Prawo Unii Europejskiej - mimuw.edu.pl

Prawo Unii Europejskiej

1

Przypomnienie

art. 91 

3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przezRzeczpospolitą Polską umowy konstytuującejorganizację międzynarodową, prawo przez niąstanowione jest stosowane bezpośrednio, mającpierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.

2

Traktaty

• ustanawiający Wspólnotę Europejską (TWE)

• ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (TEWEA)

• o Unii Europejskiej (TUE)

• akcesyjne itp.

3

Główne organy WE / UE

• Rada

• Parlament Europejski

• Komisja Europejska

• Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS) oraz Sąd Pierwszej Instancji (SPI) (Trybunał w Luksemburgu)

+ Rada Europejska

4

Nie‐Unia

• Rada Europy

• Europejski Trybunał Praw Człowieka (Trybunał w Strasburgu)

• Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności

• Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (MTS) (Trybunał w Hadze)

5

Źródła prawa UE

art. 249(1) TWE

W celu wykonania swych zadań oraz nawarunkach przewidzianych w niniejszymTraktacie Parlament Europejski wspólnie z Radą,Rada i Komisja uchwalają rozporządzenia idyrektywy, podejmują decyzje, wydają zaleceniai opinie.

6

Preambuły aktów prawnych

art. 253 TWE

Rozporządzenia, dyrektywy i decyzje przyjętewspólnie przez Parlament Europejski i Radę, jakrównież takie akty przyjęte przez Radę alboKomisję, są uzasadniane i odnoszą się downiosków lub opinii, które były wymaganezgodnie z niniejszym Traktatem.

7

Rozporządzenia UE

art. 249(2) TWE

Rozporządzenie ma zasięg ogólny. Wiąże wcałości i jest bezpośrednio stosowane wewszystkich Państwach Członkowskich.

8

9

10

11

Dyrektywy UE

art. 249(3) TWE

Dyrektywa wiąże każde Państwo Członkowskie,do którego jest kierowana, w odniesieniu dorezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawiajednak organom krajowym swobodę wyboruformy i środków.

12

Skutki dyrektyw

• przy wykładni prawa krajowego

• istnienie bezpośredniego skutku– horyzontalnego?

– wertykalnego?

• odpowiedzialność odszkodowawcza

13

Decyzje UE

art. 249(4) TWE

Decyzja wiąże w całości adresatów, do którychjest kierowana.

14

Ochrona konkurencji

art. 82 TWE

Niezgodne ze wspólnym rynkiem i zakazane jestnadużywanie przez jedno lub większą liczbęprzedsiębiorstw pozycji dominującej nawspólnym rynku lub na znacznej jego części, wzakresie, w jakim może wpływać na handelmiędzy Państwami Członkowskimi. (…)

15

Wykonalność decyzji

art. 256 TWE 

Decyzje Rady lub Komisji, które nakładajązobowiązanie pieniężne na podmioty inne niżPaństwa, stanowią tytuł wykonawczy.Postępowanie egzekucyjne jest regulowaneprzez przepisy procedury cywilnej obowiązującew Państwie, na terytorium którego ma onomiejsce. (…)

16

Art. 230 TWE (I)1. ETS kontroluje legalność aktów uchwalonych

wspólnie przez PE i Radę, aktów Rady, Komisji iEBC (…).

2. W tym celu ETS jest właściwy do orzekania wzakresie skarg wniesionych przez PaństwoCzłonkowskie, PE, Radę lub Komisję,podnoszących zarzut braku kompetencji,naruszenia istotnych wymogów proceduralnych,naruszenia niniejszego Traktatu lub jakiejkolwiekreguły prawnej związanej z jego stosowaniemlub nadużycia władzy. (…)

17

Art. 230 TWE (II)1. Każda osoba fizyczna lub prawna może wnieść,

na tych samych warunkach, skargę na decyzje,których jest adresatem oraz na decyzje, któremimo przyjęcia w formie rozporządzenia lubdecyzji skierowanej do innej osoby, dotyczą jejbezpośrednio i indywidualnie.

2. Skargi przewidziane w niniejszym artykule wnosisię w terminie dwóch miesięcy, stosownie doprzypadku, od daty publikacji aktu lub jegonotyfikowania skarżącemu lub, w razie ichbraku, od daty powzięcia przez niegowiadomości o tym akcie.

18

Art. 230 TWE (III)1. art. 231 TWE

Jeżeli skarga jest zasadna, ETS orzeka onieważności danego aktu.

Jednakże w odniesieniu do rozporządzeń, ETS,jeśli uzna to za niezbędne, wskazuje, jakie skutkirozporządzenia, o którego nieważności orzekł,powinny być uważane za ostateczne.

19

Art. 230 TWE (IV)1. art. 241 TWE

Bez względu na upływ terminu przewidzianegow art. 230, każda strona może, w postępowaniudotyczącym rozporządzenia uchwalonegowspólnie przez PE i Radę lub rozporządzeniaRady, Komisji, lub EBC, podnieść zarzutyokreślone w art. 230, w celu powołania się przedETS na niemożność stosowania tegorozporządzenia.

20

Art. 230 TWE (V)

1. art. 242 TWE

Skargi wniesione do ETS nie mają skutkuzawieszającego. Jednakże ETS może, jeśli uzna,że okoliczności tego wymagają, zarządzićzawieszenie wykonania zaskarżonego aktu.

21

Art. 226 TWE (I)Jeśli Komisja uzna, że Państwo Członkowskieuchybiło jednemu z zobowiązań, które na nimciążą na mocy niniejszego Traktatu, wydaje onauzasadnioną opinię w tym przedmiocie, pouprzednim umożliwieniu temu Państwuprzedstawienia swych uwag.

Jeśli Państwo to nie zastosuje się do opinii wterminie określonym przez Komisję, może onawnieść sprawę do ETS.

22

Art. 226 TWE (II)

art. 227 TWE

Każde Państwo Członkowskie może wnieśćsprawę do ETS, jeśli uznaje, że inne PaństwoCzłonkowskie uchybiło jednemu z zobowiązań,które na nim ciążą na mocy niniejszego Traktatu.

(…)

23

Art. 226 TWE (III)

art. 228(1) TWE

Jeśli ETS stwierdza, że Państwo Członkowskieuchybiło jednemu z zobowiązań, które na nimciążą na mocy niniejszego Traktatu, Państwo tojest zobowiązane podjąć środki, które zapewniąwykonanie wyroku ETS.

24

Art. 226 TWE (IV)

art. 228(2) TWE

Jeśli Komisja uznaje, że dane PaństwoCzłonkowskie nie podjęło takich środków,wydaje, po umożliwieniu temu Państwuprzedstawienia uwag, uzasadnioną opinięprecyzującą punkty, w których PaństwoCzłonkowskie nie zastosowało się do wyrokuETS.

25

Art. 226 TWE (V)art. 228(2) TWE

Jeśli dane Państwo Członkowskie nie podjęłośrodków, które zapewnią wykonanie wyroku ETS wterminie określonym przez Komisję, może onawnieść sprawę do ETS. Czyniąc to, wskazuje onawysokość ryczałtu lub okresowej kary pieniężnej dozapłacenia przez dane Państwo Członkowskie, jakąuzna za odpowiednią do okoliczności.Jeżeli ETS stwierdza, że dane Państwo Członkowskienie zastosowało się do jego wyroku, może na nienałożyć ryczałt lub okresową karę pieniężną.

26

Inne skargi do ETS

• na bezczynność instytucji WE (art. 232 TWE)• o odszkodowanie za szkody wyrządzone przezWE lub jej pracowników przy wykonywaniu ichfunkcji (art. 235 i 288 TWE)

• w sporach między WE a jej pracownikami (art.236 TWE)

• w sporach wynikających z umów zawartychprzez WE, jeżeli strony tak postanowiły (art.238 TWE)

27

Art. 234 TWE (I)ETS jest właściwy do orzekania w trybieprejudycjalnym:

a) o wykładni niniejszego Traktatu;

b) o ważności i wykładni aktów przyjętych przezinstytucje Wspólnoty i EBC;

c) (…)

28

Art. 234 TWE (II)W przypadku gdy pytanie z tym związane jestpodniesione przed sądem jednego z PaństwCzłonkowskich, sąd ten może, jeśli uzna, że decyzjaw tej kwestii jest niezbędna do wydania wyroku,zwrócić się do ETS z wnioskiem o rozpatrzenie tegopytania.W przypadku gdy takie pytanie jest podniesione wsprawie zawisłej przed sądem krajowym, któregoorzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawawewnętrznego, sąd ten jest zobowiązany wnieśćsprawę do ETS.

29

Cztery swobody

• przepływu towarów

• przepływu osób (pracowników)

• przepływu usług

• przepływu kapitału

30

Swoboda przepływu towarów (I)art. 25 TWE

Cła przywozowe i wywozowe lub opłaty o skutkurównoważnym są zakazane między PaństwamiCzłonkowskimi. Zakaz ten stosuje się również doceł o charakterze fiskalnym.

31

Swoboda przepływu towarów (II)art. 90 TWE

Żadne Państwo Członkowskie nie nakładabezpośrednio lub pośrednio na produkty innychPaństw Członkowskich podatków wewnętrznychjakiegokolwiek rodzaju wyższych od tych, którenakłada bezpośrednio lub pośrednio na podobneprodukty krajowe.Ponadto żadne Państwo Członkowskie nie nakładana produkty innych Państw Członkowskichpodatków wewnętrznych, które pośrednio chroniąinne produkty.

32

Swoboda przepływu towarów (III)art. 28 TWE

Ograniczenia ilościowe w przywozie orazwszelkie środki o skutku równoważnym sązakazane między Państwami Członkowskimi.

33

Komisja vs Irlandia „Buy Irish”• Irish Goods Council – spółka, zarząd mianowanyprzez ministra, finansowanie w 80% publiczne,

• kampania reklamowa

• znak „Guaranteed Irish”

• przemówienie ministra „the aim of the campaignis to achieve a switch from imports to Irishproducts equivalent to 3% of total consumerspending”, „the campaign is carefully thought outset of initiatives”

34

Argumenty stronKomisja: środek o skutku równoważnym do

ograniczenia ilościowego (art. 28 TWE)Irlandia:• the role of the government has been restricted tomoral support and financial assistance

• the prohibition against measures having an effectequivalent to quantitative restrictions is concernedonly with „measures”, that is to say , binding provisionsemanating from a public authority

• campaign has had no restrictive effect on imports sincethe proportion of Irish goods to all goods sold on theIrish market fell from 49.2% in 1977 to 43.4% in 1980

35

Wyrok ETS z 24.11.1982(sprawa 249/81)

The Court hereby: 

1. declares that by organizing a campaign topromote the sale and purchase of Irishproducts within its territory Ireland has failedto fulfil its obligations under the Treaty;

2. orders the defendant to pay the costs.

36

Maciej Brzeziński vs Dyrektor Izby Celnej w Warszawie (I)

M. Brzeziński nabył w Niemczech samochód osobowy markiVolkswagen, model Golf II, rok produkcji 1989, który następnieprzywiózł do Polski. W dniu 21.06.2004 złożył on deklaracjęuproszczoną według wzoru AKC‐U dotyczącą nabycia tegosamochodu we Wspólnocie. W dniu 23.06.2004 uiścił kwotę855 zł tytułem podatku akcyzowego.Pismem z dnia 6.07.2004 M. Brzeziński wniósł o zwrotuiszczonego podatku akcyzowego, który jego zdaniem zostałniesłusznie pobrany, podnosząc, że pobór tego podatku jestsprzeczny z art. 23 TWE, 25 TWE i 90 TWE.Decyzją z dnia 17.08.2004 Naczelnik Urzędu Celnego Iw Warszawie oddalił ten wniosek.

37

Maciej Brzeziński (II)

W dniu 2.09.2004 M. Brzeziński wniósł odwołanie od tejdecyzji do Dyrektora Izby Celnej w Warszawie. Organ tendecyzją z dnia 18.01.2005 utrzymał w mocy decyzjęNaczelnika Urzędu Celnego I i oddalił rozpatrywaneodwołanie.W skardze na tę decyzję do Wojewódzkiego SąduAdministracyjnego w Warszawie skarżący zażądałuchylenia tej decyzji i nakazania organowi celnemudokonania zwrotu niesłusznie pobranego podatkuakcyzowego, ze względu na sprzeczność tej czynności zewspomnianymi przepisami wspólnotowymi.

38

Maciej Brzeziński (III)Uproszczone założenie co obliczenia podatku akcyzowego:

Podatek = 20% ceny pierwotnej ceny nabycia pojazdu

39

Inne orzeczenia ETS• Cassis de Dijon

• Society for the Protection of Unborn Childrenvs Grogan

• Vajnai

• Kremzow

40