปวยทเปนเดกอายยงไมเกน สบแปดปบรบรณ ผบกพรองทางกายหรอจต ซงไมสามารถใชสทธดวยตนเองได
7. ผปวยมสทธทจะไดรบการปกปดขอมลเกยวกบตนเอง จากผประกอบวชาชพดานสขภาพโดยเครงครด เวนแตจะไดรบความยนยอมจากผปวยหรอการปฏบตหนาทตามกฎหมาย
4343
ค าประกาศสทธและขอพงปฏบตของผปวย
4444
ตวอยางนโยบายดาน Social Media ขององคกร/มหาวทยาลย
4545
• ขอความบน Social Network สามารถเขาถงไดโดยสาธารณะ ผเผยแพรตองรบผดชอบ ทงทางสงคมและกฎหมาย และอาจสงผลกระทบตอชอเสยง การท างาน และวชาชพของตน
• ระมดระวงอยางยง ในการเผยแพรประเดนท Controversial เชน การเมอง ศาสนา
• ไมไดหาม แตใหระวง เพราะอาจสงผลลบตอตนหรอองคกรได
MU Social Network Policy
4646
• ความรบผดชอบทางกฎหมาย– ประมวลกฎหมายอาญา ความผดฐานหมนประมาท
– พรบ.วาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอร
– ขอบงคบสภาวชาชพ เกยวกบจรยธรรมแหงวชาชพ
– ขอบงคบมหาวทยาลยมหดล วาดวยจรรยาบรรณของบคลากรและนกศกษามหาวทยาลยมหดล
– ขอบงคบมหาวทยาลยมหดล วาดวยวนยนกศกษา
MU Social Network Policy
4747
• ไมละเมดทรพยสนทางปญญาของผอน อางถงแหลงทมาเสมอ(Plagiarism = การน าผลงานของคนอนมาน าเสนอเสมอนหนงเปนผลงานของตนเอง)
• แบงแยกเรองสวนตวกบหนาทการงาน/การเรยน– แยก Account ของหนวยงาน/องคกร ออกจาก Account บคคล
– Facebook Profile (สวนตว) vs. Facebook Page (องคกร/หนวยงาน)
• ในการโพสตทอาจเขาใจผดไดวาเปนความเหนจากมหาวทยาลย/หนวยงาน ใหระบ Disclaimer เสมอวาเปนความเหนสวนตว
MU Social Network Policy
4848
• หามเผยแพรขอมล sensitive ทใชภายในมหาวทยาลยกอนไดรบอนญาต
• บคลากรทางการแพทยหรอผใหบรการสขภาพ– ระวงการใช Social Network ในการปฏสมพนธกบผปวย (ความลบผปวย และการ
แยกแยะเรองสวนตวจากหนาทการงาน)
– ปฏบตตามจรยธรรมของวชาชพ
– ระวงเรองความเปนสวนตว (Privacy) และความลบของขอมลผปวย
– การเผยแพรขอมล/ภาพผปวย เพอการศกษา ตองขออนญาตผปวยกอนเสมอ และลบขอมลทเปน identifiers ทงหมด (เชน ชอ, HN, ภาพใบหนา หรอ ID อนๆ) ยกเวนผปวยอนญาต (รวมถงกรณการโพสตใน closed groups ดวย)
• ตงคา Privacy Settings ใหเหมาะสม
MU Social Network Policy
4949
ตวอยางนโยบายดานการใหขอมลผานสอของวชาชพ
5050
Example Professional Code of Conduct
5151
Example Professional Code of Conduct
5252
เนอหาอะไรไมควรเผยแพรสสาธารณะในเวบและ Social Media หนวยงาน:
ขอเสนอตอคณะท างานพฒนาเวบไซตคณะฯ ของ รพ.รามาธบด และศนยการแพทยสรกต
นพ.นวนรรน ธระอมพรพนธ
อาจารย ภาควชาเวชศาสตรชมชน
รองผอ านวยการบรหารสถาบนการแพทยจกรนฤบดนทร ฝายสารสนเทศ
คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด
3 มถนายน 2557
ตวอยางนโยบายดาน Social Media ของ รพ.
5353
มขอมลผปวยทปรากฏ Identifiers (ชอ, HN, 13 หลก, ใบหนา,ค าใบ, e-mail address, ทะเบยนรถ ฯลฯ) โดยไมไดขออนญาต
การใหขอมลผบาดเจบกบสอมวลชน ไมควรระบชอ ยกเวนผปวยหรอญาตอนญาต, เปนขอมลสาธารณะอยกอนแลว, ใหขอมลกบพนกงานเจาหนาท หรอมความจ าเปนเพอประโยชนของผปวย (เชน ประกาศตามหาญาต)
ภาพหรอเนอหาทละเมดลขสทธ น ามาลงโดยไมไดรบอนญาต และไมให credit เจาของ
กลมเนอหาทละเมดสทธผอน
5454
ผดกฎหมาย, ขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนด, ดหมน ใหรายผอน
ชวนทะเลาะ, สรางความแตกแยก, ประเดน sensitive
วพากษวจารณพฤตกรรมผรบบรการ (แมไมระบชอ)
ความลบ/เรองภายในคณะฯ ทไมมประโยชนกบบคคลภายนอก
เนอหา/ภาพ ทสอถงองคกรในทางลบ หรออาจถกมองในแงลบ
โฆษณาสนคา หรอหาประโยชนสวนตว
กลมเนอหาทสรางความเสยหายตอภาพลกษณองคกร
5555
เรองสวนตว แตโพสตในเวบ/Page หนวยงาน หนวยงานควรใช Facebook Page ไมใช Facebook Account บคคล
ควรแยก Page หนวยงาน และ Account สวนตว ออกจากกน
การแชร/กด Like ไมคด ใน account หนวยงาน (เนอหาไมเกยวกบหนวยงาน แตตวเองชอบ )
ขาว/ความรทางการแพทย ทไมไดตรวจสอบความถกตอง/เปนเทจ
ใชชอหรอ Logo คณะฯ แตเปนความเหนสวนตว
Spam/ภาพลามก ทมผโพสตผาน Webboard/Social Mediaแลวไม monitor เปนประจ า
กลมเนอหาทเกดจากความไมระมดระวงของ Admin
5656
โครงการจดท าแนวทางปฏบตในการใชงาน
สอสงคมออนไลนของผประกอบวชาชพดานสขภาพ ส านกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต
(อยระหวางท าการศกษา)
นพ.นวนรรน ธระอมพรพนธ
5757
สรป
• Social Media เปน trend ของสงคมในปจจบนทปฏเสธไมได
• Social Media ส าคญในชวตประจ าวน เพราะเปนโอกาสในการเขาถงขอมล และการเขาสงคม
• Social Media ส าคญในทางสขภาพ เพราะเปนโอกาส(Help) ในการ empower, engage และ educate ผปวย (“e-patient”)
• Social Media ส าคญ เพราะเปนความเสยง (Harm) ทหากไมตระหนกและระมดระวง กสงผลรายตอผใชและผปวยได
5858
สรป
• รพ. ควรมนโยบายและอบรมดาน Social Media และ Security & Privacy และควรจ ากดการใช Social Media ในการ consult หรอสงตอขอมลผปวยเทาทจ าเปน โดยไมควรระบตวตนผปวยได และตระหนกในขอจ ากดของการใช IT ในการดแลผปวย
• วชาชพตางๆ โดยเฉพาะวชาชพทางสขภาพ ควรมนโยบายและสรางความตระหนกเรองการใช Social Media อยางเหมาะสมแกผประกอบวชาชพนนๆ
• บคคลควรตระหนกถงความเสยงในการใช Social Media อยเสมอ และใชอยางระมดระวง รบผดชอบ และมจรยธรรม