RM2008-07 Aug-September

N E W S P A P E R P O S TMa˙r

u© m

ill‐Ì

iΩwiti

Malt

in •

Sena

59

• AW

ISSU

-SET

TEMB

RU 2

008

• Nu

mru

7 7

8, M

arqu

is Sc

iclun

a Str

eet,

Naxx

ar N

XR 2

607

Naqra DaqsTikka...

Qalg˙uhieli ‘Tikka’ g˙ax, g˙alkemm g˙andi ˙dax-il sena, ma nafx naqra jew nikteb… l-anqas tikka!

Meta f’April kellna Jum il-Ktieb, jien g˙idt lill-˙abiba tieg˙i Nina: “Dan mhux g˙alija g˙ax jien ma nafx naqra jew nikteb!”

Hi we©bitni: “Jekk ma tafx taqra jew tikteb, tisma’ xi storja tinqara taf… tara l-istampi taf. Qabel ma kien hawn il-kotba, mhux bil-fomm kienu jirrakkuntaw l-istejjer u kull ma riedu jg˙idu g˙adda minn ©enerazzjoni g˙al o˙ra? U, wara kollox, dejjem tista’ tg˙id dak li g˙andek xi tg˙id u xi ˙add jiktibhielek.”

G˙o©bitni din l-idea g˙ax ilni ˙afna na˙seb fuq din l-imbierka kelma: ‘tikka’ g˙ax kull meta nisma’ din il-kelma donnha g˙alija jkollha tifsira speçjali. Nisma’ lill-g˙alliema tg˙idilna li t-tikka importanti li nag˙mluha biex nuru li rridu nieqfu… U jien niftakar meta nkun miexja u nasal f’tarf il-bankina. Ng˙id: ‘hawn irrid nag˙mel tikka, issa biΩΩejjed; irrid nieqaf.’

Nag˙mlu wkoll tikka fuq xi ittri. Hekk l-istess ittra, meta tag˙mlilha t-tikka, tibdel il-˙oss tag˙ha. Per eΩempju, fil-parabbola ta’ l-iben il-˙ali, l-iben il-kbir jg˙id: “Tag˙mel festa lil dan ibnek li ˙lielek ©idek kollu… u lili mank qatt tajtni gidi biex naqsmu ma’ ˙biebi?!” Kemm hawn nies li anqas jaraw it-tikka fuq il-‘g’ u j˙awdu s-sens kollu! Kemm hi sinjura l-lingwa tag˙na li b’daqsxejn ta’ tikka tag˙mel differenza daqshekk kbira.

Qatt ˙aristu lejn is-sema f’lejl bla s˙ab? Is-sema tkun miΩg˙uda bit-tikek jiddu. Kemm kwiekeb jilmg˙u ‘l bog˙od! Tikka wa˙edha ma tfisser xejn, iΩda ˙afna tikek Ωg˙ar jimlew is-sema bi ©miel liema b˙alu. G˙al ˙afna nies huma biss kwiekeb, iΩda g˙al min jifhem kull wa˙da jag˙rafha b’isimha. Kull tikka hija pjaneta, dinja, xemx… U jekk tiççaqlaq wa˙da minnhom taffettwa s-sema kollu.

Jekk t˙ares mill-qrib lejn ritratt ta’ gazzetta tinteba˙ li hu mag˙mul minn eluf kbar ta’ tikek. Flimkien

jag˙mlu dawk ir-ritratti sbie˙. L-istess l-istampa ta’ fuq television jew kompjuter. Eluf ta’ tikek Ωg˙ar, kull wa˙da qisha ma tiswa xejn, imma flimkien ma’ l-o˙rajn tag˙mel stampi li jsa˙˙ruk.

X’inhi x-xita, jekk mhux ˙afna qtar neΩlin flimkien? X’inhu l-ba˙ar, jekk mhux ˙afna qatriet ilma mi©bura flimkien? X’inhi foresta, jekk mhux ˙afna weraq Ωg˙ar u kbar li jikbru flimkien? X’inhu palazz, jekk mhux ˙afna blokki tal-©ebel imqieg˙da fuq xulxin? X’inhu Ω-Ωmien, jekk mhux ˙afna sekondi li jsiru sig˙at, ©ranet u snin. X’inhi l-˙ajja jekk mhux ˙afna atti ta’ m˙abba mag˙mula kuljum?

Kull meta xi ˙add jg˙ajjarni li jien “tikka” niftakar kemm hi importanti kull tikka li teΩisti fil-˙ajja. Meta fhimt dan kollu qatt ma stajt in˙ares lejn xi ˙add b˙ala ‘tikka’, imma bdejt nirrispettah u n˙obbu aktar… imqar daqs tikka!. Tikka

Naqra DaqsTikka...

2 AWISSU-SETTEMBRU 2008 • RM2000 LIL-ÓBIEBnA

Din hi l-˙ar©a ta’ Awissu-Settembru. In-numru li jmiss jo˙ro© f’Ottubru.

TINKWETAWX...

Kien hemm xi qarrejja li ˙adu qatg˙a malli raw l-a˙˙ar ˙ar©a tal-Magazin tag˙na. Dawk l-istampi tal-©urdien kexkxuhom. Min qatta’ l-magazin, min irmieg˙ mill-ewwel, min qalbu wiççu ‘l isfel… U din kienet daqsxejn ta’ stampa! A˙seb u ara kieku raw l-annimal ta’ veru!

NiskuΩaw ru˙na li ma stennejniex reazzjonijiet b˙al dawn. Ûgur li ma kienx b’nuqqas ta’ rispett lejn is-sentimenti tal-qarrejja.

Imma nitolbu lil kul˙add iserra˙ rasu li l-©urdien g˙amilnilu nassa u biçça ©obon tajba u issa QBADNIH! Ûgur li mhux se jidher aktar fil-Magazin!L-Edituri

Qbadnih!

RM2000 LIL-ÓBIEBnA • AWISSU-SETTEMBRU 2008 �

“Tg˙addux ˙ajjitkom gallarija ming˙ajr ma tikkommettu rwie˙kom. Jekk tintrabtu ssibu l-milja tal-˙ajja. Il-fer˙ isibu min ikun fidil g˙all-obligi tieg˙u, min jaqdi dmiru, speçjalment fil-˙wejje© iΩ-Ωg˙ar. Hekk jasal biex ikun fidili g˙al sfidi aktar kbar. (Kardinal Pell fil-Quddiesa tal-ftu˙)

Il-Papa g˙adu kif iltaqa’ maΩ-Ωg˙aΩag˙ l-Awstralja fl-okkaΩjoni tal-JUM DINJI TAÛ-ÛGÓAÛAGÓ 2008

Bg˙atilhom dan il-messa©© SMS fuq il-mobile:

“Young friend, God & his people expect much from u, because u have within u the Father’s

supreme gift: the Spirit of Jesus – BXVI”

Binti Carol tg˙idx kemm-il darba çemplitli. “Ejja, Ma. Fittex ejja s’hawn biex tara l-©miel ta’ daffodils li hawn”, kienet tg˙idli b’ton tassew eçitat u mimli ˙e©©a. Xtaqt immur kieku, imma bdejt naqta’ qalbi mis-sag˙tejn sewqan li kien hemm bejnietna. Fl-a˙˙ar çedejt g˙ax ma fla˙thiex tiffittani aktar. “Ni©i nhar it-Tlieta”, g˙edtilha.

jura kuljumF� AWISSU-SETTEMBRU 2008 • RM2000 LIL-ÓBIEBnA

Dik il-©urnata seb˙et wa˙da mg˙ajba u kies˙a bi s˙ab iswed u xita rqiqa traxxax. Imma la kont weg˙idtha kelli mmur xorta wa˙da, avolja b’nofs qalb. Meta fl-a˙˙ar wasalt g˙andha, it-tfal laqg˙uni bi twerΩiq ta’ fer˙. G˙annaqthom mieg˙i u bisthom mill-qalb. Id-dwejjaq li kelli min˙abba l-vja©© malajr sparixxew quddiem dak il-©miel ta’ neputijiet li laqg˙uni b’tant fer˙.

“Ara, Carol, insihom id-daffodils”, g˙edt lil binti malajr malajr. Kieku taf kemm hi kerha t-triq f’dan il-maltemp. G˙alija aktar minn biΩΩejjed li ngawdi lil dawn iΩ-Ωew© an©li tieg˙ek. Ma rridx insuq pulzier ie˙or!”

Binti tbissmet kemm kemm u, bil-kalma kollha, qaltli: “Ma, hawn mhux dejjem f’dan it-temp insuqu?” U jien, kont determinata li ma nsuqx. “M’g˙andekx çans to˙ro©ni minn hawn”, g˙edtilha. “Malli jiççara ftit l-ajru, arani tlaqt lura lejn dari.”

“Imma mhux qabel ma tkun rajt id-daffodils,” kompliet tinsisti binti. “Kull m’g˙andna g˙axar minuti karozza. Ara, ˙alli nsuq jien. Niggarantilek li ma jiddispjaçikx. Alla˙ares titlef xena b˙al din.”

Wara xi g˙oxrin minuta sewqan, d˙alna ©o mog˙dija li wasslitna ˙dejn kappella çkejkna. Fuq na˙a wa˙da tal-kappella kien hemm tabella bi vle©©a fid-direzzjoni ta’ “Ìnien id-Daffodils”. Óri©na mill-karozza, qbadna t-tfal minn idhom u mxejna tul il-mog˙dija. Kif dorna kantuniera bqajt iççassata, b’˙alqi miftu˙ quddiem dehra li ssa˙˙rek.

Quddiemi rajt xena ta’ l-g˙a©eb. Donnu xi ˙add kien ferra’ fuq il-quççata ta’ l-g˙olja glalen ta’ deheb fin, li çarçar

mal-©nub tag˙ha. Il-fjuri kienu miΩrug˙a qishom fi dwawar ta’ Ωigarelli kuluriti, isfar lellux, oran©jo, isfar krema, roΩa safrani, isfar ˙amrani. Speçi differenti ta’ daffodils kienu m˙awlin fi gruppi g˙alihom imma li jiΩfnu u jitlieg˙bu ma’ xulxin f’festa ta’ kuluri, qishom xmara ˙ajja li tkan©i mal-mixja tal-mew©. Kien hemm daffodils kemm tara b’g˙ajnejk.

“Min ˙awwilhom dawn?” staqsejt lil Carol.

“Mara wa˙da!” we©bitni binti. “Tg˙ix f’dik id-dar çkejkna hemm fuq”, filwaqt li ppuntat subg˙ajha lejn daqsxejn ta’ g˙orfa, kwaΩi mo˙bija f’nofs dik ix-xmara ta’ fjuri.

Qrobna lejn dik id-dar qisha tal-pupi u rajna tabella o˙ra b’dan il-kliem: “Twe©iba g˙all-mistoqsijiet tieg˙ek: 50,000 basla tal-fjuri. Im˙awlin hawn minn mara wa˙da, par idejn, par ri©lejn u mo˙˙ wie˙ed. Ix-xog˙ol beda fl-1958.”

Dakinhar ˙ajti nbidlet. Ma stajtx nieqaf na˙seb fuq din il-mara li qatt ma kont rajt. Óamsin sena ilu din il-mara bdiet t˙awwel dawn il-fjuri, basla wara basla, wa˙da wa˙da. Kienet iddeçidiet li tbiddel id-dehra ta’ dik l-g˙olja minn wa˙da ordinarja g˙al wa˙da straordinarja. G˙ax kellha l-kura©© t˙awwel fjura wara fjura, irnexxielha tbiddel id-dinja li kienet tg˙ix fiha. G˙amlitha dinja li ssa˙˙rek bi sbu˙itha. Kienet sabet l-aqwa prinçipju tal-˙ajja: imxi pass wara pass u tasal ’il bog˙od.

Hekk ise˙˙u l-˙olm u l-ideali kbar li jkollna. Pass wara pass. Imbierek min jitg˙allem jimxi bil-mod, jitg˙allem i˙obb il-ftit li jista’ jag˙mel illum u kuljum u j˙alli Ω-Ωmien ji©ma’ u jkabbar il-frott t’g˙emil idejh. Jekk in©emmg˙u is-sekondi, na˙sdu l-minuti. Jekk in©emmg˙u il-minuti na˙sdu s-sig˙at, il-©ranet u s-snin. U dak li nkunu

wettaqna b’xog˙ol ta’ m˙abba ibiddel dinja s˙i˙a.

Ma stajtx nieqaf na˙seb fuq ˙ajti. Dort lejn binti u g˙edtilha: “X’ma kontx nag˙mel f’˙ajti kieku tletin sena ilu emmint f’dan il-prinçipju! Kemm ˙olm ma wettaqtx g˙ax ma kontx kapaçi nie˙u ˙sieb il-minuta li kelli f’idejja, wa˙da wara l-o˙ra. Kemm stajt wettaqt mirakli kbar, kieku imxejt pass wara pass, biçça wara biçça. In˙ares lura u nara kemm tlift çansijiet f’˙ajti!”

Binti kienet aktar poΩittiva. “Ma, xorta g˙adek tista’ tibda llum! Li g˙adda spiçça, imma li ©ej g˙adu f’idejna!” Kemm kienet saret g˙arfa binti Carol. Kellha ra©un biex tbieg˙. X’jiswa li nibku l-img˙oddi. Il-mitluf mhux se n©ibuh lura. Óa©a wa˙da hemm x’tag˙mel: tibda llum! Tibqax tistenna. Ibda issa…!

Tg˙idx imbag˙ad…meta nkun qtajt dan id-dejn…meta nkun ˙allast il-karozza jew id-dar…meta jikbru t-tfal…meta nispiçça l-iskola…meta niΩbarazza l-garaxx…meta nitlef ftit piΩ…meta naqta’ s-sigaretti…meta nkun kalma biΩΩejjed…meta niΩΩewwe©…meta nirtira…meta jg˙addi s-sajf…meta immut…M’hemmx mument a˙jar mill-mument

ta’ issa biex tkun kuntent. Il-fer˙ huwa vja©© u mhux destinazzjoni. Ibda issa g˙ix… Ibda issa kun fer˙an… Ibda issa g˙ix ˙ajtek qatra qatra, pass wara pass.

Jekk ma tag˙milx hekk tkun qed titlef ˙ajtek qatra qatra, biçça biçça!

jura kuljum



Missierha kien qaleb g˙all-ag˙ar. Bintu ©riet g˙al g˙and il-qassis u talbitu ji©i ˙dejn missierha li kien wasal fl-a˙˙ar. Ìie kemm jista’ jkun malajr u ftit minuti wara kien id-dar tag˙hom. Sab lix-xwejja˙ mix˙ut f’qieg˙ ta’ sodda b’rasu tistrie˙ bejn Ωew© im˙aded.

Ma©enb is-sodda kien hemm si©©u battal. Il-qassis st˙ajjel li s-si©©u kien im˙ejji g˙alih. “Na˙seb li kont qed tistennieni, hux hekk?” qal il-qassis lix-xwejja˙.

“Le”, wie©eb dan. “Int min int?”Il-qassis b˙al in©ibed xi ftit u

wara li qallu min kien kompla, “G˙ax rajt dak is-si©©u battal ma©enb is-sodda ˙dejn rasek u st˙ajjilt li kont qed tistennieni.”

Is-Siggu Battal



Is-Siggu Battal

“Eh… Iva… Is-si©©u…” lissen il-marid b’le˙en baxx u dg˙ajjef. Imbag˙ad kompla, “Jimporta jekk tag˙laq il-bieb warajk?”

Il-qassis ma fehemx sewwa g˙aliex, imma hekk g˙amel.

Kompla l-marid, “Qatt ma g˙edt xejn lil ˙add

dwar dan. Anqas lil binti l-g˙aΩiΩa. Tul ˙ajti kollha qatt ma kont naf kif g˙andi nitlob. Il-knisja kienu jag˙mlulna priedki sbie˙ fuq it-talb, imma qatt ma fhimt xejn. Sakemm darba iltqajt ma’ ˙abib li qalli li t-talb huwa sempliçi ta˙dita tal-qalb ma’ Ìesù. Qalli biex inqieg˙ed si©©u vojt quddiemi u, bl-g˙ajnejn tal-fidi, nara lil Ìesù bilqieg˙da fuqu. Din mhix fantasija tafx. Wara kollox mhux hu

stess qalilna li se jkun dejjem mag˙na! U qalli biex nibda nkellmu kif kien qed ikellimni hu stess, hekk b˙ala ˙abib tal-qalb.

“Minn dakinhar bdejt nag˙mel hekk u tassew li skoprejt esperjenza ©dida fit-talb tieg˙i. Tant kont nifra˙ li kont ng˙addi sig˙at f’dawn it-ta˙ditiet tal-qalb mal-Mulej. Imma kont noqg˙od ftit attent. Kont ng˙id ‘Min jaf x’ta˙seb binti jekk tarani nitkellem ma’ si©©u battal?’”

Il-qassis baqa’ msa˙˙ar minn dak il-kliem g˙aqli ta’ bniedem sempliçi u twajjeb. Talab mieg˙u u g˙amillu l-griΩma qabel ma re©a’ lura lejn il-knisja tar-ra˙al.

Jumejn wara bint ix-xi˙ qalet lill-qassis li missierha kien miet dakinhar

wara nofsinhar.“Kif miet?” staqsa l-qassis. “Kien xejn

fil-paçi?”“Iva. Kelli no˙ro© g˙al xi qadja

u qabel ˙ri©t missieri sejja˙li. Qalli li j˙obbni u tani bewsa fuq ˙addejja. Meta r©ajt lura d-dar ftit tal-˙in wara sibtu hemm, mejjet. Imma kien hemm ˙a©a stramba. Mid-dehra qabel ma miet missieri kien i©©ebbed biex iserra˙ rasu fuq is-si©©u battal li dejjem riedni n˙alli ˙dejn soddtu. Ma stajtx nifhimha l-˙a©a!”

Il-qassis ipprova ja˙bi demg˙a ta˙raq li ˙ar©et minn g˙ajnejh. Qalilha, “Kemm nixtieq li lkoll kemm a˙na mmutu b˙al missierek!”

Kemm jg˙ix hieni u jmut fil-paçi min jaf jitlob!

DAR MANRESATriq Santa Duminka, Victoria, G˙awdexTel: 21 556 635, Fax 21 559 314

Iç-Çentru ta’ Spiritwalità Injazjana

joffrilek opportunitajiet ta’ formazzjoni

IRTIR IPPRIEDKAT TA’ SITT IJIEM “Alla tieg˙i, Alla tieg˙i int, lilek ˙erqan infittex” (Salm 63) g˙ar-reli©juΩi nisa. Min jixtieq jista’ jibqa’ jumejn o˙ra ta˙t it-tmexxija tal-predikatur.Dati: Mill-Tnejn, 22 ta’ Settembru, fis-7.00 pm, sal-Óadd, 28 ta’ Settembru fil-5.00 pmImexxi: Fr Paul Deguara, S.J.Post: Dar Manresa, Victoria, G˙awdex

IRTIR TA’ “wEEKEND” GÓALL-MIÛÛEwÌINDan il-“weekend” huwa okkaΩjoni g˙al dawk il-koppji miΩΩew©in li jixtiequ j©eddu u jiççelebraw il-weg˙diet taΩ-Ωwie© tag˙hom. Din hija esperjenza spiritwali b’differenza. Ikun hemm ˙in ta’ “sharing” mag˙mul minn 8 koppji.Dati: Mill-Ìimg˙a, 3 ta’ Ottubru, 2008, fis-7.00 pm, sal-Óadd, 5 ta’ Ottubru fil-4.00 pm.Imexxu: Il-koppja Carmen u Carmel Conti u Fr Vince Magri, S.J.Post: Dar Manresa, Victoria, G˙awdex


� AWISSU-SETTEMBRU 2008 • RM2000 LIL-ÓBIEBnA

Storja vera

Philippe huwa vjolinist professjonali ta’ fama kbira. Il-kunçerti tieg˙u huma ferm imfittxija g˙as-sbu˙ija tag˙hom. Il-vjolin, kif ng˙idu bil-Malti, ‘jilg˙ab bih’. Ji©ri minn pajjiΩ g˙al ie˙or jag˙ti l-kunçerti u jdoqq fl-aqwa teatri u swali tal-kunçerti g˙al eluf kbar ta’ nies kull sena.

Darba kien ©ej mill-ajruport f’wie˙ed mill-vja©©i tieg˙u. Kien g˙ajjien g˙all-a˙˙ar u g˙al xi ra©uni jew o˙ra meta wasal fejn kellu joqg˙od, ˙allas lil tat-taxi u da˙al malajr fil-lukanda. Bilkemm fela˙ jitla’ sa kamartu. Inxte˙et fuq is-sodda bil-˙wejje© b’kollox u anqas la˙aq mess rasu ma’ l-im˙adda li ma raqadx raqda twila u fil-fond sa l-g˙ada filg˙odu.

Bilkemm kien feta˙ g˙ajnejh li ma tahx fer˙ ta’ ©enn. Il-vjolin… l-imbierek vjolin prezzjuΩ li kien dejjem i©orr mieg˙u… fejn hu? Fl-g˙ajja u l-©enn li kellu biex imur jistrie˙ kien nesieh fit-taxi li wasslitu li kien ˙a mill-ajruport. Kien se ji©©ennen. Kif se jsib min kien tat-taxi? Min kien dak l-iblah li kien se jammetti li sab vjolin fil-karozza

tieg˙u? Min jaf fejn spiçça l-vjolin?Ma kienx vjolin ordinarju. Kien

vjolin antik li kellu 258 sena u kien ma˙dum minn çertu Antonio Stradivari. G˙al min jifhem fil-vjolini, meta ssemmi Stradivari qisek qed issemmi Mercedes jew Ferrari g˙al min jifhem fil-karozzi. Mhux biss, imma dan il-vjolin kien idoqq fuqu kompoΩitur famuΩ ÌermaniΩ, çertu Christophe Kiesewetter. Il-vjolin ta’ Philippe kien jiswa erba’ miljun dollaru. Is-Soçjetà Stradivari kienet irran©at biex Philippe seta’ jissellef dan il-vjolin ming˙and is-sidien tieg˙u. wie˙ed jista’ ja˙seb x’fissret dik it-telfa g˙alih. Mhux biss il-valur muΩikali ta’ l-istrument, imma kif se jasal biex jg˙id lil min sellifulu li kien insieh f’taxi? Kienet se tag˙tih rasu u ma kienx jaf x’jaqbad jag˙mel.

Dak il-lejl li wassal lill-passi©©ier tieg˙u sal-lukanda, is-sewwieq tat-taxi, çertu Mohamed Khalil, E©izzjan immigrant li kien ja˙dem bit-taxi tieg˙u fi New York, kien irritorna f’daru wara ©urnata sewqan ta’ l-im©ienen fit-toroq bieΩla u ma˙nuqa bit-traffiku ta’ dik il-belt

enormi. Qabel ma g˙alaq it-taxi tieg˙u ©ol-garaxx, ta daqqa t’g˙ajn fiha biex jara nesiex xi ˙a©a, jew hu jew il-klienti tieg˙u. Kien dara jsib o©©etti li j˙allu warajhom in-nies. Kien sab minn kollox – arlo©©i, kompjuters, telefons, imkatar, karti mqattg˙in, sa˙ansitra ˙rieqi tat-trabi uΩati… Fil-˙ajja tiltaqa’ ma’ kollox. Imma qatt ma kien sab vjolin f’bagalja tal-©ilda antika. Feta˙ il-kaxxa u jara dan l-istrument antik isa˙˙rek bis-sbu˙ija tieg˙u. Ma kienx jifhem ˙afna fl-istrumenti tal-muΩika. Imma ma kienx iblah. Malajr inteba˙ li dak kien vjolin antik ˙afna li jiswa l-flus…

Imma Khalil kien ra©el ta’ prinçipju. G˙addielu minn mo˙˙u li kien sab fortuna u li seta’ jsir sinjur f’˙akka t’g˙ajn. Imma missieru kien dejjem jg˙idlu li l-ir©ulija hija l-akbar fortuna li bniedem jista’ jkollu. U biex tkun ra©el trid tkun onest. Bilkemm seba˙ li ma çempilx il-lukanda u staqsa g˙all-vjolinist li kien g˙adda l-lejl hemm. wara ftit qabbduh ma’ Philippe li kien se j˙ossu ˙aΩin bil-fer˙ li re©a’ sab il-vjolin prezzjuΩ.

Tat-Taxi u l-Vjolin

� AWISSU-SETTEMBRU 2008 • RM2000 LIL-ÓBIEBnA


Kien Khalil stess li saq lura lejn il-lukanda u wassal il-vjolin g˙and sidu. Dan g˙annqu mieg˙u, tah somma flus ©mielha b’rigal u apprezzament. Imma Khalil, waqt li ˙ares lejn il-flus li Philippe kien deffislu f’idu, ftakar fi kliem missieru, qieg˙ed idu fuq spallejn Philippe u filwaqt li qieg˙ed id wa˙da fuq qalbu, qallu: “Grazzi tal-flus, imma hawn ©ew g˙andi xi ˙a©a aktar prezzjuΩa mill-flus kollha

tad-dinja – l-ir©ulija!” Philippe baqa’ msa˙˙ar

quddiem bniedem daqshekk kbir u onest. Stieden lil Khalil u l-familja g˙all-kunçert tieg˙u f’Carnegie Hall, l-aktar sala presti©juΩa fi New York u qallu “Irrid nag˙mel kunçert b’unur tieg˙ek fl-istazzjon tat-taxi ta’ l-ajruport”. U hekk g˙amel. Mar fejn ikunu jistennew it-taxi kif to˙ro© mill-ajruport u f’˙in miftiehem beda kunçert

ta’ nofs sieg˙a b’radd il-˙ajr u apprezzament ta’ Muhammad Khalil, is-sewwieq tat-taxi twajjeb u onest.

In-nies in©abru bi ˙©arhom g˙al dan il-kunçert straordinarju. Kif spiçça l-kunçert iç-çapçip tan-nies donnu ma ried jieqaf qatt. Óadd ma kien jaf sewwa kenux qed içapçpu g˙all-vjolinist inkella g˙as-sewwieq tat-taxi!

L-ir©ulija m’hemmx prezzha!

Tat-Taxi u l-Vjolin



Iz-Zarbun Imqatta’


Ma kellix idea fejn konna sejrin jew x’konna qeg˙din nag˙mlu. Konna qeg˙din nimxu. Jien kont qed na˙seb fuq dak l-abbuΩ li kont sofrejt ming˙and Ωew©i. Fi ftit snin kien sawwatni, kissirni, sparali, tani daqqiet ta’ sikkina u stuprani. Fl-a˙˙ar rabbejt il-kura©© u tlaqtu. Óadt mieg˙i liΩ-Ωew©t itfal tieg˙i, Kodie u Kadie li kienu g˙adhom trabi ta’ sentejn u erba’ snin. Kont mitlufa g˙al kollox.

Ippruvajt nid˙ol f’xi djar tal-missjonijiet imma kollha keççewna ‘l barra. Ma kontx il˙aqt ©ibt mieg˙i iç-çertifikati tat-twelid tat-tfal meta tlaqt. Imma jien qatt ma kont se ner©a’ lura lejn dik id-dar. Lanqas qatt!

Kien hemm ˙anut tat-Take Away u kienu warrbu xi biççiet tat-ti©ie©. Staqsejt lill-mani©er jekk nistax ne˙odhom g˙at-tfal. Hu qalli li se jkolli nistenna sakemm jarmihom. Jekk tkun bil-©u˙ ma tistax

tissuppervja. Il-kaxxiera semg˙etna nitkellmu u qaltli li se t˙allihomli fil-wiçç. Jien irringrazzjajtha. Konna kuljum nieklu xi ˙a©a hekk g˙al xi Ωmien.

Ìurnata wa˙da, waqt li kont qed nimxi mat-tfal, waqaft f’Pizzeria biex nitlobhom tazza ilma g˙at-tifla. Kien hemm li rajtu – ra©el Taljan, mibni u gustuΩ. Kien l-isba˙ ra©el li qatt kont rajt f’˙ajti. G˙alkemm jien kont mitluqa, tbissmilna. Staqsejtu jekk jistax jag˙tini naqra ilma, u hu qalli biex inpo©©i sakemm imur i©ibli l-ilma.

Meta ©ab l-ilma beda jg˙idli kemm kienet ˙a©a tqila biex trabbi familja f’din il-belt. Warrab ftit biex jirrispondi t-telefon,

u, meta ©ie lura, ©ab ˙afna ikel mieg˙u. Kien hemm aktar ikel milli kont rajt

f’xahar s˙i˙! Tg˙idx kemm st˙ajt! Jien g˙idtlu li ma kellix biex

in˙allas . “Dan b’xejn,” qalli, “Imma, dan nag˙mluh biss

man-nisa sbie˙.” Dan mi©nun, bdejt ng˙id

bejni u bejn ru˙i! Po©©a ˙dejja


RM2000 LIL-ÓBIEBnA • AWISSU-SETTEMBRU 2008 11RM2000 LIL-ÓBIEBnA • AWISSU-SETTEMBRU 2008 11

u qg˙adna nitkellmu ftit. Imbag˙ad beda jistaqsini mistoqsijiet li fixkluni“. Kif g˙andek wiççek mibrux kollu? G˙aliex m’g˙andekx kowt fuqek?” U mistoqsijiet o˙ra b˙al dawn. Jien bdejt nipprova nibqa’ kalma u nirrispondih. Hu beda jismag˙ni, im˙asseb. Qabad l-ikel, geΩwru u po©©ieh fil-pushchair. Óadt lit-tfal u ˙silthom kif stajt fit-toilet; ippruvajt nirran©a ftit lili nnifsi wkoll. Kont miΩerja. Ma konniex ma˙mu©in ˙afna , imma konna m˙arrbtin. A˙na u ˙er©in, irringrazzjajtu u hu qalli li nista’ ner©a’ mmur meta rrid. IΩda jien ma ridtx nipprofitta ru˙i. Ix-xitwa kienet waslet u, jew kelli nsib xi xog˙ol jew kelli nara kif se nasal Georgia biex inkun mal-familja. Tlaqna u bdejt infittex post fejn nid˙lu norqdu.

Ftit tal-˙in wara, waqt li konna qed induru fil-vojt, kelli bΩonn nimsa˙ ˙alq it-tifla Ω-Ωg˙ira. Kont rajt lil dak ir-ra©el ipo©©i xi srievet tal-karti ma’ l-ikel li kien tana. Meta fittixt sibt li, fil-basket, kien hemm disa’ dollari imgeΩwrin f’biçça fowm. Forsi kien po©©a dawk il-flus bi Ωball meta tani l-ikel, ˙sibt. Ma stajtx inΩommhom. G˙alhekk, dort lura biex immur ir-restorant .

Hemm kien. Jien g˙idtlu li kont sibt il-flus u ©ejt biex nag˙tihomlu lura. “Jien apposta po©©ejthom hemm. Jiddispjaçini li ma kellix aktar fuqi,” qalli bil-˙lewwa.

G˙alfejn kien qed jag˙mel dan? L-ewwel ˙sieb li ©ieni kien li dan kien an©lu. Kull ma stajt nag˙mel kien li nlaqlaq il-kelma ‘grazzi’. “G˙ada er©a’ ©ib lit-tfal ˙alli jieklu hawn f’nofsinhar.” Jien iççassajt. G˙aliex kien qed ikun daqshekk

˙anin mag˙na? IΩda ma stajt nag˙mel xejn ˙lief ng˙idlu iva. Sellimtlu u ˙ri©na ‘l barra.

A˙na u mexjin lura ndunajt li kien hemm xi ˙add miexi warajna. Bdejt nibΩa’ g˙aliex kelli Ωew©t itfal mieg˙i. Malajr, malajr, d˙alt ©o sqaq u ppruvajt inΩomm lit-tarbija kwieta. IΩda hi xorta baqg˙et tag˙mel il-˙sejjes u ma stajtx insikkitha. Óassejt lil xi ˙add jersaq lejna u nifsi ˙assejtu se jinqatag˙li.

Kien dak ir-ra©el tar-restorant!“Naf li m’g˙andekx fejn idda˙˙al

rasek,” qalli.“Kif taf?” Qalbi bdiet t˙abbat sitta

sitta. Tg˙id kien se jirrapurtani u je˙duli t-tfal?

“Indunajt miΩ-Ωarbun”.Jien ˙arist lejn saqajja. IΩ-Ωarbun li

kont liebsa kien kollu mqatta’ u kien qed iΩomm bl-ispag.

Wiççi sar a˙mar nar. Bdejt inlaqlaq. “Jien in˙obb nilbes Ωarbun komdu.”

“Trid tmur f’post fejn tkun tista’ tin˙asel u tg˙addi l-lejl?”

Jien bdejt na˙sibha. Dak ir-ra©el ma kontx nafu! G˙ajnejh kannella kienu serquli qalbi imma, b’daqshekk, ma kenitx ra©uni biΩΩejjed biex immur ©o dar ta’ wie˙ed li ma kontx naf.

“Grazzi,” g˙idtlu, “imma a˙jar le.”B’sebg˙u, urieni l-appartament li kien

hemm fuqna.“Jekk tbiddel fehemtek, kull ma trid

tag˙mel hu li ti©i u t˙abbat il-bieb.”Er©ajt irringrazzjajtu u bqajt in˙ares

lejh sejjer.Issa kien hemm bΩonn li nsib mezz kif

nirran©a t-tfal g˙ax kien die˙el il-lejl. Ma

kenitx ˙a©a façli peress li ridna norqdu barra t-triq. Kif po©©ejt ˙dejn il-pushchair, ilma˙t dell fit-tieqa ta’ fuq. Kien hu. Baqa’ hemm g˙al sig˙at s˙a˙ – i˙ares lejna.

Fl-a˙˙ar g˙ajni marret bija. Tant kont g˙ajjiena li l-anqas biss indunajt li kienet bdiet nieΩla x-xita u li hu kien hemm bil-wiefqa ˙dejja. Kienu saru t-tlieta ta’ filg˙odu.

“Jekk jog˙©bok,” qalli, “tella’ t-tfal fuq. Ma nixtiqx li xi ˙add minnhom jimrad.”

“Ma nistax,” we©ibtu.“Tajjeb, mela na˙seb li hemm

bΩonn li jien ukoll ng˙addi l-lejl hawn mag˙kom.” U po©©a bil-qieg˙da ma’ l-art ˙dejna.

Fl-a˙˙ar çedejt. “Mhix ˙a©a sew li nixxarrbu kollha,” g˙idtlu minn ta˙t l-ilsien. Óallejtu jtellag˙li l-pushchair it-tara©, bit-tifla ©o fih. Offrilna s-sodda tieg˙u biex jien u t-tfal norqdu fiha u hu mar jipprepara biex jorqod fuq is-sufan.

“Imma Ωgur li trid nag˙mlu hekk?” staqsejtu bil-mist˙ija.

“Mhux a˙jar tipprova torqod?” U, kif qal hekk, xtaqilna l-lejl it-tajjeb. IΩda jien ma stajt norqod b’xejn. Ma kontx g˙adni qed nibΩa’ minn dan ir-ra©el. Biss kont......a©itata.

L-g˙ada, ˙are© u mar jixtri xi ˙wejje© u ©ugarelli lit-tfal, u lili ©abli Ωarbun ta’ l-isports ©did. Dan kollu ©ara sitt snin ilu. G˙adna flimkien u g˙andna Ωew© subien tag˙na. Nirringrazzja lil Alla li kien bag˙atli lil Johnnie Trabucco. Issa g˙andna dar u ambjent ta’ im˙abba. M’g˙adnix imwe©©a’.

K.I. Trabucco

RM2000 LIL-ÓBIEBnA • AWISSU-SETTEMBRU 2008 11


Kont in˙ossni qisni qieg˙da f’kamra kbira, kerha, vojta, kies˙a, b’˙afna bibien kbar tal-˙adid kollha mag˙luqin, ming˙ajr ebda xaqq dawl, bla ma ˙add kien jaf li kont ninsab imsakkra hemm ©ew u ming˙ajr ebda tama li xi darba g˙ad no˙ro© minnha.

Wa˙di – b’toqol kbir fuqi u b’qalbi mu©ug˙a ˙afna, ming˙ajr ebda g˙ajnuna u sapport ta’ ˙add. Ìt-toroq ta’ quddiemi kienu kollha mag˙luqin u ma jwasslu mkien. Óajti g˙alija kienet spiççat u xtaqt immut.

Kien proprju minn dak il-mument li ntlaqt kollni kemm jien f’idejn Alla u ˙assejt il-paçi… St˙ajjiltu qieg˙ed bilqieg˙da ˙dejja… nibki u nolfoq kemm nifla˙… g˙arkubtejja b’rasi f’˙o©ru u Hu jmellisli xag˙ri u jg˙idli g˙al ma nafx kemm-il darba: “TibΩax,

JIKTBULNA L-QARREJJA

Sarah, ˙alli f’idi…˙alli f’idi”.Il-problemi xorta baqg˙u hemm u

xorta kont g˙adni mfarrka imma kont in˙oss kalma kbira. Kont nitlob ˙afna u nipprova ng˙ix ©urnata b’©urnata. IΩ-Ωmien beda g˙addej u ©ieli kienu ji©u mumenti fuqi fejn kont naqta’ qalbi u nieqaf nitlob. Imma l-fidi kbira li g˙andi fih ma naqset qatt u malajr kont ner©a’ nibda nitlob.

Kompla g˙addej iΩ-Ωmien u bdejt nara xaqq dawl. G˙addew ix-xhur u dak ix-xaqq dawl ˙adni g˙al ©o triq li sibt ru˙i miexja fiha bla ma kont naf fejn se twassalni. Kull pass li kont nag˙mel kien fil-vojt. G˙addew is-snin u bla ma ntba˙t er©ajt bdejt in˙ossni tajba b˙alma kont qabel.

Illum il-©urnata, g˙all-grazzja t’Alla, fiqt g˙al kollox. G˙andi nifs

©did, imdawra b’arja safja u b’˙afna mistrie˙ u paçi f’qalbi. Meta n˙ares lura nirrejalizza li dik it-triq li kont miexja fiha u kull pass li g˙amilt ma kinux fil-vojt imma kienet triq li Alla feta˙ apposta g˙alija. Ipprovdieli grazzji kbar imma l-akbar wa˙da hi li n˙ossu mieg˙i. Mill-bidu nett tat-tbatija sal-©urnata ta’ llum narah b˙ala pjan perfett t’Alla.

It-tbatija li g˙addejt minnha kienet qisha nvit li Alla tani u li jien aççetajt. Wara kollox sew jekk taççetta t-tbatija bis-sabar u titlob l-g˙ajnuna t’Alla sew jekk te˙odha kontrieh, xorta wa˙da trid tg˙addi minnha. Id-differenza hi li ming˙ajr l-g˙ajnuna t’Alla tispiçça tiddispra. Veru li ˙afna mit-tbatija li hawn fid-dinja jikkawΩaha l-bniedem stess, imma, b’xi mod, Alla dejjem je˙odha u jag˙milha parti mill-pjan

Imma Mhux Façli Tifhimha!


Pittura Sabiha...

RM2000 LIL-ÓBIEBnA • AWISSU-SETTEMBRU 2008 1�

tieg˙u ta’ m˙abba g˙alina. Alla jippermetti li ji©ru affarijiet f’˙ajjitna imma xorta wa˙da j˙allina fil-liberta’ biex nag˙Ωlu a˙na x’nag˙mlu. Huwa dejjem lest biex jg˙inna imma rridu nitolbuh. Alla qatt ma jimponi l-im˙abba tieg˙u fuqna, a˙na nag˙Ωlu, jew nilqg˙uha jew nirrifjutawha. U nilqg˙uha tassew billi ng˙ixuha kif iridna Hu.

Il-˙ajja taf tkun iebsa g˙ax verita’ wa˙da biss hemm. Qabel ma naççetttaw il-verita’ s˙i˙a ma nsibux paçi. Mhux façli, hemm bΩonn ta’ ˙afna sagrifiççji u talb.

Lil Alla jiena narah qisu pittura kbira mill-isba˙ mg˙ottija, li kulma nistg˙u naraw minnha hija biss rokna Ωg˙ira. Biex nifhmu ftit mill-kobor bla tarf u l-qawwa ta’ l-g˙a©eb tieg˙u u biex inkunu nafu kemm i˙obbna, irridu nag˙mlu esperjenza tieg˙u. Akbar ma tkun it-tempesta li tg˙addi minnha,

akbar ikun is-ser˙an u l-paçi li t˙oss fi tmiemha; li Hu biss jista’ jag˙tik!

Xi darba jew o˙ra matul il-˙ajja ilkoll kemm a˙na ng˙addu minn xi tip ta’ tbatija, imma tkun xi tkun u tkun kbira kemm tkun kbira, mhi xejn ˙dejn il-fer˙ u dak kollu li Alla lesta g˙al dawk li j˙obbuh. Ng˙ixu kemm ng˙ixu, dil-˙ajja hija farka ˙dejn il-˙ajja li qed tistenniena. Bl-g˙ajnuna t’Alla jirnexxielna. Nitolbuh u jg˙inna Ωgur. Nafdaw fih u ma jiddispjaçiniex Ωgur!

“Mulej,Ag˙mel li nsibuk,G˙ax qabel ma nsibuk, ma nistri˙ux.Fik biss tinsab il-hena u l-mistrie˙ tag˙na.Int g˙amiltna g˙alik o Alla, U qalbna ma ssib qatt kwiet, jekk ma tistrie˙x fik”. MB


1� AWISSU-SETTEMBRU 2008 • RM2000 LIL-ÓBIEBnA

Ma tantx jien mid˙la tar-riti u tar-ritwali, iΩda hemm ritwal wie˙ed li prattikament nirrepetih kull sena meta ninΩel lura Malta fis-sajf. Hekk kif ninΩel minn fuq l-ajruplan, ng˙id f’qalbi: “Hawn a˙na!” Kull sena din l-espressjoni tfisser xi ˙a©a differenti. Tista’ tfisser “g˙all-erwie˙, waslu l-vaganzi” jew “Uff, xi s˙ana hawn”, jew “Viva art twelidi”, jew “Mer˙ba fil-pajjiΩ tal-Mickey Mouse”. Jiddependi ˙afna minn fejn u kif inkun qattajt is-sena, jekk hux f’Genova, f’Padova, f’Londra jew f’Pari©i... Din is-sena it-titjira telqet minn Madrid, iΩda l-“Hawn a˙na!” fissret ˙a©a partikulari ˙afna: dis-sena “Ìejna g˙all-Ordinazzjoni!”.

Tajjeb – nist˙ajjilkom tg˙iduli – iΩda g˙idilna qabel xejn min int, u x’qed tag˙mel f’Madrid. Ismi issibuh hawn ta˙t, u kif tistg˙u tobsru mir-rivista, jien ÌiΩwita. Qed noqrob lejn it-33 sena, iΩda tinkwetawx, qed nittama li ng˙ix aktar minn Ìesù... u, bil˙aqq, dak li qed taraw fir-ritratti hija l-qarg˙a, mhux it-tonsura!

B˙alissa qed nistudja t-Teolo©ija fl-Università ta’ Comillas, Madrid, filwaqt li ng˙ix fi flat ma’ disa’ ÌiΩwiti o˙ra minn seba’ pajjiΩi differenti. Nista’ noqg˙od

ng˙idilkom ˙afna affarijiet fuqi, iΩda forsi l-aktar ˙a©a li jinteressakom tistaqsuni b˙alissa hi: g˙aliex g˙aΩilt din il-vokazzjoni? G˙aliex tlabt li ti©i ordnat qassis ÌiΩwita? Mhux façli li wie˙ed iwie©eb mistoqsija b˙al din fi ftit linji, iΩda ser nipprova.

Mill-©enituri tieg˙i, li g˙addewli fidi ˙ajja u soda, tg˙allimt li fil-˙ajja tajjeb li tg˙arbel il-possibiltajiet kollha u li ma tiskartax affarjiet sempliçiment g˙aliex hekk tag˙mel il-biçça l-kbira tan-nies. Mill-g˙alliema u l-akkumpanjaturi ÌiΩwiti, sa˙ansitra minn meta kont g˙adni adolexxenti, tg˙allimt kemm hu importanti g˙an-nisrani li jfittex u jwettaq ir-rieda ta’ Alla f’˙ajtu. Dan ifisser li wie˙ed jistaqsi lill-Mulej, fit-talb, g˙al liema sej˙a qed isejja˙lu fil-˙ajja, sabiex hekk ikun ta’ servizz g˙al ˙utu l-bnedmin u g˙all-pro©ett li Alla fassal sabiex il-˙olqien kollu jin©ibed lejh.

Wara bosta snin ta’ dixxerniment, skoprejt li fil-Kumpanija ta’ Ìesù tabil˙aqq in˙ossni ‘at home’, u li kienet xewqa tassew profonda fija dik li webblitni ng˙ix ˙ajti b˙ala saçerdot ÌiΩwita. Nista’ ng˙id li bqajt sa llum konvint minn dan, minkejja l-waqtiet ta’ diffikultà u ta’ dubju;

hu g˙alhekk li nista’ nafda u nittama li l-Mulej ser iwettaq dak li beda fija minkejja l-maltempati tal-©ejjieni.

IΩda g˙idilna ftit – nimma©inakom tinsistuli – x’ifisser g˙alik li tkun qassis?

Ifisser bosta affarjiet. Ifisser li nkun kanal – kanal fost o˙rajn, però kanal partikolari u effikaçi – tal-˙niena u l-g˙oΩΩa tal-Mulej, tax-xewqa tieg˙u bla tarf li jfarra© lill-poplu tieg˙u u li jwennsu fil-˙ajja ta’ kuljum. Ifisser li nkun xhud tax-xewqa g˙al Alla li g˙andhom tant u tant nies, u tax-xewqa g˙all-bniedem li tinsab fil-qalb t’Alla: ta’ sikwit, din ix-xewqa reçiproka tiddi f’affarjiet Ωg˙ar u kwaΩi banali, sinjali ta’ m˙abba u tjubija li j˙allu tog˙ma ta’ l-eternità. G˙alhekk, b˙ala saçerdot, nixtieq nag˙raf naqra dawn is-sinjali u nurihom lil min g˙adu ma jasalx biex jarahom. Ifisser ukoll li nkun jien innifsi sinjal u ‘sagrament’ – ˙aj u attiv – tal-medjazzjoni tal-Medjatur Wa˙dieni, Ìesù Kristu, preΩenti fil-˙ajja tal-Knisja permezz ta’ l-Ispirtu tieg˙u. Min˙abba f’hekk nixtieq tabil˙aqq li f’kull mument nirrifletti qalb in-nies dehra partikulari tal-bixra ta’ wiçç Ìesù, wiçç mag˙mul minn infinità ta’ bixriet, wiçç li fih jidher il-

!G˙aliex tlabt li nkun ordnat qassis ÌiΩwita?


Fit-3 ta’ Lulju li g˙adda Mons Arçisqof ordna saçerdot

lill-ÌiΩwita Ωag˙Ωug˙, René Micallef. Huwa jikteb dwar xi tfisser g˙alih li jkun saçerdot fid-dinja tal-lum.

Nifir˙ulu u nawgurawlu ˙afna barka fis-sej˙a tieg˙u


Missier, Dak li ˙add ma jista’ jikkapparrah u jiffriΩah f’ritratt.

Li nkun saçerdot ÌiΩwita jfisser g˙alija li nkun b˙al Ìwanni l-Battista, li jlaqqa’ l-persuni ma’ Ìesù u jog˙sfor, li jsikket fih kull xewqa li jidher hu u j˙alli li jkun dejjem il-Mulej – u mhux l-ego tieg˙u – fiç-çentru tar-relazzjonijiet tieg˙u. Ifisser li nakkumpanja persuni o˙ra (speçjalment bl-eΩempju li nag˙ti) hekk kif huma jit˙abtu sabiex jibnu ˙ajjithom fuq il-fidi, it-tama u l-im˙abba, ifittxu l-virtù ming˙ajr ma jintef˙u bihom infushom, jilqg˙u tabil˙aqq lil min hu differenti minnhom, jibqg˙u fil-paçi f’dinja ta’ varjetà kbira ta’ ideat, valuri u twemmin, ifittxu d-djalogu seren u intelletwalment onest ma’ kull persuna li titlob minnhom li jfissru t-tama tag˙hom fil-Mulej.

Ifisser ukoll li nkun “xi˙” jew “anzjan” (g˙ax hekk tfisser il-kelma Griega presbyteros – presbiteru) ukoll jekk kull ma’ g˙andi 32 sena. Dan ifisser li rrid inkun bniedem ta’ g˙erf u ta’ g˙aqal, bilançjat, prudenti iΩda integru u awtentiku. Irrid inkun persuna li tasal - iΩda li taf sa fejn g˙andha tasal, bniedem li g˙andu l-istonku sabiex jag˙mel g˙aΩliet iebsa u j©errag˙ il-konsegwenzi. Persuna li ˙alliet warajha l-‘adolexxenza mentali’ ta’ l-adulti li jfittxu dejjem li jkunu populari fost s˙abhom, kif ukoll l-‘infantilità mentali’ tal-‘kbar’ li jfittxu jintg˙o©bu man-nies li jinsabu f’poΩizzjonijiet ta’ awtorità, u li waslet biex tkun ‘libera’, ˙ielsa min-nies sabiex taqdi lin-nies. Irrid inkun b˙al ‘anzjan’ li ‘m’g˙andu xejn x’jitlef’ u

g˙alhekk jista’ jag˙ti kollox.Ifisser ukoll li ng˙idlek il-˙ajja kollha

kemm hi, tieg˙i u ta’ dawk ta’ madwari, bil-preΩenza sagramentali ta’ Kristu, u li nag˙raf lil Kristu nnifsu preΩenti fis-sagramentalità ta’ kull ˙olqien, g˙ax kull ˙lejqa taf tkellimna dwar Alla. Ifisser li n˙alli li l-Kelma ta’ Alla, il-Bxara t-Tajba tieg˙u, titkellem permezz ta’ fommi u ta’ ˙ajti, minkejja x-xkiel kollu li naf nag˙mlilha bil-mentalità u r-reΩistenzi tieg˙i u tant u tant affarjiet o˙ra.

IΩda fl-a˙˙ar, ta’ min ng˙idilkom sigriet. Bejnietna: minkejja dan il-kliem sabi˙ kollu, aktarx li m’g˙andi l-ebda idea ta’ x’ifisser li tkun qassis. Aktarx li wara kollox, wie˙ed jiskopri x’ikun qassis billi jkun qassis, billi jaqdi fil-ministeru saçerdotali lil dawk li huma qassisin bil-

grazzja tal-mag˙mudija, ji©ifieri lilkom. U ibqg˙u çerti li ser ikunu n-nies l-aktar sempliçi, l-aktar imtaqqlin bil-˙ajja, l-aktar imwarrbin u emar©inati, iva, dawn ser ikunu n-nies li le˙inhom g˙ad jg˙inni niskopri il-fond ta’ dak li kelli l-wiçç nitlob b˙ala grazzja u nag˙Ωel b˙ala pro©ett g˙al ˙ajti. Aktarx... intom ag˙tuni ftit snin o˙ra. U mbag˙ad er©g˙u staqsuni.

René Micallef sj


L-Arçisqof qed jordna lil Fr René


Gmiel

Ûew©t ir©iel, morda gravi, spiççaw fl-istess kamra ta’ l-isptar. It-tnejn kellhom bilfors jibqg˙u mimduda f’soddthom, iΩda wie˙ed minnhom seta’ jitla’ ftit bilqieg˙da fis-sodda g˙al sieg˙a wa˙da kuljum, wara nofsinhar. Is-sodda tieg˙u kien ma©enb l-unika tieqa li kien hemm fil-kamra. Il-marid l-ie˙or kellu jibqa’ mimdud fuq dahru bla ma jiççaqlaq min˙abba l-mard li kellu. IΩ-Ωew©t ir©iel malajr saru ˙bieb sewwa. Kienu jqattg˙u is-sieg˙at ipaçpçu u jit˙addtu fuq elf ˙a©a – ix-xog˙ol tag˙hom, kif bnew darhom, il-familja tag˙hom, il-karattru ta’ marthom, l-inkwiet tat-tfal, is-safar… u elf ˙a©a o˙ra.

Kull wara nofs inhar, meta dak ta’ ˙dejn it-tieqa kien iqum bilqieg˙da f’soddtu b’mod li seta’ jittawwal ‘il barra mit-tieqa, dan kien jibda jiddeskrivi dak li kien ikun qed jara mit-tieqa. Dak li ma seta jiççaqlaq xejn u li kellu jibqa’ dejjem wiççu ‘l fuq f’soddtu, kien jistenna bil-˙erqa li tasal dik is-sieg˙a biex jisma’ x’kien qed ji©ri fid-dinja ta’ barra u jg˙ixu fl-imma©inazzjoni tieg˙u.

It-tieqa kienet tag˙ti fuq ©nien publiku, b’daqsxejn ta’ g˙adira l-©miel tag˙ha. Papri



u g˙ewwietaq kienu jg˙umu b’dik il-maestà tag˙hom fuq wiçç l-ilma, waqt li çorma tfal kienu jilg˙abu b’dg˙ajjes tal-log˙ob isalpaw qalb il-papri. Namrati kont tarahom iΩeg˙lu b’xulxin fuq il-bankijiet jew fuq xi roqg˙a ˙axix a˙dar Ωmerald. Lil hemm mill-©nien kien jidher il-bini tawwali tal-belt, bil-palazzi, knejjes u gΩuΩ ta’ djar qishom kaxex kuluriti wa˙da fuq o˙ra.

waqt li r-ra©el ta’ ˙dejn it-tieqa kien jiddeskrivi dan kollu fid-dettall u b’˙afna eΩattezza, l-ie˙or kien jag˙laq g˙ajnejh u jintilef fil-fantasija tieg˙u, qisu qieg˙ed jimxi f’dik ix-xena sabi˙a ta’ ˙ajja tbaqbaq li kien hemm barra t-tieqa.

Darba minnhom dak tat-tieqa beda jiddeskrivi banda militari li kienu g˙addejja ftit ‘il bog˙od fil-©nien. G˙alkemm ma seta’ jisma’ xejn mid-daqq tal-banda, il-marid l-ie˙or issa˙˙ar bix-xena li xeg˙let f’qalbu. Huwa wkoll darba kien idoqq f’banda tal-militar, meta kien suldat. Seta j˙oss id-damdim tal-katuba u l-˙oss tal-bumbardun, bit-twerΩieq fin tal-klarinetti u l-fifri jdommu melodija madwar dak ir-ritmu militari. QbΩitlu demg˙a minn g˙ajnejh meta ftakar f’dawk is-snin meta b˙al Ωag˙Ωug˙ mimli sa˙˙a kien jid˙ol g˙al kull biçça xog˙ol iebsa li kien hemm fil-barracks bla ma jaqta’ qalbu minn xejn. Kien hemm li tg˙allem li l-isfidi fil-˙ajja jeΩistu biex jintreb˙u u mhux biex jg˙aff©una.

Il-©ranet u l-©img˙at bdew g˙addejin u Ωew©t i˙bieb morda kienu saru ˙a©a wa˙da. Imma l-mard ma ja˙firha lil ˙add. Darba wa˙da, filg˙odu kmieni, da˙let in-nurse biex, b˙as-soltu, ta˙sel lill-pazjenti. Imma dak ta’ ˙dejn it-tieqa ma kellux bΩonn aktar min iqaxxarlu l-le˙ja. Kien miet tul il-lejl u meta n-nurse marret tqajmu sabitu mejjet b’dehra ta’ paçi liema b˙alha fuq wiççu, kwaΩi da˙kan. Hi wkoll kienet saret t˙obb lil dan il-marid twajjeb. G˙ajnejha ççajpru bid-dmug˙ filwaqt li marret issejja˙ lit-tobba u lil s˙abha biex jag˙mlu dak li kellu jsir u jie˙du lill-imsejken ra©el barra mill-kamra.

L-g˙ada kollox re©a kkwieta fil-kamra u l-marid li kien dejjem wiççu ‘l fuq kien jg˙addi sieg˙at sieket i˙ares fiss lejn is-sodda battala ta’ sie˙bu li kien ˙allih. Óin minnhom ma setax jibqa’ sieket. Sejja˙ lin-nurse u talabha bi ftit tlaqliq u b’˙afna mist˙ija: “Ta˙seb li tista’ tbiddilli posti u tqieg˙dni fis-sodda ta’ sie˙bi?” In-nurse mill-ewwel fehmet u bil-pjaçir kollu qeg˙ditu fis-sodda ta’ sie˙bu l-mejjet. Irran©atu biex ikun komdu kemm jista’ jkun u ˙allietu wa˙du mal-˙sibijiet tieg˙u.

Malli sab ru˙u wa˙du, il-marid g˙amel sforz kbir minkejja l-u©ieg˙ kollu, intrefa’ fuq dirg˙ajh it-tnejn biex jittawwal mill-famuΩa tieqa li sie˙bu kien ra tant meravilji minnha. IΩda malli g˙ajnejh setg˙u

jaraw ftit ‘il fuq mill-˙or©a tat-tieq, baqa’ ççassat b’dak li ra. It-tieqa kienet tag˙ti g˙al ©o bit˙a Ωg˙ira ta’ l-isptar stess u kull ma kien jidher kien ˙ajt ikrah u g˙oli li bilkemm kien i˙alli d-dawl tax-xemx jinΩel dal-kamra.

Il-marid ma riedx jemmen lil g˙ajnejh. Meta da˙let in-nurse malajr staqsiha: “Imma x’ta˙seb li ©ag˙al lil sie˙bi jara dawk l-affarijiet meraviljuΩi li kien jiddeskrivili flok dan il-˙ajt ma˙mu©?”

Hi we©bitu: “Na˙seb li kien jirrispettak wisq u ried iferr˙ek u jinkura©©ik. Dak il-marid qalli biex qatt ma ng˙idlek li hu kien g˙ama. Minn dak li kien jiddeskrivilek, qatt ma kien ra xejn!”

M’hemmx fer˙ akbar fil-˙ajja minn meta wie˙ed iferra˙ lil xi ˙add ie˙or. M’hemmx rigal akbar li wie˙ed jista’ jag˙ti mir-rigal li jara x’g˙andu bΩonn ˙addie˙or minflok jeqred fuq il-bΩonnijiet li jkollu hu. M’hemmx xena isba˙ li tidher mit-tieqa tal-˙ajja minn dik li tara qalb batuta li tibda titbissem.

U int x’qed tara mit-tieqa ta’ qalbek: il-bΩonnijiet u l-problemi tieg˙ek jew dawk ta’ madwarek? Jekk g˙adek iffissat fuq l-u©ieg˙ tieg˙ek, tassew li g˙adek mog˙mi tassew. Tiskantax li t˙ossok qisek b’wiççek imka˙˙al ma’ ˙ajt ikrah u g˙oli. Mhux ta’ b’xejn li t˙ossok tg˙ix ©o ˙abs!



Irrid infittxek, nixtieq insibekf’˙ajja tant mifnija bit-ti©rib,g˙alik ru˙i dejjem issir g˙atxanaf’dinja mirbu˙a mill-frug˙a u kull pjaçir.

Qalb tant tra©edji u mwiet li se˙tuk,f’nofs tant ˙sibijiet u g˙arfien li ça˙duk,id-dinja warrbitek f’rokna mudlamau tilfet kull tama ta’ Alla l-˙aj...

...hija u t˙uf spiççat mitlufa,bla sens ta’ direzzjoni,tfittex ˙jiel ta’ m˙abba Divina,‘l hemm fejn lil Alla Ωgur ma ssibux.

Infittxek sa minn sbi˙ il-jum,meta nifta˙ g˙ajnejja g˙al dehra sielmata’ xemx tielg˙a, iddawwal u ssebba˙ il-˙olqienu ninteba˙ li Inti tassew il-Óallieq.

Nibqa’

Infittxek matul il-©urnata,meta kollox madwari jsir niket u mrarsakemm nintelaq fl-g˙oΩΩa ta’ l-g˙eΩieΩ,u ninteba˙ li l-g˙oΩΩa hija tassew tieg˙ek.

Infittxek qabel l-irqad,wara ©urnata b˙all-o˙rajnu ninteba˙ li llum tajtni ç-çans li ng˙ixmeta sa l-a˙˙ar tal-jum tant nies ma waslux.

Nibqa’ nfittxekbit-tama li g˙ad nsibek... g˙al ˙afna ma tinsab imkieniΩda g˙alija qieg˙ed kullimkien.

Andrea Diacono

Nfittxek



Infittxek matul il-©urnata,meta kollox madwari jsir niket u mrarsakemm nintelaq fl-g˙oΩΩa ta’ l-g˙eΩieΩ,u ninteba˙ li l-g˙oΩΩa hija tassew tieg˙ek.

Infittxek qabel l-irqad,wara ©urnata b˙all-o˙rajnu ninteba˙ li llum tajtni ç-çans li ng˙ixmeta sa l-a˙˙ar tal-jum tant nies ma waslux.

Nibqa’ nfittxekbit-tama li g˙ad nsibek... g˙al ˙afna ma tinsab imkieniΩda g˙alija qieg˙ed kullimkien.

Andrea Diacono

Biex Tibqa’ TikberBiex Tibqa’ TikberBiex tiddeçiedi li tibqa’ tikber,trid tammetti li g˙adek Ωg˙ir!Il-proçess li titg˙allem huwa mimli u©ieg˙g˙ax qed tg˙allem lil mo˙˙ok jitg˙awwe© u jie˙u foromli qatt ma jkun ˙olom.Imma mbag˙ad kull forma ©dida li jsib,tog˙©bu u jifra˙ biha!

Imma sakemm ikun g˙adu fil-proçess,ikun g˙adu ma jafx jekk hux se jsib dik il-forma jew le...G˙ax l-ewwel il-forma trid issibhau biex issibha trid tipprova ˙afna o˙rajn differentisakemm fl-a˙˙ar tinduna li hija l-forma t-tajba;avolja qatt ma tkun rajtha,

imma tkun tkompli mal-forom kollhali tkun ©bart sa mill-bidu.

Imma sakemm tkun waqt il-proçess,meta tkun mitlufu mimli dubju jekk jirnexxilekx,tkun skomdu ˙afna!U ftit lesti jaffaçjaw l-iskumditàu ˙afna jieqfu jikbru!

Chris



WIÇÇ IMBWIÇÇFiex jikkonsisti x-xog˙ol ta’ Provinçjal?

Ix-xog˙ol ta’ Provinçjal jiena naqsmu fi tlieta. L-ewwelnett li jie˙u ˙sieb in-nies fdati f’idejh: Sant’Injazju jg˙id li l-ewwel xog˙ol tas-superjur huwa li j˙obb lil dawk fdati f’idejh u li jitlob g˙alihom. G˙alhekk il-Provinçjal jiltaqa’ kull sena ma’ kull ÌiΩwita u jitkellem mieg˙u fuq il-˙ajja personali u fuq l-appostolat tieg˙u, jara li jkun g˙al qalbu f’dak li jkun qed jag˙mel, u jikkonferma jew jibdel il-missjoni tieg˙u. Fi Ωminijietna, barra l-ÌiΩwiti, il-provinçjal i˙ossu responsabbli, g˙alkemm mhux bl-istess mod, g˙al ˙afna lajci li jaqsmu l-istess xog˙ol mag˙na. It-tieni, il-provinçjal responsabbli tal-˙idma appostolika tal-ÌiΩwiti, u jmexxi jew jinkora©©ixxi proçessi ta’ dixxerniment u ppjanar biex din tkun kemm jista’ jkun qrib ta’ dak li l-Mulej jixtieq minna llum. Fl-a˙˙arnett huwa responsabbli li jΩomm kuntatti u komunikazzjoni tajba ma’ organi o˙ra, kemm fil-Knisja kif ukoll barra minnha.

X’inhi l-akbar sfida marbuta mal-missjoni tieg˙ek?

L-akbar sfida hija dejjem l-istess wa˙da: kif ser nag˙mlu biex nag˙rfu sewwa dak li Alla jrid mill-ÌiΩwiti Maltin illum, fiç-çirkustanzi

preΩenti. Çirkustanzi li min-na˙a juruna ˙afna bΩonnijiet kbar – spiritwali, kulturali u ta’ ©ustizzja - u tfittxija serja ta’ Alla minn ˙afna nies, u fl-istess ˙in dejjem numru iΩg˙ar ta’ ÌiΩwiti li juri li diffiçli nibqg˙u nag˙mlu dak kollu li qed nag˙mlu b˙alissa. X’ser ikun is-sehem tal-lajci fil-missjoni tag˙na jibqa’ aspett kruçjali biex jirnexxilna nag˙mlu g˙aΩliet tajbin.

X’inhu li jag˙tik kura©© u forza biex taqdi din il-missjoni?

L-akbar kura©© insibu fil-kliem ta’ Ìesu’, li mhux a˙na g˙aΩilna lilu imma hu g˙aΩel lilna: ix-xog˙ol li qed nag˙mlu ma jiddependix l-ewwelnett mis-sa˙˙a u l-kapacita’ tag˙na imma mill-im˙abba tieg˙u lejn l-umanita’ kollha, li qatt mhi ser ti©i nieqsa. Imbag˙ad nara ©eneroΩita’ u dedikazzjoni kbar ˙afna f’˙uti l-ÌiΩwiti ta’ kull eta’, u grupp çkejken imma impenjat ˙afna ta’ ÌiΩwiti Ωg˙ar li jafu jkunu kreattivi u lesti ja˙dmu ma’ l-o˙rajn.

Kif tara l-futur tal-ÌiΩwiti f’Malta?Nara futur sabi˙, g˙alkemm mhux g˙al

kollox façli, ta’ numri iΩg˙ar, aktar ˙idma ma’

l-o˙rajn, f’oqsma tradizzjonali b˙all-edukazzjoni u l-ministeru spiritwali, u o˙rajn aktar ©odda b˙all-˙idma mar-refu©jati, f’Malta u fl-Ewropa li jinbidlu bla waqfien. Futur sabi˙ g˙aliex li tag˙ti ˙ajtek g˙all-akbar glorja ta’ Alla b’mod konkret fil-Kumpanija ta’ Ìesu’ tibqa’ dejjem ˙a©a mill-isba˙.


Pawlu Pace SJ - Il-provinçjal Il-©did


WIÇÇ IMBWIÇÇKif t˙ossok fi tmiem iΩ-Ωmien tieg˙ek b˙ala Provinçjal?

L-ewwel u qabel kollox nixtieq ng˙id GRAZZI kbira lil Alla u lil s˙abi. Kienu snin li g˙enuni nikber u nitg˙allem ˙afna. Esperjenza li laqqg˙etni ma’ s˙abi l-ÌiΩwiti b’mod aktar mill-qrib minn qatt qabel. Rajt b’mod aktar çar kemm hu veru li Alla ja˙dem fil-qlub. In˙ossni aktar konvint kemm dak li nag˙mlu huwa tassew ix-xog˙ol tieg˙u, g˙ax tara kemm

hu kapaçi ja˙dem u jag˙mel ˙wejje© sbie˙ permezz tal-kwalitajiet tag˙na l-bnedmin kif ukoll permezz tad-djufijiet tag˙na.

Liema kienu l-esperjenzi li l-aktar immarkawk?

Na˙seb li nibqa’ nΩomm f’qalbi il-laqg˙at personali li l-Provinçjal jag˙mel kull sena ma’ kull ÌiΩwita. Tara kemm hemm sbu˙ija mo˙bija fil-qalb ta’ kull persuna u kif Alla jkun qed ja˙dem fis-skiet. Çans biex tkun qrib ta’ bniedem fl-avventura tieg˙u m’Alla.

Min-na˙a l-o˙ra stajt nara u napprezza kemm hi sabi˙a l-Kumpanija ta’ Ìesù fil-firxa tag˙ha mad-dinja kollha. Il-vja©©i li g˙amilt biex inΩur lil s˙abna missjunarji, jew lill-ÌiΩwiti li qed ja˙dmu jew jistudjaw barra minn Malta urewni d-dedikazzjoni, sagrifiççji u servizz ta’ kull tip li l-Kumpanija qed tag˙ti mad-dinja kollha, speçjalment lill-fqar.

Esperjenzi o˙ra li ma ninsa qatt kienu l-laqg˙at mal-Provinçjali l-o˙rajn, kemm dawk Ewropej, kif ukoll dawk mid-dinja kollha. Esperjenza ta’ fraternità qawwija. Tissa˙˙ar tara r©iel b’intelli©enza u kapaçitajiet kbar, li jaqdu lil ˙uthom b’sempliçità u umiltà. Tara qdusija prattika u reali.

X’ferr˙ek l-aktar f’dawn is-snin?Kont nifra˙ tassew meta kont inkun ma’

l-istudenti ÌiΩwiti. Meta tara Ωag˙Ωug˙ li b’˙erqa u ©eneroΩità jixtieq jag˙ti ˙ajtu lil Kristu fis-servizz ta’ ˙utu l-bnedmin, ma tistax ma tifra˙x. U nΩid ng˙id li f’dawn dejjem sibt Ωg˙aΩag˙ ta’ kwalitajiet kbar li ma jag˙mlux g˙ajb lill-ÌiΩwiti li ©ew qabilhom.

Veru li l-vokazzjonijiet naqsu. Imma n˙oss li wasal iΩ-Ωmien li l-Knisja u l-Kumpanija ma tistrie˙x tant fuq il-kwantità ta’ appostli, imma fuq il-kwalità. G˙alkemm ˙add mhu perfett, in˙ossni mo˙˙i huwa mistrie˙ li l-Mulej qed jag˙Ωel Ωg˙aΩag˙ tassew tajbin biex ja˙dmu fl-g˙alqa tieg˙u. Din se tibqa’ tag˙ti frott bnin Ωgur.

U l-©ejjieni tal-Provinçja u tieg˙ek…?Il-©ejjieni…? Rigal ie˙or u daqshekk!

Ikun sabi˙ jekk nag˙rfu nilqg˙uh u ng˙ixuh b’˙afna m˙abba u kura©©. Il-©ejjieni mhux xi ˙a©a tag˙na jew g˙alina. Huwa biss mod ie˙or kif l-Ispirtu t’Alla se jkompli j˙obb lil kull wie˙ed u wa˙da minn uliedu. A˙na msej˙a ng˙idu iva bil-qalb u b’mod kreattiv g˙all-mod kif hu jixtieq i˙obb lid-dinja li ng˙ixu fiha. Il-Provinçja trid issir dejjem aktar b˙al Marija… qaddejja fiç-çokon tag˙ha.

U l-©ejjieni tieg˙i…? Mhux li nkun hekk jien ukoll!

Kelma ta’ l-a˙˙ar…Grazzi mill-qalb lil Alla, lil ˙uti ÌiΩwiti,

b’mod speçjali lill-Brothers tag˙na, lil ˙afna lajçi li mag˙na ja˙dmu u jistinkaw fl-g˙alqa tal-Mulej, lill-benefatturi u lill-familji tag˙na li kontinwament isostnuna b’im˙abbithom u t-talb tag˙hom.

In˙alli f’idejn il-Mulej biex ikompli jkabbar dak li, tul dawn is-snin, minkejja d-djufijiet u n-nuqqasijiet tieg˙i, g˙o©bu jiΩra’ fija u f’˙uti.


Pawlu Chetcuti SJ - Il-provinçjal li ˙iere©

Provinçjal huwa dak li jmexxi Provinçja tal-ÌiΩwiti. Jin˙atar kull sitt snin mill-Patri Ìeneral wara li jkun sema’ l-opinjoni tal-ÌiΩwiti ta’ dik il-Provinçja.

Fil-31 ta’ Lulju, Festa ta’ Sant’Injazju Loyola, saret il-bidla tal-Provinçjal ta’ Malta. Fr Pawlu Pace da˙al f’din il-missjoni wara Fr Pawlu Chetcuti, li temm is-sitt snin tieg˙u dakinhar.

Fis-sensiela ‘WIÇÇ IMB’WIÇÇ’ qed in©ibu Ωew© intervisti fejn iΩ-Ωew© Provinçjali, dak li se jispiçça u dak li se jibda, jesprimu l-˙sibijiet tag˙hom dwar din il-missjoni li rçevew.


ZnniversarjuwiegAfl-

taz-



Hemm mistoqsija wa˙da importanti… Kif jirnexxielek iΩΩomm l-im˙abba ˙ajja?

Jien nitbissem meta nisma’ lil xi ˙add jg˙id li fil-˙ajja jista’ jkollok aktar minn sie˙eb jew sie˙ba wa˙da. Jien nemmen li Ω-Ωwie© hu avventura ta’ komunikazzjoni li tibqa’ g˙al ˙ajtek kollha. Ma’ persuna wa˙da hija aktar minn biΩΩejjed. G˙ax is-sabi˙ issibu darba u darba biss u trid tg˙addi ˙ajtek kollha biex tiskoprih. G˙alija hekk kien ma’ Ωew©i Michael.

Jien u Michael ilna flimkien g˙al g˙oxrin sena s˙a˙. Nistqarr, bl-akbar im˙abba, li hu bniedem ordinarju, prattiku ˙afna u ma jafx jomg˙od il-kliem. Per eΩempju, dan l-a˙˙ar g˙idt lil Michael li nixtieq nibda npin©i. Óares lejja b’g˙ajnejn li donnhom jit˙assruni u qalli, “Semigloss jew water paint?” Hekk hu mag˙mul Michael.

Niftakar, xi xhur qabel ma g˙alaqna g˙oxrin sena miΩΩew©in, bdejt na˙seb fuq iΩ-Ωwie© tag˙na u jekk kienx kif suppost ikun. Ma kien hemm xejn ˙aΩin, biex niftiehmu. IΩda, fir-relazzjoni tag˙na ma kien hemm xejn straordinarju jew eçitanti. Bdejt niftakar f’dak is-se˙er ta’ relazzjoni ©dida

– l-eçitament li tiltaqa’ ma’ xi ˙add li tkun g˙adek ma taf xejn fuqu u li, bil-mod, tiskopri l-personalità sabi˙a tieg˙u; il-fer˙ li t˙oss meta tinteba˙ li hemm xi ˙a©a komuni bejnek u bejnu; l-ewwel laqg˙a, l-ewwel bewsa, l-ewwel kollox.

G˙odwa wa˙da, jien u Ωew©i konna qed nag˙mlu l-mixja tas-soltu. G˙alkemm il-post kien sabi˙ ˙afna mo˙˙i ma kienx fih. Kont qed na˙seb f’dawk l-affarijiet li kien jonqosni wara g˙oxrin sena Ωwie©. Kont qed nhewden fuq dawk l-affarijiet li kont qed nitlef min˙abba r-rabtiet tal-˙ajja miΩΩew©a. Konna wasalna f’nofs il-mixja, f’roqg˙a kwieta, dellija, ta˙t Ωew© si©riet taç-çedru. Kif ©ejna biex induru Ωew©i ˙addanni mieg˙u u, bla kliem u bla sliem, biesni fuq xufftejja. Tant kont aljenata na˙seb fl-affarijiet li kont qed nimmissja li l-bewsa tieg˙u ˙asditni.

Dik il-bewsa ©eg˙litni ninduna bir-rigali li jien u Michael rnexxielna nakkwistaw f’g˙oxrin sena flimkien. Konna sabbarna lil xulxin meta mitulna tliet ©enituri u Ωew©t a˙wa. Konna rajna lit-tifel jiggradwa. Konna g˙amilna ©img˙a camping fid-Dolomiti. Konna kantajna u

d˙akna flimkien b˙ala familja. Konna kilna ˙afna patata flimkien, rajna ˙afna drabi x-xemx tielg˙a u ˙silna l-platti u l-karozza flimkien. Konna qattajna ljieli mqajmin ma’ uliedna morda. Iççelebrajna birthdays u morna funerali flimkien.

Qatt ma kont qsamt tant affarijiet ma’ ˙add – ma’ Ωew©i biss. U issa konna qed naqsmu xi ˙a©a o˙ra ©dida. Kienet mixja, f’kumpanija ta’ xulxin ˙elwa, Ωgura u komda li kienet qed toffrilna im˙abba ©dida kuljum, u bewsa li qatt ma ©rat qabel u l-anqas ter©a’ ti©ri. Dan il-mument kien ©did, u naf li kull mument se jkun hekk.

Dik il-©urnata l-g˙oxrin anniversarju tag˙na rajtu b’mod kompletament differenti, wie˙ed li baqa’ mieg˙i kuljum minn dakinhar ‘il quddiem. Skoprejt kemm hemm fer˙ u hena mo˙bija ©o l-affarijiet ordinarji tal-˙ajja ta’ kuljum. Iva, m’hemmx g˙alfejn t˙ares band’o˙ra jew lejn wiçç ie˙or biex tiskopri l-wiçç ©did tal-˙ajja u tas-sie˙eb jew sie˙ba tieg˙ek li tqum u torqod mag˙ha kuljum.

Maggie Bedrosian



Óa gost mhux ftit meta fil-kamra tal-lukanda sab kompjuter g˙ad-dispoΩizzjoni tieg˙u. G˙alhekk iddeçieda li l-ewwel ˙a©a li jag˙mel kienet li jibg˙at email lill-mara.

IΩda bi Ωball, l-indirizz ta’ l-email kitbu ˙aΩin, u bla ma ttenda bl-iΩball li ˙a, bag˙at l-email lil xi ˙add li ma jafx.

Sadanittant, x’imkien ie˙or fid-dinja, wa˙da armla kienet g˙adha ©ejja mill-funeral ta’ l-g˙aΩiΩ Ωew©ha. U wara li telqu n-nies, iddeçidiet li tixg˙el il-kompjuter u tiççekkja l-emails billi kienet qed tistenna kwantita’ ta’ messa©©i ming˙and qraba u ˙bieb.

Wara li qrat l-ewwel wa˙da, ˙assha

˙aΩin. Binha da˙al ji©ri ˙dejha u ˙ares lejn il-kompjuter.

Fuq l-iscreen kien hemm dan li ©ej:

To: L-g˙aΩiΩa martiSubject: Jiena wasalt!Text: Naf li tinsab sorpriΩa ˙afna li qed tirçievi din l-email ming˙andi!Issa hawnhekk g˙andhom il-kompjuters ukoll u j˙alluk tibg˙at xi emails lil tal-familja. Jiena m’ilnix li wasalt u g˙adni kemm g˙amilt iç-check-in! Qed nara li kollox hawn g˙al-lest, g˙all-wasla tieg˙ek g˙ada filg˙odu. G˙alhekk i©ri narak!Jalla jkollok vja©© tajjeb b˙alma kelli jien. IΩda ˙ej, hawn isfel hawn wisq s˙ana!

Inselli g˙alik.Ûew©ekBiex jiççelebraw l-anniversarju taΩ-

Ωwie© tag˙hom, koppja ftit avvanzata fiΩ-Ωmien iddeçidew li jag˙mlu safra sabi˙a f’pajjiΩ il-bog˙od. Min˙abba nuqqas ta’ postijiet fl-ajruplan ma setg˙ux jitilqu flimkien fl-istess ©urnata. Kellhom jitilqu xi jumejn wie˙ed wara l-ie˙or. Ir-ra©el wasal qabel u mar fil-lukanda fejn kellhom joqog˙du. Kellu jistenna l-mara tasal jumejn wara.

Email ShunaIΩda ˙ej, hawn isfel hawn wisq s˙ana!“

”




Óbieb, Illum mort ma’ missieri saç-Çentru tal-Falkunerija, is-Si©©iewi. Vera hemm tajr sabi˙. Titpaxxa t˙ares lejh!! Hija ˙asra li hawn min jispara fuq tajr tal-priΩa b’mod illegali. Qed nibg˙at l-a˙jar ritratti li ˙adt. Nispera jog˙©bukom. Sa˙˙a u SliemLawrence Darmanin

Meravilja tal-HolqienJIKTBU L-QARREJJA


Qed inkomplu n©ibu ritratti li jibg˙atulna l-qarrejja. Ma’ dawn ir-ritratti jaslilna messa©© sabi˙.L-Edituri

RM2000 LIL-ÓBIEBnA • AWISSU-SETTEMBRU 2008 27RM2000 LIL-ÓBIEBnA • AWISSU-SETTEMBRU 2008 27

Mhux fil-Kompjuters biss JifhemMhux fil-Kompjuters biss JifhemBill Gates huwa wie˙ed mill-akbar

sinjuri tad-dinja. G˙amel suççess enormi f’˙ajtu. Sar biljunarju bit-teknolo©ija u l-kummerç tal-kompjuters. F’diskors li g˙amel lil studenti tas-sekondarja semmielhom ˙dax-il lezzjoni li mhux se jitg˙allmu fl-iskola. Skond Gates, bosta Ωg˙aΩag˙ jitg˙allmu ˙afna affarijiet sbie˙ u tajbin fl-iskola, imma din ma tg˙allimhomx kif jiffaççjaw ir-realtà tal-˙ajja. Mhux ta’ b’xejn li tant Ωg˙aΩag˙ jintilfu u j˙arbtu ˙ajjithom!

Lezzjoni 1: Il-˙ajja mhix fair. Idra aççettaha kif inhi.

Lezzjoni 2: Id-dinja ftit jimpurtaha kemm t˙ossok tajjeb mieg˙ek innifsek. Id-dinja tippretendi li tkun g˙amilt suççess QABEL ma t˙ossok tajjeb mieg˙ek innifsek.

Lezzjoni 3: Mhux se jkollok l-flus jekk ikollok l-iskola biss. Imma tkun tassew sinjur jekk ikollok it-tnejn.

Lezzjoni 4: Jekk ta˙seb li l-g˙alliem tieg˙ek iebes wisq, stenna sakemm ikollok l-ewwel boss tax-xog˙ol.

Lezzjoni 5: Li ta˙dem f’pizzerija jew f’xi take-away mhix xi diΩunur. In-nanniet tieg˙ek kienu jsej˙u x-xog˙ol ta’ l-id barka t’Alla.

Lezzjoni 6: Jekk tit˙arbat twa˙˙alx f’missierek jew f’ommok. Toqg˙odx teqred fuq l-iΩbalji li g˙amilt f’˙ajtek. Tg˙allem minnhom.

Lezzjoni 7: Meta kont g˙adek tarbija missierek u ommok ma kinux jeqirdu daqshekk. Saru jeqirdu min˙abba l-kontijiet li ˙allsulek, il-˙wejje© li xtrawlek, l-iljieli li ma ˙allejthomx jorqdu, il-biki li bikkejthom u s-sig˙at ta’ qrid li kellhom jisimg˙u ming˙andek. G˙alhekk qabel ma te˙les mis-salib t’ommok u ta’ missierek, ara kif ma tibqax salib int g˙alihom.

Lezzjoni 8: Anke jekk l-iskola tieg˙ek ine˙˙u l-eΩamijiet, il-˙ajja dejjem tibqa’ bl-eΩami. Fl-iskola tista’ ter©a’ tag˙ti eΩami li tkun we˙ilt fih. Fil-˙ajja mhux dejjem tista’ ter©a’ toqg˙od g˙all-eΩami. wisq drabi fil-˙ajja darba ddoqq. M’g˙andekx aktar minn çans wie˙ed biex i©©ibha tajba!

Lezzjoni 9: Fil-˙ajja m’hemmx vaganzi u anqas mid-terms. Il-˙ajja tibqa’ sejra u t˙allik bla nifs. Jekk trid issib lilek innifsek u tie˙u ˙sieb tieg˙ek innifsek trid issib il-˙in int. Fuq ix-xog˙ol ta˙dem u tistinka trid!

Lezzjoni 10: Il-films u t-television ma jurukx il-˙ajja ta’ veru. Fil-˙ajja ta’ veru n-nies ma jg˙ixux biss fil-bars, fir-restoranti u fil-vilel lussuΩi. Iridu jaqtg˙u bi snienhom u jqumu kmieni g˙ax-xog˙ol.

Hemm min i˙obbu u hemm min ma jistax g˙alih. Imma jaf x’jg˙id!

Lezzjoni 11: Tantx tmaqdar lil min jidher li hu nerd! wisq probabbli l-boss tieg˙ek se jkun wie˙ed li llum qed tarah nerd u qisu ©ifa!



Dun Salv kien miexi, iterraq fi ©nien li kien jinsab sewwa sew quddiem il-knisja. Kien qed jag˙mel jiem ta’ mistrie˙ f’Malta. Mix-xag˙ar bajdani-griΩ, kont tinduna li mhux Ωg˙ir fiΩ-Ωmien. Dun Salv kien missjunarju fl-Etjopja u ra ˙afna ma’ wiççu. Minkejja li kien qed jipprova ma ja˙sibx fin-nies fqar li kien ˙alla warajh, mo˙˙u baqa’ jhewden fuqhom. Mitluf fil-˙sieb, iltaqa’ ma’ Ωag˙Ωug˙ b’g˙ajnejh imqarqçin u liebes ˙afif ˙afif, bilqieg˙da fuq bank. Kien qieg˙ed jistenna lil s˙abu biex imorru jag˙mlu qadja l-belt. Dun Salv mill-ewwel induna bih. Kien neputih, Wayne. “Bon©u Wayne”, qallu. “Kif a˙na?” Wayne b˙al in˙asad bid-dehra mixrufa tal-qassis. “Bon©u… Bon©u, Dun Salv” qallu xott xott Wayne.

Billi ma tantx kien jara lil Wayne, Dun Salv xtaq ikellmu ftit. Waqt li kien ˙dejh fuq il-bank, g˙adda ra©el ta’ karna©©on skura minn quddiemhom. Wayne kemmex xufftejh u Dun Salv malajr induna x’kien g˙addej minn mo˙˙u, imma g˙amel ta’ birru˙u li ma ndunax. “X’©ara Wayne?”

“U, Dun Salv, dawn qed jinvadu lil pajjiΩna; dawn qed je˙dulna xog˙lna” beda jg˙id irrabjat Wayne. “Ara, jien

b˙alissa bla xog˙ol, imbag˙ad ji©i wie˙ed b˙al dan u ara x’jag˙millek.” Dun Salv b˙al qabad jitbissem bir-ra©unament taΩ-Ωag˙Ωug˙. “Imma Wayne, x’i©ag˙lek ta˙seb hekk?” Wayne kompla: “Dawn Dun, mhux ta’ min jafdahom, dawn g˙andhom ra©uni mo˙bija g˙aliex ©ew hawn!” Dak il-˙in it-tbissima minn wiçç Dun Salv g˙ebet. Beda ja˙seb fit-tfal u n-nies li ˙alla warajh l-Etjopja. Óass g˙oqla tiela’ fi griΩmejh. Xtaq li kieku kellu l-©wiena˙ biex jer©a’ lura lejn l-Etjopja. “Wara kollox”, kompla jg˙id Wayne, “dawn nies ma˙mu©in u ma jafu xejn.”

“Wayne,” qabad ifendi Dun Salv, “dawn huma nies intelli©enti. BiΩΩejjed ng˙idlek li l-pajjiΩ li jien missjunarju fih, l-Etjopja, g˙andha çiviltà antika ˙afna. Dawn telqu minn pajjiΩhom mhux g˙ax riedu huma imma g˙ax ma setg˙ux jag˙mlu mod ie˙or.” Wayne kompla jargumenta: “Imma Dun Salv, g˙aliex pajjiΩi Ewropej ma je˙dulniex dawn l-immigranti. G˙aliex ikollna nitqannew bihom a˙na?”

“Eh Wayne, kieku jien na˙sibha b˙alek, kieku la kont insir qassis u anqas u anqas kont insir missjunarju. Fejn hemm il-miΩerja u l-©u˙ ma nistg˙ux

noqog˙du nkejlu kemm nag˙mlu karità u noqog˙du nixxa˙˙u. Wayne, int taf kemm ommok tag˙mel g˙alik u t˙obbok. Alla˙ares ta˙seb bl-argument tieg˙ek u toqg˙qd tixxa˙˙a˙ mieg˙ek. Kieku Ωgur ma kontx tkun fejn qieg˙ed illum. Óares lejn il-˙wejje© li g˙andek fuqek! G˙andek saqaf fuq rasek... Forsi g˙al Malta din hija xi ˙a©a normali ˙afna, imma int sinjur bla ma taf!” tenna Dun Salv. Wayne baqa’ jsostni li: “Dawn g˙ax ikollhom ˙afna tfal huma daqshekk fqar! M’g˙andhomx tag˙lim fuq ‘family planning’ u hekk.”

Dak il-˙in, Dun Salv siket u beda jfittex fil-bwiet. Óare© mill-but ritratt ta’ omm bit-tfal ma’ djulha. G˙ajnejn Dun Salv bdew idemmg˙u u dam biex qala’ g˙ajnejh minn fuq ir-ritratt u j˙ares lejn iΩ-Ωag˙Ωug˙. “Wayne, ˙ares lejn dan ir-ritratt. Qed tara dik l-omm fqira bit-tfal ma’ djulha. Dik mietet xi sena ilu bl-AIDS min˙abba xi r©iel li stuprawha u minnhom ˙adet l-marda” qal Dun Salv. “Meta kienet qed tmut, qaltli bil-˙rara biex no˙dilha ˙sieb it-tfal tag˙ha. Jien aççettajt. Illum it-tfal kibru u hemm is-sorijiet jie˙du ˙siebhom. Wayne int x’kont tag˙mel?”

Dun Salv ˙are© maktur u mesa˙ id-dmug˙ minn g˙ajnejh. Wayne baqa’ ˙alqu mag˙luq g˙al ftit tal-˙in u imbag˙ad wie©eb: “Dun, jekk inkun nista’ ng˙inek f’xi ˙a©a g˙idli.”

Grupp Appostolat tat-Talb(Marbuta ma’ l-Intenzjoni Ìenerali g˙al Settembru)

WAYNE...Int x’kont taghmel?



Intenzjonijiet-Awissu-Settembru 2008

Issie˙eb bint ukoll ma’ l-eluf ta’ Insara mad-dinja kollha li flimkien joffru t-talb tag˙hom skond l-intenzjonijiet li kull xahar il-Papa u l-Isqfijiet jag˙Ωlu. Jekk Alla jisma’ t-talb ta’ wie˙ed jew wa˙da, kemm altar jisma’ dak tag˙na lkoll flimkien!

Appostolat tat-TalbAwISSUÌenerali: Biex il-familja umana tirrispetta l-pjan ta’ Alla g˙ad-dinja u tag˙raf il-˙olqien b˙ala rigal ta’ Alla g˙alina.Missjunarja: Biex il-poplu kollu ta’ Alla jit˙e©©e© ˙alli jwie©eb kif imiss g˙as-sej˙a li g˙andu g˙all-qdusija u g˙all-missjoni.Isqfijiet: Biex l-anzjani u dawk li jinsabu we˙idhom isibu min ikun ©eneruΩ mag˙hom u ma jkunux imwarba.

SETTEMBRUÌenerali: Biex Biex kull min hu m©ieg˙el i˙alli pajjiΩu min˙abba l-gwerra jew l-oppressjoni jsib l-insara lesti jiddefendu u jipprote©u d-drittijiet tieg˙u.Missjunarja: Sabiex il-familji nsara, fidili g˙as-sagrament taΩ-Ωwie©, ikabbru fis-soçjetà l-valuri ta’ l-im˙abba u s-solidarjetà.Isqfijiet: Biex l-operaturi pastorali fil-parroççi jimtlew bl-entuΩjaΩmu biex jibdew sena o˙ra ta’ appostolat.


Tista’ tkun ÌiΩwita saçerdot u tista’ tkun ÌiΩwita Brother.Il-Brother huwa dak il-ÌiΩwita li g˙andu vokazzjoni tassew

speçjali. Huwa jie˙u l-istess voti b˙al kull Patri ÌiΩwita ie˙or, imma Alla jsejja˙lu biex jaqdi l-missjoni tie©˙u mhux b˙ala Saçerdot, imma billi jing˙ata g˙al kull servizz ie˙or li jkun hemm bΩonn biex jg˙in fil-missjoni tal-Kumpanija ta’ Ìesù.

Il-Brothers issibhom ja˙dmu tip ta’ xog˙ol li jkun hemm bΩonn: mastrudaxxi, segretarji, bdiewa, g˙alliema, infermiera, jmexxu gruppi ta’ talb, jag˙tu rtiri, koki… Kull ma jkun hemm bΩonn, basta jaqdu bl-im˙abba dak li titlob minnhom l-ubbidjenza.

Kont taf li hemm Ωew© modi kif tkun ÌiΩwita?Il-Provinçja Maltija hija mbierka bil-preΩenza ta’ bosta

Brothers. Illum, il-biçça l-kbira minnhom kibru fl-età. G˙addew ˙ajjithom f’servizz kbir b’diversi modi. Nixtiequ ng˙idulhom grazzi u nitolbu biex il-Mulej jibg˙at ir©iel li, b˙alhom, lesti jaqdu b’qalb kbira, biex il-missjoni tal-ÌiΩwiti tkompli tikber u tissa˙˙a˙.

F’dawn il-pa©ni qed nippreΩentaw u˙ud minnhom biex il-qarrejja tag˙na jkunu jafuhom xi ftit u jing˙aqdu mag˙na fit-talb biex o˙rajn isegwu din is-sej˙a sabi˙a u tant g˙aΩiΩa g˙alina l-ÌiΩwiti.


il-Brothers Taghna

RM2000 LIL-ÓBIEBnA • AWISSU-SETTEMBRU 2008 �1

Br Franky Borg Mastrudaxxa, snin ta’ xog˙ol fil-missjoni taç-Çile, mexxej ta’ gruppi, jag˙ti rtiri u jie˙u ˙sieb il-bΩonnijiet tal-Komunità ta’ Loyola House, in-Naxxar.

Br Joe Vella Snin twal ta’ xog˙ol f’Loyola House, f’Mount St Joseph, fil-Kulle©©. Illum jie˙u ˙sieb l-irtiranti u x-xog˙ol tad-dar ta’ Manresa, G˙awdex.

Br Salvu Mifsud Snin twal ta’ ˙idma fil-Kulle©© jie˙u ˙sieb it-tfal, imbag˙ad f’Mt St Joseph, jilqa’ l-irtiranti. Illum ja˙dem fil-Jesuit Refugee Service b’risq ir-Refu©jati.

Br Tommy Scerri G˙al ˙afna snin infermier. Óa ˙sieb tas-sa˙˙a ta’ ˙afna ©enerazzjonijiet ta’ ÌiΩwiti. Illum inkarigat mill-morda tag˙na fl-infermerija tan-Naxxar.

RM2000 LIL-ÓBIEBnA • AWISSU-SETTEMBRU 2008 �1

il-Brothers Taghna

“Il-Provinçja Maltija hija mbierka bil-preΩenza ta’ bosta Brothers. Illum, il-biçça l-kbira minnhom kibru fl-età. G˙addew ˙ajjithom f’servizz kbir b’diversi modi”


Br Mike SpiteriKok, tekniku, fotografu. Óadem Ruma, l-Ingilterra, Jerusalemm u g˙al ˙afna snin inkarigat mill-media room fil-Kulle©© San Alwi©i.

Br Lorrie SubanÓajjat prim, technician. Illum irtirat.

Br Karmnu MifsudÓajtu kollha ja˙dem fl-g˙elieqi tan-novizzjat. B’˙idmietu tema’ ©enerazzjonijiet ta’ novizzi, studenti u ÌiΩwiti. Bidwi prim fl-g˙alqa tal-Mulej.

“Nixtiequ ng˙idulhom grazzi u nitolbu biex il-Mulej jibg˙at ir©iel li, b˙alhom, lesti jaqdu b’qalb kbira, biex il-missjoni tal-ÌiΩwiti tkompli tikber u tissa˙˙a˙”


Br Leli Cilia Kok prim. Óadem snin twal il-Belt u S. Filippu l-Isla. Illum jaqdi lil kul˙add f’Dar Loyola, in-Naxxar

RM2000 LIL-ÓBIEBnA • AWISSU-SETTEMBRU 2008 ��

ATTARD 21418028 21418031BALZAN 21492288BAÓRIJA 21459135BIRKIRKARA 21492578BIRÛEBBUGIA 21654518BURMARRAD 21581122BUSKETT 21456227DINGLI 21452859FGURA 21802021FLORIANA 21242230GÓARGÓUR 21431177GÓAXAQ 21898052 21892005GUDJA 21696336GÛIRA 21335231KIRKOP 21642144LUQA 21895174M’SCALA 21637881MANIKATA 21576769MELLIEÓA 21573317MÌARR 21574658MOSTA 21433769 21433835MQABBA 21683070MSIDA 21238804NAXXAR 21411859QORMI 21487282 21494097RABAT 21456824

SAFI 21676824SENGLEA 21690019SIÌÌIEWI 21461377 21464804SLIEMA 21332375STALUÇIJA 21896093ST.JULIAN’S 21336914STPAUL’SBAY 21571854TARXIEN 21897312XGÓAJRA 21690769ÛABBAR 21666267ÛEBBIEGÓ 21575652ÛEBBUÌ 21467453 21450651ÛEJTUN 21675009ÛURRIEQ 21649680 21682143GÓAWDEXGÓASRI 21552613GÓAJNSIELEM 21555518MUNXAR 21554621NADUR 21552206QALA 21564206SANLAWRENZ 21556355VICTORIA 21554088 21556487XAGÓRA 21553477XEWKIJA 21551329ÛEBBUÌ 21551135

Ibg˙at SMS fuq dawn in-numri:

5061891650619210

U TgÓiN FiL‐ÓiDMA TAL‐ÌiÛwiTi

PERMEZZ TAL-MOBILE

jekk tixtieq tag˙ti offerta ta’ e6.99 Lm3(li minnhom e0.70 (30ç) jmorru g˙all-operaturi tal-mobile)

jekk tixtieq tag˙ti offerta ta’ e11.66 Lm5 (li minnhom e1.16 (30ç) jmorru g˙all-operaturi tal-mobile.

IMPORTANTI:Fuq l-SMS ikteb: ismek, kunjomok, l-inidiriz u l-kodiçi postali. Jekk se ©©edded l-abbonament ikteb: ir-Reference Number li ssib miktub fuq it-tikketta mwa˙˙la mar-rivista li soltu tirçievi bil-posta.

BiEX iÌÌEDDED L‐ABBONAMENT TiEgÓEK

g˙al kull tag˙rif:RM‐LiL ÓBiEBNA c/o 78, Triq il‐MarkiΩ Sciclunain‐Naxxar NXR 2067Tel: 2141 2606 • Mobile: 7982 6899Email: [email protected]

GRAZZI MILL-QALB LIL DAWK KOLLHA LI QED JIBGÓATU OFFERTI U GÓAJNUNA.

Biex i©©edded

NOTA gÓAL DAwK Li gÓANDHOM ÓLAS B’LURA:Biex ma ntellfux il-©id li tag˙mel ir-rivista, s’issa bqajna nibg˙atuha wkoll lil dawk li jittardjaw biex i˙allsu

l-abbonament tag˙hom. Jiddispjaçina li, min˙abba l-ispejjeΩ li g˙andna, dan mhux se jkun possibbli nag˙mluh aktar. G˙alhekk, kontra qalbna jkollna nwaqqfu li nibg˙atu ir-rivista lil min idum iΩΩejjed ma j©edded l-abbonament.

ibg˙at ismek, indirizz u telefon flimkien mal‐˙las g˙all‐abbonament tieg˙ek fl‐indirizz ta’ hawn ta˙t. Napprezzaw kull offerta flimkien 04.66 (Lm2) ta’

l‐abbonament regolari. Jekk g˙andek ˙las b’lura ibg˙atilna l‐˙las tas‐snin mg˙oddija.

PERMEZZ TAT-TELEFONBiex i©©edded

Jekk tibg˙at çekk, importanti li tiktbu f’Ewros u mhux f’Liri Maltin. Inkella ma jissarrafx

�� AWISSU-SETTEMBRU 2008 • RM2000 LIL-ÓBIEBnA

Tisliba awissu-settembruC

arpe

t Z

on

e ©

enti

lmen

t jo

ffri

Dir

t C

ontr

olle

r b˙

ala

riga

l g˙a

r-re

bbie

˙/a

tal-C

ross

wor

d P

uzzl

eD

isin

n •

Out

look

Coo

p

Mulej, ilqa’ f’Saltnatek lill-benefatturi u ’l-˙bieb tag˙na mejtin

REBBIEÓA tat-Tisliba ta’ Mejju 2008, hu Mr C.G. Abela, Óal LijaIMPORTANTI: Ibag˙tu t-twe©ibiet tag˙kom f’dan l-indirizz: RM2000-Lil Óbiena, 78, Triq il-MarkiΩ Scicluna, Naxxar, NXR 2067.It-twe©ibiet iridu jaslulna sa l-a˙˙ar tax-xahar.

Meta ©©edded l-abbonament tieg˙ek u tibg˙at çekk, ag˙mlu fuq isem RM2000. Tinsiex tikteb l-ammont bl-Ewro u tiffirma ˙dejn kull bidla li tag˙mel fuq iç-çekk.

Óamrun Pauline Busuttil Mons Mattew Chircop Omm Brother Victor SJSi©©iewi Karmenu Aquilina Óu l-misjunarju Fr Paul SJSliema Harry ZammitSt Luçija Lilian CachiaVictoria Dolor Mizzi

Mimdudin: 1. L-akbar festa ta’ Dicembru (6); 4. Miskin ma’ a˙niex (6); 7. Kunjom l-attriçi Margaret (jew parti mit-team ‘Leeds United’ (3); 8. Joffrihielek is-sagristan biex fiha toffrilu int (6); 9. Óu lil xi ˙add f’xi post (6); 10. G˙idlu kif (4); 12. Mhux edukat u bla proporzjon (4); 14. Tinsab fil-©isem iΩda ma tidhirx (3); 15. Kappell IngliΩ (3); 16 u 18. Jag˙mluh biex fih jaqbdu l-g˙asafar (6);18. Ara 16 mimduda; 20. G˙aldaqstant. Bil-Latin (li nsibuha g˙and Oliver Goldsmith) (4); 21. It-tlett Slaten ...... (4); 24. NiΩΩel (anagramma) frott (6); 25. Urtati (fis-sentimenti) (6); 26. ÓobΩok ma˙buΩ u Ωejtek fil- ....... (3);27. Gibda jew xi ˙a©a ivvintata (6); 28. T˙ares lejja (6);

weqfin: 1. Ma jidhirx (6); 2. Spiççah (6); 3. Dan Ω©ur mhux dawl (4); 4. Ba˙ar imqalleb (4); 5. Nobrox il-©ilda forsi (6); 6. Ma nafx fejn ninsab (6); 11. Isem il-poeta mag˙ruf ....... Briffa (5); 13. Sabar, g˙ajnuna, .............. (5); 16. Ra©© tad-dawl (anagramma ta’ Ωerqum) (6); 17. Da˙aq jew qarraq b’xi ˙add (6); 18. Illibsuha lill-klieb biex ma jigdmux (6);19. Malja ta’ l-g˙awm (6); 22. Óaxix tal-ba˙ar (4); 23. Pjaçir, fer˙ (4);

TwEÌIBA TAT-TISLIBA ÌUNJU-LULJU 2008

MIMDUDIN: 1. Baruni; 4. MarkiΩ; 7. Via; 8. Kugina; 9. Rattab; 10. Anna; 12. Cana; 14. Rua; 15. Rar; 16. Ort; 18. Ita; 20. Óudu; 21. Onat; 24.Arrest; 25. Atturi; 26. Att; 27. Na˙dem; 28. Ibatti.

wEQFIN: 1. Bakkar; 2. Re©ina; 3. Ivan; 4. Mara; 5. Kattar; 6. Zabbar; 11. Numru; 13. Naqta; 16. O˙rajn; 17. Tferi˙; 18. Insult; 19. Attivi; 22. Stam; 23. Pati.

RM2000 LIL-ÓBIEBnA • AWISSU-SETTEMBRU 2008 ��

“G˙aΩiΩ Fr Paul,Insellimlek minn hawn, f’Rumbek,

fis-Sudan t’isfel, fejn wasalt f’Ìunju li g˙adda. Di©a g˙amilt il-pjanijiet ˙a nibnu kappella fil-˙abs ta’ Rumbek li se tiswa xi $15,000 US Dollars li g˙adni ma nafx minn fejn se ©ibhom. L-g˙ajnuna tieg˙ek Ωgur tg˙in ˙afna. Jien meta ni©i Malta inniΩΩel il-kompjuter mieg˙i li ma ja˙dimx forsi nsib insewwih, g˙ax hawn bΩonn ˙afna ta’ kompjuters u nsibu x’nag˙mlu bih Ωgur.

Il-bΩonnijiet ma jonqsu qatt. Meta, sa ftit ilu, kont Dar des Salaam kelli xog˙ol g˙al qalbi ˙afna. Kont inΩur ˙afna u ˙afna familji fil-parrocca tag˙na biswit il-Kulle©© tag˙na, Loyola High, fejn g˙amluni kappillan tal-iskola flimkien max-xog˙ol tieg˙i fil-parrocca. IΩ-Ωjarat fil-familji veru jg˙allmuni dwar il-˙ajja tan-nies, kemm tal-fidi u l-˙ajja ordinarja li fiha ting˙ax il-fidi.

Veru li kont nie˙u gost inzur il-familja wa˙da wa˙da u Ωort iktar minn 150 familja u tg˙allimt ˙afna u kont immmur tajjeb ˙afna man-nies. Kont dejjem ng˙addi minn mg˙odijiet tajbin biss g˙all-mog˙oΩ u nirringrazzja l’Alla li qatt ma waqajt g˙ax

Missjunarju ÌiΩwita fl-Afrika, jitlob l-g˙ajnunakont ˙afna attent - imma xorta periklu kbir, l-aktar g˙alina li bdejna nixjie˙u xi ftit! Imma din hi l-˙ajja t’hawn! Xi kultant ng˙ejja sakemm nidhra ftit iΩjed.

L-iskola tag˙na jkollha ‘bus’ Ωg˙ira li g˙andhom ˙afna bΩonnha hawn. Qaluli li din tkun tiswa xi $80,000.00 (tmenin elf dollaru Amerikan).

G˙andna xi 1,200 student u studenta u l-iskola tibda mill-Pre-form 1 u twassal sas-Sixth Form. L-iskola hi mmexxija totalment mil-ÌiΩwiti lokali li huma kapaci ˙afna.

Naturalment, minn hawn stess hu kwaΩi mpossibli ji©bru l-flus g˙al kull bΩonn serju

Fr Bernard ilu l-Afrika g˙al aktar minn 35 sena. G˙adda snin twal fit-Tanzania u s-Sudan. Kitbilna dwar bΩonnijiet

kbar li hemm fil-missjoni fejn ˙adem jew qed ja˙dem b˙alissa.

Min jixtieq jg˙in f’dawn il-bΩonnijiet li jsemmi Fr Bernard jista’ jibg˙at l-offerta tieg˙u lill-Editur, RM2000 Lil Óbiebna, 78, Triq il-MarkiΩ Scicluna, Naxxar, NXR 2607. Nirringrazzjaw lill-qarrejja tal-magazin g˙all-©eneroΩità tag˙hom.

Fr Bernard Mallia

li g˙andhom. Il-miΩata hi pjuttost baxxa u qed jg˙innu jissussidjaw ˙afna studenti li ma jistg˙ux i˙allsu. Hawn il-gvern ma jg˙in xejn. G˙alhekk ˙afna drabi jiddipendu mill-g˙ajnuna li l-benefatturi biss jistg˙u jag˙tuhom. Qed nag˙mel dan l-appell biex b’xi mod jew ie˙or tkun tista’ ssibilna din l-g˙ajnuna.

F’Ìunju mmur na˙dem. Itlob g˙alija ˙alli mmur tajjeb hawn f’Rumbek u ˙alli ma ndumux nift˙u ç-Çentru ta’ Fidi u Ìustizzja f’Juba.”

Fr Bernard Mallia SJ

Fr Bernard ma’ novizz ÌiΩwita u xi parruççani, f’wa˙da mill-parrocci fejn ja˙demRM2000 LIL-ÓBIEBnA • AWISSU-SETTEMBRU 2008 ��

36 AWISSU-SETTEMBRU 2008 • RM2000 LIL-ÓBIEBnA RM2000 LIL-ÓBIEBnA • APRIL 2008 36

Hajja Gdida

Il-Kampanja ta’ ©bir ta’ mobiles qodma g˙all-missjoni tal-ÌiΩwiti g˙adha sejra.Óajjar lil s˙abek u lil kul min taf biex jag˙ti il-mobiles qodma g˙al din il-kawΩa.

Issa tista’ tg˙in li xi ˙add fil-missjoni bil-mobile imwarrab jew imkisser li g˙andek.

L-RM2000-Lil-Óbiebna ing˙aqad ma’ organizzazzjoni tal-ÌiΩwiti Taljani biex ji©bor mobiles uΩati, kemm dawk li g˙adhom ja˙dmu kif ukoll dawk imkissrin. Dawn jintbag˙tu g˙ar-riçikla©© u l-flus tag˙hom imorru g˙al pro©etti ta’ Ωvilupp fil-missjonijiet tal-ÌiΩwiti.

X’isir minnhom il-mobiles mi©bura?

Dawn jintbag˙tu l-Italja lil organizzazzjoni tal-ÌiΩwiti li g˙andhom mezzi kif ibieg˙uhom.

Il-flus li jid˙lu minn dan il-proçess imorru b˙ala g˙ajnuna g˙al pro©etti ta’ Ωvilupp f’pajjiΩi fqar.

1. Tchad (fl-Africa): Kçejjen li jsajru b’ener©ija tax-xemx

2. Kenya: Orfanatrofju g˙al tfal morda bl-AIDS

Kif nista’ nibg˙at il-mobile jew mobiles tieg˙i?

Jekk g˙andek xi mobile jew mobiles li tixtieq tag˙ti g˙all-missjoni tal-ÌiΩwiti, kull m’g˙andek tag˙mel hu li tg˙addihom lill-Kappillan tieg˙ek fl-uffiççju parrokkjali jew f’xi dar tal-ÌiΩwiti. Tista’ wkoll iççempel: 21412606 mit-Tnejn tal-Ìimg˙a, bejn id-9.00 am u 12.30 pm. Nag˙tuk id-dettalji ta’ x’g˙andek tag˙mel u fejn tista’ tmur.

G˙al aktar informazzjoni ikteb jew çempel:

RM2000-Lil-Óbiebna 78, Triq il-MarkiΩ Scicluna

Naxxar NXR 2067Tel: 21412606 SMS: 79826899

Email: [email protected]

• G˙andek xi mobile phone qadim, imkisser, jew ta’ mudell antik?

• G˙adek kif xtrajt mobile ©did u ma tafx x’se tag˙mel bil-qadim?

RM2008-07 Aug-September

Documents