Regiony biogeograficzneinvertebrates.uni.lodz.pl/wp-content/themes/kzbih/pdf/... · 2011-05-09 · [The Great American Biotic Interchange] mln lat temu Wydarzenia 220-160 Ameryka

Regiony biogeograficzne

1876 r. A. R. Wallace

1. Arctogea - Palearktyka

- Nearktyka

- kraina etiopska

- kraina orientalna

2. Neogea

3. Notogea

1896 r. R. Lydekker

1973r. Paul Müller

Królestwa i krainy zoogeograficzne

1. Królestwo holarktyczne (Holarctis)

- kraina nearktyczna (Nearctis)

- kraina palearktyczna (Palaearctis)

2. Królestwo paleotropikalne (Palaeotropis)

- kraina etiopska (Aethiopis)

- kraina orientalna (Orientalis)

- kraina madagaskarska (Madagassis)

3. Królestwo australijskie (Australis)

4. Królestwo neotropikalne (Neotropis)

5. Królestwo antarktyczne (Archinotis)

Kryteria wyodrębniania

jednostek zoogeograficznych:

skład gatunkowy

podobieństwa

różnice

stopień endemizmu

charakterystyczne braki

Jaccard C/(N1+N2-C)

Dice (Bray-Curtis; Soerenson) 2C/(N1+N2)

Kulczyński C/(N1+N2-2C)

Simpson C/N1

C – liczba taksonów wspólnych dla obu miejsc

N1 – liczba taksonów obecnych w miejscu 1

N2 – liczba taksonów obecnych w miejscu 2

WSPÓŁCZYNNIKI (MIARY)

PODOBIEŃSTWA

ANALIZA PODOBIEŃSTWA FAUNY PTAKÓW

WYSP ANTARKTYCZNYCH

dendrogram

indeks Bray-Curtis

Wallace, Huxley – PTAKI

Murray, Sclatter – SSAKI

Weber, Mayr – 50%/50%

Lydekker – BRZEG SZELFU

LINIE BIOGEOGRAFICZNE WALLACE’A I NASTĘPCÓW

(GRANICA REGIONÓW AUSTRALIJSKIEGO I ORIENTALNEGO)

Endemizm ssaków lądowych

Eurazja 3

K. Orientalna 13

Ameryka Płn. 13

Holarktyka 19

Afryka 36

Ameryka Płd. 47

Australia 91

Kontynent % rodzin endemicznych

Cox & Moore, 11.2

Państwo Holarktyczne

(=Laurazja)

1. Region Nearktyczny

2. Region Palearktyczny

Państwo Holotropikalne

(= wsch. Gondwana)

3. Neotropikalny

4. Afrotropikalny

5. Orientalny

6. Australotropikalny

Państwo Australijskie

(= zach. Gondwana)

7. Andyjski

8. Przylądkowy a.

Afroumiarkowany

9. Antarktyczny

10. Nowogwinejski

11. Australoumiarkowany

12. Nowozelandzki

GLOBALNY PODZIAŁ NA PAŃSTWA

BIOGEOGRAFICZNEMorrone 2002, 2009

Występowanie organizmów

to wynik historii Ziemi

Teoria dryfu kontynentalnego

Alfred L. Wegener (1880 -1930)

• Appalachian Mts – Scotish Highlands

• skamieniałości tropikalnych roślin na Spitsbergenie

• linie brzegowe Afryki i Ameryki Południowej

• identyczne skamieniałości lądowe po obu stronach

Atlantyku

Obserwacje geologiczne Wegenera

• Podobieństwo linii brzegowych kontynentów

• Te same fauny kopalne

• Te same formacje geologiczne

• Wędrujący biegun południowy

• „Wspólne” zlodowacenia w przeszłości

Dowody na istnienie Pangei

Dryf kontynentalny

według diagramu

z pracy Alfreda Wegenera

Die Entstehung

der Kontinente und Ozeane

1915

Pangea

300 mln lat

temu

Teoria dryfu kontynentalnego

Wegener 1915

Płyty tektoniczne

Granica pomiędzy płytą euroazjatycką

i północnoamerykańską (Álfagjá, Islandia)

Spreading (rozrastanie się)

dna oceanicznego

Dynamika płyt tektonicznych

Epicentra trzęsień ziemi

Trochę historii…

600 mln lat temuRozpad Rodinii, uformowanej

przed 1100 mln lat

Trochę historii…

500 mln lat temuKontynenty przykryte płytkimi morzami.

Nowo utworzony superkontynent

Gondwana

Siberia

Laurentia

Baltica

Trochę historii…

450 mln lat temu

Siberia

Laurentia

Baltica

Trochę historii…

400 mln lat temu

Siberia

Laurentia

Baltica

Kazkhstania

Laurentia i Baltica zderzają się,

tworząc kontynent „czerwonego

piaskowca”.

Trochę historii…

340 mln lat temu

Siberia

Laurentia

Baltica

Gondwana

Kazakhstania

We wczesnym karbonie powstaje

superkontynent „Eurameryki”.

Czapa lodowa na biegunie południowym.

Trochę historii…

280 mln lat temu„Eurameryka” zderza się z Gondwaną;

powstaje Pangea. Wyodrębnia się

Morze Tetydy

Siberia

Pangea

Kazakhstania

North China

South China

Trochę historii…

220 mln lat temuJeden superkontynent - Pangea.

Zwierzęta lądowe mogą

migrować od bieguna do bieguna.

Trochę historii…

200 mln lat temuTworzy się kontynent

południowo-środkowej Azji.

Zaczyna się rozpad superkontynentów

Trochę historii…

150 mln lat temu

Eurasia

East Gondwana

North

America

West

Gondwana

Początek rozpadu Gondwany;

tworzy się Ocean Atlantycki.

Trochę historii…

120 mln lat temu

Eurasia

Antarctica

North

America

AfricaSouth

America

IndiaAustralia

Trochę historii…

105 mln lat temu

Eurasia

Antarctica

North

America

AfricaSouth

America

IndiaAustralia

Otwarcie oceanu Atlantyckiego; subkontynent

indyjski zaczyna oddzielać się od Madagaskaru

i przesuwa się w kierunku Eurazji. Pn. Ameryka

wciąż połączona z Europą, Australia z Antarktydą.

Trochę historii…

65 mln lat temu

Trochę historii…

35 mln lat temuKolizja subkontynentu indyjskiego

z Azją (wypiętrzenie Tybetu i Himalajów);

oddzielenie Australii od Antarktydy

Trochę historii…

20 mln lat temuOchłodzenie obu biegunów;

Kontury podobne do współczesnych,

ale Florydaznaczna część Azji pod wodą.

Trochę historii…

18 000 lat temuMaksimum zlodowacenia

pleistoceńskiego

Trochę historii…

terazWspółczesny układ kontynentów,

które wciąż są w ruchu.

1973r. Paul Müller

Wróćmy do Gondwany…

120 mln lat temu

Eurasia

Antarctica

North

America

AfricaSouth

America

IndiaAustralia

Paleotropik

3 krainy:

- etiopska

- madagaskarska

- orientalna

małpy

człekokształtne

Pongidae

szympans zwyczajny

Pan troglodytes

bonobo

Pan paniscus

goryl

Gorilla gorilla

orangutan

Pongo pygmaeus

gibon

kilka gatunków

małpy

wąskonose

Cercopithecidae

koczkodan rudy

Erythrocebus patas

mandryl

Papio sphinx

dżelada brunatna

Theropithecus gelada

hulman

tzw.święta małpa

w Indiach, Kambodża

nosacz

Nasalis larvatus

rokselana

Rhinopithecus

roxellanae

małpiatki

np. Lorisowate- rodzina endemiczna

potto

Perodicticus

potto

galago

Galago sp.

lori kukang

Nycticebus coucang

trąbowce

Proboscidea- rząd endemiczny

słoń afrykański

Loxodonta africana

słoń indyjski

Elephas indicus

nosorożce

Rhinocerotidae- rodzina endemiczna

nosorożec czarny

Diceros bicornis

nosorożec biały

Ceratotherium simum

nosorożec indyjski

Rhinoceros unicornis

nosorożec jawajski

Rhinoceros sondaicus

kotowate

Felidae

lew

Panthera leo

tygrys

Panthera tigris

Łuskowce

Pholidota- rząd endemiczny

kanczyle

Tragulidae- rodzina endemiczna

Palaeotropik

kraina etiopska

ssaki endemiczne

złotokrety Chrysochloridae

wodnice Potamogalinae

ryjoskoczki Macroscelididae

wiewiórolotki Anomaluridae

postrzałki Pedetidaekretoszczury Bathyergidae

Palaeotropik

kraina etiopska

ssaki endemiczne

mrówniki Tubulidentata

żyrafy Giraffidae

hipopotamy

Hippopotamidae

Palaeotropik

kraina etiopska

antylopy

gnu impala

kuduoryks kongoni

Palaeotropik

kraina etiopska

charakterystyczne braki:

polnikowate

jeleniowate

wielbłądy

niedźwiedzie

Palaeotropik

kraina etiopska

ptaki endemiczne

struś afrykański

trzewikodzioby Balaenicipitidae

sekretarze Sagittaridae

bananojady (= turako)

Musophagidae

Palaeotropik

kraina orientalna

endemity

lotokoty Cynocephalidae wyraki Tarsiidae tupaje Tupaiidae

turkuśniki Irenidae gawiale Gavialidae

Palaeotropik

kraina orientalna

charakterystyczne braki:

skoczkowate, Dipodidae

wielbłądy, Camelidae

góralki, Hyracoidea

mrówniki, Tubulidentata

strusie, Struthionidae

Państwo Australijskie

torbacze

Państwo Australijskie

torbacze

niełazy Dasyuridaemrówkożery Myrmecobiidae

jamrajowate Peroryctidae

Thylacomyidae

krety workowate Notoryctidae

Państwo Australijskie

torbaczekoala

wombaty

kangurowate

drzewnicowate

pałankowateostronogi

Państwo Australijskie

endemiczne ptaki

kazuary Casuariidae

kiwi Apteryx

nogale Megapodidae

lirogony Menuridae altanniki Ptilonorhynchidaerajskie ptaki Paradisaeidae

WIELKA AMERYKAŃSKA WYMIANA

BIOTYCZNA

[The Great American Biotic Interchange]

mln lat temu Wydarzenia

220-160 Ameryka Płd. połączona z Gondwaną i Ameryką Płn.

140-75 Ameryka Płd. oddziela się, biota ewoluują w izolacji.

75-65 Stopniowe wykształcenie połączenia „z kamienia na

kamień” z Ameryką Płn.

65 Zderzenie z bolidem, wielkie wymieranie

55-3,5 Archipelagi, w tym wulkaniczne Antyle, tworzą system

„Z kamienia na kamień”.

3,5-2,5 Wyłonienie się Przesmyku Panamskiego – połączenie

(z filtrem).

2-0 Epoka lodowcowa: obniżenie poziomu oceanu, rozwój

sawann

WIELKA AMERYKAŃSKA WYMIANA

BIOTYCZNA

[The Great American Biotic Interchange]

POCHODZENIE PÓŁNOCNE

POCHODZENIE POŁUDNIOWE

Wymiana nie była zrównoważona – połowa gatunków współczesnych ssaków Ameryki

Pd. pochodzi z Ameryki Pn., ale tylko ok. 10% fauny Ameryki Pn stanowią przybysze

z południa.

torbacze:

rodziny endemiczne: zbójniki, beztorbikowate i dydelfowate

Neotropik

ssaki

torbacze

Neotropik

ssaki endemiczne

almiki

kapibary Hydrochoeridae

hutiowate Capromyidae

nutriowate Myocastoridaekoszatniczki Octodontidae

szynszylowate Chinchillidae

Neotropik

ssaki endemiczne

leniwce

liścionosy pancerniki

wampiry

płaksowate ponocnice

Neotropik

tapiry

Neotropik

ptaki endemiczne

kusacze

nandu

tukany

skrzydłoszpony

kariamy

Neotropik

charakterystyczne braki:

owadożerne

myszy

świniowate

pustorogie

słonie

konie

wiwery

hieny

Antarctis

endemity

krabojad lampart morski

foka Weddella

foka Rossa

Antarctis

endemity