Page 1
Przeglad Flebologiczny2010;18(3):61-64
© Blackhorse Science Business Media, 2010
Jaroslaw Pasek,
Grzegorz Cieslar,
Tomasz Pasek,
Aleksander Sieron
J. Pasek (181),
G. Cieslar,
A. Sieron,
Oddzial Kliniczny Chorób Wewnetrznych,
Angiologii i Medycyny Fizykalnej Katedry
Chorób Wewnetrznych,
Slaski Uniwersytet Medycznyw Katowicach,
ul. Batorego 15,
41-902 Bytom
Tel.: 32/786 1630,
Fax: 32/786 16 30,
T. Pasek,
Zespól Rehabilitacji Wojewódzkiego
Szpitala Specjalistycznego Nr 5
im. Sw.Barbary,
Pl. Medyków 1,41-200 Sosnowiec
[email protected]
DOI: 10.1066/5 10003100015
Wplynelo: 20.05.2010
Zaakceptowano: 10.09.2010
OPIS PRZYPADKU
Magnetoledoterapia - metoda fizyko
terapeutyczna wspomagajaca leczenie
po przeszczepie skóry z powodu oparzenia
- opis przypadkuMagnetoledtherapy - the adjunctive physical method in the treatment
after transplantation of the skin due to combustion - a case report
Streszczenie W pracy przedstawiono przypadek l3-letniej pacjentki po wykonaniu
autogennego przeszczepu skóry z powodu oparzenia termicznego lewej dloni
poddanej wspomagajacemu leczeniu za pomoca magnetoledoterapii. Jednoczesne
stosowanie zmiennego pola magnetycznego o niskich wartosciach indukcji i
niskoenergetycznego promieniowania optycznego u tej chorej spowodowalo
ustapienie dolegliwosci bólowych, przyspieszenie procesu regeneracji tkanek, wyrazna
poprawe stanu miejscowego i sprawnosci czynnosciowej oparzonej dloni, a takze
korzystny efekt kosmetyczny. Uwzgledniajac uzyskane efekty terapeutyczne wydaje
sie, ze magnetoledoterapia moze stanowic cenna metoda wspomagajaca leczenie
pacjentów po przeszczepach skóry z powodu oparzen termicznych.
Slowa kluczowe leczenie wspomagajace· magnetoledoterapia • oparzenie· przeszczep
skóry
Abstract A case history of l3-year old patient after autogenous transplantation of
the skin of left palm of the hand, due to thermal combustion, exposed to adjunctive
treatment by means of magnetoledtherapy was presented in the paper. Simultaneous
use of variable magnetic field with low values of induction and low-energy optical
radiation in this case caused retreating of pain, acceleration of tissue regeneration,
distinct improvement of local status and functionalactivity of combusted hand,
as well as beneficial cosmetic effect. Taking into account the obtained therapeutic
effects, it seems that magnetoledtherapy could be a valuable adjunctive method in the
treatment of patients after skin transplantation due to thermal combustion.
Key words adjunctive treatment • combustion • magnetoledtherapy • skin
transplantation
Wstep
Oparzenie (combustio) bedace uszkodzeniem tkanek spowo
dowanym najczesciej dzialaniem czynnika termicznego stanowi
powazny problem terapeutyczny. W Polsce rocznie oparzeniom
ulega od 300-400 tysiecy osób, przy czym okolo 50-70%
oparzonych stanowia dzieci [14}. Ponad 50% wszystkich opa
rzen stanowia oparzenia konczyn górnych. Wynikiem urazu
wywolanego dzialaniem wysokiej temperatury jest uszkodzenie
mikrokrazenia i wzmozona przepuszczalnosc naczyn dla osocza,
elektrolitów i innych skladników krwi. W najbardziej zewnetrznej
strefie oparzenia rozwija sie proces zapalny [6, l3}. W leczeniu
ran oparzeniowych coraz czesciej powierzchnie skóry pokrywa
sie przeszczepami, które stanowia ochrone przed infekcjami i
przejmuja funkcje uszkodzonej tkanki skórnej. Najlepszym ma-
terialem do leczenia tego rodzaju ran sa przeszczepy autogenne
z wlasnej skóry, przeniesionej z innych okolic ciala [3}. Nowo
utworzona w wyniku przeszczepu tkanka, nie posiada identycz
nej struktury jak skóra pacjenta. Przy dluzszym okresie gojenia
przez ziarninowanie w ranie zwieksza sie wybitnie rozwój tkanki
lacznej, co powoduje powstawanie masywnej blizny (czesto
przerostowej) i odkladanie sie wlókien kolagenowych w bliznie
[3}. Zlozonosc przyczyn zaburzen gojenia rany oparzeniowej
wymaga interdyscyplinarnego podejscia do problemu terapii
powiklan pooparzeniowych [16}. Obecnie coraz czesciej w me
dycynie w celu przyspieszenia naturalnego procesu gojenia rany
przez ziarninowanie wykorzystywane sa nieinwazyjne metody
fizykalne [1, 16, l7}. W ostatnich latach dzieki postepowi tech
niki mozliwe jest m.in. jednoczesne terapeutyczne stosowanie
niskoenergetycznego promieniowania optycznego generowanego
przez pólprzewodnikowe diody LED i zmiennego pola magne-
Page 2
62
tycznego o niskich wartosciach indukcji dzialajacego w oparciu o
mechanizm jonowego rezonansu magnetycznego realizowane w
formie tzw. magnetoledoterapii przy uzyciu aplikatorów magne
tyczno-swietlnych [17]. W urzadzeniach tego typu nielaserowe
promieniowanie swietlne wytwarzane jest przez specjalnie do
brane pólprzewodnikowe diody LEDo najkorzystniejszych z te
rapeutycznego punktu widzenia dlugosciach fali i energii swiatla,
gwarantujacych penetracje swiatla do glebszych warstw skóry,
a zmienne pole magnetyczne ma charakterystyczny przebieg z
czestotliwosciami rezonansowymi dla wybranych jonów, których
zawartosc w przestrzeni wewnatrzkomórkowej ma istotnywplyw
na przebieg procesów metabolicznych. Jednoczesne zastosowanie
obu wspomnianych czynników fizycznych o parametrach lecz
niczych skutkuje dzialaniem synergistycznym (wystepujacym
zarówno na poziomie komórkowym,jak i tkankowym) niezwykle
korzystnym w przypadku gojenia sie ran. [17].
Cel pracy
Celem pracy jest przedstawienie efektywnosci terapeutycz
nej wspomagajacych zabiegów magnetoledoterapii u B-letniej
pacjentki z oparzeniem termicznym dloni II stopnia, po uprzed
nim wykonaniu autogennego przeszczepu z plata skórnego na
okolice oparzenia.
Opis przypadku
U B-letniej pacjentki na skutek oparzenia zelazkiem doszlo
do urazu termicznego II stopnia dloniowej powierzchni lewej
dloni. Pacjentka byla hospitalizowana w Oddziale Chirurgii
Plastycznej, gdzie ze wzgledu na stopien nasilenia zmian miej
scowych oraz trudnosci w gojeniu sie rany pooparzeniowej
wykonano autogeniczny przeszczep skóry posredniej grubosci w
sklad którego oprócz materialu tkankowego wchodzil naskórek
i czesc skóry wlasciwej na dloniowa powierzchnie lewej dloni
(Ryc. 1). Skóra do przeszczepu zostala pobrana dermatomem
mechanicznym o napedzie elektrycznym Browna z okolicy ta
lerza biodrowego, który sluzy przede wszystkim do uzyskiwania
cienkich i srednich przeszczepów skóry posredniej grubosci.
Przeszczep ulozony zostal w miejscu rany oparzeniowej, nastep
nie zamocowany za pomoca szwów u brzegów transplantu. W
okresie pooperacyjnym pacjentka zostala przyjeta do Oddzialu
Klinicznego Chorób Wewnetrznych, Angiologii i Medycyny Fi
zykalnej Slaskiego Uniwersytetu Medycznego w Bytomiu, gdzie
w ramach kompleksowej rehabilitacji wdrozono cykl zabiegów
magnetoledoterapii celem uzyskania zwiekszenia efektywnosci
gojenia sie przeszczepu oraz poprawy wlasciwosci mechanicz
nych blizny pooperacyjnej i korzystnego efektu kosmetyczne
go. Przed rozpoczeciem cyklu magnetoledoterapii oceniono
sprawnosc podstawowych czynnosci ruchowych lewej dloni
pacjentki jak: zaciskanie piesci i opozycja kciuka. Czynnosci te
nie wykazaly znacznych patologii, jednak nie byly wykonywane
przez pacjentke w pelnym zakresie. U pacjentki prowadzono cykl
zabiegów magnetoledoterapii w dwóch seriach obejmujacych po
www.przegladflebologiczny.pl
15 codziennych dziesieciominutowych zabiegów, z przerwami
sobotnio-niedzielnymi po kolejnych pieciu zabiegach. Pomiedzy
dwoma seriami zabiegów pacjentka miala dziesieciodniowa
przerwe. Do terapii wykorzystano aparat Viofor JPS Classic
(Med&Life, Polska) z eliptycznym aplikatorem magnetyczno
-swietlnym ustawionym tak, aby wiazka promieniowania swietl
nego obejmowala miejsce przeszczepu (Ryc.2).Aparat emitowal
jednoczesnie zmienne pole magnetyczne o zlozonym, zblizonym
do piloksztaltnego przebiegu i sredniej czestotliwosci 181,88Hz
oraz promieniowanie optyczne z zakresu czerwieni (dlugosc
fali - 635nm) o gestosci energii 1,64J1cm2 przy uzyciu programu
terapeutycznego M1P2 z intensywnoscia 6 w (l2-stopniowej
skali). MI - aplikacja ze stala intensywnoscia przez caly czas
zabiegu w czasie 10 minut. P2 - opcja systemu JPS z dwoma ro
dzajami impulsów wykorzystuj aca zjawisko jonowego rezonansu
cyklotronowego. Po pierwszej serii 15 zabiegów obserwowano
zmniejszenie nasilenia miejscowego procesu zapalnego (rozsze
rzenie naczyn krwionosnych, zwiekszenie ukrwienia i uelastycz
nienia tkanki, mniejsze zaczerwienienie, mniejszy obrzek) oraz
pobudzenie procesu gojenia (Ryc.3). Nastepnie przeprowadzono
kolejna serie 15zabiegów magnetoledoterapii z towarzyszacym
delikatnym masazem okolicy przeszczepu (do dziesieciu minut
dziennie). Po zakonczeniu cyklu terapii okolica przeszczepu bylo
niebolesna, blizna byla miekka i elastyczna, oraz pozbawiona
pecherzy i nadmiernych przerostów surowiczych z przeswi
tujacymi skoagulowanymi naczyniami. Stwierdzono równiez
poprawe mikrokrazenia w obrebie uszkodzonych tkanek (Ryc.
4). Po zakonczeniu cyklu zabiegów magnetoledoterapii w kon
trolnym badaniu fizykalnym stwierdzono, iz oceniane wczesniej
czynnosci ruchowe oparzonej reki wykonywane byly w pelnym
fizjologicznym zakresie. Pacjentka podczas ich wykonywania nie
odczuwala zadnych dolegliwosci bólowych.
Omówienie
Oparzenia termiczne twarzy i rak zaliczaja sie do najciezszych
oparzen skóry i stanowia istotny problem zarówno terapeutycz
ny,jak i kosmetyczny [18]. Istotne znaczenie w tym przypadku
ma fakt, ze uszkodzenia termiczne w obrebie dloni przy ich
znaczacym zaangazowaniu czynnosciowym oraz wielostronnej
wspólzaleznosci duzej ilosxi stawów, nerwów i miesni stanowia
powazne utrudnienie w prowadzeniu skutecznego leczenia
i usprawniania [5,6, 13]. Zdolnosc odrastania tkanki macie
rzystej (regeneratio) lub zastepowanie ubytku tkanka laczna
(reperatio) to dwa mechanizmy obronne organizmu przeciwko
uszkadzajacym je czynnikom fizycznym i chemicznym [7].
Pomimo uruchomienia w wyniku urazu termicznego obu tych
mechanizmów, po oparzeniu leczonym zachowawczo zawsze w
miejscu oparzenia powstaje blizna, która przechodzi rózne fazy
przeksztalcania sie (przez okres nawet do dwóch lat od mo
mentu oparzenia) [3]. Zwykle koncowym efektem naturalnego
procesu gojenia sie rany oparzeniowej poprzez ziarninowanie
jest powstanie przerosnietych blizn utrudniajacych powrót
pelnej sprawnosci czynnosciowej otaczajacych tkanek a takze
niekorzystny efekt kosmetyczny. Lepsze mozliwosci daje lecze
nie chirurgiczne polegajace na usunieciu tkanek martwiczych
Page 3
www.przegladflebologiczny.pl 63
Ryc. 1.Stan miejscowy rany pooperacyjnej bezposrednio przed rozpoczeciem cyklu magnetoledoterapii
Ryc.2. Eliptycznyaplikator magnetyczno-swietlny urzadzenia Viofor JPS Classie (Med&Life, Polska) przeznaczony do prowadzenia zabiegów
magnetoledoterapii.
Ryc.3. Stan miejscowy rany pooperacyjnej po zakonczeniu pierwszej serii zabiegów magnetoledoterapii
Ryc.4. Stan miejscowy rany pooperacyjnej po zakonczeniu pelnego cyklu zabiegów magnetoledoterapii
powstalych w miejscu oparzenia, a nastepnie w zaleznosci od
stanu miejscowego i rozleglosci oparzenia, na polaczeniu sa
siadujacych ze soba oczyszczonych tkanek za pomoca szwów
chirurgicznych (co umozliwia gojenie sie przez rychlozrost),
lub gdy jest to niemozliwe (np. w przypadku rozleglych ubytków
i glebokiego uszkodzenia tkanek) na pokryciu oczyszczonej
rany przeszczepem skóry [3,4]. W zwiazku z narastajaca iloscia
oparzen, szczególnie wsród osób w mlodym wieku, przeszczepy
skóry wykonywane sa obecnie coraz czesciej [2]. Rokowanie w
przypadku tych zabiegów jest korzystne jedynie wtedy, gdy w
okresie pooperacyjnym prowadzone jest odpowiednie leczenie i
rehabilitacja, w tym takze z wykorzystaniem w ramach komplek
sowego postepowania najnowszych metod medycyny fizykalnej
[3,9]. Badania eksperymentalne i kliniczne nad terapeutycznym
wykorzystaniem zmiennych pól magnetycznych iswiatla w me
dycynie prowadzone sa od ponad 30 lat. Magnetoledoterapia to
nowoczesna metoda medycyny fizykalnej, która znajduje coraz
czesciej zastosowanie w przypadkach leczenia ran o charakte
rze przewleklym (odlezyny, owrzodzenia zylakowate podudzi,
owrzodzenia skóry o podlozu miazdzycowym i cukrzycowym
oraz trudno gojace sie rany pooperacyjne i pourazowe) [1,8,11,
15-17]. Mechanizm synergistycznego oddzialywania zmien
nych pól magnetycznych o niskich wartosciach indukcji oraz
niskoenergetycznego promieniowania swietlnego stosowanych
w ramach magnetoledoterapii, w przypadku leczenia oparzen
obejmuje m.in.: poprawe unaczynienia tkanek (dzialanie wa
zodilitacyjne w wyniku bezposredniej relaksacji miesniówki
gladkiej naczyn oraz pobudzenie procesu neoangiogenezy),
intensyfikacje tkankowej utylizacji tlenu (zmiana wlasciwosci
magnetycznych zelaza w czasteczce hemu), dzialanie antykoagu
lacyjne (poprawa wlasciwosci reologicznych krwi), pobudzenie
procesu regeneracji tkanek (pobudzenie procesów replikacji
DNA oraz syntezy bialek i kolagenu), nasilanie procesu naskór
kowania (przyspieszenie podzialów komórkowych), poprawe
Page 4
64
jakosci blizny (ustawianie sie fibroblastów wzdluz linii sil pola
magnetycznego) hamowanie produkcji kolagenu (kolagenoliza)
(zaburzenia zarówno jego syntezy przez fibroblasty w obrebie
tkanek bliznowatych, jak i metabolizmu), hamowanie procesów
infekcyjnych oraz zapobieganie rozwojowi ogólnoustrojowych i
miejscowych powiklan pooparzeniowych [1,8,10,15,16].
Podsumowanie
Postep w leczeniu oparzen prowadzi do systematycznego
zmniejszania smiertelnosci i czestosci wystepowania powiklan.
Coraz czestsze próby wykorzystywania w leczeniu oparzen me
tod fizykoterapeutycznych potwierdzily mozliwosc uzyskania
intensyfikacji procesu regeneracji tkanek i przyspieszenia gojenia
sie ran pooparzeniowych, z równoczesnym dobrym efektem
czynnosciowym i kosmetycznym, co znaczaco poprawia jakosc
zycia pacjentów, którzy doznali oparzenia [3, 12].Korzystne efek
ty lecznicze magnetoledoterapii uzyskane u opisanej pacjentki
wskazuja na celowosc prowadzenia dalszych, wieloosrodkowych
Pismiennictwo
1. Cieslar G, Nowak M, Kawecki M, Glinka M, Sieron A (2005)
Zastosowanie zmiennych pól magnetycznych w leczeniu ran.
Leczenie Ran 4;2:99-106
2. Edlich RP, Farinholt HM, Winters KL, Britt LD, Long WB (2005)
Modern concepts of treatment and prevention of electrical burns. J
Long Term Eff Med Implants 2;15:185-196
3. Jethon J (2006) Postepy w leczeniu oparzen w 2005 roku. Med Prakt
Chirurgia 2:12-17
4. Jethon J, Szabela M, Migaj M, Wolniewicz B (2005) Zastosowanie
wlasnych keratynocytów w leczeniu ran ziarninujacych oraz ran po
pobraniu przeszczepów skóry. Post Nauk Med 2-3;18:7-12
5. Kimla J, Kawecki M, Barchanska-Gedzba K, Nowak- Wrózyna K,
Jaroslawiecka M, Nowak M, Sieron A (2008) Zasady postepowania
fizjoterapeutycznego u pacjentów po urazie termicznym. LeczenieRan 2;5:57-62
6. Kwan MW, Ha KW (2002) Splinting programme for patients with
bum hands. Hand Surg 2;7:231-241
7. Moerman E, Middelkoop E, Mackie D (2002) The temporary use of
alIograft for complicated wounds in plastic surgery. Burns 28(suppl.
I):S13-S15
8. Monstrey S, Hoeksema H, Saelens H, Depuydt K, Hamdi M, Van
Landuyt K, Blondeel P (2002) A conservative approach for deep
dermaI bum wounds using polarised-light therapy. Br J Plastic Surg
5;55:420-426
www.przegladflebologiczny.pl
randomizowanych, badan na duzych grupach pacjentów doty
czacych klinicznego zastosowania magnetoledoterapii w leczeniu
oparzen termicznych skóry, które pozwola na optymalizacje pro
cedur terapeutycznych i poprawe efektywnosci terapeutycznej
w tych przypadkach.
Wnioski
Jednoczesne stosowanie zmiennego pola magnetycznego o
niskich wartosciach indukcji i niskoenergetycznego promie
niowania optycznego przyspiesza proces regeneracji tkanek
po oparzeniach termicznych skóry i sprzyja poprawie stanu
miejscowego, sprawnosci czynnosciowej oparzonych konczyn,
zapewniajac korzystny efekt kosmetyczny.
Magnetoledoterapia moze stanowic cenna metoda wspoma
gajaca leczenie pacjentów po przeszczepach skóry z powodu
oparzen termicznych.
9. Pasek J (2006) Rola i zadania fizjoterapeuty uczestniczacego w
procesie leczenia oparzen termicznych. Roczniki Oparzen 12:121128
10. Pasek J, Mucha R, Misiak G, Sieron A (2006) Leczenie oparzen
termicznych. Rehabilitacja w Praktyce 3:33-36
11. Pasek J, Mucha R, Sieron A (2006) Owrzodzenie podudzi:
leczenie za pomoca stymulacji magnetycznej skojarzonej z
wysokoenergetycznymi diodami LED. Opis przypadku. Acta Bio-OptInform Med 12;1:15-19
12. Pasek J, Opara J, Pasek T, Szwejkowski W, Sieron A (2007) Znaczenie
badan nad jakoscia zycia w rehabilitacji. Fizjoterapia 3;15:3-8
13. Robson MC, Smith DJ, Van der Zee AJ, Roberts J (1992) Making the
burned hand functional. Clin PIast Surg 3;19:663-671
14. Rosenkranz KM, Sheridan R (2002) Management of the burned
trauma 'patient: balancing conflicting priorities. Burns 7;28:665-669
15. Sieron A (2002) Zastosowanie pól magnetycznych w medycynie. alfa
medica press, Bielsko-Biala
16. Sieron A, Glinka M (2002) Wplyw pól magnetycznych o zakresach
terapeutycznych na proces gojenia sie skóry i tkanek miekkich. ChirPol 4;4:153-158
17. Sieron A, Pasek J, Mucha R (2007) Pole magnetyczne i energia swiatla
w medycynie i rehabilitacji - magnetoledoterapia. Balneol Pol1;49:1-7
18. Van Straten O, Sagi A (2002) "Supersplint" a new dynamic
combination splint for the burned hand. J Bum Care Rehabil
21;1:71-73
Page 5
PRZEGLADFLEBOLOGICZNYOficjalne aasopismo naukowe
Polskiego Towarzystwa Flebologiango
Litewskiego Towarzystwa Flebologicznego
Lotewskiego Towarzystwa FlebologicznegoLFD
Zeszyt 3· Tom 18· 2010
Insi hf'on-line library g