Malayan Union Edit

8/8/2019 Malayan Union Edit

1/29


2/29


3/29


4/29

menjalankan operasi propanganda serta pembekalan maklumat sulit bagi memudahkan

kemaraan tentera Jepun ke Singapura. 7 Ia dapat dilihat dalam laporan V. Radharkrishnan,

seorang sukarelawan Negeri Selat kepada Pejabat Kolonial di London yang menyatakan

bahawa:

The Japanese were very cordial with the MalaysThere was much fifth column

work favour of the JapaneseWhen the Japanese entered Singapore many Malays

came with them some of whom wore the same uniform as the Japanese soldiers. I

myself saw two Malays dressed in this way. 8

British terkilan dengan perkembangan itu dan beranggapan orang Melayu telah punmengkhianati mereka semasa Perang Dunia Kedua. Sebaliknya mereka bersimpati dengan

MPAJA dan orang Cina yang telah menentang pemerintahan Jepun di Tanah Melayu.

Kelonggaran dalam soal kerakyatan itu dilihat sebagai satu insentif kepada kaum bukan

Melayu yang bekerjasama dengan British semasa pendudukan Jepun.

Langkah memperkenalkan Malayan Union turut dikaitkan dengan faktor perlunya

Britsh terus mencengkam Tanah Melayu atas kepentingan ekonomi. 9 Pegawai-pegawai di

Pejabat Tanah Jajahan London sedar kekayaan sumber alam serta hasil keluaran pertanian

Tanah Melayu amat penting bagi membangunkan semula Britain selepas peperangan. Ia bakal

kehilangan India dan Burma yang bakal diberi kemerdekaan. Muslihat British itu jelas di

mana Malayan Union bakal menjadikan Tanah Melayu sebagai Tanah Jajahan British dan

Singapura diasingkan kerana kepentingannya sebagai pelabuhan bebas. Lantaran itu, dua

rancangan jangka masa yang berlainan telah digunakan. 10 Rancangan jangka masa pendek

digunakan untuk menguasai semula Tanah Melayu dan memulihkan keamanan. Manakala

rancangan jangka masa panjang pula, bagi menghadapi kemungkinan Tanah Melayu bergerak

ke arah berkerajaan sendiri.

7 Albert Lau, The Malayan Union Controversy 1942-1948, hlm.718 Ibid.9

Oong Hak Ching, Penggubalan Dasar British Terhadap Tanah Melayu: Dari Konsep Tanah MelayuUntuk Orang Melayu Kepada Tanah Melayu Untuk Orang Malayan, hlm. 8.

10 Ibid.

4


5/29

Malayan Union yang menawarkan kerakyatan secara jus soli dan hak yang sama rata

bagi warga Malayan juga melibatkan pertimbangan hubungan luar Britian. Ia membuat

andaian bahawa China bakal muncul sebagai sebuah kuasa besar dunia dengan bantuan

Amerika Syarikat. Dalam usaha membina satu hubungan yang baik dengan China dan

mengelakkan campur tangan republik itu di Tanah Melayu, British cuba sedaya upaya untuk

mendapatkan sokongan padu serta taat setia orang China di Tanah Melayu terhadap British.

Pada masa yang sama, British turut bekerjasama dengan gerakan anti Jepun yang dipelopori

oleh orang Cina terutamanya MPAJA, Koumintang mahupun Force 136. British telah

membekalkan latihan, bantuan kewangan, makanan, senjata serta ubat-ubatan kepada gerakan

gerila itu dalam usaha melumpuhkan penguasaan Jepun di Tanah Melayu.

REAKSI TERHADAP MALAYAN UNION

Malayan Union telah mengundang kontroversi di kalangan penduduk Tanah Melayu. Ia telah

menimbulkan reaksi yang negatif di kalangan orang Melayu. Kertas Putih Malayan Union

yang diterbitkan pada 22 Mac 1946 seolah-olah satu kejutan elektrik kepada orang Melayu.

Mereka menentang Malayan Union kerana melihat polisi itu bukan sahaja tidak

menguntungkan mereka malah mengancam kedaulatan serta ketuanan orang Melayu. Di mana

penghapusan kuasa serta terhakisnya tamadun orang Melayu bakal menjadikan mereka

senasib dengan Red Indian di Amerika Syarikat.

Walaupun raja-raja Melayu dikekalkan sebagai ketua negeri tetapi mereka hanya

berkuasa dalam soal agama Islam dan adat resam orang Melayu. Kuasa sebenar setiap negeri

terletak pada Pesuruhjaya Residen yang bertindak sebagai Pengerusi Majlis Negeri dan

bertanggungjawab kepada Gabenor di peringkat pusat. 11 Pengalaman pahit sejurus penyerahan

kalah Jepun dan ketegangan kaum yang tercetus selepas itu menyedarkan orang Melayu

11 B.Simandjuntak, Federalisme Tanah Melayu 1945-1963: Satu Kajian Mengenai Masalah-masalahPersekutuan di dalam Sebuah Masyarakat Majmuk,Fajar Bakti, Petaling Jaya, 1985, hlm. 44.

5


6/29

betapa perlunya mereka mempertahankan kedudukan mereka selaku pribumi bagi menjamin

kesinambungan mereka di Tanah Melayu.

Manakala reaksi golongan imigran pula berbelah bagi dan gagal memberi respon yang

positif terhadap Malayan Union walaupun pada dasarnya polisi itu dilihat berpihak kepada

mereka. 12 Orang Cina dan India dilihat mengamalkan sikap tunggu dan lihat dan pada masa

yang sama lebih memberi keutamaan kepada perkembangan politik di negara masing-masing.

Lantaran itu reaksi penduduk Tanah Melayu terhadap Malayan Union merupakan sesuatu

yang menarik untuk dikaji memandangkan ia telah mencetuskan satu polemik baru dalam

perkembangan sejarah Perlembagaan Malaysia.

PENENTANGAN ORANG MELAYU

Suasana politik di Tanah Melayu agak berkecamuk selepas Perang Dunia Kedua. Ketegangan

kaum tercetus di antara orang Melayu dan Cina. MPAJA yang bermaharajalela selepas

penyerahan kalah Jepun telah menimbulkan penentangan orang Melayu. 13 Rusuhan kaum

serta kekacauan tercetus di beberapa buah negeri termasuklah di Batu Pahat dan Muar Johor.

Manakala di Perak pula, kekacauan tercetus di Sungai Manik, Perak.

Lantaran itu, pengumuman kertas putih Malayan Union pada 22 Januari 1946 telah

mencetuskan suasana panik di kalangan orang Melayu yang bimbangkan penguasaan serta

dominasi orang Cina terhadap Tanah Melayu. Albert Lau ( 1991) menggambarkan situasi

orang Melayu pada ketika itu seolah-olah satu kejutan elektrik dan kenyataan itu jelas tidak

12 Local reactions to Malayan Union citizenship: inward telegram no 08009 from Major-General H R

Hone to War Office, 23 February, in CO 537/ 1528, no 43.13 Communal violence and political militancy: HQ Malaya Command weekly intelligence reviews, nos30-32, 31 May-22 June 1946, in CO 537/ 1581, nos 14, 15 and 16.

6


7/29

dapat diterima oleh orang Melayu berasaskan beberapa pertimbangan yang utama iaitu

penghapusan kuasa serta kedaulatan raja Melayu serta terhakisnya ketamadunan serta budaya

orang Melayu akibat daripada dasar kerakyatan yang berasaskan prinsip jus soli.

Perasaan mereka terpapar dalam hampir ke semua akhbar Melayu yang membidas

Malayan Union yang dianggap merampas hak serta menghapuskan ketuanan Melayu di bumi

mereka sendiri. Utusan Melayu misalnya pada 12 Oktober 1945 mencatatkan:

dari pandangan sepintas lalu dapatlah diketahui bahawa cadangan Malayan Union

itu menguntungkan orang-orang bukan Melayu. Hal ini amat mencemaskan fikirandan perasaan orang Melayu mengenai hari depan mereka. 14

Manakala Majlis pula dalam ulasannya tentang Malayan Union telah menggesa orang Melayu

untuk bangun menentang Malayan Union dengan menekankan kesefahaman dan kerjasama

orang Melayu. Mereka perlu bersatu untuk menumbangkan Malayan Union dan berusaha

untuk mendirikan sebuah kerajaan sendiri yang ditadbir oleh anak-anak tempatan. 15 Akhbar

tersebut juga mendakwa sesiapa yang tidak berkabung bererti menyokong Malayan Union

dan mereka tidak akan diakui sebagai orang Melayu. 16 Justeru itu, peranan akhbar dalam

penentangan Malayan Union telah berjaya menimbulkan kesedaran serta membina perpaduan

di kalangan orang Melayu. Ia dijadikan medium para pemimpin Melayu dalam melahirkan

pendapat serta membidas dasar British yang dianggap sebagai mengkhianati kepercayaan

orang Melayu.

14

Utusan Melayu, 12 Oktober 1945.15 Majlis, 3 April 1946.16 Ibid, 4 April 1949.

7


8/29

Kesedaran politik dan pengalaman semasa pendudukan Jepun telah melahirkan

golongan intelektual Melayu yang begitu prihatin tentang nasib mereka. Golongan ini yang

rata-rata terdiri daripada wartawan mahupun kakitangan kerajaan telah lantang mengkritik

serta menentang Malayan Union. Antaranya Dato Abdul Rahman Yassin dari Johor, belaiu

menegaskan bahawa orang Melayu tidak boleh selama-lamanya bersikap yes man dan pernah

menyatakan bahawa To a Muslim, loyalty is reciprocal. The fact that the Malay have

hitherto, through ignorance or otherwise, been blindly obedient does not reduce loyalty to a

sided affair. 17 Selain lagi tokoh yang banyak menyumbang kepada penyatuan orang Melayu

ialah Dato Onn yang dianggap sebagai penyatu bangsa Melayu. Beliau telah menyeru orang

Melayu bersatu padu secara berorganisasi di peringkat kebangsaan dan berjaya menganjurkan

Kongres Melayu pada 1 hingga 4 Mac 1946 di kelab Sultan Sulaiman, Kuala Lumpur .18

Kongres Melayu tersebut mendapat sambutan dari segenap masyarakat Melayu dan

telah dihadiri oleh 41 buah persatuan Melayu dari seluruh Tanah Melayu. Ia telah

dipengerusikan oleh Zainal Abidin bin Ahmad ( Zaba). 19 Dalam ucapan pertamanya, Dato

Onn menegaskan bahawa

nasib bangsa kita hanyalah akan dapat diperkekalkan dengan kesatuan hati di antara

kita juga dan kesatuan kebangsaan kita hanyalah akan dapat dipeliharakan dengan

berpegang teguh kepada suatu kepercayaan yang lebih besar dan lebih tinggi daripada

bangsa sekali pun. 20

Kongres Pertama itu telah dirasmikan oleh Sultan Hishammudin Alam Shah dan berjaya

membawa kepada penubuhan United Malays National Organization ( UMNO ). Ia telah

17 Kassim Thukiman, Malaysia: Perspektif, Sejarah dan Politik, Universiti Teknologi Malaysia, Skudai,2002, hlm. 119.

18 Pan-Malayan Malay Congress: inward telegram no 08312 from HQ, British Military Administration (Malaya ) to War Office, 5 March 1946, in CO 537/ 1548, no 31.

19 Local reactions to the White Paper: HQ Malaya Command weekly intelligence review, no 17, 23

February 1946 in CO 537/ 1581.20 Ucapan Dato Onn di Kongres Melayu se-Tanah Melayu yang pertama pada 1946, dalam BiografiDato Onn: Hidup Melayu, Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi, 2004, Lampiran Satu.

8


9/29

menjadi sebuah parti yang memperjuangkan perpaduan serta ketuanan orang Melayu. Dalam

kongres tergempar itu, beberapa perkara telah dipersetujui. 21 Antaranya ialah:

i. Meminta semua orang Melayu di seluruh Tanah Melayu berkabung

dengan memakai kain putih di songkok pada 1 hingga 7 April tanda berdukacita atas kedatangan Malayan Union.

ii. Memohon DDYMM Sultan-Sultan Melayu supaya tidak hadir dan tidak Campur di dalam istiadat menyambut Gabenor Malayan Union.

iii. Ahli-ahli kongres yang telah ditawar menjadi ahli Majlis Penasihat Gabenor akan menarik diri.

iv. Meminta orang Melayu supaya tidak menerima perlantikan mana-mana Majlis,Lembaga atau Jawatankuasa.

v. Persidangan juga telah mengambil keputusan mengutus kawat kepeda KaptenGammans dan Lt. Col. Rees Williams meminta mereka datang ke TanahMelayu untuk berunding dengan orang Melayu berkenaan Malayan Union.

Dato Onn turut berperanan menasihati raja-raja Melayu untuk memulau pengistiharan

Edward Gent selaku Gabenor Malayan Union pada 1 Aptril 1946. Beliau telah bersama Dato

Haji Wahab bin Toh Muda dan Dato Nik Ahmed Kamil menghadap raja-raja Melayu yang

telah berkumpul di Station Hotel, Kuala Lumpur untuk memujuk mereka membatalkan hasrat

menghadiri upacara pertabalan itu. 22 Beribu-ribu orang Melayu yang memakai songkok

berlilit kain putih telah berkumpul di hadapan Station Hotel dan melaungkan Daulat Tunku

dan Hidup Melayu. Ketegasan para pemimpin Melayu serta sokongan padu dari rakyat

jelata ternyata berjaya menyentuh hati raja-raja Melayu yang akhirnya bertindak memboikot

Malayan Union.

Raja-raja Melayu turut bertindak memboikot semua majlis rasmi yang dianjurkan British

sempena pengisytiharan Malayan Union yang dianggap sebagai satu penghinaan kepada

orang Melayu. 23

21 Rentetan Perjuangan Bangsa, MK Direct Sdn Bhd. Selangor, hlm. 16.22

Ibid.23 Boycott of governors installation: inward telegram no 1 from Sir E Gent to Mr Hall, 1 April 1946, inCO 537/ 1548, no 66.

9


10/29

Raja-raja Melayu juga telah mengambil tindakan tegas dalam membantah Malayan

Union. Sultan Johor misalnya telah menghantar surat kepada Setiausaha Pejabat Tanah

Jajahan dengan menyatakan bahawa: Saya amat terharu dengan perkembangan di Tanah

Melayu dan bertekad untuk menarik balik keputusan awal saya bersetuju dengan pelaksaan

Malayan Union. Saya berbuat demikian untuk menjaga kepentingan orang Melayu. 24 Sultan

Perak, Sultan Aziz turut menyuarakan bantahannya dengan mengutus surat kepada Lord

Marchwood dan Lord Elibank dengan menyatakan bahawa:

my real burden was concerned the question of sovereignty and on receiving the

White Paper I became very disturbed at what I perceived was a blatant attempt by the

Colonial Office to deprive my sovereignty. 25

Selain itu, raja-raja Melayu turut sebulat suara untuk tidak menghadiri Mesyuarat

pertama Majlis Melayu yang diadakan pada 2 April 1946. 26 Sebaliknya raja-raja Melayu telah

menyokong usaha Dato Onn dan UMNO dalam memperjuangkan ketuanan Melayu dan

mendesak British untuk menghapuskan Malayan Union. Ia dapat dilihat dalam mesyuarat

agung UMNO yang biasanya akan dirasmikan oleh sultan atau raja Melayu. Ini menunjukkan

wujudnya satu kerjasama yang akrab antara UMNO dan golongan raja yang merestui

perjuangan parti itu. Kesungguhan raja-raja Melayu dalam memperjuangkan hak ketuanan

orang Melayu dapat dilihat dalam surat DYMM Sultan Ibrahim, Sultan Kelantan kepada Sir

Harold MacMichael yang bertarikh 17 Disember 1945. Baginda telah mengemukakan

beberapa komen tentang penubuhan Malayan Union serta cadangannya untuk

dipertimbangkan oleh kerajaan British. 27 Di antara komen baginda adalah tentang

kemusykilan mengenai rakyat Singapura yang dibenarkan memperoleh taraf kerakyatan

24 CO 537/ 1550.25 Albert Lau, The Malayan Union Controversy 1942-1948, hlm.131.26

Boycott of governors installation: inward telegram no 1 from Sir E Gent to Mr Hall, 1 April 1946, inCO 537/ 1548, no 66.

27 Bahan-bahan Pilihan Pameran Arkib Negara, Arkib Negara, Kuala Lumpur, 1982, hlm. 117.

10


11/29

Malayan Union walaupun pulau itu tidak menjadi sebahagian Malayan Union. Di samping itu,

Sultan Ibrahim turut mencadangkan agar kelayakan untuk menjadi warga Malayan Union

berdasarkan bukti kelahiran dan penetapan, pemilikan harta serta pengetahuan dalam Bahasa

Melayu .28 Golongan imigran yang berminat untuk menjadi rakyat Tanah Melayu juga

diwajibkan mengambil sumpah untuk taat kepada Malayan Union serta melepaskan taraf serta

kerakyatan negara asalnya.

Penentangan masyarakat massa Melayu turut begitu terasa dan demonstrasi secara

besar-besaran telah diadakan di bandar-bandar di seluruh Tanah Melayu. Di Kota Bharu,

kehadiran Mac Michael pada 15 Disember 1945 telah mencetuskan satu demonstrasi yang

melibatkan 10,000 orang. Mereka membawa sepanduk yang mengecam Mac Machael dan

menentang Malayan Union. 29 Di Johor pula, pada 10 Februari 1946, Dato Onn telah

memimpin 15,000 orang Melayu telah mengadakan satu demonstrasi secara besar-besaran

untuk menyatakan pendirian mereka terhadap Malayan Union. 30 Pada masa yang sama, orang

Melayu turut mengadakan rapat umum semasa kehadiran dua wakil parlimen British iaitu

L.D. Gammans dan David Rees Williams. Lawatan kedua-duanya. Pada Mei 1946 telah

menyaksikan rapat umum di Singapura, Jahor Bharu, Muar, Batu Pahat, Rembau, Seremban,

Klang, Kuala Lumpur, Alor Star dan George Town.

REAKSI GOLONGAN RADIKAL MELAYU

Walaupun Malayan Union ditentang oleh sebahagian besar Melayu tetapi terdapat segelintir

orang Melayu yang bersifat radikal dan menganggotai parti-parti haluan kiri dan mengambil

28 Ibid.29

Mohamed Noordin Sopiee, From Malayan Union to Singapore Separation: Political unification in theMalaysia Region 1945-65, Penerbit Universiti Malaya, Kuala Lumpur, 1974, hlm. 25.

30 Ibid.

11


12/29

pendirian yang menentang arus perdana kesedaran orang Melayu. Tindakan ini dapat dilihat

dengan jelas dalam pergerakan serta perjuangan Parti Kebangsaan Melayu Malaya

( PKMM ) . Parti ini telah ditubuhkan pada tahun 1945 di Ipoh, Perak dan dibawah

kepimpinan Mokhtaruddin Lasso, ketua rejimen 10 Melayu, Parti Komunis Malaya. Pendirian

PKMM terhadap Malayan Union jelas, ia telah bertindak mengalu-alukan dasar itu dan telah

dinyatakan dengan tegas dalam Kongres PKMM yang ketiga yang telah diadakan di Ipoh

pada 30 November. 31

Sokongan PKMM terhadap Malayan Union berlandaskan kepada beberapa perkara

utama. Pertama, ia menyokong usaha British dalam menyatukan kesemua negeri Melayu

untuk tujuan penyeragaman pentadbiran. Ia dipercayai akan melicinkan pentabdiran serta

menyatupadukan kesemua negeri dan mengelakkan perpecahan. Kedua, PKMM turut

menerima dasar kerakyatan jus soli sebagai satu langkah ke arah melahirkan satu identiti

kebangsaan yang bersifat Malayan. 32 Ia penting dalam melahirkan satu bangsa yang taat

setia kepada Tanah melayu di samping menjamin satu hubungan yang baik antara kaum.

Selain itu, PKMM turut tidak keberatan apabila kuasa sultan Melayu dilucutkan dan

mengambil sikap antifuedal yang kuat. PKMM beranggapan golongan raja dan bangsawan ini

tidak bekerja untuk rakyat bawahan, sebalik mereka menjadi penghalang kemajuan orang

Melayu.

Pandangan ini telah disuarakan oleh Ahmad Boestamam yang menyatakan bahawa:

Maka dengan jalan Malayan Union dan demokrasi, PKMM berharap dalam masa

yang akan datang wakil-wakil rakyat dalam majlis-majlis kerajaan, pangkat dan

gelaran dalam negeri tidak akan lagi menjadi pusaka keturunan dan hak bagi satu puak

31

Ramlah Adam, Gerakan radikalisme di Malaysia ( 1938-1965), Dewan Bahasa Pustaka, Selangor,2004, hlm. 140.

32 Ibid, hlm. 145.

12


13/29

yang amat kecil melainkan akan menjadi pusaka dan hak rakyat jelata. Siapakah yang

tidak bersetuju dengan aturan ini. 33

Dalam usahanya memperjuangkan ideologinya, PKMM telah bekerjasama dengan dua lagi

parti Melayu haluan kiri iaitu Angkatan pemuda Insaf ( API ) dan Angkatan Wanita Sedar

( AWAS ). Kedua-dua parti ini dianggap sebagai sayap kepada PKMM dan telah membentuk

Pusat Tenaga Rakyat ( PUTERA ) pada 22 Februari 1947 bagi menentang perlembagaan baru

yang telah dicadangkan oleh Jawatan kuasa Kerja .34

API pimpinan Ahmad Boestamam telah diasaskan pada Febuari 1946 apabila satu

perjumpaan telah diadakan di ibu pejabat PKMM di Ipoh. 35 Ia mempunyai corak perjuangan

yang keras dan beranggapan bahawa kemerdekaan hanya dapat dicapai menerusi

pertumpahan darah dan tidak seharusnya wujud sebarang toleransi dalam soal penentangan

terhadap penjajahan. 36 Dalam perjuangannya API menuntut sebuah negara yang benar-benar

merdeka iaitu tanpa campur tangan kuasa asing dan menekankan prinsip demokrasi. Selain

itu, API turut menekankan ketuanan Melayu terhadap Tanah Melayu dan bercadang untuk

mengamalkan dasar tutup pintu.

Gerakan radikalisme Melayu di Tanah Melayu turut diwarnai dengan pergerakan

wanita Melayu yang turut menyokong PKMM. Angkatan Wanita Sedar ( AWAS ) pimpinan

Shamsiah Faqeh turut mewarisi corak perjuangan yang radikal dengan propaganda bahawa

pemuda-pemudi Melayu tidak seharusnya mati di atas katil tetapi perlu bangkit dan

33 Ibid, hlm. 141.34 Mohamed Noordin Sopiee, From Malayan Union to Singapore Separation: Political unification in the

Malaysia Region 1945-65, hlm. 41.35

Malay extremism and API: despatch no 1 form Sir E Gent to Mr Creech Jones, 24 Februari 1947, inCo 537/ 2151, no 1.

36 Ibid.

13


14/29

menentang penjajahan demi kemerdekaan Tanah Melayu. 37 Di samping itu, AWAS turut

menyeru kaum wanita Melayu untuk bersatu dalam memperjuangkan kemerdekaan Melayu.

AWAS turut menggesa agar segala adat serta cara hidup masyarakat Melayu tradisional yang

mengongkong kebebasan serta menafikan hak kaum wanita dihapuskan.

PKMM dan sayapnya API dan AWAS telah berjaya menubuh Pusat Tenaga Rakyat

( PUTERA ) dan mendapat sokongan daripada Barisan Tani Malaya ( BATAS ) dan Gerakan

Pemuda Melayu ( GERAM ). PUTERA memperjuangkan empat prinsip utama iaitu Bahasa

Melayu harus dijadikan bahasa rasmi negara, hal ehwal dan pertahanan menjadi

tanggungjwab bersama kerajaan Tanah Melayu dan British. Di samping itu, perkataan

Melayu hendaklah digunakan sebagai nama kerakyatan Tanah Melayu dan bendera

kebangsaan hendaklah mengandungi warna-warna kebangsaan Melayu. 38

Dalam menunjukkan keikhlasannya dalam membentuk sebuah negara Malayan yang

bersatu, PUTERA telah bergabung dengan AMCJA pada bulan Mac 1947 untuk menentang

Persekutuan Tanah Melayu. Gabungan ini telah mendesak British untuk menggugurkan

segala persetujuan yang telah dicapai antara British dengan wakil UMNO dan raja-raja

Melayu. Sebaliknya AMCJA-PUTERA telah meluluskan bersama satu perlembagaan baru

yang dikenali Perlembagaan Rakyat dan mengandungi 10 prinsip. Ia telah dikemukakan pada

April 1947 sebagai satu alternatif kepada cadangan Jawatan kuasa sebelum ini. 39 Antara

beberapa prinsip utama dalam perlembagaan tersebut ialah wujudnya Malaya yang bersatu

dan penyatuan dengan Singapura, hak berpolitik yang sama rata bagi semua yang

menganggap Malaya sebagai tanah airnya, bahasa Melayu harus menjadi bahasa kebangsaan

37 Ibid.38

B. Simandjuntak, Malayan Federalism 1945-1963: A Study of Federal Problems in a Plural Society,Oxford University Press, Kuala Lumpur, 1969, hlm. 49.

39 Ibid, hlm. 51.

14


15/29

dan kerakyatan Melayu haruslah dinamakan Melayu dan kedudukan sultan dikekalkan dan

berperanan sebagai raja berperlembagaan. 40

Namun begitu, cadangan perlembagaan tersebut telah ditolak oleh kerajaan British

yang bertindak meminggirkan golongan haluan kiri yang dipercayai didalangi oleh Parti

Komunis Malaya. British berpegang teguh dengan persetujuan yang telah dicapai sebelum ini

dan Persekutuan Tanah Melayu telah diistiytiharkan secara rasmi pada 1 Februari 1948. Ia

jelas melemahkan pakatan AMCJA-PUTERA walaupun kedua-dua berjaya melancarkan

hartal tetapi ia tidak meninggalkan impak yang besar dalam pentadbiran Tanah Melayu. Di

mana British telah mengamalkan semula dasar politiknya yag pro-Melayu dengan

menganggap bahawa Tanah Melayu milik orang Melayu dengan mengiktiraf semula

kedaulatan raja-raja Melayu. Ia dapat dilihat dalam kenyataan Malcom MacDonald yang

menegaskan bahawa:

In some quarters criticism has been leveled at us to talk exclusively with the Malays

first, but that was the right and proper course to take. It is not simple that the Malays

are the indigenous inhabitants of this country, that is their original and only

homeland. Also what is under discussion is on a revision of treaties between their

Highness, the Malay Ruler and his Majesty King. The differences of opinion that

existed between the Malays and the British must be settled. 41

REAKSI BEKAS-BEKAS PEGAWAI BRITISH

Menurut Mohamed Nordin Sopiee, penentangan oleh bekas pegawai-pegawai British terhadap

Malayan Union turut merupakan satu faktor penting yang mempengaruhi keputusan British

untuk meminda Malayan Union .42 Bekas-bekas pegawai British seperti Sir Frank 40

Kassim Thukiman, Malaysia: Perspektif, Sejarah dan Politik, hlm. 122.41 Ramlah Adam, Gerakan radikalisme di Malaysia ( 1938-1965), hlm. 261-262.42

15


16/29

Swettenham, Sir Richard Winstedt, Sir Goerge Maxwell dan Sir Cecil Clemneti menganggap

perubahan yang cuba dilaksanakan dalam Malayan Union sebagai sesuatu yang terlalu drastik

dan bakal menimbulkan suasana yang tegang di Tanah Melayu. Ia dapat dilihat dalam

penulisan Albert Lau ( 1991 ), The Malayan Union Controversy 1942-1948 yang menyatakan

bahawa: In London, the Malay campaign against the Malayan Union had also stirred the

interest of several prominent ex-MCS pensioners .43

Mereka telah menyuarakan bantahan mereka menerusi media massa dan juga parlimen

Britian. Sir Frank Swettenham misalnya telah menyuarakan pendapatnya menerusi The

Times, 26 Oktober 1945 menyatakan Does that mean annexation ? 44 Manakala Sir Richard

Winstedt pula menyatakan bahawa Malayan Union bermakna penghapusan kuasa politik

orang Melayu dan mengesa Pejabat Tanah jajahan London untuk memikir semula polisi

terebut. Sir Cecil Clementi dan George Maxwell pula membidas Malayan Union yang dilihat

akan menjejaskan hubungan baik antara British dan orang Melayu. 45 Ia seterusnya akan

mendorong orang Melayu untuk bertindak secara agresif dan kemungkinan besar akan

bergabung dengan gerakan di Indonesia.

Penentangan yang tercetusnya ini telah membawa kepada satu siri rundingan antara

Setiausaha Pejabat Tanah Jajahan London dengan bekas-bekas pegawai yang diwakili oleh F.

Swettwnham, Cecil Clementi dan Winstedt. Rundingan itu yang dipengerusikan oleh Creech

Jones dikatakan bertujuan untuk mendapat pandangan daripada pegawai-pegawai tersebut

tentang Malayan Union yang telah dilakukan pindaan. 46 Namun begitu, bekas-bekas pegawai

Mohamed Noordin Sopiee, From Malayan Union to Singapore Separation: Political unification in theMalaysia Region 1945-65, hlm. 30.

43 Albert Lau, The Malayan Union Controversy 1942-1948, hlm. 136.44 Ibid.45

Oong Hak Ching, Chinese Politics in Malaya 1942-55: The Dynamics of British Policy, PenerbitUniversiti Kebangsaan Malaysia, Bangi, 2000, hlm. 100.

46 Ibid, hlm. 101.

16


17/29

itu tetap tidak bersetuju dengan polisi kerakyatan yang liberal dan juga proses pemindahan

kuasa dari raja Melayu kepada British. Mereka menggesa kuasa politik orang Melayu untuk

dipulihkan dan hak serta keistimewaan mereka perlu dilindungi.

REAKSI ORANG BUKAN MELAYU TERHADAP MALAYAN UNION

Malayan Union mendapat sambutan dingin daripada golongan imigran. Di mana dasar yang

diperkenalkan sejurus Perang Dunia Kedua itu dilihat telah diperkenalkan pada masa yang

tidak sesuai. Keadaan Tanah Melayu yang masih huru-hara serta kemusnahan setelah

peperangan mengakibatkan golongan imigran sibuk mengatur kehidupan masing-masing

tanpa memberi perhatian yang serius terhadap dasar itu. Selain itu, keputusan British untuk

menangguhkan fasal mengenai kewarganegaraan pada 30 Mac 1946 turut menghilangkan

minat orang bukan Melayu terhadap Malayan Union. 47

Kemusnahan akibat daripada peperangan dan kekacauan yang tercetus lantaran

daripada ketegangan hubungan antara Melayu dan Cina mengakibatkan golongan itu lebih

menumpukan kepada usaha pemulihan ekonomi dan sosial. 48 Di samping itu, sikap tidak acuh

masyarakat Cina terhadap Malayan Union turut berpunca daripada faktor kurangnya

kesedaran politik dan tahap pendidikan yang rendah. Lantaran itu, sebahagian besar daripada

komuniti itu gagal menghayati ciri-ciri Malayan Union serta impaknya terhadap mereka.

Mereka mengambil pendirian bahawa sebarang perubahan itu tidaklah ketara selagi tidak

menjejaskan kepentingan peribadi masing-masing. 49

47 Postponement of Citizenship: minute by Mr Creech Jones to Mr Attl15 March 1946, in PREM 8/459.

48 Oong Hak Ching, Chinese Politics in Malaya 1942-55: The Dynamics of British Policy, Penerbit

Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi, 2000, hlm. 97.49

Albert Lau, The Malayan Union Controversy 1942-1948, hlm.127.

17


18/29

Di kalangan masyarakat Cina yang mempunyai kepentingan serta kesedaran politik

pula, pendirian mereka berbelah-bagi dan gagal mencerminkan aspirasi komuniti itu.

Golongan ini boleh dibahagikan kepada tiga kumpulan yang mempunyai agenda tersendiri. 50

Ia terdiri daripada golongan Cina yang berhaluan kiri iaitu penyokong Parti Komunis Malaya,

golongan haluan kanan iaitu penyokong Parti Kuomintang yang berkiblatkan Negara China

serta golongan fahaman sederhana ( tengah ) yang majoritinya mendapat pendidikan Inggeris

dan merupakan orang Cina Negeri Selat yang pro-British.

Golongan haluan kiri yang dipelopori PKM pada peringkat awal kurang memberi

perhatian terhadap Malayan Union. Ia dilihat giat menyusun semula organisasi parti itu

bersesuaian dengan usahanya untuk mengambil alih kuasa menerusi perlembagaan dengan

bekerjasama dengan British. Menurut Malayan Security Services, Political Intelligence

Journal ( P JJ ), aktiviti PKM sehingga 30 April 1946 tertumpu dalam usaha penstrukturan

semula parti itu dan memperjuangkan kebebasan bersuara, hak asasi manusia dan cuba

mempromosikan manifesto parti yang telah dilancarkan pada 27 Ogos 1945.

Dalam membicarakan Malayan Union pula, golongan haluan kiri ini tidak menyatakan

pendirian mereka secara terbuka agar ia tidak kelihatan menyokong dasar imprealisme

British. Walaupun Malayan Union dilihat memenuhi sebahagian daripada manifestonya

namun PKM telah mengkritik Malayan Union kerana kegagalannya mewujudkan sebuah

negara yang demokrasi di samping menafikan hak mengundi bagi semua kaum. 51 Selain itu,

PKM turut membidas pemisahan Singapura dari Tanah Melayu dan beranggapan dasar itu

bertujuan untuk meneruskan agenda penjajahan Barat di Timur. PKM mendesak Brtish untuk

memenuhi tuntutan mereka berdasarkan prinsip demokrasi yang akan membentuk sebuah

50

Ibid, hlm. 127.51 Publicity for British policy and the aims of the Malayan Communist Party: inward telegrams nos 433and 434 from M E Dening to FO, 3 September 1945, in CO 203/5642.

18


19/29

kerajaan Pan-Malayan Unified Self-Government yang akan berpusat di Singapura dengan

penekanan kepada prinsip demokrasi yang merangkumi aspek seperti persamaan hak politik,

ekonomi dan sosial. 52

Masyarakat Cina haluan kanan pula mengambil pendirian berkecuali dalam

penerimaan Malayan Union. Golongan ini yang majoritinya dilahirkan di China lebih

berminat dengan perkembangan politik di negara asal mereka. Golongan yang berfikiran

sempit ini menganggap dasar kewarganegaraan Malayan Union sebagai ancaman kepada

identiti mereka. Perkara ini dilaporkan oleh Malayan Security Service di mana hasil

pemerhatiannya mendapati:

it appears to have been generally thought that acceptance of Malayan

Union citizenship would entail renunciation of Chinese nationality and this was

regarded as ridiculous by the Chinese. If such renunciation had been necessary no

Chinese would have thought of applying for Malayan citizenship unless it was

necessary for business reasons, in which case some special arrangements would, they

have been made with the Chinese Government .53

Selain itu wujud juga tanggapan bahawa penerimaan terhadap Malayan Union bermakna

orang Cina terpaksa tunduk kepada kekuasaan sultan Melayu dan ia adapat dilihat dalam

komentar akhbar Chung Hwa yang mengulas bahawa The sultan of the Malay States only

represent their own individual interests. If they are retained in the Malayan Union future of

democracy will be greatly affected . 54

Sikap berkecuali golongan ini juga turut berpunca daripada kekurangan pemimpin

yang berkaliber selepas Perang Dunia Kedua. Di mana ramai yang telah melarikan diri atau

terkorban semasa peperangan. Manakala pemimpin-pemimpin yang tinggal pula seolah-olah52

Oong Hak Ching, Chinese Politics in Malaya 1942-55: The Dynamics of British Policy, hlm. 99.53 Albert Lau, The Malayan Union Controversy 1942-1948, hlm.128.54 Ibid, hlm. 128.

19


20/29

kehilangan taring politik mereka. Golongan pemimpin ini telah bekerjasama dengan Jepun

semasa pendudukan Jepun dan dikritik hebat sebagai pengkhianat bangsa oleh golongan

haluan kiri. Lantaran itu, menurut Victor Purcell, pemimpin-pemimpin seperti Tan Kah Kee

dan Aw Boon Hwa dikatakan lebih selesa untuk mendiamkan diri bagi mengelakkan sebarang

konflik dengan golongan haluan kiri dan juga demi kesinambungan karier politik masing-

masing .55

Kemunculan Malayan Union mendapat sambutan hangat daripada golongan Cina

fahaman sederhana yang mendapat pendidikan Inggeris. Golongan Cina Peranakan yang

dilahirkan di Negeri-negeri Selat melihat dasar baru ini sebagai satu platform terbaik bagi

mereka memperjuangkan persamaan hak serta kerakyatan yang lebih liberal. Usaha kea rah

ini telah pun bermula seawal tahun 1930an lagi di mana pemimpin-pemimpin masyarakat

Cina Peranakan seperti Tan Cheng Lok, Dr Lim Boon Keng, Song Ong Siang, Han Hoe Lim

dan Lim Chong Ean yang menganggotai Majlis Perundangan Negeri-negeri Selat lantang

memperjuangkan hak politik masyarakat itu. Ia dapat dilihat dalam akhbar Ikhwan pada 16

Februari 1931 yang telah dipetik oleh Bahari Muhammad Shah ( 1979 ) dalam latihan ilmiah

yang bertajuk Persoalan orang-orang Asing dalam Akhbar Melayu 1931:

siapa kata ini negeri Melayu ? Apabila Kapitan Light datang, ia tidak lihat orang

dan kampung Melayu. Datok dan nenek kami datang bekerja sebagai buroh dan

mereka tidak mengirim wang balik ke negeri, atau kembali ke negeri China. Mereka belenja wang di sini dengan ini bermakna kerajaan yang buka negeri ini kepada satu

negeri yang bertamadon. Kami adalah salah seorang yang berhak di dalam negeri ini.

Ini adalah kami punya negeri. 56

55

Ibid.56 Bahari Muhammad Shah, Persoalan Orang-orang Asing dalam Ahkbar Melayu, Latihan IlmiahUniversiti Kebangsaan Malaysia, Bangi, 1979, hlm.9.

20


21/29

Justeru itu, Tan Cheng Lok telah tampil ke hadapan dan mengalu-alukan polisi

Malayan Union dengan berkata who intend to settle permanently in this country welcome

the opportunity to acquire the rights of citizenship, so that they may completely identify

themselves with Malaya and be loyal and faithful to the land of their adoption, to which they

are prepared to give their undivided allegiance .57 Pendirian Tan Cheng Lok yang

mencerminkan aspirasi golongan Cina yang pro-British itu jelas menunjukkan minat golongan

sederhana terhadap perkembangan politik di Tanah Melayu. Malah pada 8 Julai 1946, beliau

telah bertindak mengutus telegram kepada para pemimpin Cina dan mengesa mereka agar

mendesak British untuk menimbang semula cadangan pindaan perlembagaan Malayan Union

kepada Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu yang dilihat sebagai imbasan polisi British

sebelum Perang Dunia Kedua yang pro-Melayu.

Pada dasarnya, reaksi masyarakat Cina terhadap Malayan Union berbelah-bagi dan

gagal menyatakan satu pendirian yang kukuh terhadap dasar itu walaupun secara

keseluruhannya ia berpihak kepada mereka. Komuniti itu kurang berminat terhadap polisi itu

kerana melihatnya sebagai satu lagi dasar penjajah yang bersifat kolonial dan tidak

demokratik. Namun begitu menjelang proses rundingan pindaan terhadap Malayan Union

yang telah diadakan di sekitar Jun, masyarakat Cina mula menunjukkan minat mereka

terhadap perkembangan itu. Ia telah menyaksikan satu senario baru dalam politik masyarakat

Cina di Tanah Melayu. Di mana golongan yang berlainan mahzab dari komunis,

koumintang dan fahaman sederhana berjaya bekerjasama dan mendesak British untuk

menimbang semula pindaan perlembagaan Malayan Union.

Ia telah membawa kepada penubuhan Pan-Malayan Council of Joint Action

57 Oong Hak Ching, Chinese Politics in Malaya 1942-55: The Dynamics of British Policy, hlm. 98.

21


22/29

( PMCJA ) pada 22 Disember 1946. 58 Ia telah menggabungkan parti-parti politik dan kesatuan

seperti Kesatuan Demokratik Malaya, Kongres India Malaya ( MIC ), Malayan Peoples Anti-

Japanese Ex- Services Comrades Association dan Pan-Malayan Federation of Trade Unions

dan dibawah kepimpinan Tan Cheng Lok. AMCJA telah mengemukakan 3 prinsip utama

dalam usahanya untuk membentuk satu perlembagaan baru iaitu penyatuan Tanah Melayu

dengan Singapura, pemerintahan sendiri melalui sebuah Badan Perundangan Pusat dengan

keahliannya dipilih oleh rakyat. Manakala hak kerakyatan pula, sama bagi semua penduduk

yang menganggap Tanah Melayu sebagai tanah air dan setia kepadanya. 59 PMCJA telah

bertukar nama kepada Majlis Tindakan Bersama Tanah Melayu ( AMCJA ) pada tahun 1947.

AMCJA semakin lantang bersuara apabila ia mendapat mula mendapat sokongan

daripada dewan-dewan perniagaan Cina yang bimbangkan kepentingan ekonomi mereka akan

terjejas lantaran daripada kejayaan golongan nasionalis Melayu dalam memberi tekanan

sehingga membawa kepada pindaan terhadap dasar Malayan Union. Kebimbingan golongan

itu tertumpu kepada dua perkara utama iaitu kekuasaan raja-raja Melayu dalam Perlembagaan

Melayu yang dijangka akan menjadi penghalang kepada sebarang pindaan perlembagaan itu

pada masa hadapan. 60 Selain itu, mereka turut berpendapat pemulihan kedudukan orang

Melayu bakal menyukarkan lagi proses kerakyatan yang akan menindas dan menghalang

penguasaan ekonomi orang Cina di Tanah Melayu. 61

Dalam usaha untuk menunjukkan penentangan masyarakat Cina terhadap Persekutuan

Tanah Melayu, AMCJA bersama-sama dengan dewan perniagaan Cina telah melancarkan

beberapa siri hartal di Tanah Melayu. Ia bermula di Melaka pada 9 September 1947, Perak

58 James de V. Allen, The Malayan Union, hlm. 24.59 Oong Hak Ching, Chinese Politics in Malaya 1942-55: The Dynamics of British Policy, hlm. 110.60

Chinese demand for constitutional review: inward telegram no 367 from M J Macdonald to Mr Creech Jones, 8 November 1947, in CO 537/2144, no 264.

61 Ibid.

22


23/29

pada 25 September 1947 dan hartal secara besar-besaran di seluruh negara pada 20 Oktober

1947. Ia dikatakan telah melumpuhkan hampir ke semua bandar-bandar besar di Tanah

Melayu dan melibatkan kira-kira 90% perniagaan persendirian di Tanah Melayu. Di mana

menurut The Malaya Tribune, hartal tersebut mendapat sambutan kira-kira 95% penduduk

Asia di Singapura dan kira-kira 99% peniagaan berketurunan Asia. 62 Namun begitu, hartal

tersebut hanya mendapat sambutan di bandar-bandar besar yang dikuasai oleh masyarakat

Cina sahaja. Di mana ia dikatakan gagal sama sekali di negeri-negeri Pantai Timur serta

negeri-negeri Melayu seperti Kedah , Perlis dan Johor. 63

Menurut Lee Kong Chian yang mewakili Dewan Perniagaan Cina, hartal tersebut

sebenarnya merupakan protes daripada komuniti Cina yang jelas tidak menyenangi keputusan

British dalam meminda perlembagaan Malayan Union. 64 Di mana dalam pertemuan dengan

Encik Creech Jones, Lee mendakwa penglibatan Dewan Perniagaan Cina dalam hartal

tersebut merupakan jalan terakhir dewan itu meminta British untuk memperhalusi pindaan

perlembagaan yang bakal dibuat agar kepentingan kaum lain diambil kira. 65

Pergolakan politik di Tanah Melayu akibat daripada pengenalan Malayan Union turut

menyemarakkan perkembangan politik masyarakat India di Tanah Melayu. Ia telah membawa

kepada penubuhan Kongres India Malaya ( MIC ) pada 8 Ogos 1946. John Thivy merupakan

presiden MIC yang pertama dan beliau merupakan seorang pemimpin yang anti-British.

Semasa Perang Dunia Kedua, Thivy telah menyertai Liga Kemerdekaan India pimpinan

Subhas Chanda Bose yang bertujuan membebaskan India daripada imprealism British.

62 Mohamed Noordin Sopiee, From Malayan Union to Singapore Separation: Political unification in theMalaysia Region 1945-65, hlm. 43.

63 B. Simandjuntak, Malayan Federalism 1945-1963: A Study of Federal Problems in a Plural Society,

hlm 5264 Albert Lau, The Malayan Union Controversy 1942-1948, hlm.241.65

Chinese demand for constitutional review: inward telegram no 367 from M J Macdonald to Mr Creech Jones, 8 November 1947, in CO 537/2144, no 264.

23


24/29

Lantaran itu, beliau dianggap sebagai seorang yang bersikap a grave danger to the peace and

security of Malaya oleh badan perisik British .66

MIC telah menyertai AMCJA pada bulan Disember 1946 untuk menentang

Persekutuan Tanah Melayu. Tindakan itu dilakukan setelah MIC menyedari wujudnya satu

rundingan sulit antara British dengan wakil UMNO dan raja-raja Melayu dalam meminda

perlembagaan Malayan Union. Penentangan orang India yang diwakili MIC berterusan

setelah Budh Singh menggantikan Thivy apabila parti itu memulau Perjanjian Persekutuan

Tanah Melayu dan telah menolak semua perwakilan dalam Majlis Persekutuan dan Majlis

Negeri.

Namun begitu, perjuangan AMCJA-PUTERA yang dianggap sebagai kerjasama

antara kaum yang pertama itu tidak berpanjangan apabila Perlembagaan Persekutuan Tanah

Melayu diisytiharkan pada 1 Februari 1948. Para pemimpin Cina mula mengalih tumpuan

mereka dengan menubuhkan Malayan Chinese Association ( MCA ) yang mendapat

sokongan British. Di mana MCA telah berjaya menyatukan masyarakat Cina di samping

mengekang sokongan komuniti itu terhadap komunis. Para pemimpin radikal Melayu pula

mula berpecah dan ramai di kalangan mereka telah ditahan di bawah Akta Darurat di Tanah

Melayu menjelang bulan Jun 1948 apabila PKM telah mengubah taktik perjuangannya kepada

kekerasan apabila matlamatnya berjuang melalui perlembagaan gagal. Di samping itu,

terdapat juga pemimpin-pemimpinnya yang telah menyusup masuk ke UMNO untuk

mengelak diri ditangkap dan ia termasuklah Aishah Ghani, Ghafar Baba dan ramai lagi. 67

DARI MALAYAN UNION KE PERSEKUTUAN TANAH MELAYU

66 Albert Lau, The Malayan Union Controversy 1942-1948, hlm.216.67 Kassim Thukiman, Malaysia: Perspektif, Sejarah dan Politik, hlm. 123.

24


25/29

Penentangan yang berterusan serta menyeluruh daripada orang Melayu telah memberi satu

tekanan yang besar kepada pentadbiran British di Tanah Melayu. Pada masa yang sama,

Malayan Union gagal mendapat sambutan yang menggalakkan daripada masyarakat bukan

Melayu. Menyedari hakikat ini, Gent telah menasihati kerajaan Britian untuk bersedia

meminda perlembagaan Malayan Union. Gent telah menyatakan pendapatnya kepada Encik

Hall dalam telegram yang bertarikh 4 Mei 1946 bahawa pentingnya untuk memenuhi tuntutan

orang Melayu yang yang inginkan sebuah kerajaan Persekutuan bagi menggantikan Malayan

Union. 68 Ia penting bagi menjamin kestabilan politik di Tanah Melayu yang menggelakkan

orang Melayu menentang British secara agresif. Ini kerana timbul kebimbangan orang Melayu

akan bekerjasama dengan PKM atau mendapatkan bantuan daripada golongan extremist dari

Indonesia bagi menentang British secara kekerasan .69

Lantaran itu, British telah menubuhkan Jawatankuasa Eksekutif yang dianggotai oleh

pegawai kanan British seperti AT Newboult, K K OConnor, W D Godshall, W. Linehan, A

Williams dan W C Watherston. Manakala raja-raja Melayu dan UMNO pula diwakili oleh

Dato Hamzah b. Abdullah, Dato Nik Ahmed Kamil, Dato Onn Jaafar, Dato Abdul Rahman b.

Mohd Yasin, Hj Mohamed Sherrif dan Raja Kamaralzaman b. Raja Mansur. 70 Perbincangan

itu telah diadakan sebanyak empat pusingan iaitu dari 6-16 Ogos, 6-28 September, 11

Oktober- 1 November dan 11- 18 November 1946. 71 Rundingan antara British dengan raja-

raja Melayu dan UMNO berakhir dengan termeterainya Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu

68 Sultans constitutional proposals: inward telegram no 222 from sir E Gent to Mr Hall recommendingconciliation, 4 May 1946, in CO537/ 1528, no 95A.

69 Indonesian influences in Malaya: minute by H T Bourdillon recording the views of Mr M J MacDonald, 23 Januari 1948, in CO 537/ 2177.

70

Developments in Malayan constitutional discussions: note by H T Bourdillon on deliberations of theAnglo-Malay working committee, 29 Ogos 1946, in CO 537/ 1530, no 245.

71 Ibid.

25


26/29

pada 21 Januari 1948 dan telah membawa kepada terbentuk Persekutuan Tanah Melayu pada

1 Februari 1948 .72

KESIMPULAN

Pada dasarnya kaum imigran yang masih dalam keadaan membina semula kehidupan mereka

selepas peperangan gagal memberi sokongan yang kuat terhadap Malayan Union. Mereka

menganggap dasar baru itu satu lagi polisi British yang bertujuan untuk mengukuhkan

72 Signing the State and Federation Agreements: letter from Sir E Gent to H T Bourdillon, 22 Januari1948, in CO 537/ 3671, no 28.

26


27/29

kedudukan mereka tanpa membawa perubahan yang besar dalam kehidupan seharian

masyarakat pendatang. Namun begitu apabila rundingan dan pindaan terhadap Malayan

Union dicadangkan ia telah menyaksikan satu kesedaran di kalangan golongan ini. Mereka

mula menyatakan sokongan mereka terhadap Malayan Union dan menentang Persekutuan

Tanah Melayu yang dikhuatiri akan menjejaskan penguasaan ekonomi serta menyukarkan lagi

proses untuk mendapat kerakyatan Tanah Melayu.

AMCJA telah ditubuhkan dan berjaya mendapat sokongan yang menggalakkan

daripada pelbagai parti serta pertubuhan bukan Melayu. Dalam usaha mendesak British untuk

menolak rundingan dengan orang Melayu dan menimbang semula cadangan pindaan itu.

AMCJA telah bekerjasama dengan PUTERA, sebuah parti radikal orang Melayu. Pakatan itu

telah mengemukakan Perlembagaan Rakyat tetapi telah ditolak oleh British. Ia kemudian

telah membawa kepada tercetusnya beberapa siri hartal. Namun begitu, ia gagal mengubah

keputusan British untuk meminda Malayan Union.

British dilihat lebih selesa untuk berunding dan menerima UMNO daripada PUTERA

atau AMCJA yang dilihat mempunyai pertalian dengan PKM yang sentiasa memberi pelbagai

masalah kepadanya. Lantaran itu, British akur dengan kehendak orang Melayu yang menolak

semua prinsip dan struktur Malayan Union. Selain itu, mereka inginkan sebuah bentuk

persekutuan bagi seluruh Tanah Melayu dan menolak kerakyatan jus soli. Mereka turut mahu

taraf negeri naungan dipulihkan dan raja-raja Melayu menjadi ketua negeri Melayu.

Walaupun pada dasarnya Persekutuan Tanah Melayu seolah-olah memulangkan semula kuasa

kepada orang Melayu tetapi hakikatnya kandungan perlembagaan itu tidak banyak berbeza

dengan Malayan Union. Di mana bagi kebanyakan sarjana, perubahan itu hanyalah satu

27


28/29

bentuk perang psikologi politik untuk mengurangkan penentangan orang Melayu. Oleh itu, ia

tidaklah boleh dianggap sebagai satu kegagalan British mahupun kejayaan UMNO.

Terdapat pelbagai teori tentang kejatuhan Malayan Union, tetapi faktor keselamatan

serta kesinambungan untuk terus berada di Tanah Melayu dilihat sebagai faktor pendorong

British untuk mengalah dan kembali ke dasar pro-Melayu. Ia dapat dilihat dengan

terbentuknya Persekutuan Tanah Melayu yang mendapat sambutan orang Melayu. Namun

begitu, ia gagal menyelesaikan pelbagai persoalan yang timbul selepas Perang Dunia Kedua.

Gerakan Parti Komunis Malaya yang semakin aktif dan ganas telah memaksa British

mengisytiharkan Darurat pada Jun 1948 dan akta Darurat itu berterusan selama 12 tahun.

Selain itu, beberapa gerakan pemisahan turut berlaku di mana terdapat beberapa buah negeri

yang cuba membebaskan dirinya daripada Persekutuan Tanah Melayu. Antaranya yang paling

ketara ialah gerakan pemisahan Pulau Pinang dan Melaka. Ini kerana majoriti penduduk

kedua-dua buah Negeri Selat itu ingin mengikut jejak Singapura dan terus berada di bawah

pentadbiran British secara berasingan.

SENARAI RUJUKAN

A.J. Stockwell (ed. ). 1995. Malaya: The Malayan Union Experiment 1942-1948 .

London: University of London.

28


29/29

Albert Lau. 1991. The Malayan Union Controversy 1942-48 . Singapore: Oxford

University Press.

Anwar Abdullah. 2004. Biografi Dato Onn: Hidup Melayu . Bangi. Penerbit Universiti

Kebangsaan Malaysia.

James de V. Allen. 1967. Malayan Union . United States: Yale University Southeast Asia

Mohamed Noordin Sopiee. 1974. From Malayan union to Singapore Separation:

Political Unification in the Malaysia Region 1945-65 . Kuala Lumpur: Penerbit

Universiti Malaya.

Oong Hak Ching. 2000. Chinese Politics in Malaya 1942-55: The Dynamics of British

Policy . Bangi: Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia.

Ramlah Adam. 2004. Gerakan Radikalisme di Malaysia ( 1938-1965 ). Kuala Lumpur:

Dewan Bahasa Pustaka.

29

Malayan Union Edit

Documents