Nowe czasy, nowe życie?

Prace nagrodzone w konkursie literackim

Nowe czasy, nowe życie?

Prace nagrodzone w konkursie literackim

Dni Seniora Ochota 2011

Warszawa 2011

Nowe czasy, nowe życie?

Sfinansowano ze środkówRady i Zarządu Dzielnicy Ochota m. st. Warszawy

Organizator konkursu:Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Ochota m. st. Warszawy

Jury konkursu:Dorota Górniak (przewodnicząca komisji), Agnieszka Dubielecka, Monika Kordas-Dziułka, Maciej Lisak, Katarzyna Urbanowicz

Wydawca:Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Ochota m. st. Warszawy

Korekta:Iwona Ludkiewicz

Logo dni seniora:Maciej Lisak

Skład tekstu i opracowanie graficzne:Marcin Ludkiewicz

3

Spis treści

Realistka..........................................................................................5Randka.......................................................................................8Nowe przychodzi na działkę..........................................................13 Katarzyna................................................................................21 Eksplozja............................................................................25Nowy wiek.....................................................................................25Tęsknota.............................................................................26 Reklama....................................................................................26Przepis na życie.............................................................................27Drzewo.................................................................................28

4

W ramach obchodów Dni Seniora 2011 na Ochocie Rada i Zarząd Dzielnicy Ochota m. st. Warszawy oraz Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Ochota m. st. Warszawy zorganizowały Konkurs Literac-ki „Nowe czasy, nowe życie ?”

Do udziału w konkursie zaproszono Seniorów mieszkających na Ochocie lub związanych z tą dzielnicą w inny sposób.

Konkurs odbył się w dwóch kategoriach: poezja i proza. Moż-na było do niego zgłaszać prace własne, wcześniej nienagradzane i niepublikowane.

Do konkursu zgłoszono piętnaście prac literackich, z tego trzy odrzucono, ponieważ nie spełniały kryteriów zawartych w regula-minie konkursu. W kategorii POEZJA oceniono cztery prace, w kate-gorii PROZA – osiem prac.

Jury, po przeczytaniu i ocenie wszystkich utworów zgłoszonych do konkursu, przyznało następujące nagrody:

W kategorii proza:I miejsce – Pani Antoninie Marcinkiewicz za utwór RealistkaII miejsce – Pani Alicji Dubrawy-Rafalskiej za utwór RandkaDwa równorzędne III miejsca otrzymaliPan Andrzej Olas za utwór Nowe przychodzi na działkęPani Mirosława Marta Kiczuk za utwór Katarzyna

W kategorii poezja nagrody nie przyznano. Jury postanowiło przyznać jedno wyróżnienie w kategorii poezja za utwory tematycznie związane z konkursem. Otrzymała je Pani Mirosława Marta Kiczuk.

W niniejszej publikacji prezentujemy nagrodzone utwory.

5

I miejsce w kategorii proza

Realistka

Zawsze byłam realistką. Do wszelkiej nowoczesności pod-chodziłam z wielką ostrożnością, a nawet z odrobiną sceptycyzmu.

Z nieufnością przyglądałam się nowej pralce „Candy”, któ-rą wiele lat temu w tajemnicy przede mną zakupił mój małżonek, nie mogąc patrzeć na starą „Franię”.

- Tyle programów i nie będę mogła kontrolować tego, co ona wyprawia z moją bielizną włożoną do środka – plotłam zdenerwo-wana, nie zwracając uwagi na ironiczne uśmiechy rodziny.

Mój nerw trójdzielny rozszalał się i ostrzegawcze mrówki zaczęły biegać po całym ciele.

Przed zakupem kuchenki mikrofalowej obroniłam się, argu-mentując stanowczo jej szkodliwe działanie nie tylko na podgrze-waną żywność ale i na całe mieszkanie.

Inne przykłady nowoczesności też nie były zachęcające.No bo weźmy na przykład takie komputery. Wychowały nam

tylko pokolenie okularników, z krzywymi kręgosłupami, zasypiające na lekcjach i agresywne na ulicy.

Takie kino domowe. Ekran na pół ściany, mieszkanie 40 m2 i sąsiedzi na wysokości trzech pięter z zatyczkami w uszach.

A taka kamera wideo. Elegancka i owszem. Dobrze prezentuje się na klatce piersiowej i świadczy o zamożności. Ale nawet najbar-dziej wykwintny obiad nie skusi przyjaciół do wspólnego oglądania filmów z chrzcin, pierwszej komunii czy też wesela. Więc po co ona? Próżność i tyle.

Mijały lata a mój stosunek do galopującej nowoczesności nie uległ zmianie. Będąc emerytowaną wdową, siadałam w wygodnym fotelu i oglądałam stare albumy z czarno-białymi fotografiami, któ-re przenosiły mnie w cudowne, młodzieńcze lata kolejnych szkół i przygód.

6


Mówią czasem, że gdzie diabeł nie może, tam babę wyśle. No i pewnego dnia stanęła przed moimi drzwiami kobieta. Piękna, z no-gami po szyję i z identyfikatorem w klapie „konsultant internetowy”. Powiało dobrą, pozytywną energią, więc otworzyłam, posadziłam i przez dwie godziny słuchałam o zaletach Internetu, w szczególno-ści dla seniorów, bo to i znajomość odświeży i umysł usprawni.

Otworzyłam się na tę nowoczesność i za ostatnie oszczędno-ści kupiłam laptopa, za pożyczone pieniądze założyłam Internet i opłaciłam abonament.

No i zaczęło się!Przez dwa tygodnie ganiałam myszką po ekranie i klikałam

jednym palcem po klawiaturze, aż udało mi się wreszcie zalogować w modnym ostatnio portalu „Nasza Klasa”. Już na wstępie ujrzałam znajome nazwiska, tylko, że pod pustymi klatkami na fotografie. Ale co tam, ważne, że były to one: Hela, Gienia i Józia, moje trzy kum-pele, super koleżanki, najśliczniejsze dziewczyny na świecie. Szyb-ciutko, klikając jednym palcem, zaprosiłam je na spotkanie w War-szawie, naturalnie w kawiarni hotelu Marriott, na 40-tym piętrze, bo to i elegancko i panoramę sobie obejrzą.

Dwa tygodnie szalałam po sklepach. Wydałam całą emery-turę własną i mojego Staszka konkubenta. Efekt był oszałamiają-cy. Jedwabna suknia, lakierki, rude włosy i super modne okulary ze srebrzysto-czerwoną oprawą od Diora. Warto było. Sama siebie w lustrze poznać nie mogłam. Laska, po prostu laska, młoda, piękna i nowoczesna.

W podskokach biegłam do taksówki. Podśpiewywałam radośnie w windzie i leciutko niczym tancerka wbiegłam do kawiar-ni, w której czekały na mnie one – trzy staruszki. Co prawda, nie wi-działyśmy się ze czterdzieści lat, ale żeby tak się postarzeć, tak posi-wieć, zmarszczyć i wychudnąć – i to wszystkie trzy jednocześnie.

Patrzyłyśmy na siebie, nie mogąc wykrztusić słowa. Może wpa-dły w zazdrość – pomyślałam i postanowiłam przerwać krępującą ciszę.

- Kochane moje, tak się cieszę, że was widzę! – krzyknęłam. I tu wkroczyła Gienia, która była zawsze najbardziej pyskata:

- Tońka, jak ty wyglądasz? Ależ ty się postarzałaś, nie możemy

7


ciebie poznać! W tych rudych włosach i udziwnionych okularach wyglądasz jak papuga co się stroi w cudze piórka. I ta nadwaga. Źle się pewnie odżywiasz i kręgosłup garbić się zaczyna. Nie służy ci pewnie ta Warszawa. Ten Józek z IV „C”, który się do ciebie za-lecał, dopiero by się zdziwił, gdyby cię teraz ujrzał. Spójrz na nas. Od czterdziestu lat widzimy się prawie codziennie i nie zauważyły-śmy, aby któraś aż tak się zmieniła. Nawet dzisiaj w tramwaju po-traktowano nas jak młode, bo nikt nam miejsca nie ustąpił, a i kon-troler nawet o bilet nie spytał. Uśmiechnął się tylko jak za dawnych czasów, co nas bardzo rozbawiło.

Poczułam się jak w kabarecie p. Janki. Złość zaczęła wypełniać mój umysł na te stare baby i na ten szatański wynalazek nowocze-sności, który zakupiłam za namową tej blondyny. Pierwszą myślą było: - wyrzucić ten laptop i zapomnieć o tym poniżającym spo-tkaniu. Nagle doznałam olśnienia. Nie rezygnować! Kontynuować! Wezmę pożyczkę i wyjadę do gabinetu odnowy SPA w Ciechocinku. Odchudzę się, wymasuję, borowiną się obłożę, w solance popły-wam żabką, pod kwarcówkę się położę, będę ćwiczyć wczesnym rankiem, będę na spacery chodzić, uśmiechać się, perfumować, muszę, muszę się odmłodzić.

Po powrocie usiądę sobie przed tym nowoczesnym wyna-lazkiem i, klikając jednym palcem, napiszę zaproszenie dla Józka z IV „C”, na spotkanie w Marriotcie na 40-tym piętrze.

A to się dopiero zdziwi!

Antonina Marcinkiewicz

8

I I miejsce w kategorii proza

Randka

Nie jest dobrze. Trzech ich było w windzie i żaden nawet nie spojrzał w moją stronę. Jakby mnie tam w ogóle nie było. A ja właśnie wracałam prosto od fryzjera, gdzie wydałam całe 80 złotych! Chyba jednak ta koafiura trochę staromodna. Następ-nym razem pójdę do jakiegoś studia urody, gdzie fryzjerki młode to i uczeszą modniej. Nowe czasy, nowy „look”.

A swoją drogą te picusie z windy jednakowi jak kosmici. Lap-topiki, słuchaweczki, komóreczki blisko przyrodzenia, inteligentne skarpetki, a w domu pewnie papier toaletowy z miarką w centyme-trach i calach. Nie ma to jak nasze dawne chłopaki – elana i orta-lion, ale pod ortalionem... serce biło.

To wszystko jednak mały pikuś w porównaniu z moją dzisiejsza randką, pierwszą po latach. Jak ja to przetrwam? Jak ja to przeżyję? Jaki on jest? Emeryt nie emeryt, może się dziad dobrze trzymać. Ja też się trzymam, ale na tę okazję, na wielkie wyjście to nie wystarczy. Muszę się jakoś upiększyć, wyperfumować, powcie-rać w ciało zmysłowe pachnidła. Przecież trzeba go czymś olśnić, oczarować, powalić z nóg!

Fryzura już jest. Mam też kolczyki wabiki. Co dalej? Szuflada! Tylko moja magiczna szuflada może mnie uratować. Pełno tu re-klam, darmowych próbek, saszetek i tabletek, które zbieram od lat. Nareszcie te wszystkie wynalazki na coś się przydadzą. Zbie-ram reklamy, kocham reklamy, bo one kochają mnie. Na całym świecie nie ma nikogo, kto się tak o mnie i o wszystko moje trosz-czy, kto od rana do nocy, a nawet i w nocy dba o mój wygląd i zdro-wie, o moje szczęście i moje halluksy. Uwielbiam reklamy, ufam im i ulegam. To potężny symbol naszego nowego życia, naszych wspa-niałych nowych czasów, jakże różnych od tych, kiedy reklamowano tylko margarynę.

9


A więc dajemy nura do szuflady! Czego tu nie ma! Kremy, żele, pianki i płukanki, cudowne tabletki, emulsje i syropy.

„MŁODZIEŃCZA SYLWETKA BEZ LIPOSUKCJI! NASZA TABLETKA ZAMIENI BIAŁY TŁUSZCZ W BRĄZOWY I SAMA GO WYDALI”! Fascy-nujące, ale to temat nie na dzisiaj. A co jeśli on lubi młodzieńcze sylwetki? Jeśli oponki i fartuszki go nie kręcą? Na wszelki wypadek ścisnę się w pasie i jakoś to będzie! Teraz zajmijmy się tym co widać - twarz, oczy, ręce.

„NASZ KREM WYPEŁNIA GŁĘBOKIE ZMARSZCZKI”! Dobre! „MOCZNIK I SUBSTANCJE ODŻYWCZE CZYNIĄ SKÓRĘ JEDWABIŚCIE GŁADKĄ” – nie żałujmy sobie mocznika, moja skóra musi być dzisiaj jedwabiście gładka!

„TWOJE RZĘSY BĘDĄ PIĘĆ RAZY GRUBSZE”! Odpada! Nie mam już czego pogrubiać. Moje rzęsy już dawno przeniosły się na brodę i rosną tam jak głupie.

„SUBTELNIE POŁYSKUJĄCE CIENIE DO POWIEK”! Smarujemy! Niech moje powieki subtelnie połyskują przez cały upojny wieczór!

„COŚ DLA ZMĘCZONYCH OCZU – ABY MIEĆ PIĘKNE SPOJRZE-NIE”! Piękna nigdy dosyć, aplikujemy!

A tu coś ekstra – „BIOAKTYWNA EMULSJA Z DROBINKAMI CZY-STEGO ZŁOTA”! Super! Ale, ale, czy tym złotkiem na twarzy nie wy-glądam trochę jak mumia strasząca w piramidzie?

„NASZ MAKIJAŻ PODKREŚLI TWOJE WNĘTRZE”! Może jednak aż tak dużo nie podkreślać?

A w ogóle czuję się fatalnie. Ta cała randka! To zamieszanie! Po co mi to? Na co mi to? Żyję sobie spokojnie, tyję sobie spokojnie, reklamy mnie rozpieszczają i po co mi jakiś dziad? No, ale umówi-łam się, to trzeba iść. Kobietę dojrzałą powinna cechować dojrza-łość, więc trzeba zjeść tę żabę.

Czuję się kiepsko, więc trzeba wzmocnić się od środka. Co tu mamy? „ZMĘCZONA? – TO NIEDOBÓR ŻELAZA, DODAJ SOBIE ENER-GII”! Dodam sobie! Są i witaminy. Witamin nigdy dość, biorę dwie!

No to energię już mamy. Może jej nawet trochę za dużo, bo je-stem jakaś rozedrgana. „Nerwy w organizmie” – jak mawiała babcia Weronika. Ciśnienie też pewnie wali. Wezmę coś na uspokojenie, bo za bardzo się miotam. „NASZ LEK USPOKOI A NIE OTUMANI”.

10


I o to chodzi! Nie mogę iść na randkę otumaniona. „ODDAL STRES, WZMOCNIJ SERCE”! Wzmocnię sobie swoje biedne, skołatane serce!

A tu coś bardzo, bardzo ważnego! „TABLETKI POPRAWIAJĄCE RUCHOMOŚĆ I ELASTYCZNOŚC STAWÓW”! Nawet nie chcę myśleć, co by było gdyby zaprosił mnie na tańce! Chociaż, co tam tańce?, wystarczą zwykłe schody, żeby się zorientował, że elastyczność sta-wów u mnie marna. Łykam dwie piguły.

O matko! Kręci mnie w brzuchu! Tylko tego brakowało! Mam tu tabletki, które „SZYBKO ROZPUSZCZAJĄ SIĘ BEZ POPIJANIA I SZYBKO REDUKUJA LICZBE STOLCÓW”! Biorę od razu cztery, a resz-tę zabiorę ze sobą. Z tym nie ma żartów. O! A tu coś na „ZAPARCIA WIEKU PODESZŁEGO” – w tej chwili kręci mnie akurat w druga stro-nę, ale zaparcia wieku podeszłego nieobce mi są.

Czego tu jeszcze nie ma? – „WYGRAJ Z CHOLESTEROLEM”! - A ja stale i wciąż przegrywam! „KREM, KTÓRY USUWA PRZEBAR-WIENIA W MIEJSCACH INTYMNYCH” – hmmm...

„DOŁĄCZ DO LUDZI POZYTYWNIE NAŁADOWANYCH”! – Chęt-nie, ale nie pamiętam nazwy specyfiku. Łyknę sobie coś na pamięć – „PAMIĘTAJ, ŻEBY NIE ZAPOMNIEĆ”! – jak mówi moja ulubiona reklama. A co jeśli o tej randce będę chciała szybko zapomnieć?

„REWELACYJNY PRODUKT NA CELLULITIS”! Kiedy on będzie oglądał mój cellulitis?

„POMADKA, KTÓRA INTENSYWNIE ODŻYWI TWOJE USTA”! Odżywimy sobie usta, ale najpierw trzeba coś zjeść, bo może cały wieczór przesiedzę o suchym pysku? Zafunduje mi wodę mineral-ną albo nie. W końcu to tylko budżetówka. Może nawet on liczy, że przy mnie się naje na cały tydzień?

No to dzwonię po pizzę, podwójne frytki, coś do frytek i jakieś słodkości. Za dużo? Ja odchudzam się tylko nie jedząc tego, co mi nie smakuje. A w lodówce mam napój energetyzujący dla pań. Naenergetyzuję się więc podwójnie!

Buźka jako tako zrobiona, to teraz hop do szafy! Nie jest praw-dą, że to „Nie szata zdobi człowieka”! i że „Liczy się tylko głębia”! Młoda głębia na pewno się liczy, ale głębia na emeryturze już nie-koniecznie.

11


Czego w tej szafie nie ma? Pełno tu szat-szmat, ale wbić się nie ma w co. Te wszystkie kokardki, koronki, falbanki są do niczego! Nie mogę przecież wyglądać jak dzidzia piernik! (A mój Zdzicho tak lubił falbanki). W czym ja pójdę? Spokojnie! Przecież nigdy jeszcze nie wyszłam z domu goła. Wywalamy wszystko z szafy i COŚ się znajdzie.

Cholera, mdli mnie, kręci mi się w głowie i mam jakąś wysypkę! Muszę usiąść, albo nawet się położyć.

Pogotowie zabrało mnie, kiedy właśnie miałam wychodzić na moją randkę. Nowe życie będzie jeszcze musiało poczekać!

Alicja Dubrawa-Rafalska

Uroczyste zakończenie Konkursu Literackiego 8 listopada 2011 r.

13

I I I miejsce w kategorii proza

Po mleko chodzi się do Szumowej. Z bańką. Przechodzi się koło Adasia, potem koło Japajły, potem jeszcze dwa domki już pra-wie że opuszczone, bo właściciele się zestarzeli kompletnie, kończy się ulica Kwitnącej Akacji, więc skręca się w Szkolną i po trzydziestu metrach już szczekają psy i się jest przed płotem Szumowej we wsi Perliczki.

Kwitnącej Akacji to nie jest oficjalna nazwa naszej ulicy. Kiedy stary Kłoda sprzedawał u lokalnego notariusza swoje kartoflisko na działki, to nie miał pojęcia co mu geodeta wyszykował. Wiedział tyl-ko tyle, że ma i notariuszowi i geodecie dać w łapę – zresztą może nie w łapę a według taksy, bo jaka jest taksa nikt mu nie powiedział. Tyle, że jak po złożeniu podpisów wyprosili nas wszystkich poza nim to widziałem, jak już się łapał za kieszeń.

No więc jak już Kłoda dał w łapę komu trzeba, to wrócił do domu, a po jakichś pięciu latach umarł. Nastał młody Kłoda. Nie wiadomo co robił, bo we wsi nie zawsze bywał, ale ostatnio się pojawił. I strach padł na nasze działki przy Kwitnącej Akacji z jego pojawieniem się i też dlatego, że nowy wójt zaczął rządzić. Bo geodeta jak ciął na tym kartoflisku działki po równe tysiąc me-trów to musiał zostawić miejsce na ulicę – na ulicę, którą my nazwa-liśmy ulicą Kwitnącej Akacji. I zostawił. Ale notariusz tej ulicy nam, działkowiczom nie sprzedał i Kłoda dalej był ulicy właścicielem. A teraz nowy wójt wysłał do młodego Kłody pismo, żeby od gruntu – od naszej ulicy - podatek zapłacił. Wkurzył się młody Kłoda, popił sobie i zaczął na swoim podwórku szlaban szykować, bo rozumiał, że nie ma takiej alternatywy, żeby na Kwitnącej Akacji kartofle po-sadzić. Dobrze, że zaraz na początku zaciął się siekierą, bo żeby nie to, toby na róg Kwitnącej Akacji i Szkolnej szlaban traktorem przy-wiózł, i już Kwitnącej Akacji by nie było.

Nowe przychodzi na działkę

14


Kiedy po przyjeździe na działkę usłyszeliśmy o tych wydarze-niach, pierwszą reakcją mojej żony Magdy była troska o to, czy aby młody Kłoda sobie wielkiej krzywdy nie zrobił. Okazało się, że nie, nie, ot skrobnął się trochę w łydkę. Ja pomyślałem o czym innym. Poprzedniego wieczoru obejrzałem telewizyjny program o upadku Samarkandy po zburzeniu jej przez Czyngis Chana. Kiedy Magda myślała o łydce, ja zastanawiałem się, czy nastąpi, tak jak zdarzy-ło się z Samarkandą, upadek ulicy Kwitnącej Akacji, i rozerwanie całej skomplikowanej, kształtowanej przez lata więzi łączącej jej, stałych i weekendowych mieszkańców. Reakcja młodego Kłody wy-dawała mi się taka Czyngis Chanowa, zbyt raptowna, awanturnicza, co zresztą przez zacięcie łydki sam sobie udowodnił.

Więź łącząca mieszkańców Kwitnącej Akacji jest skomplikowa-na, pulsująca życiem i ma własności spaghetti bolognese – tak jak nasycony czerwonym sosem kawałek makaronu potrafi w jakiś nie-wiadomy sposób znaleźć drogę z widelca na bielutką bluzkę panny, powiedzmy Krysi, tak więź umie wyłonić się zupełnie niespodzie-wanie – na przykład w postaci tego Francuza, który chciał kupić sie-dlisko Kancypowej i mówił, że to dlatego, bo jego prapradziadek zginął właśnie tu, pod Pułtuskiem w wielkiej bitwie między cesa-rzem Napoleonem a carem Aleksandrem. Chciał nawet Kancypo-wą podwieźć te dwa kilometry wprost na pole bitwy, ale ona nie chciała ani pojechać ani wtedy sprzedać, bo dopiero potem zaczęła o sprzedaży myśleć. Oczywiście, jak dowodzi incydent ze szlabanem szczególnie dużo obłożonych sosem nitek makaronu łączy ulicę Kwitnącej Akacji z resztą wsi Perliczki. Na przykład na końcu jed-nej takiej nitki jest umazany gnojem syn jednego z wiceprezesów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który właśnie kiedy to piszę, rozrzuca traktorem tenże gnój na polu Kłodowskiego, kiedyś po ojcach nazywającego się Kłoda.

Wieść o podatku i szykowanym szlabanie rozeszła się szybko. Ulica Kwitnącej Akacji przyczaiła się – na razie było trochę czasu, zanim nie wygoi się łydka młodego Kłody. Przyczaiła się ale tylko we wsi, bo do gminy, do wójta rozmawiać o ulicy trzeba przecież było iść.

15


Wójt nie pomógł, bo nie chciał – ulica jest młodego Kłody i tyle. Gminne ulice są już w porządku, a teraz gmina ma co innego do roboty – cyfryzacja, bo idzie nowe. Ci z województwa mówią o cyfryzacji, a wy apiać i apiać o ulicy. Gmina ulicy nie chce – mo-żecie ją sobie sami kupić. Kupić – żeby kupić trzeba mieć pieniądze – myślała delegacja w składzie ja i Japajło, ten co sobie całoroczny dom pobudował. To było raz. Po drugie, jak się z młodym Kłodą zacznie o pieniądzach, to nie wiadomo jak to się skończy – z chłopem gadać o pieniądzach to pewne nieszczęście. Po trzecie jak się ulicę kupi, to gmina kreskę na prywatną ulicę położy, a właśnie zaczęła gmina swoje ulice odśnieżać – to podkreślał Japajło, bo ponieważ był całoroczny, to mu o zimę też chodziło. A jakby ulica była gminna to może jeszcze podłoże by utwierdzili i oświetlenie zainstalowali. Widać było, że Japajło mądrze mówi. Tylko że jest coś takiego jak fatum, los, człowiek strzela, a kule....

Bo właśnie wtedy Japajle ukradli samochód. Świeżą, nowiutką Toyotę Avensis. Poszła rano żona Japajły po mleko do Szumowej, wraca, no trochę sobie z Szumową pogadała, patrzy brama otwarta, wozu nie ma. Gdzie też Józek tak rano pojechał – myśli. Wchodzi do domu, a Józek właśnie też przez drzwi z tylnego podwórka, gdzie pierwszego papieroska palił. Pyta żona – a gdzie wóz? I dopiero się zaczęło.

Samochód się znalazł – rybacy zobaczyli go w Narwi – tył mu z głębokiej wody wystawał, bo wbił się pionowo w muliste dno. A kto ukradł – Japajło to chyba wiedział. Bo już pół roku trzem chło-pakom za tynki i podłogi z zapłatą wisiał – a jeszcze zapowiedział, że nie zapłaci, bo robotę mu spieprzyli. Japajło chciał, żeby policja ich alibi sprawdziła, ale sierżant tylko machnął ręką. Przecież w ze-szłym roku cała wieś dała alibi Kłodzie Grubasowi, że pod sklepem siedział, choć irlandzka policja w Dublinie już go tydzień wcześniej złapała. No i sprawdzenia alibi się zaniechało, a cała ulica Kwitną-cej Akacji próbowała zgadnąć ile odszkodowania da PZU za Toyotę Jagajle. A także, czy warto te domki co stoją wzdłuż ulicy ubezpie-czać, bo niektórzy jeszcze nie ubezpieczyli. I sprawa kto będzie wła-ścicielem ulicy zbladła. A Kancypowa kupiła sobie psa boksera, żeby szczekał, a bokser wygląd też ma jak trzeba na złodziei.

16


Powiadam Wam, nigdy nie liczcie na to, że wszystko pójdzie jak myślicie – tak przecież myślał Japajło i grubo, bo o całą Toyotę się pomylił. I tak myślała Kancypowa dopóki jej zięć tej Barszczo-wej psiej wojny nie wypowiedział i bardzo głośno takiego myślenia nie wyperswadował.

Bo kiedy Kancypowa prowadzała swojego boksera na spacer-ki ulicą Kwitnącej Akacji to przechodziła wzdłuż płotu Barszczowej. A Barszczowa bardzo o swoją działkę dbała i wzdłuż płotu takie ład-ne, prawie jak łazienkowe, kafelki kazała zięciowi położyć, i te ka-felki zawsze czysto trzymała, zamiecione, bez listeczka, czy trawki. A miała Barszczowa trzy takie malutkie pieski, ratlerki, jazgotliwe okropnie, a jeszcze boksera nienawidzące. Więc kiedy Kancypowa z bokserem wzdłuż płotu Barszczowej szła, to te hałaśnice po dru-giej stronie po kafelkach obłędnie skacząc prawie że paranoi do-stawały i to gałązkę, to listeczek na kafelki wrzucały. A zięć akurat tamtego dnia przy sprzątaniu kafelków na kacu był i Kancypową za spacer z bokserem opieprzył tak, że ostatni raz się tak czuła, to było za komuny w kolejce za karpiem, kiedy karpi zabrakło.

Oj, podzieliła się społeczność Kwitnącej Akacji, podzieliła, ta więź, taka niby mocna a jakby się troszkę porwała. Te jazgoczą-ce ratlerki innym też przeszkadzały, i ci mówili, że zięć Barszczowej to prostak i cham, stąd stanęli po stronie Kancypowej. Ale Kancypo-wej też nie każdy lubił – baba na pieniądzach siedzi, całe siedlisko na końcu Kwitnącej Akacji ma. Na pewno jakby się ją bliżej pozna-ło, to by się okazało, że okropnie nosa zadziera. A jeszcze na komi-nie chałupy pośrodku siedliska ogromnego, złotego koguta sobie wystawiła, ile też to kosztowało.

Zgoda buduje, niezgoda rujnuje – prawda to, oj prawda. Jak więzi nie ma, to dezinformacja się wkrada, a społeczność ciemną masę przypominać zaczyna. Więc trudno było teraz się dowiedzieć co będzie z ulicą, bo jedne plotki chodziły, że Kłoda do Norwegii po-jechał, a inne, że na bazarze w Pułtusku gruby łańcuch kupił, akurat na szerokość Kwitnącej Akacji. Ile PZU da Japajle za Toyotę też nikt nie wiedział, a skąd też wiedzieć czy to prawda, że Kancypowa spe-cjalnie do gminy pojechała i na Barszczową do wójta się skarżyła. I ta cyfryzacja. Nikt się nią nie przejmował, bo przecież nikt kosztów

17


ponosić nie chce. A tu plotka gruchnęła, że w całej wsi tę cyfryzację za darmo robią. Internet za darmo.

Za darmo to zupełnie co innego. Ale robią we wsi. A co z nami – my jesteśmy bliżej Narwi, na uboczu. Pociągną aż do rzeki? Trzeba się dowiedzieć, bo jak za darmo to my też chcemy. Ale kto to jest my? Jak Kancypowa z Barszczami nie rozmawia, to dla niej oni nie są my. A była przecież w gminie, może już wie. Może jej zrobią, a Barszczom nie. A może w ogóle nie zrobią. Długo było nie wiado-mo, aż w końcu ktoś zobaczył, że we wsi coś kopią, taką niedużą wąziutką koparką, spytał się co robią i to właśnie była ta cyfryzacja. I mają zrobić wszystkim. Jak wszystkim, to wszyscy zaczęli znów ze sobą rozmawiać. No nie wszyscy, bo Kancypowa z Barszczami nie, ale reszta tak. Więź się prawie załatała.

I było już prawie dobrze, znów liczyli ci z Kwitnącej Akacji, że wszystko pójdzie jak myśleli. Ależ skąd, przecież los, fatum, czło-wiek strzela. Kiedy Japajło zobaczył na polnej drodze samochód, a obok faceta majstrującego przy takim trójnogu, to wiedział, że to ten geodeta, co cyfryzacji trasę wytycza. A jak wytycza to jakąś mapę ma. No i rozwinął ten geodeta mapę, a na mapie tam gdzie jest Kwitnącej Akacji stoi jak byk: „Brak zgody właściciela. Nie budo-wać”. No i wszyscy na Kwitnącej Akacji się o całą cyfryzację pomylili. A we wsi już gdzieniegdzie nie dość że światłowód to i skrzynki przy domach zainstalowali, i to wszystko za darmo. Sołtys to już pojutrze ma mieć Internet. A u nas nawet jak chcesz komórką zadzwonić, to nie, bo dostępu nie ma.

Tym razem więź społeczna trzymała się mocno i wiadomości kursowały dookoła. Młody Kłoda znaczy się do Norwegii nie poje-chał, ale rozmawiać z nim sensu nie ma. Potrzeba innego rozwiąza-nia. Co można zrobić? Szczęśliwie geodeta był miejscowy i przyja-zny, więc wokół mapy na dachu jego samochodu tłoczyli się prawie wszyscy mieszkańcy ulicy Kwitnącej Akacji. Nie ma jak – mówili. Aż zięć Barszczowej znalazł. Jest jak jest – patrzcie, tu do naszych domów można dojść z drugiej strony – przez środek siedliska Kan-cypowej. I już.

Do Kancypowej poszła kolejna delegacja – ja i Adaś, młodszy ode mnie, to więcej o cyfryzacji wiedzący. Wystarczy, że Kancypowa

18


zgodzi się żeby światłowód poszedł przez siedlisko i gotowe. Kancy-powa już, już miała kiwnąć głową, jużeśmy na to kiwnięcie czekali, kiedy zatrzymała to kiwnięcie nim jeszcze je zaczęła i powiedziała, że jeżeli będzie kawałek siedliska sprzedawała, to działki z cudzym kablem pod ziemią nikt nie kupi. Więc nie. A kto wam ten pomysł poddał – zapytała. Popatrzyła na nas milczących, my dalej milcze-liśmy, i wtedy powiedziała że już wie, że to Barszczowa, albo ten głupol co jest jej córki. I już koniec, już było po pomyśle, ona jak Czyngis Chan, a my biedną Samarkandą zostaliśmy.

Wracaliśmy obok Szumowej. Odszedł Adaś trochę na bok, żeby się odlać, a jak już tego suwaka od spodni zaciągał, to ulżony pod-niósł wzrok i coś go tknęło. Panie, panie, woła do mnie – patrz pan. Bo przed nim z lewej był na takich byle jakich kołkach drut kolczasty, co to się stawia, żeby krowa Szumowej nie wyszła, a z prawej siatka od działki Japajły. A między nimi taki metrowy, może półmetrowy chwastami zarośnięty niedorobek, ciągnący się z tyłu za domkami Kwitnącej Akacji. Spojrzałem i od razu o tym jedwabnym szlaku co do Samarkandy prowadził pomyślałem, szlaku co przez stulecia dobrobyt miastu zapewniał. Tak i nam ten niedorobek za jedwab-ny szlak cyfryzacji na wieki posłuży, póki nie nastąpi era podróży kosmicznych i będziemy kosmiczną cyfryzację budować. Na razie, mówię Adasiowi, nie można Szumowej ani słówka. Niech zakopią, a wtedy, co by nie powiedziała to za późno. Pod ziemią szlabanu na tej naszej Samarkandzie nie postawi. Zdziwił się Adaś trochę tą Samarkandą, bo o Czyngis Chanie nigdzie a i w szkole nie dosłyszał, ale esencję tego co mówiłem pojął.

No i zbudowali nam cyfryzację, więź się przy tym jeszcze umoc-niła, bo popatrzeć jak kopie ta wąziutka koparka przyjemnie było i uwagę przy tym poczynić wypadało. A ja kiedy o działkowej spo-łeczności myślałem to zawstydzałem się, że tak nieładnie ją osądza-łem, i mówiłem sobie, że nowe przyszło.

Tyle że w miesiąc później jak się szopka koło Adasia zapaliła i trzeba było straż wezwać to znów więź się trochę zerwała, bo Adaś mówił, że to on tą cyfryzacją i Skypem na komputerze straż zawiadomił, a zięć Barszczowej że nie, że to on rowerem do wójta pojechał i stamtąd straż ściągnęli. I pokłócili się. A Kancypowa na

19


Andrzej Olas

to wszystko powiedziała, że zawsze mówiła, że ten głupol od Barsz-czowej córki to nie dość że cham, to jeszcze oszust, że jakby stanął na Sądzie Ostatecznym, to by mu ani Pan Bóg, ani Pan Jezus w ogóle nie uwierzył. A ja zrozumiałem, że ta więź tu tak jak i w Samarkan-dzie pulsuje – raz słabiej, raz mocniej. I to że tak złośliwie o dział-kach i o wsi myślałem, to też kawałek tej więzi, a w ogóle to prze-cież życie się jakoś układa i każdemu w przedziwny sposób w więzi z innymi zadowolenie, dobrobyt i nowe niesie. Byle Czyngis Chan nie nadszedł. Nie daj wtedy Boże.

Uroczyste zakończenie Konkursu Literackiego 8 listopada 2011 r.

21


Czas wlecze się jak makaron. Katarzyna zdejmuje słuchawki. Odwraca się, patrzy na zegar za plecami. Jeszcze 15 minut do prze-rwy. Rozgląda się po sali. Oprócz niej pracuje tu jeszcze 11 osób, każda ze słuchawkami na uszach. Większość to młodzi ludzie, głów-nie kobiety. Osoby w jej wieku stanowią około 20 procent pracow-ników. Wszyscy jednocześnie mówią do telefonów, przekonują, roz-wiewają wątpliwości. Hałas. W powodzi dźwięków trudno odróżnić poszczególne słowa. Ponownie zakłada słuchawki. Przysuwa się do stolika na którym stoi komputer. Naciska klawisz: Enter. Na ekranie pojawia się nowy „rekord”, czyli nowy zapis z bazy danych: nazwa firmy, nazwisko właściciela i numer telefonu. Dzwoni.

- Dzień dobry, Katarzyna W… z firmy…Lata przeleciały niczym galopujące konie. Studia, praca, dzieci.

Codzienny kołowrót.W zawodzie nie pracuje od dawna. Problemy zdrowotne zmu-

siły ją do przejścia na rentę.Po wielu latach przewlekła choroba zaczęła się wyciszać.Jesienią córka poszła na studia do innego miasta. Budżet, do

tej pory napięty, przestał się zamykać. Postanawia szukać pracy. Nie jest to łatwe, gdy ma się powyżej 50-tki a za sobą wiele lat spę-dzonych w domu. Mimo to znajduje zatrudnienie i to w pobliżu domu. Niepotrzebne są kwalifikacje. Wystarczy minimalna znajo-mość komputera. Pisze życiorys, składa, dostaje pozytywną odpo-wiedź. Jest to telemarketing – sprzedawanie przez telefon informa-tora ułatwiającego otrzymanie kredytu z Unii.

Podczas wstępnego szkolenia Informator „przeleciał” przez salę. Nie ma czasu przejrzeć go dokładniej, bo prowadzący bardzo szybko omawia szczegóły techniczne dotyczące pracy na kompute-rze i przy telefonie.

Katarzyna

22


Katarzyna podpisuje umowę na okres dwóch miesięcy, czyli do końca roku. Po tym czasie osoby, które się sprawdzą mają dostać umowę na okres pięciu lat. Zakłada konto w banku na które będą wpływały pieniądze. Pracują jak w zegarku – dwie godziny pracy, pięć minut przerwy. Wyjątkiem jest przerwa obiadowa – całe 15 minut. Wtedy można nawet zaparzyć herbatę. Czajnik jest niestety tylko jeden. Obowiązuje punktualność. Na szczęście tę cechę ma rozwiniętą do przesady. Praca zaczyna się o 8.00 a o 16.00 można zamknąć program.

Codziennie wisi aktualna lista z nazwiskami osób, które dane-go dnia sprzedały najwięcej.

Korygowana jest na bieżąco.- Pani Katarzyno, brawo! Dzisiaj ma pani bardzo dobrą sprze-

daż.- Panie Robercie powinien pan być bardziej przekonujący. Raz w tygodniu odbywają się „nasiadówki motywujące”,

a oficjalnie - spotkania grupowe.Kierownik zachęca do osiągania lepszych wyników.- Jest za dużo zwrotów, aż 25%. Oczywiście klient ma prawo

zwrócić informator, jeśli nie spełni jego oczekiwań. Nie musicie jed-nak tego podkreślać.

W tym czasie firma, w której pracują, zmienia nazwę. Katarzy-na czuje się coraz bardziej zmęczona.

Trzy tygodnie przed świętami Bożego Narodzenia, nieoficjalnie i na krótko, wpada im w ręce Informator.

- Słuchajcie, przecież z tego trudno skorzystać!Przeglądają blisko dwustustronicową publikację formatu A4

pełną tabel. Bez pomocy żywego człowieka zrozumienie tabel nie jest proste. Czuje się oszukana. Uświadamia sobie, że kierowni-cy tego biznesu na pierwszym miejscu stawiają pieniądze, swoje pieniądze. Niewiele obchodzi ich dobro kupującego a pracownicy są jedynie pionkami w grze.

Rozumie już dlaczego kobieta w jej wieku, która pracuje dwa lata w firmie, cierpi na bóle żołądka. Ze zdumieniem słucha, jakie „cuda malinowe” o przydatności Informatora opowiadają osoby przy sąsiednich stanowiskach. A przecież, podobnie jak ona, prze-

23


glądały publikację. Zaczyna pracować bez przekonania a mimo to sprzedaje i czuje coraz większy dyskomfort.

- Pani Katarzyno, jest pani w grupie, która uzyskała najlepsze wyniki. Nagrodą jest karta do komórki za 50 złotych.

Nawet nie wiedziała, że jest w jakiejś grupie. - A po co mi karta, jeśli mam abonament?Kierownik wyraża zdziwienie. Widocznie posiadanie abona-

mentu jest skrajnie nienowoczesne. Ostatecznie zostaje potrakto-wana tradycyjnie. Otrzymuje bombonierkę.

Wracając z pracy wchodzi do kiosku i kupuje „Ofertę”. To był impuls. Po przyjściu do domu zaczyna przeglądać ogłoszenia i znaj-duje ofertę zgodną z jej wykształceniem. Dzwoni.

Praca w marketingu nie poszła na marne. Mówi o sobie, zachwala siebie i głos jej się nie łamie. Jest przekonywująca, bo to najuczciwsza propozycja ze wszystkich jakie przedstawiała do tej pory. Po spotkaniu z nową Kierowniczką czuje, że dostanie tę pracę. I tak się stało. Ma zacząć zaraz po Nowym Roku.

Tydzień przed świętami zgłasza kierownikowi telemarketingu, że w okresie przedświątecznym chce pracować 6 godzin, a nie 8 i nie będzie jej już w okresie między świętami a Nowym Rokiem.

- Od stycznia chcemy pani zaproponować umowę na 5 lat.- Dziękuję, ale nie, ta praca mnie męczy. Kierownik wychodzi. Wraca po kilku minutach, pewnie po kon-

sultacji z kimś na wyższym szczeblu.- Pani Katarzyno, w drodze wyjątku możemy z panią podpisać

umowę zlecenie na 6 godzin dziennie. - Ja naprawdę dziękuję. Znalazłam pracę zgodną z wykształce-

niem i lepiej płatną. Nie zdziwił się.Zrzuciła ciężar marketingu. To nieprawda, że niepotrzebne są

kwalifikacje. Potrzebny jest brak sumienia. Większość ludzi posiada je, ale bezrobocie zmusza ich do pracy wbrew sobie. Cierpią więc na różne dolegliwości. Nie sposób oszukać własnego organizmu. Ci nieliczni, których sumienie nie uwiera, zostają kierownikami takich firm i pną się ku górze.

24


Mirosława Marta Kiczuk

Katarzyna włącza telewizor. Niestety zaczyna się reklama, więc wychodzi do kuchni. Słyszy dzwonek telefonu. Wraca do pokoju. Podnosi słuchawkę.

- Barbara S z firmy… Pani Katarzyno, komputer wylosował pani numer. Mam przyjemność zawiadomić, że wygrała pani…

Odkłada słuchawkę. Współczuje osobie, która do niej dzwo-niła. Ona już nie musi tego robić. Niedługo zacznie pracę o której w młodości marzyła i nie może się doczekać tej chwili.

Dzwoni komórka.- Mamo, zostałaś babcią! Masz wnuczka! Jadę do szpitala.

Jutro powiem wam więcej.

25

Wyróżnienie

Eksplozja

Stara, skrzypiąca karuzela porządnie światem zakręciła.Dwa czasy w jeden połączone.Zrywam zasłony litościwe.Dni stare krzyczą przerażone.Zwinięte ciasno w kłąb milczeniawciąż jeszcze boją się oddychać.

Zaczynam uczyć się od nowaKim jestem ja, co siebie nie znam.Chcę poznać wreszcie, badam uważnieJaki smak uczuć, czym są pragnienia,Jak zostać, kiedy można uciec,Jak śpiewać, kiedy wokół cisza.

Nowy wiek

Przez krawędź milenium przełamał się czas.Wplątana w dni, godziny, chwile zanurzam się w nowy wiek.Nie wiem co przyniesie.Chyba nie chcę wiedzieć.Kierowana barometrem uczućotwieram tajemnicę nowego dnia.

26

Wyróżnienie

Tęsknota

Odleciałeś razem z żoną, walizkami i nadzieją, chociaż bałeś się latania.Zostawiłeś garnitury, kilka koszul.Kiedyś wrócisz.

Za morzem siejecie nowe ziarna.Mocne skrzydła was niosą w noc polarną.Nowe gniazdo rozjaśniają białe noce.W niedzielę przez okienko Skype’a zaglądamy do waszego domu,jakby był na sąsiedniej ulicy.Na stole świeczka na torcie…Gdy uczyła się chodzić moja wnuczka, nie mogłam jej trzymać za rączkę.

Reklama

Na plakacie psa na plecach fotografia.Dołem napis - kredyt przez Internet.Pieska nie mam wprawdzie, lecz mam kota.Wolę trzymać go z daleka od laptopa.Boję się, że numer mi wykręci.Na 5 ton Whiskasa kredyt weźmie przez InternetI potem przez lata będę spłacać.

27

Wyróżnienie

Przepis na życie

W telewizji nowy serial, nowy program.Gwiazdy tańczą lub śpiewają - jak kto woli.Zgadywanki, gry, teleturnieje.Cudze życie, papka przeżuta.Reklama.Uśmiechnięte głupio głowy mówią, co zażywać, by być zdrowym.Wiem już, czym smarować mam stawy,jaką kawę pić - by nie pić zwykłej kawy,jakich płynów do prania używać,z czym uciech pod prysznicem zażywać,który płyn do zmywania lepszy,co sprawia, że włosy są lżejszeprzy kręceniu głową w różne strony i wiem o potrzebach, jakie mam, których dotąd nie znałam.

I już nie ma czasu na rozmowy.Oddalamy się, jak okręty na morzu.Ale może tak łatwo, wygodnie.Zaraz wyślę SMS-a do męża,który jest w sąsiednim pokoju.Napiszę, jaki mam „Pomysł na obiad”.

28

Wyróżnienie

Drzewo

Głęboko w ziemi korzeniami, jak drzewo.Wiatr żaden mnie nie powali.Noc nie przestraszy i grzmot.Ptakami śpiewam.Wznoszę gałęzie do nieba.Naprzeciw burzom trwam.Choć twarda, do snu otulam cię miękkimi ramionami.Kołyskę robię z dłoni.Wiem, że po nocy wstanie dzień.

Mirosława Marta Kiczuk

Uroczyste zakończenie Konkursu Literackiego "Nowe czasy, nowe życie ?"

8 listopada 2011 r.

Nowe czasy, nowe życie?

Documents