Top Banner
312

MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Aug 29, 2019

Download

Documents

letruc
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức
Page 2: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

MARCELVANASSEN,GERBENVANDENBERG

PAULPIETERSMA

NHỮNGMÔHÌNHQUẢNTRỊKINHĐIỂNKEYMANAGEMENTMODELS

BảnquyềntiếngViệt©2011CôngtySáchAlpha

TrịnhMinhGiang,NguyễnPhươngLandịch

NHÀXUẤTBẢNKINHTẾQUỐCDÂN

Tạoebook:TôHảiTriều

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

Page 3: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

LỜIGIỚITHIỆU(ChobảntiếngViệt)

NhữngmôhìnhquảntrịkinhđiểnlàkếtquảhoạtđộngcủaBerenschotvàcácchuyêngiatưvấn,tậphợp60môhìnhquảnlýđượcsửdụngthườngxuyênnhất.Berenschotlàmộttổchứctưvấnđộclậpvớikhoảng450nhânviên,vốncótruyềnthốngvềviệcứngdụngvàpháttriểncácmôhìnhquảnlý.Tậphợp60môhìnhđókhôngchỉđơnthuầnlàmộtdanhsáchcácmôhìnhtốiưumàcònxácđịnhrõsựđadạngvàkhácbiệtgiữacácmôhìnhđangđượcápdụngphổbiếntrênthếgiớihiệnnay.

Cuốnsáchnàymangđếnchobạnđọcmộttầmnhìnbaoquátvềhoạtđộngcủacáctổchứckinhdoanh,đượcchiathànhbahoạtđộngcơbảntươngứngvớibaphần:

•Phần1:Cácmôhìnhchiếnlược.Giúpcáctổchứcphântíchvàhoạchđịnhvịtríchiếnlượccủacôngty,trảlờicáccâuhỏivềchiếnlượcnhư:phạmvi,địnhhướngpháttriểncủacôngtytrênthươngtrường;xácđịnhvàđánhgiáthứtựưutiêntăngtrưởngtrongdanhmụcsảnphẩmcủacôngty;...

•Phần2:Cácmôhìnhchiếnthuật.Đưaracácmôhìnhcóthểápdụngvàoviệctổchứccácquytrình,nguồnlực(baogồmcảnguồnnhânlực)trongcôngty,giảiquyếtcáccâuhỏi“làmthếnào”khiphântíchvàthiếtkếcáctổchứcxuấtsắc.Dựavàocácmôhìnhđó,cácdoanhnghiệpgiảiquyếtđượccácvấnđềcơbảnvề:tổchứccôngtyhiệuquả,phânbổcácchiphíhợplý,...

•Phần3:Cácmôhìnhsảnxuất.Cungcấpcácmôhìnhđượcsửdụngđểthayđổitổchứcvàgiúpthựchiệncáchoạtđộnghiệuquảnhất,đồngthờicòntốiưuhóacácquytrìnhvàhoạtđộngsảnxuấtcủacôngty.Chúngnhấnmạnhvàocáccâuhỏi“ai,làmgì,khinào”khiphântíchvàtănghiệuquảhoạtđộngtrongcáctổchứcưuviệt.Cácmôhìnhđưaranhằmgiảiquyếtcácvấnđềnhư:xácđịnhmụctiêucủacôngtydựatrênsứmệnhvàtầmnhìncủacôngtyđó,từđóđưaratầmnhìndàihạncủacôngty,hoặcnhấnmạnhvaitròbổtrợlẫnnhaucủamộtnhóm...

Nhưchínhcáctácgiảcũngđãnóitronglờitựachocuốnsách,cácmôhìnhđượcđưarakhôngnhằmcungcấp“mộtđơnthuốcđặctrịgiúpcáchệthốngquảnlývàtổchứctốt”.Vìvậy,cácmôhìnhnàykhôngphảiđểcáctổchức,côngtysaochépnguyêndạngrồiápdụngvàotổchứchaycôngtycủamình,

Page 4: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

màtrướchết,cácmôhìnhđóchínhlàmộtthướcđođểhọtựđánhgiávềtổchức.Từcácmôhìnhcơbảnđượcđưara,cáccôngty,tổchứcdễdàngthấyđượchọđangtheođuổimôhìnhnào,cónhữngđiểmmạnh,điểmyếuvàcònkhiếmkhuyếtgì.Bêncạnhđó,việcđưara60môhìnhcănbảncũnggiúpdoanhnghiệplựachọnđượcmôhìnhtốiưuhoặcđiềuchỉnhlạitổchứcsaochohiệuquảnhất.

Cóthểhìnhdungkhimộtcôngtyđangtronggiaiđoạnxácđịnhchiếnlược,họcóthểthamkhảocácmôhìnhtrongphầnchiếnlượcđểxácđịnhxemcôngtyđangthựchiệntheomôhìnhnào:côngtysẽnhậnđịnhđượcmôhìnhnàogiốngvớimìnhnhấthoặcchínhxáclàmìnhđangthựchiệntheomôhìnhnào.Từđó,xácđịnhđượcđiểmmạnh,điểmyếucủamôhìnhđóđểkhắcphục,hoặcđiềuchỉnhmôhìnhđangápdụngchophùhợp.

Trongkhiđưaracácmôhìnhcơbản,cáctácgiảcũngphântíchrấtchitiếtcácưu,nhượcđiểmcủamôhìnhđó,nhữnghạnchếvàkhókhănkhithựchiệnnó.Điềunàygiúpcácdoanhnghiệpđưaraquyếtđịnhđúngđắnlàápdụngmôhìnhnàovàotổchứcvàkhaitháctốiưuđượcmôhìnhđó.

CuốnsáchnàycóthểcoilàmộtkimchỉnamchocácdoanhnghiệpViệtNamđangtrongquátrìnhpháttriển,cònchưacóđượcnhữngchỉdẫnbàibảnđểtổchứcmộtdoanhnghiệphiệuquả.

Việccungcấpcácmôhìnhhoạtđộnghiệuquảnàykhôngchỉgiúpchocácdoanhnghiệpmớiđivàohoạtđộngtìmđượcđườngđitớiđíchtrongthờigianngắnnhất,màcòngiúpcácdoanhnghiệpđãvàđangpháttriểnxácđịnhđượcvịthếcủamình,phântíchtìnhhìnhvàđiềuchỉnhtổchứcphùhợp,đểhoạtđộnghiệuquảhơnnữa.

Vàcũnggiốngnhưcáctácgiả,bằngviệcxuấtbảncuốnsáchnày,chúngtôimuốnchuyểntảiđếnđộcgiảnhữngkiếnthứchiệnhànhvềquảntrịvàđiềuhànhdoanhnghiệp,cũngnhưcungcấpthêmnhữngýtưởng,tầmnhìnvàcácmôtảhợplývàdễhiểuvềcácmôhìnhquảntrịđangđượcsửdụngphổbiếnhiệnnay.

AlphaBooksxintrântrọnggiớithiệucùngbạnđọc.

HàNội,tháng5năm2011

CôngtyCổphầnSáchAlpha

Page 5: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức
Page 6: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

LỜITỰACácmôhìnhquảnlýkhôngchỉlàcôngcụchocácchuyêngiavànhàquảnlýmàtrướchết,chúnglàphươngthứcgiaotiếp.Cácmôhìnhquảnlýkhắcphụcđượcnhữngkhácbiệtbằngcáchtrừutượnghóavàcungcấpnhữnghiểubiếttoàndiện.Berenschotđãcótruyềnthốnglâunămtrongviệcứngdụngcũngnhưpháttriểncácmôhìnhquảnlý.Bắtđầutừnăm1938,thờiđiểmcôngtythànhlậpvàtiếptụcpháttriểnquanhiềunăm.Cácmôhìnhchothấysựđadạngtrongcácbộmônhọcthuậtkhởinguồn.Nhântốcủanhữnglýthuyếtkỹthuậtbanđầuvẫncònthấyhiểnhiệncũngnhưảnhhưởngcủacácmônkhoahọcxãhội.

PhiênbảnmớicủaNhữngmôhìnhquảntrịkinhđiểnnàyphảnánhlĩnhvựchoạtđộngcủaBerenschotvàcácchuyêngiatưvấncủamình.Cuốnsáchcũngchothấytầmquantrọngcủaviệccậpnhậtthườngxuyênkhicónhữngbướcpháttriểnmới.

TôixincảmơntấtcảcácchuyêngiatưvấnđãcungcấpnguồntưliệuchophiênbảnNhữngmôhìnhquảntrịkinhđiểnnàyvàchiasẻcảmxúcấyvớicáctácgiảcủaphiênbảntrước,FransStevens,WoutertenHavevàSteventenHave.Tôihoàntoàntintưởngrằngchúngtôisẽtiếptụcduytrìtruyềnthốngnàytrongtươnglai.

Giáosư–TiếnsỹTheoCamps

ChủtịchTậpđoànBerenschot.

Cácmôhìnhquảnlýđượcthiếtkếnhằmgiảiquyếtcácvấnđềvàtháchthứcchungtrongkinhdoanh.Đượcvậndụngtốtnhất,chúngsẽcungcấpmộtcáchnhìnmớivềtìnhhuốngvàđemlạimộtthayđổitíchcực.Cácmôhìnhcóthểđượcápdụngtheochiếnlược,chiếnthuậthoặctrongquátrìnhtácnghiệp.Mộtsốmôhìnhlàcáccôngcụgiảiquyếtvấnđề,đượcthiếtkếnhằmcảithiệnhiệunăngvàhiệuquả.Mộtsốkhácđượcthiếtkếnhằmgiảiquyếtnhữngvấnđềđặcthù,phátsinhtrongnhữngtìnhhuốngđặcthù.Rấttiếclàkhôngmộtmôhìnhquảnlýhaymộtnhómmôhìnhnàocóthểbảođảmmộtnhàquảnlýhaymộtnhàtưvấncóthểxửlýđượcvấnđềcủatổchứcmộtcáchkháchquanvớikhảnăngtốtnhất.Ngoàira,quánhiềumôhìnhkhiếncácnhàquảnlývàtưvấnbốirốitrongviệclựachọn.Dùvậy,cácmôhìnhcũngcungcấpnhữnggócnhìnthấuđáovàmộtcấutrúcphùhợpchoviệcraquyếtsáchđúngđắntrongkinhdoanh.Cáclýthuyếtvàmôhìnhquảnlýcó

Page 7: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

thểgiúpchocácnhàquảnlývàtưvấncóđượcsựrànhmạch,rõràngtrongkinhdoanhbằngcáchgiảmtrừnhữngphứctạpvàbấtđịnhcóliênquan.

PhiênbảnđầutiêncủaNhữngmôhìnhquảntrịkinhđiểnđượcxuấtbảnnăm2003,vàothờiđiểmmànhữngđồngnghiệpkhảkínhcủachúngtôi(SteventenHave,WoutertenHavevàFransStevens)thấycấpthiếtphảicómộttrậttựsắpxếpcácmôhìnhhiệncócũngnhưrútramộtcáinhìntổngquátvềnhữngmôhìnhquảnlýđượcsửdụngvàđượcnhắcđếnnhiềunhất.Trongphiênbảnmớinày,chúngtôiđãbiêntậplạivàpháttriểnxahơncáinhìntổngquáttrướcđó.Chúngtôiđãxemxétcácmôhìnhcổđiểnvànổitiếngtrênthếgiới,vàkhámphárarằngkhôngphảitấtcảcácmôhìnhấyđềuđượcthườngxuyênsửdụngtrongthựctếkinhdoanhhàngngàynhưchúngtôitừngnghĩ.Mộtsốmôhìnhquálýthuyếtvàlạchậu;trongkhimộtsốkhácítđượcbiếtđếnhơnhoặcnhữngmôhìnhmớilạiđangđượcsửdụngphổbiếnhơn.Vìvậy,chúngtôiđãnângcấpphiênbảncũlêntới60môhìnhquảnlýđượcsửdụngthườngxuyênnhất.Cùngvớiphầnmôtảtómtắtmỗimôhìnhvàgợiýứngdụng,chúngtôicóđưaramôtảcáchsửdụngmôhìnhnhưthếnào.Đốivớicácđộcgiảmuốntìmhiểusâuhơn,chúngtôicũngcócácgợiýđọcthêmvà,khicầnthiết,cócácchúývềnhữnghạnchếvàthiếusóttiềmẩncủamỗimôhình.

Chúngtôiđiđếnlựachọncácmôhìnhcuốicùngsaukhiđãthamkhảoýkiếncủacácnhàquảnlývàtưvấntrongnhiềuchuyênngànhvềmôhìnhmàhọđangsửdụngtrongthựctếcôngviệc.Vìlýdođó,chúngtôiđịnhnghĩamộtmôhìnhnhưmộtcôngcụcóthểứngdụng(choquytrìnhhoặcchocácmụcđíchphântích)nhằmtănghiệuquảhoạtđộngkinhdoanhhàngngàybằngcáchcảithiệnphươngphápquảnlýcũngnhưhiệuquảhoạtđộngcủatổchức;hoặcgiảiquyếtnhữngvấnđềliênquan.Tàiliệuchúngtôibiênsoạnphảnánhnhữngýtưởngvàgócnhìnnhưnhững“côngnghệđãđượckiểmchứng”vàphầnlớnlàkếtquảcủanghiêncứuthựctiễnhơnlàlýthuyết.Dođó,tiêuchuẩnđểkếtluậnkhôngphảilàvấnđềmôhìnhđượclựachọnmangtínhkhoahọchaymangtínhkỹthuậtthuầntúymàlàliệumôhìnhđócóthựcsựđượcsửdụnghaykhông.

Cuốnsáchnàykhôngnhằmmụcđíchđưaradanhmục“Top60”môhìnhphổbiếnnhấthaynhữngmôhìnhquảnlý“siêuviệt”vàcũngkhôngnhằmmụcđíchđưaramộtđơnthuốcđặctrịgiúpchohệthốngquảnlývàtổchứctốt.Nhằmxácđịnhrõrànghơnsựđadạngvàchứcnăngcũngnhưsựkhácbiệttrongphạmvicủacủacácmôhình,chúngtôinhómchúngthànhsáuloạiphânbiệtnhưngcũngđôichỗcótrùnglặp(xinxemphần“Hướngdẫnđọcsách”).Bằngcáchnày,chúngtôinhắmtớiviệcđưamỗimôhìnhđơnlẻ

Page 8: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

vàomộtphốicảnhriêngcũngnhưvàophốicảnhchungcủacácmôhìnhquảnlý.Chúngtôicũngmôtảtừngmôhìnhvàđưaracáinhìntổngquanvềcáchthứcvàthờiđiểmnênsửdụngchúng,nhằmgiảmthiểunguycơcácnhàquảnlýlựachọnmộtmôhìnhphổbiếnđượccoilà“siêuviệt”nhưmộtgiảiphápcuốicùngchonhữnghạnchếhiệncótrongtổchứccủahọ.

Mộtsốmôhìnhnổibậtđượcnghiêncứukhoahọckỹlưỡng,nhưngnhiềumôhìnhchỉđơngiảnlàbộnhớhỗtrợ.Đasốcungcấpcácphươngthứchữuhiệutrongviệchoạchđịnhcôngviệcthựctế.Cácmôhìnhđưaramộtngônngữchungđểcóthểsosánhhiệuquảvàtháchthứccũngnhưcáchgiảiquyếtvấnđề.Dùchứađựngnhữngđặcđiểmmangcảmhứngcánhânnhưngtrênhết,chúngcógiátrịthựctiễnrấtlớn(vàđượcsửdụnghàngngày)khiphântíchcáctìnhhuốngvàxácđịnhcáchànhđộngcóthểthựchiện.

Chúngtôithấythúvịvàcóphầntựhàokhigiớithiệutàiliệunày.Chúngtôihoàntoàntinrằngcácnhàquảnlývàtưvấnkhisửdụngcuốnsáchsẽcósựtrưởngthành,trítuệvàsựsángsuốtcầnthiếtđểđặtcácmôhìnhmàchúngtôigiớithiệuvàođúnghoàncảnhvàsửdụngchúngđểđưaracácquyếtsáchquảnlýhaycốvấnhợplý,sángtạovàcótầmnhìn.Chúngtôikhôngcóýđịnhcungcấpmộthiểubiếttổngthểvềtấtcảcácmôhìnhquảnlý.Mụctiêucủachúngtôilàtruyềntảitớiđộcgiảnhữngkiếnthứchiệncóbằngcáchcungcấpthêmnhữngýtưởngvàgócnhìncũngnhưcácmôtảhợplývàdễhiểuvềcácmôhìnhđangthựcsựđượcsửdụngthườngxuyên.

Page 9: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

HƯỚNGDẪNĐỌCSÁCHNhữngmôhìnhquảntrịcơbảnmôtả60côngcụvàphươngphápquảnlýđươngđạicũngnhưgiảithíchmỗicôngcụđượcsửdụngvàứngdụngnhưthếnàovàoquảntrịkinhdoanh.Cóthểphânloạicácmôhìnhkinhdoanhbằngrấtnhiềucáchthứckhácnhau;chúngtôichọnhaicáchphânloạichínhtậptrungvàocáchdùngvàchứcnăng,baogồmviệcraquyếtđịnhquảnlý(chiếnlược,vậnhành,chiếnthuật)vàchứcnăngkinhdoanh(vídụnhưtàichínhhaytiếpthị).Theomụctiêucủacuốnsách,chúngtôinhómcácmôhìnhvàobaphần,tùytheolĩnhvựcquảnlýmàchúngđượcsửdụngphùhợpnhất:

•Phần1:Chiếnlược(địnhvị/mụctiêu).Cácmôhìnhnàycógiátrịkhiphântíchvàhoạchđịnhvịtríchiếnlượccủacôngtyvàgiúptrảlờicáccâuhỏichiếnlược.

•Phần2:Chiếnthuật(thiếtkế/tổchức).Cácmôhìnhnàycóthểđượcdùngtrongviệctổchứccácquytrình,cácnguồnlựcvànhânsựtrongcôngty.Chúngđưaracáccâuhỏiquantrọng“làmnhưthếnào”khiphântíchvàthiếtkếcáctổchứcxuấtsắc.

•Phần3:Vậnhành(thựchiện/thựcthi).Cácmôhìnhnàycóthểđượcsửdụngđểthayđổitổchứcvàgiúpthựchiệnthônglệtốtnhất.Chúngđặtracáccâuhỏi“ai,làmgì,khinào”khiphântíchvàtănghiệuquảthựchiệntrongcáctổchứcxuấtsắc.Nhữngmôhìnhgiúptốiưuhiệuquảcủacácquytrìnhvàhoạtđộngmangtínhvậnhànhthuộcphầnnày.

Cácmôhìnhtrongmỗiphầnđượcliệtkêtheothứtựbảngchữcáivàđượckýhiệubởimộthaynhiềubiểutượngthểhiệnsáulĩnhvựcvàcấpđộchứcnăngcủaviệcraquyếtđịnhquảnlý:

Page 10: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức
Page 11: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Đểsửdụngcuốnsáchdễdàng,mỗibàiviếtsẽđượcchiathành:

•Tổngquan–tầmquantrọngvàmụcđíchcủatừngmôhình.

•Thờiđiểmsửdụng–côngdụngvàkhảnăngápdụngcủachúng.

•Sửdụngnhưthếnào–mộtbảnmôtảcáchứngdụngmôhìnhbằngcáchtiếpcậntừngbước.

•Kếtluận–giớihạncủacácmôhìnhvànhữngcạmbẫytiềmẩntheocáchchúngđượcsửdụng.

Page 12: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Nếucóyêucầuthêmthôngtinvềmộtmôhìnhquảnlýđặcthù,xinxemthamkhảoởcuốimỗiphần.Mỗiphầnđềubaogồmmộthoặcnhiềuvídụvềcáchthứcứngdụngmôhình,vàởnhữngđoạncầnthiếtcócáctìnhhuốngvídụđểmôtảcáchsửdụngcácmôhìnhtrongtìnhhuốngđặcthù.Ởnhữngtìnhhuốngphùhợp,chúngtôicũngđưaracácmôhìnhthaythếcóthểápdụngđểthamkhảo.

Page 13: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

PHẦNMỘTCÁCMÔHÌNHCHIẾNLƯỢC

Cácmôhìnhnàygiúpphântíchvàhoạchđịnhvịtríchiếnlượccủacôngtycũngnhưtrảlờicáccâuhỏichiếnlược.

Page 14: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

1.BẢNGSẢNPHẨM/THỊTRƯỜNGANSOFF

TỔNGQUAN

Bảngsảnphẩm/thịtrườngAnsoffcungcấpmộtphươngpháplô-gícđểxácđịnhphạmvivàđịnhhướngpháttriểnchiếnlượccủacôngtytrênthươngtrường.Việcpháttriểnchiếnlượccủacôngtybaogồmhaikiểuchiếnlượcliênquan:chiếnlượcdanhmụcvàchiếnlượccạnhtranh.

Chiếnlượcdanhmụcxácđịnhmụctiêuchomỗisựkếthợpsảnphẩm/thịtrường.Nónhấnvàonhữngđiềusắpxảyra.Cònchiếnlượccạnhtranhxácđịnhconđườngtiếpcậncácmụctiêuấy.

Trongbảngsảnphẩm/thịtrườngAnsoff,việcđưaramụctiêu(chiếnlượcdanhmục)đượcgiớithiệunhưviệclựachọnmộtvéc-tơtăngtrưởng,xácđịnhphạmvitươnglaicơbảncủakinhdoanh.Véc-tơtăngtrưởngđượcbiểudiễnthànhhaichiều:sảnphẩmvàthịtrường.

Sauđó,Ansoffgiớithiệuvéc-tơđịatăngtrưởng,thaythếchovéc-tơtăng

Page 15: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

trưởngtừbảngsảnphẩm/thịtrường.Véc-tơđịatăngtrưởngcóbachiềumàcôngtycóthểsửdụngđểxácđịnhphạmvikinhdoanhmongmuốncủamìnhtrongtươnglai:

•nhucầuthịtrường(chẳnghạnnhưnhucầuvềvậnchuyểncánhânhayvềkhuếchđạitínhiệuđiện).

•côngnghệsảnphẩm/dịchvụ(chẳnghạnnhưcôngnghệmạchtíchhợp).

•địathịtrường(chẳnghạnnhưvùng,miềnhaycácbang).

Hình1.2Cácchiềucủavéc-tơđịatăngtrưởngcủaAnsoff:nhucầuthịtrường,côngnghệsảnphẩm/dịchvụvàđịathịtrường.

Bachiềunàyhợpthànhmộtkhốilậpphương.Chúngtạorarấtnhiềucáckết

Page 16: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

hợpvàhướngchiếnlượcchomộtcôngty.Cáclựachọnởcácđầucựclàtiếptụcphụcvụkhuvựchiệntạivớicáccôngnghệhiệnhànhđểđápứngnhucầutruyềnthống;mặtkhácsẽtiếpcậnkhuvựcmớivớicôngnghệmớiđểđápứngnhữngnhucầumới.

SỬDỤNGKHINÀO

Quyếtđịnhmộtđịnhhướngvàmộtchiếnlượcchosựtăngtrưởngcủacôngtytùythuộcvàomộtvàiyếutố,baogồm:mứcđộrủiroliênquan,bộsảnphẩmvàthịtrườnghiệntại,vàliệutổchứccómuốnpháttriểnsảnphẩmhoặcthịtrườngmớihayhiệnhànhkhông.Đểlậpkếhoạchchotươnglaimộtcáchcóhệthống,điềutốiquantrọnglàcácnhàquảnlýphảinắmbắtđượckhoảngcáchgiữavịtríhiệntạivàvịtríkỳvọngcủacôngty.Bảngsảnphẩm/thịtrườngAnsoffvàkhốilậpphươngAnsoffcóthểđượcsửdụngnhưmộtcơcấutổchứcđểxácđịnhphươnghướngvàcáccơhộichosựtăngtrưởngcủacôngty.

Ansoffgiớithiệubốncấuthànhthểhiệnchiếnlượcdanhmụcvàgiúpxácđịnhphạmvịkinhdoanhmongmuốntrongtươnglai:

1.Véc-tơđịatăngtrưởng;

2.Ưuthếcạnhtranh;

3.Sựhiệplực;

4.Tínhlinhhoạtchiếnlược.

Véc-tơđịatăngtrưởngcóthểđượcxácđịnhvớikhốilậpphươngAnsoff,bằngcáchkếtnốiphạmvikinhdoanhhiệntạivớiphạmvikinhdoanhmongmuốntrongtươnglai.

Cầntớimộtưuthếcạnhtranhđểtạođiềukiệnchophạmviđượcchọncũngnhưcóthểduytrìtrongphạmviđó.Ưuthếcạnhtranhnàycóthểlàbấtcứđiềugìtừmộtnănglựccốtlõihaymộtmộtcôngnghệđượcbảohộnhằmcungcấpdịchvụhậumãitốthơnchokháchhàngsovớicácđốithủcạnhtranh.

Đốivớicấuthànhthứba,Ansoffđềxuấtsựhiệplựcgiữacácnănglựccủacôngty.Điềunàykhôngchỉtạođiềukiệnchokinhtếtheoquymômàcòntăngcườngvịthếcạnhtranhcủacôngty.

Page 17: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Cấuthànhchiếnlượcthứtư,vàcũnglàcuốicùng,làtínhlinhhoạtchiếnlược.Nónhắmtớiviệctốithiểuhóatácđộngcủanhữngsựkiệnbấtthườngvàtìmcáchloạibỏnhữngtrởngạikhôngcầnthiết.

Bốncấuthànhnàycósựliênkếtlẫnnhau.Tốiưumộtcấuthànhnàycóthểlàmgiảmhiệuquảcủacôngtyởcáccấuthànhkia.Đặcbiệtkhitốiđasựhiệplựcsẽlàmgiảmthiểutínhlinhhoạt.Quátrìnhlựachọnvàcânbằngcácmụctiêuchiếnlượclàmộtvấnđềphứctạp.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Đểsửdụngbảngsảnphẩm/thịtrườngvàothựctế,trướchếtcôngtyphảiđánhgiáđượcsựkếthợpsảnphẩm-thịtrườnghiệncóvàmứcđộliênquancủaưuthếcạnhtranh.Sauđó,phạmvikinhdoanhmongmuốntrongtươnglaisẽđượclựachọnnhưmộtvéc-tơđịatăngtrưởngtrongkhốilậpphươngAnsoff.

Tiếptheo,tínhkhảthicủaphạmvivàhướngđượcchọncầnđượcđánhgiávớiviệcphântíchsựkếthợpgiữahướngvớisựmởrộngdựtínhđốivớităngtrưởngvàưuthếcạnhtranhkhácbiệtcủacôngty(nhữngnănglựccốtlõi).Nhưvậy,khôngchỉcócácphươngtiệntạođiềukiệnchophạmviđượcchọnmàcácphươngtiệnnàycũngcầncungcấpchocôngtymộtưuthếcạnhtranhbềnvững.

Sauđó,cáchiệplựcphảiđượcpháthiệnvà/hoặcđượctạorabằngviệcsửdụngnănglựcđặcbiệthiệncónàođó(chiếnlượchiệplựctấncông),hoặcbằngviệcpháttriểnhaythâutómnănglựccầnthiết(chiếnlượchiệplựcphòngngự).

Cuốicùng,phảiđạttớitínhlinhhoạtchiếnlược.Cóthểđạttớitừbênngoàicôngtybằngcáchđadạnghóaphạmviđịalý,cácnhucầuđượcđápứngvàcôngnghệcủacôngtyđểbấtcứthayđổibấtngờnàotrongmỗikhuvựcchiếnlượccũngkhônggâytácđộngnghiêmtrọngtớihiệuquảcủacôngty.Bêncạnhđó,tínhlinhhoạtchiếnlượccũngcóthểđạttớibằngcáchđặtcáchoạtđộngcủacôngtytrêncơsởnguồnlựcvàkhảnăngchuyểngiaodễdàng.

Mộtcáchthựchiệnnhanhviệcxácđịnhcácmụctiêuchiếnlượclàlấychúngtừcácyêucầuchiếnlượccủabamẫucôngty:

•Mộtcôngtyvậnhànhsẽtậptrungvàosựhiệplựcvàmộtvéc-tơđịatăngtrưởngkháhẹp.Việcđầutưcủacôngtythườngkhóthayđổi,dàihạnvà

Page 18: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

thườnglàvàocáchoạtđộngnghiêncứupháttriểnhoặccáctàisảnhữuhình.Việcdựđoántrướccácthayđổivàgiảmthiểunhữngthayđổibởicácquyếtđịnhsailầmlàhếtsứcquantrọng.Nhữnghiệplựcthườngđượctạoragiữacácnănglựccốtlõi.

•Mộtcôngtyđangànhsẽtậptrungvàotínhlinhhoạt.Chiếnlượccủacôngtysẽkhôngcóhiệplựchayvéc-tơđịatăngtrưởng.Thayvàođó,nósẽđủlinhhoạtđểđượcbảovệkhỏicácyếutốbấtngờhoặcngắtquãngmangtínhchiếnlượctrongmôitrườngcủamộthaynhiềucôngtycon.

•Mộtquỹđầutưcóthểchỉtậptrungvàotínhlinhhoạt.Nósẽthựchiệnnắmgiữvốnđadạngvớiphạmvirộng.Nhữngtổchứcnhưvậyhiếmkhicóđượcsựhiểubiếtsâusắcvềcácngànhchuyênbiệtđểcóthểtìmkiếmmộtưuthếcạnhtranhđặcbiệt.

Trênthựctế,nhữngcôngty“dạngnguyênchất”nàykhôngtồntại.Khôngcóhìnhmẫunàocũngkhôngcócácđặcđiểmnhậndạng.Cónhiềumứcđộhợptáckhácnhautrongcáccôngtyhiệplực,vàicôngtyphốihợphoạtđộngtrongthựchiệnmộtsốnhiệmvụvàhiệplựcvớinhauởnhữngnhiệmvụkhác,vàicôngtykhôngcóhiểubiếtđặcbiệtvềmộtsốngànhchuyênbiệt.Nhữngcôngtynàysẽphảixácđịnhmụctiêuchiếnlượccủariêngmình(chiếnlượcdanhmục).

Tiếpđó,mộtchiếnlượccạnhtranhđượclựachọnnhằmxácđịnhcáchtiếpcậnkhácbiệtđểthànhcôngtrongviệcđạtđượcnhữngmụctiêulựachọncủachiếnlượcdanhmụcmangtínhchiếnlược(theohướngtươnglai).

Dựatrênbảngsảnphẩm/thịtrườnggốc,cóbốnchiếnlượccạnhtranhcơbảnđượcxácđịnh:

•Thâmnhậpthịtrường(Sảnphẩm/thịtrườnghiệncó).Bánranhiềuhơnvẫncácsảnphẩmvàdịchvụđótrongcácthịtrườnghiệncó.Véc-tơtăngtrưởngbiểuthịsựtăngtrưởngthôngquasựgiatăngthịphầnđốivớicácthịtrườngsảnphẩmhiệntại.

•Pháttriểnthịtrường(Sảnphẩmhiệnhành/thịtrườngmới).Bánranhiềuhơnvẫncácsảnphẩmvàdịchvụđótrongnhữngthịtrườngmới.

•Pháttriểnsảnphẩm(Sảnphẩmmới/thịtrườnghiệncó).Bánracácsảnphẩmvàdịchvụmớitrongthịtrườnghiệncó.Véc-tơtăngtrưởngnàymangýnghĩatăngtrưởngvớisựpháttriểncácsảnphẩmmớiđểthaythếhoặcbổsungchocácsảnphẩmhiệnhành.

Page 19: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Đadạnghóa(Sảnphẩmmới/thịtrườngmới).Bánracácsảnphẩmvàdịchvụmớitrongnhữngthịtrườngmới.

Vàdựatrên“khácbiệt”giữasảnphẩmmớivàthịtrườngmớinhưthếnào,mộtloạtvéc-tơtăngtrưởngcụthểhơnđượcxácđịnhtronggócphầntưđadạnghóa:

•Hợptáctheochiềudọc–Mộttổchứcthâutómhoặcchuyểnsanglĩnhvựcchuyênmôncủanhàcungcấphoặckháchhàngđểđảmbảoviệccungcấphoặcsửdụngchínhsảnphẩmvàdịchvụcủamình.

•Đadạnghóatheochiềungang–Nhữngsảnphẩmmới(khôngliênquangìvềcôngnghệ)đượcgiớithiệutớicácthịtrườnghiệncó.

•Đadạnghóađồngtâm–Cácsảnphẩmmớicóliênhệmậtthiếttớinhữngsảnphẩmhiệncó,đượcgiớithiệuvàothịtrườnghiệntạivà/hoặcthịtrườngmới.

•Đadạnghóakếthợp–Nhữngsảnphẩmmớihoàntoàn,khôngcóliênhệgìvềcôngnghệđượcgiớithiệuvàocácthịtrườngmới.

Trênthựctế,cónhiềuconđường“dẫntớithànhRome”.Cácchiếnlượccạnhtranhchungchỉcóthểtrảlờiđượcchútítcâuhỏichiếnlượccạnhtranhnàocóthểsinhlợinhiềunhất.Mỗicôngtysẽphảixácđịnhnhữngmụctiêuchiếnlược(chiếnlượcdanhmục)vàđịnhhướngchiếnlược(chiếnlượccạnhtranh)củariêngmình.

KẾTLUẬN

Dùđãrađờikhálâu,côngtrìnhcủaAnsoffvẫncógiátrịvàđượcsửdụngnhiềutrongthựctế.Bấtchấpviệchầuhếtcácbảngsảnphẩm/thịtrườngđượcdùngtheodạngnguyênbản,nóvẫncungcấpmộtdànýtốtchoviệcmôtảcáccơhộisảnphẩm-thịtrườngvàlựachọnchiếnlược.Nóhìnhthànhmộtcơsởvữngchắcđốivớiviệckhaithácvàđốithoạichiếnlượctiếptheo.

Tuynhiên,sángtạolànhữngbổsungcủachínhAnsoffvàocôngtrìnhcủamình.Vớikinhnghiệmhơnhaimươinăm,ôngđãtựkếtluậnrằngbảngsảnphẩm/thịtrườngnổitiếngcủamìnhchưaphảnánhđượcđầyđủthựctếvàgiớithiệucáchtiếpcậnmớiđốivớichiếnlượccôngty.XemxétlạitấtcảcáccôngtrìnhcủaAnsoffsẽthấymộtsốmôhìnhquảnlýđượcưachuộngnhấthiệnnaybắtnguồntừcácmôhìnhcủaông.

Page 20: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

THAMKHẢO

1.Ansoff,H.I.(1987)CorporateStrategy(tạmdịch:Chiếnlượccôngty),táibảncósửachữa,London:PenguinBooks.

2.Ansoff,H.I(1988)NewCorporateStrategy(tạmdịch:Chiếnlượccôngtymới),NewYork:JohnWilleyandSon.

3.Ansoff,H.I(1984)InplantingStrategicManagement(tạmdịch:Ghidấuquảnlýchiếnlược),EnglewoodCliffs:PrenticeHall.

Tảithêmebook:http://www.sachvui.com

Page 21: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

2.MATRẬNBCG

TỔNGQUAN

NhómtưvấnBostonthiếtkếmatrậnBCG(BostonConsultingGroup)vàonhữngnăm1970.Đâylàmộttrongnhữngphươngpháphoạchđịnhdanhmụcsảnphẩmnổitiếngnhất,dựatrênkháiniệmvòngđờisảnphẩm.Nóxemxétmốiquanhệqualạigiữathịtăngvàthịphần.Giảthiếtbanđầulàmộtcôngtycầnphảicódanhmụcsảnphẩmbaogồmcảnhữngsảnphẩmtăngtrưởngnhanhđểđápứngnhucầuthuhồitiềnvànhữngsảnphẩmtăngtrưởngchậmcóthểtạothêmtiềndưđểđảmbảothànhcônglâudài.

ViệcsửdụngmatrậnBCGgiúpxácđịnhvàđánhgiáthứtựưutiêntăngtrưởngtrongmộtdanhmụcsảnphẩm.Matrậngồmhaichiều:thịphầnvàthịtăng.Cácsảnphẩmđượcđánhgiátrêncơsởcácchiềunàyvàsauđóđượcphânloạivàomộthoặcbốnmụckhácnhau:ngôisao(star),bòsữa(cashcow),chấmhỏi(questionmark)vàchómực(dog).Tiềnđềcơbảnchomôhìnhnàylàđầutưvàocáccơhộităngtrưởng(kinhtế)màcôngtycóthểthulợinhuận.

SỬDỤNGKHINÀO

Page 22: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

MatrậnBCGcóthểđượcdùngnhưmộtcôngcụchiếnlượcnhằmxácđịnhlợinhuậnvàtăngtrưởngtiềmnăngcủamỗiđơnvịkinhdoanhtrongcôngty.Bằngcáchxácđịnhchiếnlượcđốivớimỗiđơnvịkinhdoanh(xácđịnhlànên“giữlại”,“gặthái”,“từbỏ”hay“xâydựng”),danhmụctổngthểcủamộttổchứccóthểđượcduytrìnhưmộthỗnhợpsinhlời.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Đầutiên,xácđịnhthướcđohoặctốcđộthịtăngkỳvọngđốivớimỗisảnphẩmvàdịchvụtrongdanhmục.Tiếptheo,ápdụngmộttỷlệphầntrămcủaviệcxếploạivàomỗisảnphẩmđểxácđịnhthịphầntươngđối.Cuốicùng,biểuthịmỗisảnphẩmtrongdanhmụcvàobốnphầncủahìnhchữnhậtđượcxácđịnhbởihaichiều:thịphầntươngđốivàtốcđộthịtăngtươngđối.Mặcdùcáchlàmnàykhátùyýdoítthamchiếu,nóvẫncầnđượcthựchiệncẩnthận.Đâylàphầnkhónhấtnhưngcóthểdựavàosựhỗtrợtừcáctiêuchíchotrước.Vídụ,thịphầncủamộtcôngtycóthểđượccoilànhỏnếunóchỉbằngchưađầy1/3thịphầncủađốithủcạnhtranhlớnnhất.Tốcđộtăngtrưởngcủathịtrường(tốcđộthịtăng-ND)cóthểđượccoilàcaokhităngtrưởngdoanhthuhàngnămđạthơn10%saukhiđãtínhtỷlệlạmphát.Điềuquantrọnglàphảiduytrìcáctiêuchíchotrướcvàchỉthayđổitronggiaiđoạnđánhgiásảnphẩm.Mặtkhác,cácdựánvàsảnphẩm“thúcưng”sẽ

Page 23: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

đượcchuyểntớivịtríưutiên,từđólàmmụctiêucủahoạtđộngbịthấtbại.

•Ngôisaolànhữngsảnphẩmhưởngmộtthịphầntươngđốilớntrongmộtthịtrườngtăngtrưởngmạnh.Cácsảnphẩmnày(cótiềmnăng)sinhlợivàcóthểtăngtrưởngtiếp.Vìvậy,việclàmphùhợplàđầutưvàonhữngsảnphẩmnày.

•Bòsữalànhữngsảnphẩmsinhlợicựclớnvàkhôngcầnmấtthêmcôngsứchaytiềnbạcđểduytrìnó.Mộtsảnphẩmtrởthànhbòsữakhithịtăngcủamộtsảnphẩmgiảmxuốngnhưngthịphầncủacôngtylạiduytrìởmứccaovàbềnvững.

•Chấmhỏilàcácsảnphẩmcóthịtăngcaonhưngthịphầnnhỏ,vìvậytốcđộtăngtrưởngkhôngchắcchắn.Đầutưđểtạoratăngtrưởngcóthểhoặckhôngđemlạilợiíchlớntrongtươnglai.Lúcnàynêntìmhiểukỹđầutưnhưthếnàovàkhinào.

•Chómựclàcácsảnphẩmnêngiảmbớthoặcbỏquakhichúngkhôngsinhlời.Nếusinhlời,đừngđầutưvàochúngmàtranhthủgiátrịhiệntại.Việcnàythậmchíđồngnghĩavớiviệcbáncáchoạtđộnghay/vàmộtthươnghiệusảnphẩm.

Nênlàm:

•Phântíchdanhmụcđầutưkinhdoanhhiệntạiđịnhkỳvàquyếtđịnhnhữngsảnphẩmđòihỏiđầutư.

•Chúýtớinhữngthayđổithịtrườngvàđốithủcạnhtranhcủabạn.

Khôngnên:

•Dodựtrongviệcgiảmbớthoặcbỏquanhữngsảnphẩmchómựckhôngsinhlời.

KẾTLUẬN

NhiềungườiđãđặtcâuhỏiđốivớigiảthuyếtcơbảncủamatrậnBCGrằngcácthịtrườngnhưvậyđượcđịnhnghĩaquárõràng;haythịphầnlàmộtchỉbáophùhợpchoviệctạoratiền;vàrằngtăngtrưởngnghĩalàcầnbơmtiềnđểthulạiphầnlớnhơnkhikếtthúc.Nhiềuýkiếnphảnbiệnchothấyđiểmquantrọnglàbỏtiềnvàomộthaymộtnhómsảnphẩmkhôngtựnhiênlàmsảnphẩmđótăngtrưởnghaytrởnênsinhlờihơn.Vìvậy,chúngtôikếtluận

Page 24: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

rằngmatrậnBCGrấtcóíchtrongviệcthúcđẩycácquyếtđịnhkhiquảnlýmộtdanhmụccácsảnphẩmnhưngnócũngkhôngthểđượcsửdụngnhưmộtcôngcụduynhấtđểxácđịnhchiếnlượcthịtrường.

Khixâydựngmatrận,việcsửdụngthịphầntươngđốisẽcóýnghĩahơnvìthịtrườngkhôngphảilúcnàocũngcóthểxácđịnhrõràng.Mộtthịtrườngđơnlẻcóthểbaogồmnhiềuyếutốkhácnhauvànhiềusảnphẩmthaythế.Cácthịtrườngcóthểtậptrunghoặcbịchiacắtbởinhiềucôngtynhỏ.Cũngđừngquênrằngđặcbiệttrongcácthịtrườngchưachínmuồi,consốtăngtrưởngvàthịphầncóthểkhôngđạtđượcsựcânbằng,điềunàyminhchứngchoviệcđánhgiáchínhxáctínhtíchcựchaytiêucựccủamatrậnBCG.

THAMKHẢO

1.Hambrick,D.C.,MacMillan,I.C.vàDay,D.L.(1982)StrategicattributesandperformanceintheBCGmatrix–APIMS-basedanalysisofindustrialproductbusinesses(tạmdịch:CácthuộctínhvàhiệuquảchiếnlượctrongmatrậnBCG–PhântíchdựatrênPIMSđốivớikinhdoanhsảnphẩmcôngnghiệp).AcademyofManagementJournal25(3):510-31.

2.Henderson,B.(1969)TheProductPortfolio(tạmdịch:Danhmụcsảnphẩm).BCGPerspectives:66.

3.Henderson,B.(1973)Theexperiencecurvereviewed:IV.Thegrowthsharematrixorproductporfolio(tạmdịch:Xemxétlạiđườngcongkinhnghiệm:IV.Matrậnthịtăng/thịphầnhaydanhmụcsảnphẩm).BCGPerspective:135.

Page 25: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

3.CHIẾNLƯỢCĐẠIDƯƠNGXANH

TỔNGQUAN

ChiếnlượcĐạidươngxanhtậptrungsựchúývàoviệctạoracácthịtrườngmớiởgiaiđoạnpháttriểnsảnphẩm.Phươngphápnàyđượcthiếtkếnhằmkhuyếnkhíchcácnhàquảnlýtậptrungvàoviệctạoracácthịtrườngchưađượckhaiphá.

Hầuhếtcácmôhìnhchiếnlượctậptrungvàoviệcđạtđượccáclợithếcạnhtranh:câuhỏitrọngtâmlàcáchthứctốthơnviệccạnhtranhlàgì.MôhìnhChiếnlượcĐạidươngxanhkhôngtậptrungvàoviệcchiếnthắngcácđốithủcạnhtranhmàtậptrungvàoviệclàmchocạnhtranhkhôngcòncầnthiếtbằngcáchtạoranhữngcơhội“đạidươngxanh”.Nhữngđạidươngxanhấylànhữngthịtrườngchưađượckhaiphámàởđócácnhucầumớicủakháchhàngđượcthỏamãn(theoKimvàMauborgne,1997).Các“đạidươngđỏ”,ngượclại,lànhữngđấutrườngcạnhtranhtrongđócácđốithủđấuđálẫnnhauvàlàmchonhausuyyếu.

Page 26: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

MôhìnhChiếnlượcĐạidươngxanhthúcđẩysángtânvàtácđộngtớisựtậptrungvàopháttriểnchiếnlược.Thayvìviệcsửdụngđốithủcạnhtranhđểsochuẩn,cácnhàquảnlýthựchiệnpháttriểncácsảnphẩmvàdịchvụcóthểmởravàthâutómmộtthịtrườngmới(theoKimvàMauborgne,2005).

SỬDỤNGKHINÀO

ChiếnlượcĐạidươngxanhbổsungđịnhhướngvàoquytrìnhquảnlýchiếnlược.Chiếnlượcpháttriểnthườngchỉtậptrungvàoviệcđánhbạiđốithủcạnhtranh,khôngthểtránhkhỏimộtkịchbảnđạidươngđỏtrongđócácđốithủđấuđávàlàmchonhausuyyếu.Đểhướngsựtậptrungpháttriểnchiếnlượcvàoviệctạoranhữngđạidươngxanh,banlãnhđạocầntrảlờibốncâuhỏi(theoKimvàMauborgne,1997):

•Yếutốhiệncónàocủangànhcầnbịloạibỏ?

•Yếutốnàocầnđượcgiảmbớtsovớitiêuchuẩncủathịtrường?

•Yếutốnàocầnđượctăngthêmsovớitiêuchuẩncủathịtrường?

•Yếutốnàochưabaogiờxuấthiệntrongngànhcầnđượctạora?

Trongquytrìnhnày,điềuquantrọnglàphảitậptrungvàonhữnggìkháchhàngcoitrọngchứkhôngphảivàocácđốithủcạnhtranhhayvàonhữnglợithếcạnhtranhcốtlõicủacôngty.Thayvàođóhãykhởiđầutừconsố0.Bạncóthểtạoranhữngphươngphápvàsảnphẩmhoàntoànmớibằngcáchtrảlờinhữngcâuhỏitrên.Từđó,mộtđườngconggiátrịmớisẽđượcthiết

Page 27: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

lập.Đườngcongnàyxácđịnhmộtvấnđềmớicógiátrị,chothấygiátrịcủasảnphẩmmớikhácbiệtnhưthếnàovớicácsảnphẩmhiệncó(theoKimvàMauborgne,1997).

Cóthểtạorahailoạiđạidươngxanhbằngcáchsửdụngquytrìnhtrên:tạoramộtngànhhoàntoànmới;hoặctạoranhữngcơhộimớitừbêntrongngànhđangtồntạibằngcáchmởrộngnhữngranhgiớichiếnlượccủangành.Hầuhếtcácđạidươngxanhđượctạoratheocáchnày.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

ChiếnlượcĐạidươngxanhkhôngphảilàmộtkếhoạchđượcxâydựnghoànhảođểthựchiệndễdàng.Ngượclại,nólàmộtphươngphápcóthểđượcsửdụngnhằmtậptrungpháttriểnchiếnlược(bằngcáchtrảlờibốncâuhỏitrên).Tuynhiên,cósáunguyêntắccốtlõicủaChiếnlượcĐạidươngxanhcóthểđượcsửdụngđểtránhsáurủirochínhthườngthấyđốivớichiếnlượcpháttriểnsảnphẩmmới,đólà:rủirotìmkiếm,rủirohoạchđịnh,rủirophạmvi,rủirovềmôhìnhkinhdoanh,rủirotổchứcvàrủiroquảnlý(theoKimvàMauborgne,2005).Sáunguyêntắcđạidươngxanhcóthểđượchiểunhưnhững“chỉdẫnthựchiện”đốivớiviệctạoranhữngthịtrườngtrốngchưađượckhaiphá.

•Nguyêntắcthứnhất–táithiếtlậpcácranhgiớithịtrường:xácđịnhnhữngđạidươngxanhtrongđórủirotìmkiếmlànhỏnhất.

•Nguyêntắcthứhai–tậptrungvàobứctranhtoàncảnhhơnlànhữngconsố:tránhrủirohoạchđịnhbằngcáchtậptrungvàothựctếhiệnhữu.

•Nguyêntắcthứba–vươnrangoàinhucầuhiệncó:tránhrủirophạmvikhiquytậpnhucầulớnnhấtchomộtsảnphẩmmới.

•Nguyêntắcthứtư–lựachọnđúngchuỗichiếnlược:giảmrủirovềmôhìnhkinhdoanhbằngcáchtậptrungvàoviệcxâydựngmộtmôhìnhlànhmạnh,cóthểđảmbảolợinhuậnlâudài.

•Nguyêntắcthứnăm–vượtquanhữngràocảntổchứccơbản:giảmrủirotổchứctrongthựchiệnchiếnlượcđạidươngxanh.

•Nguyêntắcthứsáu–đưathựcthivàochiếnlược:tậptrungchúývàođộnglựclàmviệcvàkhaithácnănglựccủanhânviênđểthựcthichiếnlượcđạidươngxanh,từđóvượtquarủiroquảnlý.

Page 28: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

KẾTLUẬN

MôhìnhChiếnlượcĐạidươngxanhlàmộtmôhìnhlýthuyếtcóthểsoisángđườngđicủarấtnhiềunhàquảnlý.Tuynhiên,môhìnhtrướchếtmôtảnhữngviệccầnlàm(mộtcáchtrừutượng)chứkhôngchỉraphảilàmnhưthếnào.Môhìnhvànhữngýtưởngxungquanhnómangtínhmôtảhơnlàquytắchóa.Hơnnữa,nhữngtìnhhuốngmàKimvàMauborgnelấylàmvídụvềnhữngsángtânđạidươngxanhthànhcông,đượcthểhiệnqua“lăngkínhđạidươngxanh”hơnlàdựatrêncơsởmôhìnhnày.

MặcdùKimvàMauborgneđãcócốnghiếnhếtsứcgiátrịcholýthuyếtquảnlýchiếnlược,nhưngkhôngphảimọicôngtyđềucầnsửdụngmôhìnhnày.ChiếnlượcĐạidươngxanhcóthểlàmộtchiếnlượctốtchonhiềucôngty,tuynhiênvớinhữngcôngtykhác,mộtchiếnlượcthayđổinhanh,chiphíthấp,khácbiệthóahoặcchiếnlượctậptrungcóthểtạodựngđượcthànhcôngnhiềuhơn(theoPorter,1979).KimvàMauborgneđưarahiểubiếtquantrọng,giúpchocôngtyvừacóthểtheođuổisựkhácbiệthóavừagiảmchiphí.

THAMKHẢO

1.Kim,W.C.vàMauborgne,R.(1997)Valueinnovation:thestrategiclogicofhighgrowth(tạmdịch:Sángtângiátrị:lô-gícchiếnlượccủatăngtrưởngnhanh).HavardBusinessReview75(1)Tháng1/Tháng2:102–12.

2.Kim,W.C.vàMauborgne,R.(2005)BlueOceanStrategy:Howtocreateuncontestedmarketspaceandmakethecompetitionirrelevant(ChiếnlượcĐạidươngxanh:Làmthếnàođểtạorakhoảngtrốngthịtrườngvàvôhiệuhóacạnhtranh).Cambridge,MA:HavardBusinessSchoolPress;AlphaBooksxuấtbản,2007.

3.Porter,M.(1979)Howcompetitiveforcesshapestrategy(tạmdịch:Cácthếlựccạnhtranhhìnhthànhchiếnlượcnhưthếnào).HavardBusinessReview57(2)Tháng3/Tháng4:137-45.

Page 29: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

4.PHÂNTÍCHCẠNHTRANH:NĂMTHẾMẠNHCỦAPORTER

TỔNGQUAN

PhântíchcạnhtranhcủaPorter(1998)nhậndiệnnămthếmạnhcạnhtranhcơbảntạonênsứchúttươngđốicủamộtngành:côngtymớixuấthiện,ưuthếđàmphàncủangườimua,ưuthếđàmpháncủanhàcungcấp,cácsảnphẩmhaydịchvụthaythế,vàsựcạnhtranhgiữacácđốithủhiệncó.Phântíchcạnhtranhđưaramộthiểubiếtsâusắcvềcácmốiquanhệvàđộnglựccủamộtngànhcũngnhưchophépmộtcôngtyđưaracácquyếtsáchchiếnlượcởvịthếphòngthủtốtnhấtvàcólợivềmặtkinhtếnhất.

SỬDỤNGKHINÀO

Môhìnhnàycóthểđượcdùngnhằmnắmbắttốthơnhiệntrạngcủangànhmàcôngtyđanghoạtđộng.Chẳnghạn,mộtcôngtycóthểsửdụngmôhìnhđểphântíchsứchútcủamộtngànhmớibằngcáchxácđịnhliệusảnphẩm,

Page 30: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

dịchvụhayhoạtđộngkinhdoanhmớicótiềmnăngsinhlợikhông.Môhìnhcũngcóthểđượcdùngđểđánhgiávịthếchiếnlượccủamộtcôngtytrênthươngtrườngbởinóxétđếncácđốithủcạnhtranhtrênphạmvirộngvượtrakhỏinhữnggìhiểnnhiêntrướcmắt.Điềunàydẫnđếnhiểubiếtvềđiểmmạnhcủacảvịthếcạnhtranhhiệntạilẫnvịthếkỳvọngcủacôngty.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

MôhìnhcủaPorterhỗtrợđánhgiáđấutrườngcạnhtranhtừtấtcảcácmặttrêncơsởnămthếmạnh.Bằngcáchxácđịnhưuthếvàhướngcủamỗithếmạnh,nóchophépđánhgiánhanhđiểmmạnhcủavịthếhiệntạicủatổchứccùngvớikhảnăngsinhlợihoặcduytrìkhảnăngsinhlợitrongmộtngànhchuyênbiệt.

Hãyxemcôngtycủabạncósứccạnhtranhthếnàođốivớimỗithếmạnh:

1.Côngtymớixuấthiện:

Liệucócácràocảnđốivớinhữngđốithủmớixuấthiện?

•Quymôkinhtếcàngcótầmquantrọng,ràocảncàngcao.

•Khócạnhtranhhơnvớicácthươnghiệuđãcóvàvớisựtrungthànhcủakháchhàng(nhưCoca-Cola).

•Cácyêucầucủavốnmạohiểmkhiếnkhótiếpcậnvớicáccôngtymới.

Page 31: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Chiphíchuyểnđổisảnphẩmcaolàmộtlợithếlớncủacáccôngtyđãhoạtđộng.

•Liệukhảnăngtiếpcậncáckênhphânphốicókhókhănhaybịphápluậthạnchếhaykhông?

•Liệucáccôngtyđanghoạtđộngcólợithếvềchiphíđểđộclậpvớiquymôthịtrườnghaykhông?(vídụ:bảnquyềnphátminh,giấyphép,bíquyếtđộcquyền,cólợithếtiếpcậnvớicácnguồnnguyênvậtliệuthô,tàisảnvốn,nhânlựcdàydạnkinhnghiệm,đượcchínhphủbảotrợ).

•Mộtngànhđượcchínhphủđiềutiếtcóthểlàmhạnchếlốivàovớicácyêucầuvềgiấyphéphoạtđộng(vídụ:truyềnthôngkhôngdâyUMTS).

•Sựcoinhẹcủacácđốithủcạnhtranhhiệncócũnglàmcholốivàotrởnêndễdànghơnđốivớicôngtymới.

•Kháiniệm“côngtymớikhốngchếgiácả”:lợinhuậnbiêncànglớncàngcónhiềucôngtymới.

2.Sảnphẩmthaythế:

Sảnphẩmhaydịchvụcủabạncóthểbịdễdàngthaythếbằngmộtloạisảnphẩmhaydịchvụkháctớimứcđộnào?

Vídụ:Xebuýtlàmộtsảnphẩmthaythếcủatàuhỏa.Porterchorằngmộtsảnphẩmthaythếlàmốiđedọađặcbiệtkhinóthểhiệnsựcảithiệnđángkểcủaphốihợpgiữagiácảvàhiệuquả.

3.Ưuthếđàmpháncủangườimua:

Ngườimuacóthểđàmphánđếnmứcđộnào?

•Khingườimuađặthàngkhốilượnglớn,họthườngyêucầumứcgiáthấphơn.Vídụnhưcáccửahàngbánlẻlớntrảmứcgiábánbuônthấphơncáctiệmtạphóanhỏ.

•Phầnchiphíthểhiệnquagiámuacànglớn,ngườimuahàngcàngkhóđàmphán.

•Cácsảnphẩmkhôngkhácbiệtkhiếncácnhàcungcấpdễdàngbịthaythế.

Page 32: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Chiphíchuyểnđổisảnphẩmtăngưuthếcủangườimua.

•Nhữngngườimuacólợinhuậnthấplànhữngngườikhóđàmphánnhất.

•TiềmnăngđốivớikiểutựchếDIYhaytíchhợpnhàcungcấplànhữngđònbẩyđàmphánmạnh.Tựsảnxuấtmộtphầnhay“tíchhợphìnhnón”khôngchỉlàmộtcôngcụđàmphánmạnhmàcòngiúpnắmbắtđượcchiphíthựccủanhàcungcấp!

•Hiệuquảkinhdoanhcủangườimuacàngítbịtácđộngbởisảnphẩm,độnhạycảmvềgiácủahọcàngcao.

•Ngườimuacàngcónhiềuthôngtin,vịthếđàmpháncủahọcànglớn.

4.Sựđiềukhiểncủanhàcungcấptrongngành

Cácnhàcungcấpcósứcảnhhưởngnhưthếnào?

Cácnhàcungcấpcóthểnhữngtácđộngđángkểtớikhảnăngsinhlờivàphânphốilợinhuậnbiêncủamộtngành,phụthuộcvàovàiđònbẩykhácnhau.Cácthếlựccạnhtranhtừnhàcungcấpphảnánhnhữngđiềusautừngườimua:

•Mộtsốítnhàcungcấpbánhàngchomộtsốlượngngườimuatươngđốilớnhơncóthểsẽcóưuthếđàmphánhơn.

•Sựthiếuvắngcácsảnphẩmthaythếlàmtăngưuthếcủanhàcungcấpkhingườimuacóquáítlựachọn.

•Cácnhàcungcấpcókháchhàng,ngànhhoặckênhcóthểthaythế,sẽcónhiềuưuthếhơn.

•Sảnphẩmcủanhàcungcấplàkhôngthểthiếuhoặccógiátrịtolớnđốivớicôngtybạn.

•Thayđổinhàcungcấptạorachiphícaohoặcnhanhchónglàmgiảmgiátrịtàisảncủacôngtybạn.

•Cácnhàcungcấpcóthểtíchhợptuyếntrênbằngcáchchuyênsảnxuấtvàbánhàngchokháchhàngcủabạn.

5.Cácđốithủcạnhtranhhiệncó

Page 33: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Cácđốithủcạnhtranhcónhữnglợithếgì?

Cuốicùngnhưngkhôngkémphầnquantrọnglàsựcạnhtranhgiữacácđốithủhiệncótrênthươngtrườngdẫntớicácchiếnthuậtnhưchínhsáchgiávàkhuyếnmãicấptập,giànhgiậtkháchhànghoặckênhbánhàngvàtăngmứcđộphụcvụ.Nếunhưcósựleothangtrongchạyđuagiữahaibên(vídụnhưcuộcchiếngiácả),tấtcảcácđốithủtrongngànhđềucóthểkếtthúctrongthấtbại.Tuynhiên,cáccuộcchiếnquảngcáocũngcóthểhữuíchkhilàmrõsựkhácbiệtgiữacáccôngtyvànhãnhiệu.Mặcdùcạnhtranhvàcườngđộcạnhtranhthayđổikhingànhmởrộngphạmvitiếpthịvàcôngnghệ,dướiđâylàcácchỉbáovềnguycơcạnhtranhtừcácđốithủhiệncó:

•cónhiềuđốithủcạnhtranhngangsứcngangtài;

•tăngtrưởngcủangànhthấpdẫntớitậptrungvàoviệcchiatáchhơnlàmởrộngngành;

•chiphícốđịnhcaovàdựanhiềuvàotàisảnkhiếncácđốithủcạnhtranhphảiquayvòngvốnnhanhvàtốiđacôngsuất;

•cácsảnphẩmđượccoinhưhànghóavàluônsẵncóvớichiphíthấpkhuyếnkhíchngườimuachuyểnđổinhàcungcấpmàkhônggặprủirogìvàviệcmuaquyếtđịnhbằnggiácả;

•sựđadạngcủacácđốithủcạnhtranhvàchiếnlượccủahọlàmchoviệctiênliệucáchoạtđộngcạnhtranhrấtkhókhăn;

•tiềnđầutưbanđầulớn,vídụtháchthứckhixâydựngmộtnềntảngkháchhàngtrongmạngtruyềnthônghaybánhàngquaInternet;

•cácràocảnđầuralớnbởicáclýdokinhtế,chiếnlược,tìnhcảmhayphápluật.Cácràocảnđầurachủyếulànhữngtàisảnđặcthùkhóthanhlý,chiphícốđịnhkhingừnghoạtđộng(vídụ:hợpđồnglaođộng,hợpđồngkinhtế…)vàtầmquantrọngmangtínhchiếnlượccủacáchoạtđộnghaycủacácthươnghiệuđốivớicôngtyhoặcvớicácđốitác.

Mộtcôngtyđườngsắtquốcgia,kháchhàngcủachúngtôi,đãvấpphảinhiềuthếlựccạnhtranhđangtồntạivàtiềmtàngcóthểđượcmôtảbằngmôhìnhnămthếlựccủaPorter.

Thịtrườngxuốngcấpvàsựbaocấpcủanhànướccũnggiảmđinhanhchóng.Nhiềucôngtyđườngsắtnộiđịamớixuấthiệnđúnglúc,tậptrung

Page 34: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

vàocácphânkhúcthịtrườnglữhànhsinhlợinhất.Kháchhàngthươngmạicóthểchuyểnđổidễdàngsangcácphươngtiệnđườngbộhoặcđườngthủyđểlinhhoạtvàtrảchiphíthấphơnbaogiờhết.CôngtylạichịuáplựctừchínhphủphảităngtỷlệhoànvốnđầutưROInhằmtiếntớicổphầnhóatrongtươnglai,trongkhivẫnphảiduytrìmộtsốdịchvụcốđịnh.Trìnhđộquảnlýtiêntiếncủacácphươngtiệngiaothôngthaythếtừcáccôngtyvậntảitưnhânđangtrởthànhmộtmốiđedọanghiêmtrọngđốivớikháchhàngcủachúngtôi.Việcmởcửathịtrườngcũngkhiếnnhiềucôngtynướcngoàixuấthiệnnhằmkhaitháccáccơhộisinhlợicủathịtrườngnộiđịa.Cáckháchhànglữhànhcánhâncủacôngtyđãvàvẫnđangbắtnguồntừmộtnhómlợiíchcóquyềnlực.Vềphíanhàcungcấp,giánhiênliệu,nguyênliệuvậntảivàchiphínhâncôngtănglên.MôhìnhnămthếlựccủaPorterđãgiúpkháchhàngcủachúngtôixácđịnhvàcơcấusânchơicạnhtranhtrongquátrìnhpháttriểnchiếnlượccủamình.

KẾTLUẬN

Mặcdùvẫnđượccoilàmôhìnhđượcbiếtđếnvàsửdụngnhiềunhấttrongphântíchchiếnlược,môhìnhhữuhiệunàycómộtnhượcđiểmlớnlàcóxuhướngnhấnmạnhcácthếlựcbênngoàivàcáchthứcmộtcôngtycóthểxácđịnhcácthếlựcđó.Sứcmạnhthựcchấtbêntrongvàkhảnăngpháttriểnưuthếđộclậpcủacácthếlựctrêncóphầnbịxemnhẹ.Môhìnhvìthếcóthểđượcxếpvàoloạiphảnứnghơnlàchủđộng,vàsẽđượcsửdụnghiệuquảnhấtnếukếthợpvớicáchtiếpcậntừtrongrangoài.Môhìnhnămthếlực

Page 35: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

củaPortercũngđượcchorằngsẽthànhcôngnhấtkhikếthợpvớilýthuyếtnguồnlựcRBV(Resource-BasedView)trongviệcpháttriểnmộtchiếnlượchợplýhơn.

THAMKHẢO

1.Porter,M.E.(1980)CompetitiveStrategy(tạmdịch:Chiếnlượccạnhtranh).NewYork:FreePress.

2.Porter,M.E.(1990)TheCompetitiveAdvantageofNations(tạmdịch:Lợithếcạnhtranhcủacácquốcgia).NewYork:FreePress.(Táibảnvớilờigiớithiệumới,1998).

Page 36: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

5.NĂNGLỰCCỐTLÕI

TỔNGQUAN

Nănglựccốtlõilàyếutốcómộtkhônghaimàmộtcôngtysởhữuhoặccóthểthựchiệntốttheochiếnlược(theoPrahalad&Hamel,1990).KháiniệmnănglựccốtlõidựatrênýtưởngcủaBarneychorằngcáctàisảnhữuhìnhvàvôhìnhcógiátrịvàkhôngthểbắtchướccủamộttổchứclànhữngyếutốthenchốtcủalợithếcạnhtranhbênvững(theoBarney,1991).

SỬDỤNGKHINÀO

Môhìnhnănglựccốtlõilàmộtcôngcụchiếnlượcxácđịnhnhữngtàisảnduynhấtcóthểđượcsửdụngđểtạoravàcungcấpgiátrịchocáckháchhàng.Quátrìnhxácđịnhnănglựccốtlõikhuyếnkhíchcácnhàquảnlýnghĩtớicácđiểmmạnhvànănglựckhiếncôngtytrởnêntáchbiệtvớicácđốithủcạnhtranh.TrongkhimôhìnhnămthếlựccủaPorterđitheocáchtiếpcậntừngoàivàotrongvàlấymôitrườngbênngoàilàmđiểmbắtđầucủaquytrìnhchiếnlược,môhìnhnănglựccốtlõicủaPrahaladvàHamel(1990)thựchiệnđiềungượclại.Môhìnhnàyxâydựnggiảthuyếtrằngrốtcuộccạnhtranhbắtnguồntừnănglựctạoranănglựccốtlõicủacôngty,sảnsinh

Page 37: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

ranhữngsảnphẩmkhóđoánbiếttrướcvớichiphíthấphơnvàvớitốcđộnhanhhơnsovớicácđốithủcạnhtranh.Theocáchnày,môhìnhnănglựccốtlõicóthểđượcdùngđểtạoraưuthếcạnhtranhbềnvững.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Điểmkhởiđầuđểnắmbắtnănglựccốtlõilànhậnthứcđượcrằngmộtcôngtycầncóthứgìđócóthểthựchiệntốtvàđảmbảobađiềukiệnsau:

1.Tạoralợiíchchokháchhàng.

2.Khóbắtchước.

3.Cóthểthựchiệnhiệuquảvớinhiềusảnphẩmvàthịtrường.

Mộtcôngtyxácđịnh,pháttriểnhaynắmbắtnhữngtàisảncómộtkhônghainhằmtừđótạoranhữngsảnphẩmgiátrịcóthểgâydựngmộtlợithếcạnhtranhlâudài.Năm1990,PrahaladvàHamelđãđượcnhậngiảithưởngvớibàiviếttrênHavardBusinessReviewvềnănglựccốtlõicủamộtcôngty.Ýtưởngtrongbàiviếtnàysauđóđượcpháttriểnvàxuấtbảnthànhcuốnsách(1994)vềcácngànhcóthểcạnhtranhthếnàotrongtươnglai.Cáctácgiảkhuyếnkhíchcácnhàquảnlýđặtcáccâuhỏicơbảnnhư:

•Chúngtasẽcungcấpgiátrịnàochokháchhàngtrongkhoảngthờigian10nămchẳnghạn?

Page 38: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Những“thếmạnh”mớinào(sựkếthợpgiữakỹnăngvàcôngnghệ)cầnđểpháttriểnhoặcđạtđượckhảnăngcungcấpgiátrịấy?

•Nhữngẩnýnàoliênquantớiviệcchúngtatươngtácvớikháchhàng?

Câuhỏicơbảnlàsựđộcnhấtvônhịđếntừđâuvàduytrìnónhưthếnào.Việcsuynghĩvàcốgắngxácđịnhnănglựccốtlõicủacôngtycũngsẽkhuyếnkhíchbangiámđốcsuynghĩlạivà–mộtcáchlýtưởng-huyđộngđượcsứcmạnhbêntrongcủatổchức.Nhìnxatrôngrộnglàyếutốthenchốttrongquátrìnhnày.Tươnglaisẽchứngkiếnsựrađờicácsảnphẩmvàdịchvụcònchưakhảthi.Nhiềungànhvàsảnphẩmmớinaymaisẽtồntạihiệnvẫncònchưađượchìnhdungra.Cácnhàquảnlýcầnnhậnbiếttácđộngcủanhữngbấtđịnhđó,vàcânnhắcđấutrườngcạnhtranhsẽrasaotrongtươnglai.PrahaladvàHamel(1990)chorằngquátrìnhsuynghĩvềnhữngnănglựccốtlõigiúpxácđịnhgiớihạnmàtổchứccókhảnăngđạtđượcmộtphầncủatươnglaicònchưabiếtđó.Đểpháttriểntầmnhìn,cácnhàquảnlýcầnlàmhaiviệc:

1.Khôngxemxétcôngtynhưmộtlượngcácđơnvịkinhdoanhmàlàmộttậphợpcácnănglựccốtlõi.

2.Xácđịnhthếmạnhđộctôncủacôngtylàgì(hoặcphảilàgì)bằngcáchxemxétcôngtyhoạtđộngnhưthếnàocũngnhưhiệuquảcủacôngtyliênquantớicácquytrình,sảnphẩmvàdịchvụđặcthù.Chẳnghạnthayvìchỉđượcxemnhưmộtnhàchếtạoôtô,Volvocóthểđượccoinhưmộtcôngtycónănglựccốtlõilàthiếtkếsảnphẩm,antoànvàbảohộlaođộngcũngnhưthửnghiệmxe.

Mộtsốmẹoxácđịnhnănglựccốtlõi:

•Hãyvứtbỏkháiniệmhiệntạicủabạnvềnhữnggìcôngtycủabạnđanglàhoặccóthểtrởthành.

•Khámphávàvượtquaranhgiớicáchoạtđộngkinhdoanhcủabạn.

•Đừngsợnóivềđiềumàbạnchưahiểu.

•Nghịchlýlàtốt–khuônmẫulàtồi.

•Coimìnhlàkháchhàng.

•Tưduytheonhucầu,khôngphảitheoyêucầu.

Page 39: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Khicácnhàquảnlýđãnắmbắtđượcýtưởng(cótầmnhìn)vềnhữngnănglựccốtlõimàcôngtycóhoặccầncó,họsẽphảixâydựngkiếntrúcchiếnlược-khôngphảilàmộtkếhoạchkinhdoanhmàlàmộtdànýchuẩnbịchocôngtyđạtđượctốiđanguồnlợi(tiềmnăng)trongtươnglaivớinhữngcơhộimớixuấthiện.Kiếntrúcchiếnlượcnhắmtớicácvấnđềvàchọnthờiđiểmchoviệctiếpcậncơhộirộngrãi:

•Thếmạnhnàophảipháttriển?

•Nhữngnhómkháchhàngmớinàophảinắmbắt?

•Nhữngkênhmớinàocầntheođuổi?

•Ưutiênpháttriểnmớilàgì?

KẾTLUẬN

Trênlýthuyết,quátrìnhxácđịnhcácnănglựccốtlõikíchthíchnhàquảnlýsuynghĩvềcácđiểmmạnhvànănglựctạochocôngtysựkhácbiệtsovớicácđốithủcạnhtranh.Tuynhiêntrongthựctế,rấtkhócóthểxácđịnhnănglựccốtlõimộtcáchrõràng,thậmchíHamelvàPrahaladcũngkhôngthểgiảiquyếtđược.Trongnỗlựcnhiệtthànhkhiđưaracácvídụnhằmcổsúyứngdụngphổbiếncủatưduytheonănglựccốtlõi,bảnthânhọcũnglẫnlộngiữasảnphẩmcốtlõivànănglựccốtlõi.

Ngaycảvớilợiíchcủangườibiếtsau,việcxácđịnhnănglựccốtlõicóvẻnhưkhókhăn,chưakểđếnviệcđưarađượccácđịnhnghĩarõràngchotươnglaichưabiếttrước.Hơnnữa,điềuhiểnnhiênlànănglựccốtlõikhôngcóyếutốduynhấtvàkhóbắtchướcnhưcácnhàquảnlýmongmuốnnghĩtới.Cuốicùng,nếucácnănglựccốtlõicủabạnbịgiớihạnbêntrongbộóccủanhữngngườirờikhỏitổchức,bạncólẽcầnxemxétlạinănglựccốtlõicủamìnhthựcsựlàgì.

Nănglựccốtlõigồm:

•họctậptậpthểtrongtổchức;

•khảnăngtíchhợpnhiềukỹnăngvàcôngnghệ;

•khảnăngkếthợpcácnguồnlựcvàtrithứcđểcungcấpnhữngsảnphẩmvàdịchvụthượnghạng;

Page 40: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•nhữnggìlàmtổchứctrởnênkhácbiệtvàcóưuthếcạnhtranh;

•cấutrúcthựcsựcủacôngty.

Cácbướcxácđịnhnănglựccốtlõi:

•Đócóphảilànguồnlựcđángkểtạonênưuthếcạnhtranh?

•Đócóphảilàyếutốkhiếntổchứctrởthànhcómộtkhônghai?

•Nóđượclanrộngkhắptổchức?

•Nócókhóbịsaochép?

•Liệucókhóxácđịnhrạchròikhôngbởinólàsựkếthợpcủacôngnghệ,cácquytrìnhvà”kiểuphảithế”trongtổchức.

Vídụvềnănglựccốtlõi:

•sựthunhỏcácthiếtbịđiệntử.

•chếtạomáyhiệusuấtcaovàxevậnhànhkhỏe.

•tạoracácgiaodiệnvàthiếtkếgiaodiệnmáytínhthânthiệnvớingườisửdụng.

•tíchhợpcáccơchếchínhxác,cápquangvàviđiệntử.

•chấtkếtdínhvàchấtnềnbềnvững.

THAMKHẢO

1.Barney,J.B.(1991).Firmresourcesandsustainablecompetitiveadvantage(tạmdịch:Cácnguồnlựcvàưuthếcạnhtranhbềnvữngcủacôngty).JournalofManagement17:99–120.

2.Hamel,G.vàPrahalad,C.K.(1994)CompetingfortheFuture:Breakthroughstrategiesforseizingcontrolofyourindustryandcreatingthemarketsoftomorrow(tạmdịch:Cạnhtranhvìtươnglai:Chiếnlượcđộtpháđểgiànhquyềnkiểmsoátngànhvàtạorathịtrườngchongàymai).Boston,MA:HavardBusinessSchoolPress.

Page 41: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức
Page 42: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

6.MÔHÌNHTĂNGTRƯỞNGCỦAGREINER

TỔNGQUAN

MôhìnhtăngtrưởngcủaGreinergiúpxácđịnhvànắmbắtcănnguyêncủacácvấnđềmàmộttổchứctăngtrưởngnhanhcóthểgặpphảivàcóthểdựđoánđượctrướckhichúngxảyra.Môhìnhmiêutảcácgiaiđoạnmộttổchứcvượtquakhităngtrưởng,dùlàloạihìnhtổchứcnào.Mỗigiaiđoạnđượcbiểuthịbằngmộtthờikỳpháttriểnởgiaiđoạnbắtđầuchopháttriểnbềnvữngvàtăngtrưởngđềuđặn,vàkếtthúcvớithờikỳmangtínhcáchmạngchosựxáotrộnvàthayđổitrongtổchức.Giảiphápchomỗithờikỳcáchmạngxácđịnhliệutổchứccóbướcsanggiaiđoạntăngtrưởngtiếptheohaykhông.

MôhìnhtăngtrưởngGreinerbắtnguồntừnămgiaiđoạntăngtrưởng,đượcbiểudiễnbằngnămchiều:

i.quymôcủatổchức;

Page 43: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

ii.tuổithọcủatổchức;

iii.giaiđoạncáchmạngcủatổchức;

iv.sựtiếnhóacủatổchức;và

v.tốcđộtăngtrưởngcủangành.

Tuynhiênnăm1998,Greinerbổsungthêmbướcthứsáu,gọilà“tăngtrưởngquacácliênminh”.

SỬDỤNGKHINÀO

MôhìnhtăngtrưởngcủaGreinernênđượcsửdụngnhưđiểmkhởiđầusuynghĩvềtăngtrưởngcủatổchức.Nósẽgiúpnắmbắtcácvấnđềxácđịnhthuộcvềtừnggiaiđoạntăngtrưởngđặcthùmàtổchứcđangtrảiqua,vàvìvậycóthểthấytrướcđượccácvấnđềđóđúnglúc.Cuốicùng,môhìnhnàychothấysựthayđổitrongphongcáchquảnlý,cơcấutổchứcvàcơchếphốihợplàhợplývàcầnthiếtởcácgiaiđoạnkhácnhautrongsựpháttriểncủamộtcôngty.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Dựatrênnămchiềuđượcnêuởtrên,Greinernhậndiệnsáugiaiđoạncủatăngtrưởng:

Page 44: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

1.Giaiđoạn1:Sángtạo.Tronggiaiđoạnnày,trọngtâmlàviệcsángtạoracảsảnphẩmvàthịtrường.Đặcđiểmcủathờikỳtiếnhóasángtạolà:

•nhữngngườisánglậpchịutráchnhiệmtrựctiếp;họcóxuhướngkỹthuậtvà/hoặcdoanhnhân,tậptrungvàoviệclàmravàbánsảnphẩm;

•giaotiếpthườngxuyênvàkhôngnghithức;

•làmviệcchămchỉđượctưởngthưởngbằngtiềnlươngkhiêmtốnvàhứahẹnlợiíchtừquyềnsởhữucôngty.

Khicôngtytăngtrưởng,tổchứctrởnênphứctạphơnvàcácnhàsánglậptứckhắcphảiđốimặtvớigánhnặngquảnlýcôngtythayvìchonóhoạtđộng.Mâuthuẫnxảyrathườngxuyênhơn,cácđồngsựtranhcãinhauvềsảnphẩmvàthịtrườngmới.Sựthiếuvắngđịnhhướngmangtínhquyếtđịnhsẽlàmcôngtyrơivàokhủnghoảnglãnhđạo.Lựachọncấpthiếtđầutiênlàtìmkiếmvàbổnhiệmmộtgiámđốcgiỏigiangcóthểkéocảtổchứclạivớinhau.

2.Giaiđoạn2:Địnhhướng.Côngtyởvàogiaiđoạnhaiđãbổnhiệmthànhcôngmộtgiámđốccónănglực.Đặcđiểmcủagiaiđoạnnàylà:

•cơcấutổchứctheochứcnăng;

•quảnlýkếtoánvàvốn;

•độnglực,ngânsáchvàcáctiêuchuẩnlàmviệc;

•giaotiếpvàphâncấpnghithứchơn;

•quảnlýtheohướngtừtrênxuống.

Phongcáchquảnlýđịnhhướngrótnănglượngchotăngtrưởngmộtcáchđầyhiệuquả.Tuynhiên,khitổchứctăngtrưởngtớimứcphứctạphơn,quảnlýcấpcaonhấtsẽkhôngthểthấyhếtđượctấtcảcáchoạtđộng,cònquảnlýcấpthấpcảmthấybịkẹtbêndướimặcdùhọcónhiềuhiểubiếthơnvềsảnphẩmvàthịtrường.Khủnghoảngtựquảnlúcnàyđượchìnhthành.

3.Giaiđoạn3:Traoquyền.Traoquyềnlàmộtbướctiếncủaviệcápdụngthànhcôngmộtcơcấutổchứcphitậptrunghóa.Nóthểhiệncácđặcđiểmsau:

Page 45: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•tráchnhiệmtrongvậnhànhvàởcấpđộthịtrường;

•trungtâmlợinhuậnvàđộnglựctàichính;

•raquyếtđịnhdựatrênđánhgiáđịnhkỳ;

•quảnlýcấpcaocanthiệpkhicóngoạilệ;

•giaotiếptrongcôngtyhiếmvàtheonghithức,bổsungbằngcáccuộc“viếngthăm”.

Mộtlầnnữa,tổchứclạidấnthânvàomộtthờikỳkháthịnhvượng,chotớikhilãnhđạocấpcaocảmthấymấtkiểmsoát.Cácnhàquảnlýởbênngoàihoặcbêntronghànhđộngđộclậphơnbaogiờhết,tựthựchiệncácchiếndịchcủamình.Vàtựdosảnsinhtháiđộgiáođiều.Chẳngmấychốc,tổchứcrơivàokhủnghoảngkiểmsoát.Cácnhàquảnlýcấpcaotrongnỗlựcdànhlạiquyềnkiểmsoátthườngbịngậpchìmtrongphạmvicáchoạtđộngvàthịtrườngrộnglớn.Giảipháplúcnàylàtìmcáchphốihợphơnlàkiểmsoát.

4.Giaiđoạn4:Phốihợp.Cáccôngtyvượtquađượckhủnghoảngkiểmsoátnhưmộtthựcthểđơnlẻhẳnphảitìmravàthựchiệncáckỹthuậtcủagiaiđoạn4:

•sápnhậpcácđơnvịđịaphươngvàocácnhómsảnphẩm;

•xemxétlạitoànbộkếhoạchchínhthống;

•nhânviêncôngtytheodõisựphốihợp;

•tậptrunghóacácchứcnănghỗtrợ;

•ràsoátởcấpđộcôngtyvềchitiêuvốn;

•quytráchnhiệmđốivớikhảnănghoànvốntạicấpđộnhómsảnphẩm;

•tạođộnglựcquachiasẻlợinhuậnởcấpthấp.

Docácnguồnlựchữuhạnđượcsửdụnghiệuquảhơnvàbangiámđốccóthểnhìnxahơnnhucầutrướcmắt,côngtylạicóthểtiếptụctăngtrưởng.Giámđốccácnhómsảnphẩmđãhọcđượccáchđánhgiávàlýgiảicácquyếtđịnhcủamìnhvàđượctưởngthưởngthíchhợp.Tuynhiên,theothờigian,tâmlýphòngbịbắtđầulantỏaởcấpđộquảnlýcấptrungvàcấpthấp.

Page 46: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Cácluậtlệvàthủtụctrởthànhmụctiêuchứkhôngcònlàphươngtiện.Côngtybịkẹttrongkhủnghoảngquanliêu.Côngtycầnthúcđẩytínhnhạybénthịtrườngvànhânviêncầnsựlinhhoạt.

5.Giaiđoạn5:Hợptác,conđườngtiếnhóamớiđượcbiểuhiệnbởi:

•hànhđộngnhómđểgiảiquyếtvấnđề;

•cácnhómcónhiệmvụchứcnăngchéo;

•phitậptrunghóanhânsựhỗtrợthànhcácnhómtưvấncónhiệmvụđặcthù;

•cấutrúctổchứctheokiểumatrận;

•đơngiảnhóacáccơchếkiểmsoát;

•cácchươngtrìnhđàotạohànhvinhóm;

•hệthốngthôngtinthờigianthực;

•tạođộnglựcnhóm.

Giaiđoạnnàykếtthúcvớimộtcuộckhủnghoảngtăngtrưởngbêntrong,tứclàkhảnăngtăngtrưởngduynhấtcủacôngtylúcnàylàhợptácvớicáctổchứcbổsung.

6.Giaiđoạn6:Liênminh.Ởgiaiđoạnnày,cáctổchứccốgắngtăngtrưởngthôngquacácgiảiphápmởrộngtổchứcnhưsápnhập,thànhlậpcôngtyđầutưvàlàmchủmạnglướicáccôngtyxungquanhtổchức.

MôhìnhtăngtrưởngcủaGreinercóthểứngdụngnhưsau:

1.Biếtvịtríhiệntạicủatổchứcởvàogiaiđoạnnào.

2.Suynghĩxemtổchứcđangởphầnđầucủamộtgiaiđoạntăngtrưởngbềnvữnghayđangcậnkềvớikhủnghoảng.

3.Nhậnbiếthệquảcủasựchuyểnđổisắptớikhôngchỉchocánhânmàchocảnhómlàmviệc.Điềunàygiúpchuẩnbịtrướcnhữngthayđổikhôngtránhkhỏi.

4.Lậpkếhoạchvàthựchiệncácbướcchuẩnbịđểviệcchuyểnđổidiễnra

Page 47: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

trôichảynhấtcóthể.

5.Lặplạicácbướcnàyđịnhkỳ,vídụcứmỗi6hoặc12tháng.

Nênlàm:

•Thườngxuyêntựhỏitổchứccủamìnhđangởgiaiđoạnnàovàđặcbiệtlàkhủnghoảngsẽxảyralúcnào.

•Nhậnbiếtcáclựachọnhữuhạncủamình.

•Nhậnbiếtnhữnggiảiphápcóthểgiảiquyếtcácvấnđềtrongtươnglai.

Khôngnên:

•Chorằngkhôngphảitấtcảcáctổchứcđềutrảiquacáccuộckhủnghoảngtheotrậttựnày.Sửdụngmôhìnhnàynhưđiểmkhởiđầuvàđiềuchỉnhnótheotìnhhìnhchungcủangành.

KẾTLUẬN

Mặcdùmôhìnhcơbảnnàyđượccôngbốtừnăm1972,môhìnhtăngtrưởngcủaLarryGreinervẫnrấthữudụngtrongviệcnắmbắtcácvấnđềliênquantớităngtrưởng,vàảnhhưởngcủacácgiảiphápcóthểđốivớimộttổchức.Tuynhiên,việcphânloạicácgiaiđoạntăngtrưởngcủatổchứctớiđiểmmàcácgiảipháptrởthànhhiểnnhiênlàrấtrủiro.Cầnhiểurằngmôhìnhnàychỉnênđượcdùngđểnắmbắttìnhtrạngcủacôngtychứkhôngquyếtđịnhgiảiphápnàolàtốtnhất.

Môhìnhnàypháchọanhữngtháchthứcmàmộtnhómquảnlýphảiđươngđầukhiđangtăngtrưởng.Tốcđộtăngtrưởng,giảiphápcáchmạnghiệuquảvàkếtquảhoạtđộngcủacôngtytrongmỗigiaiđoạnsẽtùythuộcvàovaitròthiếtyếucủahoạtđộngquảnlýgiỏinhưnghệthuậtlãnhđạo,mộtchiếnlượcthắnglợi,làđộnglựcchonhânviênvàsựthấuhiểukháchhàng.

THAMKHẢO

Greiner,L.E.(1998)EvolutionandRevolutionasOrganisationsGrow(tạmdịch:Tiếnhóavàcáchmạngtrongtăngtrưởngcủatổchức).HavardBusinessReview76(3)May/June:55-68.

Tảithêmebook:http://www.sachvui.com

Page 48: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức
Page 49: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

7.NHỮNGNĂNGLỰCKHÁCBIỆTCỦAKAY

TỔNGQUAN

MôhìnhnhữngnănglựckhácbiệtcủaKaylàmộtlýthuyếtchiếnlượcbổsungchosựhiểubiếtvềbảnchấtcủalợithếcạnhtranh(bềnvững)trongkinhdoanh.Trongmộtthịtrườnghiệuquả,giácảluônphảnánhgiátrịthựccủasảnphẩmhaydịchvụ.Vậytạisaocómộtsốcôngtycókhảnăngđưaramứcgiácaohơnđốivớinhữngsảnphẩmcóvẻnhưtươngđồng?Nhữngcôngtynàyđãtạoragiátrịgiatăngcaohơnnhưthếnào?Tạisaomộtsốcôngtylạicóthểphụcvụhiệuquảhơnnhữngcôngtykhác,hayđơngiảnchỉlànhàcungcấpđượcưathích?

Lýthuyếtdựatrênnguồnlựcnhìnnhậncôngtynhưmộttậphợpcáctàisảnvànănglực.Trongnềnkinhtếhiệnđại,hầuhếtcáctàisảnvànănglựclàvôhình.Sựthànhcôngcủacáctậpđoàndựatrênnănglựckhácbiệt.Cáccôngtyvớinănglựckhácbiệtcónhữngthuộctínhkhôngthểsaochépbởicáccôngtykhác,vàvìvậychophépcôngtytạoralợinhuậnkinhtếtrêntrungbình.Nhữngnănglựckhácbiệtchophépcôngtytạoralợithếcạnhtranh.

Page 50: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Kháiniệmkhảnăngsinhlợikinhtếlàtrọngtâmkếtnốilợithếcạnhtranhcủacôngtyvớicácthướcđohiệuquảtruyềnthống.Chiếnlượckinhdoanhliênquantớiviệcnhậndiệnnhữngnănglựccủacôngtybằngcáchtậphợpcáctàisảnvànănglựcbổsunglạivớinhauvàtốiđahóacũngnhưbảovệkhảnăngsinhlợikinhtếđượctạoratừnhữngnănglựcấy.

SỬDỤNGKHINÀO

MôhìnhnănglựckhácbiệtcủaKaycóthểđượcsửdụngtrongquátrình(tái)địnhnghĩachiếnlượccủamộtcôngtynhằmmởrộngnhậnthứcvềcácnguồntạoralợithếcạnhtranhvàtìmcáchduytrìchúng.

Page 51: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Theotruyềnthống,lýthuyếtdựatrênnguồnlựctậptrungvàoviệcthiếtlậplợithếcạnhtranhbằngđiềukhiểncáctàisảnchiếnlược.Kaybổsungcholýthuyếtnàybằngcáchxácđịnhbanănglựcliênquancóthểcoilànguồntạoralợithếcạnhtranh,vàbằnggiảithíchtạisaosựtiếpnốivàổnđịnhtrongcácmốiliênquanấylạicầnthiếtđốivớiphảnứnglinhhoạtvàmangtínhhợptáctrướcsựthayđổi.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Khôngcóphươngphápsẵncónàotrongviệcsửdụngmôhìnhnày.Kaysửdụngcácvídụvàlýthuyếttròchơiđểminhhọacácvấnđềcơbản.Việcsửdụngcácvídụvàhuấnluyệntronglýthuyếttròchơilàcácbướcthenchốttrongviệcthuhẹpkháiniệmlợithếcạnhtranhtrêncơsởcácnănglựcliênquan.

Kayxácđịnhbanănglựckhácbiệtcóliênquanchophépcáccôngtycóđượclợithếcạnhtranhlà:kiếntrúc,danhtiếngvàsángtân.Ôngchorằngviệctạoravàquảnlýthànhcôngcáchợpđồngvàcácmốiquanhệbêntrongvàxungquanhdoanhnghiệptạoragiátrịgiatăngcóthểlànguồnlợithếcạnhtranh.

1.Kiếntrúclàmộtmạnglướicáchợpđồngliênquanbêntronghoặcbênngoàitổchức,liênquantớingườilaođộng(bêntrong),nhàcungcấpvàkháchhàng(bênngoài).Kiếntrúccóthểlàmgiatănggiátrịvớitrithứcvàthônglệcủatổchức,phảnứnglinhhoạttrướcthayđổicũngnhưtraođổithôngtindễdàngvàmangtínhmở.Nhữngnănglựcnàychophép:

•tạovàsửdụngphốihợpnhữngtrithứccủatổchức;

•tạodựngnguyêntắchợptác;và

•thựchiệncácthônglệcủatổchức.

Trithứccủatổchức,theoKayđịnhnghĩa,lớnhơntậphợpcácchuyênmôncủanhữngngườilàmviệctrongcôngty,vàkhôngsẵncóởcáccôngtykhác.Trithứcấycóthểlàmộtsảnphẩm,mộtdịchvụhaymộtquytrìnhcụthể.

Điềuquantrọnglàcầnphảihiểurằngcáckiếntrúcliênquanlàsảnphẩmcủacácgiátrịxãhộivàthươngmại.Cácgiátrịnàypháttriểnqualịchsửtổchứcvàkhôngdễdàngđượctạorahaybịthayđổi.Cácnănglựckhácbiệtliênquantớikiếntrúclưulạitronggiaokếtquanhệ:thểhiệnmộtmốiquan

Page 52: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

tâmchungtrongcácnỗlựcphốihợpnhằmthuđượclợiíchchotổchức.

Cácthônglệtrongtổchứcgiatănghiệuquảvàtăngcườngsựphốihợp.Tuynhiên,cómộtnguycơcốhữuvớicáchtiếpcậnnàylàtrithứctừbênngoàitổchứccóthểbịgạtbỏvì“khôngđượctạoraởđây”.

2.Danhtiếnglàphươngthứctruyềntảithôngtinmạnhmẽnhấttớingườitiêudùngtrongmốiquanhệkinhdoanh.Khingườimuatìmkiếmvàtrảinghiệmhànghóavàdịchvụ,ngườibánmuốnchothấychấtlượngvàbắtđầumộtchuỗigiaodịchvàtừđóthiếtlậpquanhệ.Mốiquanhệbắtđầunhưthếnào?Kaychorằngngườimuavàngườibántiếntớimộtbiếnthểcủa“Songđềhaingườitù”cổđiển,giốngnhưlýthuyếttròchơi.Bánhànghóachấtlượngcaoởmứcgiácaolàcôngbằngđốivớicảngườimualẫnngườibán.Bántrêngiá(bánhàngchấtlượngthấpvớigiácao)dẫntớitrảinghiệmcókếtquảtồichongườimuanhưnglạiđemlạilợinhuậncaochongườibán.Bándướigiáphươnghạitớilợinhuậnbiêntiềmnăngcủangườibán(thịtrườnghiệuquả)nhưnglạicólợichongườimua.Bánhàngchấtlượngthấpvớigiáthấpnóichungthườnglàmcảhaibêncảmthấymìnhđangphíphạmthờigian.Chỉtrừkhimỗingườichơichỉchơimộtlầnvàchiếnlượctốtnhấtlàtốiđalợiíchcủamìnhtronglầnđó,cònkhôngthìgiaodịchcôngbằnglàcólợinhấtchomốiquanhệlâudài.

Nếungườibánđãcódanhtiếng,nósẽgiúpđảmbảochấtlượngcaovớingườimuakhiviệckhôngthôngthạosảnphẩmhaydịchvụgâykhókhănchoviệcđưaramộtquyếtđịnhđúngđắn.Danhtiếngđượcthiếtlậptheothờigianthôngqua:

•trảinghiệmcủabảnthânngườitiêudùng;

•dấuhiệuchấtlượng(vídụgiá,khuyếnmãi…);

•bảnthuyếtminhvàdùngthửmiễnphí;

•tựbảođảmtráchnhiệmđốivớilỗisảnphẩm,thôngquabảohànhhoặcbảođảm;

•giớithiệutruyềnmiệng,khuyếnmãimạnhmẽ,đònbẩythươnghiệuv.v..;

•kếthợpvớidanhtiếngvàxácnhậncủanhữngngườicóthếlực;

•tăngthêmdanhtiếngkhiđãđượcthiếtlập.

Page 53: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Mộtdanhtiếngtốtkhôngcầnnhiềunguồnlựcđểduytrìmiễnlàchấtlượngnềntảngkhôngcósựthỏahiệp.

3.Sángtânhiếmkhithànhcôngtrongviệctrởthànhlợithếcạnhtranh.Khiếmkhuyếtnàybắtnguồntừbavấnđề:

•chiphívàtínhbấtđịnhcủaquátrìnhsángtân;

•quảnlýsángtân;

•phânbổhợplýtiềnthưởng.

Quátrìnhsángtântốnkémvàrủirobởicôngtysángtânphảiđốimặtvớimộtsongđề.Khóchắcchắnđượcrằngnhucầuđốivớimộtsảnphẩmsẽđượcduytrìvàliệucạnhtranhtrênthịtrườngcótănglênhaykhông.

Cóhaihìnhthứcsángtân,đềulàbiếnthểtừ“Songđềhaingườitù”:“TròchơiGà”và“Tròchơitiêuchuẩn”.

Tròchơigà:Bắtnguồntừtròchơitrongđóhaingườiláixetiếnlạigầnnhauvàcóthểvachạm:mộtngườiphảitránh,nếukhôngcảhaicùngchếtvìtainạn,nhưngnếumộtngườitránhmàngườikiakhôngtránh,anhtasẽbịgọilà“congà”.Điểmmấuchốtởđâylàcóngườiphảitránhvìkhôngđủđườngđi.Nếugiảsửrằngquátrìnhsángtânsẽthànhcông,kếtquảkhảthicủacảhaiđốithủcạnhtranhsẽchỉtốtnhấtkhimộttronghaiquyếtđịnhdừnglại.Nếuquátrìnhsángtânthấtbại,côngtykhôngdừnglạisẽbịthiệthại.Tròchơigàrấtphổbiếntrongngànhdượcphẩm.

Tròchơitiêuchuẩn:Trònàydiễnratrongmộtthịtrườngmàsảnphẩmđòihỏicácsảnphẩmbổtrợ(vídụnhưphầncứngvàphầnmềm).Sảnphẩmnàotrởthànhtiêuchuẩncũngkhôngquantrọng(vídụVHShayBetamax).Mọingườiđềuthuakhikhôngcótiêuchuẩnnàovàđềuthắngnếucótiêuchuẩn.

Mộtchiếnlượckhảdĩtrongnhữngtròchơinàylàcamkếttheođuổi:tuyênbốchắcchắnrằngcôngtysẽkhônglùibước.Tuynhiên,chiếnlượcnàyđòihỏicôngtyphảicóđủdanhtiếngkhithểhiệncamkết.Mộtchiếnlượckháckháđơngiảnlàtrởthànhngườiđitrướctrênthịtrường.

KẾTLUẬN

SửdụngcấutrúccủaKayđểxácđịnhcácnănglựcđặcbiệtchophépnhàquảnlýnắmbắtsâusắchơnvềnhữngthànhcôngvàthấtbạitronglịchsử

Page 54: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

côngty.Nócũngcóthểgiúpíchvớiviệcnắmbắtnhữnggiátrịhiệncó,khácvớinhữnggiátrịmongmuốnđểlàmtăngnănglựccạnhtranh.

HạnchếcủacấutrúcKaylànócũngtrừutượngnhưnhữngnănglựcđặcbiệtmàcấutrúcnàymôtả;vànhưchínhKaynói:nếubạncóthểghichépthìnócóthểbịsaochép.

THAMKHẢO

Kay.J.(1993)FoundationsofCorporateSuccess:Howbusinessstrategiesaddvalue(tạmdịch:Nhữngnềntảngthànhcôngcủacôngty:Cácchiếnlượckinhdoanhbổsunggiátrịnhưthếnào).OxfordUniversityPress.

Page 55: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

8.TỔCHỨCHƯỚNGTHỊTRƯỜNG

TỔNGQUAN

Môhìnhnàythểhiệnquátrìnhđangànhtrongviệcbiếnchiếnlượccôngtythànhcácchínhsáchtiếpthị-bánhàngvàcáchoạtđộngquanhệkháchhàngkhôngthểthiếutrongquátrìnhđó.Kếhoạchtiếpthịvàbánhàngcủamộttổchứccầnbắtnguồntừchiếnlượccủacôngty.Kếhoạchphảicóthểđolườngđượcvớicáchoạtđộngvàhànhviđặcthùcủatấtcảcácnhânviên,liệuhọtậptrungvàokháchhàngtừbêntrongcủatổchứchaycóxuhướngtừbênngoàinhiềuhơn.Thuậtngữ“hướngthịtrường”nhấnmạnhrằngkháchhànglàtâmđiểmtậptrungcủatổchứcvàmọihoạtđộngvàhệthốngđượcthiếtkếtừgócđộkháchhàng.Sửdụngcơcấutổchứchướngthịtrườngbảođảmrằngmọiquytrìnhtrongtổchứcđềuhướngtheomụctiêuchung.

Page 56: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGKHINÀO

Môhìnhnàykháhoànhảotrongviệcđánhgiáhiệuquảvàhiệunăngtrongtiếpthịvàbánhàngcủacôngty.Nócóthểđượcápdụngtronghaitrườnghợpđặcthùvớinhữngcâuhỏicụthể:

•Hiệuquảhoạtđộng.

Xácđịnhhoặcđánhgiáchínhsáchtiếpthịvàbánhàngbằngcâuhỏi:

•Phânđoạnthịtrường:Chúngtanhắmtớiphânđoạnkháchhàngnào?

•Chàohàngkhácbiệt:Chúngtatiếpcậnnhữngkháchhàngđónhưthếnào?

•Xáclậpmụctiêu:Chúngtaphấnđấuđạtmứcđộdoanhsố,doanhthuhaythịphầnnào?

•Hiệunănghoạtđộng.

Tổchứchoặcđánhgiácáchoạtđộngtươngtáctrựctiếphaykhôngtrựctiếpvớikháchhàngbằngcáchxemxét:

•Giảmchiphí:Chúngtacảithiệnhiệunăngcủabộphậntiếpthịvàbánhàngnhưthếnào?

Page 57: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Xâydựnghiệplực:Chúngtacóthểlàmgìđểcảithiệnsựhợptácgiữacácbộphậnđểtậptrunghiệuquảhơnvàokếtquả?

•Cânbằngtiếpthị/bánhàngvàcáchoạtđộng:Chúngtacóthểcungcấphàngđặtriêngnhưthếnàotạibộphậntrựctiếpphụcvụkháchhàngmàkhônggâyảnhhưởngtiêucựctớihiệunăngcủakhuvựchậutrường?

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Đểlậpkếhoạchtiếpthị,bánhàngvàcáchoạtđộnghỗtrợkhácmộtcáchhợplý,cầnquyếtđịnh:

•phânđoạnthịtrường:nhữngthịtrườngcôngtyphảihoạtđộng;

•kháchhàngtrọngtâm:kháchhàngnàophùhợpnhấtđốivớimỗithịtrường;và

•mụctiêucủacôngty:nhữngmụctiêunàocôngtymuốnđạtđượctrongmỗiphânđoạnthịtrường.

Sựhàihòatiếpthịtốiưusẽkếthợpnhữngkiếnthứcrõràngvềnhucầuđặcthùcủacácphânđoạnthịtrườngđượcchọnvớinhữnghiểubiếtsâusắcvềưutiênvàtiêuchíảnhhưởngtớiquyếtđịnhmuacủakháchhàng.

Chỉsốđánhgiáthựchiệncôngviệc(KPI)làthướcđogiúpchotổchứcxácđịnhvàđolườngquátrìnhtiếndầntớimụctiêucủamình.SửdụngbatớinămchỉbáoKPIchomỗinhântốđểđảmbảorằngcáchoạtđộngtiếpthịvàbánhàngđượcthựchiệnhiệuquảvànăngsuất.Góilợiíchđốivớinhânviênbánhàngcầntheocácchỉbáonày,bởiphầnthưởngkhôngchỉnêndựatrêndoanhsốhaylợinhuận.CácchỉsốKPIđượcnhậpvàobáocáotiêuchuẩnhàngthánghoặchàngquýcủacôngty.Điềuquantrọnglàcầnđảmbảorằngcáckếtquảđượcđánhgiáthườngxuyênvàđầuracủaviệcđánhgiáđượcphảnhồichocôngty.Vìvậy,cầnápdụngmộtchukỳdạngPlan-Do-Check-Act(Hoạchđịnh–Thựchiện–Kiểmtra–Hànhđộng).

KẾTLUẬN

Môhìnhtổchứchướngthịtrườngquantrọngkhiphântíchchínhsáchtiếpthịvàbánhàngcũngnhưđánhgiáviệcthiếtlậpbộphậntiếpthịvàbánhàngcủacôngty.Tácđộngcủaviệcsửdụngmôhìnhtổchứchướngthịtrườngcóthểgiatăngbằngcáchsửdụngcácmôhìnhkhácđượcmôtảtrongcuốnsáchnàynhư:

Page 58: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•KimtựthápcủaCurry.

•4PtrongtiếpthịcủaKotler.

•Sochuẩn.

•Nămcánhsaothươnghiệu.

•Bảngsảnphẩm/thịtrườngAnsoff.

•ChukỳDeming:plan-do-check-act.

THAMKHẢO

Kotler,P(2000)MarketingManagement:Themilenniumedition(Quảnlýtiếpthị:Táibảnlầnthứ10),NewYork:PrenticeHall.

Page 59: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

9.SỬDỤNGNGUỒNLỰCBÊNNGOÀI/NƯỚCNGOÀI

TỔNGQUAN

Môhìnhnàycóthểđượcdùngđểquyếtđịnhliệucáchoạtđộngcủatổchứccóthểvàcónênsửdụngnguồnlựcbênngoàihoặcnguồnlựcnướcngoàikhông.Sửdụngnguồnlựcbênngoàilàgiaocáchoạtđộngkhôngtrọngyếuchomộtnguồnlựcbênngoàicóchuyênmônđặcthùđốivớihoạtđộngđó.Nguồnlựcnướcngoàicũnggiốngnhưnguồnbênngoàinhưngquytrìnhhoạtđộng–vídụnhưsảnxuất,chếtạohaydịchvụ-đượcchuyểnsangnướckhác.Môhìnhraquyếtđịnhnàygiúpxácđịnhliệuviệcsửdụngnguồnlựcnướcngoàicósángsuốthaykhông.

SỬDỤNGKHINÀO

Cáccôngtythườngchọnsửdụngnguồnlựcbênngoàihaynướcngoàichomộtphầnhoạtđộngcủahọvìmộthaymộtvàilýdo:giảmchiphícốđịnh;giatăngtậptrungvàonănglựcchủchốt;hayđểsửdụnglaođộng,vốn,côngnghệvàcácnguồnlựchiệuquảhơn.Quyếtđịnhchuyểnsangnướckháclà

Page 60: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

docólợithếvềchiphíhayvềkỹnănghoặccónhucầutậptrungvàothịtrườngquốctế.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Cácbướcsauđâycầnthiếttrongviệcquyếtđịnhquátrìnhnàonênsửdụngnguồnlựcnướcngoài,vàtớinướcnào:

1.Tạisaolạiphảisửdụngnguồnlựcbênngoài?Vídụvềcáclýdocóthểbaogồmviệcbiếtđượccácđốithủcạnhtranhđangdịchchuyểnranướcngoàiđểthuđượclợithếchiphí,hoặclợinhuậnbiênđangchịuáplựcdocạnhtranhvềgiátăngcao.

2.Tớinướcnàovàvớiđốitácnào?Đểlựachọnmộtđốitácnướcngoàicầnxemxétloạikinhnghiệm,kỹnăngvàvănhóanàobạncầntừphíanhàcungcấpđểcóthểlàmviệccùngnhauthànhcông.Vídụcácyếutốcầncânnhắctạitừngnướctiềmnăngbaogồm:tiềmnănglaođộng,chấtlượngsảnphẩmkỳvọngvàlợithếchiphí.Pháttriểnmộtvàithaythếđểtiếptụcđánhgiátrướckhiquyếtđịnh.

3.Đâulàchiphí,lợinhuậnvàrủiro,vànhữngquátrìnhnàothíchhợpđể

Page 61: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

sửdụngnguồnlựcnướcngoài?Bướcbabaogồmcảviệcphântíchchiphí–lợinhuậnxuyênsuốtmỗikhảnăngthaythếkhácnhau.Nhữngcấuthànhquantrọngcầnxemxétbaogồm:mứclươngbổng,chiphívàtiềncôngphátsinh,mứcgiácảvàtácđộngtớichuỗigiátrịbêntrongcủacôngty.Phântíchphầnnàocủatổchứccóthểsửdụngnguồnlựcbênngoàivàtácđộngtớichuỗigiátrịtổngthểrasao.

4.Điềugìxảyratiếptheo?Cuốicùng,tiếnhànhphântíchkhảthichitiếtvềmỗiquốcgia,đốitác,quytrìnhvàhợpđồng.Tạiđiểmnày,vẫncòncónhiềuđiềuchưachắcchắn.Kếhoạchcầnđượcxemxéttỉmỉtrướckhiraquyếtđịnhsửdụnghaykhôngsửdụng.Cũngmôhìnhbốnbướcnàycóthểđượcápdụngkhiraquyếtđịnhliênquantớiviệcsửdụngnguồnlựcbênngoài,nhưngkhôngbaogồmcácyếutốquốctế.

KẾTLUẬN

Rủirokhisửdụngmôhìnhnàylànguycơbỏquamộtsốbướcđểtiếnngaytớibướcthựchiện.Vídụtìmkiếmđốitáctiềmnăngnướcngoàitrướckhisuynghĩcẩntrọngvềtácdụngchiếnlượcvàhậuquảđốivớinhânsựhiệncó.

Sửdụngnguồnlựcnướcngoàivẫnlàmộtvấnđềtranhcãigiữacácnhàkinhtếhọc.Mộtmặt,nóđượccoilàđemlạilợiíchchocảhaiquốcgianguồnvàđích,thôngquaviệctạoracôngănviệclàmvàgiảmchiphísảnphẩmvàdịchvụ.Mặtkhác,nócũngdẫntớimấtviệclàmvàkhiếnchomứclươngthấpđitạicácnướcđangpháttriển.Cácnhàkinhtếhọckhôngủnghộviệcsửdụngnguồnlựcnướcngoàilậpluậnrằngnhânlựccótrìnhđộcaovớicáccôngviệccógiátrịcaohơn,nhưkếtoánvàkỹsưphầnmềm,đượcthaythếbởinhânlựccótrìnhđộcaonhưngrẻtừcácnướcnhưTrungQuốchayẤnĐộ.Hơnnữa,tinhgiảmnhânlựctrongngànhsảnxuấttạorasựhoangmangtrongnộibộnhânlực.Nhữngtranhluậnchủyếubắtnguồntừlolắngvềsựkhôngổnđịnh,vìtácđộngviệcsửdụngnguồnlựcbênngoàivẫn(chưađược)chứngminh.Môhìnhnàyhợplýhóacáclựachọnliênquantớisửdụngnguồnlựcbêntrongvàbênngoàibằngcáchgiúpcácnhàhoạchđịnhgiảmđiviệchaythayđổi.

THAMKHẢO

Aron,RvàSingh,J(2005Gettingoff-shoringright(tạmdịch:Sửdụngnguồnlựcnướcngoàihợplý),HavardBusinessReview83(12)December:135-43.

Page 62: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức
Page 63: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

10.SƠĐỒHÓALỘTRÌNH

TỔNGQUAN

Sơđồhóalộtrìnhliênquantớiviệctạoramộttầmnhìnchung.Đólàmộtquytrìnhgiúpcácchuyêngiadựbáosựpháttriểntrongtươnglaiđốivớicôngnghệvàthịtrường,vànhậndiệnhệquảcủanhữngpháttriểnđóđốivớicáccôngty(đơnlẻ).Môhìnhsơđồlộtrìnhcungcấpmộtbảnmôtảquytrìnhpháttriểncóthểđượccơcấunhưthếnào.

Quytrìnhsơđồhóalộtrìnhlàmsángtỏcácmụctiêutươnglai(chủyếudựatrêngócnhìncủacácchuyêngiavềpháttriểncôngnghệ),vàlộtrìnhđạtđượcnhữngmụctiêuđó.Dựatrênphântíchnàycóthểxácđịnhmộtcôngtyđơnlẻcóthểđónggópvàosựpháttriểnrasaovàcôngtyphảnứngnhưthếnàotrướcsựpháttriển.Chươngnàysửdụngmộtsơđồlộtrìnhsảnphẩm-côngnghệđểgiảithíchquytrình.

Cónhiềusơđồlộtrìnhđượctạoratrongnhữngthậpkỷgầnđây.Khixemxétcácsơđồlộtrìnhhướngcôngnghệ,ngườitacóthểnhậndiệnbốnloạisơđồvàquymôkhácnhau:

•Sơđồlộtrìnhngành:trongđósựpháttriểnkỳvọngcủatoànbộmộtnhánhthuộcngànhđượcsơđồhóa.Quytrìnhsơđồhóalộtrìnhđưaramộtphươngthứctrongđórủirođốivớicáccôngtyđơnlẻđượcgiảmthiểubởimộtsốcácbênkhácnhauquyếtđịnhcácưutiênđốivớisựpháttriểncôngnghệtrongtươnglaivàmỗibêncầnđónggópnhững(nghiêncứu)gì.Mộtsơđồlộtrìnhngànhcũngcóthểđượcsửdụngđểđạtđượcnguồntàichính(đốivớicảkhốitưnhânvànhànước).

•Sơđồlộtrìnhcôngty:đượcthiếtkếnhằmgiúpcáccôngtyđơnlẻlựachọnvàcóthểdựatrênsơđồlộtrìnhngành.Sơđồnàymôtảsựkếthợpsảnphẩm-thịtrường.

•Sơđồlộtrìnhsảnphẩm-côngnghệ:trongđóphântíchthịtrường,đánhgiá

Page 64: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

sảnphẩmvàràsoátcôngnghệkếthợplạivớinhauthànhmộtkếhoạchnghiêncứuvàpháttriển(R&D)nộitạivàcáckịchbảngiớithiệusảnphẩmtớithịtrường.Môhìnhđượcmôtảtrongchươngnàylàmộtvídụvềsơđồlộtrìnhsảnphẩm-côngnghệđượctạoratrongviệckếthợpvớimộtsơđồlộtrìnhcôngnghệ.

•Sơđồlộtrìnhnănglực-nghiêncứu:tậptrungvàonănglựcvànghiêncứucầnthiếtđểtạoramột(hoặcmộtphần)côngnghệđặcthù.Loạisơđồlộtrìnhnàycóthểđượcsoạntáchbiệt,hoặcnhưtrongvídụđãxem,hợpnhấtnhưmộtphầntrongtoànthể.

SỬDỤNGKHINÀO

Sơđồlộtrìnhsảnphẩm-côngnghệcóthểđượcsửdụngđểtậptrungrõrànghơnchotươnglai.Sẽrấthữuíchnếucóđượcsựthấuhiểuchuyênsâuđốivớisựpháttriểnthịtrườngmới,đặcbiệtlàtrongcácthịtrườnghướngcôngnghệ.Pháttriểnsảnphẩmmớilàyếutốsốngcòntrongcácthịtrườngnàyvàđangdầntănglêndovòngđờicủasảnphẩmrútngắnđi.Vìvậy,sơđồhóalộtrìnhlàmộtchiếnlượcthiếtyếuđốivớicôngtyđangtiếptụctìmkiếmcácsảnphẩmmới.Sơđồhóalộtrìnhgiúpquytrìnhpháttriểnsảnphẩmmớibằngcáchtạođiềukiệnchonhậndiệntheocấutrúcđốivớicácthịtrường,sảnphẩmvàcôngnghệ(mới).

Sơđồlộtrìnhthườngbaogồmcácmôtảvề:

•Chuyểngiao:môtảsảnphẩmvànghiêncứucầnthiết.

•Mụcđích:phântíchthịtrường,sảnphẩmvàcôngnghệ.

•Thờigian:đườngtớihạnvàthờigianchuyểngiao.

•Nguồnlực:cácnguồnlực(tiền,conngười)vàcôngnghệcầnthiếtchoviệctạoracácsảnphẩm.

Ưuđiểmcủasơđồhóalộtrìnhbaogồmnhữngđiểmsau:

•Sơđồhóalộtrìnhcungcấpchotổchứcthamgiacácthôngtinchiếnlượccógiátrị.

•Hoạchđịnhchiếnlượcdàihạnsẽdựatrênviệcthuthậpcácthôngtincócấutrúcchặtchẽ,giúpchoviệcraquyếtđịnhtốthơnđốivớicácsảnphẩmvàcôngnghệtươnglai.

Page 65: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Cácdữliệubêntrongvàbênngoàisẽđượcsơđồhóa,đemlạimộttầmnhìncócấutrúcchặtchẽvềcácyếutốthịtrường,nhucầungườitiêudùng,pháttriểncôngnghệ,yếutốmôitrườngvàthayđổinhàcungcấp.

•Đồnghướngchiphínghiêncứuvàpháttriểnvớipháttriểnsảnphẩmtốtsẽđemlạihiệuquảbởixácđịnhđượccơhộitíchhợpcôngnghệmớivàosảnphẩmmới.

•Sơđồlộtrìnhcóthểlànguồncủacáclựachọnsửdụnglạicôngnghệ(cùngmộtcôngnghệvàocácsảnphẩmmới).

•Kếtquảcóthểlàmbộclộcácđiểmyếuchiếnlượcdàihạnvàxácđịnhkẽhởvàsựbấtđịnhcủasảnphẩmvàcôngnghệ.

•Sơđồlộtrìnhlàmộtcôngcụmạnhmẽtrongviệcđồnghướngtoànbộdoanhnghiệptheomộtchiếnlượcpháttriểnmớivàpháttriểnsảnphẩmmới.Cácnhómdựáncóthểnhanhchóngthíchnghivớinhữngthayđổichiếnlược.

•Tiềmnănghiệplựcđượcxácđịnhgiữacácnhàcungcấpvàngườimuacũngnhưgiữacácđốithủcạnhtranh.

Page 66: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Mộtsơđồlộtrìnhcôngnghệ-thịtrườngdựatrêncáckếtquảcủa:

i)phântíchthịtrường,

ii)ràsoátcôngnghệ,

iii)đánhgiásảnphẩm.

Phântíchthịtrườngnhìntừbênngoàilànhậndiệnnhucầumớivàdàihạncủakháchhàng.Kếtquảcungcấpmộtcáinhìntổngquanvềcácnhucầumớivàgiátrịgiatăngmà(các)côngtytạora.Ràsoátcôngnghệnhìntừbêntrongvàxácđịnhkhảnăngxuấthiệncôngnghệmới.Đánhgiásảnphẩmluônnhìntừbêntrongravàsosánhdanhmụcsảnphẩmvớicácsảnphẩmhiệncó.Ràsoátcôngnghệcùngvớiviệcđánhgiásảnphẩmcungcấpmộtcáinhìntổngquanvềsựkhácbiệtvàkhảnăngchosảnphẩmmới.

Ởbướctiếptheo,kếtquảcủasơđồlộtrìnhđượctranhluậntrongviệctưduytậpthể.Trongsuốtquátrìnhlàmviệc,cácýtưởngsảnphẩmmớiđượcđánhgiábằngcáchxétthưởng–cácđiểmbánhàngduynhất(USP)vàtỷlệhoànvốnđầutư(ROI);rủiro(kỹthuậtvàđộsẵnsàngcủathịtrường);vàcácnguồnlực(đầutư)cầncó.Cácsảnphẩmcóhoànvốncaonhất,rủirothấpnhất,vàđòihỏiítnguồnlựcnhấttấtnhiênđượccoilànhữngsảnphẩmmớicógiátrịnhất.Từphântíchnày,mộtkếhoạchnghiêncứuvàpháttriểnnộibộcóthểđượcxâydựngtrêncơsởnghiêncứucầncóđểsảnxuấtsảnphẩmmới.Thêmvàođó,cóthểpháttriểnmộtkếhoạchtungsảnphẩmmớirathịtrường.

Mặcdùcácphântíchthịtrường,đánhgiásảnphẩmvàràsoátcôngnghệcóthểđượcthựchiệnbởicácnhânsựchủchốttrongtổchức(giảsửvớisựgiúpđỡcủamộtcôngtytưvấnbênngoài),nhữnglộtrìnhthànhcôngnhấtđượcxâydựngbởicácnhânsựchủchốttừnhiềutổchứcvàcáctrườngđạihọckhácnhau.Mộttrongnhữngnhântốthànhcôngchínhcủacáclộtrìnhlàsựthamgiacủacác“nhàvôđịch”.Họlànhữngchuyêngianổitiếngvàđượcnểtrọngtrongmộtlĩnhvực(côngnghệ)đặcthù.Khicónhữngngườinhưvậyủngtrợchomộtlộtrình,nhữngngườikhácsẽdễchấpnhậnhơn.

Cácnhântốthànhcôngkhácbaogồm:

•Cáclộtrìnhcầnđượcxâydựngbởicáccánhânthenchốt,đượcbiếtđếnnhưnhữngchuyêngiavớinhữngkiếnthứcchuyênngànhđặcbiệt.

Page 67: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Camkếtquảnlýmộtcáchtrọnvẹnlàyếutốhếtsứcquantrọngnếulộtrìnhcóđượctácđộngtíchcựclêntổchức.

•Cáclộtrìnhcầnđượccậpnhậtthườngxuyênđểnắmbắtđượcnhữngthayđổiđangdiễnravềsảnphẩm,thịtrườngvàcôngnghệ.

•Mộtngườikhôngthiênvị(nhưmộtnhàtưvấnchẳnghạn)cóthểthựchiệncáccuộcphỏngvấnvàtạođiềukiệnchoquátrìnhsơđồhóalộtrình.

•Sửdụngcáchtiếpcậnchuẩnmựcrấtcầnthiếtchoviệctruyềnthônghiệuquả,vàcóthểhỗtrợsựliênkếtgiữacáclộtrình.

•Cầnsửdụnglộtrìnhnhưmộtcáchtiếpcậnlâudàiđốivớiviệcpháttriểnchiếnlược.Tầmnhìnchiếnlượcsẽkhôngphùhợpvớilộtrìnhnếunókhôngvượtquáthờigianhainăm.

KẾTLUẬN

Sơđồhóalộtrìnhlàmộtphươngphápgiúpchoviệcxâydựngmộttầmnhìnchungtớitươnglai;pháttriểnmộttầmnhìnchungcũngđượccoilàquantrọngkhôngkémsovớilộtrìnhcuốicùng.Vìvậy,sơđồhóalộtrìnhcóthểkhôngthànhcôngđốivớinhữngcôngtycótầmnhìnkhácvớicáchnhìnchungđangthốnglĩnh(ởcáccôngtycóliênquan).

Mụcđíchchínhcủalộtrìnhlàtruyềncảmhứngbằngcáchcungcấpcáinhìnthấuđáovềcáccáchthứccảithiệnvàđổimới.Mặcdùcáchoạtđộngvàdựáncụthểđượcmôtảtronglộtrình,nhưngtươnglaivẫnkhôngthểbiếttrướcvàkhôngphảilúcnàocũngdựđoánđược.Lộtrìnhchỉlàmộthìnhdungvềtươnglai.Dùdựatrênthựctiễncôngnghệvàthịtrường,lộtrìnhkhôngnênđượcsửdụngnhưmộttàiliệudựbáo.Cậpnhậtlộtrìnhthườngxuyênrấtcầnthiết,nhằmkếthợpnhữngpháttriểnhiệnthờivàotầmnhìnđượchoạchđịnhchotươnglai.

THAMKHẢO

Farrukh,C.,Phaal,R.vàProbert,D.(2003)Technologyroad-mapping:linkingtechnologyresourcesintobusinessplanning(tạmdịch:Sơđồhóalộtrìnhcôngnghệ:kếtnốicácnguồnlựccôngnghệvàohoạchđịnhkinhdoanh).InternationalJournalofTchnologyManagement26(1):2-19.

Page 68: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức
Page 69: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

11.HOẠCHĐỊNHKỊCHBẢN

TỔNGQUAN

Hoạchđịnhkịchbảnđặtracáccâuhỏivềtươnglai.Sovớinhiềumôhìnhtươnglaikháctrênthếgiới,đâylàmộtcôngcụđánhgiáchiếnlượctươngđốikhácbiệtvềcấutrúcnhưngkhôngkémphầnhợplý.Cáckịchbảncungcấpmộtbốicảnhtrongđócácnhàquảnlýcóthểraquyếtđịnh.Bằngcáchxemxétnhiềukhảnăngkhácnhau,ngườiraquyếtđịnhsẽđượcthôngtintốthơn,vàmụcđíchdựatrênnhữngkiếnthứcấycónhiềukhảnăngthànhcônghơn.

Việchoạchđịnhkịchbảndựatrêncácnguyêntắcminhbạchvàđadạngnhằmxácđịnhýnghĩacủasựpháttriểntrongtươnglaicủacáclựclượngthịtrườngchínhyếu.

•Minhbạch–liênquantớiquátrìnhthừanhậnmộtcáchrõràngvềmốiquanhệgiữacáclựclượngđịnhhướngchínhyếu.

•Đadạng–ngụýrằngkhôngcómộtkịchbảnđơnlẻ“tốtnhất”haymộtkếtquảthịtrường“cao”hay“thấp”.Sựđadạngchothấytươnglailàbấtđịnh,vàphảixemxétnhiềuconđườngchiếnlượckhácnhau(Ringland,2002).

Page 70: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Cácmụctiêutươngphảntrongviệchoạchđịnhkịchbảncóthểđượcdiễntảnhưsau(vanderHeijden,2002):

i)mộtmụctiêuđặcthù(mộtlần,cácdựángiảiquyếtvấnđề),tươngphảnvớimộtmụctiêucơbảnhơn(cácdựándàihạnhơnnhằmduytrìsựsốngcòncủatổchức);

ii)cácdựánđượcthựchiệnđểkhaimởmộttổchứcđóngkíntrướccácýtưởngmới,tươngphảnvớicácdựánnhằmđạtđượcnhữngquyếtđịnhvàhànhđộngtrongmộttổchứcthụđộng.

Cácmụctiêunàydẫntớibốnloạihìnhhoạchđịnhkịchbản:

i)Xácđịnhýnghĩa-việcthựchiệnkịchbảnmộtlầnmangtínhthămdòđểthuđượcnhữnghiểubiếtsâusắcđốivớicáctìnhhuốngphứctạp.

Page 71: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

ii)Pháttriểnchiếnlược–việcsửdụngcáckịchbảnđểkiểmtratriểnvọngkinhdoanhtrongtươnglaivớinhiềukịchbảnkhácnhaunhưngphùhợp.

iii)Tiênliệu–Khảnăngnhìnnhận,nhậnthứcvàthấuhiểucủatổchứcđốivớinhữnggìđangdiễnratrongmôitrườngkinhdoanh,đòihỏitổchứcphảihuyđộngmọinguồnlựccóthểđểquansát,nhậnthức,trảinghiệm,xácđịnhýnghĩa,hợplýhóavàquyếtđịnh.Mụcđíchtiênliệucủacáckịchbảnnângcaotầmquantrọngcủangườiquansátgiỏigiangtrướcthếgiớibênngoàithôngquacáccuộcđốithoạimangtínhchiếnlược.

iv)Tổchứchọctậpthíchnghi–Bướctiếptheobằngviệcđưahànhđộngvàotrongquátrình.BướcnàycóthểsosánhvớimôtảvềhọctậpkịchbảncủaFaheyvàRandall(1998),chothấycáckịchbảncầnđượctíchhợpvớiviệcraquyếtđịnh.Điềunàynhấnmạnhrằngmôhìnhtổchứchọctậpthíchnghichuyểntừpháttriểnchiếnlượcmộtlầnthànhhoạchđịnhvàtrảinghiệmchiếnlượcliêntục.Xemhình11.2.

SỬDỤNGKHINÀO

RoyalDutchShellsửdụngcáckịchbảnchonhiềumụcđích.Vềcơbản,cáckịchbảngiúpcôngtynắmbắtcácđộnglựccủamôitrườngkinhdoanh,nhậnbiếtnhữngcơhộimới,đánhgiácáclựachọnchiếnlượcvàracácquyếtđịnhdàihạn.Nhữngngườiraquyếtđịnhcóthểsửdụngkịchbảnđểsuynghĩvềnhữngkhíacạnhchưaxácđịnhcủatươnglaiđangkhiếnhọlo

Page 72: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

lắngnhất,haykhámphánhữngkhíacạnhkhácmàhọcầnquantâm.RoyalDutchShellđưarabốnlýdokhiếnhoạchđịnhkịchbảntrởthànhcôngcụquantrọngđốivớipháttriểnchiếnlược:

•Đốichiếuvớicácgiảthiết–Liênquanmậtthiếttớinguyêntắccủacácmôhìnhtrítuệ.Bằngcáchkhaitháccácgiảthiếtvềtươnglaimàmọingườiđưaramộtcáchđơnlẻhaytậptrung,nógiúpcôngtyhoạtđộngcóhiệuquảhơntheotừngthờiđiểm.

•Nhậnbiếtmứcđộthayđổi–Hoạchđịnhkịchbảnđemlạichotổchứcmộtphươngthứcthừanhậnvàlàmviệcvớinhữnggìhọkhôngbiết.

•Mởrộngviễncảnh–Cáckịchbảnđánhdấunhữngđiểmmùbằngcáchthửtháchcácgiảthiết,mởrộngtầmnhìnvàkếthợpthôngtintừnhiềuchuyênngànhkhácnhau.

•Chỉracácsongđềvàmâuthuẫn–Cáckịchbảncóthểgiúplàmsángtỏhoặcgiảiquyếtcácmâuthuẫnvàsongđềđangđedọakháchhàngcủacôngty.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Mộtsốphươngpháphoạchđịnhkịchbảnđãđượctrìnhbàytrongcácđềtàinghiêncứuvềquảnlý(vídụ:Schwartz1991;vanderHeijden2002;Ringland1998,2002),tấtcảcácquytrìnhhoạchđịnhkịchbảnđềubắtđầubằngcáchxácđịnhkhoảngcáchkiếnthứcvànhữnglĩnhvựchaythayđổi,vàbằngcáchxâydựngmộtnhómhoạchđịnhkịchbảnbaogồmcácnhânviênvớingườicốvấnbênngoài.Quytrìnhđượccấutrúctạibướcnày.Sauđó,nhữngngườithamgiachínhsẽđượchỏiđểkhảosáthiệntrạng(vídụ:lĩnhvựckinhdoanhđangnghiêncứu)thôngquamộtchuỗicáccuộcphỏngvấnnhằmthửtháchnhữnggiảđịnhhiệncócủanhóm,quátrìnhnàysẽđượcthựchiệnlâudàitheomộtchuỗicácbuổithảoluận.Saukhiđãthốngnhấtvềthựctrạngchungcủamộtkịchbản,ngườitasẽthuthậpcácyếutốđịnhhướngvàpháttriểncáckịchbản.Đốivớimỗikịchbản,mộtcốttruyệncókếtcấuchặtchẽđượcpháttriểnnhằmnêubậtnhữnghàmýtrongtươnglai.Tácđộngtươngđốicủamỗikịchbảnđượckhaithácsâuvànhữnghàmýchotươnglaiđượcxemxétcẩnthận.Nhữnghiểubiếtmớimẻnàysauđólạiđượckiểmtrathôngquacácbênliênquanđếnviệckinhdoanh.

VanderHeijden(2002)bổsungtưduyhệthốngnhưmộtbướcthêmvàotrongquytrìnhhoạchđịnhkịchbản,theođónhậndiệncácmốiquanhệnhân

Page 73: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

quảtrongnhữngcâuchuyện.Bằngcáchlàmtheonămbướcnày,nhómhoạchđịnhpháttriểnmộtsốkịchbảntươnglaihợplýchotổchức.Bướccuốicùnglàphổbiếntácđộngcủakịchbảntớitổchức:tưduychiếnlược,cácchiếnlượckhảthitrongtươnglaivànhữnghoạtđộngtươngứng.Điềunàynhấnmạnhrằnghoạchđịnhkịchbảnchỉcógiátrịnếucácchiếnlượchaycácquyếtđịnhhànhđộngđượckiểmnghiệmtrongcáckịchbảnkhácnhau.

KẾTLUẬN

Hiệuquảcủaviệcsửdụnghoạchđịnhkịchbảnnằmởkhảnăngcủanhómhoạchđịnhnhằmthuyếtphụcbangiámđốcthựchiệnnhữnggìđượccholàtốtnhất.Thayđổithếgiớiquancủabangiámđốclànhiệmvụquantrọnghơnnhiềusovớixâydựngkịchbản(Wack,1985).Hơnnữa,việcsửdụngmộtlầnkịchbảnđơnlẻkhôngphảilàcôngcụmạnhđốivớiviệcxâydựngchiếnlượchayhànhđộng.Họctậpvàhànhđộngđòihỏichúngtaphảixemxéthoạchđịnhkịchbảnnhưmộtquytrìnhkhámphávàkhaithácliêntụcquayvòng.

THAMKHẢO

1.Fahey,LiamvàRandall,RobertM.(1998).Learningfromthefuture:Competitiveforesightscenarios(tạmdịch:Họctậptừtươnglai:nhữngkịchbảncạnhtranhtiênliệu).JohnWiley&Sons,NewYork.

2.Heijden,K.vander(1996Scenarios:Theartofstrategicconversation(tạmdịch:Kịchbản:Nghệthuậtđốithoạichiếnlược).JohnWiley&Son,NewYork.

3.Heijden,K.vander(2002)TheSixSense:Acceleratingorganisationallearningwithscenarios(tạmdịch:Giácquanthứsáu:Thúcđẩytổchứchọctậpvớikịchbản).JohnWiley&Son,NewYork.

4.Ringland,G.(1998)ScenarioPlanning:Managingforthefuture(tạmdịch:Hoạchđịnhkịchbản:Quảnlýchotươngla).JohnWiley&Son,NewYork.

5.Ringland,G.(2002)ScenariosinBusiness(tạmdịch:Kịchbảntrongkinhdoanh).JohnWiley&Son,NewYork.

6.Schwartz,P.(1991TheArtofLongView:Planningforthefutureinanuncertainworld(tạmdịch:Nghệthuậtnhìnxatrôngrộng:Hoạchđịnhcho

Page 74: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

tươnglaitrongmộtthếgiớibấtđịnh).Doubleday/Currency,NewYork.

7.Wack,P.(1985)Scenario’s:ShootingtheRapids(tạmdịch:Vềkịchbản:Chụphìnhtháchthức).HavardBusinessReview63(6)November/December:139-50.

Tảithêmebook:http://www.sachvui.com

Page 75: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

12.HỘITHOẠICHIẾNLƯỢC

TỔNGQUAN

Hộithoạichiếnlượclàmộtmôhìnhbảybướcthốngnhấtnhằmthiếtlậpvàthựchiệnchiếnlược.MôhìnhnàydoBerenschotpháttriểndựatrênkinhnghiệm70nămtưvấnchiếnlược.Bacâuhỏimấuchốtđượccânnhắctrongtổngthểbagiaiđoạnvàbảybướccủaquytrìnhchiếnlược,từphântíchchotớithihành.Ởmỗibước,cácmôhìnhkháccóthểđượcdùngkếthợpvớimôhìnhnàyđểđạtđượckếtquảhợplývàthỏađáng.Bacâuhỏiđólà:

1.“Sânchơicủabạntrôngnhưthếnào?”

Câutrảlờichocâuhỏinàyhémởcửasổchiếnlượcchotổchứccủabạn.Nóchứađựngnhữngướcmơvàtầmnhìncủatổchứccũngnhưxácđịnhloạihoạtđộng(kinhdoanh)nàotổchứcsẽthựchiệnlúcnàyvàtrongtươnglai.Trảlờicâuhỏinàyxácđịnhđượctổchứcsẽtrởthànhthứgìtrongtươnglai(gần).

•CâuhỏinàyđượcđặtratrongGiaiđoạn1:Giaiđoạnchiếnlược(Bước1).

2.”Bạnmuốnchơi(những)tròchơinào?”

Page 76: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Trảlờichocâuhỏinàychỉraloại(những)tròchơimàtổchứcsẽchơitrênsânđãchọn.Vídụ,mộttổchứcxácđịnhsânchơibằngtuyênbố“chúngtathuộcngànhtưvấn”.Tuyênbốnàycóthểtrảlờichocâuhỏitiếptheobằngxácđịnhcácsảnphẩmvàdịchvụ(tưvấn)màtổchứcsẽcungcấpvàthịtrường(theongànhvà/hoặctheovịtríđịalý)màtổchứcsẽhoạtđộng.Cầnmộtphântíchtổngthểvềcáctròchơihiệnthời(sựkếthợpsảnphẩm-thịtrường)đượcchơitrêncácsânhiệncóđểnhậndiệncácyếutốthànhcôngcầnthiếtmàsảnphẩmvàdịchvụcủatổchứcphảicó.Vớiphântíchnày,việckếthợpgiữacáckhảnăngbêntrongvàbênngoàicóthểđượcđánhgiá,đảmbảorằngnhucầucủa(các)thịtrường(đượcchọn)sẽphùhợpvớisảnphẩmvàdịchvụ(đượcchọn)cungcấp.Trảlờicâuhỏinàysẽchothấytổchứcsẽchơitốt(những)tròchơinàovà(những)tròchơinàotổchứcsẽđượcyêucầuchơitrênsân.

•CâuhỏinàyđượcđặtratạitừngbướccủaGiaiđoạn2:Trongsuốtquátrìnhphântích,tổnghợpvàxácđịnhlựachọnchiếnlược(Bước2,3,4và5).

3.”Bạnchơimộttròchơithànhcôngnhưthếnào?”

Page 77: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Trảlờichocâuhỏinàychỉracáchthứctổchứcđịnhchơi(những)tròchơiđãchọn.Nóbaogồmviệchuyđộngvàđiềuhòamọinguồnlựccầnthiếttrongtổchứcđểđảmbảokhôngchỉsảnphẩmvàthịtrườngđượccungcấpmàcảcáchthứccungcấpcũngphùhợpvớinhucầucủa(những)thịtrường(đãchọn).Điềunàysẽđượcxácđịnhkhikếthợpnhữngkhảnăngbênngoàivớitiềmnăngbêntrong,dẫntớiviệchuyđộngvàhoạchđịnhcácnguồnlựccủariêngtổchức.Câuhỏinàyxácđịnhchiềuhướngvàchiếnthuậtmàtổchứccầnsửdụngđốivới(những)tròchơiđãchọnđểchơitrênsân.

•CâuhỏinàyđượcđặtratạicảhaibướccủaGiaiđoạn3:Trongquátrìnhsoạnthảovàhoạchđịnh(Bước6),vàthựcthi(Bước7).

Mọitổchứcđềuđượchưởnglợikhitiếntriểnquacácbướctrên.Quytrìnhcóthểđượcthựchiệntriệtđể,nhưngtrongmộtsốtrườnghợpvẫncóthểsửdụnghiệuquảcáchtiếpcậnnhanhvàcơbảnhơn.Sựkhácbiệtcủamôhìnhnàylànóbaohàmsựthamgiaởmứcđộcaocủanhânviên,đượchỗtrợbởisựtruyềnthôngtriệtđể;nógồmphântíchsâuvàrộng;khảnăngsángtạođộtphá;vàđưaracáclựachọnchiếnlược.

Hộithoạichiếnlượcchorằngchiếnlượclàkếtquảcủacôngthức:

huyđộngxcôngthứchóaxthựchiện

Huyđộng=sángtạo,phântích,lựachọn,camkết,thamgia.

Côngthứchóa=hoạchđịnhchiếnlược,lựachọn,kiênđịnh.

Thựchiện=kếhoạchhànhđộng,thựcthi,đánhdấucácmốc,theodõi.

Dựatrênnguyêntắcnày,chiếnlượccủatổchứcsẽđượccoilàmộtconđườngđượcchiasẻvàkếthừađểtổchứcđạttớisựthịnhvượngvàgiatăngnăngsuất.

SỬDỤNGKHINÀO

Môhìnhhộithoạichiếnlượcđượcpháttriểnbắtnguồntừmộtphươngthứctừngbướcvượtquacácbẫythườnggặpkhilậpchiếnlược.Cácbẫynàyliênquantớibakhíacạnhcủaquátrìnhcôngthứchóachiếnlược:

•phạmvicủaquátrình;

Page 78: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•thựcthiquátrình;và

•cáclựachọnhìnhthànhtrongsuốtquátrình.

Cáckhíacạnhnàyđượcmôtảdướiđâycùngmộtsốbẫy:

Hộithoạichiếnlượclàmộtphươngthứctiếpcậncóhệthốngtớiviệccôngthứchóachiếnlược,đượcsửdụngtrongcáctìnhhuốngmàởđócảviệccôngthứchóavàthihànhmộtkếhoạchchiếnlượcthựctếđượchỗtrợlàhoàntoàncầnthiết.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Page 79: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Hộithoạichiếnlượcbaogồmmộtquátrìnhbảybướcđượcthựcthimộtphầntheothứtựvàmộtphầnsongsongvớinhau.Mỗibướcđóđượchỗtrợbởimộtcâuhỏichiếnlược(xemphầntrên)vàcácmôhìnhbổsungkhácnhau.Tiếntrìnhphântíchvàthihànhcầnđượcthựchiệnbởimộtnhómđangànhgồmcácnhânviênvàquảntrịviên.Môtảvềbảybướcvàcácmôhìnhbổsungnhưdướiđây.Cácmôhìnhbổsungkhôngquantrọngnhưnhautrongtấtcảcáctrườnghợp.(Đểcóđượccáinhìnrõrànghơnvềviệcsửdụngmôhìnhnàovàkhinào,xinxemphầncuốicủachươngnày.)

Bước1:Cửasổchiếnlược.Thiếtlậpquátrìnhcôngthứchóachiếnlược.Đâylàbướckhaithácđầutiênvềsứmệnh,tầmnhìnvàthamvọng.Cácmôhìnhkháccóthểsửdụngởbướcnàylà:

•Cácloạihìnhgiátrị(xemChương18).

•MôhìnhtăngtrưởngcủaGreiner(xemChương6).

Bước2và3khôngthểbắtđầutrướckhiBước1kếtthúc.

Bước2:Phântíchbênngoài.Xemxétsựpháttriểntrongkinhtếvĩmô,vàtrongkinhtếvimô:thịtrường,đốithủcạnhtranhvàkháchhàng.Cácmôhìnhkháccóthểđượcsửdụngởbướcnàylà:

•Phântíchcạnhtranh:nămthếlựccủaPorter(xemChương4).

•KimtựphápCurry(xemChương27).

•4PcủaKotlervềtiếpthị(xemChương34).

Bước2cóthểdiễnrasongsongvớiBước3.

Bước3:Phântíchbêntrong.Xemxétsựpháttriểnđặcthùvàcôngnghệ,trongcáclĩnhvựcnhưtiếpthị,nguồnnhânlực,tàichínhvàkiểmsoát,CNTT,vàquátrìnhsảnxuất.Cácmôhìnhkháccóđượcthểsửdụngởbướcnày:

•Chuỗigiátrị(xemChương16).

•Môhình7-S(xemChương19).

•PhântíchDuPont(xemChương28).

Page 80: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Bước3cóthểdiễnrasongsongvớiBước2.

Bước4:Tổnghợpvàlựachọn.Chuyểncácphântíchbêntrongvàbênngoàithànhcáclựachọnchiếnlược(kịchbản).Kiểmtrahaichiềuvềtầmnhìn,sứmệnhvàthamvọngđãphátsinhởbướcnày.Nhữngmôhìnhkháccóthểsửdụngkếthợpbaogồm:

•PhântíchSWOT(xemChương15).

•Bảngsảnphẩm/thịtrườngAnsoff(xemChương1).

•MatrậnBCG(xemChương2).

•Sửdụngnguồnlựcbênngoài/nướcngoài(xemChương9).

Bước4chỉbắtđầukhiđãhoànthànhbước2vàbước3.

Bước5:Đánhgiávàlựachọnchiếnlược.Đánhgiárủirovàtínhkhảthi,kếtquảlàđưaramộtchiếnlượccóưuthếhơn.Nhữngmôhìnhkháccóthểđượcsửdụngởbướcnàygồm:

•PhântíchMABA(xemChương38).

•Phântíchrủirovàthànhquả(xemChương56).

•Hoạchđịnhkịchbản(xemChương11).

Bước5chỉbắtđầukhiđãhoànthànhbước4.

Bước6:Chuẩnbịvàlậpkếhoạch.Chuyểnchiếnlượccóưuthếthànhtậphợpcácthướcđovàmụctiêu.Cácmôhìnhkháccóthểđượcsửdụngtạibướcnày:

•MôhìnhchiếnlượcHRM(xemChương13).

•MôhìnhliênkếtchiếnlượcHendersenvàVenkatraman(xemChương30).

•MôhìnhlươngthưởngcủaMilkovich(xemChương39).

Bước6chỉbắtđầukhiđãhoànthànhbước5.

Bước7:Thựchiệnvàgiámsát.Thựchiệnchiếnlượcmớivàgiámsátquátrìnhvàhiệuquảcủatậphợpmụctiêu.Cácmôhìnhkháccóthểđượcsử

Page 81: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

dụngởbướcnàybaogồm:

•Bảngđiểmcânbằng(BSC)(xemChương49).

•MôhìnhưuviệtEFQM(xemChương46).

Bước7chỉbắtđầukhiđãhoànthànhtấtcảcácbướctrênvàđãđồnghóacáccâutrảlờiđốivớibacâuhỏimấuchốt.

TRUYỀNTHÔNG

Trongsuốtquátrìnhbảybướctrên,sựthamgiacủatruyềnthôngcũngnhưcủacácnhânviênlàhếtsứccầnthiếtđểgiatăngchấtlượngcủakếhoạchvàkhiếnmọingườicảmthấysựgắnbó.Đâylàbướcquantrọngđểđạtđượcquytrìnhthựchiệnthànhcông.

KẾTLUẬN

Thiếtlậpđượcmộtchiếnlượcthànhcôngtùythuộcvàochấtlượngnộidungvàphươngthứcthựchiện.Tuynhiên,quantrọngkhôngkémlàphươngthứcquytrìnhđượctổchứcvàcáchtruyềntảikếtquảtớitấtcảcácbên.Mộttổchứcnăngsuấtvàhộithoạihiệuquảsẽgiatăngđángkểthànhcôngcủagiaiđoạnthựchiện.Ngaytrướckhixâydựngquytrình,cầnthiếtcósẵnnhiềuyếutốđểcóthểtốiưuhóanhữngcơhộimanglạithànhcôngchokháchhàng.

1.Xácđịnhngườiliênquan,vàhọcóvaitrònhưthếnàotrongquátrìnhxâydựngchiếnlược.

2.Quyếtđịnhxemtổchứcthếnàovớilòngnhiệtthànhvàsựduytrìchochiếnlượcvớiphầncònlạicủatổchức.Mộtkếhoạchkhôngcósựcamkếttheođuổitừnhữngngườidựtínhthựchiệnsẽkhóthànhcông.

3.Đánhgiáchấtlượngđầuvàođốivớithànhviênnhómtừcảphântíchlẫntầmnhìn.Xemxétmứcđộsẵnsàngtrongtưduyvềtươnglaicủahọtheocáchthứccócơsởvàcóhệthống.

4.Quyếtđịnhmôhìnhvàcôngcụnàokhácsẽcógiátrịđốivớiquytrình.

5.Quyếtđịnhgiaotiếpnhưthếnàovớinhữngngườikhôngthamgiaquytrìnhvàtrongquátrìnhthựchiện.Điềunàycàngquantrọngkhikếtquảđãtrởnênrõràng.

Page 82: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

6.Tínhtớicácquytrìnhđểđảmbảotheosátmọithủtụcđãđượcthốngnhấtbởinhữngngườiliênquan,đặcbiệttronggiaiđoạnthựchiện.

THAMKHẢO

1.Berenschot(2002)Hetstrategieboek,I,Nieuweizijds,Amsterdam.[ThestrategybookI.](tạmdịch:Sáchvềchiếnlược-QuyểnI)

2.Berenschot(2006)Hetstrategieboek,II:nieuwespeelvelden,SDU,DenHaag.[ThestrategybookII:newplayingfields.](tạmdịch:Sáchvềchiếnlược–QuyểnII:sânchơimới)

Page 83: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

13.MÔHÌNHQUẢNLÝCHIẾNLƯỢCNGUỒNNHÂNLỰC

TỔNGQUAN

Môhìnhcungcấpmộtcáchtiếpcậncócơcấuđốivớiviệcpháttriểnchiếnlượcnguồnnhânlựcvàmộtkếhoạchhànhđộngtươngứng.Tiềnđềcủamôhìnhnàylàviệchoạchđịnhchiếnlượcnguồnnhânlựctừtrênxuốngdẫntớicáckếtquảđượchỗtrợmangtínhhữuhìnhvàđịnhlượngđược.

SỬDỤNGKHINÀO

Page 84: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Cónhiềucâuhỏiđadạngvềchứcnăngquảnlýnguồnnhânlực(HRM)cầntrảlời,tốtnhấtlàtheocáchcóhệthống.Trướchết,cóbaonhiêungườilàmviệcchotổchứcvàbaonhiêungườicònlạivàonămtới?Cóthểphânloạinhânsựtheotiêuchínào?Họcầncókhảnănggì?Làmthếnàochúngtacóthểthànhcôngkhimualạimộtcôngtyvớisựhợpnhấttuyệtvời?Kếtquảcủachiếnlượcsửdụngnguồnlựcbênngoàirasao?Khinàothìsựkhanhiếmlaođộngsẽảnhhưởngtớichúngta?Làmthếnàochúngtathúcđẩyvănhóatổchứctronglãnhđạovàhợptác?Môhìnhquảnlýchiếnlượcnguồnnhânlựcđưaracáchtiếpcậncóhệthốngđốivớiviệcpháttriểnkếhoạchnguồnnhânlựccócấutrúc.Môhìnhnàycóthểđượcápdụngchobấtcứloạihìnhtổchứcnào,kểcảnhữngtổchứckhôngcóchứcnăngnguồnnhânlực.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Quảnlýchiếnlượcnguồnnhânlựckhôngphảilàthứcóthểđảmnhậnsongsongcùngvớichứcnăngnghềnghiệpkhác.Môhìnhnàymôtảcáchtiếpcậnlýtưởng,trongđónhữngngườiliênquancamkếttheođuổivàlàmviệcvớinhaumộtcáchhiệuquả.Hơnnữa,trongtìnhhuốnglýtưởng,cácphươngtiệnđượccungcấpđầyđủđểthựcthikếhoạch.Thườngphứctạphơnthựctếnhưngcáchtiếpcậncóhệthốnggiúpmọiviệcđiđúnghướng,kểcảtrongthếgiớithực.

Page 85: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Cácbướckhácnhaucủamôhìnhgồm:

•Bước0:Chuẩnbị.

•Bước1:Phântíchhồsơtổchứchiệntạivàtrongtươnglai.

•Bước2:Xácđịnhcácvấnđềchínhvềquảnlýnguồnnhânlực(HRM).

•Bước3:Tổchứcquảnlýnguồnnhânlực.

•Bước4:Xâydựngkếhoạchhànhđộng.

•Bước5:Thựchiện.

Bước0:Chuẩnbị

Việctiếpcậnbắtđầubằngkhâuchuẩnbị.Cầnchúýtớisựthamgiacủabangiámđốcvàsựsẵnsàngcũngnhưkhảnăngthayđổicủatổchức.Thêmvàođó,cầnthànhlậpmộtnhómcótráchnhiệmxâydựngkếhoạchchiếnlượcnguồnvốnnhânlực.Cácphântíchbổsungcũngcóthểđượctiếnhànhtheohoạtđộnghiệntạiđểhỗtrợcácbướctiếptheovớicácdữliệuvàsựkiện.Bước1tới3cóthểđượcxemnhưchiếnlượcnguồnnhânlực:

Bước1:Phântíchhồsơtổchứchiệntạivàtrongtươnglai

Trongbước1,hồsơhiệntạivàhồsơkỳvọngcủacôngtyđượcxácđịnhbằngviệcsửdụngcácmôhìnhtổchức;vídụmôhìnhưuviệtEFQM(xemChương46)haycấutrúc7-S(xemChương19).Sauđâylàcácyếutốđượcgợiýđưavàophântíchhồsơ:môitrường,chínhsách,cấutrúc,cácquytrìnhlàmviệc,vănhóa,quảnlýnhànước,quảntrịvànguồnvốnnhânlực.Cácđặcđiểmhiệntạivàkỳvọngcủamỗiyếutốđượcxácđịnhvàsosánh,đểnhậndiệncácyếutốquantrọngđốivớithànhcông.Nếucókỹnănghayđặcđiểmnàođócònthiếu,sẽcầnmộtkếhoạchđểthayđổi.

Bước2:Xácđịnhcácvấnđềthenchốtvềquảnlýnguồnnhânlực(HRM).

Cácnhântốthànhcôngchủchốt,vàquantrọngnhấtlànhữngkhácbiệtgiữahồsơtổchứchiệntạivàhồsơkỳvọngđượccânnhắcvàphânloạithànhcácvấnđềthenchốtđốivớiquảnlýnguồnnhânlực.Nhữngvấnđềnàykếtnốichiếnlượccủatổchứcvớikếhoạchhànhđộngchobộphậnnguồnnhânlực.Thườnglàcácyếutốnhưthayđổivănhóa,giảmnguồnvốnnhânlực,sửdụngnguồnlực(bênngoài)vàtrìnhđộlãnhđạo.Cầnsángsuốtđểtránhmắc

Page 86: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

lỗitrongsửdụngcáccôngcụquảnlýnguồnnhânlựcnhưtuyểndụnghayquảnlýnănglựcởgiaiđoạnđầucủabướcnày.

Bước3:Tổchứcquảnlýnguồnnhânlực

Tổchứcquảnlýnguồnnhânlựccóthểđượcthựchiệnmộtkhicácvấnđềthenchốtđãđượcxácđịnh.Môhìnhnàytạoramộtsựkhácbiệtgiữa:

1.Quytrình–nhưtuyểndụngvàchọnlọc,đàotạo,lươngbổngvàlợiích.

2.Tổchức–tậptrungsovớiphâncấp,quảntrịnguồnvàquảnlýnguồnnhânlựcsovớitráchnhiệmcủanhânviênnguồnnhânlực,nhânlựcbênngoài.

3.Côngnghệ–mứcđộtựđộngcầnthiếtvàtácđộngcủamôhìnhgiaonhậndịchvụđượcchọntrongbộphậncôngnghệthôngtin.

4.Conngười–vaitròcủanhữngngườithamgiakhácnhautrongviệcthựcthiquảnlýnguồnnhânlực:nhânviên,bangiámđốcvàcácchuyêngianhânsự.

Chiếnlượcđượcxácđịnhbằngcáchquansáttừbốngócđộtrên;mụctiêuhànhđộngđượcxácđịnhcuốicùngbằngkếtquả.

Bước4:Xâydựngkếhoạchhànhđộng

Cáckếtquảcủabước3đòihỏihànhđộng.Nhữnghànhđộngcầnthiếtbiếnbước3thànhhiệnthựcđượclậpthànhmộtkếhoạchhànhđộng.Kếhoạchnàykhôngchỉtheodõinhữngngườisẽhoànthànhcáckhíacạnhkhácnhauvàkhinàohọcầnphảihoàntất,màcònđánhgiácáccamkếtvàmứcsẵnsàngtheođuổicủabangiámđốcvàchuyêngianhânsựtrongviệcưutiêncáchànhđộngcầnthiết.

Bước5:Thựchiện

Mộtsốchitiếtbổsungphátsinhtrongquátrìnhthựchiện,thuđượcnhữngkếtquảlớnhơn,vàkếhoạchđượcđánhgiávàcóthểđượchiệuchỉnh.Đặcbiệt,tránhviệcquảnlýchiếnlượcnguồnnhânlựcthành“thútiêukhiển”củabộphậnnhânsự.

KẾTLUẬN

Page 87: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

MôhìnhhàngđầunàyđãgặtháiđượcnhiềuthànhcôngtạiHàLanvàBỉ,đượcgiảngdạytrongbộmônnhânsựtạicáctrườngđạihọctừđầunhữngnăm1990.Năm2005,môhìnhđượccậpnhậtvàsửađổicácvídụ.Khisosánhvớinhiềumôhìnhquảnlýchiếnlượcnguồnnhânlựckhác,môhìnhcủaHàLanchặtchẽvàpháttriểntốthơntrongthựctế.

Môhìnhnàyrấtđángtincậybởinódựatrênnhậnthứcchung.Tuynhiên,khôngphảilúcnàotiềmnăngcủanócũngđượcsửdụngtốiđatrongthựctế.Ứngdụngvàgiátrịcủamôhìnhlệthuộcrấtlớnvàonhữngngườiđứngđầubộphậnquảnlýnhânsựchịutráchnhiệmthựchiệnvàmốiquanhệcủahọvớibangiámđốc.Điềunàythườnglànhântốcảntrởviệcthựchiện.Vídụ,sailệchgiữanhữngưutiêncủabanlãnhđạovớicủabộphậnquảnlýnguồnnhânlựccóthểnảysinhbởihoạtđộngkinhdoanhvàquảnlýnhânsựkhôngphảilúcnàocũngănkhớp.Cóthểgiảithíchtheocáchkhácrằngcácchuyêngianhânsựthườngtậptrungvàocáccôngcụnhânsự(nhưđàotạovàquảnlýhiệuquả),họbịtáchbiệtkhỏiquytrìnhchínhyếucủatổchức,hoặchọkhôngbiếtcáchđolườngnhữngđónggópcủaviệcquảnlýnguồnnhânlực.Rắcrốinữalàxuhướngmạnhmẽcủathịtrườngtiếntớisựđồnghóa,mốtvàthờitrang.Cácchiếnlượcnhânsựđượcsaochépvàthíchnghihơnlàđượcpháttriển.Nhữngvấnđềnàycóthểtháchthứcmốiquanhệgiữachiếnlượctổchức,chiếnlượcnhânsựvàviệcthựchiệncáchoạtđộngphùhợp.

Điểmmạnhcủamôhìnhnàygiatăngkhingườisửdụngbổsungcácdữliệucứngvàcáckếtquảcóthểlượnghóavàocácbước,vídụnhưcácconsốtăngtrưởngkỳvọng,cơcấuthựctế,phântíchđộtuổi,tínhđadạng,việcduytrìvàcácxuhướngcủathịtrườnglaođộng.Vìvậy,nênxâydựngcácbướctrongkếhoạchvàchukỳkiểmsoátcủatổchức.

THAMKHẢO

Kouwenhoven,C.P.M.,Hooft,P.L.R.MvanvàHoeksema,L.H.(2005)Depratijkvanstrategischpersoneelsmanagement.Kluwer,AlphenaandenRijn[ThepraticeofstrategicHRmanagement|tạmdịch:Thựchànhquảnlýchiếnlượcnguồnnhânlực]

Page 88: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

14.HOẠCHĐỊNHCHIẾNLƯỢCNGUỒNVỐNNHÂNLỰC

TỔNGQUAN

”Nguồnvốnnhânlực”cóthểđượcđịnhnghĩalàmộttậphợpduynhấtcácchuyênmôn,kỹnăngvàkiếnthứchàmchứatronglựclượnglaođộngcủamộttổchức.Môhìnhnàyđượcsửdụngđểphântíchnhữngyếutốquantrọngnhấttrongviệchoạchđịnhnguồnvốnnhânlực,dẫntớiviệcpháttriểnmộtkếhoạchhànhđộngtíchhợpnhằmquảnlýnguồnvốnnhânlựchiệntạivàtươnglai.Môhìnhnàycóđịnhhướnghànhđộngvàthựchành,cấuthànhbởi:

•phântíchnguồnvốnnhânlựcsẵncó;

•phântíchnhữngpháttriểnnhânkhẩuhọckhảthicủalựclượnglaođộnghiệntại;

•pháttriểnkịchbảnchonhữngthayđổicóthểtiênliệutrongtổchức,thị

Page 89: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

trườngvàthịtrườnglaođộng.

Sửdụngsơđồlộtrìnhnguồnvốnnhânlựcchophépcáctổchứctrởnênlinhhoạtvàphânchianhữngyêucầucủacáctổchứcchophùhợpvớinhữngtháchthứctrongtươnglai.

SỬDỤNGKHINÀO

Khicáctổchứcđòihỏikiểmsoátnhiềuhơnvớinguồnvốnnhânlựcnhưmộtnguồnlựcchínhcủalợithếcạnhtranh,sơđồlộtrìnhnguồnvốnnhânlựcđưaranhữngyếutốkhácchoviệcphântích.Cáctổchứcnhắmtớiviệctốiưuphânbổnguồnvốnnhânlựcvàtăngcườngtínhlinhhoạt,cóthểsửdụngmôhìnhnàyđểxácdịnhcáckịchbảnvềnguồnnhânlựcchomộttươnglaibấtđịnh.Trênthựctế,sơđồlộtrìnhnguồnvốnnhânlựcchophépcáctổchứchoạtđộngtinhgọntrongmộtthịtrường(laođộng)ổnđịnh,trongkhicáctổchứctrongmôitrườngnăngđộngcóthểtổchứclựclượnglaođộngsẵnsàngtrướcnhữngthayđổicóthểxảyratrongmôitrườngnăngđộngấy.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Môhìnhbaogồmhaigiaiđoạnchínhcùngnhiềubướckhácnhautrongtừnggiaiđoạn:

Giaiđoạn1:Phântích(sơđồ):

1.Xácđịnhhồsơtổchứchiệntạivàtươnglai

Hồsơtổchứchiệntạiđượctạorabằngviệcđánhgiácácnhântốảnhhưởng

Page 90: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

tớinguồnvốnnhânlực,baogồm:kỹnănglãnhđạo,chiếnlượckinhdoanh,cơcấutổchức,vănhóacôngty,quytrìnhvàhệthốnglàmviệc.Hồsơtổchứctươnglaicóthểđượctạorabằngcáchtínhthêmlịchtrìnhchiếnlượcvànhữngpháttriểnthịtrường.Hồsơtổchứchiệntạivàtươnglaicùngthiếtlậpnênsơđồhồsơtổchức.

2.Xácđịnhkhảnăngvànănglựcnguồnvốnnhânlựchiệntại

Xácđịnhnănglựctươngđốicủalựclượnglaođộnghiệntạiđểtạoracáckếtquảcóthểđịnhlượngđượcđòihỏihiểubiếtvềnhữngkhácbiệtgiữacáccôngviệcvàchứcnăngcủanhữngcôngviệcđó.Sựkhácbiệtcôngviệcdựatrêngiátrịchiếnlượccủamộtcôngviệcvàtínhduynhấtcủanó.Khácbiệtdựatrêncôngviệchoàntoànkhôngđồngnghĩavớikhácbiệtdựatrênngườilaođộng!BướcnàycókếtquảtrongviệctạorasơđồADNnguồnvốnnhânlực.

3.Phântíchnhữngpháttriểnphânkhúcvàthịtrườnglaođộng

Thịtrườnglaođộnglàmộtyếutốquyếtđịnhtrongviệcpháttriểnnguồnvốnnhânlực.Nóchophéphoặchạnchếmộttổchứcthuhútvàduytrìnguồnvốnnhânlực.Nhữngnhucầuvốnnhânsựđạtđượcbằngcáchphântíchthịtrườnghayphânkhúcthíchhợp.Cácthôngsốthíchhợpđốivớicáckịchbảnnguồnvốnnhânsựcóthểđượcxácđịnhthôngquacácphântíchnày.

4.Pháttriểnkịchbảnnguồnvốnnhânlực

Cácdữliệuđầuvàochocáckịchbảnnguồnvốnnhânsựdựatrênnhữngkếtquảcủabước1,2và3:phântíchhồsơtổchức,thịtrườnglaođộngvàpháttriểnphânkhúcthịtrường.Hàmýcủacáckịchbảnkhácnhauvềnguồnvốnnhânlựcđượcxácđịnhbằngcáchxéttớinhữngthayđổivềnhânkhẩuhọccủalựclượngnhânsựhiệncó.

Giaiđoạn2:Hànhđộng(đườngđi):

5.Thựchiệnphântíchkhoảngcách

Cácphântíchvềkhoảngcáchcóthểgiúpdoanhnghiệpđánhgiásựkhácnhaugiữavịtríhiệntạivàvịtríkỳvọngcủamìnhtrênthịtrường.KhoảngcáchđượcxácđịnhbằngcáchsửdụngtấtcảcácdữliệuthuthậpđượctrongGiaiđoạn1,liênquantớikhảnăngvànănglựccủalựclượngnhânsự,vàgiúphiểuđượcnhucầunguồnvốnnhânsựhiệntạivàtươnglai.

Page 91: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

6.Nhậndiệncácvấnđềchínhyếu

Phântíchkhoảngcáchcũngnhưcácphântíchvềhồsơtổchức,vềphânkhúcvàvềthịtrườnglaođộngtạoracácvấnđềchủyếudoanhnghiệpphảigiảiquyết.Cácvấnđềnàycóthểliênquantớisựchuyểnđổicôngviệckinhdoanh,sựpháttriểncácnănglựcvàvănhóacủatổchức.

7.Pháttriểnkếhoạchhànhđộngnguồnvốnnhânlực

Đểbiếncácvấnđềchínhyếuthànhhànhđộng,chúngtasửdụngđònbẩycủaquảnlýlựclượnglaođộng:

i)thịtrườnglaođộng;

ii)tổchứcvàcácquytrình;

iii)trìnhđộchuyênmôn;và

iv)cơcấu.

Cácđònbẩynàytạorađiểmkhởiđầuchomộtlịchtrìnhchiếnlượccủanhữnghoạtđộngliênquantớicácvấnđềnguồnnhânlựcchủchốtnhưquảntrị,tạonguồn,luânchuyển,lãnhđạo,lươngbổngvàquảnlýthôngtin.

KẾTLUẬN

Cóhaiquansátcóthểlàmgiatănggiátrịcủaviệcsửdụngcáchtiếpcậnnàyđốivớiviệchoạchđịnhchiếnlượcnguồnvốnnhânlực.Thứnhất,lợiíchcủamôhìnhgiatăngkhicấpđộkhácbiệtgiữacácvaitrògiatăng.Khácbiệtvềcôngviệcchophépkếhoạchnguồnnhânlựctùybiếntheonhucầucủatừngloại.Thứhai,phântíchkhoảngcáchcùngvớiviệcxâydựngvàphântíchkịchbảncóthểđượchỗtrợbởiphầnmềmthươngmạicósẵn.Chúýrằngkếtquảcógiátrịnhấtcủamôhìnhkhôngnằmtrongtựthâncácphântích,màbởinóđưaramộtphươngpháptưduysángtạovàngẫunhiênvềnguồnvốnnhânlựcvàhướngnóvàohoạtđộngkinhdoanh.BướcđầutiêncủamôhìnhdựatrênmôhìnhquảnlýchiếnlượcnguồnnhânlựcđãđượcđềcậpđếntrongChương13.

Page 92: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

15.PHÂNTÍCHSWOT

TỔNGQUAN

Bấtcứcôngtynàokhihoạchđịnhchiếnlượccũngphảithựchiệnítnhiềuviệcđánhgiáđiểmmạnhvàđiểmyếucủamình.Kếthợpvớidanhmụccáccơhộivànguycơtừmôitrườngbêntrongvàbênngoàicôngty,việcđánhgiáđótạothànhmộtphépphântíchSWOT:thiếtlậpvịtríhiệntạicủacôngtyvớiĐiểmmạnh(Strengths),Điểmyếu(Weaknesses),Cơhội

Page 93: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGKHINÀO

PhântíchSWOTđưaracácthôngtinhữuíchnhằmđiềuchỉnhcácnguồnlựcvànănglựcchophùhợpvớimôitrườngcạnhtranhmàtổchứchoạtđộng.Cóthểsửdụngmôhìnhnàynhưmộtcôngcụthiếtlậpvàlựachọnchiếnlược,vàcũngcóthểápdụngtươngtựvàobấtcứtìnhhuốngraquyếtđịnhnào,cungcấpmụctiêukỳvọngđãđượcxácđịnhrõràng.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

BướcđầutiênkhithựchiệnphântíchSWOTlànhậndiệnđiểmmạnhvàđiểmyếu,cơhộivànguycơcủacôngty.Vìvậy,việcràsoátmôitrườngbêntrongvàbênngoàilàmộtphầnquantrọngcủaquytrình.Điểmmạnhvàđiểmyếulàcácnhântốbêntrong,gồmcáckỹnănghaytàisảncóhoặcthiếutừnộitạicôngty,làmgiatănghoặclàmsuygiảmgiátrịcủacôngty,liênquantớicácthếlựccạnhtranh.Tuynhiên,cơhộivànguycơlàcácnhântốbênngoài:khôngdocôngtytạoramànảysinhtừcáchoạtđộngcủađốithủcạnhtranhvàsựthayđổitrongcácđộnglựccủathịtrường.

Page 94: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Điểmmạnh:Điềugìcôngtylàmtốt?Chẳnghạn,côngtycóhưởnglợitừđộingũbánhàngdàydạnkinhnghiệmhaykhảnăngtiếpcậndễdàngnguồncungcấpnguyênvậtliệuthôkhông?Sảnphẩmcủacôngtyđượcmua(mộtphần)bởithươnghiệuhaydanhtiếng?Chúý:mộtthịtrườngđangtăngtrưởnghaycácthịtrườngmớikhôngđượccoilàđiểmmạnhmàlàcơhội.

•Điểmyếu:Cónhiềuđiểmmàcôngtycònthiếuhoặclàmkhôngtốt.Mặcdùnhữngđiểmyếuthườngđượccoilà“nghịchđảo”hợplýcủanhữngnguycơmàcôngtyphảiđốimặt,sựthiếuvắngsứcmạnhcủacôngtyởmộtchuyênmônhaythịtrườngnàođókhôngnhấtthiếtlàmộtyếuđiểm,miếnlàđốithủ(tiềmnăng)cũngkhôngcóđiểmmạnhtươngứng.

Điểmmạnhvàđiểmyếucóthểđượcđolườngbằngkiểmtracácyếutốbêntronghoặcbênngoài,vídụthôngquasochuẩn(xemChương22).Cơhộivànguycơxảyrabởicácthếlựcmôitrườngvĩmôbênngoàinhưcácđộnglựcnhânkhẩuhọc,kinhtế,côngnghệ,chínhtrị,phápluật,xãhộivàvănhóa;cũngnhưcácthếlựcmôitrườngchuyênngànhbênngoàinhưkháchhàng,đốithủcạnhtranh,cáckênhphânphốivànhàcungcấp.

•Cơhội:Côngtycóthểhưởnglợitừbấtcứsựpháttriểncôngnghệhoặcthayđổinhânkhẩuhọcnào,hayliệunhucầuvềsảnphẩmvàdịchvụcủacôngtytănglêndokếtquảcủacácmốiquanhệhợptácthànhcôngkhông?Cáctàisảncóthểđượcsửdụngtheonhữngcáchkháckhông?Chẳnghạnsảnphẩmhiệntạicóthểđượcchàobántạicácthịtrườngmớihoặchoạtđộngnghiêncứuvàpháttriểncóthểlàmratiềnbằngcáchcấpphépchocácthiếtkếhaycôngnghệ,hoặclàbánbảnquyền.Córấtnhiềucơhộihiệnhữuvàchúngcóthànhhiệnthựchaykhôngtùythuộcvàophạmvivàmứcđộcụthểtrongphântíchthịtrường.

Page 95: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Nguycơ:Nguycơcủamộtcôngtycũngcóthểlànguycơcủacôngtykhác.Sựthayđổivềluậtlệ,côngnghệthaythếvàcácthếlựckháctronglĩnhvựccạnhtranhcóthểtạoranhữngnguycơnghiêmtrọng;chẳnghạnlàmchodoanhsốthấp,chiphíhoạtđộngvàchiphívốncao,khôngcókhảnăngđạtngưỡnghòavốn,lợinhuậnbiênhaykhảnăngsinhlợigiảmvàtỷsuấtthuhồivốnrơixuốngdướingưỡngkỳvọngcủathịtrường.

Cơhộivànguycơđềucóthểphânloạitheotácđộngtiềmtàngvàkhảnăngsinhlợithựcsựcủachúng,nhưminhhọatronghình15.3.

Saukhiphântíchbêntrongvàbênngoài,kếtquảcóthểđượcđặttrongmatrậnđốichiếu.Trongmatrậnnày,điểmmạnh,điểmyếu,cơhộivànguycơcóthểđượcliệtkêvàkếthợp.Sauđó,mỗikếthợpsẽđượctínhđiểm:càngquantrọngthìđiểmcàngcao.Bảngđốichiếunàydẫntớiviệcnhậndiệncácvấnđềchiếnlượccơbản,vàthườnglàkhẩncấp,củatổchức.

Page 96: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

BướckếtiếplàđánhgiánhữnghànhđộngcủacôngtyphảithựchiệntrêncơsởphântíchSWOT.Côngtycónêntậptrungvàođiểmmạnhcủamìnhđểsinhlợitừcơhội,haytạorađiểmmạnhmớiđểnắmbắtcơhộikhông?Hơnnữa,côngtycónênnỗlựchếtsứcđểgiảmthiểuđiểmyếuvàtránhcácnguycơhaykhông?

Chiếnlược“SO”và“WT”rấtrõràng.Mộtcôngtycầnlàmnhữnggìmìnhgiỏikhicơhộixuấthiệnvàtránhnhữnglĩnhvựckinhdoanhkhôngcónănglực.Ítrõràngvànhiềurủirohơnlàcácchiếnlược“WO”.Khicôngtyquyếtđịnhnắmlấycơhộimặcdùkhôngcóđiểmmạnhcầnthiết,côngtyphải:

•pháttriểnđiểmmạnhcầncó;hoặc

•mualạihoặcvaymượnđiểmmạnhcầncó;hoặc

•khônkhéohơntrongcạnhtranh.

Vềbảnchất,nhữngcôngtysửdụngchiếnlược“ST”sẽ“mualạihoặcphásản”phươngthứcthoátkhỏirắcrối.Điềunàyxảyrakhicácđốithủlớncạnhtranhvớicáccôngtynhỏbằngnhữngcuộcchiếngiácảtốnkém,bằngngânsáchtiếpthịkhổnglồhaybằngvôvànkênhkhuyếnmãi.Nhiềucôngtysửdụnghoạchđịnhkịchbản(xemChương11)đểdựđoánvàtừđóchuẩnbịchonhữngnguycơnhưvậytrongtươnglai.

Page 97: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

CácbướctrongquytrìnhphântíchSWOTbagiaiđoạnthườngđượcsửdụnggồm:

Giaiđoạn1:Dòtìmnhữngvấnđềchiếnlược

1.Nhậndiệncácvấnđềbênngoàiliênquantớivịtríchiếnlượccủacôngtytrongngànhvàmôitrườngchungtrêncơsởnhậnthứcrằngcơhộivànguycơlànhữngnhântốmàhoạtđộngquảnlýkhôngthểtácđộngtrựctiếp.

2.Nhậndiệncácvấnđềbêntrongliênquantớivịtríchiếnlượccủacôngty.

3.Phântíchvàxếploạicácvấnđềbênngoàitheoxácsuấtvàtácđộng.

4.LiệtkêcácvấnđềchiếnlượcvànhântốchínhyếubêntrongvàbênngoàitổchứccótácđộngrõrệttớivịthếcạnhtranhdàihạntrongmatrậnSWOT.

Giaiđoạn2:Xácđịnhchiếnlược

5.Nhậndiệnchiếnlượcphùhợpcủacôngtyvớinănglựcbêntrongvàmôitrườngbênngoài.

6.Thiếtlậpcácchiếnlượcthaythếđểgiảiquyếtnhữngvấnđềchínhyếu.

7.ĐặtcácchiếnlượcthaythếvàomộttrongbốnôphầntưcủamatrậnSWOT:

•SO:điểmmạnhbêntrongkếthợpcơhộibênngoài,làsựkếthợphoànhảonhưngđòihỏinắmbắtđượcđiểmmạnhbêntrongcóthểhỗtrợnhưthếnàođốivớiđiểmyếuởkhuvựckhác;

•WO:điểmyếubêntrongkếthợpvớicơhộiphảiđượcđánhgiátrênhiệuquảđầutưđểxácđịnhkếtquảcóxứngđángvớicôngsứcbỏrađểmuahaypháttriểncácnănglựcbêntrongkhông;

•ST:điểmmạnhbêntrongkếthợpnguycơbênngoàiđòihỏinắmbắtđượccáigiácủaviệcđiềuchỉnhtổchứcnhằmbiếnnguycơthànhcơhội;

•WT:điểmyếubêntrongkếthợpnguycơtạonênmộtkịchbảnxấunhất,đòihỏinhữngthayđổicănbảnnhưloạibỏ.

8.Pháttriểncácchiếnlượcbổsungchobấtcứ"điểmmù”nàocòntồntạitrongmatrậnSWOT.

Page 98: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

9.Lựachọnchiếnlượcphùhợp.

Giaiđoạn3:Thựchiệnvàgiámsátchiếnlược

10.PháttriểnmộtkếhoạchhànhđộngthựchiệnchiếnlượcSWOT.

11.Phânbổtráchnhiệmvàngânsách.

12.Giámsátquátrình.

13.Khởiđộngquátrìnhđánhgiálạingaytừđầu.

KẾTLUẬN

PhântíchSWOTlàmộtcôngcụtựđánhgiácógiátrịvớinhàquảnlý.Cácyếutố–điểmmạnh,điểmyếu,cơhộivànguycơ–xuấthiệncóvẻđơngiảnnhưngtrênthựctếviệcquyếtđịnhđâulàđiểmmạnh,điểmyếucủacôngtycũngnhưviệcđánhgiátácđộngvàxácsuấtcủacơhộivànguycơởmôitrườngbênngoàiphứctạphơnrấtnhiềusovớicáinhìnbanđầu.Hơnnữa,ngoàiviệcphânloạicácyếutốSWOT,môhìnhkhôngcóhỗtrợnàokháctrongviệcbiếncácthôngtintìmđượcthànhnhữnglựachọnchiếnlược.RủirocốhữucủaviệckếtluậnsaikhiđánhgiácácyếutốSWOTthườnglàmchocácnhàquảnlýlưỡnglựgiữacáclựachọnchiếnlượckhácnhau,thườnggâyrachậmtrễkhôngcầnthiết.

THAMKHẢO

1.Amstrong,J.S.(1982Thevalueofformalplanningforstrategicdecisions(tạmdịch:Giátrịcủahoạchđịnhđúngcáchđốivớicácquyếtđịnhchiếnlược).StrategicManagementJournal3:197-211.

2.Hill,T.vàWestbrook,R.(1997SWOTAnalysis:It’stimeforaproductrecall(tạmdịch:PhântíchSWOT:Đãtớilúclàmsốnglạimộtsảnphẩm),LongRangePlanning30(1):46-52.

3.Menon,A,Bharadwaj,S.G.,Adidam,P.T.vàEdison,S.W.(1999Antecedentsandconsequencesofmarketingstrategymaking.Amodelandatest(tạmdịch:Tiềnđềvàhệquảcủaxâydựngchiếnlượctiếpthị.Môhìnhvàthínghiệm).JournalofMarketing63(2):18-40.

Page 99: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức
Page 100: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

16.CHUỖIGIÁTRỊ

TỔNGQUAN

TheoPorter(1985),chỉcóthểnắmbắtđượclợithếcạnhtranhnếuxemxétcôngtytrênbìnhdiệntổngthể.Lợithếvềchiphívàkhácbiệthóathànhcôngsẽcóđượckhicânnhắcchuỗihoạtđộngmàcôngtythựchiệnđểchuyểngiaogiátrịtớikháchhàng.

Page 101: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Môhìnhchuỗigiátrịchiacáchoạtđộnggiatănggiátrịchungcủatổchứcthànhcáchoạtđộngsơcấpvàthứcấp.Mộtưuđiểmhaynhượcđiểmcóthểxảyratrongbấtcứhoạtđộngnàothuộcnămhoạtđộngsơcấphoặcbốnhoạtđộngthứcấp.Cáchoạtđộngnàytạonênchuỗigiátrịcủabấtkỳcôngtynào.

SỬDỤNGKHINÀO

Môhìnhcóthểđượcsửdụngđểkiểmtrasựpháttriểncủalợithếcạnhtranh.Bằngcáchnhậndiệngiátrịtiềmnăngđốivớitậphợpcáchoạtđộngriêngrẽ,côngtycóthểtìmđượccáchtốiđahóaviệctạoragiátrịtrongkhigiảmthiểuchiphí,vàtừđótạoralợithếcạnhtranh.

Chuỗigiátrịcũngcóíchđốivớicácquyếtđịnhsửdụngnguồnlựcbênngoàihaynướcngoài(xemChương9).Việcnắmbắttốthơnmốiliênkếtgiữacáchoạtđộngcóthểdẫntớicácquyếtđịnhmua-hay-làmthìtốthơn,từđóđemlạilợithếvềchiphíhoặckhácbiệthóa.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Đểphântíchlợithếcạnhtranh(hoặcsựthiếuvắnglợithếcạnhtranh),Portergợiýsửdụngchuỗigiátrịđểtáchbiệtcáchoạtđộngcủacôngtytrongchuỗigiátrịthànhcáchoạtđộngriêngrẽcụthể.Hiệuquảkéotheocủacôngtycóthểđượcxácđịnhkhicáchoạtđộngcủacôngtyđượcchiatách

Page 102: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

thànhcácmứcđộđủchitiết.

Porterđãxácđịnhmộttậphợpcáchoạtđộngchung.Cáchoạtđộngsơcấpbaogồmgiaovậnnộiđịa,vậnhành,giaovậnquốctế,tiếpthịvàbánhàng,dịchvụ.Cáchoạtđộnghỗtrợbaogồmmuasắmcơbản,pháttriểncôngnghệ,quảnlýnguồnnhânlựcvàhạtầngcơsởcủacôngty.Mỗihoạtđộngcầnđượcphântíchvềgiátrịtăngthêmcủanó.Tổnggiátrịkếthợpcủatấtcảcáchoạtđộngnàykhixemxéttrongmốiquanhệvớichiphícungcấpsảnphẩmhaydịchvụcũngcầnđượcphântíchbởinósẽquyếtđịnhmứcđộ(hoặcsựthiếuhụt)củabiênlợinhuận.

•Giaovậnnộiđịa–cáchoạtđộngbaogồmnhận,lưutrữ,kiểmkêvàphânnhómcácvậtliệuđầuvàochotớisảnphẩm.Hoạtđộngnàycũngbaogồmcảviệcnhận,lưukho,quảnlýtồnkho,lịchtrìnhvậnchuyểnvàquảnlýnhàcungcấp.

•Vậnhành–baogồmchạymáy,đónggói,lắpráp,bảotrìthiếtbị,kiểmtravàquảnlývậnhành.

•Giaovậnquốctế–liênquantớicáchoạtđộngnhưxửlýđơnhàng,lưukho,lịchtrìnhvậnchuyểnvàquảnlýphânphối.

•Tiếpthịvàbánhàng–baogồmcáchoạtđộngthuyếtphụchoặclàmchokháchhàngmuasảnphẩmcủacôngty:quảngcáo,khuyếnmãi,bánhàng,báogiá,lựachọnkênhphânphốivàquảnlýbánlẻ.

•Dịchvụ–liênquantớiviệcbảotrìsảnphẩmsaukhibánhàng,tứclàbảođảmchấtlượngvà/hoặcgiátrịtăngthêmtheocáchkhácnhưlắpđặt,đàotạo,phụcvụ,cungcấplinhkiệnvànângcấpsảnphẩm.Dịchvụtăngcườnggiátrịcủasảnphẩmvàchophéptươngtác(thươngmại)vớingườimuasaubánhàng.

•Muasắmcơbản–đượcPortercoilàmộthoạtđộngthứcấp,mặcdùnhiềuchuyêngiatronglĩnhvựcnàycóthểtranhluậnrằngđây(ítnhấtphầnnàođó)làmộthoạtđộngsơcấp.Hoạtđộngnàybaogồmmuanguyênvậtliệuthô,dịchvụ,nguồncungứng,đàmphánhợpđồngvớinhàcungcấp,bảođảmviệcthuênhàxưởng,vàcáchoạtđộngtươngtự.

•Pháttriểncôngnghệ–Porterđềcậptớicáchoạtđộngnhưnghiêncứupháttriển,cảitiếnsảnphẩmvà/hoặcquytrình,(tái)thiếtkếvàpháttriểncácdịchvụmới.

Page 103: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Quảnlýnguồnnhânlực–baogồmtuyểndụngvàđàotạocũngnhưlươngbổng,giữchânnhânviênvàcácphươngtiệnkhácđểtạoratiềntừnguồnnhânlực.

•Hạtầngcơsở–nhưquảnlýchung,thủtụchoạchđịnh,tàichính,kếtoán,quanhệcôngchúngvàquảnlýchấtlượng,cóthểtạorasựkhácbiệtgiữathànhcôngvàthấtbại.

KẾTLUẬN

TừkhiPortergiớithiệumôhìnhchuỗigiátrịvàogiữanhữngnăm1980,cácnhàhoạchđịnhvàcốvấnchiếnlượcđãsửdụngnókháthườngxuyênđểsơđồhóađiểmmạnhvàđiểmhạnchếcủacôngty.Khiphântíchcácliênminhchiếnlượcvàcácđàmphánsápnhập-mualại(M&A),chuỗigiátrịcũngthườngđượcdùngđểcóngaycáinhìntổngthểvềnhữnghợptáccókhảnăng.Vídụnếumộtcôngtymạnhvềgiaovận,vàmộtcôngtykhácmạnhvềbánhàngvàdịchvụ,họcóthểcùngnhautạothànhmộtđốithủcạnhtranhnhanhnhạyvàmạnhmẽ.

Còncómộthạnchếlàkhóđolườnghayxếploạicácthếmạnhcạnhtranhmộtcáchcómụcđích.Đặcbiệtlàkhicốgắngsơđồhóatoànbộchuỗigiátrịvàápdụngcáccôngcụđolườnghoặcxếploại,nhiềucôngtyphảisửdụngnhiềunhàphântích,hoạchđịnhvàcốvấnchiếnlược.

Gầnđây,ngườitađưarathêmthuậtngữlướigiátrị.Thuậtngữnàylàmnổibậtmộtthựctếlàcạnhtranhtrongchuỗigiátrịđãđượcdịchchuyểnsovớiquanđiểmnghiêmkhắccủamôhìnhchuỗigiátrịtruyềnthống(PilvàHolweg,2006).

Page 104: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức
Page 105: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

THAMKHẢO

1.Pil,F.K.vàHolweg(2006Evolvingfromvaluechaintovaluegrid(tạmdịch:Tiếnhóatừchuỗigiátrịtớilướigiátrị).MITSloanManagementReview47(4):72-9.

2.Porter,M.E.(1985CompetitiveAdvantage:Creatingandsustainingsuperiorperformance(tạmdịch:Lợithếcạnhtranh:tạoravàduytrìhiệuquảcao).NewYork:FreePress.

Page 106: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

17.QUẢNLÝDỰATRÊNGIÁTRỊ

TỔNGQUAN

Quảnlýdựatrêngiátrị(Value-basedmanagement-VBM)làmộtcôngcụtốiđahóagiátrịcủacôngty.VBMsửdụngkỹthuậtđánhgiátrongquảnlýhiệuquả,kiểmsoátkinhdoanhvàraquyếtđịnh.Giátrịcủacôngtyđượcxácđịnhtheocácdòngtiềnchiếtkhấutươnglai.Giátrịđượctạorakhicôngtyđầutưvốnđểthuvềhơnchiphívốn.Tấtcảcácchiếnlượcvàquyếtđịnhđượckiểmtravớiviệctạoragiátrịtiềmnăng.CónhiềucáchsửdụngVBM.Cáchđơngiảnnhấtlàsửdụngtrongbáocáotàichính,lợinhuậnsẽphảichịumộtmứcchiphívốn(giátrịgiatăngkinhtế).VBMcũngcóthểđượcdùngđểlậpngânsáchvốnvàphântíchđầutư.Tấtcảcáckhoảnđầutưđềuđượckiểmtravớimứcchiphívốncầnthiết.Sửdụngđúngcách,môhìnhnàysẽgiúpđồnghướngtấtcảcáchoạtđộngvàquyếtđịnhđượcratrêncácyếutốđịnhhướngchủchốtcủagiátrị.

SỬDỤNGKHINÀO

Page 107: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Quảnlýdựatrêngiátrịđượcsửdụngđểxáclậpmụctiêu,đánhgiáhiệuquả,xácđịnhlợitứcvàgiaotiếpvớicácnhàđầutư,cũngnhưđểlậpvàđánhgiángânsáchvốn.Cáchệthốngkếtoántruyềnthốngxácđịnhgiátrịcủacáctổchứcdựatrêncácthướcđohiệuquảnhưthunhậptrênmỗicổphầnhaytỷsuấtlợinhuậntrênvốncổphần.Tuynhiên,chúngkhôngxéttớihiệuquảkhaithácvàsửdụngcácnguồnlực,tứclàchiphícơhộiđốivớivốnđầutư.Vìvậy,nhiềucôngtytrêngiấytờcósinhlờinhưngtrênthựctếlạikhôngphảivậy.

Đểápdụngthànhcôngcầnchúýtớibốnvấnđề:

1.Đánhgiá;

2.Quảnlý;

3.Độnglực;

4.Hệtưduy.

Page 108: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức
Page 109: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Cóbabướccầnthựchiệnliênquantớiđánhgiá.Trướchết,xáclậpcácquytắcchuyểnđổilợinhuậnkếtoánthànhlợinhuậnkinhtế(tứclàđiềuchỉnhthunhậpthôngthườngđểloạitrừnhữngbấtthườngkếtoántácđộngtớikếtquảkinhtế).Tiếptheo,nhậndiệncáctrọngtâmVBMtrongtổchức:cóthểlớnhoặcnhỏnhưngphảichokếtquảđángtincậy.Cuốicùng,kếtnốicáctrọngtâmnàynhằmhòahợpcácquyếtđịnhtrongtổchức.ĐiềunàychophéptheodõiVBMởtừngđơnvịtrêncơsởhàngtháng.

Đolườnggiátrịlàmộtchuyện,sửdụngkếtquảlạilàchuyệnkhác.Quảnlývàgiátrịvìvậyphảiđượckếtnốichặtchẽ.Kỹthuậtlậpngânsáchvàhoạchđịnhphảiđượcđiềuchỉnhđểhợpnhấtkháiniệmvàmộtliênkếtphảiđượcthiếtlậpgiữacácđònbẩyhoạtđộngvàchiếnlược.

Bằngcáchdựachínhsáchlươngbổngvàogiatănggiátrị,cácnhàquảnlýcóthểđượckhíchlệtưduyvàhànhđộngnhưnhữngngườichủbởihọđượctrảnhưngườichủ-tàisảncủacánhânhọsẽtăngkhitàisảncủacáccổđôngtăng.Bởivậy,phầnthưởngvàcáckhíchlệkhácphảiđượcgắnkếtvớihiệuquảđốilậpcủangânsách,chophépcácnhàquảnlýtậptrungvàoviệctốiđahóatàisảnhơnlàchỉđạtđượcnhữngkỳvọngcủacôngty.Tấtnhiên,sẽcómộtmứcđộrủironhấtđịnhbaogồmcảmứcphạtnếuhiệuquảkém.Mộtlợithếkhácnữalàviệcchuyểntừthươnglượngliêntụcvềcácmụctiêutàichínhthànhviệcthiếtlậpmộtlầncácthamsốthưởnglàmđơngiảnhóaphầnlớnquátrìnhhoạchđịnh.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Khisửdụngmôhìnhquảnlýdựatrêngiátrị,cầnxétđếncácvấnđềsau:

•Tậptrungvàocácquyếtđịnhvậnhànhtốthơnthayvìtínhtoáncácgiátrịcụthể.GiátrịđíchthựccủaVBMlàtươngtácgiữacácvấnđềkinhdoanhvàcácđịnhhướnggiátrị.

•Tránhsựphứctạpvềmặtkếtoántớitừngchitiếtnhỏnhặtnhất.

•Giátrịtuyệtđốikhôngquantrọngmàtạoragiátrịmớiquantrọng.

•KhôngsửdụngVBMnhưmộtcôngcụriênglẻmàtíchhợpnóvàohoạchđịnhchiếnlượccũngnhưvàochukỳhoạchđịnhvàkiểmsoát.

•Camkếttheođuổivàhỗtrợtíchcựctừphíalãnhđạocấpcaolàvôcùngcầnthiết.

Page 110: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

KẾTLUẬN

Mặcdùđượcmôtảnhưmộtthướcđohiệuquảtàichính,hơnthếcònlàthướcđocóthểtínhtoánđượctrênlýthuyết,nhưngcầnnhớrằngVBMkhôngphảiđểtạoracácconsốcụthểgiốngtăngtrưởngvốnnóichung.ThựchiệnVBMcóthểphứctạp.Đặcbiệtcầnđếnthôngtinvềdòngtiềntươnglai.VBMcóthểnhấnmạnhvàogiátrịcổđôngvàtậptrungviệctạoratiềntrongngắnhạn.Nhìnchung,chúngtakhôngnênđiquásâuvàochitiếthoặcsửdụngcácphươngphápphứctạp.

THAMKHẢO

1.Ittner,C.D.vàLarcker,D.F.(2001Assessingempiricalresearchinmanagerialaccounting:Avalue-basedmanagementperspective(tạmdịch:Đánhgiánghiêncứuthựcnghiệmtrongkếtoánquảntrị:Mộthìnhthứcquảnlýdựatrêngiátrị).JournalofAccountingandEconomics32:349-410.

2.Rappaport,A(1986CreatingShareholderValue:Aguideformanagersandinvestors(tạmdịch:Tạoragiátrịcổđông:Chỉdẫnchocácnhàquảnlývànhàđầutư).NewYork:Simon&Schuster.

3.Stewart,G.B.(1990)TheQuestforValue(tạmdịch:Đitìmgiátrị).NewYork:HarperCollins.

Tảithêmebook:http://www.sachvui.com

Page 111: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

18.CÁCQUYTẮCGIÁTRỊCỦATREACYVÀWIERSEMA

TỔNGQUAN

Ýtưởngcơbảncủamôhìnhnàylàkhôngmộtcôngtynàocóthểlàmmọithứchotấtcảmọingười.Nhữngvấnđềchínhyếumàmộtcôngtysẽthànhcônghaythấtbạitrongviệccungcấpgiátrịduynhấtchokháchhàngbằngcáchthỏamãnnhucầucủahọ,cóthểđượcxácđịnhvàthảoluậnvớimôhìnhquytắcgiátrị.Bấtkỳhoạtđộngkinhdoanhtốtnàođềucầnmộtmụctiêugiátrị,mộtmôhìnhhoạtđộngvàmộtloạihìnhgiátrị.

TreacyvàWiersema(1995)chorằngcóbaquytắcgiátrịchunggiúpchomộttổchứcchuyểngiaogiátrịtớikháchhàng:

•Vănhóatácnghiệpxuấtsắc-theođuổichiphíhoạtđộngtốiưu;

•Dẫnđầuvềsảnphẩm-cungcấpsảnphẩmtốtnhất(vềkỹthuật,vàsửdụngcôngnghệmớinhất);vàhơnhết,làngườitiênphongtronglĩnhvực;

•Quanhệmậtthiếtvớikháchhàng-cungcấpgiảipháptổngthểtốtnhất,

Page 112: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

bằngcáchtrởnênđángtincậynhấtvàhồiđápnhanhnhấttrướcnhucầucủakháchhàng.

Nhữngngườidẫnđầuvềvănhóatácnghiệpxuấtsắccungcấpcácsảnphẩmcóchấtlượngtươngđốicaovớimứcgiátươngđốithấp.Tuynhiên,cáctổchứcnàykhôngcungcấpnhữngsảnphẩmhaydịchvụmớinhất.Thayvàođó,nhưnhữngbậcthầy,họquansátđịnhhướngcủathịtrườngvàthựchiệnnhữnghoạtđộngđượccoinhưnhữngnhântốthànhcôngquantrọng.Trọngtâmcủahọlàhiệunăng,hợplýhóacácquytrình,tíchhợpchuỗicungứng,giảmthiểutồnkho,triệttiêurườmrà,vànăngđộngtrongquảnlýsốlượng.Tiêuchuẩnhóa(mộtphần)cácsảnphẩmvàcácquytrìnhchínhlàyếutốthenchốt.

Dẫnđầuvềsảnphẩmlànhữngnhàphátminhvàtiếpthịnhãnhiệu.Cáctổchứcnàythínghiệmliêntụcvớicácsảnphẩm,dịchvụvàtrảinghiệmmới.Thịtrườngcủahọhoặclàvôdanhhoặclàvôcùngnăngđộng.Lợinhuậnbiêncóthểsiêucao,đơngiảnchỉvìcóđộrủirocaođikèm.Vìvậytrọngtâmphảilànghiêncứuvàpháttriển,thiếtkếvàthờigianchàobánrathịtrườngnhanhnhằmghinhữngbànthắnglớn,gỡlạinhữngthấtbạivôsốtrướcđó.Sángtâncôngnghệvàquảnlývòngđờisảnphẩmlànhữngyếutốthenchốt.

Cáctổchứcdẫnđầuvềquanhệmậtthiếtvớikháchhàngsẽlàmbấtcứđiềugìđểthỏamãn(mộtnhómnhỏ)kháchhàngmiễnlàhọchorằngkháchhàngđángđượcnhưvậy.Cáctổchứcnàykhôngtinvàocácgiaodịchmộtlần.Họđầutưthờigianvàtiềnbạcvàcácmốiquanhệlâudàivớimộtsốítkháchhàng.Họmuốnbiếtmọithứvềkháchhàngvàlàmviệcgầngũivớihọ.Trọngtâmlàvượtquasựmongđợi,giữchânkháchhàng,giátrịsuốtđời,tincậyvà“luônđốixửtửtế”.Quảnlýquanhệkháchhàng(CustomerRelationshipManagement-CRM)làyếutốthenchốt.

TreacyvàWiersemalýluậnrằngnhữngcôngtydẫnđầutrênthịtrườngđạtđượcthànhcôngbởivìhọkhôngtheođuổicùnglúctấtcảcácloạihìnhgiátrị.Mặcdùkhôngphảilàkhôngthểkếthợpđượccảbaquytắcgiátrịtrên,nhưngchúngcóthểlàmnảysinhmâuthuẫn,nhầmlẫnvàkhônghiệuquả.Vìvậy,TreacyvàWiersemachorằngbắtbuộcphảilựachọngiữacácgiátrị.Thêmvàođó,họchorằngquytắcgiátrị,nếuđượclựachọnthậntrọngvàđượcthựchiệntriệtđể,cóthểtạoragiátrịđángkểchotổchức.

Page 113: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGKHINÀO

Cáctổchứckhôngngừngđặtcâuhỏivềnhucầucủakháchhàngvàgiátrịthựccủanhữnggìhọcungcấp.Môhìnhcácquytắcgiátrịgiúptrảlờinhữngcâuhỏiđó.Sửdụngmôhìnhnàythườngđưarahiểubiếtsâusắc,đặcbiệtkhimộttổchứcsuyngẫmvềlýdomìnhtồntạivàtổchức(muốn)phụcvụkháchhàng(kỳvọng)củamìnhnhưthếnào.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Lựachọnmộtmụctiêugiátrịđặcthùtùythuộcvàoviệckếtnốinhữngkhảnăngcủatổchứcvớinhữngyêucầucầnthiếtđểthỏamãnnhucầukháchhàng.Thườngcầnđủbavòngthảoluậnđểđạtđượchiểubiếtcặnkẽvềtìnhhuống.Ởmỗivòng,bangiámđốcsẽsuyngẫmvềtìnhhuốnghiệntại,xemxétcácýtưởngvàlựachọn,đánhgiácáclựachọnđó,vàcuốicùnglàchọnmộtmụctiêugiátrịcụthểđểcạnhtranh.

Ởvòngđầutiên,cácnhàquảnlýcấpcaocùngtrảlờicáccâuhỏisau:

•Loạigiátrịnàocóýnghĩanhấtđốivớikháchhàng?

•Cóbaonhiêukháchhàngtậptrungvàomỗiloạigiátrị?

•Tiêuchuẩncủangànhnghềlàgì?Cóđốithủcạnhtranhnàolàmtốthơnsovớitiêuchuẩnấykhông?

Page 114: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Tạisaochúngtatốthơnhaykémhơnđốithủcạnhtranh?

Vòngthứhaiđòihỏicácnhàquảnlýcấpcaoxácđịnhbaquytắcgiátrịcóýnghĩathếnàođốivớihoạtđộngkinhdoanhcủamình,baogồmbấtcứsựthayđổiđángkểnào.Kếtquảlàcóvàilựachọnđểcânnhắc.

Ởvòngthứba,từnglựachọnđượclọcra.Thườngthìcáccánhânxuấtsắcthamgiavàovòngnày,khôngchỉđểlàmdịuđicăngthẳngtronglịchthựchiệnmàcònđảmbảosựhỗtrợcủahọbằngcáchtạochohọ(cảmgiác)cóảnhhưởngtớitoànbộcáchoạtđộngtrongtươnglaicủacôngty.Cuốicùng,mọilựachọnphảiđượcchitiếthóathểhiệnđượclàmthếnàotổchứccóthểđồnghướngphùhợpvớiquytắcgiátrịđượclựachọn(mới).Điềunàycónghĩalàmôtảcácmôhìnhhoạtđộngcủatổchức,cácquytrìnhkinhdoanh,cấutrúc,vănhóa,hệthốngquảntrịvàcôngnghệthôngtincũngnhưcácđịnhhướnggiátrịtươngứngđượcápdụngkhilựachọncácquytắcgiátrị.Thêmvàođó,phảixácđịnhđượcnhữngướctính(sơbộ)vềmứckhảthitàichính,thunhậptiềmnăng,cácnhântốthànhcôngchínhyếuvànhữngrủirotiềmẩn.Sauvòngba,cácnhàquảnlýcấpcaosẽraquyếtđịnhlựachọnnàophùhợpchotổchức.

KẾTLUẬN

MôhìnhquytắcgiátrịcủaTreacyvàWiersemathuhútđượcsựchúývàđượcchấpnhậnrộngrãi.Tuynhiên,môhìnhnàythườngbịsửdụngnhầm,chẳnghạnkhicácnhàtưvấnvàquảnlýbuộcmộttổchứcphảilựachọnvàtrởnênxuấtsắcchỉvớimộtmụctiêugiátrịduynhất.Theođó,nhữngmôhìnhdẫnđầuthúcđẩyđượcviệcraquyếtđịnh.Mỗimộtlựachọnmộtchiềusẽtậptrungcậnkềvớimụctiêugiátrịđơnnhất.Nhữngngườidẫnđầuthịtrườngthựcsựkhôngchỉxuấtsắcởmộtquytắcgiátrị(chotrước),màcòncạnhtranhởtấtcảcácquytắcgiátrịhaythậmchítạoranhữngquytắcgiátrịmớinhưđộbềnvững.Hơnnữa,nhữngngườidẫnđầuthịtrườngcũngcốgắnglậpnêncáctiêuchuẩncủangành.

Mộtcâuhỏicóthểđượcđặtralàliệucáccôngtycólựachọnkhông.ChẳnghạnbấtkỳmộtnhàcungcấpdịchvụB2Bcũngđềuđiđếnvănhóatácnghiệpxuấtsắc,cácnhàbánbuôncũngvậy.Cáccôngtycôngnghệcaocóxuhướngtrởthànhngườidẫnđầuvềsảnphẩmnếukhônghọsẽphảirakhỏicuộcchơi.Cũngvậy,việcthayđổimộtcôngtytoàncầunhiềutỷđô-lakhôngtậptrungvàohiệuquảkhithịtrườngchứngkhoánbịnhấnchìmdườngnhưlàkhôngthể.Baquytắcgiátrịkhôngbaohàmđượchếtcáclựachọnchiếnlượckhảthi.Vídụ:môhìnhkhôngbaogồmcácquyếtsách

Page 115: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

chiếnlượccủacôngty,như“thànhlậphaymualại”,nhãnhiệucôngtyvớinhãnhiệusảnphẩm.Vìvậy,chúngtôigợiýsửdụngkếthợpmôhìnhnàyvớicácmôhìnhchiếnlượckhác.

Ngoàira,môhìnhquytắcgiátrịtậptrungvàogiátrịchokháchhàng,vànhấnmạnhxuhướngtựnhiêncủacáctổchứcsonghànhvớithayđổicácnhucầucủakháchhàngvànhữngpháttriểncủathịtrường,tìmmọicáchtránhđểmấtkháchhàng.Quátậptrungvàonhucầucủakháchhàngcuốicùngsẽlàmchotổchứcítchúýhơntớinănglựcvàkhảnăngcủamình.Vìvậy,khôngnênsửdụngmôhìnhnàyquácứngnhắcvàđơnlẻ.

THAMKHẢO

Treacy,M.VàWiersama,F.(1995)TheDisciplineofMarketLeaders:Chooseyourcustomers,narrowyourfocus,dominateyourmarket(tạmdịch:Quytắccủangườidẫnđầuthịtrường:Lựachọnkháchhàng,thuhẹptrọngtâm,thốnglĩnhthịtrường).London:HarperCollins.

Page 116: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

PHẦNHAICÁCMÔHÌNHCHIẾNTHUẬT

Cácmôhìnhnàygiúptổchứccácquytrình,nguồnlựcvàconngườicủamộtcôngty.Chúngđưaracáccâuhỏi”làmthếnào”quantrọngkhiphântíchvàthiếtkếnhữngtổchứcưuviệt.

Page 117: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

19.CẤUTRÚC7-S

TỔNGQUAN

Cấutrúc7-Slàmộtmôhìnhchẩnđoánđượcsửdụngchotổchứccóhiệuquảtổngthể.Nóđượcpháttriểnnhằmkhuyếnkhíchtưduyrộnghơnvềcáchthứctổchứccôngtyhiệuquả.Việcthựchiệnchiếnlượccầnxemxétthậtkỹlưỡngcáchthứcmộtchiếnlượccóthểvậnhành,liênquantớibảyyếutốchínhyếu:chiếnlược,cơcấu,hệthống,kỹnăng,nhânviên,phongcáchvàcácgiátrịchiasẻ.Tiềnđềcủamôhìnhlàbảyyếutốnàyphảiđồnghướngbởichúngcủngcốlẫnnhau.

Bảyyếutốtổchứcphụthuộclẫnnhaunàycóthểđượcphânloạithànhloại“cứng”và“mềm”.Cácyếutốcứng(lýtrí,hữuhình)làchiếnlược(Strategy),cơcấu(Structure)vàhệthống(Systems).Cácyếutốmềm(thuộcvềcảmxúc)làgiátrịchiasẻ(Sharedvalues),phongcách(Style),nhânviên(Staff)vàkỹnăng(Skills).Bảychữ“S”trêntạothànhcấutrúc7-Snhưsau:

•Chiếnlược–liênquantớicácmụctiêucủatổchứcvànhữnglựachọnđãđượccânnhắckỹlưỡngđểđạtđượccácmụctiêuđó.Chẳnghạnnhưưutiênmộtsốsảnphẩmvàthịtrườnghayphânbổcácnguồnlực.

Page 118: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Cơcấu–liênquantớicấutrúctổchức,hệthốngthứbậcvàsựđiềuphối,baogồmsựphânchialaođộngvàkếthợpcácnhiệmvụcũngnhưcáchoạtđộng.

•Hệthống–làcácquytrìnhsơcấpvàthứcấpmàtổchứcsửdụngđểmọiviệchoạtđộng,chẳnghạnnhưhệthốngsảnxuất,hoạchđịnhnguồncungứng,vàquytrìnhnhậnđơnđặthàng.

•Giátrịchiasẻ–làcácgiátrịlàmrõnétmụcđíchtồntạithựcsựcủatổchức.Vìvậy,chúngđượcđặtởtrungtâmcủacấutrúc.Cácgiátrịchiasẻbaogồmniềmtinvàkỳvọngcốtlõimàngườilaođộngcóđốivớicôngtycủahọ.

•Phongcách–liênquantớinhữngbằngchứnghữuhìnhchưađượcvănbảnhóavềcáchcácnhàquảnlýthựcsựthiếtlậpưutiênvàsửdụngthờigiannhưthếnào.Hànhvitượngtrưngvàcáchnhàquảnlýquanhệvớinhânviêncủamìnhlàcácchỉbáovềphongcáchcủatổchức.

•Nhânviên–baogồmnhữngngườitrongtổchức,đặcbiệtlàsựcómặttậpthểcủahọ.

•Kỹnăng–lànhữngkhảnăngđặcthùcủađộingũnhânsựvàcủatổchứcnóichungcũngnhưcủatừngcánhânnóiriêng.

Page 119: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGKHINÀO

Cấutrúc7-Slàmộtdanhmụchợplýđểxácđịnhvàphântíchcácyếutốquantrọngnhấtcủamộttổchức.Cấutrúcnàygiúpchongườisửdụngnólàmviệcvớitínhkỷluậtcaovàcùnglúcchophépnhìnnhậnnhữngtriểnvọng“mềm”và“cứng”trongtổchức.Môhìnhcóthểđượcsửdụngđểphântíchtổchứchiệntạihoặcmộttìnhhuốngtrongtươnglai,vàcóthểgiúpnhậndiệnnhữngkhácbiệtvàmâuthuẫngiữachúng.Môhìnhcũngđượcsửdụngđểđánhgiátínhkhảthicủakếhoạchchiếnlượctừtriểnvọngvềkhảnăngcủatổchứctớithànhcôngvớichiếnlượcđềxuất.Trongtrườnghợpnày,cấutrúc7-Sgiốngnhưmộtchiếclabàn,chobiếtliệucácyếutốtổchứccócùngchỉvềmộthướngkhông.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Cấutrúc7-Scóthểđượcdùngnhưmộtmatrậnhoặcbảngbiểuđểđánhgiátácđộngcủachiếnlượcđềxuấtcủatổchức.Xâydựngmộtmatrậntrongđó

Page 120: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

liệtkêcácmâuthuẫnvàgiảiphápcũngnhưnhữngkếthợpkhảthicủa7-S,đểtừđóquyếtđịnhhoặcđiềuchỉnhchiếnlượcnhưthếnào,hoặcthayđổitổchứcchophùhợpvớichiếnlược.Nếuphươngphápnàyđượcthựchiệnvớitínhkỷluậtcao,cấutrúc7-Ssẽtạoramộtchiếnlượcmangtínhtổngthểhơnhầuhếtcácchiếnlượctừngcó.

Vídụ:ChuỗisiêuthịcủaSammy.Sammyđangchuyểnđổitừmôhìnhbánlẻdọcđườngtruyềnthốngsangmộtbáchhóacấpcaođầyđủdịchvụ,sạchsẽ,tiệnlợi,vàmộtkhuchợsạch.Quyếtđịnhbanđầuthuêcácchuyêngiacóthểcóhệquảvượtxaphạmvicủachiếnlượcđềxuất.

Chúýrằngnhữngngườiphátminhracấutrúc7-Sđịnhsửdụngnóvớimộtcáchthứcphứctạphơnnhiều:ngườitachorằngsựthànhcôngcủamộtcôngtytùythuộcvàoviệcquảnlýthànhcôngcácvéctơluậnđiểm(cáctháicựcđốilập)củacácyếutốhoặccácchiềutrong7-S.Nhữngcôngtykhônngoannhấtbiếnmâuthuẫnthànhlợithế.

Page 121: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

KẾTLUẬN

Cấutrúc7-Slàmộtmôhìnhchẩnđoánrõràngvàthiếtthực.Tuynhiên,cácyếutố“mềm”củacấutrúcnàylàmộttháchthứckhisửdụngbởichúngrấtkhólượnghóa.Vìvậy,cấutrúc7-Sthườngđượcdùngtheocáchtáchbiệt:liệtkêcácvấnđềdựavàomộtdanhmục.Việcsửdụngnguyêncấutrúc,baogồmviệcphântíchmốiquanhệgiữabảychữShayphântíchcácmâuthuẫntổchứctrongbảychữS,thườngbịbỏsót.Nếuđượcsửdụngnhưvậy,môhìnhsẽkhôngđưarađượcnhữngđềxuấtcảithiện.Saucùng,việcpháttriểnnhữngkhảnăngmớicủatổchứcđòihỏinhiềuhơnviệcchỉnắmbắtđượcvìsaonhữngkhảnănghiệncóchưahiệuquả.Tuynhiên,córấtnhiềumôhìnhbổsunghoạtđộngởcấpđộtừngchữSriêngbiệtcóthểkhámphánhữngtiềmnăngchưađượctínhđến.

THAMKHẢO

1.Pascale,R.T.(1990)ManagingontheEdge:Howsuccessfulcompaniesuseconflicttostayahead(tạmdịch:Quảnlýlúcnguynan:Cáccôngtythànhcôngđãsửdụngmâuthuẫnđểtiếnlênnhưthếnào).NewYork:Simon&Schuster.

2.Pascale,R.T.vàAthos,A.(1981)TheArtofJapaneseManagement:ApplicationsforAmericanexecutives(tạmdịch:NghệthuậtquảnlýNhậtBản:ỨngdụngđốivớinhàquảnlýMỹ).NewYork:Simon&Schuster.

Page 122: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

20.TÍNHPHÍDỰATRÊNHOẠTĐỘNG

TỔNGQUAN

Tínhphídựatrênhoạtđộnglàmộtmôhìnhkếtoánchiphí.Nóđượcsửdụngđểphânbổcácchiphídựatrênthờigiandànhchocáchoạtđộngliênquantớisảnphẩmvàdịchvụcungcấpchokháchhàng.Cácmôhìnhkếtoánchiphítruyềnthốngphânbổ(tổng)cácchiphígiántiếpdựatrênsốlượng.Vìvậy,cácchiphíđốivớinhữngsảnphẩmcósốlượnglớnbịđánhgiáquácaotrongkhichiphíđốivớinhữngsảnphẩmcósốlượngítlạibịđánhgiáquáthấp.Ngượclạivớicáchphươngthứckếtoánchiphítruyềnthống,môhìnhtínhphídựatrênhoạtđộng(Activity-basedcosting–ABC)tínhtoáncácchiphí“thực”củasảnphẩm,kháchhànghaydịchvụbằngcáchquycácchiphígiántiếpkhôngtheosốlượngmàtheocáchoạtđộngđượcyêucầuhoặcđãthựchiện.

Thaychoviệcsửdụngtỷlệphầntrămtùyýđểphânbổcácchiphí,ABCxácđịnhcácmốiquanhệnhân-quảđểchiachiphímộtcáchkháchquan.

Page 123: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Khichiphícủacáchoạtđộngđãđượcxácđịnh,chiphícủatừnghoạtđộngđượcquyvềmỗisảnphẩmtrongphạmvimàsảnphẩmsửdụnghoạtđộngđó.Theocáchnày,ABCthườngxácđịnhcáckhuvựccótổngchiphíđơnvịcaovàcóthểhướngchúývàoviệctìmcáchgiảmchiphíhoặctănggiábánđốivớicácsảnphẩmcóchiphícaohơn.

MộtgiảđịnhcơbảncầnphảinhấnmạnhkhisửdụngmôhìnhABClàcácchiphíkhôngphảiđượctạoratừchínhcácsảnphẩmhaykháchhàngmàbởicáchoạtđộngcầncóđểtạorasảnphẩmhayđểphụcvụkháchhàng.Cácsảnphẩmkhácnhauđòihỏicáchoạtđộngkhácnhau,mỗihoạtđộngsửdụngcácmứcnguồnlựckhácnhau,vàviệcphânbổcácchiphícầncótỷtrọngtươngứng.

Khiracácquyếtđịnhkinhdoanh,nhữnghiểubiếtvềcácchiphíthựccóthểgiúp:

•thiếtlậpcácđiểmhòavốn;

•xácđịnhcácyếutố“sinhlợi”và“gâylỗ”(tứclàđánhgiá“giátrịkháchhàng”;

•đánhdấucáccơhộicảitiến;

•sosánhcáclựachọnđầutư.

Page 124: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGKHINÀO

Tínhphídựatrênhoạtđộngcóthểhữudụngnếutổngchiphícaovàcácsảnphẩm/kháchhàngrấtđadạngtheođộphứctạpvàcácchiphímuabán.Tínhphídựatrênhoạtđộngchuyểnchiphígiántiếpthànhchiphítrựctiếp.Làmộthệthốngquảnlýchiphíchínhxáchơnkếtoánchiphítruyềnthống,ABCxácđịnhcáccơhộicảithiệnhiệuquảvàhiệunăngcủacácquytrìnhkinhdoanhbằngcáchxácđịnhchiphí“thực”củamộtsảnphẩmhaydịchvụ.

NhữngmôhìnhkháctươngtựnhưABClàTổngphísởhữu(totalcostofownership-TCO)vàchiphívòngđời(lifecyclecosts-LCC).TCOlàtínhtoánphảnánhtổngchiphíđầutưbaogồmcáckhoảnmuamộtlần,chiphíphátsinhvàchiphívậnhành.KháiniệmTCOđượcsửdụngnhiềutrongcáchoạtđộngcôngnghệthôngtin,khilợinhuậnkhólượnghóađượcvàtậptrungvàoviệcgiảmthiểuchiphídựán.Phântíchchiphívòngđờitínhtoánchiphícủamộthệthốnghaysảnphẩmtrongsuốtchukỳsốngcủanó.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Page 125: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

CónămbướcthựchiệnmộtphântíchABCđơngiản:

1.Địnhnghĩađốitượngphí,cáchoạtđộnggiántiếpvànguồnlựcđượcsửdụngchocáchoạtđộnggiántiếp;

2.Xácđịnhcácchiphítrênmỗihoạtđộnggiántiếp;

3.Nhậndạngcácđịnhhướngchiphíđốivớimỗinguồnlực;

4.Tínhtoántổngchiphísảnphẩmgiántiếptheoloạiđốitượngphí;

5.Phânchiatổngchiphítheosốlượngđốivớichiphígiántiếptrênmỗiđốitượngchiphíđơnlẻ.

Cácđốitượngphílàcácsảnphẩm,kháchhàng,dịchvụhaybấtcứthứgìlàđốitượngcủakếtoánchiphí.Cáchoạtđộngcóthểlàbấtcứviệcgìcôngtylàmđểvậnhànhkinhdoanh:thunhận,bốcdỡ,đónggói,muabán,kêugọi,giảithích,bánhàng,muahàng,khuyếnmãi,tínhtoán,xửlýđơnhàng...Cáchoạtđộnggiántiếpkhôngthểquytrựctiếpvềđốitượngphí.Cácnguồnlựclàmáymóc,máytính,conngườivàbấtcứnănglựchaytàisảnnàocóthểphânbổ(mộtphần)vàomộthoạtđộng.

KẾTLUẬN

ABCtạođiềukiệnchoviệcphânđoạndựatrênkhảnăngsinhlợithựcvàgiúpxácđịnhgiátrịkháchhàngchínhxáchơn.Vìvậy,đâylàbướcđầutiêntiếntớiquảnlýdựatrênhoạtđộng(ABM).ABCkhôngđánhgiáhiệunănghaysảnlượngcủacáchoạtđộngmặcdùnóvôcùngquantrọngchoviệccảitiến.Thêmvàođó,ABCgiảđịnhrằngcóthểxácđịnhcácđốitượngphí,hoạtđộngvànguồnlựcduynhất.Cuốicùng,kếtquảđầuracủamộtphântíchABCchỉchínhxácnhưđầuvào.

THAMKHẢO

Kaplan,R.S.vàCooper,R.(1998)CostandEffect:Usingintegratedcostsystemstodriveprofitabilityandperformance(tạmdịch:ChiphívàHiệuquả:Sửdụnghệthốngchiphítíchhợpđểđạtlợinhuậnvàhiệuquả).Cambridge,MA:HavardBusinessSchoolPress.

Page 126: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

21.BEERVÀNOHRIA–LÝTHUYẾTEVÀO

TỔNGQUAN

BeervàNohriađãsửdụnghaicáchtiếpcậnkhácnhauvớisựthayđổicủatổchứctrongthếgiớingàynaytheocácquansát,nghiêncứuvàtrảinghiệmcủamình.HọgọihaicáchtiếpcậnnàylàLýthuyếtEvàLýthuyếtOvềthayđổi.

•LýthuyếtE(Economic).MụcđíchcủalýthuyếtElàsựtạothànhgiátrịkinhtế,thườngđượcthểhiệnởgiátrịcổđông.Nótậptrungvàocáchệthốngvàcơcấuchínhthức.Nóđượcđịnhhướngtừtrênxuốngbởisựhỗtrợbaoquátcủacácnhàtưvấnvàcácđộngcơtàichính.Sựthayđổiđượchoạchđịnhvàlậptrìnhhóa.

•LýthuyếtO(Organizational).MụctiêucủalýthuyếtOlàpháttriểnnănglựcnhânsựcủamộttổchứcđểthựchiệnchiếnlược,vànắmbắtđượchiệuquảcủanhữngthayđổiđượctạorakhihànhđộng.Lýthuyếtnàytậptrung

Page 127: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

vàosựpháttriểnmộtvănhóacamkếttheođuổimộtcáchmạnhmẽ.Ýnghĩacủanóbaohàmsựtoàntâmtoànýcaođộmàdựavàođócácnhàtưvấnvàcácđộngcơcóthểđemlạisựthayđổi.Thayđổikhiđósẽhiệnrachứkhôngđượckếhoạchhaylậptrìnhhóa.

Cảhaicáchtiếpcậnđềuphảiđượcthựchiệnđồngthờiđểtạorathayđổibềnvữngtrongtổchức.Vớitấtcảcáchoạtđộngquảnlý,haicáchtiếpcậnnàyđượcdẫndắtbởicácgiảđịnhkhácnhaucủacácnhàlãnhđạodoanhnghiệptùytheomụctiêuvàcáchthứcthayđổi.Trênthựctế,haicáchtiếpcậnđốivớisựthayđổicủatổchứcđạidiệnchonhữnglýthuyếtđượcsửdụngbởicácnhàlãnhđạocấpcaocũngnhưcácnhàtưvấnvàhọcgiảđangcốvấnchohọ.

SỬDỤNGKHINÀO

Page 128: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Sựkhácnhaugiữahailýthuyếtđượcgiảithíchởhình21.1quasosánhsáuchiềuhướngthayđổi.Thêmvàođólàgợiýkếthợpcảhaicáchtiếpcậntheocáctácgiả,chothấycáchthứctạorađiểmtốtnhấtcủacảhaibên.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Lýthuyếtcóthểđượcsửdụngởcáccôngtymuốnxácđịnhmộtchiếnlượcthayđổi.Thayvìviệcsửdụngchỉmộtlýthuyếthoặclầnlượttừnglýthuyết,côngtynêncùnglúcthựchiệncảlýthuyếtEvàlýthuyếtO.Việcsửdụngđồngthờihailýthuyếtcóthểlànguồntạoralợithếcạnhtranhbềnvững.CôngtycầnđốimặttrựcdiệnvớiáplựcgiữacácmụctiêuEvàOcũngnhưtậndụngnghịchlýgiữahailýthuyết.

Côngtycầnđượcdẫndắtbởimộtnhàlãnhđạocaocấpnhất,thiếtlậpvàtổchứcrànhmạchnhữngthayđổicủacôngty.Đồngthời,nhàlãnhđạonàycũngcầnlắngnghevàtìmkiếmđềxuấttừcáccấpbậcthấphơncủacôngtybằngcáchdịchchuyểnquyềnchủđộngtừtrụsởcôngtytớiđiểmcôngtyđangthựchiệnkinhdoanh.

Côngtycầntậptrungđồngthờivàonhữngthayđổi“cứng”vànhữngthayđổi“mềm”.Nhữngthayđổicứngnhưcơcấuvàhệthốngcủacôngtycầnđượctiếnhànhtrongkhithựchiệncácthayđổi“mềm”đốivớiđộnglựccủanơilàmviệcvàvănhóacôngty.Mụctiêulàlàmchocôngtyhấpdẫnvềtàichínhvàlànơilàmviệclýtưởng.

Côngtycầntìmkiếmcáchtựpháttriển.Thayvìphảitheođuổimộthìnhmẫucứngnhắccủaviệctáitổchứchaymộtchínhsáchthửnghiệm,côngtycầntìmcáchhọchỏi.Bangiámđốccầnđượckhuyếnkhíchhọctậpvớibấtcứgiánào.Tuynhiên,nhữngngườikhônghoặckhôngthểhọchỏicầnphảithaythế.Lýtưởnglàcôngtysửdụngnhữnggìmìnhhọcđượcđểtháobỏgánhnặng.

Côngtycầnsửdụngnhữngđộnglựckhácnhauđểkhuyếnkhíchcáccôngviệcđượcthựchiệntốttrongcơcấucôngty.Thayvìviệcchỉtrảchobangiámđốckhihọđạtđượccácmụctiêutàichính,côngtycũngphảitrảchohọkhiđạtđượcnhữngmụctiêuhiệuquảliênquan.Nhânviêncũngcầnđượcthưởngkhiđạtđượcmụctiêuhiệuquảcóliênquan.Côngtycầntạoranhữngđộnglựcphùhợpnhằmkhuyếnkhíchcácnhàquảnlývànhânviênlàmviệcmộtcáchtốtnhấtcóthể,chứkhôngchỉdựavàocáckhuyếnkhíchchomộtvấnđềđơnlẻphátsinh.

Page 129: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Cuốicùng,cácnhàtưvấncầnkhuyếnkhíchcácnhàquảnlýkhôngchỉtưduyvàhànhđộngmùquángtheonhữngthủtụcsẵncó.Sựhiệndiệncủanhàtưvấnthườnglàmcácnhàquảnlýmấtđivaitròlãnhđạo;thayvàođó,nhàtưvấncầngiúpđỡnhàquảnlýtrởthànhnhữngnhàlãnhđạoxuấtsắchơn.Cácnhàquảnlýcầnđượckhuyếnkhíchsửdụngtưvấnchỉđơnthuầnlàmộtcôngcụ.

KẾTLUẬN

Câuhỏicơbảnmàmôhìnhnàymuốntrảlờilà:“Nêntậptrungvàotốiđahóavàhiệuquảkinhtế(lýthuyếtE)hayvàovănhóavàsựbềnvữngcủadoanhnghiệp(lýthuyếtO)?”Theotruyềnthống,cáctổchứccóxuhướngtậptrungvàomộtkhíacạnhnhiềuhơnlàvàocáckhíacạnhkhác.Tuynhiên,cáchtiếpcậntheolýthuyếtEcóthểthấtbại,vớilýthuyếtOcũngvậy.Vàngượclại,mỗilýthuyếtđềucóthểthànhcông.Nhữngnỗlựckếthợpchúngcóthểthànhcôngnhưngđòihỏiýchívàkỹnăngxuấtsắcđểđạtđượcnhữngkếtquảviênmãn.Cáccôngtykhôngđượcchùnbướctrướcthửtháchnày.

THAMKHẢO

Beer,M.vàNohria,N.(2000)BreakingtheCodeofChange(tạmdịch:Giảimãsựthayđổi).Cambridge,MA.HavardBusinessSchoolPress.

Page 130: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

22.SOCHUẨN

TỔNGQUAN

Sochuẩnlàsựsosánhcóhệthốngcácquytrìnhvàhiệuquảcủatổchứcdựatrêncácchỉbáochotrước.Mụctiêucủasochuẩnlàtìmrakhoảngcáchgiữanhữngthônglệtốtnhấtvàhiệuquảhiệntạicủatổchứcnhằmtạoracácchuẩnmựcmớivà/hoặccảithiệncácquytrình.

Cóbốncáchsochuẩncơbản:

1.Sochuẩnnộibộ–việcsosánhhiệuquảvàhoạtđộnggiữacácbộphậncủatổchức,vídụgiữacácđơnvịkinhdoanhvớinhau.

2.Sochuẩncạnhtranh–việcsosánhcácchỉbáovàhiệuquảcủamộttổchứcvàcácđốithủcạnhtranhtrựctiếp.

3.Sochuẩnchứcnăng–việcsosánhcácchỉbáovàhiệuquảcủamộttổchứcvàmộtsốtổchứctrongphạmvingànhrộnghơn.

4.Sochuẩnchung–việcsosánhcácchỉbáovàhiệuquảcủamộttổchứcvớicáctổchứcthuộccácngànhkhôngliênquannhằmtìmranhữnghoạt

Page 131: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

độngtốtnhất.

Tấtcảcáccáchsochuẩnđềuhữuích:chúngcungcấphiểubiếtsâusắcvềđiểmmạnhvàđiểmyếucủatổchức;chúngmangtínhkháchquan;chúnglàmsángtỏnhữngkhiếmkhuyếtvàchỉranhữngcảitiếnkhảthi;vàchúngđưaranhữngchuẩnmực,nhữnghướngdẫnmớivànhữngýtưởngcáchtânđểcảithiệnhiệuquảcủamộttổchức.

Cácphươngphápsochuẩnkhácnhaubiếnđổitrongphạmvibaohàmcácđặcđiểmtìnhhuốngvà/hoặccácnhântốlýgiảinhằmgiảithíchnhữngkhácbiệtgiữacáctổchức.Hơnnữa,mộtsốphươngphápsochuẩngồmcácxuhướngtươnglaivàviệcpháttriểncáchoạtđộngtốtnhất,hoặccácvấnđềthựctiễnkháccóthểphátsinhtrongmộtngành.

SỬDỤNGKHINÀO

Việcsửdụngsochuẩntùythuộcvàomụctiêu.Ghinhớsựkhácbiệtgiữaýđịnhvàhànhđộng,chúngtacóthểxácđịnhmụcđíchcủasochuẩnnhưmột

Page 132: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

dựbáotrảlờichobấtkỳcâuhỏinàosauđây:

•Chúngtađanglàmtốtnhưthếnào?

•Chúngtacólàmtốtnhưnhữngngườikháchaykhông?

•Chúngtacóthểlàmtốthơnnhưthếnào?

Phạmvicủamộtdựánsochuẩnđượcxácđịnhbởitácđộngcóthểcủanótớitổchức;tớimứcđộtựdotruyềnthôngcủacáckếtquả,nhằmtăngtỷlệthànhcôngcủacácdựáncảithiệnliênquan;vàtớicácnỗlựccầncóđểđạtđượccáckếtquảcógiátrịtrongthựctiễn.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Mộtcáchlýtưởng,cáctổchức(haynhómtươngđồng)đangđượcsửdụngđểsochuẩncầnthểhiệntốthơnhayítnhấtlàcóhiệuquảnhưtổchức(haynhómtươngđồng)mụctiêu.Vềcơbản,nhómtươngđồngđượcxácđịnhthôngquacácchuyêngiavàcácấnphẩmtrongngành.Tuynhiên,nhữngkhácbiệtvềsảnphẩm,quytrình,cơcấuhayphongcáchlãnhđạovàquảnlýgâykhókhăntrongviệcsosánhtrựctiếpgiữacáctổchức.

Cóthểvượtquanhữngkhókhăntrênbằngphươngthứcthựctế.Nghiêncứuchỉrarằngcóthểsosánhcáctổchứctạigiaothoacủamộtsốchỉbáo,dựatrêncácnhântốlýgiải.Hoạtđộngchuyểngiaohiệuquảcủamộtsảnphẩm,cụthểdựatrênđộphứctạpcủasảnphẩm.Vìvậy,mộtnhómcôngtycómứcđộphứctạpsảnphẩmtươngtươngsẽcócácchỉbáotươngtự,vàsẽlàmộtnhómtươngđồngphùhợpchoviệcsochuẩnchuyểngiaohiệuquả.Xemhìnhdướiđây:

Page 133: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Cácgiảđịnhvềhiệuquảcủacôngtymụctiêucóthểchínhxáchơnbằngcáchsochuẩncácchỉbáo(vídụ:hiệuquảchuyểngiao)theomộtsốcácnhântốlýgiải.

Sochuẩnbaogồmcácbước(đôikhitrùnglặp)sau:

Page 134: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

1.Xácđịnhphạmvidựán.

2.Lựachọn(các)đốitượngsochuẩn.

3.Xácđịnhthướcđo,đơnvị,cácchỉbáovàphươngphápthuthậpdữliệu.

4.Thuthậpdữliệu.

5.Phântíchsựkhôngthốngnhất–tìmrathựctếđằngsaunhữngconsố.

6.Trìnhbàyphântíchvàthảoluậnvềsựliênhệvớinhữngmụctiêu(mới).

7.Xâydựngmộtkếhoạchvà/hoặccácthủtụchoạtđộng.

8.Quátrìnhkiểmsoátbằngcáchsochuẩnliêntục.

KẾTLUẬN

Sochuẩnkhôngquáphứctạp.Córấtnhiềunhàquảnlýhoặctưvấnthựchiệnsochuẩnmàkhôngdùngtớicácthướcđocósẵnhaycáccôngcụphùhợpvớiviệcphântíchvàtrìnhbàychitiết.Chẳngđángngạcnhiênkhicónhiềudựánsochuẩnkếtthúcmộtcáchđángthấtvọng,nhưviệcđi“sosánhtráitáovớitráilê”.Ngaycảkhiđượcthựchiệnmộtcáchcóhệthống,hộichứng“chúngtakháchọ”ngăncảnviệcsochuẩngiúpthayđổitheochiềuhướngtốthơn.Hơnnữa,sựnhạycảmtrongcạnhtranhcóthểcheđậycácluồngthôngtintựdo,thậmchíngaytrongnộibộcôngty.

Bằngcáchsửdụngcácnhântốlýgiải,sochuẩncóthểcungcấpkhôngchỉcácdữliệusosánhcóthểgợiýchonhàquảnlýcáchcảithiệnhiệuquả(thựcthếlànólàmnổibậtcáccơhộicảithiện),màcònchỉracácgiảiphápcănbảnnhưngđãđượcthừanhậnđốivớicácvấnđềkhókhăn.Vìvậy,chúngtôichorằngcầnkhuyếnkhíchsựkhácbiệtgiữacáccôngtytrongnhómtươngđồnghơnlàcốgắngloạibỏcáccôngtyđượccholàcósảnphẩmhayquytrình“khôngthểsosánh”.

THAMKHẢO

Watson,G.H.(1993)StrategicBench-marking:Howtorateyourcompany’sperformanceagainsttheworld’sbest(tạmdịch:Sochuẩnchiếnlược:Xếphạngcôngtycủabạnnhưthếnàotrướcnhữngcôngtyhàngđầuthếgiới).NewYork:JohnWiley&Sons.

Page 135: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Tảithêmebook:http://www.sachvui.com

Page 136: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

23.TÁITHIẾTKẾQUYTRÌNHKINHDOANH

TỔNGQUAN

HammervàChampy(1993)địnhnghĩatáithiếtkếquytrìnhkinhdoanh(BusinessProcessRedesign-BPR)làviệcxemxétvàthiếtkếlạicơbảncácquytrìnhcủatổchứcnhằmđạtđượcsựcảithiệnđángkểhiệuquảvềchiphí,chấtlượng,dịchvụvàtốcđộ.Tạoragiátrịchokháchhànglànhântốđịnhhướngchoviệctáithiếtkếquytrình,trongđócôngnghệthôngtinthườngđóngmộtvaitròquantrọng.

Page 137: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGKHINÀO

BPRhữudụngtrongnhữngtrườnghợpsau:

•Nhiềumâuthuẫntrong(mộtphần)tổchức;

•Tầnsuấthọphànhcao;

•Quánhiềucáchoạtđộnggiaotiếpphicấutrúc(nhưcácbảnghinhớ,emailvàthôngbáo).

CácdựánBPRthànhcôngdocácnhàtưvấncủaBerenschotthựchiệnthuđượcnhữngkếtquảđángkểnhư:

•Giảm70%thờigiangiaonhận;

•Giảm60%mứctồnkhotrungbình;

•Tăng25%doanhthu;

•Giảm50%laođộnggiántiếp;

•Tănghiệuquảgiaonhậntừ70%lên98%.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

CóbốnnguyêntắcquantrọngđốivớibấtcứdựánBPRnào:

1.Xácđịnhchiếnlượctrướckhitáithiếtkế.

2.Táithiếtkếtừngquátrìnhsơcấptrước(tứclàtậphợpnhữngbiếnđổinhântốđầuvàocótrongsảnphẩmvớinhữngđặctínhriêng)rồisauđótối

Page 138: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

ưuhóacácquytrìnhthứcấp(tứclàcácquytrìnhhỗtrợviệcthựchiệntốtquytrìnhsơcấp).

3.Tốiưuviệcsửdụngcôngnghệthôngtin.

4.Cơcấutổchứcvàcácmôhìnhquảnlýphảitươngthíchvớiquytrìnhsơcấp.

Hơnnữa,đểBPRthànhcôngcầncómộtđiềukiệncơbảnlàbangiámđốcvànhânviênphảicùngthamgia.Thườngthìquyếtđịnhtáithiếtkếđòihỏiphảilàmlạitừđầu.Đểkhuyếnkhíchnhữngcáchnhìnmớivềviệcthiếtkếtổchức,cầnphảicoicơcấutổchứcvàcácquytrìnhnhưthể“khôngtồntại”,hoặckhôngthíchhợptrongviệctáithiếtkế.

Khiđãhìnhthànhnhucầutáithiếtkế,bướctiếptheotrongquytrìnhBPRlàtáithiếtkế(mộtphần)tổchứctheocácyêucầuchiếnlược.Nhữngcâuhỏisausẽđượcđặtra:

•Trọngtâmchúngtanỗlựcthựchiệnlàgì(hãynghĩvềcácsảnphẩm,dịchvụvàkháchhàngmụctiêu)?

•Nhữngnhântốthànhcôngquantrọngnhấtlàgì?

•Làmthếnàođểđạtđượchiệuquảtốiđatrêncơsởmứcđộđầurayêucầu?

Bướcthứbalàxácđịnhcáchoạtđộngquảnlýcầnthiếtcủatổchứcmớiđượctáithiếtkế.Cáccâuhỏiđặcthùởđâylà:

•Làmthếnàođểđảmbảocácquytrìnhhoạtđộngnhưdựtính?

•Làmthếnàođểđolườngkếtquả?

•Làmthếnàođiềuchỉnhđểcảithiệnkhicầnthiết?

•Làmthếnàođểthựchiệnlươngbổnghoặcphátthưởng?

Bướccuốicùngbaogồmviệcápdụngcơcấutổchứcmới,càiđặthệthốngquảnlývàthủtụccùngvớiviệctíchhợpcácphươngthứclàmviệccủatổchứcvàomôitrườngcủanó.

KẾTLUẬN

Page 139: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

BPRlàmộtkháiniệmkhókhiđưavàothựctiễn.Việcthiếuquảnlýdựánthíchhợp,hạnchếtronghỗtrợquảnlývà“phóthác”cácdựánBPRchobộphậncôngnghệthôngtin(IT)thườnglà"taihọa".ĐâycũnglàbanguyênnhânchínhkhiếnBPRthấtbạitrongthựctế.MộtvấnđềnữacủaBPRlàmặcdùcóvẻthiênvềmặtchứcnăng“phầncứng”nhưngmặt“phầnmềm”làconngườilạikhódựđoán(vídụnhưkhiếnnhânsựlàmviệctrongmộtcơcấumớivớinhữngquyđịnhmới).RấtnhiềudựánBPRsalầytừkhâuthiếtkế.

ViệctáithiếtkếcơcấuvàquytrìnhcủatổchứccũngnhưviệcápdụngnhữngcôngnghệmớinhưmộtphầncủadựánBPRsẽkhôngtựđộngbùđắptấtcảnhữngsaisóttrongtổchứcmàcungcấpmộtgiảipháplâudàivàbềnvững.Đólàlýdochínhgiảithíchtạisaongườilaođộng,bangiámđốcvàvănhóatổchứcđượcgọilànhững"yếutốchủchốt"củaBPR.

THAMKHẢO

Hammer,M.VàChampy,J.(1993)ReengineeringtheCorporation:Amanifestoforbusinesssrevolution(tạmdịch:Táicơcấucôngty:Bảntuyênngônchocáchmạngkinhdoanh).NewYork:HarperBusiness.

Page 140: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

24.GIÁTRỊCẠNHTRANHCỦAHIỆUQUẢTỔCHỨC

TỔNGQUAN

Cơcấugiátrịcạnhtranhlàmộtmôhìnhđánhgiáhiệuquảcủacáctổchức(QuinnvàRohrbaugh,1983),nhưngnócũngcóthểđượcsửdụngđểđánhgiávàxácđịnhcácchươngtrìnhgiámsátvàpháttriểnquảnlý.NghiêncứucủaQuinnvàRohrbaugh(1983)lànhữngcốgắngnhằmđạtđượcnhữnghiểubiếtsâuhơnvềcáctiêuchíhiệuquảtổchức,đãhìnhthànhmộtmôhìnhcóquymôhoặckhônggianđachiềuvớibachiều:

•trọngtâmbêntrongđốilậpvớitrọngtâmbênngoàicủatổchức;

•tínhlinhhoạtđốilậpvớitínhổnđịnhcủatổchức;và

•địnhhướngquytrìnhđốilậpvớiđịnhhướngmụctiêu(cácphươngthứcđạttớiđiểmcuối).

Page 141: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGKHINÀO

Trongphạmvitổchức,môhìnhnàycóthểđượcdùngtheobốncách:

•pháttriểncácchươngtrìnhgiámsátvàpháttriểnquảnlý;

•nắmbắtcácchứcnăngvàquytrìnhtổchứckhácnhau;

•kiểmtracáclỗhổngtổchức;

•tìmhiểuvănhóatổchức.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Cácchiềucủamôhìnhphảnánhnhữngsongđềvềtổchứcnổitiếng.Chiềuđầutiên:trọngtâmbêntrongđốilậpvớitrọngtâmbênngoàicủatổchứcthểhiệnmộtsongđềtổchứccơbảntrongđóởmộttháicực,tổchứcđượcxemnhưmộtthựcthểmangtínhxãhội-kỹthuật,vàởtháicựckiađượcxemnhưmộtcôngcụthiếtkếhợplýchoviệchoànthànhcácmụctiêukinhdoanh.

Tínhlinhhoạtđốilậpvớitínhổnđịnhlàmộtsongđềtổchứccơbảnkhác.Mệnhlệnhvàkiểmsoátkhôngkếthợptốtvớisángtânvàthayđổi.Nhiềulýthuyếtgiaxãhộiđãthuyếtphục(thànhcông)vềthẩmquyền,cấutrúcvàphốihợp,trongkhinhữngngườikháclạithấybằngchứngvềnhữngnăng

Page 142: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

lựccánhânvàkhảnăngthíchnghicủatổchức.

Cuốicùng,nghiêncứuvềhiệuquảcủatổchứckhôngthểhoànthiệnnếukhôngcósựquansátkhuynhhướngcủacácphươngtiện,phươngpháp,thủtụcvàquytắcđangtựphátvềmặtchứcnăng,tứclàchúngtựtrởthànhmụctiêucủachínhmình.

Sựtíchhợpcủacácchiềuđemlạibốnmôhìnhcơbảnvềhiệuquảtổchứcnhưsau:

1.Môhìnhquytrìnhnộibộ-dựatrênhệthốngthứbậc,nhấnmạnhvàophươngpháp,tàiliệuvàquảnlýthôngtin.Nhữngquytrìnhnàyđemlạisựổnđịnhvàkiểmsoát.Cáchệthốngthứbậccóvẻhoạtđộngtốtnhấtkhihiểurõnhiệmvụđượcphâncôngvàkhithờigiankhôngphảilàmộtyếutốquantrọng.

2.Môhìnhcáchệthốngmở-dựatrênmộthệthốnghữucơ,nhấnmạnhvàokhảnăngthíchnghi,độsẵnsàng,tăngtrưởng,thâutómnguồnlựcvàhỗtrợbênngoài.Cácquytrìnhnàyđemlạicáchtânvàsángtạo.Mọingườikhôngbịkiểmsoátmàđượctruyềncảmhứng.

3.Môhìnhmụctiêuhợplý–dựatrênlợinhuận,nhấnmạnhvàohànhđộnghợplý.Nógiảđịnhrằnghoạchđịnhvàthiếtlậpmụctiêuđemlạinăngsuấtvàhiệuquả.Cácnhiệmvụđượclàmrõ,nhữngmụctiêuđượcthiếtlậpvàhànhđộngđượcthựcthi.

4.Môhìnhquanhệnhânlực–dựatrênsựgắnbóvàtinhthần,nhấnmạnhvàonguồnnhânlựcvàđàotạo.Conngườikhôngđượcxemnhưnhữngcáthểbiệtlậpmàlànhữngthànhviênhợptáccủamộthệthốngxãhộichungcóquyềnlợichungđốivớinhữnggìdiễnra.

Mặcdùcácmôhìnhcóvẻnhưlàbốntìnhhuốnghayphạmtrùkhácbiệthoàntoàn,thựctếchúngcóthểđượcxemlàcóquanhệchặtchẽvàgắnbólẫnnhau.Chúnglàbốnphạmtrùnhỏtrongmộtcấutrúclớnhơn:hiệuquảtổchứcvàquảnlý.Bốnmôhìnhtrongcấutrúcnàythểhiệncácgiátrịchưabiếtđếnmàvìchúngconngười,cácchươngtrình,chínhsáchvàtổchứcsinhravàmấtđi.

KẾTLUẬN

Tranhcãixungquanhmôhìnhnàymiêutảcáctổchứcvànhữngvấnđềmàcáctổchứcấyphảigiảiquyếtvẫnđangtiếpdiễn.Trongkhinỗlựctìmra

Page 143: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

cấutrúcchophântíchtổchức,QuinnvàRohrbaughtiếpcậnrấtnhiềunhànghiêncứuvàchuyêngiavềtổchứcđểxácđịnhcácchiềucơbảnđốivớinhữngvấnđềcủatổchức.Trênthựctế,bachiềucủamôhìnhmôtảrấtchínhxácbalĩnhvựcchủyếucòntranhcãi,vànghiêncứuchỉrarằngcáctácgiảđãrấtthànhcôngkhicốgắngcungcấpmộtcấutrúcchohiệuquảcủatổchức.

Trướcnhữngchỉtrích,QuinnandRohrbaughthốngnhấtrằngmôhìnhkhônggianlàmộtdạngcủaphépnghịchhợp:mộtkếthợpcủanhữngkháiniệmđơngiảnvàcóvẻnhưmâuthuẫn.Tuynhiên,nhữngnghịchlýtrênlýthuyếtkhôngnhấtthiếtphảiđốinghịchtrongtrảinghiệm.Họchorằngmộttổchứccóthểvừagắnbóvừahiệuquảhayvừaổnđịnhvừalinhhoạt.Liệutínhđơngiảnrõràngcủanócóhạnchếphạmvicủamôhình?QuinnvàRohrbaughcóvẻmuốntranhluậnđiềungượclạikhichorằngbảnthânquátrìnhtạoramôhìnhnàyđãnăngsuấtrồi.Cáctácgiảtrìnhbàymộtsốphươngthứcthaythếđốivớiviệcsosánhvàmôtảmôhình,chẳnghạnviệcsửdụngmôhìnhchứcnăngtiênquyếtcủaParson,trongđótrìnhbàycácgiátrịcốtlõi,cáccơchếphốihợpvàcơcấutổchức.

THAMKHẢO

1.O’Neil,R.MvàQuinn,R.E.(1993)Editor’sNote:Applicationsofthecompetingvaluesframework(tạmdịch:Lờinhàxuấtbản:Cácứngdụngcủacấutrúcgiátrịcạnhtranh).HumanResourceManagement32(1):1-7.

2.Quinn,R.E.(1988)BeyondRationalManagement:Masteringtheparadoxesandcopetingdemandsofhighperformance(tạmdịch:Vượtquaquảntrịduylý:Làmchủcácnghịchlývànhucầucạnhtranhvềhiệuquảcao).SanFrancisco,CA:Jossey-Bass.

3.Quinn,R.E.vàRohrbaugh,J.(1983)Towardsacopetingvaluesapproachtoorganizationalanalysis(tạmdịch:Môhìnhkhônggianvềcáctiêuchíhiệuquả:Hướngtớicáchtiếpcậngiátrịcạnhtranhđốivớiphântíchvềtổchức).ManagementScience29:363-77.

Page 144: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

25.BỐNGÓCPHẦNTƯCỐTLÕI

TỔNGQUAN

Bấtcứaicũngcónhữngphẩmchấtcốtlõinhấtđịnhmôtảthựcsựvềbảnthânngườiđó.Mộtphẩmchấtcốtlõilantỏamọimặttrongđờisốngcánhânnhưngônngữ,cảmgiác,hànhvivàcácgiátrị.Gỡbỏtấtcảràochắnbảovệvànguyêntắcbênngoàicóýthứcvàvôthứccủacuộcsốnghàngngày,phẩmchấtcốtlõimôtảconngườithậtcủabạn.Vậyphẩmchấtcốtlõicủabạnlàgì?MôhìnhbốngóccốtlõicủaOfman(2001)cóthểgiúpbạnxácđịnh,môtảvànhậnbiếtphẩmchấtcốtlõicủamình.

SỬDỤNGKHINÀO

Bốngócphầntưcốtlõicóthểđượcdùngđểtìmrađiểmmạnhvàđiểmyếucủabạncũngnhưnhữngẩnức,tháchthứcvàáccảm.Khibiếtđượcnhữngđặcđiểmđó,bạncũngsẽcóthểdễdàngnhậnrachúngởngườikhác.Hơnnữa,nócũngkhiếnbạnhiểurõhơnphảnứngcủamìnhvớinhữngngười

Page 145: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

khác.Khinắmbắtrõhơnnhữngphẩmchấtcủamình,bạncóthểthấuhiểusâusắchơnnhữngvấnđềduylýcủangườikhácvàtăngkhảnăngtựnhậnthức.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Dùkhócóthểchỉrachínhxácphẩmchấtcốtlõicủabạnlàgì,nhưngsẽdễdànghơnnếubạnnhìnnótừcáctìnhhuốngkhácnhau:

•nhữngẩnứcchínhlàgì?(Quánhiềuđốivớiphẩmchấtcốtlõi).

•nhữngtháchthứclớnnhấtlàgì?(Đốilậpvớiẩnức).

•nhữngáccảmđốivớiphẩmchấtcốtlõicủangườikháclàgì?(Đốilậpcủaphẩmchấtcốtlõi–vàquánhiềuđốivớitháchthức).

Bốngócphầntưcốtlõithểhiệnnhữnggócđộkhácnhaunhưngphụthuộclẫnnhauvềphẩmchấtcốtlõicủabạn.Việcnắmbắtvàxemxéttíchcựccácphẩmchấtcốtlõi,ẩnức,tháchthứcvàáccảmlàmgiatăngmạnhmẽhiệuquảvàhiệunăngtươngtácconngười.

Sứcmạnhcủamôhìnhnàytrênthựctếlàtạorabốngócđộvềmột“phẩmchấtcốtlõi”.Tuyvậy,vẫncónhữngkhácbiệttinhvi.Cùngmộtphẩmchấtcốtlõicóthểcónhữngẩnức,tháchthứcvàáccảmtươngđốikhácnhau.Vìvậy,rấtcầnchỉrõcácgócphầntưchitiếtchomỗicánhân.

Page 146: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Ofmangợiýbổsungthêmbagócđộvàobốnyếutố,từđócóthểkếthợpđểtạothànhmột“siêugócphầntư”cáthểhóa:

•nhữnggìbạnsẽnói,cảmnhận,thíchthú,thathứ,ướcmong,nhớhoặcghétởbảnthânmình;

•nhữnggìbạnsẽnói,cảmnhận,thíchthú,thathứ,ướcmong,nhớhoặcghétởngườikhác;

•nhữnggìngườikhácsẽnói,cảmnhận,thíchthú,thathứ,ướcmong,nhớhoặcghétvềbạn.

Siêugócphầntưsẽkhámphámộtcáchkhôngtựnhiên:sựkhôngnhấtquángiữabaviễncảnh“siêugócphầntư”làmộtchỉbáokháchắcchắnrằngbạnđangkhôngphảilàngườivà/hoặccáchmàbạnmuốntrởthành.Thựctếlàbạnđangcốgiấuđicảmgiácthựccủamình,tránhđiẩnứcvàkiềmchếphảnứngtrướcnhữngáccảm.Nóicáchkhác,bạnđang"diễn".

Điềuvôlýởmộtgócphầntưcốtlõicóthểlàmộtchỉbáorằngbạnđangcónhữngdấuhiệuxấuhoặcbịảnhhưởngcủamộtẩnứcnàođó.Chẳnghạnphẩmchất“nhiệttình”cóthểdẫntớicuồngtínmộtcáchcựcđoan,dẫntớiphảnhồitiêucực,làmthấtvọng,gâychùnbướchaythậmchílàíchkỷ.Tuyvậy,tínhíchkỷtựthânnókhôngphảilàẩnức.

Bốngócphầntưcốtlõicóthểđượcdùngđểchuẩnbịtrướckhihộihọpvớinhữngngườicócácphẩmchấtđốilập.Thayvìđốiđầu,cácbêncầnđềcao(hơnnữa)sựtôntrọngvàcốgắnghọchỏitừphíabênkia.

KẾTLUẬN

Bốngócphầntưcốtlõiđãchứngtỏlợiíchtrongviệctăngcườngsựthấuhiểuvàtôntrọnglẫnnhaugiữanhữngngườicócácphẩmchấtcốtlõiđốilập.Tuynhiên,vẫntồntạimộtnguycơcốhữutrongviệc“phânloại”bảnthânhayaikhácmộtcáchthiếuchínhxác.Rấtcầnsựthamgiacủanhữngngườikháctrongcáctìnhhuốngđó.

Cuốicùng,việcduytrìthườngxuyênnhậnthứcvềphẩmchấtcốtlõicủamình,chodùkhókhăn,cólẽlàướclượnggầnđúngnhấtđểthànhthựcvớibảnthânvàthànhcôngtrongcuộcsống.

THAMKHẢO

Page 147: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Ofman,D.D.(2001)Inspirationandqualityinorganizations(tạmdịch:Tinhthầnvàphẩmchấttrongcáctổchức).12thedition.Antwerp:Kosmos-Z&K.

Page 148: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

26.BẢYTHÓIQUENCỦANGƯỜITHÀNHĐẠTCỦACOVEY

TỔNGQUAN

Rấtnổitiếngvàonhữngnăm1990vàđầuthếkỷ21,StephenCovey(1989)đãthayđổidiệnmạocủarấtnhiềunhàquảnlýđầyhoàibão.Coveychorằngnhữngngườithànhđạtcóbảythóiquenkhiếnhọthànhcôngtrongcuộcsốngvàcôngviệc:

1.Luônchủđộng.

2.Bắtđầuvớimụctiêucósẵn.

3.Việcquantrọnglàmtrước.

4.Tưduyđôibêncùngthắng.

Page 149: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

5.Hiểuđểrồiđượchiểu.

6.Đồngtâmhiệplực.

7.Rèngiũabảnthân.

Thêmvàođó,Coveychorằngcácnhàquảnlýthànhđạtthựchiệnchínhxácnhữnggìhọcảmthấyđúngvàquantrọng,vàthựchiệncóchủý.

SỬDỤNGKHINÀO

Môhìnhbảythóiquenlàmộtlýthuyếtnhắmtớisựthấuhiểutạisaonhữngngườithànhđạtlạithànhcôngtrongcảcôngviệcvàcuộcsốngcánhân.Nórấthiệuquảkhiápdụngchocácnhàlãnhđạovàquảnlý.Môhìnhđưara

Page 150: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

mộtchươngtrìnhrènluyệnbảnthândựatrêncáchtiếpcậntừtrongrangoài.TheoCovey,cácmôhìnhcánhâncủaconngườichúngtaảnhhưởngtớisựtươngtáccủachúngtavớinhữngngườikhác,tácđộngtớicáchnhữngngườikháctươngtácvớichúngta.Vìvậy,cảithiệntươngtácbắtđầutừviệcnắmbắtkỹlưỡngmôhìnhvàđộngcơcủachínhmình.Đểthànhcông,mỗingườicầnkiểmtraxemmìnhhànhđộngvàtươngtáchiệuquảnhưthếnào.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

TheoCovey,đầutiênmỗingườicầnthoátkhỏisựphụthuộcvàongườikhác.Mọingườicóthểđộclậpbằngcáchlàmtheobathóiquenđầutiên:

Luônchủđộng.Kểtừnay,bạnphảichịutráchnhiệmvềhànhvicủachínhmình.Bạnkhôngđượcđổlỗichohoàncảnh,điềukiệnhayquantrọngnhấtlàkhôngđổlỗichoviệctạođiềukiệnchohànhvicủamình.Bạnchủđộnglựachọncáchphảnhồivớibấtcứtìnhhuốngnàohayvớibấtcứai.Bạnphảichuẩnbịđểphảnhồitheocáchkhiếnchobạntựhào.Nếuđiềunàyđòihỏithêmnhiềucôngsứchoặckhiếnbạnkhôngthoảimái,hãychấpnhậnnó.

Bắtđầuvớimụctiêucósẵn.Khinàovàbấtcứđiềugìbạnthựchiện,bạnphảihìnhdungkếtquảhoặctươnglaimìnhmuốnđạtđược.Bạnphảicómộtcáinhìnrõràngvềnơibạnsẽđếnhoặclàbạnkhôngnênđếnđó.Bạnphảibiếtchínhxácviệcbạnmuốnhoànthànhhoặclàbạnkhônghoànthànhviệcgìcả.Bạnsốngcuộcsốngcủamìnhvàracácquyếtđịnhdựavàonhữngniềmtinsâusắc,nhữngnguyêntắcvànhữngsựthậtcốtlõicủamình.

Việcquantrọnglàmtrước.Bằngcáchhoàntoànkiểmsoátvàduytrìkỷluật,bạncóthểtậptrungvàonhữnghoạtđộngquantrọngnhất,nhưngkhôngnhấtthiếtlàkhẩncấpnhất.DanhmụccủaCoveyvềcáchoạtđộngquantrọngnhưvậybaogồm:xâydựngcácmốiquanhệ,viếtbảndanhsáchhànhđộngcánhân,lậpkếhoạchdàihạn,luyệntậpvàchuẩnbịchobuổithuyếttrìnhtuầntới.Làmtấtcảnhữngviệcđóbâygiờnếukhôngbạnsẽbịdồnépvàophútcuối,bịchậmtrễhaythậmchíhủybỏ.Chúngsẽgiúpbạnloạibỏnhữnghoạtđộngkhẩncấpđangđứngđầutrongdanhmụccôngviệcquátảinhưngkhôngthựcsựquantrọngtớimứcđó.Giờbạnđãđạttớiđiểmđộclậpvàđangsửdụngthờigianđểtheođuổinhữngmụctiêuquantrọngnhấttrongcuộcđờimộtcáchhiệuquả,bạnphảithúcđẩyhiệuquảvớinhữngngườixungquanh.

Tưduyđôibêncùngthắng.Bạnphảitinvào“sựdồidào”:córấtnhiềuchotấtcảmọingười.Thànhcôngcủangườinàykhôngnhấtthiếtđòihỏithấtbại

Page 151: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

củangườikia.Bạntìmkiếmcácgiảiphápđểtấtcảcácbêncóliênquan(kểcảbạn)đềucólợi.

Hiểuđểrồiđượchiểu.Bằngcáchnày,bạncóthểkhiếnnhữngngườiquanhmìnhcảmthấynhưnhữngngườithắngcuộc.Bạncóthểthựcsựhọchỏiđượcítnhiềutừhọkhithựchiện,vàbạnquyếtđịnhimlặngvàlắngnghe.Trênthựctế,bạnphảilắngnghevớimụcđíchtìmhiểungườikhácmộtcáchsâusắcvàtrọnvẹnởmứcđộhiểubiết,phântíchvàvớicảmxúcnhấtđịnh.Coveychorằng,hãychẩnđoántrướckhikêđơn.

Đồngtâmhiệplực.Cuốicùng,tríóccủabạncầnđượcmởmangđểđónnhậnnhữngýtưởngmớimẻvàsángtạo.Bạntrởthànhmộtchuyêngiavềsángtân,mộtngườitiênphong,mộtnhàthámhiểm.Bạnđượcthuyếtphụcrằngcáitoànthểlớnhơntổngcácbộphậncủanó.Bạncoitrọngnhữngkhácbiệtgiữamọingườivàcốgắngxâydựngchốnglạinhữngkhácbiệtấy(xemphầnthamkhảovàChương50).Bạnsuynghĩtheochiềuhướngsángtạođểgiảiquyếtmâuthuẫn.

Rèngiũabảnthân.Giờđãtớigiaiđoạnphụthuộclẫnnhau.Bạnlàngườithànhđạtvàđượcgiađình,bạnbèvàđồngnghiệpnểphục.Mặcdùvậy,bạnkhôngbaogiờđượcchophépmìnhngủquêntrongvòngnguyệtquế.Bạnphảikhôngngừngcảithiệnbảnthânvàduytrìmạnhmẽlòngsaymêhọchỏivàkhámphá.

KẾTLUẬN

Câuhỏilàđiềugìkhiếnmọingườilàmviệchọđanglàm,vàlàmthếnàohọlạihạnhphúckhilàmviệcđó?Coveykêugọicácnhàquảntrịkinhdoanhvàtấtcảnhữngngườiđanglàmviệckhácthựcsựcoitrọngbảnthâncùngtựuchungvềmộtkháiniệm:sựthànhđạt.Điềugìđãxảyravớichuyếndulịchthếgiớimàbạntừngmơ20nămtrước?Thànhđạt,vàđủthờigianđểlàmtấtcảnhữngviệcquantrọnggiúpchúngtayêuthêmcuộcsốngvàkhiếnngườikhácquýmếnchúngta,làgiấcmơlớnnhấtcủangườiquảnlýbậnrộn.

THAMKHẢO

1.Covey,S.R.(1989)Thesevenhabitsofhighlyeffectivepeople(Bảythóiquencủangườithànhđạt).NewYork:Simon&Schuster.

2.Covey,S.R.(2004)The8thhabit:Fromeffectivenesstogreatness(Thóiquenthứ8:Từhiệuquảtớivĩđại).NewYork:FreePress.

Page 152: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức
Page 153: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

27.KIMTỰTHÁPCURRY:QUẢNLÝTIẾPTHỊVÀQUANHỆKHÁCHHÀNG

TỔNGQUAN

Nếubạncóthểxácđịnhthànhcôngnhữngkháchhàngcógiátrịnhất,hãydànhlấyhọ,giữchânhọvàtănglượngmuahàngcủahọ,bạnsẽtạoragiátrịđángkểhơnlàmộtcáchtiếpcậnchungchomọiquymô.Hệthuyếtkimtựthápkháchhàngcungcấpchocôngtymộtcơchếphânđoạncơsởkháchhàngvà,cùngvớiviệcphânđoạn,quansátvàphântíchhànhvi,sựtrungthànhvàgiátrịcủakháchhàngtrongmỗiphânđoạnấy.JayvàAdamCurry(2000)đãkhơilạikháiniệmkimtựthápkháchhàng.

SỬDỤNGKHINÀO

Page 154: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Quảnlýquanhệkháchhàng(CustomerRelationshipManagement-CRM)cólẽlàchủđềvềkinhdoanh"nóng"nhấthiệnnay,cònhơncảmộtxuthếcôngnghệ.Trênthựctế,tranhluậnvềCRMđãkéodàitronghơnbathậpkỷnay.KimtựthápcủaCurrycungcấpmộtchỉdẫnchotổchứcquaviệcthựchiệnCRM.Nóthúcđẩytổchứcphânđoạnkháchhàngtheotiêuchítạodoanhthu,chothấymứcđộquantrọngcủakháchhàngđó.Kháchhàngđượcphụcvụkhácnhautrongtừngphânđoạncủakimtựtháp.Cácnguồnlựctiếpthịvàbánhàngđượcphânbổkhácnhautrongtừngphânđoạnkháchhàng.Thêmvàođó,kimtựthápcủaCurrycungcấpmộthiểubiếtsâusắcvềcáccơhộibánkèmhaycơhộibánhàngcaohơn.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Kháchhàngcóthểđượcphânđoạntrongkimtựthápkháchhàngdựatrêncácnhântốđặcthùcủacôngty.Cácnhântốnàythườngbaogồm,nhưngkhônggiớihạn,doanhthuvàsinhlợitrênmỗikháchhàng.Việcphânđoạn

Page 155: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

phảnánhmộttổchứcxemxétvàphụcvụmộtkháchhàng,phânđoạnkháchhàngvàtoànbộcơsởkháchhàngtiềmnăng(tươnglai)nhưthếnào.Quytắc80/20thườngđượcsửdụngởđây.Quytắcphổbiếnnàynóirằng20%kháchhàngtạora80%lợinhuận,và80%kháchhàngcònlạichỉtạora20%lợinhuận.Trênthựctế,cáctỷlệcókhácnhau;ýtưởngmấuchốtđằngsauquytắcnàylàkhôngphảitấtcảcáckháchhàngđềusinhlợi–mộtsốthậmchícònlàmbạnmấttiền!

Khimộtcôngtyđãbiếtđượckháchhàng(tiềmnăng)cógiátrịnhấtcủamìnhlàai,họphảithựchiệncácbướcsau:

1.Thuthậpthôngtinliênquanđếnkháchhàng(tiềmnăng)càngnhiềucàngtốt,đặcbiệtlàcáckháchhànghàngđầuvàkháchhànglớn.

2.Phântíchnhữngthôngtinnàyvànếucần,táithiếtkếnhữngyêucầuvềthôngtin.

3.Thiếtlậpmụctiêubạnmuốnkháchhàngcủamìnhnhậnthứcvềbạnnhưthếnàovớivaitròmộtnhàcungcấpsảnphẩm,dịchvụvà/hoặctrảinghiệm.

4.Lựachọncácphươngtiện,hệthốngvànộidungtruyềnthôngvàtươngtácvớikháchhàng.

5.Pháttriểncácquytắctiếpcậnvà“cácgói”cungcấpchotừngphânđoạnkháchhàng.

6.Ápdụngvănhóalấykháchhànglàmtrungtâmtrongcôngty.

7.Pháttriểncáchệthốngquảnlýkháchhàngmàbạnbiết.

KẾTLUẬN

Cóthừacácmôhìnhvàcôngcụhỗtrợchobangiámđốcvàcácnhàphântíchkinhdoanhtrongviệcquảnlýquanhệvàtiếpthịkháchhàng.MộttrongnhữngnguycơtiềmẩnlàxuhướngtậptrungvàophầnmềmCRMđượccàiđặt(cósẵn)màkhôngdànhthờigianxemxétphạmvicủakháchhàngtiềmnăng.

Thànhcôngcủamộttổchứctrongviệcxácđịnhkháchhàngmụctiêu,giànhlấyvàduytrìkháchhàngrõràngchịuảnhhưởngbởirấtnhiềuyếutốchứkhôngchỉlàquảnlýquanhệkháchhàng.Việcđịnhgiávàgiátrịthựcchấtcủasảnphẩmhaydịchvụchỉlàhaivídụvềcácnhântốmàngườiđứngđầu

Page 156: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

vềtiếpthịcủacôngtyđươngnhiênphảinghĩtới.Ngoàiracòntồntạinhiềuvấnđềchungnhưsựthiếuhụtmộtchiếnlượctiếpthịchặtchẽ,haysựủnghộtổngthểchovănhóatiếpcậntậptrungvàokháchhàng.

THAMKHẢO

Curry,J.vàCurry,A.(2000)CustomerMarketingMethod:HowtoimplementandprofitfromCustomerRelationshipManagement(tạmdịch:Phươngthứctiếpthịkháchhàng:ThựchiệnvàSinhlợitừhệthốngQuảnlýQuanhệKháchhàngnhưthếnào).NewYork:FreePress.

Tảithêmebook:http://www.sachvui.com

Page 157: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

28.PHÂNTÍCHDUPONT

TỔNGQUAN

PhântíchDuPontcóthểđượcdùngđểminhhọacácnhântốkhácnhaucóảnhhưởngnhưthếnàotớicácchỉsốtàichínhquantrọngnhưtỷsuấtlợinhuậnròngtrênvốnsửdụng(ROCE),tỷsuấtlợinhuậnròngtrêntàisản(ROA),haytỷsuấtlợinhuậnròngtrênvốnchủsởhữu(ROE).Trongkhicáctỷsuấtnàycóthểđượctínhtoánbằngcáccôngthứcđơngiản,môhìnhgiúphiểubiếtsâusắchơnvềcácyếutốcơsởtạonêncáctỷsuấtnày.Điềunàycóvẻgiốngnhưviệcphântíchđộnhạyởkhíacạnhmôhìnhchophépdựbáocácảnhhưởngkhicóbiếnđổicủamộthaynhiềubiếnsốđầuvào.Côngcụnàyđượcbiếtđếnnhiềutrongquảnlýmuahàngvìchothấytácđộngcủahiệuquảmuahànglênkhảnăngsinhlợi.

SỬDỤNGKHINÀO

Môhìnhcóthểđượcsửdụngbằngnhiềucách.Đầutiên,nócóthểđượcdùnglàmcơsởsochuẩn(xemChương22),tứclàsosánhcáccôngtykhácnhautrongcùngmộtngànhđểtrảlờicâuhỏitạisaomộtsốcôngtytạora

Page 158: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

siêulợinhuậnsovớicáccôngtytươngtự.Tiếptheo,nócóthểđượcdùngđểdựbáotácđộngcủacáchoạtđộngquảnlýcóthểđượcthựchiện.

PhântíchDuPontsẽchothấysựkhácbiệtlớngiữacácngành.Nếunhìnvàotỷsuấtlợinhuậnròngtrênvốnchủsởhữu(ROE),tỷsuấtlớncóthểdo“hiệuquảhoạtđộng”hoặcdo“hiệuquảnguồnvốn”.Cácngànhquayvòngnhanh(vídụngànhbánlẻ)thườnggặplợinhuậnbiênthấp,hệsốquayvòngtàisảncaovàhệsốtăngvốntrungbình.Cácngànhkhác,nhưthờitrang,phụthuộcvàolợinhuậnbiêncao.Trongkhuvựccácngànhtàichính,ROEchủyếuđượcxácđịnhbởiđònbẩycao:thuđượclợinhuậncaovớitàisảncógiátrịtươngđốithấp.Việclựachọncẩnthậnđốitượngsosánhlàrấtcầnthiếtkhiphântíchcáchthứccảithiệnkhảnăngsinhlợicủamộtcôngtyđặcthù.

Page 159: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

TrongphântíchDuPontcầnthựchiệncácbướcsau:

1.Nhậpthôngtincơbảnvàomôhình.Đặcbiệt,xácđịnhthôngtinvềdoanhthu,nợkhônglãi,tổngchiphí,vốnchủsởhữu,cáctàisảnlưuđộngvàkhônglưuđộng.

2.Tínhtoáncácthamsốkhácbằngcáchsửdụngcáccôngthứctronghìnhtrên.Việcnàygiúpbạncómộtcáinhìncơbảnvềkhảnăngsinhlợihiệntại.

3.Xácđịnhnhữngkhảnăngcảithiệncóthểđượcthựchiệnvàảnhhưởngcủacủachúngtớichiphí,doanhthuvàtàisản.Tácđộngcủamộtbiệnpháp(nhữngcảithiệntiềmnăng)cóthểđượctínhtoánvàsửdụnglàmđầuvàocủamôhìnhtrongkhimôhìnhthểhiệntácđộngtớiROCE,ROAvàROE.

4.Sosánhcáchànhđộngkhácnhaucótiềmnăngcảithiệnhiệuquảtrêncơsởchúýnguồnđầutưcầnthiết(thờigian,tiềnbạcvàáplựclêntổchức)vàtácđộngcủachúngtớikhảnăngsinhlợi.

Nên:

•PhântíchcácđốitượngtươngđồngđểxácđịnhhọtạoraROCE,ROAvàROEnhưthếnào.Tínhtoánnàysẽchothấyphầnnàocầnđượccảithiện.

•Phântíchcácthamsốnàocầnthiếtchoviệccảithiệnkhảnăngsinhlợi.

Khôngnên:

•Đâykhôngphảilàcôngcụgiúpraquyếtđịnh.Việcsosánhtácđộngcủamộthànhđộngcảithiệnchỉlàbướcđầutiên.Thườngsẽcầnthêmmộtphântíchchitiếtđểđánhgiákếtquảkhảthicủacáchànhđộngcảithiện.

Page 160: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Khôngxemnhẹcácvấnđềphitàichínhmôhìnhkhôngđềcập.

KẾTLUẬN

PhântíchDuPontgiúpxácđịnhcácnhântốảnhhưởnglớnnhấttớikhảnăngsinhlợi.Tuynhiên,xácđịnhnhữngnhântốnàychỉlàmộtphầncủacâuchuyện.Bướctiếptheolàtìmranhữnghànhđộngphùhợpsẽcảithiệnkhảnăngsinhlợi.Quảnlýhoạtđộngcảithiệnnàytrongthựctếlàmộtnhiệmvụđầytháchthức.Phântíchcănnguyên/PhântíchPareto(xemChương57)cóthểgiúpxácđịnhhànhđộngnàophùhợp.Thẻđiểmcânbằng(baogồmcácchỉbáohiệuquảchínhyếu)cũngcóthểđượcsửdụngđểđolườngsựtiếnbộcủamộtcôngtytheocácthamsốquantrọng(xemChương49).Tuynhiên,phântíchDuPontchỉtậptrungvàocácbiếnsốtàichính,khôngbaogồmcácnhântốquantrọngkhácnhưđộnglựccủanhânviênchẳnghạn,trongkhicácnhântốphitàichínhnàythườnglạirấtquantrọng.

THAMKHẢO

1.Bodie,Z.,KaneA.vàMarcus,A.J.(2004)EssentialsofInvestments(tạmdịch:KiếnthứccơbảnvềĐầutư),5thedition:458-9.NewYork:Irwin/McGraw-Hill.

2.Groppelli,A.A.vàNikbakht,E.(2000)Finance(Tàichính),4thedition:444.NewYork:Barron’sEducationSeries.

3.Ross,S.A.,Westerfield,R.vàJaffe,J.(1999)CorporateFinance(tạmdịch:Tàichínhdoanhnghiệp),5thedition.Maidenhead:McGraw-Hill.

Page 161: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

29.ĐỊNHGIÁTẠICỔNGNHÀMÁY

TỔNGQUAN

Địnhgiátạicổngnhàmáy(FGP)làmộtphươngphápbổsungkhohànghiệnđạinhằmloạibỏcácchiphívậnchuyểnkhôngcầnthiếtvàcảithiệnhiệuquảcủachuỗicungứng.Nóđòihỏinhàbánlẻyêucầucácnhàcungcấpsảnphẩmở“giágiaotạicổngnhàmáy”,tứclàchiphísảnphẩmkhôngbaogồmchiphígiaonhậntớitaynhàbánlẻ.Nhàbánlẻsauđóchịutráchnhiệmhoặckiểmsoátviệctáibổsungkhohàngvànhậnsảnphẩmtừnhàcungcấpkhicần.Ởphươngthứctáibổsungnày,nhàbánlẻkhôngcònphảitrảphívậnchuyểnchonhàcungcấp(hoặcchomộtnhàcungcấpdịchvụgiaovậnthứbanàođó),vìhànghóađượcmuangay“tạicổngnhàmáy”.

FGPchophéphaikhảnăngtiếtkiệmchiphítrongchuỗicungứng.Thứnhất,nhàbánlẻtiếpcậnđượcvớitoànbộsảnphẩmtừnhiềunhàcungcấpkhácnhau,màchiphívậnchuyểnvàlưukholàphầnbùđắpcholợithếcủaviệcgiaovậnkếthợp.Nhàbánlẻcóthểlênkếhoạchtrướcđểnhậnhàngtạitừngđiểmvàchuyểnvề,dođótốiưuđượcchiphívàcôngnăngcủaphươngtiệnvậnchuyểnkhitớinhậnhàngtạicácnhàcungcấpkhácnhau.Thứhai,

Page 162: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

việckếthợpvậnchuyểnphânphốicấpmộtvàcấphaitrêncùngtuyếnđường(tứclàchuyểnhàng),giúpgiảmchiphí.Hoạtđộngphânphốicấpmộtchỉviệctớinhậnhàngtừnhàcungcấp,trongkhihoạtđộngphânphốicấphaichỉviệcphânphốihàngtớinhiềuđầuracủanhàbánlẻ.

Doanhnghiệpsẽtránhđượcnhữngdichuyểnkhôngkinhtếcủaphươngtiệnvậntảibằngviệctớinhậnhàngtừcácnguồnkhácnhautrongcùngmộtchuyếnđi,vàđảmbảorằngtấtcảcácphươngtiệnvậntảiđềuđượcchấtđầykhilênđường.

Giásảnphẩm=Giátạicổngnhàmáy+Giávậnchuyển

Hình29.1Giágiaotạicổngnhàmáy

SỬDỤNGKHINÀO

FGPđặcbiệtphùhợpkhisốlượngcácnhàcungcấptrongchuỗicungứnglớnhơnnhiềusốlượngcácnhàbánlẻ.Điềuquantrọngcầnchúýởđâylàtỷlệgiữasốđiểmlênhàng(vịtrícủanhàcungcấp)vàsốđiểmxuốnghàng(vịtrícủanhàbánlẻ).Lợithếquantrọngởđâylàhiệplựcgiữasựđơngiảntrongcungcấpvớitốcđộgiaonhận.Cácnhàcungcấpcóvịtrícànggầnnhauthìhiệuquảcủaquytrìnhcàngcaovàlợithếchonhàbánlẻcànglớn.

VấnđềquantrọngcầnxemxéttrongquytrìnhFGPlàgiátrịthựcchấtcủaviệcvậnchuyểntùythuộcvàocảsốlượnghàngmỗilôvàgiátrịtrênmỗilôhàng.Sốlượnglớnlàmxechấtđầy,vìvậychiphívậnchuyểnđượcxáclậpkhátốtdùbấtkểbênnàochịutráchnhiệm.Tuynhiên,việcgiaonhậnsốlượngnhỏvớitầnsuấtlớncóthểdễdàngdẫntớiviệcchấtđầyxevàtừđócóthểtốiưucácchuyếnđivàviệcbốcdỡ,đặcbiệtlàkhilôhàngcógiátrịcao.Nếunhưgiátrịmỗilôhàngnhỏ,khôngcầnphảiđánhđổichiphívậnchuyểnvớichiphílưuhàngtrongkho.Ngượclại,khigiátrịmỗilôhàngcao,cóthểbùđắpchiphívậnchuyểnchochiphílưukho.

CácđiềukiệntiênquyếtkhácđốivớiviệcứngdụngFGPlàkhảnănggiaovậncủacácnhàbánlẻvàhọsẵnsàngnhưthếnàotrongviệcchiasẻlợiíchcôngbằngvớicácnhàcungcấp.Thêmvàođó,sựthiếutintưởngcóthểgâytrởngạichoviệcquyếtđịnhsửdụngFGP.Tuynhiên,nhữngràocảnnàycũngsẽtháchthứcbấtcứphươngthứcbổsungkhohànghợptácnàokhác.

LợiíchcủaFGP:

•Vậnchuyểnhiệuquả–cảithiệnhiệuquảvậnchuyểnbằngcáchnắmbắt

Page 163: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

đượccácchiphíthực.Vídụ,cácnhàcungcấpcókỹnăngvàhiệuquảvềmặtchiphítrongviệccungcấpcácgiảiphápvậnchuyểnsẽtiếptụccungcấpdịchvụnàychocácnhàbánlẻ.Tuynhiên,FGPtạocơhộichocácnhàcungcấp-vốnkhôngcoivậnchuyểnlàthếmạnhcủamìnhhoặckhônghoạtđộnghiệuquảtrongcơhộinày-chuyểntráchnhiệmđóchonhàbánlẻhoặcnhàcungcấpdịchvụgiaovận.

•Cảithiệnlượnghàngcósẵn–giatănghợptácgiữanhàbánlẻvànhàcungcấpcótácdụngtíchcựctrongtoànbộchuỗicungứng.FGPnhắmtớiviệcđảmbảoluôncósẵnhàngđểbánchongườitiêudùng.

•Giáthấphơnkhiđếntayngườitiêudùng–giảmchiphívậnchuyểndẫntớimứcgiáthấphơnsẽcólợichongườitiêudùng.

•Thânthiệnmôitrường–phươngtiệnvậntảichấtnhiềuhànghóahơncónghĩalàítchuyếnđihơn,cùngvớicáchệthốnghoạchđịnhtuyếnđườngđangngàymộtphứctạphơn,sẽlàmgiảmbớtkhíthảiđộchại.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

CáccôngtycókhảnăngquantâmtớiviệcsửdụngFGPcầnđặtcâuhỏi:

i)liệucókhảnănggiảmtầnsuấtgiaonhậnhaykhông,và

ii)liệuchuyểntráchnhiệmvậnchuyểncótạoralợithếvềchiphíhaycảithiệnvềdịchvụhaykhông,

vìđólànhữngvấnđềxácđịnhchủyếulợiíchcóthểđemlạicủaFGP.Mộtsốcácđiềukiệnkháccũngkháquantrọng,baogồm:

i)độlinhhoạtvềvậnchuyểncủanhàbánlẻ(tứclàđộlinhhoạtvềcácgiaodịchvớicácnhàcungcấpdịchvụgiaovận,haysựcómặtcủamộtđộivậnchuyểnđượctrangbịđầyđủ),và

ii)cácđặcđiểmcủasảnphẩm(vídụđộtươisống,kíchthướcvàkhốilượng),xácđịnhkhảnăngkếthợpvậnchuyểncácsảnphẩmkhácnhautrêncùngmộtphươngtiệnvậnchuyển.

Hơnnữa,cũngphảikểđếnthờigiangiaonhậncũngnhưmứcđộcôngkhaicủaphươngthứcđịnhgiámànhàcungcấpápdụng.

VớiFGP,cácnhàcungcấpkhôngcònchịutráchnhiệmvềviệcvậnchuyển

Page 164: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

sảnphẩmcủamìnhnữa.Tuynhiên,khảnăngbốcxếpcủanhàcungcấpphảitốthơn,chẳnghạnnhưviệcnhậnhàngvàxếphàngtạicáctrungtâmphânphốicủacácnhàcungcấpsẽthayđổiđángkể.Mặtkhác,cáchoạtđộnghànhchínhsẽgiảmdoviệcgiảmcáchoạtđộngvàtráchnhiệmvậnchuyển.

Cácnhàbánlẻthườnggặpphảiviệcgiatăngcầnthiếtvềvậnchuyểnvàkhảnăngbốcxếp,vàviệcgiatăngcáchoạtđộnghànhchính.Trênthựctế,chiếnlượcmuahàngcủacácnhàbánlẻphảitínhtớiviệctáchbiệtsảnphẩmvớidịchvụvậnchuyểnliênquan.Nhìnchung,cácnhàcungcấpphảigiảmgiá.

KẾTLUẬN

ĐộnglựckhiếnmộtnhàbánlẻsửdụngFGPlàvịthếđàmphánmuahàngtănglênvàcónhiềulợiíchkinhtếquymô.Mặtkhác,cácnhàcungcấpthườngkhônghàilòngvớisựpháttriểnnàyvàmiễncưỡngthamgiaFGPvìhọchorằngviệcgiatăngcôngkhai(vềgiá)liênquanlàmyếuđivịthếđàmpháncủahọ.SựthiếuvắngmộtcơchếphânbổcáclợithếhiệplựcmộtcáchcôngbằnggâytrởngạichoviệcứngdụngFGPvìnóhạnchếviệctạodựnglòngtin.

CóthểthaythếchoFGPlàmôhìnhquảnlýtồnkhobởinhàcungcấpVMI(xemChương48),môhìnhlậpkếhoạch,dựbáovàbổsungkhohànghợptácCPRF(CollaborativePlanning,ForecastingandReplenishment)vàmôhìnhlậpkếhoạchbổsungkhohàngliêntụcCRP(ContinousReplenishmentPlanning).CRPlàmộtchiếnlượckháđơngiảntrongđócácthànhviêncủachuỗicungứngliêntục(cụthểlànhàcungcấpvànhàbánlẻ)traođổithôngtinvềnhucầuthựctế,mứcđộtồnkhovàgiaonhậnthực.Cácthànhviênchuỗicungứngbổsungkhohàngvớisựhỗtrợcủadữliệuđiểmbánthaychoviệcbổsungtừnglần,dựatrêncácmôhìnhquảnlýtồnkhođơngiảnvàsốlượngđặthàngtheokinhtếtruyềnthống.Theocáchtiếpcậnnày,cácthànhviênchuỗicungứnghợptácởbướcphốihợptrongđóthôngtinthếchỗchohàngtồnkho.CRPchophépgiaonhậnliêntụcsốlượnghàngíttrêncơsởsửdụngthựctế(tứclàtạoracầukéo).SựgiốngnhaugiữaVMIvàFGPlàcảhaicôngthứcđềuchuyểnđaphầncácquyếtđịnhvàtráchnhiệmcủachuỗicungứngvềmứctồnkhotớimộtthànhviêncủachuỗinhằmgiảmchiphívàtănggiátrịkháchhàng.

THAMKHẢO

Assen,M.F.van,Hezewijk,A.P.vanvàVelde,S.L.vande(2005)ReconfigurationsofChainandNetworks(tạmdịch:TáiđịnhdạngChuỗivà

Page 165: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Mạnglưới).Amsterdam:ElsevierBusinessPublishers.

Page 166: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

30.MÔHÌNHLIÊNKẾTCHIẾNLƯỢCCỦAHENDERSONVÀVENKATRAMAN

TỔNGQUAN

MôhìnhliênkếtchiếnlượccủaHendersonvàVenkatramansơđồhóacácmốiquanhệgiữachiếnlượccủacôngtyvớicôngnghệthôngtin(InfomationTechnology-IT),vàgiữacáchoạtđộngvớihạtầngIT.NógiúpđánhgiásựliênkếtcủachiếnlượcITvớichiếnlượckinhdoanh.Môhìnhphânbiệthaichiều:

•Độphùhợpchiếnlược–mứcđộhòahợpcủahạtầngvàcácquytrìnhnộibộtổchứcvớichiếnlượcbênngoài.

•Tíchhợpchứcnăng–mứcđộliênkếtcủakếhoạchcôngnghệliênquantớiITvớikếhoạchkinhdoanh.

Môhìnhsửdụngthuậtngữ“độphùhợpchiếnlược”đốivớimứcđộphùhợpvềcôngnghệgiữabốngócphầntưchiếnlượcdựatrênhaichiều(nhưtrongHình30.1);vàlàmrõhaivấnđề:

1.SựhỗtrợhiệuquảcủaITchochiếnlược

kinhdoanh.

2.HạtầngITphùhợpvớicácquytrìnhhoạtđộnglàkếtquảcủacáclựachọnchiếnlược.

Page 167: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGKHINÀO

MôhìnhnêubậtthựctếchiếnlượcITcóthểkhôngbaogiờđượcxemxéthaythayđổinếukhôngliênkếtvớichiếnlượckinhdoanh.Đâylàđiềukhôngthểquácoitrọng.Cácchứcnăngcủamôhìnhlàcôngcụđểhoànthiệnsựliênkếtcầnthiếtnày.

MôhìnhcầnđượcsửdụngnhưmộtcấutrúcđểsơđồhóamốiquanhệgiữachiếnlượckinhdoanhvớichiếnlượcIT,vàgiữacáchoạtđộngvớihạtầngIT,trongcáctrườnghợpmàITvôcùngcầnthiếtđểthựchiệnchiếnlượckinhdoanhđãchọn.Môhìnhđưarahiểubiếtsâusắcvềbaphươngthức:

1.XácđịnhliênkếtgiữachiếnlượckinhdoanhvàchiếnlượcIT.

2.Nhậndạnggiátrị(mangtínhchiếnlược)củachiếnlượcITvàhệthốngtựđộnghóamànóhỗtrợ,vàđịnhhướngkhảthichiếnlượckinhdoanh.

3.TốiđahóatiềmnăngsửdụngcủaITtrongdoanhnghiệp.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

CáchnhìncủaHendersonvàVenkatramandẫnđếnbốnbốicảnhchiếnlượcvượttrộiđượcliênkếttheonhưminhhọabởicácmũitênkhácnhaunhưtrongHình30.1:

Pháttriểnchiếnlược(mũitênngượcchiềukimđồnghồtừtrênxuốngquatrái)

Page 168: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Trongquanđiểmquảnlýchiếnlượctruyềnthốngnày,cómộtmốiquanhệthứbậcgiữachiếnlượccủacôngtyvớihạtầngvàcácquytrìnhcủahệthốngthôngtin.(Ban)giámđốcxácđịnhchiếnlược.ChiếnlượcnàysauđóđượcchuyểnhóathànhhạtầngIT.Chiếnlượckinhdoanhđượcxemnhưyếutốdẫnđườngchocảhạtầngtổchức(cơcấutheosauchiếnlược)vàtínhhợplýcủahạtầngIT.

Tiềmnăngcôngnghệ(mũitênthuậnchiềukimđồnghồtừtrênxuốngquatrái)

ChiếnlượckinhdoanhlàđiểmkhởiđầuchochiếnlượcvàhạtầngIT.QuanđiểmcủabangiámđốcvềcôngnghệnhưđượcxácđịnhtrongchiếnlượckinhdoanhsẽđịnhhướngcholựachọnchiếnlượcIT.ChiếnlượcITsauđóđượcchuyểnhóathànhhạtầngITtươngứng.Tiềmnăngcôngnghệkhácvớibốicảnhchiếnlược(ởtrên)vìnóđòihỏichiếnlượcITđượcthiếtlậpliênkếtvớichiếnlượckinhdoanh.ChiếnlượcITcũngcầnhỗtrợđặctínhcủahạtầngvàcácquytrìnhIT(nộibộ).Hạtầngkhiđượcthựchiện,phảiphùhợpvớichiếnlượcIT(bênngoài).

Tiềmnăngcạnhtranh(mũitênngượcchiềukimđồnghồtừtrênxuốngquaphải)

Tiềmnăngcạnhtranhtrongbốicảnhkhácvớibốicảnhchiếnlượctrướcđó,bởinógiảđịnhrằngchiếnlượckinhdoanhcóthểthayđổiliênkếtvớinănglựcIT.KhaitháccácnănglựcITcóthểảnhhưởngtớisựpháttriểncủacácsảnphẩmvàdịchvụmới,tớicácphươngthứcmớitrongviệctạovàlàmchủcácmốiquanhệ,vàtớicácyếutốmớicủachiếnlượckinhdoanh.Trongbốicảnhnày,(ban)giámđốcchỉhỗtrợchiếnlượckinhdoanhkhinódựtínhnănglựcITvượttrộinhưthếnàovàcácphươngthứcquảnlýmớisẽảnhhưởngtớichiếnlượckinhdoanh.GiámđốcITcầnchuyểnhóasựpháttriểnvàxuhướngtrongmôitrườngITthànhnhữngcơhộivàtháchthứccho(ban)giámđốc.

Mứcđộdịchvụ(mũitênthuậnchiềukimđồnghồtừtrênxuốngquaphải)

Từbốicảnhmứcđộdịchvụ,chiếnlượckinhdoanhlàgiántiếpvàchỉxuấthiệnvừađủ.HạtầngtổchứcdựatrênhạtầngIT–kếtquảduynhấtcủachiếnlượcIT.Nguycơtồntạilàtổchứcđượcxâydựngtheocáchnàyđòihỏiđầutưlớnvàocácquytrình,muasắmthiếtbịvàgiấyphépIT.Vìvậy,bangiámđốccầnđóngvaitròtrongviệcphânbổnguồnlực.

Page 169: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

KẾTLUẬN

MôhìnhchorằngcảchiếnlượckinhdoanhvàchiếnlượcITđềulàtráchnhiệmcủacácnhàquảnlýcấpcao.Trênthựctế,cácdựánITgặptrụctrặcvìcácnhàquảnlýcấpcaoxemcácdựánnàytrongbốicảnhchiếnlượcITđơnthuần.Nhưvậy,thựcrahọđã“chuyển”chiếnlượcITvàotaycác“chuyêngiacôngnghệ”.Môhìnhnàychỉrađượcsựcầnthiếtcủaliênkếtnhưngnókhôngcungcấpcácgiảiphápchoxungđộtthườnggặpnày.

THAMKHẢO

1.Henderson,J.C.vàVenkatraman,N.(1991)Understandingstrategicalignment(tạmdịch:Hiểubiếtvềliênkếtchiếnlược).BusinessQuarterly55(3):72.

2.Henderson,J.C.vàVenkatraman,N.(1993)Strategicalignment:leveragingITfortransformingorganisations(tạmdịch:Liênkếtchiếnlược:đònbẩyITđốivớicáctổchứcđangchuyểnđổi).IBMSystemsJournal32(1):4-16.

Page 170: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

31.CÁCCHIỀUVĂNHÓACỦAHOFSTEDE

TỔNGQUAN

CácchiềuvănhóacủaHofstedecóthểđượcsửdụngnhằmpháttriểnmộtchiếnlượchiệuquảđểhợptácvớinhữngngườiởnhiềunướckhácnhau.BằngviệcnghiêncứucácdữliệukhảosátvềcácgiátrịnhânviêncủaIBMtạihơn50quốcgia,Hofstedeđãkếtluậnrằngcónhiềukhácbiệtlớntrongcácgiátrịvănhóanày.Ởnhiềunước,tháchthứcvàrắcrốixungquanhcácgiátrịvănhóanàycóvẻgiốngnhau,nhưngcáchgiảithíchvàgiảiphápsauđólạikhácxanhauởmỗinước.MôhìnhcủaHofstedegiúptươngtáchiệuquảhơnvớimọingườiởcácnướckhác.Cácloạigiátrị(khácnhau)đượcxácđịnhtrongnghiêncứuthểhiệnbốnchiềucủavănhóa:

1.Khoảngcáchquyềnlực;

2.Chủnghĩacánhân/chủnghĩatậpthể;

Page 171: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

3.Namgiới/nữgiới;

4.Tâmlýnétránh.

Tuynhiên,trêncơsởsựkhácnhaugiữacácnướcphươngĐôngvàphươngTây,chiềuthứnămđãđượcbổsunglà:

5.Địnhhướngdàihạn.

Nắmbắtsựkhácbiệttrongvănhóacủacácquốcgiagiúphiểuđượccáchànhviđặcthù.Cóthểnhậnthứcvànhậnbiếtnhữngkhácbiệtnàylàbướcđầutiênđểtươngtáchiệuquảhơntrongcácmôitrườngđavănhóa.

SỬDỤNGKHINÀO

Hầuhếtchúngtađềucócơhộigiaodịchkinhdoanhvớinhữngngườiđếntừcácnềnvănhóakhácnhaumỗingày.Quốctếhóadẫnđếnnhiềukháchhàng,đốitác,nhàcungcấpquốctếhơn,vàcóthểđưađếnviệcthuêmướnlaođộngtừkhắpnơitrênthếgiới.Xuhướngnàygiatăngrủirotronghiểulầmvàcưxửsailệchvềvănhóa.MôhìnhcácchiềuvănhóacủaHofstedevàphạmvicủacácquốcgialiênquanđốivớinhữngchiềunàycóthểgiúpngănchặnnhữngxungđộtvàcómộtkhởiđầutốtđẹpvớikháchhàngvàđốitáctiềmnăng.

Page 172: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

MôhìnhcácchiềuvănhóacủaHofstedekhôngphảilàmộtchỉdẫnchosựtươngtácngườivớingười;nóchỉgiúphiểurõvềmộthànhvinhấtđịnh.

Chỉsốkhoảngcáchquyềnlực(PowerDistanceIndex-PDI)làphạmvimàcácthànhviênítquyềnlựchơntrongtổchứcchấpnhậnvàkỳvọngquyềnlựcđượcphânbốkhôngngangbằnggiữacáccánhân.NếusosánhmộtgiámđốctiếpthịngườiÁovàmộtgiámđốctiếpthịngườiMalaysialàmviệcởcùngcấpbậctrongmộttổchức,sẽthấyrõsựkhácbiệtvềPDI.GiámđốcngườiMalaysia(cóPDIcao)cóíttráchnhiệmvàquyềnlựchơnsovớigiámđốcngườiÁo(cóPDIthấp).TrongmộttổchứccủaMalaysia,quyềnlựcđượctậptrungnhiềuvàocấpcaohơn.

Chủnghĩacánhân(Individualism-IDV)vàchủnghĩatậpthể,môtảmốiquanhệgiữacánhânvàtậpthểphổbiếntrongmộtquốcgia.Chủnghĩacánhângắnliềnvớinhữngxãhộitrongđósựràngbuộcgiữacáccánhânhếtsứclỏnglẻo.Mọingườiđềuchỉmongchămlochobảnthânvàgiađìnhmình.Chủnghĩatậpthểgắnliềnvớinhữngxãhộitrongđómọingườikết

Page 173: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

hợptrongnhữngnhómlợiíchgắnbóchặtchẽ.Cácnhómlợiíchnàybảovệkhôngngừngcácthànhviêntrongnhómsuốtcuộcđờihọđểđổilấylòngtrungthànhtuyệtđối.SovớicáccôngtychâuÁ,trongcáccôngtycủaMỹhiệnnay,ngườitacóvẻquantâmnhiềutớilợiíchbảnthânhơnlàsựtoàndiệncủacảnhóm.

Namgiới(Masculinity-MAS)đốilậpvớinữgiới.Nhữngđốitượngnàychỉnhữngkhácbiệtgiữacácgiớitính.Trongvănhóanamtính,quyếtđoánlàtínhcáchnổitrộinhấtchứkhôngphảimụcđíchvàthỏamãncánhân.TạiNhậtBản,cónhiềuhoàibão,cósứccạnhtranh,tíchgópcủacảivàsởhữuvậtchấtđượcđánhgiácao,trongkhiởThụyĐiển,cácmốiquanhệvàchấtlượngcuộcsốnglạiquantrọnghơn.

Chỉsốtâmlýnétránh(UncertaintyAvoidanceIndex-UAI)chobiếtcáctìnhhuốngkhôngrõrànglàmnhữngngườithuộctừngnềnvănhóacảmthấynguycơtớimứcnào.Cácnềnvănhóanétránhrủirocốgắnggiảmthiểukhảnăngxảyracáctìnhhuốngnhưvậybằngphápluậtvàquyđịnhnghiêmngặtcùngvớicácbiệnphápanninhvàantoàn.Thêmvàođó,cácnềnvănhóanàyđượcđặctrưngbởiviệcsửdụngnhânviênlâudài.CácnềnvănhóakháccóUAIthấpcóxuhướngtươngđốisẵnsàngchấpnhậnrủiro.

Địnhhướngdàihạn(Long-termOrientaton-LTO)đốilậpvớiđịnhhướngngắnhạn.Cácgiátrịgắnliềnvớiđịnhhướngdàihạnlàtiếtkiệmvàkiêntrì;cácgiátrịgắnliềnvớiđịnhhướngngắnhạnlàtôntrọngtruyềnthống,thựchiệnnghĩavụxãhộivàgiữ“thểdiện”.CácnướcchâuÁnhưTrungQuốc,ViệtNamvàNhậtBảncóchỉsốLTOkhácao,trongkhicácnướcphươngTâynhưÚc,ĐứcvàNaUycóchỉsốkháthấp.

Nên:

•Nhậnthứcđượcrằnghànhđộngvàphảnứngcủanhữngngườiởcácnướckhácnhaucóthểhoàntoànkhácvớinhữnggìbạnquenthuộc.

Khôngnên:

•Nhậnthứcrằngnhữngkhácbiệtcóthểkhôngbảođảmchobấtcứtươngtáchiệuquảnàobởichẳngcóhaicáthểnàogiốnghệtnhau.

KẾTLUẬN

MôhìnhcácchiềuvănhóacủaHofstedehữuíchtrongviệcgiúpnhậnthứcnhữngkhácbiệtcủanhiềunềnvănhóahiệnhữukhicôngtybắtđầuvươnra

Page 174: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

quốctế.Tuynhiên,trongvàithậpkỷgầnđây,khoảngcáchđãgiảmdần,cácnềnvănhóađãhòatrộnvànhữngkhácbiệtkhôngcònrõrệt.Thêmvàođó,ngườitacóthểđặtdấuchấmhỏivềviệcxếploạimộtsốnướccòntùythuộcvàotấtcảcácnhómvănhóacủanướcđócóhiệndiệnhaykhông.Nếucâutrảlờilàkhông,sựxếploạitrongcácchiềuvănhóacóthểkhácbiệtgiữanhữngnhómdâncưtrongchínhquốcgiađó.Cuốicùng,chẳngcóhaicáthểnàogiốnghệtnhau,vàvìvậyngườitaphảinhậnthấyrằnghiểulầmvẫncóthểxảyra.

THAMKHẢO

1.Hofstede,G.(2001)Culture’sConsequences:Comparingvalues,behaviours,institutions,andorganisationsacrossnations(tạmdịch:Hệquảcủavănhóa:Sosánhcácgiátrị,hànhvi,địnhchếvàcáctổchứcgiữacácquốcgia).ThousandOaks,CA:SagePublications.

2.Hofstede,G.(1991)CultureandOrganisations:Softwareofthemind(tạmdịch:VănhóavàTổchức:Phầnmềmcủatưduy).London:McGraw-Hill.

Page 175: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

32.THÁPTHUMUAVÀCUNGỨNG

TỔNGQUAN

ThápthumuavàcungứnglàcấutrúcđượcA.T.Kearneypháttriển.Nócóthểđượcsửdụngđểhoạchđịnh,đánhgiávàgiámsátcáchoạtđộnglãnhđạotrongthumuabằngcáchlàmtheokinhnghiệmcủacáccôngtythànhcông.Cấutrúcnàylàkếtquảnghiêncứu“Thựctếlãnhđạotronghoạtđộngthumua”củaA.T.Kearneynăm1996.77côngtycóhiệuquảkinhdoanhcaotrongnhiềungànhtạiBắcMỹvàchâuÂuđãthamgia.Cấutrúcbaogồmbacấpđộcơbản:cácquytrìnhthiếtlậptrựctiếp;cácquytrìnhthumuacốtlõi;vàcácquytrìnhhỗtrợ;vàtámchiềugọilà“khoảng”baogồmhơn100mụcchitiếtphânbiệtcácnhàlãnhđạovớinhữngngườitụthậu:

Cácquytrìnhthiếtlậptrựctiếp:

•Chiếnlượcthumua.Tậndụngcáccơhộithịtrườngcungcấpnhưmộtphầntíchhợptrongchiếnlượckinhdoanhdẫntớitạothànhgiátrịthôngquasángtân,chiphíthấp,tạothịtrườngvàtạodoanhthu.

Page 176: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Liênkếttrongtổchức.Gắnliềncáckỹnăngvàkiếnthứcthumuavớicácquytrìnhkinhdoanhchínhyếucủatổchức.

Cácquytrìnhthumuacốtlõi:

•Dụngnguồn.Ápdụngcáckỹthuậttiêntiếnlàmđònbẩychotoànbộgiátrịtiềmnăngtrêncơsởtổngchitiêu,từđógiúpchocôngtynắmbắtđượcnhữngưuthếcốtlõicủamình.

•Quảnlýquanhệvớinhàcungcấp:Quảnlýhiệuquảsứccănggiữakhảnăngtạoragiátrịvớinhữngrủirocủatừngmốiquanhệ.

•Quảnlýquytrìnhvậnhành.Tựđộnghóacácquytrìnhvậnhànhquaviệcsửdụngcáccôngnghệkinhdoanhđiệntử(e-business)sángtạovàquyếtliệt.

Cácquytrìnhhỗtrợ:

•Quảnlýhiệuquả:Liênkếtcácconsốvềhoạtđộngthumuavớikếtquảvàmụctiêuchiếnlượccủacôngtybằngcáchlàmrõnhữngđónggópcủahoạtđộngthumuavớikếtquảchung.

•Quảnlýthôngtinvàtrithức:Liêntụcnắmbắtvàchiasẻtrithứcquacácquytrình,khuvực,cácđơnvịkinhdoanhvàquanhệbênngoài.

•Quảnlýnguồnnhânlực:Tạoranhữngchuyêngiathumuathôngquađàotạo,khíchlệvàluânphiêncácchuyêngiacótiềmnăngmộtcáchlinhhoạttrongtoànbộtổchức.

Page 177: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGKHINÀO

Thápthumuavàcungứnglàmộtcấutrúcphùhợpchoviệcphântíchvàđiềuchỉnhbấtcứchứcnăngthumuanàocủatổchứcđểlàmnóhiệuquảhơn.Cấutrúcnàygiúpnhậndiệnnhữngcơhộicảitiến,vớicácdữliệusochuẩnliênquantớichứcnăngthumua,vàtừđóthúcđẩytínhchuyênnghiệp.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Bảngcâuhỏinghiêncứu“Đánhgiásựxuấtsắctronghoạtđộngthumua”đượccungcấpmiễnphítrênInternet.Ngườitrảlờinhậnđượcmộtbáocáophảnhồitùybiếnchứađựngcáckếtquảcủahọsovớicáctổchứckhác,vàthậmchíđốivớinhàlãnhđạotầmthếgiới.Vìvậy,việcđánhgiánàycóthểthúcđẩytínhchuyênnghiệpbằngcáchnhậndiệnnhanhchóngcácthếmạnhcùngvớicơhội,vàbiểuđồhóaquátrìnhhànhđộngđểchuẩnbịchotươnglai.Cũngvìvậymànhiềucôngtysửdụngđánhgiánàyđịnhkỳđểgiámsátsựtiếnbộcủamình.

KẾTLUẬN

Thápthumuavàcungứnglàmộttrongnhữngcấutrúcđượcsửdụngnhằmmôtảphạmvicủachứcnăngthumua,vàcũngxácđịnhmứcđộchuyênnghiệpcủachứcnăngnày.Theocácdữliệusochuẩnsẵncó,cấutrúcnàycóthểđượcsửdụngnhiềulần,đặcbiệtlàtrongcáctổchứcquốctếlớn.

Page 178: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Nghiêncứuđãthiếtlậpnênnềntảngcủacấutrúcnàyđượcbắtđầutừ50ngườitrảlờivàpháttriểnthànhmộtnghiêncứuvớihơn600người.Vìvậy,cấutrúcđãtrởthànhphươngtiệngiaotiếpgiữanhiềutổchức.Tuynhiên,nhượcđiểmlớnlàviệcsochuẩnrấttốnthờigianvàhạnchếsốlượngcácấnphẩmhoặccácthôngtinliênquankhác.

THAMKHẢO

A.T.Kearney(2000).Thenewprocurementmandate:growingwithintomorrow’ssupplywebs(tạmdịch:Yêucầumớivềhoạtđộngthumua:tăngtrưởngtrongmạnglướicungcấpcủangàymai).Whitepaper,cóthểtảivềtừ:http://www.atkps.com/news/mandate.pdf.

Tảithêmebook:http://www.sachvui.com

Page 179: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

33.CHUKỲSÁNGTÂN

TỔNGQUAN

Chukỳsángtânlàmộtmôhìnhdànhchoviệcphântíchmộtcáchhiệuquảvàquảnlýthànhcôngliêntụcvòngđờicủamộthoạtđộngsángtânmới.Sángtân–ởđâylàtạorasảnphẩm,quytrìnhhaydịchvụmới–làmộtquátrìnhthiếtyếunhằmtạoramộtlợithếcạnhtranh(lâudài).Tuynhiên,cácquytrìnhsángtânthườngphứctạpvàkhôngdễkiểmsoát.Môhìnhnàyđãxácđịnhgiaiđoạnnàolàgiaiđoạnquantrọngnhấtvàcầnđượcnhàquảnlýtậptrungquantâmnhấttrongchukỳsốngcủamộthoạtđộngsángtân.

Việctạorasảnphẩm,quytrìnhhaydịchvụmớilàtháchthứcchủyếuđốivớinhàquảnlý.Chukỳsángtânxácđịnhbagiaiđoạnchínhcầnthiếtđểquảnlýchukỳsángtânthànhcông:khởitạo,thựchiệnvàvốnhóa.

1.Giaiđoạnkhởitạo.“Hạtgiống”củasảnphẩm,quytrìnhhaydịchvụmớiđượckhámphávàsắpxếptronggiaiđoạnkhởitạo.Giaiđoạnnàybaogồmbabước:ghinhậnyếutốkíchthích,khởitạoýtưởngvàquytrìnhkhởitạochứcnăng(FunctionCreationProcess-FCP):

•Ghinhậnyếutốkíchthích-ởbướcnày,cácyếutốkíchthíchbênngoàikhởixướngquátrìnhsángtânđượcphânbiệtvàlàmrõ.Vídụvềcácyếutốnày:tăngtrưởngbịthuyêngiảm,thươnghiệubịsuyyếu,độthỏamãncủakháchhàngsuygiảmhaysựpháttriểncủacáccôngnghệmới(hoặccủanhữnglĩnhvựctrithứckhác).

•Khởitạoýtưởng-ởbướcnày,việcxuấthiệncácýtưởnglàtrọngtâm.Cácyếutốkíchthíchkhởixướngchoviệctạoraýtưởng(sảnphẩm)mới.Khởitạoýtưởngcóthểđượckíchthíchởmộtmôitrườngsángtạotrongđósựđadạngvàkhámpháđứngởvịtrítrungtâmcùngvớisựlộnxộnvànănglượnglànhữngyếutốđịnhhướngchính.Vídụ,cácbuổivậndụngtrínãokíchthíchcáchtưduyvượtgiớihạn“bênngoàichiếchộp”cóthểđemlại(nhiều)nhữngýtưởngmới.Nhữngýtưởngmớitốtnhấtsẽđượclựachọnvàchuyển

Page 180: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

sangbướctiếptheo.Trongsuốtquátrìnhnày,cầnhướngsựtậptrungvàonhucầucủakháchhàng.Tạoragiátrị(mới)chokháchhànglàmụctiêucuốicùng.Cóthểnhậnragiátrịkháchhàngbằngcáchxácđịnhphầnthưởng,rủiro(côngnghệvàthịtrường)vànguồnlực(đầutư).

•Quytrìnhkhởitạochứcnăng(FCP)-ởbướcnày,cácýtưởngđượcbiếnđổithànhcácchứcnăngcóthểthựchiện.Thêmvàođó,rủirođượcnhậndiện,vìvậycóthểđượckiểmsoát.Cácchứcnăngđãrõrànglàlúcchuyểnsanggiaiđoạntiếptheo.

2.Giaiđoạnthựchiện.Tronggiaiđoạnnày,sảnphẩm,quytrìnhhaydịchvụmớiđượcpháttriểnsâuhơn.Việcramắtthịtrườngđượcchuẩnbịvàthựchiện.Giaiđoạnnàychialàmhaibước:quytrìnhkhởitạosảnphẩm(ProductCreationProcess-PCP)vàramắtthịtrường.

•Quytrìnhkhởitạosảnphẩm(PCP)–trongquytrìnhPCP,sảnphẩmvà/hoặcdịchvụmớiđượcpháttriểntừcácđặctínhđãđượctạoratronggiaiđoạnFCP.Ởbướcnày,sảnphẩmđượckiểmnghiệm,vídụnhưviệcpháttriểnmộtsảnphẩmmẫuvàchohoạtđộngthử.

•Ramắtthịtrường-ởbướcnày,tấtcảcácvấnđềliênquantớiviệcramắtthịtrườngđượckiểmsoát.Nócũngbaohàmcảviệcchuẩnbịchogiaiđoạntiếptheo(ORP).

3.Giaiđoạnvốnhóa.Tronggiaiđoạncuốinày,việcthươngmạihóasảnphẩm,quytrìnhhaydịchvụmớiđượcquảnlý.Giaiđoạnnàygiảiquyếtviệclàmthếnàođểtạoragiátrị(tiền)chocôngtytừ(những)sángtânmớithựchiện.Nóđượcchialàmbabướctrongđóvănhóatácnghiệpxuấtsắclàyếutốthenchốt:quytrìnhnhậnbiếtđặthàng(OrderRealisationProcess-ORP),quytrìnhnhậnbiếtdịchvụ(ServiceRealisationProcess-SRP)vàsửdụng.

•Quytrìnhnhậnbiếtđặthàng(ORP)-ởbướcnày,việcquảnlýlưulượnggiaonhậnsảnphẩmliêntụcvàtuầnhoànđượcthựcthi.Quytrìnhliênquantớiviệcquảnlýgiaovậnvàsảnxuấtsảnphẩmmới.Tíchhợpvớihệthốnggiaovậnvàsảnxuấtcủacácsảnphẩmhiệncólàyếutốquyếtđịnhtrongviệctạorasựhiệplựcvàlợithếquymô.

•Quytrìnhnhậnbiếtdịchvụ(SRP)-ởbướcnày,việcquảnlýcungcấpcácdịchvụ(bổsung)đượcthựchiện.Cácdịchvụmớiphảiđượctíchhợpvàoquytrìnhdịchvụhiệncó.

Page 181: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Sửdụng–bướccuốicùngcủachukỳsángtânliênquantớiviệcquảnlýnguồnthutừsảnphẩmmới.Nóbaogồmviệcduytrìliêntụclợinhuậnbiêncủasảnphẩm.Giảmchiphísảnxuấtvàđiềuchỉnhnhỏvềsảnphẩmlàcáccáchduytrìlợinhuậnbiên.Giaiđoạnnàykếtthúckhivòngđờicủasảnphẩmkếtthúc.

SỬDỤNGKHINÀO

Chukỳsángtâncóthểđượcsửdụngđểquảnlýcácvòngđờicủanhiềuloạihìnhsángtânkhácnhaumàkhôngbỏquanhữngkhíacạnhphùhợpcủaquátrìnhsángtân.Vìquátrìnhsángtânđượcchiathànhnhiềugiaiđoạnliêntiếp,nhàquảnlýcóthểdễdànghướngsựchúývàođúngđốitượngtrongsuốtvòngđờicủahoạtđộngsángtân.

Page 182: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Bagiaiđoạncủachukỳsángtân–khởitạo,thựchiệnvàvốnhóa–cầnđượcquảnlýkhácnhau.Tronggiaiđoạnkhởitạo,việctìmkiếmýtưởngmớiđóngvaitròchủđạo.Ởgiaiđoạnnày,quảnlýhướngvềquảnlýsángtạonhưngkhônggiốngnhưcáchquảnlýchươngtrìnhhayquảnlýdựánvìcácquytrìnhtìmkiếmkhôngđượcđịnhhướngbởimộtmụctiêurõràng.(Cácmụctiêurõrànglàđiềukiệntiênquyếttrongquảnlýchươngtrìnhvàdựán).Dĩnhiênlàgiaiđoạnnàycóthểđượcquảnlýbằngcáchthựchiệncácnghiêncứusongsongđểtìmracácgiảiphápkhácnhau.Quátrìnhlặpđilặplạinàykếtthúckhicómộtmứcđộchắcchắnnhấtđịnhtìmrađượcgiảipháphợplýnhất.

Giaiđoạnthựchiệncóthểquảnlýchặtchẽhơn.Mụctiêucủagiaiđoạnnàyrõràngngaytừđầuvàbaogồmnhữngchứcnăngkhácnhaucủasảnphẩm,quytrìnhhaydịchvụ.Cácnguồnlựccầnthiết(chủyếulàthờigianvàtiềnbạc),vìthếmàphầnnàocóthểđịnhtrướcvàkiểmsoátđược.Giaiđoạnnàycóthểquảnlýtốtbằngquảnlýdựán.

Ởgiaiđoạnvốnhóa,sảnphẩm,quytrìnhhaydịchvụmớiđượctíchhợpvàocáchoạtđộngđangdiễnravàphùhợpvớicácchươngtrìnhpháttriểnvănhóatácnghiệpxuấtsắc.

KẾTLUẬN

Chukỳsángtânlàmộtcôngcụphântíchchoviệcquảnlýquátrìnhsángtân,cungcấpmộtcấutrúcgiúpgiámsáttínhphứctạpvốncócủanó.Vàithậpkỷtrởlạiđây,đãcónhiềucôngcụphântíchkháchnhauđượcpháttriểnchoviệcquảnlýsảnphẩmmới.CôngcụđượcbiếtđếnnhiềunhấtcólẽlàmôhìnhpháttriểnsảnphẩmmớiStageGate(Cooper,1986).MôhìnhStageGatevàchukỳsángtânlàhaimôhìnhcóthểtươngxứngvìđềucungcấpcáchtiếpcậntrongviệcquảnlýcácgiaiđoạnkhácnhaucủaquátrìnhsángtân.Tuynhiên,chukỳsángtânkhácvớimôhìnhStageGateởhaiđiểm.Thứnhất,chukỳsángtânhướngnhiềusựchúýhơnvàogiaiđoạnvốnhóa.Nhưvậy,nhàquảnlýkhôngchỉtậptrungvàoviệctạorasảnphẩmmớimàcònvàoviệctạorasảnphẩmmớinàocólợiíchthươngmạivàcóthểtíchhợpđượcvàohạtầnghoạtđộnghiệncó.Thứhai,chukỳsángtânkhácbiệtbởidạngthứccủanó.Chukỳthểhiệnmộtquátrìnhliêntục,nhấnmạnhrằngsángtânkhôngthểkếtthúcvàocuốivòngđờisảnphẩm.Sựkếtthúccủamộtsảnphẩmcóthểkíchthíchmạnhmẽchocácýtưởngsảnphẩmmới.

Page 183: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

THAMKHẢO

Cooper,R.C.(1986)Winningatnewproducts(tạmdịch:Thắnglợivớisảnphẩmmới).Reading,MA:Addison-Wesley.

Page 184: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

34.4PTRONGTIẾPTHỊCỦAKOTLER

TỔNGQUAN

Thườngđượcbiếtđếnvớicáitên“4P”,tiếpthịhỗnhợpmôtảvịthếchiếnlượccủamộtsảnphẩmtrênthịtrường.Tiềnđềcủamôhìnhlàviệccácquyếtđịnhtiếpthịthườngrơivàobốnphạmtrùcóthểkiểmsoátđược:

•Product|Sảnphẩm(đặcđiểm);

•Price|Giácả;

•Place|Địađiểm(phânphối);

•Promotion|Khuyếnmãi.

Page 185: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Khiđượcnhómthànhbốnmục,cácquyếtđịnhtiếpthịcóthểđượcđiềuchỉnhvàlựachọncẩnthận,cótínhđếncáctácđộngcóchủý.CôngthứcnàyđượcKotlervàDuboisphổbiếnnăm1994vàsauđólàKotlervàKellernăm2000.

SỬDỤNGKHINÀO

Tiếpthịhỗnhợplàmộtbộcôngcụchiếnthuậtmàmộttổchứccóthểsửdụngnhưmộtphầntíchhợptrongchiếnlượctiếpthịđểtạothànhchiếnlượckinhdoanh.Vìmộttổchứccóthểđiềuchỉnhcácmục“4P”thườngxuyênnênnócóthểtheokịpsựthayđổivềnhucầucủakháchhàngtrongmộtphânđoạnthịtrườngđặcthùvàcủanhữngthànhphầnliênquankháctrongtổngthểthịtrường.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Cóbabướccơbản:

1.Bước1:Nghiêncứu.Đểpháttriểntiếpthịhỗnhợpphùhợpchínhxácvớinhucầukháchhàngtrongthịtrườngmụctiêu,mộttổchứctrướchếtphảithuthậpthôngtin.

Page 186: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

2.Bước2:Phântíchcácbiếnsốvàxácđịnhhỗnhợptốiưunhất.Tiếpthịtốiưuphảiđượcxácđịnh,chophéptổchứccânbằnggiữaviệcthỏamãnkháchhàngvớiviệctốiđahóakhảnăngsinhlờicủamình.Điềunàycónghĩalàviệcracácquyếtđịnhliênquantớicácvấnđềtrongmỗimụcđượcminhhọatrongbảngtrên.

•Product|Sảnphẩm–Bạncóđangthựcsựsảnxuấtnhữnggìkháchhàngcần?Cácquyếtđịnhvàhoạtđộngkhảthiliênquantớisảnphẩmbaogồm:pháttriểnsảnphẩmmới;sửađổisảnphẩmhiệncó;vàloạibỏsảnphẩmkhôngcònhấpdẫnhoặckhôngcònsinhlợi.Cũngcóthểxemxétnhiềuhoạtđộngkhácliênquantớisảnphẩmnhưpháttriểnthươnghiệu,đónggói,bảohànhvàgiảiquyếtkhiếunại.

•Place|Địađiểm(phânphối)–Liệusảnphẩmcósẵncủabạncóđúngsốlượng,đúngnơivàđúnglúchaykhông?Bạncóthểđạtđượcđiềunàytrongkhivẫngiữđượcchiphítồnkho,vậnchuyểnvàlưukhoởmứcthấpnhấtcóthể?Phântíchvàsosánhcáckhảnăngphânphốikhácnhauvàsauđólựachọnphươngánhợplýnhất.Mộtlầnnữa,lạicónhiềuhoạtđộngliênquantớimụcnàynhư:lựachọnvàthúcđẩytrunggian;kiểmsoáttồnkhovàquảnlývậnchuyển;vàsắpxếpviệclưukhohiệuquảnhất.

Page 187: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Promotion|Khuyếnmãi–Bạnlàmthếnàođểtruyềntảithôngtinvềdoanhnghiệpvàsảnphẩmcủamìnhtớicácnhómkháchhàng?Cóthểcầntớinhiềuloạihoạtđộngkhuyếnmãikhácnhau,tùythuộcvàocáchdoanhnghiệpmuốnramắtsảnphẩmmới,đểtăngnhậnbiếtvềcácchứcnăngđặcbiệtcủamộtsảnphẩmđãcóhaylàđểgiànhđượcsựquantâmvàomộtsảnphẩmđãxuấthiệndướicùngmộtdạngthứctừlâu.Vìvậy,cácquyếtđịnhphảiđượcthựchiệnnhằmđạtđượcphươngthứctruyềntảithôngđiệpmongmuốntớinhómmụctiêuhiệuquảnhất.

•Price|Giácả-Kháchhàngcủabạnsẵnsàngtrảbaonhiêutiền?Giátrịthuđượctrongmộtcuộctraođổirấtquantrọngđốivớikháchhàng,nhấtlàgiácảthườngđượcsửdụngnhưmộtcôngcụcạnhtranh,khôngchỉtrongcáccuộcchiếngiácảmàtrongcảviệccủngcốhìnhảnh.Vìvậy,cácquyếtđịnhvềgiáthườngrấtnhạycảm.

3.Bước3:Kiểmtra.Giámsátvàkiểmsoátliêntụcrấtquantrọngtrongviệcđảmbảohiệuquảcủahỗnhợptiếpthịđãchọncũngnhưđảmbảoviệcthựchiệndiễnrathậttốt.

KẾTLUẬN

Mộttrongcácvấnđềcủa“4P”làmôhìnhnàycóxuhướngtăngvềsốlượngchữ“P”,hìnhthànhcâuhỏi“Tiếpthịdừnglạiởđâu?”Sovớicáclựachọnkhác,nhântố“people|conngười”chắcchắnlàchữ“P”thứnămđượcchấpnhậnrộngrãinhất.Sauhết,conngườivậndụnghỗnhợptiếpthịvớitưcáchnhàtiếpthị;họlàmchosảnphẩm/dịchvụsẵncótrênthịtrườngvớitưcáchnhữngngườitrunggian;họtạoranhucầuchotiếpthịvớitưcáchngườitiêudùng/ngườimuahàng;họđóngvaitròquantrọngtạicấpđộdịchvụ,tuyểndụng,đàotạo,duytrìvànhiềuhoạtđộngkhác.

Cóthểdễdàngchorằngcácbiếnsốcủahỗnhợptiếpthịcóthểkiểmsoátđượcnhưngxinghinhớrằngcónhữnggiớihạn:giácảthayđổicóthểbịgiớihạnbởicácđiềukiệnkinhtếhoặcquyđịnhcủachínhphủ;thayđổivềthiếtkếvàkhuyếnmãithườngtốnkémvàkhôngthểcótácdụngngay;tuyểndụngvàđàotạonhânsựcũngtốnkém.Cũngđừngquênđểmắttớinhữnggìđangxảyraởthếgiớibênngoàivìnhiềusựkiệncótácđộnglớnhơnbạntưởngrấtnhiều.

Saucùng,tiếpthịthànhcônglàkếtquảcủacảmgiácvàhànhđộngtheotrựcgiác.Mặcdùhỗnhợptiếpthịlàmộtcôngcụhữudụngkhicầnphântíchvàđiềuhành,nhưngcầnxemxéttrêntậphợpcácquyếtđịnhtiếpthị.

Page 188: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

THAMKHẢO

1.Kotler,P.vàDubois,B.(1994)MarketingManagement:Analysis,Planning,ImplementationandControl(tạmdịch:Quảnlýtiếpthị:phântích,hoạchđịnh,thựchiệnvàkiểmsoát).UpperSaddleRiver,NJ:Prentice-Hall.

2.Kotler,P.vàKeller,K.L.(2000)AFrameworkforMarketingManagement(tạmdịch:CấutrúcchoQuảnlýTiếpthị).3rdedition.UpperSaddleRiver,NJ:Prentice-Hall.

Page 189: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

35.TÁMBƯỚCTHAYĐỔICỦAKOTTER

TỔNGQUAN

TámbướcthayđổicủaKotterlàmộtcáchtiếpcậncóhệthốngđểđạtđượcthayđổithànhcôngvàbềnvữngthôngquaviệcchiaquátrìnhthayđổithànhtámbước.Môhìnhnàydựatrênnghiêncứuhơn100côngtyđãtrảiquaquátrìnhthayđổi.Kotter(1990,1995)nhậnrarằngnhữngsailầmthườnggặptrongquátrìnhthayđổilà:chophéptựbằnglòngquánhiều;khôngtạođượcliênminhbềnvững;đánhgiáthấpsựcầnthiếtcủamộtsứmệnhrõràng;khôngtruyềntảirõràngsứmệnh;chấpnhậnràocản;khôngtạođượcnhữngthắnglợingắnhạn;tuyênbốthànhcôngquásớm;vàkhônggắnliềnthayđổivớivănhóacôngty.Kotterchorằngnhữngsaisótnàycóthểtránhđượcnếuhiểurõvìsaotổchứcthayđổivàcácbướccầncóđểtạorathayđổiđó.

SỬDỤNGKHINÀO

Page 190: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Trongthếgiớikinhdoanhnăngđộngngàynay,khảnăngdẫndắtthayđổiđãtrởthànhmộtđòihỏicấpthiếttrongviệcsángtạovàduytrìthànhcôngtrongmọitổchức.Kotterđãphânbiệtrõgiữadẫndắtvàquảnlýthayđổi.Ôngchorằngquảnlýbaogồmmộttậphợpcácquytrìnhgiữchomộthệthốngphứchợpconngườivàcôngnghệhoạtđộngtrơntru.Mặtkhác,lãnhđạođịnhhìnhtươnglai,hướngmọingườivềsứmệnhđóvàtruyềncảmhứngđểmọingườitheođuổinó.Cáchtiếpcậntheotámbướcthayđổicungcấpmộtcôngcụcóhệthốngnhằmdẫndắtquytrìnhnóitrên,chophépconngườitạoranhữngthayđổilâudàibêntrongtổchứcvàtránhđượcnhữngsailầmtaihại(cóthểxảyra).

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Kotternhấnmạnhtầmquantrọngcủaviệctrảiquacảtámbướcnhưmôtả

Page 191: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

chitiếttrênđây.Tuynhiên,nếumộttổchứcđangthựchiệnnhiềudựánthayđổicùnglúc,họsẽthấybảnthântrongkhôngchỉmộtbướccủamôhìnhvàobấtcứthờiđiểmnào.Cácbướcbaogồm:

1.Tạonêntínhcấpbách.Khiphảiđốiphóvớisựtựmãn,cầnloạibỏnhữngdấuhiệuantoàngiảtạo.Nhàquảnlýcầnđảmbảorằngnhữngngườithíchhợpnhạycảmtrướctìnhtrạngkhẩncấpdokhủnghoảng(tiềmtàng)vàhọđồngýrằngthựchiệncôngviệcnhưthườnglệkhôngcònlàlựachọnhợplýnữa.

2.Thànhlậpnhómdẫnđường.Mộtliênminhdẫnđườngmạnhcầnthiếtchoviệctạorathayđổitrongtổchức.Cácthànhviêntrongnhómnàycầnnhậnragiátrịcủathayđổiđượcđịnhtrước,vàphảichiasẻlòngtinvàcamkết.Hơnthế,họphảicótínnhiệm,kỹnăng,quanhệ,danhtiếngvàquyềnhạnchínhthứcđểdẫndắtthayđổi.

3.Pháttriểntầmnhìnvàchiếnlược.Tầmnhìnlàmộtcấuthànhtrọngtâmtrongviệcdẫndắtthayđổi.Nólàcầunốigiữatìnhtrạnghiệntạivàtươnglai,tạoranhậnthứcvềđịnhhướngvàcácnỗlựcđiềuchỉnhđồnghướng.Nhữngtầmnhìntốtnhấtlàcóthểcảmnhận,rõràng,đơngiản,gâyphấnchấnvàphùhợptìnhhuống.

4.Truyềnđạttầmnhìnthayđổi.Truyềnđạttầmnhìntớibấtcứaicóliênquanrấtquantrọngnếumọingườiđềuphảinắmbắtvàcamkếttheođuổisựthayđổi.Truyềnđạttầmnhìnkhôngphùhợp,vàthôngđiệpkhôngnhấtquánlàhaicạmbẫychínhngăncảnthayđổithànhcông.

5.Traoquyềnchonhânviên.Liênminhdẫnđườngcầnloạibỏmọiràocảncóthểgắnchặttrongcácquytrìnhvàcơcấucủatổchứchoặctồntạitrongnhậnthứccủanhânviên.Điềunàychophépmọingườiđềuthamgiavàonỗlựcthayđổi.

6.Tạoranhữngthắnglợingắnhạn.Thayđổicóthểcầnthờigianvàcôngsứcđángkể.Vìvậy,mọingườicầnđượcđộngviênvàhậuthuẫnbằngcáchtạoranhữngthắnglợitrongngắnhạn.Nhữngthắnglợinàycầnrõràng,đượcnhiềungườibiếttớivàliênquanmậtthiếttớicácnỗlựcthayđổi.

7.Củngcốlợinhuậnvàtạoranhiềuthayđổihơn.Xâydựngđộnglựcbằngcáchcủngcốcácthànhtựu,sửdụngchúngnhưnhữngviêngạchlátđườngtớithắnglợitolớnhơn,vàchophépmọingườitạothêmcáchoạtđộngmớiliênquantớisứmệnhđangdẫndắtthayđổi.

Page 192: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

8.Gắnliềncáchtiếpcậnmớivớivănhóacôngty.Saukhitạorathayđổihiệuquả,nhữngngườilãnhđạophảilàmchothayđổitrởthànhcốđịnhvàngănkhôngđểmọiviệclạitrởlạinhưcũ.Kotterchorằngchìakhóathựcsựđểbảotoànthayđổinằmtrongtựthânviệcthayđổivănhóacôngty,thôngquasựnhấtquántronghànhđộngthànhcôngquamộtgiaiđoạnchínmuồi.

KẾTLUẬN

Kotterkhôngtránhnésựphứctạpcủathayđổitrongtổchứcbằngcáchđưaracáchtiếpcậnđơngiản.Ôngnhậnrarằngcónhiềucáchmắcsailầmtrongkhicốgắngthayđổi.Trênthựctế,ngaycảnhữngnỗlựcthayđổithànhcôngcũnglộnxộnvàđầybấtngờ.Tuynhiên,bấtcứaicốgắngthayđổitrongmộtthiếtlậpcótổchứccầnxemxétkỹlưỡngmôhìnhcủaKotternhằmtránhmắcphảinhững“sailầmthườnggặp”vàcóthểđươngđầuvớinhữngtháchthứcđặcthùđốivớinhữngthayđổicụthểđangthựchiện.

THAMKHẢO

1.Kotter,J.P.(1990)ForceforChange:HowLeadershipDiffersfromManagement(tạmdịch:Sứcmạnhđểthayđổi:Lãnhđạokhácbiệtvớiquảnlýnhưthếnào).NewYork:FreePress.

2.Kotter,J.P(1996)LeadingChange(Dẫndắtsựthayđổi–CôngtySáchAlphaxuấtbảnnăm2010).Cambridge,MA:HavardBusinessSchoolPress.

3.Kotter,J.P(2002)TheHeartofChange:Real-lifestoriesofhowpeoplechangetheirorganisations(Linhhồnsựthayđổi–CôngtySáchAlphaxuấtbảnnăm2010).Cambridge,MA:HavardBusinessSchoolPress.

Page 193: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

36.MÔHÌNHTHUMUACỦAKRALJIC

TỔNGQUAN

MôhìnhthumuacủaKraljic(1983)đượcsửdụngđểxácđịnhmộtchiếnlượcmuahàngthíchhợpchomỗisảnphẩm(haydịchvụ)nhằmtốiưusựtraođổigiữachiphívàrủiro.Từmôhìnhnàycóthểcónhiềuchỉdẫnthíchhợpchoviệcquảnlýcácmốiquanhệvớinhữngnhàcungcấpkhácnhau,bằngcáchphânloạicáchạngmụccungcấptrongmộtmatrậnhai-hai.KraljicpháttriểnmôhìnhnàynhưmộtcôngcụnộibộchoBASF.Tuynhiên,môhìnhtrởnênnổitiếngsaukhixuấthiệntrênHavardBusinessReviewnăm1983.Ýtưởngchủđạocủamôhìnhlà“giảmthiểunhượcđiểmtrongcungcấpvàtốiđanănglựcmuatiềmnăng”.

Môhìnhphânloạicácsảnphẩmtrêncơsởhaichiều:tácđộngtàichínhvàrủironguồncung,thểhiệntrongbốngócphầntư,mỗigócđòihỏimộtchiếnlượcmuahàngkhácnhau:

•Hạngmụcchiếnlược–córủironguồncungvàtácđộngtàichínhcao.Nóichung,cáchạngmụcnàyhiếm,cógiátrịvậtchấtcaonhưkimloạihiếmhay

Page 194: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

hợpchấtcógiátrịcao.Tùythuộcvàovịthếnănglựctươngđốicủacácbênliênquan,chiếnlượcmuahàngđốivớicáchạngmụcchiếnlượcnhắmtớisựhợptáchayphốihợp.

•Hạngmụcđònbẩy–làcáchạngmụccórủironguồncungthấpnhưngtácđộngtàichínhcao.Dùnguồncungcấpdồidàonhưngnhữnghạngmụcnàyrấtquantrọngđốivớitổchức.Độngcơđiệnvàdầulànhữngvídụvềhạngmụcđònbẩy.Cáchạngmụcnàyđòihỏichiếnlượcmuahàngdựatrênđấugiáhoặcđấuthầu.

•Hạngmụctrởngại–cóíttácđộngtớilợinhuậnnhưnglạicórủironguồncungcao.Đaphầnrủironguồncungnàylàdosựkhanhiếmvềsảnxuấtvàchủyếulàcácnhàcungcấpmớivớicôngnghệmới.Vídụvềcáchạngmụctrởngạilàlinhkiệnđiệntửvàdịchvụbênngoài.Chínhsáchmuahàngđốivớicáchạngmụcnàylànhằmbảođảmduytrìnguồncung.Hơnnữa,phảipháttriểnthêmcácsảnphẩmvànhàcungcấpthaythếnhằmgiảmsựphụthuộcvàonhàcungcấp.

•Hạngmụckhôngquantrọng–córủironguồncungvàtácđộngtàichínhthấp.Nguồncungdưthừavàhạngmụcchỉđơngiảnlàcầnđảmbảođúnghiệuquảchứcnăng.Vídụvềhạngmụcnàylàcácloạihànghóanhưthépthanh,thanđáhayvănphòngphẩm.Doviệcgiaonhậncáchạngmụcnàythườngtốnkémhơnchínhgiátrịcủacácsảnphẩm,nênchúngđòihỏimộtchiếnlượcmuahàngnhắmtớiviệcgiảmthiểuphứctạptronghànhchínhvàgiaovận.

Page 195: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGKHINÀO

MôhìnhKraljicđượcsửdụngđểxácđịnhcácchiếnlượcmuahàngkhácnhauchomỗisảnphẩm(haydịchvụ)chophépdoanhnghiệppháttriểncácchiếnlượckhácnhauđốivớimỗinhàcungcấp,đểquantâmtớimỗinhàcungcấpmộtcáchphùhợp.Môhìnhnàylàmộtcôngcụhiệuquảhỗtrợchoviệcthảoluận,nhậnbiếtvàminhhọacáckhảnăngchiếnlượcmuahàngvànguồncungkhácbiệt.Môhìnhchophépmộttổchứcthựchiệnchứcnăngmuahàngvớihiệuquảvàhiệunăngcaohơntheocáchtiếpcậncócơcấuvàcótínhhệthống.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Đểđiềnvàomatrậnhai-haisauđóxácđịnhchiếnlượcthíchhợp,tấtcảcácsảnphẩm(vàdịchvụ)trướchếtphảiđượcphânđoạn.Mộtnguyêntắchữuhiệutrongviệcnhómcácsảnphẩmlàđánhgiáliệucóthểmuacácsảnphẩmtạimộthaynhiềunhàcungcấpmộtcáchhợplýhaykhông.

Thứhai,tácđộngtàichínhvàrủironguồncungđượcxácđịnhchotừngphânđoạnsảnphẩm:

•Tácđộngtàichính–liênquantớiviệcmộthạngmụccungcấptácđộnglênlợinhuận,đượcđolườngbằngcáctiêuchínhư:lượngmua,tỷtrọngtrêntổngchiphímuahàngvàtăngtrưởngkinhdoanh.Sốlượngmuahoặctổng

Page 196: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

tiềnliênquancànglớn,tácđộngtàichínhcàngcao.

•Rủironguồncung–liênquantớiđộphứctạpcủanguồncung,đượcđánhgiátheocáctiêuchínhư:độsẵncó,sốlượngnhàcungcấp,nhucầucạnhtranh,cơhộitựthựchiệnhaymuangoài,rủirolưukho,vàcáckhảnăngthaythế.Nguồncungchomộtsảnphẩmchỉtừmộtnhàcungcấpmàkhôngcónguồnthaythếthườnglàdấuhiệucủarủironguồncungcao.

Cuốicùng,cầnxácđịnhranhgiớigiữabốngócphầntưbởinhữnggìphânbiệtchínhxácmứcđộcaohaythấpđốivớicảrủironguồncungvàtácđộngtàichínhđềuítnhiềuthayđổi.Điềunàydẫntớiviệcsơđồhóacácphânđoạntrongmatrậnvàgợiývềchiếnlượcmuahàngnênthựchiện.

Tuynhiêncầnchúýrằngchiếnlượcmuahàngphùhợpkhôngchỉđơnthuầnđượcxácđịnhhợplýbởiviệcphânloạisảnphẩmmàcònbởicáclựachọnchiếnlượccủatổchức.Nhữngkhíacạnhcảmxúcvàtươngquancũngquantrọngtrongviệclựachọnvàduytrìcácnhàcungcấp.

KẾTLUẬN

MôhìnhKraljiccungcấpcáchtiếpcậnquảnlýdanhmụctoàndiệnđầutiênđốivớihoạtđộngquảnlýthumuavànguồncung.NhữngýtưởngvàcôngthứcchủđạocủaKraljicđãtrởthànhcáchtiếpcậnvượttrộitronglĩnhvực.MatrậnKraljicđãtrởthànhtiêuchuẩnđốivớicácmôhìnhdanhmụcmuahàng.Thuậtngữcủanónóichungđãđượcchấpnhậnvàđãtrởthànhtiêuchuẩnchocảcácnhàkhoahọcvàgiớikinhdoanh.

THAMKHẢO

1.Kraljic,P.(1983)Purchasingmustbecomesupplymanagement(tạmdịch:Thumuaphảitrởthànhquảnlýnguồncung).HavardBusinessReview61(5)September/October:109-17.

2.Weele,A.J.van(2002)PurchasingandSupplyChainManagement:Analysis,planningandpractice(tạmdịch:Quảnlýthumuavàchuỗicungứng:Phântích,lậpkếhoạchvàthựchiện).London:ThomsonLearning.

Page 197: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

37.TƯDUYTINHGỌN/SẢNXUẤTTỨCTHỜI

TỔNGQUAN

TưduytinhgọncònđượcbiếtđếnnhưsảnxuấttinhgọnhaytriếtlýToyota.Tưduytinhgọntậptrungvàoviệcloạibỏmuda(lãngphívàkhônghiệuquả)đượcđịnhnghĩalàbấtcứthứgìkhôngcầnthiếtchosảnxuấtmộtsảnphẩmhaydịchvụ.Trongtưduytinhgọn,tồnkhođượcxemnhưcănnguyêncủamọirắcrối.Tồnkholớnchephủtấtcảnhữngvấnđềthựcsựcủatổchứcvàcảntrởtổchứclinhhoạtvàhiệuquảhơn.Nếutồnkhogiảmđitrêncơsởcócấutrúc,nhữngtrụctrặcthựcsựsẽrõràngvàtừđóchúngcóthểđượcgiảiquyếthợplý.

Tưduytinhgọnvàđặcbiệtlàchiếnlượchoạtđộngtứcthời(Just-in-time-JIT)làmộttriếtlýquảnlýcủangườiNhậtdoTaiichiOhnopháttriểnchocácnhàmáychếtạocủaToyota.Tưduytinhgọnđòihỏicáccôngtyliêntụcnhậndiệnvàloạibỏnhữngnguồnlãngphítheobảysốkhông:

Page 198: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

1.Khôngkhiếmkhuyết;

2.Khôngnhiềukhốilượnglô(quámức);

3.Khôngthiếtlập;

4.Khônghỏnghóc;

5.Khôngvậnchuyển(quámức);

6.Khôngthờigianchết;

7.Khôngdaođộng.

Theobảysốkhông,tưduytinhgọnchủtrươngsảnxuấttheoluồngchútrọngvàogiaohàngtứcthời.

SỬDỤNGKHINÀO

Mặcdùtưduytinhgọnchothấynórấthiệuquảtrongcáchoạtđộnglặpđilặplạivớikhốilượnglớn,nócóthểđượcápdụngtrongbấtkỳtổchứcnàomiễnlànhàquảnlýchấpnhậnnhữnggiảthiếtđằngsautưduytinhgọn:

Page 199: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Mọingườicoitrọngtácđộngrõràngcủanguồn.

•Lãngphílàhạnchếlớnnhấtđốivớikhảnăngsinhlợi.

•Nhiềucảitiếnnhỏdiễnraliêntụccólợihơnbấtkỳnghiêncứuphântíchnào.

•Tácđộngcủaquátrìnhtươngtácsẽđượcgiảiquyếtquaviệcsànglọcchuỗigiátrị.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Cónămbướcchínhyếutrongtưduytinhgọn:

1.Nhậndiệncácyếutốđịnhhướngtạoragiátrị-(nhậndiệngiátrịvàkhámphánhucầukháchhàng).Việcđánhgiácácyếutốđịnhhướnggiátrịphảiđượcthựchiệntừgócđộkháchhàngbêntrongvàbênngoài.Giátrịđượcthểhiệnởchỗmộtsảnphẩmhaydịchvụthỏamãnnhucầucủakháchhàngnhưthếnàovớimộtmứcgiánhấtđịnhvàtạimộtthờiđiểmnhấtđịnh.

2.Nhậndiệnchuỗigiátrị-(chuỗihànhđộnggiatănggiátrịchosảnphẩmhaydịchvụ).Cáchoạtđộngđónggópchogiátrịđượcnhậndiệnvớisựhỗtrợcủasơđồchuỗigiátrị,trongđótấtcảcáchoạtđộngđượcđánhgiátùytheoviệcliệuchúngcógiatănggiátrịchosảnphẩmhaydịchvụkhông.Cuốicùng,cáchoạtđộngkhônggiatănggiátrịbịloạibỏkhicóthể.

3.Tạolậpluồnghoạtđộng–(đảmbảosảnxuấtdạngluồng:tạolậpcácluồngsảnphẩmvàdịchvụquacácquytrình).Nhữngnỗlựccảitiếnbổsungđượchướngtớiviệctạoracáchoạtđộngtrongluồngchuỗigiátrị.Luồnglàsựchuyểnđộngkhôngngừngcủamộtsảnphẩmhaydịchvụthôngquahệthốngtớikháchhàng.Nhữnghạnchếchínhcủaluồnglàlàmviệctheothứtự,xửlýtheolôvàvậnchuyển.Nhữngvùngđệmnàylàmchậmtiếntrìnhtừkhâukhởixướngsảnphẩmhaydịchvụtớikhâugiaonhận.Vùngđệmcũnglàmkẹtdòngtiềncóthểđượcdùnghiệuquảhơnchoviệckháctrongtổchứcvàchephủtácđộngcủacáclỗihệthốngcùngcácloạilãngphíkhác.

4.Đểchokháchhàngkéosảnphẩmhaydịchvụthôngquaquytrình–(kiểmsoátsảnxuấtkéo).Đồngbộhóasảnxuấtvớinhucầuthựcsựcủakháchhàng.Sảnphẩmphảiđượckéokhỏihệthốngdựatrênnhucầuthựcsựcủakháchhàng.Chuỗigiátrịphảicókhảnăngphảnhồikhicungcấpsảnphẩmvàdịchvụkhikháchhàngcần–chứkhôngphảitrướchaylàsauđó.

Page 200: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

5.Tốiưuhệthốngliêntục–tìmkiếmsựhoànhảobằngcáchliêntụccảitiếncácquytrìnhvớisựgiúpđỡtừcácsựkiệnKaizen(xemChương54),việcloạibỏlãngphívàhoạtđộngquảnlýhữuhiệu.

KẾTLUẬN

Thựchiệntinhgọncóvẻrấtdễdàng!Tuynhiên,đểthựchiệntinhgọnthànhcôngphảixemxéttớinhiềuvấnđềvàyếutốkhácnhau(theothứtựdướiđây):

•ChúngtathựcsựcầnkếtquảthếnàotừJIT?Cóđángthựchiệnkhixétvềchiphívàtrởngạitrongthựchiện?Thựchiệnviệcràsoátnhanhvềchiphívàlợiích,baogồmcảmộtdựánkhảthi.

•SựliêntụccủaviệcthựchiệnJITvôcùngquantrọng.Giảmtồnkhotrướckhitạorasựlinhhoạttrongsảnxuấtcóthểdẫntớiviệcgiaonhậnrốiloạn.Nhìnchung,việcthựchiệnthànhcôngnhấtkhinóbắtđầuởcuốiquytrìnhsảnxuấtvàdầnchuyểnngượclênđầuquytrình.Tuynhiên,thứtựthựchiệntốtnhấtphụthuộctừngtínhhuốngcụthể.Cầnxemxétviệctăngtồnkhotạmthờinhằmđảmbảohiệuquảgiaonhậntrongquátrìnhthựchiện.

•TuyệtđốikhôngbắtđầubằngviệcbuộcnhàcungcấpápdụngJITchođếnkhiviệcthựchiệnđãtrơntruhoặcđãhoànthành.

•LiệuthiếtkếsảnphẩmcóphùhợpvớisảnxuấthaygiaonhậnJIT?Liệucócầntớicácthayđổi?

•Tiếptheo,táithiếtkếquytrìnhsảnxuấtchophépJITcóthểthựchiện.Thườngthìnhữngcảitiếnvànăngsuấtđángkểcóthểđượctạoratronggiaiđoạnnày.

•Điềuchỉnhhệthôngtinnhằmthỏamãnyêucầucủaquytrìnhsơcấp.

•Tìmcáchcảithiệnvớinhàcungcấpvàkháchhàng.Điềunàysẽđemlạikếtquảcuốicùng,nhữngkếtquảđángkểcủaJIT.

•Mụctiêucơbảncủatưduytinhgọnlàgiảmthiểulãngphí(đặcbiệtlàtồnkhoquámức).Hơnthế,khôngthểloạibỏcácloạitồnkhocùngmộtlúcvìtấtcảcáchệthốngcungcấpđòihỏitồnkhokhiđangsảnxuấtđểthuđượcđầura.Độbiếnthiêntronghệthốngcànglớn(vídụcáckiểuđặthàngkhácnhau,cácloạicôngnghệkhácnhau)càngcầnnhiềuvùngđệmđểngăncáchsựbiếnthiên.Vìvậy,đểmộthệthốngsảnxuấttinhgọnthànhcông,điều

Page 201: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

quantrọngkhôngchỉlàcómộthệthốngsảnxuấtkiểmsoátkéo,kíchthướccáclônhỏvàgiảmthờigianthiếtlập,màcòncầncónhucầuổnđịnhvàtincậycùngvớihoạtđộngtươngứng.Trongnhữngmôitrườngkinhdoanhnăngđộng,cáccáchtiếpcậnkhácnhưlýthuyếtcácmặthạnchế(xemChương47)haysảnxuấtđápứngnhanh(xemChương43)sẽphùhợphơn.

•Đừngkỳvọngcóthểchỉloạibỏlãngphí.

•Đừngtinrằngkiểmsoátchỉvềcácchỉbáođầuravàquytrình.

•ĐừngđánhgiáthấpsứcmạnhcủaGemba(xemChương54).

•Đừngđánhgiáthấpkhíacạnhvănhóavàquảnlýcủatưduytinhgọn.Nhữngkhíacạnhnàycũngquantrọngnhư,haythậmchícònhơn,cáckỹthuậtvàcôngcụcủasảnxuấttinhgọn.Córấtnhiềuvídụvềcácdựántinhgọnthấtbạidohiểusaitácđộngcủatinhgọnlêndoanhnghiệp.

THAMKHẢO

Ohno,T.(1988)ToyotaProductionSystem:Beyondlarge-scaleproduction(tạmdịch:HệthốngsảnxuấtToyota:Đằngsaucủasảnxuấtquymôlớn).NewYork:ProductivityPress.

Page 202: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

38.PHÂNTÍCHMABA

TỔNGQUAN

MộtphântíchMABAsosánhđộhấpdẫnthịtrường(MarketAttractiveness–MA)tươngđốicủamộthoạtđộngkinhdoanhhaysựkếthợpsảnphẩm–thịtrườngvớiđộhấpdẫnkinhdoanh(BusinessAttractiveness-BA)đượcxácđịnhbởikhảnănghoạtđộngtrongmộtsựkếthợpsảnphẩm–thịtrườngđặcthù.MatrậnMABAlàmộtcôngcụhữuíchchoviệcraquyếtđịnhliênquantớidanhmụckinhdoanh.Độhấpdẫnthịtrườngđượcxácđịnhbởicácchỉbáobênngoàinhư:lợinhuậnbiên,độlớnthịtrường,tăngtrưởngthịtrường(kỳvọng),mứcđộtậptrung,mứcđộbềnvữngvàmứcđộcạnhtranh.PhântíchnămthếlựccủaPorter(xemChương4)vàmatrậnBCG(xemChương2)làcácmôhìnhphùhợpđểđánhgiánhữngchỉbáonày.

SỬDỤNGKHINÀO

PhântíchMABAđượcsửdụngđặcbiệttrongphântíchvàchỉbáocáccơ

Page 203: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

hộikinhdoanhmới.Độhấpdẫnkinhdoanhđượcxácđịnhchủyếubằngcácchỉbáoliênquantớicôngtynhưphạmvitrongđócósựkếthợpsảnphẩm–thịtrường,phânđoạnthịtrườnghayhoạtđộngkinhdoanhlàsựkếthợplô-gícvớisảnphẩm,dịchvụ,hoạtđộnghaynănglựchiệntạicủacôngty.Vịthếcủacôngtytrongchuỗigiátrịhaytrongmạnglướicácnhàcungcấpvàkháchhàngcũngrấtquantrọng.Liệucôngtycókhảnănghưởnglợitừkinhtếtheoquymôhaycáctácđộnghợplựckhácbằngcáchđảmnhậnmộtsựkếthợpsảnphẩm–thịtrườngthaythếnhấtđịnh?

Ghichú:Việcsửdụnghìnhbongbóngthayvìcácchấmđencóthểgiúpchobiếtkíchthước(tươngđối)củathịtrường.Thêmnữa,mộtlátcắtcủachiếcbánhcóthểchobiếtthịphầncủacôngty.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

BướcđầutiêntrongphântíchMABAlàquyếtđịnhchỉbáonàođượccholàquantrọngtrongviệcxácđịnhhaichiềucủađộhấpdẫn,vàmứcđộquantrọngtươngđốicủachúngnhưthếnào(trọngsố).Rõrànglàmộtbộcácchỉbáovàtrọngsốđộclậpsẽdẫntớicáckếtquảkháchquanhơn.Bướcthứhailàxácđịnhnhữngkếthợpsảnphẩm–thịtrường,nhữngcơhộivàphânđoạnhayhoạtđộngcóthểlàđốitượngcủaphântíchMABA.Mặcdùnhữngyêucầunàykhôngcầnloạitrừlẫnnhau,mộtnhântốquantrọngcầntínhtớilàphạmvimàmộtcơhộitácđộngtớiđộhấpdẫncủamộtcơhộikhác.

Cácnhàquảnlývàtưvấnthấyrấthữuíchkhiđặtcáccơhộikinhdoanhhấpdẫnnhấtvàogóctrênbêntráihoặcgóctrênbênphảicủamatrận.Mộtsố

Page 204: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

nhàphântíchtạoramatrậnvớicácgócphầntưhaythậmchínhiềukhốihơntrongmatrận.Mộtcáchkhácđểnhấnmạnhcáccơhộihấpdẫnnhấthoặcđưanhữngthứtốthơnrakhỏinhữngthứtồihơnlàsửdụngcácđườngconghoặcđườngchéolàmđườngphâncáchhoặccácngưỡng.ĐôikhicácchấmtrongmatrậnMABAđượcthaythếbằngcáchìnhbongbóngchothấykíchthướccủathịtrườngquyrađơnvịhoặctiền,vàmộtphânđoạnhìnhchiếcbánhchothấythịphầnthựcsựcủacôngty.

Mộtcôngtychếbiếnthựcphẩmlớnmuốnthựchiệngiaiđoạnhaitrongviệcpháttriểnbộphậnthựcphẩmchuyênnghiệpcủamình.MộtphântíchMABAđượcthựchiệnvớirấtnhiềucơhộivàmộttổchứccònkhánontrẻchothịtrườngnày.

PhântíchMABAthựcđãđượcthựchiệnvớinhiềugiaiđoạn.Baphầnquantrọngnhấtgồm:

•tỷlệtăngtrưởngtrungbìnhhằngnămđốilạivớihoạtđộngtươngđốitrongkếthợpsảnphẩm–thịtrường–kênhphânphốivớicáchìnhbongbóngchobiếtkíchthướcthịtrường;

Page 205: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•phântíchcáthểởcấpđộsảnphẩmvớisựthâmnhậpcủasảnphẩmvàocáckênhphânphốiđốilạivớitầmquantrọngtươngđốicủamộtsảnphẩmtrongcáckênh,dựatrêndoanhthubìnhquânmỗicửahàngliênquantớimọisảnphẩm;

•sựtăngtrưởngtươngđốicủacôngtytrongtấtcảcácthịtrườngphùhợpđốilạivớităngtrưởngtrungbìnhhàngnămcủacácthịtrườngnày(tươngứngvớimatrậntăngtrưởng–thịphầncủaBCG)vớicáchìnhcácbongbóngdạnglátbánh.

PhântíchMABAgiúpkháchhàngcủachúngtaxácđịnhbacơhộichính,trongkhiquytrìnhnhậndiệnsựkếthợpgiữasảnphẩm–thịtrườngdẫntớimộtcơcấutổchứcmới.

Chúý:Nhưtrongđaphầncáctrườnghợp,thựctếđượcchứngminhphứctạphơnnhữnggìđượctómlạiquaphântíchMABA.Cácphântíchcơsởchoviệcđánhgiáthịtrườngvàđộhấpdẫnkinhdoanhcóphạmvirộnghơnđãđượcmôtảtómtắt.

KẾTLUẬN

PhântíchMABAlàmộtmôhìnhmạnhmẽgiúpcáccôngtysắpxếpưutiêncáccơhội.Đặcbiệttrongnhữngtìnhhuốngkhanhiếmnguồnquỹhoặcthờigianquảnlý,môhìnhnàyrấthữuíchtrongviệchỗtrợraquyếtđịnh.GhinhớrằngđâylàmộtmôhìnhchophântíchchiếnlượcgiốngnhưmatrậnBCG.

PhântíchMABAíthiệuquảhơnkhibàntớicáchoạtđộngkinhdoanhđãcó.Cácnhàquảnlývàtưvấnthườngsẽphảiđốiphóvớicácdữkiệnvàchỉbáochitiếtkhiếnmôhìnhmấtđiphẩmchấtcơbảncủanó:đểđơngiảnhóatìnhhuốngphứctạp.

ĐiểmyếucủabấtcứphântíchMABAnàonằmởviệclựachọnvàtínhtỷtrọngcácchỉbáo.Cácchỉbáovàtrọngsốkhácnhaucóthểdẫntớinhữngkếtquảkhácnhau.Đâycũnglàmộtrủirotrongviệctạoracảmgiáckháchquangiảtạokhicácchỉbáođượclượnghóa,cụthểlàviệclượnghóachỉcảithiệntínhchínhxáctrongmộtquymôchủquanchotrước.

PhântíchMABAđượcgiớihạntronghai(hoặcba)chiềukếthợpmộtcáchkhiêncưỡng.NhiềuphântíchMABAcóphạmvirộnghơnphảiđượcthựchiệnvớiviệcsửdụngcácchỉbáokhácnhauđểbùđắpchođiểmyếunày.

Page 206: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

THAMKHẢO

Kotler,P.(2000)MarketingManagement(tạmdịch:Quảnlýtiếpthị).Themilleniumedition,10thedition.NewYork:Prentice-Hall.

Tảithêmebook:http://www.sachvui.com

Page 207: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

39.MÔHÌNHLƯƠNGTHƯỞNGCỦAMILKOVICH

TỔNGQUAN

Môhìnhlươngthưởnglàmộtcấutrúckháiniệmchoviệcthiếtkế,thựchiệnvàđánhgiámộtchiếnlượclươngthưởngtrongdoanhnghiệp.NóđượcbắtnguồntừthiếtkếcủaMilkovichvàNewman(2007)nhằmxácđịnhcáclựachọnchiếnlượctrongviệcquảnlýmọikhíacạnhcủathùlaolaođộng.Môhìnhmôtảbachiều:

1.Chínhsách–khắchọanềntảngcủahệthống.

2.Kỹthuật–liênkếtchínhsáchvàmụctiêulươngthưởng.

3.Mụctiêu–củahệthốnglươngthưởng.

SỬDỤNGKHINÀO

Page 208: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Môhìnhlươngthưởngcungcấpmộtcấutrúckiểmtracáchệthốngthùlaolaođộnghiệntại.Nócũngđóngvaitròtrungtâmtrongviệckiếntạovàthựchiệnchiếnlượclươngthưởngcủatổchức.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

1.Mụctiêu–làlựclượngtrungtâmcủahệthống.Cáchệthốnglươngthưởngđượcthiếtkếđểđạtđượcnhữngmụctiêunhấtđịnh.Phầnbênphảicủamôhình(xemhình39.1)chothấycácmụctiêucơbảncủahệthốngthùlaolaođộng:hiệusuất,côngbằngvàtuânthủ.Hiệusuấtcóthểđượcmôtảnhưkiểmsoátchiphílaođộngtrongkhicảithiệnhiệuquảvàchấtlượngnhằmthỏamãnkháchhàngvàcácbênhưởnglợi.Côngbằngđềcậptớiviệcđốixửvớinhânviêncôngbằngquaviệcghinhậnnhữngđónggópvànhu

Page 209: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

cầucủahọ.Tuânthủlàthựchiệnđúngtheophápluậtvàquyđịnhvềlươngthưởng.

2.Chínhsách–đượccoinhưchỉdẫnchoviệcquảnlýlươngthưởngnhằmhoànthànhmụctiêucủahệthống.Ngườisửdụnglaođộngphảichúýtớitấtcảcácquyếtđịnhchínhsáchđượctrìnhbàyởcộtbêntráicủamôhình.Kháiniệmliênkếtnộibộđềcậptớicácquanhệthùlaolaođộngbêntrongtổchứcvàtínhlô-gícđằngsaucácmốiquanhệđó.Phạmvimàtổchứcsẵnsàngtrảlươngthưởngsosánhvớithịtrườngcủatổchức(cạnhtranhbênngoài)vôcùngquantrọng.Đónggópcủanhânviênliênquantớisựkhácnhauvềthùlaogiữacáccánhântrêncơsởkếtquảđầura,nănglực,thờigianlàmviệcvàthâmniên.Chínhsáchquantrọngcuốicùngtrongmôhìnhliênquantớiviệcquảnlýhệthốngthùlaolaođộng.Dùlàhệthốngthùlaolaođộngtốtnhấtthếgiớicũngsẽvôdụngnếukhôngcósựthỏathuậnrõràngaichịutráchnhiệmchoviệcứngdụng,duytrìvàraquyếtđịnh.

3.Kỹthuật–tạonênhệthốngthùlaolaođộng.Kỹthuậtvềthùlaolaođộngbiếnđổitừphântíchcôngviệctớikhảosátvàcácnguyêntắcthưởngcông,vàphảnánhphươngthứcliênkếtcácmụctiêuhệthốngvớicácchínhsáchlươngthưởngmộtcáchchặtchẽ.Chẳnghạnsochuẩnlàmộtphươngphápđượcsửdụngđểsơđồhóacạnhtranhbênngoài.Liênkếtnộibộcóthểđượcxácđịnhquađánhgiávàphâncôngcôngviệc.Khisửdụngmôhìnhlươngthưởng,cầnxácđịnhrõràngtrongsuốtquátrìnhlàliệumôhìnhcóđónggópchoviệcđạtđượcmụctiêucủatổchứchaykhông.Thêmvàođó,vìhiếmkhicócáchtiếpcậnđơnlẻđểsửdụngmôhìnhnày,cầncósựtáiđánhgiáliêntụcvớicáchtiếpcậnhiệnthờicủamôhình.

KẾTLUẬN

Khithiếtkế,kiểmtravàthựchiệnhệthốnglươngthưởng,cầnphảixéttớivănhóacôngtyvàgiaiđoạncủatổchức.Điềunàytrướchếtxácđịnhcôngcụnàođượcápdụngcũngnhưmứcđộphứctạpcủaứngdụngrasao.

THAMKHẢO

Milkovich,G.T.vàNewman,J.M.(2007)Compensation(tạmdịch:Lươngthưởng).NewYork:McGraw-Hill.

Page 210: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

40.CẤUHÌNHCỦAMINTZBERG

TỔNGQUAN

CấutrúccáccấuhìnhtổchứccủaMintzbergmôtảsáuhìnhthểtổchức.Cáchìnhthểtổchứcnàygiúpnắmbắtđiềugìđiềukhiểncácquyếtđịnhvàhoạtđộngtrongmộttổchức.Điềucốtlõilàcómộtsốhữuhạncáchìnhthểcóthểgiúpgiảithíchnhiềuchoviệcquansátthấytrongnhiềutổchức.Cáchìnhthểcơbảngiúpnhậndiệncáctổchứcvànhữngvấnđềcốtlõi(đặcthù)củahọ.Việcsửdụngcáchìnhthểcơbảncóthểgiúptránhnhữnglựachọnvàthiếtkếcấutrúctổchức“sai”vàphốihợpcáchoạtđộngkhônghiệuquả.

SỬDỤNGKHINÀO

CáchtiếpcậncáccấuhìnhcủaMintzbergcóthểđượcsửdụngđểkhámphácáccấutrúcvàquytrìnhtổchứcliênquantớitừngchiếnlượccủatổchức.Cácnhàquảnlýcóthểxácđịnhkhôngchỉtổchứccủamìnhthuộcloạinàomàcảnhữngthayđổicầnthiếtđểlàmchotổchứcvữngchắctừbêntrong

Page 211: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

cũngnhưcóthểgiảiquyếtcácvấnđềcòntồntạitrongphốihợphànhđộng.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

KhisửdụngmôhìnhcáccấuhìnhcủaMintzberg(1990)đểphântíchvàtáithiếtkế(mộtphầncủa)mộttổchức,cầnbắtđầutừviệcnhậndiệncáckhốithiếtlậpcơbảncủatổchứcấy.TheoMintzberg,mọitổchứcbaohàmsáukhốithiếtlậpsơcấp:

1.hạtnhânvậnhành;

2.quảnlýchiếnlượccấpcao;

3.quảnlýcấptrung;

Page 212: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

4.hạtầngcôngnghệ;

5.nhânviênhỗtrợ;và

6.hệtưtưởng.

Đặcbiệt,bakhốithiếtlậpđầutiênđượckếtnốibởimộtchuỗithẩmquyềnchínhthứcđơnlẻ.Tronghìnhvẽ,cácphầnnàyđượcminhhọanhưcáckhốiđơnlẻ.Hạtầngcôngnghệvànhânviênhỗtrợởcảhaibênảnhhưởngtrựctiếptớihạtnhân,trongkhiýthứchệthểhiệncácchuẩnvàgiátrị(“vănhóađậmbảnsắc”)baotrùmnhưngthấmđẫmvàotừngkếtcấucủatổchức.Sáukhốithiếtlậptổchứcnàylànhữngyếutốbêntrongquyếtđịnhmộttổchứcsẽpháttriểnnhưthếnào.Thêmvàođó,cónhiềuthếlựcbênngoàinhưcáccổđông,nhàcungcấpvàkháchhàng,tấtcảđềucótácđộngtớitổchức.

Saukhinhậndiệnvàcấuhìnhchocáckhốithiếtlậptổchức,doanhnghiệpphảiphântíchvàthiếtkếcáccơchếđiềuphốiphùhợp.Laođộng,quảntrịvàkiểmsoátcóthểđượcphânbổkhácnhaugiữacáckhốithiếplậpcủatổchức.Vìvậy,việcsửdụngcáccơchếphốihợpkhácnhauxácđịnhcấutrúccuốicùngcủatổchức.Hơnthế,khitổchứcthiếusựđiềuphốiphùhợp,họcóthểchínhtrịhóabởicácbộphậnkhácnhaucủatổchứcsẽđốichọiđểgiànhkhoảngtrốngquyềnlực.Mintzbergphânbiệtsáucơchếphốihợpnhưtronghình40.2:

Page 213: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Tiếptheo,Mintzbergchorằngphầnkhôngthểthiếutrongthiếtkếtổchứclàsựvậndụngcácthamsốthiếtkếnhư:chuyênmônhóacôngviệc,chuyênmônhóahànhvi,đàotạo,tuyêntruyền,nhómđơnvị,kíchthướcđơnvị,cáchệthốnghoạchđịnhvàkiểmsoát,vàcácphươngthứckếtnối(chẳnghạncácvịtrí,bancôngtác,cácgiámđốctíchhợpvàcấutrúcmatrận).Tuynhiên,thamsốquantrọngnhấttrongmôhìnhcấuhìnhtổchứccủaMintzberglàcáchthứcquyềnlựcđượcphânbổtrongtổchức.Sựphânphốiquyềnlựcliênquantớikiểuphânquyềnvàthayđổiởmỗicấuhìnhtổchứcnhưtrìnhbàytrongbảngtrên.

Cuốicùng,việclựachọncácthamsốthiếtkếcũngđượcxácđịnhbởicácnhântốbốicảnhnằmngoàisựkiểmsoátcủacácnhàquảnlý(chẳnghạnnhưđộtuổi,kíchthước,hệthốngkỹthuậtvàcácyếutốtrongmôitrườngnhưcácbênhưởnglợikhácnhau).

KẾTLUẬN

Page 214: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

TheobảnchấtthựccủacáccấuhìnhcơbảnMintzberg,sẽtồntạirủirokhisửdụngcáccấuhìnhnàynhưnhữngkếhoạchthựchiện.Tuynhiên,sẽvôcùngkhókhănchocáctổchứctrongviệckhớphoặcsosánhcáccấuhìnhnàybởisốlượnghữuhạncáctiêuchíđịnhnghĩacáccấuhìnhtổchức,nhưngcũngbởivìcónhiềusựphatạphaykếthợpđacấuhìnhtrongthựctế.Theoquanđiểmcủachúngtôi,việcmộttổchứccóthểphânloạichínhxáclàtổchứcsángtânhaydoanhnghiệplàkhôngthíchđáng.BảnchấtcủamôhìnhMintzberglàgiúpnắmbắtmốiquanhệgiữabảnchấtcủamộttổchứcvớicáccơchếphốihợpcủanó.NhưMintzbergtừngnói,khôngcócáchthứcchínhxácđơnlẻnàođểquảnlýmộttổchức:cáiápdụngtốtchoGeneralMotorthườnghoàntoànthấtbạivớiJoe’sBodyShop.

THAMKHẢO

1.Mintzberg,H.(1983),1990)StructureinFive:designingeffectiveorganisations.(tạmdịch:Nămyếutốcấutrúc:thiếtkếcáctổchứchiệuquả).NewYork:PrenticeHall.

2.Mintzberg,H.(1989)MintzbergonManagement(tạmdịch:QuảnlýcủaMintzberg),NewYork:FreePress.

Page 215: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

41.MÔHÌNHTHUMUACỦAMONCZKA

TỔNGQUAN

MôhìnhthumuacủaMonczka(cònđượcgọilàmôhìnhthumuacủaĐạihọcMichigan-MSU)làmôhìnhmuahàngđượcsửdụngđểđánhgiámứchoànthiệncủabộphậnmuahàngtrongmộttổchức,nócònđềxuấtcácchươngtrìnhcảitiếnnhằmnângcaochấtlượnghoạtđộngtheolộtrình.MonczkađãchorađờiSángkiếnSochuẩnchuỗicungứngvàthumuatoàncầu(GlobalProcurementandSupplyChainBenchmarkingInitiative-GPSCBI)năm1993.Cótới150côngtyđaquốcgiađãchiasẻcảhiểubiếtlẫncácdữliệuđịnhlượngvềquytrìnhhoạtđộngchuỗicungứngcủahọ.PhântíchcácquytrìnhthànhcôngnhấtđãchorađờimôhìnhmuahàngMSU,đólàmộtlộtrìnhhướngđếnmuahànghoànthiện.

Môhìnhnàygồmtámquytrìnhmuahàngvàsáuthúcđẩychiếnlược.Cácquytrìnhmuahàngchiếnlượcnhằmcảithiệnhiệuquảhoạtđộngbằngcáchquảnlýcácnhàcungứnghữuhiệuhơn.Còncácquytrìnhthúcđẩynhằmtạođiềukiệnvàphươngtiệnđểcácquytrìnhchiếnlượcđượcthựchiệnchuyênnghiệp.Mỗiquytrìnhnóitrênđềucósẵncáchướngdẫnhọctập.

Page 216: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Támquytrìnhmuahàngchiếnlược:

•nguồnlựcnộibộ/Thuêngoài;

•pháttriểnsảnphẩm/chiếnlượcphânnhómsảnphẩm;

•thiếtlậpvàtạolựcđẩychonềntảngcungứngđẳngcấpthếgiới;

•pháttriểnvàquảnlýcácmốiquanhệvớinhàcungứng;

•tíchhợpnhàcungứngvớisảnphẩmmới/thựchiệncácquytrìnhpháttriển;

•tíchhợpnhàcungứngvớiquytrìnhthựchiệnđặthàng;

•pháttriểncácnhàcungứngvàquảnlýchấtlượng;và

•quảnlýcácchiphíchiếnlược.

Sáuquytrìnhthúcđẩychiếnlược:

•thiếtlậpcácchiếnlượcvàkếhoạchchuỗicungứngvàliênkếtthumuahợpnhấttoàncầu;

•pháttriểncôngtycũngnhưchiếnlượcnhóm;

•triểnkhaitoàncầuhóa;

•pháttriểncácphươngthứcthumuavàchuỗicungứng;

•pháttriểnvàthựchiệncáchệthốngcôngnghệthôngtinvàtruyềnthôngcóhiệuquả;

•quảnlýnguồnnhânlực

SỬDỤNGKHINÀO

Cáccôngtysửdụngmôhìnhnàyđểđomứcđộhoànthiệncủabộphậnmuahàng.Tuyvậy,môhìnhkhôngchỉlàmộttiêuchuẩnsosánhmàcònlàmộtlộtrình.Nóchophépcáccôngtyxácđịnhđượccảtìnhhìnhhiệntạicũngnhưkỳvọngtrongtươnglai.Hơnnữa,cácsochuẩncủamôhìnhcũngthúcđẩyviệctraođổinhữngkinhnghiệmtốtnhấttrongphạmvicôngtycũngnhưgiữacáccôngtyvớinhau.

Page 217: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Môhìnhnàybaogồmcácquytrìnhtựđánhgiáđểđomứcđộhoànthiệncủamộtcôngty.Cáctiêuchuẩnđánhgiáđượcpháttriểnchomộttrong14quytrìnhđểxếphạngmứcđộhoànthiệntrênthangđiểm10.Nhữngcấpđộthấpnhấttươngứngvớicáctiêuchuẩnvậnhành,trongkhinhữngcấpđộcaohơntươngứngvớitiêuchuẩnvềchiếnlược.Quátrìnhtựđánhgiátuânthủphươngpháptiếpcậnchặtchẽtừngbướcmột,theođócôngtytuânthủtấtcảcáctiêuchuẩnởmộtmứcđộnhấtđịnhtrướckhicáctiêuchuẩnởcấpđộtiếptheođượcápdụng.Theođó,mộtcôngtycầnpháttriểnvàthựcthicácdựánđượcđưaranhằmcảithiệnvàchuyênnghiệphóabộphậnmuahàng,dựatrênkếtquảđánhgiámứcđộhoànthiện,vàđưacôngtylênmứchoànthiệncaohơn.Tuynhiên,cầnlưuýrằngcáccấpđộchuyênnghiệpđođượckhôngphảilàmộtđiểmsốchínhthức.Việcquyếtđịnhcấpđộchuyênnghiệpnàolàphùhợpvàkỳvọngphụthuộcvàochínhcôngty.Đốivớimộtvàicôngtyđiểmsốphùhợpcóthểlàtám,nhưngvớinhữngcôngtykhácđiểmnămđãlàđủrồi.Quyếtđịnhnàydựatrênloạihìnhcôngty,ngànhnghềkinhdoanhmàcôngtyđóhoạtđộng.

Page 218: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Cảcácquytrìnhchiếnlượccũngnhưthúcđẩyđềuphảiđượcthựchiệnmớicóthểđạtđượchiệuquảbềnvững.Khichỉcócácquytrìnhchiếnlược,côngtysẽthiếutínhđồngnhấthoặchạtầngthôngtin.Cònchỉcócácquytrìnhthúcđẩysẽdẫnđếnđầutưthiếusóthoặckhônghiệuquả.

KẾTLUẬN

MôhìnhthumuaMSUđềxuấtcáckhíacạnhcủaquytrìnhmuahàngrộnghơnsovớibấtkỳmôhìnhmuahàngthôngdụngnàokhác.Việcsửdụngmôhìnhnàychothấysựhợpnhấtgiữahoạtđộngcủacôngtyvàcácnhàcungứng.Tuynhiên,điềucòngâytranhcãilàliệutấtcảcácquytrìnhcủamôhìnhnàycónênđượctriểnkhaiquatừngbộphậnhayphânđoạnkhông,vàliệucónênthựchiệnchúngtrongmộtsốhoàncảnhnhấtđịnhhaykhông.Dùgìđinữa,môhìnhnàytạođiềukiệnthuậnlợiđểchuyênnghiệphoạtđộngmuahàng.

THAMKHẢO

Trent,R.JvàMonczka,R.M(1998)Puchasingandsupplymanagement:Trendsandchangesthroughoutthe1990s(tạmdịch:Quảnlýthumuavàcungứng:Xuhướngvàthayđổitrongnhữngnăm1990),JournalofSupplyChainManagement34(2):2-11.

Page 219: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

42.PHÂNTÍCHGIÁTRỊPHỤTRỘI

TỔNGQUAN

Phântíchgiátrịphụtrội(OverheadValueAnalysis-OVA)làmộtkỹthuậtdùngđểtìmkiếmcáccơhộinhằmgiảmthiểucácchiphígiántiếp.Môhìnhtậptrungvàocắtgiảmvàtốiưuhóacáchoạtđộngvàdịchvụgiántiếptrongcáccôngty.OVAthựchiệncáckhảnăngcảithiệnrõràngcũngnhưsosánhcácchiphíhoạtđộnggiántiếpvớicôngsuấtcủacáchoạtđộngcơbản,sửdụngmôhìnhchuỗigiátrịcủaPorter(xemChương16).

Page 220: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGKHINÀO

OVAcóthểđượcsửdụngđểtáitổchứcvàtriệttiêucáchoạtđộnggiántiếpdưthừa.Tuynhiên,trongthựctếnhàquảnlýcòndùngnóvừanhưmộtbiệnphápphòngngừavừalàbiệnphápcuốicùng.Mụctiêucủahọkhôngchỉgiớihạntrongviệcgiảmchiphí;rấtnhiềucôngtycònmuốnnângcaonhậnthứcvềcácnhucầudịchvụgiữacáckháchhàng(nộibộ).Rõràngphântíchgiátrịgiántiếpcóảnhhưởngđángkểđếnhoạtđộngcủanhữngngườiliênquan.

Cáckếtquảtàichínhngàycàngxấuđicộngvớisựthiếulinhhoạttrongtổchứclànhữngdấuhiệusớmchothấykháchhàng,mộtnhàsảnxuấtthiếtbịquânsựvàcôngnghệđiềukhiểntừxatiêntiến,đangcầnđánhgiálạicáchoạtđộnggiántiếpcủatổchức.MộtđộiOVAđượcthànhlậpđểxácđịnhcáchoạtđộnggiántiếpvàlậpmộtdanhsáchtheothứtựbanđầucáchoạtđộngvàchiphí.Tiếpđó,côngtyquyếtđịnhthựchiệnmộtdựánphântíchtổngthểgiátrịgiántiếpnhằmcơcấulạicôngtyvàgiảmđángkểsốlượngcácbộphậngiántiếp.Kếtquảlàsựchuyểnđổitừmộttổchứcchứcnăngthànhmộtcấutrúcđơnvịkinhdoanhtheođịnhhướngthịtrường:cácphòngbanđềuđemlạigiátrịchocáckháchhàngnộibộcủamình,cáchoạtđộngtrướcđâyđượcphânchiathànhbộphậnchínhyếuvàphụtrợthìnayđượcchiavềcácbộphận.Quytrìnhthayđổinàynhậnđượcsựủnghộrộngrãitrongtrongcôngty,cácbộphậnliênquanđềucảmthấyhọđangthamgiavàoviệc"táitạo”lạichínhmình.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Mộtphântíchgiátrịphụtrộibaogồmsáubướccơbản:

Page 221: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

1.Bướcđầutiênlàtạolậpmộtnềntảngbaogồmviệcxácđịnhcôngsuấtcầnđạtđến,cáchoạtđộngcầnthiếtvàđánhgiásảnphẩmcuốicùng.

2.Bướcthứhailàlêndanhsáchsắpxếptheothứtựcáchoạtđộngvàchiphí.Bướcnàybaogồmướctínhchiphíđầuvào/cácnguồnlực,cácchiphíhoạtđộngvàphânbổcácchiphínàyvàosảnphẩm,chủyếuđượchỗtrợbằngtínhphídựatrênhoạtđộng(xemChương20-ABC).

3.Bướcbacầnđếnđánhgiácủakháchhàngvềsảnphẩmvàdịchvụ.Nhữngkhíacạnhthíchhợplà:tínhcầnthiết(cụthểlà:sựcầnthiết,sựmongmuốn,hoặctínhtiệndụng),chấtlượng,sốlượngvàchiphí.Kháchhàngsẽđượcyêucầuđưarađánhgiávềsảnphẩmhiệntạivàchỉbáocảitiếncầnthiết.Cảhaihìnhthứcphỏngvấnvàbảngcâuhỏiđềuđượcsửdụngkhilấyđánhgiácủakháchhàng.

4.Trongbướcbốn,độiOVAphảixácđịnhcáccơhộitiếtkiệmchiphídựatrênviệcxácđịnhnhữngcảitiếnkhảthi.Điềunàythúcđẩycáccôngtyđưaracácưutiênchosảnphẩmvàcáchoạtđộngcầnthiết.

5.Bướcnămlàsắpxếpưutiêndựatrênbốnyếutốđãđượcsửdụngtrongđánhgiákháchhàng:

•Tínhcầnthiết:giátrịcóđượcgiatănghaykhông?

•Chấtlượngsảnphẩmcóđápứngkhông?

•Sốlượngsảnphẩmcóđủkhông?

•Cóthểđượclàmvớichiphíhợplýhơnkhông?

Việcxácđịnhvàsắpđặtưutiêncáccơhộicũngchínhlàtrảlờicâuhỏiliệucónêncắtgiảm,thayđổi,hợpnhất,tựđộngvà/hoặcthuêlàmbênngoàimộtsốhoạtđộnghaykhông.Đâychínhlàmộtquátrìnhthựctếđượcthựchiệnbởilãnhđạocôngtykếthợpvớicácchuyêngiavànhàquảnlýcủacácphòngbangiántiếp.

6.Giốngnhưmộtdựán,bướccuốicùnglàthựchiệncácthayđổiđãđượcthảoluậnvàquyếtđịnhởnămbướctrên.

NhữngyếutốtạonênthànhcôngcủamộtdựánOVAlà:

•Mụctiêucủadoanhnghiệpđượcxácđịnhrõràng

Page 222: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Côngtycócấutrúctổchứcphùhợp

•PhạmvicủaOVAđãđượcxácđịnh

•Khôngcócácdựánkhácliênquan,hoặclàmgiánđoạnOVA

•Cósựủnghộđầyđủtrongtoànthểcôngty

KẾTLUẬN

TrongkhikếtquảcủaOVAthườngđượcbiểuhiệnbằngconsốthốngkêthìtráilạiphầnlớncácdữliệuthuthậpđượclạimangtínhđịnhtính.Donhữngdữliệucầncóđôikhiđượcthuthậptừnhữngnhânviênmàchínhcôngviệccủahọcóthểlàhoạtđộngkhôngcầnthiết,sẽrấthữuíchnếusửdụngsochuẩnđểđánhgiádữliệuđượccungcấp.NhữngtrởngạitiềmtàngkháccủaOVAcònlà:

•Thiếuthôngtinvàdữliệu;

•Thiếuhỗtrợchocáckếtquảvàlậpluận;

•Thiếuhỗtrợthựchiện.

Cảcácnhàquảnlýlẫnphântíchcầnlàmchoquátrìnhthựchiệncàngdễdàngchonhữngngườithamgia(nhânviên)càngtốt.LàmchomọingườithamgiasâuđếnmứchọchorằngcáckếhoạchdohọtựvạchrasẽlàmộtđónggópquantrọngđốivớithànhcôngcủaOVA.OVAthườngđượcsửdụngkếthợpvớicôngcụtínhphídựatrênhoạtđộng(xemChương20).

THAMKHẢO

1.Davis,M.EvàFalcon,W.D(1964)ValueAnalysis,ValueEngineering:Theimplicationsformanagers(tạmdịch:Phântíchgiátrị,Xâydựnggiátrị:Sựliênhệmậtthiếttớiquảnlý),NewYork:AmericanManagementAssociation.

2.Mowen,M.MvàHanson,D.R(2006)ManagementAccounting:Thecornerstoneformanagementdecisions(tạmdịch:Kếtoánquảntrị:nềntảngcủacácquyếtđịnhquảnlý).Mason,OH:ThomsonSouth-Western.

Page 223: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức
Page 224: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

43.SẢNXUẤTĐÁPỨNGNHANH

TỔNGQUAN

Sảnxuấtđápứngnhanh(QuickResponseManufacturing-QRM)đượcRayanSuripháttriểnnăm1998.QRMcónghĩalàđápứngcácnhucầucủakháchhàngnhanhchóngbằngcáchthiếtkếvàsảnxuấtsảnphẩmtheocácnhucầuđó.QRMtậptrungvàocắtgiảmthờigianthựchiệntấtcảcáchoạtđộngtrongmộtcôngtymàkếtquảlànângcaochấtlượng,giảmchiphívàđápứngnhanh.

Page 225: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGKHINÀO

QRMbắtnguồntừmộtchiếnlượccótênlàcạnhtranhvềthờigian(Time-BasedCompetition-TBC)đượcGeorgeStalkvàThomasHoutđưaranăm1990.TBCvềcơbảnsửdụngtốcđộđểgiànhlợithếcạnhtranh:mộtcôngtysửdụngchiếnlượcTBCsẽchuyểnhànghóavàdịchvụtớikháchhàngnhanhchónghơncácđốithủcạnhtranh.ChiếnlượcTBCcóthểápdụngvớibấtcứhìnhthứckinhdoanhnào,kểcảngânhàng,bảohiểm,bệnhviện.QRMchínhlàviệcápdụngTBCvàocáccôngtysảnxuất.Vớiviệctậptrungvàocáccôngtysảnxuất,QRMlàmsâusắchơncácnguyêntắccủaTBCvàbổsungcáckhíacạnhmới.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

QRMlàmộtchiếnlượcmangtínhthựctế,baogồmcáckháiniệmvềgiảmthiểuthờigian,cácnguyêntắcquảnlýcụthể,cácphươngphápsảnxuất,cáccôngcụvàkỹthuậtphântíchvàmộtphươngphápmangtínhhệthốngnhằmđạtđượcsựcắtgiảmthờigiankỳvọng.Nódựatrênquanđiểmrằngcảcôngnhânlẫnngườiquảnlýcầnhiểumộtvàiđộnglựccơbảncủahệthốngsảnxuất.Đặcbiệtlàhọcầnhiểuviệclênkếhoạchvềcôngsuất,sửdụngnguồnlựcvàcácchínhsách“chialôsảnphẩm”tươngtácvớinhaurasaovàcóảnhhưởngthếnàođếnthờigiansảnxuất.

CáccôngtycầnápdụngcácchínhsáchQRMtạitấtcảcácbộphận.Nóliênquantớiviệcsuytínhlạixemcôngtysẽhoạtđộngnhưthếnàotrongtừngbộphận,chứkhôngchỉởnhữngkhâumấuchốtnhưsảnxuấthayquảnlýcungứng,màcảnhữngkhâunhưvậnchuyển,muathiếtbị,tuyểnnhâncông,kếtoán,đánhgiáhiệuquả.Tấtcảcácchínhsáchnàycầnđượcđồngbộhóavớitậptrungvàosảnxuấtphảnứngnhanh.Hơnnữa,chươngtrìnhQRMcầnđượcthựchiệncảởkhuvựcsảnxuấtlẫnvănphòng.Chúngtôinhậnrarằngchínhhoạtđộngcủakhốivănphòngđónggópđángkểvàotổngthờigianlàmrasảnphẩm,vìvậymàđâythườngđượccoilànơicónhiềucơhộicắtgiảmthờigiansảnxuất.

KẾTLUẬN

Sựkhácnhaugiữasảnxuấtđápứngnhanhvàsảnxuấttinhgọn(xemChương37)làởchỗmụctiêucủasảnxuấttinhgọnlàcắtgiảmnhữnglãngphíkhôngmanglạigiátrịgiatăng(tạorabởicáckếhoạchnângcấpliêntục),ngượclại,sảnxuấtđápứngnhanhtậptrungliêntụcvàocắtgiảmthờigiansảnxuấtthôngquanângcaochấtlượng,tăngcườngtínhhợplýcủacác

Page 226: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

quytrìnhvàgiảmlãngphí.Khôngthểthựchiệnviệccắtgiảmthờigiansảnxuấtnhưkiểumộtdựánchiếnlược.QRMphảilàmộtchiếnlượccủatổchứcdoquảnlýcấpcaodẫndắt.Đểcóđượctácđộngcầnthiếtlênthờigiansảnxuất,cáccôngtycầnthayđổicáchthứchoạtđộngtruyềnthốngvàcơcấulạitổchứccủamình.Nhữngthayđổinàykhôngthểthựchiệnnếukhôngcósựđồngthuậncủalãnhđạocấpcao.Vìvậy,bướcđầutiêntrongmộtchươngtrìnhQRMphảilàhướngdẫnnhữngnhàquảnlýcấptrênvềchiếnlượcnàyvàkhiếnhọthamgiavàolộtrìnhthựchiện.

VấnđềmấuchốtkhitiếpcậnQRMlàphảigiảmthờigiansảnxuất.Mộtsốcácphươngphápquảnlýsảnxuấtphổbiếnlàtậphợpcủanhữngýtưởngkhôngthốngnhất;cảnhàquảnlýlẫnngườilaođộngđềuphảinhớmộtdanhsáchcácnguyêntắcnhưnguyêntắc5StrongphươngphápcủaKaizen(xemChương54).Ngượclại,toànbộcácnguyêntắccủachiếnlượcQRMđềuxuấtpháttừmộtnguyêntắccơbản,bởivậynóđủmạnhđểlanratoànbộcôngty,từxưởngsảnxuấttớikhốivănphòng,từkhâunhậnđặthàngchođếnkếtoán,từmuanguyênliệuchođếnbánsảnphẩm.Phươngphápnàydễđượcngườiquảnlýchấpnhậnhơnlàtậphợpnhữngkháiniệmriênglẻbởinóchophéphọgửithôngđiệpnhấtquántớitoànbộcôngty.

THAMKHẢO

1.Stalk,G.JrvàHout,T.M(1990)CompetingAgainstTime:Howtime-basedcompetitionisreshapingglobalmarkets(tạmdịch:Cạnhtranhvớithờigian;cạnhtranhdựatrênthờigianđangthayđổithịtrườngthếgiớinhưthếnào).Boston,MA:BusinessHarvard.

2.Suri,R.(1998)QuickResponseManufacturing(tạmdịch:Sảnxuấtđápứngnhanh).NewYorkProductivity.

Tảithêmebook:http://www.sachvui.com

Page 227: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

44.QUYTẮCTHỨNĂMCỦASENGE

TỔNGQUAN

NguyênlýthứnămlàmôhìnhđượcSengepháttriểnnăm1990.Nómôtảnămnguyênlýcầnthiếtđểtạoramộttổchứchọctập:làmchủbảnthân,tâmthức,tầmnhìnđượcchiasẻ,họctậptheonhómvàtưduycóhệthống.Trongsốđó,tưduyhệthốngkếthợpđượccảnămnguyênlývớinhau.Một“quyluật”làtậphợpnhữngnguyêntắcvàhoạtđộngthựctếchúngtanghiêncứu,thựchànhvàápdụngvàođờisống.Nămquyluậtnêutrêncầnđượcxemxéttrênbacấpđộkhácbiệt:

1.Thựctiễn:Nhữnggìbạnlàm.

2.Quyluật:Hướngdẫncácquanniệmvàhiểubiếtbêntrong.

3.Bảnchất:Trạngtháitồntạivớikhảnănglàmchủcaocácquytắc.

Page 228: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Mỗinguyênlýđềuđưaranhữngphươngdiệnsốngcònmàmộttổchứccầnhọchỏi.

SỬDỤNGKHINÀO

Nguyênlýthứnămlàmộtmôhìnhđượcsửdụngđểtạoramộttổchứchọctập.Đólàmộttổchứcmàtrongđómọingườikhôngngừngpháttriểnnănglựccủamìnhđểđạtđượckếtquảthựcsựmongmuốn,nơicáchnghĩmớivàcởimởđượcnuôidưỡng,nơinhữngmongmuốncủatậpthểđượctựdopháttriểnvàmọingườikhôngngừnghọchỏilẫnnhau.

Page 229: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Nămnguyêntắccầnthiếtđểtạoramộttổchứchọctậplà:

1.Tưduyhệthống.Tưduyhệthốnglàmấuchốtcủamộttổchứchọctập.Nguyênlýnàytậphợptoànbộcácnguyênlýcònlạivàomộttổchứchọctậpvàgắnkếttấtcảcácnguyênlýkhácvàomộtthểthốngnhấtvềcảlýthuyếtvàthựctiễn.

2.Làmchủbảnthân.Mộttổchứcchỉcóthểhọchỏithôngquasựhọchỏicủacáccánhân.Cánhânhọchỏikhôngđảmbảochomộttổchứchọchỏi.Tuynhiênsẽkhôngcótổchứchọchỏinếukhôngcócánhânhọchỏi.Làmchủbảnthânlàkhôngngừngxácđịnhvàlàmsâusắcthêmtầmnhìncủacánhân,tậptrungnănglực,nângcaolòngkiêntrìvànhìnnhậnthựctếmộtcáchkháchquan.

Page 230: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

3.Tiềmthức.Lànhữnghìnhảnh,quanniệmvàtổngkếtđãănsâuvàotríóc,cótácđộngtớiviệcconngườitahiểuthếgiớirasaovàhànhđộngnhưthếnào.Nguyênlýnàybắtđầuvớisựnhìnnhậntừbêntrong,tìmhiểuxemhìnhảnhvềthếgiớitrongmỗiconngườinhưthếnàovàđưachúngraxemxétkỹcàng.Nócònlàkhảnăngthựchiệnnhữngđốithoạimangtínhhọchỏinhằmcânbằnggiữakỹnăngchấtvấnvàkỹnăngthuyếtphục,nơingườitacókhảnăngdiễnđạtsuynghĩhiệuquảvàbiếtlắngnghecởimởtranhluậncủangườikhác.

4.Xâydựngtầmnhìnchung.Sengechorằngkhảnăngxâydựngvàchiasẻtươnglairấtquantrọngvớingườilãnhđạotrongviệckhuyếnkhíchcấpdướicủamìnhhọchỏi.Cóđượctầmnhìnnhưvậysẽlàsứcmạnhkhuyếnkhíchnhữngthửnghiệmvàsángtạomới.Điềunàycũngđồngthờităngcườngýthứcvềsựgắnbólâudài,điềucơbảntrong“nguyênlýthứnăm”này.

5.Họctậptheonhóm.Đượcxemlà“quátrìnhphốihợpvàpháttriểnkhảnăngcủamộtnhómđểtạorakếtquảmàtừngthànhviêntrongđóthựcsựmongmuốn(Senge1990:236).Nóđượcxâydựngdựatrênsựlàmchủbảnthânvàchiasẻtầmnhìncủacáccánhân.Tuynhiên,nhữngyếutốnàychưađủ.Cáccánhâncầnbiếtcáchcùngnhauhànhđộng.Sengechorằngcảnhómcùnghọchỏisẽkhôngchỉmanglạikếtquảtốtchotoànbộtổchứcđómàtừngthànhviêncũnghọchỏinhanhhơnkhihọlàmviệcriêngrẽ.

KẾTLUẬN

SengeviếtcuốnThefifthDiscipline(Nguyênlýthứnăm)dànhchocácnhàquảnlývàlãnhđạonhằmxácđịnhnhữngđộngtháivàcáchthứcthựchiệnchúngnhằmbiếnmộttổchứcthành“tổchứchọchỏi”,trongđóSengeđặcbiệtchúýtớitínhđặcthùvàtínhcởimở.

CâuhỏiđặtralàliệutầmnhìncủaSengevềtổchứchọctậpvànhữngnguyênlýtươngứngcóđónggópvàoviệctạoranhữnghànhxửmangtínhhiểubiếtvàcónguyêntắchơntronghoạtđộngcủacáctổchứckhông.MặcdùcònmộtsốvấnđềtrongcáckháiniệmcủaSenge,nóvẫnkhiếnconngườithànhcônghơn.Việcnhấnmạnhxâydựngtầmnhìnchung,làmviệctheonhóm,làmchủbảnthânvàpháttriểnnhữngmôhìnhtiềmthứcchitiếthơn.CáchSengexâydựngkháiniệmvềđốithoạithôngquanhữngkháiniệmnàycóthểtạoramộtmôitrườnglàmviệcthoảimáivàsángtạohơn.Cáchsửdụngtưduyhệthốngđểkếthợpnhữngkhíacạnhkhácnhaucủanămnguyênlýcũngchochúngtanhữnghiểubiếtmangtínhlýluậnhơnvề

Page 231: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

hoạtđộngcủatổchức.

THAMKHẢO

1.Flood,R.L.(1998)FifthDiscipline:reviewanddiscussion(Nguyênlýthứnăm:tìmhiểuvàtranhluận)SystemicPracticeandActionResearch,11(3):259-73.

2.Senge,P.M(1990)TheFifthDiscipline:Theartandpracticeofthelearningorganisation(Nguyênlýthứnăm:Lýthuyếtvàthựctiễncủatổchứchọctập).NewYork:Currency.

3.Senge,P.M(1990)TheDanceofChange:thechallengesofsustainingmomentuminlearningorganizations(tạmdịch:Vũđiệucủasựthayđổi:Tháchthứctrongduytrìđộnglựccủacáctổchứchọctập).NewYork:Currency/Doubleday.

Page 232: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

45.SÁUSIGMA

TỔNGQUAN

KháiniệmsáuSigmabắtnguồntừmộtthuậtngữthốngkê.Sigmalàkýhiệutoánhọccủađộlệchchuẩn.SáuSigmalàphươngphápđosốlượngtốiđanhữngsaisótchophéptrongmộthệthống.ỞmứcđộcủasáuSigma,99,999998%cácsảnphẩmphảicóchấtlượngtốttứclàphảirơivàocácgiớihạndungsaichophép.Điềunàycónghĩatrongmộttriệusảnphẩmchỉcókhôngquá3,4lỗi.Mứcđộnàycóthểđạtđượcthôngquagiảmthayđổitrongquátrìnhsảnxuấtvàkiểmsoátchúng.Đểđạtđượcyêucầunày,cácquytrìnhsảnxuấtcầnđượccảitiến.Tuynhiên,cảitiếnquytrìnhvàchấtlượngkhôngphảilàmụctiêucuốicùngmàcảithiệntàichínhmớilàmụctiêucầnđạttới.

SáuSigmaxuấthiệnđầutiêntạiMotorola.ĐểđươngđầuvớisựcạnhtranhmạnhmẽcủaNhậtBản,năm1987,Motorolabắtđầutậptrungvàocảitiếnchấtlượng.Cáckỹsưởđâyđãquyếtđịnhrằngcáchtínhtỷlệsaisóttrênmộtnghìnsảnphẩmnhưhọđangsửdụngkhôngcònhợplýnữa.Vìvậy,họđưaraphươngpháptínhtrênmộttriệusảnphẩm.AlliedSignalvàGeneralElectricđãhoànthiệnphươngphápnày.Nhữngdoanhnghiệpnhậnralợiíchlớnlaobằngviệctiếtkiệmhàngtỷđôlaquaviệctăngđộthỏamãncủa

Page 233: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

kháchhàng.Ngàynay,cácdựánsáuSigmakhôngchỉđượcsửdụngtronglĩnhvựcsảnxuấtmàcảtronglĩnhvựcdịchvụ.

MôhìnhsáuSigmachothấyviệctậptrungvàogiảmbiếnthiênsẽgiảiquyếtđượccácvấnđềquytrìnhvàkinhdoanh.Bằngviệcsửdụngmộtbộcôngcụthốngkêđểnắmđượcsựthayđổicủamộtquytrình,nhàquảnlýcóthểbắtđầutiênlượngkếtquảmongmuốncủaquytrình.Nếukếtquảkhôngđápứngđượcnhữngcôngcụthốngkêkháccóthểđượcsửdụngđểhiểurõhơnnhữngyếutốảnhhưởngđếnquytrình.

SỬDỤNGKHINÀO

SáuSigmađượcdùngđểcảitiếnhiệuquảhoạtđộngcủamộtcôngtythôngquaviệcxácđịnhvàgiảiquyếtnhữngsaisótvàthiếuhụtcủanó.DựánsáuSigmagiúpđạtđượccáckếtquảtàichínhtốthơnquanângcaochấtlượngvàsựổnđịnhtrongquytrìnhsảnxuất.MỗidựánsáuSigmađềutậptrungvàocảithiệntàichínhvàtiếtkiệmchiphí.LýthuyếtsáuSigmachorằngquảnlýcấpcaokhôngnênchophépthựchiệnmộtdựánkhôngđạtđượcmụctiêutiếtkiệmchiphíởmứcítnhấtlà175.000đô-la.

SáuSigmalàphươngphápđượcápdụngtừtrênxuống,theođócácnhàquảnlýtraođổivềmụctiêucủatừngdựánvàkiểmsoátchúng.Nhânviêntiếnhànhcácdựántheomộtphươngthứccócơcấuchặtchẽ...Họđóngmộttrongsốcácvaitròsau:

Page 234: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Lãnhđạođứngđầu:GiámđốcđiềuhànhhoặcnhữngthànhviênthuộcnhómcácnhàquảnlýchủchốtcóhiểubiếtrõràngvềcácdựánsáuSigma.

•Chuyêngiacaocấp:Cácnhàtưvấnnộibộ,đóngvaitròđàotạocácchuyêngiachínhvàhỗtrợcácdựánsáuSigma.

•Chuyêngiachính:Nhữngngườiđứngđầudựán,thựchiệnviệcquảnlýtoànbộdựán.

•Chuyêngia:Nhữngngườilãnhđạoquảnlýmộtphầncủadựán,họchínhlànhữngngườithựchiện.

•Thànhviêndựán:Mỗichuyêngiacómộtnhómthànhviên.NhữngnhânviênnàyđượcđàotạocáckỹnăngcủasáuSigma.

CấutrúccủamộtdựánsáuSigmalàriêngbiệtđốivớitừngtổchức.Tuynhiên,nhữngyêucầuchungđểđảmbảoviệcthựchiệnthànhcôngdựánđượcxácđịnhnhưsau:

•Hiểubiếtđúngcáccôngcụvàkỹthuậtthốngkê;

•Dànhđủnguồnlựcchogiaiđoạnxáclậpdựán;

•Dànhđủnguồnlựcchogiaiđoạnthựchiện;

•Quảnlýhiệuquảvàcamkếtrõràng;

•Tiếnhànhnhữngthayđổivềvănhóatrướckhithựchiện;

•Lênkếhoạchthôngtinhiệuquả;

•Đàotạođầyđủcácnhómcảitiến;

•Cócácchuyêngiachínhcókhảnănghỗtrợthựchiện.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

MôhìnhsáuSigmagồmnămbước:xácđịnh(Define),đolường(Measure),phântích(Analyse),cảitiến(Improve)vàkiểmsoát(Control),thườngđượcgọilàDMAIC.

1.Xácđịnh–trướctiên,cầnlựachọncácquytrìnhcầnphảicảitiếnvàcác

Page 235: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

mụctiêucầncảithiện(SMART).

2.Đolường–saubướcxácđịnh,cácdữliệucầnđượcthuthậpnhằmđánhgiáhiệuquảcủaquytrìnhhiệntạiđểsosánhvớitươnglai.

3.Phântích–bướcnàyxácđịnhsựkhácbiệtgiữatìnhtrạnghiệnthờivàtìnhtrạngmongmuốn.

4.Cảitiến–Quytrìnhđượctốiưuhóadựatrêncácphântíchtrên.

5.Kiểmsoát–Nhữngquytrìnhmớiđãđượccảitiếncầnđượckiểmsoátvàđưavàochínhthức.

KẾTLUẬN

MôhìnhsáuSigmabaogồmcảkỹnăngcứngvàmềm.Nhữngkỹnăngcứnggồmcáchtiếpcậncócấutrúcvàtheohướngnhằmgiảiquyếtvấnđề,cáccôngcụkiểmsoátquytrìnhthốngkê(ápdụngkhisửdụngphươngphápDMAIC)vàcáckỹnăngquảnlýdựán.Nhữngkỹnăngmềmbaogồmquảnlýconngười,thúcđẩysựsángtạovànângcaotrìnhđộ.

PhươngphápsochuẩnđượcsửdụngtrongcácdựánsáuSigma.Cácđặctínhquantrọngcủasảnphẩm,kháchhàng,quytrìnhnộitạivàhệthốngsảnxuấtđượcsosánhvớicácsảnphẩmvàquytrìnhcủađốithủcạnhtranh.Điềunàyrấthữuíchđốivớiquảnlýthiênvềtàichính,bởisosánhởcấpđộquytrìnhsẽkhiếnviệcsửdụngcáckỹnăngsáuSigmakhảthihơn.

TrongcácdựánsáuSigma,điềuquantrọnglàcầncótầmnhìnvànhiệthuyết.Nhưngyêucầuchothànhcôngcủadựánlàcầncóhạtầngrõràngtrongđàotạo,hỗtrợvàphốihợpdựán.

THAMKHẢO

BreyfogleIII,F.W(2003)ImplementingSixSigma:Smartersolutionsusingstatisticalmethods(tạmdịch:ThựchiệnsáuSigma:Giảiphápthôngminhhơnkhisửdụngcácphươngphápthốngkê).Hoboken,NJ:JohnWiley&Sons.

Page 236: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

46.MÔHÌNHƯUVIỆTEFQM

TỔNGQUAN

MôhìnhưuviệtcủaLiênđoànquảnlýchấtlượngchâuÂu(EFQM)giúpthiếtlậpmộtcơcấutổchứcthíchhợpvàmộthệthốngquảnlýtươngứngvớicơcấuđóđểxâydựngmộttổchứcưuviệt.MôhìnhưuviệtcủaEFQMđượcdựatrêngiảthuyếtrằngcáckếtquảhoànhảovềhiệusuất,kháchhàng,conngườivàxãhộiđạtđượcthôngquasựhợptác,cácnguồnlựcvàcácquytrình.Đâylàkếtquảmangtínhđịnhhướngvàtậptrungmạnhmẽvàokháchhàng.

Môhìnhgiảithíchnhữnglỗhổngvềhiệusuấtvàxácđịnhphươnghướngcảithiện.Đólàmôhìnhkhôngtheoquytắc,đượccủngcốbởicácyếutốđượcgọilà“yếutốnềntảng”là:

•Khảnănglãnhđạovàkiêntrìtheođuổimụcđích;

•Quảnlýbằngquytrìnhvàthựctế;

Page 237: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Sựpháttriểnvàtiếnbộcủanhânviên;

•Sựhọchỏi,sángtânvàtiếnbộkhôngngừng;

•Pháttriểnhợptác;

•Tráchnhiệmchung.

SỬDỤNGKHINÀO

MôhìnhưuviệtEFQMlàmôhìnhchungđểđánhgiávàthiếtkếcơcấucôngtytheonhữngkinhnghiệmtốtnhất.Điềunàyđượcdựatrênnhữngyếutốvềvănhóavàcấutrúckhácnhauvớiýđịnhpháttriểnmộttổchứcưuviệt.Môhìnhnàycóthểđượcsửdụngbởicácnhàquảnlýcủabấtkỳtổchứcnàomuốnthựchiệnchiếnlược,táithiếtkếvàpháttriểnquytrìnhcùngcơcấutổchức.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Môhìnhphânbiệtnămkhuvựctổchức(nhữngngườicókhảnăng)vàbốnkhuvựcthựchiện(kếtquả).Khuvựctổchứclànhữngnhântốchínhđểquảnlýhiệuquảmộttổchức:khảnănglãnhđạo,chínhsáchvàchiếnlược,conngười,sựhợptácvàcácnguồnlực,vàcácquytrình.Kếtquảchínhcủaviệcthựchiệnkhôngchỉphảnánhtổchứcđóđanghoạtđộngtốtnhưthếnàomàcònlàthướcđosứckhỏecủacôngtytừnhữnggócnhìnkhácnhau:kếtquảtừkháchhàng,kếtquảtừconngười,kếtquảtừxãhộivàkếtquảthựchiệnchủyếu.

Page 238: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Khảnănglãnhđạo–yêucầunhàquảnlýphải:

•Pháttriểnnhiệmvụ,tầmnhìnvàgiátrị;

•Làhìnhmẫuchovănhóaưuviệt;

•Đíchthânquantâmđếnsựpháttriển,thựchiệnvàcảithiệnhệthốngquảnlýcủacôngty;

•Quantâmđếnkháchhàng,đốitácvànhữngđạidiệnxãhội;

•Khuyếnkhích,hỗtrợvàthừanhậnconngườitrongtổchức.

Chínhsáchvàchiếnlược–nhữngtiêuchuẩnsauđượcsửdụngnhưcơsởnềntảngđểxácđịnhtínhưuviệt:

•Nhucầuvàmongđợihiệntạivàtươnglaicủacáccổđông;

•Thôngtinchoviệcđolườnghiệusuất,nghiêncứu,họchỏivànhữnghoạtđộngmangtínhsángtạo;

•Sựpháttriển,xemxétvàcậpnhậtliêntục;

•Triểnkhaithựchiệnthôngquamộtmôhìnhnhữngquytrìnhchủđạo;

•Truyềnthôngvàthựchiện.

Conngười–đóngvaitròchính.TheonhưEFQM:

•Nguồnnhânlựccầnđượchoạchđịnh,quảnlývàcảithiệncẩntrọng;

•Tàinăngvàkiếnthứccủaconngườinênđượcnhậndiện,pháttriểnvàduytrì;

•Conngườiphảidồnhếttâmtrílàmviệcvàcầnđượctraoquyềnlực;

•Cầncónhữngcuộcđốithoạigiữanhữngngườiởcáccấpbậckhácnhautrongtổchức;

•Conngườicầnđượckhenthưởng,côngnhậnvàquantâm.

Sựhợptácvànguồnlực–tínhưuviệtyêucầusựquảnlývề:

Page 239: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Hợptáctừbênngoài;

•Tàichính;

•Cáctòanhà,thiếtbị,nguyênliệu;

•Côngnghệ;

•Thôngtinvàkiếnthức.

Quytrình–nhữngquytrìnhưuviệt:

•Đượcthiếtkếvàquảnlýcóhệthống;

•Đượccảithiệncótínhchấtđổimớiđểđápứngnhucầukháchhàngvàgiatănggiátrị;

•Tạoranhữngsảnphẩmcũngnhưdịchvụđượcthiếtkếvàpháttriểntốtnhấtcóthểđápứngđượcnhucầuvàmongđợicủakháchhàng;

•Sảnxuất,phânphốivàphụcvụsảnphẩmvàdịchvụ;

•Lànhữngquytrìnhquảnlývàcủngcốmốiquanhệvớikháchhàng.

TrongEFQM,kếtquảtừkháchhàng,kếtquảtừconngườivàkếtquảtừxãhộiđượcđolườngtrongcácphạmvinhậnthứcvàchỉbáohiệuquả.

Nhữngkếtquảmàtổchứcđangđạtđượcliênquanđếnhiệusuấttheokếhoạchđượcgọichunglàkếtquảhiệusuấtchủđạobaogồmhiệuquảđầuravàchỉbáohiệuquảchủchốt.

Đườngdâyphảnhồitừkhuvựcthựchiệntạoranhữngmụctiêutrongkhuvựctổchứclàcầnthiếtđểthiếtlậphiệuquảhọctậpcótổchức.Chỉbáohiệuquảhiệncóđượcpháttriểnđểđolườngkếtquảcủanhữngcảithiện.

KẾTLUẬN

MôhìnhưuviệtcủaEFQMlàmộtcôngcụđượccôngnhậnđểcảithiệnhiệuquảvàtrìnhđộnghiệpvụcủachukỳkiểmsoátvàhoạchđịnhcủacôngty.MôhìnhEFQMcũngđượcpháttriểnbởinhữngnhàquảnlýhàngđầucáccôngtyởchâuÂunhưRenault,PhilipsvàCibaGeigy.Môhìnhnàycungcấpnhữngyếutốthenchốtchoviệcphântích,đánhgiá,cơcấu,cảithiệnvà

Page 240: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

quảnlýhiệuquảmộttổchức.TrangwebcủaEFQM(www.efqm.org)lànguồnthôngtinquýgiáchoviệcsửdụngmôhìnhEFQMưuviệtvàoviệctựđánhgiácũngnhưcungcấpmôhìnhthamkhảo.

MôhìnhEFQMưuviệtthườngđượcmiêutảnhưmộtmôhìnhhỗtrợchoviệcraquyếtđịnhchiếnlược.Tuynhiên,đókhôngphảilàmộtmôhìnhtheoquytắcđượcthiếtkếđểtrợgiúpcácphântíchquảnlý.

THAMKHẢO

1.TheEFQMExcellenceModelforself-appraisal(1992)(tạmdịch:MôhìnhưuviệtEFQMđểtựđánhgiá)EFQM:Brussels,Belgium

2.Oakland,J.(2000)TotalQualityManagement:Textwithcases(tạmdịch:Quảnlýchấtlượngtuyệtđối:Lýthuyếtvớicáctìnhhuống),2ndedition.Oxford.ButterworthHeinemann.

Page 241: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

47.LÝTHUYẾTCÁCĐIỂMHẠNCHẾ

TỔNGQUAN

Bảnchấtcủalýthuyếtcácđiểmhạnchế(TheoryofConstrainst–TOC)làởchỗcôngsuấtcủabấtcứdâychuyềnsảnxuấtnàocũngbịquyếtđịnhbởimắtxíchyếunhấttrongdâychuyềnđó.Mỗihệthốngđềucónhữngđiểmhạnchếngăncảncáccôngtyhoànthànhmụctiêusaucùngcủamình:Lợinhuận.Lýthuyếtcácđiểmhạnchếchorằngbằngviệcxóabỏhạnchếlớnnhất(điểmhạnchế),côngsuấtcủatoànbộhệthốngsẽđượctănglên.Vàbằngviệcxóabỏđiểmhạnchếmớitạoratừhoạtđộngtrướcđó,sảnlượngcóthểtăngthêmnữa.TOCtìmkiếmđiểmhạnchếtronghệthốngvàloạitrừnó.Điềunàyđạtđượcbởimỗidâychuyềnsảnxuấtkhôngthểchạynhanhhơnkhâuchậmnhấttrongđó.Nếucó,hàngtồnkhosẽchấtđống.Nósửdụngnguyênlýcáitrống–vậtđệm–sợidâyđểkiểmsoátnhịpđộcủadâychuyềnsảnxuất.Điểmhạnchếđóngvaitrònhưcáitrống(quyếtđịnhnhịpđộ),vớicácphươngthứccủasợidâycáccôngđoạnthôđượchoạchđịnhthếnào,cònvậtđệmsẽlàmchođiểmhạnchếhoạtđộngtrơntru.

TrongcuốnTheGoal(tạmdịch:Mụctiêu),GoldrattvàCox(1984)đãmôtả

Page 242: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

nguyênlýnàybằnghìnhảnhmộtđoànhướngđạosinh,họkhôngthểđiđềuvớitốcđộnhanhhơnngườiđichậmnhất(điểmhạnchế).Nếuhọcốlàmvậy,hànglốisẽkéodàibởimọingườiđềuvượtlêntrước(giốngnhưlưukho).Đoànngườicóthểđiđềuliềnnhauhơnnếuhọđivớitốcđộcủangườiđichậmnhất.Cảđoànsẽđinhanhhơnnếungườichậmnhấtđócóthểđinhanhhơn.

Hình47.1Môtảlýthuyếtđiểmhạnchế

SỬDỤNGKHINÀO

TOCđượcsửdụngđểtốiđahóacôngsuấtcủamộtdâychuyềnsảnxuất.Mụctiêucuốicùnglàtạoralợinhuận.GoldrattvàCoxtậptrungvàonhữngchỉbáokhácnhauvềsảnxuấtvàtàichínhđểđạtđượcmụctiêunày:

•Côngsuất(nguyênliệuđầuvào)–sựkhácbiệtgiữadòngtiềnvàovàdòngtiềnra.

•Tồnkho–tấtcảcáccôngcụtàichínhđượcđầutưvàohệthốngđểcóđượctàisản.

•Chiphíhoạtđộng–tấtcảcácchiphícầnđểbiếnhàngtồnkhothànhsảnphẩmchongườitiêudùng(vídụ:chiphílaođộng,nguyênliệuthô,khấuhao).

GoldrattvàCoxchorằngđểtạoranhiềulợinhuậnnhấtcóthể,côngsuấtcủahệthốngcầnđượctốiđahóa.Sựtậptrungvàohoạtđộngsảnxuấtsẽgópphầncảithiệnthờigianvànhịpđộcôngviệcchứkhôngchỉcắtgiảmchiphí.Nếuđượcápdụngđúng,TOCcóthểgiúptránhđượcnhữnglỗithườnggặpgâyrabởichínhtưduyhiệuquả:thayvìtốiđahóacôngsuấtcủanhữngmáymócđắttiềnnhấttrongdâychuyềnđểgiảmgiátốiđasảnphẩm,sẽhiệuquảhơnnếutăngcườngcôngsuấtcủanhữngmáymóccũđãhếtkhấuhao(điểmhạnchế).

Page 243: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

TOCtậptrungvàocảitiếndâychuyền.Mộtdâychuyềnđượcđịnhnghĩalàmộtchuỗinhữngquytrìnhphụthuộclẫnnhau.Mốiliênhệtrongmộthệthốnglàmộtchuỗicácmắtxíchcùnghoạtđộnghướngđếnmụctiêucuốicùng.Điểmhạnchếchínhlàmắtxíchyếu.Hoạtđộngcủacảchuỗibịgiớihạnbởihiệuquảcủamắtxíchyếunhất.Trongcácquytrìnhsảnxuất,TOCtậptrungvàomắtxíchlàmchậmhiệusuấtcủacảquytrình.

Cónămbướctronglýthuyếtcácđiểmhạnchế:

1.Xácđịnhcácđiểmhạnchếtronghệthống(xácđịnhđiểmhạnchế).

Cácđiểmhạnchếđượcxácđịnhbằngcácphươngphápkhácnhau.Sốlượngcôngviệcđangnằmchờtrongmộtquytrìnhhoạtđộngchínhlàchỉbáovềđiểmhạnchế.Mộtvídụkháclàkhisảnphẩmđượcsảnxuấttheolô.

2.Xácđịnhc,ách(các)điểmhạnchếcóthểmắcphải(Khắcphụcđiểmhạnchế).

Khiđiểmhạnchếđãđượcxácđịnh,quytrìnhsẽđượccảitiếnhoặchỗtrợnhằmđạtđượccôngsuấttốiưumàkhôngcầnsửachữahaynângcấpđángkểnào.Nóicáchkhác,điểmhạnchếđượckhaitháctốiđa.

3.Gắnkếttấtcảcácvấnđềphụthuộcvàoquyếtđịnhthựchiệnởbước2(ràngbuộccácquytrìnhkhácvàođiểmhạnchế).

Khiquytrìnhmangđiểmhạnchếhoạtđộngvớicôngsuấttốiđa,tốcđộcủacácquytrìnhphụthuộckhácsẽđượccảithiệntheotốcđộhoặccôngsuấtcủađiểmhạnchế.Cầnhysinhhiệuquảcủamộtsốquytrìnhriêngbiệtcholợiíchcủacảhệthống.Trongchuỗigiátrị,nhữngquytrìnhphụthuộcthườngnằmtrướcđiểmhạnchế.Nhữngquytrìnhnằmsauđiểmhạnchếthườngkhôngliênquannhiềulắm–cóthểđãhoạtđộngdướinăngsuấtcủacảhệthốngdophảichờđợicáccôngviệctạiquytrìnhcóđiểmhạnchế.

4.Tăngcườnghoặcphávỡ(các)điểmhạnchếtronghệthống(tăngnăngsuấtcủacácđiểmhạnchế).

Nếucôngsuấtcủatoànhệthốngvẫnchưađạtyêucầu,cầncónhữngcảitiếnhơnnữa.Côngtycóthểápdụngnhữngthayđổiđángkểvớiđiểmhạnchế.Thayđổicóthểcóliênquanđếntăngcườngvốn,táicơcấuhoặcđầutưlớnvềthờigianhaytiềnbạc.Bướcnàyđượcgọilànângcấpđiểmhạnchếhoặc

Page 244: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

thựchiệnbấtkỳhànhđộngcầnthiếtnàođểxóabỏhạnchếđó.

5.Ngaykhiđiểmhạnchếđãđượckhắcphục,quaytrởlạibước1(lặplạiquytrình).

Khôngđượcđểsựtrìtrệtạorađiểmhạnchếmớitronghệthống.Ngaykhiđiểmhạnchếđầutiênbịloạibỏ,nhữngphầnkháctronghệthốnghoặcchuỗiquytrìnhlạisẽtrởthànhđiểmhạnchếmới.Đóchínhlàlúclặplạiquytrìnhcảitiến.Hoạtđộngcủatoànbộhệthốngđượcđánhgiálạibằngviệctìmkiếmđiểmhạnchếmới,khắcphục,gắnkếtcácquytrìnhphụthuộcvàmởrộngcôngsuất.Bằngviệctậptrungvàocácđiểmhạnchế,phươngphápnàytạorahiệuquảtíchcựcđốivớithờigiansảnxuấthoặcphụcvụcủamộthệthống.Cắtgiảmlãngphíbằngcáchtăngđầuvàovàrútngắnthờigian.Khiđiểmhạnchếđượckhắcphục,dungsaigiảmvàchấtlượngtăng.Tậptrungvàođiểmhạnchếkhôngđòihỏihiểubiếtchitiếtvềphântíchdữliệu,hoặcnhiềungườihiểuđượccácyếutốtronghệthốngmàchỉcầnmộtsốítngườicóđủquyềnlựcđểthayđổihiểunhữngyếutốđó.Nỗlựccóthểđượctậptrungvớisựthamgiatốithiểunhânlựctrongcôngty.

Khithựchiệnnhữngbướctrêncầnlưuýrằngcóhailoạiđiểmhạnchế:

•Hạnchếnộibộ:nhữnghạnchếtronggiớihạncủahệthốngvàtổchức,ngăncảnnóđạtmụcđích.Vídụ:khôngđủcôngsuấthoặcnhữnghạnchếvềquảnlývàhànhvi.

•Hạnchếtừbênngoài:nhữnghạnchếnằmngoàigiớihạncủahệthốngngăncảnnóđạtmụcđích.Vídụ:giảmcầu,dưthừasảnphẩmvàcạnhtranh.

Goldrattthườngxuyênsửdụngphươngphápcâythựctế(CurrentRealityTree-CRT)vớihiệuứngkhôngmongđợi(UndesiredEffect-UDE)đểtìmrađiểmhạnchếvàhướnggiảiquyếttốiưu.NhữngkỹthuậtnàyđượctrìnhbàytrongcuốnsáchNotLucky(tạmdịch:Khôngphảivậnmay)củaGoldratt.Tươngtựnhưcácphươngphápđượcsửdụngtrongphântíchcănnguyên(xemChương57).

KẾTLUẬN

Tìmkiếmvàxácđịnhcácđiểmhạnchếlàmộttrongnhữngyếutốquyếtđịnhtronglýthuyếtcácđiểmhạnchế.Bằngcáchnày,hàngtồnkho,saisótvàngưngtrệsảnxuấtđượcphântích.Tuynhiên,khôngnênchỉxemxétkhíacạnhlogicvàkỹthuậtcủacácđiểmhạnchế.Nhữngyếutốtổchứcvàthôngtincũngkháquantrọng.

Page 245: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

PhươngphápTOChoạtđộngdựatrênmộtvàigiảthuyếtsau:

•Trongsảnxuấttinhgọn(xemChương37),giátrịcủacáccôngtychínhlàtốcđộmàsảnphẩmvàdịchvụchạytrênhệthống.Tốcđộvàsảnlượngchínhlàyếutốquyếtđịnhthànhcông.

•Nhữngquytrìnhhiệnthờiđềucầnthiếtđểsảnxuấtsảnphẩmmongmuốn.

•Thiếtkếcủacácsảnphẩmvàdịchvụổnđịnh

Nhữngngườicôngnhântrựctiếplàmgiatănggiátrịkhôngcầnphảihiểusâuphươngphápcảitiếnnày.Nhữngđềnghịhọđưarakhôngphảilàyếutốsốngcònđểthựchiệnthànhcônglýthuyếtđiểmhạnchế.Nhữngcôngtycócơcấutổchứckiểutậpquyềnvàchỉhuythườngđánhgiácaophươngphápnày.

NhượcđiểmchínhcủaTOClàởchỗcácđiểmhạnchếcóthểthayđổi,vìmộtdâychuyềncóthểsảnxuấtrấtnhiềuloạisảnphẩmkhácnhau.Tùythuộcvàothờigiansảnxuất,điểmhạnchếcóthểkhácnhauđốivớinhữngsảnphẩmkhácnhau.Hơnnữa,nhiềuloạisảnphẩmchothấycósựbiếnthiênthờigian,côngsuấtvàlượnghàngtồnkho.TOCchỉxemxétyếutốcôngsuất.Tuynhiên,nếusựbiếnthiênbịbỏqua,việcgiatăngsốlượngbánthànhphẩmcóthểxuấthiện(vàthờigiansảnxuấtcũngsẽgiatăng),vàđiềunàyhoàntoànmâuthuẫnvớimụctiêu.

THAMKHẢO

1.Goldratt,E.MvàCox,J.(1984)TheGoal:Aprocessofongoingimprovement(tạmdịch:Mụctiêu:Quátrìnhcảitiếnliêntục).GreatBarrington,MA:RedRiver.

2.Goldratt,E.M(1994)It’sNotLuck(tạmdịch:Khôngphảimaymắn),GreatBarrington,MA:RedRiver.

Page 246: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

48.QUẢNLÝTỒNKHOBỞINHÀCUNGCẤP

TỔNGQUAN

Quảnlýtồnkhobởinhàcungcấp(VendorManagedInventory-VMI)làphươngthứctốiưuhóahoạtđộngcủachuỗicungứngtrongđónhàcungcấpchịutráchnhiệmvềmứcđộlưukhocủanhàbánlẻ.Nhàcungcấpđượctiếpcậnvớicácdữliệuvềhànghóatrongkhocủanhàbánlẻvàchịutráchnhiệmđiềuphốicácđơnđặthàng.

Khicáccôngtytrongchuỗicungứngquyếtđịnhhợptácvớinhau,kếtquảcủasựhợptácnàythườnglàsựtraođổithôngtintốthơn,cácquytrìnhvàhoạtđộngphốihợpcũngđượccảitiến(trêncơsởhỗtrợlẫnnhau).MộtvídụchosựhợptácnàylàmôhìnhVMI,trongđóbênmuachophépnhàcungứng(tứclàngườibánhàng)quảnlýtoànbộquytrìnhbổsunghànghóa,vàchịutráchnhiệmkiểmsoátlượnghàngtồnkhocủanhàbánlẻ.Mộtcáchđơngiản,nhàcungcấpđượctraonhiệmvụgiữlượnghàngtồnkhotrongkhonhàbánlẻđốivớinhữngsảnphẩmcủamình,đểhọcóthểgiảiquyếtvấnđềquantrọnghơnlàlàmthếnàobánhànghiệuquảnhấtđếnngườitiêudùng.Vớithayđổinày,cácnhàcungcấpchuyểnmốiquantâmcủamìnhtừviệc

Page 247: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

làmcácnhàbánlẻmuanhiềuhànghóahơnsanggiúphọbánđượcnhiềuhơn.

Đểđạtđượcđiềunày,nhàbánlẻchophépnhàcungcấptiếpcậnkhohàngcùngvớicácthôngtinvềlượngcầu(mộtcáchcơhọchoặcthôngquahệthốngtinnhắnđiệntửtựđộng)rồixáclậpcácmụctiêuchonhữngmặthàngsẵncó.Nhàcungcấpsẽthườngxuyênđưaraquyếtđịnhmớivềlượngđặthàng,cáchthứcvàthờigianvậnchuyển.Kếtquảlàthayvìchờnhàbánlẻđặthàng,nhàcungcấptựđiềutiếtcácgiaodịchcungứng.VMIlàhoạtđộngcungứnghiệuquảgiúpnhàcungcấpđápứngnhucầumàkhôngbịcảntrởbởicácquyếtđịnhmuahàngtrongchuỗibánlẻ(hiệuứngchiếcroida–thebullwhipeffect).Hơnnữa,VMIđượcxâydựngnhằmxóabỏhoặcítnhấtcũnggiảmthiểusựthiếuhụttrongcungứnghàng,cũngnhưcắtgiảmchiphíchotấtcảcácthànhviêntrongchuỗicungứng.Theođó,thướcđohiệuquảcủanhàcungcấpkhôngphảilàthờigiangiaohàngmàlàlượnghànghóasẵncóvàmứcđộquayvòngcủachúng.

SỬDỤNGKHINÀO

Page 248: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

MộtsốnhànghiêncứuchorằngVMIđặcbiệtphùhợpvớinhữngmôitrườngcótínhổnđịnhtươngđối,vớiítthayđổivềnhucầu,vàsốlượngcácsảnphẩmtiêuchuẩnlớn.Tuynhiên,cảnghiêncứuthựctếvàmôphỏngđềuchothấyVMIcũnghiệuquảhơnphươngthứcbổsunghàngtruyềnthốngđốivớicácsảnphẩmcósốlượngbánraítvớinhucầuthayđổilớn,mặcdùsửdụngphươngphápVMItrongmôitrườngnàytốnkhánhiềunhâncông.

VMIlàcơhộitốtchocácnhàcungcấpvìnóchophéphọcắtgiảmcôngsuấtthừavàđạthiệuquảsảnxuấtcaohơnmàkhôngcầntănglượnghàngtồnkhovàgiảmmụctiêuđápứngcácđơnđặthàng.Hơnnữa,vớicácnguồnlựchạnchế,phươngphápnàyrấthữuíchtrongxácđịnhnhữngđơnhàngnàocóthểtrìhoãnmàkhônggâytổnthấtchonhàbánlẻ.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

ChúngtôixácđịnhýnghĩachungvàcụthểcủaVMIđốivớicảnhàbánlẻvànhàcungcấp.TấtcảcáccôngtyđềunhậnrarằngviệcthựchiệnmộtVMIthànhcôngphụthuộcrấtnhiềuvàocácmốiquanhệgiữacáccôngtyvớinhau.NếuVMIchỉđượcxemnhưmộtgiảiphápkỹthuậtđơnthuần,khôngtínhđếncáckhíacạnhconngườivàxãhộiliênquanthìsẽrấtkhóđemlạithànhcông.VMIthựcsựcầnnhữngnhómlàmviệccóhiệuquảvàcácthànhviêncócamkếtthuộctấtcảcáccôngtyliênquan.VMIsẽthấtbạinếukhôngcónhữngmốiquanhệcầnthiết,chuỗicungứngvàcấutrúctổchứchợplý.

Từgócđộcủangườibánlẻ,quyếtđịnhcóápdụngVMIhaykhôngkhôngliênquantớiquanhệcủanhàcungcấpvớicáckháchhàngkhác.Thêmvàođó,cácnhàbánlẻcóthểkhôngmuốnbỏquacáchoạtđộngmuahàng,vìchúnggầnnhưlàmộtnănglựccốtlõicủahọ(xemChương5).Theođó,độnglựccủacáccôngtyphảiđồngnhấtvớicácmụctiêucủaVMI.Vídụ,thưởngtrêndoanhthubánhàngthườnggắnvớicácmụctiêubánhàngngắnhạn,điềunàylàkhôngphùhợpvớiVMI.Thêmnữa,cácnhàbánlẻnênkiểmsoáthoạtđộngcủacácnhàcungcấpthôngquamứcđộphụcvụcủachínhhọvớikháchhàng,bởiđâylàmụctiêucơbảncủaviệcbổsunghàngvàokhohiệuquả.Tuynhiên,VMIgiảiquyếtcácmâuthuẫngiữanhữngđotínhhiệuquảởcảhàngtồnkhovàmứcđộphụcvụkháchhàng.

Đốivớinhàcungứng,thuậnlợicơbảnlàVMIgiảmbớtsựbấpbênhcủanhucầu,chophépnhữngbướcđệmnhỏhơnvềnănglựcvàlượngtồnkho.Nhàcungứngcócơhộithuậnlợihơnđểđiềuphốiviệcvậnchuyểnhàngđếncáckháchhàngkhácnhau,vàlênthờigianbiểuchoviệcchuyểnhàng–

Page 249: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

nhanhhoặcchậmhơn–tùytheolịchsảnxuất,tìnhtrạngtồnkhocủakháchhàngvànănglựcvậnchuyển.SựthôngsuốtcủaviệcchuyểnhàngthườngđượccảithiệnnếuthựchiệnVMI

Điềuphốiviệcđặtvàgiaohàngbổsungthôngquanhiềunhàbánlẻgópphầncảithiệndịchvụ.Mộtyêucầugiaohàngchomộtnhàbánlẻkhôngquácấpthiếtsẽđượchoãnlạimộtđếnhaingàynhằmtạođiềukiệnđểgiaohàngchomộtnhàbánlẻkháccầnkíphơn.Tươngtự,mộtđơnhàngbổsungnhỏhơntừmộtnhàbánlẻsẽphảiưutiênchomộtđơnhànglớnhơncủamộtnhàbánlẻkhácđangrấtcầnđếnnó.Vớikhảnăngcânbằngnhucầucủatấtcảcácđốitác,nhàcungứngcóthểnângcaohiệuquảcủahệthốngmàkhônglàmtổnhạilợiíchcủabấtcứnhàbánlẻnào.Cácnhàbánlẻhưởnglợitừsựbảođảmchonhữngyêucầucấpthiếtnhấtlàsẽnhậnđượcsựquantâmhiệuquảnhất.KhôngcóVMI,nhàcungứngsẽgặpnhiềukhókhăntrongviệcsắpxếpưutiênchovậnchuyểnhàngmộtcáchhiệuquả.

MộthiệuứngthúvịcủaVMIlàdịchvụchuyểnhàngcũngđượccảithiệnchocácnhàbánlẻkháckhôngthamgiaVMInhưngmuahàngtừnhàcungứngthamgiaVMIvớicácnhàbánlẻkhác.Đâylàkếtquảtừkhảnăngcủanhàcungứngtrongviệclênkếhoạchsảnxuấthiệuquảhơn,dovậynângcaodịchvụchuyểnhàngnóichung.Thêmvàođó,việcbánhàngtăngthêmnhưmộtkếtquảcủaviệccảithiệnmứcđộdịchvụ,xuấtpháttừsảnphẩmcósẵnnhiềuhơn.Nhưvậy,khảnăngsinhlợiđềutănglênchotấtcảcácdoanhnghiệptrongdâychuyền.

LợiíchcủaVMIrấtnhiềuchocảnhàcungứngvànhàbánlẻ.

Lợiíchchung:

•Lỗitruycậpdữliệugiảmdựatrênkếtnốimáytínhtớimáytính.Tốcđộxửlýcũngnhanhhơn

•Cảhaiphíađềuquantâmđếnviệccungcấpdịchvụtốthơnchongườitiêudùng.Giữlượnghàngtồnkhochínhxáctheonhucầucủakháchhàngsẽcólợichotấtcảcácbênliênquan.

•Mộtquanhệđốitácthựcsựđượcthiếplậpgiữanhàcungứngvànhàbánlẻ.Họlàmviệccùngnhauvàthắtchặtliênkết.

•Sựổnđịnhvềmặtthờigiancủacácđơnhàng(xuấtpháttừnềntảngxácđịnhtrướctrongthựctế).

Page 250: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Lợiíchcủanhàbánlẻ:

•Mụctiêulàđạtđượcsựcảithiệntrongtỷlệcungcấptừnhàcungứngvàđếnngườitiêudùng,giảmthiểukhảnăngcháyhàngvàgiảmthiểumứctồnkho.

•Chiphílậpkếhoạchvàđặthànggiảmxuốngvìtráchnhiệmđượcchuyểnsangphíanhàcungứng.

•Mứcđộchiphíchungđượccảithiệndoviệccósẵnmặthàngcầnthiếtvàođúngthờiđiểm.

•Nhàcungứngsẽtậptrunghơnbaogiờhếttrongviệccungcấpdịchvụtốiưu.

Lợiíchcủanhàcungứng:

•Nhìnthấydữliệubánhàngcủacácnhàbánlẻlàmchoviệcdựbáodễdànghơn.

•Cáchìnhthứckhuyếnmãiđượcđưavàotrongkếhoạchlưukhodễdànghơn.

•Giảmthiểulỗiđặthàngtừnhàbánlẻ(điềutrướcđâyxảyranhưmộthệquả).

•Nhìnthấymứctồnkhogiúpxácđịnhcácưutiên(cungứngthêmđểdựtrữhoặchếthàng).TrướckhisửdụngVMI,nhàcungứngkhôngcócáinhìntổngquátvềsốlượnghoặccácsảnphẩmđượcđặthàng.VớiVMI,nhàcungứngcóthểnhìnthấynhucầutiềmnăngvớimộtsảnphẩmtrướckhinóđượcđặthàng.

KẾTLUẬN

MặcdùđãtrởnênphổbiếnvớiWalMartvàProcter&Gamblecuốinhữngnăm1980nhưngđếngầnđâyVMImớinhậnđượcnhiềusựchúývìsựxuấthiệncáccôngnghệthôngtinliênlạctinhvichophépchuyểndữliệugầnnhưngaylậptức.Trênthựctế,saukhiđượcápdụngvàocácdoanhnghiệpnóitrên,VMIđãtrởnênphổbiếntrongnhiềungànhkhácnhauvàgiànhđượcsựquantâmcủanhiềucôngtynhưKmart,DillardDepartmentStores,JCPenny,CampbellSoup,Johnson&Johnson,Berila.

Page 251: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

ViệctraođổithôngtinđiệntửgiữanhàcungứngvànhàbánlẻlàphầnquantrọngnhấttrongứngdụngVMI.Quảthực,việcứngdụngthànhcôngVMIthườngphụthuộcvàocáchệthốngthôngtintíchhợp,baogồmcáctổhợpmáytính,côngnghệliênlạc,nhậndạngsảnphẩmvàhệthốngtheodõigiámsát.Dođó,cácthủtụcbấtthườngvàcáchđánhsốsảnphẩmkhôngthôngdụngsẽcảntrởviệcứngdụngVMI.

THAMKHẢO

Paquette,L.(2003)TheSourcingSolution:Astep-by-stepguidetocreatingasuccessfulpurchasingprogram(tạmdịch:Giảiphápnguồn:Hướngdẫntừngbướcđểtạoramộtchươngtrìnhmuahàngthànhcông).NewYork,AMACON

Page 252: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

PHẦNBACÁCMÔHÌNHSẢNXUẤT

Nhữngmôhìnhnàytạorasựthayđổicáctổchứcvàthựchiệncáchoạtđộnghữuhiệunhất.Thêmvàođó,việcphânloạicácmôhìnhnàygiúptốiưuhóacácquytrìnhvàhoạtđộngsảnxuấtcủacáccôngty.Khiphântíchvàtạodựngmộttổchứcưuviệt,nhữngmôhìnhnàynhấnmạnhvàocáccâuhỏidạng“ai,cáigì,vàkhinào”.

Page 253: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

49.THẺĐIỂMCÂNBẰNG

TỔNGQUAN

Thẻđiểmcânbằng(BalancedScorecard-BSC)đượcKaplanvàNortonpháttriểnvàonăm1992thaythếchophươngphápđánhgiáhoạtđộngtruyềnthốngchỉtậptrungvàocácchỉsốtàichính,vàđơnthuầndựatrênhoạtđộngtrongquákhứcủamộtcôngty.Thẻđiểmcânbằnglàphươngpháptừtrênxuốngdướinhằmxácđịnhmụctiêucủamộtcôngty.Nhữngyếutốđịnhhướngchínhyếutrongtừngkhíacạnhđềudựatrênsứmệnhvàtầmnhìncủacôngtyđó,chothấytầmnhìndàihạncủacôngty.Vìvậy,mộttổchứccóthểkiểmsoátđượcmụcđích,chiếnlượcvàmụctiêucủamình,vàđưarabấtkỳgiảiphápcầnthiếtnhanhchóngnào.

SỬDỤNGKHINÀO

BSCcóthểđượcsửdụngthaythếchocácphươngphápkếtoántàichínhtruyềnthốngđãkhôngcònphùhợpvớihoạtđộngcủacôngtynữa.Thẻđiểmcânbằngđánhgiáhoạtđộngcủamộtcôngtyquabốnkhíacạnh:tàichính;cácquytrìnhkinhdoanhnộibộ;họctậpvàpháttriển;kháchhàng.Cácđánh

Page 254: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

giátàichínhđượcthựchiệnbằngcáchđánhgiáphitàichínhhướngđếnthànhcônglâudài,vàđặtracáccâuhỏi:

•Điềugìlàquantrọngđốivớicáccổđông?

•Kháchhànghiểuvềcôngtynhưthếnào?

•Nhữngquytrìnhnộibộnàocóthểlàmgiatănggiátrị?

•Chúngtacósángtạovàsẵnsàngchotươnglaikhông?

Thẻđiểmcânbằngđượcsửdụngđểkiểmsoáthoạtđộngmộtcáchcôngkhaivàthôngquanhiềucáchđánhgiá.Nóchophépcácnhàquảnlýcónhữnghànhđộngphùhợpkhicầnthiết,điềuchắcchắnsẽdẫntớinhữngcảitiếnlâudàivàbềnvững.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Đểlậpmộtthẻđiểmcânbằng,mộtcôngtycầnxácđịnhtrướctiêntầmnhìn

Page 255: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

vàsứmệnhcủamìnhcũngnhưxácđịnhnhữngyếutốquyếtđịnhthànhcôngvàcácchỉbáohoạtđộngchínhyếutừbốnkhíacạnhkhácnhau:

Khíacạnhtàichính:Cácnhàquảnlýluôncầncácdữliệutàichínhchínhxácvàđúngthờiđiểmđểquảnlýhoạtđộngkinhdoanh.Nhữngchỉbáoquantrọngbaogồm:tỷlệhoànvốnđầutư(ROI)vàgiátrịkinhtếgiatăng.Tuynhiên,nhữngđánhgiákháccũngcóthểđượcthêmvàotùythuộctínhchấtcủacôngtyvàngànhnghềhoạtđộngcủacôngtyđó.

Khíacạnhkháchhàng:Dịchvụkháchhàngvàđộhàilòngđượcxemlàvấnđềquantrọngvớimọicôngty,bởidịchvụkháchhàngyếukémsẽdẫnđếnsựđixuốngcủamộtcôngty–nhữngkháchhàngkhônghàilòngsẽtìmđếnnhàcungcấpkhácđểthỏamãnnhucầucủahọ!Đánhgiámứcđộhàilòng,sựtrungthànhvớisảnphẩm,thịtrườngvàcổphiếucungcấphiểubiếtsâusắcvềviệckháchhàngnhậnthứcvềcôngtynhưthếnào.Nhữngchỉbáocóthểđượcsửdụngbaogồm:lợiíchkháchhàng,chínhsáchtrảhàng,xửlýcáccuộcgọidịchvụ,thịphầntrongphânđoạnthịtrườngmụctiêu,giảiquyếtphànnànvàthắcmắccủakháchhàng.

Quytrìnhnộibộ:Cácchỉbáotrongphầnnàychocácnhàquảnlýhiểubiếtsâusắchơnhiệuquảhoạtđộngcủacôngtymình,baogồm:chấtlượng,quayvòngvàthờigianđápứngkháchhàng,chiphí,pháttriểnsảnphẩmmới,thờigianđưarathịtrường,vàcảthờigianhoànvốn,doanhsốbánsảnphẩmmớitrêntổngdoanhsố.

Họchỏivàpháttriển:Cácchỉbáonàychothấyhoạtđộngquảnlýnguồnnhânlực,kiếnthứcvàquảnlýsángtânthànhcôngnhưthếnào.Nhữngchỉbáocóthểsửdụnggồmmứcđộhàilòngvàtrungthànhcủanhânviên,giátrịgiatăngtrênmỗinhânviên,sựsẵncócáckỹnăngnghềnghiệpmangtínhchiếnlược,sốlượngýtưởngmớicủamỗinhânviên,mứcđộsẵncócủathôngtinliênquantớinhucầu.

Nên:

•Sửdụngthẻđiểmcânbằngđểxácđịnhrõhơnchiếnlược,thôngtinvềchiếnlượcvàgiúpthốngnhấtcáccánhân,cácsángkiếntrongtoàncôngtycũngnhưgiữacácphòngbanvớinhaunhằmđạtmụctiêuchung.

•Sửađổithẻđiểmcânbằngthườngxuyêntheoyêucầuđểcóthểtậptrungvàkiểmsoátcácmụctiêuđúngđắn.

Khôngnên:

Page 256: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Thẻđiểmcânbằngkhôngphảilàcôngcụđểkiểmsoáthànhvihayđánhgiáhiệuquảhoạtđộngtrongquákhứ.

KẾTLUẬN

Khôngcógìmớimẻtrongviệcsửdụngcácchỉbáophitàichính,nhưngKaplanvàNorton(1992)đượcđánhgiácaokhigiớithiệutácđộngcủacácđánhgiácânbằngtừnhữngkhíacạnhkhácnhau.MộtCEOthườngthiênvềcácphươngpháptàichính,mặcdùngàynay,việcquảnlýcôngtychỉdựatrêncácchỉbáonàylàkhôngđủ.Môhìnhthẻđiểmcânbằngbuộccáccôngtytậptrungvàocácchỉbáohoạtđộngchínhyếuđượcthừanhậntrongcảcôngtyvàchắcchắndẫntớicảitiếnhoạtđộnglâudàivàbềnvững.

Tuynhiên,tìmrachuỗicácchỉbáohoạtđộngcânbằngvàđúngđắnkhôngphảilànhiệmvụdễdàng.Cầnlưuýrằngsốlượnghợplýcácchỉsốtrongthẻđiểmcânbằnglàkhoảngtừ12đến16nếucósựđồngthuậncủacácnhàquảnlývềcácchỉsốnày.Thêmvàođó,cácchỉbáochínhcầnđượcphânchiathànhcácchỉbáothànhphầncóthểhoạtđộngtrongphạmviquảnlýcấpthấpvàcấptrung.Nếukhông,sẽcórủirokhicácnhânviênchỉtậptrungvàomộtvàimụctiêuchungchungtrênthẻđiểmcânbằng.Cuốicùng,thẻđiểmcânbằngphảiđượccậpnhậthàngngày,dựatrêncácloạihìnhkinhdoanh,nhằmtránhnhữngphươngphápđánhgiásailệch.

THAMKHẢO

1.Kaplan,R.andNorton,D.(1992)TheBalancedScorecard:Mearsuresthatdriveperformance(tạmdịch:Thẻđiểmcânbằng:cáchđánhgiáquyếtđịnhkếtquả).HavardBusinessReviewJanuary/February1992Vol.70issue1pp.77-80.

2.Kaplan,R.andNorton,D.(1996)TheBalancedScorecard:Translatingstrategyintoaction(tạmdịch:Thẻđiểmcânbằng:Chuyểntừchiếnlượcthànhhànhđộng)Cambridge,MA:HarvardBusinessSchoolPress.

Tảithêmebook:http://www.sachvui.com

Page 257: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

50.VAITRÒNHÓMCỦABELBIN

TỔNGQUAN

Belbin(1985)nhậnrachínvaitròbổtrợlẫnnhaucủamộtnhómkinhdoanhthànhcông,cóthểchiathànhcácnhómnhưsau:

Hình50.1MạnglướicácvaitròphụtrợchonhaucủaBeblin

1.Ngườiđiềuphốilàngườichínchắnvàtựtin.Họcóthểđemlạinhững

Page 258: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

kinhnghiệmnhưmộtchủtọa,mộtngườiđứngđầuởmộtsốlĩnhvựcđểgiữvaitròđiềuhành.Ngườinàyvạchramụctiêu,khuyếnkhíchcácquyếtđịnhvàphânchiacôngviệc.Tuynhiên,họcóthểthaotúnghoặcchuyênquyền,nhấtlàkhihọkhiếnnhữngngườikháclàmnhữngviệchọcóthểvànênlàm.

2.Thànhviênnhómnhẹnhàng,cưxửkhônkhéo,họsẵnsànghợptácvàlắngnghe.Nóingắngọn,họlàbạncủatấtcảmọingười.Thànhviênnhómbiếtlắngnghe,xâydựng,cânbằngvàxóađinhữngcăngthẳng,nhưngbảnchấtdodựcủahọthểhiệntrongnhữngtìnhhuốngkhókhăn.Nhữngngườihànhđộngtrongnhómthườngnghĩrằngnhữngngườinàynóiquánhiều.

3.Ngườikhaithácnguồnlựclàngườihướngngoại,nhiệttìnhvàhoạtngôn.Họtìmkiếmnhữngcơhộivàđẩymạnhnhữngmốiliênhệcóthểđemlạilợiíchchohọởmộtsốgiaiđoạn.Mặcdùlàngườicơhộivàlạcquan,ngườikhaithácnguồnlựcthườngchỉcómốiquantâmngắnngủivànhanhchónglãngquênmốiquantâmkhác.

4.NgườisángtạođượcBelbingọilà“ngườigieohạt”cókhảnăngsángtạovàtưởngtượng,thườngthôngminhđộtxuất.Cáchsuynghĩđộtphácủahọgiúpgiảiquyếtnhữngvấnđềgaigóc.Ngườinàybỏquanhữngvấnđềnhỏnhặtvàquáchútâmvàotruyềnđạtýtưởngcủahọthậthiệuquả.Vấnđềlàconngườitựnhậnthứcđượctàinăngcủamìnhnàythườnggâyrốinhữngthànhviênkháctrongnhóm.

5.Ngườigiámsátđánhgiácáchànhđộngvàsuynghĩvềchiếnlược.Họluôntỉnhtáovàtinhtường,theosáttiếnđộcôngviệc.Họthẩmđịnhvàđánhgiáchínhxáctấtcảcácphươngán,nhưnglạithiếuđộnglựccũngnhưkhảnăngtruyềncảmhứngchomọingười.

6.Chuyêngialàconngườichămchỉ,cókhảnăngtựhoànthànhcôngviệc.Họcungcấpnhữngkiếnthứcvàkỹnăngchuyênbiệt,vìvậymàđónggópcủahọchỉcógiớihạn.Chuyêngiathíchđisâuvàochuyênmônnênhọcầnđượcnhắcnhởvềmụctiêuchínhyếu.

7.Ngườiđịnhhìnhrấtcứngcỏi,năngnổvàchịuáplựctốt.Họcóđủđộnglựcvàđộngcơđểvượtchướngngạivật,khôngđiềugìtồitệngănđượchọ.Nhữngngườinàyđôikhilàmngườikháckhóchịuvìnhiệthuyếtcủahọ.

8.Ngườitiếnhànhlàconngườicủakỷluật,đángtincậy,kiênđịnhvàhiệuquả.Đâychínhlàngườibiếnýtưởngthànhhànhđộngthựctiễn.Khilàmviệc,họsẽhoạtđộngkhôngngừngvàluôntheosátkếhoạch.Ngườinàyđôi

Page 259: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

khihơicứngnhắcvàítchịutìmcáchtiếpcậnhaylờigiảikhác.

9.Ngườikếtthúctỉmỉ,đúnggiờ,cẩnthận,coitrọngviệckếtthúcthậthoànhảocáccôngviệc.Ngườikếtthúcluônhoànthànhđúnggiờnhưngđôikhilạilolắngtháiquá.Họghétphảichuyểngiaocôngviệc,bởivớihọdườngnhưkhôngcònaihiểurằngmọithứphảithậthoànhảo.

SỬDỤNGKHINÀO

Phântích(các)vaitròcủathànhviênnhómsửdụngmôhìnhBelbinđặcbiệthữudụngtrongcáctrườnghợpcầnlậpnhómđểthựchiệnmộtnhiệmvụđòihỏimộtlượngnhấtđịnhcáckỹnăngvàkếthợpgiữacácthànhviên,hoặctốiưuhóasựphốihợptrongmộtnhómđãthànhlập.

Đểsửdụngmôhình,đầutiêncácthànhviêntrongnhómđịnhlậpcầnxácđịnhrõvaitròhọcóthểvàmuốnđảmnhiệm.Mỗithànhviêncầnđượcđánhgiámứcđộhoànthànhmộthaynhiềuvaitròtrongchínvaitrònóitrên.

Việcđánhgiábảnthânnóđãcólợivìnókhíchlệmỗithànhviênthấyđượcrõhơnđiểmmạnhvàđiểmyếucủamìnhcũngnhưcủanhữngngườikhác,vàsựphốihợptrongnhóm.Điềunàycóthểkhaithácđiểmmạnhvàkhắcphụcđiểmyếusẽgiúpnhómthêmlinhhoạt,nhịpnhàngvàmạnhmẽhơn.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Việcđánhgiácóthểđượcthựchiệnbằngrấtnhiềucách:

•tựđánhgiá(chođiểm,xếphạng,phânchiatỷlệ)cóthểđượckiểmsoátbởibênthứba.

•đánhgiátheonhóm(đểnhómcùngthựchiệnmộtnhiệmvụhoặcmộttròchơi,sauđóđểcácthànhviênchođiểmlẫnnhau).

•đánhgiábởimộtcánhânkháchquan,nhưngườihướngdẫn,cựuthànhviên,hoặccóthểlàngườicùnglàmhayngườigiámsát.

Mộtbảnthôngtinvềkhảnăngcủamỗithànhviênđảmnhậnmộthaynhiềuvaitròcóthểgiúppháthiệnnhữngtiềmnăngmạnhvàyếucủamỗivaitròtrongnhóm.Nếucần,ngườiquảnlýcóthểdựavàothôngtinnàyđểquantâmhơntớimộtsốvaitrònhấtđịnhkhithựchiệncácnhiệmvụcủanhóm,vàcũngđểsắpxếpcácthànhviênlàmviệccùngnhau.

Page 260: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

CáchBelbinquansátcácnhómvàvaitròcủacácthànhviênnhómgiảthiếtrằngcácthànhviênđượcđánhgiákháchquan,nhưngđiềunàykhôngchắcchắn.MặcdùvậyđánhgiámộtnhómbằngvaitrònhómcủaBelbinvẫnlàmộtphươngthứchữudụng.

Mọingườisẽnhậnrachínhbảnthânmìnhvàđộnglựcnhómtrongmôhìnhnày.Trongkhicácvaitròkhácnhaucógiátrịbổtrợ,sẽrấtnguyhiểmnếutrongnhómcóquánhiềuđạidiệncủamộtvaitrò:quánhiềungườiđiềuhànhsẽdẫnđếnxungđột,haycóhaingườiquansátsẽlàmđìnhtrệtiếntrìnhbởihọchờđợinhauxemaihànhđộngtrước.

Môhìnhnàykhôngđềcậpđếntầmquantrọngcủamốiquanhệgiữacácthànhviêntrongnhóm.Rấtnhiềunhómcóvẻmạnhtrêngiấytờnhưngthựctếlạithấtbạikhihoạtđộngbởihọthiếusựhòahợp.Hoặcngượclại,cónhữngngườichưatừnglàngườiđiềuhànhnhưnglạicóthểđảmnhậnvàhoànthànhtốtnhiệmvụđó.

THAMKHẢO

Belbin,R.M.(1985)ManagementTeams:Whytheysucceedorfail(tạmdịch:Quảnlýnhóm:Tạisaohọthànhhaybại).London:Heinemann.

Page 261: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

51.NĂMCÁNHSAOTHƯƠNGHIỆU

TỔNGQUAN

Nămcánhsaothươnghiệulàmôhìnhgiúpchuyểnchiếnlượccủacôngtythànhchínhsáchquảngbáthươnghiệubằngcáchkhẳngđịnhcácnguyêntắcquảngbáthươnghiệu,tạodựngthươnghiệu,lựachọnvịtrímongmuốnvàchuyểnquảngbáthươngviệcthànhcáchànhđộngthườngngày.

SỬDỤNGKHINÀO

Môhìnhnămcánhsaothươnghiệuhữuíchchonhữngcôngtymongmuốnpháttriểnhaythúcđẩyviệcquảngbáthươnghiệu.Môhìnhnàynhưmộtcơsởđểtạodựngthươnghiệuvàchiếnlượcthươnghiệu.

•Ailàđốitượngcủasảnphẩmhaydịchvụ?

Page 262: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Sảnphẩmhaydịchvụlàmđượcđiềugì?

•Sảnphẩmhaydịchvụnàycóíchnhưthếnàođốivớikháchhàng?

Mộtthươnghiệulàmộttậphợphoànchỉnhcácdấuhiệucủamộtsảnphẩm,dịchvụhaycôngty.Quảngbáthươnghiệulàquátrìnhquảnlýnhữngdấuhiệunàymộtcáchcóhệthốngvàổnđịnh.Nămcánhsaothươnghiệulàmôhìnhđểđánhgiávàlàmrõnămyếutốcơbảnảnhhưởngđếnchiếnlượcquảngbáthươnghiệu.Ngôisaocónămđỉnhliênkếtvớinhaubaogồm:

1.Cácnguyêntắcquảngbáthươnghiệu;

2.Địnhvịthươnghiệu;

3.Sựthốngnhấttrongviệctruyềntảithươnghiệu;

4.Khắcsâuthươnghiệu;và

5.Chukỳhoạchđịnhvàkiểmsoát.

Nếubaoquátđượccảnămyếutốnày,mộttổchứckhôngnhữngxácđịnhđượcnhữngthươnghiệuvàchínhsáchquảngbáthươnghiệumàcònkếthợpđượccáchoạtđộngliênquanvàothựctiễnhằngngàycủamình.

Page 263: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Hình51.1.Nămcánhsaothươnghiệu(Velaihinh,chomaudamhon)

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Nămđỉnhcủangôisaođượclàmrõthôngquacáckhíacạnhtheothứtựnhưsau:

1.Cácnguyêntắcquảngbáthươnghiệu:

Cácnguyêntắcquảngbáthươnghiệubaogồm:

•Sứmệnhcủathươnghiệu:Nhữngmụctiêucuốicùngnàomuốnđạtđượcvớithươnghiệunày?

•Nhậnthứcmongmuốnvềthươnghiệu:Đâulànhữnggiátrịcốtlõicủathươnghiệu?

•Cấutrúccủathươnghiệu:Đâulàlựachọntrongdanhmụccủathươnghiệu?

2.Địnhvịthươnghiệu:

Việcđịnhvịthươnghiệucóthểlựachọndựavào:

•Phânđoạnthịtrường:Cáctiêuchuẩnphânđoạnnàođượcsửdụng?

•Nhómmụctiêu:Cácnhómđốitượngmụctiêunàothươnghiệunhắmđến(kháchhànghayngườisửdụngsảnphẩm?)

•Vịtrí:Bằngcáchnàothươnghiệutạorasựkhácbiệtsovới(nhữngyếutốthànhcôngchủyếucủa)cácđốithủ?Điềunàycầnđượcđánhgiáthôngquacảsảnphẩmcungcấp(đềxuấtchokháchhàng)vàhiệuquảhoạtđộngcủatổchức(cảmnhậncủakháchhàng).

3.Sựthốngnhấttrongtruyềntảithươnghiệu:

Đểtốiđahóaảnhhưởngcủathươnghiệu,phảicósựthốngnhấttrongviệctruyềntảithươnghiệu.Nócóthểđượctạodựngbằngsựthốngnhấttrongcáchtruyềntảithươnghiệuđốivớitừngsảnphẩmvàdịchvụcủacôngty,vàbằngcáchthươnghiệuđượctruyềntảibởinhânviêncủatổchứchaycủabêntrunggian.Sựthốngnhấthơnnữacóthểđượcđảmbảothôngquacácphươngtiệnkhácnhautổchứcsửdụngđểtruyềntảithôngtin.

Page 264: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

4.Khắcsâuthươnghiệu

Việcnàybắtđầubằngcáchđảmbảosựthốngnhất.Chínhsáchthươnghiệucầnđượcđồngnhấtvớinhữngchứcnăngvàtráchnhiệmcơbản.Tráchnhiệmvàquyềnhànhđốivớiquảngbáthươnghiệunênđượcgiaochonhómcácnhàquảnlýhoặcthànhviênhộiđồngquảntrị,vànêncómộtngườitrựctiếpchịutráchnhiệm.Việcquảngbáthươnghiệunênđượckhắcsâubằngcáchgắnchặtnóvàovănhóacủacôngtyvàcáchứngxửcủanhânviên.

5.Chukỳhoạchđịnhvàkiểmsoát:

ChukỳnàybắtđầuvớiviệchìnhthànhcácmụctiêuSMART(Specific:chitiết,Measureable:đongđếmđược,Achievable:cókhảnăngđạtđược,Relevant:cóliênquan,Time-specific:cóthờigiancụthể)củachiếnlượcthươnghiệutrongcảtươnglaixavàgần.Tiếpđó,chukỳnàyđượcpháttriểnbằngviệcxácđịnhphươngthứcđánhgiá.Phươngthứcnàyphảicókhảnăngđolườngmứcđộnhậnthứcvàđánhgiámứcđộnhậnthứcphảiđođạcđược.Hơnnữa,phươngthứcnàyphảiđiềuchỉnhđượcđầuvàovàđềxuấtcácsửachữadựatheođánhgiánày.

Quảngbáthươnghiệutốiưukhithựchiệnthươnghiệuthựctếtươngđươngvớithửnghiệmthươnghiệumongmuốn.Trongtrườnghợpnày,việcquảngbáđemlạimộtlợithếcạnhtranhlâudài.Ngượclại,việcquảngbáthấtbạisẽcóảnhhưởngtiêucựcđếnlợithếcạnhtranhcủacôngty.

KẾTLUẬN

Khiđềcậpđếncácthươnghiệu,cầnchúýnhữngđiềusau:

•Cácthươnghiệu,vìvậy,việcquảngbáthươnghiệuđềudựatrênchủquan.

•Rấtnhiềuthươnghiệutốtnhấttrênthếgiớilàcáccôngty,chứkhôngphảinhữngsảnphẩmcụthể.Mộtthươnghiệurấtcóthểchỉlàmộtdịchvụ,mộttổchứchaythậmchímộtmongmuốn.

•Cácthươnghiệuhiệnhữudướinhiềuhìnhthức,khôngchỉlànhữngcáitên,cũngkhôngbịgiớihạnbởinhữngsảnphẩmhữuhình.

Môhìnhnàykhôngthaythếchiếnlượcquảngbáthươnghiệucủamộtcôngty.Nóchỉnhưmộtcơsởmàdựavàođómộtcôngtycóthểxâydựngnênchiếnlượccủariêngmình.Việcsửdụngmôhìnhnàyvìthếmàchỉgiớihạnởchỗxácđịnhnhữngmặtcầnđểtâmkhilàmrõmộtchiếnthuậtquảngbá

Page 265: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

thươnghiệu,chứkhôngphảinộidungcủacácmặtđórasao.

THAMKHẢO

Baker,M.andHart,S.(1999)ProductStrategyandManagement(tạmdịch:Chiếnlượcvàquảnlýsảnphẩm).Harlow:PearsonEducation.

Page 266: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

52.BỐNGÓCTHAYĐỔI

TỔNGQUAN

Tiềnđềcơbảncủamôhìnhnàylàchiếnlượcthayđổithíchhợpnhấtdựatrênviệcmộttổchứclà“nóng”hay“lạnh”,vàđộnglựcđểthayđổilà“nóng”hay“lạnh”.Mộttổchức“lạnh”lànơimàcácluậtlệ,quytắc,hệthống,cấutrúcvàthủtụcchiphốiphươnghướng,kiểmsoátvàphốihợpđểđạtđượckếtquả;khôngcóhoặccórấtítquyếttâmđểthựchiệnthayđổi.Cònmộttổchức“nóng”chiasẻnhữngquychuẩnvàgiátrịcũngnhưsựhiểubiếtchungvềphươnghướngkhiếnchotổchứchoạtđộng.

Mộtđộnglựcthayđổi“lạnh”làmộtphảnứngkháchquantrướcmộttìnhthếkhẩncấp,chẳnghạnkhisắpphásản,khicósựgiảmmạnhthịphần,doanhthu,lợinhuậnhaycómộtđedọacạnhtranhmớikhôngtránhkhỏi.Ngượclại,mộtđộnglựcthayđổi“nóng”đượcdẫndắtchủyếubởinhữngthamvọngcánhânvànghềnghiệp.Dựavàonhữngtổhợpnóng/lạnhcủatổchứcvàthayđổi,cóbốnchiếnlượcthayđổikhảthi:canthiệp,thihành,chuyểnhóavàsángtân.

Page 267: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Môhìnhbốngócthayđổirấthữudụngkhicầnđịnhhìnhcácyếutốthayđổi;nhậndạngthànhviêntíchcựctrongquátrìnhthayđổi;vàthiếtlậpphạmvivàthờigianthayđổi,nhằmtốiđahóathànhcôngcủanhữngnỗlựcthayđổi.Môhìnhđượcsửdụngđểxácđịnhchiếnlượcthayđổiđúngđắnứngvớikiểuthayđổivàkiểutổchứcđượcđềxuấtcầnthayđổi.Môhìnhbốngócthayđổiđượcchuẩnbịdựatrênnhữngcuộcphỏngvấnvớinhữngnhânvậtchủchốtcủacôngty.Nhữngphântíchvềchấtlượngnàyđóngvaitròchínhtrongviệcxácđịnhchiếnlượcthayđổiphùhợpnhất.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Vớiviệcphântíchcảkiểutổchứcvàkiểuđộnglựcthayđổi,mộtchiếnlượcthayđổithíchhợpcóthểxácđịnhtheobảngdướiđây:

Page 268: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

KẾTLUẬN

Môhìnhbốngócthayđổithườngđượcsửdụngcùngvớicácmôhìnhkhácvànhữngphươngphápquảnlýthayđổi.VídụnhưTámbướcthayđổicủaKotter(1990)(xemChương35).

Bêncạnhmôhìnhnày,phongcáchvàcácưutiêntrongquảnlýcầnphảiđượcphảnánhtrongcácphươngthứcquảnlýsựthayđổi.Sựlệchphagiữatổchứcvàthayđổiđềxuất,cộngvớinhữngcảmnhậnvàphongcáchcánhâncủanhàquảnlýcóthểcảntrởquátrình.Lưuýrằngsựthayđổi“lạnh”dễdànghoạchđịnhvàtruyềnđạthơnlàthayđổi“nóng”,vànhiềutổchứctinrằnghọ“nóng”hơnthựctế.

Bêncạnhviệcxácđịnhtrướcsựthayđổi“nóng”hay“lạnh”,cáctổchứckhôngnênloạibỏgiảipháp“hâmnóng”hay“làmmát”trướckhitiếnhành

Page 269: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

quátrìnhthayđổi,dùnócóđangởtrạngtháilạnhhaynóng.

THAMKHẢO

Kotter,J.P.(1990)AForceforChange(tạmdịch:Sứcmạnhthayđổi:Lãnhđạokhácquảnlýnhưthếnào).NewYork:FreePress.

Page 270: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

53.DÒNGTIỀNCHIẾTKHẤU

TỔNGQUAN

Đâylàmộtphươngphápđánhgiáđượcsửdụngđểướctínhmứcđộhấpdẫncủamộtcơhộiđầutư.Phântíchdòngtiềnchiếtkhấu(Discountedcashflowanalysis–DCF)làsựđánhgiácácdòngtiềnròngtươnglaisinhrabởimộtkếhoạchtàichínhbằngcáchchiếtkhấuchúngvềgiátrịthựctại.Phươngphápnàysửdụngnhữngdựđoánvềdòngtiềntựdotrongtươnglaivàchiếtkhấuchúng(thườngbằngcáchsửdụngbìnhquângiaquyềncủachiphívốn)đểđưavềgiátrịhiệntại,từđógiúpđánhgiátiềmnăngcủaviệcđầutư.NếugiátrịthuđượcquaphântíchcủaDCFcaohơnchiphíhiệntạicủađầutư,đâycóthểsẽlàmộtcơhộitốt.DCFtínhtoánlợinhuậntrongtươnglaitheogiátrịđồngtiềnhiệntại.

SỬDỤNGKHINÀO

DCFđượcsửdụngtrongphânbổngânsáchvốnhayquyếtđịnhđầutưnhằm:

Page 271: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Xácđịnhnhữngdựánđầutưnàocôngtynênthựchiện;

•Xácđịnhtổngchiphívốn;và

•Xácđịnhdanhmụcđầutưnênđượccấpvốnrasao.

Mộtchiphíliênquanlàchiphítrongtươnglaiđãđượclườngtrước,chiphínàysẽkháccáctìnhhuốnggiảđịnh.PhươngphápDCFlàmộtcáchtiếpcậntớigiátrịmàtheođódòngtiềndựkiếntrongtươnglaiđượcchiếtkhấuvớitỷlệlãisuấtphảnánhnhữngrủrocóthểnhậnbiếtcủadòngtiền.Tỷlệlãisuấtnàytươngứngvớigiátrịcủađồngtiềntheothờigian(nhàđầutưcóthểđãđầutưvàonhữngcơhộikhác)vàbảohiểmrủiro.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Dòngtiềnchiếtkhấucóthểđượctínhtoánbằngcáchdựđoántấtcảcácdòngtiềntrongtươnglaivàxâydựngmộtgiảthiếtđãđượctínhtoánvềgiátrịhiệntạicủadòngtiềntươnglaixácđịnhtheocôngthứcsau:

Tỷlệchiếtkhấucóthểđượcxácđịnhdựatrêntỷlệlãisuấtngoàirủirocộngvớitỷlệbảohiểmrủiro.Dựatrênnguyêntắckinhtếlàđồngtiềnsẽmấtgiátheothờigian(giátrịthờigiancủađồngtiền),nghĩalàmọinhàđầutưthíchnhậntiềnvàohômnayhơnngàymai,mộttỷlệbảohiểmđượcthêmvàotỷlệchiếtkhấuđểbùđắpmộtkhoảnnhỏchoviệcnhậntiềntrongtươnglaichứkhôngphảihiệntại.Bảohiểmnàychínhlàbảohiểmngoàirủiro.

Tiếpđó,mộtlượngđềnbùnhỏđượcthêmvàođểchốnglạirủirodòngtiềntrongtươnglaicóthểkhôngthànhhiệnthực,vìvậycácnhàđầutưkhôngnhậnđượcchúttiềnnào.Khoảnđềnbùnàyđượcgọilàbảohiểmrủiro,nóphảnánhnhữngchiphícơhộicủanhàđầutư.

Haikhoảnđềnbùnày,baogồmbảohiểmngoàirủirovàbảohiểmrủiro,cùngquyếtđịnhtỷlệchiếtkhấu.Vớitỷlệchiếtkhấunày,dòngtiềntương

Page 272: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

laisẽđượcchiếtkhấuvềgiátrịhiệntại.Xemhìnhdướivềvídụtínhtoán:

KẾTLUẬN

CácmôhìnhDCFđầysứcmạnh,nhưngchúngcũngcónhữngđiểmyếu.DCFchỉlàmộtcôngcụđánhgiácơhọc,kếtquảcủanóhoàntoànphụthuộcvàodữliệuđầuvào.Chỉmộtsựthayđổinhỏtrongđócũngcóthểdẫnđếnnhữngthayđổilớngiátrịcủacôngty.Tỷlệchiếtkhấurấtkhótínhtoán.Nhữngdòngtiềntrongtươnglaicũngkhódựđoán,đặcbiệtnếuphầnlớnnhữngdòngtiềnchảyvàochỉnhậnđượcsaunămđếnmườinăm.

THAMKHẢO

Brealey,R.AandMyers,S.C(2003)PrinciplesofCorporateFinance(tạmdịch:Cácnguyêntắctàichínhdoanhnghiệp),7thedition.London:McGraw-Hill.

Page 273: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

54.KAIZEN/GEMBA

TỔNGQUAN

Kaizenhiểutheonghĩađenlàthayđổi(kai)đểtrởnêntốt(zen).CácyếutốchínhcủaKaizenbaogồm:chấtlượng,nỗlực,sựsẵnsàngthayđổivàtraođổithôngtin.NhàGemba,nềnmóngcủaKaizencónămyếutốchính:

•Làmviệcnhóm;

•Kỷluậtcánhân;

•Tinhthầnđãđượccảithiện;

•Cácchutrìnhchấtlượng;và

•Gợiýcảitiến.

Dựatrênnềntảngnày,Kaizentậptrungvàoviệcloạibỏmuda(lãngphívàthiếuhiệuquả),vàokhung5-Sdànhchoquảnlýnộibộvàchuẩnhóa.

SỬDỤNGKHINÀO

Page 274: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Kaizencóthểđượcsửdụngđểgiảiquyếtmộtsốloạivấnđề:quytrìnhthiếuhiệuquả,vấnđềchấtlượng,hàngtồnkholớn,vấnđềtronggiaohàngvàthờigiansảnxuất.Ngườilaođộngđượcđộngviênđểđưarađềxuấtchonhữngcảithiệnlớnnhỏtrongbuổigặpmặthàngtuần(nhữngbuổiKaizen).Kaizenđềxuấtloạibỏmuda(lãngphívàthiếuhiệuquả)trướctiên.Cácloạilãngphíbaogồm:

•Nhữngsảnphẩmlỗi.Nhữngkhiếmkhuyếtvềchấtlượngkhiếnkháchhàngkhôngchấpnhậnsảnphẩmđãlàm.Nhữngcốgắngbịlãngphíkhitạoranhữngsảnphẩmlỗi.Mộtquytrìnhquảnlýlãngphímớicầnđượcbổsungnhằmtậndụngvàigiátrịcủanhữngsảnphẩmkhôngmongmuốnnày.

•Sảnxuấtdưthừa.Sựsảnxuấthaytiêudùngvậtchấttrướckhithựcsựcầnthiết.Đâylàsựlãngphínguyhiểmnhấtcủacôngty,bởivìnóchegiấunhữngvấnđềtrongsảnxuất.Cácsảnphẩmdưthừaphảiđượclưutrữ,quảnlývàbảovệ.

•Vậntải.Mỗikhisảnphẩmđượcvậnchuyển,nóphảichịunguycơbịhủyhoại,thấtlạc,trìhoãn,...cũngnhưmộtchiphíkhôngtạoragiátrịgiatăng.Vậnchuyểngópphầnvàoviệcbiếnsảnphẩmthànhthứmàkháchhàngsẵnsàngmua.

•Chờđợi.Đềcậpđếnthờigiancôngnhânchờđợicácnguồnlực,việcxếphàngchờtiêuthụhếtsảnphẩm,cũngnhưphầnvốndànhchohànghóavà

Page 275: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

dịchvụchưađượcchuyểnđếnchokháchhàng.Thườngphảicónhữngquytrìnhquảnlýsựchờđợinày.

•Dưthừahàngtồnkho.Bấtkểlàdướidạngnguyênliệuthô,bánthànhphẩmhaythànhphẩm,dưthừahàngtồnkhotươngứngvớichiphívốnchưatạorađượclợitứcchocảngườisảnxuấtvàkháchhàng.Nếumộttrongbayếutốtrênkhôngđượcxửlýtíchcựcđểtạoragiátrị,nósẽtrởnênlãngphí.

•Sựvậnđộng.Ngượclạivớivậntải,vậnđộngmuốnnóitớicôngnhânhaytrangthiếtbị,tươngứngvớithiệthại,haomònvàantoàn.Nócũngbaogồmtàisảncốđịnhvànhữngchiphíxuấthiệntrongquátrìnhsảnxuất.

•Sảnxuấtvượtquá.Sửdụngnguồnlựcđắtđỏvàgiátrịhơnyêucầucủacôngviệc,haythêmvàonhữngchitiếtthiếtkếkháchhàngkhôngcần.Cómộtvấnđềvớiyếutốnày.Mọingườicóthểcầnthiếtthựchiệnnhữngcôngviệcvượtquátiêuchuẩnchấtlượngyêucầuđểđảmbảonănglực.Chiphíđàotạonàycóthểđượcdùngđểbùđắpchosựlãngphíkhisảnxuấtvượtquá.

Saukhigiảmthiểusựlãngphí,việcquảnlýnộibộhiệuquảđượcđềradựatrênphươngthức5-Sbaogồm:

•Seiri–sựngănnắp.Phânloạinhữnggìcầnchocôngviệcvànhữnggìkhông.Điềunàylàmcôngviệcđơngiảnhơn.

•Seiton–sựthứtự.Cóthểtănghiệuquảbằngviệcsắpxếpcóchủývịtrícủacácnguyênliệu,trangthiếtbị,hồsơ,…

•Seiso–sựsạchsẽ.Mọingườinêngiúpgiữmọithứsạchsẽ,ngănnắp,gọnghẽvàưanhìn.

•Seiketsu–việcdọndẹpđượcchuẩnhóa.Quytắcvàthểchếhóacủaviệcgiữmọithứsạchsẽvàgọngàng,nhưmộtphầncủaquảnlýthịgiáclàmộtphươngthứchiệuquảđểcảithiệnkhôngngừng.

•Shitsuke–kỷluật.TráchnhiệmcánhântrongviệclàmtheobốnchữStrêncóthểtạothànhhayphávỡthànhcôngcủaviệcquảnlý.

PhầncuốicùngcủangôinhàGembalàchuẩnhóa.SựchuẩnhóaviệcthựchiệnvàthểchếhóanămchữSsẽtạođiềukiệnchomọingườitrongtổchức,gồmcảnhữngngườimớiliêntụccảithiện.QuảnlýcấpcaocóvaitròquantrọngtrongviệcgiữgìnvàhànhđộngđểKaizen,phươngpháp5-Svàviệc

Page 276: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

chuẩnhóacôngviệcđượcthựchiệnvàphốihợprộngkhắp.

ViệcthựchiệnchínhxáckháiniệmKaizensẽđemđến:

•năngsuấtđượctăngthêm;

•chấtlượngđượccảithiện;

•antoànhơn;

•chuyểnhàngnhanhhơn;

•chiphíthấphơn;

•kháchhànghàilònghơn;và

•tinhthầnlàmviệccủanhânviênđượccảithiệnvàtăngthêmthỏamãnvớicôngviệc.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

CácbướcsaunênđượcthựchiệntrongcácsựkiệnKaizen:

•Xácđịnhvấnđềvàmụctiêucủasựkiện.

•Phântíchthựctế.

•Đềxuấtnhữnggiảiphápkhảthi.

•Lênkếhoạchchogiảipháp.

•Thựchiệngiảipháp.

•Kiểmtravàđảmbảogiảipháp.

Việcgiảiphápđượckiểmtravàđảmbảorấtquantrọng.TrongbướccuốicùngcủamộtsựkiệnKaizen,mọingườibắtđầutìmkiếmnhữngcơhộichocácsựkiệnKaizenmới,điềunàycóthểngăntrởquátrìnhđưanhữngtiếnbộnàyvàohoạtđộngthựctiễn.

KẾTLUẬN

TriếtlýKaizenphốihợptốtvớitốcđộthayđổiởcấpđộhoạtđộngtrongtổ

Page 277: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

chức.KhảnăngduytrìnhữngtiếnbộđãđượcđềxuấtvàthựchiệnbởimọingườitạinơilàmviệccólẽlàluậnđiểmmạnhmẽnhấtcủaKaizen.Sựđơngiảntuyệtđốicủanókhiếnviệcthựchiệndễdàng,mặcdùmộtvàinềnvănhóakhôngthểtiếpnhậnmộtmứcđộkỷluậtcánhâncaonhưngườiNhậtcóthểlàm.

Kaizencónhiềukhảnăngtrongnhữngtìnhhuốngthayđổitừtừhơntrongnhữngtìnhhuốngthayđổiđộtngột.MộtnềnvănhóatậptrungvàonhữngthànhcôngngắnhạnhayđộtphákhôngphảimôitrườnglýtưởngchoKaizen.Sựhợptácvàkỷluậtlanrộngởmọicấpcủatổchứclàyếutốthenchốtchothànhcôngcủatổchứcđó.

THAMKHẢO

Lmai,M.(1997)GembaKaizen:Acommonsense,low-costapproachtomanagement(tạmdịch:GembaKaizen:Mộtcảmnhậnchung,phươngphápquảnlýcóchiphíthấp).London:McGraw-Hill.

Page 278: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

55.NHỮNGVAITRÒQUẢNLÝCỦAMINTZBERG

TỔNGQUAN

Từnhữngnămđầuthếkỷhaimươi,nhàtưbảncôngnghiệpngườiPhápHenriFayolđãmiêutảnhiệmvụcủacácnhàquảnlýnhưmộtsựkếthợpgiữaviệctổchức,sắpxếp,hoạchđịnh,điềuchỉnhvàchỉhuy.ThếnhưngMintberglạikhôngtinrằngnămhoạtđộngnàybaotrùmtoànbộnhữnggìnhàquảnlýthườngxuyênphảithựchiện.Dựavàonhữngcơsởđượctìmrabằngnghiêncứurộng,Mintzbergtạoramộtloạtcáccâuhỏitựnghiêncứudànhchocácnhàquảnlý.Bằngviệcxemxétnhữngcâuhỏivớimốiliênhệthựctế,chứkhôngphảinhững“thầnthoại”vềcáchcácnhàquảnlýđịnhlàmviệc,họđượckhuyếnkhíchtìmracáchđểtránhkhỏinhữngvấnđềtiềmẩn.

Mintzbergnhậndạngmườivaitròcủanhàquảnlý,sửdụngquyềnlựcvàđịavịchínhthứclàmđiểmkhởiđầu.Nhữngvaitrònàyđượcchiathànhbavaitròliênkếtcánhân,mỗivaitròlầnlượtdẫnđếnbavaitròthôngtin,tiếptheolàbốnvaitròquyếtđịnh,nhưđượcbiểudiễntrongbảng.

Page 279: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGKHINÀO

Ýtưởngchínhlàbằngviệcmộtnhàquảnlýthựchiệnvaitròcủamình,nhữngmặtnàysẽtậphợpthànhmộttổngthểtíchhợpđểphảnánhnhữngkhảnăngcủanhàquảnlýtrongvaitròđó.Nhờvậy,ởmộtmứcđộnàođóchúngđượcsửdụngnhưnhữngtiêuchuẩnđểđánhgiásựthểhiệncủanhàquảnlýtrongvaitròcủahọ.

Page 280: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức
Page 281: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Hình55.2:MôhìnhcácvaitròquảnlýcủaMintzberg

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Giátrịchủyếucủamôhìnhnàylàcungcấpchocácnhàquảnlýmộtcơsởnhậnđịnh.Cânnhắccôngviệc:nhữngvaitrònàohoànthành?Lầnlượtxem

Page 282: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

xéttừngvaitrò,vàtựchođiểmtrênthangđiểmmườichomỗivaitrò.Điểmsốthấpchỉranhữngmặtyếu,cụthểlànhữngmặtcầnchúýnhiềuhơn.

NhữngvaitròquảnlýcủaMintzbergkhôngphảilàmộtquytắc.Ngượclại,chúngđượcsửdụngnhưmộtchiếcgươngsoi,cungcấpchocácnhàquảnlýhiểubiếtsâusắcvềcáchhọsửdụngthờigiannhưthếnào,chonhữnghoạtđộngnàovàthôngquanhữngvaitrònào.Chúýtớinhữngvấnđềtiềmẩnđưacácnhàquảnlýtiếnsátđếnviệcgiảiquyếtchúng.Vớiviệcxuađinhữngchuyệnthầnthoạivànhấnmạnhvàothựctếcủacôngviệc,cácnhàquảnlýtậptrungvàoviệctránhxanhữngcảmbẫyvàlàmviệchiệuquảhơn.

KẾTLUẬN

Mặcdùsốlượngcáctrườngquảnlýtăngtheocấpsốnhân,theoMintzberg,phầnlớnchúngtậptrungvàoviệctruyềnđạtlạikiếnthứccủanhữnglĩnhvựcchuyênbiệtchẳnghạnnhưkếtoánhaymarketing,màkhôngphảilànhữngkỹnăngcầnchoquảnlý:giảiquyếtbấtđồng,tạolậpmạnglướithôngtinvàpháttánthôngtin.Môhìnhnàykhẳngđịnhrằngcácnhàquảnlýcầnphảitrởthànhnhữngnhàtổchứccókiếnthứcrộngvànhữngchuyêngia,bởivìsựthiếuhoànhảocủahệthốngvàáplựcmôitrường.Dovậy,hiệntạiviệccácnhàquảnlýcóthểhọcngaytronglúclàmviệcchỉcótrongsuynghĩ.MộtvàinghiêncứuđãkhẳngđịnhhọcthuyếtcủaMintzberg,nhưngchúngcũngchỉrarằngtrọngtâmcủamỗivaitròquảnlýcụthểphụthuộcvàocấpbậccủanhàquảnlý.

THAMKHẢO

1.Fayol,H.(1949)GeneralandIndustrialManagement(tạmdịch:Quảnlýchungvàquảnlýtrongngànhcôngnghiệp)London.PitmanPublishingCompany.

2.Mintzberg,H.(1983)StructureinFives:Designingeffectiveorganizations(tạmdịch:Nămnguyêntắccấutrúc:Tạodựngmộttổchứchiệuquả)EnglewoodCliffs,NJ:Prentice-Hall.

3.Mintzberg.H.(1990)MintzbergonManagement:Insideourstrangeworldoforganizations(tạmdịch:QuảnlýcủaMintzberg:Trongthếgiớixalạcủacáccôngty)NewYork:FreePress.

Tảithêmebook:http://www.sachvui.com

Page 283: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức
Page 284: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

56.PHÂNTÍCHRỦIROVÀTHÀNHQUẢ

TỔNGQUAN

Phântíchrủirovàthànhquảthểhiệnthànhquảtiềmnăngcủanhữnglựachọnchiếnlượckhitínhđếncácrủiroliênquan.Kếtquảlàcóthểđánhgiáđộhấpdẫncủanhữnglựachọnchiếnlược,vàdựavàođóđểquyếtđịnhviệcphânphốinguồnlực.Phântíchrủirovàthànhquảhoạtđộngcùngphươngthứcvớimộtphântíchrủirovàlợinhuậnđểđánhgiácácsảnphẩmtàichínhnhưcáchợpđồnghaycáclựachọn.

Page 285: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Phântíchrủirovàthànhquảcóthểđượcthựchiệnởbấtcứcấpđộcụthểnào.CEOcóthểthểhiệnnótrênmặtsaucủaphongbì,hoặccóthểyêucầuđộiphântíchlàmcácphântíchsâusắchơn,baogồmcảnghiêncứuthịtrườngtrêndiệnrộng,tínhtoánROI,pháttriểncáckịchbảnvàphântíchđộnhạycảm.Cácbướccơbảnvẫnhoàntoànnhưnhau.

Bằngviệcsửdụngcôngcụnàycóthểsosánhnhữngdựánthuộccácloạihìnhhoàntoànkhácnhaucũngnhưcácdựánliênkết.Việcliênkếtcácdựáncóthểdẫntớisựphânbổcácnguồnlựccânbằnghơnvàphùhợpchonhữngrủirocóthểchấpnhậnđược.Tuynhiên,môhìnhnàykhôngthểchỉradungsaicủarủirovàthànhquảnếunhữnglựachọnchiếnlượccụthểlạiđượcliênkếttrongcácmôhìnhkhácnhau.Mốitươngquangiữacáclựachọnchiếnlượckhôngđượcxemxéttới.

SỬDỤNGTHẾNÀO

Cácnhàquảnlývà/hoặccácnhàphântíchnênđưaramộtdanhsáchcáclựachọnchiếnlượccóthểnhìnnhậnđượcvànhữngthànhquảtiềmtàng.Vídụ,cáclựachọncóthểbaogồm:pháttriểnthịtrườngquốctế;giớithiệusảnphẩmmới,chuyênnghiệphóabộphậnmuahàng,hoặcthuêlàmbênngoài.Cùngvớiđólàcáckhoảnđầutư,tăngtiếtkiệmvàgiảmchiphíthểhiệnnhữngthànhquảtiềmtàngcóthểtínhtoánđược.Thêmnữa,cáclựachọncóthểđượcxếploạidựatrêncácyếutốđịnhtínhnhưhìnhảnhđượccảithiện,

Page 286: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

sựmởrộngtựdochiếnlượclâudàihoặcpháttriểnkhảnăngtrongcáclĩnhvựcmới(nhưcôngnghệ).

Mộtphântíchkỹlưỡngcầnđượcthựchiệnchotừnglựachọnchiếnlượcnhằmđánhgiácácrủiroliênquan.Nhữngyếutốcầnđượcxemxétbaogồmmứcđộđầutư,cácmốiđedọatrongngành,chiphícơhộitừcáclựachọnkhác,ảnhhưởngtừnhữngmốiquanhệtrongchuỗicungứngvàcácràocảncủaviệctừbỏ.

Khitấtcảcáclựachọnđãđượcthểhiệntrênbiểuđồphântíchrủirovàthànhquả(xemHình56.1),mộtquátrìnhtưduyđộngnãosẽhữuíchchoviệcgiảmthiểucácrủiroliênquantớicáclựachọncókhảnăngđạtthànhquảtiềmtàngcao.Tươngtự,cầntìmraphươngphápnângcaothànhquảcủacáclựachọntươngđốiantoàn.Môhìnhphântíchrủirovàthànhquảcóthểđượcmởrộngsangkhíacạnhthứbavàtrởthànhphântíchrủirovànguồnlựctạorathànhquả.Lượngnguồnlựccầnthiếtsẽđượcthểhiệntrongmộtbiểuđồvớikíchthướcmở.Cáclựachọncầnnhiềunguồnlựcđượcthểhiệnvớikíchthướclớnhơnsovớicáclựachọncầnítnguồnlựchơn.Điềunàychophépcáccôngtybùtrừrủiro,thànhquảvànguồnlựchoặctìmralựachọntốtnhất.

Mụctiêucơbảnlàcânbằngrủiro,thànhquảvànguồnlựcdựatrêndanhmụccácrủirođịnhtrướccủacôngty.Cáccôngtyengạirủirosẽtậptrungvàocácquyếtđịnhhướngđếnsựtồntạilâudàicủamình,vìvậysẽchấpnhậnthànhquảíthơn.Mộtcôngtycótinhthầnkinhdoanhvàtìmkiếmrủirosẽchấpnhậnrủirocaovàtheođuổithànhquảlớn.Tuynhiên,nêncósựcânbằnggiữahailựachọntrên.

KẾTLUẬN

Mộttrongnhữngđiểmyếucủaquảnlýchiếnlượclàởchỗcácquyếtđịnhthườngđượcđưaravớithôngtingiớihạnvàthiếuviệcxemxéttrênnhiềukhíacạnh.Lạcquanquásớmhoặccácdựđoánphithựctếvềthànhquảtiềmtàngcủacáclựachọnchiếnlượcđẩycácphântíchrủirovềphíasau.Mặtkhác,cácrủiroướclượngđượclạicóchiềuhướngbịđánhgiáthấp.Kếtquảlàsựđánhgiáquámứccáclựachọnchiếnlược.

Nhượcđiểmcủamôhìnhnàylàđánhgiácáckhíacạnh,rủiro,thànhquả,cácnguồnlựccóthểlàkếtquảcủacácyếutốphứctạpcóliênquanđếnnhau.Đốitrọngcủamỗiyếutốvàmốitươngquangiữachúnglạithườngbịảnhhưởngbởicảmxúc.

Page 287: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Đểtốiưuhóatácdụngcủaviệcsửdụngphântíchrủirovàthànhquả,nênsosánhrộngrãicáckhảnăngcóthểnhằmgiảmthiểusốlượngcáclựachọnchiếnlược.Hơnnữa,cácchitiếtcủarủirovàthànhquảtiềmẩncầnđượcphântíchđầyđủ.Sailầmlớnnhấtlàđơngiảnhóathựctiễnvàkhôngtậptrungđầyđủvàomốitươngquancũngnhưsựphứctạpcủacácyếutố.

THAMKHẢO

Sperandeo,V.(1984)TraderVICII:Principlesofprofessionalspeculation(tạmdịch:TraderVICII:Quytắcphântíchchuyênnghiệp).Hoboken,NJ:JohnWiley&Sons.

Page 288: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

57.PHÂNTÍCHCĂNNGUYÊN/PHÂNTÍCHPARETO

TỔNGQUAN

Phântíchcănnguyên(RootCauseAnalysis–RCA)làmộtlớpcácphươngphápgiảiquyếtvấnđềnhằmxácđịnhcănnguyêncủacácvấnđềvàsựkiện.NódựatrênbiểuđồIshikawa(biểuđồxươngcáhoặcbiểuđồnguyênnhânhệquả)đượcđặttêntheotácgiảIshikawa(xemHình57.1).BiểuđồIshikawachỉranguyênnhâncủamộtsựkiệncụthể,lầnđầutiênsửdụngvàonhữngnăm1960,vàđượcxemlàmộttrongbảycôngcụquảnlýchấtlượngcơbảngồm:biểuđồtầnsuất,biểuđồPareto,bảngkiểmtra,bảngkiểmsoát,biểuđồpháttriểnvàbiểuđồphânbố.Quytắcnàyđượcsửdụngtrongphântíchcănnguyên,cốgắnggiảithíchcácbiếnthiêntrongmộtquytrìnhcụthể.Phântíchnàythườngđượcsửdụngtronggiaiđoạnđầucủadựántáithiếtlậpquytrìnhkinhdoanh(BPR)(xemChương23)hoặctrongcácchươngtrìnhquảnlýchấtlượng,vídụnhưmôhìnhEFQM(xemChương46).Vìvậy,môhìnhnàyđượcxếpvàomôhìnhhoạtđộng.

SỬDỤNGKHINÀO

Page 289: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

RCAđượcsửdụngđểgiảithíchcácbiếnthiêntrongbấtkỳmộtquytrìnhnào(hoặclàkếtquảcủaquytrìnhđó).Mộtlượngnhấtđịnhnhữngbiếnthiênlàbìnhthườngvàkhôngnhấtthiếtgâyranhữngcảntrởđángkể.Tuynhiên,nhữngbiếnthiênkhôngmongmuốncóthểgâyranhữngthiệthạihoặcmấtmátnặngnề,sựđìnhtrệhoặcsuygiảmnăngsuất,đặcbiệtlànếunóxảyraởnhữngquytrìnhtrọngyếu.Bướcđầutiêncầnlàmlàtìmranguyênnhâncủasựbiếnthiênvàxácđịnhảnhhưởngcủanó.Nguyênnhânchính,thườnglànguyênnhânrấtdễgiảiquyết,cầnđượcxemxétđầutiên.Cáckỹnăngđặcbiệtcógiátrịtrongviệcphântíchnhữngquytrìnhtrọngyếucóthểgâyranhữngbiếnthiênkhôngmongmuốn.

Page 290: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

RCAthườngbắtđầubằngviệctạoramộtđộidựán,baogồmcácgiámđốc,nhàcungcấp,kháchhàngvànhânviên.Tiếptheo,độisẽxácđịnhvấnđềvàquyếtđịnhxembiếnthiênnàogâyrarốiloạnnghiêmtrọngnhấttronghệthốngđangxemxét.Sauđó,độivạchrasơđồquytrìnhvàxácđịnhnhữngvấnđềcóthểgâyrabiếnthiêntronggiaiđoạntậphợpdữliệuchứngcứ.Tiếpđến,việcxácđịnhnhữngvấnđềcóthểgópphầntạorarắcrốivàtìmracănnguyêncủachúng.Tuynhiên,nguyênnhâncơbảnnhấtcóthểkhôngđượctìmthấyngay,trongtrườnghợpđó,kỹnăngtưduytậpthểrấtcầnthiết.Theođó,cáccănnguyênđãđượcxácđịnh(thườngcósốlượnglớn)sẽđượcminhhọatrênmộttấmbảngtrắngđểthảoluậnvàđàosâucácpháthiện.Nhữngkiếnnghịchocácgiảiphápcầnđượcpháttriểnvàphảiđượcápdụngvàothựctế.

Cáccănnguyêncóthểđượcsắpxếpbằngviệcphânloạivàodanhmục,vàphânbiệtgiữacácnguyênnhâncơbảnvàcáchệquảnhỏhơn.Điềunàycungcấpdữliệucầnthiếtchoviệcvẽbiểuđồ“Nguyênnhânvàkếtquả”.Biểuđồnàycungcấpmộtcáinhìntổngthểvềcácnguyênnhâncóthểcủasựbiếnthiên.Cầnthiếtphảinghiêncứucănnguyêntrongbiểuđồchitiếtđểthấyđượccácnguyênnhânkéodàicủabiếnthiên.BiểuđồParetothườngđượcdungđểtrìnhbàycácpháthiện.Phântíchcáccănnguyênnóichungchỉrarằng80%cácbiếnthiêngâyrabởi20%cáccănnguyên.

Page 291: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

KẾTLUẬN

Phântíchcănnguyênkhôngphảilàphươngphápduynhấtvàxácđịnhrõràng;córấtnhiềucôngcụ,quytrìnhvànghiêncứukhácnhauliênquanđếnRCA.ĐểtốiđahóahiệuquảcủaviệcsửdụngRCA,lờikhuyênởđâylànênbắtđầuvớicácquytrìnhquantrọngnhấtvà/hoặcnhữngsựbiếnthiênphiềnphứcnhất.Điềunàyđảmbảorằngviệcthànhcôngsẽnhânlênrộnghơnviệcsửdụngmôhình.Tuynhiên,cầntránhviệctruytìmcácnguyênnhângâybiếnthiênchỉtạoratácđộngnhỏlênthờigiansảnxuất,năngsuấthaycácchiphí.

THAMKHẢO

Blanchard,K.H,Schewe,C.,Nelson,R.,vàHiam,A.,(1996)ExploringtheWorldofBusiness(tạmdịch:KhámpháthếgiớiKinhdoanh).NewYork:W.HFreeman.

Page 292: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

58.SÁUCHIẾCMŨTƯDUYCỦADEBONO

TỔNGQUAN

NhữngchiếcmũtưduycủadeBonothểhiệnsáucáchnghĩvềcácchiếnlược.EwarddeBono(1985)chorằngnhậnthứcvàsuynghĩcủaconngườicónhiềuloại,nhiềucáchthứctiếpcậnvàxuhướng.Phầnlớnconngườipháttriểnnhữngthóiquensuynghĩlàmgiớihạnsuynghĩcủamình.DeBonotinrằngbằngviệcxácđịnhcáccáchtiếpcậnkhácnhau,conngườicóthểtrởnêndễcộngtácvàlàmviệcnăngsuấthơn.

SỬDỤNGKHINÀO

Môhìnhsáuchiếcmũtưduybuộcchúngtaphảithoátkhỏicáchsuynghĩthôngthường.Làmnhưvậy,nógiúpchúngtahiểuđượcđầyđủcáckhíacạnhcủamộtquyếtđịnhvàthấynhữngcơhộimàchúngtacóthểđãbỏlỡ;cácquyếtđịnhquantrọngcóthểđượcxemxétdướinhiềugócnhìnkhácnhau.Giảthuyếtcủamôhìnhlàmọingườicóthểracácquyếtđịnhchính

Page 293: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

xáchơnnếuhọbịbuộcphảithoátkhỏicácthóiquensuynghĩcủamình.Kỹthuậtnàychophépcảmxúccầnthiếtđượcmangvàocácquyếtđịnhđịnhlượngthuầntúy.Dovậy,lốisuynghĩkhôngtheolốimòn,sángtạođượckhuyếnkhích.Hơnnữa,kỹthuậtnàycònchophépđẩynhanhquátrìnhraquyếtđịnh

Page 294: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Sáuchiếcmũtưduycóthểđượcsửdụngtạimộtcuộchọp,mộthộithảohoặcmộtphiênđộngnão,nhưngđồngthờicóthểđượcdùngbởicáccánhân.Mỗichiếcmũlàmộtcáchsuynghĩ.Nếusửdụngtrongmộtnhóm,mỗingườithamdựsẽđộichiếcmũgiốngnhautrongcùngmộtthờiđiểm.

DeBonophânbiệtcácchiếcmũsuynghĩnhưsau:

•Mũtrắng(thựctế):Vớichiếcmũtrắng,mộtngườicóthểtậptrungvàocácdữliệuhiệncó.Phântíchthôngtinvàxemxétnhữngđiềucóthểđượcrútra

•Mũđỏ(cảmxúc):Vớichiếcmũđỏ,mộtngườicóthểxemxétvấnđềbằngtrựcgiácvàcảmxúc.Cốgắngtưởngtượngnhữngngườikhácsẽphảnứngcảmtínhnhưthếnàovàcốgắnghiểunhữngphảnứngđó.

•Mũđen(chỉtrích):Vớichiếcmũđen,mộtngườicóthểxemxéttấtcảcácnhượcđiểmtrongmộtquyếtđịnh.Xemxétmộtcáchthậntrọngvàmangtínhđềphòng:tạisaonóhoạtđộng?Chỉracácđiểmyếutrongmộtkếhoạch

•Mũvàng(chủđộng):Vớichiếcmũvàng,mộtngườicóthểsuynghĩchủđộng.Xemxéttheomộtquanđiểmlạcquanvàcốgắngthấyhếtcáclợiíchcủaquyếtđịnh.

Page 295: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Mũxanhlục(sángtạo):Vớichiếcmũxanhlục,mộtngườisẽsuynghĩmộtcáchsángtạo.Tạoracácgiảiphápchovấnđềtheocáchsuynghĩtựdo.

•Mũxanhlam(kiểmsoátquátrình):Chiếcmũnàydànhchochủtọacuộchọphayhộithảo.Ngườichủtọasẽcanthiệpvàoquátrìnhvànóikhinàocầnđổinhữngchiếcmũ.

KẾTLUẬN

Môhìnhnàychophépsuynghĩtheorấtnhiềucách,vídụchophépmộtvấnđềđượcxemxéttừnhiềugócđộ.DeBonochorằngyếutốquantrọngnhấtđểsửdụngthànhcôngmôhìnhnàylàlựachọnmộttiêuđiểmcóchủđíchtrongsuốtcuộcthảoluận.Mộtcáchtiếpcậncụthểcầnđượclựachọnsaochophùhợpvớiyêucầutrongtừnggiaiđoạncủacuộcthảoluận.Dovậy,mộtcuộcthảoluậncóthểbắtđầuvớimộtchiếcmũđểpháttriểncácmụctiêu,trongkhimộtchiếcmũkháccóthểđượcsửdụngđểthuthậpcácphảnứngvàquanđiểm.Bằngviệclựachọnmộttiêuđiểmcóchủđíchtrongsuốtmỗigiaiđoạncủacuộcthảoluận,mọingườisẽđồngthờitậptrungvàocùngmộtkhíacạnh”của”vấnđề”vàdođótrởnêndễhợptáchơntrongviệcgiảiquyếtvàtìmramột”giảipháp”.

THAMKHẢO

Bono,E.De(1985)6ThinkingHats(tạmdịch:Sáuchiếcmũtưduy).London:Little,Brown.

Page 296: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

59.VÒNGTRÒNDEMING:LÊNKẾHOẠCH–THỰCHIỆN–KIỂMTRA–HÀNHĐỘNG

TỔNGQUAN

VòngtrònDeminghayvòngtrònLênkếhoạch-Thựchiện–Kiểmtra–Hànhđộng(vòngtrònPDCA)cóthểđượcsửdụngnhưmộtphươngphápđểcơcấucácdựáncảitiến.Nóđượcdùngđểchỉmộtchuỗilogicgồmbốnbướclặpđilặplạicủaquátrìnhhọchỏivàcảithiện:hoạchđịnh,thựchiện,kiểmtravàhànhđộng.Hoạchđịnh(kếhoạch)choviệccảithiệnmộthànhđộngcầnđượctiếpnốibởiviệcthựchiệnhànhđộngđó(thựchiện)theonhưkếhoạch.Sauđó,mộtngườicầnđánhgiávànghiêncứu(kiểmtra)kếtquảđạtđượcvàsựcảithiện.Hànhđộngsauđóphảiđượctiếnhành(hànhđộng)theohướngápdụngcácmụctiêuvà/hoặcsựcảithiện.Nhữngbàihọcrútracầnđượcứngdụngtronghoạnhđịnhcáchoạtđộngmới.

Page 297: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

SỬDỤNGKHINÀO

VòngtrònPDCAchophépmộttổchứcquảnlýcácsángkiếncảithiệntheocáchcótrậttự.Khiđốidiệnvớimôhìnhnàylầnđầutiên,rấtnhiềungườisẽnhậnrarằnghọđiềuhànhnhưngkhôngthựcsựquảnlýtổchứccủamình.Môhìnhcóthểđượcdùngđểcơcấuvàsắpxếpquytrìnhcủacảithiệnliêntục.Nóimộtcáchhìnhảnh,quytrìnhcảithiệngiốngnhưchúngtalănbánhxePDCAngượclêntrên(xemHình59.2).MỗivòngquaygiảiquyếtvấnđềtươngứngvớimộtvòngtrònPDCA.

Page 298: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Điềuquantrọnglàdạychocácgiámđốcsẽphảilàmviệcvớiphươngphápcảithiệnnàycáchsửdụngvòngtrònđó.BằngviệcđưaracáchsửdụngrõràngchovòngtrònPDCA,mọingườisẽnhậnthứcđầyđủhơnvềcảithiệnvàlợiích.Điềunàysẽkhuyếnkhíchmọingườitiếptụccácdựáncảithiện.Vòngtrònnàycóthểápdụngvàocácmụcđíchkhácnhau,nhưhoànthànhmộtsứmệnh,cácmụctiêu,kiểmsoátcácvấnđềmấuchốthoặctrongđàotạo.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Điquacảbốnbướcmộtcáchhệthốngtrongkhitheođuổicảithiệntrongcáchoạtđộngcụthể,gồm:

1.Lênkếhoạch.

Kếhoạchphíatrướcđểthayđổi.Phântíchtìnhhìnhhiệntạivàcáctácđộngtiềmẩncủaviệcchỉnhsửatrướckhilàmbấtcứđiềugìkhác.Dựđoáncáckếtquảkhácnhauđượctrôngđợi,cóhoặckhôngcólýthuyết.Làmthếnàođểbạnđánhgiátácđộng?Baogiờđạtđượckếtquảmongmuốn?Lênkếhoạchđểđưacácbiệnphápđánhgiákếtquảvàotrongviệcthựchiện.Lênmộtkếhoạchthựcthivớitráchnhiệmrõràngchonhữngngườithamgia.

Kinhnghiệmchỉrarằngnhữngcâuhỏisausẽhữudụng:

•Chúngtađangcốgắngđạtđượcđiềugì?

Page 299: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

•Điềunàyđượcgắnkếtthếnàovớimụcđíchcaohơncủatổchức?

•Ai/nhữngaisẽbịảnhhưởng?

•Nósẽxảyraởđâu?

•Nósẽxảyrabaogiờ?

•Thủtụctheotừngbướclàgì?

•Làmthếnàođểchúngtađánhgiásựcảithiệnnóichung?

2.Thựchiện.

Khithựcthikếhoạch,bạnphảiđitheocácbướcnhỏtrongnhữngđiềukiệncókiểmsoátđểcóthểquynhữngcảithiện(hoặcthấtbại)chonhữngthayđổitheokếhoạnhtronghànhđộng.

3.Kiểmtra.

Kiểmtracáckếtquảtrongthửnghiệm.Cóđạtđượckếtquảmongmuốnhaykhông?Nếukhôngthìtạisao?

4.Hànhđộng.

Thựchiệncáchànhđộngđểquychuẩnhóaquytrìnhđưađếnkếtquảmongmuốn,hoặctrongtrườnghợpkếtquảkhôngnhưmongđợi,sửdụngkinhnghiệmlàmdữliệuchonhữnglầnthửtớiđểcảithiện.

KẾTLUẬN

Rấtnhiềutổchứckhôngthểvạchrõcácmụctiêu,hànhđộngvàkếtquảmongmuốn,màchỉđểmộtngườiquảnlýnhữngcảithiệncủabảnthânhọmộtcáchhệthốngvàcốđịnh,cóhoặckhôngtheovòngtrònPDCA.Thêmvàođó,nóđòihỏikỷluậtđểthựchiệntoànbộvòngtrònPDCA,đểdừngviệcchữacháyvàviệcthựchiệntheokiểulênkếhoạch–thựchiện–lênkếhoạch–thựchiện.VòngtrònPDCAcómộtvàiứngdụngnhư:lênkếhoạchcóthểchiathànhxácđịnhmụctiêuvàmụcđích;vàxácđịnhcácphươngphápđểđạtđượcmụcđíchvàxácđịnhcácphươngthứcđểđạtđượcmụctiêu.Thựchiệncóthểchiathànhđàotạovàgiáodục,vàứngdụng.VòngtrònPDCAtạothànhmộtphầnquantrọngcủacáchsuynghĩKaizenđượcmiêutảtrongcuốnsáchnày(xemChương54).

Page 300: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

THAMKHẢO

Walton,MvàDeming,W.E(1986)TheDemingManagementMethod(tạmdịch:PhươngphápquảnlýDeming).NewYork,Dodd.

Page 301: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

60.SƠĐỒHÓADÒNGGIÁTRỊ

TỔNGQUAN

Sảnxuấttinhgọn(xemChương37)tậptrungvàoviệcgiatănggiátrịchokháchhàngvàgiảmthiểucácbướckhôngtạothêmgiátrị(lãngphí).Sơđồhóadònggiátrịđượcsửdụngtrongnhữngmôitrườngtinhgọnđểlậpravàphântíchcảcáchoạtđộnggiatăngvàkhônggiatănggiátrị,vàcácbướctrongnhữngdòngthôngtinvàcácquytrình.Nóhìnhdungcáchoạtđộngtăngthêmgiátrịchokháchhàng,vàcáchoạtđộngkhôngtạonênđiềuđó.Docáccấutrúccốđịnhcủanó,môhìnhthườngcókhảnăngtìmratiềmnăngcảithiệnđángkểvàtươngứngvớinhữnghoạtđộngcảithiện.

SỬDỤNGKHINÀO

Sơđồhóadònggiátrịthườngđượcsửdụngtrongnhữngmôitrườngtinhgọnđểxácđịnhcáccơhộinhằmcảithiệnthờigiansảnxuấtcũngnhưxácđịnhviệctiếtkiệm,lãngphínguyênliệuvàcáchoạtđộngkhônggiatănggiátrịkhác.Sơđồhóacácquytrìnhliênquanđếnviệctạoramộtbiểuđồtrongđócácquátrình,cácluồngnguyênvậtliệuvàthôngtin,cùngtấtcảcácdữliệuquantrọngkhác(nhưmứctồnkho,cáclầnxửlývàkíchthướclô)đượcminhhọavớisựgiúpđỡcủacáckhungchươngtrìnhđượcchuẩnhóacùng

Page 302: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

nhữngbiểutượng;(xemRothervàShook,2003).Bảnđồnàylàđiểmkhởiđầuchoviệcthiếtkếmộtdònggiátrịmongmuốntrongtươnglaithậttinhgọn.

SỬDỤNGNHƯTHẾNÀO

Giaiđoạnđầutiêncủasơđồhóadònggiátrịlàlậpsơđồhiệntrạng.Phântíchtìnhtrạnghiệntạicủacácdòngnguyênliệuchothôngtinvềcáchoạtđộngmanglạivàkhôngmanglạigiátrịgiatăng(vídụ:thờigianvậnhànhmáy,nhữngkhoảngtrốngkhôngcầnthiết,lượngsảnphẩmphảilàmlại,thờigiandichuyểnvàsựthiếuhiệuquả).

Tronggiaiđoạnhai,thôngtintừsơđồhiệntrạngđượcsửdụngđểchuẩnbịsơđồmongmuốntrongtươnglai,trongđóloạibỏlãngphívàgiảmthiểucáchoạtđộngkhôngtạoragiátrị.Nhữngcâuhỏicầnđượctrảlờitrongsuốtquátrìnhnàylà:

•Thờigiancầnthiếtlàgì?(thờigianmongmuốngiữacácđơnvịcủasảnlượngsảnxuất,khớpvớinhucầucủakháchhàng)?

•Cóthểđưaracácdòngliêntụchaykhông?

•Sảnxuấtcóthểđượckiểmsoátbằnghệthốngsảnxuấttheođơnđặthàng

Page 303: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

haykhông?

Mộtđiềuquantrọngcầnghinhớtronggiaiđoạnnàylànhucầuchỉnhsửahệthốngsảnxuấtđểđápứngnhucầucủakháchhàng,trongkhigiữcácquytrìnhlinhhoạt.Giaiđoạnthứbavàquantrọngnhấtlàtiếnhànhcáchoạtđộngnhằmthayđổiquytrìnhsảnxuấttừtrạngtháihiệntạisanggầngiốngnhấtvớitrạngtháimongmuốn.Tạiđó,quátrìnhcóthểbắtđầulạitừđầu.

Mộtkếhoạchkhônngoancóthểnhưsau:

1.Xácđịnh(nhóm)sảnphẩmnàohoặc(nhóm)dịchvụnàocầnđượcphântích.Tạoramộtđộinhữngngườiquảnlýcácquátrìnhvànhânviêncóliênquanđếncácbướckhácnhautrongcảquytrình.

2.Phântíchhiệntrạngvàchuyểnsangmộtkếhoạchsảnxuấtchung.

3.Thuthậpcácdữliệuhỗtrợchokếhoạchsảnxuất(vídụ:lượngnguyênvậtliệu,thờigiannạpnguyênvậtliệu,sốnhânviên).

4.Thiếtlậpquátrìnhlýtưởngdựatrênnhữngnhucầucủakháchhàng(trongbướcnày,sửdụngcácthôngsốnhưcôngviệctốithiểutrongquátrình,cáclầncàiđặtngắnvàdanhsáchnhữngcảithiệncầnđạttớiởtrạngtháilýtưởngtrongtươnglai.)

5.Xácđịnhmộtkếhoạchhànhđộngđểnhậnbiếtnhữngsựcảithiệncầnđạtđượctrongtươnglai.Kếhoạchnàycầnbaogồmquyềnưutiênchonhữngsựcảithiệnkhácnhau;cáchànhđộngcầnđượcnhânđôichocáccánhân,mộtthờigianbiểurõràngvàsựthamgiacủacácnhàtàitrợ.

6.Kiểmsoátquátrình,vàbắtđầulạitừbước1.

KẾTLUẬN

Sơđồhóadònggiátrịkhôngchỉlàcắtgiảmsựlãngphí,màcònlàcắtgiảmsựthấtthườngvàđịnhmứchóaviệcsửdụngtrangthiếtbị.Mụctiêucốtlõicủamôhìnhnàylàsảnxuấtchínhxácthứkháchhàngcần.Dođó,nhucầuvàmongmuốncủakháchhàngphảiđượcxemxétvàcânnhắctrướcnhất.Dữliệucầnthiếtchophântíchdònggiátrịkhôngphảilúcnàocũngđượcthểhiệnhaycósẵn,cóthểdodữliệukhôngđượcthuthậpcóhệthống,hoặcdolầnđầutiênquátrìnhquảnlýđượcphântíchtheocáchnày.Hệquảlàviệcphântíchsẽtốnnhiềuthờigianhơnvìphảitiếnhànhthêmcáchoạtđộngthuthậpdữliệu.

Page 304: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Mộtđiềukiệnquantrọngnữalàmọingườiđềuphảitôntrọngphươngpháplàmviệcđãđượcthốngnhất,đểchoviệcthiếtkếquytrìnhlýtưởngtạorakếtquảmongmuốn.Việcnàynghecóvẻđơngiản,nhưngnhữngvấnđềtrongthựctếsẽnảysinhdomọingườivẫncótựdonhấtđịnhtrongkhithựchiệncáchoạtđộngcủamình.Lựachọnnàygiờđâyđươngnhiênkhôngđượcphép.Sángkiếnsẽđượctậphợpthànhluồngkhácnhau.Thayvìcảitiếnbằngviệcsửdụngphươngpháplàmviệchiệncó,mộtngườisẽphảinghĩđếnviệclàmcáchnàođểcácphươngpháplàmviệchiệntạitiếptụcđượccảithiện.

Xácđịnhtìnhtrạngmongmuốntrongtươnglailàbướckhởiđầuquantrọngchonhữngcảithiện.Kếhoạchhànhđộnglàđiềukiệncầnđểbắtđầuviệcứngdụngcáccảithiện.Tuynhiên,tìnhtrạngmớithườngđòihỏicácquyđịnhmới,vàđôikhicảcáchhànhxửmới.Nếuhaiyếutốnàykhôngđượcxemxétthậtcẩnthậntrongkếhoạchhànhđộng(vàcảtrongứngdụng),sẽcórủiroquaytrởlạitìnhtrạngcũ.Việctạoracácsơđồhiệntrạngvàtìnhtrạngtrongtươnglailàmộtsựlãngphívềthờigiantrừkhicáchànhđộngcầnthiếttiếptheođượctiếnhành.

THAMKHẢO

Rother,M.vàShook,J.(2003)LearningtoSee:Valuestreammappingtoaddvalueandeliminatemuda(tạmdịch:Họcđểnhìnnhận:Sơđồhóadònggiátrịđểtăngtạothêmgiátrịvàcắtgiảmlãngphí).Cambridge,MA:ViệnLeanEnterprise.

Page 305: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

PHỤLỤCMATRẬNMÔHÌNH/PHÂNLOẠICÁCMÔHÌNH

Page 306: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức
Page 307: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức
Page 308: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Chiếnlượcvàtổchức

Bảngsảnphẩm/thịtrườngAnsoff

Page 309: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

MatrậnBCG

Phântíchcạnhtranh:5thếlựccủaPorter

Nănglựccốtlõi

MôhìnhtăngtrưởngcủaGreiner

NhữngnănglựckhácbiệtcủaKay

Sửdụngnguồnlựcbênngoài/nướcngoài

Hoạchđịnhkịchbản

Hộithoạichiếnlược

PhântíchSWOT

Chuỗigiátrị

CácquytắcgiátrịcủaTreacyvàWiersema

Cấutrúc7-S

CấuhìnhcủaMintzberg

MôhìnhưuviệtEFQM

Phântíchrủirovàthànhquả

Tàichínhvàquảntrị

Quảnlýdựatrêngiátrị

Tínhphídựatrênhoạtđộng

Sochuẩn

PhântíchDuPont

Phântíchgiátrịphụtrội

Thẻđiểmcânbằng

Page 310: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Dòngtiềnchiếtkhấu

Tiếpthịvàbánhàng

Tổchứchướngthịtrường

KimtựthápcủaCurry

4PtrongtiếpthịcủaKotler

PhântichMABA

Nămcánhsaothươnghiệu

Điềuhành,quảnlýchuỗicungứngvàmuasắm

Táithiếtkếquytrìnhkinhdoanh

Địnhgiátạicổngnhàmáy

Thápthumuavàcungứng

MôhìnhthumuacủaKrakjic

Tưduytinhgọn/sảnxuấttứcthời

MôhìnhthumuacủaMonczka

Sảnxuấtđápứngnhanh

SáuSigma

Lýthuyếtcácđiểmhạnchế

Quảnlýtồnkhobởinhàcungcấp

MôhìnhKaizen/Gemba

Phântíchcănnguyên/PhântíchPareto

VòngtrònDeming:lênkếhoạch–thựchiện–kiểmtra–hànhđộng

Sơđồhóadònggiátrị

Page 311: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức

Quảnlýcôngnghệvàsángtân

ChiếnlượcĐạiDươngXanh

Sơđồhóalộtrình

MôhìnhquảnlýchiếnlượccủaHendersonvàVenkatraman

Chukỳsángtân

Quảntrịnguồnnhânlực,lãnhđạovàthayđổi

Hoạchđịnhchiếnlượcnguồnvốnnhânlực

Môhìnhquảnlýchiếnlượcnguồnnhânlực

BiavàNohria-lýthuyếtE&O

Giátrịcạnhtranhcủahiệuquảtổchức

Bốngócphầntưcốtlõi

BảythóiquencủangườithànhđạtcủaCovey

CácchiềuvănhóacủaHofstede

TámgiaiđoạnthayđổicủaKotter

MôhìnhlươngthưởngcủaMikovich

QuytắcthứnămcủaSenge

VaitrònhómcủaBelbin

Bốngócthayđổi

NhữngvaitròquảnlýcủaMintzberg

SáuchiếcmũtưduycủaDeBono

Tạoebook:TôHảiTriều

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

Page 312: MARCEL VAN ASSEN, GERBEN VAN DEN BERG - sachvui.com · Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định đúng đắn là áp dụng mô hình nào vào tổ chức