Top Banner
14

ĠÇĠNDEKĠLER - akademikpersonel.kocaeli.edu.trakademikpersonel.kocaeli.edu.tr/ehlinaz.torun/bildiri/ehlinaz.torun12... · ĠÇĠNDEKĠLER Dijital Oyun Dizaynı Programlarının

Sep 06, 2019

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: ĠÇĠNDEKĠLER - akademikpersonel.kocaeli.edu.trakademikpersonel.kocaeli.edu.tr/ehlinaz.torun/bildiri/ehlinaz.torun12... · ĠÇĠNDEKĠLER Dijital Oyun Dizaynı Programlarının
Page 2: ĠÇĠNDEKĠLER - akademikpersonel.kocaeli.edu.trakademikpersonel.kocaeli.edu.tr/ehlinaz.torun/bildiri/ehlinaz.torun12... · ĠÇĠNDEKĠLER Dijital Oyun Dizaynı Programlarının

ĠÇĠNDEKĠLER

Dijital Oyun Dizaynı Programlarının Eğitimde Önemi -------------------------------------- 1

Akıllı Telefon Tabanlı Sanal Gerçekliğin Mesleki Eğitimde Uygulanması ------------------ 8

The Software Management Pıs-A (Paratus Informatıon System) And

Implementatıon In The Republıc Of Kosovo ----------------------------------------------- 14

Teknoloji Destekli Eğitimde Uygulanan Sınıf Yönetim Modelleri -------------------------- 24

Mesleki Eğitim Ve Öğretimde Kullanılan Teknolojik Aletlerin Öğrenciler

Üzerindeki Etkisi : Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Teknik Bilimler

Meslek Yüksekokulu Örneği ---------------------------------------------------------------- 33

Meslek Yüksekokulları Malzeme Ve Malzeme İşleme Teknolojılerı Bölümünde

Yer Alan Mobilya Ve Dekorasyon Programının Sorunları Ve Çözüm Önerileri. ----------- 38

Süs Bitkileri Sektöründe Yalova Garden A. Ş. Kümelenme Modeli

İçindeyenilikçi Yaklaşıma Sahip Bir Paydaş “Solo Plant” Örneği -------------------------- 44

Tky Çerçevesinde İç Müşteri Memnuniyetine İlişkin Bir Uygulama: Nku Çemyo

Örneği --------------------------------------------------------------------------------------- 53

Küresel Kriz Sonrasında İşgücü Piyasasının Beceri Uyuşmazlığı Açısından

Değerlendirilmesi: Eskişehir Örneği ------------------------------------------------------- 61

Poglavarstvo Opštine Ribariće (1915-1918) [Council Municipality Ribariće

(1915-1918)] ------------------------------------------------------------------------------- 71

Plakalı Isı Eşanjörlerinde Plaka Yüzey Açısının Isı Transferine Olan Etkilerinin

Deneysel Olarak Araştırılması -------------------------------------------------------------- 86

Lastik Ömrünü Etkileyen Faktörler --------------------------------------------------------- 94

Yeni Nesil Hiperakışkanlaştırıcı Beton Katkılarının Prefabrikasyonda

Kullanımının Deneysel İncelenmesi ------------------------------------------------------ 101

Fotovoltaik Güneş Paneli Destekli Batarya Şarj Ve Led Aydınlatma Sistemi

Uygulaması-------------------------------------------------------------------------------- 108

Farklı Kurutma Sıcaklıklarında Isı Pompalı Kurutucunun Performans Analizi ---------- 118

Tıbbi Bitkiler Programı Öğrencilerinin İşyeri Uygulamalı Eğitimde Sektör

Tercihleri ---------------------------------------------------------------------------------- 131

Önlisans Öğrencilerinin Staj Verimliliği Değerlendirmesi: Selçuk Üniversitesi

Doğanhisar Myo Örneği ------------------------------------------------------------------ 136

Meslek Yüksekokullarında İşyeri Eğitimi Derslerinin Öğrencilerin Beklentilerini

Karşılama Düzeyi: Uludağ Üniversitesi Örneği ------------------------------------------ 144

Termal Kameralar İçin Otomatik Odaklama Algoritmalarının Değerlendirilmesi ------- 156

Complexicity Calculation Of Sorting Algorithms, Visualition And Comparision

Of Performance Analysis ----------------------------------------------------------------- 164

Farklı Sürme Yöntemleriyle Çalışan Asenkron Motorların Eşdeğer Devre

Parametrelerinin Belirlenmesi ------------------------------------------------------------ 170

İki Boyutlu Devre Resminin Tasarlanan Üç Eksenli Bir Platform İle Plaket

Üzerine Çizimi ----------------------------------------------------------------------------- 179

Bilgisayar Programcılığı Öğrencilerinin Programlama Öz Yeterliliklerinin

Ölçülmesi: Merzifon Myo Örneği --------------------------------------------------------- 183

Meslek Yüksekokullarında Çalışan Öğretim Elemanlarının Mesleki Doyum İle

Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi --------------------------------------------------- 189

Bilgisayar Programcılığı Önlisans Öğrencilerinin Kariyer Beklentileri ------------------- 197

Özel Güvenlik Görevlilerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi:

Adıyaman Örneği ------------------------------------------------------------------------- 209

Page 3: ĠÇĠNDEKĠLER - akademikpersonel.kocaeli.edu.trakademikpersonel.kocaeli.edu.tr/ehlinaz.torun/bildiri/ehlinaz.torun12... · ĠÇĠNDEKĠLER Dijital Oyun Dizaynı Programlarının

Myo Öğrencilerinin Kurumsal İmaj Algıları Ve Okullarına Bağlılıklarını Etkiliyken

Faktörler - Cumhuriyet Myo Ve Zara Ahmet Çuhadaroğlu Myo Üzerine Bir

Araştırma ---------------------------------------------------------------------------------- 220

Meslek Yüksekokullarında Kalite Yönetim Sistemi Uygulamaları: Namık Kemal

Üniversitesi Çorlu Myo Ve Çerkezköy Myo Örneği --------------------------------------- 231

Meslek Yüksekokullarının Öğretim Kalitesine Etki Eden Faktörler ---------------------- 241

İlk Ve Acil Yardım Programında Okuyan Öğrencilere Ambulans Simülasyon

Laboratuvarında Uygulanan Eğitimin Temel Beceri Düzeyine Etkisi -------------------- 251

Trafik Kazalarının En Aza İndirgenmesinde Otobüs Kaptanlığı Eğitiminin Önemi ------ 259

Grafik Tasarımı Ön Lisans Programlarının Mevcut Durum Analizi ---------------------- 269

Üniversite İdari Personelinin Tükenmişlik Düzeyi Üzerine Bir Araştırma --------------- 276

Meslek Yüksekokullarındaki Öğrencilerin Kurumsal Yönetim Algısı: Atça Meslek

Yüksekokulu Örneği ---------------------------------------------------------------------- 287

Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Sosyal Medyaya İlişkin Tutumları ----------------- 295

Duygusal Zeka, Örgütsel Bağlılık Üzerinde Etkili Midir? Meslek

Yüksekokullarında Görev Yapan Öğretim Elemanları Üzerinde Bir İnceleme ---------- 303

Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Meslek Seçiminde Etkili Olan Faktörlerin

Belirlenmesi: Akdeniz Üniversitesi Elmalı Meslek Yüksekokulu Örneği ----------------- 309

Türkiye’de Yükseköğrenim Kurumlarında Eğitim Gören Öğrencilerin Sanatsal

Ve Kültürel Farkındalıkları ---------------------------------------------------------------- 318

Ekran Estetiğinin Resim Sanatında Kullanımı ------------------------------------------- 324

Meslek Yüksekokullarında Pazarlama Programı Öğrencileri İçin Alternatif Bir

İstihdam Alanı: Avm ---------------------------------------------------------------------- 333

Mobil Pazarlama Aracı Olarak Qr Kod Ve Sunulan Qr Kod Önerilerine Dair

Tüketicilerin Bakış Açısı ------------------------------------------------------------------ 344

Polislerin Çalışma Yaşamında Örgütsel Stresörler Ve Başa Çıkma Stratejileri --------- 355

Türkiye’de Optisyenlik Programının İncelenmesi ---------------------------------------- 364

Gemi İnşaatı Ve Geri Dönüşüm Sanayisinin Mesleki Yeterlilikleri Işığında

Meslek Yüksekokullarında Uygulanan Gemi İnşaatı Programlarının

Değerlendirilmesi ------------------------------------------------------------------------- 370

Bursa Bölgesindeki Pnömovaginalı Kısraklarda Bakteriyolojik Ve Sitolojik

Bulgular ----------------------------------------------------------------------------------- 379

Lise Öğrencilerinin Meslek Yüksekokullarına Bakışlarının Değerlendirilmesi:

Aydın İli Örneği --------------------------------------------------------------------------- 384

Öğrencilerin Gürültü Ve Akustik Travma Hakkındaki Bilgi Düzeyleri Ve

Odyogramlarının Değerlendirilmesi* ----------------------------------------------------- 394

İş Ve Uğraşı Terapisinin Omurilik Yaralanması Rehabilitasyonundaki Rolü:

Olgu Sunumu ----------------------------------------------------------------------------- 404

Tıbbi Görüntüleme Teknikleri Öğrencilerinin İlk Yardım Hakkındaki Bilgi Ve

Tutumları ---------------------------------------------------------------------------------- 407

Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokullarında Müfredatlar Hazırlanırken Dikkat

Edilmesi Gereken Faktörler: Atatürk Üniversitesi Modeli ------------------------------- 411

Bel Ağrılı Hastalarda Özür Düzeyi Ve Ruhsal Durum İlişkisi ---------------------------- 420

Probleme Dayalı Öğrenmenin Öğrencilerin Algoritma Dersindeki Başarılarına

Ve Süreçle İlgili Görüşlerine Etkisi ------------------------------------------------------- 425

Moodle Eğitim Yönetim Sistemi İle Bilişim Teknolojileri Alanındaki Örnek Bir

Dersin Uzaktan Eğitim Uygulaması ------------------------------------------------------ 432

Page 4: ĠÇĠNDEKĠLER - akademikpersonel.kocaeli.edu.trakademikpersonel.kocaeli.edu.tr/ehlinaz.torun/bildiri/ehlinaz.torun12... · ĠÇĠNDEKĠLER Dijital Oyun Dizaynı Programlarının

Meslek Yüksekokulu Bilgisayar Programcılığı Veritabanı Dersinin Sınavsız

Geçişle Ve Sınavla Gelen Öğrenciler Arasındaki Verimliliğinin Değerlendirmesi:

Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu

Örneği ------------------------------------------------------------------------------------- 441

Yeni Teknolojiler İle Bilgisayar Programcılığı Bölümlerinde Yazılım Eğitiminin

Geliştirilmesi ------------------------------------------------------------------------------ 447

Pre-Processing On Skin Disease Images By Mobile Devices ---------------------------- 454

Bölgesel Kalkınmada Etkin Rol Oynaması Beklenen Meslek Yüksekokulu

Mezunlarının Problemleri Ve Çözüm Önerileri: Kırklareli Örneği------------------------ 458

Tarım Ve Gıda Alanında Mesleki Eğitime İlişkin Sorunlar, Sektör Beklentileri Ve

Bazı Öneriler ------------------------------------------------------------------------------ 465

Meslek Yüksekokullarında Trimester (Üçlü Dönem) Uygulamasında Karşılaşılan

Sorunlar: Hacettepe Aso 1. Osb Myo Örneği -------------------------------------------- 473

Sanayi Bölgelerinde Meslek Yüksekokulu Kurulurken Yapılması Gerekenler ----------- 483

Üniversite-Sektör İşbirliği Çerçevesinde Örnek Bir Eğitim Uygulaması: Uludağ

Üniversitesi Teknik Bilimler Myo Grafik Tasarımı Programı Bitirme Projeleri ---------- 487

Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Bilgisayar Okur-Yazarlık Düzeylerinin

Belirlenmesi: Akdeniz Üniversitesi Örneği ----------------------------------------------- 494

Uşak Üniversitesi Banaz Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Okul Ve Geleceğe

Yönelik Düşünceleri ----------------------------------------------------------------------- 504

Dumlupınar Üniversitesi Altıntaş Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Fast Food

Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesi --------------------------------------------------- 513

Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Harcamalarının Bileşimi Ve İlçe

Ekonomilerindeki Yeri: Selçuk Üniversitesi Taşkent Meslek Yüksekokulu

Öğrencileri Üzerine Bir Analiz ------------------------------------------------------------ 521

Öğrenci Gözüyle Merzifon Meslek Yüksekokulu ----------------------------------------- 529

Meslek Yüksekokullarının İş Sağlığı Ve Güvenliği Açısından Önemi -------------------- 536

Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Staj Süresinde Meydana Gelen İş Kazaları -

Antalya’da Yaşanmış Bir İş Kazası Örneği ----------------------------------------------- 541

Meslek Yüksekokullarında İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitiminin Gerekliliği Ve İsg

Kültürünün Oluşturulması ---------------------------------------------------------------- 546

Meslek Yüksekokullarında Hizmet Kalitesinin Öğrenciler Tarafından

Değerlendirilmesi: Dokuz Eylül Üniversitesi İzmir Meslek Yüksekokulu’nda Bir

Araştırma ---------------------------------------------------------------------------------- 554

Meslek Yüksekokullarındaki Engelli Öğrencilerin Sorunları Ve Çözüm Önerileri,

İzmir Myo Örneği ------------------------------------------------------------------------- 562

Yükseköğretimde Hizmet Kalitesi Algılarının Memnuniyet Üzerine Etkisi:

Meslek Yüksekokulu Öğrencilerine Yönelik Bir Uygulama ------------------------------- 571

Meslek Yüksekokullarına Sınavsız Geçiş Yapan Öğrencilerin Tarih Algısının

Araştırılması ------------------------------------------------------------------------------- 582

Asp İle Öğrenci Bilgi Otomasyonu ------------------------------------------------------- 588

Bilim İletişimi Ve Bilim Gazeteciliği: Ege Üniversitesi Haber Ajansı Örneğinde

Üniversitelerde Bilim Haberlerinin Üretilmesine Yönelik Bir İnceleme ----------------- 599

Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Bilişim Teknolojileri İle İlgili Tutumları Ve

Ordu Üniversitesi İkizce Meslek Yüksekokulu’nda Bir Uygulama ----------------------- 609

Gary Loyd Bevington Dhe Kontributi İ Tij Për Fonologjinë E Shqipes ------------------ 618

Karayemiş (Laurocerasus Officinalis R.) Bitkisine Ait Polenlerin Bazı Morfolojik

Ve Biyokimyasal Özellikleri --------------------------------------------------------------- 619

Mobil Arıcılık Sistemi ---------------------------------------------------------------------- 623

Isı Geri Kazanımlı Isı Pompalı Kurutucunun Performans Analizi ------------------------ 628

Page 5: ĠÇĠNDEKĠLER - akademikpersonel.kocaeli.edu.trakademikpersonel.kocaeli.edu.tr/ehlinaz.torun/bildiri/ehlinaz.torun12... · ĠÇĠNDEKĠLER Dijital Oyun Dizaynı Programlarının

Karacaören I Ve Iı Baraj Gölleri’ndeki Cyprinus Carpio (L., 1758) (Sazan)’Nun

Total Yağ Asidi Bileşiminin Mevsimsel Değişiminin Belirlenmesi ----------------------- 640

Studımı Per Konferencen ----------------------------------------------------------------- 650

European Unıon Efforts To Solve The Conflıct Over Iran’s Nuclear Program ---------- 661

Compensatıon Of Materıal Damage Accordıng To Legıslatıon Of Republıc Of

Kosovo ------------------------------------------------------------------------------------ 668

Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Teknolojik Bilgileri İle Alan Bilgileri

Arasındaki İlişki: Afyon Meslek Yüksekokulu Örneği ------------------------------------ 677

Önlisans Programlarından Biri Olan Muhasebe Bölümünden Mezun Olan

Öğrencilerin Karşılaştığı Sorunlar Ve Çözüm Önerileri: Harran Üniversitesi

Siverek Meslek Yüksekokulu Örnek Bir Uygulama -------------------------------------- 687

Meslek Yüksekokullarındaki Hükümlü Öğrencilerin Karşılaştığı Sorunlar--------------- 697

Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Motivasyonları Ve Kariyer Planlamaları

Üzerine Bir Araştırma --------------------------------------------------------------------- 705

Meslek Yüksek Okulu Öğrencilerinin Psikolojik Sermaye Düzeyleri -------------------- 713

Meslek Yüksek Okulu Mezunlarının İş Olanakları Ve Bucak Emin Gülmez Teknik

Bilimler Myo Coğrafi Bilgi Sistemleri Programı Örneği ---------------------------------- 722

Meslek Yüksekokulu Mezunlarının Program Bazında Kamuda İstihdamı: 2015

Yılı Örneği --------------------------------------------------------------------------------- 727

Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin İstihdam Edilebilirliğini Arttırmada Mesleki

Uygulamalar Dersi ( 3+1 Programlarının) İle İşkur İşbaşı Eğitim

Programlarının Rolü: Honaz Meslek Yüksekokulu Örneği ------------------------------ 737

Kendi İşini Kurmak İsteyen Malzeme Ve Malzeme İşleme Teknolojileri

Mezunları İçin Kosgeb Uygulamalı Girişimcilik Eğitimleri Ve Sonuçları ----------------- 745

Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Girişimcilik Kişilik Özelliklerinin

Belirlenmesi: Akdeniz Üniversitesi Elmalı Meslek Yüksekokulu Örneği ----------------- 753

Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Girişimcilik Eğilimlerinin Belirlenmesi:

Akdeniz Üniversitesi Elmalı Meslek Yüksekokulu Örneği -------------------------------- 763

Sosyal Ağların Meslek Yüksekokulu Öğrencileri Üzerindeki Etkilerinin

Değerlendirilmesi ------------------------------------------------------------------------- 773

Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Girişimcilik Özelliklerinin Belirlenmesi:

Nazilli Myo Öğrencileri Üzerine Bir Çalışma ---------------------------------------------- 783

Gümrük Müşavirlerinin Muhasebe Eğitiminden Beklentileri ----------------------------- 790

Meslek Yüksekokullarında İstihdam Odaklı Muhasebe Eğitimi -------------------------- 800

Meslek Yüksekokullarda Muhasebe Eğitimi Ve Eğitim Müfredatına Bir Öneri ---------- 808

Muhasebe Mesleğinde Meslek Etiği: Meslek Yüksekokullarında Muhasebe Dersi

Alan Öğrenciler Tarafından Algılanması Üzerine Bir Araştırma ------------------------- 819

Meslek Yüksekokulu Öğrenci Stajlarının İçerik Analizi Yöntemi İle İncelenmesi

Kahta Meslek Yüksekokulu Bankacılık Ve Sigortacılık Programı Örneği ---------------- 829

Türkiye’de İşgücü Piyasasının Talebi Ve Meslek Yüksekokulu Sosyal

Programlarının Bu Talebi Karşılama Düzeyinin Sektörel Bazda İncelenmesi ----------- 838

Türk Eğitim Sisteminde Meslek Yüksekokullarının Rolü: Beklentiler, Mevcut

Durum Ve Öneriler ------------------------------------------------------------------------ 847

Mesleki Eğitimde Yapı Denetim Programlarında Staj Uygulamalarına Bir Bakış:

Porsuk Meslek Yüksekokulu Örneği ------------------------------------------------------ 857

Ahşap Bir Tekne’nin Nem Ve Boya Analizinin Mühendislik Yaklaşımıyla

Araştırılması (Antalya Örneği) ----------------------------------------------------------- 862

Organik Rankine Çevriminin Ekserji Verimi Analizi ------------------------------------- 872

Burdur İli Gelecekteki Yıllık Toplam Yağış Miktarı Değerlerinin Yapay Sinir

Ağları Metodu İle Tahmini ---------------------------------------------------------------- 877

Page 6: ĠÇĠNDEKĠLER - akademikpersonel.kocaeli.edu.trakademikpersonel.kocaeli.edu.tr/ehlinaz.torun/bildiri/ehlinaz.torun12... · ĠÇĠNDEKĠLER Dijital Oyun Dizaynı Programlarının

Medikal Uygulamalar İçin Etkili Bir Sıcaklık İzleme Sistemi Tasarımı ------------------ 880

Testing Apparatus Design Capable Of Measuring Triaxial Force And Change Of

The Temperature ------------------------------------------------------------------------- 886

Termoelektrık Jeneratör İle Maksimum Enerji Elde Edilmesi İçin Levha

Tasarımı ----------------------------------------------------------------------------------- 896

Derslik Ve Laboratuvarlar İçin Arduıno Kontrollü İklimlendirme Sistemi -------------- 905

Prioritization Algorithm For Robust Crew Planning At Airborne Early Warning

And Control Aircraft ---------------------------------------------------------------------- 914

İklimsel Verileri Etkin Olarak Ölçen Gömülü Bir Sistem Uygulaması ------------------- 919

Türkiye’deki Olivin Mineralinin Fiziksel Ve Optiksel Özelliklerinin Farklı

Tekniklerle İncelenmesi ------------------------------------------------------------------ 926

Prizren İlinde Türk, Arnavut, Boşnak Öğrencilerinin İnsanda Sindirim Sistemi

İle İlgili Kavram Yanılgılarının Karşılaştırılması ------------------------------------------ 933

Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Boş Zaman Kullanma Eğilimlerinin

Belirlenmesi: Tokat Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Örneği ----------------------- 946

Zonat E Ndërmjetme Kulturore Kosovë – Shqipëri Dhe Ndikimi I Tyre Në

Ngritjen E Arsimimit Profesional --------------------------------------------------------- 953

Ndryshimi İ Paradigmës Nga Arsim Dhe Aftësim Profesional Në Arsim Dhe

Formim Profesional ---------------------------------------------------------------------- 959

Antioksidanların Hayatımızdaki Önemi -------------------------------------------------- 970

Page 7: ĠÇĠNDEKĠLER - akademikpersonel.kocaeli.edu.trakademikpersonel.kocaeli.edu.tr/ehlinaz.torun/bildiri/ehlinaz.torun12... · ĠÇĠNDEKĠLER Dijital Oyun Dizaynı Programlarının

Meslek Yüksekokullarındaki Hükümlü Öğrencilerin KarĢılaĢtığı Sorunlar

Alaeddin BOBAT Ehlinaz TORUN

Prof.Dr. Kocaeli Universitesi, Kocaeli-Turkey Yrd.Doç.Dr. Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli-Turkey

[email protected] [email protected]

Özet

Anayasa, yasa ve yönetmeliklerle sağlanan yükseköğretim hakkından özellikle son yıllarda pek çok

hükümlü yararlanmaktadır. Ancak, Meslek Yüksekokullarında okuyan hükümlü öğrenciler gerek ceza

ve infaz kurum ve kurallarının gerekse yükseköğretimin kurum ve kurallarının sağladığı olanaklardan

yeterince yararlanamamakta ya da verilen hakları amaç dıĢı kullanmaktadırlar.

Bu çalıĢmada, Meslek Yüksekokullarında öğrenim gören hükümlülerin ve öğretim elemanlarının

yaĢadığı sorunlar ve çözüm önerileri irdelenmektedir.

Anahtar Sözcükler : Hükümlü Öğrenciler, Meslek Yüksekokulu, Ġnsan Hakları ve Yüksek Öğrenim

Problems of Condemned Students in Vocational Schools

Abstract

In frame of rights supplied by Constitution, law and regulations, many condemned students have been

attending universities recently. But, the convicts could not take advantage of these rights adequately or

could misuse these rights.

In this paper, the problems of convicts and academic staff encountered are observed and

recommendations are discussed.

Keywords : Condemned Students, Vocational School, Human Rights and Higher Education

GĠRĠġ

Suç, yanlıĢ ya da zararlı olduğu için yasaklanan ve bazı durumlarda cezalandırılan davranıĢ olarak

tanımlanmaktadır. Hukuki suç, bir toplumdaki hukuki kurumlar tarafından ceza ya da güvenlik önlemi

yaptırımına bağlanmıĢ eylemdir. Suçu gerçekleĢtiren kiĢiye ―suçlu‖ denir. Hukuki anlamda bir

kimsenin suçlu kabul edilebilmesi için, suçun o kimse tarafından iĢlendiğinin hukuki süreçler

sonucunda kanıtlanması gerekir. Suçlu olabileceği düĢünülen kiĢi ―Ģüpheli‖, bir suçlama ile

mahkemeye çıkarılan kiĢi ―sanık‖ sıfatını taĢır. Yargıç kararı ile tutukevine gönderilen kiĢiye

―tutuklu‖, yargılama süreci sonunda suçlu olduğu hükmüne varılarak cezalandırılan kimseye ise

―hükümlü (mahkum)‖ denmektedir. Ceza ise, genel anlamıyla suç karĢılığında uygulanan bir

yaptırımdır (Wikipedia, 2016:1).

Toplumun yapısı ne olursa olsun, suç ya da suçluluk karĢılaĢılabilecek durumlardır. Suç iĢleyerek

cezaevine girenlerin eylemden önce, eylem sırasında ve eylemden sonraki psikolojik durumlarının

saptanması suçu önleme çalıĢmaları bakımından büyük önem taĢımaktadır. Bu tür suç iĢlemiĢ kiĢilerin

çocukluklarına kadar inmek ve onların psikolojilerini irdelemek gerekir. Çocukluktaki olumlu-

olumsuz durumları, yakın çevre ve sosyal çevre ile olan iletiĢim biçimleri yani suçlunun sosyolojik ve

psikolojik durumları incelenirse, kiĢinin suçu iĢlediği andaki psikolojik durumu anlaĢılabilir (Varol,

2015:2). Ve bu bağlamda, suça eğilimli kiĢilerin ruhsal, sosyal ve toplumsal davranıĢları, topluma

uyum açısından iyileĢtirilerek suç iĢleme olasılıkları azaltılabilir.

Suç iĢlenmesiyle bozulan toplum düzeninde adaletin sağlanması için suç iĢleyen kimseye uygulanacak

ceza hukuku yaptırımlarının haklı ve ölçülü olması gerekir. Çünkü ancak haklı ve suçun ağırlığıyla

orantılı bir yaptırım ile suç iĢleyen kiĢinin bu fiilinden piĢmanlık duyması sağlanabilir ve yeniden

topluma kazandırılması söz konusu olabilir. Yine bireylerin hukuka olan güvenlerinin pekiĢmesi ve

cezanın caydırıcılık etkisinin doğru biçimde gösterilebilmesi için de ceza hukukunun temel

ilkelerinden olan oranlılık ilkesine uymak gerekir (TCK Madde Gerekçeleri, 2004:157).

Cezaevinde kalan hükümlülerin psikolojisinin çok iyi olduğu söylenilemez. Suça itilen çocukların

genellikle olumsuz sosyo-kültürel ortamlarda büyüdükleri, yapılan araĢtırmalarla ortaya konmuĢtur.

Hangi nedenden olursa olsun, cezaevine giren kiĢilerin toplum dıĢına itilmemesi; tam tersine, topluma

5th International Vocational Schools Symposium – Prizren 18-20 May 2016

697

Page 8: ĠÇĠNDEKĠLER - akademikpersonel.kocaeli.edu.trakademikpersonel.kocaeli.edu.tr/ehlinaz.torun/bildiri/ehlinaz.torun12... · ĠÇĠNDEKĠLER Dijital Oyun Dizaynı Programlarının

yeniden kazandırılması gerekmektedir. Cezaevlerinin ve infaz hükümlerinin yeniden yapılanmasıyla

artık bu anlayıĢ da eski anlayıĢın yerini almaktadır.

Suça bir Ģekilde sürüklenmiĢ kiĢileri iyileĢtirme çalıĢmalarının yapılması, 5275 sayılı Ceza ve

Güvenlik Tedbirlerinin Ġnfazı Hakkında Kanunun 3. Maddesinde de ―Ceza ve güvenlik tedbirlerinin

infazı ile ulaĢılmak istenilen temel amaç, öncelikle genel ve özel önlemeyi sağlamak, bu maksatla

hükümlünün yeniden suç iĢlemesini engelleyici etkenleri güçlendirmek, toplumu suça karĢı

korumak, hükümlünün; yeniden sosyalleĢmesini teĢvik etmek, üretken ve kanunlara, nizamlara ve

toplumsal kurallara saygılı, sorumluluk taĢıyan bir yaĢam biçimine uyumunu kolaylaĢtırmaktır‖

ifadesiyle yerini bulmaktadır (RG, 2004:9217). Aynı yasanın 29/1. Maddesi ―Kurum hekimi

tarafından ruhsal ve bedensel olarak sağlıklı olduğu belirlenen meslek sahibi olmayan hükümlüler ile

meslek sahibi olan istekliler, kurum imkânları ölçüsünde belirlenen ücret karĢılığında atölye veya iĢ-

yurtlarında çalıĢtırılabilirler”; 29/2. Maddesi ise ―ÇalıĢtırmanın amacı, hükümlülerin

salıverilmelerinden sonra yaĢamlarını sürdürecek meslek ve sanatları öğrenmelerini sağlamak,

çalıĢma ve üretme isteklerini geliĢtirmek veya güçlendirmektir. ÇalıĢtırmada hükümlünün yeteneği,

becerisi, eğilimi, zihinsel ve bedensel durumları göz önünde bulundurulur” denilmektedir (RG, 2004:

9226).

Cezaevlerinin eğitim kurumları haline dönüĢtürülmesi için son dönemlerde büyük çabalar gösterildiği

gözlenmektedir. Amaç, toplum içerisine döndüklerinde tutuklu ya da hükümlülerin yaĢadıkları çevre

ile bütünleĢmesini ve öncelikle sosyal yaĢama hazırlanmaları sağlamaktadır.

Cezaevlerindeki tutuklu ve hükümlülerin her düzeydeki öğrenimleri ise, genellikle üzerinde pek

durulmayan ve hatta ―olmasa da olur‖ düĢüncesinin ağır bastığı konulardan biridir. Ancak yapılan

araĢtırmalar bu bakıĢ açısının hatalı olduğunu ortaya koymaktadır (Eren, 2012:15)

Öğrenim konusu, özellikle adli hükümlüler göz önüne alındığında, yaĢamlarında önemli farklılıklar

yaratabilecek ve tahliyelerinden sonra kendilerini toplumla uyumlulaĢtırabilecek en etkili araçlardan

birisidir. Hükümlülere her düzeyde öğrenim olanak ya da fırsatlarının yaratılması gerekliliği, hem

evrensel hem de uluslararası ve ulusal metinlerde yer almaktadır. Ancak, bu konuda hem teorik hem

de pratik açıdan bazı sıkıntılar ve sorunlar da yaĢanmaktadır.

Bu çalıĢmada, hükümlü öğrencilerin özel olarak Meslek Yüksekokullarında, genel olarak ise

Yükseköğretim kurumlarında karĢılaĢtıkları sorunlar, Kocaeli Üniversitesi Arslanbey MYO‘da

edinilen birikim, deneyim ve gözlemler ıĢığında irdelenmektedir.

ULUSLARARASI METĠNLERDE HÜKÜMLÜLERĠN EĞĠTĠM-ÖĞRETĠM HAKLARI

BirleĢmiĢ Milletler (BM) Genel Kurulu‘nun, Aralık 1948 tarih ve 217 A(III) sayılı kararıyla kabul

edilen Ġnsan Hakları Evrensel Bildirgesi‘nin 26/1. Maddesi‘nde “ Herkes eğitim görme hakkına

sahiptir. Eğitim, en azından ilk ve temel eğitim aĢamasında parasızdır. Ġlköğretim zorunludur.

Teknik ve mesleksel eğitim herkese açıktır. Yükseköğretim, yeteneklerine göre herkese tam bir

eĢitlikle açık olmalıdır. Eğitim insan kiĢiliğini tam geliĢtirmeye ve insan haklarıyla temel

özgürlüklere saygıyı güçlendirmeye yönelik olmalıdır. Eğitim, bütün uluslar, ırklar ve dinsel

topluluklar arasında anlayıĢ, hoĢgörü ve dostluğu özendirmeli ve BirleĢmiĢ Milletlerin barıĢı

koruma yolundaki çalıĢmalarını geliĢtirmelidir‖ vurgusu yapılmaktadır (BM ĠHEB, 1948).

BM hükümlülerin ıslahı için asgari standart kuralların 77. Maddesinde ―Tüm mahpuslara,

kendilerine yarar sağlayacak eğitim verilir. Okuması yazması olmayan mahpuslarla genç

mahpusların eğitimi zorunludur ve idare tarafından bu kiĢilerin eğitimine özel bir dikkat

gösterilir. Tahliye olduklarında güçlükle karĢılaĢmadan eğitimlerini sürdürebilmeleri için

mahpuslara verilen eğitim olabildiğince ülkenin eğitim sistemi ile bütünleĢtirilir‖ denilirken(BM,

1955:18); BM Mahpuslara Muamelenin Temel Ġlkeleri‘nin 6. Maddesinde ise ―Bütün mahpuslar,

kiĢiliklerinin tam geliĢmesi için gerekli eğitim ve kültürel faaliyetlerden yararlanma hakkına

sahiptirler‖ denilmektedir (BM, 1990:1).

Avrupa Konseyi‘nin bu konudaki kararları ise çok daha ayrıntılıdır. Avrupa Konseyi Bakanlar

Komitesi‘nin Üye Devletlere ―Cezaevlerinde Eğitim‖ hakkında 12 sayılı tavsiye kararı tamamen

eğitimi konu almaktadır (AKBK, 1989:1). 17 maddelik bu Tavsiye Kararı‘nın ilk maddesinde

―Mahpuslara verilecek eğitim, dıĢ dünyada aynı yaĢ gruplarına sağlanan eğitimle aynı olacak ve

öğrenme fırsatlarının alanı mümkün olabildiğince geniĢ olacaktır‖ denilirken, son maddesinde ise

―Hükümlülerin uygun eğitim almalarını sağlayacak mali kaynak, alet, edevat ve öğretim

5th International Vocational Schools Symposium – Prizren 18-20 May 2016

698

Page 9: ĠÇĠNDEKĠLER - akademikpersonel.kocaeli.edu.trakademikpersonel.kocaeli.edu.tr/ehlinaz.torun/bildiri/ehlinaz.torun12... · ĠÇĠNDEKĠLER Dijital Oyun Dizaynı Programlarının

personeli hazır bulundurulmalıdır‖ sözleriyle mali yükümlülükler idareye yani devlete havale

edilmektedir. 13 Sayılı Tavsiye Kararına 2006 yılında yapılan ekin 40. Maddesinde ise ―Tutukluluk

hali, çocukların ve genç kiĢilerin eğitimini gereksiz yere kesintiye uğratmamalı ya da daha ileri

bir eğitimine eriĢmelerine müdahale etmemelidir‖ sözleriyle eğitimin ―gereksiz yere kesintiye

uğramaması‖ vurgusu yapılmıĢtır (AKBK, 2006:11).

Uluslararası tüm bu metinler, hükümlülerin eğitim-öğretimi konusuna özel önem verildiğini

göstermektedir.

ULUSAL METĠNLERDE HÜKÜMLÜLERĠN EĞĠTĠM-ÖĞRETĠM HAKLARI

13 Aralık 2004 tarih ve 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin Ġnfazı Hakkında Kanunun 3, 6, 7,

26, 60, 61, 62, 65, 73, 75, 76, 77, 87, 88 ve 89. maddelerinde hükümlü ve tutukluların eğitim ve

iyileĢtirme faaliyetleri düzenlenmiĢtir. Yasanın temel amacı, 3. Maddede ―öncelikle genel ve özel

önlemeyi sağlamak, bu amaçla hükümlünün yeniden suç iĢlemesini engelleyici etkenleri güçlendirmek,

toplumu suça karĢı korumak, hükümlünün; yeniden sosyalleĢmesini teĢvik etmek, üretken ve

kanunlara, nizamlara ve toplumsal kurallara saygılı, sorumluluk taĢıyan bir yaĢam biçimine uyumunu

kolaylaĢtırmaktır‖ biçiminde tanımlanmıĢtır. Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri Yönetmeliğinde ise

hükümlülere uygulanacak eğitim ve iyileĢtirme programları hakkında düzenlemeler yapılmıĢtır. Aynı

Yasa‘nın ikinci bölümü tamamen eğitime ayrılmıĢtır. 75, 76 ve 77. Maddeleri kapsayan bu bölümde,

eğitimin amacı, hükümlünün ―kiĢiliğini geliĢtirmek‖, ―eğitimini güçlendirmek‖, ―yeni beceriler

elde etmesini sağlamak‖, ―suç iĢleme eğilimini yok etmeyi sağlamak‖ ve ―salıverilme sonrasına

hazırlamak‖ olarak sıralanmaktadır.

Bu amaçlarla düzenlenecek eğitim programları ise ―temel eğitim‖, ―orta ve yükseköğretim‖,

―meslek eğitimi‖, ―din eğitimi‖, ―beden eğitimi‖, ―kütüphane‖ ve ―psiko-sosyal hizmet‖ baĢlıkları

altında ele alınmaktadır. Ancak bu tür eğitim programlarının uygulamasında açık ve kapalı infaz

kurumlarına göre bir kısıtlama bulunmaktadır. Madde 76‘ya göre ―açık ceza infaz kurumları ile

çocuk eğitim-evlerinde bulunan hükümlüler örgün ve yaygın eğitime katılabilirken, kapalı ceza

infaz kurumunda bulunan hükümlüler ise sadece yaygın öğretimden yararlanabilmektedir‖.

Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü tarafından ―Çocuk Hükümlü ve Tutukluların Eğitim ve

Öğretim Faaliyetleri Hakkında Genelge‖ (CTEGM, 2006:51) ile ―Genç YetiĢkin Hükümlü ve

Tutukluların Eğitim ve ĠyileĢtirme ĠĢlemleri ve Diğer Hükümler Hakkında Genelge‖ (CTEGM,

2007:46/1) adlarını taĢıyan iki genelge yayınlanmıĢ ve hükümlülerin ―eğitim ve öğrenimi‖ bu

genelgelerle ayrıntılı olarak düzenlenmiĢtir. Genç yetiĢkin hükümlülere iliĢkin genelgeye göre eğitim

ve öğretim çalıĢmaları Ģu baĢlıklar altında ele alınmaktadır:

YetiĢkin 1 ve 2. Kademe Eğitimi BaĢarı Kursları

Açık Ġlköğretim Okulu ve Açık Öğretim Lisesi

Açık Öğretim Fakültesi (AÖF)

Açık Ġlköğretim Okulu, Açık Öğretim Lisesi ve Açık Öğretim Fakültesine ĠliĢkin

Ortak Hükümler

Öğrenci Seçme ve YerleĢtirme Merkezi ve Milli Eğitim Bakanlığı Tarafından Yapılan

Sınavlar

Yüksek Öğretim ÇalıĢmaları

Hazırlık Kursları

Din Hizmetleri ve Ahlaki GeliĢim

Kütüphane Faaliyetleri

Eğitimde Teknolojik Olanaklardan Yararlanılması

Diploma, Sertifika vb. Törenlerin Yapılması YetiĢkin 1. Kademe Kursu okuma yazma bilmeyenler için düzenlenmektedir. Bunun bir adım

sonrasında ise YetiĢkin 2. Kademe Kursu bulunur. Bu kurstan baĢarı belgesi alanlar Açık Ġlköğretim

Okuluna kayıt yaptırabilirler. Ġlkokulu bitiren, ortaokul 1, 2, 3 veya ilköğretim okulu 6, 7, 8.

sınıflardan ayrılan, ortaokulu dıĢarıdan bitirme sınavlarına kayıtlıyken terk eden kiĢiler de Açık

Ġlköğretim Okuluna kayıt yaptırabilirler. Ortaokul veya ilköğretim mezunu ya da lise 1, 2 veya 3.

Sınıflardan ayrılan hükümlüler ise Açık Öğretim Lisesine baĢvurabilirler. Cezaevindeyken Açık

5th International Vocational Schools Symposium – Prizren 18-20 May 2016

699

Page 10: ĠÇĠNDEKĠLER - akademikpersonel.kocaeli.edu.trakademikpersonel.kocaeli.edu.tr/ehlinaz.torun/bildiri/ehlinaz.torun12... · ĠÇĠNDEKĠLER Dijital Oyun Dizaynı Programlarının

Öğretim Fakültesini (AÖF) kazanan veya AÖF‘e devam ederken tutuklanan kiĢiler ise cezaevinden

AÖF‘e devam etme hakkına sahiptirler.

Hükümlüler ÖSYM ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından düzenlenen ÖSS, YDS, KPSS, ALES, ÜDS

ve benzeri sınavlara da cezaevlerinde katılma hakkına sahiptirler. Yükseköğretim söz konusu

olduğunda ise genelgenin bu konudaki alt baĢlığının ilk maddesinde ―herhangi bir yükseköğretim

kurumuna devam ederken tutuklanan veya hüküm giyen öğrencilerin ya da ceza infaz

kurumundayken üniversite sınavını kazanan hükümlü ve tutukluların kapalı ceza infaz

kurumlarından, okullarının kabul etmesi durumunda, dıĢ güvenlik görevlisi muhafazasında, açık

ceza infaz kurumlarından iç güvenlik görevlisi nezaretinde ara, yılsonu, bütünleme ve mazeret

sınavlarına katılmaları sağlanacaktır. Talebi olması hâlinde okullarının kabul etmesi koĢuluyla

kayıt dondurma iĢlemi yapılması için giriĢimlerde de bulunulacaktır‖ hükmü yer almaktadır.

Genelgeye göre açık hapishanelerde bulunanlar da aynı büyükĢehir belediyesi veya belediye sınırları

içinde olan herhangi bir yükseköğretim kurumunda okuma hakkı kazandıklarında, okullarının kabul

etmesi durumunda buralarda okuma hakkına sahiptirler.

Mahpusların öğreniminde ―eğitim iyileĢtirme faaliyetlerinin sistematik yürütülmesini sağlamak

amacıyla‖ 2005 yılında ―Standartlar Sistemi‖ geliĢtirilmiĢtir. Standartlar Sistemi ile hapishanelerin

eğitim ve iyileĢtirme olanakları belirlenmiĢ; çalıĢmalarda farklılıkları azaltmak amacı ile

gerçekleĢtirilmeleri gereken eğitim iyileĢtirme faaliyetlerinin asgari sınırları saptanmıĢtır(Kalaman ).

Standartlar Sistemi, ―Ceza infaz kurumlarındaki eğitim ve iyileĢtirme çalıĢmalarının her kurum

için nitelik ve sayısal olarak belirlenen esaslar çerçevesinde yapılmasını ve verimlilik esasına

göre not verilerek takibini” ifade eder. Eğitim-öğretim çalıĢmaları ile sosyal-kültürel ve sportif

faaliyetler Standartlar Sistemi çerçevesinde Genel Müdürlük tarafından hazırlanarak kurumlara

gönderilen ―eğitim haritası‖ kapsamında yürütülür. Bu hizmet, eğitim ve öğretim servisi personeli ile

bu konuda eğitime katılan personel tarafından verilir. Standartlar Sistemi‘nde eğitim iyileĢtirme

faaliyetleri dört öğe üzerine oturmaktadır (Saldırım, 2011:91):

Öğretim faaliyetleri (okul çalıĢmaları)

KiĢisel geliĢim faaliyetleri (sosyal-kültürel ve sportif faaliyetler)

Meslek eğitim faaliyetleri

Psiko-sosyal yardım çalıĢmaları (psikolojik destek) Standartlar Sistemi, eĢit ağırlıklı puan değeri olan 3 ana konu üzerine yapılandırılmıĢtır :

Sosyal ve kültürel çalıĢmalar (yüzde 33,3)

Mesleki eğitim kursları (yüzde 33,3)

Diğer eğitim ve öğretim faaliyetleri (yüzde 33,3) Ancak Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü‘nün 46/1 Nolu Genelgesine göre (CTEGM, 2007:46/1)

YetiĢkin 1. Kademe Kursu için okuma yazma bilmeyen bir kiĢinin bile olması yeterliyken YetiĢkin 2.

Kademe Kursu için kurumda en az 5 kiĢi olmak zorundadır. Açık Öğretim söz konusu olduğunda ise,

belirlenen standartlara göre Açık Ġlköğretim Okuluna katılabilecek öğretim düzeyindeki hükümlülerin

en az %30‘unun, tutukluların en az %10‘unun; Açık Öğretim Lisesine katılabilecek hükümlülerin en

az % 40‘ının, tutukluların ise en az %10‘unun bu okullara kaydının yapılması ve sınavlara katılması

sağlanmalıdır. Açık Öğretim Fakültesi sınavlarına ise hapishanede bulunan lise mezunu tutuklu ve

hükümlülerin %10‘unun devam etmesi için ―tüm olanaklar kullanılmalıdır‖.

Verilen bu oranlar sınav merkezi olan kurumla aynı il merkezinde ya da ilçede bulunan hapishaneler

geçerli olurken, sınav merkezi olmayan il veya ilçelerde bulunan hapishaneler için bu oranların yarısı

geçerlidir (Saldırım, 2011:107). Bu oranların düĢüklüğü ve hatta % 50‘yi bile hedeflemeyiĢi, konunun

tartıĢmaya açık olduğunu göstermektedir.

SORUNLAR

Uluslararası ve ulusal metinler ile ―Standartlar Sistemi‖ çerçevesinde Ceza infaz kurumlarındaki

hükümlülerin, cezalarını çekerken gerek cezaevi içinde gerekse dıĢında gördükleri her türlü eğitim-

öğretim, cezaevinden çıktıktan sonra toplumla bütünleĢerek hızla uyum sağlayabilmelerinde en önemli

etken olarak görülmektedir. Bu nedenle mevzuatta değiĢiklikler yapılarak suç iĢleyenlerin eğitimlerini

sürdürebilmelerinin yolu açılmıĢ, ancak bu yol birçok sorunu da beraberinde getirmiĢtir. Bu sorunları

hükümlüler, cezaevi görevlileri ve öğretim elemanları açısından irdelemek mümkündür.

5th International Vocational Schools Symposium – Prizren 18-20 May 2016

700

Page 11: ĠÇĠNDEKĠLER - akademikpersonel.kocaeli.edu.trakademikpersonel.kocaeli.edu.tr/ehlinaz.torun/bildiri/ehlinaz.torun12... · ĠÇĠNDEKĠLER Dijital Oyun Dizaynı Programlarının

Hükümlü Öğrencilerin KarĢılaĢtıkları Sorunlar

Hükümlülerin öğrenimlerini sürdürebilmeleri için üniversiteye gidiĢ-geliĢ zahmet ve maliyetleri

yanında, sınıf arkadaĢlarının garip bakıĢları sonucunda kendilerini psikolojik baskı altında

hissetmeleri, normal öğretimde diğer öğrenciler ile aynı sıraları ve sınavlarda aynı sınıfı paylaĢmaları

kuĢkusuz bazı sorunlara neden olmaktadır. Bu sorunların en baĢta geleni psikolojik olanıdır. Her ne

kadar hükümlüler için cezaevi dıĢına çıkarak kısıtlı da olsa sivil yaĢamın, özgürlüğün tadına varmak

büyük bir fırsat olarak algılansa da, sınıf arkadaĢlarının kuĢkulu ya da temkinli bakıĢları, öğrenciler

arasında yaĢanan iletiĢim sorunları ve bunların dıĢında cezaevi yönetiminin uygulamak zorunda

kaldığı kurallar hükümlü öğrencilerin psikolojisini olumsuz etkilemektedir (Varol, 2015:1-2).

Bunun dıĢında, MYO‘ların özellikle uygulamalı bölümlerde okuyan öğrencilerin büyükĢehir

belediyesi sınırları dıĢında düzenlenen teknik gezilere katılamamaları, verilen ödevleri cezaevinin

kısıtlı koĢullarında tam olarak yapamamaları, cezaevinde bilgisayar ve internet olanaklarından

yeterince yararlanamamaları, basılı ve sözlü kaynaklara yeterince ulaĢamamaları, her zaman ders

çalıĢma ortamlarının sağlanamaması gibi altyapısal sorunları bulunmaktadır. Ayrıca, ekonomik

durumu elveriĢli olmayan hükümlülerin özellikle uzaktaki yükseköğretim kurumlarına gidiĢ geliĢleri

oldukça fazla maddi yükümlülük getirebilmekte ve bazı hükümlü öğrenciler bu ekonomik yetersizlik

nedeniyle okullarına devam edememektedirler (Soytürk, 2013:32).

Üzerinde önemle durulması gereken bir baĢka konu da, katı disiplin cezaları ile öğrenim haklarının

ellerinden alınması tehdidinin çok sık gündeme getirilerek öğrencilerin baskı altında bırakılmasıdır.

Bu tür tehditler hükümlü öğrencilerde psikolojik travma yaratmakta ve çalıĢma ortamını

bozabilmektedir.

Cezaevi Görevlilerinin KarĢılaĢtıkları Sorunlar

Cezaevlerinin gerek kurum gerekse hükümlü öğrencilerden sorumlu görevliler olarak karĢılaĢtıkları en

önemli sorunların baĢında bütçe ve kadro yetersizliği gelmektedir. Bütçe ve kadro eksikliği nedeniyle,

yapılması gereken iĢ ve yükümlülükler tam olarak yerine getirilememekte ve bu nedenle de hükümlü

öğrencilerin ders çalıĢma, elektronik ortamdan yararlanma, kitap ve dergi gibi ek kaynaklara ulaĢma

gibi bazı hakları kısıtlanabilmektedir. Ayrıca, hükümlü öğrencilerin cezaevi sınırları dıĢında ve devam

ettikleri yükseköretim kurumlarında denetim yetersizliği ile 46/1 nolu genelgede hükümlü öğrencilerin

uymak zorunda olacakları kurallar ve bunlara karĢılık gelen yaptırımlar konusunda büyük boĢluk

bulunması, herhangi bir olay ya da sorun karĢısında cezaevi yönetici ve sorumlularını zor durumda

bırakmaktadır. Hükümlü öğrencilerin yükseköğrenim kurumlarında cep telefonu

taĢımaları/kullanmaları veya yakınlarının, okuduğu yerlerde hükümlüleri ziyaret etmeleri konuları

bunlara örnek olarak verilebilir.

Yasal ya da mevzuat boĢluğu nedeniyle, hükümlü öğrencilerin akla gelmeyen bazı davranıĢları da

Ģikayet konusu olabilmekte ve bu Ģikayetlere uygulanacak iĢlemler de sürüncemede kalabilmektedir.

Hükümlü öğrencilerin güvenli bir Ģekilde öğrenimlerini tamamlayabilmeleri için gerekli önlemlerin

alınabilmesi de bir baĢka sorun oluĢturmaktadır. Çünkü açık cezaevlerindeki öğrenciler halihazırda

herhangi bir güvenlik önlemi alınmadan kendi olanakları ile okullarına gidip gelmektedirler. Oysa,

ağır cezalık suçlarla cezaevine girip son birkaç yılını açık cezaevlerinde geçiren hükümlülerin

herhangi bir saldırıya maruz kalmaları ya da tam aksine, bu tür hükümlülerin herhangi bir olay

karĢısında tekrar suç iĢleme olasılıkları yüksek olmaktadır.

Öğretim Elemanlarının KarĢılaĢtıkları Sorunlar

Yükseköğretime kayıt yaptırıp devam eden hükümlü öğrencilerin, öncelikle hükümlü olup olmadıkları

ilk baĢlarda kimse tarafından bilinmemektedir. Çünkü, öğrencilerin herhangi bir yükseköğretime kayıt

sırasında hükümlü olduklarına iliĢkin bir bilgi ne öğrencilerden ne de kaldıkları cezaevinden

verilmektedir.

Cezaevinin resmi yazısı üzerine ders programları istendiğinde, hükümlü öğrencilerin kimlikleri ortaya

çıkmaktadır. Oysa, hükümlü öğrenciler, 5275 sayılı yasanın 75. maddesi ve 46/1 Nolu genelgenin

dördüncü bölümünün F maddesi gereğince öğrencilik haklarından yararlandırılmaktadır. Ancak bu

hak, kazandıkları öğretim kurumu kabul ettiğinde geçerlilik kazanmaktadır. Hükümlü öğrencilerin

yükseköğretime hak kazanmaları sonrasında, Cezaevi Yönetimi bu öğrencilerin kabul edilip

edilmeyeceklerini ilgili kuruma sormamaktadır. En azından görev yaptığımız Kocaeli Üniversitesi

Arslanbey MYO‘na bu konuda Ģimdiye kadar herhangi bir resmi yazı iletilmemiĢtir. Bu durum, hem

5th International Vocational Schools Symposium – Prizren 18-20 May 2016

701

Page 12: ĠÇĠNDEKĠLER - akademikpersonel.kocaeli.edu.trakademikpersonel.kocaeli.edu.tr/ehlinaz.torun/bildiri/ehlinaz.torun12... · ĠÇĠNDEKĠLER Dijital Oyun Dizaynı Programlarının

hukuka aykırıdır hem de yükseköğretim kurumunun hükümlü öğrencinin güvenli bir Ģekilde bu haktan

yararlanıp yararlanamayacağı konusunda karar vermesine engel olarak ―fiili durum‖ yaratmaktadır.

Hükümlü öğrencilerin hemen hepsi, gerek cep telefonu kullanarak gerekse derse girmeyip ya da ders

dıĢında ziyaretçileri ile buluĢarak yükseköğrenim hakkını amaç dıĢı kullanabilmektedir. Böylece

gerek denetim eksikliği gerekse mevzuattaki boĢluklar nedeniyle hükümlü öğrenciler eğitim-öğretim

hakkını ihlal etmektedirler. Ve üstelik cezaevi yönetiminin bu konuda öğretim elemanlarından denetim

yapmalarını istemeleri, öğretim elemanları ile hükümlü öğrenciler arasında tatsız olaylar yaĢanmasına

neden olmaktadır. Ayrıca, cep telefonlarının sınıfta bile kullanılması ve bazı hükümlü öğrencilerin sık

sık dıĢarıya çıkmak için izin istemeleri sınıfın huzurunu bozabilmekte ve öğretim elemanları zor

durumda kalabilmektedir.

Hükümlü öğrencilerin derslere ilgisi oldukça zayıf kalmakta ve hatta derse girmeyip diğer iĢleriyle

uğraĢmak tercih edilmektedir. Bu da hem hükümlü öğrencilerin yasa ve yönetmeliklerde belirtilen

amaca ulaĢmasını zorlaĢtırmakta, hem de cezaevi yönetiminin gerekli denetimi yapmalarındaki

eksikliği ortaya koymaktadır.

Tüm bunların dıĢında, hükümlü öğrencilerin normal öğrencilerle uyumu sorun olmakta ve bazı olaylar

(tartıĢma, tehdit, laf atma vb) yaĢanmaktadır. Bu durum öğretim elemanlarıyla da yaĢanabilmektedir.

Mevzuatta denetim ve yaptırım konusunda önemli boĢluklar bulunması öğretim elemanlarının elini

kolunu bağlamaktadır.

Denetim eksikliğinden, bazı hükümlü öğrenciler sabah Ģehir dıĢına çıkıp akĢama kadar gelmemekte ve

akĢam cezaevine dönebilmektedirler.

Uygulamalı dersler özellikle Ģehir dıĢında ise hükümlü öğrencilerin bu gezilere katılma olanağı

bulunmamaktadır. Çünkü, yönetmelik buna izin vermemektedir. Bu durum da öğrencilerin baĢarı

oranını düĢürmektedir.

Hükümlü öğrencilere cezaevinde yeterli araĢtırma, ödev hazırlama, bilgisayar ve internet sağlama gibi

olanaklar yeterince sunulamadığı için, öğrenciler verilen ödevleri kısıtlı zaman içinde dersleri

girmeyip yapmaya çalıĢmakta ya da yapamamanın ezikliğini yaĢamakta, dolayısıyla bu öğrencilere

ödev notu verilememektedir.

Daha da önemlisi, hükümlü öğrencilerin devam ettikleri yükseköğretim kurumlarında normal öğrenci

ve öğretim elemanlarının güvenlik sorununun bulunmasıdır. ġimdiye kadar önemli bir olayın ortaya

çıkmamıĢ olması, bundan sonra çıkmayacağı anlamına gelmemektedir.

SONUÇ VE ÖNERĠLER

Hükümlü ve tutukluların ruhsal, bedensel ve ekonomik yönden kalkınmaları için eğitim ve öğretim

faaliyetlerinin gerekliliği ve yararı bütün dünyaca kabul edilmiĢtir. Bu faaliyetler, en etkili iyileĢtirme

aracı olduğu kadar, aynı zamanda kurumsal amacın gerektirdiği disiplin ve düzene en iyi uyum

sağlayan sistemdir. Eğitim-öğretime yönelik çalıĢmalardan beklenen; hükümlü ve tutukluların doğru

davranıĢ, tutum ve alıĢkanlıkları benimseyerek, yeniden suç iĢlemelerini önleyecek ahlâkî değerler

kazanmalarını sağlamak, kurum yaĢamını normal iĢleyiĢe yakınlaĢtırarak, bu kiĢilerin

salıverilmelerinden sonra topluma uyumlarını kolaylaĢtırmak ve dıĢ olaylara, tahriklere karĢı sabırlı,

dayanıklı ve soğukkanlı hâle getirmektir. Bu amaçlara ulaĢmada eğitim-öğretimin katkısı

araĢtırmalarla ortaya konulmuĢ olmasına karĢın, hem öğrenimden yararlandırılan tutuklu ve

hükümlülerin oranının düĢük tutulması hem de bütçe ve kadro yetersizliğinin bir engel olarak

gösterilmesi, yetkililer tarafından cezaevlerinde eğitim-öğretime yeterli önemin verilmediğini

göstermektedir. Bu konudaki hukuksal ve yasal engellerin gecikmeksizin kaldırılması ve uygulamada

karĢılaĢılan sorunların giderilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, ceza ve tevkifevleri genel

müdürlüğünün bu tutumu, hem hükümlü öğrencilerin öğrenim haklarının elinden alınmasına neden

olacak hem de üniversitelerin ilgili maddeler uyarınca hükümlü öğrencileri kabul etmeleri

zorlaĢacaktır. Kaldı ki, Adana‘da hükümlü öğrencilerin yükseköğrenim hakları güvenlik gerekçesiyle

ellerinden alınmıĢ, birçok üniversite aynı uygulama doğrultusunda kararlar almıĢ ve Kocaeli

Üniversitesi de resmi bir yazı ile cezaevi yönetiminin gerekli eleman bulundurmadığı ve güvenlik

önlemleri almadığı takdirde 2016-2017 eğitim-öğretim yılında hükümlü öğrencileri kabul

etmeyeceğini bildirmiĢtir.

Bütçe ve kadro yetersizliği gerekçe gösterilerek mevcut hakların bile kullandırılmaması, imzalanan

protokollere karĢın hükümlülerin istek ve gereksinmelerinin karĢılıksız bırakılması, bir hukuk

5th International Vocational Schools Symposium – Prizren 18-20 May 2016

702

Page 13: ĠÇĠNDEKĠLER - akademikpersonel.kocaeli.edu.trakademikpersonel.kocaeli.edu.tr/ehlinaz.torun/bildiri/ehlinaz.torun12... · ĠÇĠNDEKĠLER Dijital Oyun Dizaynı Programlarının

devletinde olmaması gereken uygulamalardır. Bu nedenle bütçe ve kadro yetersizliğini aĢacak çareler

üretmeli, gerekirse bu konuda STK‘lar ile yerel yönetimlerin katkıları da sağlanmalıdır.

Yükseköğretim ile ilgili olarak, artık onlarca üniversite uzaktan eğitim programları baĢlatmıĢ olduğu

için, örgün öğretime katılamayacak hükümlülerin, yaygın öğretime katılmaları gerektiği yönündeki

sınırlama tekrar ele alınmalı, tutuklu ve hükümlülerin uzaktan eğitimden faydalanmasını sağlayacak

önlemler geliĢtirilmelidir. Kaynakların yetersizliğiyle veya baĢka gerekçelerle, tutuklu ya da hükümlü

de olsa eğitim-öğretim hakkı kimsenin elinden alınamaz. Bu konuda, Avrupa Cezaevi Kurallarının 4.

Maddesi oldukça açıktır : ―Mahpusların insan haklarını ihlal eden cezaevi koĢulları, kaynakların

yetersizliğiyle mazur gösterilemez”.

Bu konuda devlete olduğu kadar, üniversitelere, akademisyenlere, STK‘lara ve duyarlı her kiĢi, kurum

ve kuruluĢa da görev düĢmektedir. Özellikle cezaevi yönetimi ve baĢsavcılıklar ile eğitim-öğretim

kurumları arasında mutlaka iĢbirliği sağlanmalı ve ortak programlar düzenlenmelidir. Cezaevlerinde

resmi müfredata bağlı kalmaksızın siyaset, ekonomi, felsefe, insan bilimleri ve daha pek çok alanda

öğrenim çalıĢtayları bu kapsamda düĢünülebilir. Amaca uygun eğitim-öğrenim herkes için kayıtsız ve

koĢulsuz bir hak olabilmeli ve bu hakkın tutuklu ve hükümlüleri de içine alacak biçimde geniĢletilmesi

sağlanmalıdır. Ancak, amaca uygun öğrenim hakkı güvence altına alınırken, bu hakkın amaç dıĢı

kullanımı ya da istismarı da önlenebilmelidir.

Tutuklu ve hükümlülerin birçoğunun asıl amacı, genellikle gün boyunca dıĢarıda olmak ve mümkün

olduğunca dıĢarıda olmanın olanaklarından faydalanmaktır. Bu fayda, gerek yakınlarını görmek ya da

onlarla telefonda konuĢmak gerekse öğrencilerle bir arada olmak veya özgürlüğün tadını çıkarmak

biçiminde sağlanmaktadır. Denetimli serbestlik hakkını kazanan hükümlü öğrencilerin, kazandıkları

bölüme devam etmemeleri ve hemen okumayı yarıda kesmeleri, hükümlülerin asıl amacının

―okumak‖ ya da ―bir meslek edinmek‖ olmadığını göstermektedir. Asıl amaç, okuyup herhangi bir

meslek edinmek olmadığı için de, hükümlü öğrencilerin derslerdeki baĢarı oranda oldukça düĢük

kalmaktadır.

Sonuç olarak, öğrenim bir haktır ve tutuklu ya da hükümlü de olsa bu hak uluslararası ve ulusal

metinlerde belirtildiği gibi güvence altına alınmıĢtır. Burada önemli olan suç ve ceza arasında olduğu

gibi, eğitim-öğretim konusunda da bu denge ve orantıyı tutturmak ve korumaktır.

KAYNAKÇA

AKBK (Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi) (1989). Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi‘nin Üye Devletlere

Cezaevlerinde Eğitim Hakkında R(89) 12 Sayılı Tavsiye Kararı,

www.cte.adalet.gov.tr/menudekiler/uluslararasi/tavsiye_kararlari.doc adresinden 24.02.2016 tarihinde alınmıĢtır.

AKBK (2011). Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi‘nin Ceza Ġnfaz Alanındaki Tavsiye Kararları, Avrupa

Konseyi Ġnsan Hakları ve Hukuk ĠĢleri Genel Müdürlüğü ĠĢbirliği Müdürlüğü, Hukuk ve Ġnsan Hakları Kapasite

GeliĢtirme Dairesi, Cezaevleri ve Polis Birimi, F-67075 Strasbourg Cedex, Fransa,

BM (1948). Ġnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, BirleĢmiĢ Milletler Genel Kurulu‘nun, Aralık 1948 tarih ve 217

A(III) sayılı kararı, Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilerek 27 Mayıs 1949 tarih ve 7217 Sayılı Resmi

Gazete'de yayınlanmıĢtır.

BM (1955). Suçların Önlenmesi ve Suçluların Islahı Ġçin Asgari Standart Kurallar, BirleĢmiĢ Milletler

Konferansı tarafından kabul edilmiĢ ve Ekonomik ve Sosyal Konsey tarafından 31 Temmuz 1957 tarihli ve 663

C (XXIV) sayılı ile 13 Mayıs 1977 tarihli ve 2076 (LXII) sayılı Kararlarıyla onaylanmıĢtır.

BM (1990). Mahpusların Islahı Ġçin Temel Ġlkeler, BM Genel Kurulunun 14 Aralık 1990 tarihli ve 45/111 sayılı

kararıyla kabul edilmiĢtir.

CTEGM (Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü), (2006). Çocuk Hükümlü ve Tutukluların Eğitim ve Öğretim

Faaliyetleri Hakkında Genelge, No : 51, www.adalet.gov.tr/genelgeler/genelge_pdf/51.pdf adresinden

15.02.2016 tarihinde alınmıĢtır.

CTEGM, (2007).Genç ve YetiĢkin Hükümlü ve Tutukluların Eğitim ve ĠyileĢtirilme ĠĢlemleri ve Diğer

Hükümler. 46/1 No‘lu Genelge. www.cte.adalet.gov.tr/menudekiler/mevzuat/genelge/46_1.doc adresinden

15.02.2016 tarihinde alınmıĢtır.

Eren, M. Bir Mahpus Hakkı Olarak Öğrenim, Editörler : Z. Kıraç ve G. Tüylüoğlu, Mahpusun Öğrenim Hakkı

(pp. 15-22). Ceza Ġnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği ve Açık Toplum Vakfı, Yayınları, Ġstanbul.

www.aciktoplumvakfi.org.tr/pdf/mahpusunogrenimhakki.pdf adresinden 02.02.2016 tarihinde alınmıĢtır.

Kalaman, N. (2010). Türkiye‘de Ġnfaz Hukukunun GeliĢimi, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin Ġnfazı Hakkında

Kanunun 4 Yılı, Ġstanbul : Türk Ceza Hukuk Derneği Yayınları.

5th International Vocational Schools Symposium – Prizren 18-20 May 2016

703

Page 14: ĠÇĠNDEKĠLER - akademikpersonel.kocaeli.edu.trakademikpersonel.kocaeli.edu.tr/ehlinaz.torun/bildiri/ehlinaz.torun12... · ĠÇĠNDEKĠLER Dijital Oyun Dizaynı Programlarının

RG (Resmi Gazete) (2014). Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin Ġnfazı Hakkında Kanun, 29.12.2004 tarih ve 25685

sayılı RG, Kanun No : 5275.

Saldırım, M. (2011). Hükümlü ve Tutuklu Eğitiminin Temelleri, Ġstanbul : Zigana Yayınları.

Soytürk, S. (2013). Hükümlü ve Tutukluların Sosyal Hizmet Gereksinmelerinin Değerlendirilmesi : Karaman M

Tipi Kapalı Cezaevi Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

TCK Madde Gerekçeleri (2004). TCK Madde Gerekçeleri, TBMM Adalet Komisyonunca Kabul Edilen Madde

Gerekçeleri, www.ceza-bb.adalet.gov.tr/mevzuat/maddegerekce.doc adresinden 26.02.2016 tarihinde alınmıĢtır.

Varol, N. (2015). Ceza infaz kurumlarındaki suçluların üniversite eğitimlerine devamlarında karĢılaĢılan bazı

sorunlar ve çözüm önerileri, Türkiye‘de Denetimli Serbestlik 10. Yıl Sempozyumu, 8-10 Aralık 2015, Ġstanbul.

www.sempozyumds.com/bildiriler/nurhayat_varol_bildiri.pdf adresinden 15.02.2016tarihinde alınmıĢtır.

Wikipedia, 2016.Suç, https://tr.wikipedia.org/wiki/Suç adresinden 25.02.2016 tarihinde alınmıĢtır.

5th International Vocational Schools Symposium – Prizren 18-20 May 2016

707707

704