pobierz plik 1.95 MB

Nazwa modułu: MK_1 Kształcenie ogólne

Kierunek i specjalność: Historia

Opis modułu, planowane efekty kształcenia:

Moduł Kształcenie ogólne obejmuje jeden przedmiot wspomagający historię – onomastykę. Moduł wprowadza treści

kształcenia dotyczące wykorzystania wiedzy onomastycznej, w tym podstawowych pojęć onomastycznych w badaniach

historycznych.

Planowane efekty kształcenia:

- w zakresie wiedzy:

student wykazuje się znajomością podstawowej terminologii z zakresu onomastyki; rozumie powiązania

interdyscyplinarne historii z onomastyką jako nauką pomocniczą historii; dostrzega związek nazewnictwa z historią

narodu, zna nazwy plemion, proces tworzenia nazwisk i imion;

- w zakresie umiejętności: identyfikuje i klasyfikuje nazwiska; rozpoznaje nazwiska i imiona polskie (staropolskie imiona

osobowe, pierwsze nazwiska, nazwiska patronimiczne i odmiejscowe, nazwiska obce na ziemiach polskich, nazwiska

mieszczan, nazwiska szlacheckie); rozróżnia przezwiska i przydomki szlacheckie; rozpoznaje wpływ procesów

osadniczych, ruchów kolonizacyjnych, przemian gospodarczych na nazewnictwo (miejskie); potrafi korzystać ze

słowników onomastycznych;

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych:

posiada umiejętność pracy w zespole i przyjmuje w nim różne role; potrafi określić priorytety służące realizacji

konkretnych zadań; odpowiedzialnie i zgodnie ze standardami organizuje własną pracę; krytycznie ocenia efekty swoich

działań; wykazuje się umiejętnością samokształcenia.

Planowane formy walidacji efektów kształcenia: Skonstruowanie schematu pracy zawierającego pytania kontrolne do

efektów kształcenia

Nazwa przedmiotu w module i planowane efekty kształcenia w obszarach: W U K

1. Przedmiot wspomagający historię - onomastyka K_W01,

K_W08

K_U01,

K_U03,

K_U06

K_K01,

K_K02,

K_K16

Przedmiot 1

Nazwa przedmiotu Przedmiot wspomagający historię -

onomastyka

Język wykładowy: polski

Semestr, poziom i typ studiów

III semestr, studia stacjonarne II

stopnia

Liczba punktów ECTS: 3 (30 godz.

zajęć dydaktycznych + 15 godz.

lektura pozycji bibliograficznej + 30

godz. przegotowanie pracy pisemnej)

Profil kształcenia profil ogólnoakademicki

Wymagania wstępne Wiedza o pojęciu języka jako narzędzia porozumiewania się, wiedza o systemie

nazewniczym.

Forma zajęć, liczba godzin,

dydaktycznych i sposób zaliczenia

forma zajęć: ćwiczenia, 30 godzin sposób zaliczenia: zaliczenie na ocenę

Autor programu: dr hab. prof. AJD Grzegorz Majkowski

Prowadzący zajęcia: dr hab. prof. AJD Grzegorz Majkowski

Sposób walidacji efektów kształcenia Skonstruowanie schematu pracy zawierającego pytania kontrolne do efektów

kształcenia

I. Cele kształcenia: Wykorzystanie osiągnięć onomastyki, w tym pojęć onomastycznych i wiedzy onomastycznej w

badaniach historycznych. Uświadomienie związku nazewnictwa (topograficznego, osobowego) z historią narodu.

II. Efekty kształcenia:


student wykazuje się znajomością podstawowej terminologii z zakresu onomastyki; rozumie powiązania

interdyscyplinarne historii z onomastyką jako nauką pomocniczą historii; dostrzega związek nazewnictwa z historią

narodu, zna nazwy plemion, nazwy heraldyczne, nazwy dynastyczne, proces tworzenia nazwisk i imion;

- w zakresie umiejętności: identyfikuje i klasyfikuje nazwiska; rozpoznaje nazwiska i imiona polskie (staropolskie

imiona osobowe, pierwsze nazwiska, nazwiska patronimiczne i odmiejscowe, nazwiska obce na ziemiach polskich,

nazwiska mieszczan, nazwiska szlacheckie); rozróżnia przezwiska i przydomki szlacheckie; rozpoznaje wpływ procesów

osadniczych, ruchów kolonizacyjnych, przemian gospodarczych na nazewnictwo (miejskie); potrafi korzystać ze

słowników onomastycznych;

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: posiada umiejętność pracy w zespole i przyjmuje w nim różne role; potrafi określić priorytety służące realizacji

konkretnych zadań; odpowiedzialnie i zgodnie ze standardami organizuje własną pracę; krytycznie ocenia efekty swoich

działań; wykazuje się umiejętnością samokształcenia.

III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie ćwiczeń na podstawie oceny pracy pisemnej, czynnego udziału

w zajęciach, obecności na zajęciach; z zakresu wiedzy ocena dotyczy stopnia opanowania treści programowych

przedmiotu; z zakresu umiejętności jest oceniana samodzielność opracowania materiału; z zakresu kompetencji

społecznych pod uwagę jest brana ocena umiejętności pracy w zespole, organizacja pracy w małym zespole, stopień

samooceny.

IV. Treści programowe: Przedmiot badań onomastyki. Miejsce onomastyki wśród nauk. Znaczenie nazewnictwa w

badaniach prehistorycznych i historycznych. Nazewnictwo mitologiczne. Nazwy plemion i krajów. Imiona i nazwiska

polskie (staropolskie imiona osobowe, pierwsze nazwiska, nazwiska patronimiczne i odmiejscowe, nazwiska obce na

ziemiach polskich, nazwiska mieszczan, nazwiska tzw. szlacheckie). Przezwiska a przydomki szlacheckie. Nazwy

rodowe. Tytuły urzędowe i arystokratyczne. Patronimiczne i metronimiczne nazwy miejscowe. Adaptacje obcych nazw

miejscowych w języku polskim. Nazewnictwo miejscowe a procesy osadnicze, ruchy kolonizacyjne, przemiany

gospodarcze. Nazwy heraldyczne. Polskie hydronimy. Nazewnictwo miejskie. Współczesne nazewnictwo firm i

instytucji. Słowniki i encyklopedie onomastyczne.

V. Literatura podstawowa: H. Górnowicz, Wstęp do onomastyki, Gdańsk 1998; K. Handke, Polskie nazewnictwo

miejskie, Warszawa 1992 (zwł. Nazwy heraldyczne, Nazwy dynastyczne); H. Popowska-Taborska, J. Duma, Onomastyka i

dialektologia, Warszawa 1997; K. Rymut, Nazwy miejscowe Polski, t. 1-4, Kraków 1996-2001; K. Rymut, Nazwiska

Polaków, Wrocław 1991; W. Taszycki, Onomastyka i historia języka polskiego, Wrocław 1988.

VI. Literatura uzupełniająca: S. Rospond, Genealogia Piastów w świetle imiennictwa, „Rozprawy Komisji Językowej

WTN” 13, s. 205-213; J. Szymański, Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego, Warszawa 1993.

Nazwa modułu: MK_2 – Warsztat naukowy historyka

Kierunek i specjalność: Historia

Opis modułu, planowane efekty kształcenia: Moduł zawiera przedmioty stanowiące podstawę warsztatu naukowego

historyka. Umożliwia nabywanie wiedzy z zakresu metodologii historii, najnowszych osiągnięć historiografii, statystyki z

demografią historyczną i translatorium języka łacińskiego (będącego podstawowym językiem źródeł pisanych z okresu

historii starożytnej i średniowiecznej oraz języka nowożytnego). Przekazuje wiadomości dotyczące podstawowych pojęć

teoretycznych, niezbędnych do zrozumienia złożonych procesów przemian dziejowych w poszczególnych okresach

historycznych.. Poszerza wiedzę na temat rozwoju nauki historycznej, prezentuje zmieniającą się w czasie zakres

merytoryczny nauki historycznej, ukazuje główne nurty naukowego pisarstwa historycznego na przestrzeni dziejów.

Zwraca uwagę na różnorodność okoliczności wpływających na kształt dzieł historycznych. Pomaga rozwinąć

umiejętności niezbędne w samodzielnej pracy badawczej. Zwraca uwagę na nowoczesne metody pozyskiwania i

wykorzystywania informacji.

Planowane formy walidacji efektów kształcenia: zaliczenie na ocenę


1. Metodologia historii – wykład K_W01

K_W03

K_W08

K_U01

K_U03

K_U08

K_K02

K_K06

K_K07

2. Metodologia historii – konwersatorium K_W01

K_W03

K_W08

K_U01

K_U03

K_U06

K_K02

K_K06

K_K07

3. Warsztat naukowy historyka K_W03

K_W04

K_W08

K_U02

K_U05

K_U06

K_K01

K_K06

4. Historia historiografii powszechnej – wykład K_W01

K_W03

K_W05

K_U02

K_U03

K_U07

K_K02

K_K06

K_K07

5. Historia historiografii powszechnej – konwersatorium K_W01

K_W03

K_W05

K_U01

K_U02

K_U03

K_U06

K_K02

K_K06

K_K07

6. Historia historiografii polskiej – wykład K_W05

K_W06

K_W07

K_U06

K_U07

K_U08

K_K06

K_K07

K_K08

7. Historia historiografii polskiej – konwersatorium K_W03

K_W04

K_W05

K_W06

K_U01

K_U02

K_U03

K_U06

K_U07

K_U08

K_K02

K_K06

K_K07

8.Translatorium z jęz. łacińskiego K_W04 K_U01

K_U02

K_K01

K_K12

9.Translatorium z jęz. nowożytnego

10.Statystyka z demografią historyczną – wykład K_W01

K_W02

K_W03

K_U01

K_U02

K_U03

K_U06

K_U09

K_U13

K_K02

K_K03

K_K06

11. Statystyka z demografią historyczną – konwersatorium K_W01

K_W02

K_U01

K_U02

K_K02

K_K03

K_W03 K_U03

K_U06

K_U09

K_U13

K_K06

Przedmiot 1

Nazwa przedmiotu Metodologia historii Język wykładowy: polski

Semestr, poziom i typ studiów Sem. I, IIo st. stacjonarne Liczba punktów ECTS: 5

Profil kształcenia

profil: ogólnoakademicki

1 pkt za 30h zajęć i konsultacje, 4pkt

za 100h przygotowania do egzaminu i

udział w egzaminie

Wymagania wstępne

Wiedza z zakresu warsztatu naukowego historyka zdobyta na I stopniu studiów.

Podstawowa wiedza faktograficzna z zakresu historycznej poszczególnych epok

historycznych

Forma zajęć: wykład Liczba godzin dydaktycznych: 15 Sposób zaliczenia: zaliczenie na ocenę

Autor programu: Prof. zw. dr hab. Tadeusz Srogosz

Prowadzący zajęcia: Dr Anna Czerniecka Haberko

Sposób walidacji efektów kształcenia Egzamin. Student otrzymuje 3 pytania sprawdzające efekty z zakresu: wiedzy,

umiejętności i kompetencji

I. Cele kształcenia: student zostaje zapoznany z przedmiotem metodologii historii. Charakterystyka podstawowych

elementów narracji historycznej



- zna podstawowe pojęcia z zakresu nauk historycznych (historia, metoda badawcza, metoda indukcyjna, metoda

dedukcyjna)

- zna metody badawcze wykorzystywane w naukach historycznych

- rozumie powiązania interdyscyplinarne historii z innymi naukami i obszarami nauk oraz potrafi wykorzystać osiągnięcia

tych nauk dla prowadzenia nauk historycznych

- w zakresie umiejętności: - posiada umiejętność samodzielnego wyszukiwania, gromadzenia, selekcjonowania i wykorzystania informacji z różnych

źródeł wiedzy

- umie poprawnie wykorzystać poznaną terminologię historyczną

- umie przedstawić wnioski dotyczące kluczowych elementów teorii wiedzy historycznej


- posiada umiejętność organizacji własnej pracy, krytycznie ocenia efekty swych działań oraz wykazuje się

przedsiębiorczością i umiejętnością samokształcenia

- rozumie konieczność przestrzegania norm etycznych i standardów jakości w swojej pracy

- umie uszanować odmienność przekonań

III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: Metoda: wykład analityczny

Kryteria zaliczenia przedmiotu: Ocena dostateczna – Student otrzymuje 3 pytania sprawdzające efekty z zakresu: wiedzy, umiejętności i kompetencji

Ocena dobra – Student otrzymuje 3 pytania sprawdzające efekty z zakresu: wiedzy, umiejętności i kompetencji

Ocena bardzo dobra - Student otrzymuje 3 pytania sprawdzające efekty z zakresu: wiedzy, umiejętności i kompetencji

IV. Treści programowe:

1. Przedmiot metodologii historii.

2. Konsekwencje przełomu antypozytywistycznego dla teorii historii.

3. Źródło historyczne w historiografii nowoczesnej.

4. Indukcja i dedukcja w historii.

5. Fakt historyczny i proces historyczny.

6. Postępowanie badawcze historyka jako imputacja kulturowa.

7. Rodzaje mitów w historiografii.

8. Funkcjonowanie metafor w nauce historycznej.

9. Ideologia, obiektywizm i neutralność w nauce historycznej.

10. Nowe koncepcje prawdy a narracja historyczna.

11. Rodzaje narracji historycznej.

12. Wyjaśnianie działań ludzkich.

13. Bohaterowie w historii.

14. Utopie i ich miejsce w nauce historycznej.

15. Historia – nauka czy literatura?

V. Literatura podstawowa:

Topolski J., Metodologia historii, Warszawa 1984.

VI. Literatura uzupełniająca:

Topolski J., Jak się pisze i rozumie historię. Tajemnice narracji historycznej, Warszawa 1998.

Topolski J., Świat bez historii, Poznań 1998.

Topolski J., Teoria wiedzy historycznej, Poznań 1984.

Topolski J., Wprowadzenie do Historii, Poznań 2001

Wrzosek W., Historia- Kultura-Metafora. Powstanie nieklasycznej historiografii, Wrocław 1995.

Przedmiot 2

Nazwa przedmiotu Metodologia historii Język wykładowy: język polski

Semestr, poziom i typ studiów Sem. I, IIo st. stacjonarne Liczba punktów ECTS: 2

Profil kształcenia profil: ogólnoakademicki

1 pkt za 30h zajęć, 1 pkt za 25h

przygotowania do zajęć

Wymagania wstępne

Wiedza z zakresu warsztatu naukowego historyka zdobyta na I stopniu studiów.

Podstawowa wiedza faktograficzna z zakresu historycznej poszczególnych epok

historycznych



forma zajęć: konwersatorium (30h) sposób zaliczenia: zaliczenie na ocenę

Autor programu: dr Anna Czerniecka-Haberko

Prowadzący zajęcia: dr Anna Czerniecka-Haberko

Sposób walidacji efektów kształcenia Obecność na zajęciach, aktywność na zajęciach, zaliczenie lektury, zaliczenie

kolokwium

I. Cele kształcenia: student poznaje podziały metodologii ogólnej oraz metodologii historii. Student zostaje zapoznany z

elementami charakterystycznymi dla metodologii pragmatycznej i apragmatycznej.



- zna podstawowe pojęcia z zakresu nauk historycznych (historia, metodologia, metoda badawcza, metoda indukcyjna,

metoda dedukcyjna)

- zna metody badawcze wykorzystywane przez historyków (metoda indukcyjna, metoda dedukcyjna, metody

szczegółowe)

- rozumie powiązania interdyscyplinarne historii z innymi naukami. Rozumie konieczność wykorzystania osiągnięć

innych nauk w procesie ustalania faktów

- w zakresie umiejętności: - umie wyszukiwać, gromadzić i selekcjonować fakty historyczne, wykorzystując poprawnie literaturę przedmiotu

- poprawnie wykorzystuje poznaną terminologię historyczną

- umie w formie ustnej i pisemnej (stosując odpowiedni aparat naukowy) zaprezentować wyniki swoich badań


- posiada umiejętność organizacji własnej pracy. Potrafi krytycznie ocenić efekty swych działań

- rozumie konieczność przestrzegania norm etycznych i standardów jakości w swojej pracy

- umie szanować odmienność przekonań

III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu:

Metoda: dyskusja

Kryteria oceny:

Ocena dostateczna – obecność, aktywność, zaliczenie lektury, zaliczenie kolokwium

Ocena dobra – obecność, aktywność, zaliczenie 2 lektur, zaliczenie kolokwium

Ocena bardzo dobra – obecność, aktywność, zaliczenie 2 lektur, zaliczenie kolokwium, napisanie pracy semestralnej


1. Rola przedmiotu Metodologii historii w akademickiej edukacji historycznej. Literatura przedmiotu.

2. Metodologia ogólna a metodologia szczegółowe. Struktura metodologii historii.

3. Pytania, odpowiedzi oraz hipotezy w badaniu historycznym

4. Wiedza źródłowa oraz wiedza pozaźródłowa w procesie „konstruowania” faktów historycznych.

5-6. Metody bezpośrednie oraz pośrednie w procesie ustalania faktów historycznych.

7. Metodologia pragmatyczna – powtórzenie.

8. Historyk wobec wartościowania i ocen zdarzeń historycznych.

9. Czas jako element narracji. Periodyzacja w konstruowaniu narracji.

10. Procedura wyjaśniania w historii.

11. Mit w narracji historycznej.

12. Bohater w historii.

13. Metafora w badaniu historycznym.

14. Założenia warsztatowo-metodologiczne pracy magisterskiej.

15 Metodologia pragmatyczna – powtórzenie.


Topolski J., Metodologia historii, Warszawa 1984.


Dominiczak H., Przygotowanie pracy magisterskiej, Częstochowa 1996.

Topolski J., Jak się pisze i rozumie historię. Tajemnice narracji historycznej, Warszawa 1998.

Topolski J., Świat bez historii, Poznań 1998.

Topolski J., Teoria wiedzy historycznej, Poznań 1984.

Urban S., Jak napisać dobrą pracę magisterską, Wrocław 1994.

Wrzosek W., Historia- Kultura-Metafora. Powstanie nieklasycznej historiografii, Wrocław 1995.

Przedmiot 3

Nazwa przedmiotu Warsztat naukowy historyka Język wykładowy: polski

Semestr, poziom i typ studiów semestr 2; rok 1; 2 stopień;

studia stacjonarne

Liczba punktów ECTS: 3

Profil kształcenia

profil:

ogólnoakademicki

1. godziny kontaktowe – 30h

2. zapoznanie z literaturą, zbieranie

materiałów do zajęć – 15 h

3. przygotowanie do zajęć – 20 h

4. przygotowanie wystąpień

wybranych posłów w postaci

analizy materiału źródłowego–10h

5. przygotowanie do zaliczenia– 15h

(30 h + 60 h = 90 h) 3 ECTS

Wymagania wstępne podstawowa wiedza o warsztacie naukowym historyka



forma zajęć:

konwersatorium specjalizacyjne Odpowiedzi na zadane pytania, udział

w dyskusji i przygotowanie przez

studentów referatu na zajęcia

30 h

sposób zaliczenia:

zaliczenie na ocenę

Autor programu: dr Robert Szwed

Prowadzący zajęcia: dr Robert Szwed

Sposób walidacji efektów kształcenia

obecność na zajęciach;

aktywność na zajęciach

wykonanie i ocena referatów

I. Cele kształcenia:

– Zajęcia mają na celu usystematyzowanie wiedzy studentów zakresu vademecum historyka.

– Zapoznanie się studentów z ze zbieraniem materiałów, interpretacją źródeł.

– Wykształcenie w studentach umiejętności pisania pracy magisterskiej z umiejętnym wykorzystaniem aparatu

naukowego historyka.



aficznego

- w zakresie umiejętności:

Samodzielnie wyszukuje, selekcjonuje, wykorzystuje, stawia hipotezy badawcze i poddaje krytycznym ocenom

informacje z różnych źródeł wiedzy, niezbędne do poznania procesu historycznego. Posiada umiejętność

samodzielnego kształcenia.

Poprawnie komunikuje się w języku ojczystym. Stosuje w mowie i w piśmie pogłębioną fachową terminologię

związaną z warsztatem historyka.


Sprawnie organizuje własną pracę oraz krytycznie ocenia efekty swych działań

Ma świadomość znaczenia ciągłości historycznej w kształtowaniu więzi społecznych.

Dostrzega potrzebę popularyzacji wiedzy historycznej w otaczającym go środowisku społecznym.

III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: aktywność na zajęciach, wykonanie pracy pisemnej

na zajęcia

ocena 2.0 – student nie bierze udziału w zajęciach,

ocena 3.0 – student na zajęciach mało aktywny, opanował podstawy warsztatu naukowego historyka

ocena 3.5 – student obok podstaw warsztatu zna zasady korzystania z bibliotek i muzeów.

ocena 4.0 – student aktywny zna zasady korzystania również z archiwów

ocena 4.5 – student aktywny, umiejętnie korzysta z bibliotek i archiwów. Umie prawidłowo sporządzić bibliografię

ocena 5.0 – student aktywny zajęciach zna całość warsztatu naukowego historyka, potrafi wymienić instytucje naukowe

w Polsce.


1. Spotkanie organizacyjne

2. Nauka historyczna

Zagadnienia: co to jest historia?, pojęcie nauki, cele i podział nauki, zarys historii nauki na świecie i w Polsce, czym jest

historia, organizacja nauki historycznej w Polsce, środowiska historyczne w Polsce, towarzystwa naukowe i regionalne,

uczelnie wyższe, Instytut Historii PAN, instytuty resortowe, Polskie Towarzystwo Historyczne, IPN, Instytut Zachodni,

Niemiecki Instytut Historyczny, Żydowski Instytut Historyczny, Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, społeczeństwo a nauka i kultura, historyczne grupy rekonstrukcyjne, portale historyczne

3. Nauki pomocnicze historii, historia i nauki wspomagające historię

Zagadnienia: historia jako nauka, czym zajmuje się nauka historyczna?, kierunki badań historycznych: historia

powszechna, historia narodowa, historia regionalna, proces dziejowy (struktura, podział), rozwój historii jako nauki na przestrzeni dziejów, dyscypliny szczegółowe nauki historycznej, nauki pomocnicze i wspomagające historię

4. Historyczna literatura naukowa:

Zagadnienia: praca naukowa, cechy pracy naukowe, wiedza pozaźródłowa, rodzaje historycznych prac naukowych:

podręczniki ogólne, podręczniki specjalistyczne, opracowania ogólne (encyklopedie, słowniki, kalendaria, informatory), monografie, studia, artykuły, recenzje, bibliografie, atlasy

5 i 6 Heurystyka – technika poszukiwań literatury potrzebnej do badań (2 spotkania)

Zagadnienia: warsztat pracy historyka: biblioteki, literatura i encyklopedie jako źródła wiedzy bibliograficznej, bibliografie, znaczenie Internetu (bibliografie w Internecie)

7. Źródło historyczne i technika jego poszukiwania

Zagadnienia: definicja źródła historycznego, rodzaje i podział źródeł historycznych, technika poszukiwań źródeł, warsztat

pracy historyka: archiwa i muzea, wydawnictwa źródłowe

8. Praca nad źródłami

Zagadnienia: krytyka zewnętrzna i wewnętrzna źródła, fakt historyczny

9. Metody badawcze historyka

Zagadnienia: metody ustalania faktów, wyjaśnianie i wiązanie faktów historycznych w syntezę

10. Pisanie pracy naukowej

Zagadnienia: poszukiwanie i zbieranie materiałów, technika zbierania materiałów, konstrukcja pracy, techniczne przygotowywanie tekstów prac naukowych

Literatura:

11. Spór o charakter poznania historycznego

Zagadnienia: problem obiektywności poznania historycznego, prawda w historii, historyk wobec oceny przeszłości, etyka

zawodowa historyka, historia a polityka, „polityka historyczna”, „polityka pamięci”, propaganda historyczna, historia alternatywna

12. Tradycyjne i nowe kierunki badań historycznych (badania historyczno wojskowe badania społeczno-gospodarcze,

badania nad życiem codzienny, życiem prywatnym, mentalnością, historią kobiet)

Zagadnienia: czym zajmuje się historia wojskowa?, podstawy badawcze historyka wojskowego, metodyka badań

historycznowojskowych, czym zajmuje się historia gospodarcza, metody badań społeczno-gospodarczych, źródła do

historii gospodarczej

13. Prawo autorskie - ochrona własności intelektualnej (2-3 spotkania)

Zagadnienia: zasady ogólne; współczesne problemy z prawem autorskim w epoce ekspansji mediów elektronicznych;

wydłużenie czasu ochrony praw; prawa autorskie podczas pracy badawczej historyka - archiwa, biblioteki, inne zbiory;

prawa autorskie w sieci; prawa autorskie w procesie tworzenia pracy historycznej - cytaty, przypisy, wykorzystanie

fotografii, zbiory audio- i wideo; plagiaty; prawa autorskie w pracy dydaktycznej i upowszechnieniu badań.


Bogucka M., Życie codzienne – spory wokół profilu badań i definicji, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”,

nr 3/1996

Dominiczak H., Wstęp do badań historycznych, Częstochowa 1998,

Kałwa D., Kobieta aktywna w Polsce międzywojennej¸ Kraków 2001, s. 5-24

Kałwa D., Ze studiów nad historią kobiet w XIX wieku. Metodologia, stan badań, „Historyka”, T. XXVII:1997,

s. 115-125

Klich B., W poszukiwaniu nowych dróg badawczych „małej historii”. Historia życia prywatnego, „Historyka”, T.

XXXI:2001

Kowecka E., Źródła do życia codziennego w XIX w. i metody ich badań, „Kwartalnik Historii Kultury

Materialnej”, nr 3/1996

Kula W., Problemy i metody historii gospodarcze, Warszawa 1963, s. 53-171

Mierzwa E. A., Historyka. Wstęp do badań historycznych, Piotrków Trybunalski 2001,

Miśkiewicz B., Wprowadzenie do badań historycznowojskowych, Poznań 2001, s. 10-129

Pawlak M., Serczyk J., Podstawy badań historycznych, Bydgoszcz 1992

Ronikier J., Historia mentalności a metodologia nauk historycznych, „Historyka”, T. XXVI:1996, s. 53-62

Świerzawski A., Warsztat naukowy historyka, Częstochowa 1999.

Szarota T., Życie codzienne – temat badawczy czy tylko popularyzacja?, „Kwartalnik Historii Kultury

Materialnej”, nr 3/1996

Topolski J., Jak się piszę i rozumie historię, Warszawa 1996

Przedmiot 4

Nazwa przedmiotu Historia historiografii powszechnej Język wykładowy: polski

Semestr, poziom i typ studiów sem. , st. IIo Liczba punktów ECTS:

Profil kształcenia

profil: ogólnoakademicki Przygotowanie do aktywnego

uczestnictwa w zajęciach, przeczytanie

2 lektur

Wymagania wstępne

Student zapoznany jest z niezbędnymi pojęciami teoretycznymi ułatwiającymi

zrozumienie ogólnych podstaw badań historycznych, oraz warsztatem

naukowym historyka



forma zajęć: wykład (2h co 2

tygodnie)

sposób zaliczenia: zaliczenie na ocenę

Autor programu: dr Norbert Morawiec

Prowadzący zajęcia: dr Norbert Morawiec

Sposób walidacji efektów kształcenia Obecność na zajęciach, aktywność na zajęciach, zaliczenie lektury


Poszerzenie wiedzy na temat rozwoju nauki historycznej, prezentacja zmieniającej się w czasie infrastruktury nauki

historycznej, jej kondycji ideowo-koncepcyjnej.



- wpisuje naukę historiograficzną w kontekst kulturowy i społeczny

- wymienia główne nurty i kierunki rozwoju badań historycznych

- wskazuje determinanty kształtujące odmienne sposoby postrzegania dziejów.

- rozumie cele prowadzenia badań historycznych.


wyszukuje, gromadzi, selekcjonuje i wykorzystuje informacji z różnych źródeł wiedzy

- stosując odpowiedni aparat naukowy prezentuje wyniki własnych poszukiwań badawczych (w formie ustnej i pisemnej)

- w dyskursie dobiera odpowiednie argumenty i wysuwa wnioski

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: - przestrzega normy etycznych

- przestrzega zasady prawa autorskiego

- prowadzi dyskurs naukowy z osobami o odmiennych poglądach społecznych, politycznych i konfesyjnych


Metody podające, problemowe, prezentacje multimedialne

Ocena dostateczna – obecność, zaliczenie 2 lektur

Ocena dobra – obecność, aktywność, zaliczenie 2 lektur

Ocena bardzo dobra – obecność, aktywność, dyskursywność, zaliczenie 2 lektur


1. Geneza i wieloznaczność pojęcia historiografia.

2. Protohistoriografia.

3. Charakterystyka historiografii greckiej i rzymskiej.

4. Historiografia wieków średnich.

5. Historiografia między średniowieczem a odrodzeniem.

6. Przemiany historiografii w dobie renesansu

7. Dziejopisarstwo czasów baroku.

8. „Historia” w koncepcjach historyków oświecenia.

9. Wiek historii. Przemiany historiografii europejskiej pierwszej polowy XIX wieku.

10. Romantyzm. Klimat ideowy epoki a tendencje rozwojowe historiografii polskiej.

11. Nowe style historycznego myślenia w drugiej połowie XIX wieku.

12. Różne drogi historiografii „naukowej” w XX wieku.

13. Czasy międzywojenne w Polsce – nowe propozycje historiozoficzne i historiograficzne. Historiografia w

warunkach dyktatury: Niemcy, ZSRR, kraje „realnego” socjalizmu (historiografia PRL) a posttotalitarne

koncepcje nauki historycznej.

14. Historycy a postmodernizm

15. Historiografie „nieklasyczne”, „alternatywne”, „niekonwencjonalne”.


Grabski A.F., Dzieje historiografii, Poznań 2003.

Grabski A.F., Zarys historii historiografii polskiej, Poznań 2000.

Iggers G.G., Historiografia XX wieku. Przegląd kierunków badawczych, tłum. A. Gadzała, Warszawa 2010.

Mierzwa E.A., Historia historiografii. Tom 1, Starożytność – Średniowiecze, Toruń 2002.

Serczyk J., 25 wieków historii. Historycy i ich dzieła, Toruń 1994.

Topolski J., Od Achillesa do Béatrice de Planissolles. Zarys historii historiografii, Warszawa 1998.


Julkowska V., Historia dla wyobraźni. Recepcja i interpretacja pisarstwa historycznego Karola Szajnochy,

Poznań 2010.

Kurkowska-Budzan M., Historia zwykłych ludzi. Współczesna angielska historiografia dziejów społecznych,

Kraków 2003.

Lorenz C., Przekraczanie granic. Eseje z filozofii historii i teorii historiografii, tłum. M. Bobako, K. Brzechczyn,

Poznań 2009.

Radomski A., Historiografia a kultura współczesna, Lublin 2006.

Stobiecki S., Bolszewizm a historia. Próba rekonstrukcji bolszewickiej filozofii dziejów, Łódź 1998.

Światooglądy historiograficzne, red. J. Pomorski, Lublin 2002

Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Antologia, pod red E. Domańskiej, Poznań 2010.

Woźniak M., Przeszłość jako przedmiot konstrukcji. O roli wyobraźni w badaniach historycznych, Lublin 2010.

Wrzosek W., Historia-Kultura-Metafora. Powstanie nieklasycznej historiografii, Wrocław 2010.

Przedmiot 5

Nazwa przedmiotu Historia historiografii powszechnej Język wykładowy: język polski

Semestr, poziom i typ studiów Sem.1, II stopień, studia stacjonarne Liczba punktów ECTS: 2

Profil kształcenia


1pkt – 30h udziału w zajęciach

1pkt – 20 h przygotowania do zajęć,

10h przygotowania do konsultacji

(przeczytanie lektur, przygotowanie

interpretacji tekstu źródłowego) oraz

udziału w konsultacjach

Wymagania wstępne

Podstawowa wiedza z zakresu historycznej spuścizny pisarskiej kolejnych epok,

co wiąże się z posiadaniem podstawowej wiedzy historycznej z zakresu I- III

roku studiów historycznych



forma zajęć: konwersatorium, 30

godz.


Autor programu: dr Barbara Kowalska

Prowadzący zajęcia: dr Barbara Kowalska


Obecność na zajęciach, aktywność na zajęciach odnotowywana przez

prowadzącego, zaliczenie lektury, zaliczenie interpretacji wybranego fragmentu

tekstu źródłowego, przygotowanie referatu.

I. Cele kształcenia: ukazanie głównych nurtów naukowego pisarstwa historycznego na przestrzeni dziejów; zwrócenie

uwagi na różnorodność okoliczności wpływających na kształt dzieł historycznych


w zakresie wiedzy:

- student zna główne nurty naukowego pisarstwa historycznego na przestrzeni dziejów

- rozumie wpływ różnorodnych czynników determinujących kształt dzieł historycznych

w zakresie umiejętności:

- samodzielnie wyszukuje, ocenia, selekcjonuje, gromadzi i wykorzystuje informacje z różnych źródeł wiedzy

- posiada umiejętność interpretacji źródeł historycznych

- poprawnie stosuje poznaną terminologię historyczną

- potrafi zaprezentować wyniki swoich samodzielnych poszukiwań badawczych w formie ustnej

w zakresie kompetencji personalnych i społecznych:

- efektywnie organizuje własną pracę i krytycznie ocenia efekty swych działań.

- wykazuje się zaangażowaniem i umiejętnością samodoskonalenia

- nabiera przekonania o ciągłości historycznej rozwoju społeczeństw poprzez zapoznanie się z głównymi

nurtami dziejopisarstwa


metody: dyskusja, praca pod kierunkiem, elementy wykładu informacyjnego

kryteria:

- na ocenę dostateczną (3,0) – obecność na zajęciach, aktywne uczestniczenie w zajęciach, zaliczenie 1 lektury

oraz interpretacji fragmentu tekstu źródłowego na ocenę dostateczną

- na ocenę dobrą (4,0) – obecność na zajęciach, aktywne uczestniczenie w zajęciach, zaliczenie 1lektury oraz

interpretacji fragmentu tekstu źródłowego na ocenę dobrą

- na ocenę bardzo dobrą (5,0) – obecność na zajęciach, aktywne uczestniczenie w zajęciach, zaliczenie 2 lektur

oraz interpretacji fragmentu tekstu źródłowego na ocenę bardzo dobrą

Dla chętnych studentów, w ramach podwyższenia oceny, możliwość przygotowania referatu

IV. Treści programowe: 1-2. Omówienie roli przedmiotu „Historia historiografii” w akademickiej edukacji historycznej

oraz organizacji pracy na zajęciach i warunków zaliczenia; przedstawienie literatury przedmiotu; 3. Historiografia

starożytna na przykładzie Herodota i Tukidydesa; 4. Historia według św. Augustyna; 5. Historiografia średniowiecza na

podstawie twórczości Jana Długosza; 6. Średniowieczna hagiografia; 7. Historiografia odrodzeniowa-nowość czy

kontynuacja na podstawie pisarstwa J. Bodina; 8. Historiozoficzne poglądy Nicolo Machiavellego; 9. Narodziny

historiografii krytycznej; 10. Historiografia oświeceniowa (historia powszechna w koncepcji historyków oświecenia); 11.

Giambattista Vico na tle oświeceniowej filozofii dziejów; 12. Profesjonalizacja pracy historyka – Leopold von Ranke; 13.

Nowe pola badawcze w historiografii pozytywistycznej;14. Szkoła Annales; 15. Historycy a postmodernizm.

V. Literatura podstawowa: Cz. Bartnik, Historiologia w kulturach starożytnych, Lublin 2000; A. F. Grabski, Dzieje

historiografii, Poznań 2003; J. Serczyk, 25 wieków historii. Historycy i ich dzieła, Toruń 1994; J. Serczyk, Nowożytna

historiografia europejska, Toruń 1975; M. H. Serejski, Historycy o historii, cz. I - II, Warszawa 1963-1966; J. Topolski,

Od Achillesa do Béatrice de Planissolles. Zarys historii historiografii, Warszawa 1998; J. Topolski, Nowe idee

współczesnej historiografii, Poznań 1980. E. A. Mierzwa, Historia historiografii, t. I: Starożytność- Średniowiecze, Toruń

2002; J. Maternicki, Historiografia i kultura historyczna. Studia i szkice, Warszawa 1990; A. Wierzbicki, Historiografia

polska doby romantyzmu, Wrocław 1999.

VI. Literatura uzupełniająca: R. Turasiewicz, Tukidydes, Wrocław-Warszawa 1987; Z. Kuderowicz, Filozofia dziejów,

Warszawa 1973, s. 10 –18; E. Gilson, Duch filozofii średniowiecznej, Warszawa 1958, s. 73 – 87, 93-101; E. Potkowski,

Pisarz i jego dzieło w średniowiecznym społeczeństwie, [w:] Człowiek w społeczeństwie średniowiecznym, red. R.

Michałowska i inni, Warszawa 1997, s. 265-279; H. Samsonowicz, Środowisko społeczne piszące w Polsce schyłku

średniowiecza, [w:] Pogranicza i konteksty literatury polskiego średniowiecza, red. T. Michałowska, Wrocław 1989, s.

97-108; A. Kłoskowska, Machiavelli jako humanista na tle włoskiego Odrodzenia, Warszawa 1957; A. Krawczyk,

Historiografia krytyczna, Lublin 1994; A. F. Grabski, Myśl historyczna polskiego oświecenia, Warszawa 1976; E.

Domańska, Mikrohistorie. Spotkanie w międzyświatach, Poznań 1999.

Przedmiot 6

Nazwa przedmiotu Historia historiografii polskiej Język wykładowy: polski

Semestr, poziom i typ studiów sem. 2, st. IIo

stacjonarne Liczba punktów ECTS:

Profil kształcenia


uczestnictwa w zajęciach, ptzrczytanie

2 lektur

Wymagania wstępne

Student zapoznany jest z niezbędnymi pojeciami teoretycznymi ułatwiającymi

zrozumienie ogólnych podstaw badań historycznych, oraz warsztatem

naukowym historyka



forma zajęć: wykład (15 godzin) sposób zaliczenia: zaliczenie na ocenę



Sposób walidacji efektów kształcenia Obecność na zajęciach, aktywność na zajęciach, zaliczenie lektur


Poszerzenie wiedzy na temat rozwoju nauki historycznej, prezentacja zmieniającej się w czasie infrastruktury polskiej

nauki historycznej, jej kondycji ideowo-koncepcyjnej na szerokim tle historiografii zachodniej.



- wpisuje naukę historiograficzną w kontekst kulturowy i społeczny

- wymienia główne nurty i kierunki rozwoju badań historycznych

- wskazuje determinanty kształtujące odmienne sposoby postrzegania dziejów.

- rozumie cele prowadzenia badań historycznych.


wyszukuje, gromadzi, selekcjonuje i wykorzystuje informacji z różnych źródeł wiedzy

- stosując odpowiedni aparat naukowy prezentuje wyniki własnych poszukiwań badawczych (w formie ustnej i pisemnej)

- w dyskursie dobiera odpowiednie argumenty i wysuwa wnioski

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: - przestrzega norm etycznych

- przestrzega zasad prawa autorskiego

- prowadzi dyskurs naukowy z osobami o odmiennych poglądach społecznych, politycznych i konfesyjnych


Metody podające, problemowe, prezentacje multimedialne

Ocena dostateczna – obecność, zaliczenie 2 lektur

Ocena dobra – obecność, aktywność, zaliczenie 2 lektur

Ocena bardzo dobra – obecność, aktywność, dyskursywność, zaliczenie 2 lektur


1. Historiografia powszechna a historiografie narodowe.

2. Dziejopisarstwo polskie wieków średnich. Gall a Kadłubek

3. Dzieło Jana Długosza na tle historiografii europejskiej XV wieku

4. Kształtowanie się podstaw sarmackiego dziejopisarstwa – Maciej z Miechowa

5. Nowa gigantomachia przeora Augustyna Kordeckiego na tle przemian dziejopisarstwa europejskiego w

epoce baroku

6. „Historia” w koncepcjach historyków Oświecenia.

7. Romantyzm. Klimat ideowy epoki a tendencje rozwojowe historiografii polskiej

8. Republikańska synteza dziejów Polski Joachima Lelewela a tzw. „szkoła lelewelowska”

9. Nowe style historycznego myślenia w drugiej połowie XIX wieku a tzw. „szkoły historyczne” w Polsce

10. Walerian Kalinka a nauka historyczna.

11. Polska historiografia na przełomie wieków XIX i XX

12. Czasy międzywojenne w Polsce – nowe propozycje historiozoficzne i historiograficzne

13. Nauka historyczna w warunkach dyktatury: historiografia PRL

14. Historiografia polska na przełomie XX i XXI wieku

15. Historiografia polska a pytania o przyszłość nauki historycznej


Grabski A.F., Dzieje historiografii, Poznań 2003.

Grabski A.F., Zarys historii historiografii polskiej, Poznań 2000.

Stobiecki R., Historiografia PRL. Ani dobra, ani mądra, ani piękna… ale skomplikowana. Studia i szkice,

Warszawa 2007.

Wierzbicki A., Historiografia polska doby romantyzmu, Wrocław 1999


Julkowska V., Historia dla wyobraźni. Recepcja i interpretacja pisarstwa historycznego Karola Szajnochy,

Poznań 2010.

Kurkowska-Budzan M., Historia zwykłych ludzi. Współczesna angielska historiografia dziejów społecznych,

Kraków 2003.

Lorenz C., Przekraczanie granic. Eseje z filozofii historii i teorii historiografii, tłum. M. Bobako, K. Brzechczyn,

Poznań 2009.

Radomski A., Historiografia a kultura współczesna, Lublin 2006.

Stobiecki S., Bolszewizm a historia. Próba rekonstrukcji bolszewickiej filozofii dziejów, Łódź 1998.

Światooglądy historiograficzne, red. J. Pomorski, Lublin 2002

Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Antologia, pod red E. Domańskiej, Poznań 2010.

Wierzbicki A., Historiografia polska doby romantyzmu, Wrocław 1999

Wierzbicki A., Spory o polską duszę. Z zagadnień charakterologii narodowej w historiografii polskiej XIX i XX

wieku, Warszawa 2010.

Woźniak M., Przeszłość jako przedmiot konstrukcji. O roli wyobraźni w badaniach historycznych, Lublin 2010.

Wrzosek W., Historia-Kultura-Metafora. Powstanie nieklasycznej historiografii, Wrocław 2010.

Przedmiot 7

Nazwa przedmiotu Historia historiografii polskiej Język wykładowy: język polski

Semestr, poziom i typ studiów Sem. 2, II stopień, studia stacjonarne Liczba punktów ECTS: 3

Profil kształcenia


1pkt –30h udziału w zajęciach

1pkt – 30h przygotowania do zajęć

1pkt – 15h przygotowania do

konsultacji (przeczytanie lektur,

przygotowanie interpretacji tekstu

źródłowego) oraz udziału w

konsultacjach

Wymagania wstępne

Podstawowa wiedza z zakresu historycznej spuścizny pisarskiej kolejnych epok,

co wiąże się z posiadaniem podstawowej wiedzy historycznej z zakresu I- III

roku studiów historycznych



forma zajęć: konwersatorium, 30

godz.


Autor programu: dr Barbara Kowalska

Prowadzący zajęcia: dr Barbara Kowalska


Obecność na zajęciach, aktywność na zajęciach odnotowywana przez

prowadzącego, zaliczenie lektury, interpretacja wybranego fragmentu tekstu

źródłowego, przygotowanie referatu.

I. Cele kształcenia: ukazanie głównych nurtów polskiego, naukowego pisarstwa historycznego na przestrzeni dziejów;

zwrócenie uwagi na różnorodność okoliczności wpływających na kształt dzieł historycznych


w zakresie wiedzy:

- student zna główne nurty naukowego polskiego pisarstwa historycznego na przestrzeni dziejów

- rozumie wpływ różnorodnych czynników determinujących kształt dzieł historycznych


- samodzielnie wyszukuje, ocenia, selekcjonuje, gromadzi i wykorzystuje informacje z różnych źródeł wiedzy

- posiada umiejętność interpretacji źródeł historycznych

- poprawnie stosuje poznaną terminologię historyczną

- potrafi zaprezentować wyniki swoich samodzielnych poszukiwań badawczych w formie ustnej


- efektywnie organizuje własną pracę i krytycznie ocenia efekty swych działań.

- wykazuje się zaangażowaniem i umiejętnością samodoskonalenia

- poprzez zapoznanie się z głównymi nurtami dziejopisarstwa nabiera przekonania o ciągłości historycznej rozwoju

społeczeństw


metody: dyskusja, praca pod kierunkiem, elementy wykładu informacyjnego

kryteria:

- na ocenę dostateczną (3,0) – obecność na zajęciach, aktywne uczestniczenie w zajęciach, zaliczenie 1 lektury

oraz interpretacji fragmentu tekstu źródłowego na ocenę dostateczną

- na ocenę dobrą (4,0) – obecność na zajęciach, aktywne uczestniczenie w zajęciach, zaliczenie 1lektury oraz

interpretacji fragmentu tekstu źródłowego na ocenę dobrą

- na ocenę bardzo dobrą (5,0) – obecność na zajęciach, aktywne uczestniczenie w zajęciach, zaliczenie 2 lektur

oraz interpretacji fragmentu tekstu źródłowego na ocenę bardzo dobrą

Dla chętnych studentów, w ramach podwyższenia oceny, możliwość przygotowania referatu

IV. Treści programowe: 1. Omówienie roli przedmiotu „Historia historiografii polskiej” w akademickiej edukacji

historycznej oraz organizacji pracy na zajęciach i warunków zaliczenia; przedstawienie literatury przedmiotu; 2. Kultura

piśmienna polskiego średniowiecza; 3-4. Najstarsze polskie kroniki-Anonima tzw. Galla i Wincentego Kadłubka; 5.

Twórczość historiograficzna Jana Długosza; 6. Przedstawiciele historiografii polskiego odrodzenia (warsztat pisarski

Marcina Kromera); 7. Model historiografii oświeceniowej w oparciu o twórczość historyczną Adama Naruszewicza; 8.

Jędrzej Kitowicz (pamiętnikarz, powieściopisarz, historyk?); 9. Dziejopisarstwo w romantyzmie: historia i świadomość

polska; 10. Joachim Lelewel-kształtowanie się naukowej krytyki historycznej; 11-12. Szkoły historyczne w Polsce w II

połowie XIX wieku; 13. Historiografia PRL-nowe propozycje historiograficzne; 14. Historiografia polska w dobie

postmodernizmu; 15. Zaliczenia.

V. Literatura podstawowa: A. F. Grabski, Dzieje historiografii, Poznań 2003; A. F. Grabski, Zarys historii historiografii

polskiej, Poznań 2000; A. F. Grabski, Orientacja polskiej myśli historycznej, 1972; Dzieje polskiej myśli w czasach

nowożytnych i najnowszych, cz. 1, red. A. F. Grabski, Łódź 1985; J. Serczyk, 25 wieków historii. Historycy i ich dzieła,

Toruń 1994; J. Serczyk, Nowożytna historiografia europejska, Toruń 1975; M. H. Serejski, Historycy o historii, cz. I - II,

Warszawa 1963-1966; J. Topolski, Od Achillesa do Béatrice de Planissolles. Zarys historii historiografii, Warszawa

1998; J. Topolski, Nowe idee współczesnej historiografii, Poznań 1980; J. Topolski, Jak się pisze i rozumie historię.

Tajemnice narracji historycznej, Warszawa 1996; E. A. Mierzwa, Historia historiografii, t. I: Starożytność-

Średniowiecze, Toruń 2002; J. Maternicki, Historiografia i kultura historyczna. Studia i szkice, Warszawa 1990; A.

Wierzbicki, Historiografia polska doby romantyzmu, Wrocław 1999.

VI. Literatura uzupełniająca: E. Potkowski, Pisarz i jego dzieło w średniowiecznym społeczeństwie, [w:] Człowiek w

społeczeństwie średniowiecznym, red. R. Michałowska i inni, Warszawa 1997, s. 265-279; H. Samsonowicz, Środowisko

społeczne piszące w Polsce schyłku średniowiecza, [w:] Pogranicza i konteksty literatury polskiego średniowiecza, red.

T. Michałowska, Wrocław 1989, s. 97-108; B. Kürbis, Pisarze i czytelnicy w Polsce XII i XIII, [w:] Polska dzielnicowa i

zjednoczona. Państwo – społeczeństwo - kultura, red. A. Gieysztor, Warszawa 1972, s. 159-201; A. Krawczyk,

Historiografia krytyczna, Lublin 1994; A. F. Grabski, Myśl historyczna polskiego oświecenia, Warszawa 1976; E.

Domańska, Mikrohistorie. Spotkanie w międzyświatach, Poznań 1999; Cz. Deptuła, Galla Anonima mit genezy Polski,

Lublin 2000; J. Banaszkiwicz, Polskie dzieje bajeczne Mistrza Wincentego Kadłubka, Wrocław 1998; K. Chmielewska,

Rola wątków i motywów antycznych w ,,Kronice polskiej” mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem, Częstochowa

2003; M. Bobrzyński, S. Smolka, Jan Długosz, jego życie i stanowisko w piśmiennictwie, Kraków 1893; J. Wyrozumski,

Jan Długosz i jego twórczość [w:] Ziemia Częstochowska, t. XIV, Częstochowa 1984, s. 15 – 26; J. Radziszewska,

Warsztat naukowy Marcina Kromera w jego dziele ,,De origine et rebus gestis Polnorum, [w:] Historia i współczesność.

Z zagadnień historiografii od czasów antyku do XVI wieku, red. A. Kunisz, Katowice 1982, s. 131- 162; H. Barycz,

Szlakami dziejopisarstwa staropolskiego. Studia nad historiografią w. XVI- XVIII., Wrocław, Warszawa, Kraków,

Gdańsk 1981, s. 71-129; 268-293; Adam Naruszewicz i historiografia oświecenia, red. K. Bartkiewicz, Zielona Góra

1998; K. Bartkiewicz, Joachim Lelewel, człowiek i dzieło. W 200- lecie urodzin. Materiały z ogólnopolskiej sesji

naukowej, Zielona Góra 1988; A. F. Grabski, Warszawska szkoła historyczna. Próba charakterystyki, [w:] Polska myśl

filozoficzna i społeczna, red. B. Skarga, t. II, Warszawa 1975; K. Grzybowski, Krakowska szkoła historyczna, [w:]

Polska myśl filozoficzna i społeczna, red. B. Skarga, t. II, Warszawa 1975; T. Buksiński, Postmodernistyczna historia,

czyli koniec rozumu, [w:] Wolność a racjonalność, red. tenże, Poznań 1993

Przedmiot 8

Nazwa przedmiotu Translatorium z języka łacińskiego Język wykładowy: język polski

Semestr, poziom i typ studiów sem. 1, II stopień, studia stacjonarne Liczba punktów ECTS: 2


Wymagania wstępne Student powinien posiadać podstawową wiedzę z gramatyki języka łacińskiego



forma zajęć: laboratorium, 30 godzin sposób zaliczenia: zaliczenie na ocenę

Autor programu: dr Katarzyna Chmielewska

Prowadzący zajęcia: dr Katarzyna Chmielewska

Sposób walidacji efektów kształcenia obecność na zajęciach i aktywny w nich udział, tłumaczenie tekstów łacińskich.


Rozwijanie umiejętności tłumaczenia łacińskiego tekstu źródłowego z języka oryginału na język polski; rozwijanie

kompetencji z zakresu krytyki filologicznej oraz analizy literacko-historycznej tekstu antycznego i średniowiecznego.



Posiada wiedzę umożliwiającą tłumaczenie tekstów źródłowych spisanych w języku łacińskim.

Posiada wiadomości potrzebne do przeprowadzania kategoryzacji, analizy i interpretacji pisanych źródeł

historycznych.

Ma pogłębioną wiedzę dotyczącą znaczenia tekstów źródłowych jako podstawy poznania przeszłości i ich roli w

prowadzeniu samodzielnych badań.


Student potrafi tłumaczyć oraz krytycznie analizować i interpretować źródła historyczne napisane w języku

łacińskim.

Posiada umiejętność korzystania z różnego rodzaju słowników łacińskich, tak tradycyjnych jak i elektronicznych.

Poprawnie formułuje tłumaczenie poprawnie w języku ojczystym.


Student sprawnie organizuje własną pracę.

Posiada umiejętność tłumaczenia samodzielnego, a także potrafi pracować w zespole i wykonywać tłumaczenie

dzieląc się zadaniami z innymi członkami zespołu.


Metody: wykład problemowy, rozmowa nauczająca, praca z tekstem pod kierunkiem prowadzącego zajęcia, samodzielna

praca z tekstem.

Kryteria zaliczenia przedmiotu: Zaliczenia na ocenę na podstawie przygotowania do zajęć polegającego na wyszukaniu

słownictwa do omawianego fragmentu tekstu łacińskiego i praca nad tekstem na zajęciach. Na ocenę dostateczną

wymagane jest rozpoznawanie i tłumaczenie podstawowych form deklinacyjnych i koniugacyjnych; na ocenę dobrą

wymagane jest rozpoznawanie i tłumaczenie wszystkich form deklinacyjnych i koniugacyjnych; na ocenę bardzo dobrą

wymagana jest pogłębiona znajomość omawianych zagadnień gramatycznych.


1. Zajęcia organizacyjne. Omówienie programu i podanie wymagań.

2. Przypomnienie i usystematyzowanie wiadomości dotyczących słowników i gramatyk języka łacińskiego oraz innych

materiałów pomocnych w tłumaczeniu..

3. Metody analizy źródła literackiego

4-5. Wprowadzanie elementów teorii przekładu.

6. Translatory automatyczne

7-8. Doskonalenie umiejętności przekładu tekstu łacińskiego Sporządzanie przekładu tekstu łacińskiego poprzez

tłumaczenia wspólne, tłumaczenia indywidualne przygotowywane przez uczestników zajęć, pisemną adiustację, dyskusje

nad tłumaczeniami, komentowanie tekstów pod względem gramatycznym, stylistycznym, metrycznym, objaśnianie

realiów występujących w tekście, ewentualne omawianie i ocenianie opublikowanych przekładów danego tekstu.

Przekładane teksty: fragmenty tekstu literackiego z okresu starożytnego Rzymu.

9-10. Doskonalenie umiejętności przekładu tekstu łacińskiego. Przekładane teksty: fragmenty dokumentów

kancelaryjnych z okresu wczesnego i późnego średniowiecza.

11-12. Doskonalenie umiejętności przekładu tekstu łacińskiego. Przekładane teksty: fragmenty średniowiecznego

dziejopisarstwa klasztornego.

13-14. Doskonalenie umiejętności przekładu tekstu łacińskiego. Przekładane teksty: fragmenty kronik dotyczących

historii Polski.

15. Zabawy językowe polegające na próbach tłumaczenia krótkich utworów wierszowanych z języka polskiego na

łaciński.


- C. Suetonii Tranquilli opera, vol.1, ed. F. A. Volfius, Lipsiae 1802

- Album Paleographicum, ed. St. Krzyrzanowski,Ceacoviae MCMLX (fragmenty)

-Kodeks dyplomatyczny Małopolski. [T. 1], 1178 - 1386 wydał i przyp. objaśnił Franciszek Piekosiński, Kraków

1876 (fragmenty)

-Chronica abbatum Beatae Mariae Virginis in Arena, wyd. A. G. Stenzel, [w:] Scriptores Rerum Silesiacarum Bd. II.

Breslau 1839 (fragmenty)

Galli Anonymi Cronica et Gesta ducum sive principum polonorum, ed K. Maleczyński., MPH, t.II, Kraków 1952

(fragmenty)

Magistri Vincentii dicti Kadlubek Chronica Polonorum, ed. M. Plezia, MPH t. XI, Kraków – 1994. (fragmenty)


- J. Wikarjak, Gramatyka opisowa języka łacińskiego, Warszawa 1992.

- M. Wielewski, Krótka gramatyka języka łacińskiego, Warszawa 1992.

- A. Jougan, Słownik kościelny łacińsko polski, Warszawa 1992

- Słownik łaciny średniowiecznej pod red. M.Plezi, Warszawa 1959-2012.

- Słownik łacińsko-polski pod red. K. Kumanieckiego, Warszawa 1999.

- Słownik łacińsko-polski pod red. Ł. Koncewicza, Lwów 1930.

- Słownik łacińsko-polski pod red. M.Plezi, t. I-V, Warszawa 1969.

- Słownik łacińsko-polski pod red. J.Pieńkosia, Warszawa 2007.

- Słownik polsko-łaciński pod red. ks. A.Bielikowicza, Kraków 1866.

-. Słownik łacińsko-polski pod red L.Winniczuk, Warszawa 2003.

- Mały słownik polsko-łaciński pod red. L.Winniczuk, Warszawa 1998.

- Tabele gramatyczne (autorstwa K. Chmielewskiej).

Przedmiot 9

WYDZIAŁ

FILOLOGICZNO-

HISTORYCZNY

Kierunek i specjalność: …HISTORIA………………..

Nazwa przedmiotu: TRANSLATORIUM JĘZYKA ANGIELSKIEGO……………… /poziom B2+/

Planowane efekty kształcenia w obszarach:

Wiedza

Student ma wiedzę ogólną, zna struktury gramatyczne i słownictwo pozwalające na

rozumienie i tworzenie różnych rodzajów tekstów, zarówno ustnych jak i pisanych.

Student ma wiedzę o krajach danego obszaru językowego a także wiedzę na temat

zwyczajów panujących w tych krajach

Umiejętności

Rozumie znaczenie głównych wątków przekazu zawartego w jasnych, standardowych

wypowiedziach, dotyczących typowych spraw i zdarzeń.

Rozumie główny sens programów radiowych i TV dotyczących aktualnych wydarzeń.

Potrafi rodzić sobie z większością sytuacji komunikacyjnych.

Potrafi tworzyć spójne wypowiedzi ustne i pisemne, uzasadniając bądź wyjaśniając

swoje opinie i stanowisko.

Kompetencje

Ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności językowych.

Rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się w zakresie języka obcego.

Docenia znaczenie języków obcych we współczesnym świecie.

Jest przygotowany do stosowania swoich wiadomości językowych w wielu sytuacjach

zawodowych i życiowych

Profil kształcenia:

ogólnoakademicki

Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowy

Język wykładowy:

język angielski/polski

Rok i semestr:

I r. / II r. ; II, III semestr

Poziom i typ studiów:

studia stacjonarne II stopnia

Liczba punktów ECTS - 2

II s. 2p



forma zajęć:

ćwiczenia 30 godzin

sposób zaliczenia:

- 4 prace kontrolne w

semestrze,

- zaliczenie końcowe

Autor przedmiotu: …mgr Andrzej Wątroba……..

Prowadzący zajęcia: …mgr Andrzej Wątroba……..

CEL PRZEDMIOTU

C 1 Rozwijanie i doskonalenie sprawności językowych: czytania, pisania, rozumienia, mówienia, i

tłumaczenia, niezbędnych do funkcjonowania w życiu codziennym i zawodowym

C 2 Rozszerzenie słownictwa ogólnego i poznanie języka specjalistycznego związanego z

kierunkiem studiów

C 3 Nabycie przez studentów wiedzy i umiejętności interkulturowych, niezbędnych do

prawidłowego tłumaczenia tekstów literackich i naukowych

WYMAGANIA WSTĘPNE

1. Znajomość języka na poziomie biegłości B2 zgodnie z Europejskim Systemem Opisu

Kształcenia Językowego

2. Umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji, także w języku obcym

EFEKTY KSZTAŁCENIA

EK 1 Potrafi porozumieć się i różnych sytuacjach życia codziennego i w środowisku zawodowym

EK 2 Posługuje się konstrukcjami gramatycznymi , charakterystycznymi dla danego poziomu języka

EK 3 Potrafi prowadzić korespondencję prywatną i służbową

EK 4 Czyta ze zrozumieniem tekst związany ze swoim kierunkiem studiów

EK 5 Zna słownictwo swojej dziedziny

EK 6 Potrafi przygotować i przedstawić prezentację z użyciem środków multimedialnych

NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE

1. Teksty specjalistycznych tłumaczeń przykładowych i roboczych.

2. Nagrania audio i DVD

3. Prezentacje multimedialne

4. Internet

5. Słowniki ogólne i specjalistyczne. Zasady pracy ze słownikiem.

6. Czasopisma, gazety, plansze, mapy itp.

SPOSOBY OCENIANIA:

F - OCENA FORMUJĄCA ; P – OCENA PODSUMOWUJĄCA

F 1 Ocena za prace kontrolne

F 2 Ocena za aktywność podczas zajęć

F 3 Ocena za przygotowanie do zajęć dydaktycznych

F 4 Ocena za prezentację

P 1 Ocena na zaliczenie

MACIERZ REALIZACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA

Efekt

kształcenia

Cele

przedmiotu

Treści

programowe

Narzędzia

dydaktyczne

Sposób

oceny

EK 1 C1, C2, C3 ZL ,ZG, TS 1,2,5,6 F1, F2, P1

EK 2 C1 ZG 1,2,4 F1, F3, P1

EK 3 C1, C2, C3 ZL ,ZG, TS 1,4,6 F1, P1

EK 4 C1, C2 ZG, TS 1,4,5 F1, P1

EK 5 C2 TS 1,4,5,6 F1, F3, P1

EK 6 C1, C2 ZL ,ZG, TS 1,3,5,6 F4

TREŚCI PROGRAMOWE

ZAGADNIENIA LEKSYKALNE: ZL /8 rozdziałów x 1 godz/

ZL 1 Metafraza i parafraza, podstawowe zasady wyboru techniki tłumaczenia

ZL 2 Różnice angielskiego i polskiego systemu językowego na poziomie leksykalnym,

frazeologicznym, morfologicznym i syntagmatycznym

ZL 3 Najczęściej występujące problemy tłumaczeniowe

ZL 4 Czytanie ze zrozumieniem i analiza tekstów – terminologiczna, semantyczna i

formalno-językowa

ZL 5 Praktyczne ćwiczenia tłumaczeniowe – tłumaczenie pisemne z wykorzystaniem

tekstu modelowego

ZL 6 Analiza błędów w tłumaczeniu.

ZL 7 Zjawisko interferencji językowej w tłumaczeniu

ZL 8 Korzystanie z translatorów językowych .

8

ZAGADNIENIA GRAMATYCZNE: /Z G /

ZG 1 Stały szyk wyrazów w zdaniu

ZG 2 Wyrazy zastępcze that i those, this, these, one (ones)

Trzy funkcje one

ZG 3 Gramatyka kontrastywna języka angielskiego i polskiego

ZG 4 Różnice struktury zdaniowej w języku angielskim i języku polskim

ZG 5 Strona bierna i konstrukcje bezosobowe – różnica między językiem polskim a

językiem angielskim

10

ZAGADNIENIA ZWIAZANE Z KIERUNKIEM STUDIÓW

TS Teksty specjalistyczne

TS 1 Norman Davies – God’s Playground – A History of Poland – Volume 1

– The Origins to 1795. Oxford 1981

TS 2 Norman Davies – God’s Playground – A History of Poland – Volume 2

– 1795 to the Present. Oxford 1981

12

PRACE ZALICZENIOWE

PZ 4 samodzielne prace kontrolne –x 4 godz.

Praca samodzielna

16

RAZEM: 30 h

+16

LITERATURA PODSTAWOWA

1. Halina Dzierżanowska, Przekład Tekstów nieliterackich na przykładzie języka

angielskiego Warszawa 1990, ss. 77-129;

2. Agnieszka Dickel, Rodzaje ekwiwalencji przekładowej tekstów

specjalistycznych. W: Języki specjalistyczne

3. Lingwistyczna identyfikacja tekstów specjalistycznych, Barbara Z. Kielar,

Sambor Grucza. Warszawa 2003, ss. 134-146;

4. Christian Douglas-Kozłowska, Wyrazy i wyrażenia trudne do przetłumaczenia

na język angielski, Warszawa 2007

5.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

1. Urszula Dąbska-Prokop, Mała encyklopedia przekładoznawstwa. Częstochowa

2000;

2. Krzysztof Hejwowski, Tekstualizm a funkcjonalizm – kwestia

odpowiedzialności tłumacza. W: Teoria i dydaktyka przekładu, Krzysztof

Hejwowski. Olecko 2003, s. 189-202;

3. Barbara Kielar, Zarys translatoryki. Warszawa 2003, s. 149-153;

4. Krystyna Dziewańska, Słowniki specjalistyczne informacji naukowej i dziedzin

pokrewnych z językiem polskim i angielskim. Bibliografia 1979-2007. Kraków

2008, maszyn.

5. A. L. Pumpiański, Przekład angielskiej literatury naukowej (tłumaczenie z

języka rosyjskiego – A. Bryczkowski), Wiedza Powszechna, Warszawa 1972

6. Language: Structure and Use – praca zbiorowa, Glenview Illinois, USA, 1981

BILANS PUNKTÓW E C T S

FORMY AKTYWNOŚCI OBCIĄŻENIE

STUDENTA /h/

Godziny kontaktowe 30

Przygotowanie bieżące do ćwiczeń, Samodzielne studiowanie tematyki zajęć 24

Przygotowanie do prac kontrolnych 16

Przygotowanie do zaliczenia 10

Suma godzin 80

Ilość punktów ECTS 2 pkt

Nazwa przedmiotu: LEKTORAT JĘZYKA NIEMIECKIEGO /poziom B2+/

Planowane efekty kształcenia w obszarach:

Wiedza

Ma wiedzę ogólną, zna struktury gramatyczne i słownictwo pozwalające na rozumienie

i tworzenie różnych rodzajów prostych tekstów, zarówno ustnych jak i pisanych.

Ma wiedzę o krajach danego obszaru językowego a także wiedzę na temat zwyczajów

panujących w tych krajach

Umiejętności

Rozumie znaczenie głównych wątków przekazu zawartego w jasnych, standardowych

wypowiedziach, dotyczących typowych spraw i zdarzeń.

Rozumie główny sens programów radiowych i TV dotyczących aktualnych wydarzeń.

Potrafi rodzić sobie z większością sytuacji komunikacyjnych.

Potrafi tworzyć spójne wypowiedzi ustne i pisemne, uzasadniając bądź wyjaśniając

swoje opinie i stanowisko.

Kompetencje

Ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności językowych.

Rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się w zakresie języka obcego.

Docenia znaczenie języków obcych we współczesnym świecie.

Jest przygotowany do stosowania swoich wiadomości językowych w wielu sytuacjach

zawodowych i życiowych

Profil kształcenia:

ogólnoakademicki

Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowy

Język wykładowy:

język niemiecki / polski

Rok i semestr:

Ir. ; II semestr

Poziom i typ studiów:

Studia II stopnia, stacjonarne

Liczba punktów ECTS - 2

II s. 2p



forma zajęć:

ćwiczenia 30 godzin sposób zaliczenia:

- 2 kolokwia w semestrze

Autor programu: zespół lektorów języka niemieckiego SNJO

Prowadzący zajęcia: mgr T. Sankowski, mgr M. Szyma, mgr T. Kaczmarek, mgr

P. Skarbek-Kozietulska

CEL PRZEDMIOTU

C 1 Rozwijanie i doskonalenie sprawności językowych: czytania, pisania, rozumienia, mówienia,

niezbędnych do funkcjonowania w życiu codziennym i zawodowym

C 2 Rozszerzenie słownictwa ogólnego i poznanie języka specjalistycznego związanego z

kierunkiem studiów

C 3 Nabycie przez studentów wiedzy i umiejętności interkulturowych

WYMAGANIA WSTĘPNE

1. Znajomość języka na poziomie biegłości B2 zgodnie z Europejskim Systemem Opisu

Kształcenia Językowego

2. Umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji, także w języku obcym

EFEKTY KSZTAŁCENIA

EK 1 Potrafi porozumieć się i różnych sytuacjach życia codziennego i w środowisku zawodowym

EK 2 Posługuje się konstrukcjami gramatycznymi , charakterystycznymi dla danego poziomu języka

EK 3 Potrafi prowadzić korespondencję prywatną i służbową

EK 4 Czyta ze zrozumieniem prosty tekst związany ze swoim kierunkiem studiów

EK 5 Zna podstawowe słownictwo ze swojej dziedziny

EK 6 Potrafi przygotować i przedstawić prezentację z użyciem środków multimedialnych

NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE

1. Materiały do języka specjalistycznego

2. Nagrania audio i DVD

3. Prezentacje multimedialne

4. Internet

5. Słowniki ogólne i specjalistyczne

6. Czasopisma, gazety, plansze, mapy itp.

SPOSOBY OCENIANIA:

F - OCENA FORMUJĄCA ; P – OCENA PODSUMOWUJĄCA

F 1 Ocena za prace kontrolne

F 2 Ocena za aktywność podczas zajęć

F 3 Ocena za przygotowanie do zajęć dydaktycznych

F 4 Ocena za prezentację

P 1 Ocena na zaliczenie

MACIERZ REALIZACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA

Efekt

kształcenia

Odniesienie do

efektów

obszarowych

Cele

przedmiotu

Treści

programowe

Narzędzia

dydaktyczne

Sposób

oceny

EK 1 H1A_U09 C1, C2, C3 ZL ,ZG, TS 1,2,5,6 F1, F2, P1

EK 2 H1A_U10 C1 ZG 1,2,4 F1, F3, P1

EK 3 H1A_U08 C1, C2, C3 ZL ,ZG, TS 1,4,6 F1, P1

EK 4 H1A_U10 C1, C2 ZG, TS 1,4,5 F1, P1

EK 5 H1A_U10 C2 TS 1,4,5,6 F1, F3, P1

EK 6 H1A_U09 C1, C2 ZL ,ZG, TS 1,3,5,6 F4

TREŚCI PROGRAMOWE

ZAGADNIENIA LEKSYKALNE /ZL/:

ZL 1 Wydarzenia historyczne

ZL 2 Ważne postacie

ZL 3 Terminologia historyczna

ZL 4 Akty i dokumenty historyczne

20

ZAGADNIENIA GRAMATYCZNE: /Z G /

ZG 1 Powtórzenie typów zdań

ZG 2 Tryb przypuszczajacy

ZG 3 Strona bierna

6

PRACE ZALICZENIOWE

PZ Kolokwia /2 prace x 2 godziny/

4

RAZEM: 30 h

LITERATURA PODSTAWOWA

6. Czasopisma z tekstami specjalistycznymi

7. Wörter – Bäume. H.Szarmach-Skaza, K.Tkaczyk PWN 1999

8. Nowe repetytorium z gramatyki języka niemieckiego - St. Bęza 2004

9. Słownik tematyczny języka niemieckiego. Hatała G./ Bielicka M. Zielona Góra

1996

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

7. DEUTSCHE REDENSARTEN. Langenscheidt /2002/

8. DREYER, SCHMITT (1996): Lehr- und Übungsbuch der deutschen

Grammatik, Verlag für Deutsch.

9. DUDEN (1996): Deutsches Universalwörterbuch

10. Artykuły z Internetu

BILANS PUNKTÓW E C T S

FORMY AKTYWNOŚCI OBCIĄŻENIE

STUDENTA /h/

Godziny kontaktowe 30

Przygotowanie bieżące do ćwiczeń, Samodzielne studiowanie tematyki zajęć 15

Przygotowanie do kolokwiów 5

Przygotowanie do egzaminu -

Suma godzin 50

Ilość punktów ECTS 2 pkt

Przedmiot 10

Nazwa przedmiotu Statystyka z demografią historyczną Język wykładowy: polski

Semestr, poziom i typ studiów Liczba punktów ECTS: 1

Profil kształcenia profil: ogólnoakademicki 1 pkt. wykład

Wymagania wstępne Wiadomości ze statystyki na poziomie szkoły średniej



forma zajęć: wykład 15 godzin Zaliczenie bez oceny

Autor programu: dr Wojciech Gruhn

Prowadzący zajęcia: dr Wojciech Gruhn

Sposób walidacji efektów kształcenia obecność (wykład)


II. Sprawdzalne efekty kształcenia (od 4 do 8 efektów kształcenia): - w zakresie wiedzy: student wie jak gromadzony

jest materiał statystyczny, do czego służy aparat matematyczny statystyki, zna terminologię statystyczną i demograficzną,

student wie jak na przestrzeni wieków kształtowała się wiedza o sposobie gromadzenia i opracowanie materiału

statystycznego, w szczególności materiału demograficznego. Student wie, że był przeprowadzany spis dóbr królewskich

lub poszczególnych na terenach należących do możnowładzców i jednocześnie dlaczego w Polsce w porównaniu do

innych krajów europejskich tak późno był przeprowadzony pierwszy spis powszechny całej ludności Polski – w okresie

Pierwszej Rzeczpospolitej szlacheckiej opór szlachty przeciwko spisowi powszechnemu, uchwała Sejmu Czteroletniego o

spisie powszechnym nie zrealizowana – rozbiory Polski, spisy w poszczególnych zaborach dotyczyły nie Polski, ale

wszystkich ziem danego zaborcy bez wydzielenia ludności polskiej danego zaboru. Pierwszy spis powszechny 30 IX

1921 roku, z uwagę, że był on – spis – przeprowadzony tuż po trzecim Powstaniu śląskim przy nie ustalonych całkowicie

granicach na terenie Górnego Śląska. Po drugiej wojnie światowej spis 14 II 1946 był spisem sumarycznym i ujmowała

tylko liczbę ludności i jej strukturę według wieki, płci i narodowości. Pełny spis 3 XII 1950. Student wie jak kształtowały

się zjawiska demograficzne w XVIII i XIX wieku na terenie Dolnego Śląska na podstawie ksiąg metrykalnych.

- w zakresie umiejętności: student umie policzyć średnią arytmetyczną prostą, ważoną, wariancję, odchylenie

standardowe, odchylenie przeciętne, kwantyle. Student umie policzyć wskaźniki cen: Laspeyresa, Paaschego, Lowe’a; o

podstawie stałej i ruchomej dla produkcji czterech zbóż – pszenicy, żyta, jęczmienia, owsa, w Polsce. Student umie

zinterpretować obliczone wskaźniki. Student wie dlaczego liczy wskaźniki cen o podstawie stałej – rok 1929 jako

początek kryzysu i podstawie ruchomej – porównanie przebiegu kryzysu w roku badanym i roku poprzednim. Student

umie policzyć ilości dzieci w rodzinach chłopskich: kmiecych, zagrodników, chałupników, komorników; w rodzinach

rzemieślniczych, kupieckich, urzędniczych, wojskowych na terenie Dolnego Śląska na podstawie ksiąg metrykalnych.

- w zakresie kompetencji społecznych: student umie na podstawie policzonych wskaźników wyjaśnić przebieg

wielkiego kryzysu w Polsce w okresie 1929-1932 i dalej do 1935 roku oraz wyjaśnić jak związany był on – kryzys – w

Polsce z kryzysem w Stanach Zjednoczonych i krajach europejskich, Anglii, Francji, szczególnie Niemiec – dojście

Hitlera do władzy w okresie maksimum kryzysu w Niemczech w roku 1933. Student wie, że Polska w okresie

międzywojennym jest krajem rolniczym i kryzys w Polsce to załamanie się produkcji pszenicy i pozostałych zbóż

związane jest z kryzysem w Europie – następuje załamanie się eksportu zbóż z Polski do krajów europejskich. Student

umie wyjaśnić różnicę w ilości dzieci w rodzinach chłopskich: kmiecych, zagrodników, chałupników, komorników; w

rodzinach rzemieślniczych, kupieckich, urzędniczych, wojskowych w XVIII i XIX wieku na terenie Dolnego Śląska na

podstawie ksiąg metrykalnych.

III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: wykład problemowy, kryteria: obecność na wykładzie, umiejętność

wypowiedzenie się na zagadnienie przedstawione przez wykładowcę.

IV. Treści programowe: Opis modułu (przedmiotu): Statystyka z demografią historyczną. I. Statystyka 1.

Wprowadzanie do metod statystyki. Podstawowe pojęcia. Etapy badania statystycznego. Grupowanie statystyczne.

Zasady budowania szeregów statystycznych. Szeregi: szczegółowy, rozdzielczy. Przykłady budowania szeregów o

różnych przedziałach klasowych, wyznaczanie środka przedziału i obliczanie średniej arytmetycznej. Analiza

otrzymanych szeregów pod względem ich przydatności. Tworzenie szeregu kumulacyjnego; 2. Analiza liczbowa

struktury: średnia arytmetyczna prosta, średnia arytmetyczna ważona. Podstawowe własności średniej arytmetycznej.

Średnia harmoniczna. Średnia geometryczna; 3. Przeciętne pozycyjne: modalna, kwantyle. Odchylenie ćwiartkowe.

Współczynniki zmienności, miary asymetrii; 4. Wariancja, odchylenie standardowe, przeciętne, typy zmienności. 5.

Analiza dynamiki zbiorowości statystycznych: indeksy dynamiki o podstawie stałej, podstawie ruchomej. Wskaźniki cen:

Laspeyresa, Paaschego, Lowe’a; 6. Analiza wariancji, korelacji i regresji; 7. Rodzaje źródeł statystycznych i możliwości

ich naukowego wykorzystania; 8. Wydawnictwa statystyczne i piśmiennictwo naukowe. Niewiarygodność statystyki

demograficznej ziem polskich XIX w. i potrzeba jej korekty.

II. Demografia historyczna. 1. Pojęcie demografii, obszar badań demograficznych. Metody analizy demograficznej; 2.

Źródła i zakres współczesnych informacji demograficznych; 3. Badania demograficzne: Liczba i rozmieszczenie

ludności. Struktura ludności według płci, wieku i stanu cywilnego. Struktura ludności według cech społeczno-

zawodowych i wykształcenia. Ruch naturalny ludności. Syntetyczne miary reprodukcji ludności. Ruch wędrowny

ludności. Prognozy ludnościowe. Modele demograficzne i modele uwzględniające czynnik demograficzny; 4. Źródła

danych o ludności w XVIII i XIX wieku na terenie Dolnego Śląska – księgi metrykalne; 5. Wartości rejestrów

metrykalnych i metody opracowań statystycznych dla otrzymania informacji demograficznych; 6. Rodzina w parafii

Strzelce Opolskie w latach 1766 – 1870: Poczęcia i urodzenia pierwsze. Dzietność małżeńska. Wiek kobiet przy

pierwszym i ostatnim porodzie. Płodność kobiet. Okres trwania małżeństwa. Porównanie z innymi parafiami

dolnośląskimi; 7. Badanie zasad rejestracji ruchu naturalnego ludności różnych wyznań na ziemiach polskich w latach

1797 – 1900; 8. Modele demograficzne o modele uwzględniające czynnik demograficzny; 9. Badania stanu gospodarki

poszczególnych państw na podstawie publikowanych materiałów statystycznych: Rolnictwo. Rozwój przemysłu. Rozwój

transportu. Wymiana towarowa i usług; 10. Badania przemian w strukturze społeczno-gospodarczej Polski na podstawie

zachowanych materiałów statystycznych I i II Spisu Powszechnego RP; 11. Badania demograficzne a badania osadnicze.

12. Wiarygodność materiałów statystycznych czasów PRL.

V. Literatura podstawowa:1. J. Jóźwiak, J. Podgórski, Statystyka od podstaw, Warszawa 1997 (od. wyd. V); 2. M.

Dyba, A. Obersztyn, Elementy statystyki dla historyków, Skrypt przeznaczony dla studentów studiów dziennych i

zaocznych, nr 159, wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1978; 3. I. Gieysztorowa, Wstęp do demografii staropolskiej,

Warszawa 1976; 4. J.Z. Holzer, Demografia, Warszawa 1980 (i późniejsze wydania); 5. Śląskie studia demograficzne, t. 5

Rodzina, red. Z. Kwaśny, Historia CXLV, wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego. Wrocław 2001; 6. Cezary Kukło, Rodzina

w osiemnastowiecznej Warszawie, Instytut Historii Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku, seria Monografie

nr 1, Białystok 1991; 7. S. Szulc, Wartość materiałów statystycznych dotyczących stanu ludności Królestwa Polskiego,

Warszawa 1921; 8.S. Borowski, Charakter i klasyfikacja źródeł statystycznych, „Studia Źródłoznawcze”, t. 9, s. 1 – 14,

1964; 9. S. Borowski, Kryteria oceny źródeł statystycznych, „Studia Źródłoznawcze”, t. 10, s. 69 – 100, 1965; 10. S.

Borowski, Niewłaściwe i wtórne źródła statystyczne, „Studia Źródłoznawcze”, t. 12, s. 1 – 8, 1967; 11. S. S. Borowski, O

potrzebie badań nad przeszłością demograficzną Polski, „Przeszłość demograficzna Polski”, t. 1, 1967; 12. I.

Gieysztorowa, Od metryk do szacunków ludności, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, s. 283 – 289, 1964; 13. Z.

Guldon, K. Wajda, Źródła statystyczne do dziejów Pomorza Wschodniego i Kujaw od XVI do początków XX w., Toruń

1970; 14. T. Ładogórski, Złudzenia pruskiej statystyki ludności I poł. XIX w. i próby jej korekty na Śląsku, „Przeszłość

Demograficzna Polski”, t. 3, s. 3 – 27, 1970; 15. T. Ładogórski, Periodyzacja rozwoju demograficznego ludności polskich

ziem zachodnich i północnych w latach 1816 – 1914, „Przeszłość Demograficzna Polski, t. 5, s. 103 – 118, 1972; 16. J.

Michalewicz, Elementy demografii historycznej. Materiały do ćwiczeń dla studentów szkół wyższych, t. 1 – 2, Kraków

1973;

VI. Literatura uzupełniająca: . S. Ostasiewicz, Z. Rusnak, U. Siedlecka, Statystyka. Elementy teorii i zdania, Wyd.

Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław, 2006; 2. W. Makać, W. Urbanek-Krzysztofiak, Metody opisu

statystycznego, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 2001; 3. A. Balicki A., W. Makać, Metody wnioskowania

statystycznego, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 2002; 4. W. Makać, Podstawy statystyki i demografii dla

studentów administracji, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 1999

Przedmiot 11

Nazwa przedmiotu Statystyka z demografią historyczną Język wykładowy: polski

Semestr, poziom i typ studiów Liczba punktów ECTS: 1

Profil kształcenia profil: ogólnoakademicki 1 pkt. wykład

Wymagania wstępne Wiadomości ze statystyki na poziomie szkoły średniej



forma zajęć: konwersatorium 30

godzin

Zaliczenie na ocenę

Autor programu: dr Wojciech Gruhn

Prowadzący zajęcia: dr Wojciech Gruhn


obecność, aktywność na zajęciach – obliczenie wielkości statystycznych na

tablicy, wyjaśnienie i interpretacja otrzymanych wielkości, kolokwium

zaliczeniowe.


II. Sprawdzalne efekty kształcenia (od 4 do 8 efektów kształcenia): - w zakresie wiedzy: student wie jak gromadzony

jest materiał statystyczny, do czego służy aparat matematyczny statystyki, zna terminologię statystyczną i demograficzną,

student wie jak na przestrzeni wieków kształtowała się wiedza o sposobie gromadzenia i opracowanie materiału

statystycznego, w szczególności materiału demograficznego. Student wie, że był przeprowadzany spis dóbr królewskich

lub poszczególnych na terenach należących do możnowładzców i jednocześnie dlaczego w Polsce w porównaniu do

innych krajów europejskich tak późno był przeprowadzony pierwszy spis powszechny całej ludności Polski – w okresie

Pierwszej Rzeczpospolitej szlacheckiej opór szlachty przeciwko spisowi powszechnemu, uchwała Sejmu Czteroletniego o

spisie powszechnym nie zrealizowana – rozbiory Polski, spisy w poszczególnych zaborach dotyczyły nie Polski, ale

wszystkich ziem danego zaborcy bez wydzielenia ludności polskiej danego zaboru. Pierwszy spis powszechny 30 IX

1921 roku, z uwagę, że był on – spis – przeprowadzony tuż po trzecim Powstaniu śląskim przy nie ustalonych całkowicie

granicach na terenie Górnego Śląska. Po drugiej wojnie światowej spis 14 II 1946 był spisem sumarycznym i ujmowała

tylko liczbę ludności i jej strukturę według wieki, płci i narodowości. Pełny spis 3 XII 1950. Student wie jak kształtowały

się zjawiska demograficzne w XVIII i XIX wieku na terenie Dolnego Śląska na podstawie ksiąg metrykalnych.

- w zakresie umiejętności: student umie policzyć średnią arytmetyczną prostą, ważoną, wariancję, odchylenie

standardowe, odchylenie przeciętne, kwantyle. Student umie policzyć wskaźniki cen: Laspeyresa, Paaschego, Lowe’a; o

podstawie stałej i ruchomej dla produkcji czterech zbóż – pszenicy, żyta, jęczmienia, owsa, w Polsce. Student umie

zinterpretować obliczone wskaźniki. Student wie dlaczego liczy wskaźniki cen o podstawie stałej – rok 1929 jako

początek kryzysu i podstawie ruchomej – porównanie przebiegu kryzysu w roku badanym i roku poprzednim. Student

umie policzyć ilości dzieci w rodzinach chłopskich: kmiecych, zagrodników, chałupników, komorników; w rodzinach

rzemieślniczych, kupieckich, urzędniczych, wojskowych na terenie Dolnego Śląska na podstawie ksiąg metrykalnych.

- w zakresie kompetencji społecznych: student umie na podstawie policzonych wskaźników wyjaśnić przebieg

wielkiego kryzysu w Polsce w okresie 1929-1932 i dalej do 1935 roku oraz wyjaśnić jak związany był on – kryzys – w

Polsce z kryzysem w Stanach Zjednoczonych i krajach europejskich, Anglii, Francji, szczególnie Niemiec – dojście

Hitlera do władzy w okresie maksimum kryzysu w Niemczech w roku 1933. Student wie, że Polska w okresie

międzywojennym jest krajem rolniczym i kryzys w Polsce to załamanie się produkcji pszenicy i pozostałych zbóż

związane jest z kryzysem w Europie – następuje załamanie się eksportu zbóż z Polski do krajów europejskich. Student

umie wyjaśnić różnicę w ilości dzieci w rodzinach chłopskich: kmiecych, zagrodników, chałupników, komorników; w

rodzinach rzemieślniczych, kupieckich, urzędniczych, wojskowych w XVIII i XIX wieku na terenie Dolnego Śląska na

podstawie ksiąg metrykalnych.

III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: konwersatorium: ocena dostateczna: obecność na zajęciach, aktywność

na zajęciach – obliczenie wielkości statystycznych i demograficznych na tablicy, wyjaśnienie otrzymanych wielkości,

kolokwium zaliczeniowe na ocenę dostateczną – wyliczenie wielkości statystycznych i demograficznych.

ocena dobra: obecność na zajęciach, aktywność na zajęciach – obliczenie wielkości statystycznych i demograficznych

na tablicy, wyjaśnienie i interpretacja otrzymanych wielkości, kolokwium zaliczeniowe na ocenę dobrą – wyliczenie i

interpretacja otrzymanych wielkości statystycznych i demograficznych.

ocena bardzo dobra: obecność na zajęciach, duża aktywność na zajęciach – samodzielne zgłaszanie się do obliczenia

wielkości statystycznych i demograficznych na tablicy, wyjaśnienie i interpretacja otrzymanych wielkości, kolokwium

zaliczeniowe na ocenę bardzo dobrą – wyliczenie i pełna interpretacja otrzymanych wielkości statystycznych i

demograficznych.

IV. Treści programowe: Opis modułu (przedmiotu): Statystyka z demografią historyczną. I. Statystyka 1.

Wprowadzanie do metod statystyki. Podstawowe pojęcia. Etapy badania statystycznego. Grupowanie statystyczne.

Zasady budowania szeregów statystycznych. Szeregi: szczegółowy, rozdzielczy. Przykłady budowania szeregów o

różnych przedziałach klasowych, wyznaczanie środka przedziału i obliczanie średniej arytmetycznej. Analiza

otrzymanych szeregów pod względem ich przydatności. Tworzenie szeregu kumulacyjnego; 2. Analiza liczbowa

struktury: średnia arytmetyczna prosta, średnia arytmetyczna ważona. Podstawowe własności średniej arytmetycznej.

Średnia harmoniczna. Średnia geometryczna; 3. Przeciętne pozycyjne: modalna, kwantyle. Odchylenie ćwiartkowe.

Współczynniki zmienności, miary asymetrii; 4. Wariancja, odchylenie standardowe, przeciętne, typy zmienności. 5.

Analiza dynamiki zbiorowości statystycznych: indeksy dynamiki o podstawie stałej, podstawie ruchomej. Wskaźniki cen:

Laspeyresa, Paaschego, Lowe’a; 6. Analiza wariancji, korelacji i regresji; 7. Rodzaje źródeł statystycznych i możliwości

ich naukowego wykorzystania; 8. Wydawnictwa statystyczne i piśmiennictwo naukowe. Niewiarygodność statystyki

demograficznej ziem polskich XIX w. i potrzeba jej korekty.

II. Demografia historyczna. 1. Pojęcie demografii, obszar badań demograficznych. Metody analizy demograficznej; 2.

Źródła i zakres współczesnych informacji demograficznych; 3. Badania demograficzne: Liczba i rozmieszczenie

ludności. Struktura ludności według płci, wieku i stanu cywilnego. Struktura ludności według cech społeczno-

zawodowych i wykształcenia. Ruch naturalny ludności. Syntetyczne miary reprodukcji ludności. Ruch wędrowny

ludności. Prognozy ludnościowe. Modele demograficzne i modele uwzględniające czynnik demograficzny; 4. Źródła

danych o ludności w XVIII i XIX wieku na terenie Dolnego Śląska – księgi metrykalne; 5. Wartości rejestrów

metrykalnych i metody opracowań statystycznych dla otrzymania informacji demograficznych; 6. Rodzina w parafii

Strzelce Opolskie w latach 1766 – 1870: Poczęcia i urodzenia pierwsze. Dzietność małżeńska. Wiek kobiet przy

pierwszym i ostatnim porodzie. Płodność kobiet. Okres trwania małżeństwa. Porównanie z innymi parafiami

dolnośląskimi; 7. Badanie zasad rejestracji ruchu naturalnego ludności różnych wyznań na ziemiach polskich w latach

1797 – 1900; 8. Modele demograficzne o modele uwzględniające czynnik demograficzny; 9. Badania stanu gospodarki

poszczególnych państw na podstawie publikowanych materiałów statystycznych: Rolnictwo. Rozwój przemysłu. Rozwój

transportu. Wymiana towarowa i usług; 10. Badania przemian w strukturze społeczno-gospodarczej Polski na podstawie

zachowanych materiałów statystycznych I i II Spisu Powszechnego RP; 11. Badania demograficzne a badania osadnicze.

12. Wiarygodność materiałów statystycznych czasów PRL.

V. Literatura podstawowa:1. J. Jóźwiak, J. Podgórski, Statystyka od podstaw, Warszawa 1997 (od. wyd. V); 2. M.

Dyba, A. Obersztyn, Elementy statystyki dla historyków, Skrypt przeznaczony dla studentów studiów dziennych i

zaocznych, nr 159, wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1978; 3. I. Gieysztorowa, Wstęp do demografii staropolskiej,

Warszawa 1976; 4. J.Z. Holzer, Demografia, Warszawa 1980 (i późniejsze wydania); 5. Śląskie studia demograficzne, t. 5

Rodzina, red. Z. Kwaśny, Historia CXLV, wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego. Wrocław 2001; 6. Cezary Kukło, Rodzina

w osiemnastowiecznej Warszawie, Instytut Historii Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku, seria Monografie

nr 1, Białystok 1991; 7. S. Szulc, Wartość materiałów statystycznych dotyczących stanu ludności Królestwa Polskiego,

Warszawa 1921; 8.S. Borowski, Charakter i klasyfikacja źródeł statystycznych, „Studia Źródłoznawcze”, t. 9, s. 1 – 14,

1964; 9. S. Borowski, Kryteria oceny źródeł statystycznych, „Studia Źródłoznawcze”, t. 10, s. 69 – 100, 1965; 10. S.

Borowski, Niewłaściwe i wtórne źródła statystyczne, „Studia Źródłoznawcze”, t. 12, s. 1 – 8, 1967; 11. S. S. Borowski, O

potrzebie badań nad przeszłością demograficzną Polski, „Przeszłość demograficzna Polski”, t. 1, 1967; 12. I.

Gieysztorowa, Od metryk do szacunków ludności, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, s. 283 – 289, 1964; 13. Z.

Guldon, K. Wajda, Źródła statystyczne do dziejów Pomorza Wschodniego i Kujaw od XVI do początków XX w., Toruń

1970; 14. T. Ładogórski, Złudzenia pruskiej statystyki ludności I poł. XIX w. i próby jej korekty na Śląsku, „Przeszłość

Demograficzna Polski”, t. 3, s. 3 – 27, 1970; 15. T. Ładogórski, Periodyzacja rozwoju demograficznego ludności polskich

ziem zachodnich i północnych w latach 1816 – 1914, „Przeszłość Demograficzna Polski, t. 5, s. 103 – 118, 1972; 16. J.

Michalewicz, Elementy demografii historycznej. Materiały do ćwiczeń dla studentów szkół wyższych, t. 1 – 2, Kraków

1973;

VI. Literatura uzupełniająca: . S. Ostasiewicz, Z. Rusnak, U. Siedlecka, Statystyka. Elementy teorii i zdania, Wyd.

Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław, 2006; 2. W. Makać, W. Urbanek-Krzysztofiak, Metody opisu

statystycznego, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 2001; 3. A. Balicki A., W. Makać, Metody wnioskowania

statystycznego, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 2002; 4. W. Makać, Podstawy statystyki i demografii dla

studentów administracji, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 1999

Nazwa modułu:MK-3 Specjalizacja w dziedzinie nauk historycznych

Kierunek i specjalność: historia

Opis modułu, planowane efekty kształcenia: Moduł umożliwia pogłębianie uporządkowanej tematycznie i

chronologicznie wiedzy historycznej w obszarze wybranej przez studenta epoki i specjalizacji naukowej, zawiera

przedmioty pozwalające na specjalizację w danej dziedzinie poprzez uczestnictwo w zajęciach dydaktycznych w formie

wykładu specjalizacyjnego, konwersatorium specjalizacyjnego, proseminarium specjalizacyjnego. Przekazuje w

poruszanym zakresie wiadomości dotyczące pojęć teoretycznych niezbędnych do zrozumienia podstaw badania

historycznego. Pomaga rozwinąć umiejętności niezbędne w samodzielnej pracy badawczej poprzez praktyczne

zastosowanie wszystkich elementów warsztatu naukowego historyka i metodologii historii. Pogłębia wiedzę niezbędną do

przeprowadzania analizy i interpretacji źródeł historycznych oraz wyrabia umiejętność krytycznej analizy i interpretacji

tychże źródeł. Zwraca uwagę na nowoczesne metody pozyskiwania i wykorzystywania informacji i przestrzeganie norm

etycznych w pracy naukowej. Planowany efekt kształcenia: przygotowanie pracy magisterskiej



1. Wykład monograficzny specjalizacyjny K_W01

K_W02

K_W03

K_W04

K_W05

K_W06

K_W08

K_W09

K_U01

K_U02

K_U03

K_U04

K_U06

K_U07

K_U08

K_K01

K_K02

K_K03

K_K05

K_K07

K_K08

K_K09

2. Seminarium magisterskie K_W01

K_W02

K_W03

K_W04

K_W05

K_W09

K_U01

K_U02

K_U04

K_U05

K_U06

K_K02

K_K06

K_K07

K_K09

3. Wykład monograficzny związany z seminarium magisterskim K_W01

K_W02

K_W04

K_W05

K_W08

K_W09

K_U01

K_U02

K_U03

K_U04

K_U07

K_U08

K_K02

K_K03

K_K07

K_K08

K_K09

4. Konwersatorium specjalizacyjne K_W01

K_W02

K_W03

K_W04

K_W08

K_U01

K_U02

K_U03

K_U04

K_U06

K_U08

K_K02

K_K03

K_K04

K_K05

Przedmiot 1

Nazwa przedmiotu

Archetyp kobiety w literaturze i

dokumentach XV i XVI w.

– wykład monograficzny

specjalizacyjny.

Język wykładowy: język polski

Semestr, poziom i typ studiów: Sem. 1, 3, Rok I, II, stopień 2,

st. stacjonarne


Profil kształcenia

Profil: ogólnoakademicki

1 pkt. – uczestnictwo i przygotowanie

do zajęć

Wymagania wstępne

Uporządkowana i pogłębiona wiedza z zakresu historii społecznej Polski i

Europy XV i XVI wieku. Umiejętność analizy i interpretacji źródeł

historycznych z zastosowaniem odpowiednich metod i narzędzi badawczych.



Forma zajęć: wykład

Liczba godzin dydaktycznych: 15


Autor programu: dr Anna Odrzywolska-Kidawa

Prowadzący zajęcia: dr Anna Odrzywolska-Kidawa


obecność na zajęciach,

zaliczenie w formie ustnej omawianych podczas wykładu treści, z wykazaniem

się znajomością źródeł prezentowanych podczas wykładu.


Próba zbadania mentalności, postaw, zachowań, norm współżycia kobiet okresu nowożytnego. Pogłębienie badań nad

kobietą w perspektywie historycznej, wprowadzenie do problematyki historii społecznej, antropologii historycznej, badań

nad płcią kulturową. Zapoznanie z wzorcami kulturowymi i archetypami kobiet w okresie wczesnonowożytnym.



Student zna na poziomie pogłębionym problematykę społeczną dotyczącą funkcjonowania rodziny w społeczności

wczesnonowożytnej.

Rozumie i potrafi objaśnić rolę rodziny w ujęciu historycznym i antropologicznym.

Rozpoznaje reprezentatywne źródła narracyjne do omawianej problematyki z epoki późnego średniowiecza i renesansu.


Potrafi samodzielnie pogłębiać swoją wiedzę w zakresie problematyki objętej konwersatorium.

Posiada umiejętność wypowiedzi w mowie i w piśmie na tematy składające się na treści programowe konwersatorium.

Umie formułować autonomiczne opinie, dobierać odpowiednie argumenty do podtrzymania swoim tez i wysuwać

wnioski.


Ma świadomość kształtowania się więzi społecznej w obrębie rodziny i potrafi omówić to zjawisko w perspektywie

historycznej.

Rozumie potrzebę prowadzenia dalszych pogłębionych badań interdyscyplinarnych nad funkcjami rodziny.


Metody: wykład problemowy oraz konwersatoryjny, metody eksponujące (prezentacje multimedialne, filmy

dokumentalne).

Kryteria:

Obecność na zajęciach – dozwolona jedna nieobecność w ciągu semestru, powyżej jednej nieobecności student ma

obowiązek zaliczyć podczas konsultacji w formie ustnej materiał omawiany na zajęciach, w terminie dwóch tygodni od

zaistniałej nieobecności.

Zaliczenie na ocenę dostateczną: obecność na zajęciach, odtwórcze definiowanie pojęć, przyswojenie planowanych

efektów kształcenia w stopniu podstawowym.

Zaliczenie na ocenę dobrą: obecność i aktywne uczestniczenie w zajęciach, dobra znajomość tematyki przewidzianej

programem zajęć, twórcze operowanie zdobytą wiedzą, samodzielne formułowanie wniosków, przyswojenie

planowanych efektów kształcenia w stopniu pogłębionym.

Zaliczenie na ocenę bardzo dobrą: umiejętność krytycznego odniesienia się do danych definicji i pojęć, autonomiczne

formułowanie wniosków, przyswojenie planowanych efektów kształcenia w stopniu zaawansowanym oraz własna lektura

wychodząca poza lektury podstawowe, przygotowanie referatu.


1. Archetyp kobiety (żona, matka, opiekunka) w źródłach historiograficznych wczesnego renesansu.

2. „Nie masz kobiety, którejby złe nie skusiło” – zespół kobiecych wad.

3. „Żona dobra dar Boży” (M. Rej) – oczekiwania mężczyzn wobec kobiet-żon.

4. „Nie wolno pozbywać się płodu” – rady Jana Amosa Komeńskiego dla ciężarnych i karmiących kobiet.

5. „Żona ona jego będzie jako winna macica” (M. Rej) – płodność kobiety a jej pozycja w społeczeństwie.

6. „Zacność tej płci, dobroć i niewinność” - niewiasta idealna według Henryka Korneliusza Agryppy von

Nettesheim.

7. „Nahajką boki jej kilka razy namazać” (Jan z Kijan), „Bijże a ręku nie żałuj” (Bartosz Paprocki) - męskie

metody dominacji nad kobietą.

8. „Bieda temu domowi, gdzie żona przewodzi mężowi” – stereotypy relacji między małżonkami.

9. „Babo pełna trucizny wszelakiej i jadu”, „Babo, która jak kozieł śmierdzisz szczyrym potem” (D. Naborowski) -

echa średniowiecznego mizoginizmu.

10. „Nie ma różnicy między mężem i niewiastą, jesteście wszyscy równi w Chrystusie” (Biblia) – pozycja kobiety w

społeczeństwie.

11. „Za piecem cicho kądziel przędzie” (H. Morsztyn) – obowiązki domowe kobiet.

12. „Nie pomoże bielidło, kiedy baba straszydło” – metody upiększania.

13. Consors separata – żona rozwiedziona. Skala zjawiska, odbiór społeczny.

14. „Aby białegłowy rozumem ich nie przechodziły, bronią im czytania pisma głębokiego” (A. Glaber z Kobylina) –

wykształcenie kobiet.

15. Wieszczyce – niewiasty parające się zielarstwem i czarostwem.


Źródła:

Marcin Kwiatkowski, Książeczki rozkoszne o poczciwem wychowaniu dziatek, 1564.

Stanisław Orzechowski, Wybór pism, oprac. Jerzy Starnawski, Wrocław 1972.

Bartosz Paprocki, Nauka rozmaitych filozofów około obierania żony, Kraków 1590.

Grizella. O posłuszeństwie, stałości y cierpliwości szlachetney, dobrey a cnotliwey Małżonki, Kraków 1571,

Mikołaj Rej, Zwierzyniec, wyd. Wilhelm Bruchnalski, Kraków 1895, Seria: Biblioteka Pisarzów Polskich, nr 30, LXXI, s.

242.

Marcin Bielski, Sejm niewieści (1565), wyd. Kraków, 1566/1567, drukarnia M. Siebeneicher Wersja cyfrowa w CBN

Polona.

Zachowanie żywota panieńskiego przez trzynaście artykułów, których panny mają naśladować. Kraków? , F. Ungler? ,

1530?] Mf 2551 Cim.O.10 – wersja cyfrowa Biblioteka Kórnicka stare druki;

Ludwik Vives, O wychowaniu niewiasty chrześcijańskiej, 1529.

Jan Mrowiński – Płoczywłos, Stadło małżeńskie, z Gron a źiarenek Słowa Bożego y z Authorow zacnych krotko zebrane,

a na polską mowę wyłożone, 1561, wyd. Zygmunt Celichowski, Kraków 1890.

Józef Legowicz, Stan małżeński, czyli prawidła szczęśliwego między małżonkami pożycia..., Wilno 1787, wstęp i oprac.

tekstu źródłowego Bogdan Rok, [w:] Acta Universitastis Wratislaviensis, Z podstaw poradoznawstwa, z. 2, Wrocław

1998, s. 75-131.

Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, t. I: Od wychowania pierwotnego do końca XVIII wieku, oprac. S.

Wołoszyn, Warszawa 1965, wyd. 2, Kielce 1995.

http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=10937&from=&from=generalsearch&dirids=1&lang=pl

http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=10937&from=&from=generalsearch&dirids=1&lang=pl

Henryk Korneliusz Agryppa von Nettesheim, O ślachetności i zacności płci niewieściej, przeł. i druk Maciej Wirzbięta,

1575, wyd. Stanisław Tomkowicz, „Biblioteka Pisarzów Polskich”, PAU, Kraków 1891.

http://www.pbi.edu.pl/book_reader.php?p=51421&s=1

Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, t. I, pod red. S. Wołoszyna, Warszawa 1965.

Zbiór rad moralno-obyczajowych dla panien, autor nieznany, UAM 2008.

Adam Gdacjusz, Wybór pism, oprac. H. Borek i J. Zaremba, Warszawa 1969.

J. Skoczek, Wybór pism pedagogicznych Polski doby Odrodzenia, Wrocław 1956.

Vives J. L., O podawaniu umiejętności, przekł. A. Kempfi, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław, 1968.

Opracowania:

Rodzina - prywatność - intymność. Dzieje rodziny polskiej w kontekście europejskim. Sympozjum na XVII Powszechnym

Zjeździe Historyków Polskich (Kraków 15-18 września 2004). Zbiór studiów, Warszawa 2005.

Elżbieta Elena Wróbel, Chrześcijańska rodzina w Polsce XVI-XVII w.: między ideałem a rzeczywistością, Kraków 2002.

Kobieta i rodzina w średniowieczu i na progu czasów nowożytnych, red. Z. H. Nowak, A. Radzimiński, Toruń 1998.

Maria Bogucka, Rodzina w polskim mieście XVI-XVII wieku: wprowadzenie w problematykę, „Przegląd Historyczny”, t.

LXXIV, s. 393-421.

Maria Koczerska, Rodzina szlachecka w Polsce późnego średniowiecza, Warszawa 1975.

Irena Gieysztorowa, Rodzina staropolska w świetle badań demograficznych. Zarys problematyki [w:] Społeczeństwo

Staropolskie. Studia i szkice, t. II, pod red. Andrzeja Wyczańskiego, Warszawa 1979, s. 159-175.

Irena Gieysztorowa, Wstęp do demografii staropolskiej, Warszawa 1976.

S. Biskupski, Prawo małżeńskie Kościoła rzymskokatolickiego, t. I-II, Warszawa 1956, Olsztyn 1960.

Hanna Dziechcińska, Kobieta w życiu i literaturze XVI i XVII wieku. Zagadnienia wybrane, Warszawa 2001, s. 43 i n.

Partnerka, Matka, Opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX w., red. K. Jakubiak, Bydgoszcz

2000.

Anna Zadrożyńska, Zawarcie małżeństwa, Warszawa 1974.

Maria Bogucka, Gorsza Płeć. Kobieta w dziejach Europy od antyku po wiek XXI, Warszawa 2006.

Maria Bogucka, Białogłowa w dawnej Polsce. Kobieta w społeczeństwie polskim XVI-XVIII w., na tle porównawczym,

Warszawa 1998.

Antoni Wyrobisz, Staropolskie wzorce rodziny i kobiety – żony i matki, „Przegląd Historyczny”, z. 3, 1992.

Anna Odrzywolska-Kidawa, Miłość mężczyzny czy obowiązek monarchy? Król Zygmunt I (1506-1548) i jego związki z

kobietami, [w:] Miłość mężczyzny: społeczno-kulturowe mechanizmy kreowania emocji, pod red. Bożeny Płonki-Syroki,

Justyny Stacherzak, Wrocław 2008.

Anna Odrzywolska-Kidawa, „Żona dobra dar Boży” – Mikołaj Rej o wyborze kandydatki na żonę, [w:] Kobiety o

kobietach. Studia i szkice. Średniowiecze i czasy nowożytne, pod red. Wioletty Zawitkowskiej, Rzeszów 2010.

Anna Odrzywolska-Kidawa, Stadło małżeńskie Jana Mrowińskiego jako parenetyczny przykład związku małżeńskiego w

XVI w., [w:] Klio viae et invia. Opuscula Marco Cetwiński dedicata, pod red. tejże, Warszawa 2010.

Maria Bogucka, Życie codzienne Gdańska. Wieki XV-XVII, Warszawa 1967.

Maria Bogucka, Żyć w dawnym Gdańsku, Warszawa 1997.

L. Sieciechowiczowa, Życie codzienne w renesansowym Poznaniu, Warszawa 1974.

Dorota Żołądź-Strzelczyk, Dziecko w dawnej Polsce, Poznań 2002.

Dziecko w rodzinie i społeczeństwie, t. 1, Starożytność – Średniowiecze, red. Juliusz Jundziłł, Dorota Żołądź-Strzelczyk,

Bydgoszcz 2002.

Dorota Żołądź, Ideały edukacyjne doby staropolskiej: stanowe modele i potrzeby edukacyjne szesnastego i siedemnastego


Dorota Żołądź-Strzelczyk, Peregrination academica: studia młodzieży polskiej z Korony i Litwy na akademiach

i uniwersytetach niemieckich w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, Poznań 1996.

M. Pięta, Życie rodzinne oraz wykroczenia przeciwko moralności seksualnej na Śląsku w oświetleniu pism Adama

Gdacjusza, „Kwartalnik Opolski”, t. 10, 1964, z. 1.

Josef Janáček, Białogłowy rozważnej żywot w czasie burzliwym, Warszawa 1982.

Stefan Folaron, Kobieta Renesansu: u progu narodzin kobiety nowożytnej, Częstochowa 2001.

Francoise Giroud, Bernard-Henri Levy, Kobiety i mężczyźni, Londyn 1994.

Kobieta w kulturze i społeczeństwie, pod red. Barbary Jedynak, t. I, Lublin 1990.

Jadwiga Tomicka, Kobieta w piśmiennictwie polskim, b.m.w. 1927.

Feliks Brodowski, Kobieta w rodzinie, b.m.w. 1925.

Głowacka-Penczyńska Anetta, Kobieta w małych miastach Wielkopolski w drugiej połowie XVI i w XVII wieku, Neriton

2010.

Judyta Freylichówna, Ideał wychowawczy szlachty polskiej w XVI i początku XVII w., Warszawa 1938.

Andrzej Karpiński, Kobieta w mieście polskim w drugiej połowie XVI i w XVII wieku, Warszawa 1995.

Społeczeństwo a rodzina, red. Iwona Dacka-Górzyńska, Andrzej Karpiński,, Warszawa 2011.



http://www.bg.ajd.czest.pl/perl/W3O?dbid=c;recid=10Zawarcie%20ma%B3%BFe%F1stwa%20%2F%5C%5C%24c%5C%20A.Zadro%BFy%F1ska

http://www.bg.ajd.czest.pl/perl/W3O?dbid=c;recid=10Dziecko%20w%20dawnej%20Polsce%20%2F%5C%5C%24c%5C%20Dorota%20%AFo%B3%B1d%BC-Strzelczyk

http://www.bg.ajd.czest.pl/perl/W3O?dbid=c;recid=10Dziecko%20w%20rodzinie%20i%20spo%B3ecze%F1stwie.%20%5C%5C%24n%5C%20T.%201%2C%20%5C%5C%24p%5C%20Staro%BFytno%B6%E6%20-%20%A6redniowiecze%20%2F%5C%5C%24c%5C%20red.%20Juliusz%20Jundzi%B3%B3%2C%20Dorota%20%AFo%B3%B1d%BC-Strzelczyk

http://www.bg.ajd.czest.pl/perl/W3O?dbid=c;recid=10Idea%B3y%20edukacyjne%20doby%20staropolskiej%20%3A%5C%5C%24b%5C%20stanowe%20modele%20i%20potrzeby%20edukacyjne%20szesnastego%20i%20siedemnastego%20wieku%20%2F%5C%5C%24c%5C%20Dorota%20%AFo%B3%B1d%BC


http://www.bg.ajd.czest.pl/perl/W3O?dbid=c;recid=10Peregrination%20academica%20%3A%5C%5C%24b%5C%20studia%20m%B3odzie%BFy%20polskiej%20z%20Korony%20i%20Litwy%20na%20akademiach%20i%20uniwersytetach%20niemieckich%20w%20XVI%20i%20pierwszej%20po%B3owie%20XVII%20wieku%20%2F%5C%5C%24c%5C%20Dorota%20%AFo%B3%B1d%BC-Strzelczyk%5C%5C%2083-232-0692-9%5C


M. Uliński, Kobieta i mężczyzna. Dzieje refleksji filozoficzno-społecznej, Kraków 2001.

K. Starczewska, Wzory miłości w kulturze Zachodu, Warszawa 1975.

A. Izydorczyk, Pozycja służby w rodzinie chłopskiej w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, [w:] Studia nad Gospodarką,

społeczeństwem i rodziną w Europie późnofeudalnej (księga ku czci prof. Andrzeja Wyczańskiego), pod red. Jana

Topolskiego, Lublin 1987.

C. Kuklo, Kobieta samotna w miastach Europy przedprzemysłowej jako przedmiot badań historycznych, [w:] Miasto,

region, społeczeństwo. Studia ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Wyrobiskowi w sześćdziesiątą rocznicę Jego urodzin,

Białystok 1992.

S. Jedynak, Staropolskie wzorce osobowe, „Studia Filozoficzne”, R. XVII, 1973, nr 5.

Zygmunt Krzak, Od matriarchatu do patriarchatu, Warszawa 2007.

Oczekiwania kobiet i wobec kobiet. Stereotypy i wzorce kobiecości w kulturze europejskiej i amerykańskiej, pod red.

Bożeny Płonki-Syroki, Janiny Radziszewskiej, Aleksandry Szlagowskiej, Warszawa 2007.

Stanisław Waszak, Dzietność rodziny mieszczańskiej i ruch naturalny ludności miasta Poznania w końcu XVI i w XVII

wieku, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, t. XVI, 1954-1955.

Magdalena Jurecka-Klimek, Życie dziecka w XV wieku (na podstawie polskojęzycznej literatury), [w:] Dziecko I, pod red.

Ewy Lewik-Tsirigotis, Grażyny Pietruszewskiej-Kobieli, Zdzisława Włodarczyka, Wieluń 2010.

Od narodzin do wieku dojrzałego. Dzieci i młodzież w Polsce, cz. 1, Od średniowiecza do wieku XVIII, Warszawa 2002.

Rodzina – jej funkcje przystosowawcze i ochronne, red. E. Halon, Warszawa 1995.

Henryk Barycz, Kartka z dziejów staropolskiego wychowania dziewcząt, „Nasza Przeszłość”, IV, 1948.

Wacław Urban, Korespondencja kobiet ze średnioszlacheckiej rodziny Kanimirów z przełomu XVI i XVII w., „Odrodzenie

i Reformacja w Polsce”, 33, 1988.

Pisarki polskie epok dawnych, red. K. Stasiewicz, Olsztyn 1998.

Rola i miejsce kobiet w edukacji i kulturze polskiej, vol. 1, red. W. Jamrożek i Dorota Żołądź-Strzelczyk, Poznań 1998.

Jerzy Strzelczyk, Pióro w wątłych dłoniach. O twórczości kobiet w dawnych wiekach. Początki (Od Safony do Horswity),

Warszawa 2007.

Kobiecy świat w czasach Augusta II. Studia nad mentalnością kobiet z kręgów szlacheckich, Kraków 2003.

B. Baranowski, Życie codzienne małego miasteczka w XVII i XVIII w., Warszawa 1975.

A. Kuczyńska, Problematyka obyczajowa w pismach Adama Gdacjusza autora śląskiego z XVII w., „Acta Universitatis

Lodiensis, Folia Historia”, t. II, 1981.

Dom, majątek, klient, sługa. Manifestacja pozycji elit w przestrzeni materialnej i społecznej, Wydawnictwo Instytutu

Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa 2010.

Kulesza-Woroniecka Iwona, Rozwody w rodzinach magnackich w Polsce XVI-XVIII wieku, Poznań-Wrocław

Wydawnictwo Historyczne, 2010, Badania z Dziejów Społecznych i Gospodarczych t. 62.

Kizik Edmund, Wesele, kilka chrztów i pogrzebów. Uroczystości rodzinne w mieście hanzeatyckim od XVI do XVIII

wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2001, Gdańskie Studia z Dziejów Nowożytnych, t. 1.

Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2008

Gąsiorowski A. (red.) Historia wychowania: Słownik biograficzny, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-

Mazurskiego, Olsztyn 2002.

Ibanez R. Jan Ludwik Vives, [w:] Kupisiewicz Cz. (red.) Myśliciele o wychowaniu, Oficyna Wydawnicza Graf Punkt,

Warszawa 2000.

Kot S., Historia wychowania, Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych, Lwów 1934.

Twardowski J., Jan Ludwik Vives i Andrzej Frycz Modrzewski, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1921.

Przedmiot 1

Nazwa przedmiotu Dziecko i dzieciństwo w XV i XVI w. – wykład monograficzny



st. stacjonarne


Profil kształcenia Profil: ogólnoakademicki

1 pkt. – uczestnictwo i przygotowanie

do zajęć

Wymagania wstępne

Uporządkowana i pogłębiona wiedza z zakresu historii społecznej Polski i

Europy XV i XVI wieku. Umiejętność analizy i interpretacji źródeł

historycznych z zastosowaniem odpowiednich metod i narzędzi badawczych.










zaliczenie w formie ustnej omawianych podczas wykładu treści, z wykazaniem

się znajomością źródeł prezentowanych podczas wykładu

I.Cele kształcenia:

Próba zbadania mentalności, postaw, zachowań, norm współżycia, sytuacji materialnej w rodzinach okresu nowożytnego

ze szczególnym zwróceniem uwagi na miejsce dzieci w rodzinie. Pogłębienie badań nad okresem dzieciństwa w

perspektywie historycznej, wprowadzenie do problematyki historii społecznej, antropologii historycznej. Zapoznanie z

wzorcami kulturowymi i archetypami dzieci w okresie wczesnonowożytnym.



Student zna na poziomie pogłębionym problematykę społeczną, dotyczącą funkcjonowania dzieci w rodzinach epok

późnośredniowiecznej i wczesnonowożytnej.

Rozumie i potrafi objaśnić funkcje społeczne dzieci w ujęciu historycznym i antropologicznym.

Rozpoznaje reprezentatywne źródła narracyjne do omawianej problematyki z epoki renesansu.



Posiada umiejętność wypowiedzi w mowie i w piśmie na tematy składające się na treści programowe konwersatorium.

Umie formułować autonomiczne opinie, dobierać odpowiednie argumenty do podtrzymania swoim tez i wysuwać

wnioski.


Ma świadomość kształtowania się więzi społecznej w obrębie rodziny i potrafi omówić to zjawisko w perspektywie

historycznej.

Rozumie potrzebę prowadzenia dalszych badań interdyscyplinarnych nad historią dzieciństwa.


Metody: rozmowa nauczająca, konwersacja, prezentacja multimedialna, filmy dokumentalne.

Kryteria:

Obecność na zajęciach – dozwolona jedna nieobecność w ciągu semestru, powyżej jednej nieobecności student ma

obowiązek zaliczyć podczas konsultacji w formie ustnej materiał omawiany na zajęciach, w terminie dwóch tygodni od

zaistniałej nieobecności.

Zaliczenie na ocenę dostateczną: obecność na zajęciach, odtwórcze definiowanie pojęć, przyswojenie planowanych

efektów kształcenia w stopniu podstawowym.

Zaliczenie na ocenę dobrą: obecność na zajęciach, dobra znajomość tematyki przewidzianej programem zajęć, twórcze

operowanie zdobytą wiedzą, samodzielne formułowanie wniosków, przyswojenie planowanych efektów kształcenia w

stopniu pogłębionym.

Zaliczenie na ocenę bardzo dobrą: umiejętność krytycznego odniesienia się do danych definicji i pojęć, autonomiczne

formułowanie wniosków, przyswojenie planowanych efektów kształcenia w stopniu zaawansowanym oraz własna lektura

wychodząca poza lektury podstawowe, przygotowanie prezentacji multimedialnej.


1. Ocena okresu dzieciństwa w historiografii.

2. Rola Boga w płodzeniu dzieci

3. Dzieci z nieprawego łoża

4. Płodność i bezpłodność kobiet.

5. Okres ciąży w życiu kobiety. Poród – osoby przyjmujące dziecko na świat, narzędzia i przedmioty używane

podczas porodu, zastosowanie ziół.

6. Dziecko w powijakach, kołysce i nosidełku.

7. Rola chrztu dzieci – ceremonia i wymiar religijno-kulturowy.

8. – 9. Opieka nad dziećmi. Higiena i dieta dzieci.

10. Mamka i karmienie piersią.

11. – 12. Zabawy i zabawki dziecięce.

13. Etapy i periodyzacja życia dziecka.

14. -15. Wzorce wychowania dzieci.


Źródła:



Mikołaj Rej, Zwierzyniec, wyd. Wilhelm Bruchnalski, Kraków 1895, Seria: Biblioteka Pisarzów Polskich, nr 30, LXXI,

s. 242.

Zachowanie żywota panieńskiego przez trzynaście artykułów, których panny mają naśladować. Kraków? , F. Ungler? ,

1530?] Mf 2551 Cim.O.10 – Biblioteka Kórnicka stare druki;


Jan Mrowiński – Płoczywłos, Stadło małżeńskie, z Gron a źiarenek Słowa Bożego y z Authorow zacnych krotko zebrane,

a na polską mowę wyłożone, 1561, wyd. Zygmunt Celichowski, Kraków 1890.

Józef Legowicz, Stan małżeński, czyli prawidła szczęśliwego między małżonkami pożycia..., Wilno 1787, wstęp i oprac.

tekstu źródłowego Bogdan Rok, [w:] Acta Universitastis Wratislaviensis, Z podstaw poradoznawstwa, z. 2, Wrocław

1998, s. 75-131.

Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, t. I: Od wychowania pierwotnego do końca XVIII wieku, oprac. S.

Wołoszyn, Warszawa 1965.

Henryk Korneliusz Agryppa von Nettesheim, O ślachetności i zacności płci niewieściej, przeł. i druk Maciej Wirzbięta,

1575, wyd. Stanisław Tomkowicz, „Biblioteka Pisarzów Polskich”, PAU, Kraków 1891.


Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, t. I, pod red. S. Wołoszyna, Warszawa 1965.


Adam Gdacjusz, Wybór pism, oprac. H. Borek i J. Zaremba, Warszawa 1969.


Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, t. 1, oprac. Stefan Wołoszyn, wyd. 2, Kielce 1995.

Opracowania:

Rodzina - prywatność - intymność. Dzieje rodziny polskiej w kontekście europejskim. Sympozjum na XVII

Powszechnym Zjeździe Historyków Polskich (Kraków 15-18 września 2004). Zbiór studiów, Warszawa 2005.

Elżbieta Elena Wróbel, Chrześcijańska rodzina w Polsce XVI-XVII w.: między ideałem a rzeczywistością, Kraków 2002.

Kobieta i rodzina w średniowieczu i na progu czasów nowożytnych, red. Z. H. Nowak, A. Radzimiński, Toruń 1998.

Maria Bogucka, Rodzina w polskim mieście XVI-XVII wieku: wprowadzenie w problematykę, PH, t. LXXIV, s. 393-

421.


Irena Gieysztorowa, Rodzina staropolska w świetle badań demograficznych. Zarys problematyki [w:] Społeczeństwo

Staropolskie. Studia i szkice, t. II, pod red. Andrzeja Wyczańskiego, Warszawa 1979, s. 159-175.



Hanna Dziechcińska, Kobieta w życiu i literaturze XVI i XVII wieku. Zagadnienia wybrane, Warszawa 2001, s. 43 i n.

Partnerka, Matka, Opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX w., red. K. Jakubiak, Bydgoszcz

2000.



Maria Bogucka, Białogłowa w dawnej Polsce. Kobieta w społeczeństwie polskim XVI-XVIII w., na tle porównawczym,

Warszawa 1998.

Antoni Wyrobisz, Staropolskie wzorce rodziny i kobiety – żony i matki, „Przegląd Historyczny”, z. 3, 1992.

Anna Odrzywolska-Kidawa, Miłość mężczyzny czy obowiązek monarchy? Król Zygmunt I (1506-1548) i jego związki z

kobietami, [w:] Miłość mężczyzny: społeczno-kulturowe mechanizmy kreowania emocji, pod red. Bożeny Płonki-Syroki,

Justyny Stacherzak, Wrocław 2008.

Anna Odrzywolska-Kidawa, „Żona dobra dar Boży” – Mikołaj Rej o wyborze kandydatki na żonę, [w:] Kobiety o

kobietach. Studia i szkice. Średniowiecze i czasy nowożytne, pod red. Wioletty Zawitkowskiej, Rzeszów 2010.

Anna Odrzywolska-Kidawa, Stadło małżeńskie Jana Mrowińskiego jako parenetyczny przykład związku małżeńskiego w

XVI w., [w:] Klio viae et invia. Opuscula Marco Cetwiński dedicata, pod red. tejże, Warszawa 2010.



L. Sieciechowiczowa, Życie codzienne w renesansowym Poznaniu, Warszawa 1974.


Dziecko w rodzinie i społeczeństwie, t. 1, Starożytność – Średniowiecze, red. Juliusz Jundziłł, Dorota Żołądź-Strzelczyk,

Bydgoszcz 2002.

Dorota Żołądź, Ideały edukacyjne doby staropolskiej : stanowe modele i potrzeby edukacyjne szesnastego

i siedemnastego wieku, Warszawa 1990.

Dorota Żołądź-Strzelczyk, Peregrination academica : studia młodzieży polskiej z Korony i Litwy na akademiach

i uniwersytetach niemieckich w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, Poznań 1996.

M. Pięta, Życie rodzinne oraz wykroczenia przeciwko moralności seksualnej na Śląsku w oświetleniu pism



Judyta Freylichówna, Ideał wychowawczy szlachty polskiej w XVI i początku XVII w, Warszawa 1938.



C. Kuklo, Kobieta samotna w miastach Europy przedprzemysłowej jako przedmiot badań historycznych, [w:] Miasto,

region, społeczeństwo. Studia ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Wyrobiskowi w sześćdziesiątą rocznicę Jego urodzin,

Białystok 1992.


Stanisław Waszak, Dzietność rodziny mieszczańskiej i ruch naturalny ludności miasta Poznania w końcu XVI i w XVII


Magdalena Jurecka-Klimek, Życie dziecka w XV wieku (na podstawie polskojęzycznej literatury), [w:] Dziecko I, pod

red. Ewy Lewik-Tsirigotis, Grażyny Pietruszewskiej-Kobieli, Zdzisława Włodarczyka, Wieluń 2010.

Od narodzin do wieku dojrzałego. Dzieci i młodzież w Polsce, cz. 1, Od średniowiecza do wieku XVIII, Warszawa 2002.

Henryk Barycz, Kartka z dziejów staropolskiego wychowania dziewcząt, „Nasza Przeszłość”, IV, 1948.

Pisarki polskie epok dawnych, red. K. Stasiewicz, Olsztyn 1998.

Rola i miejsce kobiet w edukacji i kulturze polskiej, vol. 1, red. W. Jamrożek i Dorota Żołądź-Strzelczyk, Poznań 1998.


Adama Gdacjusza, „Kwartalnik Opolski”, t. X, 1964, nr 1.

A. Kuczyńska, Problematyka obyczajowa w pismach Adama Gdacjusza autora śląskiego z XVII w., „Acta Universitatis

Lodiensis, Folia Historia”, t. II, 1981.

Kizik Edmund, Wesele, kilka chrztów i pogrzebów. Uroczystości rodzinne w mieście hanzeatyckim od XVI do XVIII

wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2001, Gdańskie Studia z Dziejów Nowożytnych, t. 1.

Przedmiot 1

Nazwa przedmiotu

”Główne etapy rozwoju społeczeństw

pradziejowych w Polsce” - wykład

monograficzny specjalizacyjny


Semestr, poziom i typ studiów 1R 2-st, 2R 2-st, studia stacjonarne Liczba punktów ECTS:








Wymagania wstępne

Ogólna wiedza historyczna z zakresu I roku studiów historycznych, podstawowa

wiedza z zakresu warsztatu badawczego archeologii. Umiejętność przyswajania

wiadomości przekazywanych przez wykładowcę



forma zajęć: wykład, 18 godzin sposób zaliczenia: zaliczenie na ocenę

Autor programu: dr Stanisław Kołodziejski

Prowadzący zajęcia: dr Stanisław Kołodziejski

Sposób walidacji efektów kształcenia Obecność na zajęciach, zabieranie głosu w dyskusji.

1. I. Cele kształcenia: Zaprezentowanie studentom uporządkowanej chronologicznie i tematycznie wiedzy na temat

pradziejów ziem polskich.

2. Zapoznanie słuchaczy z nowymi nurtami w badaniach nad okresem pradziejowym w Polsce.

3. Zapoznanie studentów z nowymi metodami pozyskiwania, analizowania i interpretowania źródeł

archeologicznych

4. Wskazanie związków pomiędzy pradziejami a historią późniejszą; uświadomienie wagi dziedzictwa

archeologicznego dla współczesnych pokoleń.


w zakresie wiedzy:

- Student posiada uporządkowaną tematycznie i chronologicznie wiedzę odnośnie do głównych etapów postępu

cywilizacyjnego na ziemiach polskich w okresach pradziejowych.

- Student zna główne nurty i kierunki badań nad pradziejami ziem polskich oraz najnowsze osiągnięcia i ustalenia

archeologii.

- Student wykazuje znajomość terminologii fachowej wykorzystywanej w badaniach nad pradziejami.

- posiada elementarną wiedzę z zakresu warsztatu badawczego archeologa.


- Student wie, jak krytycznie analizować i interpretować źródła archeologiczne.

- Student potrafi wykorzystać najnowsze badania z dziedziny archeologii do sprecyzowania własnego poglądu na

dany temat.

- Student potrafi dokonać syntezy uzyskanych wiadomości.

- poprawnie stosuje poznaną terminologię archeologiczną


Student ma poczucie ciągłości rozwoju społeczeństw od ich zarania oraz rozumie wpływ poszczególnych

zdobyczy cywilizacyjnych na późniejsze epoki.

Student ma świadomość wagi dziedzictwa archeologicznego i potrzeby jego ochrony oraz popularyzacji


- na ocenę dostateczną (3,0)- obecność na zajęciach,

- na ocenę dobrą (4,0) - obecność na zajęciach, aktywność na zajęciach,

- na ocenę bardzo dobrą (5,0) - obecność na zajęciach, aktywność na zajęciach, udział w dyskusji.


I. Wstęp do archeologii.

A. Podstawowe pojęcia i historia zainteresowań starożytniczych w Polsce

1. Definicje archeologii, prahistorii i innych podstawowych pojęć

B. Rodzaje źródeł archeologicznych

1. Źródła ruchome i nieruchome

Literatura: Andrzej Abramowicz, Urny i ceraunie, Łódź 1979; tenże, Historia archeologii polskiej XIX i XX wiek,

Warszawa-Łódź 1991; Jerzy Gąssowski, Z dziejów polskiej archeologii, Warszawa 1970; Ian Hodder, Czytanie

przeszłości. Współczesne podejście do interpretacji w archeologii, Poznań 1995.; Piotr Kaczanowski, Janusz K.

Kozłowski, Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Kraków 1998.

II. Chronologia

A. Problem datowania w archeologii

1. Metody ustalania chronologii względnej i bezwzględnej

Literatura: Gerard Donato, Witold Hensel, Stanisław Tabaczyński, Teoria i praktyka badań archeologicznych, t. I,

Warszawa 1982; Piotr Kaczanowski, Janusz K. Kozłowski, Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Kraków 1998.

III. Środowisko epoki lodowcowej i antropogeneza

A. Antropogeneza

B. Przemiany środowiska w epoce lodowcowej w Polsce

Literatura: Piotr Kaczanowski, Janusz K. Kozłowski, Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Kraków 1998;

Marian Kobusiewicz, 500 tysięcy najtrudniejszych lat, Warszawa 1994; Konrad Jażdżewski, Pradzieje Europy środkowej,

Wrocław 1981; Kultury i ludy dawnej Europy, pod red. S. K. Kozłowskiego, Warszawa 1981; Encyklopedia historyczna

świata, t. I Prehistoria, red. J. K. Kozłowski, Kraków 1999.

IV. . Starsza i środkowa epoka kamienia na ziemiach polskich

A. Początki osadnictwa w Europie i na ziemiach polskich

B. Kultury paleolitu środkowego, górnego i schyłkowego

C. Kultury mezolitu


Marian Kobusiewicz, 500 tysięcy najtrudniejszych lat, Warszawa 1994; Konrad Jażdżewski, Pradzieje Europy środkowej,

Wrocław 1981; Kultury i ludy dawnej Europy, pod red. S. K. Kozłowskiego, Warszawa 1981. Prahistoria ziem polskich,

t. I, red. W. Hensel, Wrocław 1975; Encyklopedia historyczna świata, t. I Prehistoria, red. J. K. Kozłowski, Kraków 1999

V. Młodsza epoka kamienia na ziemiach polskich

A. Rewolucja neolityczna na świecie

B. Początki rolnictwa i hodowli na ziemiach polskich

C. Kultury neolityczne na ziemiach polskich


Konrad Jażdżewski, Pradzieje Europy środkowej, Wrocław 1981; Kultury i ludy dawnej Europy, pod red. S. K.

Kozłowskiego, Warszawa 1981; Prahistoria ziem polskich, t. II, red. W. Hensel, Wrocław 1979; Encyklopedia

historyczna świata, t. I Prehistoria, red. J. K. Kozłowski, Kraków 1999

VI. Epoka brązu w Europie i na ziemiach polskich

A. Wczesna epoka brązu w Europie i na ziemiach polskich

B. Powstanie kultur mogiłowych

C. Starszy okres epoki brązu

D. Kompleks kultur pól popielnicowych w Europie

E. Kultura łużycka w epoce brązu

F. Kultura łużycka w okresie halsztackim

Literatura: Encyklopedia historyczna świata, t. I Prehistoria, red. J. K. Kozłowski, Kraków 1999; Piotr Kaczanowski,

Janusz K. Kozłowski, Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Kraków 1998; Konrad Jażdżewski, Pradzieje

Europy środkowej, Wrocław 1981; Kultury i ludy dawnej Europy, pod red. S. K. Kozłowskiego, Warszawa 1981;

Prahistoria ziem polskich, t. III, red. W. Hensel, Wrocław 1978.

VII Wczesna epoka żelaza w Europie i na ziemiach polskich

A. Najazd Scytów

B. Upadek kultury łużyckiej

C. Kultura pomorska

D. Kultury wczesnej epoki żelaza

Literatura: Encyklopedia historyczna świata, t. I Prehistoria, red. J.K. Kozłowski, Kraków 1999; Piotr Kaczanowski,



Prahistoria ziem polskich, t. IV, red. W. Hensel, Wrocław 1978.

VIII. Okres przedrzymski na ziemiach polskich

A. Celtowie i ich wpływ na sytuację kulturową w Europie

B. Kultury okresu przedrzymskiego na ziemiach polskich

Literatura: Encyklopedia historyczna świata, t. I Prehistoria, red. J. K. Kozłowski, Kraków 1999; Piotr Kaczanowski,



Prahistoria ziem polskich, t. V, red. W. Hensel, Wrocław 1981; Andrzej Kokowski, Starożytna Polska: od trzeciego

stulecia przed narodzeniem Chrystusa do schyłku starożytności, Warszawa 2005; Zenon Woźniak, Osadnictwo celtyckie

w Polsce, Wrocław 1970.

IX. Okres wpływów rzymskich i wędrówek ludów na ziemiach polskich na ziemiach polskich

A. Wpływ Cesarstwa Rzymskiego na ludy Barbaricum

B. Kultury okresu wpływów rzymskich

C.. Upadek kultur okresu wpływów rzymskich na ziemiach polskich

C. Najazd Hunów

Literatura: Encyklopedia historyczna świata, t. I Prehistoria, red. J. K. Kozłowski, Kraków 1999Piotr Kaczanowski,



Prahistoria ziem polskich, t. V, red. W. Hensel, Wrocław 1981; Andrzej Kokowski, Starożytna Polska: od trzeciego

stulecia przed narodzeniem Chrystusa do schyłku starożytności, Warszawa 2005

Przedmiot 1

Nazwa przedmiotu

”Historia kultury materialnej

średniowiecznej Polski”

wykład monograficzny

specjalizacyjny


Semestr, poziom i typ studiów 1R 2-st, 2R 2-st, studia stacjonarne Liczba punktów ECTS: 1


Wymagania wstępne Ogólna wiedza historyczna z zakresu średniowiecza. Umiejętność przyswajania

wiadomości przekazywanych przez wykładowcę



forma zajęć: wykład, 15godzin sposób zaliczenia: zaliczenie na ocenę

Autor programu: dr Stanisław Kołodziejski

Prowadzący zajęcia: dr Stanisław Kołodziejski

Sposób walidacji efektów kształcenia Obecność na zajęciach, zabieranie głosu w dyskusji.

5. I. Cele kształcenia: Zaprezentowanie studentom wiedzy na temat kultury materialnej w średniowiecznej Polsce.

6. Zapoznanie słuchaczy z nowymi ustaleniami na temat rozwoju kultury materialnej w średniowiecznej Polscego.

7. II. Efekty kształcenia:

w zakresie wiedzy:

- Student posiada uporządkowaną tematycznie i chronologicznie wiedzę odnośnie do głównych etapów rozwoju i

przemian kultury materialnej w średniowiecznej Polsce

- Student zna ważniejsze źródła dotyczącej rozpatrywanej problematyki


- Student potrafi wykorzystać najnowsze badania z dziedziny historii i archeologii do sprecyzowania własnego

poglądu na omawiany temat.

- Student potrafi dokonać syntezy uzyskanych wiadomości.

- poprawnie stosuje poznaną terminologię.


Student ma poczucie ciągłości rozwoju kultury materialnej i rozumie wpływ poszczególnych zdobyczy

cywilizacyjnych na przemiany gospodarcze zachodzące w średniowiecznej Polsce

Student ma świadomość wagi dziedzictwa kulturowego i potrzeby jego ochrony oraz popularyzacji


- na ocenę dostateczną (3,0)- obecność na zajęciach,

- na ocenę dobrą (4,0) - obecność na zajęciach, aktywność na zajęciach,

- na ocenę bardzo dobrą (5,0) - obecność na zajęciach, aktywność na zajęciach, udział w dyskusji.


I. Kultura materialna – wstęp do problematyki

Wybór literatury: F. Braudel, Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm, XV-XVIII wiek, t. I-III, Warszawa

1992.;„Fernand Braudel a koncepcje historii kultury materialnej”. Dyskusja w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN,

Warszawa, 7 grudnia 1993, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. XLII, 1994, nr 2, s. 153-182;A. F. Grabski,

Historia wielkiego formatu, „Kwartalnik Historyczny”, R. XCIV, z. 2, 1986, s. 399-407; L. Kajzer, Wstęp do archeologii

historycznej w Polsce, Łódź 1996; J. Szymański, Nauki pomocnicze historii, Warszawa 2002;J. Topolski, Metodologia

historii, wyd. III, Warszawa 1984; A. Wyrobisz, O „humanizacji studiów technicznych i nauczaniu historii kultury

materialnej, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. 32, 1984, nr 2, s. 263-268.

II. Początki osadnictwa słowiańskiego na ziemiach polskich

1. Etnogeneza i topogeneza Słowian (przegląd koncepcji: autochtoniści i alochtoniści)

2. Teoria Kazimierza Godłowskiego

3. Formy osadnictwa słowiańskiego na ziemiach polskich od VI w.

4. Kultura materialna pierwszych Słowian na ziemiach polskich

Wybór literatury: K. Godłowski, Pierwotne siedziby Słowian. Wybór pism, pod red. M. Parczewskiego, Kraków 2000;

Materiały z Sympozjum: „Słowianie na przełomie starożytności i wczesnego średniowiecza”, „Z otchłani wieków”, R.

LI:1985, [druk 1987], z. 3-4; M. Parczewski, Najstarsza faza kultury wczesnosłowiańskiej w Polsce, Kraków 1988.

III. Osadnictwo i zaludnienie

1. Przemiany środowiska geograficznego Polski

2. Ewolucja form osad

3. Grody

4. Miasta

5. Osadnictwo na prawie polskim i niemieckim

6. Demografia

Wybór Literatury: M. Bogucka, H. Samsonowicz, Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej,

Wrocław1986; K. Buczek, Ziemie polskie przed tysiącem lat. Zarys geograficzno-historyczny, Wrocław1960.

M. Dobrowolska, Przemiany środowiska geograficznego Polski do XV w., Warszawa. 1961; Historia kultury materialnej

Polski w zarysie, t. I od VII do XII wieku, pod red. M. Dembińskiej i Z. Podwińskiej, Wrocław 1978; Historia kultury

materialnej Polski w zarysie, t. II od XIII do XV wieku, pod red. A. Rutkowskiej-Płachcińskiej, Wrocław 1978; J.

Wyrozumski, Czy było polskie prawo osadnicze?, [w:] Ojczyzna bliższa i dalsza. Studia historyczne ofiarowane Feliksowi

Kirykowi w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, pod red. J. Chrobaczyńskiego, A. Jureczki i M. Śliwy, Kraków 1993, s. 305-

310; J. Tyszkiewicz, Człowiek w środowisku geograficznym Polski średniowiecznej. Związki i uwarunkowania

przyrodniczo-kulturowe, Warszawa 1981; J. Tyszkiewicz, Ludzie i przyroda w Polsce średniowiecznej, Warszawa 1983;

T. Ładogórski Studia nad zaludnieniem Polski XIV wieku, Wrocław 1958; tenże, Uwagi o zaludnieniu ziem polskich w

starożytności i średniowieczu, Cz. 1, Przeszłość Demograficzna Polski, t. 17:1986 [1987], s. 13-56; J. Matuszewski, Ius

Teutonicum. Średniowieczna reforma rolna w Polsce, [w:] Zagadnienia prawa konstytucyjnego. Księga pamiątkowa ku

czci Profesora Tadeusza Szymczaka, Łódź 1994; Z. Podwińska, Zmiany form osadnictwa wiejskiego na ziemiach

polskich we wcześniejszym średniowieczu (źreb, wieś, opole), Wrocław 1971.

IV. Gospodarka rolno-hodowlana

1. Systemy uprawy roli

2. Narzędzia rolnicze

3. Wychów zwierząt

Wybór literatury: B. Baranowski, J. Bartyś, T. Dziekoński, Źródła ikonograficzne do historii rolnictwa polskiego,

Wrocław 1965; J.Bartyś, Stan i potrzeby badań nad historią techniki rolnictwa w Polsce, Kwartalnik Historii Nauk i

Techniki, R. 22, nr 3, 1977 s. 577-594; Z. Podwińska, Technika uprawy roli w Polsce średniowiecznej, Wrocław1962;

tejże, Wieś środkowoeuropejska w średniowieczu. Rolnictwo, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. 24, nr 1976,

373-394; M. Dembińska, Przetwórstwo zbożowe w Polsce średniowiecznej X-XIV wiek, Wrocław 1973; tejże Zmiany w

strukturze hodowli na ziemiach polskich we wczesnym średniowieczu, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. 23,

nr 2, 1975, s. 201-224; A. Rutkowska-Płachcińsk, Uwagi o gospodarce hodowlanej w Polsce w XIII i XIV w., Przegląd

Zachodni, R. XI, nr 3/4, 1955, s. 584-597; J. Wyrozumski, Hodowla w średniowiecznym Krakowie, [w:] Czas,

przestrzeń, praca w dawnych miastach. Studia ofiarowane Henrykowi Samsonowiczowi w sześćdziesiątą rocznicę

urodzin, Warszawa 1991, s. 431-435.

V. Uzyskiwanie surowców mineralnych

1. Wydobycie ród i hutnictwo.

2. Uzyskiwanie kamienia.

3. Uzyskiwanie soli.

Wybór literatury: S. Gawęda, Wiadomości o żupach krakowskich w „Rocznikach” i „Księdze uposażeń” Jana Długosza,

Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, t. IX, 1980, s. 217-230; D. Molenda,

Stan badań nad historią górnictwa i hutnictwa metali nieżelaznych w Polsce feudalnej, Studia z dziejów górnictwa i

hutnictwa, t. I, 1957, s. 52-75; tejże Górnictwo kruszcowe na terenie złóż śląsko-krakowskich do połowy XVI wieku,

Wrocław 1966; tejże, Kopalnie rud ołowiu na terenie złóż śląsko-krakowskich w XVI-XVIII w., Wrocław 1972; tejże,

Huty ołowiu w Małopolsce w XIV-XVIII w., Wrocław 1979; D. Molenda, R. Balcerzak, Metale nieżelazne na ziemiach

polskich od XIV do XVIII wieku (zastosowanie i wyroby), Studia i materiały z historii kultury materialnej, t. LIX,

Wrocław1987; J. Pazdur Rola cywilizacyjna kamienia w Polsce średniowiecznej, [w:] Kultura średniowieczna i

staropolska. Studia ofiarowane Aleksandrowi Gieysztorowi w pięćdziesięciolecie pracy naukowej, Warszawa 1991, s. 55-

6; Zarys dziejów górnictwa na ziemiach polskich, pod red. J. Pazdura, Katowice 1960. A. Jodłowski, 1980 Periodyzacja

dziejów solnictwa na ziemiach polskich do końca XIII wieku, Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, t.

IX,1980, s. 7-32.; M. Radwan, Rudy, kuźnice i huty żelaza w Polsce, Warszawa 1963; B. Zientara, Dzieje małopolskiego

hutnictwa żelaznego XIV-XVIII w., Warszawa 1954

VI. Rzemiosła metalowe

1. Obróbka żelaza – kuźnice oraz urządzenia i narzędzia kowalskie

2. Obróbka metali nieżelaznych (miedzi, brązu, ołowiu, srebra, złota itp.)

3. Rzemiosła zbrojeniowe.

Wybór literatury: A. Bochnak, J. Pagaczewski, Polskie rzemiosło artystyczne wieków średnich, Kraków 1959;

F. Kiryk, Z dziejów wędrówek czeladników krakowskiego rzemiosła metalowego, Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP

w Krakowie, z. 33, Prace Historyczne, t. V, 1970 s. 47-63; tenże, Cechowe rzemiosło metalowe. Zarys dziejów do 1939 r.

[w:] Tysiąclecie rzemiosł metalowych Krakowa, Kraków 1972; J. Laberschek, Kuźnice żelazne w ziemi krakowskiej w

średniowieczu, „Teki Krakowskie” III, Kraków 1996, s. 97-115; J. Kuciński , Miejskie rzemiosło zbrojeniowe w państwie

polskim w XIV i pierwszej połowie XV wieku, Studia i Materiały do Dziejów Historii Wojskowości, t. XV, 1969, cz. 1nr

1, s. 3-39; J. Szymczak, Produkcja i koszty uzbrojenia rycerskiego w Polsce XIII-XV w., Łódź. 1989; D. Molenda D., R.

Balcerzak Metale nieżelazne na ziemiach polskich od XIV do XVIII wieku (zastosowanie i wyroby), Studia i materiały z

historii kultury materialnej, t. LIX, Wrocław1987.

VII Pozostałe rzemiosła

1. Obróbka gliny

2. Obróbka kamienia

3. Obróbka drewna

4. Obróbka włókna

5. Obróbka skóry

6. Obróbka kości rogu, bursztynu i szkła

Wybór literatury: E. Cnotliwy, Stan i problematyka badań nad rogownictwem wczesnośredniowiecznym w Polsce, Mat.

Zach.-Pomorsk., 10:1964, s. 203-235; Zarys historii włókiennictwa na ziemiach polskich do końca XVIII wieku, red. J.

Kamińska i I. Turnau, Wrocław, s. 62-92 J. Wyrozumski, Tkactwo w Polsce w X-XIII wieku, „Kwartalnik Historii

Kultury Materialnej”, R. 13, z. 3, 1965, s. 499-520; tenże, Tkactwo małopolskie w późnym średniowieczu, Kraków 1972,

M. Milewska, Wytwórczość skórzana w późnym średniowieczu i czasach nowożytnych. Stan i problematyka badań

archeologicznych, Prace i Mat. MAiE w Łodzi , Seria Archeologiczna, nr 36: 1989-1990, s. 185-192; A. Samsonowicz, Z

badań nad wytwórczością skórzaną w Polsce wczesnośredniowiecznej, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. 22,

nr 4, 1974 s. 633-653.; K. Jaworski, 1998 Wytwórczość rogownicza we Wrocławiu przed i po XIII-wiecznym przełomie,

[w:] Kultura średniowiecznego Śląska i Czech. „Rewolucja” XIII wieku, pod red. K. Wachowskiego, Wrocław 1998, s.

73-86; J. Laberschek, Huty szkła w ziemi krakowskiej od XIV do końca XVI wieku, „Teki Krakowskie” XII, 2000, s.

115-128; J. Kruppé, Garncarstwo późnośredniowieczne w Polsce, Wrocław 1981; A. Wyrobisz,

Średniowieczne cegielnie w większych ośrodkach miejskich w Polsce, Studia z Dziejów Rzemiosła i Przemysłu, t. I,

Wrocław 1961 s. 55-82; tenże, Szkło w Polsce od XIV do XVII w., Wrocław 1968; J. Olczak

Wytwórczość szklarska na terenie Polski we wczesnym średniowieczu, Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej,

t. 35. 1968; tenże, Późnośredniowieczne i nowożytne hutnictwo szkła w Polsce w perspektywie źródeł archeologicznych,

Archaeologia Historica Polona, t. 1, Toruń 1995, s. 79-86.

VIII Budownictwo

1. Budownictwo drewniane, kamienne i ceglane

2. Techniki i materiały budowlane

3. Typy konstrukcji budowlanych

4. Narzędzia budowlane

5. Organizacja średniowiecznego budownictwa w Polsce

Wybrana literatura: Architektura gotycka w Polsce, pod red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego, Warszawa 1995; R.

Barnycz-Gupieniec, Stan badań nad drewnianym budownictwem wczesnośredniowiecznym w Polsce, [w:] Stan i

potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce, Materiały z konferencji Poznań 14-16 grudnia 1987 roku, pod

red. Z. Kurnatowskiej, Poznań 1992, s. 299-301; tejże, Stan badań nad późnośredniowiecznym i nowożytnym

drewnianym budownictwem mieszkalnym, Prace i Mat. MAiE w Łodzi , Seria Archeologiczna, nr 36: 1989-1990, s. 179-

184; W. Borusiewicz, Budownictwo murowane w Polsce. Zarys sztuki strukturalnego kształtowania do końca XIX wieku,

Warszawa 1985; J. T. Frazik Ze studiów nad warsztatem architekta i budowniczych w średniowieczu, Kraków (1990 PK,

Monografia 102); W. Krassowski, Architektura drewniana w Polsce, Warszawa 1961, tenże, Dzieje budownictwa i

architektury na ziemiach Polski, t. 1, Warszawa 1989, t. 2, Warszawa 1990, t. 3, Warszawa 1991; Sztuka Polska

przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku, pod red. M. Walickiego, Warszawa 1971; Z. Świechowski, Regiony w

późnogotyckiej architekturze Polski, [w:] Późny gotyk, Warszawa1965, s. 113-140; A. Wyrobisz Budownictwo

murowane w Małopolsce w XIV i XV wieku, Studia z Dziejów Rzemiosła i Przemysłu, t. III, Wrocław1963.

IX. Budownictwo obronne

1. Wały podłużne

2. Grody

3. Zamki

4. Mury miejskie.

Wybrana literatura: M. Antoniewicz, Zamki na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Geneza - funkcje - konteksty,

Kielce 1998; E. Dąbrowska, Wielkie grody dorzecza górnej Wisły. Ze studiów nad rozwojem organizacji terytorialno-

plemiennej w VII-X wieku, Wrocław 1973; A. Kola, Grody ziemi chełmińskiej w późnym średniowieczu, Toruń 1991; E.

Kowalczyk, Systemy obronne wałów podłużnych we wczesnym średniowieczu na ziemiach polskich, Wrocław 1987; J.

Szymczak, Koszty murowanego budownictwa obronnego w Polsce do XVI w., „Kwartalnik Historii Kultury

Materialnej”, R. XXXVI, z. 2, 1988 s. 233-275.; B. Guerquin, Zamki w Polsce, Warszawa 1974 (wyd. II – Warszawa

1984); J. Widawski, Miejskie mury obronne w państwie polskim do początku XV wieku, Warszawa. 1973; L. Kajzer,

1988 Archeologiczny rodowód dworu. Przemiany siedzib obronno-rezydencjonalnych Polski centralnej w późnym

średniowieczu i czasach nowożytnych., Łódź 1988; tenże, Zamki i społeczeństwo. Przemiany architektury i budownictwa

obronnego w Polsce w X-XVIII wieku, Łódź 1993; L. Kajzer S. KołodziejskiJ. Salm, Leksykon zamków w Polsce,

Warszawa, 2001; S. Kołodziejski, Średniowieczne rezydencje obronne możnowładztwa na terenie województwa

krakowskiego, Kraków 1994.

X Transport i komunikacja

1. Środki transportu (wodnego i drogowego)

2. Sieć drożna

3. Mosty

Wybrana literatura: K. Buczek, Publiczne posługi transportowe i komunikacyjne w Polsce średniowiecznej, „Kwartalnik

Historii Kultury Materialnej”, R. 15, 1967, z. 2, s. 255-299; R. Grodecki, 1938 Znaczenie handlowe Wisły w epoce

piastowskiej, [w]: Studia historyczne ku czci Stanisława Kutrzeby, t. 2, Kraków 1938, s. 277-303; A.Jureczko, 1990

Średniowieczne mosty i przewozy na górnej Wiśle (na wschód od Krakowa), [w:] Studia i materiały z dziejów osadnictwa

i gospodarki górnej Wisły w okresie przedrozbiorowym, pod red. F. Kiryka, Warszawa 1990, s. 7-35;; tenże

,Średniowieczne mosty i przewozy na górnej Wiśle (na zachód od Krakowa), [w:] Ojczyzna bliższa i dalsza. Studia

historyczne ofiarowane Feliksowi Kirykowi w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, pod red. J. Chrobaczyńskiego, A. Jureczki

i M. Śliwy, Kraków , 1993, s. 173-178; J. Matuszewski, 1953; 1954 Początki nowożytnego zaprzęgu konnego, cz. I,

„Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”,, R. I, s. 78-111; cz. II, KHKM, R. II, 1953, s. 637-663; H. Samsonowicz

Przemiany osi drożnych w Polsce późnego średniowiecza, „Przegląd Historyczny”, t. 64: 1973, z. 4, s. 697-716 T.

Wąsowicz

W sprawie metody badań przebiegu wczesnośredniowiecznych dróg lądowych Polski, „Przegląd Zachodni”, nr 9/10

1953.; S. Weymann 1938 Cła i drogi handlowe w Polsce piastowskiej, Poznań 1938; B. Wyrozumska,

Drogi w ziemi krakowskiej do końca XVI w., Prace Komisji Nauk Historycznych PAN, nr 41, Wrocław1977.

XI. Pożywienie

1. Potrawy roślinne

2. Potrawy mięsne

3. Potrawy z ryb

4. Napoje

5. Zwyczaje związane z konsumpcją

Wybrana literatura: M. Cetwiński, Śmierć w starej kuchni. Parabola Księgi Henrykowskiej o pożytkach z gościnności,

„Nasza Przeszłość”, t. 96:2001, s. 209-216; M. Dembińska, Konsumpcja żywnościowa w Polsce średniowiecznej,

Wrocław 1963; tejże, Materialne i biologiczne warunki bytu, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. 16, nr 2,

1968, s. 361-371; tejże, Przetwórstwo zbożowe w Polsce średniowiecznej X-XIV wiek, Wrocław 1973; tejże, Zmiany

w polskiej kuchni od średniowiecza do końca XVII wieku na tle europejskim, [w:] Szkice z dziejów materialnego

bytowania społeczeństwa Polskiego. Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej, t. LVI, Wrocław 1989, s. 191-

199; R. Kiersnowski, Rośliny uprawne i pożywienie roślinne w Polsce wczesnofeudalnej. Przegląd zagadnień i źródeł,

„Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. 2, 1954, s. 346-387; I. Rabęcka-Brykczyńska Jatki rzeźnicze w Polsce

XIII-XIV wieku, [w:] Z problematyki badań nad produkcją i konsumpcją żywności w Polsce, Studia i Materiały z

Historii Kultury Materialnej, t. 57, Wrocław 1984, s. 7-125.

XII Odzież, obuwie, ozdoby

1. Ubiór dworski

2. Ubiór rycerski

3. Ubiór szlachecki

4. Ubiór mieszczański

5. Ubiór chłopski

6. Obuwie

7. Ozdoby

Wybrana literatura: L. Kajzer, Uzbrojenie i ubiór rycerski w średniowiecznej Małopolsce w świetle źródeł

ikonograficznych, Wrocław 1976; M. Gutkowska, Ubiory w Ołtarzu Marjackim Stwosza na tle zabytków wieku XV,

„Rocznik Krakowski”, t. 26, 1935, s. 111-136; M. Gutkowska-Rychlewska , Historia ubiorów, Wrocław 1968; M.

Milewska, Wytwórczość skórzana w późnym średniowieczu i czasach nowożytnych. Stan i problematyka badań

archeologicznych, Prace i Mat. MAiE w Łodzi , Seria Archeologiczna, nr 36: 1989-1990, s. 185-192; I. Turnau, Polskie

skórnictwo, Wrocław 1983; K. Tursk,a Ubiór szlachty polskiej u schyłku średniowiecza (przyczynek do genezy ubioru

narodowego), „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. 34, nr 3, 1986 s. 425-432; tejże, Ubiór dworski w Polsce w

dobie pierwszych Jagiellonów, Wrocław1987; Z. Piech 990 Strój, insygnia i atrybuty książąt piastowskich do końca XIV

w., część I, KHKM, R. 38, nr 1-2, 1990, s. 3-35; część II, KHKM, R. 38, nr 3-4, 1990, s. 199-222.;; A. Nadolski , Broń i

strój rycerstwa polskiego w średniowieczu, Wrocław 1979; M. Ławicka,, Ubiór kobiecy w późnogotyckim śląskim

malarstwie tablicowym, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. 40, nr 4, 1992, s. 457-467.

XIII. Mieszkanie, higiena

1. Wnętrza mieszkań

2. Wyposażenie mieszkań

3. Urządzenia ogrzewcze

4. Urządzenia i przybory służące do zachowania higieny

Wybrana literatura: C. Buśko, Zaplecze gospodarcze kamienicy mieszczańskiej. Urządzenia wodno-kanalizacyjne, [w:]

Architektura Wrocławia. Dom, Wrocław 1995, s. 89-104; tenże, Średniowieczne piece typu hypocaustum na Śląsku,

Archaeologia Historica Polona, t. 1, Toruń 1995, s. 149-183; tenże, Urządzenia wodno-kanalizacyjne w średniowiecznych

i renesansowych miastach śląskich, Archaeologia Historica Polona, t. 3, 1996, s. 93-121; J. S. Jamroz, Mieszczańska

kamienica krakowska. Wiek XIII-XV, Kraków1983; M. Dąbrowska, Ogrzewanie i oświetlenie wnętrz mieszkalnych na

ziemiach polskich w VI- XIII w., „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. 19, z. 3,1971, s. 369-398; tejże, Kafle i

piece kaflowe w Polsce do końca XVIII wieku, Wrocław 1987.

XIV Rozrywka

1. Instrumenty muzyczne

2. Gry i zabawy

3. Zabawki

T. Borkowski , Gry i zabawy w średniowiecznym mieście na Śląsku. Ślady materialne, [w:] Kultura średniowiecznego

Śląska i Czech. Miasto, pod red. K. Wachowskiego, Wrocław 1995, s. 99-105; E. Gąssowska, W sprawie datowania

średniowiecznych szachów znalezionych w Sandomierzu, „Archeologia Polski, t. 15, z. 2:1970, s. 548-553; M.

Kowalczykówna, Tańce i zabawy w świetle rękopisów średniowiecznych Biblioteki Jagiellońskiej, Biuletyn Biblioteki

Jagiellońskiej, R. XXXIV-XXXV: 1984-1985, s. 71-89.; D. Popławska,, Średniowieczne instrumenty strunowe na

ziemiach Polski, Czech i Rusi, Warszawa 1996; J. Szczepańczyk, Średniowieczne sześcienne kostki do gry z terenu

Śląska, Silesia Antiqua, t. 28, 1986, s. 105-116.

XV. Materialne przejawy kultu

1. Miejsca kultu pogańskiego i chrześcijańskiego

2. Zwyczaje pogrzebowe

3. Magia i obrzędy

Wybrana literatura: E. Dąbrowska, Ceremoniał pogrzebu opata i opatki w średniowiecznej Europie łacińskiej, [w:]

Benedyktyni tynieccy w średniowieczu. Materiały z Sesji Naukowej Wawel-Tyniec 13-15 października 1994, pod red. K.

Żurowskiej, Kraków 1995, s. 157-177; A. Gieysztor, Społeczeństwo i państwo pierwszych Piastów wobec chrystianizacji,

Nasza Przeszłość, t. 69 1988, s. 11-22.;L. Kalnowski, Treści ideowe sztuki przedromańskiej i romańskiej w Polsce,

„Studia Źródłoznawcze”., 10:1965, s. 1-32; L. Leciejewicz, Wyznacznik pozycji społecznej w rytuale pogrzebowym

wcześniejszego średniowiecza, [w:] Człowiek w społeczeństwie średniowiecznym, pod red. R. Michałowskiego,

Warszawa 1997, s. 45-55; H. Zaremska, Żywi wobec zmarłych. Brackie i cechowe pogrzeby w Krakowie w XIV -

pierwszej połowie XVI w., Kwartalnik Historyczny“., R. 81:1974, nr 4, s. 733-749.; H. Zoll-Adamikowa,

Wczesnośredniowieczne cmentarzyska szkieletowe Małopolski, cz. I Źródła, Prace Komisji Archeologicznej, nr 6,

Wrocław 1966., tejże, Wczesnośredniowieczne cmentarzyska szkieletowe Małopolski. Cz.II. Analiza, Prace

Archeologiczne, nr 11, 1971 Wrocław; tejże, Wczesnośredniowieczne cmentarzyska ciałopalne Słowian na terenie Polski,

Cz. I. Źródła, Wrocław 1975; tejże, Wczesnośredniowieczne cmentarzyska ciałopalne Słowian na terenie Polski, Cz. II.

Analiza. Wnioski, Wrocław 1979; Śmierć w dawnej Europie. Zbór studiów, pod red. M. Derwicha, Wrocław, s. 73-86.

Przedmiot 1

Nazwa przedmiotu

Wybrane postacie okresu Królestwa

Polskiego 1815-1830. Życie i

działalność

Wykład monograficzny

specjalizacyjny


Semestr, poziom i typ studiów semestr 2; rok 1; stopień 2; studia

stacjonarne


Profil kształcenia profil:

ogólnoakademicki

6. godziny kontaktowe – 30

Wymagania wstępne podstawowa wiedza z historii ziem polskich w okresie zaborów

podstawowa wiedza o Królestwie Polskim;



forma zajęć:

wykład specjalizacyjny

15 h

sposób zaliczenia:


Autor programu: Dr Robert Szwed

Prowadzący zajęcia: Dr Robert Szwed

Sposób walidacji efektów kształcenia obecność na wykładach

II. Cele kształcenia:

– Zajęcia mają na celu pogłębienie i usystematyzowanie wiedzy studentów zakresu historii politycznej Królestwa

Polskiego w latach 1815 – 1830

_ zpoznanie z postaciami związanym z tym okresem z ich życiem i działalnością.

– Zapoznanie studentów z prawnymi podstawami funkcjonowania społecznego politycznego i gospodarczego

Królestwa Polskiego.

– Wykształcenie w studentach umiejętności pracy z Polskim Słownikiem Biograficznym



Posiada wiedzę o utworzenia Królestwa Polskiego, jego terytorium, granic i gospodarki

Znajomość konstytucji Królestwa Polskiego

Znajomość funkcjonowania Sejmu Królestwa Polskiego

Zna czołowe postacie okresu konstytucyjnego Królestwa Polskiego, w tym marszałków sejmu i senatu


Samodzielnie wyszukuje, selekcjonuje, wykorzystuje, stawia hipotezy badawcze i poddaje krytycznym ocenom

informacje z różnych źródeł wiedzy, niezbędne do poznania procesu historycznego. Posiada umiejętność

samodzielnego kształcenia.

Poprawnie komunikuje się w języku ojczystym.


Sprawnie organizuje własną pracę oraz krytycznie ocenia efekty swych działań

Ma świadomość znaczenia ciągłości historycznej w kształtowaniu więzi politycznych, społecznych i gospodarczych


III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: udział w wykładach

ocena 2.0 – student nie bierze udziału w wykładach.

ocena 3.0 – student mało aktywny, zna podstawy funkcjonowania Sejmu Królestwa Polskiego.

ocena 3.5 – student obok podstaw potrafi przedstawić kilku posłów i senatorów z okresu Królestwa Polskiego.

ocena 4.0 – student aktywny, obok kilku postaci, zna również założenia konstytucji KP.

ocena 4.5 – student aktywny zna postacie, wie jakie prawa przyjęto bądź odrzucono na Sejmie KP

ocena 5.0 – student aktywny rozumie powody działalności politycznej Sejmu KP


1. Omówienie źródeł do Sejmu Królestwa Polskiego

2. Wybory do sejmu w roku 1818 i uzupełniające

3. Konstytucja Królestwa Polskiego.;

4. Ogólna charakterystyka czterech sejmów

5. Kontrolna rola sejmu (wzajemne relacje między Radą Stanu i Radą Administracyjną)

6 Prace ustawodawcze sejmu

7.Ugruowanie w sejmie i opozycja sejmowa

8. Stosunek Aleksandra I i Mikołaja I do Sejmu Królestwa Polskiego


Ajnenkiel Andrzej, Leśnodorski Bogusław, Rostocki Władysław, Historia ustroju Polski 1764 - 1939,

Warszawa 1974.

Ajnenkiel Andrzej, Polskie konstytucje, Warszawa 1983.

Ajnenkiel Andrzej, Historia sejmu polskiego, t. II, cz. 1, Warszawa 1980.

Askenazy Szymon, Rosja — Polska 1815-1830, Lwów 1907.

Bardach Juliusz, Leśnodorski Bogusław, Pietrzak Michał, Historia państwa i prawa polskiego, Warszawa

1976.

Bobrzyński Michał, Dzieje Polski w zarysie, t. 1 -3, Warszawa 1931.

Bortnowski Władysław, Kaliszanie: kartki z dziejów Królestwa Polskiego, Warszawa 1976.

Bortnowski Władysław, Kaliszanie: kartki z dziejów Królestwa Polskiego, Warszawa 1976.

Diariusz Senatu z roku 1830 -1831, t. 1-2, wyd. Stefan Pomarański, Kraków 1930.

Diariusz Senatu, sejmu polskiego Królestwa Polskiego 1825, t. l - 3, wyd. Julian Ursyn Niemcewicz,

Warszawa 1828.

Dyariusz Sejmu z roku 1830-1831, t. 1-6, wyd. Michał Rostworowski, Kraków 1907 – 1912.

Dyariusz Senatu Seymu Królestwa Polskiego 1825, t. 1-3, Warszawa 1825.

Dyariusz Seymu Królestwa Polskiego 1818, t. 1-3. wyd. Antoni Siarczyński, Warszawa 1818.

Dylągowa Hanna, Towarzystwo Patriotyczne i Sąd Sejmowy 1821 - 1829, Warszawa 1970.

Dzieje parlamentaryzmu w Polsce XV — XX wieku. Materiały bibliograficzne, oprac. K. Zieliński,

Warszawa 1985.

Gąsiorowska Natalia, Sejmy w Królestwie Kongresowym 1818 -1820 -1825 - 1830, „Myśl Polska" (1915), z. 2.

Handelsman Marceli, Trzy konstytucje 1791, 1807, 1815, Warszawa-Lwów 1915

Historia państwa i prawa Polski, pod red. Juliusza Bardacha, t. 3-4, Warszawa 1981 – 1982.

Kieniewicz Stefan, Historia Polski 1795-1918, Warszawa 1975.

Kutrzeba Stanisław, Historia ustroju Polski, przejrzał i uzupełnił Adam Yetulani, Warszawa 1949.

Przelaskowski Ryszard, Sejm warszawski roku 1825, Warszawa 1929.

Rembowski Aleksander, Nasze poglądy polityczne w roku 1818. (Konstytucja, monarchizm, sejm, opozycja),

„Biblioteka Warszawska” t. 3 (1897).

Skowronek Jerzy, Skład społeczny i polityczny sejmów Księstwa Warszawskiego i Królestwa

Kongresowego, „Przegląd Historyczny" t. 52 (1961), z. 3.

Stankiewicz Zbigniew, Sejm Królestwa Polskiego 1815 -1831. Uwagi o roli ustrojowej i politycznej,

„Czasopismo Prawno-Historyczne” t. 36 (1984), z. I

Vademecum do badań historii XIX i XX wieku,, cz. 1-2 , oprac. I. Ihnatowicz, Warszawa 1967-

1971.

Wereszycki Henryk, Historia polityczna Polski 1864-1918, Paryż 1979.

Wybór tekstów źródłowych z historii państwa i prawa polskiego, oprać. J. Sawicki, Warszawa 1953.

Zajewski Władysław, Koronacja i detronizacja Mikołaja I w Zamku Królewskim, „Przegląd

Humanistyczny" (1971), nr 15.

Zarys historii Polski, pod red. Janusza Tazbira, Warszawa 1980.

Przedmiot 1

Nazwa przedmiotu


specjalizacyjny: z historii wojen i

wojskowości XVI – XVIII wieku


Semestr, poziom i typ studiów 1/3, II stopnia, studia stacjonarne Liczba punktów ECTS: 1


Obecność na wykładach – 1

Wymagania wstępne Wiedza za zakresu historii średniowiecznej Polski i historii nowożytnej

powszechnej




Autor programu: Prof. dr hab. Andrzej Stroynowski

Prowadzący zajęcia: Prof. dr hab. Andrzej Stroynowski

Sposób oceny efektów kształcenia Zaliczenie bez oceny: obecność na wykładach

I. Cele kształcenia: Poznanie węzłowych problemów dziejów wojskowości polskiej i europejskiej XVI –XVIII wieku.


Zna rolę wojen w dziejach Polski i Europie w XVI – XVIII wieku.

- w zakresie wiedzy: wykazuje znajomość podstawowej terminologii wojskowej. Posiada uporządkowaną wiedzę

historyczną o zmianach w sztuce wojennej, najciekawszych kampaniach, wielkich wodzach w XVI – XVIII wieku,

- w zakresie umiejętności: wykazuje umiejętność dotarcia do informacji (książkowych, źródłowych, bibliograficznych,

internetowych) koniecznych do przygotowania samodzielnie prezentacji wybranego zagadnienia,

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: organizuje własną pracę, planuje i zarządza czasem, przestrzega

zasad prawa autorskiego, promuje dziedzictwo kulturowe Polski i wartości humanistyczne (w prezentacji).


Frekwencja na wykładach (w każdym semestrze obecność na wszystkich: 5, dwie nieobecności: 4, cztery nieobecności: 3,

powyżej brak zaliczenia).


Zmiany w uzbrojeniu.

Historia techniki wojskowej.

Zmiany w organizacji wojsk.

Przemiany w taktyce wojsk.

Elementy strategii.

Efekty polityczne przeobrażeń w wojskowości.

Metody i cele szkolenia wojskowego.

Pawia 1525.

Lepanto 1571.

Wojna inflancka Stefana Batorego 1579 – 1581.

Wiedeń 1683.

Blenheim 1704.

Połtawa 1709 – Karol XII a Piotr I.

Yorktown 1781.

Fryderyk II – wódz i reformator.

V. Literatura:

1. Anusik Zbigniew, Gustaw II Adolf, Wrocław 1996.

2. Anusik Zbigniew, Karol XII, Wrocław 2006.

3. Atlas – Dzieje świata atlas ilustrowany, Warszawa 2008

1. Atlas historii Polski, Warszawa 1993.

2. Baranowski Bohdan, Organizacja wojska polskiego w latach trzydziestych i czterdziestych XVII wieku, Warszawa

1957.

3. Biskup Marian, Trzynastoletnia wojna z zakonem krzyżackim 1454-1466, Warszawa 1967.

4. Cronin Vincent, Ludwik XIV, przeł. Katarzyna Molek, Warszawa 2001.

5. Cytowski Jerzy, Wychowanie wojskowe w Polsce w XVIII wieku, Warszawa 1975.

6. Czapliński Władysław, Władysław IV i jego czasy, Kraków 2008.

7. Dubas-Urwanowicz Ewa, Urwanowicz Jerzy, Jan III Sobieski, Warszawa 1999.

8. Duplik Jan, Sztuka wojenna husytów, Warszawa 1955.

9. Dupuy Ernest , Historia wojskowości. Starożytność-średniowiecze, Bellona, Warszawa 2000.

10. Grabski Andrzej Feliks, Polska sztuka wojenna w okresie wczesnofeudalnym, Warszawa 1959.

11. Grant Robert. G., Bitwy. Historia wojen i konfliktów zbrojnych, Warszawa 2007.

12. Guerquin Bohdan, Zamki w Polsce, Warszawa 1974.

13. Herbst Stanisław, Wojna obronna 1655/1660, Warszawa 1957.

14. Historia wojen, Warszawa 2004.

15. Keegan John, Historia wojen, Warszawa 1998.

16. Konieczny Jerzy, Kronika lotnictwa polskiego 1241-1945, Warszawa 1984.

17. Kukiel Marian, Zarys historii wojskowości w Polsce, Kraków 1929.

18. Leksykon wiedzy wojskowej, Warszawa 1979.

19. Mrozowska Kamila, Szkoła rycerska Stanisława Augusta Poniatowskiego (1765-1794), Wrocław 1961.

20. Nadolski Andrzej, Grunwald. Problemy wybrane, Olsztyn 1990, s. 242.

21. Nowak Tadeusz, Wimmer Jan, Historia oręża polskiego 963-1795, Warszawa 1981.

22. Ratajczyk Leonard, Wojsko i obronność Rzeczypospolitej 1788-1792, Warszawa 1975.

23. Regan Geoffrey, Bitwy które zmieniły bieg historii, Warszawa 2007.

24. Rostworowski Emanuel, Sprawa aukcji wojska na tle sytuacji politycznej przed Sejmem Czteroletnim, Warszawa

1957.

25. Salmanowicz Stanisław, Fryderyk II Wielki (król Prus 1712-1786). Biografia, wyd. 2, Wrocław 1985.

26. Serczyk Władysław A., Katarzyna II, wyd. 4, Wrocław 2004.

27. Serczyk Władysław A., Piotr I Wielki, wyd. 4, Wrocław 2003.

28. Sikorski Janusz, Zarys historii wojskowości powszechnej do końca XIX w., Warszawa 1975.

29. Troyat Henri, Piotr Wielki. Geniusz i szaleństwo, przekł. Barbara Przybyłowska, Warszawa 2005.

30. Wimmer Jan, Wiedeń 1683. Dzieje kampanii i bitwy, Warszawa 1983.

31. Wimmer Jan, Wojsko Rzeczypospolitej w dobie wielkiej wojny północnej (1700-1717), Warszawa 1956.

32. Żygulski Zdzisław, Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu, Warszawa 1975.

Przedmiot 1

Nazwa przedmiotu

Dzieje myśli ekonomicznej


specjalizacyjny


Semestr, poziom i typ studiów 2/4, studia stacjonarne II stopnia Liczba punktów ECTS: 1

Profil kształcenia Ogólnoakademicki

15 godzin zajęć

15 godzin przygotowania się do zajęć

Wymagania wstępne Wiedza bazowa o historii




Autor programu: Grzegorz Żabiński

http://ksiazki.wp.pl/katalog/autorzy/id,16683,kw,13924,autor.html

Prowadzący zajęcia: Grzegorz Żabiński

Sposób walidacji efektów kształcenia Zaliczenie na ocenę – obecność oraz aktywne uczestnictwo w dyskusji

dotyczącej omawianych problemów


Zaznajomienie studentów z głównymi trendami rozwoju myśli ekonomicznej w przeszłości


- w zakresie wiedzy: pogłębienie wiedzy dotyczącej dziejów myśli ekonomicznej, rozumienie związków między

zmianami społeczno-gospodarczymi a sposobem myślenia o ekonomii w dziejach, lepsze rozumienie współczesnych

zjawisk gospodarczych, świadomość podatności badań dziejów społeczno-gospodarczych i historii myśli ekonomicznej

na interpretacje ideologiczne, znajomość podstawowej terminologii ekonomicznej, wiedza o głównych procesach

gospodarczych, umiejętność wykorzystania źródeł informacji

- w zakresie umiejętności: pogłębienie umiejętności samodzielnego korzystania z literatury naukowej, umiejętność

krytycznej oceny dorobku myśli ekonomicznej, umiejętność stosowania terminologii fachowej i prezentacji wyników

swoich dociekań naukowych

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: poszerzenie kompetencji w zakresie uczestnictwa w dyskusji

naukowej, nabycie świadomości znaczenia ciągłości procesów gospodarczych, dostrzeżenie niebezpieczeństwa

instrumentalizacji historii gospodarczej i doktryn ekonomicznych, zarówno w badaniach historycznych jak i w praktyce

współczesnego życia społecznego


Zaliczenie na ocenę – obecność oraz aktywne uczestnictwo w dyskusji dotyczącej omawianych problemów

Ocena 5 – obecność na wszystkich zajęciach, aktywne w nich uczestnictwo

Ocena 4 – obecność na wszystkich zajęciach, aktywne uczestnictwo w części z nich

Ocena 3 – obecność na wszystkich zajęciach, sporadyczna aktywność


Bloki tematyczne:

- zagadnienia gospodarcze w myśli filozoficznej czasów starożytnych

- kwestie ekonomiczne jako część teologii moralnej średniowiecza i nowożytności

- początki ekonomii jako nauki – fizjokraci francuscy XVIII w.

- podstawy ekonomii klasycznej – Adam Smith

- myśl ekonomiczna XIX w. – od liberalizmu do komunizmu

- Wielki Kryzys lat 30tych XX w. i jego skutki dla rozwoju myśli ekonomicznej

- doktryny ekonomiczne czasów powojennych – od interwencjonizmu państwowego do neoliberalizmu

- co dalej? Myśl ekonomiczna wobec globalnego kryzysu gospodarczego początku XXI w.


Oyrzanowski, B. 1993 Historia doktryn ekonomicznych w zarysie. Kraków 1993

Stankiewicz, W. Historia myśli ekonomicznej. Warszawa 2007

Godłów-Legiędź, J. Współczesna myśl ekonomiczna. Ku nowemu paradygmatowi? Warszawa 2010


Bartkowiak, R. Historia myśli ekonomicznej. Warszawa 2008

Heilbroner R. L. Wielcy ekonomiści : czasy, życie, idee. Warszawa 1993

Landreth, H., Colander, D. C. Historia myśli ekonomicznej. Warszawa 2012

Luttwak, E. Turbokapitalizm. Wrocław 2001

Stiglitz, J. E. Wizja sprawiedliwej globalizacji. Warszawa 2007

Taylor, E. Historia rozwoju ekonomiki. Warszawa 2000

Zagóra-Jonszta U. Wykłady z Historii Myśli Ekonomicznej. Katowice 2003

Przedmiot 1

Nazwa przedmiotu Wykład monograficzny specjalizacyjny Język wykładowy: język polski

Semestr, poziom i

typ studiów:

2 Sem. I i II roku 2 stopnia Liczba punktów ECTS: 1

Profil kształcenia Ogólnoakademicki

15 godz. wykładu – 1 pkt. ECTS

Wymagania

wstępne

Znajomość warsztatu naukowego historyka

Umiejętność pisania prac naukowych

Forma zajęć:

wykład

Liczba godzin dydaktycznych: 15 sposób zaliczenia: zaliczenie na ocenę

Autor programu: dr Tomasz Ładoń

Prowadzący

zajęcia:

dr Tomasz Ładoń

Sposób walidacji


Obecność na zajęciach

I. Cele kształcenia: Celem wykładu jest zapoznanie studentów z ustrojem politycznym państw antycznych oraz z

metodami naukowymi wykorzystywanymi przy badaniach nad ustrojem państw antycznych.



1. student zna fachowe terminy i pojęcia związane z ustrojem politycznym państw antycznych (np. ensi, lugal, apella,

efor, comitia, princeps, tribunicia potestas).

2.student zna – w stopniu zaawansowanym – ewolucję ustroju politycznego państw starożytnych na przestrzeni

wieków.

3.student doskonale orientuje się w nowych prądach badawczych i najnowszych opracowaniach dotyczących

zagadnień związanych z ustrojem politycznym państw antycznych.


1.student potrafi poddać krytycznej ocenie uzyskane na wykładzie wiadomości i wyciągnąć na ich podstawie

samodzielne wnioski.

2.student umie poddać krytyce historycznej źródła antyczne związane z ustrojem politycznym państw antycznych

3.student potrafi wykorzystać uzyskaną na wykładzie wiedzę teoretyczną do prowadzenia własnych badań

naukowych


1.student zdaje sobie sprawę z ciągłości historycznej ustrojów politycznych państw historycznych i ich wpływu na

późniejsze dzieje do czasów współczesnych włącznie.

2.student, poznając ustrój polityczny państw antycznych, buduje własny polityczny światopogląd i tolerancję na

poglądy innych.


Metoda – wykład

Kryteria zaliczenia – obecność na zajęciach

IV. Treści programowe: tematy jednostek zajęciowych: 1. Ustrój polityczny sumeryjskich miast – państw; 2. Ustrój

polityczny Persji Achemenidów; 3. Ustrój polityczny Sparty i Aten – porównanie; 4. Ustrój polityczny państw

hellenistycznych; 5. Ustrój polityczny Republiki Rzymskiej; 6. Podstawy ustrojowe Pryncypatu; 7. Podstawy ustrojowe

Dominatu;

V. Literatura podstawowa: K. Koranyi, Powszechna historia państwa i prawa, t. 1, Starożytność, Warszawa 1960.

VI. Literatura uzupełniająca: E. Wipszycka, B. Bravo, Historia starożytnych Greków, t. I, Warszawa 1988, t. III,

Warszawa 1992, t. II, Warszawa 2009; J. Zabłocka, Historia Bliskiego Wschodu w starożytności, Warszawa 1987; M.

Cary, H.H. Scullard, Dzieje Rzymu, t. I-II, Warszawa 1992; M. Kuryłowicz, Prawa antyczne, Lublin 2006.

Przedmiot 2

Nazwa przedmiotu Seminarium magisterskie Język wykładowy: język polski

Semestr, poziom i typ studiów: Sem. 1, st. II, st. stacjonarne Liczba punktów ECTS: 12

Profil kształcenia

Ogólnoakademicki

1 pkt za 30h zajęć

6 pkt za 150 h kwerendy

bibliotecznej

1 pkt za przygotowanie do zajęć

(25 h) i zreferowanie wyników

kwerendy

4 pkt za 100 h pracy nad analizą

źródeł i konstruowaniem konspektu

pracy

1 pkt za udział w konsultacjach

Wymagania wstępne Tytuł zawodowy licencjata, sprecyzowana tematyka przyszłej pracy

magisterskiej

Forma zajęć: seminarium

Liczba godzin dydaktycznych: 30 sposób zaliczenia: zaliczenie na

ocenę

Autor programu: dr hab. Maria Starnawska, prof. AJD

Prowadzący zajęcia: dr hab. Maria Starnawska, prof. AJD


Zaliczenie na ocenę na podstawie zreferowanych przez studenta wyników

przygotowań do napisania pracy magisterskiej – przygotowanie

konspektu pracy i rozpoczęcie zadań badawczych zgodnie z konspektem.

Sprawy te referowane są ustnie prowadzącemu seminarium.


Doskonalenie przez studenta umiejętności samodzielnej pracy na podstawie tekstów źródłowych, literatury oraz

bibliografii, stawiania pytań badawczych, planowania zadań badawczych i umiejętności konstruowania pracy.



1. zna terminologię naukową stosowaną w naukach historycznych (K_W01)

2. posiada wiedzę na temat sposobu analizowania źródeł historycznych (K_W04)

3. rozumie wpływ przynależności poszczególnych badaczy do określonych kierunków historiograficznych i

wynikające stąd różnice ujęcia tematu (K_W06)


1. przekazuje wyniki swoich badań używając prawidłowej terminologii naukowej i poprawnego języka (K_U03)

2. prowadzi samodzielnie kwerendę biblioteczną zgodnie z problematyką pracy (K_U04)

3. prawidłowo systematyzuje pozyskane informacje i konstruuje konspekt pracy (K_U07)


1. uczestniczy w dyskusjach nad postępami pracy kolegów, wykorzystując swoje doświadczenia nad własną pracą

magisterską (K_K01)

2. przestrzega zasad prawa autorskiego podczas referowania wyników własnej pracy (K_K06)


Przedstawienie konspektu przyszłej pracy magisterskiej i zreferowanie zagadnienia będącego częścią lub całością

przyszłego I rozdziału pracy. Na 3 – konspekt nieprzejrzysty i nieadekwatny do treści pracy, słabo zaawansowana

praca nad I rozdziałem, na 4 – konspekt wymagający pewnych poprawek, opracowanie fragmentu problematyki I

rozdziału, na 5 – konspekt wymagający drobnych poprawek, zaawansowana praca nad I rozdziałem pracy


1. Omówienie konspektu pracy dotyczącej ubiorów kobiecych na średniowiecznym Śląsku w świetle przedstawień

na nagrobkach.

2. Omówienie konspektu pracy: analiza porównawcza struktur kościelnych w archidiakonacie wieluńskim i

dekanacie lelowskim

3. Omówienie konspektu pracy na temat wizerunku kobiety we Fraszkach Jana Kochanowskiego i Figlikach

Mikołaja Reja

4. Omówienie konspektu pracy na temat stylizacji opisów śmierci władcy w kronice Jana Długosza.

5 - 15. Referowanie przez studentów kolejnych opracowanych przez nich zagadnień, które będą stanowić

fragmenty kolejnych rozdziałów.


1. B. Miśkiewicz, Wstęp do badań historycznych, Warszawa 1969.

2. A. Swieżawski, Warsztat naukowy historyka, Częstochowa 1999, 2001,


1. M. Handelsman, Historyka, Warszawa 1928 lub reprint Warszawa 2010.

Przedmiot 2


Semestr, poziom i typ studiów: Sem. 2, st. II, st. stacjonarne Liczba punktów ECTS: 6

Profil kształcenia

Ogólnoakademicki

1 pkt za 30h zajęć

3 pkt za 75 h kwerendy

bibliotecznej

1 pkt za przygotowanie do zajęć (25

h) i zreferowanie wyników

kwerendy

1 pkt za udział w konsultacjach

Wymagania wstępne Tytuł zawodowy licencjata, ogólna wiedza humanistyczna


Liczba godzin dydaktycznych: 30 sposób zaliczenia: zaliczenie na

ocenę




Zaliczenie na ocenę na podstawie zreferowanych przez studenta wyników

przygotowań do napisania pracy magisterskiej – zebranie bibliografii,

zreferowanie części literatury, określenie pytań badawczych. Sprawy te

referowane są ustnie prowadzącemu seminarium.


Doskonalenie przez studenta umiejętności samodzielnej pracy na podstawie tekstów źródłowych, literatury oraz

bibliografii, określenia tematyki zainteresowań, stawiania pytań badawczych, planowania zadań badawczych i

samodzielnego doboru źródeł i literatury na określony temat.



1. posiada wiedzę na temat bibliografii, informatorów i innych pomocy drukowanych i elektronicznych

niezbędnych w pracy historyka (K_W03)

2. zna kierunki badań i szkoły badawcze, których przedstawiciele badali zagadnienia zbliżone do tematyki jego

pracy magisterskiej (K_W05)

3. rozumie wpływ przynależności poszczególnych badaczy do określonych kierunków historiograficznych i

wynikające stąd różnice ujęcia tematu (K_W06)


1. potrafi samodzielnie określić szczegółową tematykę w obrębie nauk historycznych i właściwą dla niej

problematykę badawczą planowanej pracy magisterskiej (K_ U01)

2. umie samodzielnie zestawić bibliografię publikacji omawiających problematykę poruszaną przezeń w pracy

magisterskiej (K_U04)

3. wykorzystuje nowoczesne techniki informatyczne (internet, bibliografie internetowe, biblioteki cyfrowe) dla

poszukiwań informacji naukowych (K_U05)


1. uczestniczy w dyskusjach nad postępami pracy kolegów, wykorzystując swoje doświadczenia nad własną pracą

magisterską (K_K01)

2. efektywnie organizuje i planuje swoją pracę nad przygotowaniem rozprawy licencjackiej (K_K02)


Przedstawienie bibliografii do przyszłej pracy magisterskiej. Na 3 – bibliografia wymagająca dużych uzupełnień i

poprawek w zakresie opisu bibliograficznego, na 4 – bibliografia wymagająca pewnych uzupełnień, poprawne

opisy bibliograficzne, na 5 – bibliografia wymagająca drobnych uzupełnień


1. Omówienie proponowanego przez magistrantkę zakresu tematycznego pracy: ubiory kobiece na

średniowiecznym Śląsku w świetle przedstawień na nagrobkach.

2. Omówienie proponowanego przez magistrantkę zakresu tematycznego pracy: porównanie struktur kościelnych

w archidiakonacie wieluńskim i dekanacie lelowskim

3. Omówienie proponowanego przez magistrantkę zakresu tematycznego pracy: wizerunek kobiety we Fraszkach

Jana Kochanowskiego i Figlikach Mikołaja Reja

4. Omówienie proponowanego przez magistranta zakresu tematycznego pracy: stylizacja opisów śmierci władcy w

kronice Jana Długosza.

5 - 7. Przypomnienie podstawowych zasad warsztatu historyka.

8. Omówienie bibliografii dotyczącej ubiorów kobiecych na średniowiecznym Śląsku w świetle przedstawień na

nagrobkach, zebranej przez magistrantkę.

9. Omówienie bibliografii dotyczące struktur kościelnych w archidiakonacie wieluńskim i dekanacie lelowskim

zebranej przez magistrantkę

10. Omówienie bibliografii dotyczącej wizerunku kobiety we Fraszkach Jana Kochanowskiego i Figlikach

Mikołaja Reja zebranej przez magistrantkę.

11. Omówienie bibliografii dotyczącej problemu śmierci w kronice Jana Długosza, zebranej przez magistranta.

12, Omówienie stanu badań na temat ubiorów kobiecych na średniowiecznym Śląsku i rzeźby nagrobnej na Śląsku

13. Omówienie stanu badań na temat struktur kościelnych w archidiakonacie wieluńskim i dekanacie lelowskim

14. Omówienie stanu badań na temat Fraszek Jana Kochanowskiego i Figlików Mikołaja Reja oraz roli kobiety w

społeczeństwie Polski XVI w.

15. Omówienie bibliografii dotyczącej problemu śmierci w kronice Jana Długosza.


1. B. Miśkiewicz, Wstęp do badań historycznych, Warszawa 1969.

2. A. Swieżawski, Warsztat naukowy historyka, Częstochowa 1999, 2001,


1. M. Handelsman, Historyka, Warszawa 1928 lub reprint Warszawa 2010.

Przedmiot 2

Nazwa przedmiotu Seminarium magisterskie Język wykładowy: polski

Semestr, poziom i typ studiów Semestr 1, rok 1, studia stacjonarne II

stopnia.


Profil kształcenia


1 pkt – 30 godz. zajęć

4 pkt. – 120 godz. kwerendy

biblioteczne i archiwalne

1 pkt – 30 godz. udziału w

konsultacjach

Wymagania wstępne Wiedza z zakresu: historii ziem polskich z lat 1795–1918 oraz historii

powszechnej XIX wieku.



forma zajęć: seminarium, 30 godz.

dydaktycznych.

sposób zaliczenia: zaliczenie na ocenę.

Autor programu: Dr Maciej Trąbski

Prowadzący zajęcia: Dr Maciej Trąbski

Sposób walidacji efektów kształcenia Przygotowanie planu pracy i zebranie bibliografii.

I. Cele kształcenia: Przygotowanie przez studenta planu pracy magisterskiej i zebrania bibliografii umożliwiającej jej

realizacje. Wdrożenie do samodzielnej pracy badawczej, analiza źródeł dotyczących omawianej epoki, itp.



Wykazuje się znajomością podstawowej terminologii fachowej z zakresu nauk humanistycznych i społecznych.

Posiada wiedzę z zakresu metod badawczych i narzędzi warsztatu historyka.

Posiada wiedzę potrzebną do przeprowadzania kategoryzacji, analizy i interpretacji pisanych źródeł historycznych

oraz innych wytworów kultury materialnej.

Rozumie powiązania interdyscyplinarne historii z naukami pomocniczymi historii, innymi naukami i obszarami nauk

oraz docenia i wykorzystuje osiągnięcia tych nauk dla prowadzenia badań historycznych.


Samodzielnie wyszukuje, ocenia, selekcjonuje, gromadzi i wykorzystuje informacje z różnych źródeł wiedzy,

niezbędne do poznania procesu historycznego.

Potrafi krytycznie analizować i interpretować źródła historyczne, stosując odpowiednie metody badawcze.

Potrafi samodzielnie wyszukiwać informacje, przeprowadzać kwerendę i zdobywać wiedzę posługując się

bibliografiami, bazami danych, itp.


Sprawnie organizuje własną pracę, efektywnie planując i zarządzając czasem, krytycznie ocenia efekty swych działań.

Wykazuje się przedsiębiorczością i umiejętnością samokształcenia.

III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: Student ma zaliczony przedmiot po przygotowaniu planu pracy i

zebraniu wystarczającej do jej napisania bibliografii.

Ocena uzależniona jest od aktywności, zaangażowania i wkładu pracy:

ocena 3.0 za przygotowanie planu pracy i znajomość podstaw warsztatu historyka;

ocena 4.0 za przygotowanie planu pracy, podstawowej bibliografii (obejmującej opracowania na badany temat), dobra

znajomość warsztatu historyka ;

ocena 5.0 za bardzo dobrą znajomość warsztatu historyka, przygotowanie planu pracy i pełnej bibliografii

(obejmującej opracowania na badany temat oraz źródła archiwalne).

IV. Treści programowe: 1. Zajęcia organizacyjne

2. – 3. Ustalenie zainteresowań badawczych studentów

4. – 5. Wybór tematu, a następnie tytułu pracy, poprzedzone:

6 – 7. Przygotowanie planu pracy:

8. – 9. Omówienie podstawowych metod badawczych:

10. – 11. Techniczne przygotowanie pracy:

12. – 15. Analiza i dyskusja nad bibliografią.


Dominiczak H., Wstęp do badań historycznych, Częstochowa 1998;

Gambarelli G., Łucki Z., Jak przygotować pracę dyplomową lub doktorską, Kraków 1996.

Gierz W., Jak pisać pracę licencjacką? Poradnik metodyczny, Gdańsk 1998.

Miśkiewicz B., Wstęp do badań historycznych, wyd. 4, Warszawa-Poznań 1985.

Maćkiewicz J., Jak pisać teksty naukowe, Gdańsk 1996.

Mierzwa E.A., Historyka. Wstęp do badań historycznych, Piotrków Trybunalski 2001.

Potęga J., Cyfrowa Biblioteka Narodowa, [w:] Biblioteki cyfrowe. Projekty, realizacje, technologie, red. J. Woźniak-

Kasperek, J. Franke, Warszawa 2007.

Seredyka J., Z zakresu techniki pisania referatów, prac seminaryjnych i magisterskich na studiach historycznych.

Przewodnik metodyczny, Opole 1968.

Stachowiak Z., Metodyka i metodologia pisania prac kwalifikacyjnych, Warszawa 2001.

Urban S., Ładoński W., Jak napisać dobrą pracę magisterską, Wrocław 2001.

Węglińska M., Jak pisać pracę magisterską, Kraków 1997.

Woźniak K., O pisaniu pracy magisterskiej na studiach humanistycznych. Przewodnik praktyczny, Warszawa-Łódź

1998.

Zaczyński W., Poradnik autora prac seminaryjnych, dyplomowych i magisterskich, Warszawa 1995.

Zenderowski R., Praca magisterska. Jak pisać i obronić. Wskazówki metodologiczne, Warszawa 2004.

Zenderowski R., Technika pisania prac magisterskich, Warszawa 2005.


W zależności od wyboru przez studenta tematu pracy magisterskiej.

Przedmiot 2


Semestr, poziom i typ studiów Semestr 2, rok 1, studia stacjonarne II

stopnia.


Profil kształcenia



6 pkt. – 180 godz. kwerendy

biblioteczne i archiwalne

4 pkt. – 120 godz. pracy nad wstępem i

I rozdziałem

1 pkt – 30 godz. udziału w

konsultacjach

Wymagania wstępne Wiedza z zakresu: historii ziem polskich z lat 1795–1918 oraz historii

powszechnej XIX wieku. Znajomość warsztatu naukowego historyka.



forma zajęć: seminarium, 30 godz.

dydaktycznych.

sposób zaliczenia: zaliczenie na ocenę.



Sposób walidacji efektów kształcenia Przygotowanie wstępu i I rozdziału pracy.

I. Cele kształcenia: Przygotowanie przez studenta wstępu i I rozdziału pracy. Dalsze wdrożenie do samodzielnej pracy

badawczej, analiza źródeł dotyczących omawianej epoki, itp.



Wykazuje się znajomością podstawowej terminologii fachowej z zakresu nauk humanistycznych i społecznych.

Posiada wiedzę z zakresu metod badawczych i narzędzi warsztatu historyka.

Posiada wiedzę potrzebną do przeprowadzania kategoryzacji, analizy i interpretacji pisanych źródeł historycznych

oraz innych wytworów kultury materialnej.

Rozumie powiązania interdyscyplinarne historii z naukami pomocniczymi historii, innymi naukami i obszarami nauk

oraz docenia i wykorzystuje osiągnięcia tych nauk dla prowadzenia badań historycznych.


Samodzielnie wyszukuje, ocenia, selekcjonuje, gromadzi i wykorzystuje informacje z różnych źródeł wiedzy,

niezbędne do poznania procesu historycznego.

Potrafi krytycznie analizować i interpretować źródła historyczne, stosując odpowiednie metody badawcze.

Potrafi samodzielnie wyszukiwać informacje, przeprowadzać kwerendę i zdobywać wiedzę posługując się

bibliografiami, bazami danych, itp.


Sprawnie organizuje własną pracę, efektywnie planując i zarządzając czasem, krytycznie ocenia efekty swych działań.

Wykazuje się przedsiębiorczością i umiejętnością samokształcenia.

III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: Student ma zaliczony przedmiot po przygotowaniu wstępu i I rozdziału

pracy magisterskiej.

Ocena uzależniona jest od aktywności, zaangażowania i wkładu pracy:

ocena 3.0 za przygotowany w poprawnej formie wstęp do pracy magisterskiej i zarys I rozdziału;

ocena 4.0 za dobrze przygotowany wstęp do pracy magisterskiej i I rozdział (znajdują się w nich wszystkie istotne dla

tematu informacje, dopracowana pod względem stylistycznym, posiada podstawową bibliografię, potrzebuje drobnych

uzupełnień pod kątem warsztatu);

ocena 5.0 za przygotowanie bardzo dobrego wstępu i I rozdziału (dopracowane pod względem faktografii i stylistyki,

posiadające rozbudowaną bibliografię, warsztat naukowy bez zarzutu).

IV. Treści programowe: 1. – 2. Budowa pracy naukowej,

3 – 6. Omówienie źródeł i literatury naukowej

7. – 10. Przygotowanie wstępu pracy magisterskiej

11. – 15. Prezentacja i dyskusja nad przygotowanymi przez studentów I rozdziałami prac


Dominiczak H., Wstęp do badań historycznych, Częstochowa 1998;

Gambarelli G., Łucki Z., Jak przygotować pracę dyplomową lub doktorską, Kraków 1996.

Gierz W., Jak pisać pracę licencjacką? Poradnik metodyczny, Gdańsk 1998.

Miśkiewicz B., Wstęp do badań historycznych, wyd. 4, Warszawa-Poznań 1985.

Maćkiewicz J., Jak pisać teksty naukowe, Gdańsk 1996.

Mierzwa E.A., Historyka. Wstęp do badań historycznych, Piotrków Trybunalski 2001.

Potęga J., Cyfrowa Biblioteka Narodowa, [w:] Biblioteki cyfrowe. Projekty, realizacje, technologie, red. J. Woźniak-

Kasperek, J. Franke, Warszawa 2007.

Seredyka J., Z zakresu techniki pisania referatów, prac seminaryjnych i magisterskich na studiach historycznych.

Przewodnik metodyczny, Opole 1968.

Stachowiak Z., Metodyka i metodologia pisania prac kwalifikacyjnych, Warszawa 2001.

Urban S., Ładoński W., Jak napisać dobrą pracę magisterską, Wrocław 2001.

Węglińska M., Jak pisać pracę magisterską, Kraków 1997.

Woźniak K., O pisaniu pracy magisterskiej na studiach humanistycznych. Przewodnik praktyczny, Warszawa-Łódź

1998.

Zaczyński W., Poradnik autora prac seminaryjnych, dyplomowych i magisterskich, Warszawa 1995.

Zenderowski R., Praca magisterska. Jak pisać i obronić. Wskazówki metodologiczne, Warszawa 2004.

Zenderowski R., Technika pisania prac magisterskich, Warszawa 2005.


W zależności od wyboru przez studenta tematu pracy magisterskiej.

Przedmiot 2


Semestr, poziom i typ studiów Semestr 1, st. II stopnia , studia

stacjonarne


Profil kształcenia


1 pkt za 30 godz.zajęć, 7 pkt. za 175

godz. przygot. pracy magisterskiej, 1

pkt za 25 godz. konsultacji

Wymagania wstępne Znajomość historii nowożytnej powszechnej i Polski na poziomie akademickim.

Ogólna wiedza humanistyczna.



forma zajęć: seminarium 30 godz. sposób zaliczenia:

zaliczenie

Autor programu: Dr Małgorzata Durbas

Prowadzący zajęcia: Dr Małgorzata Durbas

Sposób walidacji efektów kształcenia Obecność na zajęciach, zaliczenie. Sukcesywne opracowywanie pracy

magisterskiej zgodnie z wymogami.

I. Cele kształcenia: Celem kształcenia jest przygotowanie do samodzielnego napisania pracy magisterskiej w oparciu o

zgromadzoną literaturę przedmiotu oraz źródła archiwalne.


w zakresie wiedzy:

posiada pogłębioną i uporządkowana tematycznie i chronologicznie wiedzę historyczną. Posiada wystarczającą wiedzę z

zakresu metod badawczych aby prowadzić wstępne, samodzielne badania podpierając się konsultacjami. Ponadto posiada

podstawową wiedzę do przeprowadzenia kategoryzacji, analizy i interpretacji pisanych źródeł historycznych oraz innych

wytworów kultury materialnej.

w zakresie umiejętności: samodzielnie stawia hipotezy badawcze i poddaje krytycznej ocenie,

potrafi krytycznie analizować i interpretować źródła historyczne, stosując odpowiednie metody badawcze. Posiada

zdolności niezbędne do samodzielnego przeprowadzania syntezy i analizy porównawczej.


sprawnie organizuje własna pracę efektywnie planując i zarządzając czasem, krytycznie ocenia efekty swych

działań, przestrzega zasad prawa autorskiego.


Ocena bardzo dobra-student powinien posiadać stu procentową frekwencję na zajęciach, starannie przygotowywać się

do zajęć, przedkładać sukcesywnie fragmenty swej pracy i uczestniczyć w dyskusjach .

Ocena dobra- student powinien uczestniczyć w większości zajęć i być do nich przygotowanym, omawiać fragmenty

własnej pracy, uczestniczyć w dyskusjach .

Ocena dostateczna- student powinien przynajmniej posiadać połowę obecności na zajęciach, zabierać głos w dyskusjach,

omawiać postępy przy pisaniu pracy magisterskiej.

Treści programowe: 1. Bibliografie i ich rodzaje oraz sposoby wykorzystania. 2. Ogólna charakterystyka bazy

źródłowej. 3. Przygotowanie do wyboru tematu pracy magisterskiej. 4. Podstawy krytyki historycznej źródeł. 5. Zasady

sporządzania bibliografii, przypisów. 6. Konstrukcja pracy magisterskiej, 7. Projektowanie zawartości pracy i

formułowanie wstępu. 8. Dyskusja nad wybranymi tematami prac i ostateczne ich formułowanie. 9. Sukcesywna

prezentacja fragmentów prac magisterskich. 10. Omawianie prezentowanych fragmentów prac pod względem

merytorycznym i metodologicznym.

Treść merytoryczną przedmiotu stanowią wybrane przez studentów tematy rozpraw magisterskich z zakresu historii

nowożytnej powszechnej i Polski. Tematy są zgodne z wyborem studenta ograniczonym poprzez dostępność do literatury

przedmiotu i bazy źródłowej. szczegółowy wykaz literatury zostanie sprecyzowany poprzez indywidualny

wybór studenta. Metody dydaktyczne pracy ze studentami polegają na objaśnianiu i wyjaśnianiu zasad warsztatu

historyka oraz nadzorze i pomocy w samodzielnej pracy naukowej magistranta.Warunkiem zaliczenia pierwszego roku

jest ustalenie i sprecyzowanie tematu rozprawy magisterskiej, zebranie i zapoznanie sie z literatura przedmiotu oraz

ustaleniu bazy źrółówej. W trakcie zajęć studenci powinni prezentować fragmenty własnych opracowań w oparciu o

wybraną literaturę przedmiotu i źródła związane z przygotowywaną rozprawą.

Literatura podstawowa: A. Świeżawski, Warsztat naukowy historyka, Wstęp do badań historycznych, wyd. III popr.,

Częstochowa 2001; J. Topolski, Metodologia historii,wyd. III, popr., Warszawa 1984; H. Dominiczak, Przygotowanie

pracy magisterskiej z historii, Częstochowa 1996, P. Godziszewski, Ogólne zasady pisania, recenzowania i obrony prac

dyplomowych, Zielona Góra 1987, B. Miśkiewicz , Wstęp do badań historycznych, Warszawa 1985; Buksiński Tadeusz,

Metodologiczne problemy uzasadniania wiedzy historycznej, Warszawa-Poznań 1982.; Mierzwa Edward Alfred,

Historyka. Wstęp do badań historycznych, Piotrków Trybunalski 2001 ; Moszczeńska Wanda, Metodologii historii zarys

krytyczny, Warszawa 1977; Prinke Rafał Tadeusz, Fontes ex machina. Komputerowa analiza źródeł historycznych,

Poznań 2000; Szymański Józef, Nauki pomocnicze historii, Warszawa 2001; Buksiński Tadeusz, Zasady i metody

interpretacji tekstów źródłowych, Poznań 1991; Dziechcińska Hanna, O staropolskich dziennikach podrózy, Warszawa

1991;

Dąbrowski Jan, Dawne dziejopisarstwo polskie, Wrocław 1964; Tekst źródła. Krytyka. Interpretacja, red. Barbara

Trelińska, Warszawa 2005


A. Mączak, Życie codzienne w podróżach po Europie w XVI i XVII wieku, Warszawa 1980; N. Elias, Przemiany

obyczajów w cywilizacji Zachodu, Warszawa 1980.; Cudzoziemcy o Polsce. Relacje i opinie, wybrał i opracował J. Gintel,

t. I, Kraków 1971; J. Delumeau , Reformy chrześcijaństwa w XVI i XVII w. T. 1 Narodziny i rozwój Reformy

protestanckiej, Warszawa 1986.; J. Delumeau, Cywilizacja Odrodzenia, Warszawa 1987; P. Chaunu, Cywilizacja wieku

Oświecenia, Warszawa 1989; J. Baszkiewicz, Historia Francji, Warszawa 1998

M. Howard, Wojna w dziejach Europy, Wrocław 1990

Przedmiot 2.


Semestr, poziom i typ studiów Semestr 2, studia II stopnia , studia

stacjonarne


Profil kształcenia


1 pkt za 30 godz.zajęć, 7 pkt. za 175

godz. przygot. pracy magisterskiej, 1

pkt za 25 godz. konsultacji

Wymagania wstępne Znajomość historii nowożytnej powszechnej i Polski na poziomie akademickim.

Ogólna wiedza humanistyczna.



forma zajęć: seminarium 30 godz. sposób zaliczenia:




Sposób walidacji efektów kształcenia Obecność na zajęciach, zaliczenie. Sukcesywne opracowywanie pracy

magisterskiej zgodnie z wymogami.

I. Cele kształcenia: Celem kształcenia jest przygotowanie do samodzielnego napisania pracymagisterskiej w oparciu o

zgromadzoną literaturę przedmiotu oraz źródła archiwalne.


w zakresie wiedzy:

posiada pogłębioną i uporządkowana tematycznie i chronologicznie wiedzę historyczną. Posiada wystarczającą wiedzę z

zakresu metod badawczych aby prowadzić wstępne, samodzielne badania podpierając się konsultacjami. Ponadto posiada

podstawową wiedzę do przeprowadzenia kategoryzacji, analizy i interpretacji pisanych źródeł historycznych oraz innych

wytworów kultury materialnej.

w zakresie umiejętności: samodzielnie stawia hipotezy badawcze i poddaje krytycznej ocenie,

potrafi krytycznie analizować i interpretować źródła historyczne, stosując odpowiednie metody badawcze.


sprawnie organizuje własna pracę , efektywnie planując i zarządzając czasem, krytycznie ocenia efekty swych

działań, przestrzega zasad prawa autorskiego.

IV. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu:

Ocena bardzo dobra-student powinien posiadać stu procentową frekwencję na zajęciach, starannie przygotowywać się

do zajęć, przedkładać sukcesywnie fragmenty swej pracy i uczestniczyć w dyskusjach.

Ocena dobra- student powinien uczestniczyć w większości zajęć i być do nich przygotowanym, omawiać fragmenty

własnej pracy, uczestniczyć w dyskusjach.

Ocena dostateczna- student powinien przynajmniej posiadać połowę obecności na zajęciach, zabierać głos w dyskusjach,

omawiać postępy przy pisaniu pracy magisterskiej.

Treści programowe: Omawianie prezentowanych fragmentów prac pod względem merytorycznym i metodologicznym.

Treść merytoryczną przedmiotu stanowią wybrane przez studentów tematy rozpraw magisterskich z zakresu historii

nowożytnej powszechnej i Polski. Tematy są zgodne z wyborem studenta ograniczonym poprzez dostępność do literatury

przedmiotu i bazy źródłowej. szczegółowy wykaz literatury zostanie sprecyzowany poprzez indywidualny

wybór studenta. Metody dydaktyczne pracy ze studentami polegają na objaśnianiu i wyjaśnianiu zasad warsztatu

historyka oraz nadzorze i pomocy w samodzielnej pracy naukowej magistranta.Warunkiem zaliczenia pierwszego roku

jest ustalenie i sprecyzowanie tematu rozprawy magisterskiej, zebranie i zapoznanie sie z literatura przedmiotu oraz

ustaleniu bazy źrółówej. W trakcie zajęć studenci powinni prezentować fragmenty własnych opracowań w oparciu o

wybraną literaturę przedmiotu i źródła związane z przygotowywaną rozprawą.

Literatura podstawowa: A. Świeżawski, Warsztat naukowy historyka, Wstęp do badań historycznych, wyd. III popr.,

Częstochowa 2001; J. Topolski, Metodologia historii,wyd. III, popr., Warszawa 1984; H. Dominiczak, Przygotowanie

pracy magisterskiej z historii, Częstochowa 1996, P. Godziszewski, Ogólne zasady pisania, recenzowania i obrony prac

dyplomowych, Zielona Góra 1987, B. Miśkiewicz , Wstęp do badań historycznych, Warszawa 1985; Buksiński Tadeusz,

Metodologiczne problemy uzasadniania wiedzy historycznej, Warszawa-Poznań 1982.; Mierzwa Edward Alfred,

Historyka. Wstęp do badań historycznych, Piotrków Trybunalski 2001 ; Moszczeńska Wanda, Metodologii historii zarys

krytyczny, Warszawa 1977; Prinke Rafał Tadeusz, Fontes ex machina. Komputerowa analiza źródeł historycznych,

Poznań 2000; Szymański Józef, Nauki pomocnicze historii, Warszawa 2001; Buksiński Tadeusz, Zasady i metody

interpretacji tekstów źródłowych, Poznań 1991; Dziechcińska Hanna, O staropolskich dziennikach podrózy, Warszawa

1991;

Dąbrowski Jan, Dawne dziejopisarstwo polskie, Wrocław 1964; Tekst źródła. Krytyka. Interpretacja, red. Barbara

Trelińska, Warszawa 2005

VII. Literatura uzupełniająca:

A. Mączak, Życie codzienne w podróżach po Europie w XVI i XVII wieku, Warszawa 1980; N. Elias, Przemiany

obyczajów w cywilizacji Zachodu, Warszawa 1980.; Cudzoziemcy o Polsce. Relacje i opinie, wybrał i opracował J.

Gintel, t. I, Kraków 1971; J. Delumeau , Reformy chrześcijaństwa w XVI i XVII w. T. 1 Narodziny i rozwój Reformy

protestanckiej, Warszawa 1986.; J. Delumeau, Cywilizacja Odrodzenia, Warszawa 1987; P. Chaunu, Cywilizacja wieku

Oświecenia, Warszawa 1989; J. Baszkiewicz, Historia Francji, Warszawa 1998

Przedmiot 2


Semestr, poziom i typ studiów Semestr 3, stopień drugi, studia

stacjonarne

Liczba punktów ECTS: 16 pkt

Profil kształcenia

ogólnoakademicki 30h zajęć– 1 pkt

380h przygotowania do seminarium,

kwerendy bibliotecznej/archiwalnej,

udziału w konsultacjach,

przygotowania fragmentu pracy

magisterskiej – 15 pkt

Wymagania wstępne Wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne z zakresu Historii XIX w. i

XX wieku oraz stosowania w praktyce elementów warsztatu naukowego

historyka



forma zajęć: seminarium 30h sposób zaliczenia: zaliczenie na ocenę

Autor programu: dr hab. Robert Majzner

Prowadzący zajęcia: dr hab. Robert Majzner


Obecność na zajęciach seminaryjnym, prezentacja wybranego zagadnienia

z zakresu realizowanego tematu badawczego, przygotowanie kolejnego

fragmentu pracy magisterskiej

I. Cele kształcenia: Przygotowanie pracy magisterskiej z wybranej przez studenta tematyki. Seminarium

poświęcone jest historii Polski i powszechnej XX wieku w zakresie problematyki politycznej, ustrojowej,

gospodarczej, wojskowości, kultury, gospodarki, historiografii, biografistyki i monografii miejscowości.



1. Posiada pogłębioną, rozszerzoną i uporządkowaną wiedzę z zakresu głównych zagadnień politycznych,

gospodarczych i społecznych w Polsce, Europie i Świecie po 1918 r.

2. Wykazuje biegłą znajomość historii porównawczej z zakresu dziejów Polski, Europy i Świata w obrębie

wybranej specjalizacji badawczej

3. Zna podstawowe elementy i zasady warsztatu naukowego historyka


1. Przeprowadza pogłębioną krytykę źródeł historycznych

2. Samodzielnie zdobywa źródła, pogłębia wiedzę oraz doskonali umiejętności badawcze

3. Poprawnie merytorycznie i stylistycznie redaguje, komentuje i opatruje przypisami pracę magisterską, zgodnie

z zasadami warsztatu naukowego historyka


1. Dostrzega i formułuje problemy etyczne w pracy historyka

2. Docenia rolę nauk historycznych dla kształtowania świadomego społeczeństwa obywatelskiego jako jednego

fundamentów nowoczesnego społeczeństwa obywatelskiego.

III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: Aktywne uczestnictwo w zajęciach seminarium, prezentacja kolejnego

fragmentu projektu badawczego, przygotowanie kolejnego z zasadniczych rozdziałów pracy magisterskiej. Ocena

końcowa jest wypadkową ocen (w skali od 3.0 do 5.0) wyżej wymienionych elementów składowych.

IV. Treści programowe: 1-2. Wymogi naukowe, merytoryczne, językowe i redakcyjne stawiane pracy magisterskiej:

zasady konstrukcji, wykorzystywanie aparatu naukowego, dbałość o estetykę pracy, redagowanie i formatowanie

tekstu, różnice między pracą kompilacyjną, a plagiatem; 3-14. Prezentacja fragmentu wybranego zagadnienia

badawczego (rozdziału lub przynajmniej podrozdziału pracy magisterskiej), omówienie przygotowanych

fragmentów pracy; 15. Złożenie kolejnego z rozdziałów zasadniczych pracy magisterskiej.

V. Literatura podstawowa: Stosownie do wybranego tematu pracy magisterskiej.

VI. Literatura uzupełniająca: J. Boć, Jak pisać pracę magisterską, Wrocław 1994; H. Dominiczak, Przygotowanie

pracy magisterskiej z historii, Częstochowa 1995; S. Kunowski, Problematyka metodologiczna seminarium

magisterskiego. (Jak pisać pracę magisterską), Lublin 1971; W. Ładoński, S. Urban, Jak napisać dobrą pracę

magisterską, Wrocław 1994.

Przedmiot 2


Semestr, poziom i typ studiów Semestr 4, stopień drugi, studia

stacjonarne


Profil kształcenia

ogólnoakademicki 30h – 1 pkt

25h przygotowanie do zajęć – 1pkt

550h ukończenie pracy

magisterskiej – 22 pkt

60h przygotowania do egzaminu

magisterskiego i udziału w

egzaminie – 2 pkt

Wymagania wstępne Wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne z zakresu Historii XIX w. i

XX wieku oraz stosowania w praktyce elementów warsztatu naukowego

historyka



forma zajęć: seminarium 30h sposób zaliczenia: zaliczenie na

ocenę

Autor programu: dr hab. Robert Majzner

Prowadzący zajęcia: dr hab. Robert Majzner

Sposób walidacji efektów kształcenia Obecność na zajęciach seminaryjnym, prezentacja wybranego

zagadnienia z zakresu realizowanego tematu badawczego, ukończenie

pracy magisterskiej

I. Cele kształcenia: Przygotowanie pracy magisterskiej z wybranej przez studenta tematyki. Seminarium

poświęcone jest historii Polski i powszechnej XX wieku w zakresie problematyki politycznej, ustrojowej,

gospodarczej, wojskowości, kultury, gospodarki, historiografii, biografistyki i monografii miejscowości.



1. Posiada pogłębioną, rozszerzoną i uporządkowaną wiedzę z zakresu głównych zagadnień politycznych,

gospodarczych i społecznych w Polsce, Europie i Świecie po 1918 r.

2. Wykazuje biegłą znajomość historii porównawczej z zakresu dziejów Polski, Europy i Świata w obrębie

wybranej specjalizacji badawczej

3. Zna podstawowe elementy i zasady warsztatu naukowego historyka


1. Przeprowadza pogłębioną krytykę źródeł historycznych

2. Samodzielnie zdobywa źródła, pogłębia wiedzę oraz doskonali umiejętności badawcze

3. Poprawnie merytorycznie i stylistycznie redaguje, komentuje i opatruje przypisami pracę magisterską, zgodnie

z zasadami warsztatu naukowego historyka


1. Dostrzega i formułuje problemy etyczne w pracy historyka

2. Docenia rolę nauk historycznych dla kształtowania świadomego społeczeństwa obywatelskiego jako jednego

fundamentów nowoczesnego społeczeństwa obywatelskiego.

III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: Aktywne uczestnictwo w zajęciach seminarium, prezentacja kolejnego

fragmentu projektu badawczego, przygotowanie i złożenie pracy magisterskiej. Ocena końcowa jest wypadkową

ocen (w skali od 3.0 do 5.0) wyżej wymienionych elementów składowych.

IV. Treści programowe: 1-2. Wymogi naukowe, merytoryczne, językowe i redakcyjne stawiane pracy magisterskiej:

zasady konstrukcji, wykorzystywanie aparatu naukowego, dbałość o estetykę pracy, redagowanie i formatowanie

tekstu, różnice między pracą kompilacyjną, a plagiatem; 3-14. Prezentacja fragmentu wybranego zagadnienia

badawczego (rozdziału lub przynajmniej podrozdziału pracy magisterskiej), omówienie przygotowanych

fragmentów pracy; 15. Złożenie ukończonej pracy magisterskiej.

V. Literatura podstawowa: Stosownie do wybranego tematu pracy magisterskiej.

VI. Literatura uzupełniająca: J. Boć, Jak pisać pracę magisterską, Wrocław 1994; H. Dominiczak, Przygotowanie

pracy magisterskiej z historii, Częstochowa 1995; S. Kunowski, Problematyka metodologiczna seminarium

magisterskiego. (Jak pisać pracę magisterską), Lublin 1971; W. Ładoński, S. Urban, Jak napisać dobrą pracę

magisterską, Wrocław 1994.

Przedmiot 2

Nazwa przedmiotu Seminarium magisterskie


Semestr, poziom i typ studiów: Sem. 3,4; II st., studia stacjonarne Liczba punktów ECTS:

Profil kształcenia Ogólnoakademicki 30 godz. zajęć - pkt ECTS

Wymagania wstępne Ogólna znajomość historii powszechnej i historii Polski wymagana od

studentów którzy ukończyli studia historyczne I stopnia



Autor programu: Dr. hab. Janusz Spyra, prof. AJD

Prowadzący zajęcia: Dr. hab. Janusz Spyra, prof. AJD


Obecność na zajęciach, zabieranie głosu w dyskusji, praca w zespole,

dokonanie wyboru tematu i sformułowanie problemu, zestawienie bibliografii,

opracowanie dwóch rozdziałów pracy.


Zajęcia mają na celu opanowanie warsztatu naukowego historyka dziejów społecznych oraz lokalnych zwłaszcza w

odniesieniu do historii Polski i powszechnej XIX wieku oraz napisanie pracy magisterskiej zgodnie z wymogami

metodyki i metodologii pracy naukowej.


- w zakresie wiedzy student:

Wykazuje się znajomością i rozumieniem terminologii fachowej z zakresu nauk humanistycznych i społecznych,

zwłaszcza historycznej i socjologicznej niezbędnej do opisu i analizy społeczeństw masowych, które narodziły się w XIX

wieku, oraz związanych z tym zjawisk w zakresie wydarzeń politycznych, społecznych, religijnych i kulturalnych.

Zna metody badawcze i narzędzia warsztatu historyka adekwatnych do XIX stulecia, epoki przekształcania się

społeczeństw pozbawionych głosów podanych w społeczeństwa obywateli czynnie biorących udział w życiu publicznym,

szczególnie metod i narzędzi specyficznych dla tematyki wybranej do prowadzenia samodzielnych badań.

Posiada rozszerzoną wiedzę potrzebną do przeprowadzania analizy, krytyki i interpretacji źródeł historycznych, w tym

przede wszystkim nowych typów źródeł typowych dla tego okresu, jak dokumentacja urzędowa, statystyki czy prasa.

Zna w stopniu pogłębionym główne nurty i kierunki rozwoju badań historycznych, z uwzględnieniem najnowszych

dokonań historiografii i metodologii historii, jak również najważniejsze tendencje rozwojowe dziedzin pokrewnych,

przede wszystkim socjologii i badań nad kulturą


Potrafi krytycznie analizować i interpretować źródła historyczne oraz inne źródła informacji o przeszłości, stosując

odpowiednie metody i narzędzia badawcze, wykorzystywać je w twórczy i nowatorski sposób, uwzględniający

osiągnięcia metodologii historycznej i historiografii oraz pokrewnych nauk społecznych, a także w sposób przemyślany i

jasny prezentować rezultaty swoich poszukiwań.

W odniesieniu do badanych zjawisk historycznych stosuje w mowie i w piśmie pogłębioną fachową terminologię

historyczną oraz wywodzącą się z pokrewnych nauk społecznych kiedy jest to uzasadnione.

Potrafi samodzielnie przeprowadzać kwerendę archiwalną i biblioteczną posługując się istniejącą literaturą przedmiotu,

bibliografiami, bazami danych także dostępnymi w internecie oraz zdobywać wiedzę potrzebną do pracy magisterskiej

oraz pod kątem swojego dalszego rozwoju zawodowego.

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: Posiada umiejętność pracy w zespole, począwszy od realizacji wyznaczonych zadań badawczych, jak i dyskusji dla

wypracowania wspólnego stanowiska w odniesieniu do badanego problemu. Przede wszystkim sam sprawnie organizuje

własną pracę.

Charakteryzuje się niezbędnym dla historyka krytycyzmem, zarówno w odniesieniu do efektów swoich własnych działań,

swoich kolegów, umie także krytycznie oceniać dotychczasowy dorobek historiografii, szanując odmienne przekonania

innych bez względu na ich przynależność narodową, etniczną czy religijną.


Obecność, aktywność na zajęciach, aktywność w gromadzeniu i opracowaniu materiałów źródłowych, napisanie części,

następnie całości pracy magisterskiej.

Aby otrzymać ocenę 3 student powinien być regularnie obecny na zajęciach oraz dokonać wyboru tematu pracy

Aby otrzymać ocenę 4 student powinien być regularnie obecny na zajęciach, aktywnie w nich uczestniczyć oraz

zakończyć kwerendę biblioteczną i archiwalną dotyczącą planowanego tematu pracy magisterskiej

Aby otrzymać ocenę 5 student powinien być regularnie obecny na zajęciach, aktywnie w nich uczestniczyć oraz na

podstawie przeprowadzonej kwerendy bibliotecznej i archiwalnej przedstawić ukończoną pracę w wersji roboczej.


1-2. Przypomnienie najważniejszych wymogów metodyki i metodologii pracy naukowej oraz celu pisania pracy

magisterskiej.

Dominiczak H., Przygotowanie pracy magisterskiej z historii. Poradnik metodyczno-metodologiczny, Częstochowa 1998.

Dominiczak H., Wstęp do badań historycznych, Częstochowa 1998.

Miśkiewicz B., Wprowadzenie do badań historycznych, Poznań 1993.

Świeżawski A., Warsztat naukowy historyka. Wstęp do badań historycznych, Wyd. 3 rozszerz. i uzup.; Częstochowa

2001.

Urban Stanisław, Ładoński Wiesław, Jak napisać dobrą pracę magisterską, wyd.3, Wrocław 1999, s. 15-45


Historia i nowoczesność. Problemy unowocześnienia metodologii i warsztatu badawczego historyka, red. J.

Leskiewiczowa, S. Kowalska-Glikman, Wrocław 1974, s. 13-22

Topolski J., Wprowadzenie do historii, Poznań 1998

Lindsay D., Dobre rady dla piszących teksty naukowe, przeł. K. Pesz, Wrocław 1995.

Ihnatowicz Ireneusz, Biernat Andrzej, Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, wyd. 2, Warszawa 2003

3-4. Przypomnienie zasad konstruowania pracy magisterskiej, prowadzenia wywodu i dowodu naukowego

5-6. Przypomnienie zasad konstruowania przypisów i bibliografii

Literatura podstawowa:

Instrukcja wydawnicza Wydawnictwa Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie

Literatura uzupełniająca: Dokumentacja - Przypisy bibliograficzne - Zawartość, forma i struktura PN-ISO 690 / Polski Komitet Normalizacyjny,

Warszawa; 2002 (ustanowiona przez Polski Komitet Normalizacyjny dnia 11 lipca 2002 r. (Uchwała nr 19/2002-o)

Zamiast PN-79/N-01222.07

7-15. Dyskusja i poprawa kolejnych fragmentów prac przedstawianych przez magistrantów

Lektury indywidualne, bezpośrednio związane z podjętym tematem pracy magisterskiej

Przedmiot 2

Nazwa przedmiotu Seminarium magisterskie Język wykładowy:

Polski

Semestr : poziom i typ studiów Semestr 3-4

Studia stacjonarne II stopnia

Liczba punktów ECTS:

22

Profil kształcenia Profil: ogólnoakademicki Sem.3; 10pkt. za

uczestnictwo i

przedstawienie 2 rodz.

Pracy.

Sem. 4; 12 pkt. Za

uczestnictwo i złożenie

ostatecznej wersji

pracy magisterskiej

Wymagania wstępne Przygotowany i zatwierdzony przez Radę Wydziału

Filologiczno-Historycznego temat pracy magisterskiej.

Pełne rozeznanie w stanie badań i zgromadzone

podstawowe źródło do podjęcia tego tematu.

Forma zajęć,

liczba godzin dydaktycznych i

sposób zaliczenia

Forma zajęć: seminarium,

60 godz.

Sposób zaliczenia:

Na ocenę

Autor programu: Dr hab. Marceli Antoniewicz

Prowadzący zajęcia: Dr hab. Marceli Antoniewicz

Sposób walidacji efektów zaliczenie na ocenę w zależności od osiągnięcia efektów

kształcenia kształcenia


Przygotowanie i napisanie pracy magisterskiej.


-w zakresie wiedzy: wydatne pogłębienie wiedzy w obszarze podjętej problematyki pracy

magisterskiej

-w zakresie umiejętności: opanowanie umiejętności przygotowania pisemnej pracy o walorach

naukowych.

-w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: wzbogacenie wiedzy historycznej w zakresie

historii lokalnej i ogólno historycznej.


Sem.3; 10pkt. za uczestnictwo i przedstawienie 2 rodz. Pracy.

Sem. 4; 12 pkt. Za uczestnictwo i złożenie ostatecznej wersji pracy magisterskiej


Zespół prac skoncentrowanych na historii historiografii Polski i Wielkiego Księstwa Litewskiego

(problematyka opinii historiograficznych na temat Wielkiego Księcia Witolda, wielkiego księcia

Zygmunta Kiejstutowicza, ostatniej księżny mazowieckiej Anny Radziwiłłówny, Anny Jagiellonki,

kasztelana Jana ze Szczekocin h. Odrowąż, opinii dawniejszej historiografii na temat pogańskich

wierzeń Słowian i Bałtów – oraz prace z dziedziny heraldyki: o motywach astrologicznych w

heraldyce polskiej, o symbolice Zakonu OO.Paulinów – a także prace dotyczące regionu (starostwo

brzeźnickie w średniowieczu i czasach staropolskich)


J. Topolski, Metodologia historii, Warszawa 1984.

J. Topolski, Teoria wiedzy historycznej, Poznań 1983.


Obszerna literatura odnosząca się do dziedziny podjętej przez studenta problematyki pracy

magisterskiej.

Przedmiot 3

Nazwa przedmiotu Wykład monograficzny

specjalizacyjny zw. z

seminarium

Język wykładowy:

polski


Studia stacjonarne II stopnia


8 (3+5)


Wymagania wstępne Uczestnictwo w seminarium magisterskim

Forma zajęć,


sposób zaliczenia

Wykład

30 godz. (15 w sem. III, 15 w

sem. IV)

Sposób zaliczenia:

Na ocenę



Sposób walidacji efektów

kształcenia

Stosowny do planowanych form efektów kształcenia

(zob. rubryka wyżej)

VII. Cele kształcenia:

Zaprezentowanie studentom stanu badań i najnowszych ustaleń naukowych w

wybranej dziedzinie historii – w tym przypadku dziejów i upadku ludów

jaćwieskich.

VIII. Efekty kształcenia:

-w zakresie wiedzy: przedstawienie pogłębionej wiedzy na temat dziejów i upadku

Bałtyjskach plemion jaćwieskich, zamieszkujących do XIII w północno-

wschodnie terytoria współczesnej Polski oraz tereny leżące w bezpośrednim

pobliżu.

-w zakresie umiejętności: przyswojenie metody komparatystycznej w badaniach

nad społecznościami plemiennymi.

-w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: pobudzenie refleksji nad

„zaginionymi narodami Europy”.

IX. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu:

Obecność na wykładzie, wykazanie zrozumienia w trakcie dyskusji wykładanych

treści ewentualne ich uzupełnienie w oparciu o zalecaną literaturę.

X. Treści programowe:

Tematyka ogólna: Rola i upadek plemion Jaćwieskich na tle dziejów Europy

Środkowo-Wschodniej do początków XIV wieku.

Wykłady – semestr 3

1. Pochodzenie, język i kultura plemion bałtyckich w czasach prehistorycznych i

we wczesnym średniowieczu – problem Sudowów w dziele Ptolemeusza – 2

godz.

2. Plemiona Jaćwięgów. (Sudowów, Dajnowów) w historiografii

późnośredniowiecznej i wczesno nowożytnej – 2 godz.

3. Plemiona bałtyckie przed uformowaniem się monarchii litewskiej za czasów

króla Mendoga – problem ekspansji ruskiej, polskiej i krzyzackiej – 2 godz.

4. Problem Jaćwieży w polityce władcy litewskiego Mendoga (Mindangasa) w

szczególności nadań z lat 1253-1259 na rzecz Zakonu Infladzkiego – 2 godz.

5. Dzieje Jaćwiezy po upadku Mendoga na tle przemian w Europie Środkowej w

drugiej połowie XIII wieku.

6. Topografia i problem granic rozsiedlenia plemion i środkowobałtyjskich w

świetle źródeł i współczesnych badań archeologicznych, historycznych i

językoznawczych 3 godz.

Wykłady - semestr 4

7. Poglądy na temat kultury, organizacji społecznej i wojskowej plemion

jaćwieskich w XII-XIII wieku - 2 godz.

8. Koncentracja władzy oraz problem naczelników plemiennych (nobilów,

kunigasów) – 2 godz.

9. Podboje Jaćwieży ze strony Zakonu Krzyżackiego w kontekście ówczesnych

stosunków międzypaństwowych – 3 godz.

10. Litwa i Jaćwież w czasach panowania wielkiego księcia Trojdena 1262-1282 -

2 godz.

11. Upadek po śmierci wielkiego księcia Trojdena – czy przywódca Jaćwięgów

komand zdradził Litwę ? 2 godz.

12. Eksterminacja plemion Jaćwieskich przez Krzyżaków oraz ich eksodus na

Litwę i do Polski – 2 godz.

13. Czy istniały przesłanki do powstania państwa bałtyjskiego na bazie plemion

jaćwieskich? 2 godz.

XI. Literatura podstawowa:

A. Kamiński, Jaćwież. Terytorium, ludność, stosunki gospodarcze i społeczne,

Łódź 1953

J. Strzelczyk , Jaćwięgowie,[w:] Tegoż, Zapomniane narody Europy,

Wrocław-2006, s. 272-301.

XII. Literatura uzupełniająca:

J. Nalepa, Jaćwięgowie. Nazwa i lokalizacja, Białystok 1964.

J. Jaskanis, Jaćwież w badaniach archeologicznych, „Rocznik Białostocki” t. XIV,

Warszawa 1981, s.49-65.

J.Tyszkiewicz, Najważniejsze problemy historiografii Jaćwieży, „Rocznik

Białostocki”, t.XIV Warszawa 1981, 69-84.

J.Powierski, Rola Jaćwieży w walce ludów Bałtyjskach z agresją krzyżacką

„Rocznik Białostocki” t. XIV, Warszawa 1981, s.87-113.

W.Giełżyński, Jaćwięgowie są wśród nas, Warszawa 2001.

Przedmiot 3

Nazwa przedmiotu Wykład monograficzny zw. z

seminarium


Semestr, poziom i typ studiów: Sem. 1, st. II, studia

stacjonarne


Profil kształcenia Ogólnoakademicki 1 pkt. = 15 godzin.

Wymagania wstępne Tytuł zawodowy licencjata i wiedze ogólna humanistyczna,

szczególnie w dziedzinie historii i języka polskiego

Forma zajęć:

Liczba godzin dydaktycznych:

15

sposób zaliczenia: zaliczenie na

ocenę




kształcenia obecność na zajęciach, zabieranie głosu w dyskusji zadawanie

pytań w trakcie wykładu


Doskonalenie się studenta poprzez możliwość poznania warsztatu badawczego prowadzącego i

szczegółowego poznania problematyki związanej tematyką seminarium magisterskiego.



1. zna terminologię specjalistyczną dotyczącą problematyki historii Kościoła w okresie X w. – I ćw.

XIII w. (K_W01)

2. posiada uporządkowaną i pogłębioną wiedzę na temat historii Kościoła w Polsce w X- I ćw. XIII w.

(K_W02)

3. zna najważniejsze poglądy i teorie historiograficzne dotyczące historii Kościoła w Polsce w okresie

X- I ćw. XIII w. (K_W05)


1. potrafi krytycznie ocenić różne teorie historiograficzne dotyczące dziejów Kościoła w Polsce w

okresie X- I ćw. XIII w. (K_U01)

2. poprawnie posługuje się terminologią fachową dotyczącą historii Kościoła w Polsce w okresie X- I

ćw. XIII w. (K_U03)

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: 1. rozpoznaje w otaczającej go rzeczywistości trwałe efekty działalności średniowiecznego Kościoła w

dziedzinie kultury, cywilizacji i obyczajów, mające wpływ na aktualne życie społeczne i świadomość

(K_K03)

2. jest świadomy roli dziedzictwa kulturowego Kościoła średniowiecznego w ukształtowaniu się

tożsamości narodowej i europejskiej (K_K04)

3. rozumie wartość zabytków architektury kościelnej romańskiej, dzieł sztuki związanych z

działalnościa Kościoła, oraz artefaktów związanych z kultem religijnym jako świadectw historii

tworzących świadomość współczesnego człowieka (K_K05)

III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: obecność na wykładzie, aktywność – zadawanie

pytań, rozmowa na koniec semestru. Na 3 – 2 nieobecności, słaba aktywność, zrozumienie

problematyki wykładu podczas rozmowy na koniec semestru, na 4 – 2 nieobecności i intensywna

aktywność na wykładzie lub wykazania się dobrym zrozumieniem problematyki wykładu w rozmowie

na koniec semestru, na 5 – najwyżej 2 nieobecności i bardzo wysoka aktywność na wykładzie i bardzo

dobre zrozumienie problematyki wykładu w rozmowie końcowej lub mniej niż 2 nieobecności i

aktywność na wykładzie oraz dobre zrozumienie problematyki wykładu w rozmowie końcowej.


1. chrystianizacja Słowian do końca X w/

a) najstarsze wzmianki o prawdziwych lub rzekomych misjonarzach działających wśród

Słowian

b) chrystianizacja Choruntan i Chorwatów

c) chrystianizacja Wielkich Moraw i powstanie liturgii w języku słowiańskim

d) chrystianizacja Bułgarii

e) losy dzieła Cyryla i Metodego w Chorwacji (glagolasze) i Bułgarii (cyrylica)

f) teoria o istnieniu obrządku słowiańskiego na obszarze Małopolski

g) chrystianizacja Rusi w obrządku wschodnim i przyjęcie cyrylicy

2. chrystianizacja państwa Mieszka I

a) motywy decyzji Mieszka i znaczenie wyboru zachodniego kręgu cywilizacyjnego

b) informacje źródłowe na temat chrystianizacji państwa Mieszka (nieliczne przekazy źródeł

narracyjnych, archeologia, językoznawstwo)

c) problem imienia chrzestnego Mieszka

d) przypuszczalne metody pracy misjonarzy

e) pierwsze biskupstwo na ziemiach polskich i spór o jego status prawny

f) zmiany wniesione do państwa Mieszka przez chrześcijaństwo

3. powstanie organizacji kościelnej w Polsce i jej rozwój do reform Henryka Kietlicza (początek

XIII w.)

a) zjazd gnieźnieński i powołanie metropolii gnieźnieńskiej.

b) problem drugiej metropolii

c) kryzys organizacji kościelnej wraz z kryzysem monarchii wczesnopiastowskiej

d) odbudowa państwa i struktur kościelnych przez Kazimierza Odnowiciela i Bolesława

Szczodrego

e) rozwój sieci diecezji w XI i XII w.

f) rola i status prawny Kościoła w państwie

4. zakony i klasztory na ziemiach polskich do końca XII w.

a) najstarsze klasztory (erem 5 Braci, klasztor córki Chrobrego, hipotez co do Trzemeszna i

Łęczycy)

b) benedyktyni (Tyniec, Mogilno, Lubiń)

c) kanonicy regularni (Trzemeszno, Czerwińsk, Ślęża, Wrocław), norbertanie

d) cystersi

e) zakony krzyżowe (joannici, bożogrobcy)

5. życie religijne w Polsce do końca XII w.

a) formy pracy duszpasterskiej

b) przeżytki pogańskie

c) religijność duchownych i religijność świeckich

d) chrystianizacja rytuałów państwowych i publicznych

e) pielgrzymki, relikwie, kult świętych

6. kultura kościelna i najważniejsze zabytki

a) wykształcenie duchownych cudzoziemców i miejscowych

b) szkoły katedralne i klasztorne

c) studia zagraniczne Polaków

d) twórczość intelektualna: historiografia, hagiografia, dokumenty

e) księgozbiory kościelne

f) zabytki architektury i sztuki romańskiej kręgu kościelnego

7. pojawienie się idei krucjat

a) problem pruski, misje św. Wojciecha i św. Brunona z Kwerfurtu

b) idea walki z niewiernymi w czasach Bolesława Krzywoustego

c) przyswojenie idei krucjaty zastępczej od poł. XII w.

8. reformy Henryka Kietlicza

a) reforma gregoriańska w Kościele powszechnym

b) nikłe próby wprowadzania reformy w Polsce w XII w.

c) działalność reformatorska Kietlicza i jej skutki


1. Historia Kościoła w Polsce, t. 1, cz. 1, do r. 1506, red. B. Kumor, Z. Obertyński, Poznań-

Warszawa 1974.

2. J. Kłoczowski, Wspólnoty zakonne w średniowiecznej Polsce, Lublin 2010

3. E. Wiśniowski, Parafie w średniowiecznej Polsce, Lublin 2010.

4. J. Kłoczowski, L. Müllerowa, J. Skarbek, Zarys dziejów Kościoła katolickiego w Polsce,

Kraków 1986

5. K. Górski, Zarys dziejów duchowości w Polsce, Kraków 1986

6. Dzieje Kościoła w Polsce, red. A. Wiencek, Kraków 2008.


1. Animarum cultura. Studia nad kulturą religijną na ziemiach polskich w średniowieczu, t. 1,

Struktury kościelno-publiczne, red. H. Manikowska, W. Brojer, Warszawa 2008

2. W. Baran-Kozłowski, Arcybiskup gnieźnieński Henryk Kietlicz (1199-1219). Działalność

kościelna i polityczna, Poznań 2005.

3. Dzieje teologii katolickiej w Polsce, red. M. Rechowicz, t. 1, Lublin 1974

4. R. Michałowski, Princeps fundator. Studium z dziejów kultury politycznej w Polsce X-XIII


5. Sacrum. Obraz i funkcja w społeczeństwie średniowiecznym. red. A. Pieniądz-Skrzypczak, J.

Pysiak, Warszawa 2005

6. I. Skierska, Obowiązek mszalny w średniowiecznej Polsce, Warszawa 2003.

7. I. Skierska Sabbatha sanctifices. Dzień święty w średniowiecznej Polsce, Warszawa 2008.

8. Kościół w monarchiach Piastów i Przemyślidów, red. Józef Dobosz, Poznań 2009

9. Krzysztof Skwierczyński, Recepcja idei gregoriańskich w Polsce do początku XIII wieku,

Wrocław 2005

10. Roman Michałowski, Zjazd gnieźnieński. Religijne przesłanki powstania arcybiskupstwa

gnieźnieńskiego, Wrocław 2005.

Przedmiot 3


seminarium


Semestr, poziom i typ studiów: Sem. 2, st. II, studia

stacjonarne


Profil kształcenia Ogólnoakademicki 1 pkt. = 15 godzin.

Wymagania wstępne Tytuł zawodowy licencjata i wiedze ogólna humanistyczna,

szczególnie w dziedzinie historii i języka polskiego

Forma zajęć:


15


ocenę




kształcenia obecność na zajęciach, zabieranie głosu w dyskusji zadawanie

pytań w trakcie wykładu


Doskonalenie się studenta poprzez możliwość poznania warsztatu badawczego prowadzącego i

szczegółowego poznania problematyki związanej tematyką seminarium magisterskiego.



1. zna terminologię specjalistyczną dotyczącą problematyki historii Kościoła w okresie I ćw. XIII w.-

początek XVI w. (K_W01)

2. posiada uporządkowaną i pogłębioną wiedzę na temat historii Kościoła w Polsce w I ćw. XIII w. –

początek XVI w.(K_W02)

3. zna najważniejsze poglądy i teorie historiograficzne dotyczące historii Kościoła w Polsce w okresie

I ćw. XIII w. – początek XVI w.(K_W05)


1. potrafi krytycznie ocenić różne teorie historiograficzne dotyczące dziejów Kościoła w Polsce w

okresie I ćw. XIII w. – początek XVI w. (K_U01)

2. poprawnie posługuje się terminologią fachową dotyczącą historii Kościoła w Polsce w okresie I ćw.

XIII w. – początek XVI w. (K_U03)

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: 1. rozpoznaje w otaczającej go rzeczywistości trwałe efekty działalności średniowiecznego Kościoła w

dziedzinie kultury, cywilizacji i obyczajów, mające wpływ na aktualne życie społeczne i świadomość

(K_K03)

2. jest świadomy roli dziedzictwa kulturowego Kościoła średniowiecznego w ukształtowaniu się

tożsamości narodowej i europejskiej (K_K04)

3. rozumie wartość zabytków architektury kościelnej gotyckiej, dzieł sztuki związanych z

działalnościa Kościoła, oraz artefaktów związanych z kultem religijnym jako świadectw historii

tworzących świadomość współczesnego człowieka (K_K05)

III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: obecność na wykładzie, aktywność – zadawanie

pytań, rozmowa na koniec semestru. Na 3 – 2 nieobecności, słaba aktywność, zrozumienie

problematyki wykładu podczas rozmowy na koniec semestru, na 4 – 2 nieobecności i intensywna

aktywność na wykładzie lub wykazania się dobrym zrozumieniem problematyki wykładu w rozmowie

na koniec semestru, na 5 – najwyżej 2 nieobecności i bardzo wysoka aktywność na wykładzie i bardzo

dobre zrozumienie problematyki wykładu w rozmowie końcowej lub mniej niż 2 nieobecności i

aktywność na wykładzie oraz dobre zrozumienie problematyki wykładu w rozmowie końcowej.


1. Przemiany religijne XIII w. na tle przemian społecznych w Polsce

a) reformy religijne Innocentego III. Sobór laterański IV. Upowszechnienie się procesów

kanonizacyjnych.

b) zakończenie budowy sieci parafialnej, prawa obowiązki parafii i parafian

c) upowszechnienie się kaznodziejstwa

d) pogłębiona chrystianizacja wiernych świeckich

e) nowe kulty świętych współczesnych – św. Jadwiga, św. Stanisław, niekanonizowane Kinga,

Jolanta, Salomea, Werner.

2. Nowy typ zakonów – zakony żebracze

a) franciszkanie

b) dominikanie

c) klaryski

d) późniejsi augustianie eremici i karmelici

3. Nowy typ zakonów – zakony rycerskie i szpitalne

a) joannici

b) templariusze

c) rycerze Chrystusowi i kalatrawensi

d) krzyżowcy z gwiazdą

e) duchacy

f) antonianie

4. żeński ruch zakonny

a) norbertanki

b) cysterki

c) benedyktynki

5. Kościół w wielokulturowym państwie po włączeniu Rusi i unii z Litwą

a) zmiany organizacji terytorialnej Kościoła

b) problem rekrutacji duchownych

c) misja wśród pogan

d) stosunek do prawosławnych

e) stosunek do Żydów

6. Kościół polski wobec problemów religijnych późnego średniowiecza

a) stosunek wobec papiestwa w okresie Wielkiej Schizmy

b) koncyliaryzm

c) stosunek do husytyzmu i innych herezji

7. religijność późnośredniowieczna:

a) upowszechnienie się praktyk religijnych i wzrost pobożności indywidualnej

b) mistycyzm

c) wpływy devotio moderna

d) nowe kulty: sanktuarium jasnogórskie, kulty krakowskie, nowe formy pielgrzymowania

8. rola kulturalna Kościoła w późnym średniowieczu

a) Akademia Krakowska

b) inne kościelne ośrodki życia intelektualnego

c) architektura i sztuka gotycka


1. Historia Kościoła w Polsce, t. 1, cz. 1, do r. 1506, red. B. Kumor, Z. Obertyński, Poznań-

Warszawa 1974.

2. J. Kłoczowski, Wspólnoty zakonne w średniowiecznej Polsce, Lublin 2010

3. E. Wiśniowski, Parafie w średniowiecznej Polsce, Lublin 2010.

4. J. Kłoczowski, L. Müllerowa, J. Skarbek, Zarys dziejów Kościoła katolickiego w Polsce,

Kraków 1986

5. K. Górski, Zarys dziejów duchowości w Polsce, Kraków 1986

6. Dzieje Kościoła w Polsce, red. A. Wiencek, Kraków 2008.


1. Animarum cultura. Studia nad kulturą religijną na ziemiach polskich w średniowieczu, t. 1,

Struktury kościelno-publiczne, red. H. Manikowska, W. Brojer, Warszawa 2008

2. Dzieje teologii katolickiej w Polsce, red. M. Rechowicz, t. 1, Lublin 1974

5. Sacrum. Obraz i funkcja w społeczeństwie średniowiecznym. red. A. Pieniądz-Skrzypczak, J.

Pysiak, Warszawa 2005

6. I. Skierska, Obowiązek mszalny w średniowiecznej Polsce, Warszawa 2003.

7. I. Skierska Sabbatha sanctifices. Dzień święty w średniowiecznej Polsce, Warszawa 2008.

8. S. Bylina, Religijność późnego średniowiecza. Chrześcijaństwo a kultura tradycyjna w

Europie środkowo-wschodnie w XIV-XV w., Warszawa 2009.

9. P. Kras, Husyci w piętnastowiecznej Polsce, Lublin 1998

10. S. Bylina, Chrystianizacja wsi polskiej u schyłku sra 2009.

9. P. Kras, Husyci w piętnastowiecznej Polsce, Lublin 1998

10. S. Bylina, Chrystianizacja wsi polskiej u schyłku średniowiecza, Warszawa 2002

11. J. Szymański, Ruchy heretyckie na Śląsku w XIII i XIV wieku, bm. 2007.

12. A. Witkowska, Sancti. Miracula. Peregrinationes, Lublin 2009.

13. A. Witkowska, Kulty pątnicze piętnastowiecznego Krakowa, Lublin 1984.

14. U. Borkowska, Królewskie modlitewniki. Studium z kultury religijnej epoki Jagiellonów

(XVI początek XVI wieku), Lublin 1999.

15. K Bracha, Nauczanie kaznodziejskie w Polsce późnego średniowiecza. Sermones dominicales

et festivales z tzw. kolekcji Piotra z Miłosławia, Kielce 2007.

.

Przedmiot 3


związany z seminarium


Semestr, poziom i typ studiów semestr 1-2, rok 1, studia

stacjonarne II stopnia.


Profil kształcenia profil: ogólnoakademicki 2 pkt – 30 godz. wykładu

Wymagania wstępne Wiedza z zakresu przedmiotu: Historia ziem polskich z lat 1795–

1918


dydaktycznych i sposób

zaliczenia

forma zajęć: wykład

specjalizacyjny, 30 godz.

dydaktycznych.


ocenę




kształcenia

Obecność na zajęciach i uwaga mająca na celu przyswojenie przez

studenta treści wykładów

I. Cele kształcenia: Zajęcia mają na celu pogłębienie wiedzy studentów zakresu historii polskiej

wojskowości lat 1815–1831.



Wykazuje się znajomością terminologii fachowej z zakresu historii wojskowości epoki

postnapoleońskiej.

Prezentuje uporządkowaną tematycznie oraz chronologicznie pogłębioną i rozszerzoną wiedzę na

temat zagadnień związanych z historią Polski lat 1815–1831 (konstytucyjne Królestwo Polskie i

powstanie listopadowe) oraz wiedzę na poziomie zaawansowanym z historii polskiej wojskowości

lat 1815–1831.

Posiada rozszerzoną wiedzę potrzebną do przeprowadzania kategoryzacji, wartościowania, analizy

i interpretacji pisanych źródeł historycznych oraz innych wytworów kultury materialnej.

Rozumie powiązania interdyscyplinarne historii z naukami pomocniczymi historii, takimi jak:

bronioznawstwo, mundurologia, weksygologia, czy falerystyka, dla prowadzenia badań

historycznych w zakresie historii wojskowości.


Jest wstanie samodzielne formułować opinie na temat kluczowych zagadnień z zakresu historii

polskiej wojskowości lat 1815–1831.


Ma świadomość znaczenia ciągłości tradycji dla badania historii polskiej wojskowości.

Rozumie wartość zabytków kultury materialnej obecnych w otaczającym nas krajobrazie, np.

fortyfikacje z lat 1815–1831 w Modlinie, czy w Zamościu, i upowszechnia wiedzę o potrzebie ich

ochrony.


III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: Ocena uzależniona od obecności studenta na zajęciach

oraz udział w dyskusji po zakończeniu wykładu przez prowadzącego. Obecność minimum na 2/3 zajęć

ocena dostateczna, obecność na 2/3 zajęć i kreatywna dyskusja po wykładzie ocena dobra, obecność

na wszystkich zajęciach i kreatywna dyskusja po wykładzie ocena bardzo dobra.


1. Rodowód i tradycje armii Królestwa Polskiego;

2. Komisja Rządowa Wojny i Wódz Naczelny;

3. – 5. Organizacja, uzbrojenie i umundurowanie poszczególnych rodzajów broni i służb Wojska

Polskiego w latach 1815–1830;

6. Szkolnictwo wojskowe w Królestwie Polskim;

7. Armia rosyjska w latach 1815–1830;

8. Przebieg wypadków Nocy Listopadowej;

9. Rozbudowa Wojska Polskiego po wybuchu powstania;

10. Pierwsze starcia wojny polsko-rosyjskiej

11. Bitwa pod Grochowem 25 II 1831 r.;

12. Ofensywa na szosie brzeskiej;

12. Wyprawa gen. Dwernickiego na Wołyń;

14. Wyprawa na gwardie i jej konsekwencje;

15. Działania II Korpusu Polskiego i upadek stolicy;


Chojnicki S., Mikuła W., Polska sztuka wojenna (1795–1864), Warszawa 2000;

Dzieje oręża polskiego, pod red. M. Anusiewicza, t. II 1794–1938 Eligiusz Kozłowski, Warszawa

1968;

Gembarzewski B., Wojsko Polskie. Królestwo Polskie 1815–1830, Warszawa 1903;

Puzyrewski A., Wojna polsko-ruska 1831 r., Warszawa 1899;

Tokarz W., Armia Królestwa Polskiego (1815–1831), Piotrków 1917;

Tokarz W., Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831, Warszawa 1993;

Wypisy źródłowe do historii polskiej sztuki wojennej, z. XII, Polska sztuka wojenna w latach

1815–1831, opr. W. Lewandowski, E. Kozłowski i M. Krwawicz, Warszawa 1959;


Askenazy S., Ministerium Wielhorskiego 1815–1816, Warszawa 1898;

Bloch C., Generał Ignacy Prądzyński 1792–1850, Warszawa 1974;

Chojnacki M., Wojsko Polskie w 1823 r. i Manewry pod Brześciem, „Studia i Materiały do Historii

Wojskowości” 1971, t. 17, cz. 1;

Łoś R., Artyleria Królestwa Polskiego 1815–1831, Warszawa 1991;

Maciejewski M., Broń palna wojsk polskich 1797–1831, Wrocław 1980;

Przewalski S., Bitwa pod Białołęką, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, t. 7, cz. 2;

Przewalski S., Bitwa pod Grochowem, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, t. 16, cz. 2;

Strzeżek T., Działania korpusu gen. Umińskiego nad Narwią i jego udział w polskiej ofensywie na

szosie brzeskiej w marcu i kwietniu 1831 r., „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1993, t.

35;

Strzeżek T., Kawaleria Królestwa Polskiego w powstaniu listopadowym, Olsztyn 2006;

Strzeżek T., Polska ofensywa wiosenna w 1831 roku. Zaprzepaszczona szansa powstania

listopadowego, Oświęcim 2011;

Tarczyński M., Generalicja powstania listopadowego, Warszawa 1988;

Tokarz W., Bitwa pod Ostrołęką, Poznań 1922;

Tokarz W., Sprzysiężenie Wysockiego i Noc Listopadowa, Kraków 1925;

Trąbski M. Kawaleria Królestwa Polskiego 1815–1830, Warszawa 2011;

Wimmer J., Historia piechoty polskiej do 1864 roku, Warszawa 1978;

Wojsz J., Działania grupy gen. Tomasza Łubieńskiego podczas wyprawy na gwardię, „Studia i

Materiały do Historii Wojskowości” 1969, t. 15, cz. 1.

Przedmiot 3.

Nazwa przedmiotu Wykład monograficzny do

seminarium:


Wybrane zagadnienia z historii

powszechnej nowożytnej

Semestr, poziom i typ studiów Semestr 2 studia II stopnia ,

studia stacjonarne



Liczba godzin 15.

1pkt za 15 godz. ćwiczeń.

Wymagania wstępne Znajomość historii powszechnej nowożytnej . Ogólna wiedza

akademicka



zaliczenia

forma zajęć: wykład 15 godz. sposób zaliczenia: zaliczenie na

ocenę, złożenie pracy kontrolnej




kształcenia

Obecność na wykładzie; pisemna praca zaliczeniowa, zaliczenie na

ocenę.

I. Cele kształcenia:Przybliżenie postaci króla Stanisława Leszczyńskiego na tle wielkomocarstwowej

polityki europejskiej w połowie XVIII wieku oraz jego działalność kulturalno-oświatowa i społeczno-

gospodarcza w księstwie Lotaryngii i Baru.


w zakresie wiedzy:

Zna fachową terminologię z zakresu nauk humanistycznych, rozumie i potrafi zinterpretować różnice

w ujęciach historiograficznych wynikające z odmiennych stanowisk w pojmowaniu procesów

historycznych. Posiada wiedzę w zakresie powiązań interdyscyplinarnych historii z naukami

pomocniczymi historii.


Wykorzystuje osiągnięcia historiografii dla konstruowania merytorycznych wypowiedzi na konkretny

temat oraz formułuje samodzielnie opinie i wnioski na temat kluczowych zagadnień z zakresu nauk

humanistycznych.


sprawnie organizuje własna pracę, rozumie konieczność przestrzegania norm etycznych w pracy

historyka. Przestrzega zasad prawa autorskiego.


Obecność na wykładzie;

Ocena bardzo dobra-student powinien posiadać stu procentową frekwencję na wykładach, być

skupionym i uważnym oraz przedłożyć wyznaczoną pracę kontrolną.

Ocena dobra- student powinien uczestniczyć w większości zajęć i być przygotowanym, przedłożyć

wyznaczoną pracę kontrolną.

Ocena dostateczna- student powinien przynajmniej posiadać połowę obecności na zajęciach, złożyć

pracę kontrolną.

VI Treści programowe:

1.Francja na przełomie XVI i XVII wieku; 2. Rozwój nauki i kultury europejskiej w XVII wieku;3.

Car Piotr I Wielki; 4.Cesarstwo Habsburgów w XVIII w.; 5. Funkcje ogrodów w XVII i XVIII

wieku;5. Funkcje ogrodów w XVII i XVIII wieku;6. Prusy w XVIII wieku; 7. Francja Ludwika XV i

Marii Leszczyńskiej; 8. Absolutyzm oświecony.


Wójcik Z., Historia powszechna XVI-XVII wieku, Warszawa 1999; Bazylow L., Historia powszechna

1492-1648, Warszawa 2001; Baszkiewicz J., Historia Francji. Ossolineum, 1978; Khun T.S.,

Struktura rewolucji naukowych, Warszawa 2009.; Labuda G., Innowacje przełomowe w rozwoju

kultury i cywilizacji, [w:] Kultura polityczna w Polsce, Poznań 2000; Rolbiecki W., Akademie włoskie

w latach 1454–1667, początek towarzystw naukowych jako typu instytucji, Wrocław – Warszawa

1977; Bernal J.D., Nauka w dziejach, tłum. S. Garczyński, Warszawa 1960; Rostworowski E.,

Historia powszechna wiek XVIII, Warszawa 1998; Bazylow Ludwik, Historia Rosji, T. 1, Warszawa

1983; Pipes R., Rosja carów, Warszawa 2000; A. Wheatcroft, Habsburgowie, Kraków 2000; Bues

A., Historia Niemiec XVI-XVIII wieku, Wydawnictwo TRIO, Warszawa 1998 ; Czapliński W., Galos

A., Korta W., Historia Niemiec, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1981.; Krasuski J.,

Historia Niemiec, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 2002; Majdecki L., Historia ogrodów, t.I

i II, Warszawa 2007; Charageat M.,, Sztuka ogrodów, Warszawa 1978; Bogdanowski J., Polska

sztuka ogrodowa, Kraków 1999; Bogdanowski J, Polskie ogrody ozdobne, Warszawa 2000; ;

Skwarczyńska M.,Ogrody króla Stanisława Leszczyńskiego w Lotaryngii w latach 1737-1766.,

Warszawa 2005; Salmonowicz S., Prusy - dzieje państwa i społeczeństwa, Warszawa 2004;

Zakrzewski A.J.,Stanisława Leszczyńskiego "idea pokoju", Kraków 2003; Chaunu P., Cywilizacja

wieku Oświecenia, Warszawa 1989

Literatura uzupełniająca:

Napierała P., Paryż i Wersal czasów Voltaire'a i Casanovy, Kraków 2012; Forycki M. Chorografia

Rzeczypospolitej szlacheckiej w Encyklopedii Diderota i d`Alemberta, Poznań 2011; Wiek XVIII.

Polska i świat. Księga poświęcona Bogusławowi Leśnodorskiemu, Warszawa 1974; Libiszowska Z.,

Historiografia francuska o Polsce w dobie Stanisława Leszczyńskiego, [w :] Kwartalnik Historii

Nauki i Techniki, rok XXIII , nr 1.; Korzon K., Polonica w Encyklopedii Diderota, „Pamiętnik

Literacki” 1950, z. 3, ss. 1072-1081. Duroselle J.B., Historia narodów Europy, Warszawa 2002;

Historia Europy, pod red. Mączaka, Wrocław 1996

Braudel F., Gramatyka cywilizacji, Warszawa 2006; Historia życia prywatnego, pod red. Perrotz,

Warszawa 1999

Największe wydarzenia w historii świata, pod red., J. Marseille’a, Larousse 1992; Anusik Z., Karol

XII, Wrocław 2006; Serczyk W., Połtawa 1709., seria: "Historyczne bitwy", MON, Warszawa 1982.

(wyd. I); Serczyk W, Piotr I Wielki, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław 1990,; Ogród.

Forma-Symbol-Marzenie. Katalog wystawy,pod. red. M. Szafrańskiej, Zamek Królewski w

Warszawie, Warszawa 1998.

Baszkiewicz J., Henryk IV Wielki, Warszawa 1995; Grzybowski S., Henryk Walezy, Wrocław 1980 ;

Baszkiewicz J., Richelieu, Warszawa 1984.

Przedmiot 3


seminarium


Semestr, poziom i typ studiów: Sem. 3; II st. studia stacjonarne Liczba punktów ECTS: 1

Profil kształcenia

Ogólnoakademicki 15 godz. zajęć – 0,5 pkt ECTS

15 godz. zadanych lektur – 0,5

pkt

Wymagania wstępne Ogólna znajomość historii powszechnej i historii Polski na

poziomie studiów historycznych II stopnia



15


ocenę




kształcenia

obecność na zajęciach, aktywny udział np. poprzez odpowiedzi na

pytania prowadzącego


Celem zajęć jest refleksja nad celowością prowadzenia badań naukowych w zakresie historii oraz

najnowszymi dyskusjami metodologicznymi, zwłaszcza w zakresie badań nad historią społeczną XIX

wieku jak również innych teoretycznych i praktycznych kwestii związanych z pracą historyką i

przygotowywaną pracą magisterską.



Wykazuje się znajomością terminologii fachowej z zakresu nauk humanistycznych i społecznych,

zwłaszcza pojęć historycznych i socjologicznych, używanych do opisu zjawisk typowych dla

społeczeństw masowych, takich jak nowoczesne narody, sposoby komunikacji społecznej szerokiego

zasięgu, oddziaływanie elit na szerokie warstwy społeczne itp.

Nabycie rozszerzonej wiedzę potrzebnej do przeprowadzania analizy i interpretacji pisanych źródeł

historycznych, zwłaszcza tych typowych dla XIX wieku, jak źródła statystyczne, dokumentacja typu

urzędowego, prasa.

Nabycie wiedzy odnośnie metod badawczych i narzędzi warsztatu historyka historii społecznej XIX

wieku ze szczególnym uwzględnieniem badań historii lokalnej oraz specyficznych umiejętności

warsztatowych związanej z tematyką wybraną do prowadzenia samodzielnych badań

Pogłębiona znajomość głównych nurtów i kierunków rozwoju badań historycznych, z uwzględnieniem

najnowszych dokonań historiografii i metodologii historii w zakresie historii społecznej, historii życia

codziennego oraz historii grup społecznych dotąd pomijanych w dyskursie historycznym.


Potrafi bardziej krytycznie analizować i interpretować źródła historyczne, stosując odpowiednie

metody i narzędzia badawcze oraz w twórczy i nowatorski sposób, uwzględniający najnowsze

osiągnięcia metodologii historycznej i historiografii, jak także nauk pokrewnych, a także umie

prezentować rezultaty swoich poszukiwań.

Stosuje poprawnie i umiejętnie zarówno w mowie i w pracach pisanych fachową terminologię

historyczną w zakresie historii społecznej, pokrewnych nauk społecznych, wykazuje się znajomością

aktualnych dyskusji metodologicznych w zakresie historii i nauk pokrewnych.

Potrafi samodzielnie przeprowadzać kwerendę archiwalną i biblioteczną posługując się istniejącą

literaturą, bibliografiami, bazami danych dostępnymi także w internecie oraz zdobywać wiedzę pod

kątem planowanego wyboru tematu pracy magisterskiej oraz swojego rozwoju zawodowego

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: Sprawnie organizuje wykonywaną pracę, zarówno samodzielnie jak i w zespole, jest krytyczny wobec

dotychczasowych ustaleń, ale też krytycznie ocenia efekty swych działań.

Umie zachować niezbędną bezstronność badawczą, umiejąc jasno formułować swoje stanowisko, ale

przyjmując jako oczywistość, że musi one być weryfikowane w dyskusji, przez co szanuje odmienne

przekonania innych bez względu na ich przynależność narodową, etniczną czy religijną.


Aby otrzymać ocenę 3 student powinien być obecny na 12 zajęciach na 15.

Aby otrzymać ocenę 4 student powinien być obecny na 13 zajęciach na 15, odpowiadać na zadawane

pytania i wykazywać zainteresowanie wykładem.


pytania w stopniu wskazującym na znajomość rzeczy i wykazywać żywe zainteresowanie wykładem.


1-2. Dlaczego historia? W ogóle „Po co nam historia”.

3-4. O kształtowaniu się historii jako wiedzy. Historia a pamięć.

5. Retoryka, nauka moralności czy literatura w szacie pracy naukowej?.

6-7. Czy historia jest i czy może być nauką. Szkoła Annales i jej postulaty.

8-9. Fakt polityczny a fakt społeczny. Od historii politycznej do społecznej.

10-11. „Wielka” historia a świat widziany z perspektywy zwykłego człowieka. O roli jednostki w

historii w okresie kształtowania się zjawisk masowych.

12-13. Jak być powinno a jak było. Prawo stanowione a jego znaczenie w dziejach nowoczesnego

świata

14-15. Historia powszechna a pisanie historii lokalnej.


Braudel Fernand, Historia i trwanie, przeł. Bronisław Geremek, wyd. 2, Warszawa 1999.

Historia życia prywatnego. Red. Ph. Aries, G. Duby, T. 4: Od rewolucji francuskiej do I wojny

światowej, red. M. Perrot, Wrocław etc. 1999.

Kaczyńska E., Człowiek przed sądem. Społeczne aspekty przestępczości w Królestwie Polskim 1815-

1914, Warszawa 1982.

Zamorski Krzysztof, Dziwna rzeczywistość. Wprowadzenie do ontologii historii, Kraków 2008.

Po co nam historia. Przełożyła Maria Mróz, wstępem opatrzył T. Łepkowski, Warszawa 1985.

Pomian Krzysztof, Historia. Nauka wobec pamięci, Lublin 2006.

Sójka - Zielińska K., Wielkie kodyfikacje cywilne XIX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu

Wrocławskiego, Warszawa 1973.


Bloch Marc, Pochwała historii czyli o zawodzie historyka, przekł. W. Jedlicka, Warszawa 1960.

Dziadzio Andrzej, Monarchia konstytucyjna w Austrii (1867 - 1914) : władza - obywatel – prawo,

Kraków 2001

Grzybowski Konstanty, Galicja 1848 – 1914. Historia ustroju politycznego na tle historii ustroju

Austrii, Wrocław 1959.

Inteligencja polska pod zaborami. Inteligencja polska XIX i XX wieku, pod red. R. Czepulis-Rastenis,

t. I-VI, Warszawa 1978-1991.

Olszewski D., Polska kultura religijna na przełomie XIX i XX wieku, Warszawa 1996.

Sikorska-Kulesza J., Zło tolerowane. Prostytucja w Królestwie Polskim w XIX wieku. Warszawa

2004.

Społeczeństwo i polityka - dorastanie do demokracji. Kultura polityczna w Królestwie Polskim na

początku XX wieku, red. A. Żarnowska, T. Wolsza, Warszawa 1993.

Wojtkowiak Z., Nauki pomocnicze historii najnowszej. Źródłoznawstwo - źródła narracyjne. Cz. 1,

Pamiętnik, tekst literacki, Poznań 2001.

Przedmiot 3


seminarium


Semestr, poziom i typ studiów: Sem. 4; II st. studia stacjonarne Liczba punktów ECTS: 1

Profil kształcenia

Ogólnoakademicki 15 godz. zajęć – 0,5 pkt ECTS

15 godz. zadanych lektur – 0,5

pkt

Wymagania wstępne Ogólna znajomość historii powszechnej i historii Polski wymagana

od studentów którzy ukończyli studia historyczne I stopnia



15


ocenę




kształcenia

obecność na zajęciach, aktywny udział, praca końcowa


Celem zajęć jest refleksja nad celowością prowadzenia badań naukowych w zakresie historii oraz

najnowszymi dyskusjami metodologicznymi, zwłaszcza w zakresie badań nad historią społeczną XIX

wieku jak również innych teoretycznych i praktycznych kwestii związanych z pracą historyka i

przygotowywaną praca magisterską



Wykazuje się znajomością terminologii fachowej z zakresu nauk humanistycznych i społecznych,

zwłaszcza pojęć historycznych i socjologicznych, używanych do opisu zjawisk typowych dla

społeczeństw masowych, takich jak nowoczesne narody, sposoby komunikacji społecznej szerokiego

zasięgu, oddziaływanie elit na szerokie warstwy społeczne itp.

Nabycie rozszerzonej wiedzę potrzebnej do przeprowadzania analizy i interpretacji pisanych źródeł

historycznych, zwłaszcza tych typowych dla XIX wieku, jak źródła statystyczne, dokumentacja typu

urzędowego, prasa.

Nabycie wiedzy odnośnie metod badawczych i narzędzi warsztatu historyka historii społecznej XIX

wieku ze szczególnym uwzględnieniem badań historii lokalnej oraz specyficznych umiejętności

warsztatowych związanej z tematyką wybraną do prowadzenia samodzielnych badań

Pogłębiona znajomość głównych nurtów i kierunków rozwoju badań historycznych, z uwzględnieniem

najnowszych dokonań historiografii i metodologii historii w zakresie historii społecznej, historii życia

codziennego oraz historii grup społecznych dotąd pomijanych w dyskursie historycznym.


Potrafi bardziej krytycznie analizować i interpretować źródła historyczne, stosując odpowiednie

metody i narzędzia badawcze oraz w twórczy i nowatorski sposób, uwzględniający najnowsze

osiągnięcia metodologii historycznej i historiografii, jak także nauk pokrewnych, a także umie

prezentować rezultaty swoich poszukiwań.

Stosuje poprawnie i umiejętnie zarówno w mowie i w pracach pisanych fachową terminologię

historyczną w zakresie historii społecznej, pokrewnych nauk społecznych, wykazuje się znajomością

aktualnych dyskusji metodologicznych w zakresie historii i nauk pokrewnych.

Potrafi samodzielnie przeprowadzać kwerendę archiwalną i biblioteczną posługując się istniejącą

literaturą, bibliografiami, bazami danych dostępnymi także w internecie oraz zdobywać wiedzę pod

kątem planowanego wyboru tematu pracy magisterskiej oraz swojego rozwoju zawodowego

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: Sprawnie organizuje wykonywaną pracę, zarówno samodzielnie jak i w zespole, jest krytyczny wobec

dotychczasowych ustaleń, ale też krytycznie ocenia efekty swych działań.

Umie zachować niezbędną bezstronność badawczą, umiejąc jasno formułować swoje stanowisko, ale

przyjmując jako oczywistość, że musi one być weryfikowane w dyskusji, przez co szanuje odmienne

przekonania innych bez względu na ich przynależność narodową, etniczną czy religijną.


Obecność, zainteresowanie, praca końcowa na wybrany temat związany z problematyką wykładu

Aby otrzymać ocenę 3 student powinien być obecny na 12 zajęciach na 15 oraz napisać pracę z

wynikiem pozytywnym


pytania oraz napisać pracę z wynikiem dobrym


pytania w stopniu wskazującym na znajomość rzeczy oraz napisać pracę z wynikiem bardzo dobrym


1-2. Historia Polski a historia regionów (na przykładzie procesów narodotwórczych w XIX wieku).

3-4. Historia a socjologia ( o znaczeniu kategoryzacji grup i zjawisk społecznych).

5-6. Wapno i alabaster. Praca ze źródłami typu urzędowego.

7-8. Literatura a historia. Dzieła „literackie” jako źródło historyczne.

9-10. Komputer w warsztacie historyka. Jak czytać statystyki i dane demograficzne.

11-12. Historyk i wielkie modele życia społecznego.

13-14. Historia „głównego” nurtu i jej marginesy. Nowe spojrzenie na historię grup dominujących i

zdominowanych.

15. O użytkowych i naukowych pożytkach z poznawania historii.

V. Literatura podstawowa: Biografia, historiografia, dawniej i dziś : biografia nowoczesna - nowoczesność biografii, red. R.

Kasperowicz, E. Wolicka, Lublin [2005].

Dzieło literackie jako źródło historyczne, red. Z. Stefanowska i J. Sławiński, Warszawa 1978.

Grabski A. F., Spór o prawa dziejowe : kontrowersje wokół Henry'ego Thomasa Buckle'a w Polsce

w dobie pozytywizmu, Lublin 2002.

Kizwalter Tomasz, O nowoczesności narodu. Przypadek Polski, Warszawa 1999.

Kulecka Alicja, Wapno i alabaster. Biurokratyczna wizja rzeczywistości w raportach urzędowych

Królestwa Polskiego (1815-1867), Warszawa 2005.

Pomian Krzysztof, Przeszłość jako przedmiot wiedzy, Warszawa 2010.

Psyche i Klio, Historia w oczach psychohistoryków, red. T. Pawelec, Lublin 2002.

Stawiak – Ososińska M., Ponętna, uległa, akuratna. Ideał i wizerunek kobiety polskiej połowy XIX

wieku (w świetle ówczesnych poradników, Kraków 2009.

Volkov S., Pomysł na nowoczesność. Żydzi niemieccy w XIX i na początku XX wieku, übers. v.

Justyna Górny und Patrycja Pieńkowska, Warszawa 2005.


Bloch M., Pochwała historii czyli o zawodzie historyka, przekł. W. Jedlicka, Warszawa 1960.

Bończa Tomaszewski Nikodem, Źródła narodowości. Powstanie i rozwój polskiej świadomości w II

połowie XIX i na początku XX wieku, Wrocław 2006.

Chlebowczyk, J., Procesy narodotwórcze we wschodniej Europie środkowej w dobie kapitalizmu (od

schyłku XVIII do początków XX w.), Kraków 1975.

Górkiewicz M., Ceny w Krakowie w latach 1796-1914 Poznań, 1950.

Hroch Miroslav, Národy nejsou dílem náhody. Příčiny a předpoklady utváření moderních evropských

národů, Praha 2009.

Kocka Jürgen, O historii społecznej Niemiec, Poznań 1997.

Wychowanie w rodzinie polskiej od schyłku XVIII do połowy XX wieku, red. K. Jakubiak i A.

Winiarz, Bydgoszcz 2000.

Przedmiot 3

Nazwa przedmiotu


związany z seminarium:

Procesy społeczno-gospodarcze

zachodzące na ziemiach b.

Rzeczpospolitej w 2. poł. XVIII

i w XIX w.


Semestr, poziom i typ studiów Semestr 3, II st. Studia

stacjonarne



Wymagania wstępne Wiedza ogólna z zakresu historii politycznej, społecznej i

gospodarczej epoki.



zaliczenia

forma zajęć: wykład 15 godzin sposób zaliczenia: zaliczenie z

oceną.

Autor programu: Prof. Andrzej J. Zakrzewski

Prowadzący zajęcia: Prof. Andrzej J. Zakrzewski


kształcenia

Obecność na zajęciach; ocena pracy pisemnej.


Celem wykładu jest pogłębienie wiadomości o procesach społeczno-gospodarczych zachodzących na

ziemiach b. Rzeczpospolitej w drugiej połowie XVIII i w XIX w.



- zna terminologię fachową z zakresu nauk humanistycznych;

- posiada pogłębioną wiedzę odnośnie metod badawczych;

- posiada rozszerzona wiedzę niezbędna do przeprowadzenia kategoryzacji, wartościowania, analizy i

interpretacji źródeł historycznych;

- zna główne nurty i kierunki badań historycznych.


- Samodzielnie stawia hipotezy badawcze i poddaje krytycznej ocenie;

- potrafi krytycznie analizować i interpretować źródła historyczne;

- potrafi samodzielnie przeprowadzić kwerendę biblioteczną i archiwalną;

- posiada umiejętność korzystania z nowoczesnych technik informacyjnych.

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: - sprawnie organizuje własną pracę;

- rozumie konieczność przestrzegania norm etycznych w pracy historyka.


- aktywna obecność na zajęciach, przedłożenie koncepcji pracy i jednego rozdziału.


1 - 2.Struktura społeczna Rzeczpospolitej w połowie XVIII w.

3 - 4.„Przewrót umysłowy” w Rzeczpospolitej i jego skutki w sferze kultury, gospodarki i życiu

społecznym.

5.Zapaść gospodarcza Rzeczpospolitej i próby jej przezwyciężenia – reformy gospodarcze.

6 - 7.Formowanie się nowoczesnego narodu – przemiany w strukturze społecznej.

8.Rozbiory Rzeczpospolitej i ich skutki w życiu społeczno-kulturalnym, gospodarczym i

politycznym.

9 - 10. Zaczątki kapitalistycznych form życia gospodarczego

11. Ziemie polskie pod zaborem pruskim do 1871 r.

12. Ziemie polskie pod zaborem austriackim do 1864 r.

13. Ziemie polskie pod zaborem rosyjskim do 1864 r.

14 - 15.Wielkie powstania narodowe w XIX w – skutki gospodarcze i społeczne.


1.J. A. Gierowski, Historia Polski. 1505 – 1764, Warszawa 1979; 2.Wł. Smoleński, Przewrót

umysłowy w Polsce w XVIII w., Warszawa 1949; 3. I. Ihnatowicz, A. Mączak, B. Zientara,

Społeczeństwo polskie od X do XX wieku, Warszawa 1979; 4. S. Kieniewicz, Historia Polski 1795 –

1918, Warszawa 1968;

VI. Literatura uzupełniająca: 1.B. Cywiński, Rodowody niepokornych, Warszawa 1984; 2. J. W Borejsza, Piękny wiek XIX,

Warszawa 1990; 3. J. Jedlicki, Klejnot i bariery społeczne. Przeobrażenia szlachectwa polskiego w

schyłkowym okresie feudalizmu, Warszawa 1968; 4. K. Groniowski, Kwestia agrarna w Królestwie

Polskim 1871 - 1914, Warszawa 1966;

Przedmiot 3

Nazwa przedmiotu


związany z seminarium:

Rzeczpospolita w okresie

saskim


Semestr, poziom i typ studiów Sem. 4, II st. Studia stacjonarne Liczba punktów ECTS: 1


Wymagania wstępne Wiedza ogólna z zakresu historii politycznej, społecznej i

gospodarczej



zaliczenia

forma zajęć: wykład 15 godzin sposób zaliczenia: zaliczenie z

oceną.

Autor programu: Prof. Andrzej J. Zakrzewski

Prowadzący zajęcia: Prof. Andrzej J. Zakrzewski


kształcenia

Obecność na zajęciach, ocena pracy pisemnej.


Celem wykładu jest pogłębienie wiadomości o procesach społeczno-gospodarczych zachodzących na

ziemiach b. Rzeczpospolitej w pierwszej połowie XVIII w.



- zna terminologię fachową z zakresu nauk humanistycznych;

- posiada pogłębioną wiedzę odnośnie metod badawczych;

- posiada rozszerzona wiedzę niezbędna do przeprowadzenia kategoryzacji, wartościowania, analizy i

interpretacji źródeł historycznych;

- zna główne nurty i kierunki badań historycznych.


- Samodzielnie stawia hipotezy badawcze i poddaje krytycznej ocenie;

- potrafi krytycznie analizować i interpretować źródła historyczne;

- potrafi samodzielnie przeprowadzić kwerendę biblioteczną i archiwalną;

- posiada umiejętność korzystania z nowoczesnych technik informacyjnych.

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: - sprawnie organizuje własną pracę;

- rozumie konieczność przestrzegania norm etycznych w pracy historyka.


- aktywna obecność na zajęciach, przedłożenie koncepcji pracy i jednego rozdziału- ocena uzależniona

od wartości merytorycznej pracy.


1. Elekcja Augusta II Wettina.

2. Sytuacja polityczno-społeczna w Rzeczpospolitej w początkach panowania Augusta II - walki

koterii magnackich.

3. Pozycja polityczna Rzeczpospolitej w Europie środkowo-wschodniej w przededniu wybuchu

III wojny północnej.

4 - 5. Pierwsza elekcja Stanisława Leszczyńskiego – osobowość Stanisława I .

6. Rzeczpospolita w sojuszu ze Szwecją – polityka Stanisława I do klęski połtawskiej.

7. Powrót Augusta II na tron polski - rządy kamaryli dworskiej.

8. Druga elekcja Stanisława I – walka o utrzymanie tronu.

9 - 10. Elekcja Augusta III i jego polityka wewnętrzna i zagraniczna.

11-12. Stanisław Leszczyński księciem Lotaryngii i Baru- filozof dobroczynny.

13 – 14. Kultura sarmacka i jej manifestacje w życiu politycznym, społecznym i kulturalnym.

15. Prekursorzy Oświecenia w Polsce


1.J. A. Gierowski, Historia Polski. 1505 – 1764, Warszawa 1979; 2.Wł. Smoleński, Przewrót

umysłowy w Polsce w XVIII w., Warszawa 1949; 3. I. Ihnatowicz, A. Mączak, B. Zientara,

Społeczeństwo polskie od X do XX wieku, Warszawa 1979; 4. Polska w epoce Oświecenia.Państwo-

społeczeństwo-kultura, Warszawa 1971; 5. J.Gierowski, Między saskim absolutyzmem a złotą

wolnością, Wrocław 1953; 6. J. Staszewski, O miejsce w Europie. Stosunki Polski i Saksonii z Francją

na przełomie XVII i XVIII wieku, Warszawa 1973.

VI. Literatura uzupełniająca: 1. J. Kitowicz, Opis obyczajów za panowania Augusta III, Warszawa 1985; 2. E. Cieślak, Stanisław

Leszczyński, Wrocław-Warszawa-Kraków 1994; 3. A.J. Zakrzewski, Stanisława Leszczyńskiego

„idea wiecznego pokoju”, Kraków 2003.

Przedmiot 3



magisterskim


Semestr, poziom i typ studiów Semestr 3, stopień drugi,

studia stacjonarne


Profil kształcenia ogólnoakademicki 15h wykładu – 1 pkt

Wymagania wstępne Wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne z zakresu

Historii XIX w. i XX wieku



zaliczenia

forma zajęć: wykład 15h sposób zaliczenia: zaliczenie na

ocenę

Autor programu: Dr Robert Majzner

Prowadzący zajęcia: Dr Robert Majzner


kształcenia Obecność na wykładzie

I. Cele kształcenia: Omówienie głównych zagadnień politycznych, gospodarczych i społecznych

wpływających na dzieje Polski w XX wieku, podkreślając korelacje miedzy czynnikami

wewnętrznymi a zewnętrznymi.



1. Posiada pogłębioną, rozszerzoną i uporządkowaną wiedzę na temat systemu wersalsko-

waszyngtońskiego.

2. Posiada pogłębioną, rozszerzoną i uporządkowaną wiedzę z zakresu głównych zagadnień

politycznych w Polsce okresu 1918-1939.

3. Posiada pogłębioną, rozszerzoną i uporządkowaną wiedzę z zakresu historii porównawczej

Polski, Europy i Świata.


1. Dostrzega przyczyny i konsekwencje narodzin oraz demontażu systemu wersalsko-

waszyngtońskiego dla Europy i Świata.

2. Wykazuje korelacje pomiędzy realizowaną polityką zagraniczną a bezpieczeństwem państwa.

3. Rozpoznaje mechanizmy geopolityczne wpływające na polityczne położenie II

Rzeczypospolitej.


1. Dostrzega potrzebę popularyzacji wiedzy historycznej w otaczającym go środowisku

społecznym

2. Jest świadomy przyczyn i skutków wpływu procesów geopolitycznych na losy Polski

III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: Obecność na wykładzie. Warunkiem zaliczenia jest

obecność na minimum 4 wykładach, 5 obecności gwarantuje ocenę dostateczna plus, 6 obecności

– dobrą, 7 obecności – dobra plus, a 8 obecności – bardzo dobrą.

IV. Treści programowe: 1. System wersalsko-waszyngtoński; 2-3. Proces kształtowania granic II

Rzeczypospolitej; 4-5. Stosunki II Rzeczypospolitej z sąsiadami; 6. Polityka równowagi; 7-8.

Sojusze II RP w przededniu wybuchu drugiej wojny światowej.

V. Literatura podstawowa: H. Zieliński, Historia Polski 1914-1939, Warszawa 1983; W. Pobóg-

Malinowski, Najnowsza historia polityczna Polski, t. II, Gdańsk 1990; W. Konopczyński,

Historia polityczna Polski 1914-1939, Warszawa 1995; A. Czubiński, Dzieje najnowsze Polski do

roku 1945, Poznań 1994; A. Czubiński, Historia powszechna XX wieku, Poznań 2003; A.

Czubiński, Historia Polski XX wieku, Poznań 2000; H. Batowski, Miedzy dwiema wojnami 1919-

1939, Kraków 1988, 2001; Cz. Brzoza, A. Sowa, Historia Polski 1918-1945, Kraków 2006; A.

Albert (W. Roszkowski), Najnowsza historia Polski 1914-1993, t. I, Londyn 1994; S. Sierpowski,

Między wojnami 1919-1939, cz. 1-2, Poznań 1998-1999; M. Bankowicz (red.), Historia polityczna

świata XX wieku, t. I, Kraków 2004;

VI. Literatura uzupełniająca: J. Carpentier, F. Lebrun, Historia Europy, Warszawa 1994; P.

Johnson, Historia świata od roku 1917 do lat 90-tych, Londyn 1989; A. Czubiński, Europa

dwudziestego wieku. Zarys historii politycznej, Poznań 1997; Z. Landau, J. Tomaszewski, Zarys

historii gospodarczej Polski 1918-1939, Warszawa 1996; S. Sierpowski, Liga narodów w latach

1919-1926, Wrocław 2005; M. Kitchen, Historia Europy 1919-1939, Warszawa 1992; I.

Pawłowski, Historia powszechna 1918-1939, t. I-III, Opole 1992-1994.

Przedmiot 3



magisterskim


Semestr, poziom i typ studiów Semestr 4, stopień drugi,

studia stacjonarne


Profil kształcenia ogólnoakademicki 15h wykładu – 1 pkt

Wymagania wstępne Wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne z zakresu

Historii XIX w. i XX wieku



zaliczenia

forma zajęć: wykład 15h sposób zaliczenia: zaliczenie na

ocenę

Autor programu: Dr Robert Majzner

Prowadzący zajęcia: Dr Robert Majzner


kształcenia Obecność na wykładzie

I. Cele kształcenia: Omówienie głównych zagadnień politycznych, gospodarczych i społecznych

wpływających na dzieje Polski w XX wieku, podkreślając korelacje miedzy czynnikami

wewnętrznymi a zewnętrznymi.



1. Posiada pogłębioną, rozszerzoną i uporządkowaną wiedzę na temat II wojny światowej.

2. Posiada pogłębioną, rozszerzoną i uporządkowaną wiedzę z zakresu historii Polski po 1939 r.

3. Posiada pogłębioną, rozszerzoną i uporządkowaną wiedzę z zakresu historii Polski, Europy i

Świata po 1989 r.


1. Dostrzega polityczne, społeczne, gospodarcze i ideologiczne konsekwencje II wojny światowej.

2. Dostrzega skutki masowych ruchów społecznych we współczesnych dziejach Polski.

3. Rozpoznaje mechanizmy globalne wpływające na polityczne położenie państwa polskiego.


1. Dostrzega potrzebę popularyzacji wiedzy historycznej w otaczającym go środowisku

społecznym.

2. Jest świadomy przyczyn i skutków wpływu mechanizmów ideologicznych na bieżącą politykę.

III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: Obecność na wykładzie. Warunkiem zaliczenia jest

obecność na minimum 4 wykładach, 5 obecności gwarantuje ocenę dostateczna plus, 6 obecności

– dobrą, 7 obecności – dobra plus, a 8 obecności – bardzo dobrą.

IV. Treści programowe: 1. Wielka koalicja; 2. Polskie państwo podziemne; 3. System jałtańsko-

poczdamski; 4. Zimna wojna; 5. Miejsce i rola Polski w bloku wschodnim; 6. Wewnętrzne i

zewnętrzne uwarunkowania upadku bloku wschodniego; 7. Priorytety polityki zagranicznej

Polski po 1989 r.; 8. Sytuacja wewnętrzna Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1989–2011.

V. Literatura podstawowa: W. Pobóg-Malinowski, Najnowsza historia polityczna Polski, t. III,

Gdańsk 1990; A. Czubiński, Dzieje najnowsze Polski do roku 1945, Poznań 1994; A. Czubiński,

Europa dwudziestego wieku. Zarys historii politycznej, Poznań 1997; A. Czubiński, Historia

powszechna XX wieku, Poznań 2003; A. Czubiński, Historia Polski XX wieku, Poznań 2000; A.

Czubiński, Druga wojna światowa 1939-1945, cz. 1-2, Poznań 1999; E. Duraczyński, Polska

1939-1945, Warszawa 1999; A. Paczkowski, Pół wieku dziejów Polski 1939-1989, Warszawa

1995; Cz. Brzoza, A. Sowa, Historia Polski 1918-1945, Kraków 2006; A. Albert (W.

Roszkowski), Najnowsza historia Polski 1914-1993, t. II, Londyn 1994; M. Bankowicz (red.),

Historia polityczna świata XX wieku, t. I-II, Kraków 2004; W. Bonusiak, Polska podczas II

wojny światowej, Rzeszów 1999; P. Matusak, A. Pawłowski, T. Rawski, Druga wojna światowa

1939-1945, Warszawa 2004; K. Grünberg, Czas wojny, Toruń 1991; A. Czubiński, W.

Olszewski, Historia powszechna 1939-1997, Poznań 1999; Najnowsza historia świata 1945-1995,

(red.) A. Patek, J. Rydel, J. Węc, Kraków 1997; P. Radzikowski, Historia powszechna 1945-

1996, Kielce 1998; A. Dudek, Historia polityczna Polski 1989 – 2005, Warszawa 2007.

VI. Literatura uzupełniająca: E. Cziomer, Zarys współczesnych stosunków międzynarodowych,

Warszawa 2000; M. Dobroczyński, Międzynarodowa polityka gospodarcza, Toruń 2000; P.

Calvocoressi, Polityka międzynarodowa po 1945 roku, Warszawa 1998; J. Carpentier, F.

Lebrun, Historia Europy, Warszawa 1994; M. Deszczyński, R. Kupiecki, T. Moszczyński,

Historia polityczna świata 1945-1994. Kalendarium wydarzeń, Warszawa 1995; P. Johnson,

Historia świata od roku 1917 do lat 90-tych, Londyn 1989; J. Kukułka, Historia współczesnych

stosunków międzynarodowych 1945-2001, Warszawa 2002; W. Laquer, Historia Europy 1945-

1992, Londyn 1993; L. Zyblikiewicz, Zarys współczesnych stosunków międzynarodowych,

Kraków 2000.

Przedmiot 4

Nazwa przedmiotu Konwersatorium specjalizacyjne Język wykładowy: język polski

Semestr, poziom i

typ studiów:

1 Sem. I i II roku 2 stopnia Liczba punktów ECTS: 1

Profil kształcenia Ogólnoakademicki 15 godz. wykładu – 1 pkt. ECTS

Wymagania

wstępne

Znajomość warsztatu naukowego historyka

Forma zajęć:

wykład


Autor programu: dr Tomasz Ładoń

Prowadzący

zajęcia:

dr Tomasz Ładoń

Sposób walidacji


Obecność i aktywność na zajęciach




1. zna terminy specjalistyczne z zakresu różnych dziedzin historii starożytnej;

2. przedstawia szczegółową wiedzę na temat różnych postaci świata starożytnego w sposób

uporządkowany chronologicznie i tematycznie

3. ma wiedzę na temat analizy i interpretacji źródeł historycznych potrzebną do sporządzenia na

tej podstawie biografii sławnych postaci świata starożytnego


1. potrafi samodzielni wyszukać i skatalogować informacje potrzebne do sporządzenia krótkiej

biografii sławnej postaci historycznej

2. potrafi przeprowadzić analizę i interpretację materiału źródłowego oraz ustnie zaprezentować

wyniki swoich badań

3. doskonale radzi sobie z prezentacją osiągniętych wyników badawczych, dobrze posługuje się

przy tym językiem ojczystym


posiada umiejętność organizacji pracy, panuje także nad jej organizacją czasową

ma świadomość ciągłości historii, pppotrafi odnaleźć podobieństwa i różnice w zachowaniach

starożytnych i współczesnych mężów stanu


Metoda – konwersatorium

Kryteria zaliczenia – obecność na zajęciach

IV. Treści programowe: tematy jednostek zajęciowych: 1

1. Zajęcia organizacyjne – rola jednostki w świecie starożytnym 2. Echnaton 3. Aleksander Wielki 4.

Hannibal 5.Scypion Afrykański Starszy 6. Gnejusz Pompejusz 7. Gajusz Juliusz Cezar 8. Oktawian

August

V. Literatura podstawowa: J. Zabłocka, Historia Bliskiego Wschodu w starożytności, Warszawa

1987; N.G.L. Hammond, Dzieje Grecji, kilka wydań; M. Cary, H.H. Scullard, Dzieje Rzymu, t. I-II,

Warszawa 1992;


Przedmiot 4

Nazwa przedmiotu Typochronologia w archeologii Język wykładowy: polski

Semestr, poziom i typ studiów 2/4, studia stacjonarne II stopnia Liczba punktów ECTS: 1,5

Profil kształcenia

profil: praktyczny

15 godzin zajęć

30 godzin przygotowania się do

zajęć i przygotowania

prezentacji zaliczeniowej

Wymagania wstępne Wiedza bazowa dotycząca historii starożytnej, średniowiecznej i

nowożytnej



zaliczenia

forma zajęć: konwersatorium,

15 godzin


ocenę

Autor programu: dr Grzegorz Żabiński

Prowadzący zajęcia: dr Grzegorz Żabiński


kształcenia

Zaliczenie na ocenę – obecność i aktywne uczestnictwo w

zajęciach, przygotowanie prezentacji na wybrany temat


Zaznajomienie studentów z zastosowaniem i rolą metody typochronologicznej w archeologii


- w zakresie wiedzy: pogłębienie wiedzy dotyczącej zastosowania metody typochronologicznej w

archeologii, znajomość terminologii fachowej, świadomość sposobu powstawania i możliwości

badawczych źródeł archeologicznych oraz ograniczeń z nimi związanych, posiadanie wiedzy

niezbędnej do samodzielnego zebrania materiału źródłowego i literaturowego, posiadanie poszerzonej

wiedzy dotyczącej metod badawczych i niezbędnej do interpretacji źródeł

- w zakresie umiejętności: poszerzenie umiejętności samodzielnego pozyskiwania i wykorzystania

materiału źródłowego i literaturowego, poszerzenie umiejętności samodzielnego pozyskiwania i

wykorzystania materiału źródłowego i literaturowego, umiejętność krytycznej analizy i interpretacji

źródeł, umiejętność samodzielnego przeprowadzania kwerendy, umiejętność samodzielnego

opracowania typochronologii wybranych rodzajów zabytków archeologicznych

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: poszerzenie kompetencji przygotowania i

przedstawienia prezentacji naukowej, umiejętność organizacji pracy, świadomość wagi dziedzictwa

kulturowego, szczególnie zabytków archeologicznych


Zaliczenie na ocenę – obecność i aktywne uczestnictwo w zajęciach, przygotowanie prezentacji na

wybrany temat

Ocena 5 – aktywne uczestnictwo, przygotowanie prezentacji opartej na literaturze i materiale

źródłowym, zawierającej własne i oryginalne przemyślenia

Ocena 4 – aktywne uczestnictwo, przygotowanie prezentacji opartej na literaturze i materiale

źródłowym, zasadniczo powtarzającej znane już ustalenia

Ocena 3 – sporadyczne aktywne uczestnictwo, przygotowanie prezentacji opartej na literaturze,

powtarzającej znane ustalenia


1. Wprowadzenie

- czym jest metoda typochronologiczna

- kryteria klasyfikacji przedmiotów kultury materialnej: surowcowe, morfologiczne, funkcjonalne,

cechy dodatkowe

- typologia a chronologia: grupy zabytków bardziej i mniej wrażliwych chronologicznie (ozdoby,

monety, uzbrojenie, narzędzia)

- typologia a kultura archeologiczna i grupa etniczna

- początki typologii w archeologii – Ch. J. Thomsen

- wielkie systemy typochronologiczne przełomu XIX i XX w. - O. Montelius, O. Almgren

- metoda etniczna i kontrowersje wokół niej – G. Kossinna i J. Kostrzewski

- przykład rozwiniętego systemu typochronologicznego: chronologia okresu rzymskiego na terenach

Barbaricum – H. J. Eggers i K. Godłowski

- przykład klasyfikacji typochronologicznej grupy zabytków: typologia mieczów okresu wikińskiego

J. Petersena, jej modyfikacja przez J. G. Peirce’a

- przykład zastosowania kryterium morfologicznego i metrycznego: typologia ceramiki neolitycznej

W. Gumińskiego

Literatura podstawowa

Kaczanowski, Kozłowski, Najdawniejsze dzieje ziem polskich

Renfrew, Bahn, Archeologia

Literatura uzupełniająca

Materiały własne

2. Przykłady klasyfikacji typochronologicznych – ceramika

- definicja ceramiki, zakres wyrobów ceramicznych – naczynia, ozdoby, przedmioty codziennego

użytku, ceramika budowlana

- surowce do wyrobu ceramiki, przygotowanie masy ceramicznej, rola domieszek

- formowanie wyrobu ceramicznego – lepienie ręczne, obtaczanie na kole wolnoobrotowym, toczenie

na kole szybkoobrotowym, tłoczenie w matrycach lub formach

- różne technologie wypału (utleniający i redukcyjny)

- zdobienie ceramiki – barwienie masy, dekoracja plastyczna (rycie, żłobienie, ornament wypukły,

odciski, inskrypcje), malowanie, szkliwienie

- przykłady ceramiki naczyniowej: kultura łużycka, starożytna Grecja, kultura przeworska i terra

sigillata, wczesnośredniowieczna ceramika polska

- opis i klasyfikacja ceramiki naczyniowej: części składowe naczynia (wylew, ucho, szyjka, brzusiec,

stopka), cechy opisowe (surowiec, technika wykonania, sposób wypału, polewanie lub nie, forma/typ,

ornament)

- klasyfikacja opisowa ceramiki starożytnej Grecji

- klasyfikacja metryczno-morfologiczna ceramiki wczesnosłowiańskiej – M. Parczewski

Literatura podstawowa

Papuci-Władyka, Sztuka starożytnej Grecji

Buko, Ceramika wczesnopolska

Parczewski, Najstarsza faza kultury wczesnosłowiańskiej,

Literatura uzupełniająca

Kaczanowski, Kozłowski, Najdawniejsze dzieje ziem polskich (przykłady naczyń ceramicznych)

3-15. Wystąpienia referatowe uczestników

- wystąpienia (czas trwania ok. 30 min oraz ok. 15 min dyskusji) na temat ujęć typochronologicznych

wybranych przez siebie (po konsultacji z prowadzącym) grup zabytków kultury materialnej:

- ceramiki

- ozdób

- stroju

- przedmiotów codziennego użytku

- uzbrojenia i oporządzenia jeździeckiego

- monet

- dzieł sztuki

- budowli

- innych


Kaczanowski, P., Kozłowski, J. K. Najdawniejsze dzieje ziem polskich 1998

Renfrew C., Bahn P., Archeologia. Teorie, metody, praktyka, Warszawa 2002


Bitner-Wróblewska, A. Zapinki z gwiaździstą i łopatkową nóżką z południowo-wschodnich wybrzeży

Bałtyku. Wiadomości Archeologiczne 51.1 (1986-1991), 49-90.

Bronicka-Rauhut, J. Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Czersku. Warszawa 1998

Buko, A. Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej. Warszawa 2006

Buko, A. Ceramika wczesnopolska. Wprowadzenie do badań. Wrocław 1990

Bursche, A., Ciołek, R. red. Nowe znaleziska importów rzymskich z ziem Polski. Warszawa 2006.

Chochorowski, J. red. Studia nad epoką brązu i wczesną epoką żelaza w Europie. Księga poświęcona

profesorowi Markowi Gedlowi na pięćdziesięciolecie pracy na Uniwersytecie Jagiellońskim. Kraków

2007

Chudziak W. Periodyzacja rozwoju wczesnośredniowiecznej ceramiki z dorzecza dolnej Drwęcy (VII-

XI/XII w.): podstawy chronologii procesów zasiedlania, Toruń 1991

Chudziak, W. red. Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Kałdusie (stan. 1). Toruń

2006

Gedl, M. Kultura łużycka. Kraków 1975

Gedl, M. Cmentarzysko łużyckie w Kietrzu, pow. Głubczyce. Wrocław-Warszawa-Kraków 1970

Gedl, M. Cmentarzysko z epoki brązu w Bachórzu-Chodorówce. Kraków 1994

Ginter, B., Kozłowski J. K., Technika obróbki i typologia wyrobów kamiennych paleolitu, mezolitu i

neolitu. Warszawa 1990

Godłowski, K. Okres lateński w Europie. Kraków 1977

Gołembnik, A. red. Badania archeologiczne terenu przyszłego centrum dominikańskiego w Gdańsku.

Warszawa 2001

Gromnicki, J. red. Problemy chronologii ceramiki wczesnośredniowiecznej na Pomorzu Zachodnim.

Warszawa 1986

Hoczyk-Siwkowa, S. Typologia grodzisk wczesnośredniowiecznych między Wisłą a Bugiem (VII-X

w.); w: Studia nad etnogenezą Słowian i kulturą Europy średniowiecznej, t. 2. red. G. Labuda i S.

Tabaczyński, Wrocław 1988

Kokowski A. Polska starożytna. Warszawa 2005

Kokowski, A. Grupa masłomęcka. Z badań nad przemianami kultury Gotów w młodszym okresie

rzymskim. Lublin 1995

Kunkel, R. Typologia średniowiecznych zamków książęcych i możnowładczych na Mazowszu.

Kronika Zamkowa 53/54 (2007), 211-229

Kurnatowska, Z. red. Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim. T. 1. Mosty traktu

gnieźnieńskiego. Lednogóra-Toruń 2000.

Malinowski, T. red. Problemy kultury łużyckiej na Pomorzu. Słupsk 1990

Mączyńska, M. Wędrówki ludów. Historia niespokojnej epoki IV i V w. Warszawa-Kraków 1996

Oakeshott, E. Records of the medieval sword. Woodbridge 2000

Olędzki, K., Skowron, J. red. Kultura przeworska. Odkrycia, interpretacje, hipotezy. Łódź 2004

Parczewski, M. Najstarsza faza kultury wczesnosłowiańskiej w Polsce. Kraków 1988

Porzeziński, A. Typologia i chronologia średniowiecznych skuwek sprzączek pasa z Cedyni w woj.

Zachodniopomorskim. Materiały Zachodniopomorskie NS 1.1 (2004), 215-226

Porzeziński, A. Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe na stanowisku 2A w Cedyni,

województwo zachodniopomorskie.

Szczecin 2006

Pospieszna, B. Kafle w średniowieczu i epoce nowożytnej (chronologia, typologia, zdobnictwo,

produkcja, użytkowanie i funkcjonowanie) - międzynarodowe kolokwium, Montbaliard (Francja), 23-

24 marca 1995 r., Kwart. Hist. Kult. Mat. 43.4 (1995), 550-553

Późny okres lateński i okres rzymski. w: Prahistoria ziem polskich 5. red. J. Wielowiejski. 1981

Rębkowski, M. Średniowieczna ceramika miasta lokacyjnego w Kołobrzegu. Kołobrzeg 1995

Rębkowski, M. red. Archeologia średniowieczego Kołobrzegu. Kołobrzeg 1996-1997

Rzeźnik, P. Ceramika naczyniowa z Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu w X-XI w. Poznań 1995

Skorupka, T. Kowalewko 12 - cmentarzysko birytualne ludności kultury wielbarskiej (od połowy I w.

n.e. do początku III w. n.e.). Poznań 2001

Wołągiewicz, R. Chronologia ceramiki i kultury wielbarskiej w świetle dotychczasowego stanu badań.

Archaeologia Polona 32.1 (1987), 169-208

Wielowiejski, J. Życie codzienne na ziemiach polskich w okresie wpływów rzymskich (I-V w.).

Warszawa 1976

Przedmiot 4

Nazwa przedmiotu Mentalność ludzi w średniowieczu i

w czasach nowożytnych-

konwersatorium specjalizacyjne

Język wykładowy:

język polski


st. stacjonarne

Liczba punktów

ECTS: 1

Profil kształcenia


1 pkt. – uczestnictwo

i przygotowanie do

zajęć

Wymagania wstępne

Uporządkowana i pogłębiona wiedza z zakresu historii

społecznej Polski i Europy XV i XVI wieku. Umiejętność

analizy i interpretacji źródeł historycznych z zastosowaniem

odpowiednich metod i narzędzi badawczych.



Forma zajęć: konwersatorium


sposób zaliczenia:





obecność na zajęciach, uczestnictwo w dyskusji, wykazujące

znajomość zalecanej literatury,

przygotowanie prezentacji multimedialnej


Antropologiczne spojrzenie na życie codzienne ludzi w perspektywie historycznej. Analiza materiału

źródłowego pod kątem mentalności z uwzględnieniem uwarunkowań społecznych, kulturowych i

majątkowych. Próba zbadania mentalności, postaw, zachowań, norm współżycia ludzi w okresie

średniowiecza i w nowożytności. Pogłębienie badań nad funkcjonowaniem jednostek i społeczeństw w

czasie i przestrzeni w perspektywie historycznej, wprowadzenie do problematyki historii społecznej,

antropologii historycznej. Zapoznanie z wzorcami kulturowymi dorobkiem kultury materialnej,

społecznej i duchowej w okresie średniowiecza i nowożytnym.



Student zna na poziomie pogłębionym problematykę społeczną, dotyczącą funkcjonowania

społeczności w określonej przestrzeni okresu średniowiecza i nowożytnego.

Ma świadomość zmian zachodzących na przestrzeni dziejów w sferze mentalności.

Rozpoznaje reprezentatywne źródła narracyjne do omawianej problematyki z epoki średniowiecza i

renesansu.


Student posiada umiejętność samodzielnego wyszukiwania, selekcji wytworów kultury materialnej,

duchowej i społecznej o różnej proweniencji oraz czasie powstania.


Posiada umiejętność wypowiedzi w mowie i w piśmie na tematy składające się na treści programowe

konwersatorium.

Umie formułować autonomiczne opinie, dobierać odpowiednie argumenty do podtrzymania swoim tez

i wysuwać wnioski.

Student potrafi analizować i kreatywnie opracowywać materiały źródłowe pod kątem życia

codziennego, określać ich społeczno-kulturowe znaczenie dla procesu historycznego.


Ma świadomość kształtowania się więzi społecznych w obrębie określonej społeczności i potrafi

omówić to zjawisko w perspektywie historycznej.

Rozumie potrzebę prowadzenia dalszych badań interdyscyplinarnych nad mentalnością ludzi

średniowiecza i okresu nowożytnego.

Rozumie potrzebę pogłębiania swojej wiedzy przez całe życie w zakresie dorobku kulturowego.


Metody: rozmowa nauczająca, konwersacja, prezentacja multimedialna, metody eksponujące

(prezentacje multimedialne, filmy dokumentalne.

Kryteria:

Obecność na zajęciach – dozwolona jedna nieobecność w ciągu semestru, powyżej jednej

nieobecności student ma obowiązek zaliczyć podczas konsultacji w formie ustnej materiał omawiany

na zajęciach, w terminie dwóch tygodni od zaistniałej nieobecności.

Zaliczenie na ocenę dostateczną: obecność i aktywne uczestniczenie w zajęciach, odtwórcze

definiowanie pojęć, przyswojenie planowanych efektów kształcenia w stopniu podstawowym.

Zaliczenie na ocenę dobrą: obecność i aktywne uczestniczenie w zajęciach, dobra znajomość tematyki

przewidzianej programem zajęć, twórcze operowanie zdobytą wiedzą, samodzielne formułowanie

wniosków, przyswojenie planowanych efektów kształcenia w stopniu pogłębionym.

Zaliczenie na ocenę bardzo dobrą: umiejętność krytycznego odniesienia się do danych definicji i

pojęć, autonomiczne formułowanie wniosków, przyswojenie planowanych efektów kształcenia w

stopniu zaawansowanym oraz własna lektura wychodząca poza lektury podstawowe, przygotowanie

prezentacji multimedialnej w PowerPoint.


1.Pojęcie mentalności.

2-3.Mikrokosmos i jego wyobrażenia.

4-5.Rodzina jako wartość.

6-7.Wzorce osobowe średniowiecza i okresu nowożytnego

8-9.Wzorce religijne – katolicyzm a reformacja.

10-11. Wzorce militarne – homo destructus vs. homo pacificus.

12-13.Swój I obcy w kulturze.

14-15.Wspólnota a wyobcowanie.

I. Literatura podstawowa:

Huizinga Johan, Homo ludens: zabawa jako źródło kultury, Warszawa 1967 i nast. wyd.

Bystroń J. S., Dzieje obyczajów w dawnej Polsce. XVI-XVIII w., Warszawa 1976.

Człowiek w podróży, red. J. W. Sinkiewicz, Warszawa 2009.

Mączak A., Peregrynacje, wojaże, turystyka, Warszawa 1984.

Mączak A., Życie codzienne w podróżach po Europie w XVI i XVII wieku, wyd. 2, Warszawa 2001.

Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych, red. A. Chwalba, Warszawa 2004.

Ogrodowska B., Święta polskie: tradycja i obyczaj, Warszawa 2000.

Smykowska E., Święta żydowskie, Warszawa 2010.

Ważny T., Święta roku liturgicznego z krajobrazem polskim w tle, Kraków 2004.

Obyczaje w Polsce Od średniowiecza do czasów współczesnych, pod red .A. Chwalba, Warszawa

2008.

E. Goffman, Człowiek w teatrze życia codziennego, Warszawa 2000.

David Ewing Duncan, Historia kalendarza. Jak człowiek uczył się określać rok, Warszawa 2002.

Człowiek wobec miar i czasu w przeszłości, pod red. Piotra Guzowskiego, Marzeny Liedke, Kraków

2007, s. 50-75.

Czas i kalendarz, red. Zdzisław J. Kijas, OFM Conv, Kraków 2001.

Wąsowicz H., Łaciński kalendarz sylabiczny (cisiojanus) do połowy XVI wieku. Lublin 1986.

Guriewicz A., Kategorie kultury średniowiecznej, Warszawa 1976.

Antropologia kultury. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. G. Godlewski, L. Kolankiewicz, A.

Mencwel, P. Rodak, wstęp i red. A. Mencwek, wyd. IV zm., rozsz. I uzup. , Warszawa 2005.

Przecławski K., Człowiek w czasie i przestrzeni, Kraków 2010.

II. Literatura uzupełniająca:

Homa T., Duda K., Turystyka w kulturze – kultura w turystyce, Kraków 2011.

Lemnis M., Vitry H., W staropolskiej kuchni i przy polskim stole, Warszawa 1986.

Wojciechowska B., Od Godów do świętej Łucji. Obrzędy doroczne w Polsce późnego średniowiecza.

Kielce 2000.

T. B a n a s z c z y k , Czas jako kategoria społeczna. Wstępne rozważania socjologiczne o czasie,

Wrocław 1981.

K. S r e n i o w s k a , Pojęcie czasu a tzw. myślenie historyczne, "Historyka", 1975, vol. V.

M. Miśkiewicz, Życie codzienne mieszkańców ziem polskich we wczesnym średniowieczu, Warszawa

2010.

Historia życia prywatnego, prywatnego, t. 1-5. red .P. Aries , G. Duby , Wrocław 2000.

J. Goff., Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 2002.

M. Vovelle, Śmierć cywilizacji Zachodu. Od 1300 po współczesność, Gdańsk 2004.

M. Miśkiewicz, Życie codzienne mieszkańców ziem polskich we wczesnym średniowieczu, Warszawa

2010.

Historia życia prywatnego, t. 1-5. red .P. Aries , G. Duby , Wrocław 2000.

M. Vovelle, Śmierć cywilizacji Zachodu. Od 1300 po współczesność, Gdańsk 2004.

Przedmiot 4

Nazwa przedmiotu Wzorce rodziny w nowożytnej

Polsce i Europie -

konwersatorium specjalizacyjne



st. stacjonarne


Profil kształcenia


1 pkt. – uczestnictwo i

przygotowanie do zajęć

Wymagania wstępne

Uporządkowana i pogłębiona wiedza z zakresu historii społecznej

Polski i Europy XV i XVI wieku. Umiejętność analizy i

interpretacji źródeł historycznych z zastosowaniem odpowiednich

metod i narzędzi badawczych.



zaliczenia



15


ocenę




kształcenia


uczestnictwo w dyskusji, wykazujące znajomość zalecanej

literatury,

przygotowanie prezentacji multimedialnej

II. Cele kształcenia:

Próba zbadania mentalności, postaw, zachowań, norm współżycia, sytuacji materialnej w rodzinach

okresu nowożytnego. Pogłębienie badań nad rodziną w perspektywie historycznej, wprowadzenie do

problematyki historii społecznej, antropologii historycznej, badań nad płcią kulturową. Zapoznanie z

wzorcami kulturowymi i archetypami kobiet, mężczyzn i dzieci w okresie wczesnonowożytnym.



Student zna na poziomie pogłębionym problematykę społeczną, dotyczącą funkcjonowania rodziny w

społeczności wczesnonowożytnej.

Rozumie i potrafi objaśnić funkcje społeczne rodziny w ujęciu historycznym i antropologicznym.

Rozpoznaje reprezentatywne źródła narracyjne do omawianej problematyki z epoki renesansu.



Posiada umiejętność wypowiedzi w mowie i w piśmie na tematy składające się na treści programowe

konwersatorium.

Umie formułować autonomiczne opinie, dobierać odpowiednie argumenty do podtrzymania swoim tez

i wysuwać wnioski.


Ma świadomość kształtowania się więzi społecznej w obrębie rodziny i potrafi omówić to zjawisko w

perspektywie historycznej.

Rozumie potrzebę prowadzenia dalszych badań interdyscyplinarnych nad funkcjami rodziny.


Metody: rozmowa nauczająca, konwersacja, prezentacja multimedialna, filmy dokumentalne.

Kryteria:

Obecność na zajęciach – dozwolona jedna nieobecność w ciągu semestru, powyżej jednej

nieobecności student ma obowiązek zaliczyć podczas konsultacji w formie ustnej materiał omawiany

na zajęciach, w terminie dwóch tygodni od zaistniałej nieobecności.

Zaliczenie na ocenę dostateczną: obecność i aktywne uczestniczenie w zajęciach, odtwórcze

definiowanie pojęć, przyswojenie planowanych efektów kształcenia w stopniu podstawowym.

Zaliczenie na ocenę dobrą: obecność i aktywne uczestniczenie w zajęciach, dobra znajomość tematyki

przewidzianej programem zajęć, twórcze operowanie zdobytą wiedzą, samodzielne formułowanie

wniosków, przyswojenie planowanych efektów kształcenia w stopniu pogłębionym.

Zaliczenie na ocenę bardzo dobrą: umiejętność krytycznego odniesienia się do danych definicji i

pojęć, autonomiczne formułowanie wniosków, przyswojenie planowanych efektów kształcenia w

stopniu zaawansowanym oraz własna lektura wychodząca poza lektury podstawowe, przygotowanie

prezentacji multimedialnej.


1. Funkcje i struktura rodziny w czasach nowożytnych.

2. Funkcjonowanie rodziny królewskiej.

3. Codzienność rodziny szlacheckiej

4. Rodzina mieszczańska – specyfika rodzin rzemieślniczych.

5. Rodzina chłopska.

6. Archetyp kobiety (żona, matka, opiekunka)

7. Mężczyzna - rola społecznie uznawana.

8. „Bieda temu domowi, gdzie żona przewodzi mężowi” – stereotypy relacji między

małżonkami.

9. „Babo pełna trucizny wszelakiej i jadu”, „Babo, która jak kozieł śmierdzisz szczyrym potem”

(D. Naborowski) - echa średniowiecznego mizoginizmu.

10. Obowiązki i oczekiwania względem kobiet pozostających w związku małżeńskim.

11. „Nahajką boki jej kilka razy namazać” (Jan z Kijan), „Bijże a ręku nie żałuj” (Bartosz

Paprocki) - męskie metody dominacji nad kobietą w rodzinie.

12. Kontraktowy charakter małżeństwa.

13. Prokreacja jako cel małżeństwa, macierzyństwo, ojcostwo, wielodzietność.

14. Miejsce dziecka w strukturze rodziny. Wzorce wychowania dzieci.

15. Rozwody, separacje.


Źródła:

Adam Gdacjusz, Wybór pism, oprac. H. Borek i J. Zaremba, Warszawa 1969, tenże, Kwestyja o

polygamijej albo wielożeństwie.

Jan Mrowiński – Płoczywłos, Stadło małżeńskie, z Gron a źiarenek Słowa Bożego y z Authorow

zacnych krotko zebrane, a na polską mowę wyłożone, 1561, wyd. Zygmunt Celichowski, Kraków

1890.

Alexander Przeździecki, Jagiellonki polskie z XVI wieku, t. I-V, Kraków 1880;

http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=3241&from=publication

Przybyszewski Bolesław, Barbara Zapolya : królowa Polski 1512-1515, Łańcut 2000, aneks.

Listy polskie XVI wieku, wyd. Kazimierz Rymut, t. 1- 3, Kraków 1998-2004.

Łukasz Górnicki, Dworzanin polski, oprac. Roman Pollak, wyd.2 zm., Wrocław 1954.

Materiały do historyi stosunków kulturalnych w XVI w. na dworze królewskim polskim, zebrał i oprac.

Stanisław Tomkowicz, Kraków 1915.

Mikołaj Rej, Żywot człowieka poczciwego, oprac. Julian Krzyżanowski, t. I-II, Wrocław 2003.

Mikołaj Rej, Zwierzyniec, wyd. Wilhelm Bruchnalski, Kraków 1895, Seria: Biblioteka Pisarzów

Polskich, nr 30.

Józef Legowicz, Stan małżeński, czyli prawidła szczęśliwego między małżonkami pożycia..., Wilno

1787, wstęp i oprac. tekstu źródłowego Bogdan Rok, [w:] Acta Universitastis Wratislaviensis, Z

podstaw poradoznawstwa, z. 2, Wrocław 1998,

Polskie ustawy wiejskie XV-XVIII w., wyd. Stanisław Kutrzeba, Alfons Mańkowski, Kraków 1938,

Archiwum Komisji Prawniczej PAU, t. 11.

Ordynacje i ustawy wiejskie z archiwów metropolitalnego i kapitulnego w Krakowie z lat 1451-1689,

oprac. Stanisław Kuraś, Kraków 1960.

Staropolskie frywolności plebejskie, wstęp i wyb. Stanisław Grzeszczuk, wyd. II, Białystok 1989.

Marcin Bielski, Sejm niewieści, 1586.

Zachowanie żywota panieńskiego przez trzynaście artykułów, których panny mają naśladować.

Kraków? , F. Ungler? , 1530?] Mf 2551 Cim.O.10 – Biblioteka Kórnicka stare druki;


Czesław Hernas, W kalinowym lesie, Warszawa 1965.

Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, t. I: Od wychowania pierwotnego do końca

XVIII stulecia, oprac. Stefan Wołoszyn, Warszawa 1965, wyd. 2, Kielce 1995 - poglądy Sebastiana

Petrycego z Pilzna.

Grizella. O posłuszeństwie, stałości y cierpliwości szlachetney, dobrey a cnotliwey Małżonki, Kraków

1571.

Antologia literatury sowizdrzalskiej XVI i XVII wieku, oprac. Stanisław Grzeszczuk, wyd. II zm.,

Wrocław 1985.

Daniel Naborowski, Poezje, oprac. Jan Dürr-Durski, Warszawa 1961.

http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=3241&from=publication

Św. Augustyn, Wyznania, Kraków 2007.

Święty Tomasz teolog: wybór tekstów, Instytut Tomistyczny, Warszawa 2005.

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Poznań 2008.



Polska satyra mieszczańska. Nowiny sowiźrzalskie, oprac. Karol Badecki, Kraków 1950.

Staropolskie frywolności plebejskie, wstęp i wyb. Stanisław Grzeszczuk, wyd. II, Białystok 1989.

Polska fraszka mieszczańska. Minucje sowiźrzalskie, oprac. Karol Badecki, Kraków 1948.

Antologia literatury sowizdrzalskiej XVI i XVII wieku, oprac. Stanisław Grzeszczuk, wyd. II zm.,

Wrocław 1985.

Wacław Potocki, Dzieła, oprac. L. Kukulski, B. Otwinowska, t. I, Warszawa 1987.

Bartosz Paprocki, Nauka rozmaitych filozofów około obierania żony…, Kraków 1602.






Dzieła w niektórych przedmiotach pisane Stanisława Orzechowskiego, tłum z łac. na pol. X. Zygmunt

Aleksander Nałęcz z Włynia Włyński, Wrocław 1826.

Opracowania:

Rodzina - prywatność - intymność. Dzieje rodziny polskiej w kontekście europejskim. Sympozjum na

XVII Powszechnym Zjeździe Historyków Polskich (Kraków 15-18 września 2004). Zbiór studiów,

Warszawa 2005.

Elżbieta Elena Wróbel, Chrześcijańska rodzina w Polsce XVI-XVII w.: między ideałem a

rzeczywistością, Kraków 2002.

Kobieta i rodzina w średniowieczu i na progu czasów nowożytnych, red. Z. H. Nowak, A.

Radzimiński, Toruń 1998.

Maria Bogucka, Rodzina w polskim mieście XVI-XVII wieku: wprowadzenie w problematykę,

„Przegląd Historyczny”, t. LXXIV, ss. 393-421.


Irena Gieysztorowa, Rodzina staropolska w świetle badań demograficznych. Zarys problematyki [w:]

Społeczeństwo Staropolskie. Studia i szkice, t. II, pod red. Andrzeja Wyczańskiego, Warszawa 1979.

Antoni Wyrobisz, Staropolskie wzorce rodziny i kobiety – żony i matki, „Przegląd Historyczny”, z. 3,

1992.

Społeczeństwo a rodzina, red. Iwona Dacka-Górzyńska, Andrzej Karpiński, Warszawa 2011.

Małgorzata Duczmal, Jagiellonowie. Leksykon biograficzny, Kraków 1996.

Małgorzata Duczmal, Izabela Jagiellonka, królowa Węgier, Warszawa 2000.

Helena Kręt, Dwór królewski Jadwigi i Jagiełły, Kraków 1987.

Anna Odrzywolska-Kidawa, Miłość mężczyzny czy obowiązek monarchy? Król Zygmunt I (1506-

1548) i jego związki z kobietami, [w:] Miłość mężczyzny: społeczno-kulturowe mechanizmy kreowania

emocji, pod red. Bożeny Płonki-Syroki, Justyny Stacherzak, Wrocław 2008.


Hanna Dziechcińska, Szlachcic idealny w „Żywocie człowieka poczciwego” czyli narracja

perswazyjna, „Pamiętnik Literacki”, 1969, LX, z. 4.

Anna Odrzywolska-Kidawa, „Żona dobra dar Boży” – Mikołaj Rej o wyborze kandydatki na

żonę, [w:] Kobiety o kobietach. Studia i szkice. Średniowiecze i czasy nowożytne, pod red. Wioletty

Zawitkowskiej, Rzeszów 2010. Kobieta i rodzina w średniowieczu i na progu czasów nowożytnych, red. Zenon Hubert Nowak,

Andrzej Radzimiński, Toruń 1998.

Maria Bogucka, Polski renesans a rodzina: poglądy Mikołaja Reja na małżeństwo i rodzinę, [w:]

Społeczeństwo Staropolskie, Seria Nowa, t. III, Warszawa 2011.

Maria Bogucka, Rodzina w polskim mieście XVI-XVII wieku: wprowadzenie w problematykę,

„Przegląd historyczny”, t. 74, 1983.



Lucyna Sieciechowiczowa, Życie codzienne w renesansowym Poznaniu, Warszawa 1974.


Anetta Głowacka-Penczyńska, Kobieta w małych miastach Wielkopolski w drugiej połowie XVI i w

XVII wieku, Neriton 2010.

Bohdan Baranowski, Życie codzienne małego miasteczka w XVII i XVIII w., Warszawa 1975.

Anna Izydorczyk, Rodzina chłopska w Małopolsce w XV-XVI wieku, [w:] Społeczeństwo staropolskie.

Studia i szkice, t. 3, red. Andrzej Wyczański., Warszawa 1983.

Anna Izydorczyk, Pozycja służby w rodzinie chłopskiej w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, [w:]

Studia nad gospodarką, społeczeństwem i rodziną w Europie późnofeudalnej (księga ku czci prof.

Andrzeja Wyczańskiego), pod red. Jana Topolskiego, Lublin 1987.

Tomasz Wiślicz, Upodobanie: Małżeństwo i związki nieformalne na wsi polskiej XVII-XVIII wieku.

Wyobrażenia społeczne i jednostkowe doświadczenia, Wrocław 2012,

Tomasz Wiślicz, Wiejskie zaloty w Polsce XVII-XVIII wieku, sposoby doboru partnera seksualnego i

kryteria atrakcyjności w środowisku chłopskim Rzeczypospolitej w okresie „przedetnograficznym”,

[w:] Historia flirtu, red. Piotr Perkowski, Gdańsk 2012, Seria: Studia Historica Gedanensia, t. 3.

Bohdan Baranowski, Sprawy obyczajowe w sądownictwie wiejskim z Polsce wieku XVII i XVIII, Łódź

1955.

Bohdan Baranowski, Kultura ludowa XVII i XVIII wieku na ziemiach Polski Środkowej, Łódź 1971.

Juliusz Bardach, Świecki charakter zwyczajowego prawa małżeńskiego ludności ruskiej w Wielkim

Księstwie Litewskim (XVI-XVII wiek), „Czasopismo Prawno-Historyczne”, t. 15, 1963, z. 1, s. 85-

150.

M. Uliński, Kobieta i mężczyzna. Dzieje refleksji filozoficzno-społecznej, Kraków 2001.

K. Starczewska, Wzory miłości w kulturze Zachodu, Warszawa 1975.


Francoise Giroud, Bernard-Henri Levy, Kobiety i mężczyźni, Londyn 1994.

A.Kuczyńska, Problematyka obyczajowa w pismach Adama Gdacjusza autora śląskiego z XVII w.,

Acta Universitatis Lodziensis, Folia Historia, t. II, 1981.





Zawitkowskiej, Rzeszów 2010. Dorota Żołądź-Strzelczyk, „Żonka poczciwa” – poglądy Mikołaja Reja na rolę kobiety, [w:]

Partnerka, Matka, Opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX w., red. Krzysztof

Jakubiak, Bydgoszcz 2000.

Jan Dürr-Durski, Daniel Naborowski. Monografia z dziejów manieryzmu i baroku w Polsce, Wrocław

1966.

Chenu M.-D., Wstęp do filozofii św. Tomasza z Akwinu, Kęty 2001.

Kelly J.N.D., Hieronim: życie, pisma, spory, Warszawa 2003.

Kenny A., Święty Tomasz z Akwinu, Warszawa 1999.

Mizoginia [w:] Encyklopedia Naukowa PWN, Kraków 2004, t. 11.

Nehring P., Dlaczego dziewictwo jest lepsze niż małżeństwo?: spór o ideał w chrześcijaństwie

zachodnim końca IV wieku w relacji Ambrożego, Hieronima i Augustyna, Toruń 2005.

Kobieta epok dawnych w literaturze, kulturze i społeczeństwie, pod red. Iwony Maciejewskiej i

Krystyny Stasiewicz, Olsztyn 2008.

Hanna Dziechcińska, Kobieta w życiu i literaturze XVI i XVII wieku. Zagadnienia wybrane, Warszawa

2001.

Łucja Charewiczowa, Kobieta w dawnej Polsce, Poznań 2002 (reprint z 1938 r.).




Kobieta w kulturze i społeczeństwie, pod red. Barbary Jedynak, t. I, Lublin 1990.

Jadwiga Tomicka, Kobieta w piśmiennictwie polskim, b.m.w. 1927.

Feliks Brodowski, Kobieta w rodzinie, b.m.w. 1925.

Tomasz Wiślicz, Upodobanie. Małżeństwo i związki nieformalne na wsi polskiej XVII-XVIII wieku,

Wrocław 2012.

W. Książek – Bryłowa, Językowy obraz osób płci żeńskiej we fraszkach Wacława Potockiego, [w:]

Świt i zmierzch baroku, red. M. Hanusiewicz, J. Dąbkowska i A. Karpiński, Lublin 2002.


A. Izydorczyk, Pozycja służby w rodzinie chłopskiej w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, [w:]

Studia nad Gospodarką, społeczeństwem i rodziną w Europie późnofeudalnej (księga ku czci prof.

Andrzeja Wyczańskiego), pod red. Jana Topolskiego, Lublin 1987.


M. Pięta, Życie rodzinne oraz wykroczenia przeciwko moralności seksualnej na Śląsku w oświetleniu

pism Adama Gdacjusza, „Kwartalnik Opolski”, R. 10, 1964, nr 1 (37).

Łucja Charewiczowa, Kobieta w dawnej Polsce, Poznań 2002 (reprint z 1938 r.).

Anna Zadrożyńska, Zawarcie małżeństwa, Warszawa 1974.


Anna Odrzywolska-Kidawa, Stadło małżeńskie Jana Mrowińskiego jako parenetyczny przykład

związku małżeńskiego w XVI w., [w:] Klio viae et invia. Opuscula Marco Cetwiński dedicata, pod

red. tejże, Warszawa 2010.



Zawitkowskiej, Rzeszów 2010. Kizik Edmund, Wesele, kilka chrztów i pogrzebów. Uroczystości rodzinne w mieście hanzeatyckim od

XVI do XVIII wieku, Gdańsk 2001, Seria: Gdańskie Studia z Dziejów Nowożytnych, t. 1.



Irena Gieysztorowa, Rodzina staropolska w świetle badań demograficznych. Zarys problematyki [w:]

Społeczeństwo Staropolskie. Studia i szkice, t. II, pod red. Andrzeja Wyczańskiego, Warszawa 1979.

Dziecko w rodzinie i społeczeństwie, t. 1, Starożytność – Średniowiecze, red. Juliusz Jundziłł, Dorota

Żołądź-Strzelczyk, Bydgoszcz 2002.

Dorota Żołądź-Strzelczyk, Katarzyna Kabacińska, Codzienność dziecięca opisana słowem i obrazem.

Życie dziecka na ziemiach polskich od XVI do XVIII wieku, Warszawa 2012.


Dziecko w rodzinie i społeczeństwie, t. 1, Starożytność – Średniowiecze, red. Juliusz Jundziłł, Dorota

Żołądź-Strzelczyk, Bydgoszcz 2002.

Dziecko w rodzinie i społeczeństwie, t. 2 Dzieje nowożytne, red. Krzysztof Jakubiak, Wiesław

Jamrożak, Bydgoszcz 2002.

Judyta Freylichówna, Ideał wychowawczy szlachty polskiej w XVI i początku XVII w., Warszawa 1938.

Dorota Żołądź, Ideały edukacyjne doby staropolskiej : stanowe modele i potrzeby edukacyjne

szesnastego i siedemnastego wieku, Warszawa 1990.

Dorota Żołądź-Strzelczyk, Peregrination academica: studia młodzieży polskiej z Korony i Litwy

na akademiach i uniwersytetach niemieckich w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, Poznań 1996.

Dorota Żołądź-Strzelczyk, Katarzyna Kabacińska, Codzienność dziecięca opisana słowem i obrazem. Życie dziecka na ziemiach polskich od XVI do XVIII wieku, Warszawa 2012.

Magdalena Jurecka-Klimek, Życie dziecka w XV wieku (na podstawie polskojęzycznej literatury), [w:]

Dziecko I, pod red. Ewy Lewik-Tsirigotis, Grażyny Pietruszewskiej-Kobieli, Zdzisława Włodarczyka,

Wieluń 2010.

Od narodzin do wieku dojrzałego. Dzieci i młodzież w Polsce, cz. 1, Od średniowiecza do wieku XVIII,

Warszawa 2002.

Rodzina – jej funkcje przystosowawcze i ochronne, red. E. Halon, Warszawa 1995.

Henryk Barycz, Kartka z dziejów staropolskiego wychowania dziewcząt, „Nasza Przeszłość”, IV,

1948.

http://www.bg.ajd.czest.pl/perl/W3O?dbid=c;recid=10Zawarcie%20ma%B3%BFe%F1stwa%20%2F%5C%5C%24c%5C%20A.Zadro%BFy%F1ska











Tomasz Wiślicz, Upodobanie. Małżeństwo i związki nieformalne na wsi polskiej XVII-XVIII wieku,

Wrocław 2012.

A. Kuczyńska, Problematyka obyczajowa w pismach Adama Gdacjusza autora śląskiego z XVII w.,

„Acta Universitatis Lodiensis, Folia Historia”, t. II, 1981.

Dom, majątek, klient, sługa. Manifestacja pozycji elit w przestrzeni materialnej i społecznej,

Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa 2010.

Kulesza-Woroniecka Iwona, Rozwody w rodzinach magnackich w Polsce XVI-XVIII wieku, Poznań-

Wrocław Wydawnictwo Historyczne, 2010, Badania z Dziejów Społecznych i Gospodarczych t. 62.

Kizik Edmund, Wesele, kilka chrztów i pogrzebów. Uroczystości rodzinne w mieście hanzeatyckim od

XVI do XVIII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2001, Gdańskie Studia z

Dziejów Nowożytnych, t. 1.

C. Kuklo, Kobieta samotna w miastach Europy przedprzemysłowej jako przedmiot badań

historycznych, [w:] Miasto, region, społeczeństwo. Studia ofiarowane Profesorowi Andrzejowi

Wyrobiskowi w sześćdziesiątą rocznicę Jego urodzin, Białystok 1992.



Oczekiwania kobiet i wobec kobiet. Stereotypy i wzorce kobiecości w kulturze europejskiej i

amerykańskiej, pod red. Bożeny Płonki-Syroki, Janiny Radziszewskiej, Aleksandry

Szlagowskiej, Warszawa 2007.


Iwona Kulesza-Woroniecka, Rozwody w rodzinach magnackich w Polsce XVI-XVIII wieku, Poznań-

Wrocław 2010, Seria: Badania z Dziejów Społecznych i Gospodarczych, t. 62.

Literatura uzupełniająca: Dom, majątek, klient, sługa. Manifestacja pozycji elit w przestrzeni materialnej i społecznej,

Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa 2010.

Henryk Samsonowicz, Z badań nad więzami społecznymi w polskim średniowieczu, [w:] Cała historia

to dzieje ludzi... Studia z historii społecznej ofiarowane profesorowi Andrzejowi Wyczańskiemu w 80-

tą rocznicę urodzin i 55-lecie pracy naukowej, pod red. Cezarego Kukli, przy współudziale Piotra

Guzowskiego, Białystok 2004, s. 17-23.

Cezary Kuklo, Wielkość i struktura gospodarstwa domowego w Polsce wczesnonowożytnej. Próba

charakterystyki, [w:] Cała historia to dzieje ludzi... Studia z historii społecznej ofiarowane

profesorowi Andrzejowi Wyczańskiemu w 80-tą rocznicę urodzin i 55-lecie pracy naukowej, pod red.

Cezarego Kukli, przy współudziale Piotra Guzowskiego, Białystok 2004.

Mieczysław Szymczak, Nazwy stopni pokrewieństwa i powinowactwa rodzinnego w historii i

dialektach języka polskiego, Warszawa 1963.

Antoni Danysz, O wychowaniu Zygmunta Augusta, „Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział

Historyczno-Filozoficzny”, Serya II, 1915. Tom 33.

Stanisław Tomkowicz, Na dworze królewskim dwóch ostatnich Jagiellonów, Kraków 1924.

Jan Szymczak, Pojedynki i harce, turnieje i gonitwy : walki o życie, cześć, sławę i pieniądze w Polsce

Piastów i Jagiellonów, Warszawa 2008.

Karol Szajnocha, Matka Jagiellonów: szkic historyczny, Warszawa 1918.

Krystyna Turska, Ubiór dworski w Polsce w dobie pierwszych Jagiellonów, Warszawa 1987.

Teresa Jakimowicz, Dwór murowany w Polsce w wieku XVI, Poznań 1979.

Hanna Dziechcińska, Kobieta w życiu i literaturze XVI i XVII wieku. Zagadnienia wybrane, Warszawa

2001, s. 43 i n.

Partnerka, Matka, Opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX w., red. K.

Jakubiak, Bydgoszcz 2000.


Maria Bogucka, Białogłowa w dawnej Polsce. Kobieta w społeczeństwie polskim XVI-XVIII w., na tle

porównawczym, Warszawa 1998.

Antoni Wyrobisz, Staropolskie wzorce rodziny i kobiety – żony i matki, „Przegląd Historyczny”, z. 3,

1992.

http://www.bg.ajd.czest.pl/perl/W3O?dbid=c;recid=10Ubi%F3r%20dworski%20w%20Polsce%20w%20dobie%20pierwszych%20Jagiellon%F3w%20%2F%5C%5C%24c%5C%20Krystyna%20Turska

Cezary Kuklo, Kobieta samotna w miastach Europy przedprzemysłowej jako przedmiot badań

historycznych, [w:] Miasto, region, społeczeństwo. Studia ofiarowane Profesorowi Andrzejowi

Wyrobiskowi w sześćdziesiątą rocznicę Jego urodzin, Białystok 1992.



Edmund Lizik, Gdańskie ordynacje o weselach, chrzcinach i pogrzebach w XVI-XVIII wieku, „Barok.

Historia-Literatura-Sztuka”, Półrocznik VII/1(13) 2000.

Edmund Kizik, Wesele, kilka chrztów i pogrzebów. Uroczystości rodzinne w mieście hanzeatyckim od

XVI do XVIII wieku, Gdańsk 2001, Gdańskie Studia z Dziejów Nowożytnych, t. 1.


Jean-Louis Flandrin,, Historia rodziny, Warszawa 1998.

Michał Kopczyński, Dwór a rodzina chłopska – przymus i koegzystencja, [w:] Dwór, plebania,

rodzina chłopska. Szkice z dziejów wsi polskiej XVII i XVIII wieku, red. Magdalena Ślusarska,

Warszawa 1989.

Witold Kula, Dwór a rodzina chłopska, [w:] tenże, Teoria ekonomiczna ustroju feudalnego, wyd. 2,

Warszawa 1983.

Marta Kurkowska-Budzan, Historia zwykłych ludzi: współczesna angielska historiografia dziejów

społecznych, Kraków 2003.

Ryszard Łaszewski, Wiejskie prawo karne w Polsce XVII i XVIII w., Toruń 1988.

Ku antropologii rodziny, pod red. Lucyny Rożek, Częstochowa 2010.

Carlo Ginzburg, Ser i robaki. Wizja świata pewnego młynarza z XVI w., Warszawa 1989.

Norbert Schindler, Ludzie prości, ludzie niepokorni... : kultura ludowa w początkach dziejów

nowożytnych, Warszawa 2002.


David D. Gilmore, Mizoginia czyli Męska choroba, Kraków 2003.

A. Kuczyńska, Problematyka obyczajowa w pismach Adama Gdacjusza autora śląskiego z XVII w.,

„Acta Universitatis Lodiensis, Folia Historia”, t. II, 1981.

Oczekiwania kobiet i wobec kobiet. Stereotypy i wzorce kobiecości w kulturze europejskiej i

amerykańskiej, pod red. Bożeny Płonki-Syroki, Janiny Radziszewskiej, Aleksandry Szlagowskiej,

Warszawa 2007.

Wacław Urban, Korespondencja kobiet ze średnioszlacheckiej rodziny Kanimirów z przełomu XVI i

XVII w., „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 33, 1988.

Stanisław Waszak, Dzietność rodziny mieszczańskiej i ruch naturalny ludności miasta Poznania w

końcu XVI i w XVII


Elisabeth Badinter, Historia miłości macierzyńskiej, tłum. Krzysztof Choiński, Warszawa 1998.

Przedmiot 4

Nazwa przedmiotu

Stosunki społeczno-

gospodarcze ziemiaństwa

powiatu częstochowskiego w

pierwszej połowie XX wieku


Semestr, poziom i typ studiów:

Semestr 1/3, stopień II, studia

stacjonarne.


Profil kształcenia: 1pkt – 15h konwersatorium

http://www.bg.ajd.czest.pl/perl/W3O?dbid=c;recid=10Ludzie%20pro%B6ci%2C%20ludzie%20niepokorni...%20%3A%5C%5C%24b%5C%20kultura%20ludowa%20w%20pocz%B1tkach%20dziej%F3w%20nowo%BFytnych%20%2F%5C%5C%24c%5C%20Norbert%20Schindler%20%3B%20przek%B3.%20%5Bz%20niem.%5D%20Barbara%20Ostrowska

http://www.bg.ajd.czest.pl/perl/W3O?dbid=c;recid=10Ludzie%20pro%B6ci%2C%20ludzie%20niepokorni...%20%3A%5C%5C%24b%5C%20kultura%20ludowa%20w%20pocz%B1tkach%20dziej%F3w%20nowo%BFytnych%20%2F%5C%5C%24c%5C%20Norbert%20Schindler%20%3B%20przek%B3.%20%5Bz%20niem.%5D%20Barbara%20Ostrowska

Profil: Ogólnoakademicki

Wymagania wstępne

Ogólna wiedza z zakresu historii Polski XIX i XX wieku

Forma zajęć:



15

Sposób zaliczenia: zaliczenie na

ocenę

Autor programu: dr Karolina Studnicka-Mariańczyk

Prowadzący zajęcia: dr Karolina Studnicka-Mariańczyk


kształcenia

Obecność na zajęciach, przygotowanie dwóch opracowań, głos w

dyskusji, praca w zespole


Zajęcia mają na celu pogłębienie wiedzy studentów z zakresu badań nad historią stosunków

społeczno-gospodarczych ziemiaństwa regionu częstochowskiego w XX wieku.



* student zapoznał się z najnowszymi wiadomości z zakresu badań nad historią stosunków społeczno -

gospodarczych ziemiaństwa regionu częstochowskiego w XX wieku

* student pogłębił wiedzę specjalistyczną poprzez analizę źródeł i dostępną literaturę przedmiotu

* student potrafi omówić stosunki społeczno - gospodarcze ziemiaństwa regionu częstochowskiego w

XX wieku

* student zdobywa uporządkowaną tematycznie i chronologicznie wiedzę historyczną z zakresu badań

nad regionem w XX wieku


* student pracuje w zespole badawczym, zajmujący się wybranym problemem

* student samodzielnie opisuje badane wydarzenia historyczne

* student potrafi interpretować źródła i opracowania

* student jest w stanie porównać i przeanalizować wybrane zaganiania historyczne


* student jest świadomy dziedzictwa kulturowego omawianego okresu

* student poprzez rozumienie przemian zachodzących w historii kształtuje swój własny światopogląd

* student może dzięki zdobytej wiedzy wyrażać swoje racje za pomocą argumentów

* student wykorzystuje nabyte umiejętności do krzewienia wiedzy na temat przeszłości


Czyny udział w zajęciach oraz pozytywne zaliczenie wymogów z poszczególnych przedmiotów zajęć

( dwa opracowania w formie pisemnej, głos w dyskusji, praca w zespole). Negatywna ocena z

jakiegokolwiek tematu wymaga wykonania dodatkowej pracy, której zakres ustala prowadzący.

Średnia ocen uzyskanych przez studenta z poszczególnych tematów zajęć stanowi ocenę końcową

zaliczenia przedmiotu.

Ocena dostateczna- obecność na zajęciach minimum 50 procent, przygotowanie dwóch opracowań na

ocenę dostateczną, zaliczenie nieobecności podczas konsultacji

Ocena dobra- obecność na zajęciach minimum 80 procent, przygotowanie dwóch opracowań na oceną

dobrą, zaliczenie nieobecności podczas konsultacji

Ocena bardzo dobra- obecność za zajęciach minimum 90 procent, przygotowanie dwóch opracowań

na ocenę bdb


1. Zajęcia organizacyjne- zapoznanie studentów z wymogami merytorycznymi i metodologicznymi.

2. Ziemiaństwo powiatu częstochowskiego na podstawie spisów z 1921 i 1930 roku.

3/4. Udział ziemiaństwa w życiu gospodarczym kraju.

5/6. Przemysł.

7/8. Struktura wielkiej własności ziemskiej.

9/10. Działalność społeczno-kulturalna ziemiaństwa.

11/12. Siedziba rodziny ziemiańskiej.

13/14. Dobra ziemskie powiatu częstochowskiego.

15. Zaliczenie ćwiczeń.


A. Boniecki, Herbarz polski, Warszawa 1908.

A. Chwalba, Historia Polski 1795-1918, Kraków 2000.

A. Kulikowski, Wielki herbarz rodów polskich, Warszawa 2005.

E. Sęczys, Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861, Warszawa 2000.

J. Długosz, Klejnoty Długoszowe, wyd. M. Friedberg, Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego,

Kraków 1931.

J. S. Dunin – Borkowski, Spis nazwisk szlachty polskiej, Lwów 1887.

J. Zdrada, Historia Polski 1795-1914, Warszawa 2007.

K. Niesiecki, Herbarz polski, Lipsk 1840, 1841.

L. Wolski, Statystyka Królestwa Polskiego w Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda, Warszawa

1860.

M. Kukiel, Dzieje Polski porozbiorowe (1795-1921), Londyn 1993.

M. Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego. Ci wielcy Polacy to nasza rodzina, wyd. 5,

Kraków 2010 (wersja elektroniczna).

R. Chomeć, Struktura agrarna Królestwa Polskiego na przełomie XIX i XX w., Warszawa 1970.

S. Górzyński, J. Kochanowski, Herby szlachty polskiej, Warszawa 1990.

S. Jankowski, Encyklopedia rolnictwa, Warszawa 1917.

S. Kieniewicz, Historia Polski 1795-1918, Warszawa 1996.

S. Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, Warszawa 1916.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. F. Szulmierskiego,

Warszawa 1883.

T. Gajl, Herbarz polski. Od średniowiecza do XX w., Gdańsk 2007.

Województwo częstochowskie. Szkice monograficzne o rozwoju społeczno-gospodarczym pod red.

Mieczysława Stańczyka, Częstochowa 1978.

Z. Gloger, Encyklopedia staropolska ilustrowana, Warszawa 1972.

Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny, red. J. Leskiewiczowa, Warszawa 1992.


A. J. Zakrzewski, Ks. Franciszek Staliński (1862–1921) – organizator i działacz kółek rolniczych w

parafii Maluszyn, „Nowa Koniecpolska”, nr 12, maj - czerwiec 1995.

A. J. Zakrzewski, Osiem wieków Żytna, Żytno 1998.

A. J. Zakrzewski, Wyścigi pławieńskie, [w:] Zeszyty Radomszczańskie, t. II, Radomsko 2008.

A. Jaśkiewicz, Życie artystyczne Częstochowy na początku XX wieku i w okresie międzywojennym, „

Rocznik Muzeum w Częstochowie”, t.3, 1973.

A. Jezierski, C. Leszczyńska, Studia z dziejów gospodarczych Polski, Warszawa 1997.

A. Rotaub, Powstanie i rozwój przemysłu włókienniczego w okręgu Częstochowy na przełomie XIX i

XX stulecia, „ Ziemia Częstochowska, T. V, 1965.

B. Baranowski, Życie codzienne miedzy Wartą a Pilicą w XIX wieku, Warszawa 1979.

B. Snoch, S. Podobiński, Słownik Encyklopedyczny Regionu Częstochowskiego, T. II, Częstochowa

2001.

D. Złotkowski, „Wiedząc dobrze to z wyroków Boga Najwyższego, iż kto się radzi, umierać musi…”.

Testamenty z pierwszej połowy XIX wieku w świetle akt notariuszy częstochowskich, cz. I,

Częstochowa 2005.

D. Złotkowski, „Wiedząc dobrze to z wyroków Boga Najwyższego, iż kto się radzi, umierać musi…”.

Testamenty z pierwszej połowy XIX wieku w świetle akt notariuszy częstochowskich, cz. II,

Częstochowa 2006.

D. Złotkowski, Miasta departamentu kaliskiego w okresie Księstwa Warszawskiego. Studium

gospodarcze, Częstochowa 2001.

D. Złotkowski, Wystawa Przemysłu i Rolnictwa w Częstochowie 1909 roku w świetle prasy polskiej,

Częstochowa 2009.

D. Złotkowski, XIX-wieczne przemiany kapitalistyczne w dobrach Potockich (na przykładzie dóbr

staszowskich), [w:] Ród Potockich w odmęcie historii (XVII –XX w.), pod red. Z. Janeczka, Katowice

2007.

Dziedzictwo. Ziemianie polscy i ich udział w życiu narodu, Kraków 1997. B. Gałka, Ziemianie i ich

organizacje w Polsce lat 1918-1939, Toruń 1997,

E. Kowecka, W salonie i w kuchni, Opowieści o kulturze materialnej pałaców i dworów polskich XIX

wieku, Poznań 2008.

F. Barciński, Geografia gospodarcza województwa kieleckiego, Kielce 1931.

F. Sobalski, Dzieje Częstochowy i województwa częstochowskiego. Informator o materiałach w

archiwach państwowych, „ Ziemia Częstochowska”, t. XX, 1992.

F. Sobalski, Wyposażenie i kosztowności z pałacu w Złotym Potoku w 1878r, [w:] Rocznik Muzeum

Okręgowego w Częstochowie. Historia zeszyt nr 1, Częstochowa 1985.

Historia kultury materialnej w zarysie, t. VI, red. E. Kowecka, Wrocław 1978.

I. Rychlikowska, Szkice o gospodarce panów na Łańcucie, Łańcut 1971.

Inteligencja polska XIX i XX wieku. Studia, red. R. Czepulis-Rastenis, t. I-V, Warszawa 1981-1987.

J. Badora, J. Mizgalski, Ziemiaństwo Częstochowskie w latach 1918-1939 w: Społeczeństwo

Częstochowy w latach 1918-1939, pod red. R. Szweda i W. Palusa, Częstochowa 1997.

J. Broda, Historia leśnictwa Polsce, Poznań 2000.

J. Hereźniak, Park w Złotym Potoku, Łódź 1976.

J. Jędrysiak, Dobra ziemskie Parzymiechy w czasach Potockich ( 1891-1939), Częstochowa-

Parzymiechy 2002.

J. Kita, Cukrownictwo w majątkach ziemskich Potockich i Ostrowskich w okresie zaborów, [w:]

Studia z historii społeczno-gospodarczej XIX i XX wieku, pod red. W. Pusia, t. V, Łódź 2008.

J. Kita, Dobra ziemskie Bąkowa Góra i ich właściciele w XIX i początkach XX w, „ Rocznik Łódzki”,

t. 55, Łódź 2008.

J. Kita, Nadpilickie majątki ziemskie Ostrowskich z Maluszyna w XIX wieku w świetle archiwum

rodzinnego, „ Między Wisłą a Pilicą. Studia i materiały historyczne, t.3, red. B. Wojciechowska i L.

Michalska-Bracha, Kielce 2002.

J. Kita, Ostatnia z rodu-Ludwika z Korabitów Ostrowska [w:] Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie. Panie z

dworów i pałaców. Materiały III sesji naukowej w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce 11-13

października 2006, t.1, pod red. H. Łaszkiewicza, Lublin 2007.

J. Kita, Pani na Maluszynie. Ludwika hrabina Ostrowska (1851–1926), „Wiadomości Ziemiańskie”,

2006, nr 28.

J. Kita., Tomasz Potocki (1809–1861). Ewolucja postaw ziemianina polskiego, Łódź 2007.

J. Kozakiewicz, Organizacja pracy i wyniki produkcyjne majątków ziemskich w okresie

międzywojennym, Puławy 1986.

J. Leskiewicz, Ziemiaństwo polskie 1920-1945, Warszawa 1983.

J. Lutosławski, Ogólnopolska pielgrzymka ziemiaństwa na Jasnej Górze ( 1i 2 VI 1937), Warszawa

1937.

J. Umiastowska z Morawskich, Z Raczyńskimi w tle, Poznań 1997.

J. Umiastowska, Szmat ziemi i życia, Wilno 1928.

J. Wiśnieski, Diecezja Częstochowska, Opis historyczny kościołów i zabytków, Mariówka Opoczyńska

1936. W. Zieliński, Refleksje po pielgrzymce ziemiaństwa do Częstochowy, Warszawa 1937.

K. Nakwaska, Dwór wiejski, t, I, Lipsk 1857.

K. Obrębowicz, Krótki zarys budownictwa wiejskiego, Warszawa 1886.

Katalog zabytków sztuki w Polsce. Miasto Częstochowa, Warszawa 1995.

Kłobuck. Dzieje miasta i gminy ( do roku 1939), pod red. F. Kiryka, Kraków 1998.

Kobieta i edukacja na ziemiach polskich w XIX i XX wieku: zbiór studiów, red. A. Żamowska, A.

Szwarc, T. I-II, wyd. II, Warszawa 1995.

Kobieta i kultura czasu wolnego. Zbiór studiów, red. A. Żamowska, A. Szwarc, Warszawa 2000.

L. Kowalewski, Przyroda kompleksów stawowych na obszarze województwa częstochowskiego,

Częstochowa 1997.

L. Kowalewski, Przyroda parków pałacowych, dworskich i miejskich na obszarze województwa

częstochowskiego, Częstochowa 1990.

L. Majdecki, Historia ogrodów, Warszawa1981.

Ł. Gołębiowski, Dwory i dworki, Warszawa 1830.

M. Rydel, Jam dwór polski, Gdańsk 1995.

M. Zwoliński, Olsztyn koło Częstochowy, Olsztyn 1994.

M. Zwoliński, Poczet rodów herbowych ziemi częstochowskiej. Studium genealogiczno- heraldyczne,

Częstochowa 2009.

M. Zwoliński, Słownik biograficzny regionu częstochowskiego, t. II, Częstochowa 2005.

M. Zwoliński, Szkice monograficzne Janowa i okolicy, Częstochowa 1992.

Nauka i oświata a społeczności lokalne na ziemiach polskich w XIX i XX wieku pod red. W. Caban,

Kielce 2003.

P. Czepas, Od Ostrowskich i Potockich z Maluszyna do Gaików. Działalność przemysłowa na terenie

gmin Masłowice i Wielgomłyny od schyłku XVIII do początku XXI wieku, „Prace i Materiały Muzeum

Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi”, seria etnograficzna, 2008, nr 34.

P. Lelewel, Pamiętniki i diariusz domu naszego. Przygotowała do druku i opatrzyła przypisami I.

Lelewel-Friemannowa, Wrocław 1966.

P. Wandycz, Pod zaborami 1795-1918, Warszawa1994.

Przewodnik po Częstochowie i okolicy, Warszawa 1909.

R. Czepulis, Myśl społeczna twórców Towarzystwa Rolniczego (1842–1861), Wrocław 1964.

S. Dobosz, Powiat radomszczański, [w:] „Biuletyn PTTK okręgu łódzkiego”. 700 lat Radomska, Łódź

1966.

S. Iwaniak, Reforma rolna w województwie kieleckim 1944-1945, Warszawa 1975.

S. Nowak, Z moich wspomnień, Częstochowa 1994.

Uprzemysłowienie ziem polskich w XIX i XX wieku, red. L.Pietrzak -Pawłowska, Wrocław 1970.

W. Caban, Gorzelnictwo i cukrownictwo w guberni radomskiej w połowie XIX wieku, „ Kwartalnik

Historii Kultury Materialnej”, nr 3,4/1990.

W. Caban, O działaniach modernizacyjnych ziemiaństwa w Królestwie Polskim w dobie

przeduwłaszczeniowej, [w:] Wieś a dwór na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, red. W. Caban i M.

B. Markowski, Kielce 1999.

W. Caban, Rola „nowego ziemiaństwa” w szerzeniu postępu agrotechnicznego w Królestwie Polskim

w dobie przeduwłaszczeniowej, [w:] Aktywność gospodarcza ziemiaństwa w Polsce w XVIII-XX

wieku, red. W. Caban i M. B. Markowski, Kielce 1993.

W. Grabski, Ekonomia rolnicza gospodarstw mniejszych, Warszawa 1909.

W. Grabski, Historia wsi w Polsce, Warszawa 1929.

W. Grabski, Wywłaszczenie folwarków i program reform rolnych w Królestwie Polskim, Warszawa

1907.

W. Mnich, Ideologia polskiego ziemiaństwa, Lublin 2000.

W. Roszkowski, Gospodarcza rola większej prywatnej własności ziemskiej w Polsce 1918-1939,

Warszawa 1986.

W. Rożkowski, Gospodarcza rola większej prywatnej własności ziemskiej w latach 1918-1939,

Warszawa 1985.

W. Szatkowska, Monografia przemysłu częstochowskiego, Częstochowa 1914.

W. Szczygielski, Zarys dziejów rybactwa śródlądowego w Polsce, Warszawa 1967.

W. Zieliński, Refleksje po pielgrzymce ziemiaństwa do Częstochowy, Warszawa 1937.

Z dziejów dziewiętnastowiecznej rodziny ziemiańskiej. Ostrowscy h. Korab z Maluszyna, [w:] Dzieje

Maluszyna i jego dziedziców z opowiadania i z pamięci zebrane przez Helenę [z Morstinów]

Ostrowską, z rękopisu wydał, wstępem i przypisami opatrzył A.J. Zakrzewski, Warszawa 2009.

Z. Landau, W. Roszkowski, Polityka gospodarcza II RP i PRL, Warszawa 1995.

Życie codzienne w Częstochowie w XIX i XX wieku pod red. R. Szwed, W. Palus, Częstochowa

1999.

Materiały do podanych tematów zajęć znajdują się również w prasie i czasopismach:

(Gazeta Częstochowska, Dziennik Zachodni, Goniec Częstochowski, Kłosy, Niedziela, Wieś i Dwór,

Ziemianka Polska, Słowo Częstochowskie, Monitor, itd.) oraz archiwach

(Archiwum Państwowe w Częstochowie, Archiwum Państwowe w Kielcach, Delegatura Służby

Ochrony Zabytków. Oddział w Częstochowie, Polskie Towarzystwo Ziemiańskie, Oddział w

Częstochowie).

Nazwa modułu: MK_4 Warsztat naukowy archiwisty

Kierunek i specjalność: Historia- specjalność archiwistyczna

Opis moduły, planowane efekty kształcenia: Posiada wiedzę teoretyczną z zakresu: archiwistyki

ogólnej i szczegółowej na poziomie organizowania i prowadzenia archiwum historycznego oraz

opracowywania materiałów archiwalnych.



1. Wstęp do archiwistyki kościelnej ( konwersatorium) K_W01

K_W03

K_W06

K_U01

K_U03

K_U05

K_K01K

_K04

2. Dzieje form i systemów kancelaryjnych (wykład) K_W01

K_W02

K_U02

K_U03

K_U06

K_K01

K_K02

K_K04

3. Dzieje form i systemów kancelaryjnych (konwersatorium) K_W01

K_W02

K_U02

K_U03

K_U06

K_K01

K_K02

K_K04

4. Paleografia i neografia łacińska K_W01

K_W08

K_W18

K_U02

K_U03

K_U11

K_K04

K_K05

5. Paleografia ruska i neografia rosyjska K_W01

K_W02

K_W10

K_W18

K_U03

K_U04

K_U05

K_K01

K_K02

6. Neografia niemiecka K_W03

K_W06

K_U04 K_K02

Przedmiot 1

Nazwa przedmiotu Wstęp do archiwistyki

kościelnej


Semestr, poziom i typ studiów Semestr 3, studia II stopnia –

stacjonarny, kierunek historia

specjalność archiwistyczna


1pkt – zajęcia dydaktyczne


Wymagania wstępne Wiedza bazowa ogólno humanistyczna z zakresu historii, historii

administracji i ustroju.



zaliczenia

forma zajęć: konwersatorium –

30h

sposób zaliczenia: aktywna


prezentacja

Autor programu: dr Julia Dziwoki

Prowadzący zajęcia: dr Julia Dziwoki


kształcenia

Aktywne uczestnictwo – konwersatorium problemowe,

warsztaty w archiwach koscielnych. Znajomość polecanej

literatury przedmiotu.


Wiedza teoretyczna oparta na doświadczeniu i poglądzie oraz warsztatach naukowych w terenie. Na

podstawie teorii naukowej z zakresu archiwoznawstwa poznanie regionalnych archiwów kościelnych.


- w zakresie wiedzy: Wykazuje znajomość historii administracji i ustroju państwa i prawa. Posiada

wiedzę teoretyczną z zakresu: archiwistyki ogólnej i szczegółowej na poziomie organizowania i

prowadzenia archiwum historycznego oraz opracowywania materiałów archiwalnych. Zna

podstawową terminologię i posługuje się zasobem środków językowych umożliwiającym realizację

zadań zawodowych w zakresie następujących tematów: praca archiwisty, miejsce pracy i kształcenie

zawodowe, charakterystyczne dla zawodu archiwisty.

- w zakresie umiejętności: Potrafi posługiwać się wiedzą teoretyczną w praktyce oraz pracować w

grupie i efektywnie się komunikować oraz właściwie organizować pracę w archiwum historycznym.

Posiada umiejętność definiowania i identyfikowania potrzeb w archiwum oraz właściwego

wykonywania zadań.

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: Rozumie i jest otwarty na zmiany oraz

uzupełnia i aktualizuje wiedzę oraz podnosi kwalifikacje. Potrafi umiejętnie i konsekwentnie

realizować swoje zadania.


Aktywne uczestniczenie w zajęciach – metoda problemowa. Poprawne wykonanie czynności

praktycznych związanych z opracowywaniem akt w grupach oraz samodzielnie. Uczestnictwo w

warsztatach archiwalnych w terenie. Prezentacja projektu i zaliczenie kolokwium o charakterze testu.

Diagnostyka edukacyjna. Wymagania na określony stopień:

- wymagania podstawowe (P) na stopień dostateczny opanowanie najważniejszych i podstawowych

elementów treści programowych często się powtarzających w programie nauczania oraz umiejętność

poprawnego wykonania ćwiczeń praktycznych.

wymagania rozszerzające (R) na stopień dobry – znajomość bardziej złożonych problemów z zakresu

kościelnej archiwistyki ogólnej i szczegółowej oraz samodzielne stosowanie teorii w praktyce według

obowiązujących wzorców.

wymagania dopełniające (D) na stopień bardzo dobry – opanowanie pełnego zakresu treści

programowych uzupełnionych o wiedzę z literatury uzupełniającej i indywidualną pracę.


1. Wprowadzenie do archiwistyki kościelnej – 2 h

2. Prawodawstwo państwowe i wyznaniowe o archiwach -2h

3. Archiwa i dokumentacja archiwalna Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce – 2h

4. Archiwa i dokumentacja archiwalna Kościoła greckokatolickiego w Polsce – 2h

5. Archiwa i dokumentacja archiwalna Kościoła ormiańskiego w Polsce – 2h

6. Archiwum im. Walentego Patykiewicza Archidiecezji Częstochowskiej

7. Archiwa i dokumentacja archiwalna Kościoła ewangelickiego – 2h

8. Parafia Ewangelicko - Augsburska w Częstochowie – 2h

9. Archiwa i dokumentacja archiwalna Kościoła prawosławnego – 2h

10. Cerkiew Częstochowskiej Ikony Matki Bożej w Częstochowie – 2h

11. Archiwa i dokumentacja archiwalna wyznania mojżeszowego – 2h

12. Stowarzyszenie Historyczne Żydów Miasta Częstochowy – 2h

13. Archiwa i dokumentacja archiwalna wyznania mahometańskiego - 2h

14. Edukacja archiwistów kościelnych w Polsce – 2h

15. Podsumowanie treści programowych – 2 h


H. E. Wyczawski, Wprowadzenie do studiów w archiwach kościelnych,

H. E. Wyczawski, Polskie archiwa kościelne, w: Księga tysiąclecia katolicyzmu w Polsce, t. 2,

Lublin 1969

H. E. Wyczawski, Przygotowanie do studiów w archiwach kościelnych, Kalwaria Zebrzydowska

1989

M. Dębowska, Archiwa Kościoła katolickiego w Polsce. Informator, Kielce 2002

W. Kwiatkowska, Kancelaria Ewangelickiego Kościoła Unijnego w Prusach Zachodnich w latach

1817-1920 i pozostałe po niej akta, Toruń 2006

ks. Jan Gross, Maciej Oczkowski, A bez Niego nic nie powstało. Kościół Ewangelicko -

Augsburski w RP

A.Mironowicz, Kościół prawosławny na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, Wydawnictwo

Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2005

Muzułmanie na ziemiach Rzeczypospolitej

I. Biłas, Likwidacja greckokatolickiej diecezji przemyskiej., [w:] Polska-Ukraina, 1000 lat

sąsiedztwa, t. 3, Przemyśl 1996.

Dmytro Błażejowski, Historical Šematism of the Eparchy of Peremyšl including the Apostolic

Administration of Lemkiwščyna (1828-1939). Lviv 1995.

Mихайло Козак, Пом'яни Господи, Душі слуг Твоїх. «Свічадо». Перемишль-Львів 2002.

Степан Дзюбина, І стверди діло рук наших. Спогади. Варшава 1995.

Arakel z Tebryzu, Księga dziejów, Warszawa 1981.

Balzer O., Sądownictwo ormiańskie w średniowiecznym Lwowie, Lwów 1909.

Barącz. S, Żywoty sławnych Ormian w Polsce, Lwów 1856.

Barącz. S., Rys dziejów ormiańskich, Tarnopol 1869.

Drabina J., Religie na ziemiach Polski i Litwy w średniowieczu, Kraków 1989.

Gromnicki T., Ormianie w Polsce, ich historia, prawa i przywileje, Warszawa 1889.

Kaczmarczyk Z., Grzegorz Wielki (2. poł. XIV w.), biskup ormiański lwowski,[w:] Polski słownik

biograficzny, t. 9, Wrocław-Warszawa-Kraków 1960-1961, s. 81-82.

Kowalska J., Ormianie polscy, Kraków 1999,

Lechicki C., Kościół ormiański w Polsce. (Zarys historyczny), Lwów 1928.

Marciniak T. , Ormianie polscy - wczoraj i dziś, w: Z. Sułkowski, J. Skarbek (red.),

Modzelewska B., Grzegorz zw. Wielki arcybiskup,[w:] Encyklopedia katolicka, t. 6, Lublin 1993,

s. 343.

Obertyński Z., Ormianie,[w:] Historia Kościoła w Polsce, t. 1, cz. 1, Poznań-Warszawa 1974, s.

256-258.

Pełczyński G., Ormianie polscy w XX wieku, Warszawa 1997,

Petrowicz T., Od Czarnohory do Lublina, Lublin 2002,

Pisowicz A.: ORMIANIE POLSCY. SZEŚĆSETPIĘĆDZIESIĄT LAT ORMIAN POLSKICH

Roszko K., Braun J., Katalog rękopisów ormiańskich i gruzińskich, Warszawa 1958.

Stopka K., Odpust bocheński z 1354 roku i jego ormiański kontekst,[w:] Polska i jej sąsiedzi w

późnym średniowieczu, pod red. K. Ożoga i S. Szczura, Kraków 2002, s. 50-80.

Stopka K., Ormianie w Polsce dawnej i dzisiejszej, Kraków 2000.

Theodorowicz Leon, Nieco o heraldyce i rodach Ormian polskich, Lwów 1925

Witkowski P.: POLSCY ORMIANIE

Zakrzewska-Dubasowa M., Ormianie w dawnej Polsce, Lublin 1982,

Ormianie w Polsce - religia i język, w: M. Kempny, G. Woroniecka (red.), Religia i kultura w

globalizującym się świecie, Kraków 1999,

Krzysztof Stefanowicz, Życie i twórczość Antoniego Stefanowicza, Biul. Orm. Tow. Kult.

48/49(2007); 36-46,

Mniejszości narodowe i religijne w Europie Środkowo-Wschodniej w świetle statystyk XIX i XX

wieku, Lublin 1995

Emil Biedrzycki, Historia Polaków na Bukowinie, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków

1973

Krzysztof Stefanowicz, Rotmistrz Kajetan Stefanowicz, Sowiniec, 34-35, Półrocznik Centrum

Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, Kraków, czerwiec-grudzień 2009, s. 81-86


http://ngwm.w.interia.pl/index.htm

http://www.czestochowa.luteranie.pl/

http://www.orthodox.pl/

http://www.mzr.pl/pl/

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, OABMK - KUL, Lublin

Archiva Ecclesiastica. Biuletyn Stowarzyszenia Archiwistów Kościelnych, Katowice

Archeion, NDAP, Warszawa

Archiwista Polski. Kwartalnik Stowarzyszenia Archiwistów Polskich, Warszawa

Pamięć i Trwanie 7/2005

Rocznik społeczno - kulturalny wydawany przez Gminę Wyznaniową w Białymstoku

Muzułmańskiego Związku Religijnego w RP.

Przedmiot 2

Nazwa przedmiotu Dzieje form i systemów Język wykładowy: polski

http://ngwm.w.interia.pl/index.htm

http://www.czestochowa.luteranie.pl/

http://www.orthodox.pl/

http://www.mzr.pl/pl/

kancelaryjnych


Semestr 1 i 2, studia II stopnia –

stacjonarne, kierunek historia

specjalizacja archiwistyczna


1 pkt – zajęcia dydaktyczne

1 pkt – konsultacje z

prowadzącym zajęcia


Wymagania wstępne Wiedza ogólnohumanistyczna z historii administracji i ustroju



zaliczenia


15 godzin wykładu


obecność na zajęciach

Autor programu: dr Marek Nita

Prowadzący zajęcia: dr Marek Nita


kształcenia

Aktywne uczestnictwo, wykład problemowy, znajomość literatury

przedmiotu


Wiedza teoretyczna połączona z praktyczną



1. Powstanie, organizacja i funkcjonowanie kancelarii w Polsce od X do końca XVIII wieku

2. Systemów kancelaryjnych z okresu akt spraw XIX-XXI wiek

3. Organizacji i działalności skomputeryzowanej kancelarii. Dokumentu elektronicznego.


1. Student potrafi dokonać dyplomatycznego rozbioru dokumentu

2. Rozumie związek systemów kancelaryjnych z opisem, porządkowaniem i udostępnianiem

zachowanych materiałów archiwalnych

3. Rozpoznaje, rozumie i potrafi odczytać formy kancelaryjne pochodzące z różnych okresów

historycznych

4. Umie rozpoznać i opisać konkretny system kancelaryjny w oparciu o cechy zewnętrzne i

wewnętrzne dokumentacji

5. Rozpoznać i analizować dokumenty urzędowe pochodzące z różnych okresów historycznych

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: 1. Świadomość urzyteczności zdobytych umiejętności w przyszłej pracy

2. Odnosi się z szacunkiem do spuścizny archiwalnej.

3. Rozumie potrzebę popularyzacji wiedzy o zachowanym dziedzictwie


Wykład problemowy

Egzamin ustny

a. wymagania podstawowe (P) na ocenę dostateczną opanowanie podstawowych

elementów treści programowych

b. wymagania rozszerzające (R) na ocenę dobrą opanowanie trudniejszych problemów,

samodzielne stosowanie teorii w praktyce

c. wymagania dopełniające (D) na ocenę bardzo dobrą pełne opanowanie treści

programowych, rozszerzenie wiedzy w oparciu o literaturę uzupełniającą


I semestr

1. Geneza i rozwój polskiej kancelarii do końca XIII wieku

2. Kancelaria królewska od XIV do końca XVIII wieku

3. Kancelarie kościelne i zakonne do 1795 roku.

4. Kancelarie grodzkie, sądowe i ziemne w okresie staropolskim

5. Kancelaria miejska na ziemiach polskich w okresie księgi wpisów

6. Kancelaria magnacka – wielkiej własności ziemskiej

7. Kancelaria akt czynności na przykładzie Rady Nieustającej

II semestr

1. Kancelaria urzędów administracji w czasach Księstwa Warszawskiego. Wpływy francuskie

2. Kancelaria w Królestwie Polskim do 1867 roku

3. Ogólna charakterystyka kancelarii austriackiej, pruskiej i rosyjskiej w XIX i początkach XX

wieku.

4. Kancelaria przemysłowa w XIX i początkach XX wieku

5. Kancelaria w Polsce Odrodzonej. Unifikacja i reforma w 1931 roku. Od systemu

dziennikowego, rzeczowego, do bezdziennikowego

6. Kancelaria i dokumentacja w czasach okupacji hitlerwoskiej\

7. Kancelaria w PRL. Nowe akty i nowe formy dokumentacji

8. Kancelaria współczesna końca XX i początków XXI wieku. Dokument elektroniczny,

technika komputerowa


1. S. Nawrocki, Rozwój form kancelaryjnych na ziemiach polskich od średniowiecza do końca

XX wieku, Poznań 1998

2. J. Szymański, Nauki pomocnicze historii, Warszawa 2001

3. W. Semkowicz, Encyklopedia nauk pomocniczych historii, Kraków 1999

4. S. Kętrzyński, Zarys nauki o dokumencie polskim wieków średnich, Warszawa 1934

5. K. Maleczyński, A. Gąsiorowski, M. Bielińska, Dyplomatyka polska wieków średnich,

Warszawa 1974

6. H. Karczowa, Rozwój form kancelaryjnych i współczesne rodzaje dokumentów archiwalnych.

Dokumentacja wizualna i audialna (fotografie, filmy, nagrania), Toruń 1979

7. H. Robótka, Metodyka archiwalna. Opracowanie dokumentacji geodezyjno - kartograficznej,

technicznej, audiowizualnej (fotografii, filmów i mikrofilmów, nagrań), Toruń 1988

8. Kancelaria i archiwum zakładowe. Podręcznik, red. Z. Pustuła, Warszawa 2001

9. Akta Rady Nieustającej (1775-1788) - J. Stojanowski, Archeion, t. 4, 1928

10. T. Manteuffel, Wykaz akt w kancelarii urzędu, Archeion, t. XIX-XX, 1951

11. S. Stosyk, Przepisy kancelaryjne w teorii i praktyce, Warszawa 19..

12. H. Robótka, Kancelaria urzędów administracji państwowej II Rzeczypospolitej, Toruń 1993

13. W. Wysocki, Dokumentacja konstrukcyjno - technologiczna - problemy oceny i selekcji,

Archiwista Polski, nr 3, 2003, s. 47-55

14. Archiwistyka na studiach historycznych, red. W. K. Roman, Toruń 2003.

15. Borkowski, Świt wolnego słowa: język propagandy politycznej 1981-1995, Wrocław 2003.

16. Dyplomacja publiczna, red. nauk. B. Ociepka, Wrocław 2008.

17. Historia i archiwistyka. Księga pamiątkowa ku czci prof. A. Tomczaka, Toruń-Warszawa 1992.

18. Historia, archiwistyka, informacja naukowa: prace dedykowane Profesorowi Bohdanowi

Ryszewskiemu, pod red. M. Świgoń, Olsztyn 2009.

19. Historia mówiona: elementarz, oprac. M. Kurkowska-Budzan, Warszawa 2008.

20. H. Izdebski, Historia administracji, Warszawa 2001.

21. U. Jarecka, Propaganda wizualna słusznej wojny: media wizualne XX wieku wobec konfliktów

zbrojnych, Warszawa 2008.

I. Jeffrey, Jak czytać fotografię: lekcje mistrzów fotografii, Kraków 2009.

22. Kancelaria i archiwum zakładowe, pod red. Z. Pustuły, Warszawa 2006.

23. Kancelaria i archiwum zakładowe, pod red. E. Borodina, Warszawa 2009.


Dokumentacja geodezyjno-kartograficzna, Toruń 1985.


Dokumentacja wizualna i audialna (fotografie, filmy, nagrania), Toruń 1979.

26. H. Kissinger, Dyplomacja, Warszawa 2002.

27. Media audiowizualne w warsztacie historyka, pod red. D. Skotarczak, Poznań 2008.

28. Metodyka pracy archiwalnej, pod red. S. Nawrockiego i S. Sierpowskiego, Poznań 2004.

29. Mowy, które zmieniły świat. Świadectwa przełomowych momentów historii, wstęp S. S. Montefiore,

przełożył S. Czapnik, Wrocław 2007.

30. . S. Nawrocki, Rozwój form kancelaryjnych na ziemiach polskich od średniowiecza do końca XX


31. J. Płażewski, Historia filmu: 1895-2005, Warszawa 2007.

32. Propaganda PRL. Wybrane problemy, pod red. P. Semkowa, Gdańsk 2004.

33. H. Robótka, Kancelaria urzędów administracji państwowej w II Rzeczypospolitej, Toruń 1993.

34. H. Robótka, Wprowadzenie do archiwistyki, Toruń 2003.

35. S. Sikora, Fotografia: między dokumentem a symbolem, Warszawa 2004.

36. Słownik wiedzy o mediach, pod red. E. Chudzińskiego, Warszawa – Bielsko-Biała 2009.

37. P. Sztompka, Socjologia wizualna: fotografia jako metoda badawcza, Warszawa 2005.

38. O. Thomson, Historia propagandy, Warszawa 2001.

39. P. Witek, Kultura, film, historia: metodologiczne problemy doświadczenia audiowizualnego, Lublin

2005.

40. Wokół teczek bezpieki. Zagadnienia metodologiczno-źródłoznawcze, pod red. F. Musiała, Kraków

2006.

41. Chorążyczewski W., Przemiany organizacyjne polskiej kancelarii królewskiej u progu czasów

nowożytnych, Toruń 2007

42. Dyplomatyka wieków średnich, opr. K. Maleczyński, M. Bielińska, A. Gąsiorowski,

Warszawa 1971

43. Kopiczyńska A., Akta władz administracji gubernialnej Królestwa Polskiego w latach 1867-

1915, Warszawa 2003

44. Nawrocki S., Rozwój form kancelaryjnych na ziemiach polskich od średniowiecza do końca


45. Rostocki W., Kancelarie i dokumentacja urzędów administracji państwowej w Księstwie

Warszawski i Królestwie Polskim (do 1867 r.), Wrocław 1964


1. B. von Brauchitsch, Mała historia fotografii, Warszawa 2004.

2. Dokument filmowy i telewizyjny, red. nauk. M. Szczurowski, Toruń 2005.

3. D. C. Hallin, Systemy medialne: trzy modele mediów i polityki w ujęciu porównawczym, Kraków

2007.

A. H. Hoy, Wielka księga fotografii, Warszawa 2006.

4. R. Lacayo, Eyewitness: 150 years of photojournalism, New York 1995.

5. H. M. Koetzle, Słynne zdjęcia i ich historie, Cz. 1, 1827-1926, Cz. 2, 1928-1991, Warszawa 2003.

6. H. Kula, Propaganda współczesna, Toruń 2005.

7. S. Nawrocki, Archiwistyka i regionalizm, Poznań 1995.

8. J. Niewińska, Krótki film o pozorach wolności, Kraków 2007.

9. M. Przylipiak, Poetyka kina dokumentalnego, Gdańsk 2004.

10. S. Spark, Dziennikarstwo śledcze: studium techniki, Kraków 2007.

11. J. Street, Mass media, polityka, demokracja, Kraków 2006.

Przedmiot 3

Nazwa przedmiotu Dzieje form i systemów

kancelaryjnych



Semestr 1 i 2, studia II stopnia –

stacjonarne, kierunek historia

specjalizacja archiwistyczna



1 pkt – konsultacje z

prowadzącym zajęcia


Wymagania wstępne Wiedza ogólnohumanistyczna z historii administracji i ustroju



zaliczenia

forma zajęć: ćwiczenia

15 (s.I), 15 (s. II)


obecność, przygotowanie

referatów, prezentacja




kształcenia

Obecność, rozmowa sprawdzająca


Wiedza teoretyczna połączona z praktyczną



4. Znać definiować i wyjaśniać terminologię oraz pojęcia z dyplomatyki

5. Mieć wiedzę na temat form i systemów kancelaryjnych

6. Znać systemy zarządzania dokumentacją współczesną.


6. Powinien umieć łączyć wiedzę o dawnej kancelarii z wiedzą o kancelarii współczesnej

7. Umieć rozwiązywać problemy dotyczące zarządzaniem dokumentacją

8. Posługiwać się programami komputerowymi

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: 4. Doceniać znaczenie pracy kancelaryjnej dla efektywnego administrowania, kierowania i

zarządzania

5. Mieć wrażliwość na treści znajdujące się w dokumentacji aktowej

6. dążyć do poszerzania swojej wiedzy w obliczu szybkiego rozwoju systemu elektronicznego

zarządzania dokumentacją.


Ćwiczenia, obecność na zajęciach, zaliczenie sprawdzianów, przeczytanej literatury


elementów treści programowych, przedstawienie referatu, prezentacja projektu,

zaliczenie testu minimum 60%.


samodzielne stosowanie teorii w praktyce, przedstawienie referatu, prezentacja

projektu, zaliczenie testu powyżej 75%.


programowych, rozszerzenie wiedzy w oparciu o literaturę uzupełniającą,

przedstawienie referatu, prezentacja projektu, zaliczenie testu powyżej 85%.


I semestr

8. Zajęcia organizacyjne

9. Miejsce i rola przedmiotu w programie studiów. Przedmiot badań, zakres, literatura

10. Formy kancelaryjne do XIV wieku. Cechy charakterystyczne dokumentu średniowiecznego.

Kancelarie książęce – ich organizacja i działalność

11. Kancelaria królewska do XIV wieku do 1795 roku. Organizacja, personel, dokumentacja

12. Księga wpisów. Metryka Koronna, Metryka Litewska, Metryka Mazowiecka, Metryka Ruska

13. Kancelaria ziemska w okresie staropolskim

14. Kancelarie dużych miast 1795, Gdańst-Kraków-Lublin, Poznań, Toruń, Wrocław Warszawa

15. Kancelaria akt czynności 1764-1765

II semestr

9. Zajęcia organizacyjne

10. Kancelaria akt spraw w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim do 1867 roku

11. Kacelaria instytucji i urzędów na terenie zaboru austriackiego w XIX i początkach XX wieku

12. Kancelaria urzędów pruskich w XIX i po. XX

13. Kancelaria guberni rosyjskiej 1867-1914

14. Przemiany w kancelarii w okresie XX RP. System dziennikowy i bezdziennkowy

15. Kancelaria w PRL. System bezdziennikowy

16. Kancelaria współczesna


46. S. Nawrocki, Rozwój form kancelaryjnych na ziemiach polskich od średniowiecza do końca


47. J. Szymański, Nauki pomocnicze historii, Warszawa 2001

48. W. Semkowicz, Encyklopedia nauk pomocniczych historii, Kraków 1999

49. S. Kętrzyński, Zarys nauki o dokumencie polskim wieków średnich, Warszawa 1934

50. K. Maleczyński, A. Gąsiorowski, M. Bielińska, Dyplomatyka polska wieków średnich,

Warszawa 1974


Dokumentacja wizualna i audialna (fotografie, filmy, nagrania), Toruń 1979

52. H. Robótka, Metodyka archiwalna. Opracowanie dokumentacji geodezyjno - kartograficznej,

technicznej, audiowizualnej (fotografii, filmów i mikrofilmów, nagrań), Toruń 1988

53. Kancelaria i archiwum zakładowe. Podręcznik, red. Z. Pustuła, Warszawa 2001

54. Akta Rady Nieustającej (1775-1788) - J. Stojanowski, Archeion, t. 4, 1928

55. T. Manteuffel, Wykaz akt w kancelarii urzędu, Archeion, t. XIX-XX, 1951

56. S. Stosyk, Przepisy kancelaryjne w teorii i praktyce, Warszawa 19..

57. H. Robótka, Kancelaria urzędów administracji państwowej II Rzeczypospolitej, Toruń 1993

58. W. Wysocki, Dokumentacja konstrukcyjno - technologiczna - problemy oceny i selekcji,

Archiwista Polski, nr 3, 2003, s. 47-55

59. Archiwistyka na studiach historycznych, red. W. K. Roman, Toruń 2003.

60. Borkowski, Świt wolnego słowa: język propagandy politycznej 1981-1995, Wrocław 2003.

61. Dyplomacja publiczna, red. nauk. B. Ociepka, Wrocław 2008.

62. Historia i archiwistyka. Księga pamiątkowa ku czci prof. A. Tomczaka, Toruń-Warszawa 1992.

63. Historia, archiwistyka, informacja naukowa: prace dedykowane Profesorowi Bohdanowi

Ryszewskiemu, pod red. M. Świgoń, Olsztyn 2009.

64. Historia mówiona: elementarz, oprac. M. Kurkowska-Budzan, Warszawa 2008.

65. H. Izdebski, Historia administracji, Warszawa 2001.

66. U. Jarecka, Propaganda wizualna słusznej wojny: media wizualne XX wieku wobec konfliktów

zbrojnych, Warszawa 2008.

I. Jeffrey, Jak czytać fotografię: lekcje mistrzów fotografii, Kraków 2009.

67. Kancelaria i archiwum zakładowe, pod red. Z. Pustuły, Warszawa 2006.

68. Kancelaria i archiwum zakładowe, pod red. E. Borodina, Warszawa 2009.


Dokumentacja geodezyjno-kartograficzna, Toruń 1985.


Dokumentacja wizualna i audialna (fotografie, filmy, nagrania), Toruń 1979.

71. H. Kissinger, Dyplomacja, Warszawa 2002.

72. Media audiowizualne w warsztacie historyka, pod red. D. Skotarczak, Poznań 2008.

73. Metodyka pracy archiwalnej, pod red. S. Nawrockiego i S. Sierpowskiego, Poznań 2004.

74. Mowy, które zmieniły świat. Świadectwa przełomowych momentów historii, wstęp S. S. Montefiore,

przełożył S. Czapnik, Wrocław 2007.

75. . S. Nawrocki, Rozwój form kancelaryjnych na ziemiach polskich od średniowiecza do końca XX


76. J. Płażewski, Historia filmu: 1895-2005, Warszawa 2007.

77. Propaganda PRL. Wybrane problemy, pod red. P. Semkowa, Gdańsk 2004.

78. H. Robótka, Kancelaria urzędów administracji państwowej w II Rzeczypospolitej, Toruń 1993.

79. H. Robótka, Wprowadzenie do archiwistyki, Toruń 2003.

80. S. Sikora, Fotografia: między dokumentem a symbolem, Warszawa 2004.

81. Słownik wiedzy o mediach, pod red. E. Chudzińskiego, Warszawa – Bielsko-Biała 2009.

82. P. Sztompka, Socjologia wizualna: fotografia jako metoda badawcza, Warszawa 2005.

83. O. Thomson, Historia propagandy, Warszawa 2001.

84. P. Witek, Kultura, film, historia: metodologiczne problemy doświadczenia audiowizualnego, Lublin

2005.

85. Wokół teczek bezpieki. Zagadnienia metodologiczno-źródłoznawcze, pod red. F. Musiała, Kraków

2006.

86. Chorążyczewski W., Przemiany organizacyjne polskiej kancelarii królewskiej u progu czasów

nowożytnych, Toruń 2007

87. Dyplomatyka wieków średnich, opr. K. Maleczyński, M. Bielińska, A. Gąsiorowski,

Warszawa 1971

88. Kopiczyńska A., Akta władz administracji gubernialnej Królestwa Polskiego w latach 1867-

1915, Warszawa 2003

89. Nawrocki S., Rozwój form kancelaryjnych na ziemiach polskich od średniowiecza do końca


90. Rostocki W., Kancelarie i dokumentacja urzędów administracji państwowej w Księstwie

Warszawski i Królestwie Polskim (do 1867 r.), Wrocław 1964


12. B. von Brauchitsch, Mała historia fotografii, Warszawa 2004.

13. Dokument filmowy i telewizyjny, red. nauk. M. Szczurowski, Toruń 2005.

14. D. C. Hallin, Systemy medialne: trzy modele mediów i polityki w ujęciu porównawczym, Kraków

2007.

A. H. Hoy, Wielka księga fotografii, Warszawa 2006.

15. R. Lacayo, Eyewitness: 150 years of photojournalism, New York 1995.

16. H. M. Koetzle, Słynne zdjęcia i ich historie, Cz. 1, 1827-1926, Cz. 2, 1928-1991, Warszawa 2003.

17. H. Kula, Propaganda współczesna, Toruń 2005.

18. S. Nawrocki, Archiwistyka i regionalizm, Poznań 1995.

19. J. Niewińska, Krótki film o pozorach wolności, Kraków 2007.

20. M. Przylipiak, Poetyka kina dokumentalnego, Gdańsk 2004.

21. S. Spark, Dziennikarstwo śledcze: studium techniki, Kraków 2007.

22. J. Street, Mass media, polityka, demokracja, Kraków 2006.

Przedmiot 4

Nazwa przedmiotu Paleografia i neografia

łacińska


Semestr, poziom i typ studiów Sem. 1, st. II, st. stacjonarne Liczba punktów ECTS: 3

Profil kształcenia


1 pk-t za 30 h zajęć, 1 p-kt za

25 h przygotowań, 1 pk-t za

przygotowanie do zaliczenia i

udział w zaliczeniu

Wymagania wstępne Znajomość łaciny po lektoracie ze studiów



zaliczenia

forma zajęć: ćwiczenia

laboratoryjne

30 godzin

sposób zaliczenia: zaliczenie

na ocenę

Autor programu: Ewelina Rygał

Prowadzący zajęcia: Ewelina Rygał


kształcenia

Obecność, aktywność na zajęciach, sprawdzian z odczytania

podobizny próbki tekstu rękopisu.


Zapoznanie studentów z rodzajami pisma średniowiecznego i wczesnonowożytnego, systemem

brachygrafii średniowiecznej, metodami odczytywania pisma średniowieczego i

wczesnonowożytnego, wyuczenie ich praktycznej umiejętności odczytywania pisma i posługiwania

się pomocami (lupy, słowniki profesjonalne)



1. zna terminologię fachową w zakresie paleografii łacińskiej (K_W01)

2. rozumie miejsce i rolę paleografii wśród nauk pomocniczych historii i jej powiązania z historią

(K_W08)

3. posiada wiedzę na temat rodzajów pisma średniowiecznego i wczesnonowożytnego (K_W18)


1. umie określić czas powstania rękopisu na podstawie rodzaju pisma (K_U02)

2. poprawnie posługuje się terminologią fachową z zakresie paleografii łacińskiej (K_U03)

3. umie odczytać rękopis średniowieczny lub staropolski (K_U11)


1. Rozumie znaczenie zabytków rękopiśmiennych dla kultury i pielęgnowania tożsamości kulturowej

i narodowej (K_K04)

2. Rozumie konieczność ochrony rękopisów archiwalnych (K_K05)


Obecność na zajęciach, aktywność podczas pracy pod kierunkiem wykładowcy podczas zajęć,

sprawne posługiwanie się pomocami (słowniki profesjonalne drukowane i dostępne w Internecie),

sprawdzian z odczytania podobizny próbki tekstu, na 3 – obecność, słaba aktywność na zajęciach,

ograniczona umiejętność posługiwania się pomocami, 3 razy więcej błędów w odczycie tekstu na

sprawdzianie, niż u osoby, która popełniła najmniej błędów, na 4 – obecność, liczba błędów na

sprawdzianie między 3 razy a 2 razy tyle, co u osoby, która popełniła najmniej błędów, słaby

sprawdzian na 3 może być podniesiony do 3+ lub 4 w wypadku uprzedniej dużej aktywności na

zajęciach i bardzo sprawnego posługiwania się pomocami, na 5 obecność, duża aktywność na

zajęciach, sprawne posługiwanie się pomocami, liczba błędów na sprawdzianie nie większa, niż

dwukrotność błędów u osoby, która popełniła ich najmniej.


1.Wiadomości wstępne z paleografii i neografii łacińskiej – repetytorium podstawowych pojęć;

2. Warsztat pisarski i materiały piśmienne na przestrzeni wieków;

3. Początki pisma i geneza alfabetu łacińskiego;

4. Rozwój pisma łacińskiego;

5. Brachygrafia średniowieczna

6. Minuskuła karolińska od VII do VIII wieku;

7. Pismo romańsko – gotyckie XII – XIII wieku;

8. Uformowane pisma gotyckie XII – XV wieku;

9. Cechy i zastosowanie pisma kursywnego w dobie gotyku;

10. Spuścizna średniowieczna – dzieje pism neogotyckich w Europie i w Polsce od XVI do XX

wieku;

11. Geneza, formy i recepcja pisma humanistycznego XV – XVI wieku;

12. Ewolucja kancelarii – pismo humanistyczne w Polsce XVII wieku na tle europejskim;

13. Tendencje skracania pisma w czasach nowożytnych;

14. Pisma odrębne w Europie i w Polsce XIX – XX wieku;

15. Sprawdzian z umiejętności czytania fragmentu rękopisu łacińskiego


W. Semkowicz, Paleografia łacińska, Kraków 2002 (wyd. II);

S. Krzyżanowski, Album palaegraphicum, Cracoviae 1959


Encyklopedia nauk pomocniczych historii nowożytnej i najnowszej, K. Sobkowski, K. Burski, B.

Turoń, Wrocław 1976;

W. Semkowicz, Encyklopedia nauk pomocniczych historii, Kraków 1999;

J. Szymański, Nauki pomocnicze historii, Warszawa 1983;

J. Szymański, Pismo łacińskie i jego rola w kulturze, Wrocław 1975;

A. Gieysztor, Zarys dziejów piśmiennictwa łacińskiego, Warszawa 1973;

K. Głombiowski, H. Szwejkowska, Książka rękopiśmienna i biblioteka w starożytności i

średniowieczu, Warszawa –Wrocław 1983;

K. Maleczyński, Studia nad dokumentem polskim, Wrocław 1971;

S. A. Porębski, Paleografia łacińska. Podręcznik dla studentów, Warszawa 2005

E. Potkowski, Książka rękopiśmienna w kulturze Polski średniowiecznej , Warszawa 1984;

J. Słowiński, Rozwój pisma łacińskiego w Polsce XVI – XVIII wieku, Lublin 1992.

A. Jougan, Słownik łaciny kościelnej (wiele wydań).

Cappelli, Dizionario di abbreviature latine ed italiane, , Milano 1912, dostępne na stronie:

http://www.hist.msu.ru/Departments/Medieval/Cappelli/

Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, 1963-, dostępny na stronie:

http://www.slownik.ihpan.edu.pl/

Słownik geograficzny Królestwa polskiego i innych krajów słowiańskich, red. Bronisław Chlebowski

i in., Warszawa 1880-1914 ; dostępny na stronie: http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny

Przedmiot 5

Nazwa przedmiotu Paleografia ruska i neografia Język wykładowy: polski,

http://www.hist.msu.ru/Departments/Medieval/Cappelli/

http://www.slownik.ihpan.edu.pl/

rosyjska rosyjski


semestr 3, studia II stopnia,





Profil kształcenia profil: teoretyczny

Wymagania wstępne Lektorat języka rosyjskiego



zaliczenia

forma zajęć: laboratorium

30 godzin

sposób zaliczenia: Aktywna


umiejętność odczytywania

tekstu pisanego i drukowanego,

tłumaczenie tekstu z użyciem

słownika




kształcenia

Aktywne uczestnictwo. Głośne odczytywanie tekstów.

Tłumaczenie ze słownikiem


Nauka odczytywania tekstów paleograficznych ruskich i neograficznych rosyjskich oraz ich

tłumaczenia.



1. Powstania i rozwoju alfabetów słowiańskich głagowicy i cyrilicy

2. Rodzajów pisma cyrylickiego (ustaw, półustaw, więź, skoropis)

3. Pismo rosyjskie i jego przemiany od XVIII do początków XX wieku (drukowane, odręczne i

maszynopisowe). Pismo cerkiewno-słowiańskie.


1. Rozpoznawanie różnych rodzajów pisma ruskiego

2. Odczytywanie i tłumaczenie kaligraficznych odmian pisma rosyjskiego (grażdanki i staro-

cerkiewno-słowiańskiego w oparciu o teksty rękopiśmienne różnej proweniencji

3. Odczytywanie pisma drukowanego i maszynopisowego przydatnego do pracy archiwalnej.

Tłumaczenie tekstów

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: 7. Docenia rolę pisma, jako jednego z najważniejszych elementów kultury

8. Nabywa szacunku do dawnych aktów i dokumentów


Aktywna obecność, wykonywanie zadań indywidualnych i grupowych.

Diagnostyka edukacyjna. Wymagania na określony stopień

d. wymagania podstawowe (P) na ocenę dostateczną opanowanie podstawowej

znajomości alfabetu oraz odczytywania tekstu

e. wymagania rozszerzające (R) na ocenę dobrą opanowanie odczytywania trudniejszych

tekstów oraz ich tłumaczenie

f. wymagania dopełniające (D) na ocenę bardzo dobrą biegłe opanowanie odczytywania

tekstów oraz ich tłumaczenie


1. Powstanie alfabetu słowiańskiego głagolicy i cyrylicy. Historia i rozwój pisma, ustaw,

półustaw, skoropis i więź. Liczebniki i skróty.

2. Odczytywanie wybranych tekstów ruskich, paleograficznych pochodzących z kancelarii

Królewskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego

3. Reforma cyrylicy w XVIII wieku. Rozwój alfabetu rosyjskiego w okresie XVIII-pocz. XX

wieku do 1918 roku. Reformy Piotra I i Katarzyny II. Grażdanka.

4. Odczytywanie i tłumaczenie tekstów neograficznych. Aktowe pismo brudnopisowe i

kaligraficzne z okresu XVIII-pocz. XX wieku.

5. Pismo drukowane i maszynopisowe z końcka XIX i pocz. XX wieku.

6. Odczytywanie wybranych akt i dokumentów. Pismo cerkiewne.

7. Odczytywanie i tłumaczenie wybranych dokumentów pochodzących z Archiwum

Państwowego w Częstochowie.


1. K. Pietkiewicz, Cyrylica. Skrypt do nauki odczytywania pisma staroruskiego i rosyjskiego dla

studentów archiwistyki, Poznań 1996.

2. B. Horodyski, Podręcznik paleografii ruskiej, Kraków 1951.

3. A. E. Czekunowa, Russkoje, kirilliczeskoje pismo XI-XVIII ww., Moskwa 2010.

4. A. G. Szycgał, Graficzeskaja osnowa russkogo grahdanskogo szrifta, Moskwa 1947.

5. S. A. Rejser, Russkaja paleografija nowogo wriemieni (neografija), Moskwa 1982.

6. E.F. Karskij, Sławianskaja kiriłłowskaja paleografija , Leningrad 1926 (wyd. anastatyczne

Moskwa 1979);

7. M.N. Tichomirow, A.W. Murawjew, Russkaja paleografija , Moskwa 1966;

8. A.T. Nikołajewa, Russkaja paleografija. Uczebnoje posobije , Moskwa 1980;

9. W.N. Szczepkin, Uczebnik russkoj paleografii, Moskwa 1920


1. L. Moszyński, Wstęp do filologii słowiańskiej, Warszawa 1984;

2. T. Rott-Żebrowski, Historia pisma ruskiego, Lublin 1983.

3. G.N. Ajplatov, A.G. Ivanov, Russkaja paleografia, Moskwa 2003.

4. M. Wójtowicz, Początki pisma słowiańskiego, Poznań 2000.

5. L.W. Czerepnin, Russkaja palegrafia, Moskwa 1959.

6. G.A. Leontiewa, Paleografia, chronologia, archeologia, geradyka, 2000

7. W.N. Szczepkin, Russkaja paleografia uczebnik dla studientow wuzow, Moskwa 1959.

8. I.S. Biejaew, Prakticzeskij kurs izuczienija drewniej russkoj skoropisi dla cztienija rukopisiej

XV-XVIII stoletij, Moskwa 1911.

Przedmiot 6

Nazwa przedmiotu Neografia niemiecka

Język wykładowy: polski,

niemiecki

Semestr, poziom i typ studiów Semestr 3, studia II stopnia –




1pkt – zajęcia dydaktyczne


Wymagania wstępne

Wiedza bazowa ogólno humanistyczna z zakresu historii, historii

administracji i ustroju oraz podstawowa znajomość języka

niemieckiego



zaliczenia

forma zajęć: laboratorium –

15h


obecność na zajęciach, test ze

znajomości alfabetu i czytania

tekstu drukowanego i

pisanego w neogotyku oraz

pisanie neogotykiem

Autor programu: dr Julia Dziwoki

Prowadzący zajęcia: dr Julia Dziwoki


kształcenia Aktywne uczestnictwo – laboratorium. Znajomość polecanej

literatury przedmiotu. Kolokwium o charakterze testu.


Wiedza teoretyczna oparta na doświadczeniu i pracy z dokumentami źródłowymi. Biegłe czytanie

tekstów drukowanych i pisanych oraz pisanie alfabetem neogotyckim.


- w zakresie wiedzy: Wykazuje znajomość historii administracji i ustroju państwa i prawa. Zna

podstawową terminologię i posługuje się zasobem środków językowych umożliwiającym realizację

zadań zawodowych w zakresie opracowania dokumentów kancelarii pruskiej. Zna i analizuje

podstawy prawne postępowania z dokumentacją oraz rozróżnia rodzaje współczesnej dokumentacji.

- w zakresie umiejętności: Prawidłowo dobiera metody opracowywania i porządkowania materiałów

archiwalnych. Potrafi pracować w grupie i efektywnie się komunikować oraz właściwie organizować

pracę w archiwum historycznym. Posiada umiejętność definiowania i identyfikowania potrzeb w

archiwum oraz właściwego wykonywania zadań.

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: Rozumie i jest otwarty na zmiany oraz

uzupełnia i aktualizuje wiedzę oraz podnosi kwalifikacje. Wykonuje zadania zawodowe zgodnie ze

standardami jakości zawodu archiwisty.


Aktywna obecność podczas laboratorium, wykonywanie zadań indywidualnych i grupowych.

Diagnostyka edukacyjna. Wymagania na określony stopień:

- wymagania podstawowe (P) na stopień dostateczny znajomość alfabetu i umiejętność pisania liter

oraz czytanie tekstów drukowanych.

wymagania rozszerzające (R) na stopień dobry – pisanie neogotykiem i biegłe czytanie tekstów

pisanych i drukowanych oraz stosowanie właściwych metod odczytywania.

wymagania dopełniające (D) na stopień bardzo dobry – opanowanie pełnego zakresu treści



1. Omówienie i zapoznanie z literaturą przedmiotu. Zaprezentowanie podręczników

Omówienie tematyki ćwiczeń i wymogów koniecznych do uzyskania zaliczenia

Materiały potrzebne do praktycznej nauki liternictwa gotyckiego i kaligrafii [zeszyty w linie, pióra,

atrament, kalka] – 2h

2. Geneza pisma neogotyckiego i jego periodyzacja. Analiza liter drukowanych – tablice

Wyszukiwanie poznanych liter w tekście – próba czytania

Wprowadzenie 8 liter pisanych – A a, B b, C c, D d, E e, F f, G g, H h – 2h

3. Pismo w okresie renesansu i wczesnego baroku

Sprawdzenie stopnia opanowania pisania liter

Czytanie tekstu drukowanego i pisanie go alfabetem łacińskim

Wprowadzenie 8 liter pisanych – I i, J j, K k, L l, M m, N n, O o, P p – 2h

4. Czytanie tekstów drukowanych

Sprawdzenie stopnia opanowania pisania liter

Czytanie tekstu drukowanego i pisanie go alfabetem łacińskim oraz praca ze słownikiem nazw

geograficznych

Wprowadzenie 9 liter pisanych – R r, S s, T t, U u, V v, W w, X x, Y y, Z z – 2h

5. Sprawdzenie stopnia opanowania pisania liter

Wyszukiwanie poszczególnych liter alfabetu w rękopisach

Pierwsze próby odczytywania rękopisów – 2h

6. Odczytywanie zapisów ksiąg metrykalnych urodzeń – USC i kościelnych - Sprawdzian – stopień

opanowania pisania poszczególnych liter i czytania tekstu drukowanego. Odczytywanie tekstu

drukowanego i zapisywanie go pismem gotyckim oraz porównywanie z autentycznymi rękopisami

7. Pismo od połowy XVII w. do końca XVIII. Odczytywanie zapisów ksiąg metrykalnych ślubów–

USC i kościelnych. Praca z kalką techniczną

Tłumaczenie odczytywanych zapisów

Tworzenie słownika zawodów, nazw geograficznych, przyczyn zgonów – 2h

8. Kolokwium o charakterze testu – 1h


K. Górski, Neografia gotycka. Podręcznik pisma gotyckiego XVI – XX w., Warszawa 1978

T. Falęcki, Tablice do nauki czytania pisma neogotyckiego dla początkujących, Kraków 2000

Z. Nowak Dzieje pisma neogotyckiego w dydaktyce nauk pomocniczych historii, Katowice 1973

K. Bobowski, Ewolucja pisma neogotyckiego n Śląsku od początku XVI do połowy XX wieku,

Wrocław – Warszawa 1992

Baza źródłowa - Urząd Stanu Cywilnego w Katowicach, Kserokopie dokumentów zgonów, akt

urodzeń, ślubów, zgonów; Archiwum Archidiecezjalne w Katowicach, Kserokopie dokumentów:

chrztów, ślubów i pogrzebów. Kserokopie okładek jednostek archiwalnych z okresu kancelarii

wrocławskiej; Archiwum Państwowe w Katowicach, Kserokopie okładek jednostek archiwalnych z

okresu kancelarii pruskich

Lesebuch für Elementare Klasse, Münster 1851

Schematismus für Dioecesie Breslau, Breslau 1857

Schematismus für Dioecesie Breslau, Breslau 1881

K. Górski, Neografia gotycka. Podręcznik pisma gotyckiego XVI – XX w., Warszawa 1978

T. Falęcki, Tablice do nauki czytania pisma neogotyckiego dla początkujących, Kraków 2000

Z. Nowak Dzieje pisma neogotyckiego w dydaktyce nauk pomocniczych historii, Katowice 1973

K. Bobowski, Ewolucja pisma neogotyckiego n Śląsku od początku XVI do połowy XX wieku,

Wrocław – Warszawa 1992

M. Choroś, Ł. Jarczak, S. Sochacka, Słownik nazw miejscowych Górnego Śląska. Polsko – niemiecki,

niemiecko – polski, Opole 1993

M. Choroś, Ł. Jarczyk, Słownik nazw miejscowych Dolnego Śląska. Polsko – niemiecki, niemiecko –

polski, Opole 1995


K. Bobowski, Skróty w piśmie neogotyckim na podstawie materiału śląskiego od początku XVI do

połowy XX wieku, Wrocław 1994

K. Bobowski, K. Burski, B. Turoń, Encyklopedia nauk pomocniczych historii nowożytnej i

najnowszej, Wrocław 1975

K. Faulmann, Illustrite Geschichte der Schrift, Leipzig 1880

T. Szanto, Pismo i styl, Wrocław 1986]

K. Dülfer, H. E. Korn, Schrifttafeln zur deutschen Paläographie des XVI – XX Jh, Marburg 1973

A. Kapr, Deutsche Schriftkunst, ein Fachbuch für Schriftschaffende, Dresden 1955

J. Goede. Kalligraphie mit gotischen und Frakturschriften. Übungsbuch, Augsburg 1991

Nazwa modułu: MK_5:Informatyka archiwalna

Kierunek i specjalność: Historia- specjalność archiwistyczna

Opis moduły, planowane efekty kształcenia: Posiada wiedzę teoretyczną i praktyczną z zakresu

funkcjonowania współczesnej kancelarii i różnego rodzaju dokumentacji. Potrafi zastosować poznaną

wiedzę w praktyce. Posiada pogłębioną wiedzę teoretyczną i praktyczną w zakresie tradycyjnego i

komputerowego opisu archiwaliów.

Planowane formy walidacji efektów kształcenia: zaliczenie na stopień


1. Zarządzanie dokum. współ. i elektr. nośnikami inform. (wykład) K_W01

K_W02

K_U01

K_U03

K_U05

K_K01

K_K02

2. Zarządzanie dokum. współ. i elektr. nośnikami inform.(ćwiczenia) K_W01

K_W02

K_U01

K_U03

K_U05

K_K01

K_K02

3. Standaryzacja opisu archiwalnego K_W19

K_W21

K_U05

K_U12

K_U14

K_K01

K_K02

Przedmiot 1

Nazwa przedmiotu Zarządzanie dokumentacją

współczesną



semestr III, studia II stopnia –





1 pkt – praca własna studenta


Wymagania wstępne Wiedza ogólnohumanistyczna z zakresu historii, administracji i

ustroju



zaliczenia


interaktywny

15 godzin wykładu


obecność na zajęciach




kształcenia

Wykład problemowy. Aktywne uczestnictwo. Znajomość literatury

przedmiotu


Zapoznanie z zarządzaniem dokumentacją współczesną w instytucji, przedsiębiorstwie



1. Zna podstawowe pojęcia i problemy z organizacji i zarządzania.

2. Uzyskuje wiedzę o działalności instytucji i znaczeniu kancelarii w kształtowaniu zasobu

archiwalnego.

3. Pozyskuje wiedzę szczegółową o pracy kancelaryjnej.

4. Uzyskuje wiedzę o nowych rozwiązaniach organizacyjnych, technicznych w biurowości.


9. Umie posługiwać się instrukcją kancelaryjną i wykazem akt

10. Umie wykorzystać akty prawne normujące działalność współczesnej kancelarii

11. Potrafi tworzyć prace pisemne w oparciu o uzyskaną wiedzę

12. Potrafi posługiwać się programami do elektronicznego obiegu informacji

13. Umie prawidłowo klasyfikować i kwalifikować dokumantację

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: 9. Ma chęć do pozawania nowych systemów zarządzania

10. Docenia rozwiązania tradycyjne i komputerowe w pracy kancelaryjnej

11. jest świadomy, że opanowane umiejętności przygotowują go do pracy zawodowej

12. Jest przekonany o rozwoju umiejętności potrzebnych w pracy

13. Wykazuje samodzielność podczas wykonywanej pracy

14. Szanuje normy etyczne, przepisy prawne związane z pracą kancelaryjną


Egzamin ustny


elementów treści programowych


samodzielne stosowanie teorii w praktyce


programowych, rozszerzenie wiedzy w oparciu o literaturę uzupełniającą


8. Teoria organizacji i zarządzania w aspekcie historycznym

9. Zarządzanie zapisami Records Menagment. Powstanie i rozwój zasady, podstawy prawne

postępowania z dokumentacją, normy krajowe i międzynarodowe

10. Organizacja i warunki działalności współczesnej kancelarii

11. Zarządzanie dokumentacją współczesną. Współczesny system kancelaryjny dziennikowy i

bezdziennikowy

12. Kancelaria tajna. Dokumentacja niejawna

13. Dokumentacja elektroniczna

14. Systemy informatyczne do obsługi kancelaryjnej instytucji. Elektroniczne zarządzanie

dokumentacją. Budowa i obsługi kancelaryjnych programów informatycznych.

15. Informatyzacja administracji w Polsce. Tworzenie e-urzędów.


1. D. Ganczar, Dokumentacja elektroniczna - okiem archiwisty, "Archiwista Polski", 2004, nr 2,

s. 9-18;

2. S. Klimkiewicz, Rodzaje współczesnej dokumentacji, [w: Kancelaria i archiwum zakładowe.

Podręcznik, pod red. Z. Pustuły, Warszawa 2001, s.31-39;

3. W. Wysocki, Archiwizowanie dokumentacji technicznej, [w: Kancelaria i archiwum

zakładowe. Podręcznik, pod red. Z. Pustuły, Warszawa 2001, s. 161-174;

4. W. Wysocki, Archiwizowanie dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej oraz fotograficznej,

[w:] Kancelaria i archiwum zakładowe. Podręcznik, pod red. Z. Pustuły, Warszawa 2001, s.

175-184;

5. Wykaz akt wybranej jednostki organizacyjnej;

6. Dzienniki urzędowe i "Archiwista Polski" jako źródło informacji o przepisach ogólnopolskich

i resortowych regulujących sprawy dokumentacji.


1. E. Jendrzejczak, Korespondencja biurowa, Warszawa 2006.

2. M. Wiśniewska-Sablowska, E. Witek, Technika biurowa, wyd. 8, Poznań 2001.

3. E. Witek, Technika biurowa, wyd. 2, Poznań 2006.

4. Technika biurowa, red. E. Mitura, Warszawa 2007.

5. H. Robótka, Współczesna biurowość. Zagadnienia ogólne, Toruń 2010

6. Kancelaria i archiwum zakładowe. Podręcznik, red. Z. Pustuła, Warszawa 2006.

7. H. Fayol, Administracja przemysłowa i ogólna oraz Nauka o administracji w zastosowaniu do

państwa, Warszawa 1926.

8. H. Fołtyn, Klasyczne i nowoczesne struktury organizacyjne, Warszawa 2007.

9. R.W. Griffin, Podstawy zarządzani organizacjami, Warszawa 2002.

10. Kultura organizacyjna w zarządzaniu, pod red. G. Aniszewskiej, Warszawa 2007.

11. Z. Martyniak, Historia myśli organizatorskiej: wybitni autorzy z zakresu organizacji i

zarządzania w 1 poł. XX w., Kraków 2002.

12. E. Masłyk-Musiał, Społeczeństwo i organizacje. Socjologia organizacji i zarządzania, Lublin

2001.

13. S. P. Robbins, Zachowania w organizacji, Warszawa1998.

14. J. Staniszkis, Patologie struktur organizacyjnych, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk

1972.

15. Ł. Sułkowski, Kulturowa zmienność organizacji, Warszawa 2002.

16. K. Szczerski, Porządki biurokratyczne, Kraków 2004.

17. Szkice o biurokracji i biurokratyzmie, pod red. J. Kurnala, Warszawa 1972.

18. M. Weber, Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, Warszawa 2002

Przedmiot 2

Nazwa przedmiotu Zarządzanie dokumentacją

współczesną



semestr III, studia II stopnia –







Wymagania wstępne Wiedza ogólnohumanistyczna z zakresu historii, administracji i

ustroju



zaliczenia

forma zajęć: 30 godzin ćwiczeń sposób zaliczenia: aktywna

obecność na zajęciach, referaty,

pisemne, prezentacja




kształcenia

sprawdziany śródsemestralne, bieżąca kontrola stopnia

przyswojenia materiału. Lektury, referaty, prace kontrolne


Zapoznanie z zarządzaniem dokumentacją współczesną w instytucji, przedsiębiorstwie



5. Zna podstawowe pojęcia i problemy z organizacji i zarządzania.

6. Uzyskuje wiedzę o działalności instytucji i znaczeniu kancelarii w kształtowaniu zasobu

archiwalnego.

7. Pozyskuje wiedzę szczegółową o pracy kancelaryjnej.

8. Uzyskuje wiedzę o nowych rozwiązaniach organizacyjnych, technicznych w biurowości.


14. Umie posługiwać się instrukcją kancelaryjną i wykazem akt

15. Umie wykorzystać akty prawne normujące działalność współczesnej kancelarii

16. Potrafi tworzyć prace pisemne w oparciu o uzyskaną wiedzę

17. Potrafi posługiwać się programami do elektronicznego obiegu informacji

18. Umie prawidłowo klasyfikować i kwalifikować dokumantację

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: 15. Ma chęć do pozawania nowych systemów zarządzania

16. Docenia rozwiązania tradycyjne i komputerowe w pracy kancelaryjnej

17. jest świadomy, że opanowane umiejętności przygotowują go do pracy zawodowej

18. Jest przekonany o rozwoju umiejętności potrzebnych w pracy

19. Wykazuje samodzielność podczas wykonywanej pracy

20. Szanuje normy etyczne, przepisy prawne związane z pracą kancelaryjną


Ćwiczenia, obecność na zajęciach, zaliczenie sprawdzianów, przeczytanej literatury


elementów treści programowych, przedstawienie referatu, prezentacja projektu,

zaliczenie testu minimum 60%.


samodzielne stosowanie teorii w praktyce, przedstawienie referatu, prezentacja

projektu, zaliczenie testu powyżej 75%.


programowych, rozszerzenie wiedzy w oparciu o literaturę uzupełniającą,

przedstawienie referatu, prezentacja projektu, zaliczenie testu powyżej 85%.


16. Zajęcia organizacyjne.

17. Organizacja i działalność kancelarii współczesnej.

18. Dokumentacja – pojęcie, rodzaje (typowa, specyficzna, jawna, niejawna, pisana,

obrazowa, dźwiękowa, techniczna, komputerowa, geodezyjno-kartograficzna,

projektowa).

19. Mechanizm wytwarzania współczesnej dokumentacji.

20. Posługiwanie się instrukcją kancelaryjną i rzeczowym wykazem akt i ich rola w procesie

zarządzania dokumentacją.

21. Współczesne systemy kancelaryjne (dziennikowy, bezdziennikowy, mieszany).

22. Zapoznanie z wybranym systemem zarządzania dokumentacją w biurze. Instalacja,

konfiguracja, obsługa, administrowanie.

23. Informatyzacja biurowa – e-podpis, czynności kancelaryjne w elektronicznym

zarządzaniu, obieg dokumentacji elektronicznej, elektroniczna skrzynka podawcza.

24. Zarządzanie dokumentacją na przykładzie AJD.

25. Narastanie akt spraw w registraturze w urzędzie.

26. Archiwa zakładowe i ich rola w zarządzaniu dokumentacją.

27. Administracja elektorniczna na przykładzie e-urzędu – Urzędu Miasta w Częstochowie.

28. Personel, lokal – kancelarii współczesnej.

29. Współczesne wyposażenie biura.

30. Podsumowanie zajęć.


7. D. Ganczar, Dokumentacja elektroniczna - okiem archiwisty, "Archiwista Polski", 2004, nr 2,

s. 9-18;

8. S. Klimkiewicz, Rodzaje współczesnej dokumentacji, [w: Kancelaria i archiwum zakładowe.

Podręcznik, pod red. Z. Pustuły, Warszawa 2001, s.31-39;

9. W. Wysocki, Archiwizowanie dokumentacji technicznej, [w: Kancelaria i archiwum

zakładowe. Podręcznik, pod red. Z. Pustuły, Warszawa 2001, s. 161-174;

10. W. Wysocki, Archiwizowanie dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej oraz fotograficznej,

[w:] Kancelaria i archiwum zakładowe. Podręcznik, pod red. Z. Pustuły, Warszawa 2001, s.

175-184;

11. Wykaz akt wybranej jednostki organizacyjnej;

12. Dzienniki urzędowe i "Archiwista Polski" jako źródło informacji o przepisach ogólnopolskich

i resortowych regulujących sprawy dokumentacji.


19. E. Jendrzejczak, Korespondencja biurowa, Warszawa 2006.

20. M. Wiśniewska-Sablowska, E. Witek, Technika biurowa, wyd. 8, Poznań 2001.

21. E. Witek, Technika biurowa, wyd. 2, Poznań 2006.

22. Technika biurowa, red. E. Mitura, Warszawa 2007.

23. H. Robótka, Współczesna biurowość. Zagadnienia ogólne, Toruń 2010

24. Kancelaria i archiwum zakładowe. Podręcznik, red. Z. Pustuła, Warszawa 2006.

25. H. Fayol, Administracja przemysłowa i ogólna oraz Nauka o administracji w zastosowaniu do

państwa, Warszawa 1926.

26. H. Fołtyn, Klasyczne i nowoczesne struktury organizacyjne, Warszawa 2007.

27. R.W. Griffin, Podstawy zarządzani organizacjami, Warszawa 2002.

28. Kultura organizacyjna w zarządzaniu, pod red. G. Aniszewskiej, Warszawa 2007.

29. Z. Martyniak, Historia myśli organizatorskiej: wybitni autorzy z zakresu organizacji i

zarządzania w 1 poł. XX w., Kraków 2002.

30. E. Masłyk-Musiał, Społeczeństwo i organizacje. Socjologia organizacji i zarządzania, Lublin

2001.

31. S. P. Robbins, Zachowania w organizacji, Warszawa1998.

32. J. Staniszkis, Patologie struktur organizacyjnych, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk

1972.

33. Ł. Sułkowski, Kulturowa zmienność organizacji, Warszawa 2002.

34. K. Szczerski, Porządki biurokratyczne, Kraków 2004.

35. Szkice o biurokracji i biurokratyzmie, pod red. J. Kurnala, Warszawa 1972.

36. M. Weber, Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, Warszawa 2002

Przedmiot 3

Nazwa przedmiotu Standaryzacja opisu

archiwalnego



Semestr 2, studia II stopnia,







Wymagania wstępne Wiedza ogólnohumanistyczna z zakresu historii, historii

administracji i ustroju



zaliczenia

forma zajęć: laboratorium

15 godzin

sposób zaliczenia: aktywność na

zajęciach, umiejętność

posługiwania się opisami

archiwalnymi – tradycyjnymi i

komputerowymi




kształcenia

Aktywne uczestnictwo podczas zajęć w pracowni komputerowej,

opisywanie różnego rodzaju archiwaliów


Zapoznanie studentów z tradycyjnym i komputerowym opisem archiwaliów



4. Posiada uporządkowaną wiedzę w zakresie tradycyjnego opisu archiwaliów i różnego rodzaju

opisu komputerowego


4. Potrafi samodzielnie tworzyć bazy danych do opisu archiwaliów

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: 21. Wykonuje zadania zawodowe, zgodnie ze standardami jakości zawodu archiwisty


Aktywna obecność w pracowni komputerowej. Metoda problemowo-poglądowa, praca indywidualna i

zespołowa

Diagnostyka edukacyjna. Wymagania na określony stopień

d. wymagania podstawowe (P) na ocenę dostateczną opanowanie w minimalnym stopniu

umiejętności opisu archiwaliów

e. wymagania rozszerzające (R) na ocenę dobrą opanowanie tradycyjnego i

komputerowego opisu

f. wymagania dopełniające (D) na ocenę bardzo dobrą biegłe opanowanie posługiwanie

się różnego rodzaju opisami archiwaliów


1. Wprowadzenie informatyki do archiwów. Komputeryzacja archiwów polskich.

2. Cechy charakterystyczne archiwaliów. Tradycyjne metody opracowania.

3. Standaryzacja opisu informacyjnego archiwaliów MARC, EAD, MAD. Polski standard opisu

archiwalnego FOPAR.

4. Międzynarodowy standard opisu ISAD(G), ISAR, SIAH.

5. Archiwalne bazy danych SEZAM, ELA, IZA, KITA, MAPY, PRADZIAD, MUSNET,

TOPOGRAF, SUMA, ZOSIA, AUGIAS, PUZZLE, ZEUS, SZKIC, RAP, FOTO,

FILMOTEKA, PLAKAT, GRAFIKA, AFISZ, MIKROFILM, POLBUD, HIPOTEKA,

FOXPRO, KANAPA.

6. Opis dokumentu staropolskiego SCRINIUM.

7. Rejestracja akt metrykalnych PRADZIAD.

8. Digitalizacja archiwaliów.


1. H. Robótka, Opracowanie i opis archiwaliów, Toruń 2010.

2. M. Jabłońska, Dokumentacja specjalna w archiwach. Opis tradycyjny i komputerowy, Toruń

2011.

3. Historyk, archiwista, komputer, Toruń 2004.

4. B. Ryszewski, Problemy komputeryzacji archiwów, Toruń 1994.

5. Międzynarodowy standard opisu archiwalnego. Część ogólna ISAD(G), Warszawa 2005.


1. Archiwa polskie wobec wyzwań XXI wieku, pod red. D. Nałęcz, Radom 1997.

2. Komputeryzacja archiwów, t. II Toruń 1996, t. III Toruń 1997, t. IV Toruń 1998, t. V Toruń

1999, t. VI Toruń 1999.

3. S. Nawrocki, Doświadczenia zagraniczne w zakresie w zakresie stosowania komputera w

archiwach, „Archeion” t. 74 (1982), s. 5-26.

4. S. Nawrocki, Problem wykorzystania techniki komputerowej w archiwach zagranicznych ze

szczególnym uwzględnieniem postępowania z nowoczesnymi nośnikami informacji, [w:]

Archiwa Polskie wobec wyzwań XXI wieku. Pamiętnik III Powszechnego Zjazdu

Archiwistów Polskich, Radom 1997, s. 195-202

5. H. Weber, Skorzystaj z klucza i zagraj rolę – archiwa w społeczeństwie informacyjnym i

kształcącym się, „Archeion” t. 107 (2004), s. 15-25.

6. S. Nawrocki, Komputeryzacja archiwów polskich, [w:] Historia i archiwistyka, Toruń-

Warszawa 1992, s. 259-266.

7. A. Laszuk, Stan informatyzacji archiwów państwowych, „Archeion” t. 107 (2004), s. 171-200.

8. W. Kwiatkowska, Budowa elektronicznego systemu informacji archiwalnej w Polsce. Stan

obecny i perspektywy, „Archiwista Polski”, 2007, Nr 2, s. 81-91

9. . K. Schmidt, Od MARC do TEI – praktyczne znaczenie formalizowanego opisu maszynowego,

[w:] Archiwa w postaci cyfrowej. Materiały międzynarodowych warsztatów DELOS CEE, pod

red. E. Rosowskiej, Warszawa 2003, s. 25-46. (również: http://

www.agad.archiwa.gov.pl/ead/TEI.ppt)

10. M. Nahotko, Metadane. Sposób na uporządkowanie Internetu, Kraków 2004

11. B. Ryszewski, Problemy komputeryzacji archiwów, Toruń 1994

12. N. Bruebach, Elektroniczny dostęp do informacji archiwalnych: Standardy opisu – korzyści i

przyszłe możliwości, „Archeion” t. 107 (2004), s. 39-45.

http://www.agad.archiwa.gov.pl/ead/TEI.ppt

13. A. Baniecki, ISAD(G)- Światowy system wielopoziomowego opisu materiałów archiwalnych.

Wprowadzenie do zagadnienia, „Archeion” t. 108 (2005), s. 241-267. (również:

http://adacta.archiwa.net/file/baniecki_isad.pdf)

14. Archiwa w postaci cyfrowej. Materiały międzynarodowych warsztatów DELOS CEE, pod

red. E. Rosowskiej, Warszawa 2003.

15. http://www.archiwa.gov.pl/lang-pl/component/content/article/63-aktualnosci/1392--testowa-

wersja-zosia-.html

16. http://www.nac.gov.pl/pl/ZoSIA

17. http://szukajwarchiwach.pl/

18. B. Rassalski, W kierunku archiwów dnia jutrzejszego: cz. I: „Archiwista Polski”, Nr 1 (2001),

s. 29-32; cz. II: „Archiwista Polski”, Nr 2 (2001), s. 57-58; cz. III: „Archiwista Polski”, Nr 3-4

(2001), s. 144-145; cz. IV: „Archiwista Polski”, Nr 1 (2002), s. 61-64; cz. VI: „Archiwista

Polski”, Nr 4 (2002), s. 83-87; część VII: „Archiwista Polski”, 2003, Nr 1, s.55 nn.

19. A. Smith, Dlaczego przekształcać na postać cyfrową,[w:] Archiwa w postaci cyfrowej.

Materiały międzynarodowych warsztatów DELOS CEE, pod red. E. Rosowskiej, Warszawa

2003, s. 104-116.

20. Archiwa w postaci cyfrowej. Materiały międzynarodowych warsztatów DELOS CEE, pod red.

E. Rosowskiej, Warszawa 2003

21. Ochrona dziedzictwa cyfrowego, Warszawa 2003.

22. D. Mendrala, M. Szeliga, Access 2007 Pl, Gliwice 2007.

23. M. Gołembiowski, Wprowadzenie do informacji naukowej dla archiwistów, Toruń1991.

24. M. Gołembiowski, Systemy informacyjne w archiwach, Warszawa-Łódź 1985.

25. S. Schwarz, Po posty ACCESS 2003 Pl, Gliwice 2003.

26. C. Frye, Krok po kroku Microsoft Excel wersja 2002 polska, Warszawa 2002.

27. Międzynarodowego standardu archiwalnych haseł wzorcowych stosowanych do archiwów

ciał zbiorowych, osób i rodzin – ISAAR(CPF), tłum. dr Anny Laszuk, Warszawa 2005.

Nazwa modułu: MK_6 Przygotowanie psychologiczno pedagogiczne do nauczania na III i IV

etapie edukacyjnym

Kierunek i specjalność: Historia, specjalność nauczycielska


Moduł zakłada osiągnięcie przez studenta następujących efektów kształcenia:

- zna podstawowe pojęcia i mechanizmy psychologiczne charakteryzujące zarówno

funkcjonowanie zróżnicowanych grup uczniów, jak i różnorodne relacje i sytuacje szkolne,

- dysponuje zasadniczymi umiejętnościami pozwalającymi na: realizację procesu wychowania i

nauczania w szkole, stymulowania rozwoju uczniów, motywowania i wspierania uczniów/

wychowanków,

- nie popełnia podstawowych błędów w komunikowaniu, zna i potrafi rozpoznawać bariery

komunikowania, potrafi aktywnie słuchać, docenia rolę komunikatów niewerbalnych,

http://adacta.archiwa.net/file/baniecki_isad.pdf

http://www.archiwa.gov.pl/lang-pl/component/content/article/63-aktualnosci/1392--testowa-wersja-zosia-.html

http://www.archiwa.gov.pl/lang-pl/component/content/article/63-aktualnosci/1392--testowa-wersja-zosia-.html

http://www.nac.gov.pl/pl/ZoSIA

http://szukajwarchiwach.pl/

- potrafi być krytyczny wobec własnych umiejętności, nastawiony jest na podnoszenie kwalifikacji,

uwzględnia znaczenie dynamiki grupy oraz roli własnej postawy dla prawidłowego wykonywania

czynności zawodowych; przestrzega zasad i ma świadomość odpowiedzialności wykonywanego

zawodu.

Planowane formy walidacji efektów kształcenia:

Efekty kształcenia – wiedza:

1. w odpowiedzi na pytania, student prawidłowo stosuje poznane pojęcia,

2. wyjaśnia podane na zajęciach przykładowe zadania problemowe, używając adekwatnych

mechanizmów psychologicznych

3. charakteryzuje wskazane grupy uczniów wg kryterium wieku oraz zadań rozwojowych

4. zna treści programowe zawarte w materiale kolokwium w min. 50%

Efekty kształcenia – umiejętności:

1. student podaje praktyczne rozwiązania wybranych sytuacji problemowych

2. potrafi określić typowe rodzaje trudności doświadczanych przez uczniów, przejawy tych

trudności oraz potrafi na podstawie podawanych przykładów rozpoznać uczniów ze

zróżnicowanymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych

3. podczas udziału w ćwiczeniach polegających na odgrywaniu scenek problemowych, w

twórczy sposób poszukuje ich rozwiązań; animuje i wspiera rozwój indywidualny i grupy

4. przyjmuje różne role w grupie ćwiczeniowej, w zależności od zadanego problemu, umie

współpracować z pozostałymi uczestnikami w zakresie przydzielonych zadań

Efekty kształcenia – kompetencje:

1. wykazuje trwałą tendencję do angażowania się w działania podczas zajęć, uwzględniając

swoje osobiste preferencje;

2. pracuje na zajęciach nad rozpoznaniem własnych zasobów i ograniczeń

3. asertywnie kontaktuje się z pozostałymi uczestnikami zajęć

4. potrafi zarówno dostosować się do wymogów zajęć, jak i aktywnie wpływać na ich przebieg

Nazwa przedmiotu w module i planowane efekty kształcenia w

obszarach:

W U K

1. Przygotowanie psychologiczno – pedagogiczne na III i IV

etapie edukacyjnym (wykład)

K_W14 K_U09

K_U10

K_K01

K_K06

K_K02

K_K12

2. Przygotowanie psychologiczno – pedagogiczne na III i IV

etapie edukacyjnym (ćwiczenia)

K_W14 K_U09

K_U10

K_K01

K_K06

K_K02

K_K12

Przedmiot 1,2

Nazwa przedmiotu

Przygotowanie psychologiczno

pedagogiczne do nauczania na

III i IV etapie edukacyjnym


Semestr, poziom i typ studiów Semestr II, II stopień, studia

stacjonarne


Profil kształcenia profil: praktyczny, teoretyczny

Wymagania wstępne brak



zaliczenia

forma zajęć: Wykład i

ćwiczenia

sposób zaliczenia: Egzamin,

zaliczenie z oceną

Autor programu: Dr Elżbieta Kornacka-Skwara

Prowadzący zajęcia: Dr Elżbieta Kornacka-Skwara


kształcenia

zaliczenie na stopień, aktywność na zajęciach, prace i projekty

zaliczeniowe, znajomość literatury przedmiotu


a. Przyswojenie wiadomości teoretycznych i zdobycie umiejętności posługiwania się nimi w

odniesieniu do dzieci w wieku dorastania i wczesnej dorosłości

b. Pokazanie specyfiki pracy z dzieckiem w wieku dorastania i wczesnej dorosłości

c. Ukazanie wielowymiarowości funkcjonowania w relacji nauczyciel – uczeń w szkole ponad

podstawowej;

d. Ukazanie specyfiki relacji nauczyciel-uczeń na płaszczyźnie psychologicznej i pedagogicznej


- w zakresie wiedzy: - w zakresie wiedzy:

Ma wiedzę nt. rozwoju człowieka w cyklu życia, zarówno w aspekcie biologicznym jak i

psychologicznym oraz społecznym, szczególnie nt. rozwoju osoby w okresie adolescencji i wczesnej

dorosłości, K_W14

Zna specyfikę procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego, w tym w działalności

pedagogicznej (wychowawczej i opiekuńczej), oraz ich prawidłowości i zakłóceń, w odniesieniu do

uczniów w okresie adolescencji i wczesnej dorosłości, K_W14

Zna współczesne teorie dotyczące wychowania, uczenia się i nauczania oraz różnorodnych

uwarunkowań tych procesów w odniesieniu do uczniów w okresie adolescencji i wczesnej dorosłości,

K_W14

Wie, jakie są metody projektowania i prowadzenia badań diagnostycznych w praktyce pedagogicznej,

w odniesieniu do dziecka w sytuacji kształcenia w szkole ponadpodstawowej, uwzględniając specjalne

potrzeby edukacyjne uczniów (zdolnych i z zaburzeniami w rozwoju), K_W14


Potrafi wykorzystywać wiedzę teoretyczną z zakresu psychologii do analizowania i interpretowania

określonego rodzaju sytuacji i zdarzeń w relacji szkolnej, a także motywów i wzorów zachowań

uczestników tych sytuacji, diagnozowania, analizowania i prognozowania sytuacji pedagogicznych

oraz dobierania strategii realizowania działań praktycznych w odniesieniu do uczniów w okresie

adolescencji i wczesnej dorosłości, K_U9

Posiada rozwinięte kompetencje komunikacyjne: potrafi porozumiewać się z osobami pochodzącymi z

różnych środowisk, będącymi w różnej kondycji emocjonalnej, dialogowo rozwiązywać konflikty i

konstruować dobrą atmosferę dla komunikacji w klasie/grupie szkolnej, K_U09 K_U10

Potrafi kierować procesami kształcenia i wychowania, posiada umiejętność pracy z grupą (zespołem

wychowawczym, klasowym) K_U09

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: Ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności; rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się

zawodowego i rozwoju osobistego; K_K02 K_K12

Jest przekonany o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań pedagogicznych w środowisku

społecznym; jest gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych; wykazuje aktywność, pracuje w

zespole K_K01 K_K11

Ma świadomość etycznego wymiaru diagnozowania i oceniania uczniów i konieczności prowadzenia

zindywidualizowanych działań pedagogicznych (wychowawczych i opiekuńczych) w stosunku do

uczniów ze zróżnicowanymi potrzebami edukacyjnymi, K_K06 K_K11



1. Rozwój ucznia w okresie adolescencji i wczesnej dorosłości (rozwój fizyczny, motoryczny i

psychoseksualny, rozwój procesów poznawczych (myślenie, mowa, spostrzeganie, uwaga, pamięć),

rozwój społeczno-emocjonalny i moralny. Zmiany fizyczne i psychiczne w okresie dojrzewania.

Dojrzałość fizyczna a dojrzałość społeczna i

emocjonalna. Rozwój psychoseksualny. Kształtowanie tożsamości. Dorosłość i nowe role społeczne.

2. Zmiana aktywności ucznia w III i IV etapie edukacyjnym: aktywność szkolna, realizacja

zainteresowań, działalność społeczna, wolontariat, praca. Poszerzanie autonomii i samodzielności.

3. Kontakty społeczne ucznia. Pozycja społeczna ucznia w grupie rówieśniczej. Izolacja i

wykluczenie. Znaczenie grupy rówieśniczej. Koleżeństwo, przyjaźń, związek partnerski, miłość.

Konflikty z rówieśnikami, rodzicami i wychowawcami. Rola osób znaczących i autorytetów. Zmiana

autorytetów, kryzys autorytetu nauczyciela i rodzica. Bunt okresu dorastania i jego funkcje.

Zagrożenia młodzieży: agresja, przemoc, uzależnienia, grupy nieformalne, sekty. Podkultury

młodzieżowe.

4. Progi edukacyjne. Wybory edukacyjne i zawodowe, ambicje, aspiracje; motywacja.

5. Poradnictwo edukacyjno-zawodowe. Nauczyciel jako doradca. Przygotowanie młodzieży do

samokształcenia, pracy nad własnym rozwojem oraz do aktywnego uczestnictwa w rynku pracy.

6. Praca opiekuńczo-wychowawcza nauczyciela na III i IV etapie edukacyjnym. Wspieranie uczniów

w

radzeniu sobie z problemami wieku dorastania. Tworzenie środowiska sprzyjającego rozwojowi,

stymulowanie rozwoju społeczno-moralnego młodzieży, animowanie życia społeczno-kulturalnego,

wspieranie samorządności i autonomii uczniów w szkole. Dynamika grupy uczniowskiej. Współpraca

i współdziałanie uczniów. Rozwiązywanie

konfliktów, mediacje.

7. Zaburzenia funkcjonowania w okresie dorastania a bezpieczeństwo uczniów. Trudności szkolne i

wychowawcze. Depresja i zaburzenia osobowości

8. Współpraca szkoły ze środowiskiem i nauczyciela z rodzicami uczniów.


Strelau J. (red.) Psychologia t. I, t. II, t.III GWP: Gdańsk 2001

Aronson E. Psychologia społeczna. Serce i umysł. PWN: Warszawa. 1998

Zimbardo P.G., Ruch F. Psychologia i życie. PWN: Warszawa 1998.

Przetacznik-Gierowska M., Włodarski Z. Psychologia wychowawcza. WN PWN: Warszawa 1998

Sęk H (red). Społeczna psychologia kliniczna. PWN: Warszawa 1997

Stewart J. Mosty zamiast murów. WN PWN. Warszawa 2002


Pratkanis, A, Aronson, E., (2003) Wiek propagandy. Warszwa: WN PWN

Cialdini R. (2003). Wywieranie wpływu na ludzi. Gdańsk: GWP

McKay M., Davis M., Fanning P. (2004). Sztuka skutecznego porozumiewania się. Gdańsk: GWP

Johnson D. (1992). Podaj dłoń. Warszawa: IZT

Nęcki Z. (2000) Komunikacja międzyludzka. Kraków-Kluczbork: Drukarnia "Antykwa”.

Głodowski, W. (2001). Komunikowanie interpersonalne. Warszawa: Wydawnictwo Hansa

Communication.

Fisher R., Ury W. (1997). Dochodząc do tak. Warszawa: PWE.

Baney J.(2009). Komunikacja interpersonalna. Przewodnik. Wydawnictwo: Wolters Kluwer Polska

Dehner R., Dehner U., (2009). W co oni grają. Manipulacje w codziennym życiu. Wydawnictwo

HELLION, Warszawa 2009

Hartley, P. (2000). Komunikacja w grupie. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.

Król-Fijewska, M. (1993). Trening asertywności. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia i

Trzeźwości.

Leary M. (2000). Wywieranie wrażenia na innych. O sztuce autoprezentacji. Gdańsk: GWP.

brześkiewicz Z „Superumysł”

M. McKay, M. Davis, P. Fanning “Sztuka skutecznego porozumiewania się”. GWP 2003

Nazwa modułu: MK_7:Przygotowanie w zakresie dydaktycznym

Kierunek i specjalność: Historia – specjalność nauczycielska


Teoretyczne i praktyczne kształcenie przyszłych nauczycieli historii z uwzględnieniem aktualnych

potrzeb szkolnictwa. Przygotowanie do prowadzenia zajęć na każdym etapie edukacyjnym (szkoła

podstawowa, gimnazjum, liceum), wykorzystanie w nauczaniu technologii


- ma uporządkowaną, uszczegółowioną i pogłębioną wiedzę metodyczno-dydaktyczną umożliwiającą

realizację zadań stojących przed nauczycielem historii, edukatorem regionalnym oraz

popularyzatorem historii;

- posiada rozbudowaną i usystematyzowaną wiedzę historyczną w jej kategoryzacji problemowej

i przestrzennej sprzyjającej realizacji zadań stojących przed nauczycielem historii, edukatorem

regionalnym oraz popularyzatorem historii;

- zna terminologię, teorię, metodykę oraz ich wzajemne relacje i powiązania praktyczne i teoretyczne

w aspekcie dyscyplin niezbędnych dla uprawiania nauczania historii i popularyzacji historii

(dydaktyka historii, pedagogika, historia wychowania, wiedza o multimediach i technologii

informacyjnej).

- w zakresie umiejętności student:

- posiada umiejętności samodzielnego analizowania i oceny swoich działań w zakresie projektowanej

działalności zawodowej;

- samodzielnie planuje i realizuje innowacyjne projekty (programy autorskie) związane z działalnością

dydaktyczno-wychowawczą umiejętnie korzystając z różnych źródeł wiedzy, źródeł historycznych

(także lokalnych in situ) oraz baz danych (także zasobów Internetu);

- wykorzystuje w realizowanych zajęciach praktycznych wiedzę teoretyczną . Posiada umiejętność

korzystania z nowoczesnych technik komunikacyjnych, informacyjnych, multimedialnych, zasobów

Internetu oraz przy ich pomocy popularyzacji wiedzy historycznej.

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych student: w sposób dojrzały uczestniczy w zajęciach praktyki śródrocznej oraz hospitacjach zajęć pojmując je

jako niezbędne dla swojej kondycji edukacyjnej związanej z wybraną specjalnością;

- posiada świadomość wagi dydaktyki i popularyzacji historii dla zachowania tożsamości regionalnej,

narodowej, promocji narodowego dziedzictwa kulturowego oraz rozwoju humanistyki.



1. Dydaktyka nauczania w gimnazjum (wykład)

K_W01

K_W02

K_U09

K_U01

K_U02

K_K03

2. Dydaktyka nauczania w gimnazjum (praktyka śródroczna) K_W01

K_W02

K_W03

K_W05

K_W06

K_W09

K_W11

K_U03

K_U07

K_U05

K_U08

K_U11

K_K01

K_K02

K_K03

K_K05

K_K10

K_K11

3. Dydaktyka nauczania w liceum(wykład) K_W11

K_W12

K_W13

K_W14

K_W15

K_W16

K_U01,

K_U04

K_U05

K_K02

K_K09

4. Dydaktyka nauczania w liceum - praktyki śródroczne (praktyka) K_W11

K_W12

K_W13

K_W14

K_W15

K_W16

K_U03,

K_U05

K_U09

K_U11

K_K02

K_K05

K_K09

K_K10

5. Multimedialne środki nauczania K_W03

K_W04

K_U02

K_U04

K_K02

K_K04

K_W05 K_U05 K_K05

6. Wybrane europejskie systemy nauczania i wychowania (ćwiczenia) K_W01

K_W02

K_U01

K_U2

K_K01

K_K02

7. Praktyka pedagogiczna ciagła(praktyka)

Przedmiot 1

Nazwa przedmiotu Dydaktyka gimnazjum –wykład Język wykładowy: polski


Semestr 1 studia II stopnia -

stacjonarne kierunek historia –

nauczycielska


Wykład, któremu towarzyszy

egzamin 1pkt


Wymagania wstępne

Wiedza bazowa ogólno humanistyczna z zakresu: dydaktyki

szczegółowej historii, pedagogiki, teorii wychowania, psychologii a

w szczególności rozwojowej oraz historii wychowania.



zaliczenia

Forma zajęć: wykład –15 h Sposób zaliczenia: egzamin 1p.

Autor programu: Dr Beata Urbanowicz

Prowadzący zajęcia: Dr Beata Urbanowicz


kształcenia

Rozmowa sprawdzająca, praca zaliczeniowa Twórcze

uczestnictwo - wykład problemowy. Zapoznanie się z polecaną

literaturą przedmiotu.

I. Cele kształcenia: Wiedza teoretyczna wsparta refleksją dydaktyczno-naukową dotyczącą systemu

edukacji i organizacji kształcenia. Na podstawie teorii naukowej kształcenie kompetencji

praktycznych w zakresie organizacji procesu kształcenia w poziomie szkoły podstawowej.


- w zakresie wiedzy: Posiada wiedze teoretyczną dotyczącą dydaktyki szczegółowej historii w

poziomie gimnazjum. Zna aktualny stan badań z zakresu badań powyższej dyscypliny naukowej oraz

współczesne kierunki jej rozwoju. Zna podstawowa terminologie z tego zakresu.

- w zakresie umiejętności: Potrafi umiejętnie wykorzystywać rożne źródła informacji oraz budować

warsztat naukowo-dydaktyczny nauczyciela-historyka. Potrafi samodzielnie pracować w aspekcie

samokształcenia i samodoskonalenia się.

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: Posiada ogólną widzę o uczniu jako

podmiocie swoich działań edukacyjnych oraz zna miejsce szkoły w strukturze społecznej.

III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: Aktywna obecność podczas wykładu- metoda

problemowa. Praca w grupach. Wykonywanie określonych projektów wynikających z tematyki

spotkań.

Diagnostyka edukacyjna: Wymagania na określony stopień: wymagania podstawowe (P) na stopień

dostateczny obejmują elementy treści: najważniejsze w uczeniu się danego przedmiotu, o niewielkim

stopniu złożoności, często powtarzające się w programie nauczania, dające się wykorzystać w

praktyce. Wymagania rozszerzające (R) na stopień dobry: istotne w strukturze przedmiotu, bardziej

złożone, przydatne i użyteczne w teorii i praktyce, wymagające umiejętności ich stosowania w

sytuacjach typowych według określonego wzorca teoretycznego. Wymagania dopełniające (D) na

stopień bardzo dobry obejmują pełny zakres treści określony programem nauczania: trudne, złożone,

ważne do opanowania, wymagające korzystania z różnorodnych źródeł, stanowiące efekt samodzielnej

pracy i wynikające z indywidualnych zainteresowań, zapewniające pełne wykorzystanie dodatkowych

wiadomości.


1. Podstawy programowe nauczania historii w gimnazjum w świetle reformy programowej-2.

2. Projekty integracji międzyprzedmiotowej w poziomie gimnazjum. Edukacja regionalna,

społeczna, patriotyczna, europejska,-2

3. Podręczniki historii i sposoby ich wykorzystywania na lekcjach w gimnazjum.. Metodyka

pracy z podręcznikiem. – 2

4. Dydaktyczne i merytoryczne aspekty pracy ze źródłem historycznym na lekcjach historii w

gimnazjum. – 2.

5. Pomiar dydaktyczny i jego funkcje w edukacji gimnazjalnej. Ocenianie jako proces

pedagogiczny. – 2

6. Regionalizm kreatywny w aspekcie nowych programów i instrukcji programowych.

Regionalizm w polskich programach szkolnych. Tworzenie programów autorskich –2.

7. Samokształcenie i doskonalenie zawodowe nauczyciela historii. Literatura dydaktyczna, praca

pozalekcyjna nauczyciela. – 2


M. Kosman, A Suchoński, Historia w szkole podstawowej. Przewodnik metodyczny,

Warszawa 1985, Dydaktyka w szkole podstawowej, pod red. J. Centkowskiego, Poznań 1996,

A. Zielecki, Środki dydaktyczne w nauczaniu historii, Rzeszów 1978, Metodyka nauczania

historii w szkole podstawowej. Pod red. Cz. Majorka, Warszawa 1988. J. Maternicki, Cz.

Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993, W. Okoń, Wprowadzenie do

dydaktyki ogólnej, Warszawa 1987, Uczeń w nowej humanistyce, Edukacja humanistyczna,

pod red. M. Kujawskiej, Poznań 2002, W. Moszczeńska, A. Bornholtzowa, Podstawy

metodyczne i dydaktyczne nauczania historii w szkole, Warszawa 1957,

VI. Literatura uzupełniająca: A. Zielecki, Mapa w nauczaniu historii, Warszawa 1984, Edukacja historyczna a

współczesność, pod red. A. Suchońskiego, Opole 2003, W, Czernielewski, Rozwój dydaktyki

polskiej w latach 1918-1954, Warszawa 1963, M. Bieniek, Obudowa dydaktyczna polskich

podręczników historii 1795-1918, Olsztyn 2001, W. Okoń, zarys dydaktyki ogólnej,

Warszawa 1965, W. Okoń, System dydaktyczny, Warszawa 1970, T. Słowikowski, Metodyka

nauczania historii, Warszawa 1972, T. Pawłowski, Pojęcia i metody współczesnej

humanistyki, Warszawa 1977, P. Unger, Muzea w nauczaniu historii, Warszawa 1988,

Wychowawcze funkcje dydaktyki historii w kształceniu nauczycieli, pod red. J. Jerzaka,

Zielona Góra 1980, B. Nawroczyński, Polska myśl pedagogiczna, Lwów-Warszawa 1938, J.

Półturzycki, Dydaktyka dla nauczycieli, Toruń 1996, Nauczanie blokowe i Zintegrowane

przedmiotów humanistycznych w zreformowanej szkole, pod red. T. Jaworski, B. Burda, M.

Szymczak, Zielona Góra 2002, Praktyczne kształcenie kandydatów na nauczycieli historii.

Pod red. J. Mazur. A. Zieleckiego, Rzeszów 1998. B. Niemierko, Ocenianie szkolne bez

tajemnic, Warszawa 2002, S. Biłos, Regionalizm kreatywny w nowoczesnej szkole,

Częstochowa 1998, Warsztat pracy nauczyciela historii, pod red. A. Zieleckiego, Rzeszów

1988.

Przedmiot 2

Nazwa przedmiotu Dydaktyka nauczania w

gimnazjum

Język wykładowy: j. polski

Semestr, poziom i typ studiów I semestr, studia stacjonarne II

stopnia


Profil kształcenia


Wkład pracy studenta w tajniki

pracy nauczyciela w

gimnazjum.

Wymagania wstępne Wiedza ogólna z zakresu nauk humanistycznych



zaliczenia

forma zajęć: ćwiczenia – 30 h sposób zaliczenia: zaliczenie na

ocenę

Autor programu: dr Witold Marcoń

Prowadzący zajęcia: dr Witold Marcoń


kształcenia

obecność na zajęciach, zabieranie głosu w dyskusji, samodzielne

przeprowadzenie lekcji

I. Cele kształcenia: Przyswojenie przez studentów podstawowego zasobu wiadomości . Zdobycie

umiejętności wykorzystywania posiadanych wiadomości. Kształtowanie postaw warunkujących

sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we współczesnym świecie.


- w zakresie wiedzy: zna podstawową terminologię z zakresu nauk humanistycznych i społecznych.

Wykazuje się wiedzą teoretyczną z zakresu dydaktyki, zarówno na poziomie szkoły podstawowej jak i

gimnazjum. Ma podstawową wiedzę związaną z metodyką nauczania historii w szkole.

- w zakresie umiejętności: umie samodzielnie wyszukiwać, oceniać , gromadzić i wykorzystywać

informacje z różnych źródeł wiedzy w celu poznania procesu historycznego. Wie, jak posługiwać się

wiedzą teoretyczną w praktyce. Potrafi dobrze tworzyć konspekty i scenariusze lekcji.

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: potrafi dobrze zorganizować własną pracę.

Jest krytyczny wobec własnych działań i oceny umiejętności. Doskonali się poprzez samokształcenie.

Wykazuje się przedsiębiorczością i chęcią działania. Potrafi szybko i sprawnie nawiązać kontakt i

współpracę z dziećmi, i młodzieżą.


Aktywne uczestnictwo w zajęciach – metoda problemowa. Poprawne wykonanie czynności

praktycznych związanych z poznaniem dydaktyki historii w gimnazjum. Wymagania na określony

stopień:

- wymagania podstawowe ( P) na stopień dostateczny opanowanie najważniejszych i podstawowych

elementów treści programowych często się powtarzających w programie nauczania oraz umiejętność

poprawnego wykonania ćwiczeń praktycznych.

- wymagania rozszerzające (R) na stopień dobry – znajomość bardziej złożonych problemów z zakresu

dydaktyki historii w gimnazjum oraz samodzielne stosowanie teorii w praktyce według

obowiązujących wzorców.

- wymagania dopełniające (D) na ocenę bardzo dobrą – opanowanie pełnego zakresu treści



8. Podstawy programowe nauczania historii w gimnazjum w świetle reformy programowej.

9. Projekty integracji międzyprzedmiotowej w poziomie gimnazjum. Edukacja regionalna,

społeczna, patriotyczna, europejska.

10. Podręczniki historii i sposoby ich wykorzystywania na lekcjach w gimnazjum.

11. Metodyka pracy z podręcznikiem.

12. Dydaktyczne i merytoryczne aspekty pracy ze źródłem historycznym na lekcjach historii w

gimnazjum .

13. Pomiar dydaktyczny i jego funkcje w edukacji gimnazjalnej.

14. Ocenianie jako proces pedagogiczny.

15. Regionalizm kreatywny w aspekcie nowych programów i instrukcji programowych.

Regionalizm w polskich programach szkolnych .

16. Tworzenie programów autorskich.

17. Samokształcenie i doskonalenie zawodowe nauczyciela historii.

18. Literatura dydaktyczna, praca pozalekcyjna nauczyciela.

19. Konspekt lekcji historii w gimnazjum.

20. Literatura popularno – naukowa i piękna w nauczaniu historii.

21. Lekcja historii i jej powiązanie z innymi formami kształcenia( wycieczka, muzeum,

biblioteka).

22. Plany wynikowe i sposoby ich konstruowania.

V. Literatura podstawowa i uzupełniająca: M. Kosman, A Suchoński, Historia w szkole

podstawowej. Przewodnik metodyczny, Warszawa 1985; Dydaktyka w szkole podstawowej, pod.

red. J. Centkowskiego, Poznań 1996; A. Zielecki, Środki dydaktyczne w nauczaniu historii,

Rzeszów 1978; Metodyka nauczania historii w szkole podstawowej. Pod. red. Cz. Majorka,

Warszawa 1988;J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993;W.

Okoń, Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 1987; Uczeń w nowej humanistyce,

Edukacja humanistyczna, pod. red. M. Kujawskiej, Poznań 2002; W. Moszczeńska, A.

Bornholtzowa, Podstawy metodyczne i dydaktyczne nauczania historii w szkole, Warszawa 1957;

A. Zielecki, Mapa w nauczaniu historii, Warszawa 1984; Edukacja historyczna a współczesność,

pod. red. A. Suchońskiego, Opole 2003; W. Czernielewski, Rozwój dydaktyki polskiej w latach

1918-1954, Warszawa 1963; M. Bieniek, Obudowa dydaktyczna polskich podręczników historii

1795-1918, Olsztyn 2001; W. Okoń, zarys dydaktyki ogólnej, Warszawa 1965; W. Okoń, System

dydaktyczny, Warszawa 1970, T. Słowikowski, Metodyka nauczania historii, Warszawa 1972; T.

Pawłowski, Pojęcia i metody współczesnej humanistyki, Warszawa 1977; Warsztat pracy

nauczyciela historii, pod. red. A. Zieleckiego, Rzeszów 1988.

V. Literatura uzupełniająca: P. Unger, Muzea w nauczaniu historii, Warszawa 1988;

Wychowawcze funkcje dydaktyki historii w kształceniu nauczycieli, pod. red. J. Jerzaka, Zielona

Góra 1980; B. Nawroczyński, Polska myśl pedagogiczna, Lwów-Warszawa 1938; J. Półturzycki,

Dydaktyka dla nauczycieli, Toruń 1996; Nauczanie blokowe i zintegrowane przedmiotów

humanistycznych w zreformowanej szkole, pod. red.T. Jaworski, B. Burda, M. Szymczak, Zielona

Góra 2002; Praktyczne kształcenie kandydatów na nauczycieli historii. Pod. red. J. Mazur. A.

Zieleckiego, Rzeszów 1998; B. Niemierko, Ocenianie szkolne bez tajemnic, Warszawa 2002; S.

Biłos, Regionalizm kreatywny w nowoczesnej szkole, Częstochowa 1998,

Przedmiot 3

Nazwa przedmiotu Dydaktyka nauczania w liceum

i praktyki śródroczne



Semestr 2 (letni), II st., specj.

nauczycielska


1 pkt za udział w zajęciach, 2

pkt. Za 50 h udziału w

konsultacjach, przygotowanie

do egzaminu i udział w

egzaminie


Wymagania wstępne

Znajomość wiedzy teoretycznej i praktycznej związanej z niższymi

poziomami dydaktyki historii (szkoła podstawowa, gimnazjum),

opanowanie podstawowych treści dyscyplin związanych ze

specjalnością nauczycielską – pedagogika, filozofia, historia

wychowania.


Liczba godzin, dydaktycznych:

15

Sposób zaliczenia: egzamin

Autor programu: dr Maciej Janik

Prowadzący zajęcia: dr Maciej Janik


kształcenia

Egzamin. Ma formę egzaminu ustnego. Student otrzymuje zestaw

trzech pytań sprawdzające poziom przyswojonych mu efektów

kształcenia w zakresie :

- wiedzy. Np. Konspekt lekcji historii w LO – zasady tworzenia

prawidłowych projektów lekcji, struktura, funkcje;

- umiejętności. Np. Analiza SWOT na lekcjach historii w liceum –

przykład zastosowania

-kompetencje personalne i społeczne. Np. Znaczenie historii

regionalnej w kształtowaniu świadomości historycznej ucznia

szkoły ponadgimnazjalnej.

I. Cele kształcenia: zapoznanie studentów z głównymi elementami dydaktyki historii na poziomie

liceum przy uwzględnieniu specyfiki tego stopnia edukacji.



- posiada znajomość specyfiki polskiego systemu oświatowego szczebla ponagimnazjalnego;

- zaznajamia się z elementami wiedzy teoretycznej z zakresu dydaktyki historii w liceum;

- przyswaja sobie w szerokim zakresie wiedzę na temat metod stosowanych w nauczaniu historii na

poziomie szkoły średniej.


- trafnie identyfikuje dokumenty programowe (np. Podstawa programowa) oraz literaturę właściwą dla

dydaktyki historii w liceum;

- posiada umiejętność integrowania wiedzy teoretycznej z zakresu dyscyplin związanych ze

specjalnością nauczycielską – pedagogika, filozofia, historia wychowania); -posiada umiejętność

korelacji wiedzy praktycznej z zakresu dydaktyk historii różnych szczebli nauczania (szkoła

podstawowa, gimnazjalna, średnia;


- w sposób dojrzały uczestniczy w wykładzie pojmując jego treści za niezbędne dla swojej kondycji

edukacyjnej związanej z wybraną specjalnością;

- posiada świadomość wagi dydaktyki historii dla zachowania tożsamości narodowej i promocji

dziedzictwa kulturowego Polski;

III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: obecność na zajęciach (co najmniej 80%). Student

posiada prawo do jednej nieobecności nieusprawiedliwionej. Pozostałe nieobecności należy

zaliczyć w trakcie konsultacji.


1. Specyfika edukacji licealnej – wprowadzenie; 2 – 3. Programy nauczania historii w Liceum oraz

sposoby ich kształtowania; 4. Roczny plan pracy dydaktycznej nauczyciela historii; 5 – 6. Korelacja z

innymi przedmiotami. Ścieżki edukacyjne i ich realizacja; 7 – 8. Podręcznik historii w Liceum; 9 – 10.

Środki dydaktyczne. Rola źródeł historycznych w nauczaniu historii na poziomie licealnym; 11 -12.

Metody i techniki pracy stosowane na lekcjach historii w Liceum; 13. Osiągnięcia ucznia i metody ich

oceny; 14. Egzamin maturalny; 15. Kształtowanie postaw na lekcjach historii w Liceum.


M. Bieniek, Dydaktyka historii, wybrane zagadnienia, UWM, Olsztyn 2007; J. E. Chorąży, D.

Konieczka-Śliwińska, S. Roszak, Edukacja historyczna w szkole. Teoria i praktyka, Warszawa

2008; Edukacja historyczna i obywatelska w szkolnictwie ponadgimnazjalnym, pod red. G.

Pańko i J. Wojdon, Toruń 2003; H. Komorowska, Konstrukcja, realizacja i ewaluacja programu

nauczania, Warszawa 1995; Kujawska M, Menz M, Koncepcje nauczania historii w nowym

liceum ogólnokształcącym / w: / Edukacja historyczna a współczesność. Księga jubileuszowa

dedykowana Profesorowi dr. hab. Adamowi Suchońskiemu w czterdziestolecie pracy dydaktycznej i

naukowej oraz z okazji siedemdziesiątych urodzin, pod red. B. Kubis, Opole 2003; J. Maternicki, Cz.

Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993; Multimedia w edukacji historycznej i

społecznej, red. J. Rulka, B. Tarnowska, Bydgoszcz 2002; B. Niemierko, Ocenianie szkolne bez

tajemnic, Warszawa 2002; A. Paner, M. Kosznicki, Metody wprowadzania, utrwalania i kontroli

nowego materiału na lekcjach historii, Gdańsk 1998, s. 55-58; Przeszłość w szkole przyszłości.

Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej „Podręcznik historii dla szkoły XXI wieku”, red. J.

Walczak, A. Zielecki, Częstochowa 1997; J. Rulka, Współczesne problemy edukacji

historycznej, Toruń 2002; Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, pod. red. K. Kruszewskiego,

Warszawa 1991; Warsztat pracy nauczyciela historii, praca zbiorowa pod red. A. Zieleckiego,

Rzeszów 1988; Wartości w edukacji historycznej, red. J.Rulka, Bydgoszcz 1999; A. Zielecki,

Kształtowanie postaw w nauczaniu historii, „Wiadomości Historyczne” 1998, nr 4.


Aktywizacja uczniów uczniów w nauczaniu historii, pod red. A. Zieleckiego, Rzeszów 1989; D.

Bernacka, Od słowa do działania. Przegląd współczesnych metod kształcenia, Warszawa 2001; S.

Biłos, Regionalizm kreatywny w nowoczesnej szkole, Częstochowa 1998; E. Chorąży, B.

Andrzejewska, Zbiór zadań z historii. Wymagania szkolne i egzaminacyjne dla liceum

ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum, Toruń 2006; S. Dylak, Wprowadzenie do

konstruowania szkolnych programów nauczania, Warszawa 2000; A. Dziedzic, W. E. Kozłowska,

Drama na lekcjach historii, Warszawa 1998; Edukacja historyczna i obywatelska w szkolnictwie

ponadgimnazjalnym, pod red. G. Pańko i J. Wojdon, Toruń 2003; Edukacja regionalna. Poradnik

dla nauczyciela, praca zbiorowa pod red. J. Gospodarczyk, Warszawa 2001; Eksponaty opowiadają

historię, Muzealny program edukacyjny lekcji historii, pod red. merytoryczną A. Kuźmy,

Częstochowa, b. r. wyd.; Historia - poznanie i przekaz, pod red. B. Jakubowskiej, Rzeszów 2000;

Informator maturalny od 2005 roku z historii, Kraków 2003; M. Janik, O metodach i pożytkach

źródłowo-środowiskowej orientacji zainteresowań historycznych ucznia szkoły średniej, [w:] Edukacja

historyczna i obywatelska w szkolnictwie ponadgimnazjalnym, pod red. G. Pańko i J. Wojdon, Toruń

2003 s. 410-427; M. Janik; Pojęcie kultury źródłoznawczej nauczyciela historii, „Wiadomości

Historyczne”, 2006, nr 2, s.27-34; H. Komorowska, Konstrukcja, realizacja i ewaluacja

programu nauczania, Warszawa 1995; D. Konieczka – Śliwińska, Edukacja regionalna w szkolnictwie

ponadgimnazjalnym, „Wiadomości Historyczne” 2004, nr 2, s. 116-119; H. Konopka, Metoda

portfolio w nauczaniu historii, „Wiadomości Historyczne” 1998, nr 5, s. 285-291; Kształcące funkcje

historii. Praca zbiorowa pod red. T. Bugaj, M. Iwonek, E.J. Malińskiego, U. Wyderkowej,

Jelenia Góra 1993; Kujawska M, Menz M, Koncepcje nauczania historii w nowym liceum

ogólnokształcącym / w: / Edukacja historyczna a współczesność. Księga jubileuszowa dedykowana

Profesorowi dr. hab. Adamowi Suchońskiemu w czterdziestolecie pracy dydaktycznej i naukowej oraz

z okazji siedemdziesiątych urodzin, pod red. B. Kubis, Opole 2003; J. Łojek, V. Panfil, Ścieżki

edukacyjne w szkole ponadgimnazjalnej, Warszawa 2003;S.Lenard , M.Sobańska-Bondaruk , Wybór

tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i studentów (4 tomy

obejmujące historię Polski i powszechną od XV do XX wieku); J. Maternicki: Prawda historyczna

jako zadanie dydaktyczne, „Wiadomości Historyczne” 1998, nr 3; A. Mikina, B. Zając, Jak

wdrażać metodę projektów? Poradnik dla nauczycieli i uczniów gimnazjum, liceum i szkoły

zawodowej, Kraków 2001; J. Mizgalski, Mapa historyczna w dydaktyce integracji wiedzy i

umiejętności uczniów, Częstochowa 2003; Multimedia w edukacji historycznej i społecznej, red. J.

Rulka, B. Tarnowska, Bydgoszcz 2002; S. Nalaskowski, Metody nauczania, Toruń 1997; Nauczyciel

historii. Ku nowej formacji dydaktycznej, praca zbiorowa pod red. M. Kujawskiej, Poznań 1996;

Toruńskie Spotkania dydaktyczne I. Tradycja i mity w edukacji historycznej w dobie reformy, pod

red. S. Roszaka, M. Strzeleckiej i M. Ziółkowskiego, Toruń 2004; Toruńskie Spotkania

dydaktyczne II. Region w edukacji historycznej. Nauka – Doradztwo – Praktyka, pod red. S. Roszaka,

M. Strzeleckiej i A. Wieczorek, Toruń 2005; Uczeń i nowa humanistyka, pod. red. M. Kujawskiej,

Poznań 2000; P.Unger, Muzea w nauczaniu historii, Warszawa 1988; Współczesna dydaktyka historii.

Zarys encyklopedyczny, pod red. J. Maternickiego, Warszawa 2004.

Przedmiot 4

Nazwa przedmiotu Dydaktyka nauczania w liceum

i praktyki śródroczne



Semestr 2 (letni), II st., specj.

nauczycielska


30 h zajęć, 5 h konsultacji i 5 h

przygotowania do zajęć


Wymagania wstępne

Znajomość wiedzy teoretycznej i praktycznej związanej z niższymi

poziomami dydaktyki historii (szkoła podstawowa, gimnazjum),

opanowanie podstawowych treści dyscyplin związanych ze

specjalnością nauczycielską – pedagogika, filozofia, historia

wychowania

Forma zajęć: ćwiczenia Liczba godzin, dydaktycznych i Sposób zaliczenia: zaliczenie na

(praktyka)

sposób zaliczenia: 30 ocenę

Autor programu: dr Witold Marcoń

Prowadzący zajęcia: dr Witold Marcoń


kształcenia

Zaliczenie przedmiotu następuje w wyniku:

1. oceny lekcji przeprowadzonej przez studenta,

2. realizacji arkuszy obserwacji lekcji

3. uczestnictwa w hospitacjach lekcji

I. Cele kształcenia: zapoznanie studentów z głównymi elementami dydaktyki historii na poziomie

liceum przy uwzględnieniu specyfiki tego stopnia edukacji.



- posiada znajomość specyfiki polskiego systemu oświatowego szczebla ponagimnazjalnego;

- zaznajamia się z elementami wiedzy teoretycznej z zakresu dydaktyki historii w liceum;

- przyswaja sobie w szerokim zakresie wiedzę na temat metod stosowanych w nauczaniu historii na

poziomie szkoły średniej


- potrafi opracować konspekt lekcji wykorzystującej różne metody nauczania (polimetodycznej),

uzasadnić go od strony metodycznej oraz zrealizować przy wykorzystaniu właściwej dla tematu

literatury przedmiotu i różnorodnych środków dydaktycznych ;

- posiada umiejętność analizowania i oceny własnych prób działalności dydaktycznej;

- wykorzystuje w realizowanych zajęciach praktycznych wiedzę teoretyczną z zakresu dydaktyki

historii wykazując się przy tym umiejętnością posługiwania się nowoczesnymi technikami

komunikacyjnymi (multimedia).


- w sposób dojrzały uczestniczy w zajęciach praktyki śródrocznej pojmując jej treści jako niezbędne

dla swojej kondycji edukacyjnej związanej z wybraną specjalnością;

- posiada świadomość wagi dydaktyki historii dla zachowania tożsamości narodowej i promocji

dziedzictwa kulturowego w zakresie regionalnym i ogólnopolskimi.


Zaliczenie przedmiotu następuje w wyniku:

1. oceny lekcji przeprowadzonej przez studenta,

2. realizacji arkuszy obserwacji lekcji

3. uczestnictwa w hospitacjach lekcji

Ad.1. Ocena lekcji praktycznej studenta jest średnią ważoną powstałą z uwzględnienia 3 (trzech) ocen:

realizacji lekcji (waga 5), konspektu lekcji (waga 3), aktywności studenta w procesie przygotowania

lekcji (waga 3). Realizację lekcji ocenia się na podstawie kryteriów udostępnionych studentów w

Arkuszu oceny lekcji praktycznej.

Ad.2. Studenci uczestnicząc w hospitacjach lekcji próbnych wypełniają arkusze obserwacji lekcji.

Czynność ta podlega ocenie w skali ocen przyjętej na AJD

Ad. 3. Obecność na zajęciach (ponad 80%).

Końcowa ocena zaliczeniowa jest średnią ważoną powstałą z uwzględnienia ocen wymienionych w

działaniach od 1-3. Przypisuje się im następującą wagę: 1 – waga 5; 2 – waga 3; 3 – waga 3.


1. Specyfika edukacji licealnej – wprowadzenie; 2 – 3. Programy nauczania historii w Liceum oraz

sposoby ich kształtowania; 4. Roczny plan pracy dydaktycznej nauczyciela historii; 5 – 6. Korelacja z

innymi przedmiotami. Ścieżki edukacyjne i ich realizacja; 7 – 8. Podręcznik historii w Liceum; 9 – 10.

Środki dydaktyczne. Rola źródeł historycznych w nauczaniu historii na poziomie licealnym; 11 -12.

Metody i techniki pracy stosowane na lekcjach historii w Liceum; 13. Osiągnięcia ucznia i metody ich

oceny; 14. Egzamin maturalny; 15. Kształtowanie postaw na lekcjach historii w Liceum.


M. Bieniek, Dydaktyka historii, wybrane zagadnienia, UWM, Olsztyn 2007; J.Choińska-Mika, K.

Zielińska, Poradnik dla nauczyciela / w: / Ludzie – społeczeństwa – cywilizacje. Część I i II. Poradnik

dla nauczyciela i program nauczania dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i

technikum, Warszawa 2002; L. Chomicki, L. Śliwa, Wiek XIX. Teksty źródłowe . Tematy lekcji i

zagadnienia do historii w szkole średniej, Kraków 2001; E. Chorąży, D. Konieczka-Śliwińska, S.

Roszak, Edukacja historyczna w szkole. Teoria i praktyka, Warszawa 2008; Edukacja historyczna

i obywatelska w szkolnictwie ponadgimnazjalnym, pod red. G. Pańko i J. Wojdon, Toruń 2003;

Informator maturalny od 2005 roku z historii, Kraków 2003; H. Komorowska, Konstrukcja,

realizacja i ewaluacja programu nauczania, Warszawa 1995; Kujawska M, Menz M, Koncepcje

nauczania historii w nowym liceum ogólnokształcącym / w: / Edukacja historyczna a

współczesność. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi dr. hab. Adamowi Suchońskiemu w

czterdziestolecie pracy dydaktycznej i naukowej oraz z okazji siedemdziesiątych urodzin, pod red.

B. Kubis, Opole 2003; J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa

1993; J. Mazur, Poradnik dla nauczyciela / w: / Ludzie – społeczeństwa – cywilizacje. Część III .

Poradnik dla nauczyciela liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum, Warszawa

2003; Multimedia w edukacji historycznej i społecznej, red. J. Rulka, B. Tarnowska,

Bydgoszcz 2002;; B. Niemierko, Ocenianie szkolne bez tajemnic, Warszawa 2002; A. Paner, M.

Kosznicki, Metody wprowadzania, utrwalania i kontroli nowego materiału na lekcjach historii,

Gdańsk 1998, s. 55-58; Przeszłość w szkole przyszłości. Materiały Ogólnopolskiej Konferencji

Naukowej „Podręcznik historii dla szkoły XXI wieku”, red. J. Walczak, A. Zielecki, Częstochowa

1997; J. Rulka, Współczesne problemy edukacji historycznej, Toruń 2002;Sztuka nauczania.

Czynności nauczyciela, pod. red. K. Kruszewskiego, Warszawa 1991; Warsztat pracy nauczyciela

historii, praca zbiorowa pod red. A. Zieleckiego, Rzeszów 1988; Wartości w edukacji

historycznej, red. J.Rulka, Bydgoszcz 1999; A. Zielecki, Kształtowanie postaw w nauczaniu historii,

„Wiadomości Historyczne” 1998, nr 4.


Aktywizacja uczniów uczniów w nauczaniu historii, pod red. A. Zieleckiego, Rzeszów 1989; D.

Bernacka, Od słowa do działania. Przegląd współczesnych metod kształcenia, Warszawa 2001; E.

Chorąży, B. Andrzejewska, Zbiór zadań z historii. Wymagania szkolne i egzaminacyjne dla

liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum, Toruń 2006; S. Dylak, Wprowadzenie

do konstruowania szkolnych programów nauczania, Warszawa 2000; A. Dziedzic, W. E.

Kozłowska, Drama na lekcjach historii, Warszawa 1998; Edukacja historyczna i obywatelska w

szkolnictwie ponadgimnazjalnym, pod red. G. Pańko i J. Wojdon, Toruń 2003; Edukacja regionalna.

Poradnik dla nauczyciela, praca zbiorowa pod red. J. Gospodarczyk, Warszawa 2001; Historia -

poznanie i przekaz, pod red. B. Jakubowskiej, Rzeszów 2000; Informator maturalny od 2005 roku z

historii, Kraków 2003; M. Janik, O metodach i pożytkach źródłowo-środowiskowej orientacji

zainteresowań historycznych ucznia szkoły średniej, [w:] Edukacja historyczna i obywatelska w

szkolnictwie ponadgimnazjalnym, pod red. G. Pańko i J. Wojdon, Toruń 2003 s. 410-427; M. Janik;

Pojęcie kultury źródłoznawczej nauczyciela historii, „Wiadomości Historyczne”, 2006, nr 2, s.27-34;

H. Komorowska, Konstrukcja, realizacja i ewaluacja programu nauczania, Warszawa 1995; D.

Konieczka – Śliwińska, Edukacja regionalna w szkolnictwie ponadgimnazjalnym,

„Wiadomości Historyczne” 2004, nr 2, s. 116-119; H. Konopka, Metoda port folio w nauczaniu

historii, „Wiadomości Historyczne” 1998, nr 5, s. 285-291; Kujawska M, Menz M, Koncepcje

nauczania historii w nowym liceum ogólnokształcącym / w: / Edukacja historyczna a współczesność.

Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi dr. hab. Adamowi Suchońskiemu w czterdziestolecie

pracy dydaktycznej i naukowej oraz z okazji siedemdziesiątych urodzin, pod red. B. Kubis,

Opole 2003; J. Łojek, V. Panfil, Ścieżki edukacyjne w szkole ponadgimnazjalnej, Warszawa

2003;S.Lenard , M.Sobańska-Bondaruk , Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla

nauczycieli historii i studentów (4 tomy obejmujące historię Polski i powszechną od XV do XX

wieku); J. Maternicki: Prawda historyczna jako zadanie dydaktyczne, „Wiadomości Historyczne”

1998, nr 3; A. Mikina, B. Zając, Jak wdrażać metodę projektów? Poradnik dla nauczycieli i

uczniów gimnazjum, liceum i szkoły zawodowej, Kraków 2001; J. Mizgalski, Mapa historyczna w

dydaktyce integracji wiedzy i umiejętności uczniów, Częstochowa 2003; Multimedia w edukacji

historycznej i społecznej, red. J. Rulka, B. Tarnowska, Bydgoszcz 2002; S. Nalaskowski, Metody

nauczania, Toruń 1997; Nauczyciel historii. Ku nowej formacji dydaktycznej, praca zbiorowa pod red.

M. Kujawskiej, Poznań 1996; Toruńskie Spotkania dydaktyczne II. Region w edukacji historycznej.

Nauka – Doradztwo – Praktyka, pod red. S. Roszaka, M. Strzeleckiej i A. Wieczorek, Toruń 2005;

Uczeń i nowa humanistyka, pod. red. M. Kujawskiej, Poznań 2000; Współczesna dydaktyka historii.

Zarys encyklopedyczny, pod red. J. Maternickiego, Warszawa 2004.

Przedmiot 5

Nazwa przedmiotu Multimedialne środki nauczania Język wykładowy: polski

Semestr, poziom i typ studiów sem. 2, st.IIo stacjonarne Liczba punktów ECTS:

Profil kształcenia


uczestnictwa w zajęciach,

przygotowanie prezentacji

multimedialnej

Wymagania wstępne

Posługiwanie się komputerem oraz praktyczne wykorzystanie

podstawowych programów systemu operacyjnego Windows pod

kątem zapotrzebowania historyka



zaliczenia

forma zajęć: 30 godzin sposób zaliczenia: zaliczenie na

ocenę




kształcenia

Obecność na zajęciach, aktywność na zajęciach, prezentacja

multimedialna


Celem zajęć będzie teoretyczne i praktyczne przygotowanie studentów do podejmowania strategii

realizacji procesu nauczania – uczenia się, opartej na kompleksowym wykorzystaniu funkcjonalnie

dobranych technik multimedialnych.



- łączy technologię informacyjną z innymi naukami humanistycznymi, społecznymi, regionalistyką

- posługując się wiedzą dydaktyczną świadomie wykorzystuje technologie informacyjne oraz

multimedialne środki nauczania

- projektuje i konstruuje projekty multimedialne


- samodzielnie zdobywa wiedzę wykorzystując dostępne technologie

- porozumiewa się za pomocą różnych technik komunikacyjnych.

- wykonuje projektowane i konstruowane przez siebie projekty multimedialne

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: - koreluje wiedzę z zakresu historii z pedagogiką, dydaktyką, metodyką i informatyką

- określając priorytety pracuje w grupie, potrafi kierować zespołem

- pracuje na rzecz środowiska lokalnego, zachowania swoistości kulturowej i dziedzictwa regionu


Metody podające, problemowe, projekty multimedialne (prezentacje, multi-encyklopedie, podręczniki

cyfrowe)

Ocena dostateczna – obecność, projekt multimedialny,

Ocena dobra – obecność, aktywność, projekt multimedialny,

Ocena bardzo dobra – obecność, aktywność, dyskursywność, projekt multimedialny


1. Początki naukowych zainteresowań multimediami. Teoretyczne i praktyczne źródła

studiów

2. Znaczenie badań nad oddziaływaniem mediów a teoretyczna refleksja nad

wykorzystaniem multimediów w kształceniu

3. Prawne i etyczne uwarunkowania wykorzystania multimediów. Zagrożenia wynikające z

powszechnego wprowadzenia technologii informacyjnej do życia człowieka.

4. Nauczyciel historii i jego multimedialny warsztat pracy. Charakterystyka wybranych

mediów i multimediów

5. Teoria uczenia się i nauczania a strategie, formy organizacyjne i metody edukacji

multimedialnej (szkoła podstawowa, gimnazjum, liceum)

6. Multimedialne techniki gromadzenia, opracowania, prezentacji i przekazywania treści

dydaktycznych a praktyka szkolna

7. Przygotowanie do efektywnej oceny programów i stosowanych obecnie podręczników

multimedialnych

8. Grać czy nie grać? Gry komputerowe na lekcji historii

9. Internet. Internetowe serwisy historyczne. Edukacja na odległość

10. Budowa autorskich projektów multimedialnych. Prezentacje







Bednarek J., Media w nauczaniu, Warszawa 2002.

Gajda J., Media w edukacji, Kraków 2005.

Juszczyk S., Edukacja na odległość. Kodyfikacja pojęć, reguł i procesów, Toruń 2002.

Media a edukacja, red. W. Strykowski, Poznań 2000.

Pedagogika @ środki informacyjne i media, pod red. M. Tanasia, Warszawa-Kraków 2005.

Siemieniecki B., Technologia informacyjna w polskiej szkole. Stan i zadania, Toruń 2002.

Szkudlarek T., Media. Szkic z filozofii pedagogiki dystansu, Kraków 1999.

Tanaś M., Edukacyjne zastosowanie komputerów, Warszawa 1997.


Goban-Klas T., Zarys historii i rozwoju mediów, Kraków 2001.

Juszczyk S., Człowiek w świecie elektronicznych mediów – szanse i zagrożenia, Katowice

2000.

Tanaś M., Edukacyjne zastosowania komputerów, Warszawa 1997.

Technologia informacyjna w procesie dydaktycznym, pod red M. Tanasia, Warszawa 2005.

Współczesna technologia informacyjna i edukacja medialna, pod red. T. Lewickiego, B.

Siemienieckiego, Toruń 2005.

Kadowski K., W. Susłow, Przestrzeń Informacyjna Szkoły, „Gazeta-IT” nr 9 (39), (przejrzano:

październik 2006).

Rola i miejsce technologii informacyjnej w okresie reform edukacyjnych w Polsce, pod red. T.

Lewowickiego i B. Siemienieckiego, Toruń 2002.

Tanaś M., Dydaktyczny kontekst kształcenia na odległość, [w:] Pedagogika @ środki

informatyczne i media, pod red. M. Tanasia, Warszawa-Kraków 2005, 31-44.

Tanaś M., Edukacyjne zastosowania komputerów, Warszawa 1997.

Technologia informacyjna w procesie dydaktycznym, pod red M. Tanasia, Warszawa 2005

Przedmiot 6

Nazwa przedmiotu Wybrane współczesne systemy

nauczania- wykład



Semestr 3 studia II stopnia

stacjonarne

Liczba punktów ECTS: 7 -

wykład, któremu towarzyszą

ćwiczenia bez egzaminu. 1 pkt

za udział w zajęciach, 2 pkt. za

udział w konsultacjach.


Wymagania wstępne Wiedza bazowa z zakresu dydaktyki historii, pomiaru

dydaktycznego, pedagogiki oraz historii wychowania



zaliczenia

Forma zajęć: wykład 15 h Sposób zaliczenia: zaliczenie na

ocenę

Autor programu: Dr Beata Urbanowicz

Prowadzący zajęcia: Dr Beata Urbanowicz

Sposób walidacji efektów Aktywne uczestnictwo- wykład problemowy. Rozmowa

kształcenia sprawdzająca. Zapoznanie się z literaturą przedmiotu.

I. Cele kształcenia: Pogłębiona i rozszerza widza teoretyczna z zakresu wybranych współczesnych

systemów nauczania i wychowania. Edukacja szkolna w dobie integracji europejskiej. Warunki i

komponenty samokształcenia i samodoskonalenia się.


- w zakresie wiedzy: Ma rozbudowana i usystematyzowaną wiedzę o budowie i funkcjonowaniu

systemu edukacji zorientowaną na poszukiwanie nowych rozwiązań w aspekcie globalizacji i

unifikacji szkolnictwa.

- w zakresie umiejętności: Zna metody samodzielnego zdobywanie wiedzy przy pomocy różnych

źródeł – samokształcenie.

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: Dostrzega procesy zmian dotyczący

wybranych struktur oświatowych oraz mechanizmy nimi rządzące. Rozumie społeczne oddziaływanie

szkoły w środowisku lokalnym oraz bierze udział w projektach edukacyjnych na jego rzecz.

III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: Aktywna obecność prowadzenie zajęć edukacyjnych,

hospitacja lekcji według karty oceny lekcji. Wykonywanie określonych projektów wynikających z

tematyki spotkań.

Diagnostyka edukacyjna: Wymagania na określony stopień: wymagania podstawowe (P) na stopień

dostateczny obejmują elementy treści: najważniejsze w uczeniu się danego przedmiotu, o niewielkim

stopniu złożoności, często powtarzające się w programie nauczania, dające się wykorzystać w

praktyce. Wymagania rozszerzające (R) na stopień dobry: istotne w strukturze przedmiotu, bardziej

złożone, przydatne i użyteczne w teorii i praktyce, wymagające umiejętności ich stosowania w

sytuacjach typowych według określonego wzorca teoretycznego. Wymagania dopełniające (D) na

stopień bardzo dobry obejmują pełny zakres treści określony programem nauczania: trudne, złożone,

ważne do opanowania, wymagające korzystania z różnorodnych źródeł, stanowiące efekt samodzielnej

pracy i wynikające z indywidualnych zainteresowań, zapewniające pełne wykorzystanie dodatkowych

wiadomości.


1. Głównie kierunki badań i rozwoju nauki i myśli pedagogicznej Zachodu w pierwszej

połowie XX wieku.

2. Ogólne warunki rozwoju współczesnych systemów oświatowych.

3. Nauczanie Historii najnowszej w krajach Europy Zachodniej.

4. Nowe wątki tematyczne w podręcznikach historii wybranych państw europejskich.

5. Miejsce dydaktyki historii w kształceniu nauczycieli w wybranych krajach europejskich.


Council of Europe de Europe: Council for Cultural – Cooperation. DES (EGT/79) 20, Strasbourg

1979; The Council for Cultural CO-operation, Strasbourg 1979; J. Toebes, Contempoooorary

History, Problems and Possibilities in Secondary Education (W:) Council of Europe.., DES

(EGT/82); J. Slater, The Case for History i School “The Historian” 1984 nr 2:

Dowiat J, Organizacyjne i pedagogiczne problemy szkolnictwa we Francji,(W) Oświata i

szkolnictwo we Francji, Niemczech i Szwecji, pod red. M. Pęcherskiego, Warszawa 1971;

Kulczyński J, Nowa koncepcja uniwersytetu we Francji” Kwartalnik Pedagogiczny” 1967, nr 2;

Nawroczyński B, O szkolnictwie Francuskim, Warszawa 1961;

Markiewicz S, Katolickie idee wychowania, Warszawa 1972;

Mońka-Stanikowa, Szkoła średnia w krajach zachodnich, Warszawa 1976;

Monka-Stanikowa A., Szkolnictwo w Belgii współczesnej, Warszawa 1963;

Mońka-Stanikowa A., Szkolnictwo szwajcarskie w świetle współczesnych tendencji oświatowych,

Warszawa 1970;

Tendencje rozwoju oświaty we współczesnym świecie: synteza 40 państwowych raportów o

rozwoju oświaty. Praca zbiorowa, pod red. M. Żelazkiewicza, Warszawa 1976-1977.

Konopacki J., Eksperymentalne szkolnictwo w Anglii i Szkocji, Wrocław 1964;

Kotłowski K, Szkoła angielska po drugiej wojnie światowej, Warszawa 1960;

Sandiford P., Hellmann J., Szkolnictwo angielskie, Warszawa-Łódź 1927;

Loria J., Szkolnictwo w Anglii i jego tradycje, Wrocław 1967;

Lewicki J., Włoska reforma wychowania, Warszawa 1930;


Hałasiński J., Szkoła w społeczeństwie amerykańskim, Kraków 1936;

Chałasiński J., Społeczeństwo i szkolnictwo w Stanów Zjednoczonych, Warszawa 1966;

Miąso J., Dzieje oświaty polonijnej w Stanach Zjednoczonych, Warszawa 1970;

Ziemnowicz M., Nauczanie i wychowanie w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, Lwów-

Warszawa 1934;

Ziemnowicz M., Szkolnictwo w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, Lwów-Warszawa

1934;

Wróbel T., Reforma szkolna w Szwecji, Warszawa 1965;

Centkowski J., Poszukiwanie nowoczesnego modelu podręcznika historii w Niemczech, (W) M.

Kujawska (red): Podręcznik historii-Perspektywy modernizacji, Poznań 1994;

Centkowski J., Szkolna edukacja historyczna w republice Federalnej Niemiec, Warszawa 1990;

Suchoński A., Nowe watki tematyczne w podręcznikach historii wybranych państw europejskich,

(W) Przeszłość w szkole przyszłości, pod red. J. Walczak, A. Zielecki, Częstochowa 1997;

Centkowski J, Współczesne niemieckie podręczniki historii (W) Przeszłość w szkole przyszłości,

pod red. J. Walczak A, Zielecki, Częstochowa 1997;

Kuźniar M., Współczesny podręcznik historii w Austrii, (W) Przeszłość w szkole przyszłości, pod

red. J. Walczak, A. Zielecki, Częstochowa 1997;

Troiński P., Model dydaktyczny angielskich podręczników historii, (W) Przeszłość w szkole

przyszłości, pod red J. Walczak, A. Zielecki, Częstochowa 1997;

Pańko G., Obudowa dydaktyczna czeskich podręczników do historii w lat dziewięćdziesiątych,

(W) Przeszłość w szkole przyszłości. Pod red. J. Walczak, A. Zielecki, Częstochowa 1997;

Nazwa modułu: MK_8. Podstawy turystyki

Kierunek i specjalność: historia - spec. krajoznawczo-turystyczna II stp.

Opis modułu, planowane efekty kształcenia: Moduł dotyczy kształcenia w zakresie historii i kultury

regionu śląsko-jurajskiego na tle historii i kultury Polski. Student ma uzyskać pogłębioną wiedzę na

temat historii regionu, specyficznych cech kultury regionalnej i dróg jej poznawania.

Planowane formy walidacji efektów kształcenia: egzaminy, zaliczenie na ocenę


obszarach:

W U K

1. Geografia turystyczna Polski i Europy (wykład)

2. Geografia turystyczna Polski i Europy (konwersatorium)

3. Geografia historyczna K_WO7

K_WO9

K_W22

K_W23

K_UO1

K_U17

K_KO4

K_KO5

K_K15

4.Historia turystyki w Polsce na tle europejskim - wykład K_W01

K_W02

K_W03

K_W08

K_U01

K_U07

K_U09

K_K03

5. Historia turystyki w Polsce na tle europejskim - konwersatorium K_W01

K_W02

K_W03

K_W08

K_U01

K_U07

K_U09

K_K03

6. Przemysł turystyczny w Polsce (wykład) K_W26

K_W27

K_U18

K_U19

K_K17

7. Przemysł turystyczny w Polsce (konwersatorium) K_W26

K_W27

K_U18

K_U19

K_K17

8. Struktura społeczno – polityczna Polski na tle Europy i świata K_W09

K_W22

K_W23

K_U16

K_U17

K_K13

K_K10

Przedmiot 1

Nazwa przedmiotu Przemysł turystyczny w Polsce


Semestr, poziom i typ studiów Semestr I, II stopień,

stacjonarne


Profil kształcenia


Wymagania wstępne

Znajomość podstawowych przepisów prawnych w turystyce,

zagospodarowaniu turystycznym regionu śląskiego oraz o turystyce

w Polsce



zaliczenia

forma zajęć:

wykład, 15 godz

sposób zaliczenia: zaliczenie

Autor programu: prof.n. dr hab. Marian Głowacki

Prowadzący zajęcia: prof.n. dr hab. Marian Głowacki


kształcenia

Zliczenie na podstawie obecności w wykładach heurystycznych.

Teoretyczna wiedza, umiejętności i kompetencje zostaną

wykorzystane do

tworzenia opracowań dotyczących poszczególnych branż

przemysłu turystycznego w Polsce, przedstawianych na zajęciach

konwersatoryjnych.


Zdobycie wiedzy, umiejętności i kompetencji w zakresie poznania znaczenia przemysłu turystycznego

w Polsce i jego wkładu w PKB. Ma zapoznać się z polityką państwa w zakresie turystyki i organizacją

turystyki. Absolwenci ma uzyskać wiedzę na temat poszczególnych branż usługowych w turystyce

:transportu, hotelarstwa, gastronomii, biur turystycznych, ośrodków informacji turystycznej,

branżowych organizacji turystycznych. Absolwent ma zapoznać się również z podstawowymi

zasadami marketingu w turystyce.


Zdobył wiedzę teoretyczną z zakresu organizacji przemysłu turystycznego w Polsce, jego udziału w

PKB

Polsk i innych krajów Europy i Świata, poszczególnych branż tego przemysłu ze specjalnym

zwróceniem uwagi na promocję regionów województwa śląskiego.

Posiada poszerzoną wiedzę w dziedzinie marketingu walorów turystycznych, poszczególnych

regionów turystycznych Polski, ich wykorzystania w tworzeniu produktu turystycznego, zorientowaną

na zapotrzebowanie rynku na oferowane usługi.


Umie diagnozować potrzeby rynku i odbiorców usług turystycznych. Posiada znajomość aktualnej

infrastruktury turystycznej województwa śląskiego, zwłaszcza na najbardziej atrakcyjnych terenach

Jury Krakowsko-Częstochowskiej.

Posiada umiejętności stosowania technik negocjacji w rozwiązywaniu konkretnych problemów

związanych ze sprzedażą wytworzonych przez biuro turystyczne produktów turystycznych (imprez

turystycznych oraz poszczególnych usług turystycznych). Potrafi nawiązać niezbędne kontakty z

hotelami, przedsiębiorstwami transportowymi, zakładami gastronomicznymi, instytucjami

kulturalnymi i sportowymi, pilotami i przewodnikami turystycznymi. Potrafi wdrażać innowacyjne

procedury realizacji zadań w oparciu najnowocześniejsze środki przekazu informacji.


Zna uwarunkowania ekonomiczno-prawne, w zakresie działalności przemysłu turystycznego w Polsce i potrafi je

wykorzystać do tworzenia i rozwoju form indywidualnej przedsiębiorczości w zakresie świadczenia usług

związanych z obsługą ruchu turystycznego

III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: Zaliczenie wykładu na podstawie obecności i

aktywności na wykładach heurystycznych, aktywizujących studentów w zakresie dyskusji na temat

optymalizacji działalności przemysłu turystycznego.


1.Rozwój turystyki jako gałęzi przemysłu turystycznego w Europie i na świecie.

2.Rozwój turystyki jako gałęzi przemysłu turystycznego w Europie, na świecie i w Polsce.

3. Podstawowe definicje związane z turystyką w terminologii Światowej Organizacji Turystyki

(WTO).

4. Przedsiębiorstwa i organizacje turystyczne i para turystyczne w Europie i na świecie.

5. Przedsiębiorstwa i organizacje turystyczne i para turystyczne w Polsce w świetle aktualnej Ustawy

o

usługach turystycznych.

6. Struktura rodzajowa turystyki.

7. Organizacja turystyki w Polsce.

8. Struktura władzy w Polsce. Resorty odpowiedzialne za turystykę.

9.Polityka państwa w zakresie turystyki.

10. Rola i zadania państwa w zakresie rozwoju turystyki.

11. Rola i zadania władz terytorialnych w zakresie rozwoju turystyki.

12. Walory i atrakcje turystyczne jako produkt w przemyśle turystycznym.

13. Pakiety usług turystycznych oraz poszczególne usługi jako produkt w przemyśle turystycznym.

14. Elementy marketingu w przemyśle turystycznym

15. Rola informacji w przemyśle turystycznym.


1. M. Głowacki, Podstawy obsługi ruchu turystycznego w Polsce, WSHiT, Częstochowa, (II wydanie)

2008.

2. Obsługa Ruchu Turystycznego, Praca zbiorowa pod redakcją Z.Kruczka, Wydawca-Wyższa Szkoła

Hotelarska, Kraków, 2004.

3. A. Konieczna-Domańska, Biura podróży na rynku turystycznym, PWN, Warszawa 1999.

4. H. Borne, A.Doliński, Organizacja turystyki, WSiP, Warszawa 1998.

5. Aktualny stan Ustawy o usługach turystycznych.


1. A. Kowalczyk, Geografia turyzmu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.

2. W. Gaworecki, Turystyka, PWE, Warszawa 2000.

3. M. Głowacki, Przekaz informacji w turystyce, WSHiT, Częstochowa 2003

Przedmiot 2

Nazwa przedmiotu

Przemysł turystyczny w Polsce


Semestr, poziom i typ studiów Semestr II, II stopień,

stacjonarne



Wymagania wstępne

Znajomość podstawowych przepisów prawnych w turystyce,

zagospodarowaniu turystycznym regionu śląskiego oraz o turystyce

w Polsce.



zaliczenia

forma zajęć:

konwersatorium: 5 godz

sposób zaliczenia:

pisemne opracowanie dotyczące

wybranej branży przemysłu

turystycznego oraz jego

przykładowej placówki z terenu

Częstochowy

i przedstawienie go na

zajęciach.

Autor programu: prof. n. dr hab. Marian Głowacki

Prowadzący zajęcia: Prof. n. dr hab. Marian Głowacki

Sposób walidacji efektów Zaliczenie na ocenę na podstawie przedstawionego opracowania,

aktywność na zajęciach konwersatoryjnych.

kształcenia


Wykorzystanie wiedzy teoretycznej dotyczących poszczególnych branż przemysłu turystycznego

zdobytej w czasie studiów do szczegółowego opracowania wybranej branży i jej przykładu w

Częstochowie w oparciu

o informacje z literatury, studiowania przepisów prawnych, internetu oraz bezpośrednich kontaktów

z pracownikami wybranej placówki turystycznej.


Zdobył wiedzę praktyczną z zakresu obowiązujących przepisów prawnych wynikających z

zaktualizowanej Ustawy o usługach turystycznych ora wytycznych Światowej Organizacji Turystyki,

dotyczących poszczególnych branż przemysłu turystycznego.

Posiada poszerzoną, praktyczną wiedzę w dziedzinie marketingu walorów turystycznych,

poszczególnych regionów turystycznych Polski, ich wykorzystania w tworzeniu produktu

turystycznego, zorientowaną na zapotrzebowanie rynku na oferowane usługi.



związanych ze sprzedażą wytworzonych przez biuro turystyczne produktów turystycznych (imprez

turystycznych oraz poszczególnych usług turystycznych). Potrafi nawiązać niezbędne kontakty z

hotelami, przedsiębiorstwami transportowymi, zakładami gastronomicznymi, instytucjami

kulturalnymi i sportowymi, pilotami i przewodnikami turystycznymi. Potrafi wdrażać innowacyjne

procedury realizacji zadań w oparciu najnowocześniejsze środki przekazu informacji


Posiada umiejętność zdobywania informacji oraz kontaktowania się z ludźmi z branży turystycznej.

Zna uwarunkowania ekonomiczno-prawne i potrafi je wykorzystać do tworzenia i rozwoju form

indywidualnej przedsiębiorczości w zakresie świadczenia usług związanych z obsługą ruchu

turystycznego

Odpowiedzialnie i zgodnie ze standardami w zakresie obsługi ruchu turystycznego organizuje własną

pracę, planuje i zarządza czasem, krytycznie ocenia efekty swych działań.


- obecność i aktywność na zajęciach jest kryterium podstawowym dla zaliczenia zajęć z wyjątkiem

osób studiujących w trybie indywidualnym,

- oceną końcową będzie ocena opracowania dotyczącego wybranej branży przemysłu turystycznego i

jego przykładowej placówki w Częstochowie:

3, 3+ – najbardziej podstawowe informacje o wybranej branży turystycznej i wybranej lokalnej

placówki,

4 – poszerzone informacje o wybranej branży turystycznej i wybranej lokalnej placówki,

4+, 5 – obszerne informacje o wybranej branży turystycznej i wybranej lokalnej placówki oraz

prezentacja przedstawiona

w atrakcyjnej formie.


1. Branża noclegowa w przemyśle turystycznym. Wybrane sieci hotelowe i hotele w Częstochowie.

2. Obsługa ruchu turystycznego. Wybrane biura turystyczne w Częstochowie.

3. Informacja w przemyśle turystycznym. Ośrodki Informacji Turystycznej w Częstochowie.

4. Polska Izba Turystyki. Oddział w Częstochowie.

5. Polska Organizacja Turystyczna. Częstochowska Organizacja Turystyczna.


1. M. Głowacki, Podstawy obsługi ruchu turystycznego w Polsce, WSHiT, II wydanie, Częstochowa

2008.

2. Obsługa Ruchu Turystycznego, Praca zbiorowa pod redakcją Zygmunta Kruczka, Wydawca-

Wyższa Szkoła

Hotelarska, Kraków, 2004

3. A. Konieczna-Domańska, Biura podróży na rynku turystycznym, PWN, Warszawa, 1999.

4. H. Borne, Andrzej Doliński, Organizacja turystyki, WSiP, Warszawa, 1998.


1.Z. Kruczek, Stefan Sacha, Europa. Zarys geografii Turystycznej, Wydawnictwo-PROKSENIA,

Kraków 1999.

2. A. Kowalczyk, Geografia turyzmu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2001.

3. W.W. Gaworecki, Turystyka, PWE, Warszawa 2000.

Przedmiot 3

Nazwa przedmiotu Geografia historyczna Język wykładowy:

Polski


Studia stacjonarne I stopnia


2

Profil kształcenia Profil: teoretyczny

Wymagania wstępne Przygotowany i zatwierdzony przez Radę Wydziału

Filologiczno-Historycznego temat pracy magisterskiej.

Pełne rozeznanie w stanie badań i zgromadzone

podstawowe źródło do podjęcia tego tematu.

Forma zajęć,


sposób zaliczenia

Forma zajęć: ćwiczenia,

15 godz.

Sposób zaliczenia:

na ocenę




kształcenia

Weryfikacja przygotowania studenta w trakcie

prowadzonych zajęć, sprawność w rozwiązywaniu

zadanych ćwiczeń, poziom merytoryczny referatu.


Pogłębione zdobycie wiedzy w zakresie geografii historycznej, w szczególności

tych elementów, które objaśniają przemiany krajobrazu naturalnego i kulturowo-

politycznego w ciągu wieków oraz ich wpływ na współczesne walory turystyczno-

krajoznawcze regionów..


-w zakresie wiedzy: opanowanie wiedzy w dziedzinie geografii historycznej

wyłożonej poniżej w „treściach programowych”

-w zakresie umiejętności: zdobycie umiejętności do podejmowania

samodzielnych badań w wybranych obszarach geografii historycznej.

-w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: popularyzacja wiedzy

historyczno-geograficznej w praktyce przewodnika turystycznego oraz w formie

folderów, publikacji popularno-naukowych.


Stosownie do sposobów walidacji efektów kształcenia ocenie podlega

monitorowany w trakcie zajęć stopień przygotowania oraz aktywność w trakcie

dyskusji oraz poziom merytoryczny referatu


1.Rekonstrukcja krajobrazu naturalnego – 2 godz.

-orografia i budowa geologiczna

-klimat

-hydrografia

-florystyka

- o rekonstrukcji krajobrazu naturalnego na Wyżynie Krakowsko-

Częstochowskiej w ri regionów doń przyległych

2. Rekonstrukcja krajobrazu kulturowego i jej rola w badaniach regionalnych - 2

godz.

-sieć osadnicza geneza i rozmieszczenie osad

-położenie osad ze względu na warunki fizjograficzne i szlaki komunikacyjne

-forma przestrzenna osad (rozłogi pól, ruralistyka czyli typy przestrzenne wsi,

urbanistyka czyli typy przestrzenne miast, problem translacji osad

3. Rola toponomastyki w badaniach geograficzno-historycznych – 1 godz.

4. Rekonstrukcja krajobrazu historyczno-politycznego – 2 godz.

5. Historia horyzontu geograficznego – 1 godz.

6. Podstawowe wiadomości o mapie – 2 godz.

(mapy szczegółowe, mapy topograficzne, mapy przeglądowe, mapy poglądowe,

mapa zagadnieniowe, mapy kornerowe, mapy specjalne)

7. Konstrukcja mapy historyczne – 1 godz.

- zadania mapy historycznej-zjawisko-przestrzeń-czas

-rodzaje map historycznych (mapa inwentaryzacyjna, mapa badawcza, mapa

wyjaśniająca)

-problemy mapy historycznej – walor czasu oraz problem generalizacji.

8. Historia kartografii – 2 godz.

-kartografia antyczna

-rozwój kartografii w średniowieczu

-wielki przełom w dobie Odkryć Geograficznych

-dzieje kartografii ziem polskich od Ptolemeusza do XX wieku

9. Charakterystyka historyczno-geograficzna ziem polskich ze szczególnym

uwzględnieniem pogranicza śląsko-małopolsko-wielkopolskiego – 2 godz.


S. Arnold, Geografia historyczna, Warszawa 1951


Ziemia i ludzie dawnej Polski. Studia geografii historycznej, Wrocław 1987.

J. Tyszkiewicz, Geografia historyczna Polski średniowieczu, Warszawa 2003

M. Rokosz, O dalszej potrzebie i aktualnych metodach badań nad krajobrazem

pierwotnym[w:] Tradycje i perspektywy nauk pomocniczych historii w Polsce,

Kraków 1995, 229-238.

S. Herbst, Dzieje geografii historycznej od XIV do XVIII wieku,[w:] Tegoż,

Potrzeba historii czyli o polskim stylu życia, t.2, Warszawa 1978, s.470-474.

K.Buczek, Dzieje kartografii polskiej w wyjaśnianiu historycznym. Studia

historyczne Księga Jubileuszowa z okazji 70 rocznicy urodzin S.Arnolda,

Warszawa 1965, s. 345-356.

G. Błaszczyk, Geografia historyczna Wielkiego Księstwa Litewskiego, Poznań

2007.

Przedmiot 4

Nazwa przedmiotu Historia turystyki w Polsce

na tle europejskim


Semestr, poziom i typ studiów Sem.1, st.II, studia stacjonarne Liczba punktów ECTS: 2.


Wymagania wstępne Szczegółowa wiedza historyczna zakresu historii gospodarki i

kultury; znajomość geografii fizycznej Europy.



zaliczenia

forma zajęć: wykład 15 godzin sposób zaliczenia: zaliczenie

oraz ocena z egzaminu ustnego.

Autor programu: Prof. dr hab. Andrzej J. Zakrzewski

Prowadzący zajęcia: Prof. dr hab. Andrzej J. Zakrzewski


kształcenia

Obecność na zajęciach, zaliczenie prac kontrolnych, pozytywnie

złożony egzamin ustny.


Poznanie i poszerzenie wiedzy o sposobach poznawania świata ze szczególnym

uwzględnieniem udziału Polaków w poznawaniu świata i kraju. Poznanie form

organizacyjnych turystyki w procesie ich rozwoju.

Efekty kształcenia:


- zna pojęcia i definicje związane z turystyką

- zna podstawowe prace z zakresu historii turystyki

- zna specyficzne cechy podróżowania w różnych epokach historycznych

- umie przedstawić osiągnięcia w poznawaniu świata w określonych epokach historycznych

- zna nazwiska najwybitniejszych podróżników obcych i polskich

- zna historie turystyki w Polsce

- zna specyfikę powstawania i działalności organizacji turystycznych w Polsce.


- posiada umiejętność wykorzystania w praktyce zdobytej wiedzy merytorycznej;

- potrafi samodzielnie zebrać niezbędną wiedzę merytoryczną;

- umie samodzielnie rozwijać zainteresowania badawcze.

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: - wykonuje powierzone zadania zgodnie z obowiązującymi standardami.


- Egzamin ustny. Aby uzyskać ocenę dostateczną (3.0) student powinien w zakresie wiedzy:

znać pojęcia i definicje związane z turystyką; znać specyficzne cechy podróżowania w

różnych epokach historycznych; znać historię turystyki w Polsce. W zakresie umiejętności:

posiadać umiejętność wykorzystania w praktyce zdobytej wiedzy. W zakresie kompetencji

personalnych i społecznych: wykonywać powierzone zadania zgodnie z obowiązującymi

standardami. Aby uzyskać ocenę dobrą (4.0) student powinien ponadto znać: nazwiska

najwybitniejszych podróżników polskich i ich osiągnięcia; historię organizacji turystycznych

w Polsce; umieć przedstawić osiągnięcia w poznawaniu świata w określonych epokach

historycznych. W zakresie umiejętności: samodzielnie zebrać niezbędna wiedzę. Aby uzyskać

ocenę bardzo dobrą (5.0), student w zakresie wiedzy powinien: znać podstawowe prace z

zakresu historii turystyki; znać specyfikę powstawania i działalności organizacji

turystycznych w Polsce w różnych okresach historycznych. W zakresie umiejętności: potrafi

samodzielnie zebrać niezbędna wiedzę merytoryczną; samodzielnie rozwijać zainteresowania

badawcze.


1. Definicje i pojęcia związane z turystyką.

- Podróż, turystyka, ruch turystyczny – rozróżnianie pojęć.

- Definicje turystyki według klasyfikacji WTO.

- Turystyka jako zjawisko społeczno-gospodarcze.

Literatura podstawowa: W.W. Gaworecki, Turystyka, Warszawa 2000; Kompendium wiedzy

o turystyce. Praca zbiorowa pod red. G. Gołembskiego, Warszawa 2005, s.19 – 126; A.

Mączak, Peregrynacje. Wojaże. Turystyka, Warszawa 1984; K. Podemski, Socjologia

podróży, Poznań 2005.

2. Historia turystyki na świecie i w Polsce – periodyzacja.

- Etapy rozwoju turystyki w Europie

- Rozwój turystyki w Polsce

Literatura podstawowa: W. Krygowski, zarys dziejów polskiej turystyki górskiej, Warszawa

1973; Z. Kulczycki, Zarys historii turystyki w Polsce, Warszawa 1977;

3. Turystyka jako przedmiot badań

– Omówienie podstawowej literatury przedmiotu.

- Rozmiary turystyki w Polsce i na świecie

- Metody pomiaru ruchu turystycznego

- Turystyka jako element gospodarki narodowej.

-Pprzestrzeń turystyczna i osadnictwo turystyczne.

Literatura podstawowa: 1.Bieńczyk G., Łobżewicz T., Podstawy turystyki, Warszawa 2001;

2. Gaworecki W., Turystyka, Warszawa 2003; Kompendium wiedzy o turystyce. Praca

zbiorowa pod red. G. Gołembskiego, Warszawa 2005, s.127 – 185; K. Przecławski,

Socjologiczne problemy turystyki; K. Podemski, Socjologia podróży, Poznań 2005.

4. Podróże w starożytności.

- Sposoby i warunki podróżowania

- Drogi rzymskie

- Główne cele i kierunki podróży

Literatura podstawowa: J. Schnayder, Podróże i turystyka w starożytności, Kraków 1947;

L. Winniczuk, Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Gracji i Rzymu, Warszawa 1983.

5. Podróże i pielgrzymki w średniowieczu.

- Czas i przestrzeń w świadomości ludzi średniowiecza.

- Warunki i sposoby podróżowania w średniowiecznej Europie

- Główne cele i kierunki podróżowania

- Pielgrzymka jako rodzaj turystyki

- Najwybitniejsi podróżnicy średniowiecznej Europy

Literatura podstawowa: J. Abramowska, Peregrynacja, w: Przestrzeń w literaturze, red.

M.Głowiński, A Okopień-Sławińska, Warszawa 1978; A. Jackowski, Pielgrzymowanie,

Wrocław 1998; Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, pod redakcją Haliny

Manikowskiej i Hanny Zaremskiej, Warszawa 1995; J. Strzelczyk, Średniowieczny obraz

świata, Poznań 2004.

6. Podróże w czasach nowożytnych – do końca XVIII w.

- Podróż – jej miejsce w świadomości społecznej XVI – XVIII w.

- Zmiany w sposobach, kierunkach i celach podróży nowożytnych Europejczyków.

- Podróże Polaków.

- Wizerunek Polski w opiniach cudzoziemców.

Literatura podstawowa: A. Mączak, Odkrywanie Europy: podróż w czasach renesansu i

baroku, Gdańsk 1990; A. Mączak, Peregrynacje. Wojaże. Turystyka, Warszawa 1984; W.

Słabczyński, Polscy podróżnicy i odkrywcy, Warszawa 1988.

7. Udział Polaków w podróżach po świecie w czasach nowożytnych.

- Udział Polaków w odkrywaniu Świata w XVI – XVII w.

- Polacy na szlakach europejskich i pozaeuropejskich w XVIII w.

Literatura podstawowa: W. Słabczyński, Polscy podróżnicy i odkrywcy, Warszawa 1988;

Słownik podróżników polskich. Opracował W. Słabczyński, Warszawa 1992; J. Tazbir,

Rzeczpospolita szlachecka wobec wielkich odkryć, Warszawa 1973; E. Kajdański, Michał

Boym. Ambasador Państwa Środka, Warszawa 1999. B. Baranowski, Znajomość wschodu w

dawnej Polsce do XVIII wieku, Łódź 1950; L. Kaltenbergh, O zapomnianych krajoznawcach

i turystach polskiego Oświecenia, w : „Turystyka”, R. 3:1952, nr. 8, s. 9 -11; T. Kempa,

Mikołaj Krzysztof Radziwiłł „Sierotka” (1549 – 1616), Warszawa 2000; B. Rok, Zagraniczne

podróże Polaków w pierwszej połowie XVIII w., w: „Sobótka”, Nr 1-2/1991; tenże,

Staropolski ogląd świata, Wrocław 2004; Z. Sudolski, Problematyka podróżnicza w

literaturze polskiej XVIII i początków XIX w., w: „Ruch Turystyczny”, 1959, z. 1; A.J.

Zakrzewski, Instrukcja dla staropolskich turystów, czyli „Nowy peregrynant” ks. J. B.

Chmielowskiego, w: „Biuletyn Wyższej Szkoły Hotelarstwa i Turystyki w Częstochowie”, Nr

7-8/2004, s.75 – 90.

8. Pionierzy turystyki i krajoznawstwa w Polsce – do końca XVIII w.

- Prekursorzy krajoznawstwa polskiego - Stanisław Staszic i Julian U. Niemcewicz

- etnografowie i folkloryści – W. Jastrzębowski, Wincenty Pol, Oskar Kolberg, Zygmunt

Gloger

Literatura podstawowa: A. Czarnowski, Słynni krajoznawcy, Warszawa 2006; Z. Kulczycki,

Zarys historii turystyki, Warszawa 1977.

9.Powstanie i rozwój zorganizowanych form turystyki na ziemiach polskich w XIX w.

- Towarzystwo Tatrzańskie

- Pionierzy i zorganizowanie Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego

- Polskie Towarzystwo Turystyczne

Literatura podstawowa: A. Czarnowski, Słynni krajoznawcy, Warszawa 2006; Z. Kulczycki,

Zarys historii turystyki w Polsce, Warszawa 1977

10.Poczatki krajoznawstwa na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej.

- Najstarsze widoki zamków i warowni jurajskich – Z. Vogel i N. Orda

- Działalność Aleksandra Janowskiego ( 1866 – 1944).

- Organizacje turystyczne w regionie częstochowskim w XIX w.

Literatura podstawowa: M. Kotarski, Kolarstwo turystyczne w regionie częstochowskim w

latach 1889 – 2006 (kalendarium), Myszków 2006; B. Krawczyk, Ziemia Krakowska w

twórczości dziennikarskiej i przewodnicko-turystycznej Juliana Linkowa, w: WWW.PTTK/

strona Komisji Historii i Tradycji ZG PTTK; M. Skowron, Korzenie turystyki pieszej w

PTTK, w: tamże; J.B. i Z. Tworóg, Początki krajoznawstwa na Wyżynie Krakowsko-

Czestochowskiej, w: tamże; E. Wieczorek, Związek Turystyki Wycieczkowej „Jaskółka”.

Przyczynek do krajoznawstwa na Górnym Śląsku, w: tamże; [A.J. Zakrzewski, W. Gworys],

Region jurajski w piśmiennictwie polskim od XV wieku do początków XX wieku,

Częstochowa 2004.

11.Podróżnicy polscy w XIX w. i ich udział w poznawaniu świata.

- Polacy i ich udział w odkrywaniu świata

- Podróżowanie przymusowe – Polacy na szlakach Syberii.

Literatura przedmiotu: G. Brzęk, Benedykt Dybowski, Lublin 1981; A. Kuczyński,

Syberyjskie szlaki, Wrocław 1972; M. Paradowska, Polacy w Ameryce Południowej,

Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1977; L. Paszkowski, Polacy w Australii8 i Oceanii

1790 – 1940, Londyn 1962; J. Reychman, Podróżnicy polscy na bliskim Wschodzie w XIX

w., Warszawa 1972.

12.Turystyka w Polsce w okresie międzywojennym.

13. Organizacja turystyki w Polsce po 1945 r. i jej przemiany.

- Organizacje turystyczne w Polsce Ludowej

- Rozwój turystyki w latach 1945 – 1989.

Literatura podstawowa: Kompendium wiedzy o turystyce. Red. G. Gołembski,Warszawa

2002; A. Czarnowski, Słynni krajoznawcy, Warszawa 2006.

14. Słynni krajoznawcy polscy – prezentacja sylwetek i dokonań.

- Pionierzy- współzałożyciele Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego: Karol Hoffman,

Aleksander Janowski, Kazimierz Kulawieć, Stanisław Thugutt, Mikołaj Wisznicki.

Literatura podstawowa: Polski Słownik Biograficzny, A. Czarnowski, Słynni krajoznawcy,

Warszawa 2006.


1.Bieńczyk G., Łobżewicz T., Podstawy turystyki, Warszawa 2001; 2. Gaworecki W.,

Turystyka, Warszawa 2003; 3. A. Jackowski, Bibliografia turystyki polskiej 1945 – 1960,

Wrocław 1969 (wraz z późniejszymi wydaniami); 4. W. Krygowski, Zarys dziejów turystyki

górskiej Warszawa 1973; 5. Mączak A., Peregrynacje. Wojaże. Turystyka, Warszawa 1984;

6. Mączak A., Życie codzienne w podróżach po Europie w XVI i w XVII w., Warszawa

1978; 7. K. Podemski, Socjologia podróży, Poznań 2005; 8. Słabczyński W., Polsce

podróżnicy i odkrywcy, Warszawa 1988. 9. A. Czarnowski, Słynni krajoznawcy, Warszawa

2006;


1. Bystroń J. St., Dzieje obyczajów w dawnej Polsce. Wiek XVI – XVII, t.1-2, Warszawa

1960 (wybrane rozdziały); 2. Baranowski B., Polska karczma. Restauracja. Kawiarnia,

Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1979; 3. Kincel R., Sarmaci na Śnieżce, Wrocław 1073;

4. Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, Warszawa 1995; 5. Rok B.,

Staropolski ogląd świata, Wrocław 2004; 6. Żuławska T., Polskie powozy, Wrocław-

Warszawa-Kraków-Gdańsk 1982.

Przedmiot 8.

Nazwa przedmiotu Struktura społeczno-polityczna

Polski na tle Europy i świata


Semestr, poziom i typ studiów Semestr 1, rok studiów 1, studia

II stopnia dzienne




Wymagania wstępne Wiadomości z zakresu geografii turystycznej Polski i Europy oraz

przemysłu turystycznego w Polsce



zaliczenia

forma zajęć: konwersatorium,

15 godz. dydaktycznych


ocenę




kształcenia

Obecność na zajęciach, aktywność w ich trakcie oraz

przygotowanie i wygłoszenie referatu dotyczącego jednego z

przerabianych tematów zajęć.

I. Cele kształcenia: Celem zajęć jest zapoznanie studentów z czynnikami warunkującymi relacje

polityczne, gospodarcze i kulturowe w Polsce i we współczesnym świecie, poprzez: zbadanie jak

geografia wpływa na prawo międzynarodowe, politykę handlu, migracji, język, pochodzenie etniczne,

ekologii i ochrony środowiska. Stanowi to wprowadzenie dla dalszych studiów. Kurs daje też

podstawy do aktualizowania i pogłębiania tej wiedzy, rozumienia jej kontekstów historycznych,

dokonywania samodzielnych analiz sytuacji w różnych częściach świata.


- w zakresie wiedzy: - Student ma pogłębioną wiedzę z zakresu kształtowania się mapy politycznej i etnicznej Polski i

Europy w XIX i XX w. Potrafi wskazać współczesne problemy polityczne, społeczne i gospodarcze na

terenie Europy.

- Student posiada wiedzę z zakresu geografii Polski i Europy, z uwzględnieniem charakterystyki

podziału administracyjnego, infrastruktury transportowej i środowiska naturalnego.

- Student posiada wiedzę o regionie częstochowskim w zakresie: podziału administracyjnego,

geografii i środowiska naturalnego, możliwości gospodarczych oraz zna tradycje i zabytki regionu.

- w zakresie umiejętności: - Student potrafi wykorzystać zdobyte na zajęciach informacje do samodzielnego zaprojektowania

trasy turystycznej w regionie częstochowskim, z uwzględnieniem uwarunkowań wynikających z

podziału administracyjnego, geografii i środowiska naturalnego oraz możliwości gospodarczych.

- Student posiada praktyczną umiejętność wykorzystania zdobytej wiedzy z zakresu historii i geografii

historycznej Polski i Europy.

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: - Student widzi potrzebę promowania dziedzictwa kulturowego Polski i regionu częstochowskiego.

- Student dostrzega i rozumie procesy zmian w strukturach społeczno-gospodarczych na terenie Polski

i Europy.


ocena 3.0 – student co najmniej 3 razy zabierał głos w dyskusji na zajęciach;



ocena 4.5 – student co najmniej 8 razy zabierał głos w dyskusji na zajęciach oraz przygotował i

wygłosił referat dotyczący jednego z omawianych zagadnień;

ocena 5.0 – student co najmniej 10 razy zabierał głos w dyskusji na zajęciach oraz przygotował i

wygłosił referat dotyczący jednego z omawianych zagadnień.


1. Omówienie treści programowych i metod prowadzenia ćwiczeń;

2. Kształtowanie się mapy politycznej Polski w XIX i XX w. na tle przemian politycznych w

Europie;

3. Podział administracyjny a regiony turystyczne Polski – charakterystyka i porównanie z krajami

ościennymi;

4. Gospodarka i infrastruktura transportowa Polski – charakterystyka i porównanie z krajami

ościennymi;

5. Geografia i środowisko naturalne Polski;

6. Narodowości i grupy etniczne w Polsce;

7. Region częstochowski pod względem: podziału administracyjnego, geografii i środowiska

naturalnego, możliwości gospodarczych oraz tradycje i zabytki regionu;

8. Podsumowanie zajęć.


Alejziak W., Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku, Kraków 1999

Bałtowski M., Regiony, Euroregiony, rozwój regionalny, Lublin 1996

Berlinger G.J., Leksykon religii świata, Warszawa 1999

Biderman E., Geografia społeczna i polityczna, Poznań 1999

Daszkowska M., Polityka samorządu terytorialnego w dziedzinie turystyki, pod red. M.

Baruszczaka, Gdańsk 2000

Dobosiewicz Z., Olszewski T., Geografia ekonomiczna świata, wyd. III, Warszawa 1994.

Gołembski G., Regionalne aspekty rozwoju turystyk, Poznań 1999

Marszałek A., Suwerenność a integracja europejska w perspektywie historycznej, Łódź 2000

Pomian K., Europa i jej narody, Warszawa 1992

Przecławski K, Turystyka a świat współczesny, Warszawa 1994

Samorząd terytorialny w procesie rozwoju regionalnego i lokalnego, pod red. W.

Kosiedowskiego, Toruń 2005

Turystyka w gminie i powiecie, pod red. A. Gordona, Warszawa 2003

Szubert-Zarzeczny U., Turystyka w rozwoju gospodarczym Polski, Wrocław 2001


Baczawarow M., Suliborski A., Kompendium wiedzy o geografii politycznej i geopolityce,

Warszawa-Łódź 2002

Bergier J., O turystyce przyjazdowej do Polski, dziś i jutro, [w:] Turystyka szansą rozwoju

gospodarczego i społeczno-kulturowego kraju, Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowo-

metodycznej, Biała Podlaska 2001

Blacksell M., Geografia polityczna, Warszawa 2007

Bohdanowicz J., Dzięcielski M., Zarys geografii historycznej i politycznej cywilizacji, Gdańsk

2000.

Bosiacki S., Turystyka polska w warunkach globalizacji gospodarki światowej, [w:] Turystyka

szansą rozwoju gospodarczego i społeczno-kulturowego kraju, Materiały z ogólnopolskiej

konferencji naukowo-metodycznej, Biała Podlaska 2001

Gaworecki W., Kierunki i możliwości wykorzystania turystyki w regionach przygranicznych, [w:]

Turystyka w regionach przygranicznych czynnikiem integracji europejskiej pod red. J. Merskiego,

Białystok 2002

Kandefer W., Gospodarka turystyczna jako czynnik rozwoju regionalnego [w:] Rynek usług

turystycznych w Polsce i na Słowacji, pod red. W. Kandefera, Warszawa 2001

Mizgalski J., Mapa historyczna w dydaktyce integracji wiedzy i umiejętności uczniów,

Częstochowa.

Ryszkowski W., Regionalizacja w turystyce, [w:] Turystyka w regionach przygranicznych

czynnikiem integracji europejskiej, pod red. J. Merskiego, Białystok 2002

Węcłowicz G., Geografia społeczna miast: zróżnicowania społeczno-przestrzenne, Warszawa

2003

Nazwa modułu: MK_9 Metodyka postępowania turystycznego

Kierunek i specjalność: Historia-specjalność turystyczno-krajoznawcza

Opis modułu, planowane efekty kształcenia: Zespół przedmiotów w module ma przygotować

absolwenta studiów II stopnia specjalności turystyczno-krajoznawczej do pracy w biurze

turystycznym w zakresie tworzenia produktu turystycznego w zakresie programowania imprez

turystycznych, ich kalkulacji, sprzedaży i realizacji imprez turystycznych oraz rozliczania. Szczególną

rolę odgrywa przygotowanie do pracy pilota turystycznego pozwalające na przystąpienie absolwenta

do egzaminu dla kandydatów na pilotów turystycznych

Planowane formy walidacji efektów kształcenia: egzaminy, zaliczenia na podstawie obecności,

aktywności na zajęciach i samodzielnych projektów.


1.Obsługa ruchu turystycznego (wykład) K_W26

K_W27

K_U15

K_U17

K_U18

K_U19

K_K01

K_K02

2.Obsługa ruchu turystycznego (ćwiczenia) K_W26

K_W27

K_U15

K_U16

K_U17

K_U18

K_U19

K_K01

K_K02

3. Przepisy prawne w turystyce i ubezpieczenia turystyczne (wykład) K_W26

K_U15

K_U21

K_K02

K_K17

4. Przepisy prawne w turystyce i ubezpieczenia turystyczne

(konwersatorium)

K_W26

K_U15

K_U21

K_K02

K_K17

5. Pilot a grupa (wykład) K_W26

K_W27

K_U15

K_U16

K_U17

K_K02

K_K05

K_K07

K_K09

K_K10

K_K16

6. Pilot a grupa (objazd) K_W26

K_W27

K_U15

K_U16

K_U17

K_U21

K_K02

K_K05

K_K07

K_K09

K_K10

K_K16

7. Bezpieczeństwo i profilaktyka, ochrona zdrowia i higiena w turystyce

(konwersatorium)

K_W02 K_U01 K_K01

8. Bezpieczeństwo i profilaktyka, ochrona zdrowia i higiena w turystyce

(wykład)

K_W02 K_U01 K_K01

9. Marketing walorów turystycznych regionów (wykład) K_W27 K_U16

K_U18

K_U25

K_K01

K_K02

K_K10

K_K12

K_K13

10. Marketing walorów turystycznych regionów (konwersatorium) K_W27 K_U16

K_U18

K_U25

K_K01

K_K02

K_K10

K_K12

K_K13

11. Edytorstwo turystyczne K_W08

K_W12

K_W27

K_U05

K_U09

K_U17

K_U20

K_K05

K_K09

K_K10

Przedmiot 1

Nazwa przedmiotu Obsługa ruchu turystycznego Język wykładowy: polski

Semestr, poziom i typ studiów Semestr II, II stopień,

stacjonarne


Profil kształcenia


Wymagania wstępne Znajomość zagadnień geograficznych na poziomie szkoły średniej



zaliczenia

forma zajęć:

wykład, 15 godz

sposób zaliczenia: zaliczenie,

egzamin

Autor programu: Dr Tadeusz Molenda

Prowadzący zajęcia: Dr Tadeusz Molenda


kształcenia

Egzamin testowy, składający się z testów problemowych

pozwalających

sprawdzić całokształt wiedzy poznanej na wykładach.


wykorzystane do

prowadzenia wycieczek po regionie.


Zdobycie wiedzy, umiejętności i kompetencji personalnych i społecznych w zakresie metod i technik

obsługi ruchu turystycznego.



Zdobył wiedzę teoretyczną z zakresu środowiska geograficznego regionu.

Posiada wiedzę o środowisku geograficznym innych regionów turystycznych Polski.


Potrafi zastosować posiadaną wiedzę do samodzielnego rozwiązywania problemów związanych z

realizacją zadań turystycznych, tj.:

promocji regionu i jego walorów turystycznych

Posiada praktyczną umiejętność wykorzystania zdobytej i ugruntowanej wiedzy merytorycznej z

zakresu geografii województwa śląskiego ze szczególny zwróceniem uwagi na walory przyrodnicze.

Posiada znajomość (zna lokalizację) najbardziej atrakcyjnych, pod względem walorów

przyrodniczych, miejsc (obiektów) na terenie województwa śląskiego i terenach Jury Krakowsko-

Częstochowskiej.


Posiada umiejętność pracy w zespole. Potrafi określać priorytety służące realizacji określonych zadań,

w zakresie różnych pełnionych ról, z głównym priorytetem jakim jest działalność dla dobra turysty.

Odpowiedzialnie organizuje własną pracę, planuje i zarządza czasem, krytycznie ocenia efekty swych

działań.

III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: egzamin testowy (test wielokrotnego wyboru)

zawierający 20 pytań testowych obejmujących całokształt wiedzy i umiejętności dotyczących

środowiska geograficznego regionu. Kryterium uzyskania poszczególnych ocen jest odpowiednia ilość

punktów:

10 – 12 – dostateczny, 13 – 15 – dostateczny, 16-17 – dobry, 18-20 – bardzo dobry.


1. Komponenty środowiska (rzeźba terenu, budowa geologiczna, warunki hydrologiczne,

gleby)

2. Warunki życia ludzi w najbliższym otoczeniu (wpływ czynników naturalnych, wpływ

czynników antropogenicznych)

3. Pogoda i klimat (składniki pogody, klimat regionu)


Woś A., 1999: Klimat Polski, PWN, Warszawa

Kaczorowska Z., 1977: Pogoda i klimat, WSiP, Warszawa

Woś A., 2000: Meteorologia, PWN, Warszawa

Richling A., 2005: Geografia fizyczna Polski, PWN, Warszawa

Kondracki J., 1988: Geografia fizyczna Polski,PWN, Warszawa

Kondracki J., 1976: Podstawy regionalizacji fizycznogeograficznej, PWN, Warszawa


Domachowski R., Makowska D., 1996: Vademecum maturzysty. Geografia. Wydawnictwo

„Oświata”, Warszawa

Flis J., 1999: Szkolny słownik – terminy geograficzne. WSiP, Warszawa

Licińska D., 1999: Szkolny słownik – Geografia – człowiek i jego działalność. WSiP,

Warszawa

Skrzypczak W. 1996. Geografia ekonomiczna. Uczniowie szkół średnich. Kandydaci na

studia. Efekt, Warszawa

Umiński T. 1995: Ekologia, Środowisko. Przyroda. WSiP, Warszawa

Zioło I., 2003: Podstawy geografii w zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej.

Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków

Przedmiot 3

Nazwa przedmiotu Przepisy prawne w turystyce

i ubezpieczenia turystyczne


Semestr, poziom i typ studiów Semestr III, II stopień,

stacjonarne


Profil kształcenia


Wymagania wstępne

Znajomość podstawowych zapisów Ustawy o usługach

turystycznych, wiedzy o przemyśle turystycznym,

zagospodarowaniu turystycznym regionu częstochowskiego oraz o

turystyce w Polsce



zaliczenia

forma zajęć:

wykład, 10 godz

sposób zaliczenia: zaliczenie,

egzamin

Autor programu: prof.n. dr hab. Marian Głowacki

Prowadzący zajęcia: prof.n. dr hab. Marian Głowacki


kształcenia

Egzamin testowy, składający się z testów problemowych

pozwalających

sprawdzić całokształt wiedzy poznanej na wykładach.


wykorzystane do

sporządzania umów dotyczących imprez turystycznych na

ćwiczeniach.


Zdobycie wiedzy, umiejętności i kompetencji personalnych i społecznych w zakresie przepisów

prawnych dotyczących obsługi ruchu turystycznego przez pracowników biur turystycznych i pilotów

turystycznych, oraz w zakresie ubezpieczeń turystycznych.



Zdobył wiedzę teoretyczną z zakresu obowiązujących przepisów prawnych wynikających z

zaktualizowanej Ustawy o usługach turystycznych, organizacyjnych, moralnych i etycznych w

turystyce i rodzajach ubezpieczeń w turystyce , organizacji i bezpieczeństwa ruchu turystycznego i

przemysłu turystycznego w Polsce.

- w zakresie umiejętności :

Potrafi zastosować posiadaną wiedzę z zakresu organizacji i bezpieczeństwa ruchu turystycznego do

samodzielnego rozwiązywania problemów związanych z realizacją zadań turystycznych, tj.:

promocji wytwarzanego produktu turystycznego (imprez turystycznych), programowania imprez wraz

z kalkulacją i przygotowania umów.

Mając na uwadze efektywność pracy pilota wycieczek wykorzystuje prawidłowo poszerzoną wiedzę i

stosowne procedury w odniesieniu do wybranych struktur, instytucji społecznych i kategorii więzi

społecznych.




turystycznego



III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: egzamin testowy (test wielokrotnego wyboru)

zawierający 15 pytań testowych obejmujących całokształt wiedzy i umiejętności dotyczących

przepisów prawnych w turystyce i ubezpieczeń turystycznych. Kryterium uzyskania poszczególnych

ocen jest odpowiednia ilość punktów:

8 – dostateczny, 9 - 10 – dostateczny +, 11 – 12 – dobry, 13 – 14 – dobry +, 15 – bardzo dobry.


1. Przepisy wynikające z Ustawy o usługach turystycznych w zakresie pracy biura

turystycznego.

2. Podstawowe przepisy prawne dotyczące sporządzania ofert i umów turystycznych.

3. Odpowiedzialność prawna biur turystycznych.

4. Przepisy wynikające z Ustawy o usługach turystycznych w zakresie współpracy biura z

pilotem i przewodnikiem.

5. Podstawy prawne zatrudniania pilotów i przewodników.

6. Przepisy wynikające z Ustawy o usługach turystycznych w zakresie pracy pilota i

przewodnika turystycznego.

7. Przepisy wynikające z Ustawy o usługach turystycznych w zakresie pracy szkolenia pilotów i

przewodników.

8. Przepisy dotyczące odpowiedzialności prawnej pilotów i przewodników.

9. 4. Przepisy prawne związane z ruchem osobowym w turystyce, krajowym i

międzynarodowym.

10. Ubezpieczenia w turystyce. Rodzaje ubezpieczeń: obowiązkowe, dobrowolne, obligatoryjne.


1. M. Głowacki, Podstawy obsługi ruchu turystycznego w Polsce, WSHiT, Częstochowa, (II wydanie)

2008.

2. Obsługa Ruchu Turystycznego, Praca zbiorowa pod redakcją Z.Kruczka, Wydawca-Wyższa Szkoła

Hotelarska, Kraków, 2004.

3. A. Konieczna-Domańska, Biura podróży na rynku turystycznym, PWN, Warszawa 1999.

4. Praca zbiorowa pod redakcją Zygmunta Kruczka, kompendium pilota wycieczek, PROKSENIA,

Kraków

2005.

5. Aktualny stan Ustawy o usługach turystycznych.


1. W. Gaworecki, Turystyka, PWE, Warszawa 2000.

2. M. Głowacki, Przekaz informacji w turystyce, WSHiT, Częstochowa 2003

3. H. Borne, A.Doliński, Organizacja turystyki, WSiP, Warszawa 1998.

Przedmiot 4

Nazwa przedmiotu Przepisy prawne w turystyce

i ubezpieczenia turystyczne



stacjonarne



Wymagania wstępne

Znajomość podstawowych zapisów Ustawy o usługach

turystycznych, wiedzy o przemyśle turystycznym,

zagospodarowaniu turystycznym regionu częstochowskiego oraz o

turystyce w Polsce



zaliczenia

Ćwiczenia, 5 godz

sposób zaliczenia:

pisemne opracowanie umowy

między biurem turystycznym

a klientem




kształcenia

Zaliczenie na ocenę. Obecność na ćwiczeniach, aktywność na

zajęciach,

Opracowanie pisemne umowy między biurem turystycznym

a klientem.


Wykorzystanie wiedzy, umiejętności i kompetencji personalnych i społecznych w zakresie przepisów

prawnych dotyczących obsługi ruchu turystycznego przez pracowników biur turystycznych w zakresie

sporządzania umów.


Zdobył wiedzę praktyczną z zakresu obowiązujących przepisów prawnych wynikających z

zaktualizowanej Ustawy o usługach turystycznych, organizacyjnych, moralnych i etycznych w

turystyce i rodzajach ubezpieczeń w turystyce , organizacji i bezpieczeństwa ruchu turystycznego i

przemysłu turystycznego w Polsce.



samodzielnego rozwiązywania problemów związanych z realizacją zadań turystycznych, tj.:

promocji wytwarzanego produktu turystycznego (imprez turystycznych), programowania imprez wraz

z kalkulacją i przygotowania umów.

Mając na uwadze efektywność pracy pilota wycieczek wykorzystuje prawidłowo poszerzoną wiedzę i

stosowne procedury w odniesieniu do wybranych struktur, instytucji społecznych i kategorii więzi

społecznych.




turystycznego




- obecność i aktywność na zajęciach jest kryterium podstawowym dla zaliczenia zajęć z wyjątkiem

osób studiujących w trybie indywidualnym,

- ocena końcową będzie ocena projektu umowy turystycznej wg. następujących kryteriów:

3, 3+ – opracowanie umowy z niepełnym odniesieniem do wymogów Ustawy o usługach

turystycznych,

4 – opracowanie umowy zgodnej z wymaganiami Ustawy o usługach turystycznych,

4+, 5 – opracowanie umowy zgodnej z wymaganiami Ustawy o usługach turystycznych z

dodatkowymi rozwiązaniami alternatywnymi


1. Praktyczne sposoby sporządzania ofert imprez turystycznych.

2. Praktyczne sposoby sporządzania umów w turystyce z kontrahentami.

3. Praktyczne sposoby sporządzania umów z kontrahentami (hotelami przedsiębiorstwami

turystycznymi.

4. Odpowiedzialność prawna biura turystycznego za realizację umowy.

5. Dyskusja nad umowami przygotowanymi przez studentów i ich ocena.



2008.


Wyższa Szkoła




5. Aktualny stan Ustawy o usługach turystycznych

6. Przewodniki turystyczne, foldery, mapy, plany w wersji drukowanej i elektronicznej


1. Pilotaż wycieczek zagranicznych, Praca zbiorowa pod redakcją Z. Kruczka, Wydawnictwo-

PROKSENIA, Kraków 1998.



Przedmiot 6

Nazwa przedmiotu Pilot a grupa Język wykładowy: polski


stacjonarne



Wymagania wstępne

Znajomość podstawowych przepisów prawnych w turystyce

dotyczących pracy pilota wycieczek i współpracy pilota z biurem

turystycznym, wiedzy o zagospodarowaniu turystycznym

województwa śląskiego oraz o turystyce w Polsce



zaliczenia

Zajęcia terenowe (objazd) 15

godz.

sposób zaliczenia: ocena

prowadzenia pilotażowego

imprezy w oparciu o

opracowanie dotyczące trasy i

atrakcji turystycznej przy trasie i

w zwiedzanych

miejscowościach

i obiektach




kształcenia

Zaliczenie na ocenę. Obecność na zajęciach terenowych,

aktywność na zajęciach, zaprogramowanie imprezy turystycznej

wraz z opracowaniem pilotażowym.


Wykorzystanie wiedzy teoretycznej i wyrabianie umiejętności i kompetencji personalnych i

społecznych w

zakresie tworzenia projektów tras i imprez turystycznych oraz ich opracowania pilotażowego.



Zdobył wiedzę teoretyczną z zakresu obowiązujących przepisów prawnych dotyczących obsługi

pilotażowej imprez turystycznych wynikających z zaktualizowanej Ustawy o usługach turystycznych,

organizacji i bezpieczeństwa ruchu turystycznego i przemysłu turystycznego w Polsce.


zakresu historii i geografii historycznej Polski oraz województwa śląskiego ze szczególny zwróceniem

uwagi na zabytki, miejsca walk o polskość tych terenów i martyrologii.



samodzielnego rozwiązywania problemów związanych z realizacją zadań turystycznych w zakresie

pracy pilota wycieczek.


zakresu historii i geografii historycznej Polski oraz województwa śląskiego ze szczególny zwróceniem

uwagi na zabytki, miejsca walk o polskość tych terenów i martyrologii.

Posiada znajomość aktualnej infrastruktury turystycznej oraz atrakcji turystycznych województwa

śląskiego, zwłaszcza na najbardziej atrakcyjnych terenach Jury Krakowsko-Częstochowskiej.


związanych z

Pracą z grupą w czasie imprezy turystycznej. Potrafi nawiązać niezbędne kontakty z hotelami,

przedsiębiorstwami transportowymi, zakładami gastronomicznymi, instytucjami kulturalnymi i

sportowymi. Potrafi wdrażać innowacyjne procedury realizacji zadań w oparciu najnowocześniejsze

środki przekazu informacji.


Potrafi określać priorytety służące realizacji określonych zadań, w zakresie różnych pełnionych ról, z

głównym priorytetem jakim jest działalność dla dobra turysty.



Rozumie wartość zabytków kultury materialnej obecnych w otaczającym nas krajobrazie i

upowszechnia wiedzę o potrzebie ich ochrony.

Szanuje odmienne przekonania innych bez względu na ich przynależność narodową, etniczną czy

religijną.


Promuje dziedzictwo kulturowe Polski i swojego regionu.

Posiada odpowiednie nabyte predyspozycje psychofizyczne do wykonywania zawodu.


Ocena aktywności na zajęciach oraz ocena przygotowania teoretycznego elementów trasy objazdowej.

Kryterium uzyskania poszczególnych ocen jest ocena opracowania

Ocena końcową będzie oceną średnią z prowadzenia pilotażowego na wybranych odcinkach trasy

wg. następujących kryteriów:

3, 3+ – najbardziej podstawowe informacje o trasie imprezy i walorach i atrakcjach turystycznych,

słaba dykcja, przeciętna znajomość trasy i obiektów,

4 – bardziej wyczerpujące informacje o trasie imprezy i walorach i atrakcjach turystycznych, dobra

dykcja, bardziej niż przeciętna znajomość trasy i obiektów,

4+, 5 – obszerne informacje o trasie imprezy i walorach i atrakcjach turystycznych, bardzo dobre

posługiwanie się językiem polskim, bardzo dobra znajomość trasy i obiektów.


1. Opracowanie pilotażowe trasy wycieczki,

2. Metodyka przekazywania informacji przez pilota w czasie transferu

3. Metodyka przekazywania informacji przez pilota w czasie zwiedzania obiektu z zewnątrz i we

wnętrzu,

4. Praca z mikrofonem,

5. Korzystanie z notatek przygotowanych przez pilota,

6. Współpraca z kierowcą autokaru,

7. Zachowanie pilota w stosunku do uczestników wycieczki,

8. Współpraca pilota z przewodnikiem.

Zajęcia na których będą realizowane powyższe treści, odbędą się w formie dwu wycieczek

terenowych, na których studenci w sposób praktyczny przećwiczą zachowanie pilota na dwu trasach

objazdowych:

- po Jurze Krakowsko-Częstochowskiej (10 godz.) w dniu 29.10.2012,

- po Częstochowie i okolicach (5 godz.) w dniu 5. 11.2012.



2008.


Wyższa Szkoła




5. Aktualny stan Ustawy o usługach turystycznych

6. Przewodniki turystyczne, foldery, mapy, plany w wersji drukowanej i elektronicznej


1.Z. Kruczek, Stefan Sacha, Europa. Zarys geografii Turystycznej, Wydawnictwo-PROKSENIA,

Kraków 1999.

2. A. Kowalczyk, Geografia turyzmu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2001.

3. Pilotaż wycieczek zagranicznych, Praca zbiorowa pod redakcją Z. Kruczka, Wydawnictwo-

PROKSENIA, Kraków 1998.


Przedmiot 9

Nazwa przedmiotu Marketing walorów

turystycznych regionów


Semestr, poziom i typ studiów sem.4, stopień II Liczba punktów ECTS: 2

Profil kształcenia

profil:, teoretyczny

Uczestnictwo w zajęciach :30

godzin

Przygotowanie do ćwiczeń 12

godzin

Przygotowanie pracy

zaliczeniowej 10 godzin

Przygotowanie do kolokwium

zaliczeniowego: 8 godzin

Wymagania wstępne

Wiedza z zakresu geografii historycznej i turystycznej Polski i

Europy.

Znajomość dziedzictwa kulturowego regionu, Polski i świata.

Wiedza o rynku turystycznym i podmiotach funkcjonujących w

ramach przemysłu turystycznego.



zaliczenia

forma zajęć:

wykłady:15 godzin

ćwiczenia:15 godzin


ocenę

Autor programu: mgr inż. Anna Badora

Prowadzący zajęcia: mgr inż. Anna Badora


kształcenia

- praca pisemna przygotowywana w ramach pracy własnej studenta

– kolokwium

- przygotowanie zespołowej analizy zdefiniowanego problemu

– obserwacja w trakcie dyskusji zdefiniowanego problemu i

podczas pracy grupowej


Podstawowymi celami przedmiotu są:

- zapoznanie studentów z wiedzą na temat marketingu, jego zakresem oraz ze znaczeniem

marketingowego podejścia do prowadzenia działalności na rynku, przebiegiem rozwoju marketingu na

świecie, a także specyfiką marketingu w turystyce;

- wykształcenie w studencie świadomości znaczenia działań marketingowych dla propagowania

atrakcyjności walorów turystycznych na rynku i kształtowania ruchu turystycznego z nimi

związanego.

- wykształcenie umiejętności analizowania potrzeb i oczekiwań nabywców usług turystycznych,

tworzenia adekwatnych do nich produktów turystycznych, identyfikowanie głównych motywów

działania klientów

i czynników kształtujących ich zadowolenie;

- zapoznanie studentów z zadaniami systemu informacji marketingowej i procedurą badań

marketingowych;

- kształtowanie umiejętności identyfikowania segmentów rynku i konfigurowania właściwej dla

danego segmentu docelowego mieszanki marketingowej (produkt, cena, dystrybucja, promocja).

Po odbyciu zajęć student zna pojęcia z zakresu marketingu, rozumie znaczenie potrzeb i pragnień

nabywców

na rynku turystycznym, potrafi przeprowadzić proste badania preferencji konsumentów, umie

rozpoznawać

.

i analizować podstawowe trendy w otoczeniu marketingowym i wykorzystywać je przy projektowaniu

mieszanki marketingowej walorów turystycznych w odniesieniu do różnych segmentów rynku oraz w

procesie tworzenia innowacji w sposobie udostępniania tych walorów turystom.


- w zakresie wiedzy: Student posiada poszerzoną wiedzę w dziedzinie marketingu walorów

turystycznych regionów Polski i zorientowaną na zapotrzebowanie rynku na oferowane usługi, potrafi

zdefiniować istotne pojęcia z dziedziny marketingu, zna podstawowe metody badawcze stosowane w

analizie rynku i badaniach potrzeb nabywców usług turystycznych.

- w zakresie umiejętności: Student potrafi wykonać badania preferencji nabywców, dokonać

segmentacji rynku, umie przeprowadzić analizę otoczenia marketingowego i dostrzega trendy w nim

występujące, potrafi wykorzystać uzyskane wyniki w programowaniu działań marketingowych

(opracowaniu celów i planów oraz w pozycjonowaniu i budowaniu kompozycji instrumentów polityki

marketingowej) a w szczególności w budowaniu produktów wykorzystujących walory turystyczne

regionów.

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: Student skutecznie współdziała z zespołem

podczas realizacji przydzielonych zadań, potrafi przekonać o atrakcyjności walorów turystycznych

Europy, Polski i regionu, dostrzega zmiany zachodzące w różnych aspektach życia społecznego,

dostrzega konieczność doskonalenia i na bieżąco śledzi wydarzenia i trendy oraz poszerza swoją

wiedzę


Przy zaliczeniu przedmiotu uwzględnia się następujące czynniki:

1.obecność na zajęciach – waga 5%

2. uczestnictwo w dyskusji zdefiniowanego problemu – waga 15%

3. aktywność w pracy w grupie – waga 20%

4. praca pisemna przygotowywana w ramach pracy własnej studenta – waga 30%

5. kolokwium – waga 30%

Za każdy z elementów podlegających ocenie student może uzyskać maksymalnie 20 punktów.

Końcowa ocena wystawiana jest na podstawie uzyskanej łącznej liczby punktów wyliczonej jako

suma ważona liczby punktów uzyskanych z poszczególnych elementów podlegających ocenie,

według skali:

20,00-18,00 pkt.– bardzo dobry (5,0)

16,00-17,99 pkt. – dobry plus (4,5)

14,00-15,99 pkt. – dobry (4,0)

11,00-13,99 pkt. – dostateczny plus (3,5)

6,00-10,99 pkt. – dostateczny (3,0)

Aby uzyskać zaliczenie przedmiotu student musi otrzymać za każdy element podlegający ocenie

przynajmniej 5 punktów, przy równoczesnym zachowaniu zasady, że student, który osiągnął sumę

ważoną punktów mniejszą niż 6 nie uzyskuje zaliczenia przedmiotu.


1) Geneza i rozwój marketingu. Zastosowanie marketingu w branży turystycznej.

2) Orientacje przedsiębiorstw na rynku. Specyfika orientacji marketingowej.

3) Klient i struktura jego potrzeb. Hierarchia potrzeb A. I. Maslowa i jej konsekwencje dla

marketingu walorów turystycznych.

4) Walory turystyczne regionów jako podstawowy element produktu turystycznego.

5) Proces zakupu produktów turystycznych oraz zachowanie się w nim nabywców.

6) Zadowalanie turysty przez jakość, obsługę i wartość.

7) Otoczenie marketingowe i metody jego analizy. Wpływ zmian w otoczeniu marketingowym na

możliwości wykorzystania walorów turystycznych poszczególnych regionów.

8) System informacji marketingowej na rynku turystycznym.

9) Podstawy badań marketingowych.

10) Segmentacja rynku oraz pozycjonowanie produktów i marek turystycznych.

11) Cele i strategie marketingowe na rynku turystycznym. Analiza strategii marketingowych

wybranych regionów.

12) Charakterystyka marketingu mix dla usług turystycznych, konfigurowanie skutecznej mieszanki

marketingowej

13) Społeczna odpowiedzialność w marketingu walorów turystycznych.


1 Altkorn J., Marketing w turystyce, PWN, Warszawa 1995.

2 Briggs S., Marketing w turystyce, PWE, Warszawa 2003

3 Kaczmarczyk St., Badania marketingowe, PWE, Warszawa 2003.

4 Kotler Ph., Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola, GiS, Warszawa 1994.

5 Kotler Ph., Armstrong G., Saunders J., Wong V., Marketing. Podręcznik europejski, PWE,

Warszawa 2002.

6 Mazurkiewicz L., Planowanie marketingowe w przedsiębiorstwie turystycznym, PWE, Warszawa

2002

7 Middleton V. T. C., , Marketing w turystyce. Warszawa1996

8 Richards B., Marketing atrakcji turystycznych, jak zwiększyć frekwencję i dochody, Polska

Organizacja Turystyczna, Warszawa 2003


1 Gołembski G. red., Turystyka jako czynnik wzrostu konkurencyjności regionów w dobie

globalizacji, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, 2008

2 Kruczek Z., Walas B, Promocja i informacja w turystyce, Proksenia, Kraków 2010

3 Nawrot Ł., Zmyślony P., Międzynarodowa konkurencyjność regionu turystycznego. Od

programowania rozwoju do zarządzania strategicznego, Monografia nr 1, Proksenia, Kraków 2009

4 Rudnicki L., Zachowania konsumentów na rynku turystycznym, Proksenia, Kraków 2010

5 Szlezynger P.S., Zamek w Korzkwi i jego otoczenie. Problemy odbudowy i zagospodarowania,

Proksenia, Kraków 2004

6 Ziarkowski D., Zabytki a turystyka. Studium poświęcone historii naukowego i krajoznawczego

poznawania Doliny Prądnika, Monografia nr 9, Proksenia, Kraków 2011

Przedmiot 11

Nazwa przedmiotu Edytorstwo turystyczne Język wykładowy: język polski

Semestr, poziom i typ studiów: Semestr 3 (zimowy) II st., specj.

turystyczno-krajoznawcza


Profil kształcenia Profil: ogólnoakademicki 15 h zajęć i 15 przygotowania

do zajęć , 5 h konsultacji = 45

Wymagania wstępne

Forma zajęć: ćwiczenia


15


ocenę

Autor programu: dr Maciej Janik

Prowadzący zajęcia: dr Maciej Janik


kształcenia

Obecność na zajęciach, aktywne uczestnictwo w zajęciach,

wykonanie prac pisemnych będących wynikiem samodzielnych

http://www.ksiegarnia-ekonomiczna.com.pl/modules.php?name=Sklep&plik=lista&nazwa=osoba&id=8056&hthost=1&store_id=2&store_id=2

http://www.ksiegarnia-ekonomiczna.com.pl/modules.php?name=Sklep&plik=lista&nazwa=wyd&id=346&hthost=1&store_id=2

dociekań w zakresie tematyki objętej przedmiotem, opracowanie

własnych projektów edytorskich


przyswojenie studentom umiejętności samodzielnej analizy pojęć, treści i metod właściwych dla

edytorstwa regionalnego o tematyce turystyczno-krajoznawczej; umożliwienie uczestnikom zajęć

opanowania praktycznych dyspozycji związanych z samodzielną realizacją projektów edytorskich.



- rozumie powiązania interdyscyplinarne historii z geografią oraz edytorstwem, docenia i

wykorzystuje w szerokim zakresie osiągnięcia tych dyscyplin dla prowadzenia popularyzacji

polskiego dziedzictwa kulturowego;

- zna metody popularyzacji wiedzy historycznej realizowane za pośrednictwem edytorstwa

turystycznego;

- posiada wiedzę w dziedzinie marketingu walorów turystycznych regionów Polski realizowanego z

wykorzystaniem edytorstwa turystycznego

- w zakresie umiejętności student:

- posiada umiejętność korzystania z nowoczesnych technik komunikacyjnych, informacyjnych,

multimedialnych, zasobów Internetu w celu powołania własnych kreacji z zakresu edytorstwa

turystycznego;

- posiada umiejętności samodzielnego analizowania i oceny swoich działań w zakresie projektowanej

działalności edytorskiej;

- opanowuje umiejętność wykorzystania w praktyce zdobytej i ugruntowanej wiedzy merytorycznej z

zakresu historii regionalnej, geografii i edytorstwa;

- posiada rozszerzoną umiejętność formułowania opinii krytycznych o wytworach edytorstwa

regionalnego i turystycznego na podstawie wiedzy teoretycznej i empirycznej oraz tworzenia

własnych narracji popularyzatorskich z zakresu turystyki i krajoznawstwa wykorzystujących różne

techniki komunikacji.

- w zakresie kompetencji personalnych i społecznych student: - rozumie wartość zabytków kultury materialnej obecnych w otaczającym nas krajobrazie i

upowszechnia wiedzę o potrzebie ich ochrony przy pomocy dokonań z zakresu edytorstwa

turystycznego;

- dostrzega potrzebę popularyzacji wiedzy historycznej i turystycznej w otaczającym go środowisku

społecznym;

- promuje dziedzictwo kulturowe Polski i swojego regionu przy pomocy form literatury turystyczno-

krajoznawczej.


1. Obecność na zajęciach (ponad 80%).

2. Uczestnictwo w dyskusji.

3. Wykonanie prac pisemnych będących wynikiem samodzielnych dociekań w zakresie tematyki

objętej przedmiotem.

4. Opracowanie własnych projektów edytorskich.

Kryteria zaliczenia przedmiotu:

Ad. 1. Studentowi przysługuje prawo do jednej nieobecności na zajęciach. Wszystkie inne

nieobecności student ma obowiązek zaliczyć w drodze ustnej odpowiedzi z zakresu materiału

omawianego na zajęciach, na których nie był obecny, w terminie dwóch tygodni od dnia nieobecności.

Ad. 2. Student:

Prezentuje wypowiedź bardzo merytoryczną, związaną z tematem, dowodzącą znajomości

literatury przedmiotu i samodzielnej jej analizy: ocena b. dobra – dobra plus;

Przedstawia wypowiedź poprawną merytorycznie, sygnalizującą zapoznanie się z głównymi

materiałami ćwiczeń: ocena dobra

Formułuje wypowiedź nieco powierzchowną, niezbyt wyczerpującą choć dowodzącą

właściwego zrozumienia dyskutowanego problemu oraz opanowania zadowalającej wiedzy na dany

temat: ocena dostateczna, dostateczna plus;

Wypowiada się stosując znikomą ilość informacji lub nie udziela odpowiedzi: ocena

niedostateczna.

Ad. 3 i 4. Prace studentów oceniane są według następujących kryteriów

1. Konstrukcja i styl wypowiedzi (0 - 6 p.)

a) całkowita zgodność z tematem - 2 p.

b) częściowa zgodność z tematem - 1 p.

c) klarowny, logiczny przebieg narracji – 2 p.

d) przejrzysta kompozycja eksponująca wstęp pracy, rozwinięcie i zakończenie zawierające wnioski i

konkluzje końcowe autora – 2 p.

2. Treść ( 0 - 16 p.)

a) formułowanie tezy lub hipotezy do rozważań – 2 p.

b) bogata, samodzielna argumentacja – 2 p.

c) uzasadniony tematem, trafny dobór materiału rzeczowego wywodu odwołujący się do właściwego

owładnięcia literaturą przedmiotu oraz źródłami – 4 p.

d) wykorzystanie adekwatnych do tematu źródeł i rzetelna ich analiza – 4 p.

c) oryginalność i dojrzałość sądów – 2 p.

d) podsumowanie, ciekawe wnioski - 2 p.

3. Forma pracy (0 – 5)

a) atrakcyjna forma pracy (użycie fotografii, diagramów, tabel, rysunków, prezentacje multimedialne)

– 3 p.

b) poprawne posługiwanie się przypisami i bibliografią – 2 p.

4. Język (0-3)

a) stosowanie komunikatywnej, poprawnej polszczyzny – 3 p.

30 pkt. = 100 % bardzo dobra - 91% -100%

dobra plus - 81% - 90 %

dobra - 71% - 80 %

dostateczna plus - 61% - 70%

dostateczna - 51% - 60 %.


1-2. Program i koncepcja zajęć. Miejsce książki turystycznej na współczesnym polskim rynku

wydawniczym;

3-4. Typologia książki turystycznej. 5-6. Projektowanie struktury książki. 7-8. Warsztat edytorski:

redakcyjne przygotowanie tekstu, rodzaje tekstów, opracowanie językowe tekstu i jego spójność,

tytulatura i obudowa tekstu, wyposażenie ilustracyjne tekstu, korekta. 9-10. Elementy opracowania

techniczno-graficznego: kształt typograficzny książki (wyraz, wiersz, kolumna) i zagadnienia

kompozycyjne (kontrast, rytm, balans, kolor), Wyposażenie ilustracyjne tekstu. 11. Kultura języka w

edytorstwie. 12. Podstawowe problemy prawne akcji wydawniczej: etyka działalności wydawniczej,

zawieranie umów wydawniczych, ochrona praw autorskich. 13-14. Prezentacja własnych projektów

edytorskich . 15. Podsumowanie zajęć.


J. Dunin, Wstęp do edytorstwa, Łódź 2005; M. Krajewski, Vademecum autora i wydawcy prac

naukowych, wyd. 2 popr., uzup. i rozsz., Włocławek 2001; T. Malinowska, L. Syta, Redagowanie

techniczne książki, Warszawa 1977; A. Wolański, Edycja tekstów. Praktyczny poradnik, Warszawa

2008.


1-2

R. Cybulski, Książka współczesna: wydawcy – rynek – odbiorcy, Warszawa 1986; Ł. Gołębiewski,

Rynek książki w Polsce. Podstawowe zagadnienia, Warszawa 2006; Słownik terminologii

medialnej, red. W. Pisarek, Kraków 2006; M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-

Sławińska, J. Sławiński, Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, wyd. 5 b.zm., Wrocław 2008.

3-4

Zajęcia oparte na samodzielnych poszukiwaniach bibliograficznych i bibliotecznych studentów. W

oparciu o dostarczone i omówione przykłady książki turystycznej realizowane jest zadanie

skonstruowania jej typologii.

5-6

J. Dunin, Wstęp do edytorstwa, Łódź 2005; Encyklopedia wiedzy o książce, Wrocław 1971;

T. Malinowska, L. Syta, Redagowanie techniczne książki, Warszawa 1977; A. Wolański, Edycja

tekstów. Praktyczny poradnik, Warszawa 2008.

7-8

M. Antczak, A. Nowacka, Przypisy – powołania – bibliografia załącznikowa. Jak tworzyć i

stosować. Podręcznik, wyd. 2 popr., Warszawa 2009; E. i J. Bielcowie, Podręcznik pisania prac albo

technika pisania po polsku, wyd. 3 popr. i rozsz., Kraków 2007; L. Bogusławski, Korekta drukarska

i wydawnicza, Warszawa 1964; R. Chwałowski, Typografia typowej książki, Gliwice 2002; M.

Krajewski, Vademecum autora i wydawcy prac naukowych, wyd. 2 popr., uzup. i rozsz.,

Włocławek 2001; R. Krupa, S. Stanuch, ABC komputerowo-drukarsko-wydawnicze, Kraków 1994;

J. Maćkiewicz, Jak pisać teksty naukowe?, wyd. 2 , Gdańsk 1999; H. Markiewicz, O cytatach i

przypisach, Kraków 2004; A. Wolański, Edycja tekstów. Praktyczny poradnik, Warszawa 2008.

9-10

A. Banach, Pismo i Obraz, Kraków 1966; A. Frutiger, Człowiek i jego znaki, Warszawa 2003; J.

Hochuli, Uwagi projektanta książek, "Pro Typo" 1991 nr 2; T. Malinowska, L. Syta, Redagowanie

techniczne książki, Warszawa 1977; T. Szanto, Pismo i Styl, Kraków 1986; A. Tomaszewski,

Leksykon pism drukarskich. Warszawa 1996; H. P.Willberg, F. Forssman. Pierwsza pomoc w

typografii. Słowo/Obraz i terytoria, Warszawa 2004.

11

M. Kuziak, S. Rzepczyński, Jak pisać?, wyd. 6, Bielsko-Biała 2007; J. Maćkiewicz, Jak dobrze pisać.

Od myśli do tekstu, Warszawa 2010; P. Müldner-Nieckowski, Wielki słownik skrótów i skrótowców,

Wrocław 2007; Polszczyzna na co dzień, red. M. Bańko, Warszawa 2010; S. Skorupka, Słownik

frazeologiczny języka polskiego, wyd. 9, t. 1–2, Warszawa 1999; Wielki słownik ortograficzny PWN z

zasadami pisowni i interpunkcji, red. nauk. E. Polański, wyd. 2, Warszawa 2006; Wielki słownik

poprawnej polszczyzny PWN, pod red. A. Markowskiego, Warszawa 2008.

12

J. Barta, M. Czajkowska-Dąbrowska, Z. Ćwiąkalski, R. Markiewicz, I. Kuś, Z. Senda, Prawo

autorskie i prawa pokrewne. Poradnik przedsiębiorcy, 2004 dobn.pg.gda.pl/files/Prawa-

autorskie2.pdf; E. Traple, Komentarz do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych,

Warszawa 2005; Kodeks wydawcy, wprowadzenie A. Karpowicz, Kraków 1997; Prawo autorskie i

prawa pokrewne. Zarys wykładu, red. M. Poźniak-Niedzielskiej, Bydgoszcz 2007;

Dz.U. 1994 nr 24 poz. 83: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych;

Dz.U.2003.153.1503: Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

Nazwa modułu: MK_10 Kultura materialna i artystyczna regionu

Kierunek i specjalność: Historia-specjalność turystyczno-krajoznawcza


Planowane formy walidacji efektów kształcenia:


obszarach:

W U K

1. Studium Claromontana – wiedza o historii i zabytkach Jasnej Góry

(wykład)

2. Studium Claromontana – wiedza o historii i zabytkach Jasnej Góry

(ćwiczenia terenowe)

Przedmiot 1

Nazwa przedmiotu Studium Claromontana-wiedza o historii

i zabytkach Jasnej Góry

Język wykładowy :

polski

Semestr, poziom i typ studiów Sem. 3 , stopień 2 , studia stacjonarne Liczba punktów ECTS

Profil kształcenia Profil: ogólno akademicki

Wymagania wstępne Student posiada podstawową wiedzę w zakresie historii zespołu

klasztornego na Jasnej Górze

Forma zajęć, liczba godzin


forma zajęć: wykład 15 h sposób zaliczenia:


Autor programu Jadwiga Borowska-Antoniewicz

Prowadzący zajęcia Jadwiga Borowska-Antoniewicz

Sposób walidacji efektów kształcenia Obecność, rozmowa zaliczeniowa w zakresie tematyki wykładu


Przygotowanie studentów w zakresie pogłębionej wiedzy o walorach zabytkowych zespołu

klasztornego na Jasnej Górze w kontekście dziejów regionu i kraju.

II. Efekty kształcenia

W zakresie wiedzy:

Student zna:

- w podstawowym zakresie historię klasztoru jasnogórskiego

-style architektoniczne

-podstawowe terminy z zakresu historii sztuki

W zakresie umiejętności:

Student :

- potrafi spożytkować wiedzę w trakcie oprowadzania grupy po zespole klasztornym

W zakresie kompetencji personalnych i społecznych

Student powinien posiadać umiejętność oprowadzania grupy zwiedzającej klasztor.

III. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę. Podstawą do zaliczenia są

obecności

Ocena dostateczna: student nie przekroczył trzech nieobecności, zaliczył materiał z wykładu

Ocena dobra: student nie przekroczył dwóch nieobecności , zaliczył treść wykładu

Ocena bardzo dobra: student nie przekroczył jednej nieobecności

IV. Treści programowe

1-2. Fundacja klasztoru paulinów na Jasnej Górze.

3.Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej w świetle najnowszych badań historii sztuki i

konserwatorstwa.

4-5. Dzieje zespołu klasztornego na przestrzeni wieków- najważniejsze wydarzenia.

6-7. Zespół sakralny na Jasnej Górze – rozwój architektoniczny.

8-9. Zespół klasztorny - architektura

10-11.Klasztor na Jasnej Górze – twierdza jasnogórska „Fortalitium Marianum”.

12-13. Klasztor jasnogórski jako muzeum narodu

14-15. Zabytki ruchome.

V. Literatura podstawowa

Historia zespołu klasztornego

1. K. Pieradzka, Fundacja klasztoru jasnogórskiego w Częstochowie w 1382 r., Kraków

1939.

2. L. Wojciechowski, Fundacja klasztoru jasnogórskiego [w:]Częstochowa. Dzieje

miasta i klasztoru jasnogórskiego,t.1, pod red. F. Kiryka Częstochowa 2002,

3. P. Bilnik, „Napad „husytów” na Jasną Górę. Fakty-konteksty – legenda, „Studia

Claromontana”1995.

4. Z. Wójcik, Tło historyczne obrony klasztoru jasnogórskiego w roku 1655 [w:]

Częstochowa. Dzieje miasta i klasztoru …t. 1.

5. A. Wasiak, Miasto i klasztor wobec konfederacji barskiej, [w:] Częstochowa. Dzieje

miasta i klasztoru …t. 1.

Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej

1. J. Golonka, J. Zmudziński, Matka Boża Jasnogórska. Co wiemy o Cudownym Obrazie

, Jasna Góra-Częstochowa 2004.

2. W. Kurpik, Częstochowska Hodegetria, Łódź-Pelplin 2008

3. T. Grzybkowska, Ikona Matki Boskiej Częstochowskiej. Od Andegawenów do

Jagiellonów,[w:]Podług nieba i zwyczaju polskiego. Studia z historii architektury,

sztuki i kultury ofiarowane Adamowi Miłobędzkiemu, Warszawa 1988

4. A. Różycka-Bryzek, J. Gadomski, Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej w świetle

badań historii sztuki, „Studia Claromontana”1984, t. 5.

Architektura i sztuka

1. Z. Rozanow, E. Smulikowska, Zabytki sztuki Jasnej Góry, Katowice 2009

2. J. Golonka, Budownictwo i sztuka Jasnej Góry do poł. XVII w, [w:] Częstochowa.

Dzieje miasta i klasztoru …t. 1.

3. J. Golonka, Budownictwo i sztuka na Jasnej Górze w czasach baroku i oświecenia

[w:] Częstochowa. Dzieje miasta i klasztoru …t. 1.

4. J. Golonka, J. Zmudziński, Kaplica Matki Bożej. Komnata Królowej Polski,

Częstochowa 2002

5.

Twierdza jasnogórska

1. H. Bochenek, Twierdza Jasna Góra, Warszawa 1997.

2. W. Kęder, Twierdza jasnogórska – „Fortalitium Marianum” [w:] Częstochowa.


t. 2 (), t. 3 (), t. 4 ()

VI. Literatura uzupełniająca

1. Z. Leszczyńska-Skrętowa, Częstochowa – klasztor. [w:]Słownik historyczno-

geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1-2-3-, Kraków

2. E. Rakoczy, Mensa Mariana. Malowane dzieje obrazu Matki Boskiej Jasnogórskiej,

Warszawa 1989

3. J. Zakrzewski, W kręgu kultu maryjnego . Jasna Góra w kulturze staropolskiej,

Częstochowa 1996.

4. J. Zakrzewski, Jasna Góra w kulturze narodowej w końcowym okresie rozbiorów

Polski ( 1880-1918), „Studia Claromontana” , 1998, t. 18

5.

6. A. Jaśkiewicz, Z dziejów mecenatu artystycznego i kulturalnego o. Konstantego

Moszyńskiego,”Studia Claromontana” 1993, t.4.

7. L. Wojciechowski, Przekazy J. Długosza o pierwszej fundacji Jasnej Góry, „Studia

Claromontana” 1984, t.5.

8. Z. Zbudniewek , Klasztor jasnogórski i jego rola pielgrzymkowa, [w:] Częstochowa.


9.

Artykuły w Claromontana

Artykuły w Ziemi Częstochowskiej

Przedmiot 1

Nazwa przedmiotu Studium Claromontana-wiedza o historii i

zabytkach Jasnej Góry

Język wykładowy : polski

Semestr, poziom i typ studiów Sem. 3 , stopień 2 , studia stacjonarne Liczba punktów ECTS


Wymagania wstępne Student posiada podstawową wiedzę w zakresie historii , architektury

oraz zabytków ruchomych zespołu klasztornego na Jasnej Górze

Forma zajęć, liczba godzin


zaliczenia

forma zajęć: ćwiczenia 15 h sposób zaliczenia:


Autor programu Jadwiga Borowska-Antoniewicz

Prowadzący zajęcia Jadwiga Borowska-Antoniewicz


kształcenia

Obecność, aktywność na zajęciach, poprawne przygotowanie prezentacji

wybranego zabytku.

VII. Cele kształcenia:

Przygotowanie studentów w zakresie pogłębionej wiedzy o walorach zabytkowych zespołu

klasztornego na Jasnej Górze w kontekście dziejów regionu i kraju.

VIII. Efekty kształcenia

W zakresie wiedzy:

Student zna:

- w podstawowym zakresie historię klasztoru jasnogórskiego

-style architektoniczne

-podstawowe terminy z zakresu historii sztuki

W zakresie umiejętności:

Student :

- potrafi spożytkować wiedzę w trakcie oprowadzania grupy po zespole klasztornym

W zakresie kompetencji personalnych i społecznych

Student powinien posiadać umiejętność oprowadzania grupy zwiedzającej klasztor.

IX. Metody i kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę.

Podstawą do zaliczenia są obecności, aktywność na zajęciach oraz prawidłowa prezentacja

wskazanego zabytku.

Ocena dostateczna: student nie przekroczył trzech nieobecności, materiał opanował w

podstawowym zakresie, poprawnie przygotował prezentację zabytku.

Ocena dobra: student nie przekroczył dwóch nieobecności , był w miarę aktywny na zajęciach,

opanował w stopniu dobrym materiał, przedstawił dobra prezentację zabytku.

Ocena bardzo dobra: student nie przekroczył jednej nieobecności, w bardzo dobrym stopniu opanował

materiał, przedstawił bardzo dobrą prezentację zabytku.

X. Treści programowe

1-2. Wprowadzenie do przedmiotu

- główne cele i założenia

-metody pracy

-warunki zaliczenia

- wybór tematów prezentacji

3-4. Najważniejsze fakty z dziejów Jasnej Góry i ich wpływ historię Polski.

5-6. Obraz Matki Boskiej , proweniencja , wartość artystyczna i kultowa

7- 10. Zespół klasztorny, historia i wartości architektoniczne poszczególnych budowli.

11-14. Wystrój i wyposażenie zespołu – zabytki ruchome .

15. Jasna Góra - Pomnik Historii.

XI. Literatura podstawowa

6. K. Pieradzka, Fundacja klasztoru jasnogórskiego w Częstochowie w 1382 r., Kraków

1939.

7. L. Wojciechowski, Fundacja klasztoru jasnogórskiego [w:]Częstochowa. Dzieje

miasta i klasztoru jasnogórskiego,t.1, pod red. F. Kiryka Częstochowa 2002,

8. P. Bilnik, „Napad „husytów” na Jasną Górę. Fakty-konteksty – legenda, „Studia

Claromontana”1995.

9. Z. Wójcik, Tło historyczne obrony klasztoru jasnogórskiego w roku 1655 [w:]

Częstochowa. Dzieje miasta i klasztoru …t. 1.

10. A. Wasiak, Miasto i klasztor wobec konfederacji barskiej, [w:] Częstochowa. Dzieje

miasta i klasztoru …t. 1.

Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej

5. J. Golonka, J. Zmudziński, Matka Boża Jasnogórska. Co wiemy o Cudownym Obrazie

, Jasna Góra-Częstochowa 2004.

6. W. Kurpik, Częstochowska Hodegetria, Łódź-Pelplin 2008

7. T. Grzybkowska, Ikona Matki Boskiej Częstochowskiej. Od Andegawenów do

Jagiellonów,[w:]Podług nieba i zwyczaju polskiego. Studia z historii architektury,

sztuki i kultury ofiarowane Adamowi Miłobędzkiemu, Warszawa 1988

8. A. Różycka-Bryzek, J. Gadomski, Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej w świetle

badań historii sztuki, „Studia Claromontana”1984, t. 5.

Architektura i sztuka

6. Z. Rozanow, E. Smulikowska, Zabytki sztuki Jasnej Góry, Katowice 2009

7. J. Golonka, Budownictwo i sztuka Jasnej Góry do poł. XVII w, [w:] Częstochowa.


8. J. Golonka, Budownictwo i sztuka na Jasnej Górze w czasach baroku i oświecenia

[w:] Częstochowa. Dzieje miasta i klasztoru …t. 1.

9. J. Golonka, J. Zmudziński, Kaplica Matki Bożej. Komnata Królowej Polski,

Częstochowa 2002

Twierdza jasnogórska

3. H. Bochenek, Twierdza Jasna Góra, Warszawa 1997.

4. W. Kęder, Twierdza jasnogórska – „Fortalitium Marianum” [w:] Częstochowa.


XII. Literatura uzupełniająca

10. Z. Leszczyńska-Skrętowa, Częstochowa – klasztor. [w:]Słownik historyczno-

geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1-2-3-, Kraków

11. E. Rakoczy, Mensa Mariana. Malowane dzieje obrazu Matki Boskiej Jasnogórskiej,

Warszawa 1989

12. J. Zakrzewski, W kręgu kultu maryjnego . Jasna Góra w kulturze staropolskiej,

Częstochowa 1996.

13. J. Zakrzewski, Jasna Góra w kulturze narodowej w końcowym okresie rozbiorów

Polski ( 1880-1918), „Studia Claromontana” , 1998, t. 18.

14. A. Jaśkiewicz, Z dziejów mecenatu artystycznego i kulturalnego o. Konstantego

Moszyńskiego,”Studia Claromontana” 1993, t.4.

15. L. Wojciechowski, Przekazy J. Długosza o pierwszej fundacji Jasnej Góry, „Studia

Claromontana” 1984, t.5.

16. Z. Zbudniewek , Klasztor jasnogórski i jego rola pielgrzymkowa, [w:] Częstochowa.


pobierz plik 1.95 MB

Documents