Parametrat fiziko-kimik të ujit

   -Përqendrimi i joneve hidrogjen –pH e ujërave.-Metodat e përcaktimi dhe aparatura:Përcaktimi bëhet me aparaturë që quhet pH-metër.Ekzistojnë modele të aparaturave që punojnë me rryme dhe me bateri,kjo e fundit përdoret për përcaktimin e pH-së në teren.1

  Tretësira:Uji i destiluar i pastër me përcjellshmëri elektrike e ka më të ultë se 0,2mS x m-1,ne 25 ºC ndërsa vlerae pH=5,6-6,duhet me pas edhe serin prej tre puferve (puferët acidik

pH=4,puferët bazik pH=9,40 dhe puferëtneutral pH=7).Që shërbejnë për kalibrimin e pH-metrit.-Mbetja pas avullimi (mbetja e thatë)Mbetja e thatë është matriali i ngurtë i cili është i suspenduar ose i tretur në ujë.-Mënyra e përcaktimit dhe paisjet:-Enët për avullim: Filxhani i porcelanit me vëllim prej 100 cm³ apo filxhan të platinës (që janë shumë të përshtatshëm),-Banjo ujore,-Termostat (Tharëse) që ka precizitet për mbajtjen e temperatures (+20 ºC),-Eksikator,-Peshore analitike.-Ecuria e punës:Mostra e përzier mirë avullohet në enë dhe thahet deri në peshe konstante në temperaturë 105 ºC.Dallimi në mes të peshës të enës të zbrastë,dhe enës me mbetje pas avullimit na jep mbetjen e përgjithshme pas avullimit(mbetjen ethatë).Më parë bëhet tharja e filxhanit të pastër për avullim në 105 ºC gjatë një orë në termostat dhe pasë ftofjes nëeksikatorë matet.Kjo procedur përsëritet deri sa të arrijë filxhani peshën konstante.Mostrën e matur e bartim nefilxhan që ka arritur pesha konstante dhe e avullojm deri sa të thahet në banjo uji.Pastaj mbetjen e thatë e avullojmnë tharëse së paku një ore në temperature 105 ºC.E ftohim filxhanin `në eksikator dhe e bëjmë matjen.Ky cikel itharejës në 105 ºC duhet të vazhdoj deri në peshë konstante.Llogaritja:mg/ L të mbetjës pas avullimit =( A-B) x 100cm³ mostër ku: A-masa e filxhanit të porcelanit së bashku me mostrën pasë avullimit në mgB-masa e filxhanit të zbrazët në mg.-PËRCAKTIMI I HUMBJËS GJATË KALCINIMIT DHE PËRCAKTIMI I MBETJËS PAS KALCINIMIT-Ky përcaktim bëhet me kalcinimin e mbetjes së thatë (të fituar me avullim të ujit të filtruar ose të pa filtruar)nëkroxhol porcelain të cilën me parë e kemi kalcinuar deri në peshë konstante për 1 orë në furrë në temperaturë 550ºC.këtu vjen deri te djegija e materieve organike ku karbonatet humbin dioksidin e karbonit,ndërsa disa ngahidroksidet lirojnë (humbin) ujin.Pas ftohjes në eksikator,mbetja laget me disa pika të tretësirës së ngopur të nitratittë amonit,përseri kalcinohen për një kohë të shkurtër (30 min)ftofen dhe maten.Rezultati i mbetjes pas kalcinimit shprehet në mg/dm³ dhe paraqet ndryshimin e masës së mbetjës së thatë dhembetjës pas kalcinimit.-SHPENZIMI I PERMANGANATIT TË  KALIUMIT-Me shpenzim të permanganatit të kaliumit nënkuptojme sasinë e permanganatit që harxhohet për oksidimin ematerieve organike që gjenden në ujë. -Mënyra e përcaktimit dhe reagjentët:-Acidi sulfurik i holluar 1:3-Tretësira e permanganatit të kaliumit (KMnO4) 0,02 mol/dm³.Tretën 3,16 g KMnO4ne 200 cm³ ujë të destiluar tëfreskët,në ene normale hollohet me ujë të destiluar deri në 1 litër.Tretësira ruhet në shishe të pastër dhe të tharë mengjyrë të mbyllët.Çdo herë kur duhet të përgatitet tretësira 0,02 mol/dm³ KMnO4përqendrimi i saktë caktohet ndajtretësires 0,05 mol/dm³ acid oksalik.Tretësira e KMnO4

0,002mol/dm³ përgatitet me hollimin e tretësires te KMnO40,02 mol/dm³.Tretësira e acidit oksalik 0,05 mol/dm³,tretën 6,3033 g C2H2O4x 2H2OUjë të destiluar të fersket dhe shtohen 50 cm³ H2SO41:3 qe shërben për të bërë konservimin e tretësires dhe pastajhollohet me ujë deri në një litër.Tretësirën e acidit oksalik 0,005 mol/dm³ përgatitet gjithëmon e fresket mehollimin e tretësirës 0,05 mol/dm³ të acidit oksalik.-Ecuria e punës:2

  Merrët një erlejmajer prej 300 cm³ ku vendosen 100 cm³ ujë për analizë,5 cm³ acid sulfurc të holluar 1:3 .Nëerlenmajer vendoset hinka e qelqit për filtrim dhe erlenmajeri vendoset mbi rrjete të azbestit ose nxemse tjetër dhenxehët deri në vlim.Në tretësirën e nxehtë nga bireta shtohen 15 cm³ tretësirë 0,02mol/dm³ KMnO4dhe vazhdonnxemja edhe për dhejtë minuta.Nëse pas kësaj kohe ende mbetet ngjyra trëndeafile erlenmajeri largohet ngaflaka.Menjëherë në tretësiren e nxeht i shtohet 15 cm³ acid oksalik (H2C2O4)0,05 mol/dm³ nga bireta dhe e tërë kjovlonë deri në paraqitjen e ngjyres trëndafili të dobët që do të qëndrojë për 30 sekonda.Pas kryerjes së titrimit (ose me shumë titrimeve ) duhet të verifikohen molariteti i saktë i tretësirës së KMnO4.Për këtë qëllim në një mostër të titruar që ka ngjyrë vjollce e qelet,shtohen përnjeherë me pipetë 15 cm³ tretësirë 0,05mol/dm3 acid oksalik mostëra e humb ngjurën ,pastaj mostra titrohet me tretësirë 0.02 mol/dm³ KMnO4që e kemi përdorë gjatë titrimit deri te paraqitja e sërishme e ngjyrës roze.Verifikimi i molaritetit të KMnO4

llogaritet si në shembullin e paraqitur më poshtë:V1(H2C2O4)=15 cmM1(H2C2O4)=0.05 mol/dm³V2( i shpenzuar i KMnO4)x(0.02mol/dm³)për titrim =15,05 cm³M2(i saktë i KMnO4)=?V1x M1=V2x M215 x 0,05=15,05 x M2M2( i saktë i KMnO4=0.04983 mol/dm³ KMnO4 Në fund bëjm llogaritjen e shpenzimit të KMnO4sipas formulës:Mg KMnO4= (15 + 

V KMnO 4   ) xC KMnO 4  – 2 x 15 x 0,05/5)x 158,04 x 1000 V mostrës158,04=masa molare e KMnO4C KMnO4=përqendrimi molar i KMnO4( i saktë i gjetur në titrim)V KMnO4-Vëllimi i tretësirës 0,02 mol/dm³ KMnO4i harxhuar për rititrim dhe shprehet në cm³.-PË  RCAKTIMI I OKSIGJENIT TË TRETUR ME METODËN WINKLERIT-Analiza e oksigjenit të treturë është testë kyqë në aktivitetin e kontrollit të ndotëjes si dhe në kontrollin e aktivitetittë proqeseve të trajtimit të ujërave hedhurinë.-Mënyra e përcaktimit dhe reagjentët-Oksigjeni i tretur në vëllim të caktuar të ujit lidhet (fiksohet) në formë të oksi-hidrateve të larta të manganit.Pastajnë mes acidik me anë të oksi-hidrateve të fituara të manganit oksidohet sasia ekuivalente e jonit jodur në jodelementar i cili përcaktohet duke e titulluar me tretësirë të tiosulfatit të natriumit.-Tretësira e jodurit alkalin:Tretën 500 g NaOH ose 700 g KOH dhe 135 g NaI ose KI në ujë dhe tretësira hollohetderi në një litër.Tretësira ruhet në shishe të errët me mbyllese të gomës.Kjo tretësirë mund të përdoret nëse uji qëduhet analizuar nuk përmbanë nitrite ndërsa duhet të shfrytezohet në ato raste kur duhet të bëhet modifikimi nëlidhje me pengesat që vijnë nga joni i hekurit (II) nëse ky jon është i pranishëm në ujërat që analizojmë.-Joduri alkalin-tretësira e azidit të natriumit (NaN3),tretësira e (I):

Kjo tretësirë përdoret në të gjithavariantët,ndërsa nuk përdoret në ato raste kur duhet të kryhen modifikimet për shkak të përmbajtejes të joint hekur (II).-Përgatitët në këtë mënyrë:Tretën 500 g NaOH me 135 g NaI gjegjësishtë 700 g KOH dhe 150 g të KI në ujë,kjotretët në 950 cm³ ujë.Tretësira pas ftofjes i shtohet 10 g azid natriumi të tretur në 40 mililitra ujë.Tretësira e azidittë natriumit duhet shtuar ngadal dhe me kujdes,duke përzier vazhdimisht.Kjo tretësirë po ashtu ruhet në enë të errëttë mbyllur me tap gome në vend të errët (pa dritë).-Joduri alkal-tretësira e azidit te natriumit tretësira (II).Kjo tretësirë shfrytezohet në ato raste kur në ujin e hulumtuar ka përqendrime të medha të substancave organike,osekur përqendrimi i oksigjenit të tretur është i latë se 15 mg/dm³.Tretësira përgatitet duke tretur 400 g NaOH ne 500cm³ ujë të freskët të vluar dhe të ftohur të (destiluar).Në ujin e ftofur të destiluar duhet tretur edhe 900 g NaI.Pastajnë 40 cm³ ujë tretën 10 g azid natriumi dhe kjo tretësirë shtohet në tertësirën e jodurit alkal,ngadalë e duke përzier vazhdimisht,dhe në fund tretësira hollohet deri në një litër me ujë të destiluar.3

  -Tretësira e sulfatit të manganit (II)(364g/dm³).Tretën 364 g MnSO4x H2O në ujë,filtrohen dhe pas filtrimithollohen deri në një litër ujë të destiluar.-Tretësira e bijodatit të kaliumit (0,002mol/dm³).Tretën 0,7798 g bijodat kaliumi KH(JO3)2në ujë dhe hollohetderi në një litër.-Tretësira bazë standarde e tiosulfatit të natriumit(0,05mol.dm³):Tretën 12,41 g Na2S2O3x 5H2O në ujë të destiluar të vluar e të ftohur dhe hollohet deri në një litër.Tretësirakonzervohet duke i shtuar 5 cm³ kloroform dhe pastaj përzihet mirë.Tretësira ruhet në enë me tap gome.-Tretësira e amidonit:Me ujë të ftoftë duhet përgatitur përzirja 6 g amidon dhe kjo bartet në një litër ujë tëdestiluar që është duke vluar.Pastaj i shtohet 20 g hidroksid kaliumi përzihet mirë dhe lehet të qendroj për dyorë.Shtohen 6 cm³ acid acetic glacial(99,5%),përzihen mirë dhe pastaj i shtohet acidi acetic deri sa vlera pH etretësirës të arrij vlerën 4,0.Tretësira duhet të ruhet në enë të mbyllur dhe e përgatitur në këtë mënyrë është stabile emund të përdoret gjatë një viti.-Tretësira e acidit sulfurik-Tretësira e përqendruar e acidit sulfurik (densiteti 1,84).-Tretësira e florurit të kaliumit (400 g/dm³).Tretën 40 g KF x 2H2

O në ujë dhe hollohet deri në 100 cm³.Kjotretësirë shërben për eleminimin e pengesave që mund të vijnë nga prezenca e joneve të hekurit(II).Tretësira ruhetnë enë plastike.-Tretësira e oksalatit të kaliumit (20 g/dm³).Tretën 2 g K 2C2O4x H2O ne 100 cm³ ujë.Kjo tretësirë shfrytezohet për eleminimin e pengesave që vijnë nga prezenca e joint hekurit(II)-Tretësira e permanganatit të kaliumit(6.3g/dm³):Tretën 6,3 g KMnO4në ujë dhe hollohet deri në një litër.Edhekjo tretësirë shërben për eleminimin e pengesave nga prezenca e joint të hekurit (II).Aparaturapërbëhet nga enët (shishet)për marrjen e mostarve me vëllim 250 ose 300 cm³ me mbyllse tëqelqit.Rekomandohen shishet sipas Winklerit.Pipeta me vëllim 10 cm3 dhe ndarje çdo 0,1 cm³:Pipetat duhen të kenë majen e zgjatur për rreth 10 milimetra për arsyje se shtuarja e të gjithë reagjentëve përveqë acidit sulfurik duhet të bëhet nën nivelin e sipërfaqës së ujit nëenë.Marrja e mostrës:Bëhet në erlejmajer në vëllim 300 cm³ me gryke të zgjeruar dhe mbyllese prej qelqi në ato rastekur përqendrimi i oksigjenit të tretur është i madh.Mbyllesi i erlejmajerit duhet mbyllur mbernda në ujë,që të pengohet hyrja e tretja e oksigjenit atmosferik dhe ujimbrenda në erlejmajer nuk duhet të përmabajë asnje fluskë.Për këtë qëllim shumë me praktike janë enët sipasËinklerit.Për marrjen e mostërave në thellësi të ndryshme sherbejen po ashtu aparatura kimike speciale me mbyllesi cili në menyrë hermetike.edhe për këtë qëllim mund të shërbejnë enët sipas Winklerit.-Ruajtja e mostrës:Përcaktimi i oksigjenit të tretur sipas mundësisë duhet të bëhet menjëherë.Nëse kjo mundësi nuk ekziston mund të bëhet konzervimi i mostrës për 4-8 orë,në këtë mënyrë:shtohen 0,7 cm acid sulfurik te përqendruar dhe 1 cm³tretësirë të azidit të natriumit.(20 g/dm³),në enë në të cilen mblidhen mostëra për përcaktimin e oksigjenit tëtretur.Për ndryshe nëse mostrat janë marrë dhe fikesuar në ene sipas Ëinklerit,mund të ruhen në vend të errët dhe nëtemperaturë 40 ºC për një kohë të gjatë.-Ecuria e punës:Eleminimi i pengesave nga prezenca e joneve të hekurit (II) (nëse është i pranishëm në mostër).Mostërn fillestare të marur i shtohet 0,70 cm³ acid sulfurik dhe 1 cm³ tretësirë e permanganate të kaliumit.Nësesasia e hekurit është e lartë shtohet edhe 1 cm³ tretësirë e florurit të kaliumit (KF).Mbyllet ena dhe perzihet dukerrotulluar.Tretësira merr ngjyre vjollce e cila është e qëndrueshme se paku pesë minuta.Nëse ngjyra humbet para pese

minutave duhet shtuar përseri tretësirë të permanaganatit të kaliumit.Pas pesë minutave duhet bëhetç’ngjyrosja e ngjyrës të permanganatit të kaliumit duke i shtuar 0,5 – 1 cm³ tretësirë të oksalatit të kaliumit.Përzihetmirë dhe pastaj lihet të qendrojë në vend të errët.Përndryshe humbja e ngjyrës të permanganatit të kaliumit duhet tëkryhet në një kohë prej 2-10 minutave. Nëse mostra nuk përmbanë hekur atëherë në mostër shtohen 2 cm³ tretësirë sulfat mangani,pastaj 2 cm³ tretësirealkaline të jodurit të natrium-azidit.Kjo bëhet bëhet nën siperfaqe të ujit dhe në temperaturë të ulët se 30 ºC.Pastajena mbyllet me kujdes ashtu që mbrenda ashtu që mbrenda të mos mbetet asnjë fluskë e ajrit dhe përzihet disa herëduke rrotulluar enën.Lehet precipitatë të precipitojë dhe përseri përzihet.Kur të precipiton shumica e precipitatit në4

  fund të enës dhe të mbetet së paku 100 cm³ tretësirë e kthjellët përmbi,nxirret mbyllësi me kujdes dhe shtohet 2cm³ acid sulfurik ,ena mbyllet përseri dhe përzihet deri sa të bëhetë homogjenizimi i përzierjes.Tretësira në mënyrëkuantitative bartet në erlejmajer prej 300 cm³ dhe titrohet menjeherë me tretësirë 0,05 mol/dm³ të tiosulfatit

tënatriumit,përderisa ngjyra të zbehet deri në ngjyrë të verdhë të zbehetë.Pastaj shtohen 1-2 cm³ indikatorë amidondhe tretësira merr ngjyrë të kaltërt.Titrimi vazhdon deri sa të humbet ngjyra e kaltërt e amidonit (mbetet e pangjyrë).-LLogaritja:A).Nëse mostra nuk përmbanë hekur atëherëmg/dm³ O2=8000 x a x MV- 4B).Pas modefikimit për shkak të pengesave nga joni i hekurt (II)llogaritja bëhet në këtë mënyrë:mg/dm³ O2=8000 x a x MV-6,7Ku: a- cm³ të tretësirës së Na2SO3të shpenzuar për titullimM-Përqendrimi molar i Na2SO3V-Vëllimi i enës në të cilën është marrë mostra,cm³.-SHPENZIMI KIMIK I OKSIGJENIT (SHKO)--Shepenzimi kimik i oksigjenit (SHKO) është përcaktimi i sasise ekuivalente të oksigjenit për oksidimin e materjësorganike në mostër,që mund të oksidohet me mjetet e forta oksiduese.Si mjete oksiduese për përcaktimin e SHKO rekaomandohen dy substanca:-Permanganati i kaliumit i cili ofron një përparesi në përcaktimin e pikes ekuivalente (pikës së fundit tëtitullimit)por është jo stabil gjatë vlimit në tretësirë ujore të acidifikuar dhe dikromati i kaliumit(K 2Cr 2O7),reagjentzyrtarisht i preferuar që është stabil gjatë vlimit.Duhet patur kujdes kohën e nxemjes dhe vlimin ,e cila në mënyrërigoroze duhet të respektohet meqë disa materje oksidohen ngadalë,por shpenzojnë më shumë mjete oksiduese nësevlohet për një kohë të gjatë.-Metodat e p ërcaktimit me dikromat të kaliumit dhe paisjet. Kjo metodë bazohet në përcaktimin e sasisë së oksigjenit të cilën do ta harxhonin papastërtit që ndodhen nëujë,duke bërë reduktimin e tretësirës të dikromatit të kaliumit në kushte specifike.Tretësira standarde e dikromatit të kaliumit në tretësirën 50% te acidit sulfurik mund të bëjë oksidimin e numrit metë madh të substancave organike dhe ineorganike që i nënshtrohen oksidimit.Teprica e dikromatit titullohet metretësirë standarde të amonium-fero-sulfatit duke përdorur si indikator intern ortofenantrolin-fero-kompleksin.Reaksionin kimik në të cilën bazohet oksidimi i matrialeve me dikromat mund të shpjegohet më rastin e reaksionittë dikroamtit me ftalat kaliumi acidik (KC8H5O4).41H

2SO4+ 10 K 2Cr 2O7+2KC8H5O4=10Cr(SO4)3+11K 2SO4+ 16 CO2+46 H2OMeqënse 10 mol K 2Cr 2O7kanë aftësi oksiduese sikur 15 mol O2,reaksioni ekuivalent është :2KC8H5O4+15O2+H2SO

4=16CO2+ 6 H2O+K 2SO4.Dy mole të ftalatit të kaliumit acidik harxhojnë 15 mole oksigjen.Vlera teorike e SHKO për KC8H5O4është 1,175 gO2/g KC8H5O4.-Aparatura për refluktim,përbehet nga një erlejmajer me vëllim 500 cm³,ose balon me fund të rrumbullakët,mevëllim prej 300 cm³ qe lidhet për kondenzatori.-Nxemesja,Aparati për përzierje dhe homogjenizim të mostrës.-Tretësira standarde e fero-amonium-sulfatit (FeSO 4 (NH 4   ) 2 SO 4 

x 6H 2 O),0,25 mol/dm ³.Tretën 98 g FeSO4(NH4)2SO4x 6 H2O në ujë,shtohen 20 cm³ H2SO4të përqendruar (me dendësi 1,84)ftohet dhehollohet deri në një litër.Kjo tretësirë duhet të standardizohet para çdo pordorimi në këtë mënyrë:5

  Mirrën 25 cm³ tretësirë 0,0417mol/dm³ K 2Cr 2O7dhe hollohen me ujë deri në 250 cm³.Shtohen 20 cm³ H2SO4dhelehet tretësira të ftohet.Pastaj shtohen 8-10 pika tretësirë fenantrolin-fero-sulaft si indikatorë dhe bëhet titrimi itepricës të dikromatit me tretësirë 0,25 mol/dm³ të fero-amonium-sulfatin deri te ndryshimi i ngjyrës së kaltër në tëgjelbërt,në ngjyrë të kuqe.Molariteti llogaritet kështu:M = 6xAxBCKu: M-molariteti i fero-amonium-sulfatA-vëllimi i tretësirës të dikroamtit të kaliumit,në cm³B-Molariteti i tretësirës të dikromatit të kaliumit,C-Vëllimi i tretësirës të fero-amonium-sulfatit,cm³. -Përgatitja e tretësirs standarde të fero-amonium-sulfat (0,025 mol/dm³).Bëhet si vijon:Hollohet 100 cm³ tretësir 0,25 mol/dm³ e fero-amonium-sulfat të standardizuar deri në 1000 cm³.-Sulfati i merkurit,HgSO4,i imtësuar.-Indikatori:Tretësira e fenantrolin-fero-sulfatit,përgatitet duke tretur 1,48 g të 1,10-fenantrolin-monohidrat së bashku me 0,70 g FeSO

4x 7H2O në 100 cm³ ujë.-Tretësira standarde e ftalatit të kaliumit acidik (1cm³=1mg SHKO);Përgatiten duke tretur 0,851 g KC8H5O4nëujë dhe pastaj hollohen deri në një litrë.-Tretësira standarde e dikromatit të kaliumit(0,04167 mol/dm³), përgatitet duke tretur në ujë 12,2575 g K 2Cr 2O7të pastër i cili më parë për dy orë është tharë në 100 ºC dhe pastaj hollohet me ujë të destiluar në enë normale derinë një litër.-Tretësira standarde e dikromatit të kaliumit(0,004167mol/dm³),  përgatitet me hollim duke marr 100cm³tëretsirë 0,004167mol/dm³ të dikramatit të kaliumit dhe pastaj hollohet me ujë të destiluar deri në një litër.-Sulfati i argjenditAg2SO4pluhur Acidi sulfurik,H2SO4i përqndruar 98% (densiteti 1,84)-Tretësira e sulfatit te argjendit me acid sulfurik, përgatitet me tretjen e 15 g të Ag2SO

4pluhur në 300 cm³ acidsulfurik të përqendruar(98%,me dendësi 1,84)dhe hollohet deri në një litër me të njejtin acid.-Ecuria e puns; Nëse ka nevoj së pari bëhet homogjenizimi i mostërs në përzierje (për ujrat shumë të ndotur kukemi precipitat).Pastaj merren 50 cm³ ujë i vendosim në balon për refluktim.vehët ena në përzierje ujë me akull dhenë balon shtohen 1 g HgSO4,5 cm³ acid sulfuric të përqndruar dhe disa sfera qelqi e pastaj përzihen deri sa të bëhettretja e plotë e përzierjes.Në balon shtohet ngadal dhe duke e përzier 25 cm³tretësir 0,04167 Me dikromatit tëkaliumit.Balonin e vendosim në kondenzator dhe e lëm të refluktoj për dy orë.Paralelisht me mostërn përgatitet edhe prova e verbët(kontrolluese).Në balon merren 50 cm³ ujë e vendosim në balon për refluktim.Baloni vendoset në enë me përzierje ujë dhe akull dhe në balon shtohen 1 g HgSO4,5 cm³ acidsulfuric të përqendruar dhe disa sfera të qelqit e pastaj përzihen deri sa të bëhet tretja e plotë e przierjes.Në balonshtohet ngadal dhe duke përzier 25 cm³ tretësirë 0,04167 mol/dm³ për dy orë.Pas dy orve balonat lihen të ftohendhe në kondenzator shpërlahen me nga 25 cm³ ujë i cili bie në balon.Tretësira bartet në erlejmajer prej 500 cm³ dhe baloni shpërlahet tri deri katër herë me ujë të destiluar.Tretësira hollohet deri 300 cm³ dhe lehet të ftohet nëtempearturë të dhoms.Pastaj në tretësirat në erlenmajera shtohen nga 8-10 pika tretësirë të indikatorit fenantrolin-ferosulfat dhe tretësira e merr ngjyrën nga ngjyra e kaltërt në të gjelbërt,në ngjyrë të kuqe.Llogaritja SHKO në mostër(mg/dm³)bëhet si vijon:SHKO mg/dm3=(a-b)x M x 8000vku:a-vëllimi i tretësiërs të fero-amonium-sulfatit që harxhohet për titullimin e provës të verbët,në cm³, b-vëllimi i tretësiërs të fero-amonium-sulfatit që harxhohet për titullimin e mostrs,cm³b.M-molariteti i tretësiërs të fero-amonium-sulfatit dhe,v- vëllimi i mostërs që është marr për provë,cm³.6

  - SHPENZIMI BIOKIMIK I OKSIGJENIT (SHBO5)-Me harxhim biokimik të oksigjenit nënkuptohet sasia e oksigjenit në milligram e cila nevojitet mikroorganizmave për të bërë oksidimin e substancave organike në një litër ujë të ndotur në kushte aerobe.Harxhimi i O2në ujë tregon sasin e oksigjenit që është harxhuar për oksidimin të substancave organike që ndodhennë ujë të ndotur.Për të penguar nitrifikimin shtohet etilen tiokarbamid ose alil-tiokarbamidi.-Metodat e përcaktimit,aparatura dhe reagjentët-Termostati rregullohet në 200 ºC me saktësi prej 10 ºC.Ena për përcaktimin e oksigjenit me vëllim 150-300 cm³,me mbyllse ,të qelqi i cili mbyllet mirë.Rekomandohet tëshfrytëzohet ena speciale,enët e Winklerit.Paisjet laboratorike të zakonshme.Uji i destiluar që nuk duhet të përmbaj substance që ndikojn në përcaktimin e SHBO,si për shembull,bakër më pak se 0,01 mg/dm³,zink më pak se 1mg/dm³,klor,kloramin dhe substancë organike.-Puferi fosfat ,pH=7,20(tretësira për përgatitjen e ujit për hollim).

Tretën 8,5 g KH2PO4, 21,75 g K 2HPO4, 33,4 g Na2HPO4x 7H2O dhe 1,7 g NH4Cl në ujë të destiluar dhe hollohetderi në një litër.-Tretësira e sulfatit të magnezit. (tretësira për përgatitjen e ujit për hollim), Tretën 22,5 g MgSO4x 7H2O dhe hollohen me ujë deri në një litër.-Tretësira e klorurit të kalciumit(tretësira për përgatitjen e ujit për hollim).Tretën 27,5 g klorur kalciumi pa ujë(anhidër),ose 36,5 g CaCl2x 2H2O në ujë të destiluar dhe hollohet deri në njëlitër.-Tretësira e klorurit të hekurit (III),tretësira për përgatitjen e ujit për hollim).Tretën 0,25 g FeCl3x 6H2O në ujë të destiluar dhe hollohet deri në një litër.-Uji Për hollim;në një litër ujë të destiluar të ngopur me oksigjen nga ajri në 200 ºC shtohen nga një cm³.Pufer fosfatTretësir e sulfatit të magnezit,Tretësir e klorurit të hekurit (III) dheTretësir 0,05% e etilen-tiokarbamidit.Etilen tiokarbamidi,tretësir 0,05%(500 mg/dm³).-Tretësira e Sulfatit të manganit (II);Tretën 480 g MnSO4x 4H2

O në ujë të destiluar dhe hollohen deri në një litër.Në vend të sulfatit të manganit mundtë mrrën 400 g klorur mangani me katër molekula ujë.-Tretësira alkanline e Jodurit të kaliumit: Në një gotë me pak ujë të destiluar treten 500 g NaOH,150 g KJ dhe 10 g azid natriumi (NaN3),pastaj përzihen mir dhe hollohet në një litër me ujë të destiluar.-KUJDES:Për shkak të reaksionit ekzoterm gjatë tretjes së NaOH në ujë rekomandohet që rreth 700 cm³ ujë tëdestiluar të tretën NaOH dhe KJ së bashku,ndërsa azidi i natriumit të tretet ndamas në rreth 50 cm³ ujë.Pastaj pastretjes së gjithë reagjentëve,përzihen këto dy tretësira dhe hollohen me ujë të destiluar deri në 1 litër.Në vend tëazidit të natriumit mund të përdoret edhe acidi sulfanik ose karbamidi (urea).-Përgatitja e tretësirs së amidonit 0,5%: Në havan porcelain përzihen 5 g amidon me rreth 50 cm³ ujë tëdestiluar.Pastaj duke përzier këtë e bartim në rreth 950 cm³ ujë destiluar të vluar (ende i nxehët).Pasi tretësira tëftofët,mund të konzervohet me shtim të një sasie të vogl të alkollit amilik,kloroform ose acidit salicilik.-Hollimi i ujit në të cilin duhet të përcaktohet SHBO (Uji për analizë):Mostëra hollohet para se të bëhet përcaktimi i SHBO me ujë të destiluar i cili përgatitet më parë për këtëqëllim,duke e ngopur ujin e destiluar me oksigjenin e ajrit.Prandaj,uji i destiluar i freskt duhet të ajroset për një kohë të gjatë dha pastaj me kujdes duhet të ruhet ky ujë ngandotja eventuale.Entë për përgatitjen e këtij uji nuk duhen të përdoren për qellime tjera.Duke pasur parasyshkushtet se kushtet e kryrjes së analizës,rekomandohen që uji i destiluar për hollim të ketë temperaturë 20 ºC.Para7

  hollimit të mostërave në mnyrë orientuese,bëjm llogaritjen se sa herë duhet mostra në këtë mnyrë:Vlera e SHKO ecila shprehet në mg O2/dm³ e pjestojmë me 4 ose me 5 (vlera e fituar pas pjestimit është mirë ti përgjigjet gjysma esasisë së oksigjenit në ujin e pastrë për hollim).rezultati i fituar na tregon se sa herë duhet holluar mostra për analizë.Gjatë analizimit të mostërave me SHBO të panjohur rekomandohet të përegatiten në këtë mnyrë. Në enë normale me vëllim 100,500 dhe 1000 cm³ me anë të sifonit ( që në enë të mos të deportojn fluskat e ajrit.) bartet uji për hollim të mostërave deri në gjysmn e vllimit të enës,shtohet me pipet vllimi i saktësisht i njohur i ujit(mostërs) për analizë (p.sh. 10 cm³)dhe hollohet me ujë për hollim deri në shenjë të caktuar.Ena mbyllet me mbyllsedhe përzihet me kujdes disa herë.Gjatë hollimit të mostërave me ujë të ndotur,duke i shtuar ujin e destiluar të përgatitur për hollim duhet pas kujdes,që uji për hollim dhe përzierja e mostërs pas hollimit të ketë

vlern pH=7-8,3dhe temperaturn 18-20 ºC.Përcaktimi bëhet ashtuqë uji i ndotur e i holluar sipas procedurs të përshkruar më lartë me anë të sifonit bartet nëkatër enë të Winklerit për përcaktimin e oksigjenit me vëllim 150-350 cm³.Entë duhen të mbushen deri në fund mekujdes,mbyllen me mbyllse që të mos të mbetet në asnjë flusk ajri. Në të njejtën mnyrë bëhet mbushja edhe e katërt enve tjera me ujë për hollim(prova kontrolluese).Pra gjithsej duhettë kemi tetë enë.Në dy enët në të cilat ndodhen uji për analizë dhe në të dy enë në të cilat ndodhet uji për hollim bëhet menjherë përcaktimi i oksigjenit të treturë .Dy entë e mbetura me ujë për analizën e SHBO dhe dy enët e mbetura me ujë për hollim vendosen termostat nëtemperaturë 18-20 ºC për një kohë të caktuar (kohë standare është pesë ditë SHBO5).Pas kalimit të kohës të caktuar të inkubacionit merren enët nga termostati dhe caktohet sasia e oksigjenit të tretur sipas metodës që është përshkruar te oksigjeni i tretur.Llogaritja:SHBO 5 e ujit të ndotur llogaritet sipas kësaj formuleSHBO5 =( a 1  –   b 1   )-( a 2 -  b 2   ) x 1000 mg/dm³ O2va1-Përqendrimi i oksigjenit në ujë të përgtitur para futjes në termostat (dita 0),mg.dm³

a2-Përqendrimi i oksigjenit në ujë për hollim para futjes në termostat (dita 0),mg/dm³ b1-Përqendrimi i O2në mostër pas kohës së inkubimit,mg/dm³ b2-Përqendrimi i O2në ujë për hollim pas kohës të inkubimit,mg/dm³V-vëllimi i ujit të ndotur që ndodhet në një litrë të mostërs pas hollimit përfundimtar,cm³.-PË  RCAKTIMI I ALKALITETIT--Alkaliteti i ujit për përcaktime sasiore paraqetë aftësin e ujit që të reagoj me acidet e forta deri në një vlerë tëcaktuar të pH-së.Vlera e alkalitetit të ujit kanë rëndsi të prdorimit dhe trajtim si i ujrave natyror ashtu edhe atyre tëndotura.Meqënse alkaliteti i ujërave sipërfaqsor në rend të parë varet nga prania në ujë e karbonateve,bikarbonatevedhe sasi së hidroksideve,është aprovuar si indicator që tregon pranin e këtyre përbrsve.Alkalitetin mund të shkatojnedhe prania e borateve,fosfateve,silikateve dhe bazave të tjera.-Metodat e përcaktimit dhe të reagjentët.Alkaliteti caktohet me titrim të ujit në tretsirë standarde të aciditklorhidrik ose sulfuric të holluar duke përdor indikatorët fenolftalein (pH=8,2-10) dhe metiloranxh (pH=3,0-4,4).Nëse kemi të bëjm me mostra të ngjyrosura të ujit ,ose që kanë trubullirë,më mir është të prdoret metodat metitrim potenciometrik.Alkaliteti ndaj fenolftaleins rrjedh nga prania e hidroksideve,karbonateve ose hidroksidevedhe karbonateve.Alkaliteti ndaj metiloranxhit mund të shkaktohet për shkak të pranisë në ujë tëhidroksideve,karbonateve dhe bikarbonateve,përzierjes së hidroksideve dhe karbonateve ose përzierja ekarbonateve dhe bikarbonateve.Prania në të njejtn kohë e hidroksideve dhe bikarbonateve në mostër(ujë)është e pamundur,sepse ata reagojn në mes veti sipas ekuacionit:HCO3Tֿ+H +↔CO3²ֿ+H2OEkuacionet e paraqitura më poshtë tregojnë reaksion të të cilit duhet të përdoret acidi për titrim në prani tëindikatorit përkatës.Hidroksidi OHֿ+ H +↔H2OKarbonati CO3²ֿ+ H+↔HCO

3Tֿ8

  Bikarbonati HCO3ֿ+ H+↔H2CO3Reagjentet:HCl 0,1 mol/dm3 ose H2SO4 ,0.05 mol/dm³Fenolftalien,tëretsirë 0.5%Metiloraxh,tëretsirë , 0,5 % Përcaktimi i alkalitetit me fenolftalein.Mirren 100 cm³b ujë për analizë bartet në erlejmajer prej 500 cm³ dhe ishtohen 2-3 pika fenolftalein.Nëse uji merr ngjyrë roze ose të kuqe,atëherë tregon se në ujë ka hidrokside osecarbonate.Në atë rastë mostëra titrohet me tretësirë standarde 0,1 mol/dm³ HCl ose 0,05 mol/dm³ H2SO4deri tehumbja e ngjyrës (mostëra ç’ngjyroset).Vëllimi i shpenzuar i tretësirs standarde të acidit (cm³) shënohet me“p”.Alkaliteti ndaj fenolftaliens –p-alkaliteti (pA) shpërehet në vëllimin e harxhuar (cm³) të tretësirs standarde0.1mol/dm³ HCl ose 0,05 mol/dm³ H2SO4q do të shpenzohej për neutralizimin e sasisë 1 dm³ të ujit:pA=10 x pPërcaktimi i alkalitetit me metiloraxh:Vëllimi 100 cm3 i mostërs së ujit me pipet barten në erlejmajer me vëllim 500 cm³dhe i shtohen 2-3 pikametiloranxh.Nëse mostra ngjyroset me ngjyrë të verdhë,në mostër janë prezente hidroksidet,karbonatet dhe bikarbonatet.Në këtë rast titrimi bëhet me tretësirë standarde 0.1mol/dm³ HCl ose 0,05 mol/dm³ H2SO4deri tendryshimi i ngjyrës në ngjyrë të portokallt.Vëllimi ndaj metiloranxhit (mA). Shprehet me vëllimin e shpenzuar (cm³) të tretësirs 0,1 mol/dm³ HCl ose 0.05 mol/dm³ H2SO4

për neutralizimin e 1 dm³ujë.mA=10 x m Në rastë se p=0 dhe m=0 uji ka fare alkalitet.-PË  RCAKTIMI I ACIDITETIT-Aciditeti te ujërat natyror vjen për shkak të prezencës së acidit karbonik,ndërsa ndonjherë edhe për shkak të prezencës së acideve humike në ujërat natyror.Aciditeti në ujërat e ndotur vjen si rezultat i sharkimit të acideveminerale në ato ujëra ose për shak të hidrolizs së kripërave.Shumica e ujërave natyrore konsiderohen alkaline,por mund të përmbaj edhe acidin e lirë karbonik,H2CO3.Prandaj,shumë ujëra natyror mund të posedoj edhe aciditetedhe alkalitet,me këtë rast aciditetit mund të vjen vetëm për shkak të pranisë së acidit karbonik.acidi karbonik  përcaktohet me titrim me tretësirë të hidroksidit të natriumit në prani të fenolftalins si indicator,sipas reaksionit:H2CO3+ NaOH ↔NaHCO3+ H2OMe shtimin e piks së parë në tepricë të tretësirsë për titrim,uji ngjyroset me ngjyrë të kuqe.Aciditeti caktohet edheme përdorimin e metiloranxhit si indicator dhe në atë rastë përcaktojm sasin e acideve minerale.Në rastë kur ujitregon se a ka aciditet ndaj metiloraxhit të përdorur si indicator,aciditeti i prcaktuar ndaj fenolftaleinës na jepaciditetin e përgjithëshm (total).Përcaktimi i aciditetit ka rendësi për shkak të vetive agresive të ujërave acidike.-Metodat e përcaktimit dhe reagjentët: NaOH 0,1 MFenolftalein,tretësirë 0,5%Metiloranxh,tretësirë 0,5%-Përcaktimi i aciditetit me fenolftalein:Mirren 100 cm³ ujë për analizë bartet në erlejmajer prej 500 cm³ dhe i shtohen 2-3 pika fenolftalein.Moastra titrohetme tretësirë standarde 0,1 mol/dm³ NaOH deri te paraqitja e ngjyrs roze.Rezultati shprehet në cm3 të tretësirës 0,1mol/dm³ NaOH në 1 dm³ ujë.-Përcaktimi i aciditetit me metiloranxh:Mirren 100 cm3 ujë për analizë,bartet në erlejmajer prej 500 cm³dhe i shtohen 2-3 pika metiloranxh.Mostra titrohetme tretësirë standarde 0,1 mol/dm³ NaOH deri te paraqitja e ngjyrs së verdhë.Nëse uji i cili hulumtohet ka ngjyrë ecila pengon titrimin,atëherë para titrimit uji filtrohet nëprë një shtresë me karbon aktivqë ti largohet ngjyra.Rezultati shprehet në cm³ të tretësirës 0,1 mol/dm³ NaOH në një litër ujë.Aciditeti shpesh shprehet në mg CaCO3dm³.Në atë rastë llogaritja bëhet sipas ekuacionit:mg/CaCO3/dm³ =1/2 x VNaOH x C NaOH x 100x 10009

  cm³ mostërs100=Mm e CaCO3-FORTËSIA E UJIT-- Uji i cili përmban sasi më të madhe të kriprave të tretura të metaleve alkalino-toksore quhet uji i fortë,për dallim prej ujit të butë te i cili sasia e kriprave është e vogël.Fortësia e ujit shprehet në mg CaCO3 n ë1 litër ujë,ose meshkall:gjermane,franceze,angleze etj.-Përcaktimi i fortësis karbonate( kalimatare) të ujit:Fortësia karbonate (kalimatare )e ujit përcaktohet njejtë si alkaliteti ndaj metiloranxhit.vllimi 100 cm³ i mostërs sëujit me pipet bartet në erlejmajer me vëllim 500 cm³ dhe i shtohet 2-3 pika metiloranxh.Titrimi bëhet me tretësirëstandarde 0,1 mol/dm³ HCl deri te ndryshimi i ngjyrës në ngjyrë të portokallit.Rezultati i analizsë llogaritet nëshkall gjermane dH të fortësis së ujit sipas ekuacionit:FK=2,8 x VHClx C bFK-fortësia kalimatare carbonateV HCl-vëllimi i shpenzuar i HCl 0,1 mol/dm³ (cm³ )C HCl-përqendrimi i 0.1mol/dm3 Nëse uji përbanë bikarbonate të natriumit ose të kaliumit në sasira të mëdha,më këtë përcaktim do të fitohet fortësiamë e madhe karbonate (kalimtare)se sa fortësia e përgjithëshme (totale) ajo vlerë njëkohsishtë paraqet edhe fortësinkarbonate.-Përcaktimi i fortësis së përgjithshme (totale):Metoda sot më e mirë dhe më e preferuar për përcaktimin e fortësis së përgjithëshme (totale)të ujit është titrimi meEDTA.Kjo substancë që shërben për përcaktimin e fortësis së përgjithëshme(totale)të ujit është e njohur dhe në tregme disa emrtime si:kripa dinatrium-etilen-diamin-tetraacidi acetik,EDTA,kompleksioni III etj.dhe ka formuln;Na2H2C10H12

O8 N2x 2H2O ose shkurt Na2H2Y x 2H2OKjo kripë me jone kalcium dhe magnez në tretësirë,në mes bazik formon,komplekse helate stabile: Na2H2Y + Ca²+ =Na2CaY + H+ Na2H2Y + Mg²+=Na2MgY + 2H+ Nëse në tretësir ujore që përbanë jone të kalciumit dhe të magnezit i shtohet një sasi e vogl e indikatorit eriokrom tëzi T,në vlerë pH rreth 10,tretësira do të merr ngjyr të kuqe,për shkak të formimit të kompleksit të metalit i cili ështëi ngjyrosur.Pas shtimit të vëllimit të duhur të tretësirs EDTA,jonet e kalciumit dhe të magnezit do të lidhën nëkompleksin e ri,dhe ngjyra do të ndryshon nga e kuqja në blu(e kaltërt).Atëherë konkludojm se është arrit pika ekuivalente.Titrimi duhet të kryhet në afatë prej 5 minutave që ti shmangemi precipitimit të CaCO3.-Metodat e përcaktimit dhe reagjentët:-Kompleksioni i zi (përzihet 1:100 me NaCl të ngurtë)-Tretësir puferike (54 g NH4Cl treten në 200 cm³ ujë dhe shtohen në 350 cm³ tretsir NH4OH 25% dhe plotsohetme ujë të destiluar deri në 1 dm³).-NH4OH 25 %.Mënyra e prcaktimit bëhet ashtu që mirren 100 cm³ ujë për anlizë në erlejmajer.Nëse si indicator përdoret eriokromii zi,atëherë më parë i shtohet 5 cm³ tretësirë puferike që pH të jetë e barabartë me 10 dhe pastaj në majë të lugës ishtohet indikator.Nëse uji është i butë tretësira merr ngjyrë të kaltërtë intensive,në ç’rast uji ka fortësi të barabartm 0.Por,nëse uji është i fortë,atëherë pas shtuarjes të indikatorit tretësira

merr ngjyrë të kuqe ose vjollce.Në këtërastë tretësirs pika pika i shtohet EDTA (kompleksion )0,1 ose 0,01 mol/dm³ deri sa tretësira të merr ngjyrën ekaltërt intensive.Titrimi kryhet në disa mënyra : Na2H2Y +Ca²+=Na2CaY + 2H+ Nga reaksioni shihet se 1 mol EDTA reagon me 1 mol CaO(56 g CaO),kështu që llogaritja bëhet në banzë tëformuls.mgCaO/dm3 =V EDTA x C EDTA x 56 x 100010

  cm³ mostrsku; 56=MmCaO;C EDTA=0,1 ose 0,01 mol/dm³ varsishtë cilin e kemi përdor për titrim.Rezultatin të cilin e kemi llogaritur si mg CaO pastaj e shndrrojm në shkall gjermane duke pjestuar me 10.Llogaritja bëhet në bazë të sasisë së shpenzuar të EDTA për titrim nëse EDTA ka qenë 0,1 mol/dm³ edhe në këtëmënyrë;Fp(Fortsia e përgjithshme)=V cm3 të EDTA x 5,6 Në këtë rast llogaritja e rezultateve bëhet në mënyrë të drejtëprdrejtë në shkall gjermane (dH).-PËRCAKTIMI I KALCIUMIT-Kalciumi mund të përcaktohet ose me titrim me tretësirë standarde të EDTA në prani të mureksidit,aciditkalkokarbonik si indicator ose me titrim me tretësir standarde të permanganatit të kaliumit,nëse më parë kalciumie precepitojm në form të oksalatit të kalciumit.-Metodat e përcaktimit kompleksiometrik dhe reagjentët:-EDTA 0,01 mol/dm³-Mureksid (purpurat amonit) i przier me NaCl të ngurtë në raport 1:100-Pufer:80 g NaOH tretën 800 cm³ ujë të destiluar dhe pas tretjes së NaOH hollohet me ujë deri në 1 dm³.-Titrimin e kalciumit në prani të mureksidit nuk e pengojn prania e magnezit dhe e bariumit,ndërsa stronciumitTitrohet si kalciumi.Hekuri dhe mangani( deri 5 mg )dhe titani maskohen me shtimin e trietanolamins,ndërsaCd,Co,Ni,Pt,Hg dhe Zn maskohen me shtimin e cianurit të natriumit.Përcaktimi bëhet ashtu që merren 100 cm³ ujë në erlenmajer,shtohen 1 cm³ tretësir pufer(në këtë rast NaOH) dhe pak indicator,mureksid.Titrohen deri te ndryshimi nga e kuqja në ngjyrë vjollce.Titrimi duhet të kryhet për një kohe prej 5 minutave nga koha e shtimit të NaOH.Llogaritja e rezultateve :Meqënse sasia e Ca shprehet si CaO përdorim formuln e njejtë si të përcaktimit të fortësisë së përgjithshme tëujit.Pramg CaO/dm3=V EDTA x C EDTA x 56 x 1000cm³ mostërs56= M CaO; C EDTA 0,01 mol/dm³-PË  RCAKTIMI I MAGNEZIT-

Magnezi përcaktohet zakonisht me llogaritje,nëse nga fortësia e përgjithshme që është shprehur në shkallëgjermane zbritet sasia e kalciumit e shprehur në shkallë gjermane dhe diferenca shumzohet me 10MgO/CaO=7,19.P.sh. Nëse fortësia e përgjithshme kaë qenë 13,6 dH,ndërsa sasia e CaO 96 mg/dm³,sasia emagnezit e shprehur si MgO do të jetë.mg MgO/dm³=(13,6-96/10)x 7,19=4,0 x 7,19=28,76 -PËRCAKTIMI I KLORUREVE--Kloruret janë anione ineorganike që më së shpeshti gjenden në ujërat natyror dhe ato të ndotura dhe që kryesishtvijn nga mineralet natyrore,uji i deti dhe ndotjes industriale.Në ujërat e pishm,shija e njelmt që rrjedh nga prezencae klorureve,mund të ndryshoj dhe varet nga përbërja e përgjithshme kimike e ujit.Ujër atë që përmabjnë 250mg/dm³ kloruret mund të tregon shije të njelmt të ndieshme,nëse kloruret janë të pranishme në formë të klorurit tënatriumit,kurse përqendrimi i klorureve mbi 1000 mg/dm³ nuk do të thotë të shkaktoj shije të njelmët tipike,por mund të ketë edhe shije tjetër nëse kripa është në formë të klorurit të magnezit dhe klorurit të kalciumit.-Metodat e përcaktimit me nitrat të argjendit dhe reagjentët: Në mes neutral ose në mes acidic të dobët,kloruret titrohen me tretësirë të nitratit të argjendit në prani të kromatit tëkaliumit si indicator.Kloruri i argjendit,AgCl në mënyrë kuantitative precipiton para formimit të kromatit tëargjendit me ngjyrë të kuqe(ngjyra e kuqe tregon fundin e titrimit).-Kromati i kaliumit:Përgatitet duke tretur 50 g kromat të kaliumit,K 2CrO4në ujë të destiluar dhe duke holluar pome të njejtin ujë deri në një litrë.-Tretësira standarde e nitratit të argjendit 0,0141 mol/dm³:11

  Përgatitet duke tretur 2,395 g nitrat argjendi,AgNO3në ujë të destiluar dhe hollohet deri në një litër.Ruhet në enëtë errët.Mënyra e përcaktimit bëhet ashtu që merret 100 cm³ mostër,ku vlera e pH duhet të jetë 7-10.Uji me këtë vlerë të pH-së i shtohet 1 cm3 tretësir të kromatit të kaliumit dhe titullohet me tretësir standarde të nitratit të argjendit derisatë fitohet ngjyrë e kuqe në të murme.nëse vlera e pH-së nuk është në atë regjion shtohet një cm³ H2SO41 mol/dm³dhe NaOH po ashtu 1 mol/dm³ deri sa të largohet ngjyra vjollce e fenolftaleinit dhe vijon procedura elartëshnuar.Njëkohsisht bëhet titrimi edhe me provn e verbt duke i marrur 100 cm³ ujë të destiluar.Zakonishtharxhohen 0,2-0,3 cm³ nitrat të argjendit për titullim.mg/dm3 Cl=35,452x Mx(a-b)x 100vku:M-molariteti i tretësirs të nitratit të

argjendit,a-cm³ të harxhuar të nitratit të argjendit për titullimin e mostërs. b-cm³ e harxhuart nitratit të argjendit për titullimin e provës të verbët,V-vëllimi i mostrës,cm³.-PË  RCAKTIMI I SULFATEVE--Sulfatet gjersisht janë të përhapura në natyrë dhe mund të jetë të pranishmen ujërat natyrore në përqndrime tëndryshme.Shumica e sulfateve janë të tretshm në ujë kurse prezenca e tyre shkaktohet me oksidimin e xeheve tëgjipsit,siç janë:CaSO4x 2H2O dhe CaSO4,oksidimin e piritit,FeS2dhe nga ujrat e ndotura industriale.Ndotja eatmosfers n zonat industriale,mund të kontriboj në mas të konsideruar në rritjen e prqendrimit të sulfateve në ujratsiprfaqesore.Posaqrisht afr termoelektarnave ky prqendrim sht m i lart sepse pas djegjes s thngjilit lirohet SO2i cilinë atmosfer reagon me O2dhe ujin duke formuar acidin sulfurik (H2SO4) i cili pastaj në form të reshuraveatmosferike (shirat acidike) kthehen në ujëra.-Përcaktimi me metodn kompleksiometrike dhe reagjentët:-Sipas kësaj metode joni sulfat precipiton me tretësir të klorurit të bariumit.Precipitati i formuar i sulfatit të bariumitvehet në filtrim,shprlahet,tretet në tretësirn alkaline të EDTA dhe teprica e EDTA prcaktohet me titullim të klorurittë magnezit.-Tretësira puferike;Prgatitet duke tretur 20 g klorur amoni në ujë të destiluar,i shtohet 10 cm³ amoniak të prqëndruar e pastaj tretsira hollohet deri në një litër.-Tretësira e klorurit të bariumit përafërsisht 0,025 mol/dm³:Prgatitet duke tretur6,108 g BaCl x 2H2O të ujë tëdestiluar dhe hollohet deri në një litër.-Acidi klorhidrik 37% me densitet,1.19 g/cm³-Tretsira e amoniakut 9 mol/dm3:Prgatitet nëse merre 67,5 cm³ tretësir 25% të amoniakut dhe hollohet me ujë tëdestiluar deri në 100 cm³.-Eriokromi i zi T;Przihen0,2 g indicator eriokrom të zi T me 50 g klorur të natriumit të ngurtë dhe homogjenizohetmir në një havan të porcelanit.

-Tretësira standarde e EDTA:Prgatitet 0.025 mol/dm³ në atë mënyrë që në ujë të destiluar treten 9.3060 g EDTAx 2H2O(dihidrat),ose 8.4053g EDTA pa ujë dhe hollohet deri në një litër.-Tretësira standarde e klorurit të magnezit 0.025mol/dmb:Përgatitet nëse treten 0.6076 g të magnezit metalik ose 1.0076 g të oksidit të magnezit në vëllim minimal të acidit klorhidrik dhe e tërë kjo hollohet me ujë të destiluar deri në një litër.Hidroksidi i natriumit,tretësirëMetiloranxhit,tretësirë-Metodat e përcaktimit:Mënyra e përcaktimit bëhet ashtuqë merren 100 cm³ mostër në erlejmajer,shtohen disa pika indikatorë metiloranxh dhe bëhet neutralizimi me hidroksid natriumi.Pastaj shtohet acidi klorhidrik deri nëmes acidic dhe i shtohet tri pika acid klorhidrik të përqëndruar.shtohen 25 cm³tretësirë të klorurit të bariumit,nxehetleht të vlojë ngadalë 10 minuta dhe pastaj vendosentë qendrojë në banjo të ujit për një orë.Filtrohet me dekantim në12

  letër fuiltruese kuantitative (me shiritë të kaltërt) e cila më parë është lagur më ujë.Gjatë filtrimit,duhet pasur kujdes që sa më pak precipitate bie në letër filtruese.Precipitati i mbetur në në erlejmajer shpërlahet 5-6 herë me ujëtë nxehtë në temperaturë 40-50 ºC.letrën filtruese në të cilën ndodhet një pjesë e sulfatit të bariumit e bartim në enëtë cilën e kemi bërë precipitimin(ku është pjesa tjetër e precipitatit).i shtojmë 5 cm³ tretësirë të amoniakut dhe përafërsishtë rreth 30 cm³ tretësirë të 0,05 M EDTA,e nxejmë deri sat ë vlojë dhe e lënë të vlojë edhe 10 minuta.Nëkëtë rast e tërë sasia e precipitimit duhet të tretet.Nëse nuk tretet e përseritim ecurin.E lëmë tretësirën të ftohet,ishtojmë 50 cm³ ujë të destiluar,5 cm³ pufer amoniakal,me majë të lugës një sasi të vogël të indikatorit eriokromi izi T me ç’rast tretësira ngjyroset me ngjyrë të kaltërt.Titullojmë sasinë e tepërt të EDTA me tretësirë standarde tëMgCl2deri te ndryshimi i ngjyrës nga e kaltërt në ngjyrë vjollce.Llogaritja:Sasinë e joneve në mg/dm³ e llogarisim sipas formulës:mgSO42- =(a-b)x1.402 x 1000vku:A-Vëllimi i tretësirës 0.025 mol/dm³ e EDTA që është shtuar për tretje të sulfatit të bariumit,cm³B-Vëllimi i tretësirës 0,025 mol/dm³ të klorurit të magnezit që është harxhuar për titullimin e teprices të EDTA,cm³V-Vëllimi i mostrës,cm³.