Phylum Annelida Segmented body metamerism Setae Dr ...pirun.ku.ac.th/~fscibtb/download/Lab_7_Annelida.pdf · Phylum Annelida Dr. Boonsatien Boonsoong Department of Zoology ... Class

Phylum Annelida

Dr. Boonsatien BoonsoongDepartment of Zoology

Faculty of ScienceZoo. 505

Phylum Annelida

Segmented bodymetamerism

SetaeAbsent in leeches

Eucoelom divided by septaClosed circulatory systemNephridia for each segment

MetamerismMetamerism EucoelomateEucoelomate

EctodermEctodermMesodermMesodermEndodermEndoderm

• บุดวย peritoneum

• มีเยื่อจากรองระหวางปลองยาวจรดทอทางเดินอาหารแบง coelom ออกเปนชอง

• ภายใน coelom มี coelomic fluid

Class Polychaeta

มีรยางคขางปลอง (parapodium) ชวยในการเคลื่อนที่มีขนแข็ง (setae) บน parapodiumDioeciousสวนใหญอยูในทะเล

Class Polychaeta

HeadParapodium

Tentacle

Trochophore larvaTrochophore larvaApical tuftApical tuftApical tuft

MouthMouthMouth

AnusAnusAnus

Ciliary bandCiliaryCiliary bandband

StomachStomachStomach

Aphroditidae (sea mouse) Capitellidae

Nereidae (เพรียงทราย, ตัวสงกรานต) Sabellidae

Serpulidae (หนอนพูฉัตร) Class Hirudinea

ปลายหัวเรียวกวาสวนทาย

มี anterior และ posterior sucker

ไมมีทั้ง parapodium และ setae

อาศัยในที่ชุมชื้น

Carnivorous animal

Copyright © The McGraw-Hill Companies, Inc. Permission required for reproduction or display.

Marine leech

Gill

Hirudo medicinalis Haemadipsa sp.

Class Oligochaeta

ไมมี parapodia และมีจํานวน setae ตอปลองนอยมีปลองพิเศษ เกี่ยวของกับการสืบพันธุ (clitellum)Monoecious

Earthwormขนาดใหญ พบประมาณ 500 ชนิด

อาศัยในดินชั้นที่มีสารอินทรีย และความชื้นพอเหมาะ

เพิ่มปริมาณ O2 ใหแกดิน

กินสารอินทรียในดิน โดยกินดินแลวดึงสารอินทรียไปใช ขับถายดินออกมา

ทําใหดินรวนซุย

ลักษณะภายนอก

ลําตัวทรงกระบอก ดานทองแบนและซีดกวาดานหลงั

ปลายดานหนามีติ่งเนือ้ (prostomium) ไมถือวาเปนปลอง

ปากอยูกึง่กลางของปลองแรก (peristomium)

ทายลําตัวคือ pygidium ไมถือวาเปนปลอง มชีองเปดทวารหนกั

ลําตัวมีปลองหนาเปนปลอกเนื้อเรียกวา clitellum มีตอมผลิตปลอกหุมไข

ปลองทุกปลอง (ยกเวนปลองแรกและทาย) มี setae

Septa

Prostomium

Pygidium

Peristomium

Mouth

Setae (Chaetae)

• Chitin

ชองเปดบนลําตัว

1. Mouth เปนชองเปดกลาง peristomium

2. Anus อยูที่ pygidium

3. Male pore มี 1 คู เปนรอยขีดตามขวาง

4. Female pore มี 1 ชองอยูกึง่กลางดานทอง

5. Seminal receptacle opening ชองเปดทางดานขางของทอง

6. Nephridiopore รูขับถายเปดดานขางของปลอง

7. Dorsal pore เปดจาก coelom เพื่อใหของเหลวออกมาอาบผิวใหชุมชื้น อยูในรองระหวางปลอง

Genital papillae

Body wall

หอหุมดวย cuticle แผนบางใส ลอกจากตัวได

Epidermis เซลลผิวทรงสูงเรียงตัวชั้นเดียว มี mucous cell แทรกตัวทั่วไป สรางเมือกใหผิวชุมชื้นและชวยในการเคลื่อนที่

Circular muscle กลามเนื้อวง

Longitudinal muscle หนา มี fiber แทรก

Peritoneum บผุนังตัวและอวัยวะตางๆ

cuticle

Epidermis

Circular muscle

Longitudinal muscle

Peritoneum

ทางเดินอาหาร

1. Mouth อยูระหวาง peristomium มีทอกลามเนื้อยาวถึงปลองที่ 3 คือ buccal cavity

2. Pharynx ตอจากอุงปากยาวถึงปลองที ่4

3. Esophagus เปนทอยาวแคบ

4. Crop กระเพาะพักอาหาร (Pheretima ไมมี)

5. Gizzard ผนังหนา รูปไข ชวยบดอาหาร

6. Stomach ทอยาวแคบ มีเซลลตอมสรางเอนไซม

1

2

34

5

7

1 65427

7. Intestine ทอผนังบางยาวตลอดลําตัว (Pheretima มี intestinal caeca ยื่นออกมาจากดานขางของลําไส)

- ลําไสมีแขนงยื่นเขาไปภายใน แขนงใหญสุดอยูทางดานหลังเรียกวา Typhlosole เพิ่มพื้นที่ผิวในการยอยอาหาร

- ผิวดานนอกลําไสมี chloragogen cell สีเหลือง ชวยสังเคราะหและเก็บสะสม glycogen และไขมัน รวมทั้งชวยกําจัดของเสียจากเลือดและของเหลวจากซีลอมแลวขับออกทาง dorsal pore หรือ nephridiopore

8. Anus ชองเปดทรงกลม อยูทายสดุของลําตัว

E

Chloragogen cells

Typhlosole

Ventral nerve cord

การแลกเปลี่ยนแกส

เกิดที่ผนังตัวที่บางใสและมีเสนเลือดฝอยมาก

เซลลตอมที่ผิวและ coelomic fluid ทําใหผิวตัวชุมชืน้เพื่อให O2 ละลายลงมาแลวแพรผานกระแสเลือด และ CO2 แพรออกจากเลือด

ระบบหมุนเวียนClose circulatory systemเลือดมีสีแดง มี hemoglobin ละลายอยูในน้ําเลือด เมื่อรวมตัวกับ O2 ได oxyhemoglobinเม็ดเลือดแดงไมมีสี มีนิวเคลียสมีเสนเลือด (vessel) ชวยในการลําเลียงน้ําเลือด- dorsal vessel อยูเหนือ typhlosole- ventral vessel อยูใตลําไส มีเยื่อยึดกับลําไส- lateral neural vessel อยู 2 ขางเสนประสาททอง- subneural vessel อยูใตเสนประสาททอง- aortic arches แขนงเชื่อมระหวาง dorsal และ ventral vessel อยูบริเวณ esophagus

Lateral neural vessel

Dorsal vessel

Aortic arches

Dorsal vessel

Ventral vesselVentral

nerve cord

Ventral vessel

Lateral neural vessel

Subneural vessel

Mesentery

ระบบขบัถาย

อวัยวะขับถาย คือ nephridium มีสวนประกอบคือ1. nephrostome กรวยรับของเสียอยูใน coelom2. nephridial tubule อยูใน coelom3. nephridiopore ปลายเปดทอ เปดออกที่ผนังตัว

Nephridia

NephrostomeNephrostomeNephrostome

Dorsal vesselDorsal vesselDorsal vesselNephridial bladderNephridialNephridial bladderbladder

NephridioporeNephridioporeNephridiopore

ระบบประสาท

Brain หรือปมประสาทสมองอยูดานหลังตรงรอยตอของอุงปากกับ pharynx ประมาณปลองที่ 3

ตอจาก brain มี circumpharyngeal connection และบรรจบกนัทางดานทองเกิดเปน ปมประสาทดานทอง subpharyngeal ganglion

ตอมามีเสนประสาทยาวตามความยาวดานทอง (ventral nerve cord) แตละปลองมีปมประสาทโปงออกและมีเสนประสาทแยกออกมา

ระบบสบืพันธุ

เพศรวมแตปฏิสนธิขามตัว male gamete เจริญกอน female gameteMale reproductive organs ประกอบดวย1. Testis มี 2 คูอยูที่ปลอง 10-11 มีถุงหุมขนาดใหญ2. Seminal vesicle มี 3 คู ใชเก็บอสุจิเพื่อพฒันาใหเจริญเติบโต แลวจึงเคลื่อนตัวไปยงั testis sac และไปยงั vas deferens ตอไป 3. Vas deferens เปนทอรับอสุจิไปเปดออกที่ male pore4. Prostate gl. อยูปลาย vas deferens ทอจาก prostatic duct ไปเปดออกที่ male pore (Lumbricus ไมมีตอมนี้) ทําหนาที่สราง seminal fluid ทําใหสเปรมแข็งแรง

ระบบสบืพันธุ

Female reproductive organs ประกอบดวย1. Ovaries มี 1 คูที่ผนังปลองสองขางเสนประสาท บางชนิดมีรังไขคลายนิ้วมือหลายแขนง2. Oviduct อยูใต ovary นําไขไปเปดออกที่ female pore ปลองที่ 143. seminal receptacle ประกอบดวยตัวถุง (ampulla) มีทอสั้นไปเปดออกภายนอกที่รองระหวางปลอง โคนของทอมีแขนงยื่น (diverticula) สเปรมที่รับมาจะเก็บไวใน ampulla และ diverticula

Cocoon