Learn c21

คร พอศษย

ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 1

วถสรางการเรยนร

เพอศษย ในศตวรรษท ๒๑

วจารณ พานช

Administrator

Typewritten Text

http://learning.thaissf.org/document/media/media_396.pdf

วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 2

วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑


พมพครงท ๑ จำนวน ๓,๐๐๐ เลม บรรณาธการ วรรณา เลศวจตรจรส สงวนศร ตรเทพประตมา พสจนอกษร สงวนศร ตรเทพประตมา ออกแบบรปเลม สคล ชางกลงกล จดพมพโดย มลนธสดศร-สฤษดวงศ ๑๑๖๘ ซอยพหลโยธน ๒๒ ถ. พหลโยธน แขวงจอมพล เขตจตจกร กรงเทพฯ ๑๐๙๐๐ โทรศพท : ๐ ๒๕๑๑ ๕๘๕๕๙ โทรสาร : ๐ ๒๙๓๙ ๒๑๒๒ Email : [email protected] พมพท ฝายโรงพมพ บรษท ตถาตา พบลเคชน จำกด ๒๑๔ ซอยพระรามท ๒ ซอย ๓๘ แขวงบางมด เขตจอมทอง กรงเทพฯ ๑๐๑๕๐ โทรศพท ๐ ๒๔๑๖ ๓๒๙๔

ขอมลทางบรรณานกรมของสำนกหอสมดแหงชาต National Library of Thailand Cataloging in Publication Data วจารณ พานช. วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท ๒๑.-- กรงเทพฯ : มลนธสดศร-สฤษดวงศ, ๒๕๕๕. ๔๑๖ หนา. ๑. การเรยนร. I. ชอเรอง. ๓๗๐.๑๕๒๓ ISBN 978-616-90410-8-5



คำนยม

การศกษาของไทยถงทางตนแลว เมอถงทางตนไมเพยงแตไปตอไมได ลำพงการหยดนงอยกบทแปลวา กาวถอยหลง นานาประเทศจะแซงหนาเราขนไป แลวเยาวชนของเรากจะอยขางหลง ในโลกไรพรมแดนทวดกนดวยความสามารถในการทำงาน มใชความสามารถในการทองจำ กพอทำนายไดวา เยาวชนของเรากจะไดงานทใชความสามารถตำกวานานาประเทศ

ความสามารถในการทำงานมไดขนกบรมากหรอรนอย แตขนกบทกษะการเรยนร พรอมเรยนร ใฝเรยนร อยากเรยนร สนกกบการเรยนร เรยนรไดตลอดเวลาจากทกสถานท มทกษะชวตทดปรบตวไดทกครงเมอพบอปสรรค ยดหยนตวเองไดทกรปแบบเมอพบปญหาชวต นอกจากนยงมความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศซงเปนปรากฏการณใหมแหงศตวรรษท ๒๑

เดกและเยาวชนในศตวรรษท ๒๑ ตองการทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ เพอจะดำรงชวตไดในศตวรรษท ๒๑ ซงการศกษาไทยปจจบนไมไดใหและใหไมได แลวจะทำอยางไร


ศ.นพ.วจารณ พานช หรอทลกศษยทงทเปนทางการและไมเปนทางการเรยกวาอาจารยวจารณเขยนหนงสอเลมนใหอานดวยความอศจรรย ทานอานหนงสอจำนวนมาก เขารวมประชมจำนวนมาก ทสำคญยงกวาคอทำงานจรงดวยตนเองจำนวนมาก ตนทนเหลานทำใหทานอาน เกบ และเขยนอยางไมรเหนดเหนอยเพอใหสาธารณชนรวาเรามวธผาทางตนทาง การศกษา แตทำไดเมอคนสวนใหญเหนปญหาดวยกนและชวยกน

ขอเขยนทปรากฏในหนงสอเลมนมแตเนอหาลวนๆ บรรณาธการเกบทกอยางมาใหนกอานไดอานอยางจใจ อาจารยกรณาคดสรรหนงสอ คดสรรเนอหา และเขยนใหคนไทยทกคน ไมจำเพาะแตผอยในวงการศกษา ใหไดอาน ทำความเขาใจ เปลยนกระบวนทศน เปลยนวธคด เปลยนวธทำงาน เปลยนวธสอน เปลยนวธเรยน ทจรงแลวอาจจะพดใหมไดวาใหเลกสอนและเลกเรยน การศกษาในยคใหมไมมใครสอนไมมใครเรยนแตครและนกเรยนเรยนรไปดวยกน ครและครเรยนรไปดวยกน เกดเปนชมชนการเรยนรทวประเทศ ซงอาจารยใหชอวา “ชมชนการเรยนรครเพอศษย”

รายละเอยดของเรองนมมากมายและพสดาร แตไมยากเกนทำความเขาใจ ขอใหหยบหนงสอเลมนขนมาแลวคอยๆ อานไป ทกทานจะพบวา การปฏรปการศกษาเปนเรองสนกและอยในมอของเราทกคน

นายแพทยประเสรฐ ผลตผลการพมพ เลขาธการมลนธสดศร-สฤษดวงศ

๑ ธนวาคม ๒๕๕๔



คำนยม

เมอองคความรของโลกขยายขอบเขตเพมพนขนแบบเทาทวคณ กอปรกบประสทธภาพของเทคโนโลยททำใหผคนสามารถเขาถงความรเหลานนไดในเวลาเพยงลดมอเดยว ทำใหใครหลายคนเชอวา “คร” กลายเปน อาชพทอาจจะหมดความจำเปนลงในอนาคตอนใกลน แตผมกลบไมเชออยางนน ยงทงสองปจจยขางตนกาวลวงไปมากเทาใด ความจำเปนทตองมครยงมากขน อยางนอยกดวยสองเหตผลน อยางแรก ความรทมอยอนมากมายนนจะไมสามารถนำมาใชตามความจำเปนหรอความตองการไดทงหมด ทงนเพราะเหตปจจยและบรบทของเหตการณกเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวเชนกน ความรสำหรบแกปญหาของวนพรงนจะไมใชชดความรทมอย เราจงจำเปนตองมครทเกงในการจดสรรองคประกอบให ผเรยนไดกลายเปนนกเรยนรคอ มเครองมอหรอทกษะจำเปนตอการเรยนรอยางครบถวน เพอใหผเรยนสามารถแสวงหาหรอสรางองคความรสดใหมขนมาใชไดทนทวงท อยางทสอง เราจะเหนชดวาชวงสองรอยปหลงมานโลกเรามอตราการเพมประชากรสงขนอยางกาวกระโดดจนขณะนประชากร


ของโลกเกน ๗,๐๐๐ ลานคนแลว และไมมสงรบประกนวาอตราการเพมของประชากรโลกจะหยดลง เมอเทยบเคยงจำนวนประชากรกบทรพยากรทมอย นเปนขอจำกด แตถามองทประสทธภาพของเทคโนโลยทกาวหนาขนเรอย ๆ นอาจจะเปนขอไดเปรยบ แตกมคำถามทนาใครครวญ สงคมโลกจะจดการกบประชากรโลกจำนวนมหาศาลอยางไร เพอใหการแจกจายทรพยากรอยางทวถง จะจบทกคนไวในระบบสายพานกระนนหรอ ความจำเปนในการสรางอารยธรรมมนษยยคตอไปจงตกอยทมอคร นนเพราะ “มนษยเทานนทจะสอนความเปนมนษยได” แตทงหมดนนครเองจำเปนตองเรยนรและทำความเขาใจใหเทาทนการเปลยนแปลงทงหมด และเปลยนกระบวนทศนทเปนอยอยางสนเชง

หนงสอชดครเพอศษย “วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษ ท ๒๑” เลมนไดประมวลกระบวนทศน ความคด หลกการ และวธการอนจำเปนสำหรบครในศตวรรษท ๒๑ ไวพรอมมล นเปนทงสงทจะใหการเรยนรกบคร และเปนเครองเชดชใหพลงใจกบคร ขอชนชมในความพยาม ทงมวลของคณะผทเกยวของกบ “ครเพอศษย” ทกคน

ดวยจตคารวะ วเชยร ไชยบง

ครใหญโรงเรยนนอกกะลา



คำนำ

โครงการสรางชมชนการเรยนรครเพอศษย ภายใตการสนบสนนของมลนธสดศร-สฤษดวงศ ซงกอตงขนตามเจตนารมณของพลตรนายแพทยสฤษดวงศ และคณหญงสดศร วงศถวยทอง ทจะสนบสนนการพฒนาทรพยากรมนษย โดยเฉพาะอยางยงการพฒนากระบวนการเรยนร และนวตกรรมทางการศกษา ดวยเชอมนวา การแกไขปญหาในสงคมจกตองอาศย วธคดทมลกษณะสรางสรรค (innovative) และมจนตนาการ (imaginative) นบแตกอตงในป พ.ศ. ๒๕๓๗ มลนธมแนวทางการดำเนนงานคอ กระตน ประสาน และสงเสรมใหสงคมไทยไดตระหนกถงความสำคญของการคดคนสรางสรรคกระบวนการเรยนรใหม ๆ ทจะเปนเครองมอพฒนามนษยอยางเตมศกยภาพ เพอใหบรรลปญญา ความด ความงาม มตรภาพและสนตภาพ โครงการสรางชมชนการเรยนรครเพอศษยจงเปนหนงในภารกจทจะทำใหบรรลเปาหมายดงกลาว

ดงท มารกาเรต มด (Margaret Maed) นกมานษยวทยาชาวอเมรกนกลาวไววา “จงเชอมนวา คนเลก ๆ จะพลกโลกได เพราะเทาทผานมายง


ไมมการเปลยนแปลงใด ๆ เกดขนไดนอกจากวธน” โครงการฯ เองกเชอมนวา “ครด ครเพอศษย” มอยมากมาย ถาครด ๆ มารวมตวกนได เกดเปนเครอขาย “ชมชนการเรยนรครเพอศษย” (Professional Learning Communities) แลว กยงมนใจไดวา เรองใหญ เรองยากจะเปลยนแปลงได และกำลงจะเกดขนแลว ดวยมอของคนเลก ๆ เหลาน คอ ครเพอศษยไทยทกระจายอยทวทงสงคม

ดงนน โครงการฯ จงขอปาวรณาตนเปนผเชอมรอยใหพลงเลกไดมาพบปะกน ไดแลกเปลยนเรยนรรวมกน โดยเรมตนจดประกายและขมพลงจากหนงสอเลก ๆ เลมน

การจดทาหนงสอเลมนตงใจอยางยงใหเปนสอสรางสรรคทจะ ชวยเปนแรงบนดาลใจ ปลกความคด ความมนใจ และพลงศรทธาใน การทำงานในฐานะ “ครเพอศษย” เพอชวยกนหาหนทาง เปลยนแปลง สนบสนน สงเสรม ผลกดน ใหศษยเตบโตไดอยางดทามกลางโลกทเปลยนแปลงเรวอยางทกวนน ทงครและศษยจะเรยนรทจะมทกษะเพอ การดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ ไปพรอมกน

โครงการ ฯ ขอขอบพระคณ “ครเพอศษย” ทกคน โรงเรยน สถาบน องคกรตาง ๆ ทมสวนชวยสนบสนน โดยเฉพาะอยางยง มลนธสยามกมมาจล ทเออเฟอกำลงทนสนบสนนงานอยางตอเนอง ขอขอบพระคณ อาจารยวเชยร ไชยบง ผอำนวยการโรงเรยนลำปลายมาศพฒนา และครวมลศร ศษลวรณ รองผอำนวยการฝายการจดการความร โรงเรยนเพลนพฒนา ทอนญาตใหนำบทความสวนหนงมาประกอบในหนงสอเลมน และทจะขาดเสยไมได คอ ศ.นพ.วจารณ พานช ซงเปรยบเสมอน ‘คร’ ของ ครเพอศษย ทานไดอทศเวลาทกวนอยางตอเนอง อาน คด เขยน จนเปนทมาของ การจดทำหนงสอเลมน เพอนำมาใหเราทกคนไดเรยนร



ทานไดกลาวไวในบทความหนงวา “ผมขอรวมบชาคณคาของความเปนคร และครเพอศษย ดวยการถอดความหนงสอเลมน ทจะพากเพยรทำเพอบชาคร เปนการลงเงน ลงแรง (สมอง) และเวลาเพอรวมสราง “บนเทงชวตคร” โดยไมหวงผลตอบแทนสวนตว หวงผลตออนาคตของบานเมองเปนหลก”

คณะผจดทำเองกตงใจทำหนงสอเลมน เพอบชาคณ “คร” ทพวกเรามกเรยกทานวา อาจารยวจารณ มากกวาตำแหนงอนใดของทาน รวมถงบชาคณครทกทานในชวตของพวกเรา รวมถง “ครเพอศษย” ทกทานทกำลงทำงานเพอศษย พวกเราในฐานะคนทำงานและในฐานะทเคยเปนศษยตางตระหนกดวา การทเราทกคนสามารถเตบโต มความร ประสบความสำเรจจนถงทกวนนไดกเพราะ “คร” ททมเทเสยสละ “เพอศษย” นนเอง

โครงการสรางชมชนการเรยนรครเพอศษย


คำนำผเขยน

หนงสอเลมนรวบรวมและคดสรรมาจากขอเขยนของผมทลงใน บลอก Gotoknow ซงเขยนตความสาระในหนงสอหลากหลายเลมเกยวกบการเรยนรในยคใหม โดยผมตงใจทำงานอานหนงสอและตความลงเปนบนทกใน บลอก อยางตอเนอง เพอประโยชนของ “ครเพอศษย” ทงหลาย มาตงแตป พ.ศ. ๒๕๕๐ และมการนำขอเขยนมารวมเลมเปนหนงสอ “การศกษาไทย ๒๕๕๒ - ๒๕๕๓ บนเสนทางแหงอาจารยบชา ‘ครเพอศษย’” พมพครงแรกปลายป ๒๕๕๒ โดย สถาบนสงเสรมการจดการความรเพอสงคม (สคส.) และไดพมพซำอกหลายครง โดยสำนกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและพฒนาคณภาพเยาวชน (สสค.) และมหาวทยาลยพระจอมเกลาธนบร (มจธ.) รวมทง สสค. ไดจดทำเปนหนงสอเสยงดวย สามารถดาวนโหลดหนงสอเลมนไดท http://www.kmi.or.th/attachments/TFSBook2553_Final.pdf มการนำไปกลาวถงในทตาง ๆ รวมทงในอนเทอรเนตอยางมากมาย อาจกลาวไดวา หนงสอเลมนมสวนปลกจตสำนก “ครเพอศษย” ขนในสงคมไทย



ตอนปลายป ๒๕๕๓ ศนยจตตปญญาศกษา มหาวทยาลยมหดล ไดเลอกรวบรวมบนทกดานการเรยนรสำหรบ “ครเพอศษย” ใน บลอก ของผม และของคณจตพร วศษฏโชตองกร จดพมพเปนหนงสอ “ครเพอศษย เตมหวใจใหการศกษา” สำหรบใชในการประชมประจำป จตตปญญาศกษา ครงท ๓ และเพอเผยแพรในวงกวาง อานคำนำหนงสอเลมนไดท http://www.gotoknow.org/blog/council/402221

ถงปลายป ๒๕๕๔ มลนธสดศร-สฤษดวงศ ดำเนนการรวบรวม ขอเขยนดานการเรยนรทมความหลากหลายยงขน ใน บลอก ของผม จดพมพเปนหนงสอ “วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท ๒๑” เลมน หวงจะออกเผยแพรกอนปใหม แตดวยปญหานำทวมใหญ จงทำใหการ จดพมพตองลาชา

ยงนบวน กยงชดเจนขนเรอย ๆ วา การศกษาทดสำหรบคนยคใหมนน ไมเหมอนการศกษาเมอสบหรอยสบปทแลว การศกษาทมคณภาพจะตองเปลยนรปแบบการเรยนรของศษยไปอยางสนเชง และบทบาทของครอาจารยกตองเปลยนไปอยางสนเชง ครทรกศษย เอาใจใสศษย แตยงใชวธสอนแบบเดม ๆ จะไมใชครททำประโยชนแกศษยอยางแทจรง กลาวคอ ครทมใจแกศษยยงไมพอ ครเพอศษยตองเปลยนจดสนใจหรอจดเนนจากการสอน ไปเปนเนนทการเรยน (ทงของศษย และของตนเอง) ตองเรยนรและปรบปรงรปแบบการเรยนรทตนจดใหแกศษยดวย ครเพอศษยตองเปลยนบทบาทของตนเองจาก “ครสอน” (teacher) ไปเปน “ครฝก” (coach) หรอ “ผอำนวยความสะดวกในการเรยนร” (learning facilitator) และตองเรยนรทกษะในการทำหนาทน โดยรวมตวกนเปนกลมเพอเรยนรรวมกนอยางเปนระบบและตอเนองทเรยกวา PLC (Professional Learning Community) ซงผมเรยกในภาคไทยวา ชร. คศ. (ชมชนเรยนรครเพอศษย)


ทมลนธสดศร-สฤษดวงศ (มสส.) สสค. และภาค กำลงขมกเขมนขบเคลอนอยในขณะน

ครเพอศษยตองเปลยนเปาหมายการเรยนรของศษยจากเนนเรยนวชาเพอไดความร ใหเลยไปสการพฒนาทกษะทสำคญตอชวตในยคใหม ยำวา การเรยนรยคใหมตองเรยนใหเกดทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ หนาทของครเพอศษยจงตองเปลยนจากเนน “สอน” หรอสงสอน ไปทำหนาทจดประกายความสนใจใฝร (inspire) แกศษย ใหศษยไดเรยนจากการลงมอปฏบต (learning by doing) และศษยงอกงามทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ นจากการลงมอปฏบตของตนเปนทมรวมกบเพอนนกเรยน เนนการงอกงามทกษะในการเรยนร และคนควาหาความรมากกวาตวความร ครเพอศษยตองเปลยนแนวทางการทำงานจากทำโดดเดยวคนเดยว เปนทำงานและเรยนรจากการทำหนาทครเปนทมคอ รวมตวกนเปน ชร. คศ. นนเอง

บคคลสำคญสองทานททำหนาทบรรณาธการหนงสอเลมนคอ คณวรรณา เลศวจตรจรส แหงมลนธสดศรฯ และคณสงวนศร ตรเทพประตมา ผมขอแสดงความขอบคณมา ณ โอกาสน

หวงวา หนงสอเลมนจะชวยเปนพลงหนนให “ครเพอศษย” และ ผบรหารการศกษา รวมทงผปกครอง และผนำในสงคมและชมชนทเหนความสำคญของการศกษา ไดรวมกนปฏรปการเรยนรในสงคมไทย จาก “การศกษาแหงศตวรรษท ๑๙ - ๒๐” ส “การศกษาแหงศตวรรษท ๒๑”

วจารณ พานช ๑๗ มกราคม ๒๕๕๕



สารบญ

คำนยม

คำนยม

คำนำโครงการ ครเพอศษย

คำนำผเขยน

บทนำ ศษยในศตวรรษท ๒๑ ๑

ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills) ๙

ความเขาใจบทบาทของการศกษาในศตวรรษท ๒๑ ๑๑

ทกษะครเพอศษยไทยในศตวรรษท ๒๑ ๑๕

ศาสตราใหมสำหรบครเพอศษย ๑๘

พฒนาสมองหาดาน ๒๒

ทกษะการเรยนรและนวตกรรม ๒๘


ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ๓๗

ทกษะเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ๔๐

ทกษะความเปนนานาชาต ๔๕

ทกษะอาชพและทกษะชวต ๔๘

ภาค ๒ แนวคดการเรยนรสำหรบครเพอศษย ๕๙

สมดลใหมในการทำหนาทครเพอศษย ๖๑

สอนนอย เรยนมาก ๖๔

การเรยนรและการสอนในศตวรรษท ๒๑ ๖๗

การเรยนรอยางมพลง (๑) ๗๑

การเรยนรอยางมพลง (๒) ๗๖

ครเพอศษยชทางแหงหายนะทรออยเบองหนา ๘๑

ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย ๘๓

สมดลระหวางความงายกบความยาก ๘๕

ความคดกบความรเปนสงเดยวกน ๘๙

เพราะคดจงจำ ๙๓

ความเขาใจคอความจำจำแลง สการฝกตนฝนปญญา ๙๘



ฝกฝนจนเหมอนตวจรง ๑๐๓

สอนใหเหมาะตอความแตกตางของศษย ๑๐๗

ชวยศษยทเรยนออน ๑๑๕

ฝกฝนตนเอง ๑๑๘

เปลยนมมความเชอเดมเรองการเรยนร ๑๒๖

ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร ๑๓๑

กำเนดและอานสงสของ PLC ๑๓๓

หกดบความคด ๑๓๗

ความมงมนทชดเจนและทรงคณคา ๑๔๒

มงเปาหมายทการเรยนร (ไมใชการสอน) ๑๕๑

เมอนกเรยนบางคนเรยนไมทน ๑๕๖

มงทผลลพธ ไมใชแผนยทธศาสตร ๑๖๑

พลงของขอมลและสารสนเทศ ๑๖๕

ประยกตใช PLC ทวทงเขตพนทการศกษา ๑๗๒

วธจดการความเหนพองและความขดแยง ๑๘๓

ชมชนแหงผนำ ๑๘๖


PLC เปนเครองมอของการเปลยนชวตคร ๑๙๒

เวทครเพอศษยไทยครงแรก ๑๙๔

โจทยของครธนตย ๑๙๙

ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท ๒๐๓

เรองเลาของครฝรง ๒๐๕

เตรยมทำการบานเพอการเปนคร ๒๐๖

ใหไดความไววางใจจากศษย ๒๑๐

สอนศษยกบสอนหลกสตร แตกตางกน ๒๑๘

ถอยคำทกองอยในหเดก ๒๒๒

เตรยมตว เตรยมตว และเตรยมตว ๒๒๕

จดเอกสารและเตรยมตนเอง ๒๓๒

ทำสปดาหแรกใหเปนสปดาหแหงความประทบใจ ๒๔๒

เตรยมพรอมรบ “การทดสอบคร” ๒๔๗

และสรางความพงใจแกศษย

วนยไมใชสงนารงเกยจ ๒๕๒

สรางนสยรกเรยน ๒๕๘



การอาน ๒๗๑

ศราณตอบปญหาคร และนกเรยน ๒๗๕

ประหยดเวลาและพลงงาน ๒๗๘

ยสบปจากนไป ๒๘๙

เรองเลาโรงเรยนลำปลายมาศพฒนา ๒๙๑

วธการเรยนรแหงศตวรรษท ๒๑ ๒๙๒

เคาะกระโหลกดวยกะลา ๒๙๗

เรองเลาของโรงเรยนนอกกระลา ๓๐๐

ความสำเรจทางการศกษา ๓๐๐

ความฉลาดทางดานรางกาย ๓๐๓

ความฉลาดทางดานสตปญญา ๓๐๖

ทำไมตองเรยนคณตศาสตร ๓๑๐

เรองเลาครทเพลนกบการพฒนา ๓๑๕

กระบวนการสรางครทเพลนกบการพฒนา ๓๑๖

เรองเลาของโรงเรยนเพลนพฒนา ๓๑๗


การยกคณภาพชนเรยน ๑ ๓๑๗

การยกคณภาพชนเรยน ๒ ๓๒๔

เรยนรจากจำนวนและตวเลข ๓๓๔

การ “เผยตน” ของฟลค ๓๓๗

ภาค ๖ มองอนาคต...ปฏรปการศกษาไทย ๓๔๑

เรยนรจาก Malcolm Gladwell ๓๔๓

Inquiry-Based Learning ๓๔๙

ทกษะการจดการสอบ ๓๕๓

PLC ส TTLC หรอ ชมชนครเพอศษย ๓๕๖

แรงตานทอาจตองเผชญ ๓๖๐

สงทประเทศไทยตองทำ เพอยกระดบผลสมฤทธทางการศกษา ๓๖๒

ภาคผนวก ๓๖๕

ดชนคนคำเรยงลำดบตามตวอกษร ๓๖๗ หนงสอนาอาน ๓๙๓



ศษย ในศตวรรษท ๒๑

บทนำ


การเรยนรทแทจรง

อยในโลกจรงหรอชวตจรง

การเรยนวชาในหองเรยน

ยงเปนการเรยนแบบสมมต

“ดงนนครเพอศษยจงตองออกแบบ

การเรยนรใหศษย” ไดเรยนในสภาพท

ใกลเคยงชวตจรงทสด



คำถามสำคญทกำลงอยในใจครทกคนคอ เรากำลงจะพบกบศษยแบบไหนในอนาคต ศษยของเราในวนนเปนอยางไร ศษยทเปนเดกสมยใหมหรอเปนคนของศตวรรษท ๒๑ จะมลกษณะอยางไรนน ครในศตวรรษท ๒๑ เองกจำเปนอยางยงทตองรจกศษยในศตวรรษท ๒๑ นดวย

หนงสอ 21st Century Skills : Learning for Life in Our Times ระบลกษณะ ๘ ประการของเดกสมยใหมไวดงน

• มอสระทจะเลอกสงทตนพอใจ แสดงความเหน และลกษณะเฉพาะ ของตน •ตองการดดแปลงสงตาง ๆ ใหตรงตามความพอใจและความตองการ ของตน (customization & personalization) •ตรวจสอบหาความจรงเบองหลง (scrutiny) • เปนตวของตวเองและสรางปฏสมพนธกบผอน เพอรวมตวกน เปนองคกร เชน ธรกจ รฐบาล และสถาบนการศกษา •ความสนกสนานและการเลนเปนสวนหนงของงาน การเรยนร และชวตทางสงคม

ศษย ในศตวรรษท ๒๑

วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 4 วถสรางการเรยนรเพอศษย ในศตวรรษท ๒๑ 4

•การรวมมอ และความสมพนธเปนสวนหนงของทกกจกรรม •ตองการความเรวในการสอสาร การหาขอมล และตอบคำถาม •สรางนวตกรรมตอทกสงทกอยางในชวต

เราไมจำเปนตองเชอหนงสอฝรง เราอาจชวยกนหาขอมลอยางเปนรปธรรมวาเดกไทยสมยใหมเปนอยางไร นคอโจทยหนงสำหรบใหชมชนการเรยนรครเพอศษย (ชร. คศ.) ชวยกนรวบรวม

นอกจากนน ยงมผใหความเหนไววาเดกยคใหมเปนคนยคเจนเนอเรชน (Generation Z) เปนพวกทชอบใชอนเทอรเนต หรอทเรยกกนวาเปนชาวเนต (netizen) ซงเปนการศกษาลกษณะนสยเพอประโยชนทางการตลาด ครเพอศษยอาจชวยกนศกษารวบรวมลกษณะของเดกไทยยคใหม เอาไวใชในการออกแบบการเรยนร ลกษณะอยางหนงของศษยไทยคอ เกอบ ครงหนงเปนคนทไมไดอยกบพอแม เพราะพอแมตองออกไปทำงาน นอกหมบานเปนเวลานาน ๆ ทงลกไวกบปยา หรอตายาย เดกบางคนไมมพอแมเพราะพอแมตายไปแลว หรอพอแมหยาราง ตองอยกบฝายใด ฝายหนง หรอบางคนเปนลกตดแมโดยทแมแตงงานใหมและมลกกบ สามใหม เปนความทาทายตอครเพอศษยทจะชวยใหความอบอน ความรก แกเดกทขาดแคลนเหลาน

หนงสอเลมน ยงไดระบหลกการหรอปจจยสำคญดานการเรยนรในศตวรรษท ๒๑ ไว ๕ ประการคอ • Authentic learning • Mental model building • Internal motivation • Multiple intelligence • Social learning


ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 5บทนำ ศษยในศตวรรษท ๒๑


5

Authentic learning

การเรยนรทแทจรงอยในโลกจรงหรอชวตจรง การเรยนวชาในหองเรยนยงไมใชการเรยนรทแทจรง ยงเปนการเรยนแบบสมมต ดงนน ครเพอศษยจงตองออกแบบการเรยนรใหศษยไดเรยนในสภาพทใกลเคยงชวตจรงทสด

กลาวในเชงทฤษฎไดวา การเรยนรขนอยกบบรบทหรอสภาพแวดลอมในขณะเรยนร หองเรยนไมใชบรบททจะทำใหเกดการเรยนรในมตทลก เพราะหองเรยนไมเหมอนสภาพในชวตจรง การสมมตโจทยทคลายจะเกดในชวตจรงกไดความสมจรงเพยงบางสวน แตหากไปเรยนในสภาพจรงกจะไดการเรยนรในมตทลกและกวางขวางกวาสภาพสมมต

การออกแบบการเรยนรใหศษยเกด “การเรยนรทแท” (authentic learning) เปนความทาทายตอครเพอศษย ในสภาพทมขอจำกดดานเวลาและทรพยากรอน ๆ รวมทงจากความเปนจรงวา เดกนกเรยนในเมองกบในชนบทมสภาพแวดลอมและชวตจรงทแตกตางกนมาก

Mental Model Building

การเรยนรในระดบสรางกระบวนทศนอาจมองอกมมหนงวา เปน authentic learning แนวหนง ผมมองวานคอ การอบรมบมนสย หรอ การปลกฝงความเชอหรอคานยมในถอยคำเดมของเรา แตในความหมายขอนเปนการเรยนรวธการนำเอาประสบการณมาสงสมจนเกดเปนกระบวนทศน (หรอความเชอ คานยม) และทสำคญกวานนคอ สงสมประสบการณใหม เอามาโตแยงความเชอหรอคานยมเดม ทำใหละจากความเชอเดม หนมายดถอความเชอหรอกระบวนทศนใหม


นนคอ เปนการเรยนร (how to learn, how to unlearn/ delearn, how to relean) ไปพรอม ๆ กน ทำใหเปนคนทมความคดเชงกระบวนทศนชดเจน และเกดการเรยนรเชงกระบวนทศนใหมได แตการจะมทกษะหรอความสามารถขนาดน จำตองมความสามารถรบรขอมลหลกฐานใหม ๆ และนำมาสงเคราะหเปนความรเชงกระบวนทศนใหมได

Internal Motivation

การเรยนรทแทจรงขบดนดวยฉนทะ ซงเปนสงทอยภายในตวคนไมใชขบดนดวยอำนาจของครหรอพอแม เดกทเรยนเพราะไมอยากขดใจครหรอพอแมจะเรยนไดไมดเทาเดกทเรยนเพราะอยากเรยน

เมอเดกมฉนทะและไดรบการสงเสรมทถกตองจากคร วรยะ จตตะ และวมงสา (อทธบาทส) กจะตามมา ทำใหเกดการเรยนรในมตทลกซงและเชอมโยง

Multiple Intelligence

เวลานเปนทเชอกนทวไปแลววา มนษยเรามพหปญญา (Multiple Inte l l igence) และเดกแตละคนมความถนดหรอปญญาทตดตว มาแตกำเนดตางกน รวมทงสไตลการเรยนรกตางกน ดงนน จงเปน ความทาทายตอครเพอศษยในการจดการเรยนรโดยคำนงถงความแตกตางของเดกแตละคน และจดใหการเรยนรสวนหนงเปนการเรยนรเฉพาะตว (personalized learning) เรองนมการวจยและการออกแบบการเรยนรไดมากมาย ดงตวอยาง Universal Design for Learning ซงกคอ เครองมอสรางความยดหยนหลากหลายในการออกแบบการเรยนรนนเอง (ดเพมเตมท http://www.cast.org/udl/index.html และ http://www.washington. edu/doit/CUDE/)


ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 7บทนำ ศษยในศตวรรษท ๒๑


7

Social Learning

การเรยนรเปนกจกรรมทางสงคม หากยดหลกการน ครเพอศษยกจะสามารถออกแบบกระบวนการทางสงคมเพอใหศษยเรยนสนก และเกดนสยรกการเรยน เพราะการเรยนจะไมใชกจกรรมสวนบคคลทหงอยเหงานาเบอ

ขออนญาตยำนะครบวา อยาตดทฤษฎหรอเชอตามหนงสอจนเกนไป จนไมกลาทดลองวธคดใหม ๆ ทอาจจะเหมาะสมตอศษยของเรามากกวาแนวคดแบบฝรง เราอาจคดหลกการเรยนรตามแบบของเราทเหมาะสมตอบรบทสงคมไทยขนมาใชเองกได

ทานทสนใจ โปรดดวดโอเลาผลการวจยจากชวตจรงท http://blog.ted.com/2010/09/07/the-child-driven-education-sugata-mitra-on-ted-com ซงจะเหนวา เดก ๆ มความสนใจใครรใครเรยน เปนทน และเดก ๆ มความสามารถเรยนรไดดวยตนเองหากสงแวดลอมเอออำนวย แตผมกยงเชอวาครทดจะชวยเพมพลงและคณคาของการ เรยนรไดอกมาก ในขณะเดยวกน การศกษาตามแนวทางปจจบนกทำลายความรเรมสรางสรรคของเดก ดงในวดโอ http://www.youtube.com/watch?v=iG9CE55wbtY

๕ ธนวาคม ๒๕๕๓

http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/424022





๑ทกษะเพอการดำรงชวต

ในศตวรรษท ๒๑

(21st Century Skills)


ครตองไมสอน แตตองออกแบบการเรยนร

และอำนวยความสะดวก (facilitate)

การเรยนร ใหนกเรยนเรยนรจาก

การเรยนแบบลงมอทำ หรอปฏบต

แลวการเรยนรกจะเกดจากภายในใจและ

สมองของตนเอง การเรยนรแบบนเรยกวา

PBL (Project-Based Learning)



ความเขาใจบทบาทของการศกษา ในศตวรรษท ๒๑

หนงสอ 21st Century Skills : Learning for Life in Our Times ระบบทบาทของการศกษา เปรยบเทยบยคเกษตรกรรม ยคอตสาหกรรม และยคปจจบนทเรยกวายคความร ไวใน ๔ บทบาท อนไดแก (๑) เพอการทำงานและเพอสงคม (๒) เพอฝกฝนสตปญญาของตน (๓) เพอทำหนาทพลเมอง และ (๔) เพอสบทอดจารตและคณคา ดงน

เปาหมายของ การศกษา

ยคเกษตรกรรม ยคอตสาหกรรม ยคความร

เพอการทำงาน และเพอสงคม

ปลกพชเลยงสตวผลตอาหารเลยง ครอบครวและคนอน

สรางเครองมอ เครองใช

รบใชสงคมผานงานทตองการความชำนาญพเศษ

ประยกตใชวทยาศาสตรและวศวกรรมศาสตร เพอความกาวหนาของอตสาหกรรม

มบทบาทตอ สารสนเทศของโลก และ

สรางนวตกรรมแกบรการใหมๆ เพอสนองความตองการและแกปญหา




มบทบาทในเศรษฐกจครวเรอน

มบทบาทตอชนสวนหนงของหวงโซการผลตและการกระจายสนคาทยาว

มบทบาทในเศรษฐกจโลก

เพอฝกฝนสตปญญาของตน

เรยนวชาพนฐาน 3R (Reading, ‘riting, ‘rithmetic) หากไดเรยน

เรยนการเกษตรกรรมและทกษะทางชาง

เรยนร “อานออกเขยนได” และ คดเลขเปน” (เนนจำนวนคนมากทสดเทาทจะทำได

เรยนรทกษะสำหรบโรงงาน การคาและงานในอตสาหกรรม (สำหรบคนสวนใหญ)

เรยนรทกษะดานการ จดการ วศวกรรม และวทยาศาสตร (สำหรบคนชนสง สวนนอย)

พฒนาตนเองดวยความรผานเทคโนโลยและเครองมอเพมศกยภาพ

ไดรบผลประโยชนจากการทงานบนฐานความรและผประกอบการขยายตวและเชอมโยงไปทวโลก

ใชเทคโนโลยเปน เครองมออำนวย ความสะดวกในการ เรยนรตลอดชวต

เพอทำหนาทพลเมอง

ชวยเหลอเพอนบาน เขารวมกจกรรมของ องคกรทางสงคมเพอประโยชนของชมชน

เขารวมในการตดสนใจของชมชน และการตดสนใจทางการเมอง ทงโดย


ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 13ภาค ๑ ทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)


13



เพอทำหนาทพลเมอง (ตอ)

มสวนรวมในกจกรรมของหมบาน

สนบสนนบรการในทองถนและงานฉลองตางๆ

เขารวมกจกรรมดาน แรงงานและการเมอง

เขารวมกจกรรมอาสาสมครและบรจาคเพอการพฒนาบานเมอง

ตนเองและผานทางกจกรรมออนไลน

เขารวมกจกรรมของโลกผานทางชมชนออนไลน และ social network

รบใชชมชนทองถน ไปจนถงระดบโลก ในประเดนสำคญๆ ดวยเวลาและทรพยากรผานทางการสอสารและ social network

เพอสบทอดจารต และคณคา

ถายทอดความร และวฒนธรรม เกษตรกรรมไปยงคนรนหลง

อบรมเลยงดลกหลานตามจารต ประเพณของชนเผา ศาสนาและความเชอของพอ แม ป ยา ตา ยาย

เรยนรความรดาน การคา ชาง และ วชาชพ และถายทอดสคน รนหลง

ธำรงคณคาและ วฒธรรมของตน ในทามกลาง ความแตกตาง หลากหลาย ของชวตคนเมอง

เรยนรความรในสาขาอยางรวดเรวและประยกตใชหลกวชานนขามสาขา เพอสรางความรใหมและนวตกรรม

สรางเอกลกษณของ คนจากจารต วฒนธรรมทแตกตาง หลากหลาย และเคารพจารตและ วฒนธรรมอน


โปรดสงเกตนะครบวา การศกษาสำหรบโลก ๓ ยคแตกตางกนมาก หากเราตองการใหสงคมไทยดำรงศกดศร และคนไทยสามารถอยในสงคมโลกไดอยางมความสข การศกษาไทยตองกาวไปสเปาหมายในยคความร ไมใชยำเทาอยกบเปาหมายในยคเกษตรกรรมและอตสาหกรรม นจงเปนจดทาทายครเพอศษย และเปนเขมทศนำทางครเพอศษยใหไดสนกสนานและมความสขในการทำงานอยางมเปาหมายเพอชวตทดของศษยในโลกยคความร

๔ ธนวาคม ๒๕๕๓




เพอสบทอดจารต และคณคา (ตอ)

เชอมโยงกบคนใน วฒนธรรมอนและ ภมภาคอน ตามการขยายตวของการคมนาคมและ การสอสาร

เขารวมกจกรรมขามวฒนธรรม ผสมผสานจารตท แตกตางหลากหลายและความเปนพลเมองโลก สจารตใหม และสบทอดสคนรน ตอๆ ไป




15

ทกษะครเพอศษยไทย ในศตวรรษท ๒๑

ครเพอศษยตองไมใชแคมใจ เอาใจใสศษยเทานน ยงตองมทกษะในการ “จดไฟ” ในใจศษย ใหรกการเรยนร ใหสนกกบการเรยนร หรอใหการเรยนรสนกและกระตนใหอยากเรยนรตอไปตลอดชวต

ครจงตองยดหลก “สอนนอย เรยนมาก” คอ ในการจดกจกรรม ตาง ๆ ของเดก ครตองตอบไดวา ศษยไดเรยนอะไร และเพอใหศษยไดเรยนสงเหลานน ครตองทำอะไร ไมทำอะไร ในสภาพเชนน ครยงมความสำคญมากขน และทาทายครทกคนอยางทสดทจะไมทำหนาทครผดทางคอ ทำใหศษยเรยนไมสนก หรอเรยนแบบขาดทกษะสำคญ

การเรยนรในศตวรรษท ๒๑ ตอง “กาวขามสาระวชา” ไปสการเรยนร “ทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑” ( 21st Century Skills) ทครสอนไมได นกเรยนตองเรยนเอง หรอพดใหมวาครตองไมสอน แตตองออกแบบการเรยนร และอำนวยความสะดวก (facilitate) ในการเรยนร ใหนกเรยนเรยนรจากการเรยนแบบลงมอทำ แลวการเรยนรกจะเกดจากภายในใจและสมองของตนเอง การเรยนรแบบนเรยกวา PBL (Project-Based Learning)


ครเพอศษยตองเรยนรทกษะในการออกแบบการเรยนรแบบ PBL ใหเหมาะแกวยหรอพฒนาการของศษย

สาระวชากมความสำคญ แตไมเพยงพอสำหรบการเรยนรเพอมชวตในโลกยคศตวรรษท ๒๑ ปจจบนการเรยนรสาระวชา (content หรอsubject matter) ควรเปนการเรยนจากการคนควาเองของศษย โดยครชวยแนะนำ และชวยออกแบบกจกรรมทชวยใหนกเรยนแตละคนสามารถประเมนความกาวหนาของการเรยนรของตนเองได

ทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ ไดแก

สาระวชาหลก • ภาษาแม และภาษาโลก • ศลปะ • คณตศาสตร • เศรษฐศาสตร • วทยาศาสตร • ภมศาสตร • ประวตศาสตร • รฐ และความเปนพลเมองด

หวขอสำหรบศตวรรษท ๒๑ • ความรเกยวกบโลก • ความรดานการเงน เศรษฐศาสตร ธรกจ และการเปนผประกอบการ • ความรดานการเปนพลเมองด • ความรดานสขภาพ • ความรดานสงแวดลอม




17

ทกษะดานการเรยนรและนวตกรรม

• ความรเรมสรางสรรคและนวตกรรม • การคดอยางมวจารณญาณและการแกปญหา • การสอสารและการรวมมอ

ทกษะดานสารสนเทศ สอ และเทคโนโลย • ความรดานสารสนเทศ • ความรเกยวกบสอ • ความรดานเทคโนโลย

ทกษะชวตและอาชพ • ความยดหยนและปรบตว • การรเรมสรางสรรคและเปนตวของตวเอง • ทกษะสงคมและสงคมขามวฒนธรรม • การเปนผสรางหรอผลต (productivity) และความรบผดรบชอบ เชอถอได (accountability) • ภาวะผนำและความรบผดชอบ (responsibility)

นอกจากนนโรงเรยนและครตองจดระบบสนบสนนการเรยนรตอไปน • มาตรฐานและการประเมนในยคศตวรรษท ๒๑ • หลกสตรและการเรยนการสอนสำหรบศตวรรษท ๒๑ • การพฒนาครในศตวรรษท ๒๑ • สภาพแวดลอมทเหมาะสมตอการเรยนในศตวรรษท ๒๑

๒๖ พฤศจกายน ๒๕๕๓



ครเพอศษยตองเปลยนแปลงตวเองโดยสนเชงเพอใหเปน “ครเพอศษยในศตวรรษท ๒๑” ไมใชครเพอศษยในศตวรรษท ๒๐ หรอศตวรรษท ๑๙ ทเตรยมคนออกไปทำงานในสายพานการผลตในยคอตสาหกรรม การศกษาในศตวรรษท ๒๑ ตองเตรยมคนออกไปเปนคนทำงานทใชความร (knowledge worker) และเปนบคคลพรอมเรยนร (learning person) ไมวาจะประกอบสมมาชพใด มนษยในศตวรรษท ๒๑ ตองเปนบคคลพรอมเรยนร และเปน คนทำงานทใชความร แมจะเปนชาวนาหรอเกษตรกรกตองเปนคนทพรอมเรยนร และเปนคนทำงานทใชความร ดงนน ทกษะสำคญทสดของศตวรรษ ท ๒๑ จงเปนทกษะของการเรยนร (learning skills)

การศกษาในศตวรรษท ๒๑ จำตองเปนเชนนกเพราะตองเตรยมคนไปเผชญการเปลยนแปลงทรวดเรว รนแรง พลกผน และคาดไมถง คนยคใหมจงตองมทกษะสงในการเรยนรและปรบตว

ครเพอศษยจงตองพฒนาตนเองใหมทกษะของการเรยนรดวย และในขณะเดยวกนกตองมทกษะในการทำหนาทครในศตวรรษท ๒๑ ซงไมเหมอนการทำหนาทครในศตวรรษท ๒๐ หรอ ๑๙

ศาสตราใหม สำหรบครเพอศษย




19

ทกษะของคนในศตวรรษท ๒๑ ทคนทกคนตองเรยนรตงแตชนอนบาล ไปจนถงมหาวทยาลย และตลอดชวต คอ 3R x 7C

3R ไดแก Reading (อานออก), (W)Riting (เขยนได) และ (A)Rithmetics (คดเลขเปน)

7C ไดแก Critical thinking & problem solving (ทกษะดานการคดอยางมวจารณญาณ และทกษะในการแกปญหา)

Creativity & innovation (ทกษะดานการสรางสรรค และนวตกรรม)

Cross-cultural understanding (ทกษะดานความเขาใจตางวฒนธรรม ตางกระบวนทศน)

Collaboration, teamwork & leadership (ทกษะดานความรวมมอ การทำงานเปนทม และภาวะผนำ)

Communications, information & media literacy (ทกษะดานการสอสาร สารสนเทศ และรเทาทนสอ)

Computing & ICT literacy (ทกษะดานคอมพวเตอร และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร)

Career & learning skills (ทกษะอาชพ และทกษะการเรยนร)

การเรยนรในศตวรรษท ๒๑ คอ การเรยนร 3R x 7C

ครเพอศษยเองตองเรยนร 3R x 7C และตองเรยนรตลอดชวต แมเกษยณอายจากการเปนครประจำการไปแลว เพราะเปนการเรยนรเพอชวตของตนเอง ระหวางเปนครประจำการกเรยนรสำหรบเปนครเพอศษย และเพอการดำรงชวตของตนเอง


21st Century Learning Framework

21st Century Knowledge-and-Skills Rainbow

(http://www.schoollibrarymonthly.com/articles/img/Trilling-Figure1.jpg)

ครเพอศษยตองฝกฝนตนเองใหมทกษะในการเปนโคช และเปน “คณอำนวย” (facilitator) ในการเรยนรแบบ PBL (Project-Based Learning) ของศษย ซงผมจะเขยนรายละเอยดเรอง PBL ในบทตอ ๆ ไป

ขอยำวาครตองเลกเปน “ผสอน” ผนตวเองมาเปนโคช หรอ “คณอำนวย” ของการเรยนของศษยทสวนใหญเรยนแบบ PBL นนหมายถง โรงเรยนในศตวรรษท ๒๑ ตองเลกเนนสอน หนมาเนนเรยน ซงตองเนนทงการเรยนของศษยและของคร

ครจะตองปรบตวมากซงเปนเรองยาก จงตองมตวชวย คอ Professional Learning Communities (PLC) ซงกคอ การรวมตวกนของครประจำการเพอแลกเปลยนเรยนรประสบการณการทำหนาทครนนเอง




21

ขณะนมลนธสดศร-สฤษดวงศ (มสส.) กำลงจะจด PLC ไทย เรยกวา ชมชนเรยนรครเพอศษย (ชร. คศ.) หรอในภาษาการจดการความร (Knowledge managements หรอ KM) เรยกวา CoP (Community of Practice) ของครเพอศษยนนเอง

ชมชนเรยนรครเพอศษย (ชร. คศ.) คอ ตวชวยการเรยนรของคร เพอ ใหการปรบตวของคร และการเปลยนชดความรและชดทกษะของครไมเปนเรองยาก แตจะสนกเสยดวยซำ

๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๓



พฒนาสมองหาดาน

ครเพอศษยเปนคนทโชคดทสดในโลก เพราะเปนคนทมงสรางสรรคศษยสโลกยคใหม มงหวงใหศษยมทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษ ท ๒๑ ซงจะทำไดด ครเพอศษยเองตองตงหนาเรยนรทกษะเหลานน โดยมความจรงวา ไมมใครรจรง ไมมใครเปนผกำหนดทกษะเหลานนไวอยางตายตว ไมมใครรวธการและตงตนเปน “กร” ในเรองนได เปนไดเพยง “กไมร” อยางผม

โลกยคใหมใหโอกาสประชาธปไตยแกเราแลว เราตองฉวยโอกาสนน

การพฒนาสมองทสำคญ ซงผมไดอานและสงเคราะหมาฝากนน มาจากหนงสอ 21st Century Skills : Rethinking How Students Learn บทท 1 Five Minds for the Future เขยนโดย ศาสตราจารยผยงใหญ แหงทฤษฎพหปญญา (Multiple Intelligence) คอ โฮวารด การดเนอร (Howard Gardner)

นคอ พลงสมอง ๕ ดาน หรอ จรต ๕ แบบทคนในอนาคตจะตองม และครเพอศษยจะตองหาทางออกแบบการเรยนรใหศษยไดพฒนาสมอง




23

ทง ๕ ดานน ทจรงครสอนไมได แตศษยเรยนไดและเรยนไดด หากคร ใชวธการทดในการจดการเรยนรใหแกศษย

พลงสมอง ๓ ใน ๕ ดานนเปนพลงเชงทฤษฎ หรอทเรยก cognitive mind ไดแก สมองดานวชาและวนย (disciplined mind) สมองดานสงเคราะห (synthesizing mind) และสมองดานสรางสรรค (creating mind) อก ๒ ดานเปนพลงดานมนษยสมผสมนษยไดแก สมองดานเคารพใหเกยรต (respectful mind) และสมองดานจรยธรรม (ethical mind)

การเรยนรเพอพฒนาสมอง ๕ ดาน ไมดำเนนการแบบแยกสวน แตเรยนรทกดานไปพรอม ๆ กน หรอทเรยกวาเรยนรแบบบรณาการ และไมใชเรยนจากการสอน แตใหเดกเรยนจากการลงมอทำเองซงครม ความสำคญมาก เพราะเดกจะเรยนไดอยางมพลง ครตองทำหนาทออกแบบการเรยนร และชวยเปน “คณอำนวย” หรอเปนโคชให ครทเกงและเอาใจใสจะชวยใหนกเรยนเรยนรไดลกและเชอมโยง นคอ มต ทางปญญา

สมองดานวชาและวนย (disciplined mind)

คำวา disciplined มได ๒ ความหมาย คอหมายถง มวชาเปนรายวชากได และหมายถงเปนคนมระเบยบวนยบงคบตวเองใหเรยนรเพออยในพรมแดนความรกได ในทน หมายถงมความรและทกษะในวชาในระดบทเรยกวาเชยวชาญ (master) และสามารถพฒนาตนเองในการเรยนรอยตลอดเวลา

หลกการเรยนรในศตวรรษท ๒๑ บอกเราวา คำวา เชยวชาญ ในโรงเรยน หรอในการเรยนรของเดก ตองคำนงถงบรบท โดยเฉพาะอยางยงบรบทของการเจรญเตบโตทางสมองของเดก คำวา เชยวชาญ ในวชา


คณตศาสตรสำหรบเดก ๖ ขวบ กบเดก ๑๒ ขวบตางกนมาก และตอง ไมลมวาเดกบางคนอาย ๑๐ ขวบ แตความเชยวชาญดานคณตศาสตร ของเขาเทากบเดกอาย ๑๓ ขวบ หรอในทางตรงกนขาม เดกบางคน อาย ๑๐ ขวบ แตความเชยวชาญทางคณตศาสตรทเขาสามารถมไดเทากบ เดกอาย ๗ ขวบ

คำวา เชยวชาญ หมายความวา ไมเพยงรสาระของวชานน แตยงคดแบบผทเขาถงจตวญญาณของวชานน คนทเชยวชาญดานประวตศาสตร ไมเพยงรเรองราวทางประวตศาสตร แตยงคดแบบนกประวตศาสตรดวย

เปาหมายคอ การเรยนรแกนวชา ไมใชจดจำสาระแบบผวเผน แตรแกนวชาจนสามารถเอาไปเชอมโยงกบวชาอนได และสนกกบมนจนหมนตดตามความกาวหนาของวชาไมหยดยง

สมองดานสงเคราะห (synthesizing mind)

นคอ ความสามารถในการรวบรวมสารสนเทศและความรตาง ๆ ทเกยวของ นำมากลนกรองคดเลอกเอามาเฉพาะสวนทสำคญ และจดระบบนำเสนอใหมอยางมความหมาย คนทมความสามารถสงเคราะหเรองตาง ๆ ไดดเหมาะทจะเปนคร นกสอสาร และผนำ

ครตองจดใหศษยไดเรยนเพอพฒนาสมองดานสงเคราะห ซงตองเรยนจากการฝกเปนสำคญ และครตองเสาะหาทฤษฎเกยวกบการสงเคราะหมาใชในขนตอนของการเรยนรจากการทบทวนไตรตรอง (reflection) หรอ AAR หลงการทำกจกรรมเพอฝกหด เพราะผมเชอวา การฝกสมองดานสงเคราะหตองออกแบบการเรยนรให ปฏบตนำ ทฤษฎตาม

และการสงเคราะหกบการนำเสนอเปนคแฝดกน การนำเสนอมได




25

หลากหลายรปแบบ ทงนำเสนอเปนเรยงความ การนำเสนอดวยสอมลตมเดย (multimedia presentation) เปนภาพยนตรสน เปนละคร ฯลฯ

สมองดานสรางสรรค (creating mind)

นคอ ทกษะทคนไทยขาดทสด โดยคณสมบตสำคญทสดของสมองสรางสรรคคอ คดนอกกรอบ แตคนเราจะคดนอกกรอบเกงไดตองเกงความรในกรอบเสยกอน แลวจงคดออกไปนอกกรอบนน ถาคดนอกกรอบโดยไมมความรในกรอบเรยกวา คดเลอนลอย

คนทมความรและทกษะอยางดเรยกวา ผ เชยวชาญ ตางจาก ผสรางสรรคตรงทผสรางสรรคทำสงใหม ๆ ออกไปนอกขอบเขตหรอวธการเดม ๆ โดยมจนตนาการแหวกแนวไป และการสรางสรรคตองใชสมองหรอทกษะอน ๆ ทกดานมาประกอบกน

การสรางสรรคทยงใหญมกเปนผลงานของคนอายนอย เพราะ คนอายนอยมธรรมชาตตดกรอบนอยกวาคนอายมาก เปนเครองบงชวา การมความรเชงวชาและวนย รวมถงความรเชงสงเคราะหมากเกนไปอาจลดทอนความสรางสรรคกได และเปนทเชอกนวาความสรางสรรคนนเรยนรหรอฝกได ครเพอศษยจงตองหาวธฝกฝนความสรางสรรคใหแกศษย

สมองทสรางสรรคคอ สมองทไมเชอวาวธการหรอสภาพซงถอวาดทสดทมอยนน ถอเปนทสดแลว เปนสมองทเชอวายงมวธการหรอสภาพทดกวาอยางมากมายซอนอย หรอรอปรากฏตวอย แตสภาพหรอวธการเชนนนจะเกดได ตองละจากกรอบวธคดหรอวธดำเนนการแบบเดม ๆ

ศตรสำคญทสดของความคดสรางสรรค คอ การเรยนแบบทองจำ

เปรยบเทยบสมอง ๓ แบบขางตนไดวา สมองดานวชาและวนยเนน


ความลก (depth) สมองดานการสงเคราะหเนนความกวาง (breath) และสมองดานสรางสรรคเนนการขยายหรอฝน (stretch)

สมองดานเคารพใหเกยรต (respectful mind)

คณสมบตดานเคารพใหเกยรตผอนมความจำเปนในยคโลกาภวตนทผคนเคลอนไหวเดนทางและสอสารไดงาย คนเราจงตองพบปะผอนจำนวนมากขนอยางมากมาย และเปนผอนทมความแตกตางหลากหลายทงดานกายภาพ นสยใจคอ วฒนธรรมความเปนอย ความเชอ ศาสนา มนษยในศตวรรษท ๒๑ จงตองเปนคนทสามารถคนเคยและใหเกยรตคนทมความแตกตางจากทตนเคยพบปะได

ทสำคญ คอ ตองไมมอคต ทงดานลบและดานบวกตอคนตาง เชอชาต ตางศาสนา ตางความเชอ

ครเพอศษยจะฝกฝนสมองดานนของศษยอยางไร หากศษยของทานเปนเดกมสลม เปนเดกในเมอง เปนเดกชนเผา นคอ ความทาทาย หากโรงเรยนของทานมเดกนกเรยนจากหลากหลายวฒนธรรม การจดการเรยนรนาจะงายขน แตในกรณทนกเรยนในโรงเรยนททานสอนเปนเดกจากวฒนธรรมและชนชนเดยวกน ครจะจดใหเดกเรยนรเพอพฒนาสมองดานนอยางไร นบเปนความทาทายอยางยง

สมองดานจรยธรรม (ethical mind)

นคอ ทกษะเชงนามธรรม เรยนรซมซบไดโดยการชวนกนสมมตและแลกเปลยนขอคดเหนกนวาตวเองเปนอยางไรในเรองใดเรองหนง และหากคนทงโลกเปนอยางนหมด โลกจะเปนอยางไร รวมทงอาจเอาขาวเรองใดเรองหนงขนมาคยกน ผลดกนออกความเหนวาพฤตกรรมในขาวกอผลดหรอผลเสยตอการอยรวมกนเปนสงคมทมสนตสขอยางไร




27

ตวอยางทเอามาเปนกรณศกษา ควรมความแตกตางหลากหลาย รวมหลาย ๆ กรณศกษา แลวเปนภาพจรงของสงคมทมทงคนดคนเลว

แนนอนวา สมองดานจรยธรรมไดรบการปลกฝงกลอมเกลามาตงแตอยในทองแม เรอยมาจนโต และผมเชอวาเรยนรพฒนาไดจนสงวยและตลอดอายขย ขอสงเกตสวนตวของผมกคอ แนวความคดเรอง ๕ ฉลาดน ไมใชจดสนสดของการพฒนาทฤษฎ ครเพอศษยทกคนมสทธทจะพฒนาทฤษฎขนใชเอง ทฤษฎไมใชสงตายตว หรอมสทธสรางเฉพาะนกวชาการยงใหญเทานน คนทมงมนทำงานดานใดดานหนงมสทธพฒนาทฤษฎขนใชเปนแนวทางในการทำงานสรางสรรคของตน

ดงนน ครเพอศษยทกคนควรสรางทฤษฎในการทำงานของตน แลวลงมอปฏบตและหาทางเกบขอมลอยางเปนระบบ เพอพสจนวาทฤษฎของตนถกตองหรอมขอบกพรองทจะตองปรบปรงอยางไร การทำงานแบบนคอ การทำงานบนฐานการวจยนนเอง ผลงานวจยบางสวนจะสามารถนำมาเปนผลงานเพอการเลอนตำแหนงไดดกวาการทำ “ผลงาน” ปลอม ๆ ททำกนในปจจบนอยางมากมาย

๔ ธนวาคม ๒๕๕๓



ทกษะการเรยนรและนวตกรรม

ทกษะดานการเรยนรและนวตกรรม (Learning and Innovation Skills) นคอ ทกษะพนฐานทมนษยในศตวรรษท ๒๑ ทกคนตองเรยน เพราะโลกจะยงเปลยนแปลงเรวขนเรอย ๆ และมความซบซอนซอนเงอนมากขน คนทออนแอในทกษะดานการเรยนรและนวตกรรมจะเปนคนทตามโลกไมทน เปนคนออนแอ ชวตกจะยากลำบาก

ครเพอศษยจงตองเอาใจใส พฒนาขดความสามารถของตนเองในดานน ใหสามารถออกแบบการเรยนรเพอใหศษยเรยนรและพฒนาทกษะของตนเองในดานการเรยนรและนวตกรรมไดตลอดชวต

วธออกแบบการเรยนรใหศษยมทกษะน ใชหลกการวา ตองมการเรยนรแบบทเดกรวมกนสรางความรเองคอ เรยนรโดยการสรางความร และเรยนรเปนทม

ทกษะดานการเรยนรและนวตกรรมนอยทยอดของ Knowledge-and-Skills Rainbow ซงเปนหวใจของทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑

การเรยนรทกษะในการเรยนร (learning how to learn หรอ learning




29

skills) และเรยนรทกษะในการสรางการเปลยนแปลงไปในทางดขน (นวตกรรม) ประกอบดวยทกษะยอย ๆ ดงตอไปน

๑. การคดอยางมวจารณญาณ (critical thinking) และการแกปญหา (problem solving) ซงหมายถง การคดอยางผเชยวชาญ (expert thinking)

๒. การสอสาร (communication) และความรวมมอ (collaboration) ซงหมายถง การสอสารอยางซบซอน (complex communicating)

๓. ความรเรมสรางสรรค (creativity) และนวตกรรม (innovation) ซงหมายถง การประยกตใชจนตนาการและการประดษฐ

ศษยของทานจะตองใชทกษะเหลานในการดำรงชวต เพอการเรยนรตลอดชวตของตนเอง และเพอการทำงานสรางสรรคทมคณคาตอการดำรงชวตในโลกของการงานทเนนความร เปนการทาทายครเพอศษยวา ทานจะออกแบบการเรยนรใหแกศษยของทานอยางไร ใหศษยไดเรยนรทกษะเหลานตดตวไป ทกษะเหลานสอนโดยตรงไมได แตจดกระบวนการใหเรยนรได

เคลดลบอยางหนงของการบมเพาะทกษะทง ๓ คอ การฝกตงคำถาม การตงคำถามทถกตองสำคญกวาการหาคำตอบ ครเพอศษยจงตองชวนศษยหรอเปดโอกาสใหศษยตงคำถามแปลก ๆ และชวนกนหาทางทดลอง หรอคนควาเพอตอบคำถามนน

ทกโอกาสของทกกจกรรมเพอการเรยนรควรชวนกนตงคำถาม ศษยควรไดเรยนรวาคำถามทถกตองเปนอยางไร และนำไปสการสรางสรรคสงใหมอยางไร ทจรงเรองนไมยากหากครฝนใจตวเอง ไมยดถกผดตามทฤษฎ แตชกชวนเดกรวมกนหาคำตอบทนำไปสการเรยนรหรอสรางสรรคสงใหม

หวใจของเรองนคอ จตวญญาณของความไมร หรอไมรจรง หรอ


ไมเชองาย แลวหาทางพสจนเพอทาทายความรเดม ๆ ทงของตนเองและของโลก

มความเขาใจผดทเชอกนแพรหลายในวงการศกษาวา นกเรยนตองเรยนความรรายวชาจนเขาใจคลองแคลวกอน แลวจงจะสามารถนำความรนนไปใชงานได ผลการวจยสมยใหมบอกวา การเรยนโดยประยกตใช ความรเพอเรยนรทกษะ ดานการคดอยางมวจารณญาณ การแกปญหา และความรเรมสรางสรรคไปพรอม ๆ กบเรยนเนอหา ใหผลสมฤทธดานการเรยนรสงกวา เพราะเดกมความตงใจเรยนมากกวา

ทฤษฎใหมคดคานทฤษฎเกาโดยสนเชงวา การเรยนรไมไดมลกษณะเรยงเปนแถว จากเรยนรทกษะหรอความรพนฐานไปสการเรยนรทกษะท ซบซอน (จากความร (knowledge) ไปสความเขาใจ (comprehension) การประยกตใช (application) การวเคราะห (analysis) การสงเคราะห (synthesis) และการประเมน (evaluation) ตามลำดบ) แตในความเปนจรงการเรยนรเปนกระบวนการทซบซอน และการเรยนรจรงตองเลย (beyond) การรเนอหาไปสความเขาใจแทจรงในระดบทเอาไปใชไดในสถานการณจรง การเรยนรเนอหาไปพรอม ๆ กบการใชประโยชนในสถานการณจรง หรอเรยนทกขนตอนในวงเลบขางบนไปพรอม ๆ กนในสถานการณจรง จงใหผลการเรยนรทลกและเชอมโยงกวาคอ รจรง

ขนตอนการเรยนรจากผลการวจยในยคปจจบนคอ จำได (remember) เขาใจ (understand) ประยกตใช (apply) วเคราะห (analyze) ประเมน (evaluate) และสรางสรรค (create) โดยทขนตอนเหลานเกดพรอม ๆ กนได หรออะไรเกดกอนเกดหลงไดทงสน รวมทงเกดเรยงลำดบจากหลงไปหนากได




31

๑. การออกแบบการเรยนรทกษะการคดอยางมวจารณญาณ และการแกปญหา

การออกแบบการเรยนรทกษะการคดอยางมวจารณญาณและการ แกปญหา ควรมเปาหมายและวธการดงตอไปน

เปาหมาย : นกเรยนสามารถใชเหตผล

คดไดอยางเปนเหตเปนผลหลากหลายแบบ ไดแก คดแบบ อปนย (inductive) คดแบบอนมาน (deductive) เปนตน แลวแตสถานการณ

เปาหมาย : นกเรยนสามารถใชการคดกระบวนระบบ (systems thinking)

วเคราะหไดวาปจจยยอยมปฏสมพนธกนอยางไร จนเกด ผลในภาพรวม

เปาหมาย : นกเรยนสามารถใชวจารณญาณและตดสนใจ

วเคราะหและประเมนขอมลหลกฐาน การโตแยง การกลาวอาง และความเชอ

วเคราะหเปรยบเทยบและประเมนความเหนหลก ๆ

สงเคราะหและเชอมโยงระหวางสารสนเทศกบขอโตแยง แปลความหมายของสารสนเทศและสรปบนฐานของการ วเคราะห

ตความและทบทวนอยางจรงจง (critical reflection) ใน ดานการเรยนร และกระบวนการ


เปาหมาย : นกเรยนสามารถแกปญหาได

ฝกแกปญหาทไมคนเคยหลากหลายแบบ ทงโดยแนวทางท ยอมรบกนทวไป และแนวทางทแหวกแนว

ตงคำถามสำคญทชวยทำความกระจางใหแกมมมองตาง ๆ เพอนำไปสทางออกทดกวา

การเรยนทกษะเหลานทำโดย PBL (Project-Based Learning) และตองเรยนเปนทม ไมใชเรยนจากครสอนในชนเรยน

๒. การออกแบบการเรยนรทกษะการสอสารและความรวมมอ

โลกในศตวรรษท ๒๑ ตองการทกษะของการสอสารและความรวมมอทกวางขวางและลกซงกวาโลกสมยกอนอยางเทยบกนไมไดเลย เปนผลจากเทคโนโลยดจตอล และเทคโนโลยการสอสาร (digital & communication technology)

การออกแบบการเรยนรทกษะการสอสารและความรวมมอ ควรม เปาหมายและวธการดงตอไปน

เปาหมาย : ทกษะในการสอสารอยางชดเจน

เรยบเรยงความคดและมมมอง (idea) ไดเปนอยางด สอสารออกมาใหเขาใจงายและงดงาม และมความสามารถ สอสารไดหลายแบบ ทงดวยวาจา ขอเขยน และภาษาท ไมใชภาษาพดและเขยน (เชน ทาทาง สหนา)

ฟงอยางมประสทธผล เกดการสอสารจากการตงใจฟง ใหเหน ความหมาย ทงดานความร คณคา ทศนคต และ ความตงใจ




33

ใชการสอสารเพอบรรลเปาหมายหลายดาน เชน แจงใหทราบ บอกใหทำ จงใจ และชกชวน

สอสารอยางไดผลในสภาพแวดลอมทหลากหลาย รวมทง ในสภาพทสอสารกนดวยหลายภาษา

เปาหมาย : ทกษะในการรวมมอกบผอน

แสดงความสามารถในการทำงานอยางไดผล และแสดง ความเคารพใหเกยรตทมงานทมความหลากหลาย

แสดงความยดหยนและชวยประนประนอมเพอบรรลเปาหมาย รวมกน

แสดงความรบผดชอบรวมกนในงานทตองทำรวมกนเปนทม และเหนคณคาของบทบาทของผรวมทมคนอน ๆ

๓. การออกแบบการเรยนรทกษะดานความสรางสรรคและนวตกรรม

โลกในศตวรรษท ๒๑ เปนโลกทไมหยดนง เกดการเปลยนแปลงรวดเรว (และบางครงพลกผน) คนทจะอยไดอยางสอดคลองกบสงคมในยคใหมจงตองฝกความสรางสรรคและนวตกรรม ซงทจรงมอยแลวในความเปนมนษย แตการเรยนรและการฝกฝนทดจะชวยใหแหลมคม ฉบไว และอดทน คนทมทกษะนสงจะไดงานทดกวา ชวตกาวหนากวา และจะทำประโยชนใหแกสงคมและแกโลกไดดกวา

ทจรงโลกกำลงเปลยนยค จากยคความรสยคนวตกรรม การฝกพลงสรางสรรคและนวตกรรมจงสำคญยง และผมมความเชอสวนตววา การฝกฝนน ตองทำตลอดชวต


แตนาเสยดายวา ระบบการศกษาในปจจบนกลบเปนตวฆาพลงสรางสรรคและนวตกรรม ดวยการจดการสอนแบบทองจำ เนนการอาน เขยนและคดเลข ดงวดโอใน YouTube ทเสนอโดย เซอร เคนเนธ โรบนสน (Sir Kenneth Robinson) ความผดพลาดอยางยงของการศกษาคอ การทำใหการทำผดเปนเสมอนสงชวราย ทาทเชนนมผลลดทอนความสรางสรรคของเดก

ความเขาใจผดทจะตองแกคอ คนมกคดวาความสรางสรรคเปน เรองของอจฉรยะซงเปนคนจำนวนนอย ในความเปนจรงแลวทกคนม ความสรางสรรคอยแลวในรปของจนตนาการ และการศกษาตองเพมความสรางสรรคของเดกและของประชากรไทยทกคน

ความเขาใจผดประการทสองคอ คดวาความสรางสรรคเปนเรองของคนอายนอย ซงไมจรงเสมอไป เขายกตวอยาง ปกาสโซ (Picasso) จตรกรผยงใหญนน ประสบความสำเรจตอนอายมาก และความเขาใจผดประการทสามคอ คดวาความสรางสรรคเปนพรสวรรคเทานน ในความเปนจรงคอ มนเปนทงพรสวรรคและพรแสวง โรงเรยนสามารถฝกฝนความสรางสรรคใหเดกไดดวยการสรางบรรยากาศทสงเสรมการตงคำถาม มความอดทนและเปดกวางตอมมมองแปลก ๆ มความไวเนอเชอใจระหวางกน และเรยนรจากความผดพลาดหรอความลมเหลว

วธหนงของการฝกความสรางสรรคคอ การจดแขงขนโครงการออกแบบ

การออกแบบการเรยนรทกษะการสรางสรรคและนวตกรรม ควรมเปาหมายและวธการดงตอไปน




35

เปาหมาย : ทกษะการคดอยางสรางสรรค

ใชเทคนคสรางมมมองหลากหลายเทคนค เชน การระดม ความคด (brainstorming)

สรางมมมองแปลกใหม ทงทเปนการปรบปรงเลกนอยจาก ของเดม หรอเปนหลกการทแหวกแนวโดยสนเชง

ชกชวนกนทำความเขาใจ ปรบปรง วเคราะห และประเมน มมมองของตนเอง เพอพฒนาความเขาใจเกยวกบการคด อยางสรางสรรค

เปาหมาย : ทกษะในการทำงานรวมกบผอนอยางสรางสรรค

พฒนา ลงมอปฏบต และสอสารมมมองใหมกบผอนอยเสมอ

เปดใจรบและตอบสนองตอมมมองใหม ๆ หาทางไดขอคดเหน จากกลม รวมทงการประเมนผลงานจากกลม เพอนำไปปรบปรง

ทำงานดวยแนวคดหรอวธการใหม ๆ และเขาใจขอจำกดของ โลกในการยอมรบมมมองใหม

มองความลมเหลวเปนโอกาสเรยนร เขาใจวาความสรางสรรค และนวตกรรมเปนเรองระยะยาว เขาใจวฏจกรของความ สำเรจเลก ๆ และความผดพลาดทเกดขนบอย ๆ วาจะ นำไปสการสรางสรรคและนวตกรรม

เปาหมาย : ประยกตสนวตกรรม

ลงมอปฏบตตามความคดสรางสรรคเพอนำไปสผลสำเรจท เปนรปธรรม


ทกษะดานการเรยนรและนวตกรรมเปนหวใจสำหรบทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills) แตทกษะนยงตองมทกษะอนมาประกอบและสงเสรม อนไดแกทกษะอก ๓ ดาน คอ ดานสารสนเทศ (information) ดานสอ (media) และดานดจตอล (digital literacy) ซงจะกลาวถงในบทตอไป

๖ ธนวาคม ๒๕๕๓

http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/430690 http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/431754




37

ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ (critical thinking)

ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ (critical thinking) เปนทกษะสำคญสำหรบการเปนมนษยในศตวรรษท ๒๑ ประเดนสำคญสำหรบครเพอศษยคอ ตองแสวงหาวธการออกแบบการเรยนรเพอใหศษย (ไมวา จะอยในชวงอายใดกตาม) พฒนาทกษะน รวมทงครกตองฝกฝนทกษะนของตนเองดวย

เวบไซตหรอการอบรมทใหบรการฝกทกษะการสอนการคดอยางมวจารณญาณมมากมาย เชน เวบไซตของ East Tennessee State University, Five Activities for Fostering Critical Thinking, Foundation for Critical Thinking เปนตน

แตผมคดตาง ผมเชอวาการฝกฝนการคดอยางมวจารณญาณ ตองเกดขนในทกขณะของปฏสมพนธระหวางครกบศษย โดยเฉพาะอยางยงในชวงเวลาทไมเปนทางการ ดงกรณครเรฟ เอสควธ (Rafe Esquith) (อานเพมเตมไดท http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/186482)

การคดอยางมวจารณญาณตองไมใชเกดขนแคในชวโมงเรยน หรอ


ในชนเรยน แตตองเกดขนในชวตประจำวน จนเปนนสย เกดขนโดยไมรตว จงจะเรยกวามทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

การเรยนแบบ PBL ทครเกงดานการชวนศษยทบทวนไตรตรอง (reflection หรอ AAR) บทเรยน การตงคำถามของครทใหเดกคดหาคำตอบทมไดหลายคำตอบ จะทำใหศษยเกดทกษะการคดอยางมวจารณญาณเพมพนขนเรอย ๆ

ผมเขาใจเอาเอง (ไมทราบวาถกหรอผด) วา การเรยนทกษะนเรยนโดยการตงคำถามมากกวาเรยนโดยการหาคำตอบ ดงนน ในการเรยนทกขนตอน ครเพอศษยพงชกชวนศษยตงคำถาม คนทตงคำถามเกงพงไดรบคำชม

การนำเอาขาวหรอเรองราวในหนงสอพมพมาวเคราะหตงคำถามรวมกน นาจะเปนการเรยนหรอฝกฝนทกษะการคดอยางมวจารณญาณทงายและสะดวกทสด แตครตองมทกษะในการเปนโคชหรอผอำนวยความสะดวกในการเรยนร เคลดลบคอ ใหชวนนกเรยนวางทาทไมเชอขาวนน หรออยางนอยกไมเชอไปเสยทงหมด ชกชวนกนตงคำถามวา มความไมแมนยำอยตรงไหนบาง หรอมโอกาสทจะบดเบอนไปจากความจรงไดอยางไรบาง

ผมเขาใจวา คนทมการคดอยางมวจารณญาณคอ คนทเขาใจวา “ความจรง” มหลายชน และขอเทจจรงกอาจจะม “ขอเทจ” แฝงหรอปนอยกบ “ขอจรง” ไดเสมอ นอกจากนนยงขนกบการรบรหรอการตความของผรบสารดวย โดยทการบดเบอนไปจากความจรงอาจอยทมมมองของตวผรบสารกได

แนนอนวา ความสามารถหรอความลกซงของการคดอยางมวจารณญาณขนอยกบพนความรความเขาใจเรองตาง ๆ ของตวบคคล และขนอยกบวย




39

และประสบการณดวย การฝกฝนเรองนจงตองคำนงถงปจจยทหลากหลายของตวนกเรยน ทกษะของครในการจดการเรยนรทกษะการคดอยางมวจารณญาณจงถอไดวาเปนทกษะขนสง

ผมเชอวาทกษะการคดอยางมวจารณญาณน สอนไมได หรอสอนไดนอยมาก นกเรยนตองเรยนเอาเองโดยการฝกฝน ครจะเปนโคชของการฝกหดน โคชทเกงจะทำใหการเรยนรนสนกตนเตนเราใจ

๗ มกราคม ๒๕๕๔



ทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสาร

ขอยอนกลบไปทำความเขาใจ The 21st Century Knowledge and Skills Rainbow (หนา ๒๐) เพอใหเหนตำแหนงภาพรวมของทกษะทเรากำลงใฝฝนสรางวธเรยนรใหแกศษย จะเหนวาทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (Information, Media, Technology Skill) เปนอกทกษะหนงทมความสำคญมากในศตวรรษท ๒๑

ทกษะดานสารสนเทศ (Information Literacy)

จะตองมทกษะทตองการเหลาน

ทกษะในการเขาถง (access) อยางรวดเรว และรแหลง ทกษะในการประเมนความนาเชอถอ ทกษะในการใชอยางสรางสรรค ดงนนครเพอศษยตองออกแบบการเรยนรใหศษยมทกษะตอไปน

เปาหมาย : เขาถงและประเมนสารสนเทศ

เขาถงสารสนเทศอยางมประสทธภาพ (ใชเวลานอย) และ มประสทธผล (เขาถงแหลงทถกตองเหมาะสม)




41

ประเมนสารสนเทศอยางลกซงครบถวนรอบดาน และอยาง ร เทาทน (ในยคนมสารสนเทศปลอม หรอไมแมนยำเตม ไปหมด)

เปาหมาย : ใชและจดการสารสนเทศ

ใชสารสนเทศไดอยางแมนยำและสรางสรรค ตอกรณหรอ ปญหาทเผชญ จดการเชอมตอสารสนเทศ (information flow) จากแหลง ทหลากหลายได เขาถงและใชสารสนเทศอยางถกตองตามหลกจรยธรรม และกฎหมาย

ผมขอเพมเตมขอสงเกตสวนตวในเรองทกษะสารสนเทศนวา ผเขยนหนงสอเลมนไมไดนกถงวาสมยนเปนยค media ๒.๐ - ๓.๐ แลว ดงนน ทกคนตองมทกษะในการสรางสารสนเทศและสอออกไปแลกเปลยนเรยนรกบผคนวงกวางคอ ตองไมจำกดมมมองดานสารสนเทศเฉพาะการเปน ผบรโภค แตตองมพฤตกรรมในฐานะผผลตดวย และตองเปนผผลตทมความรบผดชอบตอสงคม ไมผลตสารสนเทศปลอม หลอกลวง หรอดอยคณภาพ

ทกษะดานสอ (Media Literacy Skills)

เปนทกษะสองทางคอ ดานรบสารจากสอ และดานสอสารออกไปยงผอนหรอสาธารณะหรอโลกในวงกวาง เนองจากยคนเปนยค media ๒.๐ - ๓.๐ คนในศตวรรษท ๒๑ ตองมความสามารถใชเครองมอสรางสอ และสอสารออกไปไดหลากหลายทาง เชน วดโอ (video) ออดโอ (audio), พอดคาสท (podcast) เวบไซต (website) เปนตน


Center for Media Literacy ระบวา ทกษะดานสอประกอบดวยความสามารถดานการเขาถง วเคราะห ประเมน และสรางสาร (message) ในรปแบบตาง ๆ อนไดแก ในรปสงพมพกราฟฟค แอนเมชน ออดโอ วดโอ เกม มลตมเดย เวบไซต และอน ๆ

ขอยำวาการเรยนรทกษะเหลานไมสามารถทำไดโดยครสอนในชนเรยน แตทำไดโดยนกเรยนเรยนรผาน PBL

ตวอยางการเรยนรจากการทำโครงการ (project) สำหรบใหนกเรยน รวมกนทำเปนทม เชน ใหทมนกเรยนชน ม. ๓ จำนวน ๔ คน รวมกน จดทำวดโอความยาว ๑๕ นาท เพอสอสารภยของการสบบหรใหแก คนวยรนอาย ๑๕ ป จดแขงขนกน ๓ ทม ทมทไดรบคดเลอกวาคณภาพด ถงขนาดจะไดนำขนเผยแพรใน YouTube

การเรยนรแบบ PBL จะเขมขน ตนเตน และสนกหากมการแขงขนระหวางทม โดยวธตดสนทดคอ ไมใหมผชนะกบผแพ แตใหมทมชนะไดหลายทม หากผลงานมคณภาพเขาขน วธตดสนโดยใหเหรยญทอง เหรยญเงน เหรยญทองแดง จะดกวาท ๑ ท ๒ ท ๓ การแขงขนและการตดสนนเปนอบายใหเกดการเรยนรวาผลงานทดเปนอยางไร และจะสนกมากขน หากจดใหทมแขงขนเปนทมตางโรงเรยน เชน ทม ๔ คน มาจาก ๔ โรงเรยน ยงอยหางไกลไมเคยพบหนากนยงด หรอการทำงานตาม โครงการรวมกนผานอนเทอรเนต นกเรยนทเขารวมทมจะเรยนรมากยงขนไปอก ดงกรณตวอยาง โครงการ SARS ใน Think Quest

ครเพอศษยตองออกแบบการเรยนรใหศษยมทกษะตอไปน




43

เปาหมาย : วเคราะหสอได

เขาใจวตถประสงควาทำไมจงมการสรางสอนน และสราง อยางไร

ตรวจสอบวาแตละคนตความสอแตกตางกนอยางไร สอนน นอกจากสอความจรงแลว ยงเพมคณคาหรอความเหนเขาไป อยางไร และสอนนสามารถมอทธพลตอความเชอและ พฤตกรรมอยางไร

ทำความเขาใจประเดนเชงจรยธรรมและกฎหมายทเกยวของ กบการเขาถงสอ และการสอสาร

เปาหมาย : สรางผลตภณฑสอได

มความสามารถใชเครองมอทเหมาะสมดำเนนการสรางสอ ทเหมาะสมกบการนำเสนอในหลากหลายวตถประสงค

มความเขาใจและสามารถนำเสนอในสภาพแวดลอมท แตกตาง หลากหลายและตางวฒนธรรม

ทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT Literacy)

คมอการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการเรยนรมท ISTE (International Society for Technology in Education) แมวาเดกในยคนเกงกวาครและพอแมในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร แตเดกยงตองการคำแนะนำจากครและพอแมในการใชเครองมอนใหเกดประโยชนตอการเรยนรและสรางสรรค และไมเขาไปใชในทางททำรายตนเอง หรอทำลายอนาคตของตนเอง

จดทสำคญคอ ทงสารสนเทศ สอ และเทคโนโลยสารสนเทศและ


การสอสาร เปลยนแปลงพฒนาอยางรวดเรว ครตามเทคโนโลยใหทนไดยาก และยากทครจะตามเทคโนโลยใหทน จงตองมกลไกชวยเหลอครอยางเปนระบบ และครกตองหมนเรยนร

ครเพอศษยตองออกแบบการเรยนรใหศษยมทกษะตอไปน

เปาหมาย : สามารถประยกตใชเทคโนโลยอยางมประสทธผล

ใชเทคโนโลยเพอวจย จดระบบ ประเมน และสอสาร สารสนเทศ

ใชเครองมอสอสาร เชอมโยงเครอขาย (คอมพวเตอร เครองเลนมเดย ฯลฯ) และ social network อยางถกตอง เหมาะสม เพอเขาถง (access) จดการ (manage) ผสมผสาน (integrate) ประเมน (evaluate) และสราง (create) สารสนเทศ เพอทำหนาทในเศรษฐกจฐานความร

ปฏบตตามคณธรรมและกฎหมายทเกยวของกบการเขาถง และใชเทคโนโลยสารสนเทศ

ขอยำวา นไมใชขอปฏบตตายตว เปนเพยงแนวคดและตวอยางเทานน ครเพอศษยสามารถใชความสรางสรรคของตนเอง และการเรยนรรวมกนในเครอขายครเพอศษย ออกแบบการเรยนรทดกวา เหมาะสมกวา และตองปรบเปลยนไปตามการเปลยนแปลงของเดก บรบทของชมชน สงคม และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

๘ ธนวาคม. ๒๕๕๓ http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/432747




45

ทกษะดานความเปนนานาชาต

ครเพอศษยตองฝกทกษะดานความเปนนานาชาต (internationalization) ใหแกศษย ซงจะชวยสรางความเปนนานาชาตใหแกโรงเรยนหรอมหาวทยาลยดวย ปจจบนเครองมอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารนนจะชวยใหครสามารถออกแบบการเรยนรแกศษย ใหมทกษะความเปนนานาชาตได โดยไมจำเปนตองมครชาวตางประเทศ ไมจำเปนตองมนกเรยนจากตางชาตตางภาษามาเรยนทโรงเรยน และยงเอาชนะ ขอจำกดทเดกไมมเงนสำหรบใชจายเปนคาเดนทางไปตางประเทศไดดวย

การฝกทกษะดานนทำไดโดยออกแบบการเรยนแบบ PBL (Project-Based Learning) และทำความตกลงกบครในโรงเรยนในตางประเทศ เพอสรางการเรยนร PBL นนแบบ Collaborative Learning คอ เปนการเรยนรจากการทำโครงการรวมกนเปนทม โดยมสมาชก ๔ คน จาก ๔ ประเทศ (ตวเลขยดหยนเปน ๓, ๕ หรอ ๖ ได)

นนคอ ครตองศกษาหาชองทางทำความรจกเพอรวมมอกบครในประเทศอนทสนใจการเรยนรขามวฒนธรรม (cross culture learning)


รวมกน หาเดกเขารวมทม PBL ผสมนานาชาต ซงกเทากบมาทำงาน รวมกนนนเอง นอกจากทกษะอน ๆ ทเปนทกษะสำหรบการทำงาน และทกษะตดตอสอสารกนผานเทคโนโลยสารสนเทศ ดวยภาษาทสอสารกน รเรอง (ไดเรยนภาษาไปในตว) นกเรยนจะไดเขาใจคนในประเทศอน วฒนธรรมอน และสามารถทำงานรวมกนได นคอ มตทสำคญของความเปนนานาชาตสำหรบนกเรยน

ปจจบน ๑๐ ประเทศในภมภาคอาเซยนกำลงจะกาวสความเปนประชาคมอาเซยน และความรวมมอหลกม ๓ ดานคอ ความมนคง เศรษฐกจ และสงคมวฒนธรรม การศกษาเปนปจจยสำคญทอาจมองวาเกยวของกบเศรษฐกจกได มองวาเกยวของกบสงคมวฒนธรรมกได ดงนน สำนกงานความรวมมอระหวางประเทศสมาชกอาเซยนควรมสำนกงานทชวยเอออำนวยความสะดวกความรวมมอสรางทกษะ ดานความเปนนานาชาต ดวยการเรยนแบบ PBL เปนทมผสมนานาชาต ระหวางนกเรยนในประเทศสมาชก สำนกงานนอาจจดประกวดแขงขนโครงงานขามชาต ดงกลาว เพอสรางความคกคกและเปดโอกาสใหเดกทเปนทมงานกนไดมาพบหนากนเมอมารบรางวล และนำเสนอผลงานทไดรบรางวล

ผลงานเหลานควรไดรบการรวบรวมขนเวบไซต หรอนำการนำเสนอนนขน YouTube ใหคนทวโลกเขาชมและชนชมผลงานได

กจกรรมนจะนำไปสความรวมมอดานการเรยนรในประชาคมอาเซยนไดอกมาก รวมทงรวมมอออกไปนอกภมภาคอาเซยนกได เราอาจขอใหทตไทยในตางประเทศชวยหาโรงเรยนทจะรวมมอกนในการเรยนรแบบโครงการทมผสมนานาชาต (multinational PBL) มการเจรจากนระหวางผบรหารโรงเรยนและคร ผานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร




47

โดยไมจำเปนตองเดนทางไปพบกนกได เพราะจรง ๆ แลว สไคป (Skype) ชวยใหคยหารอกนแบบพบหนาไดอยแลว รวมทงจดแบบประชมผานวดทศนทางไกล (videoteleconference) กได

๘ ธนวาคม ๒๕๕๓



ทกษะอาชพและทกษะชวต

ทกษะอาชพและทกษะชวตนนจะตองเรยนตงแตชนประถม (หรออนบาล) ไปจนถง ม. ๖ และมหาวทยาลย โดยเรยนตามพฒนาการของสมอง ครจะตองเรยนรวธการออกแบบการเรยนรแบบ PBL ใหแกศษยแตละกลมอายและตามพฒนาการของสมองเดกแตละคน เพราะทกษะกลมนสอนไมได เดกตองเรยนเอง และครยงตองทำงานหนกขนในการคดคนหาวธออกแบบการเรยนร วธกระตนและอำนวยความสะดวกในการเรยนรของทมงานและศษย รวมถงวธชวนกนถอดบทเรยนหลงงานสำเรจ เพอชวยใหการเรยนรลกซงและกวางขวางยงขน การทำงานของครเพอศษยในสภาพนจะยงนาสนกและทาทายยงขน

ขอความในหนงสอชวนใหดวา องคกรทเปนนายจางเขาประเมนพนกงานอยางไร เพอใหเราเขาใจวาสถานประกอบการเขาตองการคนทมทกษะดานไหนบาง โดยลอกใบประเมนผลงานของพนกงานคนหนงมาดงน




49

เกณฑ คำถามการประเมน คะแนน (๑ – ๔)

คณภาพงานใน ภาพรวม

ผลงานของโครงการมคณภาพสง สงผลงานตรงเวลา และใชงบประมาณตามทกำหนดไวหรอไม

๔

ขดความสามารถ ทางเทคนค

พนกงานแสดงทกษะการลงมอปฏบตงานทางเทคนค และแสดงความสามารถในการทำงานหรอไม

๓

การแกปญหา พนกงานไดแกปญหาอยางไดผล และอยางมประสทธภาพหรอไม เมอมปญหาเกดขน

๔

ความสรางสรรคและนวตกรรม

พนกงานไดแกปญหา โดยใชวธการทสรางสรรคและมนวตกรรมหรอไม

๔

การสอสาร ในการทำโครงการ พนกงานไดสอสารภายในแล ะภ ายนอกอย า ง ไ ด ผ ล แล ะ อย า ง มประสทธภาพหรอไม

๓

การทำงานเปนทม พนกงานรวมมออยางดกบสมาชกคนอน ๆ ของทมหรอไม

๔

ความยดหยนและการปรบตว

เมองานของโครงการมการเปลยนแปลงอยางไมคาดฝน พนกงานสามารถแสดงความยดหยนและปรบตวไดเปนอยางดหรอไม

๓

การรเรมและการ กำกบตนเอง

พนกงานไดแสดงการรเรมดวยตนเอง มแรงจงใจในตนเอง และกำกบตนเองไดในการทำงานโครงการตาง ๆ หรอไม

๔

ทกษะดานส งคมแ ล ะ ท ก ษ ะ ข า มวฒนธรรม

พนกงานไดแสดงทกษะดานสงคม และดานความเขาใจขามวฒนธรรมของทมงานทมความแตกตาง หลากหลาย หรอไม

๓


จะเหนวาการประเมนพนกงานในปจจบน นอกจากประเมนผลงานแลว พนกงานยงไดรบการประเมนทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ ดวย

ความยดหยนและการปรบตว (Flexibility and Adaptibility)

ความยดหยนและการปรบตวเปนทกษะเพอการเรยนร การทำงาน และการเปนพลเมองในศตวรรษท ๒๑ เปนความยดหยนและปรบตวเพอบรรลเปาหมาย ไมใชยดหยนและปรบตวแบบไรหลกการและเลอนลอย

การเปลยนแปลงทรวดเรว รนแรง และไมคาดฝนอยางทเปนอยในโลกปจจบน และรนแรงขนในอนาคต ทำใหการวางแผนการทำงานแบบตายตวใชไมไดผล มนษยในศตวรรษท ๒๑ จงตองมความสามารถสงในการยดหยนและปรบตวเพอบรรลเปาหมายและคณคา

เกณฑ คำถามการประเมน คะแนน (๑ – ๔)

ความมผลตภาพสง และความรบผดชอบ ตรวจสอบได

พนกงานใชเวลาและทรพยากรใหเกดผลตภาพสงหรอไม และไดแสดงความรบผดชอบตรวจสอบไดในรายละเอยดตาง ๆ ของโครงการหรอไม

๓

ภาวะผนำและ ความรบผดชอบ

พนกงานไดใชภาวะผนำและความรบผดชอบตอความสำเรจของโครงการหรอไม

๔

รวม ๓๙

ผลประเมนในภาพรวม เกนความคาดหมาย




51

นอกจากตองเผชญการเปลยนแปลงแลว การทำงานในอนาคตยงเผชญภาวะทมทรพยากรจำกด ตงแตเวลา และทรพยากรอน ๆ โดยตองทำงานใหเขาจงหวะกบงานสวนอนในภาพใหญ และงานสวนอนนนอาจอยในสวนอนของโลกทหางไกล เปนสภาพทตองการความยดหยนและปรบตว และเงอนไขของการปรบตวอาจอยทการแขงขนกบคแขง

การปรบตวทสดยอดคอ การใชวกฤตเปนโอกาส ใชปญหาเปนโอกาสหาทางออกอยางสรางสรรคสด ๆ ซงจะเกดการเรยนรสงสด ยงโครงการมความยากและซบซอนมากเพยงใด พนกงานกมโอกาสใชและเรยนรทกษะดานความยดหยนและปรบตวมากเพยงนน

ครเพอศษยตองออกแบบการเรยนรเพอใหศษยพฒนาทกษะตอไปน

เปาหมาย : ปรบตวตอการเปลยนแปลง

ปรบตวเขากบบทบาททแตกตาง งานทไดรบมอบหมาย กำหนดการทเปลยนไป และบรบททเปลยนไป

ทำงานไดผลดในสภาพของความไมชดเจน ไมแนนอน และในสภาพทลำดบความสำคญของงานเปลยนไป

เปาหมาย : มความยดหยน

นำเอาผลลพททเกดขน มาใชประโยชนอยางไดผล

จดการเชงบวกตอคำชม คำตำหน และความผดพลาด

สามารถนำเอาความเหนและความเชอทแตกตางหลากหลาย ของทมงานจากหลากหลายวฒนธรรม มาทำความเขาใจ ตอรอง สรางดลยภาพ และทำใหงานลลวง


จะเหนวาผ เขยนหนงสอเลมนมองความยดหยน (f lexibi l ity) แตกตางจากคนไทย เขามองทความยดหยนเพอบรรลผลงาน สวนคนไทยเนนความยดหยนเพอใหทกคนสบายใจ

การรเรมและกำกบดแลตนเองได (Initiative and Self-Direction)

งานในศตวรรษท ๒๑ ตองการความรวมมอสง และในขณะเดยวกนกตองการการพงตนเองสงดวย พนกงานตองไมคอยแตจะพงหวหนาหรอคอยใหหวหนาสง เพราะในศตวรรษท ๒๑ หวหนาจะมเวลาสอนหรอแนะนำลกนองลดลง และงานตองการความฉบไวเพมขน พนกงานทดคอ คนทขวนขวายเรยนรดวยตนเองเปนหลก

จะเหนวาการทำงานในศตวรรษท ๒๑ มทงลกษณะพงพาอาศยกนและกน (inter-dependence) และเปนอสระตอกน (independence) ซงดเผน ๆ เปนขวตรงกนขาม แตฝกใหดจะเปนทกษะทสำคญมากในการทำงานและดำรงชวตในโลกยคใหม และมนษยในศตวรรษท ๒๑ ตองฝกทกษะนตงแตเดก และวธเรยนหรอฝกทไดผลคอ การเรยนแบบ PBL


เปาหมาย : จดการเปาหมายและเวลา

กำหนดเปาหมายโดยมเกณฑความสำเรจทจบตองได และ ทจบตองไมได

มความสมดลระหวางเปาหมายเชงยทธวธ (tactical) ซง เปนเปาหมายระยะสน กบเปาหมายเชงยทธศาสตร (strategic) ซงเปนเปาหมายระยะยาว

ใชเวลา และจดการภาระงานอยางมประสทธภาพ




53

เปาหมาย : ทำงานไดดวยตนเอง

ทำงานสำเรจไดดวยตนเอง โดยกำหนดตวงานเอง คอยตดตาม ผลงานเอง และกำหนดลำดบความสำคญของงานเอง

เปาหมาย : เปนผเรยนรไดดวยตนเอง (self-directed learner)

นอกเหนอจากเรยนรทกษะในงานของตนโดยตรงแลว สามารถมองเหนโอกาสเรยนรใหม ๆ เพอขยายความ เชยวชาญของตน

รเรมการพฒนาทกษะไปสระดบมออาชพ

แสดงความเอาจรงเอาจงตอการเรยนรวาเปนกระบวนการ ทตองทำตลอดชวต

สามารถทบทวน ใครครวญ ประสบการณในอดต เพอใช คดหาทางพฒนาในอนาคต

นอกจากทกษะอาชพและทกษะชวต ๒ กลมคอ ดานความยดหยนและปรบตว และดานการรเรมและกำกบดแลตนเองไดแลว ยงมทกษะ อก ๓ กลม ไดแก ทกษะดานสงคมและทกษะขามวฒนธรรม (Social and Cross-Cultural Skills) การมผลงานและความรบผดชอบตรวจสอบได (Productivity and Accountability) ภาวะผนำและความรบผดชอบ (Leadership and Responsibility)

ทกษะดานสงคมและทกษะขามวฒนธรรม (Social and Cross-Cultural Skills)

หวใจของทกษะนคอ สามารถทำงานและดำรงชวตอยกบสภาพ


แวดลอมและผคนทมความแตกตางหลากหลายไดอยางไมรสกเครยดหรอแปลกแยก และทำใหงานสำเรจได เปนเรองของการเรยนรและยกระดบความฉลาดดานสงคม (social intelligence) และความฉลาดดานอารมณ (emotional intelligence) ของศษย

ตวชวยครใหออกแบบการจดการเรยนรเพอศษยไดพฒนาทกษะนอาจหาไดจาก Educators for Social Responsibility และ Asia Society แตเปนของสหรฐอเมรกา ประเทศไทยนาจะมหนวยงานทำงานสนบสนนดานนในบรบทไทยใหแกโรงเรยนและครเพอศษย


เปาหมาย : มปฏสมพนธกบผอนอยางเกดผลด

รวาเมอไรควรฟง เมอไรควรพด

แสดงพฤตกรรมอยางมออาชพ และอยางนานบถอ

เปาหมาย : ทำงานในทมทแตกตางหลากหลายอยางไดผลด

เคารพความแตกตางทางวฒนธรรม และทำงานรวมกบคน ทมพนฐานแตกตางกนทางสงคมและวฒนธรรมอยางไดผลด

ตอบสนองความเหนและคณคาทแตกตางอยางใจกวาง

ยกระดบความแตกตางทางสงคมและวฒนธรรม ไปสการ สรางแนวความคดใหม วธทำงานแบบใหม หรอคณภาพ ของผลงาน




55

การมผลงานและความรบผดชอบตรวจสอบได (Productivity and Accountability)

การเรยนรจากการทำโครงการ (PBL/ Project Base Learning ) เปนวธเรยนทกษะเหลาน โดยใชเครองมอดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนตวชวยอำนวยความสะดวกในการทำงานอยางมผลตภาพ (productivity) มการเกบขอมลเพอความโปรงใสตรวจสอบได รวมทงเพอการรบรผลงานททำได และการแลกเปลยนเรยนร

ทกษะทตองการคอ ทกษะในการกำหนดเปาและบรรลเปาหมายนน การจดลำดบความสำคญของงานและการใชเวลา

การเรยนรจากการทำโครงการมขนตอนคอ ตองทำความเขาใจโครงการใหชดเจน วางแผน ลงมอทำ และประเมนวาไดผลงานคณภาพดหรอไม กระบวนการทำงานเหมาะสมเพยงไร ขนตอนเหลานจะชวยใหนกเรยนไดเรยนรทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑


เปาหมาย : การจดการโครงการ

กำหนดเปาหมายและทำใหบรรลเปาหมายนน แมจะม อปสรรคและมแรงบบคน แยงเวลาหรอความสนใจ

กำหนดลำดบความสำคญ วางแผน และจดการงาน

เปาหมาย : การผลตผลงาน

แสดงความสามารถพเศษในการทำใหไดผลงานทคณภาพด เปนพเศษ ไดแก ความสามารถดาน


การทำงานอยางมจรยธรรมและดวยทาทเชงบวก จดการเวลาและโครงการอยางมประสทธภาพ

สามารถทำงานหลายอยางไดในเวลาเดยวกน (multitasking)

รวมงานอยางเอาจรงเอาจง เชอถอได และตรงตอเวลา นำเสนอตนเองอยางมออาชพและมมารยาท

ทำงานรวม และรวมมอเปนทมอยางไดผลด เคารพและเหนคณคาของความแตกตางหลากหลายใน ทมงาน

รบผดรบชอบตอผลงานทเกดขน มแหลงเรยนรมากมายทครเพอศษยสามารถเขาไปคนหาวธออกแบบโครงการสำหรบการเรยนรของศษยแบบ PBL เชน ท Oracle Education Foundation, Intel Teach Program, Buck Institute for Education, Project Management Institute Education Foundation, Coalition of Essential Schools เปนตน การมหนวยงานชวยเหลอการจดการเรยนรแบบ PBL จำนวนมากในตางประเทศสะทอนถงความสำคญและความนยมจดการเรยนรแบบน

ภาวะผนำและความรบผดชอบ (Leadership and Responsibility)

ภาวะผนำทตองการในศตวรรษท ๒๑ คอ ภาวะผนำและความรบผดชอบแบบกระจายบทบาท (distributed leadership and responsibility) และความรบผดชอบม ๓ ระดบ คอ

(๑) รบผดชอบตอตนเอง




57

(๒) รบผดชอบการทำงานประสานสอดคลองกนในทม

(๓) ความรวมมอกนในทมเพอไปสเปาหมายทยงใหญรวมกน

วธการทำงานแบบทจะแพรหลายขนเรอย ๆ ในศตวรรษท ๒๑ เรยกวา “แบบสตดโอ (studio model)” เปนการทำงานแบบทคนจาก หลากหลายหนวยงานยอยมารวมกนทำโครงการรวมกน แบงหนาทกน รบผดชอบ แสดงบทบาทของแตละคนเพอทำใหเปนทมทแขงแกรง ทกคนชวยกนสรางผลงานทสรางสรรค และรวมเฉลมฉลองความสำเรจ แลวสลายทมงาน เพอใหแตละคนไปทำงานโครงการถดไปทมสมาชกของทมแตกตางไปจากเดม

ในอนาคต คนทมการศกษาจะทำงานแบบเปนโครงการ ในสถานททำงานแบบสตดโอ และงานแบบนนอกจากจะเรยกรองภาวะผนำและความรบผดชอบสงมากกยงใหโอกาสเรยนรสงมากดวย ตวอยางการเรยนรทใหทกษะนดไดจาก Model UN Program ซงเราอาจเลยนแบบเอามาทำ “โครงการศกษารฐสภาไทย” กได โดยใหนกเรยนแตละคนสมมตตวเองเปนผแทนราษฎรจากจงหวดหนงรวมกนเขยนกฎหมายเพอการใดการหนงทแตละพนททมสวนเกยวของมบรบทของพนทแตกตางกน


เปาหมาย : ชแนะและเปนผนำแกผอน

ใชทกษะมนษยสมพนธและทกษะแกปญหาในการชกนำ ผอนไปสเปาหมาย

ทำใหผอนเกดพลงในการทำงานใหบรรลผลสำเรจรวมกน

สรางแรงบนดาลใจใหผอนไดใชศกยภาพหรอความสามารถ


สงสดผานการทำตวเปนตวอยาง และไมถอผลประโยชน ของตนเปนทตง

ทำตวเปนตวอยางในการใชอำนาจอยางมจรยธรรมและ คณธรรม

เปาหมาย : มความรบผดชอบตอผอน

ดำเนนการอยางมความรบผดชอบโดยถอประโยชนสวนรวม เปนทตง

ทกษะเหลานจะมความสำคญอยางยงตอชวตในอนาคตของศษย ทงตอผลสำเรจของงาน และตอการเรยนรตลอดชวต

๙ ธนวาคม ๒๕๕๓




๒แนวคดการเรยนรสำหรบ

ครเพอศษย

ถอดความและสงเคราะหจาก หนงสอ

21st Century Skills : Learning for Life in Our Times บทท ๕ - ๗


จงอยางชมความสามารถ

ใหชมความมานะพยายาม

เพอทำใหสงทมคณคาคอ

ความมานะพยายาม

ความสำเรจทไดมาจาก

ความบากบนเอาชนะอปสรรค

จงอยาชนชมความสำเรจทไดมาโดยงาย



สมดลใหมในการทำหนาท ครเพอศษย

ในยคเดม ครสอนเดกเพอใหสอบผาน แนวคดนเปนของศตวรรษ ท ๒๐ หรอ ๑๙ ดวยซำ แตเปาหมายของการเรยนในศตวรรษท ๒๑ คอ ปพนฐานความรและทกษะเอาไวสำหรบการมชวตทดในภายหนา ลกษณะของการเรยนรจงเปนสมดลระหวางคณลกษณะ ในตารางฝงซายและขวา ๑๕ ประการ ดงตอไปน

ขนกบคร/ครเปนตวตง (Teacher-directed)

เดกเปนหลก (Leamer-centered)

สอน แลกเปลยนเรยนร

ความร ทกษะ

เนอหา กระบวนการ

ทกษะพนฐาน ทกษะประยกต

ขอความจรงและหลกการ คำถามและปญหา

ทฤษฎ ปฏบต

หลกสตร โครงการ


ขนกบคร/ครเปนตวตง (Teacher-directed)

เดกเปนหลก (Leamer-centered)

ชวงเวลา ตามความตองการ

เหมอนกนทงหอง (One-size-fits-all) เหมาะสมรายบคคล (Personalized)

แขงขน รวมมอ

หองเรยน ชมชนทวโลก

ตามตำรา ใชเวบ

สอบความร ทดสอบการเรยนร

เรยนเพอโรงเรยน เรยนเพอชวต

ยำวาไมใชตารางฝงซายผด ตารางฝงขวาถก แตครเพอศษยตองใชทงแนวทางฝงขวาและฝงซายอยางสมดลคอ ตองยดถอแนวทาง both - and (ไมใช either - or) ซงเปนแนวทางของระบบทซบซอนและปรบตว

ยงนบวนสมดลนจะใหนำหนกซกขวามากขน เมอโลกเปลยนแปลงไปและสมองเดกกเปลยนดวย ดงนน ครตองเรยนรทดลองวธปฏบตหนาทอยตลอดเวลา โดยมตวชวยคอ ชร. คศ. (ชมชนเรยนรครเพอศษย) ทชวยใหครเพอศษยไมเดยวดาย แตมเพอนรวมทาง รวมอดมการณ รวมเรยนรและบากบน

พลงการเปลยนแปลงในศตวรรษท ๒๑ ไดแก งานทเนนความร เครองมอดจตล วถชวต ผลการวจยดานการเรยนร และความตองการทกษะในการดำรงชวตสมยใหม ไดแก การแกปญหา ความสรางสรรค และสรางนวตกรรม การสอสาร การรวมมอ ความยดหยน และอน ๆ พลงเหลานเรยกรองใหการเรยนรในโรงเรยนตองใหนำหนกซกขวามากขนเรอย ๆ


ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 63ภาค ๒ แนวคดการเรยนรสำหรบครเพอศษย


63

ครเพอศษยตองมสตระลกรอยตลอดเวลาวา การเรยนการสอนตองไมใชเรองความรของตน แตเปนเรองการคดและทกษะของศษย จดเนนตองเปลยนจากการสอนของครไปสการเรยนรของศษย

นนคอ มองเชงเปาหมายหรอเชงกระบวนทศน การเรยนรในศตวรรษ ท ๒๑ ตองเปลยนไปอยางสนเชง ครตองเรยนรทกษะใหมในวชาชพการเปนคร ซงการเรยนรสวนใหญอยระหวางการทำงาน ทกษะหลายอยางเรยนรไดนอยระหวางศกษาในมหาวทยาลย เพราะอาจารยในมหาวทยาลยสวนใหญ ตำราจำนวนมาก และหลกสตรตาง ๆ กยงอยในกระบวนทศนเกา จงเปนความทาทายวา ชร. คศ. จะเปนเครองมอเปลยนทงทกษะของคร เปลยนวธจดการเรยนรของศษย และเปลยนกระบวนทศนของการศกษาภาพใหญในระบบการศกษาไทยดวยไดอยางไร

เปนเรองททาทาย แตเราตองรวมกนรบความทาทายน เพอบานเมองของเรา และเพอศษย




สอนนอย เรยนมาก

สอนนอย เรยนมาก (Teach Less, Learn More) เปนอดมการณดานการศกษาของประเทศสงคโปร ซงไมไดหมายความวาครทำงานนอยลง แตความจรงกลบตองทำงานหนกขน เพราะตองคดหาวธใหนกเรยนเรยนไดมากขน คอ ครสอนนอยลง แตหนไปทำหนาทออกแบบการเรยนร ชกชวนนกเรยนทบทวนวาในแตละกจกรรมของการเรยนร นกเรยนไดเรยนรอะไร และอยากเรยนรอะไรเพมขนอก

แนวคดนเรมตงแต พ.ศ. ๒๕๔๗ โดยเปนสวนหนงของ “วสยทศน ๔” ของสงคโปร อนไดแก (๑) วสยทศนระดบประเทศ (๒) วสยทศนดานการศกษา (๓) วสยทศนดานการจดการการเปลยนแปลงในโรงเรยน และ (๔) วสยทศนในการจดใหม PLC - professional learning communities เปนเครองมอปฏรปการศกษา

โปรดสงเกตวาการปฏรปการศกษาของสงคโปรเปนกระบวนการทมทงบนลงลาง (top down) และลางขนบน (bottom up)

PLC - professional learning communities คอ กระบวนการสราง




65

การเปลยนแปลงโดย CoP (Community of Practice) ของคร ซงเปนการเปลยนแปลงจากหนางาน หรอ bottom up

นอกจาก สอนนอย คอ สอนเทาทจำเปน ครตองรวาตรงไหน ควรสอน ตรงไหนไมควรสอนเพราะเดกเรยนไดเอง ครออกแบบกจกรรมใหเดกเรยนจากกจกรรม (PBL - Project-Based Learning) แลวชวนเดกทบทวนไตรตรอง (reflection หรอ AAR ) วา ไดเรยนรอะไรบาง และยงไมไดเรยนรอะไรบาง ครจะเขาใจอตราความเรวของการเรยนรของเดกทหวไว ไมเทากน และทสำคญยงคอ ใหเดกบอกวาอยากเรยนรอะไรบาง เพอใหครนำมาออกแบบการเรยนรตอ

นกเรยนจะรจากพฤตกรรมของครวา ครเอาใจใสนกเรยนเปนรายคน และเอาใจใสอนาคตของเดกแตละคน ตองการอำนวยความสะดวกในการเรยนรเพออนาคตของศษยทกคน

ในสภาพการเรยนเชนน นกเรยนจะตนตวและตองเตรยมตวเรยนตลอดเวลา จะไมมเวลาเฉไฉไปทำเรองไมเหมาะไมควร รวมทงครตองออกแบบใหบรรยากาศการเรยนรของชนหรอของกลมมลกษณะควบคมพฤตกรรมกนเอง สมาชกทกคนไดเรยนรรวมกน ตองชวยกนทำกจกรรมใหสำเรจโดยไมมคนถกทอดทงหรอแยกกลม เปนการเรยนรทนกเรยนมบทบาท (student engagement) สงมาก หรออาจเรยกวาเปนการเรยนแบบทผเรยนกำหนด (Learners-Directed Learning)

ในสภาพทครใชเวลาสอนนอย ใชเวลาออกแบบการเรยนร และ ทบทวนผลการเรยนรมาก เทากบครตองเรยนรวธทำหนาทครของตนอยตลอดเวลา เพราะครไมรวาวธการทดทสดทจะทำใหศษยเรยนรไดมากนนทำอยางไร ครจงตองจบกลมกน ลปรร. (แลกเปลยนเรยนร) จาก


ประสบการณตรงของตน ในกจกรรมทเรยกวา PLC ซงกคอ Community of Practice ของครนนเอง

ผบรหารตองคอยจบเอาประเดนเรยนรสำคญ ๆ จาก PLC ไปจดระบบของโรงเรยน ระบบของเขตพนทการศกษา และระบบของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ใหเออตอการเรยนรแนว สอนนอย เรยนมาก

เมอครมการเรยนรมากจากงานของตน ครยอมเกงขน ไดรบการยอมรบสงขน และไดรบการตอบแทนตาง ๆ ตามมา

๓ ธนวาคม ๒๕๕๓





67

การเรยนรและการสอน ในศตวรรษท ๒๑

ถาถามวา เครองมออะไรบางทสำคญตอการเรยนรในศตวรรษท ๒๑

ก. อนเทอรเนต

ข. ปากกาและกระดาษ

ค. โทรศพทมอถอ

ง. เกมการศกษา

จ. การทดสอบ

ฉ. ครเพอศษย

ช. ทนสนบสนนการศกษา

ซ. พอแมทรกลก

ฌ. ถกทกขอ


คำตอบคอ ถกทกขอแตตกไป ๒ ขอ คอ คำถาม (โจทย - Question) และกระบวนการไปสคำตอบกบปญหา (Problem) และการสรางแนวทางทหลากหลายไปสการแกปญหานน

เพราะเครองมอทสำคญทสดของการเรยนร และการสอนในศตวรรษท ๒๑ คอ คำถามกบปญหา

การเรยนรแบบใชการตงคำถามเปนหลกเรยกวา Inquiry-Based Learning หรอ IBL การเรยนรแบบใชปญหาเปนหลกเรยกวา Problem-Based Learning หรอ PBL หากใชหลาย ๆ ปญหาประกอบกนอยางซบซอนเพอทำงานใดงานหนงใหสำเรจเรยกวา Project-Based Learning การเรยนรแบบเหลานแหละทครเพอศษยตองฝกฝนตนเองใหเปนโคช หรอ คณอำนวยการเรยนร (learning facilitator) โดยตองเลกเปน ผสอน แตเปนผอำนวยความสะดวกในการเรยน

ครเพอศษยตองฝกเปนนกตงคำถาม และนกตงปญหาเพอสรางบรรยากาศของการเรยนร และทสำคญตองไมตงเปาวา ตองไดคำตอบ ทถก ใครตอบผดถอวาใชไมได ครทประพฤตตวบชาคำตอบทถกเปนพระเจา ไมใชครเพอศษย แตเปนครเพอคำตอบทถกตอง

การเดนทางจากคำตอบทผดไปสคำตอบทถกตองคอ การเรยนร ครเพอศษยตองยดการเรยนรของศษยเปนพระเจาหรอเปาหมายของชวต

วชาทสรางความสนกและความรสคำตอบ (answers) และการแกปญหา (solutions) คอ วทยาศาสตรและวศวกรรมศาสตร วทยาศาสตรเปนวชาหาคำตอบ วศวกรรมศาสตรเปนวชาหาการแกปญหา

เวลานเขาไมเรยนวชาวทยาศาสตรกนแลว แตเรยนวชา STEM




69

คอ Science, Technology, Engineering และ Mathematics คอรวม ๔ วชายอยนเขาเปนกลมวชา STEM นกเรยนทกคนตองเรยนกลมวชานในทกชน ตงแตอนบาลจนจบ ม. ๖ โดยเรยนตามพฒนาการของสมองและตามแผนการดำเนนชวตในอนาคต เดกทมเปาหมายเรยนกฎหมายกเรยน STEM แบบหนง เดกทอยากเตบโตเปนนกฟสกสกเรยน STEM อกแบบหนง ครเพอศษยตองคำนงถงความแตกตางหลากหลายในเปาหมายการเรยนของศษย ซงหมายความวา แนวคดทวา เดก ม. ๔ - ม. ๖ ทตองการปพนฐานความรไปเปนนกการทตจะไมเรยนกลมวชา STEM เลย เปนแนวความคดทผด เพราะจะทำใหเราไดนกการทตทแคบและตน

แตเราสามารถทำใหเดกทเตรยมตวเปนนกการทตมพนฐานความร STEM ไดโดยไมตองสอน แตใหเดกเรยนโดยใช PBL ซงหมายความวาครตองออกแบบ PBL ใหเดกกลมนไดเรยน STEM ทจะเปนประโยชนตอชวตของเขาในอนาคต และทสำคญคอ สามารถตดตามความกาวหนาของศาสตรดาน STEM ไดตลอดชวต

ขณะทนกวทยาศาสตรตงคำถาม Why? วศวกรตงคำถาม How? ครเพอศษยตองชวนศษยฝกฝนการตงคำถามทงสองแบบ ทงทเปนคำถามโดด ๆ และทเปนคำถามเชงซอนใน PBL

จะเหนวา กระบวนการทางวทยาศาสตรและทางวศวกรรมศาสตรเปนกระบวนการไมรจบ ครเพอศษยตองมวธการ “ประทบตรา” แนวคด (กระบวนทศน) ไมรจบ นเขาไปในสมองของศษย ใหตดตวไปจนตาย นคอ สวนหนงของทกษะการเรยนร (Learning Skills) ซงเปนสวนหนงของทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ เปนทกษะของการตงคำถาม และตงปญหาแบบทไมรจบ


บรรยากาศของการตงคำถามและตงปญหา นอกจากจะชวยวางรากฐานการเปนนกเรยนรตลอดชวตใหแกศษยแลว ยงจะทำใหชวตนกเรยนเปนชวตทสนกสนานตนเตนเราใจ กระตนจนตนาการ ยวยใหคนควา คนหา สราง และเรยนร คอ ทำใหโรงเรยนไมเปนสถานทนาเบอหรอสรางความทกขใหแกศษย

๑๒ ธนวาคม ๒๕๕๓





71

การเรยนรอยางมพลง (๑)

เรองการเรยนรอยางมพลงเปนบทเรยนจากวธการทพสจนแลววา ไดผล หรอมทมาจากการวจย ไมใชคำกลาวอยางเลอนลอย

เครองมอของการเรยนรอยางมพลงคอ จกรยานแหงการเรยนร ซงมวงลอประกอบดวย ๔ สวน คอ Define, Plan, Do และ Review วงลอม ๒ วง วงหนงเปนของนกเรยน อกวงหนงเปนของคร หลกสำคญคอ วงลอจกรยานแหงการเรยนรของนกเรยนกบครตองไปดวยกนอยางสอดคลองเชอมโยงกน

“จกรยาน” น คอ โมเดลการเรยนรแบบ PBL นนเอง โดยจะมชนสวนอน ๆ มาประกอบเขาเปน จกรยานแหงการเรยนรแบบ PBL และจะตองม “พนถนน” ทม “ความลาดเอยง” เปนสวนประกอบของการเรยนรทจะกลาวถงภายหลง

หากจะใหการเรยนรมพลงจดจำไปจนวนตาย ตองเรยนโดยลงมอทำเปนโครงการ (project) รวมมอกนทำเปนทม ทำกบปญหาทอยใน ชวตจรง


ในแตละชนสวน (Define, Plan, Do, Review) ของวงลอ มการเรยนรเลก ๆ อยเตมไปหมด หากครโคชด การเรยนรเหลานแหละททำใหเกดการเรยนรอยางมพลง ตรงกนขาม หากครโคชไมเปน การเรยนรกจะตน ไมเชอมโยง ไมสนก และไมมพลง แตเราตองไมลมวา การเรยนแบบนเปนของใหม ไมมครคนไหนโคชเปน จงตองทำไป เรยนรไป รวมทงม เครอขายเรยนรครเพอศษย เปนตวชวยการแลกเปลยนเรยนรวธโคช

Define คอ ขนตอนการทำใหสมาชกของทมงาน รวมทงครดวย มความชดเจนรวมกนวา คำถาม ปญหา ประเดน ความทาทายของโครงการคออะไร และเพอใหเกดการเรยนรอะไร

ในทกขนตอนทเปนชนสวนของวงลอ สมาชกของทมจะระดมความคด ถกเถยง โตแยงกนอยางกวางขวางจรงจง โดยมขอมลสารสนเทศทคนความายนยนและมาทำความเขาใจรวมกน เพอใหในทสดบรรลขอตกลงกนไดวา จะดำเนนการหรอลงมอทำอยางไรใหบรรลผลตามเงอนไขขอจำกดของเวลาและทรพยากร

ครเพอศษยผทำหนาทโคชจะคอยใหคำแนะนำ ใหกำลงใจ จดประกาย เพอสรางความพอเหมาะพอสมของโครงการ ไมมเปาหมายทยากเกนกำลง และไมงายเกนไปจนไมเกดการเรยนรจรงจง

Plan คอ การวางแผนการทำงานในโครงการ ครกตองวางแผน กำหนดทางหนทไลในการทำหนาทโคช รวมทงเตรยมเครองอำนวยความสะดวกในการทำโครงการของนกเรยน และทสำคญ เตรยมคำถามไวถามทมงานเพอกระตนใหคดถงประเดนสำคญบางประเดนทนกเรยนมองขาม โดยถอหลกวา ครตองไมเขาไปชวยเหลอจนทมงานขาดโอกาสคดเองแกปญหาเอง นกเรยนทเปนทมงานกตองวางแผนงานของตน แบงหนาทกน




73

รบผดชอบ การประชมพบปะระหวางทมงาน การแลกเปลยนขอคนพบ แลกเปลยนคำถาม แลกเปลยนวธการ ยงทำความเขาใจรวมกนไวชดเจนเพยงใด งานในขน Do กจะสะดวกเลอนไหลดเพยงนน

แตในความเปนจรง ขนตอน Do คอ การลงมอทำ มกจะพบปญหาทไมคาดคดเสมอ นกเรยนจงจะไดเรยนรทกษะในการแกปญหา การประสานงาน การทำงานรวมกนเปนทม การจดการความขดแยง ทกษะในการทำงานภายใตทรพยากรจำกด ทกษะในการคนหาความรเพมเตม ทกษะในการทำงานในสภาพททมงานมความแตกตางหลากหลาย ทกษะการทำงานในสภาพกดดน ทกษะในการบนทกผลงาน ทกษะในการวเคราะหผล และแลกเปลยนขอวเคราะหกบเพอนรวมทม เปนตน

ในขนตอน Do น ครเพอศษยจะไดมโอกาสสงเกตทำความรจกและเขาใจศษยเปนรายคน และเรยนรหรอฝกทำหนาทเปน “วาทยากร” และโคชดวย

ชวงทเกดการเรยนรมากคอ ชวง Review ททงทมนกเรยนจะทบทวนการเรยนร ทไมใชแคทบทวนวา โครงการไดผลตามความมงหมายหรอไม แตจะตองเนนทบทวนวางานหรอกจกรรม หรอพฤตกรรมแตละขนตอนไดใหบทเรยนอะไรบาง เอาทงขนตอนทเปนความสำเรจและความลมเหลวมาทำความเขาใจ และกำหนดวธทำงานใหมทถกตองเหมาะสม รวมทงเอาเหตการณระทกใจ หรอเหตการณทภาคภมใจ ประทบใจ มาแลกเปลยนเรยนรกน ขนตอนนเปนการเรยนรแบบทบทวนไตรตรอง (reflection) หรอในภาษา KM เรยกวา AAR (After Action Review)

ครเพอศษยตองฝกฝนตนเองใหเปนคณอำนวยในการทบทวนไตรตรองสงทเรยนร (AAR facilitator) ทเกง ซงจะทำใหศษยเกดการเรยน


รมาก และทำใหศษยเชอมโยงทกษะการลงมอทำเขากบความรเชงทฤษฎไดคอ ใหศษยไดเรยนรทงภาคปฏบตและภาคทฤษฎนนเอง

ขอยำอกครงวา ทกษะเหลานไมมใครทำเปน ครเพอศษยตองเรยนรเอาเองจากการปฏบต แตกเปนทกษะทไมยากเกนไปทจะเรยน ผมเรยนเทคนค AAR เมออายเลย ๖๐ แลว และพบวาใชครงใดกสนกและประเทองปญญาทกครง

ทจรงมขนตอนท ๕ คอการนำเสนอ (Presentation) โครงการตอชนเรยน เปนขนตอนทใหการเรยนรทกษะอกชดหนง ตอเนองกบขนตอน Review เปนขนตอนททำใหเกดการทบทวนขนตอนของงานและการเรยนรทเกดขนอยางเขมขน แลวเอามานำเสนอในรปแบบทเราใจ ใหอารมณ และใหความร (ปญญา)

ทมงานของนกเรยนอาจสรางนวตกรรมในการนำเสนอกได โดยอาจเขยนเปนรายงาน และนำเสนอเปนการรายงานหนาชน ม เพาเวอรพอยท (Powerpoint) ประกอบ หรอจดทำวดทศนนำเสนอ หรอนำเสนอเปนละคร เปนตน

หากใหนำหนกงาน Define, Plan, Do, Review รวมกนเทากบ 100 คะแนน นำหนกปรมาณงานของแตละสวนจะไมเทากน นำหนกสวนใหญจะอยทขน Do ทงนกเรยนและคร

จกรยานแหงการเรยนรไมไดมเฉพาะลอ ๒ ลอ ตองมโครงรถและทนงสำหรบถบจำนวนเทากบทมงานและครอก ๑ คน เปนเครองบอกวาตองรวมกน “ถบจกรยาน” (ทำงาน) และตองมมอจบเปนเครองมอใหจกรยานไปตรงทาง มอจบขางหนงคอ คำถาม (Questions) อกขางหนงคอ ปญหา (Problems) ตามทกลาวมาแลว




75

จกรยานแหงการเรยนรมหามลอเปนตวจดการความเรวและเวลาของการเรยนร และมกระดงเปนสญญาณเตอนบอกการประเมนผลของโครงการ และของการเรยนรนน ๆ

จกรยานแหงการเรยนรจะไปสเปาหมายทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ ไดด ตองมพนถนนทปแนนไปดวยความรวมมอของทมงาน และมพนทลาดเอยงพอเหมาะ พนทชนเกนไปเปรยบเสมอนคำถามและปญหาทยากเกนไป เดกจะเรยนอยางมความทกข พนทลาดเกนไปเปรยบเสมอนคำถามและปญหาทงายเกนไป ไมทาทาย และไมไดความรเพม

๑๒ ธนวาคม ๒๕๕๓



การเรยนรอยางมพลง (๒)

การเรยนรทกำลงเกดขนในวงการศกษาไทยขณะน เปนการเรยนรแบบตน ๆ ไมมพลง เพราะจดโดยครทไมไดเอาใจใสศษย และเนนทการสอนเปนหลก ซงยงเปนการสอนในศตวรรษท ๒๐ หรอ ๑๙ ไมไดใช รปแบบการเรยนรเพอใหเกดทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st

Century Skills)

ขอความขางบนนนผมเชอวา เปนสงทเกดจรงกบนกเรยนไทยไมตำกวารอยละ ๙๐ โดยมขอยกเวนบางโรงเรยน และครบางคน

การจะเรยนรไดลกและเชอมโยง นกเรยนตองไดเรยนแบบ PBL (Project-Based Learning) และครกตองจดการเรยนรแบบนเปน เพราะการเรยนรแบบ PBL มผลใหเกดการเรยนรในมตทลก เดกเกดแรงจงใจ (motivation) ในการเรยน และจดจออยกบการเรยนทเรยกวา student engagement การทจะเรยนใหเกดทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ นนมผลการวจยผลสมฤทธของ PBL ตอการเรยนรของเดก สรปไดดงน




77

• เดกนกเรยนเรยนไดลกขนเมอเขามโอกาสประยกตใชความรทไดรบจากหองเรยนเขากบสถานการณในชวตจรง และเมอเขาไดมโอกาสรวมกจกรรมระยะยาวทใหโอกาสไดจดจอกบเรองนน และไดรวมมอกบทมงาน

• ตวแปรทใหผลตอการเรยนรสงสดคอ การไดลงมอปฏบต และไดรวมทมเรยนร เปนตวแปรทมผลมากกวาพนฐานของนกเรยน และสงกวาผลสมฤทธในอดต ผมขอตงขอสงเกตวา ผลการวจยขอนคงจะไมตรงกบความเชอของครและผบรหารการศกษาจำนวนมาก

• นกเรยนจะเรยนไดดหากไดรบการสอนเรอง how to learn และ what to learn

ขอสรปทง ๓ ขอขางบน ไดมาจากผลงานวจยตอเนองกวา ๕๐ ป ของกลมวจยทนำโดยศาสตราจารยลนดา ดารลง แฮมมอนด (Prof. Linda Darling-Hammond แหงมหาวทยาลยสแตนฟอรด และพมพเผยแพรในหนงสอ Powerful Learning : What We Know About Teaching for Understanding

ขอสรปวธจดการเรยนรททำใหเกดการเรยนรอยางมพลงจากหนงสอเลมน ดงตอไปน

การเรยนรกลมยอยแบบรวมมอกน (Collaborative Small-Group Learning)

มการวจยเกยวกบการเรยนกลมยอย เรยนแบบรวมมอกนนบรอย ๆ โครงการ และไดผลตรงกนหมดวา PBL แบบนกเรยนทำคนเดยว ใหผลการเรยนรส PBL แบบกลมไมได ทงในดานการเพมพนความรของนกเรยนเปนรายคนและเปนภาพรวม ระดบแรงจงใจ ความมนใจ ปฏสมพนธทาง


สงคม และความรสกทดตอเพอนนกเรยน นอกจากน ผลการเรยนเปนกลมกดกวาเรยนเดยวในปญหาทกชนดและในทกระดบชน

การเรยนรแบบใชโครงการ (Project Learning Methods)

การเรยนแบบโครงการมกระบวนการเรยนรทซบซอนหลากหลายมต และอาจมความสบสนอยดวย เมอไดผลสดทายเปนผลผลตของโครงการทเปนรปธรรม กอาจนำมาจดเปนงานแสดงผลงาน (event) หรอนำเสนอตอเพอนรวมชน รวมโรงเรยน

การเรยนแบบโครงการทไดผลสงมลกษณะสำคญ ๕ ประการ

๑. ผลของโครงการตอบสนองหรอผกพนอยกบหลกสตรและ เปาหมายการเรยนร

๒. คำถามหลกและปญหาหลกนำไปสการเรยนรหลกการสำคญของเรองนน หรอของสาระวชา

๓. การคนควาของนกเรยนเกยวของกบความสงสยใฝร (inquiry) และการสรางความร

๔. นกเรยนทำหนาทรบผดชอบการออกแบบ และการจดการการเรยนรของตนเปนสวนใหญ

๕. โครงการอยบนฐานของคำถามและปญหาในชวตจรง เปนของจรง นกเรยนไมรสกวาเปนเรองหลอก ๆ

การเรยนแบบโครงการงานนใหผลการเรยนรดานสาระวชา ดกวาหรอเทากบวธการจดการเรยนรทใชกนทวไป แตเมอวดการเรยนรทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ จะพบวานกเรยนกลมทเรยนแบบโครงการจะเรยนรสงกวามาก โดยมผลการวจยสรปไดดงน




79

• ผลการวจยหลายโครงการเปรยบเทยบผลการเรยนของโรงเรยนทใช PBL ทงโรงเรยน (คอ ทกชนเรยน ครทกคน ผบรหาร และนกเรยน) กบโรงเรยนทยงสอนแบบเดม ๆ ใหผลการทดสอบความรวชาของนกเรยนสงกวาในโรงเรยน PBL

• ในการทดสอบนกเรยนชน ป. ๔ และ ป. ๕ ของโรงเรยนทใช PBL เปรยบเทยบกบนกเรยนของโรงเรยนทสอนแบบเดม โดยใหทำโครงการแกปญหาขาดแคลนทอยอาศยในหลากหลายประเทศ ไดผลวา นกเรยน PBL ไดคะแนนสงกวาในการทดสอบการคดอยางมวจารณญาณ (critical thinking) และการทดสอบระดบความมนใจตอการเรยนร

• มการวจยตดตามผล ๓ ป ของ ๒ โรงเรยนในองกฤษ เปรยบเทยบตามรายไดและผลการเรยนเดมทเทาเทยมกน พบวา นกเรยนทเรยนแบบ PBL สอบผาน National Test ของวชาคณตศาสตร สงกวานกเรยนในโรงเรยนทสอนแบบเดม คอ สอนตามตำราและเอกสารประกอบการสอน อกทงนกเรยนทเรยนแบบ PBL นำความรคณตศาสตรไปใชงานไดดกวาดวย

• มผลการวจยจำนวนหนงพบวา นกเรยนไดรบประโยชนจาก PBL ในการเพมความสามารถดานการทำความชดเจนตอปญหา ความสามารถในการใหเหตผลดขน สามารถโตแยงเกงขน วางแผนโครงการทซบซอน เกงขน มแรงจงใจตอการเรยนสงขน รวมทงมความรบผดชอบตอการทำงานดขน

• มผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนตก ๆ หลน ๆ โดยวธการใชตำราและการบรรยาย เมอเปลยนมาเรยนแบบ PBL ผลการเรยนดขนอยางชดเจน เนองจากเปนวธการเรยนทตรงจรต หรออาจเปนเพราะชอบเรยนเปนทม


การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานคด (Problem-Based Learning)

การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานคด เปนรปแบบหนงของ PBL (Project-Based Learning) ทเนนโครงการทดำเนนการแกปญหาทยากและซบซอนจากกรณทเปนเรองจรง

๒๗ พฤษภาคม ๒๕๕๔





81

ครเพอศษยชทางแหงหายนะ ทรออยเบองหนา

ในโลกยคใหม โอกาสทชวตจะสดใสอยดมสขกมมากและโอกาสทชวตจะตกอเวจ เดนทางผด เขาสหนทางแหงความมดมนกมมาก โอกาสทงสองขวนเปดอาและลอหลอกใหเยาวชนวงเขาไปหา และดเหมอนขวหลงจะยวยวนใจมากกวา ทำอยางไรศษยของเราจะไมโดนดดเขาไปในบวงมารน

นคอ ทกษะครเพอศษยทสำคญยง ผมเขาใจวาการสอนตรง ๆ จะไดผลนอย วธการหนงทครเพอศษยนาจะฝกและทดลองใชคอ ใชเรองเลา เลาเรองของเดกทชวตคอย ๆ ตกเขาไปในบวงมาร และเวลานกำลงทนทกขอย ในอกโอกาสหนงกเลาเรองของเดกทชวตลอแหลม อยทปากขอบของหบเหวแหงมารชวต แตหลกเรนเอาตวรอดไมตกลงไปได และชวนนกเรยนตความวา ทกษะในการประคองชวตตนเองไมใหตกไปสลชวตทยากลำบากนนมอะไรบาง

อกวธหนงคอ ใหนกเรยนจดทมทำโครงการ “หลบเลยงหลมดำแหงชวตของนางสาว ก” หรอโครงการสำหรบชวตของนาย ข นาย ค นาย ง ... ตามแตจะมตวคนจรงหรอคนสมมต พรอมสถานการณชวตและสภาพแวดลอม จดทำเปนโครงการเรยนรทกษะชวตดวยการเรยนรแบบ PBL มการประกวดผลงานดวย ผลงานชนะเลศนำไปทำเปนละคร แสดงในงานประจำปของโรงเรยน


ตรงนครเพอศษยตองเรยนรทกษะในการทำหนาทโคช หรอ “คณอำนวย” ของการทำโครงการ PBL นวา นกเรยนในชวงอายใดควรไดรบการแนะนำใหคนควาศกษาเรองใด จากแหลงใด เชน ชวนระดมความคดในทมงานวาเขาไปในเวบไซตน (http://entertain.teenee.com/thaistarphoto/3438.html) นกเรยนจะเผชญอะไรบางทเปนคณ และทเปนโทษ นกเรยนตองฝกบงคบควบคมตวเองอยางไรบางเกยวกบการเขาเวบไซต

ครอาจเลอกขาวหนงสอพมพมาใหนกเรยนวพากษกนในแงวา หากตนเองเขาไปอยในเหตการณนน ๆ จะมทางหลกเลยงความเสยหายตออนาคตของตนเองอยางไร ทำบอย ๆ สมำเสมอดวยหลากหลายเหตการณ โดยครไมเขาไปสงสอนวา อยาทำอยางนนอยางน แตชวนคด ชวนสมมตเหตการณ เปนโจทยชวต รวมทงมตวอยางจรงใหเหนวาหากคดเชนนทำเชนน ผลทเกดขนตามตวอยางจรงเปนอยางไร

ครอาจเลอกเรองจาก YouTube เอามาใหนกเรยนชม และรวมกนระดมความคดบทเรยนชวตทจะฝกตนไมใหหลงไปกบมายาของโลก นคอ วชาชวตทจะตองเรยนตามวยของเดก แตจะตองเรยนรตงแตระดบอนบาล โดยตอนอายนอย ยงเปนเดกเลก ครสอนมากหนอย แตพอเขาวยรน ครตองไมสอน แตหาทางออกแบบ PBL ใหเดกเรยนเอง ผมคดอยางนถกหรอผดกไมทราบ แตผมมองเหนโจทยวจยสำหรบใหครทำผลงานเพอเปน คศ. ๓ อยใน PBL เพอเรยนรทกษะชวตนเตมไปหมด รวมทงเหนโจทยวจยเพอวทยานพนธของนกศกษาปรญญาเอกดวย

๑๑ ธนวาคม ๒๕๕๓





83

๓จตวทยาการเรยนรสำหรบ


ตความจากหนงสอ Why don’t students like school?

เขยนโดยศาสตราจารยดาเนยล ท วลลงแฮม (Daniel T. Willingham)

ผเชยวชาญดานจตวทยาการเรยนรแหงมหาวทยาลย เวอรจเนย


PLC คอเครองมอ ใหครทกคนไดมโอกาส

เปนผนำการเปลยนแปลง โดยมเปาหมายหลก

ทผลการเรยนรของนกเรยน แตจรงๆ แลว

ยงมผลลพธทการเปลยนแปลงโรงเรยนโดย

สนเชง (school transformation) อกดวย

วธทำงานเปลยนไป ความสมพนธระหวาง

บคคลเปลยนไป วฒนธรรมองคกรเปลยนไป



สมดลระหวาง ความงายกบความยาก

หนงสอ Why don’t students like school? เขยนโดยศาสตราจารย ดาเนยล ท วลลงแฮม (Daniel T. Willingham) ผเชยวชาญดานจตวทยาการเรยนรแหงมหาวทยาลยเวอรจเนย ทำใหผมคดถงครเพอศษย เพราะหนงสอเลมนเขยนถงการเรยนรของเดกในบรบทของหองเรยนหรอโรงเรยน คอเขยนแบบคำนงถงสภาพจรงทนกเรยนตองประสบ ไมใชเขยนแนะวธจดการเรยนรใหแกเดกแบบลอย ๆ

หลงจากอานบทแรกในตวอยางหนงสอทเขาอนญาตใหดาวนโหลด มาอาน ผมกยอมเสยเงนซอหนงสอเลมนมาไวใน Kindle ของผม สำหรบอานเพอเอาประเดนสำคญมาฝากเพอนครเพอศษย

ความรดานจตวทยาการเรยนรสมยใหมชวยใหเราแกความเขาใจผดเกา ๆ ทยดถอกนมานาน เชน ความรเรองการคดของมนษย เดมเราเชอวามนษยเกดมาเพอคด นคอ ความเขาใจผด ทจรงมนษยเกดมาพรอมกบ กลไกประหยดการคด คอถาไมจำเปนจรง ๆ มนษยจะไมคด เพราะหากมวคดกอนทำในหลายเรอง มนษยกจะไมสามารถดำรงเผาพนธมาไดจน


บดน คงจะสญพนธไปตงแตสมยโบราณ เพราะหนสตวรายหรอศตรไมทน เนองจากมวคดอย

ความจรงเกยวกบการคด ๓ ประการ ทตรงกนขามกบความเชอเดม ไดแก

๑. การคดทำไดชา

๒. การคดนนยาก ตองใชความพยายามมาก

๓. ผลของการคดนนไมแนวาจะถกตอง

แมมนษยจะมธรรมชาตชอบคด หรอมความขสงสย (curiosity) แตกตองมธรรมชาตประหยดการคดเปนของคกนดวย เมอไรทการคดนนเผชญโจทยทยากเกน ความฉลาดจะทำใหมนษยหลกเลยงการคด หรอรสกไมสนกทจะคด

นคอ เคลดลบสำหรบครเพอศษย สำหรบออกแบบการเรยนร หรอตงโจทย ใหพอดระหวางความยากหรอทาทายกบความงายพอสมควรทนกเรยนจะทำไดสำเรจและเกดปต เกดความภมใจททำไดสำเรจ

มนษยจะคด หากโจทยนนงายพอสมควรทจะคดไดสำเรจ ความสำเรจคอ รางวลทางใจ เปนแรงจงใจทจะคดโจทยตอไป ครจะตองใชจตวทยา ขอนกบศษยอยตลอดเวลา ซงจะทำใหศษยเกดความสนกในการเรยน ถาโจทยยากเกนไป ธรรมชาตของความเปนมนษยจะกระตนใหเขาเลกคด หนการคด หลกหนการเรยน แตถาโจทยงายเกนไป กไมทาทาย นาเบอ หรอไมเกดการเรยนร

ความพอดอยทไหน นคอ ขอเรยนรทครเพอศษยจะตองฝกฝนตนเอง


ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 87ภาค ๓ จตวทยาการเรยนรสำหรบครเพอศษย


87

ทฤษฎทเกยวของคอ “ความจำใชงาน” (working memory) กบ “ความจำระยะยาว” (longterm memory)

ในชวตประจำวน มนษยเราใชความจำมากกวาใชการคด นคอ ธรรมชาตของมนษย และทสำคญ ความจำ ๒ ชนดนชวยใหการคดงายขน คนเราใชความจำชวยการคด หรอบางครงแทนการคดดวยซำไป

วธการฝกคดคอ การฝกแกโจทย ศลปะของการเปนครเพอศษยคอ การทำใหนกเรยนเรยนสนก และมโจทยทนาสนใจ สงทชวยกระตนความสนกและนาสนใจคอ ความสำเรจหรอการทสมองไดรบรางวลจากความสำเรจในการแกโจทยหรอตอบโจทย ดงนนโจทยตองมความยากงายพอดกบความจำใชงาน และความจำระยะยาวของเดก

การฝกคดโดยการแกโจทย ตองมโจทยเปนชดจากงายไปยาก เพอกระตนใหนกเรยนคด ไดคำตอบทถกตอง ไดรบรางวลคอ ปตจากการตอบถกหรอมวธคดทด กระตนใหอยากเรยนรตอไปอก นอกจากศษยจะได “ความร” เกบไวใน “ความจำระยะยาว” แลว ศษยจะไดฝกฝนการคดและไดนสยการเปนนกคด ตดตวไปภายหนา

ครเพอศษยคอ “ครนกใหรางวล” โดยทศษยไมรตววาตนไดรบรางวล เพราะรางวลนนคอ ความรสกพอใจ มความสข ความภมใจทเกดขนในสมอง เพราะมการหลงสารเคมโดปามน (dopamine) ออกมาจากสมอง กระตนความรสกพงพอใจ หรอความสข

นอกจากสารโดปามนจะหลงจากความรสกวามความสำเรจแลว ยงหลงเมอไดรบคำชม ดงนน ครเพอศษยตองเปนนกใหคำชม หรอใหกำลงใจ ไมใชนกตำหนตเตยนหรอดดาวากลาว ซงเปนกระบวนการสนองอารมณรนแรงของตนเอง


ครเพอศษยคอ นกออกแบบโจทยการเรยนร ใหศษยฝกคดจากงายไปหายาก ใหศษยไดมความสข ความพงพอใจ จากการทำโจทยสำเรจจากงายไปหายาก ทำบอย ๆ จนเปนนสยของการเปนคนชางคด หรอคดเปน คดอยางมวจารณญาณ แลวคอย ๆ พฒนาทกษะเพอการดำรงชวต ในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)

นคอ กระบวนการเรยนรทครเพอศษยจะตองเรยนรไปตลอดชวต เรยนรโดยการรวมตวกนในกลมครเพอศษยในโรงเรยนเดยวกน ลปรร. (แลกเปลยนเรยนร) วธการและประสบการณ และเรยนรโดยการ ลปรร. กบเพอนครทอยตางโรงเรยน และทอยหางไกลกนคนละภาคผานบนทกใน Gotoknow

๑๘ มกราคม ๒๕๕๔





89

ความคดกบความรเกอกลกน

บทท ๒ ในหนงสอของ ศาสตราจารย วลลงแฮม คอ How Can I Teach Students the Skills They Need When the Standardized Tests Require Only Facts? เปนบททใชจตวทยาการเรยนร หรอศาสตรดาน การเรยนรแกความเขาใจผดวา ความจำไมสำคญ และสาระความร (facts) กไมสำคญ

ในความเปนจรงแลว คนเราจะคดไดลกซงหรอมวจารณญาณ ตองมความรมาก ทเขาเรยกวา มตนทนความร (background knowledge) ซงทจรงในบานเรากคดเชนนน เราจงยกยองคนทเปนพหสตซงแปลวา ไดยนไดฟงมามากคอ มความรมากนนเอง และเปนทรกนวาตองสงเสรมใหลกและศษยอานหนงสอ และรกการอานตงแตเดกจนเปนนสย ไทยเรามวล “คดอาน” ซงนาจะสะทอนแนวคดวาเราเชอวา ความคดกบความรเปนสงทเสรมสง เกอกลซงกนและกน

ศ. วลลงแฮมถงกบโตแยงคำของไอนสไตน ทวา “จนตนาการสำคญกวาความร” (Imagination is more important than knowledge) คอ แยงวาความรมความสำคญตอความคด


ทำใหผมหวนระลกถง “หลมดำ” ความคด หรอกระบวนทศนททำ ใหเราเปนคนแคบ คอความคดแบบ either - or คดแยกขว ถก - ผด ดำ - ขาว ใช - ไมใช สความคดแบบ both - and ไมได เพราะมนทำ ใหเราใจกวาง และรจกคดพจารณาเชอมโยงหรอลกซง เหนความเชอมโยงของสรรพสง

ผมมคำตอบมาตรฐานตอคำถามแบบ “ใชหรอไม” วา “yes and no” คอ ทงใชและไมใช เพอจะไดอธบายวาในสถานการณใดทคำตอบคอ ใช ในสถานการณใดคำตอบคอ ไมใช เปนการชใหเหนวาความจรงมนมความลก เปนสงทมหลายมต เวลาตความความจรงตองคำนงถงบรบทหรอสภาพแวดลอมประกอบดวย นคอ ลกษณะการคดแบบมวจารณญาณ (critical thinking) ซงเปนหนงในทกษะสำคญของทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills)

บทท ๒ น เปนตวอยางและคำอธบายวา ความคดกบความจำ เชอมโยงกน หากมความจำด มความรอยในสมองมากกจะคดไดดกวา คอคดเชอมโยงกวางขวางกวา คดลกซงกวา

ดงนน ครเพอศษยจงตองฝกนกเรยน ใหรจกวธจำ ฝกทกษะการจำ เพอใหมทงความจำใชงาน (working memory) และความจำระยะยาว (longterm memory) ทด เคลดลบคอ เดกทมความจำทงสองแบบนด จะไมเบอเรยน ไมเบอคด การเรยนและการคดจะเปนของสนกไมใชนาเบอหนาย โปรดอานหนงสอ Teach Likes Your Hair’s On Fire ของครเรฟ เอสควธ (Rafe Esquith) (ซงมแปลเปนภาษาไทยแลวชอ “ครนอกกรอบกบหองเรยนนอกแบบ”) วามเคลดลบทำใหเดกสนกกบการทองจำเรองสำคญ ๆ อยางไร

อยาลมวาสมองของมนษยเราเปนโรคบายอคอ ชอบรางวลทไดรบ




91

เมอประสบความสำเรจ เมอพบวาสงทจำไดหมายรมประโยชนตอสถานการณ ทพานพบ กจะเกดความปตพงพอใจ เปนตวกระตนใหอยากเรยนรตอไปอก นคอ สวนหนงของการสรางแรงบนดาลใจตอการเรยนร หรอทำใหเดกสนใจใครเรยนร นนเอง

หนาทสำคญทสดของครคอ การสรางแรงบนดาลใจใครเรยนร หรอจดไฟของความใครเรยนรขนในใจหรอในสมองเดก แตการจดไฟใครเรยนรในสมองเดกไมเหมอนการจดไฟในเตาททำครงเดยวแลวไฟตด การจดไฟในสมองเดกตองทำซำ ๆ จนเปนนสย จนกลายเปนบคลกประจำตว และจะเปนเชนนนไดตองเกดวงจรรางวลขนในสมองของเดกซำ ๆ ตองอานหนงสอครนอกกรอบกบหองเรยนนอกแบบของครเรฟนะครบ จะเหนวา การจดไฟในสมองเดกนนไมยากหากรวธ และทสำคญคอ จะทำใหชวตครเปนชวตทสนกสนาน มชวตชวา

ความจำหรอความรชวยใหคดไมยาก และชวยใหคดแลวสำเรจ เกดวงจรรางวลเลก ๆ ขนในสมอง กระตนใหอยากคดอก เมอเกดซำ ๆ กคดเกงขน ชอบคด และมองคความรสะสมในสมองมากขน

ครเพอศษยตองออกแบบการเรยน ใหเดกไดฝกการคดกบการจำไปพรอม ๆ กน คอสงสมความรทเรยกวามตนทนความร ไปพรอมกบฝกการคดอยางมวจารณญาณ เปนการฝกทใหความสนก และสมองไดรบรางวล

ถาไมระวง การจดจำความรจะเปนการจำแบบทองจำ แบบนกแกวนกขนทองซงจะไดความรทตน ครเพอศษยตองหาทางทำใหนกเรยนเขาใจความหมายหรอคณคาของความรนนเพอใหไดความรทลก มวธการตาง ๆ ทจะทำใหนกเรยนเขาใจความหมายตอชวตของเขา วธการหนงคอ จดกลมความรเหลานนเปนกลม ๆ ดงกรณครเรฟเอามาทำเปนเกมใหเดก ป. ๕ เลน


เชน เกมตอคำ สตวเลยงลกดวยนม พชใบเลยงเดยว เกมดภาพแลวจดกลมสตว เปนตน

บทท ๒ นนาจะตความไดวา เปนเรองทกษะของครเพอศษยในการปองกนโรคเบอเรยน และทกษะในการจดไฟในสมองใหสนกกบการเรยนร ดวยการออกแบบการเรยนรใหสมองของเดกไดรบรางวลจากการเรยนรทละนด ทละนด ตอเนองสมำเสมอ ทำใหเดกม “ตนทนความร” สำหรบใชในการเรยนแบบคดอยางสนกและไดรางวล เดกจงมอทธบาท ๔ และเพมพนทกษะในการเรยนรพรอม ๆ กนกบการเรยนรสาระวชา

กระบวนการทงหมดในยอหนาบนทเกดขนในสมอง และในหวใจเดก ตองเกดขนในครเพอศษยดวย

๒๑ มกราคม ๒๕๕๔





93

เพราะคดจงจำ

บทท ๓ เรอง Why do students remember everything that’s on television and forget everything I say? ศ. วลลงแฮมบอกเราวา ครเพอศษยตองทำความรจกสมองและกลไกการทำงานของสมอง จงจะฝกออกแบบการเรยนรของศษยไดสนก และสนกกบการเรยนรเพอการเปนครเพอศษยอยางแทจรง

สมองของมนษยมความมหศจรรย มความฉลาดอยในตวทจะทำงานอยางฉลาดคอ ทำงานนอยไดผลมาก สมองจงไมจำทกเรองทเราประสบ เลอกจำเฉพาะเรองทถอวาสำคญ เรองสำคญคอ เรองทเราคด เอาใจใส หรอมอารมณรนแรงกบมน

สภาพทหลอกหลอนครคอ ตนเองตงใจสอนเตมท คดออกแบบการเรยนการสอนอยางด ถงชวโมงสอนกตงใจสอนอยางดเยยม วนรงขนถามเดกวาไดเรยนรอะไร ไมมเดกจำไดแมแตคนเดยว และเมอสอบผลสมฤทธทางการศกษา เดกกสอบตก

การเรยนรทแทจรงจงหมายถง ผเรยนซมซบเขาไปไวในความจำ


ระยะยาว (longterm memory) สำหรบดงออกมาใชไดยามตองการ ศ. วลลงแฮมสรปวา ครทเกงคอ ครทชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรทแทจรง และครทเกงมคณลกษณะสำคญ ๒ ดาน คอ

๑. รกเอาใจใสเดก เดกสมผสจตใจเชนนนไดและสบายใจทจะเขาหา ซงเปนมตดานมนษยสมผสมนษย

๒. สามารถออกแบบการเรยนร ใหนาสนใจและเขาใจงายสำหรบศษย ทำใหเกดการเรยนรทลกและเกดความจำระยะยาว

ความจำเปนผลของการคด

การมความรคอ มความจำระยะยาวเอาไวใชงาน ความจำเกดจากอะไรบาง

การกระทบอารมณอยางรนแรงทงดานสขและดานทกข ชวยให เกดการจำ แตไมจำเปนเสมอไปวาตองมการกระทบอารมณจง จะจำได

การทำหรอประสบการณซำ ๆ จะชวยใหจำไดดขน แตไมเสมอไป

ความตองการทจะจำ แตบอยครงทลม ทง ๆ ทตองการจำ

การคดถงความหมายทถกตองตอบรบทการเรยนรนน ๆ วธการ หนงคอ ใชโครงสรางของเรอง (story structure) ในการออกแบบ การเรยนร และการเดนเรองใหนกเรยนคดตรงตามความหมายท ตองการใหเรยนร

ในฐานะผเชยวชาญหรอนกวจยดานจตวทยาการเรยนร ศ. วลลงแฮม อธบายกลไกทชวยและไมชวยใหเดกเรยนร ชใหเหนความเขาใจผด ๆ ท




95

ยดถอกนมานาน เชน การทำใหเนอเรองหรอสาระของบทเรยนเปนเรองทนาสนใจสำหรบเดก อาจไมใชปจจยสำคญตอการเรยนรของเดก เพราะตววธการเพอใหนาสนใจนนเองอาจเปนตวดงดดความสนใจของเดก ใหหนเหไป สนใจสวนของการกระตนความสนใจ ไมสนใจตวสาระของวตถประสงคทตองการใหเรยนร เชน ครเอาลกเตามาทอดเพอใหเดกคดเรองความนาจะเปน (probability) แตเดกบางคนกลบคดเพยงเรองลกเตา ไมไดคดเรอง ความนาจะเปน วนรงขนครถามวาไดเรยนอะไร นกเรยนคนนนตอบไดแตเรองลกเตา ตอบเรองความนาจะเปนไมไดเลย

เรยกในภาษาวชาการวา กระบวนการ (process) เพอความนาสนใจ กลายเปนเหตใหไขวเขว (distraction) ออกไปจากสาระทตองการใหเรยนร คอ ความสนกกลายเปนอปสรรคตอการเรยนรตามเปาหมายทกำหนด เพราะไปสนกอยกบเรองไมเปนเรอง (คนไทยถนด?)

การออกแบบการเรยนรคอ การออกแบบกระบวนการททำใหเดกคดตรงตามวตถประสงคของการเรยนรของบทเรยนนน

ครเพอศษยทแทจรงจงไมใชแครกเดก ไมใชแคสอนสนก ยงตองมวธออกแบบการเรยนรททำใหศษยเรยนรเรองนน ๆ ไดอยางแทจรงดวย เรยนรอยางแทจรงหมายความวา ซมซบเขาไปเปนความจำระยะยาวของศษย และไมใชแคจำไดเฉย ๆ ตองเขาใจความหมายและคณคาของความรนน ๆ ดวย

วธทำใหศษยเรยนรไดอยางด

คดออกแบบขนตอนการเรยนรของศษย (ไมใชขนตอนการสอน ของคร) ไวอยางด ใหนกเรยนคดในแนวทางทตองการใหเรยนร

ชวนนกเรยนคดถงคณคาหรอความหมายของบทเรยนนน ๆ


ใชเรองเลาเราพลง สะเทอนอารมณดวย 4C ไดแกความบงเอญ (casuality) ความขดแยง (conflict) ความสลบซบซอน (complication) และการมบคลก (character) นาสนใจ จำงาย สนกระชบ

ศาสตรดานจตวทยาการรบร (Cognitive psychology) บอกเราวา การคดอยางมวจารณญาณ ตองการขอมลมาจากหลายทางในเวลาเดยวกนคอ จากสภาพแวดลอมในขณะนน จากความจำระยะยาว และการคดแบบนแหละททำใหเกดการสงสมความจำระยะยาว ทำใหคนกลายเปนพหสต

เพอใหศษยมทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ ทกษะสำคญคอ การคดอยางมวจารณญาณ ซงจะเกดขนไดตองมความรเดมหรอตนทนความร (background knowledge) จากความจำระยะยาวเปนฐาน ครเพอศษยจงตองจดการเรยนรใหศษยสงสมความรไวมาก ๆ โดยจดการเรยนรใหมความหมาย ใหศษยคดถงความหมายทถกตองตามบรบทนน ๆ เพอใหเกดความจำระยะยาว

ขอยำวา สวนสำคญทสดของการวางแผนหรอออกแบบการเรยนร กเพอใหศษยคดถงความหมายของบทเรยนตามบรบททถกตอง วธออกแบบการเรยนรทแนะนำคอ การกำหนดโครงสรางของเรอง

แตกมความรสวนหนงทเปนความรเบองตนจรง ๆ ไมสามารถจำโดยการคดได ในกรณนตองใชวธจำ ชอของศาสตรดานวธจำ คอ นโมนค (mnemonics) มวธการหลากหลายแบบ ซงอยารงเกยจศาสตรวาดวย วธจำน




97

พงระวงบทเรยนเราใจ เราความสนใจ จนนกเรยนจำไดเฉพาะสวนทเราความสนใจ แตจำเรองสาระทตองการใหเรยนรไมไดเลย เพราะเดกคดถงแตตอนทเราใจ ครควรใหเดกเรยนรโดยการคนควา (discovery learning) รวมกบการทบทวนไตรตรอง (reflection) ทสำคญอยาลมชวนนกเรยนทำ การทบทวนไตรตรอง หรอ AAR หลงบทเรยน

การออกแบบการเรยนรตามหลกการทกลาวมานเปนทกษะทตองเรยนรจากการปฏบตเปนหลก แลวนำประสบการณมาแลกเปลยนเรยนรกนในกลมคร ทเปนสมาชกของชมชนเรยนรครเพอศษย (ชร. คศ.) หรอPLC เดยวกน หรอเปนเครอขายกน แตบางทกษะกตองการการฝกอบรมดวยการประชมปฏบตการ

๒๓ มกราคม ๒๕๕๔



ความเขาใจคอความจำจำแลง สการฝกตนฝนปญญา

บทท ๔ เรอง Why is it so hard for students to understand abstract ideas? และบทท ๕ เรอง Is drilling worth it? ในหนงสอของ ศ. วลลงแฮมนนกลาววา เรองทเปนนามธรรมจะยากตอความเขาใจ เพราะสมองสรางมาสำหรบเขาใจสงทเปนรปธรรม

ความเขาใจนนเกดจากการเอาความรเดมมาใชแกปญหา หรอประยกตใชในสถานการณใหม (knowledge transfer) แลวเกดความรใหม หรอขยายความรเดม ระดบความเขาใจซงจะเปนระดบตนหากโครงสรางความคดเปนแบบผวเผน (surface structure) แตระดบความเขาใจจะเปนระดบลก หากโครงสรางความคดเปนแบบลก (deep structure) คอ คดในระดบความหมาย (meaning)

เปนหนาทของครเพอศษยทจะฝกศษย เตรยมความพรอมใหเขาใจระดบลก โดยทำแบบฝกหดจบกลมแยกประเภท (categorize) สงของ คเหมอน คตรงกนขาม เปรยบเทยบ แบบฝกหดทสนกคอ เลนเกม อยางทครเรฟฝกใหศษยของตนเลน ซงอานเพมเตมทผมบนทกยอไวไดท http://




99

www.gotoknow.org/blogs/posts/187522 หรออานฉบบเตมไดจากหนงสอครนอกกรอบกบหองเรยนนอกแบบ

ครตองเนนความเขาใจระดบลกในการออกแบบการเรยนร การสอสาร การออกขอสอบเพอทดสอบการเรยนร และการใหการบาน ตองระมดระวง ไมหยดอยแคความเขาใจระดบตน แตอยารงเกยจความรระดบตน รบาง ดกวาไมรเลย และตองไมยอทอทจะชวยใหศษยเรยนรความรระดบลก ซงอาจตองคอย ๆ พฒนา บางคนชา บางคนเรว อาจใชเวลาเปนปหรอ หลายปกวาเดกจะมทกษะการคดในระดบลก

การฝกทกษะพนฐานทางคณตศาสตร ทกษะพนฐานทางการเขยน (เรยงความ ยอความ) มประโยชน ๓ ประการ

๑. ไดทกษะคดลก และไดความรทลก ๒. ปองกนการลม ๓. ชวยการนำไปใชในสถานการณอน ๆ (transfer)

จะคดเกงตองขยายความจำใชงาน (working memory) โดยการฝกฝนจนเกดสภาพอตโนมต คดโดยไมตองคด หรอคดอยางเปนอตโนมต

ตามปกตพนทของความจำใชงาน มจำกด บางคนทเกดมาโชคด สมองสวนนใหญคอ คนสมองดหรอฉลาดนนเอง แตเดกธรรมดาทว ๆ ไปกสามารถขยายพนทของความจำใชงานไดโดยการฝกฝนอยางหนก เปาหมายสำคญของการศกษาคอ การขยายพนทของความจำใชงานในสมองของเดกทงประเทศ

การเรยนแบบฝกฝนทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ คอ 7C + 3R (อานหนา ๑๙) เปนการฝกฝนเพอขยายความจำใชงาน และฝก


การคดอยางมวจารณญาณ (deep thinking หรอ critical thinking) ไปในเวลาเดยวกน

นาเสยดายทในชวงเวลา ๕๐ ปทผานมาการศกษาไทยไดเลกเรยนวชาเรยงความและวชายอความ ทำใหทกษะการเขยนและการจบใจความในความจำใชงานมนอยหรอออนแอมาก คนไทยสมยใหมจงดอยดานการสอสารดวยการเขยนและการจบใจความเรองยาว ๆ ความออนดอยนมผลตอชวตอยางมากมายแตมกไมรตว

คนทมพนทของความจำใชงานแคบ จะสบสนงายเมอเผชญเรองราวทซบซอน หรอหลายเรองในเวลาเดยวกน

ผมคดตอเอาเองวา คนทไมรจกปดกวาดความจำใชงานปลอยใหรกคอ มเรองยง ๆ ในหวคางอย จะทำงานตาง ๆ ไดไมด เพราะสมองไมวาง ทกษะในการปดกวาดสมองใหวางและแจมใสอยตลอดเวลาเปนทกษะชวตทสำคญยงและเปนโจทยหรอแบบฝกหดทผมบอกใหตนเองทำ หรอฝกอยตลอดชวต

จะเหนวาการขยายและปดกวาดความจำใชงาน เปนแบบฝกหดททงนกเรยน คร และทก ๆ คนตองฝกฝน ผมมความเชอ (ไมทราบวาถกหรอผด) วา ถาไมฝก พนทของความจำใชงานของตนเองจะหดแคบลงและรก ทำใหสมองไมด

มวธวดขดความสามารถของความจำใชงาน (working memory capacity) และวธวดความสามารถในการคด พบวาคะแนนของการทดสอบ ๒ ชนดนไปดวยกน ความรนทำใหผมตงคำถามวา ทำไมเราไมวดผลการศกษาดวยการวดขดความสามารถของความจำใชงาน และใหนำหนกของสวนนสกรอยละ ๕๐ และใหนำหนกการทดสอบสาระวชาเพยงรอยละ ๕๐




101

ทจรง ศ. วลลงแฮมเขยนวา ไมมวธฝกเพอขยายพนทของความจำใชงาน แตการฝกจะชวยใหใชพนทของความจำใชงานทมจำกดนนใชไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล โดยวธ chunking คอ มดรวมเรองหลาย ๆ เรองเขาไวดวยกน เชน มดรวมชอสตว ๑๐ ชนดไวดวยกน กจะกนพนทของความจำใชงาน เพยง ๑ สวน แทนทจะเปน ๑๐ สวน และอกวธหนงคอ การทำใหหลาย ๆ กจกรรมทางความคดเกดขนโดยไมกนพนทของความจำใชงานคอ เกดขนอยางเปนอตโนมตนนเอง

การฝกฝนมเปาหมาย ๒ ระดบ ระดบแรกคอ ใหพอทำเปน (minimum competence) และระดบท ๒ คอ ใหชำนาญ (proficiency)

การฝกฝนตอเนองหลงจากทำไดเปนอยางดแลว เปนเรองนาเบอ และคนทวไปมองไมเหนประโยชน ไมคมคากบเวลาและความพยายาม แตทจรงนคอ ดนแดนแหงความเปนเลศเหนอคนทวไป ดงท มลคอม แกลดเวล (Malcolm Gladwel) เสนอไวในหนงสอ Outliers

การคด ความเขาใจ ความจำทลกซงและเชอมโยงอยางเหนอธรรมดา มาจากการฝกฝนเคยวกรำตนเอง แตการฝกจำไมเลอกเรอง นาจะเปลาประโยชนและไมฉลาด การเลอกจำเฉพาะเรองสำคญทเปนความรพนฐานตอเรองอนจงนาจะถกตอง

ควรฝกฝนตอเนองโดยทงชวงพอประมาณ บอยเกนไปไมจำเปน หางเกนไปอาจไมไดผลเพมพน ควรฝกฝนทกษะทสงขน จะเหนวาการฝกฝนตองการโคชทมความสามารถ ยงหากตองการฝกฝนสระดบเปนเลศ ยงตองการโคชทเขาใจนกเรยนเปนรายคน และเปนโคชทมความสามารถพเศษ ดงระบไวในหนงสอ Outliers และครเพอศษยสามารถทำหนาทเปนโคช เคยวกรำศษยใหเรยนรสระดบความคดและทกษะขนสงตามระดบ


พฒนาการของตน โดยทศษยมความสขกบการเคยวกรำนน เพราะสมองของศษยไดรบรางวลตลอดระยะเวลาของการเคยวกรำนน

ความจำทสดยอดคอ จำเขาไปในระบบอตโนมตของรางกาย ดงออกมาใชไดโดยไมตองผานการคด นนคอ ความจำกบทกษะและปญญากลายเปนสงเดยวกน

๒๔ มกราคม ๒๕๕๔





103

ฝกฝนจนเหมอนตวจรง

บทท ๖ เรอง What’s the secret to getting students to think like real scientists, mathematicians, and historians? ผมเกบความมาฝากดงน

ความจรงคอ นกเรยนเปนคนหดใหม (novice) ในขณะทนกวทยาศาสตร นกคณตศาสตร นกประวตศาสตร เปนผเชยวชาญ (expert) ผานการฝกฝนและประสบการณมากมาย คนสองกลมนมวธคดไมเหมอนกน

ผเชยวชาญมความรมาก แตการมความรมากอาจไมทำใหเชยวชาญ กลบทำใหสบสน ผเชยวชาญทแทจรง นอกจากมความรมากแลวยงมความสามารถพเศษในการดงเอาความรทถกตอง มาใชตรงตามสถานการณ

ศ. วลลงแฮมยกตวอยางรายการทวชอ เฮาส (House) ในสหรฐอเมรกา ทแสดงความเปนผเชยวชาญของนายแพทยเฮาส ในการวนจฉยโรคจาก ขอสงเกตและการตรวจพบทละอยาง และชใหเหนวาผเชยวชาญไมจำเปนตองคดถกในทกขนตอนของการคด แตผเชยวชาญจะเปดใจกวางไวเผอขอมลหรอหลกฐานทมเพมขน

ความสามารถของผเชยวชาญทตางจากคนหดใหมคอ การเชอมโยง (transfer) เอาความรจากตางศาสตร หรอขอมลจากตางสถานการณ มา


วเคราะห และปรบใชในสถานการณของตน เชน นกวทยาศาสตรใชความรดานวทยาศาสตรของตนวเคราะหขอมลดานประวตศาสตร

ลกษณะของผเชยวชาญคอ ตาแหลม มองเหนประเดนทคนอนหรอคนหดใหมมองไมเหน

คนหดใหมมวธทำใหตนเองคดแบบผเชยวชาญดวย ๔ กลไก ไดแก

๑. เพมตนทนความร (background knowledge หรอ longterm memory) และจดระบบไวอยางด ใหพรอมใช (เรยกวา functional knowledge) ดงเอาไปใชตรงตามสถานการณไดอยางรวดเรว

๒. ฝกฝนตนเองใหมความสามารถใชพนทความจำใชงานทมจำกดในการคดไดมากและซบซอนขน

๓. ฝกคดแบบลก (deep structure) หรอแบบ functional หรอคดตความหาความหมาย (meaning) ไมใชคดแบบตน (surface structure) ตามทตาเหน

๔. คยกบตวเองวา กำลงขบปญหาอะไรอย ในลกษณะของการมองแบบนามธรรม หรอแบบสรปรวบยอด (generalization) และตงสมมตฐานเกยวกบการแกปญหานนไปในตว

จะเหนวา ขอ ๒ - ๔ เปนเรองของการฝกฝน และมหลกฐานมากมายทแสดงวา คนทประสบความสำเรจเรองใดเรองหนงในระดบอจฉรยะนน ปจจยสำคญทสดอยทการฝกฝนอยางเอาจรงเอาจง ทเรยกวา เคยวกรำเปนเวลานาน อยางไมเบอไมยอทอ ดงทระบไวในหนงสอ Outliers คนบางคนอาจโชคดทฝกฝนตนเองในระดบดงกลาวได แตคนทวไปโดยเฉพาะอยางยงเดกนกเรยน ตองการโคชเกง ๆ ทจะทำใหการฝกฝนเคยวกรำเปนเรองไมนาเบอ ไมทอถอย




105

นคอ คณปการของครเพอศษย เปนโคชของศษย ใหไดฝกฝนตนเองอยางสนกสนาน มความสข และอดทน

ผมคดวา หนงสอ Why Don’t Students Like Schools : A Cognitive Scientist Answers Questions About How the Mind Works and What It Means for the Classroom. เปนหนงสอทเชอมทฤษฎกบหลกปฏบต สวนหนงสอ Teach Like Your Hair’s On Fire (ครนอกกรอบกบหองเรยนนอกแบบ) เปนหนงสอทเลาวธปฏบตของคร หากไดอานทงสองเลมไปดวยกนจะไดทงวธปฏบตและไดความเขาใจเชงทฤษฎ

ตอนทายของบทท ๖ ศ. วลลงแฮมเฉลยวา เปนไปไมไดทจะหวง ใหนกเรยนคดแบบผเชยวชาญในสาขาตาง ๆ เชน นกประวตศาสตร นกคณตศาสตร นกวทยาศาสตร ฯลฯ เพราะคนหดใหมยงสรางความร (knowledge creation) ไมเปน ครเพอศษยพงอยาตงความหวงสงในระดบทเปนจรงไมได นกเรยนทำไดเพยงระดบทำความเขาใจความร (knowledge comprehension) เทานน

แตผมคดตาง ผมคดวา การเรยนแบบ PBL ในโจทยทเหมาะสมตอระดบพฒนาการทางสมองและการสงสมความรของเดก จะชวยใหเดกเรยนรโดยการสรางความรไปพรอม ๆ กนกบการประยกตใชความร เพอทำโครงการทไดรบมอบหมาย ยงเปน PBL ททำกนเปนทม ยงจะเกดการเรยนรอยางเปนธรรมชาตมากขน เพราะมการแลกเปลยนเรยนรกบเพอนในทมดวย

๒๕ มกราคม ๒๕๕๔ แกไข ๓๑ มกราคม ๒๕๕๔



สอนใหเหมาะตอความแตกตาง ของศษย

บทท ๗ เรอง How Should I Adjust My Teaching for Different Types of Learners? ศ. วลลงแฮมบอกเราวา ศษยมความแตกตางกนหลากหลายดานมาก เราตองปรบการสอนใหเหมาะตอความแตกตางนน

ผมอานบทนจบแลว บอกตวเองวา ความแตกตางระหวางเดกในสงคมไทยมมากกวาทบอกไวในหนงสอเลมน เรามเดกทอยในครอบครวทไมครบองคประกอบ มเดกทมบาดแผลทางใจ มเดกทดอยโอกาสทางสงคม ฯลฯ ซงเปนความจรงของเรา แตไมเปนความจรงของสหรฐอเมรกาดงทผเขยนเนน

ครเพอศษยไทยตองเอาความเปนจรงเกยวกบความแตกตางของศษยในทกดาน มาเปนขอมลประกอบในการออกแบบการเรยนร และการพฒนาความเปน “ครเพอศษย” ของตน

หนงสอเลมนบอกวานกเรยนมความแตกตาง ๓ แนว ไดแก

๑. ความสามารถทวไปในการเรยนร อาจเรยกวาเดกฉลาด เดกหวไว เดกหวชา




107

๒. รปแบบการเรยน ตามทฤษฎมผเรยนแบบเนนจกษประสาท แบบเนนโสตประสาท และแบบเนนการเคลอนไหว (Visual, Auditory, and Kinesthetic Learners Theory)

๓. ความฉลาด ๘ ดาน ตามทฤษฎพหปญญา (Multiple Intelligences)

อานหนงสอบทนแลว ผมสรปกบตวเองวา ศ. วลลงแฮมตองการบอกวา ครมกจะสบสนกบทฤษฎการเรยนรทมอยมากมาย และมการตความผด ๆ ซงกอความยงยากใหแกครโดยไมจำเปน ทำใหมความซบซอนในการจด การเรยนการสอนโดยทเดกอาจไมไดรบประโยชน

ความสามารถ (ability) กบรปแบบของการเรยนร (learning style) แตกตางกน เขายกตวอยางนกกฬาอเมรกนฟตบอลในตำแหนงปองกนทเลนเกงพอ ๆ กน คอ ความสามารถเทากนแตเลนดวยรปแบบทตางกนสดขวคอ คนหนงเลนเกมเสยง อกคนหนงเลนเกมรอบคอบ ผมเคยเหนเพอนทเรยนเกงพอ ๆ กน โดยทคนหนงเนนทองจำรายละเอยดเปนขอ ๆ แตอกคนหนงเนนทำความเขาใจสาระหรอหวใจของเรอง

รปแบบการเรยนทเขายกมาเปนตวอยางคอ เรยนแบบเนนทำความเขาใจเปนลำดบขนตอน (sequential) กบเรยนแบบเนนทำความเขาใจภาพรวม (holistic)

รปแบบทแตกตางกนดานพฤตกรรมของคนมมากมาย เชน ตดสนใจ เรวหรอ ตดสนใจชา เนนความรอบคอบ คดแลวคดอก มมมมองสงตาง ๆ อยางซบซอน หรอ เนนความเรยบงาย คดเปนรปธรรม หรอคดเปนนามธรรม เปนตน นกจตวทยาไดรวบรวมรปแบบการคดหรอการรบร (cognitive style) ไว ๑๒ ค ดงน


Cognitive Styles ลกษณะ

Broad/narrow คดในนอยเรอง (category) ในแตละเรองมหลายประเดน (item) / คดมากเรอง ในแตละเรองมนอยประเดน

Analytic/nonanalytic มแนวโนมจะแยกแยะหลากหลายปจจยทเกยวของกบเรองเหลานน / หาจดเนนและความคลายคลงระหวางเรองเหลานน

Leveling/sharpening มแนวโนมจะไมเอาใจใสรายละเอยด / เอาใจใส รายละเอยดและพงไปทความแตกตาง

Field dependent/field independent

ตความเรองโดยคำนงถงบรบทแวดลอม / ตความโดยคำนงถงเฉพาะเรองนน ไมสนใจสภาพแวดลอม

Impulsivity/reflectiveness มแนวโนมจะตอบสนองทนททนใด / ไตรตองรอบคอบแลวจงตอบสนอง

Automatization/restructuring

ชอบงานททำงายๆ ซำๆ / ชอบงานทตองการการปรบโครงสรางหรอวธการใหม หรอคดใหม

Converging/diverging ตดตามเหต-ผลขนตอน นำไปสขอสรป / คดกวางหาความสมพนธ

Serialist/holist ชอบทำงานจากเลกไปใหญ / ชอบคดภาพใหญ

Adaptor/innovator ชอบวธการทมชดเจนอยแลว และทำงานปรบปรง / ชอบหาแนวทางใหม

Reasoning/intuitive ชอบเรยนรโดยใชเหตผล / ชอบใชปญญาญาณ

Visualizer/verbalizer ขณะแกปญหาชอบจนตนาการเปนภาพ / ชอบพดกบตนเอง

Visual/auditory/kinesthetic

รบและทำความเขาใจเรองราวผานประสาท ตา / ห / การเคลอนไหว




109

ระหวางทผมแปลขอความในตารางขางบน กอดนกไปดวยมาไดวา จรง ๆ แลวคนเราควรฝกคดหลากหลายรปแบบ ฝกคดทกแบบทเปนขวตรงกนขามตามขางบน ผมเองมบคคลทเปนแบบอยางใหผมจดจำเอามาใชในเรองวธคดบางรปแบบ เชน แบบมองภาพรวม แบบคดอยางซบซอน เปนตน

หนงสอบอกวาขอพงตระหนกในเรองรปแบบการคดหรอการรบร cognitive style กคอ (๑) เปนคณลกษณะประจำตวตลอดชวต (๒) คนทม รปแบบการคดหรอการรบรตางกน มกระบวนการคดและกระบวนการเรยนแตกตางกน (๓) ไมใชเรองความสามารถ

ผมเองมองตาง (อาจผด) โดยเชอวาเราสามารถฝกฝนตนเองใหคดตามหลากหลายสไตลทเปนขวตรงกนขามได และผมหมนฝกตนเองมาตลอดชวต ไดผลบาง ไมไดผลบาง

ทฤษฎผเรยนแบบเนนจกษประสาท แบบเนนโสตประสาท และแบบเนน

การเคลอนไหว (Visual, Auditory, and Kinesthetic Learners Theory)

มขอสงเกตวา คนบางคนเรยนไดดหากไดเหนรป (visual learner) ในขณะทบางคนจะเรยนไดดตองไดฟงเสยง (auditory learner) และ บางคนตองเคลอนไหว เชน ไดจบตองสงของ หรอกระโดดโลดเตนไปดวย (kinesthetic learner)

มเรองเลาเกยวกบผเรยนทตองเนนการเคลอนไหวชนดรนแรงสดก ทตอนเปนเดกพอแมกลมใจมากทลกเรยนหนงสอไมรเรอง แตเมอพาไปปรกษานกจตวทยา นกจตวทยาสงเกตเหนลกษณะพเศษบางอยางของเดกทนงนง ๆ ไมได จงแนะนำใหไปเรยนบลเลต และกลายเปนนกเตนบลเลตทมชอเสยงกองโลก


ศ. วลลงแฮมใหขอมลผลการวจยและขอสรปวา ทฤษฎนไมเปนความจรง ผลการรวบรวมขอมลทใหผลบวกนนเปนอคต ในความเปนจรงแลว เดกตองเรยนรความหมายของสงทเหน ไดยน หรอลบคลำ ไมใชจำภาพหรอเสยงโดยตรง คำแนะนำคอ อยาหลงใชทฤษฎนกบตวเดกเปนรายคน แตใหใชในการออกแบบการเรยนรเพอใชการกระตนประสาททง ๓ แบบ นำไปสความเขาใจทลกในระดบคณคาหรอความหมาย และเกดการจดจำประทบฝงใจในสมองเดก

ความเขาใจผดเรอง ผเรยนทตองเนนการเหนภาพ (visual learner) ทแพรหลายมาก สวนหนงเกดจากความสบสน คดวาการจดจำดวยภาพ (visual memory) กบ visual learner เปนสงเดยวกน ทจรงแลวเปน คนละเรอง

ทฤษฎพหปญญาหรอ ความถนด ๘ ดาน (Multiple Intelligences Theory)

ทฤษฎพหปญญา (Multiple Intelligences) ของ ศ. โฮวารด การดเนอร ( Prof. Howard Gardner) กลาวถงความถนด ๘ ดาน ดงตาราง

ความฉลาด (Intelligence)

อธบายความหมาย อาชพทตองการความ ฉลาดดานนเปนพเศษ

ภาษา ความคลองแคลวดาน ถอยคำและภาษา

ทนายความ นกประพนธ

ตรรกะ - คณตศาสตร ความคลองแคลวดาน ตรรกะ การใชเหตผล เชง (inductive) ความ คลองแคลวดานตวเลข

นกเขยนโปรแกรม คอมพวเตอร นกวทยาศาสตร




111

ความฉลาด

(Intelligence)

อธบายความหมาย อาชพทตองการความ

ฉลาดดานนเปนพเศษ

การเคลอนไหวรางกาย ความคลองแคลวดาน

การเคลอนไหวรางกาย

เชน ในการกฬา การ

เตนหรอฟอนรำ

นกกฬา นกเตนรำ

นกแสดงทาใบ (mime)

ทกษะสมพนธระหวาง

บคคล (interpersonal)

ความคลองแคลวในการ

เขาใจผอน ดานอารมณ

ความตองการ และ

ความคดเหน

นกการตลาด

นกการเมอง

ทกษะดานในของตน

(intrapersonal)

ความเขาใจตนเองดาน

อารมณ และแรงจงใจ

นกเขยนนวนยาย

ทกษะดนตร ทกษะในการแตง เลน

และชนชมดนตร

นกดนตร นกแตงเพลง

ธรรมชาตวทยา ความฉลาดในการ

แยกแยะและจดกลมพช

และสตว

นกธรรมชาตวทยา เชฟ

Spatial ความฉลาดในการใช

และจดทวาง (space)

สถาปนก ประตมากร

จากทฤษฎดงกลาว นำไปสการตความเชงประยกต ๓ ขอ ไดแก

๑. รายการตามตารางเปนความฉลาด (intelligence) ไมใชความสามารถ (ability) ไมใชความถนด (talent)


๒. โรงเรยนควรสอนความฉลาดใหครบทง ๘ ดาน

๓. เมอสอนความรใหม ควรใชหลาย ๆ ความฉลาด หรอทกความฉลาด เปนทอตอการเรยนร เพอใหนกเรยนไดเลอกใชสำหรบทำใหการเรยนรของตนบรรลผลอยางสงสด

ทนาแปลกใจกคอ ศ. วลลงแฮมบอกวา ศ. โฮวารด การดเนอร เจาของทฤษฎพหปญญา ไมเหนดวยกบการตความขอ ๒ เพราะทานบอกวา เปาหมายของการศกษาตองไมใชเอาตวบคคลเปนเปาหมายหลก แตตองยดถอผลประโยชนของสงคมเปนเปาหมายหลก ซงกตความตอไดวา การใชทฤษฎนในการออกแบบการจดการเรยนร โดยคำนงถงความแตกตางของเดก เปนเรองทครเพอศษยตองตระหนก ตองฝกฝน และเรยนร ทานทอานหนงสอเลมนอยางละเอยดจะเหนวา การวจยดานจตวทยาการเรยนร (learning psychology) ใหความรทตรงกนขามกบความเชอทเชอตาม ๆ กนมามากมาย และชวยใหครจดการเรยนรแกศษยไดอยางมหลกการมากขน

คำแนะนำสำหรบนำความรเรองความฉลาด ๘ แบบ ไปใชในหองเรยนคอ

(๑) ใหนำไปใชในการออกแบบหรอเลอกเนอหาสำหรบการเรยนร ไมใชนำไปใชแยกแยะเดก

(๒) เปลยนรปแบบการเรยนรเปนครงคราว เพอลดความจำเจนาเบอหนาย

(๓) เดกทกคนมคณคา แมบางคนจะเรยนชา

(๔) อยาหลงเสยเงนคาใชจายกบเรองการเรยนรรปแบบการคดหรอการรบร (cognitive styles) และทฤษฎพหปญญา (multiple intelligences)




113

ผมตความตอวา เรองการจดการเรยนการสอนใหเหมาะกบความแตกตางของศษยน สามารถทำวจยจากปฏบตการจรงไดอกมาก เปนโอกาสทครเพอศษยจะฝกฝนทกษะดานการวจยปฏบตการของตน ทงเพอประยกตใชในการทำงาน และเพอเปนผลงานเพอความเจรญกาวหนาของตนเอง

๑ กมภาพนธ ๒๕๕๔



ชวยศษยทเรยนออน

บทท ๘ เรอง How Can I Help Slow Learners? ถอเปนตอนทดทสดเทาทอานตงแตบทท ๑ มาถงบทท ๘ น

คำตอบแบบฟนธงคอ ชวยเอาใจใส ใหกำลงใจ ใหศษยทเรยนออนพากเพยรฝกฝนตนเอง และครและวงการศกษาทงมวล (รวมทงพอแม) ตองสรางกระแสหรอกระบวนทศนใหมในสงคมคอ กระบวนทศนหรอความเชอวาสตปญญาสรางไดดวยการฝกฝนอยางมานะอดทน และการม “โคช” ทด และพอแมและครเพอศษยกคอ โคชทด

ความฉลาดเปนทงสงทตดตวมาแตกำเนด และสงทสรางขนใหมใสตว ดวยการพากเพยรฝกฝน หรออาจกลาววา “อจฉรยะสรางได” นนเอง แตสำหรบเดกบางคน ตองทำงานหนก ฝกฝนหนกกวาคนอน จงจะสรางความอจฉรยะใหแกตนเองได ครเพอศษยมหนาทชวยเปนโคชแกศษยเรยนชาเหลาน และการทำหนาทน ครจะไดเรยนรจตวทยาการรบร (cognitive psychology) ภาคปฏบตอยางไมรจบ

เดกจะตองเชอวา “ความฉลาดอยในมอเรา” ครตองชวยยนยน




115

ยกตวอยางเดกรนกอน ๆ ทสมองดอยกวา แตการเคยวกรำฝกฝนตนเองชวยใหเวลานเปนผใหญทมชวตทประสบความสำเรจสงยง

ครเพอศษยตองมไวยากรณหรอคำพดทใหกำลงใจ ใหคณคา ตอความพากเพยรพยายาม ไมทอถอย แกศษยทหวชา

คนฉลาดคอ คนทเขาใจความคดทซบซอน และสามารถใชเหตผลหลากหลายแบบ มความสามารถเอาชนะอปสรรค และสามารถเรยนรจากประสบการณ

นยามความฉลาดขางบนนน เรยกวา “ความฉลาดทวไป” (general intelligence) โปรดสงเกตวา ความฉลาดทวไปเปนคนละเรองกบ พหปญญา (multiple intelligences) ของโฮวารด การดเนอร โปรดอยาเอามาปนกนจนกอความสบสน

จากผลการวจยจำนวนมากมาย สรปไดวา ความฉลาดแบงออกเปน ๒ ดาน คอ ดานถอยคำ (Verbal Intelligence) กบดานคณตศาสตร (Mathematical Intelligence) ทไมสมพนธกน ความฉลาดทวไป ความฉลาดดานถอยคำ และความฉลาดดานคณตศาสตรมความสมพนธกนดงแสดงในแผนผงขางลาง


คอหากความฉลาดทวไปมจำกด ความฉลาดอก ๒ ชนดกจะจำกดไปดวย การฝกฝนความฉลาดทวไปจะชวยใหสามารถยกระดบความฉลาดดานถอยคำ และความฉลาดดานคณตศาสตรไดสงขน

หลกฐานทแสดงวาความฉลาดทวไปของมนษยเปนสงทสรางไดคอ Flynn Effect

ปจจยสำคญทสดคอ ความเชอ ครตองทำใหศษยทกคน ไมวาจะเปนเดกหวเรวหรอหวชา เชอวาความฉลาดสรางไดดวยความเพยร เดกทหวชากเรยนรไดเทากบเดกหวไว แตอาจตองใชความเพยรมากกวา และหากรจกใชความเพยรสงสมความฉลาด ในอนาคตกจะสามารถเรยนรสงทยากขนไดพอ ๆ กบเพอน ๆ ทหวไว

เคลดลบสำหรบครเพอศษยคอ การใหคำชม จงอยาชมความสามารถ ใหชมความมานะพยายาม เพอทำใหสงทมคณคาคอ ความมานะพยายาม คอความสำเรจทไดมาจากความบากบนเอาชนะอปสรรค จงอยาชนชมความสำเรจทไดมาโดยงาย

จงชนชมพรแสวงของศษยใหมากกวาพรสวรรค

นคอสงประเสรฐสด ทครจะพงใหแกศษยทเรยนออน เพราะในทสดเขาจะไมใชเดกทเรยนออนอกตอไป

ครตองสรางคานยมแกศษยวา ความลมเหลวไมวาในเรองใด ๆ รวมทงเรองการเรยน เปนเสนทางหรอถนนไปสการเรยนรและความสำเรจ หากเราไมทอถอยหรอยอมแพ

ความยากลำบากและความลมเหลวคอ ธรรมชาตสวนหนงของการเรยนร เปนสวนทมคายงของการเรยนร




117

คณคาของครเพอศษยคอ จะอยเคยงขางและรวมทกขรวมสขกบศษยทเรยนออนเสมอ ไมทอดทง ไมแสดงความทอถอยทจะชวยโคชใหตามสถานการณ

หนงสอเลมนลงรายละเอยดมาก ถงขนาดแนะนำใหครจดรายการทตนขอใหเดกแตละคนทำแบบฝกหดทบาน ซงหมายความวา แบบฝกหดสำหรบศษยแตละคนจะไมเหมอนกน

สรปไดวา ครชวยศษยทเรยนออนไดโดยแสดงความเชอในตวศษย วาสามารถเรยนรไดและไมใชแคแสดงออกดวยคำพด แตตองแสดงออกดวยการกระทำ แสดงแลวแสดงอกจนศษยเชอแนวา ความเพยรคอหนทางสความสำเรจในการเรยนร ผลจากการทครชวยศษยเรยนออนตามแนวทางน จะเปนคณตอศษยไปตลอดชวต ในลกษณะเปลยนชวตทเดยว

๑๕ กมภาพนธ ๒๕๕๔



ฝกฝนตนเอง

บทท ๙ เรอง What About My Mind? เปนคำแนะนำวาดวยการพฒนาตนเองของคร

ผมเขยนเลาถอดความหนงสอเลมนตอเนองมาถงบทนแลว คดวาบทนยงมความสำคญขนไปอก เพราะเปนความรเกยวกบเคลดลบในการฝกฝนตนเองเพอเปนครเพอศษยอยางทรงพลงทสด

เนองจากการทำหนาทครเปนทกษะดานการเรยนร (Cognitive Skills) ครจงตองฝกฝนตนเองดวยแนวคดและวธการทใชในการทำหนาทครเพอศษย ทกลาวแลวทงหมด รวมถงบทนและตอไปดวย

ครทด ตองเรยนรเคยวกรำฝกฝนตนเองยงกวาศษย จงจะเปนครทดได ตองไมใชแคเอาใจใสและรกศษย แตตองศกษาฝกฝนหาวธการเปน “โคช” หรอ “คณอำนวย” (facilitator) ของการเรยนรของศษยทดหรอเหมาะสมยง ๆ ขนไป โดยตองตระหนกวา ในโลกยคใหม เดกและสงคมเปลยน ทฤษฎการเรยนรเกา ๆ บางทฤษฎลาหลงหรอใชไมไดผล ครจงตองเรยนร ทดลองใชทฤษฎใหม ๆ ทมการวจยพฒนาขน โดยเฉพาะ




119

อยางยง จากความกาวหนาดานประสาทวทยา (neuroscience) และ จตวทยาการรบร (cognitive psychology)

นนคอ ครตองเปน “นกเรยน” ยงกวาตวนกเรยนทครสอน

เปาหมายคอ การเรยนรอยางลกทงของครและนกเรยน ตองไมใชการเรยนรอยางตน หรอผวเผน ซงมองในมมหนงการสอนเดกใหหยดอยแคการเรยนรอยางตน เทากบเปนการทำรายศษย เพราะเปนการสรางนสยใหเปนคนผวเผนไปตลอดชวต

การสอนหรอการทำหนาทคร เปนกจกรรมทเรยกรองพลงในสวน “ความจำใชงาน” (Working Memory) เปนอยางมาก นนคอ ในสวนกลองสเขยวของแผนผงทเราคนเคย

หากมองผงขางบนเปนกระบวนการสอนของคร สวนทครตองใชพลงสมองมากและทำใหเหนดเหนอยคอ สวนกลองสเขยว ทสมองของครจะตองทำหลายอยางในเวลาเดยวกนคอ มสมาธจดจออยกบสภาพในหองเรยน นำเอาสงทรบรมาเปนขอมลประกอบการคด รวมกบการดงเอาความรในความจำระยะยาวมาใช ความจำในระยะยาวสำหรบการทำหนาท


ครน ม ๓ สวน คอ (๑) ความรเชงสาระวชา (๒) ความรเชงเทคนคการสอนสาระวชา และ (๓) ความรเชงความรทว ๆ ไป

ครทมความรเชงสาระวชามากจะทำใหนกเรยนเรยนรไดดกวา โดยเฉพาะอยางยงนกเรยนชนมธยม และโดยเฉพาะอยางยงในวชาคณตศาสตร นอกจากนน ความรดานการสอนวชานน ๆ กมความสำคญ เชน ครทจะสอนวชาฟสกสไดดนอกจากรสาระวชาฟสกสอยางดแลว ตองเรยนรวชาการสอนฟสกส (Physics Teaching) หรอ การสอนวทยาศาสตร (Science Teaching) ดวย และเปนทรกนวา ครทมความรมาก มเกรดความรกวางขวาง จะสอนสนก ดงดดความสนใจ และความศรทธาจากนกเรยนไดด

ครจงตองเรยนรและฝกฝนตนเอง เพอขยายขดความสามารถตามผงขางบน คอ ความสามารถในการสงเกต เกบเอาบรรยากาศหรอเหตการณในหองเรยนนำมาใชในการจดการสอน ความสามารถในการใชพนท “ความจำใชงาน” ของตนใหมประสทธภาพสงสดในการทำหนาทคร และการสะสม “ความจำระยะยาว” สำหรบการทำหนาทครไวใชงาน

นคอ สาระสำคญทสดของบทน เพราะศตรรายของการเปนครคอ ทำงานตามความเคยชนหรอความชำนาญ ไมมความคดหรอความตงใจทจะเรยนรฝกฝนตนเองใหเพมพนขดความ สามารถตามผงขางบน

เนนคำวา “ฝกฝน”

การฝกฝนทจะไดผลดตอการปรบปรงตนเอง ตองมผลตอบรบหรอผลลพธทสะทอนกลบมา (feedback) ใหเหน และครกไดรบผลสะทอนนน จากศษยอยแลวในชวตการทำงาน แตไมเพยงพอ ครยงตองการการสะทอนกลบทเปนระบบยงกวานน และผลสะทอนกลบ (feedback) ทหาไดงายทสด คอ จากเพอนครดวยกน ศ. วลลงแฮม จงแนะนำใหครหา




121

“บดด ” สำหรบการสะทอนผลซงกนและกน วธการสะทอนผลกลบ (feedback) ทจะชวยปรบปรงซงกนและกนตามท ศ. วลลงแฮม แนะนำน มความละเอยดออนมาก จะขอยกไปกลาวในบทตอไป

หลกสำคญคอ ครทดตองเรยนรเคยวกรำฝกฝนตนเองตลอดชวตการเปนคร และเรยนรจากการปฏบตหนาทคร ดวยหลก ๓ ประการคอ (๑) มความตงใจอยางแรงกลาทจะพฒนาการทำหนาทคร (๒) หาผลลพธทสะทอนกลบมา (feedback) เพอทบทวนไตรตรอง (reflection) การจดการเรยนรของตนเอง อนจะนำไปสการปรบปรงการทำหนาทครอยางสมำเสมอตอเนอง (๓) ลงมอปรบปรงตนเอง

โดยยดหลก ๓ ประการน มวธดำเนนการมากมาย หนงสอเลมนแนะนำ ๑ วธ คอหาโคชทชวยแนะนำ และทำหนาทสะทอนผลใหเหน วาตนทำงานสอนอยางไร คลาย ๆ ชวยเปนกระจกสองให เราจะไดรจกตวเอง รจดทจะตองแกไขการสอนของตนเอง และวธไดโคชอยางงายทสดคอ เพอนครดวยกนเองทตองการฝกฝนพฒนาตนเองดวย จบคเปน “บดด” ทำหนาทผลดกนสะทอนผลกลบ หรอจะจบกลมกนหลาย ๆ คนกได หากทำได

เพอนทเปนบดด ควรสอนในระดบชนเดยวกน และมความเชอถอไวเนอเชอใจกน รวมทงมความปรารถนาแรงกลาทจะปรบปรงการสอนของตนเองเชนเดยวกน

นอกจากมบดดแลว หนงสอยงแนะนำใหบนทกวดทศนบรรยากาศและเหตการณในหองเรยนไว เอาไวดรวมกนกบบดด และชวยกนบอกสงทเหน ทจะเปนประโยชนตอการปรบปรงการสอน ในบานเราการบนทก วดทศนเหตการณในหองเรยนไมนาจะเปนเรองทจะตองบอกผปกครอง แตในสหรฐอเมรกาเขาแนะนำใหมหนงสอผานครใหญไปแจงผปกครองวา


บนทกไวเพอประโยชนดานการปรบปรงการสอนเทานน ไมนำไปใชเพอ การอน และใชเสรจแลวจะลบทง

เมอไดวดทศนมาแลว หนงสอแนะนำใหครดคนเดยวกอน และอยาเพงคนหาสวนทจะตองปรบปรง ใหสงเกตภาพรวมกอนวา มสวนใดบางทตนแปลกใจ ไมคดวาจะเหน สวนนจะมเสมอเพราะระหวางทสอน ครมกจะพงความสนใจ (Working Memory) ไปทบางจดเทานน ไมสามารถมองเหนสงทเกดขนในหองเรยนทงหมดได

การฝกดวดทศนการสอนของตนเอง และของผอนทมใหดในอนเทอรเนต เปนขนตอนแรกของการใชวดทศนเปนตวชวยใหเหนผลสะทอนกลบ (feedback) เพอปรบปรงการสอนของตน ในสหรฐอเมรกา มเวบไซตใหบรการวดทศนน ดไดท www.videoclassroom.org และ www.learner.org ครควรฝกดเพอใหเกด “ทกษะการสงเกตอยางสรางสรรค” (Constructive Observation) และ “การวพากษอยางสรางสรรค” (Constructive Commenting) โดยฝกดวดทศนนอยางแตกตางไปจากการดโทรทศนตามปกตเพอความบนเทง แตคราวนดเพอหาผลสะทอนกลบ จงตองม เปาหมายของการดอยางชดเจน วาตองการหาอะไรจากวดทศน เชน เพอดการจดการหองเรยน (Classroom Management) ดบรรยากาศเชงอารมณในหองเรยน

หลงจากดคนเดยวจน “ดเปน” แลว จงด ๒ คนกบบดด ผลดกนฝกวพากษอยางสรางสรรค และอยางเคารพตอวดทศนการสอนของคนอน จนคดวาพรอมแลวทจะดวดทศนการสอนของตนเอง พรอมกบบดด แลวผลดกนวพากษ

หนงสอเลมนแนะนำวธทำหนาทสะทอนผลกลบ (feedback) อยาง




123

ระมดระวง ไมลวงลำแตะตองอตตา (อโก) ของเพอน การสะทอนผลกลบนน ใหยดหลก ๓ อยาง

๑. เปนคำวพากษทใหกำลงใจ (Supportive) ไมสรางความรสกวาถกกดดน ซงไมไดหมายความวามแตคำชมอยางหลอก ๆ สวนทชมกตองแสดงความจรงใจและเปนความจรง ทสำคญคอ ไมใชเปนการจบผด แตเปนการสะทอนภาพทมทงภาพบวกและภาพลบ และตองเอาใจใสทงสาระ นำเสยง และสหนาทาทางของการวพากษ

๒. บอกพฤตกรรมทเหน ไมใชบอกคำวนจฉยของตนเอง เชน ไมใชบอกวา “หองเรยนสบสนอลหมาน” แตบอกวา “สงเกตเหนวานกเรยนไมคอยฟงสงทครพด”

๓. บอกสงทเพอนบดดแสดงความตองการใหสะทอนผลกลบ เทานน แมจะเหนสวนอนทเปนขอเรยนรของตน แตเพอนบดดไมไดขอใหบอก กไมตองบอก เปนการแสดงความเคารพตออตตาหรอความเปนสวนตวของเพอน ประเดนสำคญทเพอนบดดยงไมไดขอใหสะทอนผลกลบน จะโผลขนมาเองในการดวดทศนเพอสะทอนภาพ ซงกนและกนในคราวตอ ๆ ไป

การผลดกนสะทอนภาพน เพอชวยใหแตครคบดดละคนสามารถทบทวนไตรตรองการสอนของตนไดลกขน กาวขามขอจำกดทตวเองมองตวเองไดไมทว หรอมอคตดานบวก หรอเขาขางตนเองมากเกนไป แมจะใชวธบนทกวดทศนเอามาดภายหลงกยงมขอจำกด จงตองหาบดดมาชวยชใหเหนเหตการณสำคญทตวเราเองอาจมองขามไป โปรดระลกไวเสมอวา บดดไมไดมหนาทสอนหรอแนะนำเพอน หากเพอนไมไดรองขอ

โปรดสงเกตวา การบนทกวดทศนเหตการณในหองเรยน นำมาดเองและดรวมกบเพอนบดด เปนการฝกขยายความรความเขาใจสวน “สภาพแวดลอม”


ในวงสฟาตามแผนผงขางบน เพอใหครมความสามารถสงเกตและนำเอาความรเกยวกบสภาพแวดลอมในหองเรยนขณะนน มาใชในการสอนใหเกดประสทธผลยงขน

เมอครนำเอาขอเรยนรจากการทบทวนไตรตรองการสอนของตน (โดยการชวยชของบดด) ไปใชปรบปรงการจดการเรยนรใหแกนกเรยน กหาทางบนทกวดทศนไวเปนขอมลผลสะทอนกลบ (feedback) ใหตนเอง และใหบดดชวยดเพอสะทอนภาพใหเหนเพมไดอกดวย เปนวงจรยกระดบความสามารถในการจดการเรยนการสอนขนไปอยางไมมสนสด เพอยกระดบตนเองสความเปน “ครผเชยวชาญ” ทมวงจรการเรยนรตามแผนผงขางบนแบบผเชยวชาญ ไมใชแบบผเรมตน

คำแนะนำขอตอไปคอ ครตองมการจดการตนเองเพอดำรงพลงของแรงปรารถนาทจะพฒนาตนเองในดานการเปนครทด เพอใหไดปจจยสำคญ ๓ ประการคอ (๑) ผลตอบกลบ (feedback) ทด (๒) หากจกรรมอน ๆ ทจะชวยพฒนาทกษะการเปนคร (๓) บอกตวเองใหหมนฝกฝน ตองไมผดวนประกนพรง แตอยาใจรอน อยาโลภ ใหคอย ๆ ทำอยางตอเนอง โดยเลอกทำสวนททำได หรอมลำดบความสำคญสงกอน เพราะขอแนะนำทใหนน ตองใชเวลา

เพอชวยใหครจดการตนเองไดด หนงสอแนะนำใหครเขยน “อนทนการสอน” (Teaching Diary) เพอสรางวนยในตนเอง และเพอใหเหนภาพใหญ และความกาวหนาทละนอยของความมานะพยายามของตน เปนเครองมอชวยทบทวนไตรตรองตนเอง (self-reflection) และใชเปนตวกระตนความอดทนความมานะพยายาม

คำแนะนำขอตอไปคอ จดกลมเรยนรของเพอนคร คำแนะนำน




125

ทำใหผมนกถงชมชนการเรยนรครเพอศษย (ชร. คศ.) ทพบกนอยางสมำเสมอ เชน ทก ๆ ๒ สปดาห เพอวตถประสงค ๒ อยาง คอ (๑) เปนการใหกำลงใจซงกนและกน (๒) แลกเปลยนเรยนรปญหาและวธการทเปน “ทเดด” ของคร

กลมเรยนรนควรรวมกนกำหนดวตถประสงคใหชดเจน และถาเอาจรงเอาจงมาก อาจจดการประชมบางครงเปนคลาย ๆ Journal Club ผลดกนอานวารสารวชาการดานการเรยนการสอนในเรองทสมาชกมความสนใจรวมกน

คำแนะนำขอสดทาย จงสงเกตวา อะไรทดงดดความสนใจของนกเรยนทตนสอน นกเรยนมความปรารถนาทแรงกลาดานใด นนคอ ตองทำความรจกตวตนทแทจรงของนกเรยน ทไมใชตวตนสมมตตอนอยในชนเรยนนนเอง

การสงเกตนควรทำกบเดกในกลมอายเดยวกนกบนกเรยนททานสอน โดยสงเกตในโอกาสตาง ๆ แบบทเขาไมรตว เชน ตามศนยการคา รานอาหาร ในงานแสดงตาง ๆ เปนตน หากตงใจสงเกตอยางจรงจง ทานจะไดความรเกยวกบเดกในวยททานสอน สำหรบนำมาใชประโยชนในการจดการเรยนร เทากบเปนการเกบเกยวความรเชงสาระเกยวกบชวตของเดก เอามาเกบไวในกลองความจำระยะยาวตามแผนผงขางบน เปนการเตรยมจดระบบความรใหพรอมใช นนเอง

๑๓ กมภาพนธ ๒๕๕๔




เปลยนมมความเชอเดม เรองการเรยนร

นคอ บทสดทายของบนทกตความหนงสอเลมน

หนงสอเลมนแนะนำวธทำหนาทครอยางไดผล และมคณคา โดยมองจากมมของจตวทยาการเรยนร (Cognitive Psychology) บางประเดนเปนการเปลยนมมมองจากเดมทเชอถอกนมาผด ๆ มหลกใหญ ๆ ๙ ประการดงตอไปน

บทท หลกการดานการ

เรยนร

ความรเกยวกบ

นกเรยนทครตองการ

นยยะตอชนเรยน

๑ มนษยมธรรมชาต

ใฝร แตธรรมชาต

ของมนษยมขอ

จำกด

สงใดบางทเลย

ขอบเขตสงทนกเรยน

ของฉนรและทำได

คด “คำสอน” เปนสงท

นกเรยนจะตองเรยน

แลวใชเวลาอธบายให

นกเรยนเขาใจ “คำถาม”

(เรยนคำถาม มากกวา

เรยนคำตอบ




127


เรยนร




๒ ความรเชงขอเทจ

จรง มากอนทกษะ

นกเรยนของฉนรอะไร

บาง

เปนไปไมไดทจะคดเรอง

ใดเรองหนงไดอยางด

โดยทไมรขอเทจจรง

เกยวกบเรองนน

๓ ความจำเปนผล

จากการคด

นกเรยนจะคดอะไร

ระหวางบทเรยนน

ปรอทวดแผนการเรยน

แตละบทคอ “อะไรคอ

ตวชวยใหนกเรยนคด”

๔ เราเขาใจเรองหนง ๆ

ตามบรบทของ

เรองทเรารแลว

เพอใหนกเรยนเขาใจ

บทเรยนน นกเรยน

ตองมตนทนความร

อะไรบาง

ตงเปาหมายใหนกเรยนร

ความรทลก แตตระหนก

เสมอวานกเรยนตอง

เรยนรความรทตนกอน

๕ ตองฝกฝนจงจะ

เกดความ

คลองแคลว

ฉนจะชวยใหนกเรยน

ฝกฝนโดยไมเบอ

หนายไดอยางไร

คดใหชดวา นกเรยน

ตองมความรอะไรบางท

จะตองเรยกใชไดทนท

แลวใหฝกฝนจนคลอง

๖ การเรยนรแตกตาง

กนในชวงแรก ๆ

กบชวงหลงของ

การฝกฝน

นกเรยนของฉน

แตกตางจาก

ผเชยวชาญอยางไร

มงใหนกเรยนเกดความ

เขาใจทลก ไมใชมงท

การสรางความรใหม


ทจรงยงมความรหรอทฤษฎดานวทยาศาสตรวาดวยการเรยนร (Cognitive science) อกมากทเกยวของกบการเรยนรในโรงเรยน แตทเลอกมา ๙ ขอน กเพราะขอเหลานเปนจรงกบการเรยนรทกรปแบบ ทก


เรยนร




๗ มองจากมมของ

การเรยนร นกเรยน

มความเหมอนกน

มากกวาตางกน

ความรเกยวกบสไตล

การเรยนรของเดก

ไมมความจำเปน

คดถงเนอหาในบทเรยน

ไมใชคดถงความแตก

ตางของเดก ในการ

ตดสนใจวาจะสอน

อยางไร

๘ ความฉลาด

สามารถ

เปลยนแปลงได

โดยการทำงาน

ฝกฝนอยางหนก

นกเรยนของฉนม

ความเชอเรองความ

ฉลาดอยางไร

จงพดถงความสำเรจ

หรอลมเหลวจากมมของ

ความมานะพยายาม

ไมใชจากมมของความ

สามารถ

๙ การสอนกเหมอน

กบทกษะทซบซอน

ทางปญญาอนๆ

ตองการการฝกฝน

เพอปรบปรง

การสอนของฉนในแง

มมไหนทใชไดดกบ

นกเรยนของฉน และ

สวนไหนตองการการ

ปรบปรง

การปรบปรงตองการ

มากกวาประสบการณ

ตองมความตงใจทจะ

พฒนาตนเอง และ

ตองการผลสะทอนกลบ

(feedback)




129

บรบท และเปนประเดนทมผลกระทบสงตอผลของการเรยนร รวมทงเปนประเดนทมหลกฐานจากการวจยหลายชนยนยนวาเชอถอได

แตการศกษากเหมอนกบกจกรรมอน ๆ อกหลายอยาง ทผลการวจยทางวทยาศาสตรเปนหลกฐานสนบสนน แตไมใชปจจยตดสน ยงมปจจยอน ๆ อกมากเขามาเกยวของ หองเรยนไมใชเปนแตเพยงพนททางปญญา (Cognitive Place) แตยงเปนพนททางอารมณ พนททางสงคม พนทสำหรบสรางแรงบนดาลใจ ฯลฯ ครมหนาทสรางดลยภาพระหวางพนทเหลานน เพอการเรยนรในหลายมตของศษย

วทยาศาสตรวาดวยการเรยนร ไมใชทกสงทกอยางของครในการทำใหโรงเรยนเปนสถานททนกเรยนอยากมา แตการสงสมการเรยนรและทกษะของครตามแผนผงหนา ๑๑๙ ดวยการเคยวกรำฝกฝนตนเอง เพอขยายพนททง ๓ สวนในแผนผง ยอมมคณประโยชนตอทงชวตการเปนคร และตอการเรยนรของนกเรยน

๑๔ กมภาพนธ ๒๕๕๔




๔บนเทงชวตคร

สชมชนการเรยนร

ถอดความจากหนงสอ Learning by Doing : A Handbook for

Professional Learning Communities at Work. 2nd Ed, 2010

เขยนโดย Richard Du Four, Rebecca Du Four,

Robert Eaker, Thomas Many


PLC เปนเครองมอนำเกยรตภมของคร

กลบคนมาไมตองรอใหใครหยบยนให

แตทำโดยลงมอทำ...

ทำแลวทบทวนไตรตรองการเรยนรจาก

ผลทเกด ทบทวนรวมกบเพอนคร

จนเกดเปน “ชมชนเรยนรครเพอศษย”

ซงกคอ PLC นนเอง



กำเนดและอานสงสของ PLC

ภาค ๔ นผมถอดความจากหนงสอ Learning by Doing : A Handbook for Professional Learning Communities at Work. 2nd Ed, 2010 เขยนโดย Richard Du Four, Rebecca Du Four, Robert Eaker, Thomas Many

ผมตงชอวา “บนเทงชวตคร...” เพราะเชอวา “ครเพอศษย” ทำหนาทครดวยความบนเทงใจ รกและสนกกบการทำหนาทคร ใหคณคากบการทำหนาทคร แมจะเหนอยและหนก รวมทงหลายครงหนกใจแตกไมทอถอย เชอไฟทชวยใหแรงบนดาลใจไมมอดคอ คณคาของความเปนคร

ผมขอรวมบชาคณคาของความเปนคร และครเพอศษย ดวยการถอดความหนงสอเลมน ทจะพากเพยรทำเพอบชาคร เปนการลงเงน ลงแรง (สมอง) และเวลาเพอรวมสราง “บนเทงชวตคร” โดยไมหวงผลตอบแทนสวนตว หวงผลตออนาคตของบานเมองเปนหลก

รชารด ดฟร (Richard Du Four) เปน “บดาของ PLC” ตามหนงสอเลมน เขาบอกวาเขาเรมทำงานวจยพฒนาและสงเสรม PLC มา


ตงแต คศ. ๑๙๙๘ คอ พ.ศ. ๒๕๔๑ กอนผมทำงานเรองการจดการความร (KM) ๕ ป คอผมทำงาน KM ป พ.ศ. ๒๕๔๖ ทจบ ๒ เรองนโยงเขาหากนกเพราะ PLC (Professional Learning Community) กคอ CoP (Community of Practice) ของครนนเอง และ CoP คอรปแบบหนงของ KM

ตอนน PLC แพรขยายไปทวสหรฐอเมรกา รวมทงประเทศอน ๆ ทตองการพฒนาคณภาพของการศกษาของประเทศ เชน สงคโปร

หวใจสำคญทสดของ PLC คอ เปนเครองมอในการดำรงชวตทดของคร ในยคศตวรรษท ๒๑ ทการเรยนรในโรงเรยน (และมหาวทยาลย) ตองเปลยนไปจากเดมโดยสนเชง ครตองเปลยนบทบาทจาก “ครสอน” (teacher) มาเปน “ครฝก” (coach) หรอครผอำนวยความสะดวกในการเรยน (learning facilitator) หองเรยนตองเปลยนจากหองสอน (class room) มาเปนหองทำงาน (studio) เพราะในเวลาเรยนสวนใหญ นกเรยนจะเรยนเปนกลม และทำงานรวมกนทเรยกวา การเรยนแบบโครงการ (Project-Based Learning)

การศกษาตองเปลยนจากเนนการสอน (ของคร) มาเปนเนนการเรยน (ของนกเรยน) เปลยนจากเนนการเรยนของปจเจก (Individual Learning) มาเปนเรยนรวมกนเปนกลม (Team Learning) เปลยนจากการเรยนแบบเนนการแขงขนมาเปนเนนความรวมมอหรอชวยเหลอแบงปนกน

ครเปลยนจากการบอกเนอหาสาระ มาเปนทำหนาทสรางแรงบนดาลใจ สรางความทาทาย ความสนกในการเรยนใหแกศษย โดยเนนออกแบบโครงการใหนกเรยนแบงกลมกนลงมอทำเพอเรยนรจากการลงมอทำ (Learning by Doing) เพอใหไดเรยนรฝกฝนทกษะเพอการดำรงชพในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills) แลวครชวนศษยรวมกนทบทวนไตรตรอง (reflection หรอ AAR) เพอใหเกดการเรยนรหรอทกษะทลกและ


ภาค ๕ เรองเลาตามบรบท : จบความจากยอดครมาฝากครเพอศษย 135ภาค ๔ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร


135


เชอมโยง รวมทงโยงประสบการณตรงเขากบทฤษฎทมคนเผยแพรไวแลว ทำใหเกดการเรยนรเชงทฤษฎจากการปฏบต ไมใชจากการฟงและทองบน

หวใจของการเปลยนแปลงคอ เปลยนจากเรยนรจากฟงครสอน (Learning by Attending Lecture/Teaching) มาเปน เรยนรจากการลงมอทำ (Learning by Doing)

ทงหมดน เปนการเปลยนแปลงโรงเรยนและวงการศกษาโดยสนเชง เปนการเปลยนแปลงในระดบจตสำนก ระดบรากฐาน และระดบโครงสราง จงตองม “การจดการการเปลยนแปลง” (Change Management) อยางจรงจงและเปนระบบ โดยตองมทงการจดการแบบบนลงลาง (Top-Down) โดยระบบบรหาร (กระทรวงศกษาธการ) และแบบลางขนบน (Bottom-Up) โดยครชวยกนแสดงบทบาท

มองจากมมหนง PLC คอ เครองมอสำหรบใหครรวมตวกนเปนชมชน (community) ทำหนาทเปนผนำการเปลยนแปลง (Change Agent) ขบเคลอนการเปลยนแปลงในระดบ “ปฏรป” การเรยนร เปนการปฏรปท “เกดจากภายใน” คอ ครรวมกนดำเนนการ เพอใหการปฏรปการเรยนรดำเนนคขนาน และเสรมแรงกนทงจากภายในและจากภายนอก

PLC เปนเครองมอใหครเปน ผลงมอกระทำ (actor) เปน “ประธาน” เพอสรางการเปลยนแปลงใหแกวงการศกษา ไมใชปลอยใหครเปน “กรรม” (ผถกกระทำ) อยเรอยไป หรอเปนเครองมอปลดปลอยครออกจากความสมพนธเชงอำนาจ สความสมพนธแนวราบเพอรวมกนสรางการเปลยนแปลงใหแกการศกษา รวมทงสรางการรวมตวกนของคร เพอทำงานสรางสรรค ไดแก การนำประสบการณการจดการเรยนรแบบ PBL และนวตกรรมอน ๆ ทตนเองทดลอง มาแลกเปลยนแบงปนกน เกดการสรางความร หรอยกระดบ


ความรในการทำหนาทครจากประสบการณตรง และจากการเทยบเคยงกบทฤษฎทมคนศกษาและเผยแพรไว

PLC เปนเครองมอนำเอาเกยรตภมของครกลบคนมาไมตองรอใหใครหยบยนให แตทำโดยลงมอทำ ครแตละคนลงมอศกษาทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills) ทกษะการเรยนรในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Learning) ทกษะการสอนในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Teaching) PBL และ PLC แลวลงมอทำ ทำแลวทบทวนไตรตรองการเรยนรจากผลทเกด (reflection หรอ AAR) เอง และทบทวนรวมกบเพอนคร เกดเปน “ชมชนเรยนรครเพอศษย” ซงกคอ PLC นนเอง

ผมมองวา PLC คอเครองมอทจะชวยนำไปสการตงโจทยและทำ “วจยในชนเรยน” ททรงพลงสรางสรรค จะชวยการออกแบบวธวทยา การวจย การเกบขอมล การวเคราะหขอมลผลการวจย และการสงเคราะหออกมาเปนความรใหม ทเชอมโยงกบบรบทความเปนจรงของสงคมไทย ของวงการศกษาไทย คอจะเปนผลการวจยในชนเรยนทไมใชจำกดอยเฉพาะขอมลในชนเรยนเทานน แตจะเชอมโยงสชวตจรงของผคนทเปนบรบทของการเรยนรของนกเรยนและการทำหนาทครดวย

ผมเขยนบทน โดยไมไดรวบรวมจากบทท ๑ ของหนงสอ Learning by Doing แตเปนการเขยนจากใจของผมเอง เพราะพอเรมตน ความรสกกไหลหลงถงโถม ใหผมเขยนรวดเดยวออกมา

๑๘ กรกฎาคม ๕๔





137


หกดบความคด

บทนจบความจากบทท ๑ เรอง A Guide to Action for Professional Learning communities at Work

วงการศกษาของเราเดนทางผดมาชานาน ททางทถกคอ คนเราเรยนรไดดทสดโดยการลงมอทำ ขงจอกลาววา “ฉนไดยน แลวกลม ฉนเหน ฉนจงจำได เมอฉนลงมอทำ ฉนจงเขาใจ” หากจะใหศษยเรยนรไดจรง เรยนรอยางลก และเชอมโยง ครตองหกดบความเคยชนของตน เปลยนจากสอนโดยการบอก เปนใหนกเรยนลงมอทำ ครเปลยนบทบาทจากครสอนไปเปนครฝก

นอกจากนน ในแนวทางใหมน เนนเรยนโดยรวมมอกนมากกวา แขงขน และแขงกบตวเองมากกวาแขงกบเพอน

บทบาทของครทเปลยนไป ทจะตองเนนใหแกศษย ไดแก

เนนใหศษยเรยนรจากการลงมอทำใน PBL (Project-Based Learning)

สงเสรมแรงบนดาลใจและใหกำลงใจ (reinforcement) ในการเรยนร

สงเสรมและสรางสรรคจนตนาการ


สงเสรมใหกลาลองและลงมอทำ เปนครฝกใน PBL

ออกแบบ PBL มทกษะในการชวนศษยทบทวนไตรตรอง (Reflection) จาก ประสบการณใน PBL

ชวนทำความเขาใจคณคาของประสบการณจากแตละ PBL

PLC ไมใช ...

เพอใหเขาใจ PLC อยางแทจรง จงควรทำความเขาใจวาสงใดไมใช PLC กจกรรมแคบ ๆ ตน ๆ และสน ๆ ตอไปน ไมใช PLC

โครงการ (project) ทแคบ ตนและระยะเวลาสน สงทฝายบรหารกำหนดใหทำ สงททำ ๑ ป หรอ ๒ ป แลวจบ สงทซอบรการทปรกษาใหทำ การประชม (โรงเรยนใดอางวาม PLC จากการทมครจำนวนหนง นดมาประชมรวมกนสมำเสมอ แสดงวายงไมรจก PLC ของจรง ซงนอกจากการประชมแลว ยงตองมองคประกอบสำคญอน ๆ ทจะกลาวถงตอไป) การรวมตวกนของครกลมหนงในโรงเรยน (PLC ทแทจรงตอง เปนความพยายามรวมกนของทงโรงเรยน หรอทงเขตการศกษา) การรวมกลมกนเปลยนแปลงหรอพฒนาการจดการเรยนการสอน ของคร (PLC ทแทจรง ตองเปนกจกรรมเพอเปลยนวฒนธรรม การทำงานของทงองคกร หรอทงเขตการศกษา) สโมสรแลกเปลยนเรยนรจากการอานหนงสอ (book club)




139


PLC คออะไร

PLC คอ กระบวนการตอเนองทครและนกการศกษาทำงานรวมกน ในวงจรของการรวมกนตงคำถาม และการทำวจยเชงปฏบตการ เพอบรรลผลการเรยนรทดขนของนกเรยน โดยมความเชอวา หวใจของการพฒนา การเรยนรของนกเรยนใหดขน อยทการเรยนรทฝงอยในการทำงานของครและนกการศกษา

PLC เปนกจกรรมทซบซอน (complex) มหลากหลายองคประกอบ จงตองนยามจากหลายมม โดยมแงมมทสำคญตอไปน

เนนทการเรยนร มวฒนธรรมรวมมอกนเพอการเรยนรของทกคน ทกฝาย รวมกนตงคำถามตอวธการทด และตงคำถามตอสภาพปจจบน เนนการลงมอทำ มงพฒนาตอเนอง เนนทผล (หมายถง ผลสมฤทธในการเรยนรของศษย)

ผมขอเสรมนยาม PLC ตามความเขาใจของผมวา หมายถงการรวมตวกนของครในโรงเรยนหรอเขตพนทการศกษาเพอ ลปรร. (แลกเปลยนเรยนร) วธการจดการเรยนรใหศษยไดทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษ ท ๒๑ (21st Century Skills) โดยทผบรหารโรงเรยน คณะกรรมการโรงเรยน ผบรหารเขตพนทการศกษา และผบรหารการศกษาระดบประเทศ เขารวมจดระบบสนบสนน ใหเกดการ ลปรร. ตอเนอง มการพฒนาวธการเรยนรของศษยอยางตอเนอง เปนวงจรไมรจบ ในภาษาของผม นคอการ “พฒนาคณภาพตอเนอง” (CQI - Continuous Quality Improvement) ในวงการศกษา หรออาจเรยกวาเปน R2R (Routine to Research) ในวงการศกษากได


PLC ทแทจรงตองมการทำอยางเปนระบบ มผเขารวมขบเคลอน ในหลากหลายบทบาท โดยมเปาหมายเพอพฒนาผลสมฤทธของการเรยนของศษย

ทำไมเราไมลงมอทำสงทเราร

คำตอบคอ เพราะคนเรามโรค “ชองวางระหวางการรกบการลงมอทำ” (Knowing - Doing Gap) ผมจบความความจากหนงสอเลมนเพอจะชวยถมหรอเชอมตอชองวางน การเปลยนโรงเรยนไปเปน PLC นนจะชวยใหนกการศกษามถอยคำทเขาใจตรงกนตอกระบวนการหลกของ PLC ทจรงและนกการศกษาใชคำวา PLC (professional learning communities) ทมทรวมมอกน (collaborative teams) เปาหมาย (goals) การประเมนเพอพฒนา (formative assessment) เปนตน กนเกรอ ในความหมายทแตกตางกน

หลกการหนงของการบรหารการเปลยนแปลงคอ การมถอยคำท ใชรวมในความหมายทเขาใจชดเจนรวมกน การเปลยนโรงเรยนตามจารตเดมไปเปน PLC จะตองมถอยคำเหลาน ซงจะปรากฎในบทตอ ๆ ไปและคนเพมไดทเวบไซต http://go.solution-tree.com/PLCbooks

ยนยนใหประจกษวา การใชกระบวนการ PLC จะกอประโยชนทงแกนกเรยน คร และนกการศกษา คอ ทำใหเกดการเรยนรทลก กวาง และเชอมโยง ทงกบนกเรยนและคร ทสำคญยงในความเหนของผมกคอ PLC จะชวยเผยศกยภาพทแทจรงของปจเจกออกมาผานกระบวนการกลม

PLC ชวยครและนกการศกษาประเมนสถานการณจรงในโรงเรยนและเขตพนทการศกษาของตน หลกการคอ ในการเปลยนแปลงจาก จด ก ไปสจด ข นน จะงายขน หากผเกยวของมความชดเจนวาจด ข




141


เปนอยางไร และจด ก ทเปนอยในขณะน เปนอยางไร การจดการ การเปลยนแปลงโดยทวไปมกมว เพราะไมมความชดเจนทงตอจด ก และจด ข บนทกจากการตความหนงสอเลมนจะชวยใหสามารถทำความเขาใจทงจด ก และจด ข ไดชดเจน ในเรองจารต วฒนธรรม กระบวนทศน ฯลฯ ทครและนกการศกษาเคยชนอยกบมนจนละเลยหรอขาดความสามารถทจะทำใหชดเจน การดำเนนการตามคมอนชวยใหมองสภาพความเปนจรงไดเหมอนมองจากสายตาของคนนอก จงชวยใหมองผานมานบงตาได

การหาทางทำใหครและนกการศกษาใชหรอรวมกจกรรม PLC หนงสอเลมนจะเปนคมอเพอการลงมอดำเนนการ เปนเครองมอเชอม ความรกบการลงมอทำ คำถามในเรองนไมใช “จะหาความรในเรองทเราจะทำไดอยางไร” คำถามทถกตองคอ “จะลงมอทำในสงทเรารอยแลวไดอยางไร” คมอดำเนนการนนคนไดท http://go.solution-tree.com/PLCbooks

ลงมอทำ

ประสบการณของผเขยนหนงสอเลมนมาจากการทำงานรวมกบ เขตพนทการศกษาตาง ๆ (ในสหรฐอเมรกา) นานกวา ๑๐ ป พบวาเขตพนททประสบความสำเรจสงคอ เขตทลงมอทำอยางไมรรอ และจะประสบความสำเรจมากกวาเขตทมวแตตระเตรยมความพรอม

๑๙ กรกฎาคม ๒๕๕๔



ความมงมนทชดเจนและทรงคณคา

บทนจบความจากบทท ๒ เรอง A Clear and Compelling Purpose

ในสายตาของผม PLC เปนการรวมตวกน “เดนทางไกลแหงชวต” ทสมาชกจะอทศชวตเพอการน เพอการสรางสรรคคนรนใหมของสงคม เพอการสรางสรรคการเรยนรแนวใหมทบรรล ทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills) ในตวศษย เพอการสรางสรรค “การศกษา” แหงศตวรรษท ๒๑ ทแตกตางจากการศกษาในศตวรรษท ๒๐ และ ๑๙ โดยสนเชง และทสำคญยงคอเพอชวตทด ทประสบความสำเรจของครและผทเขามาเกยวของกบ PLC ทกคน เพราะ PLC คอ มรรคาแหงการเรยนรจากการปฏบต ททำใหผเกยวของเกดทกษะการเรยนร (Learning Skills) แหงศตวรรษท ๒๑ และเปน “บคคลเรยนร”

การพฒนาตนเองของครเพอเปนบคคลเรยนร (Learning person) และรวมกบสมาชกของ PLC พฒนาซงกนและกน ดวยการเรยนรรวมกนผานการปฏบต (interactive learning through action) คอ มรรควธแหงชวตทมความสข ททานจะสมผสไดดวยตนเองเมอทานลงมอทำ




143


PLC จะเปลยนบรรยากาศของ “โรงเรยน” เพราะจะไมเปน “โรงเรยน” ตามแนวทางเดมอกตอไป แตจะกลายเปน PLC ทสมาชกรวมกนเปนเจาของอยางเทาเทยมกน และสงททรงคณคาทสดททกคนเปนเจาของ รวมกนคอ “ความมงมนทชดและทรงคณคา” วา ทกคนตองการชวยกน ยกระดบคณภาพของการเรยนรของศษย (และของตนเอง) เพอใหศษยบรรลทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ สมาชกทกคนจะรวมกน คดหาวธการใหม ๆ แยกกนทดลอง แลวนำผลทเกดขนมาปรกษาหารอ หรอ ลปรร. (แลกเปลยนเรยนร) กน ทำเชนนเปนวงจรไมรจบ โดยทกคน มความเชอมนในตนเองและเชอมนซงกนและกนวา จะคอย ๆ บรรลความมงมน (purpose) ทตงไวไดและดขนเรอย ๆ โดยเชอในหลกการ “พฒนาคณภาพตอเนอง” (CQI - Continuous Quality Improvement)

เมอโรงเรยนกลายเปน PLC และ PLC คอ องคกร เคออรดค (Chaordic Organization) ทม “ความมงมนชดเจนและทรงพลง” ทานทตองการอานเรอง องคกร เคออรดค ทผมเคยเขยนไว สามารถอานไดท http://www.gotoknow.org/blogs/posts/tag/เคออรดค

ความหมายของ องคกร เคออรดค คอ สมาชกขององคกรหรอกลมมเปาหมายระดบความมงมน (purpose) ชดเจนรวมกน แตวธบรรลความมงมนนนทกคนมอสระทจะใชความสรางสรรคของตนทจะปรกษากนแลวเอาไปทดลอง เพอหาแนวทางทำงานใหม ๆ ทใหผลดกวาเดม

องคกร เคออรดค จะมวฒนธรรมและความสมพนธแนวราบระหวางสมาชก ลดความเปน “ราชการ” (bureaucracy, top-down) ลงไป

ขางบนนนคอความคดของผมเอง สวนหนงสอเลมนบทท ๒ เรมดวยครใหญดออน (Dion) ไปรบการอบรมเรอง PLC แลวกลบมาดวยความ


ตงใจเตมรอยทจะเปลยนโรงเรยนเปน PLC ตามทเรยนมา จงเรมตน “การจดการการเปลยนแปลง” ตามทฤษฎทเรยนมา คอ เขยนเอกสารพนธกจ (mission statement) เอาเขาทประชมครเพอใหลงมตรบรอง สดทายก ลมเหลวไมเปนทา หนงปผานไปกไมเกดการเปลยนแปลงใด ๆ

ทลมเหลวเพราะครใหญดออน ดำเนนการจดการการเปลยนแปลงผด วางยทธศาสตรผดพลาดคอทำตามทฤษฎเกนไป

คำแนะนำตอการจดการการเปลยนแปลงทถกตองคอ ตองเรมทคณคา ตงคำถามเชงคณคาวา โรงเรยนของเราดำรงอย (และใชเงนภาษของชาวบาน) เพออะไร ทำไมตองมโรงเรยนน ไมมโรงเรยนนไดไหม โรงเรยนนจะดำรงอยอยางสงางาม ไดชอวาทำคณประโยชนมากกวาทรพยากรทใชไปไดอยางไร

คำตอบไมหนไปจาก การมคณคาตอศษย ตอการสรางอนาคตใหแกอนชนรนหลง และกจะเกดคำถามวา ทเราทำกนอยนนเปนการสรางอนาคตหรอดบอนาคตของเยาวชนกนแน จะใหมนใจ ภมใจวา โรงเรยนนไดทำหนาทสรางอนาคตแกศษย เราจะตองมความมงมนของโรงเรยนอยางไร ผลสมฤทธดานการเรยนร (learning outcome) แบบไหนทถอวาประสบความสำเรจ เปนโรงเรยนทสรางอนาคตใหแกเยาวชน เพอนำไปสการรวมกนยกราง “ถอยคำแสดงปณธานความมงมน” (purpose statement) ของโรงเรยน และคานยมหลก (core value) ของโรงเรยน ททกคนเปนเจาของรวมกน และจะใชเปนประทปทางจตวญญาณในการเดนทางไกลรวมกน เพอนำและเปลยนแปลงโรงเรยนไปสเปาหมายททรงคณคา ทรวมกนฝน

ตองอยาลมยำวา เรากำลงรวมกนวางรากฐานของการเดนทางไกลส “โรงเรยนทเราภมใจ” ไมใชโครงการ ๑ ป ๒ ป หรอโครงการระยะสนตาม




145


วาระของครใหญ หรอตามนโยบายของรฐบาลใด ๆ แตเปนกจกรรมทเรารวมกนคดเอง ทำเอง ฟนฝากนเอง ไมใชถกบงการจากภายนอก

ครใหญควรม “คณะทำงาน” เพอเปนแกนนำคดเรองนหรอไม เปนอกยทธศาสตรหนงทควรพจารณา หลกการคอ ในการจดการการเปลยนแปลงนน ผบรหารเบอร ๑ ตองไมโดดเดยวตนเอง

เมอคยกนจนเปาหมายชด และพอจะเหนแนวทางลงมอทำราง ๆ กตองรบเขาสวาระปฏบต (action mode) หาผกลาอาสาลองทำ คอ อยามวตกหลมความฝน หรอเอาแตรำมวยแตไมชกสกท

จากวาระฝนรวม (dreaming mode), วาระคณคา (value mode) ตองรบเขาสวาระปฏบต (action mode) ในลกษณะของการหาครจำนวนนอย ทจะรวมกนเปน “แนวหนากลาเปน” (ไมใชแนวหนากลาตาย เพราะงานนสำเรจแน ๆ แตตองฟนฝา) ครกลมนจงเปนกลม “แนวหนากลา เปนผทดลอง” เปนการทดลองหาวธบรรลฝน หรอเปาหมายเชงคณคา (purpose) ทเปนเปาหมายเชงคณคารวมกน (common purpose) ของครทงโรงเรยน รวมทงเปนเปาหมายเชงคณคารวมกนของผปกครอง ของ ผบรหารเขตการศกษา และขององคกรปกครองสวนทองถนทโรงเรยนนนตงอยดวย

นคอ ยทธศาสตรทถกตอง ฝนรวมกนในระดบคณคา ใหเปนฝนทชดเจน เหนเปาหมายปลายทางทเปนรปธรรม และพอมองเหนทางดำเนนการราง ๆ อาจไมคอยชด จงตองทดลองทำนอย ๆ กอน คอ ทำในบางชนเรยน ในครเพยงกลมเลก ๆ ทเปนอาสาสมคร เตมใจทจะเปนผรเรม แตกไมใชทำคนเดยว หองเรยนเดยว อยางโดดเดยว ตองมทมรวมคด รวมทำและแยกกนทำ แตรวมกนเรยนรจากประสบการณ


PLC เลก ๆ ไดเรมขนแลว เรมขนโดยไมไดบงคบ ไมสรางความอดอดใหแกครทยงไมศรทธา หรอไมอยากเปลยนแปลง แตเรมโดยกลมครทศรทธา ทชอบงานทาทาย ชอบเปนผนำการเปลยนแปลง

PLC เลก ๆ ทอาจเรยกวา “หนอ PLC” นแหละ ทจะเปนเครองมอสอสารทำให PLC เปนทรจกแกครทงโรงเรยน นกเรยน ผปกครอง ผบรหารการศกษาในเขตพนท สมาชกและผบรหารขององคกรปกครองสวนทองถนทโรงเรยนของเราตงอย และแกสงคมในวงกวาง

เราจะสอสารใหคนรจก PLC ดวยการลงมอทำ และสอสารดวยเรองราวจากผลของการลงมอทำ

ตอไปนเปน “บญญต ๗ ประการ” ทระบไวในหนงสอ ทแนะนำครใหญ และทมแกนนำ ใหหาทางดำเนนการเพอจดการการเปลยนแปลง

๑. หาทางจดโครงสรางและระบบเพอหนนการเดนทางหรอขบเคลอนไปสเปาหมายทตองการ ทจรง PLC เปนการปฏวตโครงสราง ระบบการทำงาน และวฒนธรรมการทำงานในโรงเรยน จากระบบตวใครตวมน มาเปนระบบทม หรอวฒนธรรมรวมหม (collective culture) โครงสรางของระบบงาน ระบบการจดการเรยนการสอนจะตองปรบเปลยนใหเออตอการชวยกนดำเนนการชวยเหลอนกเรยนทเรยนลาหลงใหเรยนตามเพอนทน โดยทการชวยเหลอนนทำกนเปนทม หลายฝายเขามารวมกน และทำอยภายในเวลาตามปกตของโรงเรยน ไมใชสอนนอกเวลา

รวมทงมเวลาสำหรบครประชม ลปรร. ประสบการณการทำงาน ของตน เพอหาทางพฒนาวธการทำงานใหไดผลดยงขนไปเรอย ๆ เปนวงจร CQI ไมรจบ




147


๒. สรางกระบวนการวดเพอตดตามความเคลอนไหว และทำความเขาใจเรองสำคญ โดยเฉพาะอยางยงการกำหนดตวชวดความกาวหนา (progress indicators) ซงสำหรบโรงเรยนแลว ควรวดทผลการเรยนของนกเรยน เวลาเรยนของนกเรยนทเปนการเรยนแบบลงมอทำ (action learning) มรอยละเทาไรของเวลาทงหมด พฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนแตละคน รอยละของนกเรยนทมปญหาดานการเรยนและดานปญหาสวนตวทไดรบการดแลอยางทนทวงท นอกจากนน ยงตองมตวชวดความกาวหนาของพฤตกรรมการทำหนาทของคร เชน การแบงสดสวนเวลาในการทำหนาทของคร ระหวางการเตรยมออกแบบการเรยนร (รวมกนเปนทม) การทำหนาทโคช หรอผอำนวยความสะดวก (facilitator) ใหแกนกเรยนทเรยนแบบ PBL การชวนนกเรยน ทบทวนไตรตรอง (reflection) สงทเรยนรไดเพอตความผลของการเรยนรแบบ PBL การรวมกลมกบทมครเพอ ลปรร. จากประสบการณการทำงาน เปนตน

หลกการสำคญของการกำหนดตวชวดความกาวหนาคอ ตองมนอยตว (เชนไมเกน ๑๐) เอาเฉพาะปจจยทสำคญจรง ๆ เทานน และตองไมใช ในการใหคณใหโทษครเปนอนขาด เพราะนคอ เครองมอของผทำงานเปลยนแปลงรปแบบการเรยนร และเปลยนแปลงวฒนธรรมในททำงาน ไมใชเครองมอของการตรวจสอบของฝายบรหารระดบใด ๆ ทงสน

ตวชวดความกาวหนาทสำคญทสดคอ ตวชวดความกาวหนา ของการเรยนรของนกเรยนเปนรายคน ทชวยใหครรวานกเรยนคนไหนเรยน ลาหลง คนไหนเรยนกาวหนาไปมากกวากลม

และเมอมการวดความกาวหนาของการเรยนรของนกเรยนแลว กตอง มการแลกเปลยนขอมลผลการวดนน รวมทงรวมกนปรกษาหารอวาจะตองทำอะไร อยางไร เพอใหเกดประโยชนแกนกเรยน


๓. เปลยนแปลงทรพยากรเพอสนบสนนสงสำคญ ทรพยากรทสำคญทสดคอ “เวลา” ตองเปลยนแปลงการจดการเวลาหรอการใชเวลาเรยนของนกเรยน และเวลาทำงานของครเสยใหม ใหทำงานเพอการเรยนรของนกเรยนไดดกวาแบบเดม ๆ รวมทงใหสามารถทำงานแบบทม ใชพลงรวมหมเพอแกปญหายาก ๆ หรอดำเนนการตอประเดนทาทายและสรางสรรคใหม ๆ

๔. ถามคำถามทถกตอง คำถามทสำคญสำหรบโรงเรยน สำหรบชวยใหเปน “โรงเรยนทด” มเพยง ๔ คำถามเทานน คอ

(๑) ในแตละชวงเวลาเรยน ตองการใหนกเรยนไดความรและ ทกษะอะไรบาง (๒) รไดอยางไรวา นกเรยนแตละคนไดเรยนรความรและทกษะ ทจำเปนนน (๓) ทำอยางไร หากนกเรยนบางคนไมไดเรยนสงนน (๔) ทำอยางไรกบนกเรยนทเรยนเกงกาวหนาไปแลว

๕. ทำตวเปนตวอยางในเรองทมคณคา ขอนกลาวโดยตรงกบผนำ ซงตามในหนงสอเลมนคอ ครใหญ หากครใหญตองการใหครเอาใจใสการเรยนรของศษยทกคนเปนรายตว ครใหญตองหยบยกเรองนมาหารออยางสมำเสมอ หากครใหญตองการใหครทำหนาทชวยเหลอนกเรยนโดยทำงานเปนทม กตองจดเวลาใหครปรกษาหารอและตดสนใจรวมกน รวมทงจดสงสนบสนนกจกรรมชวยเหลอนกเรยนทเรยนชาเหลานน

๖. เฉลมฉลองความกาวหนา กอนจะเฉลมฉลองความกาวหนาตามเปาหมายในการเรยนรของนกเรยน กตองมหลกฐานยนยนความกาวหนานน ซงหมายความวา ตองมระบบตรวจสอบหรอประเมนผลการเรยนรนนทแมนยำนาเชอถอ และทงหมดนนมาจากการทครและฝายบรหารมเปาหมาย




149


รวมกน และมใจจดจอเพอบรรลเปาหมายรวมกน การเฉลมฉลองมประโยชนคอ ชวยยนยนเปาหมาย และยนยนความมงมนในการดำเนนการรวมกน

ทจรงการเฉลมฉลองความสำเรจเปนกระบวนการเพอขบเคลอนการเปลยนแปลงตามเปาหมายทกำหนด เปนการสงสญญาณถงการมความมงมน หรอการมเปาหมายรวมกน คอการดำเนนการฟนฝาความเคยชนเดม ๆ ไปสวธการใหมทนกเรยนทกคนไดรบความเอาใจใสและการชวยเหลอหากเรยนไมทน และครรวมกนทำงานนเปนทม รวมทงสงสญญาณใหสมาชกของทมเหนวา ความสำเรจทเปนรปธรรมเปนอยางไร มคณคาอยางไรทงกบศษย พอแม และคร ผเขยนหนงสอแนะนำวธทำใหการเฉลมฉลองความสำเรจเปนวฒนธรรมการทำงานของโรงเรยน ๔ ประการ ดงน

๑. ระบเปาหมายของการเฉลมฉลองใหชดเจน ๒. ทำใหทกคนมสวนจดงานน ๓. ตความหรออธบายความสำเรจทเกดขน และเชอมโยงกบ ความมงมนอนทรงคณคาทไดรวมกนกำหนดไว (shared purpose) ของโรงเรยนอยางชดเจน และชเปาความคาดหมาย ความสำเรจทจะเกดขนตอไปในอนาคต ๔. ทำใหเหนวาความสำเรจทเกดขนเปนผลงานของคนหลายคน ระบตวบคคลและบทบาทอยางชดเจน

๗. เผชญหนากบผตอตานเปาหมายรวมของคณะคร ในภาษาของการจดการสมยใหม นคอ การจดการความเสยง (risk management) ในการจดการการเปลยนแปลง ครใหญตองวางแผนเตรยมพรอมทจะเผชญสภาพ ทมครบางคนแสดงพฤตกรรมไมรวมมอและทาทาย ตองไมปลอยใหการทาทายทำลายเปาหมายททรงคณคาน


ฝนชด เปาหมายปลายทางชด ยงไมพอ ตองม “ไมบรรทดวดความสำเรจ” ทละเปลาะ ๆ ในเสนทางของการทดลองเปลยนรปแบบการเรยนร ซงจะเปนประเดนของบทตอไป

ในบทน ผเขยนไดเสนอวธสรางความมงมนรวมในกลมคร ดวยแบบสอบถามทถามคำถามหลายดาน ทจะชวยสรางความขดเจนในเปาหมาย วธการ และสภาพการเปลยนแปลง เพอสรางขอตกลงรวม (commitment) และการเหนคณคา

สรปวา คำถามเชงเปาหมาย อดมการณ หรอความมงมน (purpose) คอ

โรงเรยนของเราดำรงอยเพออะไร ทำไมตองม ไมมไดไหม เมอมอยตองทำอะไรใหแกสงคม แกชมชน อยางไรเรยกวา ทำหนาทไดด นาภาคภมใจ เราจะชวยกนทำใหโรงเรยนของเราทำหนาทไดดเชนนน ไดอยางไร

อยาตงคำถามวา เราจะเปลยนแปลงไดอยางไร แตตงใหลกและถามเชงคณคาวา ยบโรงเรยนของเราไดไหม ทำไมจงตองมโรงเรยนของเรา คณคาของโรงเรยนของเรา อยทไหน ประเมนไดอยางไร และจะชวยกน ยกระดบคณคาทแทจรงไดอยางไร

๒๖ กรกฎาคม ๕๔





151


มงเปาหมายทการเรยนร (ไมใชการสอน)

บทนจบความจากบทท ๓ เรอง Create a Focus on Learning

อยาลมวาครมงานมากอยแลว กจกรรม PLC ตองไมเพมภาระแกคร และครทกคนมสงทเขาภมใจ พงระวงการเปลยนแปลงทมผลไปกระทบศกดศรของเขา หรอกลาวในทางตรงกนขาม PLC ตองเขาไปชวยเพมพนศกดศรของความเปนคร

เพอพงเปาของ PLC ไปทการเรยนรของนกเรยน จงมคำถามหลก ๒ คำถาม สำหรบ PLC

๑. ตองการใหนกเรยนเรยนอะไร

๒. รไดอยางไรวา นกเรยนแตละคนไดเรยนรสงนน ๆ

หลกการสำคญคอ นกเรยนทกคนไดเรยนเทาทจำเปน (essential learning) ตามเปาหมายอนทรงพลง (power standards) ไมใชเรยนใหจบตามทกำหนดในหลกสตร

เพอใหการเรยนรของศษย เนนทการเรยนเทาทจำเปน (essential learning) มเครองมอในการเลอกความรทจำเปนจรง ๆ ๒ ประการ ดงน


๑. ใชเกณฑ ๓ คำถามวา

ความรนจะคงทนจดจำไปในอนาคตหรอไม

ความรนจะชวยเปนพนฐานตอการเรยนรเรองอน ๆ หรอไม

ความรนจะชวยความสำเรจในการเรยนรในชนตอไปหรอไม

๒. ใชการประชมระดมความคดในกลมครทเปนสมาชก PLC ดวยบตร ๓ คำ รกษาไว (keep) หยดหรอเลก (drop) สรางสรรค (create) ทำอยางนอยทก ๆ ๓ เดอน

ครทเปนสมาชก PLC ทำกระบวนการรวมกนเพอ “เหนชางทงตว” ในเรองเปาหมายการเรยนรทจดใหแกนกเรยน และ ลปรร. (แลกเปลยนเรยนร) ความเขาใจซงกนและกนเพอใหเขาใจชดเจนยงขน ไมใชแคเขาใจสวนของวชาหรอชนเรยนทตนรบผดชอบเทานน แตตองเขาใจสวนของวชาและชนเรยนอน ๆ ดวย คอ เขาใจภาพรวมจรง ๆ เขาใจลกถงระดบคณคา และเขาใจจนมองเหนลำดบความสำคญ มองเหนประเดนของการประเมนความกาวหนาของการเรยนรของนกเรยน (formative assessment) ทจะดำเนนการเพอชวยปรบปรงกระบวนการเรยนรของนกเรยน

ผมขอเพมเตมจากการตความของผมเองวา การทสมาชก PLC “เหนชางทงตว” นน ตองเหนจากมมมองหรอความเขาใจของศษยดวย ไมใชจากมมมองของครเทานน

การใชการประเมนความกาวหนาของการเรยนรของนกเรยน (formative assessment) ททำอยางด มคณภาพ และบอยครงนนจะเปนเครองมอชวยการเรยนร และตองเขาใจรวมกนอยางชดเจนวา การทดสอบแบบนไมใชเพอการตดสนได-ตก แบบการทดสอบระดบประเทศ (summative evaluation)




153


แตเปนการทดสอบเพอชวยการเรยนรของนกเรยน ใหนกเรยนรสถานะ การเรยนรของตน เปนเครองมอกระตนการเรยนร และใหครรวา มศษย คนไหนบางทตองการความชวยเหลอเปนพเศษในวชาใด รวมทงเปนการสะทอนผล (feedback) แกครวา ควรปรบปรงการจดการเรยนรทตนใหแกศษยอยางไรบาง

วธการจดการประเมนความกาวหนาของการเรยนรของนกเรยน เปนประเดนสำคญของการเรยนรรวมกนของครใน PLC คอ เปนเรองทครจะตองเรยนรเรอยไปไมมวนจบ และตองเรยนรรวมกนเปนกลม เอาประสบการณจรงมา ลปรร. กน เพอหาวธทำใหการประเมนมพลง กระตนแรงบนดาลใจในการเรยนรของศษย รวมทงเพอเปนประเดนการเรยนรของครในการทำความเขาใจ “จตวทยาการเรยนร” (cognitive psychology) ในสวนทเกยวของกบการประเมน โดยเฉพาะอยางยง วธการทำใหเกดปจจยดานจตวทยาเชงบวก

มผลการวจยมากมาย (ในสหรฐอเมรกา) ชวา การดำเนนการและพฒนา กระบวนการประเมนความกาวหนาในการเรยนรของนกเรยนททำเปนทม โดยครทสอนชนเดยวกน ผานการปรกษาหารอ หรอการใชวธการประเมนแบบทรวมกนพฒนา และนำผลการประเมนมารวมกนตความเพอนำผลไปใชปรบปรงการจดการเรยนการสอนและปรบปรงวธการประเมน จะทำใหผลการเรยนของนกเรยนดกวาวธการทครตางคนตางทำ

คณะผเขยนหนงสอเลมนมความเหนทหนกแนนวาครตองทำงานประเมนเปนทม โดยใชแบบประเมนเดยวกนทรวมกนพฒนาขน ตองไมยอมใหครคนใดคนหนงแยกตว โดดเดยวออกไปทำคนเดยว เพราะผลการวจยชชดวา การกระทำเชนนนจะเปนโทษตอนกเรยน ผลการเรยนจะไมดเทาดำเนนการประเมนเปนกลม


จดทสำคญคอ การทครรวมกนเปนทม เอาใจใสการประเมนการเรยนรของนกเรยน จะเปนการสรางวฒนธรรมทเนนการเรยนร (learning) ไปในตว ซงจะเปลยนจากวฒนธรรมทเนนการสอน (teaching) ทเราคนเคย

กระบวนการกลมของครในการพฒนาการประเมนแบบ formative assessment อยางตอเนอง ผานการปฏบตจรง คอ กระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรมและความคนเคยของคร ใหคอย ๆ เปลยนการทำหนาท “ครสอน” (teacher) มาเปน “ครฝก” (coach) โดยไมรสกวาตองฝนใจ

จะเหนวากระบวนการรวมกลมคร รวมกนพฒนา ปฏบต และเรยนรการประเมนการเรยนรของศษยอยางตอเนอง กคอ การตอบคำถาม ขอหนงวา เราตองการใหศษยเรยนรอะไรบาง และขอสอง รไดอยางไรวาศษยไดเรยนรตามเปาหมายในขอหนงจรง เปนการตงคำถามและตอบคำถามทงสองซำแลวซำเลา วนเวยนเปนวฏจกร ซงจะทำใหเกดการยกระดบการเรยนรทงของศษยและของคร

ปญหาการเรยนรในโรงเรยนโดยทวไปไมไดเกดจากสอนนอยไป แตเกดจากสอนมากไป ขณะทนกเรยนไดเรยนรนอย ยทธศาสตรของการปฏรปการเรยนร คอ สอนนอย เรยนมาก เรองราวในบทนจงเนนทการจดใหนกเรยนไดเรยนรประเดนทสำคญ ไมใชเรยนแบบเหวยงแห ซงจะทำใหการเรยนรเกดประสทธผลนอย

สงทจะตองเอาชนะกคอ การทครหลงจดการสอนในเรองทตนชอบ ไมใชจดใหศษยเรยนรเรองทสำคญตอศษย

อยาหลงทการสรางผลงาน หาทางลดโดยการซอบรการวธจดการเรยนรเอามาใหครทำกระบวนการ เพราะจะไมมผลตอเนองยงยน




155


การเดนทางของ PLC ทครรวมกนคด รวมกนทำ และรวมกนตความทำความเขาใจผลทเกดขน แลวนำมาคดหาวธปรบปรงการเรยนรของศษย วนเวยนเปนวฏจกรไมรจบน จะเปนหนทางทตอเนองยงยนของการพฒนา การเรยนรของนกเรยน

๒๖ กรกฎาคม ๒๕๕๔

ปรบปรง ๙ สงหาคม ๒๕๕๔



เมอนกเรยนบางคนเรยนไมทน

บทนจบความจากบทท ๔ เรอง How Will We Respond When Some Students Don’t Learn?

ซงเรมดวยเรองเลาวา โรงเรยนมธยมแหงหนง ชน ม. ๔ มครคณตศาสตร ๔ คน ทมบคลกเฉพาะตวคนละแบบ ๔ คนก ๔ แบบ

คร ก กดคะแนน นกเรยนสอบตกมาก เพราะถาไมสงการบานตรงตามเวลา จะไดศนย “เพอฝกความรบผดชอบ” แตเมอไปสอบรวมของรฐกจะมนกเรยนทไดคะแนนเดนจำนวนมาก

คร ข ใจด สอนสนก นกเรยนไดคะแนน A และ B เทานน แตเมอไปสอบรวมของรฐมนกเรยนสอบตกมาก

คร ค เลอกนกเรยน เมอสอนไปไดระยะหนงกขอยายนกเรยนใหลงไปเรยนวชาคณตศาสตรชนตำลงไป “เพราะพนฐานคณตศาสตรไมถงระดบ ม. ๒” ผลการสอบรวมของรฐ นกเรยนทเหลออยในชนทกคนจะไดคะแนนสงกวาคาเฉลยของทงรฐ

คร ง เปนครทครใหญชนชอบทสด เพราะฝกนกเรยนใหมความ




157


รบผดชอบ และเอาใจใสนกเรยนเปนรายคน คนไหนเรยนลาหลงครจะนดมาพบและสอนนอกเวลา

แตคร ง กโดนแมของนกเรยนรองเรยนวา ดงเดกไวสอนซอมนอกเวลา เพราะแมทำงานกลบบานคำ และทบานไมมคนอนอกแลว จงตองการใหลกชายรบกลบบานไปดแลนองสาว

ครใหญของโรงเรยนนจะทำอยางไร

วธแกปญหานกเรยนบางคนไมเรยน หรอเรยนชา ทไดผลยงยนคอ ตองมระบบชวยเสรมการเรยนรของนกเรยนในชวงเวลาปกตนนเอง โดยทระบบนนจดเปนทม เปนกจกรรมของโรงเรยนทคร นกเรยน และภาคทเกยวของอน ๆ รวมกนลงมอทำ หรอกลาววาเปน PLC ของครรวมกนคดและรวมกนทำ

ทำอยางเปนระบบ ภายใตแนวคดวา นกเรยนแตกตางกน บางคนเรยนรไดชากวาและตองการความชวยเหลอ กจะมระบบชวยเหลอทงจากคร เพอนนกเรยน และผปกครองทางบาน จนในทสดสามารถเรยนไดทนกลมเพอน ๆ คอ ม PLC เพอการน นอกจากนกเรยนจะไดรบการดแลทด ครกไดเรยนรรวมกนดวย

ครจะไดเรยนรตงแตการรวมกนคดระบบตรวจสอบวา นกเรยนคนไหนทกำลงเรยนไมทนเพอน และตองการความชวยเหลอพเศษ หรอทจรงเปนการรวมกนพฒนาระบบตรวจสอบการเรยนรของนกเรยนทงระบบท เรยกวา formative assessment เพอประโยชนในการเอาใจใสและชวยเหลอนกเรยนทตองการความชวยเหลอพเศษ และตองระมดระวงวา ความชวยเหลอพเศษนนไมใชเปนการลงโทษใหตองเรยนเพม แตเปนการชวยใหไดเรยนรอยางแทจรง


ระบบชวยเหลอนกเรยนทเรยนออนนมลกษณะเปนไปตามตวยอวา SPEED ซงไดแก

Systematic (ทำเปนระบบ) หมายถง มการดำเนนการเปนระบบทงโรงเรยน ไมใชเปนภาระของครประจำชนแตละคน และมการสอสารเปนลายลกษณอกษร (ใคร ทำไม อยางไร ทไหน เมอไร) ไปยงทกคน ไดแก คร (ทมของโรงเรยน) พอแม และนกเรยน

Practical (ทำอยางเหมาะสม) การดำเนนการชวยเหลอเปนไปไดตามทรพยากรทมอยของโรงเรยน (เวลา พนท คร และวสด) และดำเนนการไดตอเนองยงยน ทงน ไมตองการทรพยากรใด ๆ เพม แตตองมการจดการทรพยากรเหลานนแตกตางไปจากเดม นคอ โอกาสสรางนวตกรรมในการจดการทรพยากรของโรงเรยน

Effective (ทำอยางไดผล) ระบบชวยเหลอตองใชไดผลตงแตเรมเปดเทอม มเกณฑเรมเขาระบบและออกจากระบบทยดหยนเพอใหเหมาะสมสำหรบชวยเหลอนกเรยนทแตกตางกน และเพอสรางการเรยนรทไดผลดแกนกเรยนทกคน

Essential (ทำสวนทจำเปน) ระบบชวยเหลอตองทำแบบมงเนนทประเดนเรยนรสำคญตามผลลพธของการเรยนร (Learning Outcome) ทกำหนดโดยการทดสอบทงแบบประเมนเพอพฒนา (formative assessment) และ แบบประเมนได-ตก (summative assessment )

Directive (ทำแบบบงคบ) ระบบชวยเหลอตองเปนการบงคบ ไมใชเปดใหนกเรยนสมครใจ ตองดำเนนการในเวลาเรยนตามปกต ครหรอพอแมไมมสทธขอยกเวนใหแกนกเรยนคนใด




159


ตวอยางของโรงเรยนในสหรฐอเมรกาทสรางระบบชวยเหลอขนใชอยางไดผล คนไดท www.allthingsplc.info เลอกทหวขอ Evidence and Effectiveness

หวใจคอ โรงเรยนตองตงเปาหรอความคาดหวงตอผลการเรยนของนกเรยนไวสง และสรางบรรยากาศททกคนในโรงเรยนมเปาหมายนนรวมกน มปณธานอนแรงกลาทจะชวยกนทำใหบรรลเปาหมาย และหมนตรวจสอบการเรยนรของนกเรยนแตละคนวาดำเนนไปตามเปาหมายเปนระยะ ๆ หรอไม นกเรยนคนใดเรมลาหลง ระบบชวยเหลอจะเขาไปทนท เขาไปดวยทาทของการชวยกน โดยมเปาหมายคอ ใหกลบมาเรยนทนไดอก

มผลการวจยมากมายทบอกวา หากตองการใหนกเรยนทกคนเรยนสำเรจ ตองมระบบชวยเหลอนกเรยนบางคนทตองการความชวยเหลอบางเรอง ในบางเวลา ระบบชวยเหลอนนตองดำเนนการอยางเปนทางการโดยโรงเรยน บรหารโดยโรงเรยน พอแมและชมชนกตองเขามาชวยดวย กลาวอกนยหนงโรงเรยนทกโรงเรยนตองออกแบบระบบตรวจสอบหาเดกทเรมเรยนลาหลงหรอไมสนใจเรยน และมกระบวนการชวยเหลอใหเขากลบมาเขากลมเรยนทนเพอนไดอก โดยออกแบบวธการชวยเหลอทยดหยน ปรบใหเหมาะสมตอแตละกรณได การดำเนนการทงหมดนนทำโดย PLC และมการตรวจสอบทบทวนปรบปรงระบบอยางตอเนองสมำเสมอ โดยกระบวนการ PLC

ผมขอเพมเตมวา ในสงคมไทยตองดำเนนการเรองนอยางระมดระวง อยาใหเดกรสกวาถกลงโทษ อยาใหเดกหรอพอแมเสยหนา ตองสรางบรรยากาศวา การเรยนลาหลงในบางวชา ในบางชวงเปนเรองธรรมดา แตตองมการแกไข เพอไมใหปญหานนลกลามกอผลรายตอตวนกเรยนคนนนเอง กลายเปนคนทลมเหลวตอการเรยนในทสด ซงอาจมผลตอชวตมากมาย


โรงเรยนตองตงเปาหมายไววา นกเรยนปกตทกคนสามารถบรรล ผลสมฤทธดานการเรยนร ทกำหนดได ตามเวลาทกำหนด และเปนหนาทของทกคนในโรงเรยน (และทบาน) ทจะชวยกนสนบสนนใหเปาหมายนบรรลผล

การดำเนนการนเปนของใหม ยอมมปญหาอปสรรคมากมาย และจะมคนคดคานหรอมขออางตาง ๆ นานา เพราะยดมนถอมนอยกบกระบวนทศนเดม ความเคยชนเดม ๆ และครบางคนกไมขยน ไมอดทน ไมตองการเรยนร แตหากตองการใหนกเรยนบรรลผลสำเรจตามผลลพธของการเรยนรทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ นนไมมทางเลอกอน ตองใช PLC ดำเนนการ

อยาลมวา PLC มอดมการณท การรวมตวกนเรยนรของครเพอรวมกนทำสงทยากหรอทาทาย เชน การกำหนดการเรยนรเทาทจำเปนแกศษย การวดความกาวหนาของการเรยนรของศษยเปนรายคนตามผลลพธของการเรยนร ทรวมกนกำหนด การดำเนนการชวยนกเรยนทเรยนลาหลงใหกลบมาเรยนทนกลม เปนตน ซงทงหมดเปนการเรยนรทไมมวนจบสน จงเปนประเดนสำคญยง เปนหวใจของสาระของการเรยนรจากการลงมอทำใน PLC

๑๐ สงหาคม ๒๕๕๔





161


มงทผลลพธ ไมใชแผนยทธศาสตร

บทนจบความจากบทท ๖ เรอง Creating a Results Orientation in a Professional Learning Community

เนนสอสารกบครใหญและผบรหารเขตการศกษาวาตองเปนพเลยงหรอผอำนวยความสะดวก (facilitator) ตอทม PLC ทไมพาทม PLC หลงทาง คอ ไปหมกมนอยกบแผนยทธศาสตร หรอมงสนองแผนยทธศาสตรของโรงเรยนและหรอเขตการศกษาจนหมดแรง ไปไมถง “ของจรง” หรอเปาหมายทแทจรง คอ ผลการเรยนของนกเรยน

ระหวางอานบทน ผมบนทกขอสรปเหลานไววา

แผนยทธศาสตรของโรงเรยนไมนำสการปฏบตทมงการพฒนา คณภาพตอเนอง (CQI) ของผลสมฤทธดานการเรยนร (Learning Outcome) ครทำงานในสภาพมเปาหมายมากเกนไป (goal overload) เพราะมคำสงใหทำตามมากมาย จนไมมเปาหมายทชดเจน แทจรง


มคำไพเราะ คำโต ๆ เชน SMART goals จนครมวหลงอยกบการ ตความและปฏบตตามคำเตมของตวยอ SMART และไปไมถง เปาหมายผลการเรยนรของศษย ผมเรมเขาใจวานาสงสารครทมเรองราวตาง ๆ มากมายเขามากนขวางระหวางครกบศษย มาเบยงเบนความสนใจหรอมงเนนออกไปจากตวนกเรยน สงเบยงเบนเหลานนสวนใหญคงจะมากบความตงใจด มาในนามของโครงการพฒนาการศกษา แตอนจจา ความตงใจดนนกลบกอผลรายแกนกเรยน เพราะมนเบยงเบนความเอาใจใสของครไปทตวแทน (proxy) ไมใชทตวนกเรยน เนนทผลลพธ ไมใชหยดอยทกจกรรม ผลลพธคอ ผลการเรยน ของนกเรยน และกระบวนการเรยนรของนกเรยน ไมใชกระบวน การสอนของคร

แทนทจะเนนทแผนยทธศาสตร ผเขยนหนงสอเลมนแนะนำใหเนนการรวมกนกำหนดเปาหมายของผลลพธ ทเปนเปาหมาย ๒ ระดบคอ เปาหมายทตองบรรลใหไดกบเปาหมายทาทายทยากแตยงใหญกวา หรอคลาย ๆ จะยากเกนไป แตจะชวยกระตนการลงมอทดลองของคน บางกลมหรอบางโรงเรยนทชอบความทาทาย พงระวงวาเปาหมายทกลาวถงนไมใช ขอความระบพนธกจ (mission statement) แตเปนเปาหมายสน ๆ ทเปนรปธรรมจบตองได ไมตองตความ เชนเปาหมาย “จะสงคนไปเหยยบพนดวงจนทรใน ๑๐ ป” ของอดตประธานาธบดเคนเนด

เปาหมายนจะชวยสรางบรรยากาศแหงการตอสและชยชนะอยางเปนขนตอน ชวยสรางขวญกำลงใจ ทจะกระตนความคดสรางสรรค กระตนจตวญญาณ (spirit) ของทม ผบรหารตองรจกหยบเอาชยชนะเลก ๆ ตามเปา




163


หรอทแสดงวากำลงเดนทางใกลเปาหมายเขาไปเรอย ๆ มาเฉลมฉลองเพอสรางกำลงใจและความมงมนของทม PLC

ผมตงชอบทนวา “มงทผลลพธ ไมใชทยทธศาสตร” เพราะผเขยนหนงสอเลมนอางถงผลการวจย (ในสหรฐอเมรกา) วา การมแผนยทธศาสตรทดไมไดนำไปสผลลพธ (ผลการเรยนของนกเรยน) ทด

ผลการวจยนบอกเราวา ในวงการศกษามสมมตฐานทสมเหตสมผลตามสามญสำนกมากมายทความเปนจรงไมเปนไปตามสมมตฐาน เชน กรณแผนยทธศาสตรกบผลการเรยน และอกตวอยางหนงคอ ปรญญาของครกบผลการเรยน (หลกฐานอยในหนงสอ Visible Learning : A Synthesis of Over 800 Meta-Analyses Relating to Achievement) คำอธบายของผมคอ สมมตฐานนนมหลายขนตอนไปสผลลพธ และในทางปฏบตคนในวงการศกษามกดำเนนการทขนตอนตน ๆ ทตนเคยชน และไปไมถงขนตอนหลกทจะกอผลตอผลสมฤทธดานการเรยนร (learning outcome) ของนกเรยน เพราะเปนสวนทตนไมสนทด ไมเคยชน

ทจรงไมวาวงการไหน ๆ ตางกตกอยใตมายาของตวแทน (proxy) ทงสน ตวแทนเหลานเขามาสอดแทรกทำใหเราหมกมนอยกบมนจงไปไมถงตวจรง ซงในกรณนคอ ผลการเรยนของนกเรยน ในชวตจรงเรายงอยกบเปลอกของความสข จงไปไมถงแกนของความสข เรายงอยกบพธกรรมในศาสนาจนเขาไมถงแกนของศาสนา เปนตน

ผมจงยอนกลบไปคดถงหลกของการตงเปาวา KISS ซงยอมาจาก Keep It Simple and Stupid อยาหลงตงเปาเพอแสดงภมปญญาท ยอกยอนเขาใจยาก

เพราะฉะนนกอนตงเปาของโรงเรยนและเขตพนทการศกษา ตองรวา


ขณะนตนเองอยตรงไหน เมอดระดบคณภาพของผลลพธทางการเรยนของนกเรยน แลวตงเปาหมายทง ๒ ระดบ คอเปาหมายทตองบรรลกบเปาหมายทาทาย แลว PLC แตละทมกนำไปตงเปาของทม โดยใหมเปาหมายทง ๒ ระดบเชนเดยวกน และเสนอเปาของทมใหครใหญรบทราบและเหนชอบ เพอครใหญจะไดหาทางสงเสรมเกอหนน (empower) ใหบรรลเปาใหจงได

การตงเปาทดและการดำเนนการเพอบรรลเปา ตองมขอมลทด ททนกาล สำหรบนำมาใชประโยชน ซงจะกลาวถงตอไป

๑๔ สงหาคม ๒๕๕๔





165


พลงของขอมลและสารสนเทศ

บทนจบความจากบทท ๗ เรอง Using Relevant Information to Improve Results

หวใจของ PLC คอ เปลยนจดมงเนนจากตวปอนเขา (input) สผลลพธ (outcomes) และจากกจกรรม (activities) ส ผล (results) และขอมลทสำคญทสดในการทำความเขาใจผลลพธคอ ขอมลของผลลพธของการเรยนของนกเรยน (Learning Outcome) ทไดจากการประเมนเพอพฒนา (formative evaluation) เปนระยะ ๆ

ดงนนทม PLC จงตองรวมกนกำหนดวธจดและขอสอบการประเมนเพอพฒนา ทครทกคนในทมใชรวมกน เพอนำผลของการประเมนความกาวหนาในการเรยนของนกเรยนมาเปนขอเรยนรของคร

ในสถานการณสมมตตามหนงสอ ครสมาชก PLC ไมเหนดวย กบการมการประเมนเพอพฒนาทใชขอสอบเดยวกน เพราะเกรงวาจะเปน กโลบายของฝายบรหารทจะใชผลการสอบของนกเรยนเปนตวบอก ความสามารถหรอผลงานของคร ครกลววาผลของการประเมนเพอพฒนา


ของศษย จะถกใชเปนผลของการประเมนได-ตก (summative evaluation) ของคร

อานแลวผมบอกตวเองวา การจะมทศนคตตอการสอบวาเปนเครองมอสรางขอมลและสารสนเทศสำหรบการเรยนรและพฒนานน เปนสงทยากมากทจะเกดขนจรงในวงการศกษา แมจะอยในทฤษฎทางการศกษามาชานาน

หวใจอยทการเรยนรจากการปฏบต (การจดการเรยนรของคร) ซงตวชวยคอ ขอมลผลของการปฏบต (learning outcome ของนกเรยน) การมผลสมฤทธดานการเรยนร ทเปรยบเทยบกนได เพราะใชขอสอบเดยวกนทครสมาชก PLC นนเองรวมกนคดขน (หรอออกขอสอบรวมกน) เปน “ปฏเวธ” คอ ผลของการปฏบตทสมาชกของ PLC นำมา AAR รวมกน

นคอ หวใจของการเรยนรจากการปฏบต (Action Learning) ทสมาชกของกลม PLC ตงเปาหมายรวมกน และอาจกำหนดวธการจดการเรยนรรวมกนดวย แตตอนปฏบตจรง ครแตละคนจะมลกเลนหรอวธการในรายละเอยดไมเหมอนกน นำไปสผลการเรยนทแตกตางกน ผลการเรยนทแตกตางนนเองคอหวขอการเรยนรรวมกนของครวา ผลสมฤทธดานการเรยนร (learning outcome) ของขอสอบแตละขอทแตกตางกนนน เกดจากวธการจดการเรยนรทแตกตางกนอยางไร

หวใจอยทรายละเอยดคอ ตองไมหลงดหยาบ ๆ ทผลการสอบในภาพรวมเทานน ตองดทแตละหมวด หรอทขอสอบแตละขอ ซงจะมขอมลทครชวยกนตความแปลออกมาเปนขอความรความเขาใจและเปนสารสนเทศสำหรบปรบปรงวธจดการเรยนรแกนกเรยนในทนท

ผบรหารตองสญญาวาจะไมใชผลการสอบเพอการพฒนา ของนกเรยนมาเปนขอมลประกอบการใหคณใหโทษแกคร แตจะใชผลการเรยนรจาก




167


การตความผลการสอบนนทนำมาปรบปรงการจดการเรยนการสอนมาเปนขอมลสำหรบใหคณ หรอยกยองทม PLC ทมใดเกดการเรยนรมากและลก และเกดการปรบเปลยนการจดการเรยนรแกศษยมาก จะไดรบการยกยอง เฉลมฉลอง และเปนคะแนนสะสมสำหรบประกอบการใหโบนส หรอการขนเงนเดอน

การเรยนรของครและการปรบรปแบบการจดการเรยนรแกศษย เปนผลลพธทตองการของ PLC และจะมผลตอผลสมฤทธดานการเรยนรของศษย (John Hattie : Visible Learning : A Synthesis of Over 800 Meta-Analyses Relating to Achievement)

สภาพทแทจรงในโรงเรยนคอ ไมไดขาดแคลนขอมล โรงเรยนมขอมลมากลน เกนความจำเปน และเกอบทงหมดไมใชขอมลทจะนำไปสการพฒนาผลสมฤทธดานการเรยนร ของนกเรยนโดยตรง ครจงจมอยกบกองขอมลทไรประโยชน (ตอการยกระดบผลการเรยนของนกเรยน) หรอหลงอยกบการจดทำขอมลทไรประโยชนเพอเสนอหนวยเหนอ

ฝรงเขาเรยกสภาพของขอมลในโรงเรยนวาเปนโรค DRIP Syndrome คออยในสภาพ Data - Rich, Information - Poor ขอมลมากลน แต ไรความหมาย

ความหมายในทน มงทการเปนประโยชนตอการยกระดบผลสมฤทธดานการเรยนรของศษย และเปนประโยชนตอการยกระดบการเรยนรของคร จากการทำหนาทครฝกหรอผอำนวยความสะดวก (facilitator) ในการเรยนรคอ ชวยใหครเกดการแลกเปลยนเรยนรผลของการปฏบต เพอทำความเขาใจวาการปฏบตแบบใดทมผลตอการเรยนรทแทจรงของศษย เปนการเรยนรในมตทละเอยดออน และเปนทกษะการเรยนรทครจะตองฝก


มองอกมมหนง ผลของการประเมนเพอพฒนา (formative evaluation) ทใชขอสอบรวมของ PLC คอ ผลสะทอน feedback ทงตอนกเรยนและตอคร สำหรบนำมาใชยนหยดวธการบางอยาง และปรบปรงวธการบางอยาง

ผมขอใหความเหนสวนตววา วธนำเอาผลสมฤทธดานการเรยนร ของศษย จากการประเมนเพอพฒนา ทใชขอสอบรวมมาแลกเปลยนเรยนรเพอการเรยนรของครน ตองใชเทคนคการจดการความร (Knowledge Management, KM) โดยเฉพาะอยางยงการใชเครองมอสนทรยเสวนา (dialogue) (อยาใชการอภปราย discussion เปนอนขาด) และเครองมอ SSS (Success Story Sharing) ประกอบกบเรองเลาเราพลง (Storytelling) คอ ใหครทลกศษยทำขอสอบหมวดใดหรอขอใดไดดเปนพเศษเลาวา ตนทำอยางไร และคดวาวธการใดของตนทนาจะสงผลตอการเรยนรทไดผลดของศษย

ทกษะ KM ของคร พเลยงของ PLC และของผบรหารจะมความสำคญตอการใชผลของการประเมนเพอพฒนา เพอขบเคลอนผลงานของ PLC

หนงสอนบทท ๓ บอกวธดำเนนการสรางขอสอบรวมของทม PLC แตผมไมไดนำมาเลา เพราะเปนรายละเอยด ผมคดวาคณคาสำคญของการมขอสอบรวมคอ ทำใหทม PLC มเรองเลาความสำเรจหรอ SS (Success Story) เลก ๆ จำนวนมากมายสำหรบนำมา ลปรร. (แลกเปลยนเรยนร) กน

PLC จะมพลงสง ตองมการแลกเปลยนผลของการประเมนเพอพฒนา อยางกวางขวาง โดยฝายบรหารตองสนบสนน ๒ อยาง คอ ใหกำลงคนสนบสนน (logistics) กบ สรางวฒนธรรม (culture)

ในดานกำลงคนสนบสนนนน เชน ครตองไดรบการสนบสนน เจาหนาทนำเอาคำตอบของนกเรยนไป key-in และจดทำออกมาเปน




169


รายงานทมขอมลเปรยบเทยบผล ทจะเหน SS เลก ๆ ของการเรยนร และเหนความทาทายตอครบางคนทศษยสอบไดผลตำ

ในหนงสอนมการเสนอวธการจดการแลกเปลยนเรยนรหลากหลายวธจากผลการวจยของนกการศกษาทหลากหลาย ทฝายบรหารควรจดใหครสมาชกของ PLC รจกวธใช และ/หรอ มพเลยงชวยจดกระบวนการ จนกวาครสมาชกของ PLC จะใชเครองมอไดคลอง เชน

วธตงคำถาม Here’s What, So What, Now What ของ Bruce Wellman & Laura Lipton (2004) Project Zero Protocol ของ ฮารวารด Descriptive Review (Blythe, Allen, & Powell, 1999) อาน แลวผมนกถงเครองมอ “เพอนชวยเพอน” (Peer Assist) Student Work Protocol (Gene Thompson-Grove, 2000) : ระหวางการนำเอาผลการสอบของนกเรยนมาเรยนรรวมกนใช ๗ คำถามเปนเครองมอสำหรบ ลปรร. โดยสมาชกของ PLC พด อยางเปดใจ อยางอสระ แบบไมมถกไมมผดตอคำถามตอไปน

๑. มผลใดทนาสนใจหรอนาแปลกใจ เพราะอะไร ๒. สวนใดทชวยบอกวธคดหรอเรยนรของนกเรยน บอกอยางไร ๓. เพอนครไดชวยเปดโลกทศนของตนดานใด อยางไร ๔. จะนำโลกทศนใหมไปใชอยางไร ๕. ผลการเรยนของนกเรยนนำไปสคำถามอะไรเกยวกบการสอน และการประเมน ๖. ตนเองจะนำคำถามเหลานไปทำอะไรตอไป ๗. มแผนจะทดลองดำเนนการในหองเรยนของตนอยางไรบาง


ในดานวฒนธรรมครตองไดอยในบรรยากาศทไมกลวผด ไมกลววาผลการสอบของศษยทไมดจะทำใหตนถกลงโทษ ถกดถก หรอเสยหนา และมวฒนธรรมการใชขอมล หลกฐานจากผลการสอบเพอพฒนา ทใชขอสอบรวม สำหรบนำมาขบเคลอนกระบวนการ CQI ของผลการเรยนรของนกเรยน

วฒนธรรมทตองการคอ การใหคณคาตอการพฒนา เหนอผลการประเมนหรอผลของการจดอนดบ (ranking) ตองไมนำขอมลจากการประเมนนกเรยนแบบประเมนเพอพฒนามาใชจดอนดบครใหญ คร หรอเขตพนท เพราะจะทำลายบรรยากาศของความรสกปลอดภย เปนอสระ ทจะใชความสรางสรรค โดยไมกลวผด

ตองสรางวฒนธรรมท “เอาเรอง” ผทไมรรอนรหนาวตอผลการประเมนแบบประเมนเพอพฒนาและไมนำผลการสอบดงกลาวมาจด กระบวนการ ลปรร. เพอเรยนรและพฒนาวธทำหนาทคร

ชอของบทน คอ “พลงของขอมลและสารสนเทศ” ขอมลหมายถงขอมลผลการสอบของนกเรยนแบบประเมนเพอพฒนา ทไดจาก “ขอสอบรวม” ทพฒนาโดยทม PLC สำหรบนำมาใชเปนจดเรมตนของการเรยนรรวมกนในทม PLC เพอแปลงไปเปน “สารสนเทศ” สำหรบใชพฒนากระบวนการเรยนรของศษย เพอยกระดบผลสมฤทธดานการเรยนร

กระบวนการทใชแปลงขอมลเปนสารสนเทศคอ KM หรอกระบวนการแลกเปลยนเรยนรในทม PLC เปนกระบวนการทนำไปสการใชสารสนเทศไปในตว

กระบวนการทงหมดนทำเปนวงจรไมรจบ มผลยกระดบความรปฏบตของครทเปนสมาชก PLC ผานการทำหนาทคร ทศษยมผลการเรยนรทดขน




171


สงทพงระวงไมยอมใหมการทำเปนอนขาดคอ การวาจาง (commission) ใหผเชยวชาญการศกษาเปนผออกขอสอบสำหรบใชเปนขอสอบรวมของ PLC พงตระหนกวา ขนตอนของการปรกษาหารอเพอออกขอสอบรวมเปนสวนหนงของกระบวนการลปรร. ของสมาชกของ PLC

๑๔ สงหาคม ๒๕๕๔



ประยกตใช PLC ทวทงเขตพนทการศกษา

บทนจบความจากบทท ๘ เรอง Implementing the PLC Process Districtwide

ซงเลาถงผอำนวยการเขตพนทการศกษาทานหนง (ในสหรฐอเมรกา) มศรทธาสงยงใน PLC วาจะชวยยกระดบคณภาพการศกษาในเขตพนทได โดยตองลงมอทำในทกโรงเรยน จงเรมดวยการใหขอมลแกคณะกรรมการเขตพนทการศกษา เพอขออนมตนโยบายและงบประมาณฝกอบรมครใหญทกคนของ ๑๕๐ โรงเรยนในเขต รวมทงฝกอบรมครแกนนำจากทกโรงเรยน งบประมาณนรวมทงคาจางคร ๔,๕๐๐ คนมาสอนแทนระหวางทครเขารบการอบรมเรอง PLC

ผอ. เขตฯ มผชวย ๕ คน จงมอบหมายใหผชวยผอำนวยการเขตดแลการดำเนนการ PLC คนละ ๓๐ โรงเรยน

ผชวยฯ ๒ คนเอาจรงเอาจงมาก เขารวมการอบรมกบครใหญทกครง และชวงพกเทยงทกวนของการอบรมกใชเวลากนอาหารเทยงรวมกบครใหญ เพอสอบทานความเขาใจใหตรงกนวา ลำดบความสำคญอยตรงไหน ตวชวด




173


ความกาวหนาสำหรบผบรหารใชตดตามผล PLC คออะไร และหลงจากนนในการประชมครใหญทกครง จะใชเวลาทำความเขาใจและตอบปญหาการดำเนนการ PLC เปนหลก

ผชวยฯ อก ๒ คน มความเชอวา เปนความรบผดชอบของครใหญทจะดำเนนการพฒนาคณภาพของการศกษาของนกเรยน ผชวยฯ มหนาทสงเสรมใหครใหญและครไดมโอกาสรจกหลกการและแนวคดใหม ๆ แตตนเองไมควรดำเนนการแบบ top-down ผชวยฯ สองทานนแจงใหครใหญและครแกนนำเขารบการอบรม โดยทผชวยฯ เขาบางเปนครงคราว และปลอยใหครใหญดำเนนการประยตใช PLC เองอยางอสระ

ผชวยฯ ทานสดทาย เพยงแตแจงครใหญวา มโควตาใหสงคนไปรบการอบรมกคน เมอไร เทานน ไมสอสารอยางอนเลย และในวนอบรมตนเองกไมเคยไปรวมแมแตครงเดยว และพบวาครใหญบางคนสงครหมนเวยนกนเขารบการอบรม ทำใหความรความเขาใจของครแกนนำตอ PLC ไมตอเนอง คอ ไมเขาใจนนเอง

หลงดำเนนการ PLC ไปได ๒ ป พบวาผลสมฤทธทางการศกษาของนกเรยนในเขตแตกตางกนมาก บางโรงเรยนนกเรยนมผลการเรยนดมาก และครเกดความกระตอรอรน ทำงานรวมกนเปนทมอยางด นกเรยนบางคนทเรยนลาหลงไดรบการชวยเหลอจากทมคร โดยครไมตองทำงานนอกเวลางานปกต แตมบางโรงเรยนแทบจะไมเปลยนแปลงจากเดมเลย

นทานเรองนสอนใหรวา ผบรหารมความสำคญตอการประยกตใช PLC โดยผบรหารตองรวาบทบาทของตนคออะไรบาง


บทบาทของผบรหาร (ผอ. เขตฯ)

สรางความรทมอยรวมกน (shared knowledge) ในหมกรรมการของเขตพนทการศกษา และครใหญโดยการแจกบทความ หนงสอ พาไป ดงาน และการปรกษาหารอแบบสนทรยเสวนาหรอสานเสวนา (dialogue)

ดำเนนการใหคณะกรรมการเขตฯ มมตกำหนดเปนนโยบายใหใช PLC เปนเครองมอพฒนาคณภาพของผลสมฤทธดานการเรยนร (learning outcome) ในทกโรงเรยน รวมทงกำหนดงบประมาณสนบสนน

สรางวฒนธรรมการทำงานแบบ “บงคบและยดหยน” (loose and tight) คอ ประกาศอยางแนวแนชดเจน (tight) วาทกโรงเรยนตองทำหนาทเปน PLC จดการฝกอบรมครแกนนำของแตละโรงเรยนใหเขาใจหลกการและวธดำเนนการ แตเปดโอกาสใหแตละโรงเรยนมความยดหยน (loose) ทจะใชความสรางสรรคของทมครในการดำเนนการ

จดอบรมเชงปฏบตการ (workshop) ใหครใหญและครแกนนำทกคนสานเสวนากนในประเดนตอไปน

(๑) เรองสำคญสดยอดของเราคออะไร (ผลสมฤทธดานการ เรยนรของนกเรยนดขนอยางนาพอใจ)

(๒) สภาพทตองการเหนในแตละโรงเรยนเปนอยางไร

(๓) ตองทำอยางไรบางแกคนทงโรงเรยนเพอใหบรรลสภาพ ตามขอ (๒)

(๔) จะใชตวชวดอะไรสำหรบตดตามความกาวหนา

(๕) การดำเนนการ และพฤตกรรมของผนำแบบใดบางทเปน ตวขดขวางเปาหมายตามขอ (๑)




175


ตระหนกอยตลอดเวลาวานคอการจดการการเปลยนแปลง (เขนครกขนภเขา) จงตองเอาใจใสรายละเอยดทกขนตอน ทจะไมใหแรงตานการเปลยนแปลง (ทงจงใจและโดยไมรตว) เขามาเปนอปสรรค ฝายเขตพนทการศกษา ครใหญ และครแกนนำ จงตองรวมกนประกาศวา สงทตองการใหเกดขนในทกโรงเรยนคอ

(๑) มการจดครทำงานรวมมอกน

(๒) แตละทมจดการเรยนรใหศษยทกคนไดเรยนร “ความรและ ทกษะทจำเปน” (essential knowledge and skills) ไมวา นกเรยนคนนนจะมใครเปนครประจำชน ซงหมายความวา ครในทมรบผดชอบการเรยนรของนกเรยนรวมกน และ รวมกนกำหนด “ความรและทกษะทจำเปน” ทจะรวมกน จดใหนกเรยนไดเรยนรอยางสนกสนาน

(๓) แตละทมรวมกนกำหนดรายละเอยดของ การประเมนเพอ พฒนา ทจะใชเปนเครองมอตดตามความกาวหนาของ การเรยน สำหรบนำมาใชปรบปรงการจดการเรยนการ สอน โดยมหลกวาตองประเมนบอย ๆ

(๔) กำหนดใหมแผนอยางเปนระบบของทงโรงเรยน สำหรบชวย ใหนกเรยนทเรยนออนหรอตามไมทน เรยนสำเรจตาม กำหนด

ขอกำหนดทง ๔ นเปนหลกการทกำหนดอยางชดเจนวาตองมการบงคบ (tight) แตวธการดำเนนการนนยดหยน (loose) ปลอยใหแตละโรงเรยนใชความสรางสรรคของตนเองได


ไมนำเอาโครงการอน ๆ มาใหโรงเรยนหรอครดำเนนการ เพอใหโรงเรยนและครมโอกาสทมเทความคดความเอาใจใสตอ PLC ไดเตมท จนในทสด PLC คอย ๆ กลายเปนวฒนธรรมองคกรทขบเคลอนคณภาพของผลผลตของโรงเรยน และสรางสรรคใหโรงเรยนเปนสถานททอยแลวมความสข (happy workplace) ทงของนกเรยน คร และผบรหาร แลวดำเนนการตอเนองยงยนเปนวงจรไมรจบ ซงกคอโรงเรยนไดพฒนาขนเปนองคกรเรยนร (Learning Organization) นนเอง

สงเสรมเกอหนนพลงศกยภาพ (empower) แกครใหญ ใหเปนผนำการพฒนา PLC ไดอยางแทจรง โดย

(๑) ใหไดเขาฟงการประชม เขาประชมเชงปฏบตการจนเขาใจ PLC ในระดบทลกซง

(๒)ไปดงานโรงเรยนทระบบ PLC ดำเนนการไดผลดมาก

(๓)จดใหม PLC ของครใหญในเขตพนท

(๔)จดสรรทรพยากรให

(๕)เปลยนการประชมประจำเดอนครใหญของเขตฯ เปนการประชม PLC ของครใหญ โดยเฉพาะอยางยงจดใหเปนเวท ลปรร. ขอมลจากการประเมนความกาวหนาของแตละโรงเรยน

(๖) ประเมนความกาวหนา

(๗) จดใหสำนกงานเขตพนทการศกษาเปน PLC เพราะตนเอง ตองทำดวยจงจะเขาใจ PLC ในมตทลก จนสามารถหนน PLC ในโรงเรยนไดอยางถกตอง




177


(๘) ตองเขาใจวากำลงขบเคลอนใหโรงเรยนเปนองคกรเรยนร ดงนน ผบรหารตองไมกำกบดแลและควบคมในงานของคร อยางเขมงวด (micromanage) ตองใชหลกการบงคบและ ยดหยน เพอใหผบรหารโรงเรยนไดฝกความรเรมสรางสรรค และบรหาร PLC ในโรงเรยนแบบบงคบและยดหยน เชนเดยวกน

• รวมกบ PLC ครใหญทำความเขาใจขนตอนพฒนาการของ PLC และรวมกนออกแบบการประเมนความกาวหนาเปนระยะๆ ตามขนตอนของพฒนาการ ซงม ๕ ขนคอ

(๑) ขนกอนเรม

(๒) ขนเรม ยงไมไดครทเขารวมจำนวนมากพอทจะฟนฝาส ความสำเรจ (critical mass)

(๓) ขนดำเนนการ มครจำนวนมากเขารวม เปนการแสดง ความรวมมอ แตยงไมถงขนไดใจ ยงไมมความมนใจ

(๔) ขนพฒนา เรมไดใจคร เพราะเรมเหนผล ครเปลยน คำถามจาก “ทำไมตองทำ” เปน “จะทำใหไดผลดยงขน ไดอยางไร”

(๕) ขนยงยน วธการ PLC กลายเปนงานประจำ ฝงอยใน วฒนธรรมองคกร

ตวชวดเพอบอกวา PLC ของเขตพนทและโรงเรยน พฒนาไปถง ขนใด ใช ๔ ตวชวดตามในตาราง


ตวชว

ด ขน

กอนเ

รม

ขนเรม

ขนดำ

เนนก

าร

ขนพฒ

นา

ขนยง

ยน

Shared

miss

ion

เปนท

เขาใ

จรวม

กนวา

ควา

มมง

มนรว

มกนค

อ กา

รเรย

นรขอ

ง ทก

คน

ยงไม

มการ

เขยน

เอกส

ารพน

ธกจ

แสดง

ความ

มงมน

ของโรง

เรยน

คร

คดวา

ภารก

จของ

โรงเรย

นคอ

สอน

ครมอ

งวาค

วาม

รบผด

ชอบต

อการ

เรยน

เปนเ

รองข

องนก

เรยน

แตละ

คน

จะเรยน

ไดดห

รอไม

ขนกบ

ความ

สามา

รถแล

ะคว

ามขย

นของ

นกเรยน

เอง

มการ

เขยน

เอกส

ารพน

ธกจ

อยาง

เปนท

างกา

ร เพ

อแสด

งควา

มมง

มนทช

ดเจน

แต

มคนร

วมกร

ะบวน

การเขย

นเพ

ยงจำ

นวนน

อย

เอกส

ารนม

ผลตอ

พฤตก

รรมข

องผ

ปฏบต

งานน

อยมา

ก

มกระ

บวนก

ารทำ

ความ

ชดเจน

และพ

งเปา

ทการ

เรยน

รของ

ทกคน

มข

นตอน

ทำคว

ามเขาใ

จวา

นกเรยน

จะเรยน

อะไรบา

งและ

จะวด

ความ

กาวห

นาได

อยาง

ไร อ

าจม

ครบา

งคนแ

ยงวา

เปนก

ารลด

รอน

เสรภ

าพทา

งวชา

การ

ครเรมเ

หนหล

กฐา

นแสด

งปร

ะโยช

นทเก

ดจา

กการ

กำหน

ดเป

าหมา

ยการ

เรยน

ทชดเ

จนแล

ะมก

ระบว

นการ

วดคว

ามกา

วหนา

อยาง

เปนร

ะบบ

และเรม

ชวยก

นหา

วธวด

ความ

กาวห

นาทแ

มนยำ

ขนแล

ะจดก

ารเรยน

รใหศ

ษย

เรยน

ไดผล

ดยง

ขน

ครมง

มนทจ

ะดำ

เนนก

ารให

นก

เรยน

ทกคน

ได

เรยน

อยาง

มผล

สมฤท

ธสง

โดย

ครรว

มกนก

ำหนด

แกนค

วามร

ทนก

เรยน

จะตอ

งเรยน

รในแ

ตละ

วชาร

วมกน

กำ

หนดข

อสอบ

รวมส

ำหรบ

วดคว

ามกา

วหนา

ของก

ารเรยน

เพอ

รวมก

นหาท

างชว

ยเหล

อนกเ

รยน




179


ตวชว

ด ขน

กอนเ

รม

ขนเรม

ขนดำ

เนนก

าร

ขนพฒ

นา

ขนยง

ยน

(ตอ)

ทเ

รยนไ

มทน

โดยท

ครเห

นผล

ของก

ารดำ

เนน

การว

าชวย

ใหตน

เกงข

น เพ

มคณ

คาขอ

งการ

เปนค

รและ

ทำงา

นงาย

ขน

Shared

vision

ทก

คนใน

โรงเรย

นเขาใ

จวาส

งทตน

รวมก

นตอง

การ

ใหเก

ดขนค

ออะไ

ร

ไมเค

ยมกา

รดำ

เนนก

ารให

สม

าชกข

องโรงเรย

นมาว

าดฝน

รวมก

นวา

ตองก

ารให

โรงเรย

นเปน

อยาง

ไร

มเอก

สารพ

นธกจ

(vision

sta

temen

t)

ของโรง

เรยน

แต

ครสว

นใหญ

ไมร

ครรว

มกนท

ำกร

ะบวน

การ

กำหน

ดเปา

หมาย

วา ใฝฝ

นทจะ

ให

โรงเรย

นเปน

อยาง

ไร แ

ละฝา

ยบร

หารเอย

ถงเอกส

ารพน

ธกจ

ครทำ

งานร

วมกน

เพอก

ำหนด

สงท

โรงเรย

นจะ

สราง

สรรค

และใ

ชเป

นเขม

มงดำ

เนน

การพ

ฒนา

โรงเรย

นและ

พฒนา

ตนเอง

ครเอยถ

ง Sh

ared

vis

ion

ของ

โรงเรย

นเปน

ประจ

ำ แล

ะใชใ

นกา

รทำง

านปร

ะจำ

วนแล

ะในก

ารตด

สนใจ

คร

รวม

กนปร

ะเมน

สภาพ


ตวชว

ด ขน

กอนเ

รม

ขนเรม

ขนดำ

เนนก

าร

ขนพฒ

นา

ขนยง

ยน

(ตอ)

บอ

ย ๆ แ

ตยงม

คร

จำนว

นมาก

ทาทา

ยและ

ไม

ปฏบต

ตาม

คว

ามเป

นจรง

ในโรงเรย

น แล

ะรวม

กนดำ

เนนก

ารเพ

อลด

ชองว

างระ

หวาง

ภาพฝ

นกบ

ภาพจ

รง

Shared

value

s สง

ทพวก

เราจ

ะมง

มนดำ

เนนก

ารหร

อประ

พฤต

ปฏบต

รวมก

น เพ

อบรร

ลเปา

หมาย

ใน Sha

red

vision

ครยง

ไมเอยถ

งทศ

นคต

พฤตก

รรม

หรอ

ความ

มงมน

ของ

ตนเพ

อทจะ

บรรล

สภ

าพทน

กเรย

นทก

คนปร

ะสบ

ความ

สำเรจใ

นกา

รเรย

นและ

โรงเรย

นมสภ

าพ

ผบรห

ารหร

อ คณ

ะกรร

มการ

คร

ยกรา

งเอก

สาร

แสดง

ความ

เชอ

เกยว

กบปณ

ธาน

ความ

มงมน

และ

ทศทา

งของ

โรงเรย

น คร

ได

อานท

บทวน

และ

แสดง

ความ

เหน

มการ

นำขอ

เขยน

แสดง

ปณธา

นคว

ามมง

มนเพ

อบร

รลเป

าหมา

ยท

กำหน

ด ไป

ปรกษ

าหาร

อใน

กลมค

รวา

ครคน

ใด ก

ลมไห

นจะ

ดำเน

นการ

อะไร

มทงค

นทรว

ม

ครเขาร

วมกร

ะบวน

การย

กรา

งคำข

วญท

แสดง

ความ

มงมน

รวมก

น เพ

อขบ

เคลอ

นโรง

เรยน

สเป

าหมา

ยและ

รวมก

น “จ

ดไฟ”

สร

างพล

งในก

ารขบ

เคลอ

น

ครรว

มกนเ

ปนเจาข

อง Sha

red

value

s มก

ารนำ

ไปกล

าวบอ

ย ๆ

ในโอ

กาสต

าง ๆ

รว

มทงส

ะทอน

ออกม

าใน

วฒนธ

รรมอ

งคกร

ทผมา

เยอน

สมผส

ได ชว

ยใหม




181


ตวชว

ด ขน

กอนเ

รม

ขนเรม

ขนดำ

เนนก

าร

ขนพฒ

นา

ขนยง

ยน

(ตอ)

ตา

มSha

red

vision

เพอป

รบปร

ง ม

การแ

กไขเอก

สาร

ใหสอ

ดคลอ

งกบ

ความ

เหนข

องคร

แต

ยงไม

มแผ

นการ

นำขอ

เขยน

นสกา

รปฏ

บต

ขบวน

การแ

ละคน

ทชให

คนอน

เปนผ

ลง

มอทำ

คว

ามชด

เจนว

าโรงเรย

นนดำ

รงอย

เพอส

ราง

คณคา

อะไรให

แก

สงคม

ตวอ

ยาง

รปธร

รมคอ

เรอ

งเลา

และก

ารเฉลม

ฉลอง

รวม

ทงมก

ารตอ

ตาน(

หรอล

งโทษ

) ผล

ะเมด

Sha

red

value

s

มเปา

หมาย

ของ

โรงเรย

นทยด

ถอรว

มกน

ไมมค

วาม

พยาย

ามให

คร

ผกพน

กบเป

า หม

ายยก

ระดบ

มขอเขย

นระบ

เปา

หมาย

ของ

โรงเรย

น แต

คร

สวนใ

หญไม

ครตร

ะหนก

ในเป

าหมา

ยระย

ะสน

และเปา

หมาย

ระ

ยะยา

วของ

มการ

แปลเปา

หมาย

ของ

โรงเรย

นเปน

เปา

หมาย

จำเพ

าะขอ

ง

ครทก

คนทำ

งาน

ตามเ

ปาหม

ายจำ

เพาะ

ทวดไ

ด แล

ะเชอ

มโยง

ไปส


ตวชว

ด ขน

กอนเ

รม

ขนเรม

ขนดำ

เนนก

าร

ขนพฒ

นา

ขนยง

ยน

(ตอ)

กา

รเรย

นรขอ

งนก

เรยน

สา

มารถ

บอก

สาระ

ของเปา

หมาย

นได

โรงเรย

น ม

ยทธศ

าสตร

และ

เครอ

งมอว

ดควา

มกา

วหนา

ของก

ารบร

รลเป

าหมา

ย แต

ยงไม

มการ

กำหน

ดเปา

หมาย

จำเพ

าะขอ

งทม

งาน

หรอข

องคร

เพ

อบรร

ลเปา

หมาย

นน

แตละ

ทมงา

นของ

คร โดย

ตระห

นกวา

ผลส

ำเรจ

ของ

แตละ

ทมงา

นจะ

นำไป

สการ

บรรล

เป

าหมา

ยของ

โรงเรย

น แต

ละทม

งานแ

สวงห

าวธ

ทำงา

นเพอ

บรรล

ผลตา

มแน

วมทา

งของ

ตน

เปาห

มายข

องโรงเรย

น ทก

ทมขอ

งครท

ำงาน

เพอ

ไปสเปา

หมาย

รวม

ของโรง

เรยน

และ

มการ

เฉลม

ฉลอง

ผลสำ

เรจต

ามเป

าหม

ายยอ

ย เป

นวฒ

นธรร

มองค

กร

เพอด

ำรงค

วาม

ตอเน

องยง

ยนขอ

งชม

ชนกา

รเรย

นร

๑๔ ส

งหาค

ม ๒๕

๕๔ ปร

บปรง

๒๐

สงหา

คม๒๕

๕๔

http

://www.gotok

now.org/b

log/

thaikm

/462

237




183


วธจดการความเหนพอง และความขดแยง

บทนจบความจากบทท ๙ เรอง Consensus and Conflict in a Professional Learning Community

ผมอานหนงสอบทนแลวบอกตวเองวา นคอ สดยอดของหลกการวาดวยการจดการการเปลยนแปลง และวธจดการนกตอตานการเปลยนแปลง ไมใหเขามาทำลายบรรยากาศของการสานฝน เพราะโดยวธน ผไมเหนดวยกไดรบโอกาสแสดงออกอยางเตมท แตเขาตองยอมรบความเหนของคนอนดวย ไมใชดนทรงกบความเหนของตนโดยไมฟง ไมเคารพความเหนของครสวนใหญ

ผมชอบวธออกเสยงแบบ “กำปนหรอนว” (fist or fingers) ททำหลงจากครรวมกนทำความเขาใจ PLC อยางทะลปรโปรงดวยวธประชมแบบ “แบงสองกลม” ผมมความเหนเพมเตมวา นอกจากประชมแบบแบงสองกลมแลว ครควรใชเทคนคการประชมแบบสวมหมวกหกใบดวย โดยแบงกลมเปนกลมละ ๑๐ คน (แบบสม) เพอใชวธประชมโดยใชความคดแบบหมวก ๖ ใบ ทำความเขาใจในมตทรอบดาน (ผมเคยบนทกวธประชมแบบนไวท http://www.gotoknow.org/blogs/posts/267417) แลวจงออกเสยงลงมตแบบ “กำปนหรอนว”


การประชมแบบ “แบงสองกลม” ทำโดยแบงคร (แบบสม) ออกเปนสองกลมคอ กลมเหนดวยกบกลมคดคาน ใหกลมเหนดวยระดมความคดหาเหตผลททำใหเหนดวยกบเปาหมาย ยทธศาสตร และมาตรการ เพอใช PLC ยกระดบผลสมฤทธของการเรยนรของนกเรยน และใหกลมไมเหนดวยระดมความคดหาเหตผลททำใหไมเหนดวย แลวจงใหกลมแรกนำเสนอผลการประชมกลม จบแลวใหสมาชกของกลมหลงชวยเพมเตมเหตผลททำใหเหนดวย หลงจากนนใหกลมหลงนำเสนอ ตามดวยการเพมเตมเหตผลทไมเหนดวยโดยสมาชกของกลมแรก

การออกเสยงแบบ “กำปนหรอนว” มความหมายดงน

ช ๕ นว : ฉนชอบกจกรรมน และอาสาเปนแกนนำ

ช ๔ นว : ฉนเหนดวยอยางยง

ช ๓ นว : ฉนเหนดวย และยนดรวมมอ

ช ๒ นว : ฉนยงไมแนใจ ยงไมสนบสนน

ช ๑ นว : ฉนไมเหนดวย

ชกำปน : หากฉนมอำนาจ ฉนจะลมโครงการน

การออกเสยงแบบเปดเผยกมขอดขอเสยแลวแตสถานการณ หากเหมาะสมอาจโหวตลบกได ถาเสยงกำกง ไมควรดำเนนการทงโรงเรยน ควรทำเปนโครงการทดลองไปกอนโดยกลมครทเหนดวย

หลกการจดการความขดแยงคอ ทำใหความไมเหนพองเปนเรองธรรมดานำเอาความไมเหนพองมาเปดเผย และใชเปนรายละเอยดของการทำงานทจะไมทำใหเกดความยงยากบางอยางทผเหนพองนกไมถง แตผไมเหนพองกงวลใจ คอ ใชพลงลบใหเปนพลงบวกของการสรางการเปลยนแปลง




185


การจดการการเปลยนแปลงไมสามารถทำภายใตเงอนไขวา ตองไดรบฉนทามตจากทกคน เพราะเงอนไขนนเปนเงอนไขเพอดำรงสถานะเดม (status quo)

ทำอยางไรกบคนทมความเหนคดคาน คำแนะนำคอ อยาสนใจความเหน ใหสนใจพฤตกรรม ความเหนไมตรงกนไมเปนไร หากรวมกนทำเปนใชได ทจรงแลวควรเคารพความเหนทตาง ควรแสดงใหทกคนเหนวา ในเรองทเกยวกบการเปลยนแปลงทซบซอนเชนน มความเหนทแตกตางหลากหลายดานมาก แตเพอประโยชนตอการรเรมการเปลยนแปลงตองหยบเอาบางดานมาทำกอน แลวในโอกาสตอไป บางดานจะไดรบความเอาใจใส และหยบมาดำเนนการตามขนตอน

วธประชมใหไดมองรอบดานรวมกน คอการประชมระดมความคดโดยใชการคดแบบหมวกหกใบ

อานบทนแลว ทำใหผมเหนวาในวงการศกษาของสหรฐอเมรกายงไมเกงเรองการจดการการเปลยนแปลง (change management) แมจะมหนงสอและผลงานวจยวาดวยเรองนมากมาย

วธจดการแบบไมตองจดการกบการตอตานการเปลยนแปลงคอ การจดเวทชนชมใหรางวลและ ลปรร. เรองราวของความสำเรจเลก (SSS-Success Story Sharing) เพอทำใหเสยงของความกระตอรอรน ความสนกสนาน ชนชมยนด หรอเสยงเชงบวก กลบเสยงโอดครวญของนกคดเชงลบ ไมใหมาทำลายบรรยากาศของความสรางสรรคไปสการพฒนาเพอผลสมฤทธของนกเรยน

๒๐ สงหาคม ๒๕๕๔



ชมชนแหงผนำ

บทนจบความจากบทท ๑๐ เรอง The Complex Challenge of Creating Professional Learning Communities ซงเปนบทสดทาย

เคลดลบสความสำเรจของ PLC คอ การขบเคลอนความเปนผนำในหมครใหออกมาโลดแลน สรางความรเรมสรางสรรคเพอบรรลเปาหมาย การยกระดบผลสมฤทธของนกเรยน

PLC คอ เครองมอใหครทกคนไดมโอกาสเปนผนำการเปลยนแปลง โดยมเปาหมายหลกทผลการเรยนรของนกเรยน แตทจรง แลวยงมผลลพธทการเปลยนแปลงโรงเรยนโดยสนเชง (school transformation) อกดวย นนคอ วธทำงานเปลยนไป ความสมพนธระหวางบคคลเปลยนไป วฒนธรรมองคกรเปลยนไป

โรงเรยนจะกลายเปนองคกรเรยนร ผคนจะไมหวงความร จะมการแลกเปลยนเรยนรระหวางกนอยางเขมขนและไมเปนทางการ

บทนใหคำแนะนำแกครใหญ และผอำนวยการเขตการศกษาวาตองเปนผนำการเปลยนแปลง และใชยทธศาสตรผนำรวมหม ไมใชผนำเดยว และยามทตองยนหยดกตองกลายนหยด




187


การเปลยนแปลงทง ๗ หมวด

เปาหมายของ PLC คอ การเปลยนแปลงในระดบถงรากถงโคน (transformation) โดยทเปนการเปลยนไปเรยนรไป ตอเนองไมสนสด ใน ๗ หมวดตอไปน

การเปลยนแปลงปณธานความมงมนขนพนฐาน

จากเนนการสอน เปนเนนการเรยนร

จากเนนสงทสอน เปนเนนสงทนกเรยนไดเรยนร

จากการไดสอนครอบคลมเนอหา เปนการแสดงใหเหนวานกเรยนม

ความรและทกษะเหลานน

จากการมอบคมอหลกสตรแกครแตละคน

เปนจดใหทม PLC ไดสรางความร

รวมกนเกยวกบหลกสตรทจำเปน

จากการสอบเพอผลได-ตก (summative evaluation) นาน ๆ ครง

เปนการสอบเพอใหนกเรยนปรบปรงตนเอง และครปรบปรงวธจดการ

เรยนร (formative evaluation)

จากการสอบเพอดวามนกเรยนคนไหนบางทสอบตกตามเวลาทกำหนด

เปนการสอบเพอคนหานกเรยนทตองการความชวยเหลอเพมเตมให

กลบมาเรยนรวมกลมกบเพอนไดทน

จากการสอบเพอใหรางวลหรอลงโทษนกเรยน

เปนการสอบเพอสอสารและสรางแรง

จงใจตอการเรยนของนกเรยน

จากการสอบความรและทกษะหลายอยางนาน ๆ ครง

เปนการสอบความรและทกษะครง

และนอยอยาง แตสอบบอย ๆ

การเปลยนแปลงการสอบ


จากการออกขอสอบและจดการสอบโดยครแตละคน

เปนการออกขอสอบและจดการสอบ

โดยทม PLC

จากสภาพทครแตละคนกำหนดเกณฑการประเมน

เปนทม PLC รวมกนกำหนดหลกเกณฑเพอสรางความสมำเสมอ (consistency) ของการประเมนโดย

ครในทม

จากการเนนการประเมนแบบใดแบบหนง

เปนการประเมนโดยใชการประเมน

หลายแบบอยางสมดล

จากเนนทคะแนนเฉลย เปนการเนนตรวจสอบความกาวหนาของนกเรยนแตละคนในความรและ

ทกษะแตละดาน

จากการตดสนในโดยครคนเดยว เปนการดำเนนการอยางเปนระบบรวมกนในทม PLC เพอใหนกเรยนทก

คนไดรบการดแลชวยเหลอ

จากการกำหนดเวลาและการเรยนรตายตวสำหรบการเรยน

เปนการจดเวลาและบทเรยนอยางยด

หยนเปลยนแปลงได

จากการสอนซอม (remediation) เปนการเรยนเพอใหเขาใจ

(intervention)

จากการชวยเหลอตามความสมครใจนอกเวลาเรยน

เปนการเรยน (บงคบ) ในเวลาเรยน

จากมเพยงโอกาสเดยวทจะแสดงวาไดเรยนร

เปนมหลายโอกาสทจะแสดงวาได

เรยนร

การเปลยนแปลงปฏกรยา หรอการดำเนนการเมอมนกเรยนเรยนลาหลง




189


จากโดดเดยว เปนการทำงานเปนทม พงเปารวมกน

ทการเรยนรของศษยและคร

จากครแตละคนคดคนเดยววา นกเรยนควรไดเรยนรอะไรบาง

เปนทม PLC รวมกนคดวา “ความรทจำเปน” (essential knowledge)

สำหรบนกเรยนคออะไรบาง

จากครแตละคนกำหนดลำดบความสำคญของมาตรฐานการเรยนร

เปนทม PLC รวมกนกำหนดลำดบ

ความสำคญของมาตรฐานการเรยนร

จากครแตละคนกำหนดความเรวของการเรยน

เปนทม PLC รวมกนกำหนดและใช

อตราความเรวของการเรยนร

จากครแตละคนพยายามคนหาวธการเพมผลสมฤทธในการเรยน

เปนทม PLC ชวยเหลอกน

จากครดำเนนการสอนแบบเปนกจกรรมสวนตว ไมเปดเผย

เปนครแลกเปลยนเรยนรวธการสอน

และวธทำหนาทครอยางเปดเผยตอกน

จากการตดสนใจตามความพงพอใจสวนตว

เปนการรวมกนตดสนใจตามความรจากประสบการณและ best practice

ทนำมาแลกเปลยนเรยนรกน

จากการรวมมอกนแบบเปะปะ ทงเรองทเกยวของและไมเกยวของกบผลสมฤทธในการเรยน

เปนการเนนความรวมมอกนในประเดนทมลำดบความสำคญสงตอ

ผลสมฤทธในการเรยนรของศษย

จากการคดวา “ นศษยฉน” “นนศษยคณ”

เปน “ศษยของเรา”

เปลยนแปลงการทำงานของคร


คำแนะนำแกครใหญและ ผอ. เขตการศกษา

เชอมโยงการเปลยนแปลงเขากบสถานการณปจจบน อยาจดการ การเปลยนแปลงบนพนฐานของหลกการ ใหอยกบความเปนจรง

เรมดวยเหตผลเชงอดมการณ (Why) แลวเขาสปฏบตการจรง โดยเนน How

ทำใหการกระทำกบคำพดไปทางเดยวกน และสงเสรมกน

แนวแนทปณธานและเปาหมาย แตยดหยนทวธการ

ใชภาวะผนำรวมหม จงคาดหวงวาจะมความผดพลาด จงเตรยมเรยนรจากความ ผดพลาด

จากตางคนตางเปนอสระตอกน (independence)

เปนการชวยเหลอพงพาซงกนและกน

(interdependence)

จากไวยากรณแหงการบนวา เปนไวยากรณแหงความตงใจมงมน

จากการวางแผนยทธศาสตรระยะยาว เปนการวางแผนใหเกดผลสำเรจ

ระยะสนจำนวนมาก

จากการชนชมยกยองเปน “ครดเดน” ปละครง

เปนการยกยองผลสำเรจเลก ๆ ทจำเพาะ และมผไดรบการยกยอง

จำนวนมาก และบอย ๆ

เปลยนวฒนธรรมของโรงเรยน




191


เรยนรจากการลงมอทำ สรางขวญกำลงใจและความฮกเหม โดยการเฉลมฉลองผลสำเรจ เลก ๆ ตามเปาหมายรายทาง




PLC เปนเครองมอของ การเปลยนชวตคร

บทนเปน AAR ของผม หลงอานหนงสอเลมนจบทงเลม

ผมสรปวา PLC เปนเครองมอของการเปลยนชวตคร เปลยนจาก “ผสอน” (teacher) เปน “นกเรยน” (learner) เปลยนจากโดดเดยวเปนมเพอน มกลม รวมตวกนเปนชมชน ทำงานแบบปรกษาหารอและชวยเหลอกน โดยมเปาหมายทเดดเดยวชดเจนคอ ผลการเรยนทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills) ของศษยทกคน มการจดการเรยนเสรมแกศษยทเรยนไมทนเพอใหกลบมาเรยนทน

โรงเรยนเปลยนสภาพเปน PLC เขตพนทการศกษาเปลยนเปน PLC ซงแปลวาเปนองคกรเรยนร (Learning Organization) นนเอง การเปลยนแปลงเหลานเกดขนในระดบ transformation คอ เปลยนอยางถงรากถงโคน เปลยนระดบจตวญญาณและวฒนธรรม รายละเอยดของการเปลยนแปลงใหกลบไปอานตารางหนา ๑๘๗ - ๑๘๙

โดยสรป โรงเรยนจะเปลยนไปเปนสถานทททกคนอยกนอยางมความสข (Happy Workplace) และเปนองคกรเรยนร ซงหมายความวา PLC จะเปลยนแปลงนกเรยน คร ผบรหาร และโรงเรยนอยางตอเนองไมหยดยง




193


PLC จงเปนเครองมอเพอการบนเทงชวตคร ตามชอของภาคน

ชวตของครเพอศษยเปนชวตทบนเทงรนเรงใจ และใหความสขทางใจอยางหางานอนเปรยบไดยาก แมในบางชวงจะมคลนลมบางกตาม


http://www.gotoknow.org/blogs/posts/464629


เวทครเพอศษยไทยครงแรก

วนท ๑๖ ส.ค. ๕๔ เปนวนแหงความสขของผม เพราะเปนวนแรกของเวท 21st Century Skills กบการปฏรปการศกษาดวยพลงการเรยนรครเพอศษย ซงเปนเวททผมรอคอยมาเกอบ ๒ ป และเมอไดเหนกไมผดหวง เพราะมนยนยนวาประเทศไทยม “ครเพอศษย” และ “ผบรหารเพอศษย” อยแลวจำนวนหนง ทานเหลานสนกและบากบนกบการจดการเรยนรเพอใหเกดการเรยนรของศษยอยางแทจรง และทำไดผล

เวทตวอยาง “จดกระบวนการเรยนร สรางทกษะอนาคตในบรบทไทย ดวย Project-Based Learning” มพลงมาก ผมเหน PBL อยในผเลาทง ๕ ทาน คอ เรอง

๑. จดไฟ “เอะ” สรางกระบวนการเรยนร ในโรงเรยนบอแกววทยา จ. กำแพงเพชร โดย อ. สรนนท พนธสมบรณ ครชววทยา ม. ๒

๒. โรงเรยนเลกในโรงเรยนใหญ ของโรงเรยนกงไกรลาศวทยา จ. สโขทย โดยผอำนวยการโรงเรยน ดร. ดษฏ สตลวรางค

๓. การออกแบบเรยนรบนวถชวตและวฒนธรรม ในแบบโรงเรยน




195


เพลนพฒนา โดยครใหม วมลศร ศษลวรณ ผชวยผอำนวยการโรงเรยนดานการจดการความร กบครออ วนดา สายทองอนทร หวหนาวชาภาษาไทย ชน ป. ๖

๔. การจดการศกษาโดยเอาชวตเปนตวตง ในแบบโรงเรยน ลำปลายมาศพฒนา จ. บรรมย โดย ผอ. วเชยร ไชยบง

ผม AAR วา เรองเลาทง ๔ เรองน บอกความเหมอนระหวางทง ๔ เรอง คอ

เปาหมายสดทายอยทคณภาพการเรยนรของศษย ใหเรยนจากสมผสจรงของตนเอง ซงจะทำใหเรยนสนก เรยนไดลก (ไดทงเนอวชา และ ทกษะทจำเปนสำหรบชวตยคใหม)

ครเปลยนบทบาทมาเปนเพอน (ชดทสดทคอ ครสรนนท) “ผอำนวยความสะดวก” (facilitator) และ “ครฝก” ไมเปนครสอนอกตอไป

ครออกแบบการเรยนรของศษยใหเรมทสงใกลตว สงทนกเรยนสนใจ เรมทความสนใจของศษย แลวชวนคดเชอมโยงออกสประเดนการเรยนร ใหเดกคด ลองทำ และนำเสนอผลสำเรจ นคอ สดยอดของ PBL

ผมเหนหนอออนของ PLC ทโรงเรยนกงไกรลาศฯ และโรงเรยนเพลนพฒนา เพราะมการจดครเปนทม “โรงเรยนเลก” คอ แตละระดบชนอยแลว หาก “ครใหญ” ของ “โรงเรยนเลก” ถอยออกมาเปน “พเลยง” หรอ ผอำนวยความสะดวก ของการแลกเปลยนเรยนร ลปรร. ความเปน PLC กจะชดเจนและมพลงขน

โรงเรยนเพลนพฒนาใช PLC + PBL อยแลว ในแนวญปนทเรยกชอวา Lesson Study + Open System


ผมเหนโอกาสเกด PLC ในโรงเรยนเหลานในหลายมต ไดแก PLC คร ทงทเปน PLC ครทสอนวชาเดยวกน และ PLC ครทสอนชนเดยวกน PLC ผอ. โรงเรยนในเขตพนทการศกษา

ผมฝนเหน PLC ทไดรบการสนบสนนอำนวยความสะดวกใหจดระบบการทำงานในโรงเรยนใหมหมด เพอใหยดหยนตอการจดการเรยนรชวยเหลอเดกทเรยนออนใหตามทน

วนท ๑๗ ส.ค. ๕๔ ซงเปนวนท ๒ และวนสดทายของงาน ผมไปรวมไดเพยงระหวาง ๗.๐๐ - ๑๐.๐๐ น. กตองรบไปศาลายา เพอเปนประธานการประชมสภามหาวทยาลยมหดล ทมสาระตาง ๆ มากมาย การทำหนาทประธานทงสนกและเหนอยคอ ตองคอยจบประเดนสำคญเพอสรปใหแกเจาของงานแตละเรอง

เวทครเพอศษยทควบเรองทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills) น ใหความสนกแกผมตรงทไดเรยนรวธออกแบบเวทโดยทมจดทผมเรยกวา “ทม ๓ อ” ทมคณออ (วรรณา เลศวจตรจรส) เปนหวหนาทม และ อ. เอม (มณฑล สรไกรกตกล) กบ อ. เอก (จตพร วศษฏโชตองกร) เปนสมาชก

ชวงเชานผมตความวาเปนการฝกทกษะตความ “ทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑” หรอทำความเขาใจทกษะเหลาน จากเรองเลาของตนเองและของเพอน นคอ ทกษะทครเพอศษยจะตองฝก และตองฝกไปตลอดชวต เหมอนกบทผมกำลงฝกตวเองอยนแหละ

นคอ ตวอยางการเรยนรจากของจรง จากการกระทำ ไมใชเรยนจากตำราหรอจากคนอนบอก เปนการเรยนรแบบทเรยกวาลงมอทำเอง (Action




197


Learning หรอ Learning by Doing) ทครเพอศษยจะตองฝกฝนตนเองไปตลอดชวต

ยำวา ครเพอศษย ตองฝกทกษะ

(๑) การตความ ทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑

(๒) ทกษะการเรยนรดวยการลงมอทำเอง

(๓) ทกษะการออกแบบ การอำนวยความสะดวก และการเชยรให ศษยเรยนรดวยการลงมอทำ

(๔) ทกษะการประเมนความกาวหนาเพอพฒนาการเรยนรของศษย ทเปน formative evaluation หรอ empowerment evaluation

ครเพอศษยตองฝก “ทกษะทงส” ของการเปนครเพอศษยตลอดชวต

เชาวนนเองทผมไดคยกบ ดร. ดษฏ สตลวรางค ผอำนวยการโรงเรยนกงไกรลาศวทยาหลายเรอง เพราะทานมาปรกษาวธการทจะทำใหกจกรรม “โรงเรยนเลกเพอศษย” ของ รร. กงไกรลาศฯ ตอยอดเปนผลงานวชาการของคร เพอใหครไดผลงานวชาการไปขอตำแหนง คศ. ได

ผมมโจทยอยในใจวาการทำงานเปนทม PLC ของคร ชวยลดงานของครหรอไม จงถามทานวา กจกรรมโรงเรยนเลกในโรงเรยนใหญของ รร. กงไกรลาศวทยา มเปาหมายชวยเหลอเดกทเรยนออนหรอไม ทานตอบวา ม ผมจงสรปกบตวเองวา กจกรรมโรงเรยนเลกในโรงเรยนใหญท รร. กงไกรลาศฯ เปน PLC อยางนอยกในระดบหนง

ผมจงถามตอวา การมกจกรรมโรงเรยนเลกในโรงเรยนใหญ ทำใหเพมงานหรอลดงานของคร ทานตอบอยางมนเหมาะวาลด ทานบอกเปอรเซนตดวย ไมแนใจวาใช ๓๐% หรอไม


ผมดใจจนเนอเตนวา ผมเจอหลกฐาน (evidence) แลววา PLC ชวยลดงานของคร จงบอก ดร. ดษฎวา ขอใหทานเขยนเลาเรองดวยวา รร.กงไกรลาศฯ ดำเนนการกจกรรมโรงเรยนเลกในโรงเรยนใหญอยางไร และมหลกฐานวามนชวยลดงาน ลดความยากลำบากในการทำหนาทครเพอศษยอยางไร

เทคนคการจด PLC ใหไดผล เพมการเรยนรของศษย และลดงานของคร เปนเทคนคทสำคญยง ทผมขอเชญชวนใหครเพอศษยเอามาแลกเปลยนเรยนรกน

๑๗ - ๑๘ สงหาคม. ๒๕๕๔







199


โจทยของครธนตย

ครธนตย สวรรณเจรญ เปนครเพอศษยหมายเลข ๑ ใน บลอกครเพอศษย ทานเลาเรองภาระงานททบถมคร ซงมาจากทกทศทกทาง หลากหลายเรอง ไหนจะลกศษย ครอบครว ไหนจะงานวด บวชนาค ทอดกฐน งานศพ งานธรการของโรงเรยน งานโครงการทสงมาจากสวนกลาง ทลงทายงานนอกเหลานเขามารมเราใหตองทงงานคร หรองานเพอศษย

ผมเกบคำของทานมาคด และไดขอเตอนใจวา ครทดคอ ครทตงโจทยเกง เราใจลกศษย หรอสรางแรงบนดาลใจใหแกศษย สมแลวทผมยกยองครธนตยเปนครในดวงใจของผมหมายเลข ๑ เพราะโจทยของทานทำใหผมคดคำตอบออกหลายประเดนสำหรบสงการบานคร แตครจะใหคะแนนสอบผานหรอไม ผมไมแนใจ

ผมตความวา โจทยของครธนตย เปนโจทยทกษะชวต (Life Skills) ของคร วาดวยทกษะในการจดลำดบความสำคญในชวต ซงมวนละ ๒๔ ชวโมงเทากนทกคน วาจะเลอกทำอะไร ไมทำอะไร มเกณฑอะไรในการเลอกทำหรอไมทำงานตาง ๆ ทเขามารมเรา


โอโฮ! นคอโจทยแหงชวตของผมทเดยวนะครบ เปนโจทยฝกทกษะทผมหมนฝกมาตลอดชวต ตงแตเดก ๆ อายไมถง ๑๐ ขวบ จนจะ ๗๐ ขวบอยแลวกยงตองหมนฝกอยเลย

ทจรงผมอยากจะอวดวา นคอ ความชำนาญของผม เพราะเวลานผมทำงานเพยงประมาณ ๑ ใน ๓ ของงานทวงเขามาเทานน เนองจากถาจะทำทงหมดตองใชเวลาถงวนละ ๗๒ ชวโมง ซงเปนไปไมได หรอมฉะนนกตองทำโคลนนงใหนองสาวทำแทน แตผมกไมเกงแบบทานอดตนายกทกษณ

แตมาคดอกท ผมอวดไมไดหรอกครบ เพราะวธจดลำดบความสำคญของผมคงไมดเทาไรนก ชวตของผมจงเปนไดเพยงแคน แตไหน ๆ กไหน ๆ แลว ขออนญาตอวดเสยหนอยกแลวกนวา วธจดลำดบความสำคญของ สงทจะตองใชเวลาและสมาธของผมคอ “โยนมนทงไปอยางไมใยด”

เรองแบบนตองยกตวอยางครบ จงจะเขาใจ ยอนกลบไปสมยทำงานในมหาวทยาลยกแลวกน ผมโชคด (หรอรายกไมทราบ) ททำงานไดทงหนาวชาการ และหนาบรหาร และอยในฐานะทเขาเอาชอไปใหสภามหาวทยาลยเลอกวาจะมอบภาระอธการบดใหทำไหม ตำแหนงอธการบดทงมเกยรตและทาทายนะครบ และผมกพอจะรวา หากผมอยากเปนผมควรใชเวลาทำอะไรบางเพอใหไดเสยงสนบสนน แตผม “โยนมนทงไปอยาง ไมใยด” ผมบอกตวเองวา ผมถนดวชาการมากกวาวชามาร ชวตแบบใดกตามทตองใชวชามารผมไมเดน ผมไมใยด แมจะเยายวน

ผมคดวานคอการฝกทกษะชวต ทกษะการจดลำดบความสำคญของชวต ซงมทกษะยอย ๆ อยเตมไปหมด ในกรณตวอยางเรองทผมเลามสวนของทกษะเชงการพฒนาคณธรรมจรยธรรม (Moral Development) ของ ลอเรนซ โคลหเบรก (Lawrence Kohlberg) อยดวย




201


กลบมาททกษะการจดลำดบความสำคญของสงทจะตองทำในชวตของครเพอศษย ผมคดวามอย ๒ หลกเทานน และตองใชทง ๒ หลกนควบคกนไปคอ

หลกการแบงเวลา จดเปนสวน ๆ และบรหารเวลาของแตละสวนใหไดผลดทสด เชน เวลาสำหรบศษย เวลาสำหรบครอบครว เวลาสำหรบ พกผอนหยอนใจ

หลกการจดลำดบความสำคญของกจกรรมแตละสวน และไมยอมใหงานดวนทไมสำคญเขามาครอบครองชวตเรา ตวเราเองตองเปนนายของเวลาสำหรบทำงานสำคญ

พดงาย ทำยาก จงตองฝกไงครบ มนไมมสตรสำเรจ แตมรายละเอยด ปลกยอยมากมาย จงเปนทกษะ ไมมใครสอนใครได เจาตวตองฝกเอง

นอกจาก “ครเพอศษย” จะตองฝกตวเองแลว ยงตองออกแบบการเรยนร และทำหนาท “ครฝก” ใหศษยไดฝกทกษะนใหเปนสวนหนงของทกษะชวตของพวกเขาดวย

๑๘ สงหาคม ๒๕๕๔






203


๕เรองเลาตามบรบท :

จบความจากยอดครมาฝาก



การ “รจกเดก” สำคญทสด

เพราะถาเราไมรจกเขา

เราจะแกขอตดขดในการเรยนรของเขาไมได



เรองเลาของครฝรง

จบความจาก Teaching Outside the Box : How to Grab Your Students by Their Brains เขยนโดย LouAnne Johnson

เตรยมทำการบานเพอการเปนคร

ใหไดความไววางใจจากศษย

สอนศษยกบสอนหลกสตร แตกตางกน

ถอยคำทกองอยในหเดก

เตรยมตว เตรยมตว และเตรยมตว

จดเอกสารและเตรยมตนเอง

ทำสปดาหแรกใหเปนสปดาหแหงความประทบใจ

เตรยมพรอมรบ “การทดสอบคร” และสรางความพงใจ

แกศษย

วนยไมใชสงนารงเกยจ

สรางนสยรกเรยน

การอาน

ศราณตอบปญหาครและนกเรยน

ประหยดเวลาและพลงงาน

ยสบปจากนไป


เตรยมทำการบานเพอการเปนคร

ผเขยน คอ ผศ. เลาแอนน จอหนสน (LouAnne Johnson) ตงคำถามวา ทำไมจงมครถอดใจในชวงปแรกของชวตการเปนคร และตอบวา เปนเพราะภารกจของครเปนเรองของการสอสารความคดทซบซอนกบผอนและการศกษา ความตงใจ ความฉลาด ความกระตอรอรนจะไมชวยใหมทกษะนโดยอตโนมต แตทกษะนตองการการฝกฝน

เพราะวาตอนเรยน ครอาจารยจะอยขางเรา คอยชวยลนใหเราประสบความสำเรจในการเรยน แตตอนทำหนาทคร นกเรยนไมแครวาเราจะประสบความสำเรจหรอไม บางคนถงกบแกลงใหครลมเหลวดวยซำ

เพราะวาตอนเปนนกศกษา เพอนชมความฉลาดของเรา ชมวาเราสอนเกง เขยนใบงานด แตตอนเปนคร นกเรยนอาจไมสนใจเรยนเลยกได

เพราะวาการสอนทไดผลเปนเรองของจตวทยา (psychology) มากกวาการเรยนการสอน (pedagogy) ดงทผเขยนเคยไดรบคำบอกจากศษยคนหนงวา “ครสามารถกำหนดใหนกเรยนนงถอหนงสอหวย ๆ ไดทงวนแตจะไมมวนบงคบใหนกเรยนอานหนงสอนนได” คอ การเรยนนนบงคบ



ไมได เปนความสมครใจ ยนดทำ ของนกเรยนเอง ครตองมวธการใชจตวทยาใหเกดความอยากเรยน ไมใชบงคบใหเรยน

ผเขยนแนะนำวา ครตองเตรยมตวลวงหนา ๒ - ๓ สปดาห กอนเปดภาคเรยน มการเตรยมหองเรยนซงจะกลาวถงในบนทกตอ ๆ ไป เพอใหเหนวา ครเลาแอนน จอหนสน พถพถนรายละเอยดในการเปน “ครเพอศษย” อยางยง

ทานบอกวา ในทสด ปรชญาของการเปนครของทาน คอ ทำใหศษยเชอวาความสำเรจเปนสงทเปนไปได ถานกเรยนไมเชอวาตนจะเรยนไดสำเรจ ไมวาบทเรยนจะงายเพยงไร ไมวาเดกจะฉลาดเพยงไร กจะไมประสบผลสำเรจในการเรยน

ครเพอศษยจงตองหาวธสรางใหเดกเชอมนวาตนจะเรยนไดสำเรจ ตองมวธลบลางความทอแทสนหวงในการเรยนของเดก สรางแรงบนดาลใจ ความมงมนในการเรยน และชวตในอนาคต นคอสดยอดหนาทของครเพอศษย

มองอกมมหนง ครตองสรางความสมพนธทด ความไวเนอเชอใจ ความเขาใจซงกนและกน กบตวศษย สงแรก ๆ ทตองทำคอ กำหนดบคลกของตนเองในการสรางความสมพนธกบเดก รกษาบคลกนนใหคงเสนคงวาเพอไมใหเดกสบสนและพานไมเชอถอคร และตองเลอกบคลกความเปนครทตรงกบบคลกตามธรรมชาตของตนเอง ไมเปนบคลกทแสรงทำซงเดก จะจบได

บคลกสวนหนงเกดจากการแตงกาย ครตองแตงกายด เรยบรอย แตงตวพอด ไมมากไมนอยเกนไป และแตงใหถกกาลเทศะ เพอสรางบรรยากาศในหองเรยน เชน แตงสทในวนสอบ แตงชดพละในวนกฬานกเรยน


ครตองสรางใหเดกเชอมนวา ครคนนเปนครเพอศษย ไมใชครเพอก ซงไมใชสรางดวยวาจา แตสรางดวยการกระทำ แลวเดกจะไวใจ และรวมมอในการดำเนนกจกรรมในชนเรยน

เรองสำคญยงตงแตวนแรกและตลอดไป คอ ทำใหวนยมความหมายเชงบวก (positive discipline) เปนวนยเพอนกเรยน ไมใชวนยเพอคร ใหนกเรยนรวมกนกำหนดวาจะมเงอนไขหรอขอหามอะไรบางเพอใหการเรยนรของชนเรยนดำเนนไปไดอยางด เปนขอตกลงรวมกน ไมใชขอกำหนดของคร

แตครกตองกำหนดกตกาของครดวย ซงตองพจารณาตามชวงชนของเดก เดกเลกกบเดกวยรนตางกนมาก ครตองปฏบตตอเดกอยางเคารพรบฟงความคดเหนของเดก ตามพฒนาการของเดก เชน มขอตกลงวา เมอครถาม เดกทตองการตอบตองยกมอกอน ใหครชตว จงจะตอบได ไมใชตะโกนตอบทนท หรอจะใหเดกตะโกนตอบทนท พรอมกนกคนกได เปนตน เรองขอตกลงพฤตกรรมในชนเรยนมรายละเอยดมาก และมหลกการทางจตวทยาและประสบการณประกอบนาอานมาก ผมคดวาอาจแตกตางกนระหวางชนเรยนอเมรกนกบชนเรยนไทย และนาจะเปนโจทยวจยได

ครเพอศษยตองแยกตวเดกออกจากพฤตกรรมของเดกคนนน เมอเดกแสดงพฤตกรรมทไมถกตอง ครตองแสดงวา โกรธหรอรงเกยจพฤตกรรมทไมถกตองนน ไมโกรธตวเดก แสดงความเมตตาทจะชวยเหลอเดก ใหหลดพนจากการแสดงพฤตกรรมทนารงเกยจนน เพอพฒนาตนเอง

ครตองทำใหศษยเขาใจวา การทำผดไมใชเรองถาวร เปนเรองทแกไขปรบปรงตนเองได เพอตนเอง และครจะชวยเหลอ

หลกการอกอยางหนงของคร คอ ควบคมชนเรยน ไมใชควบคมนกเรยน และการควบคมชนเรยนใหมระเบยบ มบรรยากาศนาเรยนนนเพอ



ประโยชนของเดก ไมใชเพอประโยชนของคร การจดระเบยบหรอจดการชนเรยนน ครเลาแอนนมรายละเอยดมาก ตงแตสหอง กลน ระบบเสยง แสงสวาง การจดแถวโตะนกเรยน ตำแหนงโตะทำงานและตเกบของของคร รวมถงตำแหนงทครยนสอน ตองกำหนดไวลวงหนา เพอใหครอยในฐานะทจะจดการชนเรยนไดอยางมประสทธผลสงสด

หลกการสำคญอกอยางหนงทครเพอศษยตองยดถอ คอ สอนเดก มากกวาสอนวชา และในการสอนวชานนพงตระหนกวา มเปาหมาย เพอคณคา หรอการใชในการดำรงชวตของศษย เชน ครทสอนวชาภาษา พงตระหนกวาเปาหมายทแทจรง คอ เพอใหศษยเรยนรเรองการสอสาร (communication) ไมใชแคเรยนรภาษา

การเตรยมตวทยากอยางหนง คอ เตรยมลบลางอคตในตวครเอง เชน อคตตอศษยทไมใชผวขาว อคตตอเดกทปญญาทบ อคตตอเดกซนหรอดอ เรองนครเลาแอนนเขยนไวอยางละเอยดพสดาร และผมเหนวาสถานการณแตกตางกนกบสงคมไทย แตประเดนนกนาจะเปนโจทยวจยไดเชนเดยวกน

หวใจของบรรยากาศและกตกาในชนเรยน คอ ความเคารพซงกนและกน ระหวางเพอนนกเรยนดวยกน และระหวางนกเรยนกบคร พฤตกรรม ทเปนการละเมดตอผอน เชน รงแกเพอน ดา หรอกลาวคำหยาบใสเพอน รบกวนสมาธของชนเรยนหรอของเพอน เหลานถอวาเปนความผด

ทานผอานพงตระหนกวา หนงสอเลมนเขยนตามบรบทสงคมอเมรกน เมอนำมาใชในบรบทสงคมไทย ตองปรบใหสอดคลองกบวฒนธรรมไทย

๑๓ ม.ค. ๕๔



ใหไดความไววางใจจากศษย

ครตองเรยนร เสาะหา ทดลอง วธสรางแรงบนดาลใจใหเดกอยากเรยน รสกสนก และมความสขในชนเรยนและในกจกรรมการเรยน วธหนงคอบอกเดกวา เมอเรมตนเทอม ทกคนไดเกรด A และคนทตองการ A เมอสนเทอม ตองทำงานเพอพสจนตนเองวาคควรกบเกรด A โดยครจะคอยชวยเหลอ แนะนำ

ครตองมวธสรางความเชอมนในศษยวาสามารถบรรลความสำเรจทมงหวงได หากมอทธบาท ๔ บางคนอาจตองมความเพยรสงกวา แตไมวาจะสำเรจไดงายหรอยาก ครจะอยเคยงขางเสมอ สรางแรงบนดาลใจดวยศรทธาในตนเอง ศรทธาในอทธบาท ๔ ผานการฝกฝนเคยวกรำ ในทสด ศษยจะไดรบผล ๒ ตอ คอไดรบความสำเรจในผลการศกษา และไดรบทกษะในการฝกฝนเคยวกรำตนเองเพอการเรยนรไปตลอดชวต

ครควรเลอกบคลกการเปนครของตนและดำรงไวใหคงเสนคงวา ตลอดปการศกษานน เพอไมใหนกเรยนสบสน อาจเปนครตวตลก ครด ครใจด ไดทงสน แตตองเปนธรรมชาตของตวเราเอง ไมใชแกลงเปน หรอเสแสรง เพราะเดกจะจบได และไมเชอถอครอกตอไป การกำหนดบคลก



ของตนไวใหชดเจน มประโยชนในการใชบคลกนนใหเกดประโยชนตอการสรางความสมพนธทใกลชด ไวเนอเชอใจกนกบเดก และชวยใหศษยประสบความสำเรจในการเรยนไดงายขน

พงตระหนกวา เดกนกเรยนจะสงเกตตวคร และสงทครทำอยางละเอยด ตลอดวน และหลาย ๆ วน ดงนนครตองแตงตวด บคลกด เอาใจใสตวเอง เพอเสรมบคลกของตน

ผเขยนยกตวอยาง ความตงใจดำรงบคลกความเปนครของตนเอง ไวอยางนาสนใจวา “เขมงวดแตยดหยน เนนใชอารมณขนมากกวาดวา ไมยอมรบความกาวราว หรอพฤตกรรมไมเคารพผอน รกวชาของตน และยนดตอรองพบกนครงทางกบนกเรยน”

ครตองเรยนรและปรบปรงบคลกของความเปนครของตนตลอดเวลา โดยเฉพาะอยางยงในชวงปแรก ๆ โดยตองเขาใจวานกเรยนตองการผใหญสำหรบเปนผชแนะ เปนทพงทางใจ เปนผนำ และบางครงครกตองขดใจนกเรยน หรอทำในสงทเดกไมชอบเพอประโยชนของนกเรยนเอง

ครเลาแอนน เขยนเลาววฒนาการกำหนดบคลกความเปนครของตนไวอยางละเอยด ทงสวนทตองแกไขและภาพทเปนอยในปจจบน คอ ความมอารมณขน การรจกนกเรยนเปนการสวนตวเปนรายคน และการระมดระวงไมทำใหนกเรยนเสยหนา

ขอคนพบสำคญจากประสบการณสวนตวของครเลาแอนน คอ เครองแตงกายของครเปนเครองบอกบคลก อารมณ และสอสารบรรยากาศความสมพนธระหวางครกบนกเรยน เมอครแตงสท นกเรยนจะรสกถงบรรยากาศทเปนทางการและทำตวตามนน หากครแตงตวตามสบาย สวมเสอยด เดก ๆ จะรสกวาเปนวนผอนคลายหรอจะมกจกรรมสนกสนาน


ขอแนะนำคอ จงแตงกายใหตรงตามบรรยากาศทตองการสอกบนกเรยน หรอใชการแตงกายของครสอกบนกเรยนวา ในวนนนตองการใหหองเรยนมบรรยากาศอยางไร

อารมณความรสกกบความเปนคร

อารมณ ความรสกกำหนดพฤตกรรมและสหนาทาทางได เดกมผสสะทละเอยดและออนไหวจะรสกถงพฤตกรรมทครแสดงออกผานจตไรสำนกได และกลายเปนวาครเปนผกำหนดพฤตกรรมของเดกโดยตนไมรตว เชน พฤตกรรมกาวราว สญเสยความมนใจในตนเอง (self esteem) เกลยดโรงเรยน ตอตานสงคม หรอในทางตรงกนขามอาจสรางคนทออนไหว เหนอกเหนใจคนอน อารมณ ความรสกของครทแสดงออกผานสหนาทาทางและพฤตกรรมนนเปนการสรางการเรยนรแกศษยทสำคญยงตอชวต ทไมใชเรองการเรยนวชา ครตองฝกและตองเรยนรการควบคมอคตของตนเองทอาจทำรายเดกโดยไมรตว หรอในทางตรงกนขาม อาจสรางคนจตใจดไดโดยไมรตวเชนเดยวกน

ทกคนรวมทงครตองการใหผอนเคารพตน แตไมสามารถบงคบความรสกของผอนได รวมทงความรสกของศษย และบางครงครอาจเผชญสภาพทมศษยตอตาน ไมเคารพครเกอบคอนหอง สงทครสามารถทำได คอ ดำรงความเคารพตนเอง และเคารพนกเรยน ไมหาทางบงคบใหนกเรยนเคารพตน เพราะจะยงเปนการยวยใหสถานการณเลวรายยงขน และอาจจะกลายเปนการทะเลาะกนระหวางครกบศษย วาจาทาทางทครใชในการเรยกรองใหนกเรยนเคารพครมกเปนการดดาวากลาว ซงเปนการดถก นกเรยนวานกเรยนทำผด หรอมพฤตกรรมไมเหมาะสมตอคร จะยงเพมความรสกตอตานคร หรอเกลยดครมากขน



หากนกเรยนแสดงความตองการปฏบตไปในทางททำลายตนเอง อยาหามปราม ใหชวนคยและตงคำถามวา ทำไมจงตดสนใจเลอกทำ หรอแสดงพฤตกรรมเชนนน ใหถามและรบฟงคำตอบ เพอใหนกเรยนคดเอง ใหรจกตงคำถามกบตวเองเกยวกบพฤตกรรมของตนจนกวาจะไดคด หรอไดสต และถานกเรยนขอคำแนะนำ จงใหคำแนะนำตามทครคด คอแทนทจะยดเยยดการสงสอน ตองเปลยนเปนการตงคำถาม เพอใหนกเรยนตงสตแลวใหนกเรยนเปนฝายขอคำแนะนำเอง

ครไมมทางชวยดงนกเรยนออกมาจากอบายมข หรอหนทางแหงความชวรายหรอความเสอม นกเรยนตองเรยนรทจะนำเอาตวเองออกมาจากทางเสอมนนดวยตนเอง ครชวยไดดวยการชกจงทางออมใหศษยฉกคด มองเหนทางเลอกทดกวาดวยตนเอง สามารถวเคราะหทางเลอกในชวต และในทสดสามารถหลดออกมาจากอบายมขได

ผมคดวา นคอ ผลงานทยงใหญของครเพอศษย ทหากมความชำนาญสงในทกษะน กจะชวยเปลยนชวตใหแกศษยวยรนคนแลวคนเลา ไดบญกศลยง

ครททำหนาทเชนนแหละทนกเรยนจะจดจำไปตลอดชวต ลองคดถงครของตนเองกได เราจะจำเรองราวดานการสอนไมได แตจะจำเรองราวทเราประทบใจจากการทครชวยตงคำถาม หรอใหคำแนะนำ ใหเรารอดพนจากการเดนทางผดในชวต หรอครทมอบความไววางใจ มอบหมายหนาทใหเราทำ โดยตงความหวงตอตวเราวาจะสามารถทำงานยากนนไดอยางรบผดชอบ และแสดงความชนชมเมอเราทำหนาทนนกาวหนาไปเปนระยะ ๆ


การใชคะแนนเปนเครองมอสรางแรงจงใจ

ครตองมวธใชคะแนนเปนเครองสรางแรงจงใจในการเรยนไมใชปลอยใหคะแนนเปนสงบนทอนกำลงใจในการเรยน

ครใชคะแนนเปนเครองมอได ๔ แบบ

(๑) ใชเปนแรงจงใจ

(๒) ใชเปนเครองบนทกความกาวหนา

(๓) ใชประเมนการสอนของตนเอง

(๔) ใชลงโทษนกเรยนทไมเอาใจใสการเรยน

ครเลาแอนนใชเฉพาะ ๓ ขอแรก และจะไมใชขอ ๔ เปนอนขาด เพราะจะทำใหเดกยงเบอการเรยนและยงแสดงพฤตกรรมผด ๆ มากขน ครเลาแอนนเชอวา การใชคะแนนเปนเครองมอดานลบตามขอ ๔ เปนปญหาหลกของการศกษาทผลกใหเดกจำนวนหนงมทศนคตดานลบตอการเรยนแบบฝงใจ และจะออกจากการเรยนกลางคนในทสด

ครจะยดหลกอะไรในการใหคะแนนเปนเรองละเอยดออนมากคร ตองกำหนดไวเพอความมมาตรฐานและจรยธรรมของครเอง ไมวาโรงเรยน เขตการศกษา หรอกระทรวงศกษาฯ จะมนโยบายเรองนอยางไรกตาม กจะมชองทางใหครตองใชวจารณญาณเสมอ ครจงตองกำหนดหลกการของตนไวเพอดำรงมาตรฐานทสง แตตองมความยดหยนและยตธรรม

ครตองแจงความกาวหนาของการเรยนของศษยแตละคนเปนระยะ ๆ เพอไมใหเดกและผปกครองตกใจซงอาจนำไปสการรองเรยนได



หลกการทพงกำหนดใหชดเจน ไดแก

จะใหคะแนนเตมเพอคำตอบทถกและคะแนนศนยเมอคำตอบผด หรอจะใหคะแนนแกวธคดทเหมาะสม หรอความเขาใจหลกการท ถกตอง หรอจะใหคะแนนความหมนเพยรดวย แมคำตอบจะผด

ในกรณทเดกตงใจเรยน ขยน แตขกงวลตอนสอบจงตอบขอสอบ ไดไมด จะใหเกรดอยางไร ใหตามคะแนน ทง ๆ ทรวาคะแนน นนไมสะทอนความสามารถทแทจรงของเดก หรอจะลดนำหนก ของผลสอบลงไป หรอจดสอบใหมตอนหลงเลกเรยน

จะดำเนนการอยางไรกบเดกทเรยนออน

เดกฉลาด เรยนรเรวสามารถสอบได A โดยไมตองเรยนในชนเรยน จงหลบไปอานหนงสอการตนและไมสงการบาน จะใหเกรด A หรอไม เกรดทให สะทอนเพยงความร หรอรวมทงความขยน หมนเพยรและความเอาใจใสตอการเรยนดวยหรอไม

จะเพมคะแนนความขยนหมนเพยรไหม

จะใหคะแนนตอการบานทกชน หรอจะเลอกใหเฉพาะชนทนกเรยน คนนนตงใจทำมากและไดเรยนรทกษะใหมทสำคญ ทง ๆ ท การบานชนอน ๆ นกเรยนทำผดเปนจำนวนมาก

จะเลอกวธใดระหวางวธใหคะแนน ๒ ขว ขวหนงเรมจาก ๐ คะแนน ใหนกเรยนเกบคะแนนจากการสอบและทำการบานท ยากขน ๆ คนททำโจทยยาก ๆ ได จะไดเกรด A อกขวหนง ใหนกเรยนทกคนไดเกรด A สำรองไวลวงหนา แลวครชวยให ศษยทำงานหนกเพอรกษาเกรด A ไวใหได ทจรง เกรดไมสำคญ เทากบสงทนกเรยนและครไดเรยนร


สงทครไมควรทำคอ พยายามใหการบานแกนกเรยนอยางหนก หรอขมขวญเดกวาตนเปนครทหน ยากมากทจะมนกเรยนไดเกรด A หรอแสดงทาทวาครใจดจะใหเกรด A ทกคนโดยไมมเงอนไข

ผมประทบใจความละเอยดออนของครเลาแอนนในการใหคะแนนวชาทคอนขางเปนนามธรรม (abstract) โดยคำนงวา เดกแตละคนมระดบพฒนาการจากการคดไดแคระดบรปธรรมสความสามารถคดเปนนามธรรมไมพรอมกน แมอายจะเทา ๆ กน จะมเดกบางคนทเคยเรยนดจะเรยนวชาเหลานไดยากมาก และทำใหพวกเขาทอถอย การใหคะแนนขอสอบวชากลมน เชน จรยธรรม เศรษฐศาสตร พชคณต แกเดกทระดบพฒนาการการคดแบบนามธรรมยงไมคอยด ตองหยอนความเครงครด ไมเรยกรองใหเดกยกตวอยางเอง เพยงแคอธบายหลกการและยกตวอยางตามทครสอนได กควรไดคะแนนด ตอไปเมอพฒนาการดานความคดเชงนามธรรม (abstract thinking) ของเดกคนนนมาถง เขาจะเขาใจไดลกเอง ครตองละเอยดออนไมเรยกรองความเขาใจทลกในเรองนามธรรมจากนกเรยนทสมองยงพฒนาไมถงจนทำใหเดกทอถอย ขาดความมนใจตนเอง

ใหนกเรยนใหคะแนนตนเอง

เมอจบภาคการศกษา และครมเกรดของนกเรยนทกคนแลว (แตยงไมไดสงไปฝายวชาการ) ครเลาแอนนมวธตรวจสอบวานกเรยนสมควรไดรบเกรดนน ๆ หรอไม รวมทงเปนวธใหนกเรยนประเมนผลการสอนของครทางออมดวย โดยใหนกเรยนแตละคนเขยนเรยงความสะทอนภาพหรอความประทบใจ (ทงทางบวกและทางลบ) เกยวกบการเรยนวชานน รวมทงบอกวาตนคดวาตนควรไดเกรดอะไร เพราะเหตใด ซงจะชวยใหครไดเขาใจมมมองของเดกตอเกรด ทตางจากมมมองของคร



ในประสบการณของครเลาแอนน นกเรยนชอบทไดเขยนเรยงความชนน บอยครงนกเรยนใหเกรดตนเองตำกวาทครให และมบางครงทเมอครอานเรยงความแลว ไปขยบเกรดของเดกคนนนขน แตไมมเลยทนกเรยนคนใดจะโดนลดเกรดลง

ครเลาแอนนมวธใหนกเรยนเขยนเรยงความแบบไมธรรมดา เรมดวยการอานนทานเรอง True Story of the 3 Little Pigs by A. Wolf (เพอสรางความเขาใจวา อคตเขาขางตนเองเปนของธรรมดา) แลวจงบอกใหนกเรยนสมมตตนเองเปนครเลาแอนน เขยนจดหมายสะทอนภาพพฤตกรรมการเรยน และผลการเรยนของนกเรยน (ตนเอง) ในวชานนตลอดเทอม และบอกวาใหเกรดอะไร เพราะเหตใด ครเลาแอนนจะบอกนกเรยนใหจนตนาการวาตนเองเปนครและมองตนเองจากมมมองของคร

ตามประสบการณของครเลาแอนน มนกเรยนซน ๆ ๒ - ๓ คน เขยนเรยงความแบบทะลง ไรสาระ แตนกเรยนเกอบทงหมดจะตงใจเขยนอยางจรงจง เขยนอยางซอสตย และเจาะลกกวาทครคด รวมถงยงสะทอนความคดด ๆ แกคร ใหครเอาไปปรบปรงตนเองใหไดเกรด A บาง

ผมเกบความจากหนงสอเลมนอยางละเอยด เพราะประทบใจความละเอยดประณตในความเปนครของครเลาแอนนจรง ๆ

๑๕ มนาคม ๒๕๕๔



สอนศษยกบสอนหลกสตรแตกตางกน

บทนผมถอดความมาจากหวขอในหนงสอวา Covering Curriculum is Not Teaching ซงหมายความวา การตะลยสอนใหครบตามหลกสตรไมใชกจของครทด หรอครเพอศษย การทำเชนนนเปนกจของครเพอก คอเพยงแคสอนใหครบตามทกำหนดในหลกสตร ไมไดพจารณาหรอเนนทการเรยนรของศษย

การสอนศษยเนนทการเรยนรของศษย ไมใชเนนทการสอนของคร และไมใชเนนการสอนใหครบตามเอกสารหลกสตร ความยากลำบากของนกเรยนอยางหนงคอ เปน “โรคสำลกการสอน” เพราะโดนยดเยยดเนอหาความรมากเกนไป โดยไมคำนงถงระดบพฒนาการทางสมองของเดกทแมอายเทากน เรยนชนเดยวกน แตพฒนาการทางสมองบางดานตางกน หากครไมเอาใจใส ไมสงเกต เดกทสมองยงพฒนาไมถงขนทจะเขาใจสาระวชานน กจะเบอหรอเกลยดการเรยนวชานน และอาจทำใหเกลยดการเรยนทงหมดไปอยางนาเสยดาย

ทจรงครเปนบคคลทนาเหนใจมาก วชาทกำหนดไวในหลกสตรมกจะแนนเกนไปเสมอ เพราะในสงคมสมยใหม วชาความรเพมขนอยาง



มากมาย เกนกำลงทครจะสอนหมดและนกเรยนจะรบไดหมด หากครเนนทสาระ (content) ไมเนนทการคด และความเขาใจหลกการ

ครเพอศษยจงตองตความหลกสตร ทำความเขาใจศษย และทำหนาท โคช หรอ ผจดการเรยนร (facilitator) ใหศษยไดเรยนเพอบรรลบรรลทกษะทซบซอนทเรยกวา 21st Century Skills หรอทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ ตามระดบพฒนาการทางสมอง โดยใชหลกสตรเปนเพยงแนวทางในการจดการเรยนร ออกแบบการเรยนร และออกขอสอบเพอทดสอบผลสมฤทธของการเรยนร เพอตดตามนกเรยนเปนรายคน ไมใชทำตามหลกสตรแบบเปดหลกสตรสอน

การทำหนาทครแบบนแหละททาทายมาก สนกมาก เรยนรมาก และสรางความสมพนธระหวางครกบศษย ใหความสข ปตสข แกคร เกนกวาเงนเดอนและคาตอบแทนอน ๆ ทไดรบ

หลกการทครเลาแอนนแนะนำคอ ใหจดลำดบความสำคญของสาระในหลกสตร และวางแผนการเรยนของนกเรยนไวตลอดเทอม โดยตองเขาใจดวยวานกเรยนมวชาอนทตองเรยน ตองสอบ และยงมกจกรรมนอกหลกสตรอกมากมาย และในทำนองเดยวกน ตวครเองกมหนาทอกหลายอยาง รวมทงยงมภาระสวนตวอกดวย ชวตการเปนครเปนชวตทถกเรยกรองใหตองทำ ตองรบผดชอบหลากหลายดาน ตองเอาชนะความวนวาย จดระบบตวเอง บรหารเวลาใหได และตองฝกนกเรยนใหรจกควบคมตนเอง จดการชวตและบรหารเวลาของตนเองเปนดวย

ลงทายนกเรยนกบครตองเรยนวชาเดยวกน ฝกฝนเรองใหญของชวตในทำนองเดยวกนคอ การควบคมจดการชวตหรอเวลาของตน และจดลำดบความสำคญของสงทตองทำทามกลางภารกจหรอสงทเขามาเรยกรองตองการตวเราลนหลาม


สงทเรยกรองรนแรงยงคอ กเลส โลภะ โทสะ โมหะ ของตวเรา ทตวเรากอขนเอง และทโดนกระตนจากสภาพแวดลอมรอบขาง ครตองเขาใจสงนซงเปนธรรมชาตทเกดขนกบนกเรยนดวย เชน นกเรยนวยรนจะมแรงขบดนทางเพศ บางคนรนแรงมาก ครจงตองหาทางบรณาการความรและทกษะเพอใหนกเรยนสามารถผานพนอปสรรคในชวตชวงนไปใหได นคอ สวนหนงของการเรยนรทกษะชวต คอ ทกษะชวตการเปนวยรน ทเปนสวนหนงของทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑

ครของศษยวยรนทไมไดเอาใจใสจดการเรยนรทกษะชวตการเปน วยรนใหแกศษย ปลอยใหศษยลองผดลองถกเอง ซงมเดกลองผด หมดอนาคตไปจำนวนมาก ไมถอเปนครเพอศษย

ครทมงสรางหลกฐานเอกสารวา ตนไดทำหนาทสอนอยางด ครบถวน สมบรณ แตไมไดเอาใจใสการเรยนรของศษย ไมไดเอาใจใสศษยเปนรายคนครเชนนกไมใชครเพอศษย

ครทมงสอนวธตอบขอสอบ อาจทำใหผลสอบของศษยด โรงเรยนม ชอเสยง และเขตพนทการศกษาของตนพอใจ ผบรหารของกระทรวงศกษาฯ พอใจ แตประโยชนตอชวตในอนาคตของศษยไมมาก สการสอนเพอสรางการเรยนรอยางแทจรงในตวศษยไมได โดยเฉพาะการเรยนรเพอบรรลทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ ซงจะชวยใหศษยประสบความสำเรจในการดำรงชวตในโลกอนาคตทซบซอน แปรผน และไมแนนอน

มครจำนวนหนงไมตองการรบแรงบบคนใด ๆ มงแตจะจดการเรยนรเพอความสนกสนานของเดก ซงอาจจะเปนโครงการใหนกเรยนทำโครงการละหลาย ๆ สปดาห แตไมไดวางพนฐานความรและทกษะ สำหรบการเรยนรในชนถดขนไป ครเหลานไมใชครเพอศษย



ครเลาแอนนเลาวา ครงหนง ตนเองกบทมครอก ๓ คน ไดรบ มอบหมายใหดแลนกเรยนวยรน ๕๐ คน ทมปญหาไมเอาใจใสการเรยน อานหนงสอไมออก และเบอเรยน ศกษาธการเขตการศกษาใหคำแนะนำแกทมครวา “การสอนตามหลกสตรไมใชการสอนทแทจรง” (covering curriculum is not teaching) ไมมใครคาดหวงใหคณแกปญหาใหเดกกลมนเรยนทนกลมปกต โดยการสอนตำราใหจบเลมภายใน ๑ ป ขอแนะนำใหเลอกสาระสวนทคดวาสำคญทสด และสอนใหเดกเขาใจ อยาพยายามสอนทกเรอง ใหเลอกเฉพาะสวนทเปนหลกการและทกษะทสำคญทสด จงสอนใหนกเรยนรวธเรยน เพอใหเขาเรยนสวนทเขาลาหลงไดเอง

ทมครทำตามคำแนะนำและพบวาไดผลอยางนาพศวง เมอนกเรยนตระหนกวาครพรอมทจะสอนชาลงในสวนทนกเรยนเขาใจยาก นกเรยนกมกำลงใจเรยนเพมขน เอาใจใสการเรยนเพมขน และเรยนเสรมสวนทตนเรยนชาดวยตนเองไดในทสด ผลปรากฎวา นกเรยนกลมนมผลการเรยนเทากบนกเรยนกลมปกตในวชาภาษาองกฤษ ประวตศาสตร และคอมพวเตอร และเรยนไดดกวาในวชาคณตศาสตร รวมทงเรยนตำราเลมนนไดตลอดเลม

พวกเขาเหลานนสอนครเลาแอนนวา เดก ๆ มพลงความสามารถในการเรยนมากกวาทเราคด หากเขามกำลงใจและรสกถงคณคาของการเรยน ครทเอาใจใส ททำใหเดกรสกวาตนเปนคนสำคญในใจคร และครทพรอมจะเดนเคยงคไปกบการเรยนของเดกจะชวยใหเดกเรยกพลงการเรยนรของตนคนมาและเรยนรไดอยางมพลง

๒๐ มนาคม ๒๕๕๔



ถอยคำทกองอยในหเดก

บทนผมถอดความมาจากหวขอในหนงสอวา There is No Such Thing as A Casual Remark to A Child ซงหมายความวา อยาคดวา คำพดทครพดแบบไมตงใจจะเปนเรองเลกสำหรบศษย เรองนกเปนเรองเลา เชนเดยวกนกบเรองเลาในตอนทแลว

ครเลาแอนนเปนนกสงเกต เกบเหตการณทเกดขนในชวตการเปนคร ในปฏสมพนธระหวางตนกบศษยเอามาตความหาความหมาย เพอการเรยนรของตน แลวรวบรวมเอามาเลาในหนงสอเลมน

วนหนงหลงจากการแขงขนกฬา ดารานกกฬาคยโมกนโขมงในกลมตนและสาว ๆ ในชวงเวลากอนเรมชนเรยน นกกฬาเหลานคอดาวดวงเดน และขาง ๆ กลมดารา มนกเรยนรปรางผอมแหง เงยบขรมไรความเดนดงชอ ซน นงฟงอยางเงองหงอย ครเลาแอนนเดนไปขาง ๆ โตะทซนนง และเอยกบ พอลซงเปนดารานกกฬาวา “ครภมใจในความสามารถของเธอ พอล และครเชอวาเธอจะออกไปประสบความสำเรจหลงออกจากโรงเรยนดวย ครไมอยากเหนลกศษยทชวตขนสจดสงสดตอนอาย ๑๖ แลวหลงจากนนชวตกตกตำหลงออกจากโรงเรยนมธยม”



พอลตอบวา “สบายมากครบ แมวมองหานกกฬากำลงมาตดตอผมแลวครบ” ครเลาแอนนพดเบา ๆ กบ ซนซงกำลงจองไปทพอลวา “ครเชอวาเธอจะเปนคนทชวตขนสจดสงสดในชวงเวลาหลง ๆ ของชวต” ซนมใบหนา แชมชนขนทนท ขยบตวนงตรงและตอบวา “ผมกคดวาอยางนนครบ”

ครเลาแอนนรสกภมใจทไดชวยยกระดบความมนใจตนเองใหแกซน แลวเดนไปอกทางหนงของหอง และผานโตะของเดกหญงทขอายทสดในชนชอ มารซครเลาแอนนหยดมองหนามารซ และพดวา “เธอกเหมอนกน ถงเธอจะเปน ดอกไมทบานชา (late bloomer) แตเธอจะเปนดอกไมดอกโตทงดงามมาก” คำพดนทำใหมารซอายมวนตวน

แลวครเลาแอนนกลมเหตการณนน

จนวนหนงหลงจากนนหลายเดอน ในงานเปดบาน (open house) ใกลจะจบงาน แมของซนมาหาครเลาแอนนทหอง เมอครยนมอใหจบ แมของซนจบมอของครเลาแอนนดวยมอทงสองและบบแนน พรอมทงกลาววา “ขอขอบคณคำพดทครพดกบซน ซนเลาใหฟงวาครพดวา ตวเขาจะประสบความสำเรจในชวงหลงของชวต เขาไมควรกงวลวาไมเปนดาวกฬาหรอเดนดงในโรงเรยนในเวลาน ครนาจะไดเหนเขายมตอนทเขาเลาใหแมฟง ตอนนชวตของเขาเปลยนไป ครไดชวยเปลยนชวตของเขา ฉนไมรวาจะขอบคณครไดอยางไรจงจะสมกบทครไดชวยซน”

ครเลาแอนนไดแตตะลงจนแมของซนลาไป ไมนกวาคำพดประโยคเดยวจะมพลงถงขนาดนน และเหตการณนนจะเปนพลงใจใหคนเปนครไดหลายเดอน แตยงไมหมด กอนทครเลาแอนนจะออกจากหอง มองผานบานประตไปเหนแมของมารซกำลงเดนมา และเมอเหนแมของมารซเตมตากรวาแมลกคนขอายเปนพมพเดยวกน


“ฉนเพยงตองการมาขอบคณทครพดกบมารซวา เธอเปนคนชนด ‘บานชา’ แตจะเปน ‘ดอกไม’ ทงดงามมากในวนหนง มารซรองไหเมอเธอเลาใหแมฟง และฉนกรองไหดวย เพราะเรากงวลวาตอไปเมอเธอโตขนเธอจะมชวตทดไดอยางไร ตอนนเราไมกงวลแลว เพราะเธอไดกลายเปนเดกทมความสข”

ครเลาแอนนไมกลาเอยคำพด เพราะเกรงวาหากพดออกไป ครกจะรองไหดวย จนแมของมารซลากลบไป

เหตการณนประทบใจครเลาแอนนไมรลม และสอนวา คำพดเชงบวกตอเดกแตละคนมผลตอการสรางพลงในชวตของเดกมากแคไหน และในทางตรงกนขาม คำพดเชงลบเหยยดหยนเดกจะทำลายชวตเดกไดมากเชนกน

ครเลาแอนนรบบนทกไววา จงระมดระวงคำพด คำพดของครอาจกองอยในหเดกไปชวชวต

ถอยคำของครคนหนงทยงกองอยในหทงสองของผม คอ คำของครใหญ โรงเรยนชมพร “ศรยาภย” (ชอในตอนนน) ในป พ.ศ. ๒๔๙๗ ในชนเรยน ชน ม. ๓ วชาศลธรรม ครคลอง บญเอยม เฉลยขอสอบ และยกคำตอบของผม ซงตอบไมตรงกบคำเฉลย แตครบอกวาคำตอบของผมแสดงวาผมเขาใจลกไปอกชนหนง เปนคำชมทกองอยในหของผมมาตลอดชวต ผมไมเชอทครบอกและคดวาครมฉนทาคตวาผมเปนหลานของเพอนของทานทไดชอวาเปนอจฉรยะในหมเพอนและคร คอ นายยเกย หรอนายธรรมทาส ทานคงเชอวาเมอลงมสมองด หลานจะตองมสมองดดวย ซงผมไมเชอ แตคำชมนกใหความชมชนแกใจผมอยางยง และกลบไปเลาใหพอแมฟงเหมอนศษยทงสองของครเลาแอนน

๒๐ มนาคม ๒๕๕๔ http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/437049



เตรยมตว เตรยมตว และเตรยมตว

ครตองเตรยมตวลวงหนากอนเปดเทอม ๒ - ๓ สปดาห เพอใหตนเองพรอมทสดกบการจดการชนเรยนเพอใหนกเรยนเขาสความเปนระเบยบเรยบรอยภายใน ๒ - ๓ วนแรก มฉะนน สภาพการเรยนของนกเรยนในชนอาจเละเทะไปตลอดป

เพราะวาเมอโรงเรยนเปด งานตาง ๆ จะประดงเขามา ยากทครจะตงตวตด หากไมเตรยมตวตงหลกไวลวงหนา การเตรยมตวนจะชวยใหนกเรยนเกดความประทบใจ และพรอมทจะรวมมอกบคร รวมกนฝาฟนอปสรรคไปสความสำเรจของนกเรยน และมความสขสนกสนานกบการเรยนไปตลอดป คอ ใหคณแกทงนกเรยนและคร

ครเลาแอนนเลาละเอยดมาก ผมจะไมจาระไนอยางนน แตขอจดกลมการเตรยมตววา ประกอบดวย

เตรยมเครองใชสำหรบคร และบางอยางสำหรบอำนวยความ สะดวกแกศษย

เตรยมตกแตงหองเรยนใหมบรรยากาศเออตอการเรยน และ


ดตอสขภาพ หรอปองกนโรค เชน โรคหวด เขาเอยถง เครองกรองอากาศชนดกำจดฝน และเชอโรคดวย

เตรยมหนงสอสำหรบเดก รวมทงรปภาพ และแผนผงประกอบ การเรยนร

ผมอานตอนนดวยความประทบใจในความละเอยดลออ เอาใจใสรายละเอยดปลกยอยทแสดงถงความเปน “ครเพอศษย” ของครเลาแอนน การเตรยมตวทกเรองมคำอธบายวาจะเกดประโยชนตอศษยอยางไร หรอชวยใหเกดความสมพนธทดระหวางศษยกบครอยางไร ชวยใหครเอาใจใส ดแลศษยเปนรายคนไดอยางไร ทง ๆ ทครมงานมาก มงานหลายดาน และมศษยหลายชนเรยน เคลดลบคอ การจดแฟมทมสวนของนกเรยนเปนรายคน แฟมสำหรบใสเอกสารแจกเตรยมไวใหนกเรยนทขาดเรยน หรอเอาไวเตอนวานกเรยนคนไหนยงไมสงการบาน

นคอ สดยอดของการจดระบบตวเอง และการจดระบบชนเรยน นกเรยนจะรขอตกลงหรอกตกาเพอชวยใหครชวยดแลสงเสรมการเรยนรของศษยแตละคน ทำใหการดำเนนการในชนเรยนเปนไปอยางมระบบ ไมมว ไมขนอยกบวาครมความจำดหรอขหลงขลม เพราะทกอยางมระบบหมด เปดแฟมดกตรวจสอบไดทนท แตตองมหลายแฟมและตองรบเกบเอกสารเขาแฟม รวมทงนกเรยนกจะตองรวมมอสงการบานใหตรงตะกรา ไมรอเอกสารบนโตะคร ซงหากทำจะถอวาผดวนยรนแรง เพราะเปนการทำลายความราบรนในการเรยนของทงชนเรยน

เตรยมหองเรยน

ครเลาแอนนแบงเรองนออกเปน ๔ หวขอยอย เปน ๔ S ดงน

Sensory Details รายละเอยดทมผลตอการรบร สมกบคำวา



รายละเอยด (details) จรง ๆ เพราะครเลาแอนนบอกวาตองเอาใจใส “สมผส” ๔ ใน ๕ ของหองเรยน หรอหากถอตามแบบไทยทมผสสะ ๖ ทวาร คอ ตา ห จมก ลน กาย ใจ กมยกเวนทวารเดยวคอ ลนหรอผสสะรบรส ทไมตองเตรยม ขอพงตระหนกคอ เดกมความไวในการรบรมากกวาผใหญ ดงนนผสสะทไมพงประสงค หรอไมเปนผลดตอการเรยน อาจสงผลรายตอเดกมากกวาทเราคด

ผมประทบใจครเลาแอนน ทเอาจรงถงขนาดไปขอบรจาคสทาผนงหองจากรานขายส และรบบรจาคแรงงานจากชางทาส เพอเปลยนสหองจากสทม ๆ เปนสหวาน ใหความรสกสบายแกเดก ๆ เรองการรบบรจาคเพอเดก เพออำนวยความสะดวกในชนเรยนน ครเลาแอนนบอกวาอยาอาย อยาคดวาเวอร เพราะหากครมงทำเพอศษยจรง ๆ พอแมทมฐานะ หรอคนทวไปมแนวโนมอยากชวยอยแลว

ครเลาแอนนมประสบการณใชเสยงเพลงกลบความอกทก สรางบรรยากาศใหนกเรยนมสมาธกบการเรยน และการตอรองกบเดก ๆ ทชอบเพลงดง ๆ อกทก ๆ ใหลองหนมาฟงเพลงหวาน ๆ เพอสรางสมาธ ทงหมดนเปนเรองของเดกอเมรกนซงตางวฒนธรรมกบเดกไทย การทดลองใชดนตรชวยเพมประสทธผลของการเรยน และการจดการชนเรยน จงนาจะเปนหวขอของโจทยวจยในชนเรยนได

ผมประทบใจขอความระหวางบรรทดทครเลาแอนนเขยนจากประสบการณ เพราะแสดงถงจตวทยาในการมปฏสมพนธกบเดก โดยเฉพาะอยางยงเมอครเปดเพลงคลาสสคกอนเวลาเรยน และเดก ๆ ประทวง ขอใหเปลยนเปนเพลงจงหวะกระแทกทเขาชนชอบ ครเลาแอนนแนะนำใหปดเพลงและขอโทษเดก หรอแสดงความเสยใจทเดกไมชอบตามทครทดลอง แลวรบเขาสบทเรยน อยามวเสยเวลากบเรองเพลง


เฉพาะเรองเพลง ครกสามารถเอามาเปนเครองมอสรางบรรยากาศในการเรยนรไดมากมาย ครเลาแอนนบอกวา หลกการคอ ตองทำใหสภาพของหองเรยนมคณสมบต ๔ อยาง คอ มประโยชนใชสอย (functional), ใหความรสกสบาย (comfortable), ดงดดใหเขามาในหอง (welcoming) และ สรางแรงบนดาลใจ (inspiring) เราสามารถใชหลกการนทดลองหรอทำวจยเรองการจดหองเรยนไดมากมายหลายสบหลายรอยโจทย ตามบรบทของนกเรยนและภมสงคมทแวดลอมโรงเรยน

ผมลมเรองราววยเดกเรองกลนในหองเรยนไปสนท จนมาอานหนงสอตอนนจงนกขนไดวา สมยเรยนชนมธยมทชมพร เราสวมรองเทาผาใบ และตองซกทกสปดาห แตมเพอนบางคนขเกยจซก สะสมความหมกหมมไวจนไดท กหลอกใหเพอนลองดม เปนเรองแกลงเพอนไดอยางหนง

แตครเลาแอนนละเอยดออนกบกลนทกชนดในหองเรยน รวมทงกลนสททาใหม ๆ กลนหนงสอ กลนสาบเหงอ เปนตน นกเหมอนกน สมยผมเปนเดก มเพอนบางคนสวมเสอตวเดยวตลอดสปดาห และสขาวกลายเปนสตน ๆ หรอทแขนเสอมคราบดำจากการยกแขนขนปายนำมกตดอย หรอเสอขนราสดำเปนจด ๆ ครเลาแอนนเอยถงการใชสเปรยฉดทำความสะอาดอากาศในหองเรยน แตบนวาราคาแพงหากครตองซอมาใชเอง

อณหภมในหองกมความสำคญ ในสหรฐอเมรกาปญหาหองหนาวเกนไปคงจะเปนปญหาใหญ ในบานเราตรงกนขาม แตเวลานโรงเรยนจำนวนมากในเมองตดเครองปรบอากาศ ซงกมทงขอดและขอเสย ขอเสยทเหนชดคอ การแพรเชอโรคทางการหายใจ เชน ไขหวด ซงเครองทำความสะอาดอากาศ กรองจบเชอโรคอาจใชไดผลหรอไมไดผลกนาจะมการทำวจย

ผนงหองไมควรปลอยใหเปลาเปลอยเพราะไมชวยกระตนความสนใจ



ใครรของเดก การตกแตงดวยรปธรรมชาต รปคน ภาษตคำคม ฯลฯ จะชวยกระตนจนตนาการและแรงบนดาลใจของเดก นกเปนประเดนสำหรบทดลองและวจยไดเชนเดยวกน

Seating Arrangement การจดทนงเรยงโตะนกเรยน การจดโตะนกเรยนจดไดหลายแบบ โดยมหลกการสำคญคอ ใหเกดความสะดวกตอการเรยนของเดก ใหเดกมองจอ กระดานหนาหอง จอทว และจอมอนเตอร (ถาม) เหนหมดทกคน และเพอความสะดวกของครในการเคลอนไหวไปทกสวนของหองไดอยางรวดเรว รวมทงไมใหเกดมมอบสำหรบเดกเบอเรยนสามารถหลบครไปทำอยางอน

การจะจดหองเรยนอยางไรนนขนกบขนาดรปรางของหองและจำนวนนกเรยน เปาหมายของการจดคอ เพอใหเกดผลดตอการเรยนรของเดก สรางความรสกมแรงบนดาลใจตอการเรยน และสรางปฏสมพนธทดระหวางนกเรยนกบนกเรยน และระหวางนกเรยนกบคร

ครเลาแอนนแนะนำวา วธจดหองเรยนทไมควรทำทสดคอ จดเปนแถว หนหนาไปสกระดานหรอจอหนาหอง เพราะเดกจะบงกน และควรจดตำแหนงทครยนใหหางจากนกเรยนแตละคนไมเกน ๓ ชวงโตะ ซงจะชวยใหครดแลความเปนระเบยบเรยบรอยไดเพราะเขาถงตวเดกไดงาย และมผลทาง จตวทยาวานกเรยนทกคนใกลชดคร

พงตระหนกวา วธจดโตะในหองมผลตอบรรยากาศในหองเรยนมาก การจดแบบชนเรยน (classroom) ทำใหเกดความรสกเปนทางการ เนนกฎระเบยบ การจดเปนรปวงกลมเปนกลม ๆ หนหนาไปทางหนาหองจะใหความรสกอสระมากกวา การจดเปนแบบสตดโอจะบงบอกวา หองเรยนคอหองทำงานรวมกนของนกเรยน


นโยบายการจดทนงม ๒ แนวทางใหญคอ กำหนดทนงประจำกบเปดฟรใหนกเรยนเลอกทนงเองตามชอบใจ ใครมากอนเลอกกอน เปลยนทนงไปเรอย ๆ กได ซงมขอดคอ ไมจำเจ แตอาจไมสะดวกหากนกเรยนตองการเกบของไวในโตะ และไมสะดวกสำหรบครทจะทราบวาวนนนนกเรยนคนไหนไมมาเรยน

ครเลาแอนนแนะนำวา นาจะเรมดวยการบอกนกเรยนวา ครจะไมกำหนดทนงใหนกเรยน หากการใหอสระนนไมมปญหาตามมา

ถาครตองการกำหนดทนงแกนกเรยนแตละคน ครตองบอกนกเรยนใหรวา ครไดไตรตรองรอบคอบแลววาจะมหลกการกำหนดอยางไร เพอประโยชนของนกเรยนแตละคนและของนกเรยนทงชน ทจะทำใหเกดความสะดวกในการเรยน แตถานกเรยนคนไหนไมชอบทนงตำแหนงทครจดให กใหมาคยกบครนอกเวลาเรยน

Supplies and Storages วสด อปกรณชวยเรยนและทเกบของ จากขอเขยนของครเลาแอนนทำใหผมตระหนกวา หองเรยนสมยนตองมวสดชวยเรยนหรอชวยสอน มากกวาสมยผมเรยนอยางเทยบกนไมไดเลย จงตอง กำหนดทวาง มตหรอทเกบ ทนกเรยนจะตองชวยกนเกบ หรอมเวรเกบของนกเรยน

ผมประทบใจมากทครเลาแอนนจดใหมปากกาและดนสออยางละ ๑๐ แทง ไวใหนกเรยนทลมเอามา มายมใชได และมขอตกลงวากอนนกเรยนออกจากชนตองนบปากกาและดนสอในกลองใสคนใหครบกอน โดยมนกเรยน ๑ คนไดรบแตงตงเปน “ผอำนวยการนบดนสอและปากกา” ประจำสปดาห เรองเลก ๆ นอย ๆ เหลานเปนการเรยนรและการฝกวนยใหแกนกเรยนทงสน



Student Information ขอมล ขาวสาร สำหรบนกเรยน ครตองสอสารกบนกเรยนอยเสมอทงโดยวาจาและเอกสารประกาศ จงตองเตรยมสถานทและระบบตดประกาศทเหมาะสม เพอใหนกเรยนเหนงาย ไมตกขาว ครควรคดเรองนอยางรอบคอบ เปาหมายสำคญคอ ใชเปนเครองมอกระตนความใฝรของนกเรยน กระตนบรรยากาศตนตวหรอแรงบนดาลใจในการเรยนร

เทคนคอยางหนงคอ ประกาศแผนการเรยนวนถดไปไวลวงหนา หรอยงดหากประกาศไวลวงหนาทงสปดาห หรอทงเดอน เพราะจะชวยนกเรยนทขาดเรยน บางวน และชวยนกเรยนทตองการวางแผนการเรยนของตนไวลวงหนา

การทำตารางเรยนดงกลาว ควรทำใหอานงาย มระบบสทแตกตางกนสำหรบกจกรรมตางกลม รวมทงอาจใชตารางเปนตวกระตนหรอสรางแรงจงใจตอพฤตกรรมทพงประสงค เชน ครใสดาวลงไปในชองวนทครไมตองเตอนเดกใหเงยบหรออยในวนย รวมทงไมเกดเหตการณไมพงประสงคอน ๆ โดยมขอตกลงวาเมอไดครบ ๑๕ ดาว ทงชนจะไดรบรางวลทนกเรยนชนชอบตามทตกลงกน

มคำถามวา ควรตดประกาศกฎหรอขอหามไหม คำตอบคอ ใหตดเฉพาะกฎทเปนหวใจเทานน เพราะเดกจะรงเกยจกฎหยมหยม อาจทำใหพานเบอการมาโรงเรยน ครเลาแอนนมกฎทเปนหวใจคอ ตองประพฤตตนอยางมความเคารพตนเองและเคารพผอน

๒๔ มนาคม ๒๕๕๔



จดเอกสารและเตรยมตนเอง

หนงสอเลาเรองครเลาแอนนเลมน บทท ๓ “เรองใหญ ๓ เรอง : เตรยมตว เตรยมตว เตรยมตว” มหลายตอน และเรองการจดเอกสารเปนตอนหนงในบทน ผมอานแลวตความวา ครทเกงตองสามารถยดกมสถานการณในการทำหนาทคร ไดท งหมด ไมม วหรอรวนเรแมในสถานการณทยง หรอมภารกจหลากหลายดาน ลนมอ ลนสมอง

การเตรยมตวจดระบบเอกสารชวยใหครมระบบ ไมตองพงความจำมากเกนไป และทำงานไดอยางมประสทธภาพ

ผมถอดความรายการทครเลาแอนนเขยนในหนงสอมาทงหมด เพอแสดงใหเหนวาครทานนมความละเอยดลออเพยงใด และใหเหนวาทกเรองทกขนตอนเปนการฝกฝนศษย หรอการเรยนรของศษยทงสน

การจดเอกสาร

๑. ถาดเอกสารเขา จดหาถาดเอกสารสำหรบใสเอกสารทนกเรยนสงคร ถาดนตองลกพอทจะใสเอกสารในแตละคาบไดหมด โดยครตองบอกนกเรยนใหสงเอกสารในถาดนเทานน หามวางบนโตะหรอทอน ถา



เอกสารนนใหญใสถาดไมลงตองสงกบตวครโดยตรง และหามเดกหยบเอกสารจากถาดนเดดขาด รวมทงของตนเองดวย หรอจะหยบของเพอนดกไมได เพอเปนการปกปองความเปนสวนตวของนกเรยนแตละคน

ทานผอานเหนบทเรยนเรองความเคารพความเปนสวนตวของผอนไหมครบ เมอจบคาบครตองเกบเอกสารจากถาดเขาแฟมทแยกตามส เอาไวจดลำดบหรอตรวจการบานตอไป

๒. แฟมบทเรยนประจำวน จดหาแฟมสสวยสำหรบใสเอกสารแผนการสอนแตละชวโมงหรอแตละวชาของวน เอกสารทจะตองใหคะแนน เอกสารทใหคะแนนแลว และเอกสารบนทกเรองสวนตวของนกเรยนแตละคน ถาตองนำเอกสารไปใหคะแนนทบาน กเอาแฟมเลกนใสแฟมใหญสำหรบการขน เมอใหคะแนนเสรจกเอาเอกสารกลบเขาแฟมเดม พรอมกบแผนการสอนหรอบนทกความจำสำหรบวนรงขน โปรดสงเกตวา ครตองใชบนทกชวย อยาใชความจำเพยงอยางเดยว

๓. แผนฉกเฉน อาจเกดอบตภย เชน ไฟไหม แผนดนไหว โรงเรยนตองมแผนฉกเฉนเขยนไวอยางชดแจง รวมทงมการซอมดวย ใหจดแฟมใสเอกสารน และเพมเอกสารทอยหมายเลขโทรศพททบาน มอถอ ของตนเอง ของญาตหรอเพอนสนทของครไว เวลามการซอมอบตภย ใหฉวยแฟมนและพาเดกไปในทปลอดภย แฟมนจะมประโยชนหากครไมอยในยามฉกเฉนนน ครสอนแทนหรอผอนกจะมขอมลสำหรบตดตอ

๔. แฟมสำหรบครสอนแทน ครคอมนษยธรรมดา ยอมมการเจบปวยหรอมธระสำคญบาง ตองมครแทนมาสอน จงตองทำแฟมสำหรบครสอนแทนไว ในแฟมใสเอกสารรายชอนกเรยนในชน ในกรณทรลวงหนาวาจะตองลางาน ใหใสเอกสารแผนการสอนของวนทลางานไวในแฟมดวย แต


พงตระหนกวา ครสอนแทนแตละคนไมเหมอนกน บางคนอาจสอนตามแผนการสอนทใสไวในแฟม บางคนอาจคดแผนการสอนของตนขนมาเอง ครเลาแอนนจงเขยนบทเรยนดวยตนเองขนมาชดหนงทไมใชบทเรยนปกตสำหรบใหนกเรยนเรยนเองเวลาครเลาแอนนไมอย และหากเกดปญหาระหวางนกเรยนกบครสอนแทน เชน นกเรยนแสดงความไมเชอถอคร ครเลาแอนนจะมวธจดการอยางเคารพทงครสอนแทนและเดก นอกจากนน ครเลาแอนนยงแนะนำใหจดการเตรยมครสอนแทนทรจกกนหรอทสอนแทนไดเขาขากนดวย

๕. แฟมบทเรยนสนกสนาน “ครเพอศษย” ตองทำวจยเลก ๆ หาบทเรยนสนก ๆ ใหความบนเทงไวใหเดก ๆ ไดหยอนใจบาง เชน บททดสอบสนก ๆ บททดสอบเชาวน เกมคำศพท ฯลฯ ซงอาจใชสำหรบใหรางวลเมอนกเรยนทงชนอยในระเบยบวนยด

๖. แฟมเรยนไมทน ครเลาแอนนแนะนำใหซอแฟมทมหลายชอง ยดออกแบบหบเพลงชก (accordion-style folder) และเขยนชอ Make-Up Work ไวทดานหนาและดานหลงแฟม และตดปายแตละชองดวยอกษร A, B, --- Z สำหรบใชใสเอกสารหรอขอทดสอบทแจกในวนนน เดกทไมมาเรยน ใหใชดนสอเขยนนามสกลทหวกระดาษและเอาใสแฟมในชองตวอกษรตวหนาของนามสกล พรอมทงเขยนสรปยอบทเรยนนน ๆ เหนบไวดวยกน เพอใหนกเรยนมาหยบเอกสารนนไปเรยนและทำการบานเอง ซงจะชวยประหยดเวลาของคร แตถาเปนนกเรยนชนเลก ครตองชวยเตอนใหนกเรยนมาหยบเอกสารไปเรยน และครตองแสดงทาทวาพรอมจะชวยเหลอแนะนำ

๗. ทำใบอนญาตเขาหองสมด หองพก หองอาบนำ ผมเขาใจวา



โรงเรยนทอเมรกามใบอนญาตน ครเลาแอนนแนะนำใหครกรอกใบเหลานไวลวงหนาจำนวนหนง แตอยาลงนามไวลวงหนา เวลาเดกมาขอ จงเซนชอแลวใหเดกไดอยางรวดเรว หรออาจสรางระบบใหเดกกรอกรายละเอยดเอง แลวครเซนชอ

๘. ถายสำเนารายชอนกเรยน ใหถายไว ๒ - ๓ ชด สำหรบบนทกวานกเรยนคนไหนไดรบรางวล บนทกประวตการมาเรยน การกำหนดโตะนง การจดทมทำโครงงาน ทมเดนทางทศนศกษา ทมซอมหนไฟ และโอกาสอน ๆ ทตองการใชรายชอ ครเลาแอนนจะเอารายชอไปไวทบาน ๑ ชด สำหรบดชอของนกเรยนเพอใชในประโยคในขอทดสอบ หรอในเรองราวทแตงใหนกเรยนอาน การใชชอนกเรยนจะทำใหเดกรสกพอใจ แตมขอเตอนใจวาตองใชชอเดกใหทวหนา อยาใหเกดความรสกวาครรกเดกไมเทากน

๙. ลงพลาสตกไวใสแฟมนกเรยน ถาสอนนกเรยนหลายชน ใหซอ ๑ ลงตอ ๑ ชน แยกสและตดแถบสทแฟมนกเรยนใหตรงกบลงเพอใหแยกไดงาย แฟมนกเรยนนจะหนาขนเรอย ๆ ในชวงหลงของป และครจะใชใสเอกสารสำหรบเดกทขาดเรยน เชน เอกสารการบานทนกเรยนสงไวและครเพงคนนกเรยนในวนนน ครจะเอาใสแฟมไวให เมอเดกมาเรยนกมาเอาจากแฟมไดเอง แฟมนเปนของสวนตวของนกเรยนแตละคน เดก ๆ มกชอบตกแตงดวยภาพสวย ๆ หรอประโยคเพราะ ๆ ครจะไมหาม แตหามเขยนคำหยาบหรอภาพไมเหมาะสม ครเลาแอนนเขยนเลาวธจดแฟมใหเปนระบบอยางละเอยดมาก

๑๐. เตรยมงานใหนกเรยนเกเรทำ ใหจดแฟมทเขยนชอเหนชดเจนเปดเผย เตรยมแบบฝกหดใสแฟมไว ๕ - ๖ แบบฝกหด และนดแนะกบหวหนาบรรณารกษหองสมดวา ครอาจสงนกเรยนทไมอยในวนย ไปทำ


แบบฝกหดทนน โดยขอหองสมดอยายอมใหเดกแสดงพฤตกรรมไมเหมาะสมเดกทจะถกจดการแบบนคอ คนทมพฤตกรรมรบกวนการเรยนของชนเรยนซำ ๆ เมอถงขนทครไมควรทน ใหเรยกเดกมาหา เปดแฟม “นกเรยนเกเร” ใหเหนชด ๆ และหยบแบบฝกหดชนหนงสงให บอกใหไปนงทำคนเดยวในหองสมด พรอมทงเซนใบเขาหองสมดให และใหนกเรยนกลบมาทหองกอนจบคาบเรยน ๑ นาท หากนกเรยนไมทำตามจะแจงครใหญหรอฝายวนย

๑๑. แฟมนกเรยนทำผด ใหจดแฟมนกเรยนทำผด เขยนชอแฟมอยางชดแจง (Misbehavior) เพอเตรยมรบมอกบเดกทจงใจกอกวนชนเรยน เขยนแบบฟอรมไว ๒ - ๓ ใบ สำหรบกรอกชอนกเรยน รายละเอยดของการกอกวนและเซนชอ เมอเกดเหตและครหยบแฟมออกมากจะเปนสญญาณใหนกเรยนทงชนรวา ครตงใจสอนและไมอดทนกบการกอกวน ครจะตามเจาหนาทรกษาความปลอดภยมาพาตวเดกไปหาครใหญ โดยไมโตเถยงกบเดกทจงใจกอกวน

๑๒. สมดคะแนน ตองมสมดบนทกคะแนน แมจะใชคอมพวเตอร ชวยการใหคะแนน และบนทกวธหรอระบบการใหคะแนนไวใหชดเจน เขาใจวาระบบนกเรยนเขา/ยายโรงเรยนและชนเรยนจะโกลาหลในชวงตนป ครเลาแอนนจงแนะนำวา อยาเพงทำสมดนในวนแรก ๆ ของปการศกษา ใหรอสองสามวน (หรอสปดาห) รอจนจำนวนนกเรยนนง (ไมมการยายเขา/ออกชนเรยน) แลวจงทำสมดบนทกคะแนน ใหเรยงรายชอตามตวอกษรตรงกนทงในสมดและในคอมพวเตอร กอนทำสมดบนทก ใหคดลอกหนาแรกของสมดบนทกเอาไวบนทกคะแนนลำลองกอน ครควรใชสมดบนทกคะแนนชวยในการบนทกอกหลาย ๆ เรอง เพอลดเวลาการทำงานของครเอง ไดแก การลา การขาดเรยน การเขารวมกจกรรม การมความพยายาม เชน เมอนกเรยนไมมาเรยนกทำวงสเหลยมสแดงไวทชองของนกเรยนคนนน กจะ



ทำใหเหนชดเจน ไมตองไปตรวจสอบกบเอกสารแสดงการมาเรยน เมอนกเรยนทขาดทำขอทดสอบมาสงภายหลงกจะลงคะแนนไดรวดเรวไมเสยเวลา และกรณนกเรยนโกหกโตแยงวาตนมาเรยน กมหลกฐานยนยน

ควรมคอลมนคะแนนเพมและคะแนนลด สำหรบใหแกนกเรยนทแสดงความมานะพยายาม หรอทกอกวนในชน ครเลาแอนนแนะนำใหลงคะแนนลบดวยดนสอ เพอใหสามารถแกคะแนนได หากนกเรยนกลบตวได

เรองการใหคะแนนนมรายละอยดมาก ผมไมไดสรปมาทงหมด

๑๓. รางแผนการสอน (เรยน) ครเพอศษยตองยกรางแผนการสอนของทงป เพอชวยใหครมภาพระยะยาวของการสอน ไมสบสนงายเวลางานยง และชวยใหครยดหยนแผนการจดการเรยนการสอนรายวนไดโดยไมเสยกระบวนในภาพใหญ

เรองนกมรายละเอยดมากคอ ครเลาแอนนทำตาราง (ปฏทน) เรยนของทงป ใสวนหยด วนทำกจกรรมตาง ๆ ไว และทำตารางของแตละเดอนใหดงาย แรเงาสแดงลงในวนทเดกจะไมคอยมสมาธกบการเรยน ในวนเหลานนครเลาแอนนจะสอนสาระทยดหยน คะแนนทดสอบสำหรบชวงนจะไมนบรวมในการใหเกรด แตจะกากบาทวาเดกไดสงใบทดสอบแลว เดกทไดรบยกเวนไมตองเขาเรยนกไมเสยคะแนน เพราะการทดสอบชวงนนไมบนทกคะแนน และครเลาแอนนจะไมประกาศใหเดกร เพอไมใหเดกไมสนใจเขาเรยน

ครเลาแอนนใชสเขยวไฮไลทวนสอบประจำภาคและการสอบไลไว เพอใชเวลา ๒ - ๓ วนกอนหนานนสอนทบทวนให และกำหนด ๒ วนหลงสอบทจะไมมการบาน เพอใหครมเวลาตรวจขอสอบ จากแผนเหลาน ครเลาแอนนไดภาพใหญแลววา มวนเรยน (สอน) แบบเขมจรง ๆ กวนใน ๑ ป


ครเลาแอนนยกตวอยางวา ตนสอนวชาภาษาองกฤษ จะทำแผน การเรยนแตละหนวยยอยดวยดนสอ (เพอใหแกไขได) เชน การเขยนรายงาน (บทความ) เรยงความ รายงานผลการวจย บทกว เรองสน บทละคร นวนยาย ไวยากรณ สนทรพจน ตวสะกดการนต การใหความหมายศพท เปนตน ทำใหสามารถวางแผนไดวาจะทดสอบทกษะดานใดบางและเมอไร ครเลาแอนนมประสบการณวา หากกำหนดการทำแบบฝกหดและการทดสอบไวเปนระบบลวงหนา จะชวยใหเดกเรยนไดดขน เชน กำหนดการทำแบบฝกหดคำศพททกวนองคาร และทดสอบทกวนศกร ซงจะชวยครทำงานสะดวกขนดวย

ครเลาแอนนวางแผนกจกรรมใหนกเรยนทำในชวงเวลาสน ๆ ทครจดบนทกตาง ๆ ทนาสนใจคอ ครฉายถอยคำทตความไดหลายแบบ หรอถอยคำเชงคณธรรมจรยธรรม ใหนกเรยนอานและนกตความเงยบ ๆ ดวยตนเอง ๕ นาท (ระหวางทครจดบนทก) แลวใชเวลาหลงจากนนอภปรายแลกเปลยนขอคดเหนกน

๑๔. เตรยมใบตอนรบนกเรยน นอกจากกลาวตอนรบนกเรยนแลว ครเลาแอนนยงมใบตอนรบ ๑ หนา เปนลายลกษณดวย คำตอนรบน ทจรงกคอ การทำความเขาใจ หรอขอตกลงในการรวมมอกนอยางราบรนระหวางนกเรยนกบคร ซงครตองตดสนใจวาจะใชถอยคำทเปนทางการหรอไมเปนทางการ ถอยคำทไมควรใชคอ คำวา กฎระเบยบ หรอขอบงคบ เพราะจะแสลงใจนกเรยนโดยเฉพาะวยรน

ตวอยางหวขอในใบตอนรบ เชน หวขอและวตถประสงคของวชา กตกา (เคารพตนเองและผอน ไมมการดถกกนเรองเชอชาต ผว ภาษาแม เพศ ความพงพอใจในการดำรงเพศ ศาสนา รปราง ขนาดตว ทกคนม



สทธทจะไดรบความเคารพความเปนสวนตว) ความเปนระเบยบ ขอตกลงระหวางนกเรยนกบคร (นำเครองใชในการเรยนมาโรงเรยน) การบาน การมาเรยน การทำงานเสรม การมวนย ความสนกสนาน

ทงหมดนนกเพอผลประโยชนของนกเรยน และตองมถอยคำทแสดงวาครพรอมทจะชวยเหลอนกเรยนในทกเรอง แตนกเรยนตองรบผดชอบ ตองเคารพตนเอง และเคารพผอน ไมกอกวนชนเรยน

การเตรยมตวเอง

๑. เตรยมกำหนดขนตอน ใหครไปนงในหองเรยนแลวกำหนด ขนตอนในใจวาจะทำใหบรรยากาศในหองเรยนเปนอยางไรบาง เชน จะใหนกเรยนขออนญาตเขาหองนำอยางไร เมอจบชนเรยนจะใหนกเรยนเดนแถวออกจากหองอยางไร ระหวางเรยนเมอครตงคำถาม จะใหเดกยกมอใหครชคนตอบ หรอจะใหตะโกนตอบทนท แยงกนตอบกได เดกจะสงการบานสายอยางไร ฯลฯ บนทกกระบวนการหรอขนตอนเหลานไวในกระดาษบนทกเรองละแผนเพอกนตนเองสบสน ซงจะทำใหเดกสบสนและไมเชอถอคร

สวนขนตอนการสอนกเปนศลปะอยางหนง ตองระมดระวงวาจะสอนเมอไร สอนรวดเดยวทงหมด หรอคอย ๆ สอนทละนอย จะทำเอกสารแจกทงหมดหรอทละเรอง

๒. เตรยมกำหนดวนย ควรใหนกเรยนรวมกำหนดวนยทจะใชในหองเรยน โดยมเปาหมายเพอประโยชนของทกคนในชนเรยนคอ มความสงบเรยบรอย ชวยใหการเรยนไดผลด วนยแตละขอตองมการกำหนดมาตรการลงโทษผทำผดไวดวย การลงโทษควรรนแรงขนหากนกเรยนคนเดมทำผดซำ รวมทงควรเตรยมบนทกการทำผด การประชมหารอหลงมการทำผด และการสงเรองถงสำนกงานครใหญ


ครเลาแอนนยกตวอยางคำพด (สนทรพจน) ของตนกบนกเรยน เพอกระตนความรบผดชอบ ความเคารพตนเองและผอน และบอกวา อาจมนกเรยนบางคนหวเราะ แตจะเปนการสงสญญาณแกเดกวา เรองนครเอาจรง

๓. ทบทวนคำกลาวตกเตอนนกเรยนททำผดวนย กตกาสำคญสำหรบครคอ ไมกลาววาจาทแสดงความโกรธเกรยวตอเดก คำกลาวตกเตอนตองแสดงความเมตตาและหวงดตอเดก แตกตองเจอความเดดขาดจรงจง การเตรยมถอยคำไวจะชวยใหครพดไดดขน

๔. ตรวจสอบตเสอผา ครตองมเสอผาอยางนอย ๒ - ๓ ชดทสวมสบาย และนาด ตองเขาใจวาเดกจะตองดครทกวน ตลอดเวลา การทครแตงตวนาดจงชวยใหเดก ๆ รสกสบายใจ แตไมจำเปนทครจะตองแตงตวเรด นอกจากนนตองมรองเทาทสวมสบาย เพราะครตองยนมาก เดนมาก

๕. หาเพอน หามตรทเปนเพอนครหองใกล ๆ หรอทเปนผบรหารเพอปรกษาหารอหรอชวยเหลอซงกนและกนในเรองตาง ๆ เชน เวลามนกเรยนเกเร

๖. คยกบเจาหนาทสายสนบสนน เจาหนาทสายสนบสนนจะชวยอำนวยความสะดวกดานตาง ๆ เชน โสตทศนปกรณ หองสมด รกษาความปลอดภย ครควรทำความรจกและแสดงทาทเคารพ ใหเกยรต ใหความสำคญกบบคคลเหลาน

๗. ตรวจหองเรยน เพอใหมนใจวาอยในสภาพเรยบรอย พรอมทจะรบเดกเขาเรยนอยางสะดวกสบายและเปนทรนรมย

๘. พกผอน ขนตอนสดทายคอ พกผอน ทำใจใหสงบสบาย เตรยมตวพบ “ลกๆ” ทนารก



ผมจงใจเกบความมาใหครบทกขนตอน (แมไมไดเกบรายละเอยดมาทงหมด) เพอนำมาฝากครเพอศษย เพราะเหนวาวธคดและวธการของ ครเลาแอนนนสะทอนความเปนครเพอศษยอยางดยง และสะทอนจตใจทอยกบความเปนจรงวา จะตองมเดกเกเร เดกจงใจแกลงหรอทาทายครอยบางเสมอ ครตองเตรยมพรอมเผชญความทาทายนน

๑๓ เมษายน ๒๕๕๔



ทำสปดาหแรกใหเปนสปดาห แหงความประทบใจ

ในหนงสอเลาเรองครเลาแอนนน วาดวยวธทำสปดาหแรกใหเปนสปดาหแหงความประทบใจของนกเรยน แมสภาพหองเรยนในโรงเรยนอเมรกนอาจจะยงไมนง ยงมนกเรยนเขาออกและมเหตการณรบกวนสมาธของนกเรยนและครบอย ๆ

ครเลาแอนนแนะนำวา ขอใหเรมวนแรกดวยรอยยม

วนแรกควรเปนวนเบา ๆ ในเรองบทเรยนวชา แตวนนเปนวนทนกเรยนและครควรทำความรจกกน ครเลาแอนนใหนกเรยนไดลงมอทำกจกรรมเพอจะไดมสมาธ ไมถกรบกวนจากความโกลาหลตาง ๆ เชน ใหเขยนนามบตรของตนเองสำหรบตดไวทโตะ ครเลาแอนนบอกวา ลกษณะตวหนงสอและลวดลายจะชวยใหครรนสยหรอบคลกของเดกแตละคน นอกจากนน ควรใหนกเรยนกรอกแบบสอบถาม “ทำความรจกกน” บอกวา ตนชอบและ ไมชอบอะไรบาง ตนมจดแขงจดออนอยางไร มสไตลการเรยนอยางไร

การใหกรอกแบบสอบถามชวยใหนกเรยนมกจกรรมทำ และเปดโอกาส ใหครไดสงเกตหนาตาทาทาง การแตงกาย ทรงผม บคลก ทาทาง



ปฏสมพนธกบผอน ฯลฯ คำตอบจากแบบสอบถามจะบอกครเกยวกบบคลก และสไตลการเรยนของนกเรยนแตละคน ดงนน ครตองออกแบบแบบสอบถามทมความหมาย ซงจะชวยใหครรจกเดกแตละคนในมตทลก ในหนงสอมตวอยางแบบสอบถามและวธแปลผลดวย

การดำเนนการตาง ๆ ทผมเกบความมาเลาไวกอนหนาน กเพอสรางความประทบใจ และสรางแรงบนดาลใจตอการเรยนรของศษยทงสน

หลงจากนนครจงกลาวตอนรบนกเรยนสน ๆ ตามทเลาถงในบททแลว

ทนกถงตอนทครจะเขาไปนงในหวใจศษย ครเลาแอนนสรางความประทบใจปนแปลกใจดวยการบอกวา นกเรยนคงจะคาดหวงใหครกำหนดกตกาหรอขอบงคบวาดวยเรองการทำผดในชนเรยน แตครขอยงไมพด เรองน แลวครเลาแอนนกฉายสไลด หรอคลปภาพยนตรสน ๆ ทนาสนใจสำหรบเดก หรอฉายสถตเพอชอคเดก ในเรองทมผลตออนาคตของเดก หรอเอาแบบฝกหดยาก ๆ มาใหเดกลองทำเพอทาทาย และสรางแรงจงใจในการเรยน

อาจแจกบทความทเกยวของกบวชาทสอน ใหเดกอานและเขยนปฏกรยาของตนตอบทความนน ๑ - ๒ ยอหนา ซงจะชวยใหครรจกพนฐานหลากหลายดานของนกเรยนแตละคน เชน ความสามารถในการอานและจบใจความ อตราเรวในการอาน ทกษะในการเขยน บคลก ความมนใจทจะแสดงความคดเหนของตน และความรวมมอกบคร

ผมอานตอนนแลวเกดความรสกวา ครเพอศษย จะคดหาเครองชวยการสอนหรอการเรยนรไดจากสงทอยรอบตว และหาไดอยตลอดเวลา แลวนำมาใชทำใหการเรยนรของเดกเปนเรองเชอมโยงกบชวตจรง สนกสนาน หรอบางครงสะเทอนใจ ทำใหการเรยนนนมชวตชวา


เลกทำตวเปนฝายตรงกนขามกบนกเรยน นคอ หวใจของการเปนคร อยาใชหลกการของครฝกทหาร ทใชหลกเอาทหารใหมไวใตบาทาเพอรกษาวนย ครตองใชความรกความเมตตานำ แตเจอดวยความเดดขาด แมจะมนกเรยนบางคนชวนครทะเลาะ กอยาทะเลาะดวย ตองแสดงดวยการกระทำ (และคำพด) ใหประจกษชดวานกเรยนกบครอยฝายเดยวกน คอฝายรกษาผลประโยชนของนกเรยน เมอนกเรยนเขาใจและไววางใจคร ครกจะไมตองเสยเวลากบการบงคบใชกฎระเบยบในชนเรยน หนมาทมเทกบการเรยนรของศษยไดเตมท ผลการเรยนของเดกกจะด

ความกลวหลก ๆ ๒ อยางของเดกนกเรยนคอ กลวไมมคนรก กบกลวสอบตก ครตองจดการชนเรยนใหเดกปลอดจากความกลวน และตงหนาเรยนอยางมนใจและสนกสนาน วธจดการตงแตเรมตนคอ บอกเรองนแกศษยในคำกลาวตอนรบนกเรยน บอกใหเดกรวาความสขของครคอ การไดเหนศษยเตบโตไปเปนคนด มความสำเรจในชวต และเปนหนาทของครทจะชวยเดกใหเรยนรในปน เพอปพนฐานการเรยนในปตอ ๆ ไป รวมถงการดำรงชวตทดในภายหนา ครจะตงใจทำทกอยางเพอการน แตครไมสามารถบงคบศษยไมวาคนไหนใหเรยนรและฝกฝนตนเองได นกเรยนแตละคนตองรบผดชอบตนเอง และเคารพเพอนนกเรยนโดยการไมรบกวนหรอกอกวนชนเรยน

วธสรางบรรยากาศอยางหนงของครเลาแอนนกบศษยวยรนคอ บอกวาประสบการณตาง ๆ ทจะเรยนรทงในชนเรยนและนอกชนเรยน จะมความสำคญกบชวตของนกเรยนในภายหนา รวมทงชวตรก นกเรยนจะหวเราะคกคกแตกจะทำใหตงใจเรยน หรอมแรงจงใจตอการเรยนมากขน

วธสรางแรงบนดาลใจในการเรยนอยางหนงคอ บอกนกเรยนตงแต



วนแรกวา วชานครเรมตนดวยการใหเกรดทกคนเปน A ซงนกเรยนตอง รบผดชอบรกษาเกรดนไวใหได จะไดหรอไมไดขนกบตนเองโดยครจะคอยชวยเหลอ ใครตดขดอะไรมาปรกษาครไดเสมอ

การสรางความประทบใจอกอยางหนง คอ การสอบตนเองในการจำชอศษยเปนรายคน นคอไมเดดของครเลาแอนน ทครฝกฝนจนสามารถเอามาเลนกบเดกได โดยบอกเดกวา ครตองการรจกและเอาใจใสเดกเปนรายคน จงตองจำชอเดกใหไดหมดทกคนในวนน ลองมาดกนวาบทเรยนนครจะไดเกรด A หรอไม บอกเดกวา เมอครขานชอใหยกมอขน ถาครขานชอเพยน ใหแจงแกไข หรอถาตองการใหเรยกชอเลนกใหบอก เมอเดกยกมอ ครเลาแอนนจะสงเกตหนาตาทาทางหรอลกษณะพเศษ เมอจบรอบแรก ครเลาแอนนจะอานรายชอรอบ ๒ แลวจงแจกบตรกระดาษแขง (index card) ขนาด 3x5 นว ใหเดกแตละคนเขยน ชอ ทอย หมายเลขโทรศพท วนเกด ชอบดามารดาหรอผปกครอง และเลขประจำตวของนกเรยน

ระหวางทนกเรยนงวนกบการเขยนในบตรกระดาษแขงนน ครเลาแอนนจะถอแผนกระดาษรายชอนกเรยนเดนผานแตละคน ทบทวนวาตนจำชอ ไดไหม ถาไมแนใจกชะโงกดในบตรทนกเรยนกำลงเขยน สำหรบเดกทขาดเรยน ครจะเอาดนสอเขยนชอเกบไวใหเดกเขยนเองในวนหลง

เมอเดกเขยนเสรจกบอกใหควำกระดาษ แลวบอกใหเขยนบอกครวา เพอใหครเปนครทดสำหรบตน ตองการใหครเขาใจตนในเรองใดบาง เชน บางคนตดอาง บางคนเปนโรคลมชก หรอตนอยากทำอะไรในชนเรยน ขอใหเขยนบอกคร สงสำคญอยางหนงคอ ขอใหเขยนหมายเลขโทรศพทจรงทจะโทรถงนกเรยนหรอผปกครองได และขอทำความเขาใจวาโทรศพทถง ผปกครองเกอบทงหมดจะเปนเรองด ๆ ทนาชนชม เรองปญหานนครจะโทรถงนกเรยนกอน เพราะครถอวานกเรยนเปนผใหญทรบผดชอบตนเองไดแลว


ครเลาแอนนใหเวลาเดกเขยนดานหลงบตรอกครหนง และใชเวลานนทบทวนชอนกเรยนไปดวย แลวจงเดนไปเกบบตรดวยตนเอง (ไมใหเดกสงผานตอ ๆ กน) เมอรบบตรใบใดกกลาวคำขอบคณและขานชอดง ๆ

เมอไดรบบตรครบ ครเดนไปทหนาหอง อานชอและทบทวนหนาตาทละชอ ชอไหนนกหนาไมออกกอานชอดง ๆ และบอกใหเดกยกมอ เมอจบกถงบททดสอบตนเอง โดยบอกนกเรยนวา ครตองการรจกศษยเปนรายคนเพราะศษยแตละคนเปนคนสำคญสำหรบคร จงตองจำชอไดทกคนตงแตวนน และตอไปนเปนการทดสอบวาครจำไดทกคนไหม ถาครจำไดหมด ครชนะ หากครจำผดแมเพยงคนเดยว นกเรยนชนะและจะไดคะแนนทดสอบครงแรกในวนนเปน A ทกคน (ทจรงครไมไดเตรยมบททดสอบนกเรยนในวนแรก) นกเรยนจะตนเตนวาครจะจำไดทงหมดไหม ในบางชน นกเรยนถามครวา หากครชนะครจะไดอะไร คำตอบคอ “ไดทกอยาง” เทาทผานมาครเลาแอนนยงไมเคยแพเลย

เมอจบชนเรยน ครอาจลมบางชอไปแลว แตในวนรงขนเมอครจำ ชอผด หรอลม เดกจะไมถอสา กลบเปนทเฮฮา และเดกกไดเรยนรวาการทำผดเลก ๆ นอย ๆ เปนเรองปกตในชวตจรง

๑๕ เมษายน ๒๕๕๔




เตรยมพรอมรบ “การทดสอบคร” และสรางความพงใจแกศษย

นกเรยนเปนคน คนคอสงมชวตทคาดเดาพฤตกรรมยาก ยงวยเรยนเปนวยทคาดเดาพฤตกรรมไดยากกวา ครจงตองเตรยมพรอมเผชญ พฤตกรรมแปลก ๆ ซงบางกรณเปนการทาทายความสามารถของคร

คำแนะนำตอไปนอยในบรบทหรอวฒนธรรมอเมรกน หากจะนำมาใชกบบรบทไทยควรปรบเสยกอน

สงทครตองไมอดทน ตองจดการคอ พฤตกรรมทรบกวนการเรยนรของชนเรยน ซงอาจเกดขนในวนแรก ๆ ของปการศกษา หากไมจดการใหเรยบรอย ชนเรยนกจะเละเทะไปตลอดป และทำลายผลสมฤทธทางการศกษาของนกเรยนทงชน วธการแรกทครเลาแอนนใชคอ จองหนานกเรยนคนทแสดงพฤตกรรมไมดนนโดยไมพดอะไร ทามกลางสายตาของเดกทงชน หากเดกหยดกอกวน กพดคำวาขอบคณ หากเดกยงทำตอ กใหเปดประตหองบอกใหเดกออกจากหอง แลวออกไปพดกบเดกนอกหอง เพอปดโอกาสทเดกจะแสดงวาทะอวดเพอน สงสำคญคอ ครตองไมทะเลาะกบเดก ไมโตแยงกบเดกตอหนาเพอน ๆ หากเดกยอมรบผดและขอโทษ จะไมทำอก กยกโทษให ใหกลบเขาหอง หากเดกยงแสดงความกาวราว


หรอไมยอมออกจากหอง กเรยกเจาหนาทรกษาความปลอดภยมารบเดกไปสงครใหญหรอฝายวนย

จดสำคญคอ ครตองแสดงหนาตาทาทางทไมหวนไหวตอสถานการณ เพอขมขวญนกทาทายรายตอไป

ถอยคำททำใหผมยกยองครเลาแอนนอยางยงกคอ คำแนะนำวา อยาโกรธเดก เดกทกอความวนวายหรอรบกวนชนเรยนเปนคนทนาสงสาร นาเหนใจ เพราะเปนคนออนแอ หรอมบาดแผลทางใจ ครตองไมรงเกยจเดกเหลาน และตองแสดงใหเหนวาครรงเกยจพฤตกรรมไมด แตไมรงเกยจตวเดก และตองการชวยเดกปรบเปลยนพฤตกรรมทไมดใหกลายเปนคนดตอไปในภายหนา

อยารงเกยจตวเดก ใหรงเกยจตวพฤตกรรม และหาทางชวยเหลอเดกใหหลดพนจากพฤตกรรมนน นคอ หลกของ “ครเพอศษย”

นอกจากกำราบเดกเกเร เดกกอกวนแลว ครเลาแอนนแนะนำใหทำอก ๘ อยางในสปดาหแรก คอ

๑. แนะนำใหเดกรจกกน โดยใชวธเลนเกม ใหทงความสนกสนาน และใหเดกไดรจกกนทงหอง เวลานมเกมเพอใหคนกลมเลก ๆ รจกและสนทสนมกนมากมาย

๒. กำหนดวธการขานคำตอบ เวลาครสอน ครจะตงคำถามใหเดกตอบดวยวาจาเปนครงคราว ครเลาแอนนแนะนำใหครกำหนดวธขานคำตอบ ๓ วธ ไดแก โคด ๑ นกเรยนยกมอใหครชวาจะใหใครตอบ โคด ๒ นกเรยนตะโกนตอบไดทนท กคนกได โคด ๓ ทกคนนงคด ๑ นาท (หรอ ๓๐ วนาท - ๒ นาท แลวแตจะตกลงกน) โดยอาจเขยนรางความคด



ในกระดาษกได แลวคนทตองการตอบยกมอ เวลาครตงคำถาม จะบอกโคดสำหรบขานคำตอบดวยเสมอจนเปนทรกน

๓. ทดสอบพนความรของเดก เดกแตละคนมพนความรไมเทากน ครควรใชเวลา ๒ วนแรก ใหเดกทำแบบทดสอบ หรอการบานหลากหลายแบบ เพอใหครไดวนจฉยหรอทำความรจกเดกเปนรายคน ทงดานความร ความสามารถ จดออน จดแขง โดยบอกเดกวา ใหตงใจตอบใหดทสด แตไมตองกงวลเรองคะแนน เพราะจะยงไมนบเปนคะแนนสำหรบใหเกรด ครตองเตรยมขอสอบหลากหลายแบบเพอทดสอบนกเรยน และขอสอบ ๒ แบบทควรมคอ

(๑) หาบทความซงอาจเปนบทบรรณาธการในหนงสอพมพท เหมาะตอชนเรยนและวยของเดก เปนบททดสอบใหเดกอาน และเขยนความเหนของตนตอขอเขยนนน บททดสอบน เปนการทดสอบความสามารถในการอาน การทำความเขาใจ ความคด และความสามารถในการเขยน

(๒) ใหเดกเขยนเรยงความในหวขอทกำหนด เปนการทดสอบ ความสามารถในการแสดงความคดเหนออกมาเปนการเขยน

๔. แจกใบตอนรบและแฟมประจำตวนกเรยน ควรแจกใบตอนรบในวนท ๔ หรอ ๕ ของสปดาหแรก หลงจากคาดวาไมมนกเรยนเพมหรอยายหองเรยนแลว นอกจากแจกแลวครตองอานดง ๆ ใหนกเรยนฟงทกคน ตรงนผมคดวา อาจใหนกเรยนทไดรบแตงตงเปนผชวยครในบางตำแหนง ทำหนาทอานกได เมออานจบแตละขอ หยดใหนกเรยนถามเพอใหเขาใจตรงกน เมอจบแลว ใหนกเรยนตอบ “ขอสอบ” เพอซกซอมวธปฏบตตวในโอกาสตาง ๆ เชน ครเตรยม “ขอสอบ” ทมคำตอบใหเลอก (multiple choice ) จำนวนหนง ฉายขนกระดานทละขอ ใหนกเรยนตอบ เชน


๑) นกเรยนควรนำสงใดบางมาโรงเรยน ก. ขนม, เกม, เครองเลน ซด, ง ข. ปากกา ดนสอ ยางลบ และหนงสอ ค. สนข ถงเทาเหมนๆ ๑ ค และเปบซ ๒ ขวด ง. หนงสอการตน ชดแตงหนา ขนตาปลอม

นกเรยนจะหวเราะคกคก ชวยใหบรรยากาศไมเครยด และชวยทบทวนความเขาใจเรองกตกาของชนเรยนไปในตว

ในวนเดยวกน กแจกแฟมประจำตวนกเรยนเพอใหเดกมแฟมเกบใบตอนรบ และเอกสารอน ๆ ทไดรบแจก และแนะนำเดกวา นคอ เครองมอชนหนงสำหรบเรยนร ฝกฝน วธจดการการเรยนรของตนเอง การเกบเอกสารใหเปนระเบยบหางาย จะชวยอำนวยความสะดวกในการเรยน และฝกฝนความเปนระเบยบ

๕. มอบหนาทความรบผดชอบใหเดกบางคนชวยคร เพอลดภาระของครและเพอฝกนกเรยน ครจะไดมเวลาทำงานสำคญ ตวอยางงานทจะมอบใหเดกชวย เชน เหลาดนสอ (ตงชอใหเก เชน หวหนาหนวยเหลาใหแหลม/ประธานฝายหวแหลม (president of pencil sharpening) เกบขยะใหหองไมรกทก ๆ สนคาบเรยน กวาดถหองเรยนหลงเลกเรยนตอนเยน (อาจจดเปนทมอาสา ๔ คน หมนเวยนกน) ขานชอผมาเรยน ขาดเรยนและลงบนทก งานบางอยางอาจมเครดตใหดวยกได หนาทของครคอ ตองทำใหการทำงานเปนการเรยนรดวยเสมอ

๖. เรยนรวาชวตมทางเลอก ในสปดาหแรก จดบทเรยนใหเดกไดเขาใจวาตวเราเองลขตชวตของเราได ไมใชรอหรอมอบใหพรหมลขตจดการ มหลายเรองทไมทำชวตกอยได ทไมทำแลวตายมเพยง ๕ อยางคอ หายใจ



กน ดมนำ นอน และถายอจจาระ เพอเรยนบทเรยนน (ชอ พลงทางเลอกในชวต) ดวยตนเอง ครใหนกเรยนแตละคนเตมความในประโยค ๒ ประโยค “ฉนจำใจตอง ....” และ “ฉนไมสามารถ ....” แลวเอามาอภปรายกน ครตองอธบายลวงหนาวาบทเรยนนไมมคะแนน เปนการเรยนรเพอใหเหนวาแตละคนเลอกชวตของตนเองไดมากกวาทคด โดยตองลงมอทำบางเรอง หรอบงคบตวเองใหไมทำบางเรอง ผมเขาใจวานคอ บทเรยนเพอฝกฝนวนยในตนเอง (personal mastery)

๗. ชวยใหเดกเขาใจตนเอง เดก ๆ โดยเฉพาะวยรนจะสนใจตนเองและสนใจซงกนและกนมากกวาวยอน ๆ และในขณะเดยวกนกสบสนเกยวกบตนเองมากดวย ความสบสนนเองนำไปสปญหาตาง ๆ ในโรงเรยนและในชวตของเดก วธชวยใหเดกเขาใจตนเอง อาจทำไดโดยอธบายทฤษฎของมาสโลว (Maslow’s Theory) ใหฟง

๘. สอนใหเดกเรยนรวธคด โดยใช Bloom’s Taxonomy of Cognitive Domains คอ การเรยนร ๖ ระดบ ไดแก ร (knowledge) เขาใจ (comprehension) ประยกต (application) วเคราะห (analysis) สงเคราะห (synthesis) ประเมนคณคา (evaluation) ครเอาทฤษฎนมาคยกบเดกเพออธบายวา ทำไมครจงมแบบฝกหดอยางโนนอยางนใหนกเรยน ทำเปาหมายกเพอใหนกเรยนเกดการเรยนรทลกถงระดบท ๖ ดวยตวเอง ไมใชครเอาแบบฝกหดมาแกลงเดก หรอเลนสนกกบความรสกยากลำบากของเดก




วนยไมใชสงนารงเกยจ

วนยม ๒ ดาน คอ วนยเชงบวกกบวนยเชงลบ ทนาเสยดายคอ โรงเรยนมกจะตดการใชวนยเชงลบคอ ใชบงคบและลงโทษ แทนทจะใชวนยเชงบวก เพอใหอสระและความรสกปลอดภยแกเดก รวมทงเปนเครองมอของการเรยนรทกษะชวต

วนยเชงลบจะสรางความรสกตอตานในใจเดก และจะยงยใหเดกทำผดหรอทาทาย เกดเปนวงจรชวรายในชวตเดก ทำใหเดกเบอเรยนและเสยคน

สวนวนยเชงบวกจะชวยลดความกลวหรอวตกกงวล ซงเปนธรรมชาตของเดก เชน กลวสอบตก กลวครไมรก กลวไมเปนทชนชอบของเพอน ๆ กลวเชย กลวถกเพอนลอ กลวถกรงแก ฯลฯ วนยเชงบวกเปนเครองมอของการอยรวมกนอยางสนต ชวยใหเดกเรยนรฝกฝนตนเองไดเตมท เพราะบรรยากาศของความหวาดกลวเปนเครองบนทอนประสทธภาพของการเรยนร ในขณะทความรสกปลอดภยชวยใหจตใจปลอดโปรงเรยนรไดงาย

ครทยดถอวนยเชงบวกจะไมมองการทำผดวนยเปนเรองชวราย แตมองเปนโอกาสเรยนรของศษย เปนโอกาสทจะคยกน ทำความเขาใจกน เปนโอกาสทนกเรยนจะเขาใจผลจากการทำผดวนย และเปนโอกาสทจะฝกบงคบ



ตวเองใหไมแสดงพฤตกรรมทเปนผลรายตอการอยรวมกนอยางสงบสข ซงเปนทกษะชวต (life skill) อยางหนง

ครเพอศษยตองรกเดกทกคน แมแตคนททำผดวนยบอย เมอแยกตวเดกออกจากพฤตกรรมการทำผดวนย ครตองแสดงทาทเหนใจและหาทางชวยเหลอเดกใหไมทำผดอก แตสวนของการทำผดเดกกตองยอมรบผลกรรมนนตามกตกาทตกลงกนไว เพราะการทำผดเปนสงทนารงเกยจ และเปนตวบนทอนอนาคตของเดกเอง

วนยเชงบวกจะไมบนทอนบรรยากาศของความสนกสนานรกใครสามคคในหมนกเรยน และจะเปนสวนหนงของการเรยนรเพอเตบโตไปเปนผใหญทมวนยในตนเอง (personal mastery) ซงจะทำใหมบคลกเปนทนานบถอ วนยเชงบวกยงไมเปนอปสรรคทครจะเปนกนเองกบศษย และไมเปนอปสรรคทครจะเปนตวตลกใหเดกไดหวเราะสนกสนานบางเปนครงคราว

วนยเชงลบจะเนนการลงโทษ การทำใหกลว การดดาวากลาวเฆยนต ประจานความผด เพอใหอาย “จะไดหลาบจำ”

แตวนยเชงบวกจะเนนใหนกเรยนไดคด ทำความเขาใจ และรบผดชอบตอการกระทำของตนเอง เรยนรความรบผดชอบชวดในการกระทำของตน และสรางโอกาสทจะฝกฝนตนเองเปนคนดมวนย เปนทนบถอยกยองของเพอน ๆ และคนทวไป

การแสดงความรก ความเหนใจ รบฟง แสดงความพรอมทจะชวยเหลอจะชวยใหจตใจทแขงกระดางของนกเรยนบางคนทมประสบการณชวตในครอบครวเลวราย ถกกระทำ มบาดแผลทางใจ ไดรบการเยยวยา ชบชวตขนใหมใหเปนคนเขมแขง ไมตกเปนเหยอของอารมณเคองแคนสงคมและตอตานสงคม


ทงหมดน มองอกมมหนงนบเปนการจดการชนเรยน จดวางบรรยากาศในชนเรยน จดความสมพนธระหวางครกบศษยทใชจตวทยาเชงบวก (positive psychology) นนเอง

ครเลาแอนนเลาเรองประสบการณไปชมคาวบอยแสดงวธปราบมาพยศวาเหมอนกบการปราบเดกพยศ คอ เหตทมาพยศไมยอมเพราะกลว เพราะรสกไมปลอดภย คาวบอยจงตองคอย ๆ สรางความไววางใจหรอความรสกปลอดภยใหแกมา ยอมใหเวลาเรยนรแกมา ในทสดกจะสามารถใสอานและขนขได คาวบอยนกฝกมานนมงฝกใจมามากกวาฝกกาย เมอไดใจกายกมาเอง โดยทคาวบอยนกฝกมาตองแสดงทาทยนยนมนคงวาตนเองคอ ผฝก ผเปนหวหนา

อยาใชขอบงคบทแขงทอตายตว

ขอบงคบทแขงทอตายตวเรยกวา กฎ (rule) แตถากำหนดไวกวาง ๆ ใหยดหยนไดเรยกวา กตกาหรอขอตกลงรวม (procedure) มประโยชนตรงทเปดโอกาสใหครใชวจารณญาณได

หลกการกำหนดกตกา

ใหมนอยขอทสด

ใชขอความเชงบวก

ระบผลทจะเกดตามมา (consequence)

คำแนะนำหรอหลกการเกยวกบวนย

ทำตวเปนตวอยาง พงตระหนกวา ขอกำหนดวนยเปนถอยคำหรอ เอกสารอาจไมชวยใหเดกเขาใจ เพราะเปนนามธรรม พฤตกรรม



ตวอยางจะใหผลกวาอยางมากมาย เพราะเปนรปธรรม จบตองได

แยกแยะตวเดกออกจากพฤตกรรม จงรงเกยจการทำผดแตรกเดก

ใหเดกเปนฝายรบผดชอบ ไมใชครเขาไปรบผดชอบแทน

ใหเดกมทางออกอยางไมเสยหนา

หาทางออกไมใชเอาแตจะลงโทษ

ระบความคาดหวงตอพฤตกรรมในอนาคตอยางชดเจน

ชมเชยเมอนกเรยนมพฤตกรรมดขน ซงควรชมเชยเปนสวนตว เชน เขยนการดสงให เขยนโนตบนกระดาษคำตอบ หรอพดกบ เดกโดยตรง หรอโทรศพทไปบอก

อยาจดจำหรออาฆาตเดก จบแลวจบเลย

หาสาเหตของพฤตกรรมซำซาก ซงมกมสาเหตซอนอยเสมอ

เนนใหรางวลพฤตกรรมด

สงนกเรยนใหครใหญเปนทางออกสดทาย

๑๐ ขนตอนในการดำเนนการทางวนย ใหดำเนนการตามลำดบดงน

๑. ไมเอาใจใสการทำผดวนยเลกนอย ทมกเปนการลองเชงคร

๒. อยาตดกบเขาไปเปนคกรณ ควรสงสญญาณทไมใชคำพด คอ สงสญญาณดวยสหนาทาทาง และเดนไปทวหองเพอลดระยะ หางจากตวนกเรยน และเปนการแสดงพนทควบคมของคร

๓. สงบตรเตอนใหนกเรยนททำผด หรอกอกวน ครเอาไปวางทโตะ ของนกเรยน สำหรบนกเรยนทเปนผมสไตลการเรยนแบบเนน


จกษประสาท (visual learner) หรอ แบบเนนการเคลอนไหว (kinesthetic learner) บตรเตอนจะใหผลดกวาคำพดเตอน บตรเตอนอาจเขยนวา “จงเคารพชนเรยน” “หยดคด! เธอควร สภาพเรยบรอยกวาน” “ครขอคยดวยเมอจบคาบเรยน” โดย ทวไปเมอครวางบตรเตอนบนโตะ เดกจะหยดพฤตกรรมไมดนน ๆ

๔. คยกบนกเรยนทนท โดยบอกนกเรยนใหออกไปคยกบครนอก ประตหอง เพอขอทราบเหตผลของการแสดงพฤตกรรมรบกวน การเรยน ถานกเรยนมเหตทนารบฟง ใหถามตอวาควรแกไข อยางไร ถาเดกตอบไมได ใหถามวาครไดแสดงพฤตกรรมไมด ตอเขาหรอเปลา ถามใหขอโทษและขอจบมอ ถาเดกตอบอะไร ไมได ใหบอกเดกใหคดใหด “เธอมสทธทจะไมตงใจเรยนในชน ของคร แตเธอตองเขยนแจงความจำนงเปนลายลกษณอกษร สำหรบครเกบไวเปนหลกฐานใหตวเธอเองและพอแมของเธอด เมอเกรดออกมา เธออาจไมชอบบทเรยนทครสอน แตครได ใครครวญตระเตรยมมาอยางดวาบทเรยนนมประโยชนตอการ เรยนรและการพฒนาทกษะสำคญของนกเรยน แตเธอกมสทธท จะไปนงเงยบ ๆ หลงชนโดยไมเรยนได แตเธอไมมสทธแสดง พฤตกรรมกอกวนชนเรยน”

๕. ใหเวลาสงบจตสงบใจ โดยใหเดกยนคดคนเดยวนอกหองวาจะ กลบเขาหองเรยนและหยดพฤตกรรมกอกวนหรอไม และคร กลบมาสอนตามปกต ถาเดกหายตวไปเลยกตองรายงานครใหญ หรอฝายวนย

๖. โทรศพทถงนกเรยนในเยนหรอคำวนนนหลงเลกเรยน และบอก



วาการกระทำของเขาทโรงเรยนในวนนนไมเหมาะสม รบกวนคนอน ขออยาทำอกไดไหม สวนใหญเดกจะรบคำและไมทำอกจรงๆ

๗. ทำหนงสอสญญาเพอเปนเครองกระตนสายตา (visual stimulation) เตอนสตแกนกเรยน อยาลมใชถอยคำเชงบวก และเนนประโยชน แกตวนกเรยนเอง

๘. หาคนชวย โดยเฉพาะฝายรกษาความปลอดภย เพอนำตวนกเรยน ทกอกวนไปหาครใหญ

๙. ขอยายเดกไปหองอนถาม ถาเปนโรงเรยนเลก แตละชนมหองเดยว อาจขอใหนกเรยนทมปญหาไปเรยนทหองของเพอนครชวคราว ในวนนน

๑๐. เอาเดกออกจากหอง ใหไปนงเรยนทอน เชน หองสมด โดยมงาน ใหทำเพอเรยนรดวยตนเอง

ในบทท ๕ วาดวยเรองวนยน ครเลาแอนนยงเขยนแนะนำครทหมดไฟ ดวย เพราะบางโรงเรยนหรอนกเรยนบางกลมเลวรายตอสภาพจตของครจรง ๆ และยงมเลวรายยงกวาคอ มครทกลนแกลงเพอนครโดยยเดกใหกอกวน ผมอานแลวคดวาสภาพการเปนครในอเมรกาหนกหนากวาในบานเรามาก

ครเลาแอนนจงแนะนำวา ครตองบนทกเหตการณทางวนยไวใหด สำหรบรบมอกบมาตรการทางกฎหมายทอาจตองเผชญ รวมทงการถกแทงขางหลงจากคนในวงการศกษาดวยกน




สรางนสยรกเรยน

พนฐานสมองของเดกมความสามารถในการเรยนรสงกวาทเราคด แตเดกจำนวนมากขาด “ไฟ” แรงบนดาลใจ (inspiration) หรอ แรงจงใจ ( motivation) ในการเรยน ดวยเหตผลทหลากหลาย หากครรจกกระตน “ไฟปรารถนา” แหงการเรยนรของเดกอยางเหมาะสม หรอรจกปดเปาปจจยลบ ภารกจของครจะงายขนมาก และเปนภารกจทใหความชมชนแกหวใจไดมากอกดวย

หนาทของ “ครเพอศษย” คอ นำชวตของนกเรยนเขาสความสนกสนานในการเรยน (The Joy of Learning) ซงจะทำใหมนสยรกเรยน อยาปลอยใหศษยตกอยใตสภาพความทกขระทมในการเรยนซงจะทำใหมนสยเกลยดการเรยน

นคอหวใจในหนาทคร

ขอยำ หวใจในหนาทครคอ สรางนสยรกเรยน ซงสำคญกวาการรเนอหาวชา



ตอไปนเปนหลก ๒๘ ประการ สำหรบสรางนสยรกเรยน สรางพลงหรอ “ไฟ” ในการเรยนรของศษย

๑. ใหนกเรยนเชอวาความสำเรจในการเรยนเปนสงเปนไปได หากนกเรยนมความพยายามดวยตนเอง ครจะอยเคยงขางคอยชวยเหลอ แตนกเรยนตองเรยนเอง ครเรยนแทนไมได เคลดลบคอ อยาตงโจทยงายใหเดกเรยนออนทำ ใหใชโจทยททาทายตามปกตหรอยากกวาปกต แลวครชวยเหลอใหเดกเรยนออนใชความพยายามจนทำได โดยบอกเดกวาครเชอวา เธอฉลาดพอทจะทำโจทยทยากขนาดนได แตพนของเธอไมด จงตองใชความพยายามมากหนอยในเบองตน และครจะชวย บอยเขาเดกจะเกดทกษะในการเรยนและเกดความมนใจในตนเอง

วธสรางความมนใจในตนเองแบบสด ๆ คอหาโจทยในระดบทสงกวาความรในชนเรยน เชน วชาทสงกวาชนเรยนของเดก ๒ ชน หรอหากเดกเรยน ม. ปลาย กเอาโจทยมหาวทยาลยป ๑ มาใหทำ แตตองบอกเดกดวยวาเปนโจทยระดบสงเชนนน บอกวาจะเปนเครองพสจนความสามารถของเขา และครจะชวยเหลอใหความรบางดานทเดกยงเรยนไมถง รวมถงชวยแนะอกบางดาน เมอเดกทำโจทยนได กจะเกดความมนใจในสมองของตนเอง

๒. ประเมนเจตคตของนกเรยนตอตนเอง ตอวชาเรยน ตอชนเรยนและตอโรงเรยน โดยเขยนหรอฉายคำถามบนกระดาน ใหนกเรยนตอบอยางตรงไปตรงมา จะใสชอหรอไมกได (แตครกเกบกระดาษคำตอบใหเรยงกนจนรอยดวาใครเขยนขอความทนาตกใจหรอนาสนใจ) บอกเดกวาคนททำโจทยนจะไดคะแนนเตมทกคน หากทำอยางตงใจ โจทยคอ

ชอบอะไรมากทสดในโรงเรยน


ชอบอะไรนอยทสดในโรงเรยน

วชาทชอบมากทสด และนอยทสด คออะไร

ชอบอานหนงสอหรอไม ทำไมจงชอบหรอไมชอบ

ขนตอนท ๒ จะทำหรอไมกได คอ ครเลอกอานบางขอความ (ทนกเรยนเขยน) ใหทงชนเรยนฟง เพอกระตนการอภปรายออกความเหนเพมเตม

ขนตอนท ๓ คอ นำกระดาษคำตอบกลบบาน เอาไปอานอยางพนจพเคราะห อานระหวางบรรทด อานลายมอ อานสำนวน เพอทำความรจกนกเรยนแตละคนในมตทลก เชน รงานอดเรกของเดก

๓. ปรบเจตคต โดยทำแบบฝกหด ใหเขยนตอประโยค “ฉนจำใจ.....” และ “ฉนไมสามารถทำ......” และอภปรายเรองพลงทางเลอก หรอพลงใจตอความสำเรจ รวมทงทำความเขาใจลำดบขนความตองการของมาสโลว (Maslow’s hierarchy of needs) ดวย บอกเดกดวยวาความเขาใจและปฏบตตามหลกการนจะชวยใหเขาประสบความสำเรจในชวตในภายหนา

ทสำคญยงคอ ครตองปรบเจตคตของตนเองดวย ใหมเจตคตเชงบวก เชงตอสฟนฝา เพอทำตวเปนตวอยางแกศษย รวมทงมความรกความหวงดตอศษยโดยทวหนาเสมอกน ไมเลอกทรกมกทชง และทสำคญคอ ฟงเดก

ครเลาแอนนเลาเรองครถามนกเรยนทกเชา “ใครมคำถามทตองการถามครบาง” ซงตามปกตจะไมมใครถาม แตถาครถามทกเชา สกวนหนงจะมคนถาม แลวการตงคำถามและคยกนอยางอสระกจะเกดขน เกดเจตคต ทเปดเผยตอกน สนทสนมกน และทสำคญทสด เปนการเปดจนตนาการของเดก



จนตนาการสำคญกวาความร (ไอนสไตน)

๔. จดกจกรรมกระตนสมองซกขวา ครทไมไดสอนวชาศลปะ ดนตร การแสดง อาจเผลอสอนแตดานการคดซงใชแตสมองซกซาย จนนกเรยนเกดความเบอหนาย จงควรสลบใหมกจกรรมเรยนรของสมองซกขวาบาง เปนการเออตอนกเรยนทมธรรมชาตเปนนกคดทสมองซกขวาเดน (right-brain thinker) ครตองเขาใจวา ครสวนใหญเปนนกคดทสมองซกซายเดน (left-brain thinker) ในขณะทนกเรยนสวนใหญเปนนกคดทสมองซกขวาเดน

“ครเพอศษย” ตองสะสมเกมตาง ๆ ทเหมาะสมไวใหเดกเลน โดยเฉพาะเกมสมองซกขวา เชน ในหนงสอ Right-Brain Word Puzzle เพอเปลยนบรรยากาศ พกสมอง สรางความสนกสนาน และทำใหเกดการเรยนรหลากหลายมต

ครตองสนใจสงเกตนกเรยนทมสไตลการเรยนร ๓ แบบ คอ (๑) จากการด (ตา) (๒) จากการฟง (ห) และ (๓) จากการเคลอนไหว (kinesthetic)

๕. ขอการสะทอนกลบ (feedback) จากนกเรยนบอย ๆ เพอนำมาใชปรบปรงการจดการเรยนการสอน และเพอแสดงใหนกเรยนเหนวา ครแครหรอเคารพความเหนทตรงไปตรงมาของนกเรยน แตตองยำใหนกเรยนเขาใจวา การตดสนใจเปนเรองของคร แตครจะเอาความเหนของนกเรยนไปประกอบการตดสนใจดวย และครตองอยาหลงเปนคกรณของนกเรยน ทกาวราว และเขยนความเหนแบบหาเรอง

๖. ทบทวนทฤษฎของมาสโลว (Maslow) ถานกเรยนยงอายนอย ครตองทำใหเขาใจงาย ทฤษฎนมประโยชนคอ ชวยใหนกเรยนเขาใจตนเอง มความมนคงทางอารมณดขน และเกดความเชอมนวาครเอาใจใสหวงดตอนกเรยนจรง ๆ


๗. สอนทกษะในการแกปญหา ซงจะชวยลดการทำผดลงไดมาก เพราะนกเรยนททำผดสวนใหญเกดจากการกระทำ ทขาดการไตรตรองใหรอบคอบ มปฏกรยาโตตอบกอนคด ดงนนทกษะแรกทเดกตองเรยนคอ ทกษะในการแกปญหาทอยรอบตว เชน เพอนขอลอกการบาน มเพอนเพยง ๑ - ๒ คนรบกวนชนเรยนจนไมมสมาธในการเรยน หรออาจเปนเรองใหญ เชน เพอนชวนเขาแกง เพอนชวนเสพยา วธการเรยนรทำโดยระดมความคดเรองสาเหตของปญหาหลายสาเหต และแนวทางแกปญหาหลายแนวทาง เลอกแนวทางทดทสด ๓ แนวทาง โดยครตองคอยเตอนวาตองใหเฉพาะความเหน หรอเหตการณทเกดขน ไมใชคำตดสนเชงคณคา แลวทกคนจะเรยนรเหตผลและวธการแกปญหาเอง หลงจากนนจงเปนการประยกตมาตรการแกปญหา และวดผล

๘. สอนทกษะในการโตแยงอยางไดผล ตองทำใหเขาใจวาการโตแยงไมใชการตอสเพอเอาแพชนะ แตเนนประโยชนกบการเรยนร ทำใหเราเขาใจเรองตาง ๆ จากหลายแงมม สงทผเยาวตองการเรยนรกคอ การโตแยงดวยทาทเคารพผอน ไมใชทาทของศตรหรอฝายตรงกนขาม และการ โตแยงนนไมนำไปสความรสกไมดตอกน การสอนเรองนตองไมใชครยนพดหนาชน แตตองออกแบบกจกรรมใหนกเรยนทำ ใหนกเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง ในหนงสอครเลาแอนนมตวอยางบทเรยนดวย

๙. สอนใหนกเรยนรวธพดกบครและกบผใหญคนอน ๆ เดกบางคนมความฝงใจวาพดกบผใหญเมอไรเปนตองขดแยงหรอทะเลาะกนทกครง การฝกพดกบผใหญจงมความจำเปน ครเลาแอนนมวธสอนโดยแจกเอกสาร บอกลกษณะของวธพดหรอโตแยงกบผใหญทเปนวธดกบวธไมด แลวแจกเอกสารสถานการณสมมตของการสนทนาโตตอบ สถานการณท ๑ จะโตกนแบบไมมขอยต ใหนกเรยนออกความเหนวาสถานการณการโตตอบนม



ปญหาอยางไร แลวใหอานสถานการณท ๒ ทลกสาวกลบบานดก และโตตอบกบพอแม จนพอโกรธและเขานอน ลกสาวคยตอกบแมจนแมเขาใจ หลงจากนนกตงคำถามกบกลมนกเรยนวา ทง ๓ คน โดยเฉพาะลกสาวควรพดวาอยางไรจงจะเกดการสนทนาโตตอบทไดผลด ผมมองวาเรองนเปนการเรยนรทกษะชวตทสำคญยง และเปนการเรยนรความสมพนธระหวางคนในครอบครวและเพอนรวมชน ซงในอนาคตนกเรยนจะไดเอาไปใชในชวตการทำงาน ชวตครอบครว และชวตทางสงคม

๑๐. จดใหมรายงานผลความกาวหนาในการเรยนบอย ๆ เพอเปน แรงจงใจตอการเรยน และลดความวตกกงวลของนกเรยนวา ตนจะสอบตก ครเลาแอนนใชวธตดประกาศตารางการสงรายงานของนกเรยนทกคน ระบคนยงไมสงรายงานหรอการบานอยางเปดเผย และระบคนทถอวาคะแนนผาน (แตไมบอกคะแนนโดยตรง) พบวานกเรยนพอใจและไมขาดสงรายงาน การบานอกเลย ครตองคอยใหความมนใจวาคนทสงรายงานทกครง ไดคะแนนการทดสอบทกครงเปนคะแนนผาน และจะไมมทางสอบตกแม ผลสอบปลายปจะไมด เพอลดความกงวลของเดก การใหความมนใจเชนนในบรบทไทยคงตองมเงอนไขวา นกเรยนตองทำรายงานหรอการบานเอง ไมลอกของเพอน

๑๑. สอนวธอานใบแจงผลการศกษา (transcript) เพอใหนกเรยนรผลการเรยนของตนเอง ไมอานผดพลาดจนเมอถงกำหนดเรยนจบชนจงรวาในรายงานระบ (ผด) วาตนยงเรยนไมครบวชา ซงถงตอนนนกสายเกนแก เรองแบบนเคยเกดกบลกสาวคนท ๓ ของผมเมอเกอบ ๒๐ ปมาแลว เมอเรยนชน ม. ๔ และ ๕ เธอไปเรยนและสอบเทยบ ม. ๖ เธอไดรบใบรายงานวาสอบผานทกวชา แตเมอไปขอใบรบรองวาสอบ ม. ๖ ไดเพอเอาไปเปนหลกฐานสอบเขามหาวทยาลย ปรากฏวาในทะเบยนระบ (ผด) วาเธอยง


สอบไมผาน ๑ วชา ทำใหสายเกนแก เธอตองเรยนตอ ม. ๖ และสอบ ชงทนไปเรยนตางประเทศ หากเธอไมสะเพราในการอานใบแจงผลการศกษาผมกจะไดมลกเปนหมอ ๑ คน เพราะลกคนนเรยนเกงมากและอยากเปนหมอ แตเมอไดทนไปเรยนตางประเทศกไปเรยนอยางอน

๑๒. สอนวธกำหนดเปาหมาย นกเรยนทไมมเปาหมายในชวตของตนเอง มกมผลการเรยนไมด และมกโทษคนอนสงอนตาง ๆ นานาวาเปนตนเหตของความลมเหลวของตน นกเรยนตองไดรบการเรยนรวธ ตงเปาหมายระยะยาวในชวต แลวทอนลงเปนเปาหมายของชวงสน ๆ และ ตงหนาบากบนหาทางบรรลเปาหมายนน ชวตกจะประสบความสำเรจไดมากขน เพราะชวตทมเปาหมาย จะไมลองลอย นอกจากเปาหมายชวต เปาหมายในการเรยนวชากสามารถใชหลกการกำหนดเปาหมายและแบงชวงบรรลผลทละสวนไดเชนเดยวกน

๑๓. สรางความทาทาย ความทาทายเปนแรงกระตนความมานะพยายาม ดงนนครตองอยาชวยเดกเรยนออนดวยการหยอนความยากของบทเรยน เพราะจะสงสญญาณตอนกเรยนวาตนเปนคนดอยความสามารถ ตองบอกนกเรยนวา ครจะชวยใหนกเรยนสามารถรบความทาทายทยากนนได แตนกเรยนตองตงใจเรยนเพอเอาชนะความทาทายนน

๑๔. ทำใหการทำผดเปนสงยอมรบได นกเรยนควรไดเขาใจวาความผดพลาดเปนธรรมดาของมนษย ไมใชเรองคอขาดบาดตาย การทเราทำพลาดและรวาพลาด และเรยนรวาทำไมจงพลาดคอ เสนทางหนงของการเรยนร ความผดพลาดจงไมใชความชวหรอความลมเหลว ในการกระทำเรองใดเรองหนง หากสำเรจรอยละ ๗๐ ถอวาเกงสดยอด บางเรองทำสำเรจรอยละ ๕๐ กถอวาเกงมากแลว ดงนนนกเรยนตองไมกลวไมรงเกยจการ



ทำพลาด เมอไดตงใจทำดทสดแลว รวมทงครเองกเคยผดพลาดมาแลวมากมาย และทปฏบตตอหรอสอนนกเรยนอยน บางสวนกมการผดพลาดเหมอนกน

๑๕. สรางตวแบบของพฤตกรรมทเปนทยอมรบ และตวแบบของความเปนเลศ ครพงตระหนกวาผเยาวสบสนงาย ตองการตวแบบทเปนรปธรรมใหยดถอจงจะไมสบสน ยงเดกทผลการเรยนไมด หรอความประพฤตไมด ยงตองการตวแบบพฤตกรรมซงตวอยางทดทสดคอ ตวครเอง สำหรบผลงานแบบฝกหดทเปนตวแบบของความเปนเลศ ครหาไดจากผลงานของนกเรยนบางคน ใหปดชอเสยแลวเอาตดประกาศใหนกเรยนคนอนเหนเปนตวอยาง

๑๖. หาโอกาสชมเชย เดกตองการความสนใจหรอเอาใจใส และตองการกำลงใจ ครจงตองหาโอกาสแสดงความเอาใจใสนกเรยนเปนรายคน โดยใชจตวทยาเชงบวกคอ เอาใจใสการทำด หรอชมเชยการทำด

๑๗. ตดตอพอแมหรอผปกครอง เพอสรางความสมพนธใหเขาใจ รวมกนวาครกบพอแมหรอผปกครองจะรวมกน ใชจตวทยาเชงบวกใน การกระตนการเรยนรและการเจรญเตบโตของวฒภาวะของนกเรยน และใหนกเรยนเขาใจขอนดวย ดงนนเมอเดกแสดงพฤตกรรมด หรอเรยนไดด ครควรโทรศพทไปแสดงความยนดกบพอแม ผปกครอง และขอบคณท การเลยงดสงสอนทบานมาอยางดชวยใหครทำงานงายขน ในทางตรงกนขาม หากเดกแสดงพฤตกรรมกอกวนกาวราว กตองโทรศพทไปแจงและหารอวธการแกปญหารวมกน

๑๘. เปลยนความคดของนกเรยนทคดดานลบตอตนเอง ในสหรฐอเมรกามปญหาสงคมมาก เดกจำนวนไมนอยมาจากครอบครวทม


ปญหา เดกจงคนเคยกบอนาคตทมดมนของคนในครอบครวคนแลวคนเลา และคดวาตนเองกจะเดนเสนทางเดยวกน ครตองหาวธเปลยนความคดนใหได ครเลาแอนนแนะนำใหใชวธสงเกตความถนดหรอพรสวรรคบางอยางทนกเรยนคนนนม และหาโอกาสถามวาเขารตวไหมวามความสามารถพเศษดานนน ๆ และบอกวาคดวาในอนาคตเขานาจะเปน ... ทมความสามารถหรอมชอเสยง แรงกระตนเชนนจะไปกระตกจนตนาการของเดกทำใหจตใจมความหวง ครอาจไปขอใหผเชยวชาญดานนน ๆ ชวยบอกเดกแทนคร เพอใหคำพดมนำหนกนาเชอถอยงกวา และครอาจชวนนกเรยนจนตนาการวาในอนาคตตนเองจะไปทำงานเปน.... เพอกระตนจนตนาการและความฝนของนกเรยน การเชญคนทประสบความสำเรจในชวตดานตาง ๆ มาเลาเรองราวของชวตกจะชวยกระตนความทะเยอทะยานในชวตของนกเรยน

๑๙. ชวยใหทงเตาและกระตายวงไดเรว เปนธรรมดาทในชนเรยนจะมทงเดกทเรยนชา และเดกทเรยนเรว ครจะตองชวยเดกทง ๒ กลมน โดยมบทเรยนเสรมทเหมาะสมให ไมจำเปนตองเสยเวลาคดรปแบบการเรยนรแยกกน สำหรบเดกเรยนชา ครอาจชวยจดเพอนทเรยนดชวยตวให เดกทกอกวนหรอเบอเรยนบางคนเกดจากเรยนเรวและแบบฝกหดไมทาทาย ครตองหาแบบฝกหดททาทายให หรอใหทำกจกรรมสรางสรรคบางอยางทเขาภมใจ

๒๐. แยกนกเรยนกบเกรดออกจากกน เพอไมใหเดกรสกวาครลำเอยง รกศษยทเรยนเกงกวา ทำใหเดกทเรยนไมเกงเกดความทอถอย ครตองแสดงใหเหนวาศษยทครรกคอ ศษยททำตวดในชนเรยน มความพยายามในการเรยน และศษยเหลานไมจำเปนตองไดเกรด A แตครกตองฝกฝนตนเองใหมจตใจเชนนจรง ๆ

๒๑. จดใหมกลมนกเรยนททำหนาทชวยเหลอเพอน (peer support



group) เพอสรางบรรยากาศเพอนนกเรยนชวยเหลอกน เวลาทำการบาน คนทเรยนไมเกงแทนทจะนงทำอยคนเดยวกมการจดกลมชวยกน อาจจดใหมโครงการตวโดยเพอนนกเรยน ผมอานตอนนแลวเกดความคดวาหนงสอเลมนเขยนมานานหลายป ตอนท PBL (Project-Based Learning) ซงเปนทมเรยนร (team - learning) ยงไมแพรหลาย โรงเรยนทใช PBL จะเทากบมระบบเพอนชวยเหลอเพอนโดยปรยาย

๒๒. จดกลมนกเรยนทเขากนได ในการเรยนตองมการจบกลมเรยนหรอทำงานรวมกน วธจดกลมทำไดหลายวธ สวนหนงควรใหเดกไดเลอกกนเองดวย และมหลกการวาควรยายกลมกนไปเพอใหนกเรยนไดเรยนรประสบการณการทำงานกบคนทมนสยหรอบคลกตาง ๆ กน แตกตองระมดระวง ไมเอาคนทเขากนไมได หรอเปนอรกนมาเขากลมเดยวกน

๒๓. จดบทเรยนใหสรางความรสกเปนกนเอง ครเลาแอนนแนะนำใหครเอารายชอนกเรยนชดหนงไวทบาน เวลาเขยนแบบฝกหดกเอาชอนกเรยนผลดเปลยนกนใสลงไปเพอสรางบรรยากาศ และตอนทายของแบบฝกหดกใสอารมณขนลงไปดวย เชน คำวา Brought to you by Miss Johnson --- your teacher who loves you. และในวนเกดของเดก ครเลาแอนนจะมอบปากกาหรอดนสอสวย ๆ ให และบอกวาเปนปากกาวเศษใชแลวไดเกรดด เดกจะยมและแมนกเรยนจอมแกนกยงยมและใชปากกานน

๒๔. สงเสรมใหนกเรยนเปนดาวเดน ทจรง ๆ แลวนกเรยนแตละคนตางกมดหรอจดเดนคนละอยางสองอยาง ครตองหาวธใหเดกแตละคน ไดแสดงจดเดนของตน วธหนงคอ จดใหนกเรยนจดทำโครงการสวนตวเพอนำมาแสดงในชนเรยน โดยมเงอนไขวาหามทำสงทขดตอศลธรรม สตวเลอยคลาน มพษ เหยยดผวหรอเชอชาต หรอเสยงดงเกนไป เมอถง


วนรายงานหรอแสดง อาจเชญผปกครองมาชม และควรถายวดทศนไว เพราะจะพบวาเดกมความสามารถกวาทคด และเปนแรงกระตนแรงบนดาลใจตอการเรยนร และใหรกโรงเรยนหรอชนเรยน เรองนผมมความเหนวา หากใช PBL ทำโครงงานทเปนประโยชนตอชมชน ไดทำเปนทม และเดกไดแสดงความสามารถหรอความสรางสรรคของตนดวย จะยงไดประโยชนหลายทาง

๒๕. ใชบนทกสวนตวเปนเครองมอสรางแรงบนดาลใจตอการเรยน ครฝกตงโจทยของการเขยนบนทกให “จาบ” สำหรบนกเรยน ใหพวกเขาไดระบายความรสกลก ๆ ออกมา โดยครตองมจตวทยาในการกระตน สงเสรมใหนกเรยนเขยนอยางสนก นกเรยนของครเลาแอนนเสนอวา ควรไดฝกเขยนอยางนอยสปดาหละครง ตวอยางของหวขอ เชน “ครด และครไมด เปนอยางไร” “ชวตของเดกผชายสบายกวาเดกผหญง จรงหรอไม” “จงเลาเรองครทเลวทสดทเคยพบ” การเขยนบนทกสวนตวน นอกจากเปนการหดเขยนจากใจของตนเองแลว ยงเปนเครองมอสรางสมาธดวย ครบางคนใหเดกเขยนทกวน ครงละ ๑๐ นาท จนเดก ๆ บน แตเมอครใหทำตดตอกนทกวนหลายสปดาห แลวใหหยดเขยน ไมมการเขยนบนทกอก เดก ๆ กลบบนวาทำไมไมใหเขยนอก ผมเดาวาการเขยนออกจากใจตนเอง ใหความรสกพงพอใจ สารเอนดอรฟนหลง เมอทำทกวนจะตดเหมอนทผมกำลงทำอยนแหละ

๒๖. ใหศษยเรยนรเรองจรยธรรม เดกมสญชาตญาณของความยตธรรม แตมองตนเองเปนศนยกลางของความยตธรรมนน ซงอาจกอปญหาตอผอน เดกจงตองเรยนรความจรงวาตนไมใชศนยกลาง ตองคำนงถงผอนหรอการอยรวมกนดวย ครตองชวยใหเดกไดเขาใจภาพใหญของชมชน สงคม และโลก บทเรยนแรกทนกเรยนควรไดเรยนคอ แรงกดดนเชงลบ



ของกลม (negative peer pressure) นกเรยนควรไดเขาใจวาคนเราทกคนตางกมขอยดถอเชงคณธรรมจรยธรรมของตนเอง คนทมความสามารถสอสารความเชอเชงคณคา เชงศลธรรมออกมาอยางชดเจน กจะไมตกเปนเหยอของแรงกดดนเชงลบของกลมไดงาย เชน ไมตกเปนสมาชกของแกงอนธพาล แกงตดยา ฯลฯ ครเลาแอนนใชบทเรยนเรองเงนสำหรบทำ ความเขาใจจรยธรรม โดยมคำถามเรองไปกนอาหารแลวไดรบเงนทอนเกน จะเกบไวหรอคน หรออาจขนกบวาทอนเกนมากหรอนอย ใหนกเรยนแตละคนเขยนตอบคำถาม แลวใหจบกลม ๕ คนแลกเปลยนขอคดเหนกน แลวแลกเปลยนขอคดเหนในชน เรองแบบฝกหดเรยนจรยธรรมน ครสามารถออกแบบอยางสรางสรรคไดมากมาย

๒๗. ใชการทดสอบเปนเครองมอ การสอบคอ เครองมอวดการเรยนร ไมใชเครองมอปดกนความกาวหนา และตองไมใชเครองมอหลอกเอา งบประมาณ ครตองใชการทดสอบเพอประโยชนของนกเรยนเปนหลก คอใชวดการเรยนทแทจรง ไมใชวดการเรยนหลอก ๆ ผมมความเหนวาตองสอบความคดมากกวาสอบความจำ สอบใหครบถวนทกดานของการเรยนร ไมใชแคสอบวชา

๒๘. ใชคอมพวเตอรชวย เดก ๆ ชอบคอมพวเตอรและใชเกงกวาผใหญ ครตองชกชวนและสงเสรมใหนกเรยนรจกใชคอมพวเตอรเพอชวยการเรยนรดวยตนเอง ไมใชเอาแตใชเลนเกมหรอทองเนตอยางไรเปาหมาย ครตองแนะนำศษยใหรจกแหลงความรออนไลนดานตาง ๆ

อานและเขยนมาถงตอนน ผมเกดความรสกวา นกเรยนทไดเรยนกบครทมความคด ความรบผดชอบ และทกษะอยางครเลาแอนน จะไดรบการปพนฐานไปเปนผใหญทมทงความรกการเรยนร ความมนคงทางอารมณ


ความเขาใจโลกและชวต จะเตบโตไปเปนพลงของสงคม ในขณะทครท ไมเอาถาน ไมรบผดชอบ ไมรกเดก กจะเปนผทำลายชวตของศษยทางออมอยางไมรตว

ผมตงความหวงวา นาจะมการแปลหนงสอเลมนใหครใชเปนคมอคร เพราะหากปฏบตตามคำแนะนำตาง ๆ เหลาน (มรายละเอยดเชงเทคนคมากกวาทผมเกบมาบนทกกวา ๑๐ เทา) แลวปญหาเดกสอบ NT ผานในอตราตำจะทเลาลงไปมาก

๑๖ เมษายน ๒๕๕๔

http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/444229 http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/443981



การอาน

การอานหนงสอไมแตกคออปสรรคอนดบ ๑ ของการเรยนใหไดผล แทจรงแลว ธรรมชาตของเดกมความอยากรอยากเหน อยากเขาใจ อยากประสบความสำเรจ และการอานไดเปนสงหนงทตอบสนองจตวทยาขอน แตเดกหลายคนตกเปนเหยอของการบงคบ การทำใหการอานเปนเรองนาเบอ หรอเปนสงททำใหตนเองตำตอยนอยหนาเพราะอานไมเกงเทาคนอน ทำใหเกดจตใตสำนกทเกลยดการอาน

คำแนะนำตอการสรางนสยรกการอาน

สงเสรมใหเดกอานหนงสอทตนชอบ หรออยากอาน อยาบงคบ พอแมและครของเดกเลกตองหาทางทำใหการอานเปนเรองสนก และทำตนเปนตวอยาง หาเวลาอานหนงสอใหลกฟง

ใหเดกไดอานตามความเรวในการอานของตนเอง อยาเรง หรอ จำกดเวลา

เดกทมปญหาการอาน หรอเรยนชา อาจมปญหาสายตาไวแสง มากเกน (scotopic sensivity syndrome) เวลาอานหนงสอจาก


กระดาษมนหรอมเงาสะทอนแลวปวดตา นำตาไหล เดกเหลาน อาจถกวนจฉยผดวาเปนโรค dyslexia หรอเปนโรค ADHD ใน ขณะทจรง ๆ แลวเดกไมไดมปญหาทางสมอง แตมปญหาทสายตา ครเลาแอนนบอกวา เดกทมปญหาการเรยนเกอบครงหนงเกดจาก ปญหาตาไวแสงมากเกนไปนเอง

อยาบงคบใหเดกอานออกเสยง ใหอานออกเสยงหรออานในใจกได ตามความชอบของแตละคน หากบงคบจะทำใหเดกจำนวนหนง เกลยดการอาน

เลอกหนงสอทนาสนใจและตรงกบชวตจรงของเดก ใหเดกอาน เดกบางคนไมชอบอานนวนยาย แตชอบอานสารคด หรอหนงสอ เกยวกบธรรมชาต สตว พช โบราณสถาน ฯลฯ ครควรใหเดก เรมตนอานหนงสอประเภททตนชอบ เมออานคลองและรกการ อานแลว จงสงเสรมใหอานหนงสอประเภทอน ๆ เพอเรยนร สงสมวธคดของตนเอง การอานไมใชแคมประโยชนใหอานออก และเขาใจเรอง แตยงใหประโยชนในมตทลกคอ การคดอยางลกซง (critical thinking) และจนตนาการ (imagination) ดวย คร สามารถพฒนาลกเลนเพอทำใหชนเรยนดานการอานสนกสนาน เกดการอภปรายใหความเหน โตแยง มการเลนเกม การกำหนด คำคณศพททอธบายลกษณะของหนงสอนน ๕ คำ (หรอมากกวา) ทำใหเกดการเรยนรในมตทลก

อยาบงคบใหนกเรยนอานหนงสอทตนไมชอบจนจบ หากนกเรยน เบอจรง ๆ กใหเลกอานได โดยใหเขยนบนทกไววาไดความวา อยางไร และรสกอยางไร และควรใหนกเรยนไดจบกลมกน แลกเปลยนความเหนวาหนงสอทนาอานเปนอยางไร หนงสอท



นาเบอเปนอยางไร เพอครจะไดเขาใจเดกแตละกลม แตละคน และหาหนงสอทเหมาะสมมาใหอาน หรอใหนกเรยนเลอกเอง

ใหอานหนงสอบางเลมโดยไมมการทดสอบในภายหลง เพอใหเดก เขาใจวาการอานไมใชการทดสอบ แตเปนทกษะทมประโยชนตอ ชวตในภายหนา เปนสงทเราฝกเอาไวใชประโยชนในชวต ไมใช เพอใหผานการสอบ

สอนเคลดลบในการอานเพอฝกการจบใจความ โดยแนะใหเดก ลองจนตนาการภาพในสมอง (ภาพพจน) ระหวางการอาน

เคลดลบการสอนวชาวรรณคด และวชากวนพนธมรายละเอยด มาก เชน การใชภาพวาดงาย ๆ ชวยกระตนความเขาใจผาน สายตา การหยดพจารณาคำ ประโยคเปนระยะ ๆ การหยดวพากษ พฤตกรรม หรอแรงจงใจตอพฤตกรรมของตวละคร จงหวะจะโคน ในการเดนกระบวนการเรยนร และการใชภาพยนตร (ถาม) ตบทาย บทเรยนหากนกเรยนเรยนหนงสอเลมนนจนจบ และการออก ขอสอบ การจดใหมโครงงานเฉพาะบคคล (ใชเวลา ๒ สปดาห) เคลดลบสำคญคอ ครพงตระหนกวานกเรยนมกจะมอคตตอการ อานหนงสอวรรณคดคลาสสค เชน บทละครของเชกสเปยรวา นาเบอและยาก ครเลาแอนนจงบอกเดกวา หลงจากเรยนไปได ระยะหนงแลวจะเปดโอกาสใหนกเรยนโหวตวาจะยต หรอเรยนตอ เพอเปนการรบประกนวาครตองสอนสนก หากไมสนกยนดยต ซงพบวายงไมเคยมแมแตครงเดยวทนกเรยนโหวตยตการเรยน บทละคร โรเมโอ และจเลยต

แหลงเอกสารสำหรบสอนวชา (Reading) มมากมาย เบอร ๑ และ ๒ ทแนะนำคอ www.bbc.co.uk/reading และ www.bbc.com


คำทครเลาแอนนยำคอ ครมกเปนคนทอยในประเภทประสบความสำเรจดานการเรยน (และการอาน) จงมกไมเขาใจจตวทยาของเดกทมปญหาการอานทำใหผมยงเจยมตวหนกขนวาทผมเขยนบนทกชดน ผมอาจปลอยขเทอมากทเดยว เพราะผมเองกคงจะอยในกลมทไมเขาใจลกตอเดกทมปญหาการเรยน เพราะตวเองและครอบครวไมคอยประสบปญหาน ไมเคยมประสบการณตรง

หนงสอเลมนบอกผมวา เปาหมายสำคญของโรงเรยนและชนเรยนเปนการปลกฝงนสยและทกษะหลายอยางทเราไมไดวดตอนสอบ คอการวดผลสมฤทธในการเรยนทเราใชอยยงมขอจำกด ยงไมครอบคลมการเรยนรเพอความเปนมนษย และเพอชวตทด เพอการอยรวมกนอยางสนต แตครเลาแอนนจดการเรยนรในมตเหลานใหแกศษยของตนอยางครบถวน

อกประการหนงทเปนการเรยนรของผมคอ การเรยนรการใชคำคณศพทเพอบอกลกษณะ คณคาของเรองราวตาง ๆ เปนสวนหนงของการเรยนรทลก และจะชวยฝกการสอสารทดมาก ทำใหผมนกถงเกมคำศพททครเรฟ เอสควธ (Rafe Esquith) เลาไวในหนงสอ Teach Like your Hair’s On Fire เรองการอาน และเรองอน ๆ (หนงสอเลมนไดมการแปลและเผยแพรแลวในชอ ครนอกกรอบกบหองเรยนนอกแบบ : สรรพวธและสารพดลกบาในหอง หนา ๕๖)

ครทดจะสอนแบบสอดแทรกวชาชวต วชาความจรงแหงชวต วชาทกษะชวต ใหแกเดกในทกวชาเรยน โดยคำนงถงประโยชนขอนเทา ๆ กนกบประโยชนของวชาเรยน นคอ อกขอสรประหวางบรรทดจากการอานหนงสอของครเลาแอนนเลมน

๑๗ เมษายน ๒๕๕๔




ศราณตอบปญหาครและนกเรยน

ไมทราบวาปญหาของครอเมรกนกบครไทยจะเหมอนและตางกนแคไหน แตคำถามกสะทอนความอดอดขดของในการทำหนาทคร และผมชอบวธตอบของครเลาแอนนมาก โดยเฉพาะคำแนะนำใหครยนหยดทจะเปนผตดสนใจวาจะจดการชนเรยนอยางไร ไมใชโลเลไปตามแรงผลกดนของเดก ทบางครงกตองการแกลงคร หรอตองการโชว เพราะการจดการชนเรยนนนกเพอประโยชนในการเรยนรของนกเรยนทงหองนนเอง ผมชอบวธใชกลยทธจดการกบนกเรยนจอมแกนทเตมไปดวยจตวทยา ทไมใชเพอปราบหรอเอาชนะเดกแตเพอประโยชนของเดก

ประเดนตวอยางคำถามจากคร

ครภาษาองกฤษ ชน ม. ๒ เขยนมาปรกษาวา ไดรบคำแนะนำ จากคนบางคนให “ตดหางปลอยวด” ศษยบางคน เพราะเหลอขอ จรง ๆ คำแนะนำคอ ตองไมทอถอย แตในขณะเดยวกนกตอง “ชารจแบต” ของตนเองเปนระยะ ๆ อยาให “แบตหมด”

ครวชาภาษาองกฤษและการพด (English and Speech) ชน


ม. ปลาย อาย ๒๕ ป เพงเปนครปแรก เขยนมาเลาวา มาเปน ครหลงจากลองงานอนมาหลายงาน และคดวารกงานคร แตม นกเรยนคนหนงทเปนเดกเรยน เขยนในใบประเมนวา ครควรลาออก ไปทำอยางอน หรอมฉะนนกตองไปเรยนวชาการฟง ทำใหครคนน วตกกงวลและไมเชอมนตนเอง คำแนะนำคอ ตวครเลาแอนนเอง กเคยประสบปญหาแบบนเชนเดยวกนกบครเกง ๆ อกหลายคน เดกเขยนแบบนคนเดยว ตวปญหามกไมใชเรองการสอน แตถา เดกรอยละ ๗๕ เขยนตรงกนละกใช เดกคนนเรยกรองความสนใจ จากปญหาบางอยาง ครจงควรชวยเหลอกำลง ไมใชหลงเอาขอเขยน ของเดกมาทำใหตนเองทอถอย

ถามความเหนเรองการใหยารกษาโรค ADHD คำตอบคอ คร เลาแอนนมแนวโนมจะไมเหนดวย โดยคดวาควรชวยเหลอเดก โดยวธอน ๆ กอน ทำใหผมนกถงหนงสอ อบายขายโรค (ดาวนโหลดไดท http://www.cueid.org/component/ option,com_docman/task,cat_view/gid,42/Itemid,42/ ?mosmsg=You+are+trying+to+access+from+a+non- authorized+domain.+%28topicstock.pantip.com%29) อก เลมหนงคอ กระชากหนากากอตสาหกรรมอาหาร (http:// tonaor13.blogspot.com/2010/08/appetite-for-profit.html) ทเดก เยาวชน และแมแตผใหญถกเลหเพทบายดานการตลาด ทำใหเปนผบรโภคโดยไมจำเปน ครเลาแอนนใหความเหนท ตรงใจผมมากคอ ควรใหยาเปนทางเลอกสดทาย ระวงตกเปน เหยอของการโฆษณาหรอใหขอมลดานเดยวของบรษทยา โดย ไมบอกฤทธขางเคยงของยา



ครอกคนหนงบอกวา หมดแรงไปกบการหามปรามการทะเลาะ ววาทในชนเรยน ไมสามารถทำใหชนเรยนมสมาธกบการเรยนได จะทำอยางไรด คำถามนผมตอบไดเลยวาใหอานหนงสอเลมน เพอเรยนรทงหลกการ วธการ และเคลดลบในการจดการชนเรยน ผถามเปนครทไมรวธจดการชนเรยน

มวธทำใหนกเรยนเหนคณคาของการเรยนไดอยางไร เรองนถามสน แตตอบยาววา ครไมสามารถ “สอน” เดกได ตองทำใหเดก “เหน” เอง และเรองแบบนจะคยกนไดกตอเมอเดกกบครสนทสนมเกด ความไวเนอเชอใจกนแลวเทานน วธของครเลาแอนนคอ คยกน เรองชวต อนาคตและรายไดทจะทำใหมชวตทดพอสมควรได แลวเปรยบเทยบสถตรายไดเฉลยของคนไมจบ ม. ๖ กบคนจบ ม. ๖ คนจบอนปรญญาและคนจบปรญญาใหเหนวาตางกนแคไหน และเนองจากมกมคนยเดกใหหยดเรยนกลางคน คอยไปสมครสอบ GED (เทยบเทา ม. ๖) เอาทหลง ครเลาแอนนจะเอาหนงสอ ขอสอบ GED ทหนาเตอะใหด เพอใหรวาการเตรยมสอบ GED ไมใชเรองหม ๆ อาจยากกวาการเรยนตามปกตดวยซำ คร เลาแอนนจะสอนใหเดกเขาใจการจำแนกระดบการเรยนรของ Bloom (Bloom’s Taxonomy of Cognitive Domain) และชให เหนวาการศกษาจะชวยยกระดบการคด การใชเหตผล ชวยใหม ความสำเรจในชวต เมอมโอกาส ครเลาแอนนจะชใหเหนการคด ในระดบสงเคราะห และระดบประเมนผลซงจะไดมากบการศกษา และฝกฝน

ทกครงทเขาไปกนอาหารในหองรบประทานอาหารของคร จะไดยน


เพอนครครำครวญถงความอบเฉาของชวตคร และตองการ เปลยนอาชพ ในทสดแลวตนจะเปนเชนนนหรอไม คำตอบคอ ไม หากมองใหเหนคณคา หรอโอกาสในการทำประโยชนของ การเปนคร ใชชวตครใหสนก ใหเกดการเรยนร และกาวหนา คำแนะนำคอ อยาเขาไปในสถานอโคจรเชนนน ปลอยใหคน อมทกขอยของเขาไป

อานคำถามคำตอบในบทนแลว เหนไดชดเจนวา ปญหาของครมสารพดดาน ทงปญหาจากตนเอง จากนกเรยน จากระบบบรหารโรงเรยน จากเพอนคร จากพอแมผปกครอง ทงหมดนนคอ ประเดนเรยนรของคร เปนชวตจรงทครจะตองเผชญและทำใหประสบการณเหลานนเปนผลเชงบวกตอชวตของตนเอง

๑๗ เมษายน ๒๕๕๔




ประหยดเวลาและพลงงาน

ทจรงไมวาทำงานอะไร คนเราตองรจกทำอยางประหยดเวลาและพลงงานทงสน แตการทำหนาทครอาจถกดดพลงกายและพลงใจใหเหอดแหงไปอยางรวดเรว หากไมรวธทำงานแบบประหยดพลงงานและเวลาของตน ครเลาแอนนแนะนำวธการหรอเครองมอตอไปน

แผนการสอน

แผนการสอนทถกตองจะชวยใหครทำงานอยางมระบบ ยดหยนและประหยดเวลา ครเลาแอนนไมแนะนำใหทำแผนการสอนแบบละเอยด กำหนดแผนรายป รายเดอน รายสปดาห และรายวน ลงไปถงรายชวโมงหรอรายคาบ และพยายามสอนตามนน เพราะจะทำใหเอกสารแผนการสอนเปนนาย กำหนดใหครตองทำตามนนอยางกระดกไมได มหลายเรองจกจกททำใหเสยเวลาโดยไมคาดหมายเกดขน หรองานหรอการทดสอบบางอยางทวางแผนใหนกเรยนทำโดยใชเวลา ๓๐ นาท เอาเขาจรง นกเรยนทำเสรจในเวลาเพยง ๑๐ นาท หรอบางกจกรรมครวางแผนไว ๑๕ นาท แตนกเรยนใชเวลา ๑ ชวโมง หากครพยายามทำและปรบแผนการสอนละเอยดใหตรงความเปนจรงจะเสยเวลามากโดยไมจำเปน


ครเลาแอนนแนะนำใหทำแผนการสอนแบบคราว ๆ ยดหยน เปดชองใหปรบไดตามสถานการณจรง โดยเขยนไววาใน ๑ ปการศกษา นกเรยนจะไดเรยนอะไรบาง หลงจากทำความรจกนกเรยน รความสามารถและขอจำกดของนกเรยนแลว จงปรบแผนใหเหมาะตอนกเรยนชนนน ๆ แผนการสอนรายสปดาหกเขยนไวกวาง ๆ และยดหยน เปดชองเวลาไวสำหรบกจกรรมเผอเลอกทอาจทำกได ไมตองทำกไดแลวแตสถานการณ

ในแตละสวนของแผนการสอนระบไวดวยวา ตอบสนองสวนไหนของหลกสตร แตในความเปนจรงแลว ครสามารถจดการเรยนรใหเกดประโยชนแกนกเรยนไดมากกวาทกำหนดไวในหลกสตร โดยการสอนใหนกเรยนเรยนรวธคดและวเคราะหขอมลและสารสนเทศ หากปพนทกษะนไว นกเรยนจะเรยนไดดในปตอ ๆ ไป

การปพนฝกวธคดอยางลกซง (Critical Thinking) ใหแกนกเรยนสำคญกวาการพยายามสอนตะลยใหครบถวนตามในขอกำหนดหลกสตร และใหนกเรยนจดจำเนอหาทกำหนดสำหรบตอบโจทยขอสอบทเนนความจำ

แผนการสอนเปนเพยงสวนเดยวของชวตจรงของการเปนครทด ครเพอศษย ครมอใหมอาจตองเขยนแผนการสอนอยางละเอยด แลวเรยนรจากประสบการณ สำหรบนำมาเขยนอยางยอและยดหยนมากขน เปลยนเวลาทใชในการวางแผนมาใชในการจดการเรยนรใหมากขน เนนใชผลการเรยนของนกเรยนเปนแนวทางจดการเรยนรใหมากขน (แทนทจะยดมนอยกบเอกสารแผนการสอน) เมอนกเรยนเรยนไดชากวาแผนในบางชวง ครกปรบการสอนเพอชวยเหลอ นกเรยนจะรสกไดเองวาครเอาใจใส และจะขยนหมนเพยรจนเรงการเรยนในชวงอน ๆ ใหเสรจตามแผนและหลกสตรไดเนนวาพฤตกรรม “ครเพอศษย” จะเปนพลงกระตนการเรยนรของศษยอยางคาดไมถง



มอบโจทยใหนกเรยนฝกทำ (Independent Assignment)

เปนวธจดใหนกเรยนฝกการเรยนรดวยตนเอง และไดทกษะหลายอยางของทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills) รวมทงทกษะการทำงานเปนทม การสอสาร การเจรจาตอรอง การรบฟงผอน การออกความเหน การยอมรบฟงความเหนทแตกตาง เพราะการฝกทำโจทยนใหทำเปนค หรอเปนทมหลายคน เมอไดรายงานแลว ใหนกเรยนนำเสนอตอชนเรยนดวยผลทางออมตอครคอ ครไดเปลยนบทบาทจากเปนผสอนสาระเนอหา ไปเปน “คณอำนวย” ผแนะนำและใหกำลงใจ (facilitator, coach) และชวยลดภาระดานเนอหา

ครตองฝกฝนเรยนรวธกำหนดโจทยใหเหมาะแกนกเรยนและใหทาทาย ไมงายเกนไปและไมยากเกนไป รวมทงมหนงสอ เอกสาร แหลงคนควา ใหเพยงพอ เพอใหเกดการเรยนรดวยตนเอง เรยนจากความเขาใจของตน และจากการนำเสนอ (“สอน” เพอน ๆ โปรดด Learning pyramid จะเหนวาวธเรยนรทไดผลดทสดคอ สอนคนอน)

สำหรบนกเรยนทตองการความชวยเหลอ ครอาจชวยแนะขนตอนของการคนควา หาขอมล วเคราะหวาจะเลอกเชอ ไมเชอขอมลไหนหากพบวาตางแหลงใหขอมลตางกน และวธฝกทำโจทยในครงหลง ๆ นกเรยนจะทำไดเองอยางคลองแคลว แตครตองบอกโจทยใหชด ระบเปาหมายทตองการอยางชดเจน

จะเปนการดตอการเรยนรฝกฝนการทำงานอยางรบผดชอบ หากครกำหนดใหนกเรยนแตละคนทำสญญาสงงาน เปนสญญางาย ๆ แตมประโยชนทงกบครและนกเรยน สญญาจะชวยใหครตดตามสอดสองไดวา มใครบางททำงานกาวหนาชาอาจสงงานไมทน ครจะไดเขาไปชวยแนะนำ


สวนนกเรยนจะไดประโยชนคอ ฝกความรบผดชอบและฝกทำงานใหสำเรจตามเงอนไขและเงอนเวลา

ตวอยางสญญาสงงาน

ขอกำหนด : กรอกขอความ เซนชอ แลวสงคร

ขาพเจาเขาใจวา ตนเองเปนผรบผดชอบตอการทำโจทยของขาพเจาเอง ถาขาพเจาเลอก

เพอนรวมงานและเพอนรวมงานสวนของตนไมเสรจ ขาพเจากยงตองรบผดชอบทำโจทย โดย

จะทำสญญาสงงานใหม

โครงการของขาพเจาคอ (ระบรายละเอยด)

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

เลอก ๑ ขอ และกรอกขอความ หากนกเรยนเลอกทจะทำโครงการรวมกนเพอน ๑ หรอ ๒ คน

อ ขาพเจาเลอกทำงานคนเดยว อ เพอนรวมงาน ๑ คน ของขาพเจาคอ.....................................................................

อ เพอนรวมงาน ๒ คน ของขาพเจาคอ.....................................................................

และ...........................................................................................................................

ขาพเจาเขาใจวาตองสงรางรายงานหรอรายงานความกาวหนาภายในวนท..........................

ขาพเจาเขาใจวาวนสงรายงานฉบบสมบรณคอ วนท..........................

ถาขาพเจาเขาใจวาหากขาพเจาไมสงรายงานฉบบสมบรณภายในกำหนด หรอไมพรอมท

จะนำเสนอผลงานตอชน ขาพเจาจะไดรบคะแนนศนยจากงานน

..................................................... ....................................................

ลายเซนของนกเรยน วน เดอน ป



ตวอยางโจทยแบบฝกหด เรองการวเคราะหเรองสน

ภาพรวม : ทมงานจะตองอานเรองสน ๕ เรองตามทระบไวทกระดานประกาศ เรองสน ๓ เรองมาจากหนงสอเรยน อก ๒ เรองมาจากวารสารวชาการ (กรณาอยาเขยนบนเอกสาร เพราะจะตองนำไปใชในชนเรยนอน) นกเรยนแตละคนตองอานทง ๕ เรอง โดยอาจอานคนเดยวเงยบ ๆ หรออานดง ๆ รวมกนในกลม ถาอานดง ๆ ในกลม จะผลดกนอานออกเสยงคนละเรอง หรอใหคนเดยวอานทกเรองกได

กำหนดงานเสรจ : งานนตองเสรจสงครภายในวนท...............................

นกเรยนทกคนตองเตรยมนำบนทกสวนตวของการทำโครงการใหครด และเตรยมพดคยกบคร เรองการทำโครงการ ในวนท........................

ขอกำหนด

๑. งานกลม : อานเรองแรก

๒. งานสำหรบนกเรยนแตละคน : บนทกลงบนกระดานบนทกวาตนม ความรสกอยางไรชอบ/ไมชอบ อะไร ระบประโยคหรอวลทตนชอบ/ ไมชอบ ลอกประโยคเหลานเกบไวใชในโอกาสตอไป (อยาขามตอนน เพราะจะตองนำไปใชในตอนตอไป)

๓. งานกลม : หลงจากนกเรยนแตละคนเขยนบนทกของตนแลว รวมกน อภปราย เรองราวในเรองสนเรองแรก ทำความชดเจนวาตนเองเหนดวย หรอไมเหนดวยกบสวนไหนทพดกน เพราะอะไร นคอการฝกคด ดวยตนเอง อยาลอกกน

๔. งานกลม และงานสำหรบนกเรยนแตละคน : ทำซำตามขอ ๑-๓ ให ครบ ๕ เรอง เพอวเคราะหเปรยบเทยบเรองสนทง ๕ เรอง


โปรดสงเกตวา ในการมอบหมายงานใหนกเรยนทำเพอเรยนรดวยตนเองนน ครตองมเปาหมายชดเจนวา ในแตละงานมเปาหมายใหนกเรยนไดเรยนรอะไรบาง รวมทงตองมเอกสารแนะนำขนตอนการทำงาน เพอให

๕. งานกลม : อภปรายเรองสนทง ๕ เรอง ทำความเขาใจวาเรองสนทด เปนอยางไร เรองสนทดตองมองคประกอบอะไรบาง ทำรายงาน องคประกอบและอธบาย กลมควรสามารถหาได ๓-๕ องคประกอบ (อยากงวล คำถามแบบนไมมคำตอบถกผด สงทตองการคอ ให นกเรยนฝกคดอภปรายแสดงเหตผล)

๖. งานกลม : วเคราะหเปรยบเทยบเรองสนทง ๕ และจดลำดบเรองสน ทดตามเกณฑในขอ ๕ ทกลมรวมกนกำหนด

๗. งานกลม : ออกแบบโปสเตอรหรอรายงานโดยใช ICT เพอนำเสนอ องคประกอบสำคญของเรองสนตามทรวมกนคดในกลม เกณฑการ จดลำดบ ระบเรองสนและผลการจดลำดบโดยกลม

๘. งานกลม : เลอกสมาชกกลม ๑ หรอ ๒ คน สำหรบทำหนาทเสนอ ผลงานกลมตอชน โดยใหเลอกตวสำรองไวดวย เผอในวนนำเสนอ สมาชกทเลอกไวไมมาเรยน

๙. งานสำหรบนกเรยนแตละคน : เขยนคำวจารณสนๆ วาสมาชกกลม แตละคนมบทบาทอยางไรตอผลงานกลม (โปรดวจารณอยาง สรางสรรค) ใหคะแนนการมสวนรวมของแตละคนตามเกณฑ ๐ - ๑๐ อยาลมวจารณและใหคะแนนตนเอง (โปรดซอสตย)

๑๐. งานสำหรบนกเรยนแตละคน : ตบไหลตนเอง หรอปรบมอใหตนเอง ททำงานสำคญสำเรจ (ขอแทรกวธใหรางวลตนเองของผมสมยเรยน หนงสอชนมธยม ผมซอขนมทองหยบของชอบใหรางวลตนเอง ๒ บาท)



บรรลเปาหมายของการเรยนรตามทกำหนด และครตองประเมนในภายหลงดวยวา นกเรยนไดเรยนรตามเปาหมายหรอไม จะปรบปรงโจทยและขนตอนการเรยนรอยางไรบางสำหรบชนเรยนตอ ๆ ไป

ผมขอเพมเตมความเหนสวนตวของผมวา ครควรชวนนกเรยนรวมกนทบทวนไตรตรอง (ทำ reflection หรอ AAR) วากจกรรมนไดชวยใหนกเรยนไดฝกฝนและเรยนรอะไรบาง เทากบเปนการตอกยำคณคาของบทเรยนตอชวตในอนาคตของนกเรยน ซงจะเปนการสรางแรงบนดาลใจตอการเรยนรอกทางหนง

หลงจากนกเรยนคนกบการทำงานเพอเรยนรดวยตนเองจากโจทย สน ๆ และใชเวลาสน ๆ ขนตอไปคอ การทำโครงงาน

โครงงานสวนบคคล (Individual Portfolio)

โครงงานเปนโจทยระยะยาวและยากขนทนกเรยนทำเพอเรยนร และฝกฝนการรบผดชอบการทำงานและสงผลงานตามเวลา ควรเรมดวยโจทยงานระยะสน ๑ - ๒ สปดาหทไมมชวงปดยาว หรอกจกรรมพเศษทรบกวนสมาธหรอความสนใจตองานคน และควรเรมดวยงานทเกยวของกบสาระในหลกสตรเปนทนาสนใจ ใหความรสกทาทายกบนกเรยน และเปดชองใหมการคนควา รวมถงผลตผลงานสรางสรรคไดมากในระดบความรความสามารถของนกเรยน

ในถอยคำของผม นคอการเรยนรแบบ PBL (Project-Based Learning) ทควรเปนวธการเรยนรหลกของนกเรยนตงแต ป. ๑ ถง ม. ๖ ขนไปจนถงระดบอดมศกษา เพราะวธเรยนรแบบนจะใหผลลพธของการเรยนร (Learning Outcome) ทลกและเชอมโยง เปนการเรยนรแหงศตวรรษท ๒๑ ทใหทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ อยางแทจรง


จรง ๆ แลวครทใชการเรยนรแบบทำโครงงาน ตองฝกทกษะการเปนครแบบใหม ทไมใชครสอนแตเปนครฝก (โคช) หรอครผอำนวยการเรยนร (facilitator)

ตวอยางของโครงงานตอไปนซงมความซบซอนสง ตองการทกษะการคดระดบสง ไดแก การวเคราะห สงเคราะห และประเมน สำหรบนกเรยนชน ม. ๕ เปนตวอยางทผมแปลถอดความมาจากหนงสอ Teaching Outside the Box เปนเรองเกยวกบคนพนเมองอเมรกนและคนทเครงครดในหลก ศลธรรม (Native Americans & Puritans)

โครงงานเรอง : The American Experience

ชอ.......................................... ชวงเวลาเรยน...............................

ขอกำหนด : นกเรยนตองทำงานทกชนทระบขางลาง แตจะทำตามลำดบกอน

หลงอยางไรกได เมอทำงานจบแตละชน นำมาใหครเซนชอทชองวางดานหนา

ชนงานในเอกสารน เพอรบทราบวานกเรยนทำงานสวนนแลว

โครงงานนมนำหนกคะแนนเทาครงหนงของคะแนนในภาคการศกษาน

..........๑. อาน “The Historical Setting” ทหนา ๒-๓ ของหนงสอเรยน และ

เตรยมสรปสาระสำคญดวยวาจาตอคร

..........๒. ไปคนควาจากหองสมดโรงเรยน มหาวทยาลย หรอหองสมดสาธารณะ

หาเอกสารทมสาระเรองราวเกยวกบชนเผาดงเดมในอเมรกา ในชวง

ค.ศ. ๑๕๐๐-๑๗๐๐ ใหไดเอกสารท เขยนอยางด และนาสนใจ

เนองจากนกเรยนจะตองใชเอกสารนในการทำงานชวงตอไป ระบเอกสาร

ทไดขางลาง

ชอเอกสารหรอเวบไซต...........................................................................

ผเขยน(หรอบรรณาธการ หรอผออกแบบ)..........................................



..........๓. จงทำกจกรรมตอไปน อยางนอย ๑ อยาง

ก. เขยนบทสรปเปรยบเทยบ ๒ เผา ระบความเหมอนและความตาง

ของการจดรปแบบสงคม, วฒนธรรม, บานเรอน, การแตงกาย,

ศลปะ และอนๆ

ข. วาดภาพ ๒ เผา แสดงลกษณะการแตงกาย, วฒนธรรม,

บานเรอน, ศลปะ และอนๆ

ค. เตรยมนำเสนอสนๆ (๓-๕ นาท) ดวยวาจา เกยวกบ ๒ เผา หรอ

มากกวา ๒ ในเรองวถชวต, วฒนธรรม, เสอผาเครองแตงกาย,

ศลปะ, ดนตร, การเตนรำ และอนๆ

..........๔. จงอานเรอง“American Events/World Events” time lines ใน

หนงสอเรยนหนา ๔-๗ เลอก ปทมเหตการณสำคญ ๓ ป (เชน

ค.ศ. ๑๖๐๙ กาลเลโอ สรางกลองโทรทศนเครองแรก) แลวคนควาหา

เรองราวรายละเอยดเพมขนจากหองสมดหรอแหลงคนควาอนๆ บอก

รายการของแหลงคนควาดงน

- ชอสงพมพ หรอ Web page URL : ...............................................

ชอผเขยนหรอ site sponsor : .........................................................

- ชอสงพมพ หรอ Web page URL : ...............................................

ชอผเขยนหรอ site sponsor : .........................................................

หมายเหต ทจรงรายละเอยดของโครงงานยงมตอ แตในหนงสอฉบบ Kindle

Edition ทผมมอย สวนตอจากนขาดหายไป จงไมสามารถถอดความมาใส

ไวได แตเทาทมกคงพอจะชวยใหเหนแนวทางการออกแบบโครงงาน


เนองจากโครงงานนเปนกจกรรมทคาดหวงใหเกดการเรยนรบรณาการและลก รวมทงมนำหนกคะแนนสงมาก วธการใหคะแนนจงเปนเรองสำคญมาก ครตองวางแผนและกำหนดเกณฑการใหคะแนนไวลวงหนา และใหคะแนนเปนระยะ ๆ ตามขอกำหนด เพอจะไดไมเปนภาระมากตอนใหคะแนนสดทาย

เมอนกเรยนสงงานแตละชวง ครเลาแอนนจะเซนชอยอพรอมโคดระดบคะแนนกำกบไว โดยใชสหมกทนกเรยนไปลบเขยนใหมไมได เมอถงตอนสดทายครกเพยงแตบวกคะแนนแลวเฉลย กจะไดคะแนน โดยจะมการปรบคะแนนตามการแกไขขอผดพลาดบกพรอง การทำงานเพม และความพยายามของนกเรยน

ผลงานจากการทำโครงงานน อาจใหคะแนนในอกวชาหนงดวยกได เชน ในโครงงานมการเขยนเรยงความ นอกจากใหคะแนนโครงงานแลว อาจใหคะแนนในวชาไวยากรณดวย โดยมหลกการทสำคญคอคนทขยนเรยน และแสดงความกาวหนาในการเรยนร จะไดคะแนนสง นกเรยนทลอยชายไปมา เอาแตเยาแหยเพอน ไมเรยน จะไดคะแนนตำ

บทนวาดวยเรองเคลดลบในการประหยดพลงงานและเวลาของคร แตจะเหนวาสาระจรง ๆ คอ การจดการเรยนรใหศษยไดเรยนรทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ โดยทครไมเหนอยเกนไปจะหมดไฟ

๑๑ กรกฎาคม ๒๕๕๔




ยสบปจากนไป

ยสบปหรอสสบปใหหลง ครอาจจำนกเรยนไมได แตนกเรยนจะจำครได โดยเฉพาะอยางยงเหตการณทประทบใจศษยไมรลม โดยทครไมคดวาสงทตนทำจะมความหมายถงขนาดนนตอนกเรยน ในสหรฐอเมรกา บรการของนกสบทมคนวาจางมากทสดไมใชเรองสามภรรยานอกใจกน แตเปนการวาจางใหหาตวหรอทอยของครเกา เพอจะไดตดตอหาทางขอบคณในสงทศษยประทบใจและรสกในบญคณไมรลม

สงทนกเรยนประทบใจและขอบคณไมจำเปนตองเปนการทคร เอาอกเอาใจหรอแสดงความรกนกเรยน อาจเปนความเครงครดของครกได และในตอนเปนเดกศษยผนนอาจรสกไมชอบครกได แตเมอโตขนกประจกษวาทครทำไปนนเพราะความเอาใจใสหวงดตออนาคตของศษย ดงเรองเลาของครเลาแอนนทไปชมพนกงานธนาคารวาลายมอสวย พนกงานผนนจงเลาวาเพราะคร ป. ๒ กวดขน โดนตมอบอย ๆ เพราะลายมอไมเรยบรอย ตนเองอยากใหครรกจงหมนคดลายมอ แตกไมเคยไดรบคำชม ตอนนอยากขอบคณครคนนนแตกหาตวไมพบเสยแลว


ครเลาแอนนเลาวา ไดรบจดหมายเลาความประทบใจครประมาณ ๑๐ เทาของจดหมายบนไมพอใจคร แสดงวาแมหลายสงหลายอยางในสงคมจะเปลยนแปลงไป แตคณคาของความเปนครทเอาใจใสและปรารถนาดตอศษยนนไมเคยเปลยน

การเปนครเพอศษยใหคณคาและการตอบแทนตอชวตมากกวา สงตอบแทนทเปนวตถหลายเทา อาจเปนสบเทา ความอมใจทเหนศษยไดด และการตอบแทนทางใจเมอ ๒๐ หรอ ๔๐ ปใหหลง เมอศษยมาแสดงความขอบคณ

๑๗ กรกฎาคม ๒๕๕๔




เรองเลาโรงเรยนลำปลายมาศพฒนา

วธการเรยนรแหงศตวรรษท ๒๑

เคาะกระโหลกดวยกะลา

(AAR จากการเปดรบ tacit และ explicit knowledge

จากโรงเรยนนอกกะลา)

เรองเลาของโรงเรยนนอกกระลา บางสวนจากบนทกของ ครใหญวเชยร ไชยบง

โรงเรยนลำปลายมาศพฒนา

ความสำเรจทางการศกษา

ความฉลาดทางดานรางกาย (Physical Quotient)

ความฉลาดทางดานสตปญญา

ทำไมตองเรยนคณตศาสตร


วธการเรยนรแหงศตวรรษท ๒๑

ผมตดตาม ดร. เจอจนทร จงสถตยอย ผประสานงานโครงการ LLEN ของ สกว. ไปเยยมชนชมโรงเรยนลำปลายมาศพฒนา เมอเยนวนท ๒๕ - เทยงวนท ๒๖ กนยายน ๒๕๕๔ ไปแลวจงรวาโรงเรยนนไดคดคนวธการเรยนรแหงศตวรรษใหม (21st Century Learning) ขนในบรบทไทยโดยไมไดลอกเลยนของใครมา นาทงจรง ๆ เราไปเหนทง PBL และ PLC ในบรบทไทยและบรบทของโรงเรยนทไมเลอกนกเรยนเกง แตใชวธคดเลอกโดยจบฉลากเพอใหเดกไดเรยนรตามความเปนจรงในสงคม เราไปเหนโรงเรยนทไมบาอวดความ “เกงวชา” ของนกเรยนทง ๆ ทจรงแลวเขาเกง

หวใจสำคญคอ เนน “สอนคน” ไมใช “สอนวชา” และในการ “สอนคน” นนเนน “สอนแบบไมสอน” คอ เนนทการเรยนรของผเรยนเอง จงจดบรรยากาศสถานทและความสมพนธระหวางครกบนกเรยนและระหวางนกเรยนดวยกนเองใหกระตนการเรยนร และการเรยนรนนเลยจากเรยนรวชาการเพอสตปญญาไปสการเรยนรทกษะดานจตใจดานสนทรยภาพและดานการคดและจนตนาการ



นกเรยนทกชนจะใชเวลา ๒๐ นาทของทกเชาระหวางเวลา ๘.๒๐ - ๘.๔๐ น. เรยน “จตศกษา” ถอเปนการเตรยมพรอมจตใจหรอสมองตอการเรยนในวนนนเปนการฝกเพอเพมความฉลาดทางอารมณ (EQ - Emotional Quotient) และความฉลาดทางจตวญญาณ (SQ - Spiritual Quotient) และผมตความวาเปนการเรยนรเพอพฒนา EF (Executive Functions) ของสมอง และผมตความวา การกลาวคำขอบคณพอแม ชาวนา ฯลฯ กอนรบประทานอาหารเทยงทนกเรยนกลาวดง ๆ พรอมกน รวมถงพธชกธงชาตและสวดมนตทหนาเสาธง กเปนการฝกฝนดาน “จตศกษา” ดวย

วธเรยน “จตศกษา” ของโรงเรยนลำปลายมาศพฒนามความ หลากหลาย ทผมไปเหนมการเดนจงกรม การนงสมาธ การใชจนตนาการตอ Lego เชน ชน ป. ๑ เอาคลปหนบกระดาษ ๔ อนมาตอเลข ๗

เพอใหเกดการเรยนรจากตนเองจากการคด ไมใชจากการเชอ โรงเรยนลำปลายมาศพฒนาจงไมมการสอบอยางทใชกนในกระทรวงศกษาธการ คอ ไมจดการสอบ แบบรวบยอด Summative Evaluation เลย แตผมกลบเหนวา นกเรยนถก “สอบ” แบบไมรตวตลอดเวลา แตเปนการสอบแบบไมสอบ หรอสอบแบบพฒนา (Formative Evaluation) คอ สอบเพอทำความเขาใจความกาวหนาในการเรยนของนกเรยนแตละคน ไมใชสอบเพอเอาคะแนนผมคดวา นคอจดแตกตางทสำคญและกลาหาญยง

ครของโรงเรยนลำปลายมาศพฒนาจงมทกษะดานการทดสอบนกเรยนทลำลกมาก และในการตความของผม แทนทครจะเนน “สอน” แบบบอกขอความรแกเดก ครกลบเนนชกชวนใหเดกคดและแสวงหาความรดวยกระบวนการตาง ๆ นานาและคอยสงเกตเดกวามการเรยนรกาวหนาไปอยางไรสำหรบนำมาใชปรบบทบาทของครเองและสำหรบนำมา


ใชจดกระบวนการเพอชวยเดกทเรยนบางดานไดชา ขอความในยอหนานผมตความเอาเองจากการไปเหนเพยงครงวนจงตองยำวาไมทราบวาตความถกตองหรอไม

แทนทครจะเนน “บอก” เดก ครกลบเนน “ถาม” ตงคำถามงาย ๆ เพอชวนเดกคดเองแลวตามมาดวยคำถามทยากขน หรอคอย ๆ นำไปสกระบวนการคดหาคำตอบหรอขอความรดวยตนเอง

คำตอบของนกเรยนเทากบเปน “ผลการสอบ” ทางออมทครใช ประเมนผลการเรยนรของนกเรยนเปนรายคน นอกจากนนนกเรยนแตละคนตองเขยนรายงานวาตนเรยนรอะไรโดยเนนเขยนเปนผงความคด (mind mapping) เขยนดวยลายมอของตนเองตอเตมศลปะเขาไปตามจนตนาการของตน ดงนน ทหนาหองและในหองเรยนจงมรายงานของนกเรยนสำหรบแตละบทเรยนตดอยอยางเปนระเบยบ เตมไปหมดนกเรยนจะไดเรยนรวาในเรองนน ๆ เพอนคนอน ๆ เขาใจวาอยางไร และครกไดตรวจสอบวานกเรยนแตละคนมความเขาใจหวขอนนและมความกาวหนาของการเรยนรอยางไร นคออกกจกรรมหนงของ formative evaluation หรอการ “สอบแบบไมสอบ” หรอ “สอบเพอพฒนา”

จงเทากบนกเรยนไดเรยนรแบบทำโครงการ (project) ทเปนการทำงานเปนทม (team learning) แลวเขยนรายงานเปนรายคน เพอสรปวาตนเรยนรอะไร ขณะทเรยน และทำงานเปนทมกไดฝกทกษะดานความรวมมอ (collaboration skills) หลากหลายดาน รวมทงทกษะดานความแตกตางหลากหลาย และทกษะอน ๆ ใน ทกษะเพอการดำรงชวตใน ศตวรรษท ๒๑ แลวไดสะทอนการเรยนรของตนออกมาเปนรายงาน โดยการเขยนดวยลายมอ ตกแตงดวยศลปะตามจนตนาการของตน ยำวา



รายงานตองเขยนดวยลายมอ หามพมพดวยคอมพวเตอร เพอปองกนการคดลอกกน นกเรยนจะไดรบการอบรมใหซอสตย ทำงานดวยตนเอง ไมคดลอกกน และเนองจากไมมคะแนน ไมมดาว เดกจงไมลอกกน

การ “สอบแบบไมสอบ” ครงใหญมขนในสปดาหสดทายของภาคเรยนทจดแบบจตภาค (quarter) โดยนกเรยนจะจดการรายงานผลการเรยนรในภาคเรยนนนของตนตอทงโรงเรยน และผปกครองกไดรบเชญมาฟงดวย การรายงานนอาจจดเปนละครหรอเปนหนงสน จงเทากบทงโรงเรยน (และผปกครอง) ไดมสวนประเมนการเรยนรในภาคเรยนนนของนกเรยนแตละชนดวยวธการ “สอบแบบไมสอบ”

การเรยนแบบน นกเรยนจะคอย ๆ บมเพาะตวตนของตน จนเกดความมนใจตนเองไปพรอม ๆ กนกบความเคารพผอน และเหนขอจำกดของตนเอง ครจะแสดงตวอยางการเคารพตวตนของนกเรยนโดยไมมการดดาวากลาว ไมมการขนเสยง ไมมการลงโทษ เมอเดกทำผดวนยครกจะถามวา ทำไมจงทำเชนนน คำถามทถามตอ ๆ กนจะทำใหเดกไดเรยนรและหาทางแกไขตนเอง ดงนน การทำผดวนยจงเปนสวนหนงของการเรยนร

การเรยนรทนมผปกครองมารวมดวย มโครงการผปกครองอาสา ในวนทผมไปชม ในชนอนบาล ๑ มคณตาและคณแมของเดกเขาไปนงสงเกตการณในหองดวย รวมทงจะมคนหรอองคกรในชมชนเขามารวม ในบางโครงการ ตรงกบหลกการทระบใน พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ ทระบใหใชทรพยากรการเรยนรจากหลากหลายแหลงในสงคม

นกเรยนไดรบการฝกใหเปนคนตรงตอเวลา (ซงเปนทกษะสำคญของชวตในศตวรรษท ๒๑) ผานกตกาตาง ๆ คนทมาโรงเรยนสาย ไมทนเวลา


เคารพธงชาตและสวดมนตจะตองมาทำกระบวนการดงกลาวเอง ตามกตกาวาทกคนตองเคารพธงชาตและสวดมนตกอนเขาหองเรยนทกวน

ผมสรปวา โรงเรยนลำปลายมาศพฒนาจดการเรยนรแบบเนน “เรยนความรมอหนง” ไมใชเนนเรยนแบบคดลอกหรอแบบจดจำ “ความรมอสอง” จากครหรอตำรา

๓๐ กนยายน ๒๕๕๔




เคาะกระโหลกดวยกะลา

จะวาโชคดหรอโชครายกไมทราบ ผมเขยนบนทกตอนทแลวจากการไปเยยมชนชมโรงเรยนลำปลายมาศพฒนาโดยยงไมไดอานหนงสอ ๒ เลมทผมซอตดมอมา คอ โรงเรยนนอกกะลา กบ คนบนตนไม ทงสองเลมเขยนโดย ผอ. วเชยร ไชยบง

ทวาโชคดกเพราะทำใหผมเขยนจากการตความกระทอนกระแทนของผมเองจากการไปเหน และฟงจากคร บนทกนนจงถอวาเปนความคดแรกเรม (original idea) หรอการตความของผมลวน ๆ

ทวาโชครายกคอทผมตความนน มอยแลวทงหมดในหนงสอ ๒ เลมน มมากกวาทผมตความไดอยางมากมาย โดยเฉพาะอยางยง ในสวนของ “ทำอยางไร” (how) และ “ทำไมจงทำอยางนน” (why)

บนทกนจงไดจากการตความและใครครวญจากความร ๒ แหลง คอ จากการไปเยยมชนชม กบการอานหนงสอ และเขาเวบ เขาบลอก (lamplaimatpattanaschool.blogspot.com) รวมทงด YouTube (คนดวยคำวา LPMP และคำวา โรงเรยนลำปลายมาศพฒนา)


ผมตความวา ทโรงเรยนน นกเรยนและครใช (ฝก) KM อยตลอดเวลา โดยไมรสกตว และสงท ลปรร. (แลกเปลยนเรยนร) กนนนสวนใหญเปน tacit knowledge คอ ความรทไดจากการปฏบต

ผมไดรจก Pygmalion Effect หรอ Rosenthal Effect เปนทฤษฎทบอกวา พฤตกรรมของครมผลตอการเรยนรของนกเรยน หากครคดวาเดกบางคนไมเกง ทาทแบบไรสำนกของครจะไปลดความเชอถอตวตนของเดก ทำใหเดกขาดแรงจงใจในการพฒนาตนเอง ไมกลาจนตนาการ การทครจำแนกเดกเกงไมเกงจงกอผลรายตอการเรยนร พฒนาการ และอนาคตของเดกสวนใหญ ตรงกนขาม ถาครยกยองชมเชยใหกำลงใจและแสดงความคาดหวงทสงจากเดก เดกจะเรยนรไดดขน

ลองอาน Wikipedia หวขอ Pygmalion Effect ดนะครบ วาทจรงแลวทาทและความคาดหวงของนกเรยนจากครทเปนดานบวก จะใหผลทำนองเดยวกนคอ ทำใหเปนครทดขน ทำใหผมคดตอวา ทจรงในชวตประจำวนของผคน หากเราสมพนธกนดวยจตวทยาเชงบวก ความคาดหวงจากกนเชงบวก จะเกดการเสรมพลง (synergy) ระหวางกน และกระตนซงกนและกนใหทำงานประสบความสำเรจไดดขน ทจรงนคอ บรรยากาศทเราสรางสำหรบใชเครองมอ KM ในการทำงาน

นคอ ทฤษฎหรอวชาการวาดวยโลกแหงมตรไมตรทผคนใชจตวทยาเชงบวกตอกน กระตนความมานะพยายามตอกนและกน โลกจะกาวหนาและงดงามขน

โรงเรยนลำปลายมาศพฒนาตความไอคว (IQ) ใหม เปน สตปญญา (Intellectual Qutient) ไมใช เชาวนปญญา (Intelligent Quotient) เพราะเชาวนปญญา เปนสงทตดตวมาแตกำเนด เปลยนแปลงยาก แตสตปญญา



พฒนาไดอยางมากมายและหลากหลายวธ ซงเปนสงทโรงเรยนควรเนน หรอเอาใจใสพฒนาเดก

ผมชอบบทสรปในหนงสอ คนบนตนไม หนา ๘๘ “ความฉลาดทางวชาการ และความฉลาดทางสงคม (พฤตกรรม) ไมไดมความสมพนธกบไอคว (IQ) ในทนหมายถง เชาวนปญญา (Intelligent Quotient) ของเดก แตสมพนธกบความคาดหวงของครตอเดก” และชอบขอความในหนา ๑๔๑ “ความรเปนเรองของอดต แตจนตนาการเปนเรองอนาคต ทไมมขอบเขตสนสด”

จะเขาใจวธคดออกแบบการดำเนนการโรงเรยนลำปลายมาศพฒนาไดดตองเขาไปอานบนทกของ ผอ. วเชยร ใน Lamplaimatpattanaschool. blogspot.com ด YouTube และคน Google โดยคนดวยคำวา lpmp โรงเรยนลำปลายมาศพฒนา สารคดแผนดนไท ๓ ตอน ใน YouTube นาเขาไปดเพอทำความเขาใจมาก และจะเขาใจไดดจรง ๆ ตองไปฝกงาน คอตองเรยนรจากการลงมอทำ แลวตความจากสมผสของตนเอง อานหนงสอ และดวดโอประกอบจงจะเขาใจไดลกจรง ๆ เพราะโรงเรยนนไดสรางวธการเรยนรแหงศตวรรษท ๒๑ แบบของตนเองมายาวนานถง ๘ ป ผานการเรยนรและปรบตวมากมาย และยงเรยนรและปรบตวตอเนอง

ผมตความวา นคอ องคกรเรยนร (Learning Organization) และดำเนนการแบบ “เคออรดค” อยางแทจรง โดยทครทกคนเปน “ครเพอศษย”

๕ ตลาคม ๒๕๕๔ http://www.gotoknow.org/blogs/posts/465409


เรองเลาของโรงเรยนนอกกระลา บางสวนจากบนทกของ ครใหญวเชยร ไชยบง

โรงเรยนลำปลายมาศพฒนา

ความสำเรจทางการศกษา

เราควรตคาความสำเรจทางการศกษาจากสงใด เปนคำถามททกคนตองใครครวญซำแลวซำอก เพอใหแนชดวาเปาหมายนนไมไดเปนไปเพยงเพอสนองความตองการของผใหญเทานน หรอไมไดทำไปเพอเดกคนใดคนหนงอยางโดด ๆ เราตองมองเปาหมายทเปนความจำเปนจรง ๆ ตอเดกและตอโลกในอนาคตและยงตองคำนงถงความเปนองครวมของเปาหมายทงหมดเพอใหแตละคนไดสมบรณพรอมตามศกยภาพแหงตน ดำเนนชวตไปไดอยางมคณคาและปตสข ทผานมาความกระหายใครรทำใหเราเขาใจสงตาง ๆ ทงทเปนรปธรรมและนามธรรมมากขน จนกลายเปนสวนหนงในการหลอหลอมเปนความเชอใหญของผคนใหเขาใจวา การศกษาคอการสงสมความร จงสงผลใหเราใหความสำคญกบการสอนความร วดผลจากความร และตคาความสำเรจโดยนยจากความร ทงททกคนรดวาแททจรงเราตองการใหผคนดงาม อยกนอยางสงบ สนต เกอกลซงกนและกน ดำเนนชวตอยางมคณคาและมความสข



ผมเชอวาเราสวนใหญรดวากำลงเผชญความทาทายอะไรบาง และรดวาการทจะปรบปรงการศกษาใหดยงขนควรทำอยางไร แตเรายงไมไดทำกนอยางเตมกำลง การศโรราบหรอการยอมจำนนนนงายกวา มนเปนการปรบตวแบบหนงเพอใหเราไดกลบมามสมดลอกครง แตสมดลในระดบตำเปนการปรบตวเชงถดถอย ทคนสวนใหญเลอกวธน เพราะสมองสวน อะมกดาลา กระโจนเขามาทำงานกอนสมองสวนกลางหรอสวนหนา มนงายและสามารถหาเหตผลไดมากมาย มากลาวอางไดอยางสมเหตสมผล ทงทธรรมชาตลก ๆ ททำใหมนษยกาวหนามาไดขนาดนเพราะเราปรบตวอกแบบคอ การตะลยฝาอปสรรคนานา มาตลอดชวงววฒนาการมนษยลวนแตผลกดนเพอเอาชนะขดจำกดศกยภาพของเราเองเสมอ

ทามกลางการเปลยนแปลงทรวดเรวและรนแรงรอบดานน การศกษาปจจบนจะตอบสนองตอการเปลยนแปลงนนไดอยางไร เราตองมองไกลกวาเปาหมายอนตนเขน มองมากกวาความร มากกวาการสอบเขามหาวทยาลยได มากกวาการมงานทำ ฯลฯ แตดเหมอนการศกษาซงเปน “ตวจดกระทำ” จะม “ตวแปรแทรกซอน” มากมายซอนอย การควบคมผลสงสดจงอยากแสนเขญ การศกษาอาจจะชวยใหเราตระหนกวาจะตองแปรงฟนทกวน หรอ ระวงอยาใหตวเองพลดตกจากทสง หรอ เราหาประโยชนจากสงตาง ๆ อยางไรไดบาง แตกไมไดสรางผลอยางชดเจนทจะใหคนตระหนกวาชวตของเรานนสนแคไหน เราทกคนทเกยวของกบการใหการศกษาทงทางตรงและทางออม จงตองทำใหไดดทสดเหมอนกบชาวสวนทเฝาดแลเอาใจใสตนไมในสวนทกดานอยางพรอมพรงทงรดนำ ใสปย ตดแตงกง หรอกำจดศตรพชให


โดยหวงวาปจจยททำลงไปจะเออใหปจจยทางธรรมชาตของตนไมออกผลของมนอยางสมบรณ ชาวสวนทำไดเพยงเฝามองเฝารอผลผลตหลงจากทไดทำทกอยางแลว โรงเรยนลำปลายมาศพฒนา หรอ โรงเรยนนอกกะลา มองเปาหมายในการพฒนาผเรยนอยางเปนองครวมซงประกอบดวยปญญาภายนอก และปญญาภายใน และทำทกวธในฐานะของคนสวนทด

ปญญาภายนอก ไดแก ความฉลาดทางดานรางกาย ซง หมายถง การพฒนาผเรยนใหสามารถดแลและใชกายอยางมคณภาพ มความแขงแรง อดทน อวยวะทกสวนทำงานอยางสอดประสานกน และอกอยางของปญญาภายนอก คอ ความฉลาดทางดานสตปญญา ซงหมายถงการเรยนรศาสตรตาง ๆ เพอใหเขาใจตอโลกและปรากฏการณทเกดขน จะประกอบดวยความรมากมายหลายแขนงทจะใชในการดำเนนชวตหรอการประกอบอาชพ ปญญาภายใน ไดแก ความฉลาดทางดานจตวญญาณ และความฉลาดทางดานอารมณ ซงหมายถงความสามารถในการรบรอารมณความรสกของตนเอง (รตว) และผอนจนสามารถจดการอารมณตนเองไดอยางด การเหนคณคาในตวเองและผอนหรอสงตาง ๆ เพอการดำเนนชวตอยางมความหมาย การเหนความสมพนธเชอมโยงระหวางตนเองกบสงตาง ๆ นอบนอมตอสรรพสงทเกอกลกนอย การอยดวยกนอยางภารดรภาพยอมรบในความแตกตาง เคารพและใหเกยรตกน อยอยางพอดและพอใจไดงาย การมสตอยเสมอ รเทาทนอารมณเพอใหรวาตองหยด หรอ ไปตอกบสงทกำลงเปนอย การมสมมาสมาธเพอกำกบความเพยรใหการเรยนรหรอการทำภาระงานใหลลวง และการมจตใหญมความรกความเมตตามหาศาล

(กรงเทพธรกจ ๗ สงหาคม ๒๕๕๔)



ความฉลาดทางดานรางกาย (Physical Quotient)

ผมไดกลาวถงวา อะไรคอความสำเรจของการจดการศกษาซงแยกหยาบ ๆ ไดเปนสองอยางคอ ปญญาภายนอกและปญญาภายใน ตอไปจะขอกลาวถงความฉลาดดานรางกาย ซงเปนสวนหนงของปญญาภายนอกทหมายถงเปนการพฒนาผเรยนใหสามารถดแลและใชกายอยางมคณภาพ มความแขงแรง อดทน อวยวะทกสวนทำงานอยางสอดประสานกน นบยอนจากอดต มนษยตองมรางกายแขงแรงกำยำถงจะอยรอดได มนษยเราใชศกยภาพทางรางกายเพอหาอาหาร สราง ทอยอาศย หนภย หรอปกปองตวเอง ปจจบนคนสวนใหญมพฤตกรรมการใชรางกายตางกนอยางสนเชงกบคนในอดต ตนเชามากไมจำเปนตองดนรนหาอาหาร หรอหนภย การเดนทางหรอทำกจกรรมตาง ๆ กมเครองมอชวยใหเบาแรง ชวงเวลาสวนใหญของวนหมดไปกบการนงทำงาน เราใชสมองกบนวมอไมกนว แนละวา ศกยภาพทางรางกายหลายอยางทไมไดถกใชจะลดทอนลง เชน ความแขงแรงของกระดก ความยดหยนของเสนเอน กลามเนอลบเลก สวนสายตาทใชจบจองอยกบหนาคอมพวเตอรมากขนกจะสญเสยไดงายขน พฤตกรรมชวตทมการเคลอนไหวนอยลงและการกนอาหารทใหพลงงานสงทำใหจำนวนคนเปนโรคอวนมากขน โรคภยทรมเรากเปนภาระทประเทศตองระดมสรรพกำลงเขาแกไข


บทบาทของโรงเรยนกบการสรางความฉลาดทางดานรางกาย ไดแก

๑. การออกแบบการเรยนรทใหผเรยนไดลงมอปฏบตใหไดใชอวยวะทกสวนในรางกาย ทงในแงของความแขงแรงอดทน และในแงของการทำงานทสอดประสานกน ทงในรมและกลางแจง

๒. ออกแบบวถชวตในโรงเรยนใหเดก ๆ มชวงเวลาไดเลนหลาย ๆ ชวงเวลา เชน ภาคเชา ชวงพกภาคเชา กลางวน และหลงเลกเรยน

๓. ออกแบบการสอนวชาพละศกษาหรอกจกรรมใหสอดคลองกบความตองการการพฒนาดานรางกายของเดกใหเหมาะสมตามวย เชน

วยอนบาลควรให เดกไดออกกำลงกายเพอพฒนา กลามเนอมดใหญ ไดแก ความสมดล การทรงตว ความแขงแรง ความอดทน และพฒนากลามเนอมดเลก เพอการทำงานทสอดประสานกนของอวยวะตาง ๆ กจกรรมท เหมาะสมไดแก การวายนำ กจกรรม ประกอบจงหวะ กายบรหาร เกม การวงเลน การเลน เครองเลนสนามทประกอบดวยกระบะทรายเปยก ทรายแหง กระดานทรงตว ราวโหนหรอเชอกโหน ชงชา และอโมงคมดซอน เปนตน

ระดบประถมศกษาตอนตน ควรใหเดกไดออกกำลงกาย ทกสวนของรางกายเพอใหเกดความคลองแคลว ควรให เลนกฬาทไมมความซบซอนมาก



ระดบประถมศกษาตอนปลายถงระดบมธยม ควรใหเดก ไดออกกำลงกายทกสวนของรางกายเพอใหเกดความ คลองแคลว เพมสมรรถภาพทางรางกาย และพฒนา ทกษะทางกลไกใหทำงานสมพนธกน ใหเดกไดเลนกฬา ไดแทบทกประเภท

ผมมบทเรยนใหตองกลบมาใครครวญในเรองการสอนกฬาในโรงเรยน สมยผมเรยนอยชนมธยมศกษาตอนตน ครทจบพลศกษาโดยตรงไดสอนเราในวชาตะกรอไทย ในหนงชวโมงตอสปดาหทเราตองเรยนวชาน ครวางขนตอนของกจกรรมไวตามแบบแผนคอ ขนของการอบอนรางกายหรอ warm up ๑๕ นาท ขนสอนหรอสาธต ๑๕ นาท ขนลงมอปฏบต ๑๕ นาท ขนสรปหรอ warm down อก ๑๕ นาท ในชวโมงหนง ๆ ของวชาตะกรอผมแทบนบไดวาเทาของผมโดนลกกครง ผานไป ๒๐ สปดาหเมอผมเรยนจบวชาน ผมไมไดมทกษะการเลนตะกรอเพมขน ไมไดมเจตคตทดตอการเลนตะกรอเพมขน และผมไดมาเพยงเกรด ๑

ในโรงเรยนนอกกะลา เราไมนำกฬามาแคสอนเพอใหเกรด แตเราใชกฬาเปนเครองมอใหเดก ๆ ไดเลนเพอความสนกสนานเพลดเพลน เพอสรางสมพนธภาพทดระหวางกน เพอเพมพนกลไก การคดการวางแผน และเพอเพมพนความแขงแรงความอดทนของรางกาย ทสำคญคอ ใหเดกทกคนไดรกในการออกกำลงกายเพอความมสขภาพด

(กรงเทพธรกจ กายใจ ฉบบท ๖๕๒๑- ๒๗ สงหาคม ๒๕๕๔)


ความฉลาดทางดานสตปญญา

ความฉลาดภายนอกอกอยางคอ ความฉลาดทางดานสตปญญา (Intellectuals Quotient)

ความฉลาดดานนเปนการเรยนรศาสตรตาง ๆ เพอใหเขาใจโลกและปรากฏการณทเกดขน ซงประกอบดวยความรมากมายหลายแขนง ทจะใชในการดำเนนชวตหรอการประกอบอาชพ ความฉลาดดาน สตปญญามกมองในมมของความรวามมากนอยเพยงใด แตการ มองมมเฉพาะดานความรอยางเดยวนนไมเพยงพอ ความรเปนสงทเปลยนแปลงได ขยายขอบเขตได ความฉลาดทางดานนตองไปไกลกวาความรคอ ไปถงความเขาใจ เพราะเมอไปถงความเขาใจแลว เรากจะเหนถงความเชอมโยงของสงตางทโยงใยกนอย โดยทเมอกระทำกบสงหนงกสะเทอนถงอกสงหนง แลวตอนนนเราจะมองเหนคณคาของสงตาง ๆ เหลานน ในทสดกจะเกดความยนดและความพอใจกบความเปนไปซงจะทำใหเปนผทมความสขไดงาย นอกจากความเขาใจโลกและปรากฏการณแลว ความฉลาดดานสตปญญายงรวมถงการไดเครองมอทงทเปนทกษะชวตและทกษะสำหรบอนาคต เชน ทกษะการเรยนร ทกษะการคดหลาย ๆ ระดบ ทกษะทางไอซท ทกษะการจดการ ทกษะการสอสาร และทกษะการเปนผผลตปจจยในการดำรงชวต เปนตน



บทบาทของโรงเรยนตอการสรางความฉลาดดานสตปญญา

การออกแบบหลกสตรและการสอนจะตองเปนไปเพอใหผเรยนไดเรยนรมากกวาแคการรบร ออกแบบหนวยการเรยนรอยางบรณาการ ทงบรณาการสหวชา (เชอมกลมสาระ) และบรณาการในกลมสาระจะชวยใหกระบวนการเรยนรเขมแขง ถาถามวา “ทำไมตองบรณาการ” เหตผลสำคญคอ เมอเราแยกสวนของสงตาง ๆ เราจะพบวาสงนนพรองไป ขาดความสมบรณ แมแตรางกายเรากเชนกน เชน เมอเราไปตรวจวดสายตา เราจะพบวาตาแตละขางสนยาวไมเทากน แตพอประกอบกนทงสองขางกทำใหการเหนสมบรณขน หรอถาเราวงขาเดยวเฉพาะขางทถนดกจะพบวาเราวงไดชามากเมอเทยบกบการวงสองขาทรวมเอาขางทไมถนดเขาไปดวย ในปาทมความหลากหลายของพนธพชจะพบวา มความหลากหลายของพนธสตวอยดวย ดน นำ อากาศบรเวณนนกสมบรณไปดวย ซงจะตางอยางชดเจนกบแปลงปลก ยคาลปตส หรอแปลงปลกพชเชงเดยวอน ๆ วชาความรกเชนกน เราไมสามารถใชอยางโดด ๆ ได เพอแกปญหาเรองหนงจำเปนจะตองใชศาสตรศลปหลาย ๆ อยาง การออกแบบหนวยบรณาการจะชวยให ผเรยนไดเหนและใชชดความรไดอยางแทจรงตงแตตน

กระบวนการเรยนรแบบบรณาการโดยใชปญหาเปนฐาน Problembased learning (PBL) เปนวธหนงททำใหผเรยนเขาใจตอปรากฏการณตาง ๆ และไดเครองมอทเปนทกษะไปพรอมกน นกเรยนจะเปนผระบปญหาทประสบอย แลวแสวงหานวตกรรมเพอลงมอในการแกปญหานนดวยตนเอง


ขนตอนการเรยนร

๑. การเผชญปญหาจากสภาพจรง (ขอมลปฐมภม เปนปญหาทเผชญอยในตวคนในชมชน ในสงคม ทจะสงผลสอนาคต) หรอสภาพเสมอนจรง (ขอมลทตยภม)

๒. การแกปญหาดวยกระบวนการเรยนร โดยอำนวยการใหเกดการเรยนรภายในของแตละคน และการเรยนรรวมกน เพอใหเกดการเปลยนแปลงในทางทดขน สงขน อยางเปนองครวม ทงองครวมภายในคนคนหนง และองครวมทเชอมสมพนธกนอยในระบบใหญ ขนตอนของกระบวนการเรยนรมดงน (๑) ขนชง เปนขนของกระตนใหเกดการปะทะจรงทาง ประสาทสมผส ทางความคด หรอความรสก โดยการ สบคน ทดลอง ปฏบต เกดความรความเขาใจระดบ บคคลจากขอมลปฐมภมและทตยภม ขนตอนนคร ตองตงคำถามเกงเพอจะปลกเราความใครรในตวผเรยน

(๒) ขนเชอม เปนขนของการแลกเปลยน และตรวจสอบ เปนการเชอมโยงสงทตนเองรกบสงทคนอนร ทงยงได รวมกนตรวจสอบขอเทจจรงทแตละคนพบเพอการ มองเหนรอบดานของขอเทจจรง ขนตอนนยงลดความ อหงการในตวร ขณะเดยวกนโครงสรางองคความร และความเขาใจกจะกอขนในสมอง ในทสดกจะพบ คำตอบดวยตวเอง ขนตอนนครตองเปนนกอำนวยการ ทจะสรางบรรยากาศใหเกดการแลกเปลยนกนอยาง



แทจรง ไมผลผลามสรปเสยเอง เพราะการทำอยางนน จะเปนการลดทอนศกยภาพการเรยนรในตวผเรยน

(๓) ขนใช เปนกระบวนการทจะทำใหโครงสรางความเขาใจ ในสมองคมชดขน โดยใหผเรยนตอบสนองตอโจทยใหม ทนทหลงจากขนเชอม เชน การทำภาระงานหรอ ชนงานใหม การทำการบาน หรอการปรบใชในชวตจรง เปนตน ขนตอนนครตองเปนนกสงเกตการณทสามารถ มองเหนความกาวหนาหรอความขดของของเดกแตละคน

(กรงเทพธรกจ ฉบบท ๖๗ ๔-๑๐ กนยายน ๒๕๕๔)


ทำไมตองเรยนคณตศาสตร

เราใชเนอหาหรอความรทางคณตศาสตรไมถงหาเปอรเซนของเนอหาทงหมดทเราเรยนมาตงแตชนอนบาลจนจบปรญญาตร ทำไมเราตองเรยนคณตศาสตรมากมายขนาดนน ทงนเพราะคณตศาสตรเปนเครองมอทใชศกษาวทยาศาสตร เทคโนโลย และศาสตรอน ๆ และมบทบาทสำคญยงตอการพฒนาความคดของคน ทงความคดในเชงตรรกะและความคดสรางสรรค รวมทงชวยในการวางแผน การคาดการณ และการตดสนใจเพอแกปญหาตาง ๆ กรอบเดมของการสอนคณตศาสตรคอ ครมกสอนใหเดกจำสตรหรอวธทำโดยไมตองเขาใจ จนเราไมเขาใจวาทำไมการหารยาวจงตองหารจากขางหนามาขางหลง ไมเขาใจวาทำไมการหารเศษสวนตองเอาตวหารมากลบเศษเปนสวนแลวเอาไปคณตวตง ไมเขาใจวาทำไมการหาพนทวงกลมจงไมใชดานคณดานเหมอนกบสเหลยม และไมเขาใจวาทำไมตองทองสตรการหาพนทสเหลยมคางหมในเมอเรารวธการหาพนทสเหลยมและสามเหลยม

กรอบเดมครมกสอนใหคดตวเลขยาก ๆ เพราะเชอวาการคดคำนวณตวเลขจำนวนเยอะได คอเกงทางคณตศาสตร ทงทจรงแคฝกใหเราเขาใจ รวธจากจำนวนนอย ๆ แลวเราจะหาคำตอบจากตวเลขยาก ๆ ไดเอง เราตองเสยเวลาไปนานกวาทครจะเคยวเขญใหเราทองสตรคณได ทงทตอนนเราแทบไมไดใชมนเพราะเครองมอคดเลขมอยทวไปแมแตในโทรศพทมอถอ

กรอบเดมจะเรมจากการบอกวธซงแทบไมมโอกาสทจะใหผเรยนคนพบวธใหมไดดวยตวเอง ผเรยนแตละคนจะไดเรยนรแบบตางคน



ตางคด การปรกษากนหรอลอกกนเปนความผด ผเรยนมโอกาสนอยทจะรวมมอกนคดแลวคนพบวธหาคำตอบอยางหลากหลาย ครใหความสำคญกบคำตอบถกและวธทำโดยแคคาดหวงลก ๆ วาเมอผเรยนแกโจทยเยอะกจะเกดความเขาใจไดเอง และความจรงทเจบปวดคอ ทเราเรยนคณตศาสตรมาทงหมดเราไดมาเพยงทกษะพน ๆ ทางคณตศาสตรนนคอ ทกษะการคดเลข กรอบใหมกบการสอนคณตศาสตรทโรงเรยนลำปลายมาศพฒนาจงเปน การสอนคณตศาสตรเพอมงใหเกดทกษะทสำคญ ไดแก ทกษะการแกปญหา (Problem Solving) ทกษะการมองเหนภาพหรอรปแบบทซอนอย (Patterning) ทกษะการคดสรางสรรคและการใหเหตผล (Creative Thinking and Reasoning) และ ทกษะการสอสาร (Communication) เพอใหเกดความรวมมอและพบวธหรอคำตอบเอง (Meta cognition)

การสอนจงใหความสำคญทเขาใจความคดรวบยอดกอน และคนหาวธทหลากหลายรวมกน วธการทไดจงเปนคำตอบทสำคญกวาคำตอบจรง ๆ โดยใชขนของการสอนดงน

(๑) ชง หมายถง ขนทครตงคำถาม ตงโจทย หรอโยนปญหาใหผเรยนไดเผชญ ผเรยนจะไดคดและการลงมอปฏบตเพอแกปญหานนดวยตนเอง โดยเรมจากสอทเปนรปธรรมจนนำไปสสญลกษณดงน

รปธรรม ขนนผเรยนจะไดเรยนรผานประสาทสมผสทงหา (Sensory) คอ การไดเหน ไดยน ไดกลน ไดสมผสและไดคดจากสอจรง เชน กอนหน แผนรอย ไมตะเกยบ ลกบาศกโซมา ฯลฯ


กงรปธรรม หลงจากทผานการใชสอจรงมาแลว ขนนนกเรยนจะไดเรยนรการแกปญหาผานการวาดภาพเพอจะชวยใหสมองของนกเรยนพฒนาทกษะการสรางภาพในสมอง (Visual) ซงเปนทกษะทสำคญสำหรบการแกปญหาตอไป

สญลกษณ เปนขนของการแปลภาพมาสสญลกษณ เพอ แกปญหาโดยใชตรรกะหรอกฎเกณฑทางคณตศาสตร

(๒) เชอม หมายถง การนำเสนอเพอแลกเปลยนวธแกโจทยปญหาของแตละคน ครไมจำเปนตองตดสนวาวธใดถกหรอผด เพราะสดทายเมอมการแลกเปลยนกนมากขนนกเรยนแตละคนจะเหนมมมองทหลากหลาย เหนชองโหวของบางวธ ไดตรวจสอบวธแตละวธ ในทสดจะรคำตอบเอง และสามารถเลอกวธการแกปญหาทตวเองเขาใจไปใชได นเปนทกษะของการรตว รวาตวเองรหรอไมร (Meta cognition) เปนทกษะทจะนำไปสการพฒนาตนเองตอไป ในขนนครแคตงคำถาม “ใครไดคำตอบแลว” “มวธคดอยางไร” “ใครมวธอนบาง” “คยกบเพอนวาเหนอะไรทคลายกนหรอแตกตางกนบาง” ครทเกงจะไมผลผลามบอกคำตอบแตจะเอออำนวยใหผเรยนพบคำตอบ คำตอบทเราตองการจรงคอ วธการ ในขนตอนน ผเรยนจะไดพฒนาทกษะทงหมด ทงทกษะการแกปญหา (Problem Solving) ทกษะการมองเหนภาพหรอรปแบบทซอนอย (Look for the Pattern) ทกษะการคดสรางสรรคและการใหเหตผล (Creative Thinking and Reasoning) และ ทกษะการสอสาร (Communication) เพอใหเกดความรวมมอและพบวธหรอคำตอบเอง (Meta cognition)



(๓) ใช หมายถง ขนของการใหโจทยใหมทคลายกน หรอยากขน หลงจากทผเรยนเขาใจเนอหาจากขนตอนท ๒ แลว เพอใหนกเรยนแตละคนไดประลองเอง จะไดสรางความเขาใจใหคมชดขน ครจะไดตรวจสอบอกรอบวาเดกแตละคนเขาใจมากนอยเพยงใด

(กรงเทพธรกจ ฉบบท ๖๙ ๑๘- ๒๔ กนยายน ๒๕๕๔)

ตดตามรายละเอยดเรองราวตอไดท http://lamplaimatpattanaschool.blogspot.com

{ }




เรองเลาครทเพลนกบการพฒนา

กระบวนการสรางครทเพลนกบการพฒนา

PBL + PLC ฉบบญปน

เรองเลาของโรงเรยนเพลนพฒนา บางสวนจาก ครวมลศร ศษลวรณ ผชวยผอำนวยการดาน

การจดการเรยนร โรงเรยนเพลนพฒนา

การยกคณภาพชนเรยน ๑

การยกคณภาพชนเรยน ๒

เรยนรจากจำนวน และ ตวเลข

การ “เผยตน” ของฟลค


กระบวนการสรางคร ทเพลนกบการพฒนา PBL + PLC ฉบบญปน

กระบวนการสรางครทเพลนกบการพฒนา เปนการปฏรปการเรยนรในแนวทางทเรยกวา lesson study + open approach ซงอานไดจากบนทกของครใหม ครวมลศร ศษลวรณ ท http://www.gotoknow.org/blog/krumaimai/450085 และ http://www.gotoknow.org/blog/krumaimai/450245 และเดาวาจะมบนทกตอ ๆ ไปอก เปนบนทกทนาอานมาก ผมจงขอแนะนำใหครเพอศษยเขาไปอาน เพอทำความเขาใจหลกการและ วธการของ PBL และ PLC จากอกแนวทางหนง ทนาสนใจคอ ทางญปนบอกวาใชมา ๑๐๐ ปแลว

๒๑ กรกฎาคม ๒๕๕๔




เรองเลาของโรงเรยนเพลนพฒนา

บางสวนจาก ครวมลศร ศษลวรณ ผชวยผอำนวยการดานการจดการเรยนร

โรงเรยนเพลนพฒนา การยกคณภาพชนเรยน ๑

เมอวนท ๔ กรกฎาคม ๒๕๕๔ ดฉนและคณครจากโรงเรยน เพลนพฒนารวม ๙ คน มโอกาสไดไปฟงศาสตราจารยมาซาม อโซดะ (Prof. Masami Isoda) จาก มหาวทยาลยทสกบะ (University of Tsukuba) ประเทศญปน บรรยายเรอง “หนงสอเรยนคณตศาสตรทเนนกระบวนการแกปญหา (Mathematics Textbook focus on Problem Solving) เพอพฒนาการฝกหดครและวชาชพคร” ทมหาวทยาลยธรกจบณฑต

กจกรรมครงนจดโดย ศนยวจยคณตศาสตร คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน โดยมวตถประสงคเพอพฒนาความเขาใจทมตอการจดการเรยนการสอนคณตศาสตร

ผศ. ดร. ไมตร อนทรประสทธ ผอำนวยการศนยวจยคณตศาสตร กลาวในชวงแรกกอนการบรรยายของศาสตราจารยอโซดะวา กระบวน การพฒนาครดวย Lesson Study และการจดกระบวนการเรยนรแบบ


Open Approach นเปนการยกคณภาพชนเรยนไดรวดเรวทสด ดวยการนำเอาผลของการปฏบตมาแลกเปลยนเรยนร และมนวตกรรมคอ ตวหนงสอเรยนคณตศาสตรทเนนกระบวนการแกปญหามาชวยพฒนา การปฏบตทชดเจน

การทำงานในรปแบบนเปนการทำงานทแตกตางไปจากเดมโดยสนเชง เพราะเปนการใชงานภาคปฏบตปฏวตสถาบนผลตคร ไมไดพฒนาจากโครงสราง

แตเดมงานททำในสถาบนผลตครไมสอดคลองกบกระบวนการเรยนรทเกดขนในชนเรยนเลย ตวหลกสตรสถานศกษาททำกนอยกเปนการเขยนขนมาโดยไมมประสบการณจากหองเรยนมารองรบ ทำใหหลกสตรทเขยนขนไมสามารถนำลงสการปฏบตในระดบโรงเรยนไดจรง

การพฒนาครตองมนวตกรรมทชดเจน Lesson Study และ Open Approach เปนกระบวนการทชวยใหครไดเรยนรตลอดชวต และสรางใหผเรยนมความสามารถทจะเรยนรตลอดชวต

นวตกรรมจากการปฏบต หรอการพฒนางานจากภาคปฏบตรายวนดวยกระบวนการ Lesson Study เปนงานงายทตองอาศยเวลา แตจะสงผลกระทบไปยงองคาพยพทงหมด โดยอาศยการเรยนรรวมกนอยางจรงจงของกลมครทมความเอาใจใสในงานอยางสมำเสมอ ซงญปนทำมารอยกวาปแลว

การสรางครตองทำทงในมมของการใหความรคร (Teacher Education) การพฒนาคร (Teacher Development) และการสราง



ครใหเปนนกวจย (Teacher as a researcher) ทญปนจงเรยกแผนการเรยนวาแผนวจย

ครจะเปลยนมมมองของตวเองไดอยางไร และอะไรคอเครองมอ

การผลตครรนใหมทมความสามารถในการเรยนรเปนกลม และมความสามารถในการจดกระบวนการเรยนรแบบ Open Approach ใหมาเปนคเรยนรกบครรนเกา เปนแนวคดททางศนยวจยคณตศาสตรใชอย โดยการสงนกศกษาคร (intern) ไปทำงานกบโรงเรยนทเขารวมโครงการ โดยทตวนกศกษาเองตองรจกกบ Lesson Study และ Open Approach ตงแตเรยนอยชนปท ๑

การทำงานในระบบนเรมตงแตการวางแผนการเรยนร สงเกตชนเรยน และการสะทอนผล เพอใหเกดการพฒนางานภาคปฏบตรายวนทเปนไปอยางสมำเสมอ

รจกหองเรยนของตวเอง

การทครจะตระหนกชดวานกเรยนแตละคนคดอะไรได วฒนธรรมในหองเรยนตองเปลยนไป ทกวนนครไมเคยเหนตนทนวธคดของเดก และไมไดเชอมโยงสงทเดกคดเขาไปในแผนการเรยนร

ในการจดการเรยนรแบบ Open Approach ครจะใชเวลาจำนวนมากนอกหองเรยน เวลาในชนเรยนจะเปนเวลาของเดก ไมใชเวลาของคร แตครจะใชชวงเวลานสรางการเรยนรทเดกไมตองพงคร และทำใหพวกเขาเรยนรเองได ทงจากการทำงานแกโจทยสถานการณปญหา การทำงานกบค การแลกเปลยนเรยนรกบคนทคดอะไรแปลกไปจากทตนเองคด


ถาครทำไดเชนน หมายถงครกำลงสอนวธคดใหกบนกเรยน กำลงสรางบรรทดฐานใหมใหกบชนเรยน และกำลงสรางบรรยากาศการเรยนรใหม ซงเปนเรองทครควรทำมากกวาการสอนเนอหาใหครบ

ศาสตราจารยมาซาม อโซดะ (Prof. Masami Isoda) จาก มหาวทยาลยทสกบะ ประเทศญปน เลาถงแนวคดทจะทำความเขาใจหนงสอเรยนคณตศาสตร ระดบ ป. ๑ - ป. ๖ ชดใหมลาสด Study with Your Friends MATHEMATICS for Elementary School (new edition), Gakko Tosho Textbook ทญปนเรมใชเมอปการศกษานวาพฒนามาจาก

แนวคดเดมของญปน แนวคดทอาจารยไมตรกลาวถง แนวคดทไดมาจากประสบการณจากการปฏบตของคร

อาจารยอโซดะเนนวา คณตศาสตร คอ การสอสารความคด และการแลกเปลยนเรยนร ความยากของคณตศาสตรอยทการอธบายวธคดออกมาใหชดเจนวา ใครคดอยางไร สวนความยงยากของครผสอนคณตศาสตรอยทไมรวาจะพฒนาตวเองไปทางไหน

ครคณตศาสตรจะเปลยนแปลงได ตองเปลยนแนวทางการจดการเรยนการสอน (teaching approach)

เดกจะเปลยนแปลงได ครตองสรางชมชนของการเรยนร (learning community) และเปดพนทเรยนรขนในชนเรยน ดวยทำใหกระบวนการแลกเปลยนเรยนรชวยยกระดบความรใหกบผเรยน โดยมหนงสอเรยนทออกแบบไวอยางดเปนบนได



หนงสอเรยนญปนเปนหนงสอเรยนทมโครงสราง และความคงทของเนอหามากทสด และออกแบบมาเพอใหครคดไดชดเจนเกยวกบการวางแผนการเรยนร

จากผลการวจยพบวา เมอใชกระบวนการ Lesson Study รวมกบการใชหนงสอทออกแบบมาเพอสรางกระบวนการเรยนรแบบ Open Approach ผลสมฤทธของผเรยนจะปรากฏชดเจนกวาการใชกระบวนการ Lesson Study เพยงอยางเดยว หรอใชกระบวนการเรยนรแบบเดม (lecture Style) เพยงอยางเดยว

นวตกรรม Lesson Study และ Open Approach ในวชา คณตศาสตรเปนกระบวนการทจะกอใหเกดการเปลยนแปลงในการเรยนรในวชาอนดวย เพราะการเรยนรในรปแบบนจะชวยใหผเรยน

เรยนรวธทจะเรยนร มวธทจะเรยนรดวยตนเอง

ทสำคญคอ การเรยนรดวยวธนจะชวยใหผเรยนเกดการเปลยนแปลงไดจากการทครเปลยนแปลง teaching approach และเนอหา (content) ทเปนปจจยในการพฒนาการเรยนรใหเปนไปในทศทางของ Open Approach

คำอธบายสำคญเหนอกวาคำตอบ

ครตองตระหนกอยเสมอวา ในการเรยนรทเปดพนทใหนกเรยนเรยนรวธทจะเรยนร และมวธทจะเรยนรดวยตนเอง การสรางคำอธบายสำคญเหนอกวาคำตอบ เพราะคำอธบายของนกเรยนนนเอง ทจะทำให


ครไดรวา เขาเขาใจในแนวคดของเรองทเรยนจรงหรอไม เชน ในการเรยนเรองเศษสวน ผเรยนตอบจากความเขาใจในแนวคดของเศษสวนจรง ๆ หรอไดคำตอบมาจากการนบ

การพฒนาแนวคดของนกเรยนคอ เรองทสำคญทสด เขาตองการการเตรยมวธคดอยางเปนลำดบขน เพอเขาถงการเรยนรแนวคดของเรองนน ๆ อยางกระจาง ตวอยางเชน ถาจะใหเรยนรเรอง proportional line ในชน ป. ๖ ครตองเตรยมนกเรยนมาอยางไรตงแตชน ป. ๑ - ป. ๕ เพอใหผเรยนคอย ๆ เกดความเขาใจทจำเปนตอแนวคดของเรองนมาทละนอย

เพอใหมนใจวานกเรยนสามารถเรยนไดรดวยตวเอง ในหนงสอของชน ป. ๖ จะมคำถามใหนกเรยนตอบวา

สงทรแลวคออะไร

สงทตองการรคออะไร

เขยนสงทรแลวลงในชองวาง และคำนวณหาคำตอบ

การเรยนรในลกษณะน เปนการเรยนรเพอทำความเขาใจ ทเนนกระบวนการคด ไมใชคำตอบ

สงทครควรทำความเขาใจ

๑. ทำความเขาใจเบองหลงการออกแบบบทเรยนในหนงสอ

๒. เขาใจหนงสอเรยน และ กจกรรม ตลอดจนจำนวนตวเลขท นำมาสรางโจทยปญหา



๓. ในการเรยนรแบบนผเรยนจะสนกมาก และจะเปลยนแปลง ไดเรวกวาครทมกสอนวธทำเปนสวนใหญ

๔. การเรยนรจะเกดขนมากในชวงของการสะทอนคด หรอ ทบทวนไตรตรอง (reflection)

๕. การแลกเปลยนเรยนรจะชวยใหเกดการปะตดปะตอความ เขาใจ

การ “รจกเดก” สำคญทสด เพราะถาเราไมรจกเขา เราจะแกขอตดขดในการเรยนรของเขาไมได




การยกคณภาพชนเรยน ๒

กอนหนาการเขาฟงการบรรยายในครงน ดฉนไดไปเขารวมงานสมมนา APEC-Chiang Mai International Symposium 2010 : Innovation of Mathematics Teaching and Learning through Lesson Study - Connection between Assessment and Subject Matter ทจดขนระหวางวนท ๑ - ๖ พฤศจกายน ๒๕๕๓ ทมหาวทยาลยเชยงใหม

ในครงนนศาสตราจารยชซม ชมส (Prof. Shizumi SHIMIZU) ประธานของสมาคมการศกษาคณตศาสตรของญปน (President of the Japan Society of Mathematical Education (JSME), Japan) ทานไดใหขอคดเกยวกบเรองการใชหนงสอเรยนไวดงน

“หนงสอเรยนแบบใหมทกำลงจะใชในเดอนเมษายนน มรายละเอยดทชวยใหครดำเนนการจดการเรยนรไดด หนงสอเรยนควรจะเขาใจงาย ประกอบดวยสาระตาง ๆ และมพนทใหอสระ ใหครไดพฒนาวชาชพ อายงานครโดยเฉลยจะประมาณ ๓๕ ป ทก ๑๐ ปจะมเรองใหม ๆ มาใหครทำความเขาใจ และจะมรอยตอของความเขาใจในครตางรนเกดขนเสมอ

ทำอยางไรทครจะถายทอดความเชยวชาญทางวชาชพใหครทม อายงานนอยกวาได เพราะหนงในสามของครจะเกษยณออกไปโดยมครรนใหมเขามาทดแทน ความรเรองปญหาการเรยนการสอนทมอยจรงจะถายทอดอยางไร



ครทมความเขาใจซงมอยนอยจะใชหนงสอเรยนไดด อกจำนวนมากยงมปญหาในการใช สงทตองทำคอ การทำใหขนตอนตาง ๆ ในการสรางกระบวนการเรยนรทสำคญและจำเปนปรากฏอยในหนงสอเรยน แลวครสามารถนำไปใชโดยมปญหานอยทสด” (หมายถง การใชหนงสอเรยนเปน explicit knowledge ทกอการเรยนรแบบ active learning - ผเรยบเรยง)

คณตศาสตรมความเกยวของกบภาษามาก เดกตองเขาใจทงคณตศาสตรและภาษาเพอการอยในสงคม สามารถอานกราฟ ชารจ และขอมล และสอสารระบบความคดของตนเองสผอนได

ครคณตศาสตรในระดบประถมศกษาสวนใหญยงเขาใจวา คณตศาสตรคอเรองของการบวก ลบ คณ หาร เชนเดยวกบคนทวไปในประเทศญปน ทำอยางไรจงจะเปลยนวธคดนได

วธคดทนาจะไดผลคอ การเปลยนคนรนใหมทไดใชหนงสอเรยนชดใหมน ไมตองคดทจะไปเปลยนผใหญ นเปนปญหาของทกประเทศ อะไรคอสงทครตองสอน ทำไมจงตองสอนคณตศาสตรทโรงเรยน คนเราเรยนอะไรจากคณตศาสตร ปญหาเหลานตองทำวจยเพอทจะรปญหาจากภาคปฏบต

ความพยายามทจะอธบายเปนเรองสำคญมาก การจดระบบความคด และการแกปญหาในสถานการณตาง ๆ คอ การเพมศกยภาพของคน Open Approach เปนกระบวนการแกปญหา เมอเจอสถานการณปญหา เกดปญหาขนแลวตองหาวธแกดวยตนเอง ชวยกนแกปญหาเปนกลม แลกเปลยนความคดกน เกดการทำใหดขน มการ


จดระบบของสงทไดมา แลวนำไปสการแกปญหาใหม การเรยนคณตศาสตรแบบนจงเปนการ approach เขาสปญหา ซงเปนกระบวนการเรยนรทสำคญ

คณตศาสตรระดบโรงเรยนเปนพนทสำคญ เราตองมความ รบผดชอบตองานทสำคญน ทญปนเดกในชนเรยนมจำนวนลดลงเรอย ๆ เพราะเดกเกดนอยลง สมยกอนเดกญปนมกสนใจทจะหาหนงสอประเภทความรเบองตน (introduction to) ในวชาตาง ๆ มาอานเพมความรเอง เพราะการแขงขนสง แตตอนนไมมแลว เพราะมองกนวาคณตศาสตรเปนเรองทเรยนกนในหองเรยนเทานน

อาจารยอยากใหมคนมาเกยวของกบคณตศาสตรมาก ๆ เพอปลกชวตของคณตศาสตรใหตนขนมา จงไดพยายามสงตอประสบการณในชวตใหคนหนมสาวไปแกปญหา และสงสมเปนสมบตทงไวใหกบคนรนหลงตอไป”

การพฒนาวชาชพครดวยการเปลยนแปลงหองเรยนเปนหลก เปนแนวคดท ศาสตราจารยชซม ชมสเสนอไว คำถามทนาสนใจคอ

การเรยนรคออะไร

การเรยนรเกดขนทโรงเรยนเทานนหรอ หากสงทเรยนรในโรงเรยนไมสามารถนำไปใชในชวตไดอยางประสบความสำเรจ กจะไมเกดการเรยนรทจะนำไปสการแกไขปญหาในอนาคตได



บทบาทหนาทของโรงเรยนคออะไร

การทำใหนกเรยนเรยนรไดดวยตวเองเปนเรองสำคญ เรยนรมาจากหองเรยนแลวจะนำไปใชอยางไร เลขคณตในระดบประถม และคณตศาสตรพนฐานในระดบมธยมคอ วธการทนกเรยนจะนำไปใชพฒนาสตปญญาผานคณตศาสตร คณตศาสตรผกตดกบภาษา (ภาษาผกตดกบสตปญญา - ผเรยบเรยง)

เรยนคณตศาสตรไปทำไม

กอนหนาน เรยนคณตศาสตรไปเพอใหมความร และมทกษะทางคณตศาสตร และปลอยใหการแกปญหาเปนเรองทผเรยนตองเผชญเมอกาวพนโรงเรยนออกไปสสงคม

เดยวนเรยนคณตศาสตรเพอใหรวาทำไมตองคำนวณ ทำไมตองมความหมายแบบนน เพราะเมอนกเรยนพบปญหาในชวตประจำวนจะไดนำเอาหลกการทไดเรยนรมาแกปญหาในชวตประจำวนได นอกจากนยงมการนำเอาเรองท เปนปญหาของสงคมมาเรยนในโรงเรยนดวย

หนาทของคร

สอนสงสำคญ สงทนกเรยนตองนำไปใชภายในเวลาทมอย การพฒนาสอสนบสนน (material development) ขนตอนในการจดการเรยนการสอน (flow of lesson) โครงสรางของหลกสตร ลวนเปนเรองทตองใชเวลาและพละกำลงทงหมดมาจดการ


ปญหาทมอยคอ ในปจจบนนความร ทกษะ และการนำไปใชในชวตไมคอยสมพนธกน เราจะทำอยางไรจงจะเนนการพฒนาสตปญญาและศกยภาพในภาพรวมได เพราะการคด การตดสนใจ ความสามารถในการแกปญหาโดยใชความรและทกษะขนพนฐานจะชวยบมเพาะทศนคตในการเรยนรทจะกลายเปนพนฐานของการเรยนรตลอดชวต

เรองทตองใหความสำคญอยางตอเนอง

ทกษะ/ความร ศกยภาพในภาพการคด ศกยภาพในการตดสนใจ ความสามารถในการนำเสนอวธคด

ครตองทำใหนกเรยนมความร มทกษะ และเขาสปญหาดวยวธการทางคณตศาสตรทสนก เพราะมความสนก ความนาสนใจ เขาจงอยากเรยน

จดเนน

๑) สอนผานกจกรรม เพอใหนกเรยนเขาไปสมผสและเกยวของกบกจกรรมทางคณตศาสตรดวยตวนกเรยนเอง โดยใหกจกรรมเปนทงตวเปาหมายและวธการ เพอบงคบใหหองเรยนตองเปลยน และประสบความสำเรจ ดงนน หลกสตรของญปนจงมการระบใหตวกจกรรมเปนสาระ (เรมใชป พ.ศ. ๒๕๕๔)

เปาหมาย วธการ และสาระเปนเรองทแยกจากกนไมได ครจงตองหยบเอาขนมาเนนทกองคประกอบ



๒) การพฒนาศกยภาพในการคด และแสดงออกถงความคด หมายถง การทผเรยนคดกบสถานการณปญหาดวยความเชอมน สามารถจดระบบความคดดวยตนเอง นำเสนอความคดของตวเอง จดบนทกเพอเกบไวเปนรองรอยใหคดทบทวน เพอทจะพฒนาความคดไปขางหนาได

“คดคนเดยวคดไดนอย ถามสองคนจะคดไดมากขน สามคนจะคดไดมากยงกวา แตทกคนตองสอสารความคดของตนเองออกมาใหผอนรบรได และทำความเขาใจในแนวคดของคนอนดวย”

๓) การกระตนทศนคตใหไปถงการสรางความเขาใจทางคณตศาสตร และความสามารถในการคด การตดสน (judging)

การดำเนนการในหองเรยนตองทำอยางไร

การจดชนเรยนทเนนการแกปญหา ตองดพนฐานทเรยนมา กอนหนา ด flow of lesson นกเรยนตองรวาหองเรยนจะเปนไปแบบนแลวรวมมอกบคร ถงแมวาครจะไมอย นกเรยนกจะรขนตอนวาตนจะตองทำอยางไร และทำไดเอง เกดความสามารถเรยนรในการเรยนรดวยตนเอง (self-learning)

นกเรยนตองนำเสนอไดอยางหลากหลายวา ตนเองกำลงคดอะไร ทงการนำเสนอดวยกจกรรม การลงมอปฏบต นำเสนอดวยสมการ ประโยคสญลกษณ แผนภาพ ฯลฯ สามารถอธบายไดทงหลกคด และวธการทตนนำมาใชคด

สำหรบนกเรยนในระดบประถมตน การคดผานกจกรรมสำคญทสด คำทนกเรยนใชกบกจกรรมทนกเรยนทำมความสำคญมาก เพราะ


สมพนธและเชอมโยงกน ครควรสงเกตวามความสอดคลองกนอยางไร เชน การทนกเรยนพดวา ๑๒ คอ ๑๐ กบ ๒ นน แสดงวาเขาเขาใจความหมายของ ๑๒ ไดอยางถกตอง

ขณะทนกเรยนกำลงอธบายความคดของตนเอง ครจะเหนการใชคำทเขานำมาแสดงความรความเขาใจทมความสำคญ และเหนศกยภาพในการอธบายอยางเปนลำดบขน ครจงตองใหเดกเขยนแสดงความเขาใจ และตความความเขาใจของเขาออกมาใหเหนไดอยางชดเจน (mathematical communication)

การเลอกใชเครองมอมาประกอบวธคดของตนเอง ใหเหตผลเอง อธบายในแบบของตนเอง เปนตนทนทสำคญสำหรบการอธบายการพสจนตาง ๆ ในชนมธยมตอไป

การสอนแบบเปด (Open Approach) ใหคณคากบ

วธการเขาสปญหา

วธการอธบายทแตกตางกนไปตามความสนใจของเดกแตละคน

การเปดใหเพอนไดเรยนรวธคดของเพอนอยางหลากหลาย

ขนตอนในการจดการเรยนการสอน

๑. นำเสนอสถานการณปญหา

นกเรยนจะรวาเขาจะตองแกปญหาอะไรอยางชดเจน รวาปญหาคออะไร รวากอนหนานรอะไร (met before) ยกตวอยางเชน มรถอย ๘ คน ถามรถมาอก ๓ คน จะเปนกคน นกเรยนจะยกนวขนมานบไมได



เพราะนนเปนวธของเดกอนบาล ไมใชของชน ป. ๑ คำถามคอ นกเรยนจะหาวธการคำนวณอยางไร เพอใหไดผลลพธทถกตอง

๒. คดดวยตนเอง

นกเรยนจะตองใชความรทเรยนมากอนหนานมาอธบาย และสามารถแสดงวธการคดของตนเองใหคนอนเขาใจวาคดไดอยางไร การจะทำเชนนไดนกเรยนตองสามารถจดระบบคด และเลอกเครองมอมาอธบายความคดไดอยางเหมาะสม และมเหตผลประกอบการอธบายทชดเจน

กอนหนานนกเรยนรจกการบวกทไดผลลพธไมเกน ๑๐ สถานการณปญหาทครสรางขนทำใหนกเรยนตองใชความรทตนเองมทงหมดมาจดการกบปญหา ครตองคอยสงเกตดวานกเรยนจะเลอกทำอยางไร และตดสนใจดวยตนเองวาจะนำเอาอะไรทไดรมากอนหนานมาใชในการแกปญหา

ครตองเหนสงทจะเกดขนกบนกเรยนลวงหนาวา นกเรยนจะสามารถนำความรเรองใดมาใชไดบาง และคาดการณวาใครจะแกปญหาอยางไร ทงจากการทำความรจกนกเรยนแตละคนทครมกอนหนาน และจากการสงเกตวธคดของนกเรยนทเกดขนในสมด ดงนนครตองเดนสงเกตการทำงานของนกเรยนอยางทวถง

๓. คดดวยกน

นกเรยนแตละคนนำเสนอวธการคดของตนทแตกตางออกไปจากของเพอน เปรยบเทยบความคดของแตละคนวาเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร


เมอนกเรยนนำความคดของตนออกมาแลกเปลยนกบเพอน ๆ แลว ครจะชวยจดระบบความคดอกครงหนง ทกคนตองหาวธนำเสนอทเพอนจะเขาใจไดงายทสด และตองเปรยบเทยบวธคดของตนกบของเพอนวาเหมอนหรอตางกนอยางไร ทำไม และเพราะอะไรจงเหมอนหรอตาง

๔. สถานการณปญหาใหม

มโจทยใหมมาใหนกเรยนทดลองแกปญหา เพอใหแนใจวานกเรยนเกดความเขาใจในเรองนนไดดวยตนเองโดยทครไมตองบอก

๕. สรปเรองทไดเรยนในวนน

นกเรยนชวยกนสรปเรองทไดเรยนรมา โดยอาศยการเรยงลำดบวธคดทครคอย ๆ เขยนขนกระดานไวตามลำดบเหตการณการเรยนรทเกดขนในชนเรยน

๖. คำถามทบทวน

ใหนกเรยนคดทบทวนวามตรงไหนทเรยนแลวสนก ไดคนพบแนวคดด ๆ ของเพอน หรอมอะไรทอยากจะคดหรอคนควาตอไปอกไหม

ครตองสรางนสยในการคดของนกเรยน และใหนกเรยนรบบนทกขอสงสย กงวลใจ ประหลาดใจเอาไว เพราะนนถอเปนตนทนของความคดสรางสรรค

บรรยากาศในชนเรยน

การนำเสนอความคดของตนเองใหคนอนเขาใจเปนเรองทยาก แตการเขาใจความคดของคนอนนนเปนเรองทยากกวา



หองเรยนตองมบรรยากาศทผเรยนทกคนสามารถทจะตงคำถาม เสนอแนะไดอยางอสระ และมการใหคณคากบทกความคด ปกตแลวการนำความคดของเพอน หรอรบเอาสงด ๆ ทเพอนคดเขามาในความคดของเราเปนเรองทยากมาก เพราะคนเรามกจะใหคณคากบความคดของเราวาดทสด ตองเขาใจความลำบากในการคดของเพอนจงจะรบเอาคณคาของเพอนเขามาในความคดของเราได

ครควรตระหนกถงความสำคญและใหคณคากบการสอสารและการทำความเขาใจความคดของเพอน เมอไหรทนกเรยนทำไดดกตองยกขนมาคยกน

สงทไดเรยนรในชนเรยนคอ วธการเรยน นกเรยนจะไดคดทบทวนไปมาและตองทำจนกระทงกลายเปนวธการเรยนรของนกเรยนเอง

ชนเรยนคณตศาสตรตองมอะไรใหมสำหรบนกเรยนทกวน รวมทงมการประเมนวา นกเรยนไดเรยนรเครองมอนน วธการนนจรง ซงครตองเปลยนมมมองในการประเมนใหสอดคลองใหสอดคลองกบวธการเรยนรของนกเรยนดวย

http://www.gotoknow.org/blogs/posts/450425 http://www.gotoknow.org/blogs/posts/450926 http://www.gotoknow.org/blogs/posts/450935



เรยนรจากจำนวน และ ตวเลข

“นทานตวเลข” งานชนสดทายของนกเรยนชน.... ๒ ชนอนบาลหรอประถม เปนงานทแสดงใหครไดเหนวานกเรยนมความเขาใจในเรองของจำนวน ตวเลขแคไหน และคณตศาสตรนนผกตดกบภาษาอยางไร

งานชนนคณครชาย - ณฐนวพล และ คณครแมกซ - ณฐกร ตงโจทยไววาใหนกเรยนแตงนทานตวเลขมาคนละ ๑ เรอง โดยคณครมเวลาให ๒ คาบเรยนสำหรบเขยนเคาโครงเรองของนทานใหเสรจเรยบรอย

ชนงานทนำมาสงเปนนทานแผนพบทมภาพประกอบลงสสวยงาม และมเนอเรองทแสดงความเขาใจในเรองจำนวน ตวเลข ลงบนกระดาษ ๑๐๐ ปอนด ขนาด ๒๘ x ๒๑.๕ ซม. ทพบเปน ๓ ตอน

นทาน “งานวนเกดของปนปน” ด.ญ. ธญธร ธนาบรบรณ เขยนวา “เชาวนนปนปนมความสขมาก เพราะวนนเปนวนเกดของเธอ มเคกวางอยบนโตะรบประทานอาหาร หนาตาและสสนนารบประทานมาก ปนปนจงเรมเตรยมเทยนทจะปกในเคกวนเกด และใชจดดวย

หลงจากนนจงเรมนบจำนวนคนในบานเรมจาก ปนปนจำนวน ๑ คน นองปนปนจำนวน ๒ คน และนองเปรม เปน ๓ คน คณพอ คณแม พเลยง รวมเปน ๖ คน

ปนปนจงไดตดแบงเคกออกเปน ๖ ชน และจดใสจานละ ๑ ชน และนำไปมอบใหแกทกคน ตอนนทกคนมความสขและเปนวนทดทสด



อกวนหนงของปนปน จงไดจดเตรยมจาน ๖ ใบ สอมจำนวน ๖ คน หลงจากนนปนปนจดเทยน และทกคนชวยกนรองเพลงวนเกดและปนปนไดเปาเทยน”

นทาน “ตนไมตวตลก” ด.ญ.ปณยภา เผดจสวนนกล เขยนวา “ณ ปาใหญแหงหนงเตมไปดวยตนไม นอกจากนยงมดอกไมทกำลงบาน ดอกทบานแลว ๑๐ ดอก ดอกทยงไมบานอก ๑๐ ดอก แตเดยวกบานแลวแหละ

วนรงขนดอกไมออกดอกอก ๑๐ ดอก เดกทปลกดอกไมกดใจ ปลกเพมวนละ ๑๐ ดอก และกเปนแบบนทกวน เดกผหญงปลกเพม ทละ ๑๐, ๑๐, ๑๐, ๑๐ เดกหญงบอกแมวาหนจะไปดดอกไมทปลกอก ๔๐ ดอกไดหรอเปลาคะ แมบอกวาไดจะลก แมไปดวยไดมยจะ ไดคะ แตหนลมรดนำเลยเหลอ ๔๐ ดอก เอยหนพดผดคะ เหลอ ๒๐ ดอกคะ เพราะเหยวไป ๒๐ ดอก

พอมาถงแปลงดอกไม แมกบเดกนอยกพบวาดอกไมเหยวไปอก ๔ ดอก เอะ ตอนนเหลออยอกกดอกแลวเนย ๒๐ + ๔๐ - ๒๐ - ๔ = ๓๖ คอยยงชวนกวาตายหมดแลว ดใจจงยงมเหลออก เอาดอกไมไปใสบาตรเพราะเปนวนปใหม ๕ ดอก และเปนของขวญใหคณครและเปนของขวญใหคณครและเพอน ๆ รวมทงหมด ๒๙ ดอกนะคะคณแม ตนไมบอกวาไมมเพอนเหงาจง

เดกนอยบอกวาเรายงเปนเพอนกนอยนะ มองเหนรเปลายงมอก ๒ ดอก”

งานชนนทำใหครเหนวาผเรยนแตละคนมความเขาใจในเรอง


จำนวนและตวเลขแคไหน จากความสามารถในการนำมาผกเปนเรองราวทมลกษณะคลายโจทยปญหาทแตละคนสรางขนมาเอง หากครทำการ “อานซอน” กจะเหนถงระบบความคด การจดลำดบความคด และความสามารถในการคดเชอมโยงใหเกดความเปนเหตเปนผลทเปนพนฐานสำคญในการเรยนคณตศาสตร

เรองราวเหลานทกบททกตอนสามารถแทนคาออกมาเปนตวเลขทชดเจนได และใหผลลพธทถกตองได นอกจากนยงมการใชคำทนำเสนอความเขาใจในเรองการลดลงและเพมขนของจำนวน เชน ยงมอก รวมทงหมด (บวก) ดอกไมเหยว (ลบ) การเพมทละสบ (คณ) การแบงเทา ๆ กน (หาร) มการใชคำวา จง เรม เตรยม จากนน มาแสดงลำดบของเหตการณ และใชคำวา เพราะ เมอตองการแสดงความเปนเหตเปนผล

และทมากไปกวานนกคอ ตวเรองราวทเลาขาน ยงชวยเผยความในใจของผ เรยนแตละคนออกมาใหเพอนและครไดรจกวา พวกเขาสดใสและงดงามเพยงใด




การ “เผยตน” ของฟลค

นคอตวอยางทสดยอด ของการจดใหเกดการเรยนรแบบ Transformative learning

ฟลคเปนนกเรยนทยายมาอยเพลนพฒนาเมอตนปการศกษาน คณแมของฟลคเลาใหฟงวา ทโรงเรยนเดมฟลคสอบตกแทบทกวชา และมปญหาดานพฤตกรรม ชอบทำสงตรงขามกบสงทครบอก เขากลมกบเพอนทเกเร ไมสงงาน โวยวายกบแม ทำใหคณแมตดสนใจใหฟลคยายโรงเรยนเมอเรยนจบชนประถม ๑

เมอมาเรยนทนในภาคเรยนแรก ในชวงตนฟลคเขากบเพอน ๆ ไมคอยได และมนกเรยนคนหนงมาบอกวา “เพอนวาฟลคเปนคนไรคา ไมมตวตนในหอง” จงเรยกฟลคเขามาถาม ฟลคกบอกวา “จรง แตกไมไดรสกอะไรกบคำทเพอนวา เพราะตอนทอยโรงเรยนเกายงกวานอก”

สปดาหสดทายของภาคฉนทะเปนชวงเวลาททกคนจะตองลงมอทำโครงงาน “ชนใจ...ไดเรยนร” หรอการประมวลความรทเรยนมาทงหมดตลอดทงเทอม แลวมานำเสนอในรปแบบของการเผยตน ตอเพอน ๆ และคณคร

ดงนน ในสปดาหท ๙ หลงจากทเดก ๆ ไดประมวลความรทกวชามาตลอดสปดาห ครประจำชนกเรมพดคยกบเดก ๆ วาใหลองใครครวญ ดวาในภาคเรยนนใครทำอะไรไดด เมอพดคยสรางแรงบนดาลใจเสรจแลวกสงเกตเหนวามนกเรยนหลายคนคดออกแลว จงถามไปรอบ ๆ วงวาใครอยากนำเสนออะไร เดก ๆ กเรมบอกเรองทตนเองสนใจออกมา และอยากนำเสนอใหเพอนและครไดรบร


ฟลคซงตงใจฟงอยตลอด กยกมอขนถามวา “ไมนำเสนอไดไหมครบ” ครตอบวา “ไมไดคะ” พรอมทงใหเหตผลวา งานนเปนงานททกคนตองทำพรอมทงบอกวา ถาตอนนยงคดไมออกกไมเปนไร ใหกลบไปคดตอทบานในชวงวนหยดยาว ฟลคกยกมอขนมาแลวถามอกครงวา “ถา ๔ วนแลว ยงคดไมออก ไมนำเสนอแตนงฟงเฉย ๆ ไดไหมครบ” ครแคทกตอบไปเชนเดมวา “ไมไดคะ”

ในชวงทายของการพดคย ครสรปวาวนหยดตองทำอะไรบาง และในสปดาหหนาเดก ๆ จะตองเตรยมอะไรมาบาง ฟลคยกมอขนถามเปนครงท ๓ วา “ถาคดไมออกจรง ๆ จะนงฟงเฉย ๆ ไดไหมครบ” ครกยงยนยนไปเชนเดม พรอมกบบอกวา “ถาสปดาหหนายงคด ไมออกจรง ๆ ใหฟลคมาหาคร แลวเราจะชวยกนคดวาหนจะนำเสนออะไรด”

แมวาฟลคจะแสดงทาทออกมาชดเจนวาไมอยากนำเสนอจรง ๆ แตคำตอบของฟลคกทำใหครอดดใจไมไดวาการทฟลคยนยนคำเดมถง ๓ ครงแสดงใหเหนวา ฟลครจกการประเมนศกยภาพของตนเอง และพยายามหาทางออกใหตวเองวาถาไมมอะไรจะพดเขาจะทำอยางไร

เชาวนองคารหลงจากหยดยาว ๔ วน คณแมของนองฟลคสงขอความมาบอกแตเชาวา “นองเปนกงวลและเครยดกบการนำเสนอมาก เพราะกลวเพอนลอ ขอใหคณครชวยดแลดวย”

เมอถงเวลาโฮมรมจงเขาไปคยกบเดก ๆ ถามถงเรองทจะนำเสนอและการเตรยมตวของแตละคน และถามวาใครพรอม ใครไมพรอม และไดคำถามสดทายเพอฟลคกคอ “มใครเปนกงวลอะไรไหมคะ”



ตามความคาดหมาย ฟลคยกมอขนพรอมกบบอกครวา “หนไมกลานำเสนอ หนอาย” ครแคทจงใหเพอน ๆ ชวยกนบอกวาทำอยางไรจงไมอาย เพอน ๆ ตางยกมอบอกเคลดลบของตวเองใหกบฟลค บรรยากาศตอนนนผอนคลาย ครสมผสไดวาทกคนมใจอยากจะชวยฟลคอยางจรงใจ ทำใหฟลคคลายกงวลลงไปได

วนองคารเดก ๆ ไมไดเตรยมตวอะไรเพมเตมเพราะมสอบ หลายวชา ดงนนจงมเวลาเตรยมตวเพยงวนเดยวกอนการนำเสนอในวนพฤหสบด

เชาวนพธเดกซกซอมตามทเตรยมมาคนละ ๑ รอบ ในขณะทกำลงดการเตรยมงาน ครแคทเกดความคดขนมาวาอยากจะมพธกรเปนคนคอยจดควในการนำเสนอ จงชวนเดก ๆ คยวาใครจะชวยครไดบาง คณสมบตของพธกรม ๔ ขอ คอ

จำบทในการนำเสนอของตวเองไดแลว มไหวพรบ แกปญหาเฉพาะหนาได มความมนใจในตนเอง กลาแสดงออก

และบอกเดก ๆ ไปวา “แมวาครจะตองการคนทมคณสมบตดงน แตกไมจำเปนตองมครบทกขอกได แตตองพรอมทจะฝกฝน”

มนกเรยนทยกมอเสนอชอตวเอง ๖ คนหนงในนนมฟลครวมอยดวยเมอมผทเสนอชอตนเองเกนกวาทตองการจงถงเวลาทเพอน ๆ ตองมาชวยกนตดสน และเปนเรองทนาแปลกใจทเพอน ๆ เลอกฟลค มตครงนเทากบเปนการลบสงทอยในใจเพอน ๆ ออกไปวาไมมใครยอมรบฟลค


ตอนพกเทยงฟลคเดนเขามาบอกวา “ครแคทรไหมวาหนจะใชวธไหน” (หมายถงวธทจะไมใหอาย) ครแคทยอนถามไปวา “นนสคะ ครกอยากรอยพอดวา หนจะใชวธไหน” ฟลค ตอบวา “หนคดวาไมมใครอยทนเลย” ครแคทกบอกฟลคไปวา “ใชไดผลดดวยนะ” แลวฟลคกบอกอกวา “ครแคท ถาหนจะเปลยนตวกบมทไดไหม” ครแคทตอบวา “ครเชอวาหนทำได และเพอน ๆ เลอกหนแลว”

บายวนนนการซอมของเดก ๆ เปนไปดวยความเรยบรอย พธกรทง ๒ คนทเพอนเลอกกทำหนาทไดดเกนความคาดหมาย

เมอวนจรงมาถง ฟลคกทำหนาทพธกรไดด ไมมทาทเขนอายเลย การพดคยและการใหโอกาสของเพอน ๆ ชวยใหเขาไดขามผานความกลวของตวเองไปได ในเวลาเพยงไมถงสปดาหฟลคกได เผยตน ออกมาในมมทพาใหทกคนไดชนใจ...


ตดตามรายละเอยดเรองราวตอไดท

http://www.gotoknow.org/blog/krumaimai/450085

{ }



๖ มองอนาคต...

ปฏรปการศกษาไทย


การปฏรปการเรยนรเพอเตรยมมนษย

ในศตวรรษท ๒๑

ตองเปลยนเปาหมายของการเรยนร

จากเนนเพยงใหรวชา

เปนรวชาและมการพฒนาทกษะทซบซอน

ทเรยกวา ทกษะแหงศตวรรษท ๒๑

(21st Century Skills) ควบคกน



เรยนรจาก Malcolm Gladwell

เปด YouTube เรอง Malcolm Gladwell : What we can learn from spaghetti sauce ดแลวคดถง “ครเพอศษย” คดถงวธออกแบบการเรยนรใหศษยมทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ เพราะ มลคอม แกลดเวล (Malcolm Gladwell) พดในรายการ TED ดวยสไตลเดยวกบบทความของเขา ทเปนยอดนยมของผมคอ เขยนแบบเลาเรอง เขยนแบบเรองสนคอ ใหรายละเอยดทนาสนใจ นาตดตาม แลวจบแบบหกมม

ขอสรปของการพดครงนคอ การเหนคณคาและเคารพความแตกตางหลากหลายของผคน และนคอทกษะสำคญอยางหนงในทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ ทครเพอศษยไทยจะตองออกแบบการเรยนรใหศษยของตนเกดทกษะนจนกลายเปนนสย นสยเคารพความเหน ความรสกของผอนทแตกตางจากความเหน ความรสกของตน

ถาคนไทยในปจจบนมนสยหรอทกษะน ความขดแยงแตกแยกรนแรงในบานเมองของเราในปจจบนจะไมเกด คอ จะไมรนแรงจนทำลายความสามคคในชาต


ทกษะนสอนไมไดแตเรยนรได พอแมและครสามารถออกแบบ การเรยนรใหแกลกหลานหรอศษยของตนได ดวยวธเรยนทเรยกวา PBL (ProjectBased Learning) ทตองทำโครงการเปนทม หมนเวยนสมาชกรวมทมไปเรอย ๆ เพอใหเดกไดเรยนรการทำงานรวมกบเพอนทมนสยและบคลกตาง ๆ กน

ในการทำงานเพอสรางผลงานตามโครงการทไดรบมอบหมาย นกเรยนจะตองเรยนรทกษะมากมาย ไดแก ทกษะในการตความโจทยทไดรบมอบหมาย ทกษะในการฟง (ความเหนของเพอนรวมทม) ทกษะในการแสดงความเหนของตนทอาจจะแตกตางจากความเหนของเพอน แตกไมรสกขดแยง ทกษะในการบรรลขอตกลงจากความคดเหนทแตกตาง ทกษะในการคนหาความรนำมาประกอบการทำโครงการโดยคนหาจากหลากหลายแหลง รวมทงจากอนเทอรเนต ซงตองเรยนรทกษะดานไอซท และทกษะการเขาถงแหลงความร ทกษะการตรวจสอบความนาเชอถอของความรทคนได ทกษะในการเลอกความรชด (ชน) ทเหมาะสมและถกตองทสด ทกษะในการตงเปาของผลงาน ทกษะในการปรกษาหารอครทปรกษาหรอผร ทกษะในการทดลองดำเนนการ และประเมนผลทเกดขน ทกษะในการเปลยนแปลงปรบปรงแกไขวธการ ทกษะในการจดบนทกกจกรรมและผลงาน ทกษะในการนำเสนอผลงานดวยวธการตาง ๆ ไดแก การเขยนรายงาน การนำเสนอดวยวาจาโดยมเทคโนโลยชวยความเขาใจ การนำเสนอเปนมลตมเดย นำเสนอเปนภาพยนตร หรอละคร ฯลฯ

คร (หรอพอแม) ตองชวนนกเรยน (หรอลกหลาน) ทบทวนการเรยนร (reflection หรอ AAR) หลงจบโครงงานหรอระหวางดำเนนการ เพอทำ ความเขาใจหรอตความวา ปรากฏการณทไดผานพบในชวงทำโครงงานนน




ภาคท ๖ มองอนาคต...ปฏรปการศกษาไทย 345

ใหความรอะไรแกนกเรยนบาง ทงความรดานสาระวชาและความรดานทกษะ ขางตน การทบทวนการเรยนรรวมกนภายในทมงานจะชวยเพมความ เชอมโยงและความลกของความเขาใจ จากมมมองทแตกตางกน ทำใหเดกไดเรยนรความแตกตางหลากหลายยงขน

นคอการเรยนรจากการปฏบต เปนการเรยนรรวมกนผานการปฏบต (interactive learning through action) ทครตองคอยกระตนหรอสงเสรมใหเดกพดออกมาจากใจ จากความรสกหรอความเขาใจของตนเองโดยไมตองกลวผด ครตองสรางบรรยากาศทไมเนนถกผด แตเนนการตความหรอทำ ความเขาใจประสบการณตรงจากความเขาใจของเดกแตละคน ทไมจำเปนตองเหมอนกน โดยมเปาหมายคอ การเรยนรความแตกตางของมนษย และคณคาและความงดงามของความแตกตางนน

การเรยนรแบบ PBL จะชวยใหนกเรยนเรยนรหรอเขาใจทฤษฎ หรอหลกการตาง ๆ ในสาระวชา ผานการปฏบตหรอการสมผสดวยตนเอง ไมใชผานการทองจำ ซงจะชวยใหเขาใจทฤษฎในมตทลกและเชอมโยงยงขน และเหนคณคาของวชาความร ในบรบทของชวตจรง ทำใหการเรยนรเปนเรองสนกและมชวตชวา

ผมจนตนาการ (ไมทราบวาเหมาะสมหรอไม) วา กระทรวงศกษาธการ หรอเขตพนทการศกษา หรอมลนธทมวตถประสงคสงเสรมการเรยนรของเดก สามารถจดการประกวดผลงาน PBL หรออาจเรยกวาประกวดโครงงานขนภายในจงหวด หรอภายในเขตพนทการศกษา หรอภายในประเทศ โดยมเปาหมายกระตนบรรยากาศการเรยนรจากการลงมอทำขนภายในพนทนน ๆ ใหบรรยากาศภายในพนทอบอวลไปดวยการสงเสรมการเรยนรของศษยและลกหลาน เนนทการเรยนรจากการปฏบตกจกรรมในชวตจรง


เชน มลนธ ส. และหนวยงานภาค ๑๐ หนวยงาน จดการประกวดโครงงานเกยวกบสงแวดลอม (Environment Project Contest) สำหรบเดกอายระหวาง ๑๒ - ๑๕ ป ขนในประเทศไทย ใหเดกใชเวลาดำเนนการโครงการ (ทเกยวของกบการพฒนาหรออนรกษสงแวดลอม) ๙ เดอน และประกวดความคด ๓ เดอน รวมเวลาทงหมด ๑๒ เดอน มเงอนไขวาแตละทมมสมาชก ๔ คน เปนหญง ๒ ชาย ๒ มาจากตางโรงเรยนในจงหวดเดยวกน และมครพเลยง ๑ - ๔ คน โดยทครตองมาจากตางโรงเรยนกน และจะไปปรกษาพอแมหรอผรในทองถนกไดทงสน

มลนธ ส. จดใหมคณะผดำเนนการโครงการขนคณะหนง มสมาชก ๖ - ๑๐ คน เปนหญง และชาย เทา ๆ กน ทำหนาทกำหนดกตกาเงอนไขของโครงการ (ซงจะนำไปประกาศในเวบไซต) และคอยผลดกนตอบขอซกถามในเวบไซตของโครงการดวย รวมทงทำหนาทเปนผตดสนรอบคดเลอกและรอบสดทาย

รางวลทไดคอ การไดเขารวม Thailand PBL Expo ทกรงเทพฯ การ ไดนำเรองราวของโครงการออกรายการทว และนำลง YouTube ซงจะทำ ใหทมงานเปนทรจกและมโอกาสไดรบทนศกษาตอจากโครงการตาง ๆ

ขนตอนแรกคอ การประกาศรบสมครทมประกวดจากทกจงหวด เขตพนทการศกษา จงหวดและเขตพนทละกทมกได สมครโดยเขยนโครงการทจะดำเนนการทใชเวลา ๙ เดอน ตามหวขอยอยทกำหนด ความยาว ไมเกน ๓ หนากระดาษ A4 ขนาดตวอกษร Ansana New ๑๔ กรรมการจะคดโครงการทเหมาะสมทสดไวไมเกน ๕๐ ทม และใหเงนไปดำเนนการทมละ ๑๐,๐๐๐ บาท





ในระหวางดำเนนการ ๙ เดอน แตละทมตองรายงานกจกรรมและความกาวหนาเขามาทางอนเทอรเนต กรรมการอาจไปเยยมชมโครงการทสนใจ ในทสดแตละทมตองรายงานผลการดำเนนการเปนรายงานในกระดาษความยาวไมเกน ๒๐ หนา A4 และเปนวดโอความยาวไมเกน ๑๐ นาท กรรมการจะคดเลอกทมทเขารอบจำนวน ๓๐ ทม เชญสมาชกทมและครพเลยงไปเขาคาย PBL สงแวดลอม ๒๕๕๕ หากพอแมจะไปรวมกได แตตองเสยคาใชจายเอง

ทคายนจะมการตดสนรางวลเหรยญทอง เหรยญเงน และเหรยญทองแดง โดยจะไดเหรยญทองกทมกได หากคะแนนถงและจะมการทบทวนไตรตรอง (reflection หรอ AAR) การเรยนรของทมงาน ของครพเลยง และของพอแมทไปรวม ในงานนมสอมวลชนไปรวมดวย และมการบนทกวดทศนการนำเสนอไว

สอมวลชนทสนใจโครงการใดสามารถไปถายทำกจกรรม หรอเขยนสกป ณ สถานทจรงได

เราหวงวา ในขณะเดยวกน มลนธ ก. กจดประกวดโครงงานประวตศาสตรชมชน (PBL Local History Contest) มลนธ ข. จดประกวดหนงสอนทานสำหรบเดก ในเดกชวงอายเดยวกนทวประเทศ โดยใชหลกทมงาน ๔ คนดงรายละเอยดเดยวกนกบโครงงานเกยวกบสงแวดลอม

ทมงานมอรางวลระดบเหรยญทอง เงน และทองแดง จะไดรบเชญเขารวม Thailand PBL Expo ทกรงเทพ เพอเอาผลงานของตนมาแสดงเปนนทรรศการ และเขารวมอภปรายประสบการณการเรยนรแบบ PBL ของตนครพเลยงกมารวมอภปรายในวงคร พอแมกมาเขาวงแลกเปลยนเรยนรในวงพอแม โดยเฉพาะอยางยงในประเดนบทบาทของพอแมตอการเรยนรของลก


ในงานนจะมผรมากลาวปาฐกถาเรอง Project-Based Learning และเรองทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills) จะเชญมหาวทยาลยตาง ๆ มาทำตวเปนแมวมองชวนนกเรยนทมจนตนาการและความคดสรางสรรคเดน หรอมไฟในการเรยนรไปเขาศกษาในมหาวทยาลยของตนเมอถงโอกาส

ผมตนจากฝนกลางวนพรอมกบบอกตวเองวา ผมไมใชผทำใหฝนนเปนจรง เปนการนำความใฝฝนออกบนทก แลกเปลยนเรยนรใหหนวยงานทเกยวของกบเยาวชน และการเรยนร ไดเหนบทบาทใหม ๆ ของตนในการจดระบบการศกษา หรอพฒนาคณภาพการศกษาของประเทศ ซงตอนเอาไปใชจรงกตองมรายละเอยดเพมขน และขอเสนอในบนทกนบางสวนอาจไมเหมาะสมกได

๒ มกราคม ๒๕๕๓






Inquiry-Based Learning

IBL (Inquiry-Based Learning) เปนการเรยนโดยใหผเรยนตงคำถาม ทำความชดเจนของคำถาม แลวดำเนนการหาคำตอบเอาเอง ตามความหมายในวกพเดย IBL เปนการเรยนแบบทเรยกวา Open Learning คอ ไมมคำถามและคำตอบตายตว เปนรปแบบการเรยนท ผเรยนไดฝกฝนความรเรมสรางสรรคและจนตนาการ

แตกตางจากการเรยนทใชกนอยในปจจบนทเนนสาระความร เนนถก ผด เนนครสอน นกเรยนจำ ซงเปนการเรยนรของศตวรรษท ๒๐ หรอ ๑๙ แตในศตวรรษท ๒๑ ตองเนนการเรยนรเพอบมเพาะสงเสรมความรเรมสรางสรรค ทกษะในการเรยนร และ ทกษะการคดอยางลกซง (critical thinking) รวมทงการเรยนรแบบรวมมอกนเปนทม (collaborative learning)

หรออาจมองวาเปนการเรยนรแบบทผเรยนสรางความรจากการปฏบตดวยตนเอง ขอดคอ ทำใหการเรยนเปนเรองสนก ตนเตน ไมนาเบอ


แตการเรยนแบบนจะใหไดผลจรง ๆ ตอการเรยนรสาระวชาและตอการฝกฝนทกษะในศตวรรษท ๒๑ ครตองมทกษะในการออกแบบโจทยและกระบวนการ รวมทงบรรยากาศแวดลอม และทสำคญทสด ครตองชวนศษยดำเนนการ “ถอดบทเรยน” (reflection หรอ AAR) วาสงทนกเรยนประสบจากกจกรรมนน ๆ มความหมายอยางไร หากมองจากมมของสาระวชา และหากมองจากมมของทกษะแหงศตวรรษท ๒๑

ผมมองวา การทำความเขาใจ หรอเรยนรทฤษฎ และวธปฏบตในเรอง IBL จะชวยใหครเพอศษยดำเนนการ PBL ไดอยางมคณคาตอศษย ยงขน รวมทงสามารถตงโจทยวจยในชนเรยนทมพลง มคณคา นำไปส ผลงานวจยการจดการเรยนรทมการสรางความรใหมทมคณคา

ครเพอศษยตองฝกฝนวธนำเอาทฤษฎไปตความสงทเกดขนจาก IBL ของนกเรยน รวมทงวธเชอมโยงปรากฏการณหรอความรทนกเรยนคนพบจาก IBL เขาหาความรเชงทฤษฎ และเขาหาทกษะสำหรบชวตผคนในศตวรรษท ๒๑

ผมเคยเหนนกเรยนชน ป. ๖ ของโรงเรยนรงอรณเรยนการทำนา แลวใชการทำนานนเรยนรสาระวชา ทง ๘ กลมสาระทนกเรยนจะตองเรยน ผมมองวานคอตวอยางของ IBL และ PBL

กระบวนการเรยนรทแทจรงไมใชการฟงครบอก หรออานหนงสอ แลวทองจำหรอทำความเขาใจในสมองคไปกบการทองจำ การเรยนรแบบนคอ แบบทใชกนโดยทวไปในประเทศไทยในขณะน จะไมทำใหเกดการเรยนรในมตทลกและเชอมโยง ไมเกดปญญา และไมเกดทกษะแหงศตวรรษท ๒๑

การเรยนรทแทจรงเปนกระบวนการทซบซอนหลากหลายขนตอนกวานนมาก ตองมการลงมอทำดวยตนเองเพอดงเอาความรและทกษะทม





อยแลวออกมาใช ใหการลงมอปฏบตนนสรางประสบการณใหมทนำไปสการเรยนรสงใหม ตอยอดหรอขยายหรอเจาะลกไปจากความรเดม เปน การเรยนรทครตองใชเวลาคด รวบรวมขอมลเกยวกบศษย กำหนดเปาหมายของการเรยนรทศษยจะไดรบหรอจะเรยนรเอง แลวจงออกแบบ PBL หรอIBL ใหนกเรยนลงมอปฏบต โดยเนนเรยนเปนกลมหรอเปนทม แลวมการ “ถอดบทเรยน” นำเสนอตอเพอนรวมชนวาทมไดทำอะไร เกดผลอะไรบาง ไดเรยนรอะไรบาง

ขณะทกำลงพมพบนทกนเมอวนท ๘ มกราคม ๒๕๕๔ ผมกอานพบบทบรรณาธการของวารสาร Science ฉบบวนท ๗ มกราคม ๒๕๕๔ เรอง A New College Science Prize ไดจงหวะพอดกบการเขยนบนทกน เพราะรางวลนชอ “Science Prize for Inquiry-Based Instruction” เปนการมอบรางวลแกผเสนอโมดลการเรยนรวทยาศาสตรระดบปรญญาตรในมหาวทยาลย

ตอนหนงของบทบรรณาธการระบดงน “Inquiry-based classes focus on activating students’ natural curiosity in exploring how the world works, differing from traditional lectures that focus on transmitting facts and principles derived from what scientists have discovered.”

เขาบอกวาทใหความสำคญถงขนาดจดใหมรางวลใหมขนมา เพราะตองการเผยแพรวธจดการเรยนรแบบนไปยงระดบโรงเรยน ผลงานวจยในอเมรกาบอกวา ครในโรงเรยนไมมความสามารถคดออกแบบการเรยนรแบบ inquiry-based ได ยกเวนครทเคยมประสบการณการเรยนรแบบ inquiry-based ดวยตนเอง สมยเรยนในมหาวทยาลย เขาจงใหรางวลในระดบมหาวทยาลยดวยความหวงวาจะใชเปนกลไกพฒนา IBL ในระดบโรงเรยน


เขาบอกวา IBL สวนใหญเรยนโดยการลงมอทำ แตการเรยนโดยการลงมอทำไมจำเปนตองเปน IBL เสมอไป ดงตวอยางการเรยนดวยการทำแลบ lab ทใชกนอยในเวลานสวนใหญไมใช IBL

บทความนทำใหผมไดแนวความคดวา สกอ. สวทช. สสวท., และสมาคมวทยาศาสตรฯ นาจะรวมกนใหรางวลทำนองนสำหรบประเทศไทย เพอเปนกลไกหนงของการปฏรปการศกษา หรอการปฏรปการเรยนรของไทย

๘ มกราคม ๒๕๕๓






ทกษะการจดการสอบ

การปฏรปการเรยนรเพอเตรยมมนษยในศตวรรษท ๒๑ ตองเปลยนเปาหมายของการเรยนร จากเนนเพยงใหรวชา เปนรวชาและมการพฒนาทกษะทซบซอน ทเรยกวา ทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ (21st Century Skills) ควบคกน

การมผลลพธของการเรยนร (Learning Outcome) สองดานคขนาน คอ มทงวชาและทกษะน เปนเรองทาทายมาก และจะไมมทางบรรลได หากวงการศกษายงสมาทานความเชอและวฒนธรรมวาดวยการสอบแบบเดมทใชกนอยในปจจบน คอ เนนสอบเพอตดสนได-ตก

วฒนธรรมนทำใหการสอบเปนเรองทกขยากของนกเรยน เพราะการสอบภายใตวฒนธรรมได-ตกนน ไมใชเปนแคผลประโยชนของนกเรยน แตเปนผลประโยชนของคร โรงเรยน และผบรหารการศกษาระดบตาง ๆ ดวย

ภายใตวฒนธรรมน ผลการสอบ NT ทบางโรงเรยนไดคะแนนสงกอาจเชอถอไมได เพราะมผใหญทเชอถอไดเลาใหผมฟงวา บางโรงเรยนครคมสอบทำหนาทคอยบอกคำตอบแกนกเรยน เพอรกษาชอเสยงของโรงเรยน


เมอครใหนกเรยนไปคนควาเรองใดเรองหนง ทำรายงานมาสง แทนทนกเรยนจะเขยนเองตามความเขาใจของตน กใชวธตดแปะเอาจากแหลงทคนมาได ครกหลบตาเสยและใหคะแนนสง เพราะรายงานมคณภาพ เกบเอาไวเปนหลกฐานคณภาพของการสอนได แตนกเรยนไดเรยนรนอย เขาใจไมแจมแจง ครกไมสนใจ เทากบสมรรวมคดกนทงครและนกเรยนทจะทำให Learning Outcome ตำ โดยรเทาไมถงการณ

นอกจากวฒนธรรมสอบได-ตกแลว ยงมวฒนธรรมสอบแขงขนเพอเกบผลงานเปนหลกฐานชอเสยงของโรงเรยน เดกเกงจะโดนครแยงกนจองตว ไปเปนตวแทนโรงเรยนในการประกวดหรอแขงขนชงรางวล เพอสรางชอเสยงแกโรงเรยน สาระวชา และคร นกเรยน เนนการตวเขมเพอสอบชงรางวลเปนหลก แทนทจะไดเรยนรเพอใหเกดการพฒนาทกษะทซบซอน กลบไดเรยนเพยงความรวชาตน ๆ

และทเสยหายหนกคอ เปนการเพาะนสยหรอวฒนธรรมหลอกลวงปลนปลอน

ครเพอศษยตองใชการสอบเปนเครองมอกระตน หรอสงเสรมการเรยนรของศษย นนคอ ตองจดการสอบชนดทเรยกวาสอบเพอตรวจสอบความกาวหนา (Formative Assessment) เพอชวยใหทงครและศษยมความกาวหนาในการเรยนร ททงครกรความกาวหนาในการเรยนรของศษย สำหรบเอามาใชปรบการจดการเรยนการสอน และตวศษยเองกรความกาวหนาในการเรยนรของตนเอง สำหรบเอามาปรบวธการเรยนรของตน

ในการเรยนรเพอทกษะในศตวรรษท ๒๑ ทงศษยและครตองมองการสอบเปน “ตวชวย” ตอการเรยนร ไมใชเปนตวตดสนชะตาชวต





ครตองใชการสอบเปนตวชวยการเรยนรของศษย ไมใชเพอชอเสยงหลอก ๆ ของตนเอง หรอของโรงเรยน

ทกษะในการออกขอสอบและจดการสอบในบรรยากาศททำใหศษยรความกาวหนาของตนเอง รวายงบกพรองหรอออนดานไหน สำหรบใชปรบปรงการเรยนของตนเอง เปนเรองสำคญมากสำหรบครเพอศษย

หลกการคอ สอบบอย ๆ ใชเวลาไมมาก ขอสอบไมกขอ และใหศษย รคำตอบทนทหรอเกอบทนท ใหมทงทคดคะแนนสะสม และไมคดคะแนน มการสอบทขอสอบเนนความคด ไมมคำตอบถกผด อยดวย ทงหมดนนเพอสะทอนใหศษยรวาตนรและไมรอะไรบาง ใหมความมนใจตนเอง และหมนปรบปรงตนเอง

ตองเปลยนการสอบใหเปนการวดการเรยนรทแทจรงของศษย เพอประโยชนของศษย ไมใชวดการเรยนรปลอม ๆ เพอประโยชนของคร โรงเรยน หรอวงการศกษา

๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๔



PLC ส TTLC หรอชมชนครเพอศษย

PLC ยอมาจาก Professional Learning Community ซงกหมายถงชมชนนกปฏบต (CoP) วชาชพครนนเอง ในทนผมขอเรยกวา ชมชนครเพอศษย หรอ ชมชนเรยนรครเพอศษย (ชร. คศ.) ซงกคอการรวมตวกน “แลกเปลยนเรยนร (ลปรร.)” การทำหนาทครเพอศษยนนเอง

ตางประเทศเขาเรยก PLC เราอาจเรยก TLC กได โดยยอมาจาก Teacher Learning Community หรออาจใช TTLC (Thailand Teacher Learning Community) ในภาคไทยคอ ชร.คศ. (ชมชนเรยนรครเพอศษย) โดยเราตองแปลงยทธศาสตรการดำเนนการใหเขากบบรบทไทย

ครเพอศษยแตละคนควรเขาเปนสมาชก ๓ ชมชน คอ ชมชนในโรงเรยนของตน ชมชนในเขตการศกษา หรอในพนทใกลเคยงกบโรงเรยนของตนเอง และชมชนเฉพาะกลมสาขาวชา หรอเฉพาะศาสตร หรอเฉพาะเปาหมายการเรยนรของศษย ในประเทศไทย ไมมกฎเกณฑตายตววาครเพอศษยแตละคนจะตองเปนสมาชกชมชนใดบาง เปนอสระตามความพอใจของครเพอศษยแตละคน





การม ชร. คศ. เกดจากความเชอวา การเรยนรในศตวรรษท ๒๑ นนเปนการเรยนรทซบซอน ไมมใครสอนเปน วชาครทสอนตอ ๆ กนมา ๔๐ - ๕๐ ป นนลาสมยไปเรยบรอยแลว เพราะเปนการเรยนรในสงคมอตสาหกรรม ไมใชการเรยนรในยคความร หรอยคความรระเบด หรอยคไอซทและสมองเดกในสมยนไมเหมอนสมองเดกในยค ๒๐ ปกอน ทการสอนแนวยคอตสาหกรรมไดผล การสอนแบบนนไมไดผลตอเดกทมสมองยคความร ไมไดผลตอเปาหมายเดกใหเกดการเรยนรแบบซบซอน ทตองการมากกวาการเรยนรวชา ไปสการเรยนรทกษะสำหรบศตวรรษท ๒๑

ครเพอศษยจงตองออกแบบการเรยนรของศษยของตน โดยศกษาหลกการจากตวอยางทมในประเทศไทยและในตางประเทศ ดงตวอยางในหนงสอครเพอศษย ครเพอศษย เตมหวใจใหการศกษา บนเสนทางครเพอศษย และ มปญญายงกวาฉลาด เปนตน

ยำวาครตองใชเวลาออกแบบการเรยนรของศษย และควรจบกลมกนออกแบบและเรยนรจากการออกแบบการเรยนรนน นคอกจกรรมสำคญของ ชร. คศ.

อยางนอยสองในสามของเวลาเรยนของศษย ควรเรยนแบบ PBL (Project-Based Learning) เพอเรยนรทงสาระวชาและเรยนรทกษะสำหรบศตวรรษท ๒๑ ไปพรอม ๆ กน และเปนการเรยนรแบบลงมอทำ เปน student-based learning ไมใช teacher-based teaching ซงฝนใจครชะมด เนองจากครคนเคยกบการทำหนาทสอน บดน ในศตวรรษท ๒๑ ครตองไมเนนทำหนาทสอน แตเปลยนมาเนนทำหนาทกระตนและสงเสรม (facilitate) การเรยนรของศษย และคอยตรวจสอบวาศษยเรยนรไดจรงหรอไม ศษยแตละคนเรยนรไดตางกนอยางไร


การเรยนรสวนใหญของศษยจะทำกนเปนทม มกเปนทม ๔ คน เพอใหเดกลงมอปฏบตรวมกน ปรกษากน โตแยงกน รวมมอกน และหดแกไขความเหนทแตกตางหรอไมตรงกน ไปสการตดสนใจรวมกนวาจะเดนตออยางไร นคอการเรยนรทกษะสำหรบศตวรรษท ๒๑

เมอดำเนนการไดผลอยางไรแลว ทมเรยนรของเดกจะเตรยมนำเสนอตอชนเรยน ทำใหเดกไดแบงงานกนทำ หรอผลดกนทำ นกเปนอกการฝกหนงสำหรบเรยนรทกษะเพอศตวรรษท ๒๑ คอทกษะการสอสาร

สภาพเชนน ครสวนใหญไมคนและไมแนใจวาศษยไดเรยนรสาระวชาครบถวนหรอไม จงตองมการออกแบบแลวออกแบบเลา หรอปรบปรงรปแบบของการเรยนรหรอของ PBL อยตลอดเวลา ครตองทำงานหนกขน แตครเพอศษยจะสนกขน เปนการทำงานทมชวตชวาเพราะมเพอนรวมทางใน ชร. คศ.

สมาชกของ ชร. คศ. ในโรงเรยนเดยวกนนาจะพบปะหารอกนทกวน เพอขอความเหนหรอคำแนะนำซงกนและกน เพราะครทเปนสมาชกของ ชร. คศ. จะเปนผทมความรมาก ในสวนของความรจากการปฏบต (practical knowledge หรอ phronesis) แตถงจะมากอยางไรกยงไมเพยงพอ ตอง ลปรร. กบเพอนสมาชก ชร. คศ. เพอลบความรนนใหคมขน ชดขน ลกขน และกวางขวางเชอมโยงยงขน รวมถง ใหนำไปใชงานไดดยงขน วธคยกนนาจะเปนการเลาวธออกแบบการเรยนร และตความจากเหตการณการเรยนรของศษยทเกดขนจรงวา การออกแบบและจดอำนวยความสะดวกตอการเรยนรนน ๆ สอนอะไรแกครบาง

สมาชก ชร. คศ. ทอยหางไกลกนกอาจ ลปรร. ผานไอซทซงทงายทสดคอ โทรศพทคยถามไถกน แตในยคนครทกคนนาจะตองใช อนเทอรเนต เปน กอาจใช ลปรร. กนผาน อนเทอรเนต





สงทสมาชกของ ชร. คศ. ตองมคอ ทกษะในการเรยนร ตอยอดความรจากการปฏบตทเรยกวา การจดการความร ชร. คศ. ตองใชการจดการความรเปนเครองมอทำใหเกดการ ลปรร. ททรงพลง เกดการ ขบเคลอนขบวนการครเพอศษยเตมทงแผนดน

มสส. (มลนธสดศร-สฤษดวงศ) และ มลนธสยามกมมาจลไดพดคยเพอรวมมอกนเรม ชร. คศ. ขยายตวจากครเพอศษยทมอยแลว กจกรรมนจะเรมในป ๒๕๕๔ โดยเรมเลก ๆ ไปกอนตามทรพยากรทมจำกด เราหวงวาตอไปจะมภาคเขามารวมสนบสนนมากขน

โดยหวงวา ชร.คศ. จะเปนจดเชอมระหวางความรปฏบตทครทกคนมอยแลว กบความรทฤษฎทกำลงกอตวในรปของทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ นำไปสผลประโยชนดานการเรยนรของศษย ใหไดเรยนรงอกงาม


วนเฉลมพระชนมพรรษา http://www.gotoknow.org/blog/thaikm/422918


แรงตานทอาจตองเผชญ

หนงสอ 21st Century Skills : Learning for Life in Our Times ระบแรงตานตอการเรยนการสอนแบบใหมไวอยางครบถวนดมาก ผมจงเกบความมาเปนรายขอเพอใหครบถวนทสด จะเหนวาแรงตานทเขาเขยนไวนเปนจรงยงนกในสงคมไทย

๑. นโยบายการศกษายงเปนนโยบายสำหรบยคอตสาหกรรม เนน mass education และเนนประสทธภาพซงเคยใชไดผล แตบดนตกยคเสยแลว ๒. ระบบตรวจสอบและระบบวดผลแบบทดสอบตามมาตรฐาน (standardized testing systems) ทเนนวดความสามารถดานทกษะพนฐาน เชนการอาน การคดเลข แตไมวดทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ ๓. แรงเฉอยหรอความคนเคยกบระบบการสอนแบบครบอกเนอหาวชาใหนกเรยนจดจำ ททำตอ ๆ กนมาหลายสบปหรอเปนรอยป แมจะมครจำนวนหนงเปลยนไปแลว คอเปลยนไปทำหนาทชวยเหลอเดกใหสรางและประยกตใชความรผานการคนพบ การสำรวจ และการเรยนจากโครงงาน (PBL - Project Based Learning) ๔. ผลประโยชนของอตสาหกรรมพมพจำหนายตำราเรยน





๕. ความหวนกลววาความรเชงทฤษฎจะถกละเลย หนไปใหความสำคญตอทกษะมากเกนไป ซงในความเปนจรงแลว ความร ๒ แนวนตองเกอกล (synergy) ซงกนและกน ๖. อทธพลของพอแมทยดตดกบการเรยนแบบดงเดมทตนเคยเรยนมา และทำใหตนประสบความสำเรจในชวตการงาน จงอยากใหลกหลานไดเรยนตามแบบทตนเคยเรยน สอบขอสอบทตนเคยสอบ และรสกไมสบายใจทโรงเรยนทดลองวธการเรยนรใหม ๆ ทตนไมคนเคย และอาจทำใหลกหลานของตนไมประสบความสำเรจในชวต

ผมขอเพมอกขอหนงทเปนแรงตานการเปลยนแปลงสำหรบประเทศไทย คอพลงราชการรวมศนย และจดการแบบควบคมและสงการ (command & control) ทำใหวงการศกษาขาดอสรภาพ ทง ๆ ทหลกการสำคญของ การศกษาคอ อสรภาพ เพอใหการศกษากบการสรางสรรคอยดวยกน เปนพลงสงเสรมซงกนและกน

แมจะมแรงตานตามทระบขางบน แตการศกษาโลกกกำลงเปลยนไปทางจดการแบบทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ มากขนเรอย ๆ ประเทศท ผลสมฤทธทางการศกษาดเดนในโลก ตางกเดนแนวทางนทงสน

ในประเทศไทย ชร. คศ. (ชมชนเรยนรครเพอศษย) หรอเครอขายครเพอศษย จะเปนพลงขบเคลอนไปสแนวทางทกษะเพอการดำรงชวตในศตวรรษท ๒๑ ในทสด ครเพอศษยตองไมทอถอยหากมแรงตาน การรวมตวกนเปนชมชนและเครอขายดำเนนการเพอพสจนผลดตอเดก พสจนทผลสมฤทธของการเรยนรของเดกกจะชวยลดแรงตานได




สงทประเทศไทยตองทำ เพอยกระดบผลสมฤทธทางการศกษา

ป ค.ศ. ๒๐๑๒ จะมการทดสอบ PISA ครงตอไป และในป ค.ศ. ๒๐๑๓ คออก ๒ ปจากน เรากจะทราบวาผลสมฤทธทางการเรยนรของประเทศไทยเปนอยางไร ผมทำนายวาจะตกตำลง หรอคงท ซงหมายความวาเราอยในกลม poor คอกลมลางสดของโลกตอไปเหมอนในปจจบน ทง ๆ ทเราลงทนดานการศกษาสงมาก

รายงานของแมคคนซย (McKinsey) บอกวา หากดำเนนการ อยางถกตองและทำอยางตอเนอง จะเหนผลในเวลาทสนขนาด ๖ ป ซงประเทศไทยเราโชคไมด เราไมมความตอเนองของนโยบายและยทธศาสตรการดำเนนการดานการศกษา

เพอชวยกนออกความเหนสำหรบนโยบายและวธปฏบตทถกตองดานการศกษา ผมขอเสนอ สงทประเทศไทยตองทำเพอยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนร ดงตอไปน

๑. ยกเลกระบบการเลอนขนเลอนตำแหนงของคร (คศ.) ทใชในปจจบน คอให “ทำผลงาน” ในกระดาษ และมการตววธทำผลงาน เปลยน





มาเปนเลอนตำแหนงเมอผลสมฤทธของลกศษยไดผลดขนอยางตอเนองตามการทดสอบระดบชาต ๓ ปตดตอกน จนไดผลในระดบผานเกนรอยละ ๙๐ ของจำนวนเดกนกเรยนทงหมด ซงหมายความวา ตองมการทดสอบระดบชาตในทกชน

๒. มเปาหมายและยทธศาสตรเพมผลสมฤทธของศษยทงโรงเรยน หรอทงเขตการศกษา แลวคณะครและทกฝายชวยกนดำเนนการ เนนทการม PLC ระดบโรงเรยน ระดบเขตการศกษา และระดบประเทศ เมอนกเรยนทงโรงเรยน หรอทงเขตการศกษาสอบ National Education Test (NET) ผานเกนรอยละ ๙๐ กไดรบรางวลทวทงโรงเรยน หรอทวทงเขตการศกษา (เชนไดเงนรางวลเทากบ ๒ เทาของเงนเดอน) และหากรกษาระดบนได กไดรบรางวลทกป

๓. ปราบปรามคอรปชนเรยกเงนในการบรรจหรอโยกยายคร นเปนความชว ทบอนทำลายระบบการศกษาไทย ตองมมาตรการตรวจจบและลงโทษรนแรง ไลออกและฟองเรยกคาเสยหาย เพราะเปนพฤตกรรมทกอความเสยหายตอบานเมองรนแรงมาก อาจตองออกกฎหมายใหลงโทษรนแรงขน

๔. แบงเงนลงทนเพมดานการศกษา ครงหนงไปไวสนบสนนการเรยนรของครประจำการในลกษณะการเรยนรในการทำหนาทคร ทเรยกวา PLC (Professional Learning Community) ซงเนนทการเรยนร (learning) ของคร ไมใชเนนท การฝกอบรม (training) และเนนการเรยนรเปนกลมเพอใหครจบกลมชวยเหลอกน โรงเรยนด ๆ จำนวนหนงในประเทศไทยทำกจกรรมนอยแลว เชน โรงเรยนรงอรณ เพลนพฒนา ลำปลายมาศพฒนา เปนตน


๕. จดงานแลกเปลยนเรยนรประจำป ดานการยกระดบผลสมฤทธของนกเรยน เชญครทมผลงาน โรงเรยนทมผลงาน และเขตการศกษาทมผลงาน มาเลาแรงบนดาลใจ วธการ และวธเอาชนะอปสรรค รวมถงใหรางวลหรอการยกยอง งานนควรจดในทกจงหวด หรออยางนอยทกภาคหรอกลมจงหวด

๖. ยกระดบขอสอบ National Education Test (NET) ใหทดสอบการคดทซบซอน (complex thinking) และทกษะทซบซอน (complex skills) ตามแนวทางทกษะแหงศตวรรษท ๒๑

๗. สงเสรมการเรยนแบบ Project-Based Learning (PBL) โดยสงเสรมใหม PLC ของครทเนนจดการเรยนรแบบ PBL ใหรางวลและยกยองครทจด PBL ไดเกง เพราะ PBL เปนเครองมอใหนกเรยนเรยนรในมตทลกและซบซอน ตามแนวทกษะแหงศตวรรษท ๒๑

ผมไมใกลชดกบระบบการศกษาขนพนฐาน การดำเนนการตาม ขอเสนอขางบนจงอาจตองปรบใหสอดคลองกบความเปนจรง แตไมใชปรบเขาสวธการแบบเดม ๆ ในกระบวนทศนเดม

๑๐ มนาคม ๒๕๕๔






ภาคผนวก





ภาคผนวก ดชนคนคำเรยงลำดบตามตวอกษร 367

A

AAR ๙๗, ๑๖๖, ๑๙๒, ๒๐๕, ๒๘๕, ๒๙๑, ๒๙๗, ๓๔๔, ๓๔๗

ability ๑๐๗, ๑๑๑

abstract ๒๑๖

abstract thinking ๒๑๖

access ๔๐, ๔๔,

accordion-style folder ๒๓๔

accountability ๑๗

action learning ๑๔๗, ๑๖๖

action mode ๑๔๕

active learning ๓๒๕

activities ๑๖๕

actor ๑๓๕

เรยงลำดบตามตวอกษร ดชนคนคำ


ADHD ๒๗๒, ๒๗๖

analysis ๓๐, ๒๕๑

apply ๓๐,

application ๓๐, ๒๕๑

approach ๓๒๖

auditory learner ๑๐๘

authentic learning ๔, ๕

B

background knowledge ๘๙, ๙๔, ๑๐๔

best practice ๑๘๙

bloom’s Taxonomy of cognitive domains ๒๕๑, ๒๗๗

bottom - up ๑๓๕

brainstorming ๓๕

breath ๒๖

bureaucracy ๑๔๓





C

career & learning skills ๑๙

casuality ๙๖

capacity ๑๐๐

categorize ๙๘, ๑๐๘

change agent ๑๓๕

change management ๑๓๕, ๑๘๕

chaordic organization ๑๔๓

character ๙๔

chunking ๑๐๑

class room ๑๓๔, ๒๒๙

classroom management ๑๒๒

coach ๑๓๔, ๑๕๔, ๒๘๑

cognitive mind ๒๓

cognitive place ๑๒๖, ๑๒๙

cognitive psychology ๙๔, ๑๑๔, ๑๑๙, ๑๒๖, ๑๕๓

cognitive science ๑๒๖

cognitive skills ๑๑๘

cognitive style ๑๐๗, ๑๐๘, ๑๑๒


collaboration skills ๒๙๔

collaboration skills, teamwork & leadership ๑๙

collaborative learning ๔๔, ๓๔๙

collaborative small-group Learning ๗๗

collaborative teams ๑๔๐

collective culture ๑๔๖

comfortable ๒๒๘

command & control ๓๖๑

commission ๑๗๑

commitment ๑๕๐

common purpose ๑๔๕

communication ๓๑๑, ๓๑๒

Communications, information & medialiteracy ๑๙, ๒๙

community ๑๓๕

Community of Practice, CoP ๖๕, ๖๖, ๑๓๔, ๓๕๖

communication ๒๐๙

complex ๑๓๙

complex communicating ๒๙

complex skills ๒๙, ๓๖๔

complex thinking ๓๖๔





complication ๙๔

comprehension ๓๐, ๒๕๑

computing & ICT literacy ๑๙

conflict ๙๖

consequence ๒๕๔

consistency ๑๘๘

constructive commenting ๑๒๒

constructive observation ๑๒๒

content ๒๑๙, ๓๒๑

content หรอ subject matter ๑๖

core value ๑๔๔

covering curriculum is not teaching ๒๒๑

CQI ๑๔๖, ๑๖๑, ๑๗๐

CQI - Continuous Quality Improvement ๑๔๐, ๑๔๓

create ๓๐, ๔๔,

creating mind ๒๓, ๒๕

creative ๑๕๒

creative thinking and reasoning ๓๑๑, ๓๑๒

creativity ๒๙

creativity & innovation ๑๙


critical mass ๑๗๗

critical thinking ๑๙, ๒๙ ๓๗, ๗๙, ๙๐, ๑๐๐, ๒๘๐

critical reflection ๓๑

cross culture learning ๔๔

cross-cultural understanding ๑๙

culture ๑๖๘

curiosity ๘๖

customization & personalization ๓

D

data - rich , information - poor ๑๖๗

deductive ๓๑

deep structure ๙๘, ๑๐๔

deep thinking ๑๐๐

depth ๒๖

details ๒๒๗

dialogue ๑๖๘, ๑๗๔

digital & communication technology ๓๒

digital literacy ๓๖

directive ๑๕๘





disciplined mind ๒๓

discovery learning ๙๗

discussion ๑๖๘

distraction ๙๕

distributed leadership and responsibility ๕๖

dopamine ๘๗

dreaming mode ๑๔๕

DRIP Syndrome ๑๖๗

drop ๑๕๒

dyslexia ๒๗๒

E

EF - (executive functions) ๒๙๓

effective ๑๕๘

emotional intelligence ๕๔

empower ๑๖๔, ๑๗๖

empowerment evaluation ๑๙๗

english and speech ๒๗๕

environment project contest ๓๔๔

EQ - (emotional quotient) ๒๙๓


essential ๑๕๘

essential knowledge ๑๘๙

essential knowledge and skills ๑๗๕

essential learning ๑๕๑

ethical mind ๒๓, ๒๖

evaluate ๓๐

evaluation ๔๔, ๒๕๑

event ๗๘

evidence and effectiveness ๑๕๙

expert thinking ๒๙

explicit knowledge ๒๐๕, ๒๙๑, ๒๙๗, ๓๒๕

F

facilitate ๑๕, ๒๐, ๑๑๘, ๑๔๗, ๓๕๗

facilitator ๑๖๑, ๑๖๗, ๒๑๙, ๒๘๑, ๒๘๖

feedback ๑๒๐, ๑๒๑, ๑๒๒, ๑๒๔, ๑๒๘, ๑๕๓, ๑๖๘, ๒๖๑

fist or fingers ๑๘๓

flexibility and adaptibility ๕๐

flow of lesson ๓๒๕

flynn effect ๑๑๖





formative assessment ๑๔๐, ๑๕๒, ๑๕๔, ๑๕๗, ๑๕๘, ๓๕๔

formative evaluation ๑๖๕, ๑๖๘, ๑๘๗, ๒๙๓, ๒๙๔

formative evaluation functional ๑๐๔

function ๒๒๘

functional knowledge ๑๐๔

G

general intelligence ๑๑๕

generalization ๑๐๔

goal ๑๔๐

goal overload ๑๖๑

H

happy workplace ๑๗๖, ๑๙๒

holistic ๑๐๗

I

IBL ๓๔๙, ๓๕๐, ๓๕๑, ๓๕๒

ICT ๒๘๔

ICT literacy ๔๓, ๒๘๕


idea ๓๒

imagination ๒๗๒

imagination is more than knowledge ๘๙

independence ๕๒, ๑๙๐

independent assignment ๒๘๑

index card ๒๔๕

individual learning ๑๓๔

individual portfolio ๒๘๕

inductive ๓๑, ๑๑๐

critical reflection ๓๑

information ๓๖, ๔๐

information flow ๔๑

information literacy ๔๐

initiative and self-direction ๕๒

innovation ๒๙

input ๑๖๕

inquiry ๗๘

inquiry-based learning, IBL ๖๘, ๓๔๙, ๓๕๐

inspiration ๒๕๘

inspiring ๒๒๘





integrate ๔๔

intellectual quotient ๒๙๘, ๓๐๖

intelligence ๑๑๑

intelligent quotient ๒๙๘, ๒๙๙

inter-dependence ๕๒, ๑๙๐

interactive learning through action ๑๔๒, ๓๔๕

intern ๓๑๙

internal motivation ๔, ๖

internationalization ๔๕

interpersonal ๑๑๑

intrapersonal ๑๑๑

intervention ๑๘๘

introduction to ๓๒๖

IQ ๒๙๘, ๒๙๙

J

Journal club ๑๒๕

Judging ๓๒๙


keep ๑๕๒

key - in ๑๖๘

kinesthetic ๒๖๑

kinesthetic learner ๑๐๘, ๒๕๖

KISS (keep it simple and stupid) ๑๖๓

KM (Knowledge Management) ๑๓๔, ๑๖๘, ๒๙๘

knowing - doing gap ๑๔๐

knowledge ๓๐, ๒๕๑

knowledge comprehension ๑๐๕

knowledge creation ๑๐๕

knowledge management หรอ KM ๒๑

knowledge transfer ๙๘

late bloomer ๒๒๓

leadership and responsibility ๕๓, ๕๖

learners-directed learning ๖๕

learner ๑๙๒





learning ๑๕๔, ๓๖๑

learning and innovation skills ๒๘

learning by attending lecture/teaching ๑๓๕

learning by doing ๑๓๔, ๑๓๕, ๑๓๖

learning community ๓๒๐

learning facilitator ๖๘, ๑๓๔

learning organization ๑๗๖, ๑๙๒, ๒๙๙

learning outcome ๑๔๔, ๑๕๘, ๑๖๑, ๑๖๓, ๑๖๖, ๑๗๔, ๒๘๕, ๓๕๓, ๓๕๔

learning person ๑๘, ๑๔๒

learning psychology ๑๑๒

learning pyramid ๒๘๑

learning skills ๑๘, ๒๘, ๖๙, ๑๔๒

learning style ๑๐๗

left-brain thinker ๒๖๑

lesson study ๓๑๖, ๓๑๗, ๓๑๘, ๓๑๙, ๓๒๑

lecture style ๓๒๑

life skill ๒๕๓

logictics ๑๖๘

longterm memory ๘๗, ๙๐, ๙๔, ๑๐๔


look for the pattern ๓๑๒

loose ๑๗๔, ๑๗๕

loose and tight ๑๗๔

M

make-up work ๒๓๔

manage ๔๔

Maslow ๒๖๑

Maslow’s hierarchy of needs ๒๖๐

Maslow’s theory ๒๕๑

mass education ๓๖๐

master ๒๓

material development ๓๒๗

mathematical communication ๓๓๐

mathematical intelligence ๑๑๗

mathematics textbook focus on problem solving ๓๑๗

meaning ๙๘

media cognition ๓๑๑, ๓๑๒

media ๓๖, ๔๐, ๔๑





media literacy skills ๔๑

mental model building ๔

message ๔๒

met before ๓๓๐

meta cognition ๓๑๒

micromanage ๑๗๖

mime ๑๑๑

mind mapping ๒๙๔

minimum competence ๑๐๐

misbehavior ๒๓๖

mission statement ๑๔๔, ๑๖๒

mnemonics ๙๖

motivation ๒๕๘

multimedia presentation ๒๕

multinational PBL ๔๖

multiple choice ๒๔๙

multiple Intelligences ๔๖, ๒๒, ๑๐๗, ๑๑๒, ๑๑๕

multiple Intelligences theory ๑๐๙

multitasking ๕๖


N

National Education Test (NET) ๓๖๓, ๓๖๔

native americans & puritans ๒๘๖

negative peer pressure ๒๖๙

netizen ๔

neuroscience ๑๑๙

novice ๑๐๓

NT (National Test) ๓๕๓

O

open approach ๓๑๖, ๓๑๘, ๓๑๙, ๓๒๑, ๓๒๕, ๓๓๐

open house ๒๒๓

open learning ๓๔๙

original idea ๒๙๗

outcomes ๑๖๕





P

patterning ๓๑๑

PBL ๑๕, ๒๐, ๓๒, ๔๒, ๔๕, ๔๖, ๔๘, ๕๒, ๕๕, ๖๕, ๖๘, ๗๑, ๗๖, ๗๗, ๗๙, ๘๐, ๘๒, ๑๐๕, ๑๓๖, ๑๓๗, ๑๓๘, ๑๔๗, ๒๖๗, ๒๖๘, ๒๘๕, ๒๙๒, ๓๐๗, ๓๑๖, ๓๔๔, ๓๔๕, ๓๕๑, ๓๕๗, ๓๕๘, ๓๖๐, ๓๖๔

pedagogy ๒๐๖

peer support group ๒๖๖

personal mastery ๒๕๑, ๒๕๓

personalized learning ๖

phronesis ๓๕๘

physical quotient ๓๐๓

physics teaching ๑๒๐

PLC ๒๐, ๒๑, ๖๔, ๖๖, ๙๗, ๑๓๓, ๑๓๔, ๑๓๕, ๑๓๖, ๑๓๘, ๑๓๙, ๑๔๐, ๑๔๑, ๑๔๒, ๑๔๓, ๑๔๔, ๑๔๖, ๑๕๒, ๑๕๓, ๑๕๕, ๑๕๗, ๑๕๙, ๑๖๐, ๑๖๑, ๑๖๓, ๑๖๔, ๑๖๕, ๑๖๖, ๑๖๗, ๑๖๘, ๑๖๙, ๑๗๐, ๑๗๑, ๑๗๒, ๑๗๓, ๑๗๔, ๑๗๖, ๑๗๗, ๑๘๓, ๑๘๔, ๑๘๖, ๑๘๗, ๑๘๘, ๑๘๙, ๑๙๒, ๑๙๓, ๒๙๒, ๓๑๖, ๓๕๖, ๓๖๓, ๓๖๔

positive discipline ๒๐๘

positive psychology ๒๕๔

power standard ๑๕๑


practical ๑๕๘

practical knowledge ๓๕๘

presentation ๗๔

president of pencil sharpening ๒๕๐

probability ๙๔

problem ๖๘

problem solving ๑๙, ๒๙, ๓๑๑, ๓๑๒

problem-based learning ๖๘, ๘๐, ๓๐๗

procedure ๒๕๔

process ๙๕

productivity ๑๗

productivity and accountability ๕๒, ๕๕

professional learning community ๒๐, ๖๔, ๑๓๔, ๑๔๐, ๓๕๖, ๓๖๓

proficiency ๑๐๐

progress indicators ๑๔๗

project ๔๒, ๗๑, ๑๓๘, ๒๙๔

project - base learning ๑๕, ๒๐, ๓๒, ๔๕, ๕๕, ๖๕, ๖๘, ๗๖, ๘๐, ๑๓๔, ๑๓๗, ๒๖๗, ๒๘๕, ๓๔๔, ๓๔๘, ๓๕๗, ๓๖๐, ๓๖๔

project learning methods ๗๘

proportional line ๓๒๒





proxy ๑๖๒, ๑๖๓

psychology ๒๐๖

purpose ๑๔๓, ๑๔๕, ๑๕๐

purpose statement ๑๔๔

pygmalion effect ๒๙๘

Q

quarter ๒๙๕

question ๖๘, ๗๔

R

R๒R (Routine to Research) ๑๔๐

ranking ๑๗๐

reflection ๙๗, ๑๒๑, ๑๓๘, ๑๔๗, ๓๒๓, ๓๔๔, ๓๔๗

reflection หรอ AAR ๑๓๔, ๒๘๕, ๓๕๐

reinforcement ๑๓๗

remediation ๑๘๘

respectful mind ๒๓

responsibility ๑๗

results ๑๖๕


right-brain thinker ๒๖๑

right-brain word puzzle ๒๖๑

risk management ๑๔๙

rosenthal effect ๒๙๘

routine to research ๑๔๐

rule ๒๕๔

S

school transformation ๑๘๖

science teaching ๑๒๐

scotopic sensivity syndrome ๒๗๑

scrutiny ๓

seating arrangement ๒๒๙

self esteem ๒๑๒

self-directed learner ๕๓

self-learning ๓๒๙

self-reflection ๑๒๔

sensory ๓๑๓

sensory details ๒๒๖

sequential ๑๐๗





shared knowledge ๑๗๔

shared mission ๑๗๘

shared purpose ๑๔๙

shared values ๑๘๐, ๑๘๑

shared visions ๑๗๙, ๑๘๐, ๑๘๑

skype ๔๗

social and cross-cultural skills ๕๓

SMART ๑๖๒

SMART goals ๑๖๒

social intelligence ๕๔

social network ๑๓, ๔๔

space ๑๑๑

SPEED ๑๕๘

spirit ๑๖๒

SQ - (spiritual quotient) ๒๙๓

SS (Success Story) ๑๖๘, ๑๖๙

SSS (Success Story Sharing) ๑๖๘, ๑๘๕

standardized testing systems ๓๖๐

status quo ๑๘๔

story structure ๙๔


storytelling ๑๖๘

strategic ๕๒

stretch ๒๖

student engagement ๖๕, ๗๗

student Information ๒๓๑

student-based learning ๓๕๗

studio ๑๓๔

studio model ๕๗

success story sharing ๑๖๘, ๑๘๕

summative assessment ๑๕๒, ๑๕๘

summative evaluation ๑๖๖, ๑๘๗, ๒๙๓

supplies and storages ๒๓๐

supportive ๑๒๒

surface structure ๙๘, ๑๐๔

synergy ๒๙๘, ๓๖๑

synthesis ๒๕๑

synthesizing mind ๒๓, ๒๔

systematic ๑๕๘

systems thinking ๓๑





tacit knowledge ๒๐๕, ๒๙๑, ๒๙๗, ๒๙๘

tactical ๕๒

talent ๑๑๑

teacher ๑๓๔, ๑๕๔, ๑๙๒

teacher as a researcher ๓๑๙

teacher development ๓๑๘

teacher education ๓๑๘

teacher learning community, TLC ๓๕๖

teacher-based teaching ๓๕๗

teaching ๑๕๔

teaching approach ๓๒๐, ๓๒๑

teaching diary ๑๒๔

teaching outside the box ๒๘๖

team learning ๑๓๔, ๒๖๗, ๒๙๔

thailand teacher learning community, TTLC ๓๕๖

the joy of learning ๒๖๐

there is no such thing as a casual remark to a child transcript ๒๒๒

tight ๑๗๔, ๑๗๕


top - down ๑๓๕, ๑๔๓, ๑๗๓

training ๓๖๓

transcript ๒๖๕

transfer ๙๙, ๑๐๓

transformation ๑๘๗, ๑๙๒

transformative learning ๓๓๗

V

value mode ๑๔๕

verbal intelligence ๑๑๕

videoteleconference ๔๗

vision statement ๑๗๙

visual ๓๑๒

visual learner ๑๐๘, ๑๐๙, ๒๕๖

visual memory ๑๐๙

visual stimulation ๒๕๙

visual, auditory, and kinesthetic learners theory ๑๐๘





W

warm down ๓๐๕

warm up ๓๐๕

welcoming ๒๒๘

working memory ๘๗, ๙๐, ๙๙, ๑๑๙

working memory ๑๒๒

workshop ๑๗๔




หนงสอ นาอาน

การศกษาไทย ๒๕๕๒ - ๒๕๕๓ บนเสนทางแหงอาจารยบชา ‘ครเพอศษย’” วจารณ พานช พมพครงแรกปลายป ๒๕๕๒ โดย สถาบนสงเสรมการจดการความรเพอสงคม (สคส.) ดาวนโหลดหนงสอเลมนไดท http://www.kmi.or.th/attachments/TFSBook2553_Final.pdf


ครเพอศษย เตมหวใจใหการศกษา

จดพมพโดย ศนยจตตปญญาศกษา มหาวทยาลยมหดล




โรงเรยนนอกกะลา วเชยร ไชยบง ผอำนวยการโรงเรยนลำปลายมาศพฒนา

คนบนตนไม วเชยร ไชยบง ผอำนวยการโรงเรยนลำปลายมาศพฒนา


21st Century Skills: Learning for Life in Our Times. Bernie Trilling, Charles Fadel. ISBN: 978-0-470-47538-6 Publisher: Jossey-Bass; 1 edition (October 5, 2009), 240 page

Teach Like Your Hair’s on Fire: The Methods and Madness Inside Room 56. Rafe Esquith ISBN: 978-0670038152 Publisher: Viking Adult (January 18, 2007), 256 pages



Learning by Doing: A Handbook for Professional Learning Communities at Work. Richard DuFour, Rebecca DuFour, Robert Eaker ISBN: 9781935542094 Publisher: Solution Tree; 2 edition (June 30, 2010), 296 pages

Outliers: The Story of Success. Malcolm Gladwell ISBN: 978-0316017923 Publ i sher : L i t t le , Brown and Company; 1 edition (November 18, 2008) , 309 pages


Teaching Outside the Box: How to Grab Your Students By Their Brains, 2nd Edition. LouAnne Johnson ISBN: 978-0-470-90374-2 Publisher: Jossey-Bass; 2 edition (March 22, 2011), 320 pages

Why Don’t Students Like School?: A Cognitive Scientist Answers Questions About How the Mind Works and What It Means for the Classroom. Daniel T. Willingham ISBN: 978-0-470-59196-3 Publisher: Jossey-Bass; 1 edition (March 15, 2010), 240 pages

Learn c21

Documents

continuous quality improvement

web page url

21st century skills

success story sharing

21st century learning

professional learning communities

professional learning community

kinesthetic learners theory