Journal a&d ปีที่ 1

ISSN 2286-9085

Journal of Art and Design Rangsit Universityวารสารวชาการ ศลปะและการออกแบบ มหาวทยาลยรงสต

ปท 1 ฉบบท 1 พฤศจกายน 2555 ISSN: 2286-9085

เจาของ มหาวทยาลยรงสต

ผจดพมพ คณะศลปะและการออกแบบ มหาวทยาลยรงสต

52/347 พหลโยธน 87 เมองเอก ต.หลกหก อ.เมอง

จ.ปทมธาน 12000

คณะทปรกษากตตมศกด :

ดร.อาทตย อไรรตน อธการบดมหาวทยาลยรงสต

ผศ.ดร.นเรฏฐ พนธราธร รองอธการบดฝายวชาการ

รศ.ดร.ชาตชาย ตระกลรงส ผชวยอธการบดฝายวชาการ

นายอำนวยวฒ สาระศาลน คณบด คณะดจทลอารต

กองบรรณาธการ

ศ.วโชค มกดามณ มหาวทยาลยศลปากร

รศ.ดร.นยม วงศพงษคำ มหาวทยาลยขอนแกน

รศ.สน สมาตรง มหาวทยาลยศลปากร

รศ.พศประไพ สาระศาลน มหาวทยาลยรงสต

ผศ.ดร.นฤพนธ ไชยยศ มหาวทยาลยรงสต

ผศ.ดร.พนตนาฎ ชฤกษ มหาวทยาลยรงสต

บรรณาธการบรหาร

ดร.วราวรรณ สวรรณผาต มหาวทยาลยรงสต

ทปรกษาคณะทำงาน

นายณฐวฒ สมนตร

ผศ.สวชา เบญจพร

นายสชพ กรรณสต

หวหนาคณะทำงาน

นายกำจร แซเจยง

ออกแบบปก

นายสเทพ โลหะจรญ

วตถประสงค

เพอสงเสรม สนบสนน เผยแพรผลงานวจย/งานสรางสรรค และ

ผลงานวชาการทางศลปะและการออกแบบ เชอมโยงวชาการและ

วชาชพ และเผยแพรองคความร ใหเกดประโยชนแกชมชนและ

สงคมสวนรวม ยกระดบมาตรฐานวารสารวชาการ ศลปะและ

การออกแบบใหมคณภาพทไดรบการยอมรบในระดบสากล

กำหนดการเผยแพร

ปละ 1 ฉบบ

พมพท

ศนยสนบสนนและพฒนาการเรยนการสอน มหาวทยาลยรงสต

52/347 พหลโยธน 87 ต.หลกหก อ.เมอง จ.ปทมธาน

ขอเขยนหรอบทความวชาการใดๆ ทไดพมพเผยแพรในวารสารศลปะและการออกแบบ มหาวทยาลยรงสต เปนความคดเหนเฉพาะตวของผเขยนและกองบรรณาธการไมจำเปนตองเหนดวย และไมมขอผกพนดวยประการใดๆ อนงกองบรรณาธการวารสารยนดรบพจารณาบทความจากนกวชาการ นกศกษา ตลอดจนผอานและผสนใจทวไป เพอนำลงตพมพ สำหรบบทความวจยและบทความวชาการตองผานการพจารณาจากผทรงคณวฒในสาขาวชาทเกยวของ

ผทรงคณวฒทพจารณาตรวจสอบความถกตองของบทความ

ศ.เกยรตคณ อรศร ปาณนท มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

รศ.บญสนอง รตนสนทรากล สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา

เจาคณทหารลาดกระบง

รศ.ยงยทธ รกษาศร มหาวทยาลยรามคำแหง

รศ.รกศานต ววฒนสนอดม จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ผศ.ดร.ชยยศ อษฏวรพนธ มหาวทยาลยศลปากร

ผศ.สนนาถ เลศไพรวน มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ประสานมตร

ดร.พรดร แกวลาย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

รศ.สวทย รตนานนท มหาวทยาลยรงสต

รศ.ไพจตร องศรวฒน มหาวทยาลยรงสต

ผศ.ดร.กฤษณ ทองเลศ มหาวทยาลยรงสต

ผศ.ปกรณ พรหมวทกษ มหาวทยาลยรงสต

ผศ.สรพงศ เอยมพชยฤทธ มหาวทยาลยรงสต

ผศ.กตสาร วาณชยานนท มหาวทยาลยรงสต

ผศ.วชรนทร จรงจตสนทร มหาวทยาลยรงสต

ผศ.ธรรมศกด เออรกสกล มหาวทยาลยรงสต

วารสารศลปะและการออกแบบ มหาวทยาลยรงสตJournal of Ar t and Design Rangsi t Univers i ty

วารสารคณะศลปะและการออกแบบ ดำเนนการเพ อสงเสรม สนบสนน เผยแพรผลงานวจย ผลงาน

สรางสรรค ผลงานวชาการทางศลปะและการออกแบบ เชอมโยงวชาการและวชาชพ เผยแพรองคความรใหเกด

ประโยชนแกชมชนและสงคมสวนรวม กองบรรณาธการไดเชญผเชยวชาญใหครอบคลมงานศลปะและการออกแบบ

ทกสาขา เพอยกระดบมาตรฐานวารสารศลปะและการออกแบบ ใหมคณภาพ

ในโอกาสน ขอขอบพระคณทกฝายทมสวนรวม ทงผเสนอผลงาน ผทรงคณวฒตรวจสอบตนฉบบพรอมเสนอ

ขอคดเหน ขอเสนอแนะทมประโยชน อนจะเปนขอมลทจะนำไปสการพฒนาเปนวารสารระดบชาต หรอระดบ

นานาชาตในโอกาสตอไป

บทบรรณาธการ

ดร.วราวรรณ สวรรณผาต

บรรณาธการบรหาร

วารสารศ ลปะและการออกแบบ

มหาวทยาลยรงสต

สารบญ

การสรางสรรคผลงานศลปะสามมตดวยเทคนคดนเยอกระดาษและสอผสม “กนรเลนนำ”

โลจนา มะโนทย

การออกแบบเกมดจทลเพอผสงอาย

ปฏบต ปรยาวงศากล, กญชลกา กมปนานนท และ อนชา โสภาคยวจตร

การออกแบบตวพมพเพอชวยลดตนทนและวตถดบในการพมพ

ธนรชฎ วชรคกล, อนชา โสภาคยวจตร และ ชยนนท ชะอมงาม

การออกแบบบรรจภณฑพนถนจงหวดแพร

สลลดา อปรมย, กญชลกา กมปนานนท และ วฒนพนธ ครฑะเสน

การออกแบบภาพยนตรเเอนเมชนเพอแสดงอตลกษณพนถนเรอง พญาเมงราย

ชยมงคล ธรรมทวนนท, วฒนพนธ ครฑะเสน และ ธนาทร เจยรกล

การออกแบบวสดทถกมองขาม นำมาเปลยนแปลงใหเกดคณคาในรปแบบใหม

กฤษณพงศ รนเรง, เดวด มารค เชเฟอร และ ไพจตร องศรวฒน

การออกแบบอนเตอรเฟสเพอผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนราง

นนทยา ยะประดษฐ, ชลฤทธ เหลองจนดา และ ชยนนท ชะอมงาม

การออกแบบแอนเมชน กรณศกษาการใชชวตอยางมความสข

ภทรวนท รศมแพทย, พศประไพ สาระศาลน และ ชยพร พานชรทตวงศ

การออกแบบภาพยนตรแอนเมชน การแสดงทาทางและความรสกบนใบหนา

เอกกมล เอกศรณยชย, พศประไพ สาระศาลน และ ชยพร พานชรทตวงศ

ตราสญลกษณ ผาไหมนครชยบรนทร

บำรง อศรกล

สและปจจยเกยวเนองในศลปะบำบดทมผลตอการลดภาวะซมเศราในผสงอาย

ชลดา รชตะพงศธร, ธนาทร เจยรกล และ วฒนพนธ ครฑะเสน

1

11

19

25

37

45

53

61

73

81

93

Abstract “Kinnarees’ Refreshing moment in the water”: The creative three dimension artwork from paper clay and mix media was created through an inspiration and impression of Thai literature entitled “Pra Suthon Kam Chan”. This well known story was beautifully written especially with the scene of Kinnaree Manorah spent her refreshing moment in the water among her six sisters in the midst of Himmapan jungle. This scene brought about her departure from homeland. In presenting this artwork in from of technical paper, ideas, inspiration and procedure of using paper clay and mix media with unique from of sculptural technique are listed and recorded systematically. It is hope that this artwork will provide benefits to the public. In addition in the “Visual Arts Festival 2010” exhibition held on November 2010 at The Queen’s Gallery, the said artwork was shown. Keywords : 1. three dimension 2. paper clay 3. mix media 4. Kinnaree 5. Manorah

บทคดยอ การสรางสรรคผลงานศลปะสามมตดวยเทคนคดนเยอกระดาษ และสอผสม “กนรเลนนำ” นผสรางสรรคไดแรงบนดาลใจจากวรรณคดไทยเรองพระสธน คำฉนท ในตอนทกนรมโนราหซงเปนตวละครเอกของเรองลงเลนนำกบพสาวทงหกในสระใหญกลางปา

หมพานต ซงเปนเหตใหตอมานางตองพลดพรากจากบานเมองโดยกวไดถายทอดเปนเรองราวอนเตมไปดวยสนทรยรส ทางวรรณกรรม

และเปนทรจกกนแพรหลาย

ในการนำเสนอผลงานในรปแบบบทความทางวชาการครงน ผสรางสรรคไดถายทอดแนวความคด แรงบนดาลใจ ขนตอนการ

ดำเนนงาน และกระบวนการสรางสรรคผลงานดวยวสดดนเยอกระดาษ และสอผสม โดยนำเทคนคทางประตมากรรมสรางงานขนเปน

งานสามมตในลกษณะเฉพาะตน รวมทงบนทกผลการสรางสรรคผลงานอยางเปนระบบ เพอนำเสนอตอผทสนใจ และสาธารณชน

การสรางสรรคผลงานศลปะสามมตดวยเทคนคดนเยอกระดาษ และสอผสม “กนรเลนนำ” น เปนผลงานทเคยรวมแสดงใน

งานนทรรศการ “Visual Arts Festival 2010” ณ หอศลปสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ

คำสำคญ : 1.งานศลปะสามมต 2. ดนเยอกระดาษ 3. สอผสม 4. กนร 5. มโนราห

บทนำ วรรณคดไทยไดกลาวถงเรองของกนรไวหลายเรอง โดยกลาววากนรนนเปนชาวหมพานต และมลกษณะพเศษคอเปนครง

มนษย ครงนก สามารถบนไปในอากาศไดอยางนกเมอสวมใสปกและหาง หากถอดปกและหางนนออกกกลายรปเปนมนษยได

วรรณคดทมกนรเปนตวละครสำคญนนมการถายทอดเปนผลงาน จตรกรรม ประตมากรรม นาฏกรรมหลายยค หลายสมย ใน

สมยปจจบนยงไดผลตเปนละครโทรทศน รวมไปจนถงเปนสปอตโฆษณานนคอเรองของกนรมโนราหจากเรองพระสธนคำฉนท

หรอเปนทรจกกนมากในชอพระสธน-มโนราห เนองจากวรรณคดเรองนมเนอหาครบทกอรรถรส ประกอบกบรปลกษณพเศษของ

การสรางสรรคผลงานศลปะสามมตดวยเทคนคดนเยอกระดาษ และสอผสม “กนรเลนนำ”“Kinnarees’ Refreshing moment in the water”

โลจนา มะโนทย

ปท 1 ฉบบท 1 พฤศจกายน 2555 วารสารศลปะและการออกแบบ มหาวทยาลยรงสต

2

วสดทใชในการสรางสรรค อปกรณสำหรบการปน และการขนรป

อปกรณสำหรบการปน และการขนรปไดแก ดนเยอกระดาษ

(paper clay) ชดเครองมอปนดนททำจากพลาสตก และสแตนเลส

(การปนดวยวสดดนเยอกระดาษนนไมสามารถใชเครองมอปนทว

ไปได) แปนหมน กรรไกรแบบบางเปนพเศษ ทอพวซเสนผาศนย

กลาง 1 นว ถงพลาสตก ขนาด 40x28 ซม.สำหรบคลงดน ลวด

อลมเนยมขนาด 3 มม.สำหรบทำโครง ขวดแกวขนาดตาง ๆ

เพอเปนฐานของกนรแตละตว พมพหนา คตเตอร กระดาษทราย

นำเบอร 500 และ 600 กาวลาเทกซ

อปกรณลงส

พกนสนำขนาดตาง ๆ สนำ สอะครลค สอะครลคเนอ

แมทาลค สอะครลคทใหพนผวของหน

อปกรณตกแตง

เสนไหมสำหรบทำผมสตางๆ เพชรพลอยเทยม และกาว

สำหรบตดเพชรพลอยเทยม เครองประดบสำเรจรป กระจกเงา

เสนผาศนยกลาง 33 ซม.

ทมาของความคด และแรงบนดาลใจ

งานสรางสรรคผลงานศลปะสามมต“กนรเลนนำ” น ผ

สรางสรรคไดแรงบนดาลใจมาจากเรองของกนรมโนราห ซงเปน

หรอเปนทรจกกนมากในชอพระสธน-มโนราห เนองจากวรรณคดเรองนมเนอหาครบทกอรรถรส ประกอบกบรปลกษณพเศษของ

กนรเองกเตมไปดวยสสน และจนตนาการทนาประทบใจ นเองจงเปนทมาของแรงบนดาลใจใหเกดงานสรางสรรคเปนศลปะ

สามมตดวยเทคนคดนเยอกระดาษและสอผสม โดยผสรางสรรคไดหยบยกเอาตอนกนรมโนราหลงเลนนำในสระใหญกลางปา

หมพานตพรอมดวยพสาวทงหกนางในชอผลงาน“กนรเลนนำ”

วตถประสงคของการสรางสรรค1. เพอสงเสรมภมปญญาดานวรรณกรรมไทยใหเปนทนยมแพรหลาย

2. เพอนำเสนอ และพฒนาผลงานทสรางสรรคขนดวยวสดดนเยอกระดาษและสอผสมในลกษณะงานศลปะสามมตโดยสอดคลอง

เชอมโยงเขากบผลงานวรรณกรรม

3. เพอถายทอดความคด ประสบการณ และทกษะของการแสดงออกดวยงานศลปะสามมตทสรางสรรคขนดวยวสดดนเยอกระดาษ

และสอผสมอยางเปนระบบ

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ไดถายทอดผลงานทแสดงถงความคด และจนตนาการของตนทมตอภมปญญาดานวรรณกรรมของไทย

2. ไดพฒนาแนวทางการสรางสรรคผลงานอยางตอเนอง ซงนำไปสการเผยแพรตอสาธารณชน

3. เปนแบบอยาง และเปนแนวทางในการสรางสรรคผลงานใหแกผทสนใจงานศลปะสามมตทสรางสรรคขนดวยวสดดนเยอกระดาษ

และสอผสม

การศกษาเอกสาร และขอมล

ผสรางสรรคไดศกษาขอมลจากภาคเอกสาร และฐานขอมล

จากสออเลกทรอนกส ไดแกขอมลจากวรรณคดไทยเรองพระสธน

คำฉนท หรอพระสธน-มโนราห ขอมลจากเรองของกนร ศกษา

ขอมลภาพกนรทปรากฎอยบนภาพจตรกรรมฝาผนง ภาพกนร

และมโนราหทเปนงานจตรกรรม ประตมากรรม รวมถงภาพของ

กนรและมโนราหทเผยแพรในศลปะสาขาอน ๆ เชน นาฏศลป

บลเลต รวมถงงานสปอตโฆษณา เพอนำมาเปนขอมลในการ

สรางสรรคผลงาน

ขอบเขตของการสรางสรรค การสรางสรรคผลงานศลปะสามมตดวยเทคนคดนเย อ

กระดาษและสอผสม “กนรเลนนำ” มขอบเขตการสรางสรรคดงน

ดานเนอหา แสดงเนอหาภาพความงาม สนทรยภาพ และความ

รนรมยในขณะทมโนราหและพสาวทงหกขณะลงเลนนำกลางสระ

ใหญ ในปาหมพานตตามจนตนาการของผสรางสรรค

ดานรปแบบ เปนผลงานศลปะสามมต ขนาด 45x45x33 ซม.

จำนวน 1 ชน

ดานเทคนค เปนผลงานศลปะสามมตทใชเทคนคทางประตมา-

กรรมมาสรางสรรคงาน โดยใชวสดดนเยอกระดาษ วสดสำเรจรป

และวสดสงเคราะห

วารสารศลปะและการออกแบบ มหาวทยาลยรงสต ปท 1 ฉบบท 1 พฤศจกายน 2555

สอบทยากยงของทาวประทมพระบดาของมโนราห เรองจงไดจบ

ลง และครองคอยอยางมความสขอกครงหนง

การดำเนนการ และกระบวนการสรางสรรค การดำเนนการและกระบวนการสรางสรรคมลำดบขนตอนดงน

การศกษาและวเคราะหขอมล

ผสรางสรรคไดศกษา และวเคราะหขอมลเพอนำไปสการ

สรางสรรคงานโดยแบงเปนหวขอ ดงน

ขอมลความเปนมาของสธนชาดก พระสธนคำฉนท หรอ

พระสธน-มโนราห

สมฤทธ ลอชย (2553) กลาววา สธนชาดกเปนเรองเลาทอย

ในปญญาสชาดก สนนษฐานกนวาแตงโดยพระภกษชาวเชยงใหม

ในสมยพทธศตวรรษท 20-21 ชาดกเรองนไดรบความนยมมา

ตงแตอดตถงปจจบน มการเผยแพรลกษณะคำประพนธเปนบท

ละครในสมยอยธยา เปนละครนอก เปนการประพนธประเภท

คำฉนท (พระสธนคำฉนทโดยพระยาอศรานภาพ (อน) ในสมย

รชกาลท 4) อกทงในสมยรตนโกสนทรนยงไดมการประดษฐทา

รำทมชอเสยงในชอ “มโนราหบชายญ” และ “มโนราหเลอกค”

โดยทานผหญงแผว สนทวงศ ณ อยธยา

มการสงตอเรองสธนชาดกไปยงภาคใตในรปแบบละครพน

บาน ซงเปนทรจกกนดในนาม “โนราห” สวนในภาคอสานมกลอน

รำ และการประดษฐทารำเรยก “เซงมโนราหเลนนำ” ชาดกเรอง

นยงไปปรากฎทเชยงตง สบสองปนนา และลาว โดยทหนาวหาร

วดธาตหลวง เมองหลวงพระบางยงมภาพปนปนพรานบญขโมยปก

และหางของมโนราหปรากฎอย ในประเทศกมพชากนยมสธน

ชาดกเชนกนโดยสนนษฐานวาไดรบเรองนผานทางความสมพนธ

ทางราชสำนก และทางการเมองในสมยรตนโกสนทร โดยทำเปน

รปแบบละครรำ และตอมาไดมการผลตขนเปนภาพยนตรดวย

สำหรบในประเทศไทยตงแตปพ.ศ. 2500 เปนตนมา พระ

สธนคำฉนท หรอเปนทรจกกนดในชอ “พระสธน-มโนราห” มการ

ผลตซำในหลายรปแบบเชนเมอพ.ศ. 2505 มการแสดงบลเลต

มโนราหในพระบรมราชปถมภเพอจดถวายแดสมเดจพระเจากรง

เดนมารก และสมเดจพระราชนอนกรดทอดพระเนตร ซงในการ

นสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชทรงพระราชนพนธเพลง

ทรงแยก และเรยบเรยงเสยงประสานดวยพระองคเอง (มลตพลาย,

2555) นอกจากนยงมการสรางเปนภาพยนตร และละครโทรทศน

อกทงปรากฎในการแสดงรปแบบตาง ๆ เชน หนกระบอก โมเดรน

ดานซ และลาสดคอสปอตโฆษณาสนคาในโทรทศน (สมฤทธ

ลอชย, 2553) ซงผสรางสรรคจะไดกลาวถงรปลกษณนอกครงใน

บทตอไป

3

เรองเลาเรองหนงทอยในปญญาสชาดก หรอสธนชาดกทเลาตอ

กนมาตงแตสมยอยธยาโดยพระยาอศรานภาพ (อน) เดมคอพระ

พธสาลกวในสมยรชกาลท 4 ไดนำมาแตงเปนคำฉนท ชอพระ

สธนคำฉนท โดยใชฉนท 3 ชนด และกาพย 2 ชนด (เสนย

วลาวรรณ, 2519: 239)

ผสรางสรรคไดเลอกหยบยกเรองราวสวนตนเรอง คอตอนท

มโนราห และพสาวทงหกพากนลงเลนนำในสระใหญกลางปา

หมพานตในคนวนเพญมาเปนแรงบนดาลใจ แลวถายทอดออก

มาเปนผลงานสรางสรรคตามความคด ความงามตามจนตนาการ

สวนตน

เนอเรองยอ

กนรมโนราหเปนราชธดาองคสดทองในจำนวนเจดนางของ

ทาวประทม และนางจนทกนรซงครองเมองกนนรอยทเชงเขา

ไกรลาส ราชธดาทงเจดชอบไปเลนนำในสระใหญกลางปาหมพานต

เปนประจำทกวนเพญ วนหนงพรานบญแหงเมองอดรปญจาเทยว

ตามรอยสตวมาจนถงสระใหญซงเตมไปดวยบวนานาชนดทสง

กลนหอมไปทว พรานบญนกสงสยจงซกถามความเปนไปของสระ

นจากษ ษไดเลาไปถงเรองนางกนรลงเลนนำ พรานบญจง

เฝาคอยดพวกนางและคดจบไปถวายพระสธนราชโอรสทาว

อาทตยวงศแหงเมองอดรปญจา พรานบญทราบวธจบกนรจากษ

จงเดนทางไปยมบวงนาคบาศจากจตรชมภนาคราชทตนเคยชวย

ชวตไว และใชบวงนนคลองเอาหตถของมโนราหนองสดทองทม

รปโฉมงดงามทสดไวได เมอนำนางไปถวายพระสธน พระสธน

กพอพระทยและนกรกนางยงนกจงอภเษกและครองคอยางมความ

สขมาระยะหนง แตเกดศกมาประชดเมอง พระสธนออกทำศกโดย

ฝากมโนราหไวกบพระบดา พระมารดา ทาวอาทตยวงศ ทรงสบน

ถงการศกซงเปนนมตด แตปโรหตของเมองมใจอาฆาตในเรองท

พระสธนจะยกตำแหนงปโรหตคนตอไปใหกบผอนทไมใชบตรของ

ตน จงแกลงทลทาวอาทตยวงศใหจดเครองบชายญดวยสตวสเทา

สองเทา มนษย และคนธรรพ แตตดขดทหาคนธรรพไมได ปโรหต

จงแนะใหนำมโนราหไปบชายญแทนเพอรกษาบานเมอง มโนราห

จงอบายขอปกและหางของตนรายรำใหทาวอาทตยวงศ และพระ

นางจนทเทวชมเปนครงสดทาย ในขณะรายรำ มโนราหจงถอ

โอกาสบนหนกลบไปเขาไกรลาสโดยแวะลงกลางทางเพอฝาก

ธำมรงคและผาสไบของตนไวกบษ และขอใหชวยหามพระสธน

ไมใหตามนางไปดวยมภยนตรายใหญหลวงรออย เมอพระสธน

ชนะศกกลบมาไดทราบขาวของมโนราห จงดนดนออกตามหา

พระสธนตองเผชญกบภยอนตรายดวยความยากลำบากอยเจดป

เจดเดอน เจดวนจงถงเขาไกรลาส อกทงยงตองผานดานการทด


รปลกษณของกนร และมโนราหในงานวจตรศลป และงาน

ประเภทอน ๆ

จากขอมลในภาพจตรกรรมฝาผนง และขอมลทางวรรณคด

ไดกลาวถงรปลกษณของกนรวาเปนเพศหญง (หากเปนเพศชาย

จะเรยกวา กนนร) มรปเปนกงมนษย กงนก ปกและหางนน

สามารถถอดออก หรอสวมใสเพอบนไปไดอยางนก อาศยอยใน

ปา หมพานตเชงเขาไกรลาส ซงรปของกนรมกปรากฎใหเหนใน

งานวจตรศลปเชน ภาพจตรกรรมฝาผนงทวดสทศนเทพวราราม

วรมหาวหาร (รปท 1)และวดดสดาราม (รปท 2) รปประตมากรรม

ประดบในสถานทสำคญ เชนรปหลอโลหะกนนรและกนรทวด

พระศรรตนศาสดาราม (รปท 3)

4

1

2

4

5 6

7

รปท 1 ภาพจตรกรรมฝาผนง ทวดสทศนเทพวรารามวรมหาวหาร ทมา:http://www.era.su.ac.th: 4 มนาคม 2555 รปท 2 ภาพจตรกรรมฝาผนง ทวดดสดาราม ทมา: http://www. reurnthai.com: 4 มนาคม 2555

รปท 3 ประตมากรรมหลอโลหะรปกนนร วดพระศรรตนศาสดาราม ทมา: http://th.wikipedia.org: 4 มนาคม 2555 รปท 4 ประตมากรรมกนรรมสระนำ วดรองขน จงหวดเชยงราย ทมา:http://touronthai.com: 4 มนาคม 2555

รปท 5 ประตมากรรมมโนราห ทสระมโนราห เมองโบราณ จงหวดสมทรปราการ ทมา: http://www.oknation.net : 4 มนาคม2555

รปท 6 ชดกนรในบลเลตมโนราห ทมา:http://balladdrums.multiply.com : 19 มนาคม 2555

รปท 7 มโนราหและพสาวในละครโทรทศนเรองพระสธน-มโนราห ทมา:http://www.thaifilm.com: 23 มนาคม 2555

รปท 8 ชดกนรในสปอตโฆษณาบรนดรเจนซ ทมา: http://www.bloggang.com: 23 มนาคม 2555

จตรกร และประตมากรในสมยปจจบนกยงนยมถายทอด

ผลงานสรางสรรคท ไดแรงบนดาลใจจากเร องของกนร และ

มโนราหเชนกน เหนไดจากงานจตรกรรมหลาย ๆ ชดของ

จกรพนธ โปษยกฤต ศลปนแหงชาตสาขาทศนศลป การสราง

สรรคประตมากรรมกนรประดบสระนำวดรองขน จงหวดเชยงราย

(รปท 4) และประตมากรรมมโนราห ทสระมโนราห เมองโบราณ

จงหวดสมทรปราการ (รปท 5)

สวนรปลกษณของกนร และมโนราหทปรากฎใหเหนใน

รปแบบอน ๆ อาทเชน การออกแบบชดกนร บลเลตมโนราหใน

พระบรมราชปถมภ (รปท 6) ออกแบบโดยนายปแอร บาลแมงค

(มลตพลาย, 2555) รปลกษณมโนราห และพสาว (รปท 7) จาก

3

8


5

รปท 10 ดนเยอกระดาษ และอปกรณการปนทำดวยพลาสตก และ สแตนเลส ลวดอลมเนยม กรรไกรแบบบางพเศษ พมพหนา ขวดแกวทใชทำฐาน และกาวลาเทกซ

การดำเนนงานสรางสรรคการสรางภาพรางมโนราห และกลมกนร ในการสรางสรรคผลงานศลปะสามมต “กนรเลนนำ” นผ

สรางสรรคสมมตใหรปของมโนราหและกลมกนรพสาวมรปราง

อยางมนษยซ งตางจากกนรในภาพภาพจตรกรรมไทย และ

ประตมากรรมไทยประเพณ แตยงคงรปลกษณของกนรไวเพยง

แตปกโดยทำใหคลายกบปกนก ซงปรากฎอยเฉพาะแผนหลงของ

มโนราหเทานนเพอชนำใหผชมทราบวากนรนคอมโนราห สวน

การวางองคประกอบของภาพ ผสรางสรรคไดจดวางใหมโนราห

ซงเปนประธานของภาพนงบนโขดหนกลางภาพแลวรายลอมดวย

กลมกนรพสาวซงถกจดวางใหนงบนโขดหนทลดหลนลงไป (รปท

9) ในการจดวางองคประกอบของภาพน ตองใหความสำคญกบ

มมมองในแตละดานทตองมองเหนภาพรวมไดอยางรอบตว กนร

แตละนางตองมความสอดประสานหรอมความเชอมโยงระหวาง

กน ดวยอากปกรยา หรอการทอดสายตา สำหรบอารมณทสอ

สะทอนในภาพนนมงเนนอารมณผอนคลาย แสดงความพอใจท

10

ละครโทรทศนชดพระสธน-มโนราห (ไทยฟลมฟาวเดชน, 2550)

และรปท 8 เปนรปลกษณของมโนราหจากสปอตโฆษณาโทรทศน

ของบรนดรเจนซ (บลอกแกงคดอทคอม, 2552)

จากการวเคราะหขอมล ผสรางสรรคจงประมวลไดวารป

ลกษณของมโนราห และกนรอาจแบงไดเปน 2 กลมใหญ ๆ กลม

แรกมรปลกษณตามคตนยมทมการสบทอดกนมา ดงทปรากฎใน

ภาพจตรกรรมไทย และประตมากรรมไทยประเพณ คอครงบน

เปนมนษย ครงลางเปนนก (รปท1-4) กลมทสอง มรปกายเปน

มนษย มปก และหางเปนสวนประกอบเพอใหทราบวาเปนกนร

(รปท 5-8) ซงรปลกษณในกลมหลงนเปนขอมลทผสรางสรรคให

ความสนใจ และนำมาประยกตใชกบงานสรางสรรคในครงน

รปท 9 ภาพรางมโนราห และกลมกนร

จะดมดำกบความงามอนนารนรมยของธรรมชาตรอบ ๆ ตวใน

สระใหญทเตมไปดวยกลนหอมของดอกบวนานาพนธกลางปา

หมพานตในคนวนเพญ

การรางเครองแตงกาย

ในการรางสวนของเสอผาและเครองประดบ ผสรางสรรค

ประยกตขนจากเครองแตงกายแบบไทยประเพณ สวนทรงผม

และสของผมนน ผสรางสรรคตองการเพมความเปน แฟนตาซ

และไมยดตดกบรปแบบคตนยมนก จงปลอยผมของกนรใหยาว

เปนลอนสยาย และมสผมหลากสสนดงสของขนนกเพอใหไดผล

ทแปลกตา สอดคลองเขากบจนตนาการสวนตน

เทคนคการขนรปวสด

วสดทใชในครงนคอดนเยอกระดาษ (paper clay) เปนดน

สงเคราะหสำเรจรป ผลตจากประเทศญปน ดนเยอกระดาษม

คณสมบตทเหมาะสมในการทำงานสรางสรรคเพราะเนอดนนน

คลายดนเหนยว หรอดนนำมน เนอดนไมแตกราว หดตวนอยไม

ตองผานการอบหรอเผาอยางดนเซรามกส เพยงทงใหสมผสอากาศ

ดนกจะแหงสนท สามารถเพมเตมเนอดนไดแมดนนนจะเซทตว

แลว เม อดนแหงกสามารถตดแตง แกะเซาะออกไดดวยมด

คตเตอร จงสามารถเปลยนแปลง เพมเตม หรอซอมแซมงานได

ตลอดเวลา เมอดนแหงจะมนำหนกเบาขน และเนองจากเนอดน

มสขาว มผวคลายกระดาษจงสามารถนำสหลาย ๆ ประเภท

เชน สนำ สอะครลค สนำมนหรอสอน ๆ ทระบายลงผวกระดาษ

ไดมาลงสบนผวงาน


6

การทำโครงสราง และฐานของชนงาน

การใชเทคนคดนเยอกระดาษ จำเปนตองมโครงซงทำจาก

ลวดไรสนมอยางเชนลวดอลมเนยมเปนแกนในการขนดน หาก

เปนรปกนรนง แกนลวดตองสอดเขาไปในปากขวดแกว พนแถบ

กระดาษรอบแกนลวดเพอยดแกนลวดกบปากขวดใหแนนกอนจง

ขนรป (รปท 11) หากเปนกนรรปยน ตองใชแกนลวดยดตรงกบ

ฐานไมกอนขนรป

เทคนคการขนรป

ในการขนรปจะเรมปนตงแตสวนศรษะ ลำตว ขา และแขน

คลายกบขนตอนการปนดนเหนยว แตตางกนตรงทดนเยอกระดาษ

นนไมตองคอยพรมนำเพอกนดนแหง ในการปนใชวธการเพมดน

พอกดนทละนอย และใชนำเพยงเลกนอยคอยแตะใหเนอดนเชอม

ตดเปนเนอเดยวกน หากปนสวนแขน หรอขาตองใชลวดไรสนม

ขนาดเลกทำเปนแกนอยภายในดงรปท 11 เพอเพมความแขงแรง

ไมใหชนสวนนนหลดหกไดโดยงาย ในการเชอมตอดนนนตองใช

กาวลาเทกซแตมเพยงเลกนอยเปนตวเกาะยดระหวางลำตว แขน

และ ขา

ในผลงานศลปะสามมต “กนรเลนนำ” น ผสรางสรรคจะเรม

ขนรปทมโนราหกอนเพราะเปนประธานในภาพ จากนนจงขนรป

กนรทอยลอมรอบ โดยจดวางตำแหนงใหลดหลนกนตามภาพราง

การปนนนเปนการปนแบบแยกสวนเพอใหงายตอการขนรปและ

ลงส เมอขนรปครบหมดทกตวแลวจงนำมาประกอบเขากนอกครง

หนง (รปท 12)

การขนรปโขดหน

สวนของโขดหน คอสวนของขวดทเปนฐานของรป ซงตอง

หมขวดดวยดนเยอกระดาษทแผเปนแผนบาง ๆ กอน เพอชวย

ยดสวนฐานและชนงานใหเปนเนอเดยวกน จากนนขยำกระดาษ

ใหเปนฟอรมของโขดหน ใชเทปกาวกบกาวลาเทกซชวยยดตด

ระหวางกอนกระดาษกบขวดทเปนฐาน จากนนหมกระดาษดวย

ดนเยอกระดาษทแผเปนแผนบางอกครงหนง (รปท 11) ตกแตง

ดวยเครองมอใหเกดพนผวของกอนหน

การขนรปทรงของผา

การคลงดนเยอกระดาษใหบางดงผนผา ตองใชถงพลาสตก

ตดดานขางและดานลางของถงออก สอดดนแบน ๆ ทแผดวย

มอไวตรงกลาง แลวใชทอพวซคลงดนใหบาง นำมาจบเปนจบ

หรอทบใหไดลกษณะของผา

การขนรปปก

รางรปปกของมโนราหลงบนกระดาษ ตดกระดาษแลวนำ

มาทาบลงบนดนเยอกระดาษทคลงไวบาง ๆ ตดดนตามกระดาษ

จากนนจงตกแตงดนเพมเตมใหมลกษณะของขนนกจากนนจงรอ

ใหดนแหง นำมาประกอบเขากบลำตวนนใชซลโคน (epoxy putty)

ชวยยดตดเพอใหเกดความแขงแรง เมอซลโคนแหงแลวจงใชดน

เยอกระดาษปนเปนขนนกปดทบรอยกาวอกครงหนง (รปท 13)

11 12


สอบทยากยงของทาวประทมพระบดาของมโนราห เรองจงไดจบ

ลง และครองคอยอยางมความสขอกครงหนง

การดำเนนการ และกระบวนการสรางสรรค การดำเนนการและกระบวนการสรางสรรคมลำดบขนตอนดงน

การศกษาและวเคราะหขอมล

ผสรางสรรคไดศกษา และวเคราะหขอมลเพอนำไปสการ

สรางสรรคงานโดยแบงเปนหวขอ ดงน

ขอมลความเปนมาของสธนชาดก พระสธนคำฉนท หรอ

พระสธน-มโนราห

สมฤทธ ลอชย (2553) กลาววา สธนชาดกเปนเรองเลาทอย

ในปญญาสชาดก สนนษฐานกนวาแตงโดยพระภกษชาวเชยงใหม

ในสมยพทธศตวรรษท 20-21 ชาดกเรองนไดรบความนยมมา

ตงแตอดตถงปจจบน มการเผยแพรลกษณะคำประพนธเปนบท

ละครในสมยอยธยา เปนละครนอก เปนการประพนธประเภท

คำฉนท (พระสธนคำฉนทโดยพระยาอศรานภาพ (อน) ในสมย

รชกาลท 4) อกทงในสมยรตนโกสนทรนยงไดมการประดษฐทา

รำทมชอเสยงในชอ “มโนราหบชายญ” และ “มโนราหเลอกค”

โดยทานผหญงแผว สนทวงศ ณ อยธยา

มการสงตอเรองสธนชาดกไปยงภาคใตในรปแบบละครพน

บาน ซงเปนทรจกกนดในนาม “โนราห” สวนในภาคอสานมกลอน

รำ และการประดษฐทารำเรยก “เซงมโนราหเลนนำ” ชาดกเรอง

นยงไปปรากฎทเชยงตง สบสองปนนา และลาว โดยทหนาวหาร

วดธาตหลวง เมองหลวงพระบางยงมภาพปนปนพรานบญขโมยปก

และหางของมโนราหปรากฎอย ในประเทศกมพชากนยมสธน

ชาดกเชนกนโดยสนนษฐานวาไดรบเรองนผานทางความสมพนธ

ทางราชสำนก และทางการเมองในสมยรตนโกสนทร โดยทำเปน

รปแบบละครรำ และตอมาไดมการผลตขนเปนภาพยนตรดวย

สำหรบในประเทศไทยตงแตปพ.ศ. 2500 เปนตนมา พระ

สธนคำฉนท หรอเปนทรจกกนดในชอ “พระสธน-มโนราห” มการ

ผลตซำในหลายรปแบบเชนเมอพ.ศ. 2505 มการแสดงบลเลต

มโนราหในพระบรมราชปถมภเพอจดถวายแดสมเดจพระเจากรง

เดนมารก และสมเดจพระราชนอนกรดทอดพระเนตร ซงในการ

นสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชทรงพระราชนพนธเพลง

ทรงแยก และเรยบเรยงเสยงประสานดวยพระองคเอง (มลตพลาย,

2555) นอกจากนยงมการสรางเปนภาพยนตร และละครโทรทศน

อกทงปรากฎในการแสดงรปแบบตาง ๆ เชน หนกระบอก โมเดรน

ดานซ และลาสดคอสปอตโฆษณาสนคาในโทรทศน (สมฤทธ

ลอชย, 2553) ซงผสรางสรรคจะไดกลาวถงรปลกษณนอกครงใน

บทตอไป

รปท 11 แสดงการเตรยมสวนฐานการขนรป และการขน รปโขดหน

รปท 12 เมอขนรปครบแลวจงนำมาประกอบกนเปนกลม

รปท 13 ในภาพเปนการประกอบปกมโนราหซงตองใช ซลโคน (epoxy putty) ชวยในการยดตดกบลำตว ภาพ การรางตำแหนงเสอผา การเซาะไรผม และ การเขยนหนา

รปท 14 ส Deco art: Dazzling metallics และส Golden fluid acrylics

รปท 15 ส Dancan: Granite stone

ขนตอนการขดแตงผวงาน

ใชกระดาษทรายนำเบอร 500 เกลาผวงานกอน ในขนตอนนหาก

พบวาผวงานยงไมสมำเสมอกสามารถเสรมดนได จากนนปลอยใหดน

แหงแลวจงขดใหเรยบเนยนอกครงดวยกระดาษทรายนำเบอร 600

ขนตอนการลงสการลงสผว

ใชสอะครลคสขาว ผสมกบสนำสชมพและสม แลวลดคาของสดวย

สนำสฟาอกเพยงเลกนอย เพอไมใหสผวเปนสชมพจนเกนไป

การลงสเสอผา

ใชสอะครลคยหอ Deco art ในกลม Dazzling metallics สตาง ๆ

แลวทบสอกครงหนงดวยสอะครลค Golden fluid acrylics ทใหพนผวผา

เปนประกายเหลอบสทอง สแดง สมวง สเขยว สนำเงน ซงคณลกษณะ

ทพเศษของสนจะใหความรสกราวกบวาวสดนนทำดวยผาไหม (ในรปท

14 คอตวอยางของสดงกลาว)

การลงสโขดหน

ใชส Dancan: Granite stone ส pebble stone (รปท 15) รอง

พนใหเกดพนผวและสของหนกอน แลวจงแตงนำหนกของสของโขดหน

ใหมปรมาตรมากขนดวยสนำสฟา สนำเงน ทผสมดวยสนำตาล จาก

นนจงใชสนำสเขยวอมนำตาลแตงทบเปนบางสวนเพอใหคลายสตะไคร

เกาะโขดหน จากนนจงทากาวลาเทกซแลวโรยดวยผงหญาเทยมเพอให

ดเปนโขดหนทสมจรงมากขน

7

13 14

15


ขนตอนการตกแตงรายละเอยดสวนของผม

ผมของกนรใชเสนผมสงเคราะห (รปท 16) โดยเลอกสทด

เปนแฟนซอยางสชมพ มวง ฟา เพอใหความรสกทดคลายกบส

ของขนนกแทนสดำ หรอนำตาลอยางสผมคนทวไปทงนกเพอให

เขากบจนตนาการของผสรางสรรค ในการทำสวนของผม กอน

อนตองเจาะไรผมสวนหนาผากและรอยแสกผมเปนแนวยาวและ

ลกพอควรดวยมดคทเตอร (รปท 13) เพอฝงเสนผมลงทละกลม

ในการเตรยมเสนผมนนตองดงผมออกมาทละกลมเพอพนผมกบ

แกนซงเปนขดลวด หรอหลอดกาแฟ (ขนาดของลอนผมขนอย

กบแกนทใชพน) นำผมทพนแกนแลวไปแชในนำรอน 4 นาท แลว

จงนำไปแชนำเยน จนเสนผมเยนตวลง นำขนผงใหแหงแกะออก

จากแกนโดยปลายผมดานหนงใชกาวอเนกประสงคยหอ Pritt

หรอ UHO ยดไมใหปลายผมหลดเปนเสน ๆ แลวตดลงบนแนว

ผมทกรดเปนรองไวแลว ใชกาวนชวยยดตดระหวางดนกบผมให

อยตว แลวจงตกแตงดวยเครองประดบ

สวนของเครองประดบ

ใชสรอยทองเทยมขนาดและรปทรงตาง ๆ ตางหขนาดเลก

เพชรพลอยเทยมหลายขนาดมาตดเปนชนหรอรปทรงทตองการ

แลวนำมาประกอบขนใหมโดยใชกาวJewel-it ของ Aleene’s

เปนตวเชอมตดใหดเปนเครองประดบแบบไทยประยกต และด

เปนแฟนซบาง (รปท 17)

สวนของสระนำ

เนองจากในฉากนเปนการเลนนำของกลมกนร ผสรางสรรค

จงใชกระจกเงาทรงกลมมาเปนสญลกษณ หรอตวแทนของสระนำ

เพราะกระจกเงามความใส และสรางเงาสะทอนคลายกบผวนำได

แตเนองจากเงาสะทอนจากกระจกเงามความคมชดมากเกนไป

ผสรางสรรคจงใชกระดาษแกวสรงกรทบดานบนเพอลดเงาสะทอน

และพนผวของกระดาษแกวสรงมสวนชวยสงเสรมบรรยากาศของ

ผลงานใหดนมนวล ใหความรสกราวกบภาพความฝนไดด การ

เลอกใชกระจกเงาทรงกลมเปนสวนของสระนำรวมทงเปนฐานรอง

รบงานนนใหความรสกวาไมหยดนง สามารถมองดไดผลงานได

ทกมม

รปท 16 ตวอยางผมสำเรจรปทใช

รปท 17 กาวสำหรบตดเครองประดบ และตวอยางอปกรณทใชทำเครองประดบ

16

สรป และวเคราะหการสรางสรรคผลงานศลปะสามมตดวยเทคนคดนเยอกระดาษและสอผสม “กนรเลนนำ” การสรางสรรคผลงานศลปะสามมตดวยเทคนคดนเย อ

กระดาษและสอผสม “กนรเลนนำ” นไดรบแรงบนดาลใจจาก

วรรณคดไทยเรองพระสธนคำฉนท ตอนมโนราหและกลมกนรผ

เปนพสาวลงเลนนำในสระใหญกลางปาหมพานตในคนวนเพญ

การวเคราะหผลงานสรางสรรคในครงนมงเนนการวเคราะหเปน

2 สวน คอ รปทรง และเนอหา ซงรายละเอยดในการวเคราะห

ประกอบดวย การวเคราะหรปแบบ การวเคราะหและ สงเคราะห

ทศนธาต การวเคราะหความเปนเอกภาพ และการวเคราะห

เทคนค กอใหเกดความร ความเขาใจ ทราบถงขอบกพรองของ

งานซงนำไปสการพฒนาผลงานสรางสรรคตอไป

จากการวเคราะหผลงานศลปะสามมตดวยเทคนคดนเยอ

กระดาษและสอผสม“กนรเลนนำ” โดยใชหลกการวเคราะหดง

กลาว พบวา

รปทรง ในดานรปทรงนนใชการประสานกนอยางมเอกภาพ

ของรปทรง ทวาง ส ลกษณะพนผว ซงสอดคลองกบการใชวสด

ดนเยอกระดาษ และเทคนคทางประตมากรรม เพอกอใหเกด

8 วารสารศลปะและการออกแบบ มหาวทยาลยรงสต ปท 1 ฉบบท 1 พฤศจกายน 2555

การดำเนนงานสรางสรรคการสรางภาพรางมโนราห และกลมกนร ในการสรางสรรคผลงานศลปะสามมต “กนรเลนนำ” นผ

สรางสรรคสมมตใหรปของมโนราหและกลมกนรพสาวมรปราง

อยางมนษยซ งตางจากกนรในภาพภาพจตรกรรมไทย และ

ประตมากรรมไทยประเพณ แตยงคงรปลกษณของกนรไวเพยง

แตปกโดยทำใหคลายกบปกนก ซงปรากฎอยเฉพาะแผนหลงของ

มโนราหเทานนเพอชนำใหผชมทราบวากนรนคอมโนราห สวน

การวางองคประกอบของภาพ ผสรางสรรคไดจดวางใหมโนราห

ซงเปนประธานของภาพนงบนโขดหนกลางภาพแลวรายลอมดวย

กลมกนรพสาวซงถกจดวางใหนงบนโขดหนทลดหลนลงไป (รปท

9) ในการจดวางองคประกอบของภาพน ตองใหความสำคญกบ

มมมองในแตละดานทตองมองเหนภาพรวมไดอยางรอบตว กนร

แตละนางตองมความสอดประสานหรอมความเชอมโยงระหวาง

กน ดวยอากปกรยา หรอการทอดสายตา สำหรบอารมณทสอ

สะทอนในภาพนนมงเนนอารมณผอนคลาย แสดงความพอใจท

รปท 18 งานสำเรจ ของผลงานสรางสรรคศลปะสามมต “กนรเลนนำ” ทใชเทคนคดนเยอกระดาษ และสอผสม

ความงาม และสนทรยภาพแกผ ชมตามวตถประสงคของการ

สรางสรรค โดยในดานรปทรงนน รปทรงของมโนราหซงเปนสวน

ประธานของภาพกบรปทรงสวนรองของกลมกนร รวมทงรปทรง

ทเปนสวนรายละเอยดในภาพคอกลมของโขดหนและดอกบวมการ

ประสานกนอยางกลมกลน มจงหวะ มการจดวางชองวางทลด

หลนกนทำใหความรสกในภาพเกดความผอนคลาย สวนโครงส

ของภาพใหความรสกทสดใส รนรมย และดหรหราจากอาภรณ

ทสวมใสแมโครงสของภาพจะมสทงวรรณะอน และวรรณะเยน

อยรวมกนแตกไมเกดความรสกขดตา สวนของโขดหนซงทำ

หนาทรองรบรปทรงของกลมกนรทำหนาทเชอมตอรปทรงแตละ

กลม และยงทำหนาทคลายดงเปนพนหลงนนมพนผวทหยาบ

เพอแสดงความเปนเนอหน และมสสนทคอนขางเขมเพอชวยขบ

เนนรปทรงของกลมกนรใหเดนชดขน

เน อหา ในดานเน อหา เปนการนำเสนอสนทรยรสจาก

วรรณคดไทย แลวถายทอดออกมาเปนความงามดวยงานศลปกรรม

ปญหาและขอเสนอแนะ

ในการสรางสรรคผลงานศลปะสามมตดวยเทคนคดนเยอ

กระดาษและสอผสม“กนรเลนนำ” นพบวา ในการรางภาพผล

งานสามมตทมลกษณะเปนกลมเชนนนน การทำภาพรางในแบบ

สองมตอาจไมเพยงพอกบการทำงานในลกษณะน เพราะภาพ

รางสองมตไมอาจแสดงรายละเอยดในสวนทเปนมตใกล-ไกล

หรอแสดงความทบซอนกนของรปทรงทนำมาประกอบกนไดชด

เจน ดงนนการแกปญหาสวนน ผสรางสรรคจงปนรปทรงของทง

กลมกนรเปนแบบจำลองเลก ๆ ดวยดนนำมนกอน เพอแกปญหา

การจดวางมมมองทมความทบซอน และมความเชอมโยงระหวาง

รปทรงของงานไดชดเจน ใหมความเปนเอกภาพไดงายขน

ปญหาอกประการหนงทพบคอการใชสอะครลคตางยหอกน

มาผสมสรวมกนนนพบวาเกดปญหาความไมเขากนของสวนประ

กอบทางเคมของส ทำใหสทระบายรวมกน หรอทบซอนกนนน

หลดลอกเปนขย จงควรมการทดสอบสทจะนำมาผสมรวมกนกอน

ใชงานจรง

ผลสรปจากการสรางสรรคผลงานศลปะสามมตดวยเทคนค

ดนเย อกระดาษและส อผสม“กนรเลนนำ” น น บไดว าเปน

ประสบการณทางศลปะทเปนประโยชนอยางยงตอผสรางสรรค

โดยในอนดบแรกนน ผสรางสรรคไดฝกฝนการจดระบบความคด

การวางแผนการทำงาน การจดลำดบขนตอนการทำงานกอนและ

หลงอยางเปนระบบ ลำดบตอมาคอไดเรยนรจากการแกปญหา

ตาง ๆ ทเกดขนในระหวางปฏบตงาน อกทงการทำงานศลปะ

อยางสมำเสมอยงชวยใหผสรางสรรคไดพฒนาความคด พฒนา

ทกษะฝมอใหกาวหนามากยงขน และประการสดทายคอสามารถ

นำขอมล ความร และประสบการณทางศลปะในครงนมาถาย

ทอด เผยแพรแกผทมความสนใจสรางสรรคผลงานศลปะดวย

เทคนคดนเยอกระดาษและสอผสมรวมทงสาธารณชนทวไป

9ปท 1 ฉบบท 1 พฤศจกายน 2555 วารสารศลปะและการออกแบบ มหาวทยาลยรงสต

บรรณานกรม

ชลด นมเสมอ. (2538). องคประกอบของศลปะ. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

ฝายคำ. (2547). นางในวรรณคดจาก 22 วรรณคดเอกของไทย. เชยงใหม: ธารปญญา.

มาลย. (2536). นางในวรรณคด. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: บวรสารการพมพ.

เสนย วลาวรรณ. (2519). ประวตวรรณคด. กรงเทพฯ: วฒนาพานช.

สออเลกทรอนกส

กนรสวทบทเพลงพระราชนพนธสำหรบบลเลตมโนราห (2). [ออนไลน]. สบคนเมอ 19 มนาคม 2555. จาก

http:// balladdrums. multiply.com/ journal/item/13?&show_interstitial=1&u=%2Fjournal%2Fitem

ไทยฟลมฟาวเดชน. (2550). แฟนพนธแทละครจกร ๆ วงศ ๆ. [ออนไลน]. สบคนเมอ 23 มนาคม 2555. จาก

http://www.thaifilm.com/forumDetail.asp?topicID=3335&page= 7&keywordบลอกแกงคดอทคอม. (2552).

เพญชมพ. (2553). สตวประหลาด. [ออนไลน]. สบคนเมอ 4 มนาคม 2555, จาก

http://www. reurnthai.com/index.php?topic=3296.600มลตพลาย. (2555). คตมหาราชนพนธ:

เมองโบราณ…เมองในอดต (2). [ออนไลน]. สบคนเมอ 19 มนาคม 2555. จาก

http://www.oknation.net/blog/print.php?id=500751

วดรองขน. (ม.ป.ป.). [ออนไลน]. สบคนเมอ 4 มนาคม 2555. จาก

http:// touronthai.com/ gallery/placeview.php?place_id=2002003

วกพเดย สารานกรมเสร. (2554). กนร. [ออนไลน]. สบคนเมอ 4 มนาคม 2555. จาก

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%A3%E0%B8%B5

สมฤทธ ลอชย. (2533). บทความการแสดงทางวฒนธรรม เอกสารประกอบการแสดงครงท 47 เรอง พระสธน มโนราห จาก

วรรณกรรมทองถน สนาฏศลปสวรรณภม : สธน-มโนราห. [ออนไลน]. สบคนเมอ 23 ธนวาคม 2554. จาก

http://www. sac.or. th/main/article_detail.php?article_id=122&category_id=21

แหลงสารสนเทศอเลกทรอนกสทางศลปะในประเทศไทย. (2543). วดสทศนเทพวรารามวรมหาวหาร. [ออนไลน]. สบคนเมอ

4 มนาคม 2555. จาก http://www. era. su. ac. th/Mural/sutouch/index.html#sutโอเคเนชนดอทคอม. (2552).

Deep love to love is to give. [ออนไลน]. สบคนเมอ 23 มนาคม 2555. จาก

http://www. bloggang.com/ viewdiary. php?id= deeplove & group=6


Abstract The purpose of the research was to study the principles of interface design for digital games on the iPad which was appropriate for the elderly, in term of physical usage and game play understanding. The sample was an open-minded elderly people aged between 60-70 years old who graduated from not lower than high vocational level or understood basic English, enjoyed playing games, and was physically able to play digital game on the iPad.

This study was divided into three areas: 1) The iPad Technology; 2) The physical characteristics and

behaviour of the elderly; 3) Interface design principles of digital games for recognition disabilities and the

elderly. The study analyzed all three areas, tested 3 game series and collected information from target group

in order to analyze and define interface design principles for digital games on the iPad which is suitable for

the elderly.

In the experimental procedure, the researcher classified game designing , based on the basic principles

of interface design, into three categories:

1) A game set that was designed to meet the interface design principles, comprising six games.

2) A game set that did not match or was opposed to the interface design principles, comprising seven

games.

3) A game with an interesting interface design aspects but not in accordance with the interface design

principles.

The sample was 20 people and every game was tested by at least 9 people. Data collection based on

observing target group behaviour, recording data and answering questionnaires by the elderly.

The analysis of the experimental data showed that the basic principles of interface design was in

accordance with the behaviour of the majority of sample. However, conflicts on language usage and

understanding play were found. Therefore, the researcher brought the experiment results together with the

observation information to establish the principles of interface design for digital games on the iPad for the

elderly and then had them reviewed by experts on game design, multimedia design and the elderly for

additional comments and suggestions in order to build useful information on digital game designing on the

iPad for game developers and graphic designers in the future.

Keywords : 1. game for elders 2. interface design

การออกแบบเกมดจทลเพอผสงอายDigital Game Design for Elders

ปฏบต ปรยาวงศากล1 กญชลกา กมปนานนท2 และ อนชา โสภาคยวจตร3

1นกศกษาปรญญาโท หลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต ภาควชาการออกแบบนเทศศลป มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 25542อาจารยประจำหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต ภาควชาการออกแบบนเทศศลป มหาวทยาลยศลปากร3อาจารยประจำหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต ภาควชาการออกแบบนเทศศลป มหาวทยาลยศลปากร


12

บทคดยอ การศกษาวจยครงน มวตถประสงคเพอศกษาการออกแบบอนเตอรเฟซเกมดจทลสำหรบผสงอายบนอปกรณไอแพดทเหมาะสม

กบผสงอายในชวงอาย 60-70 ป ระดบการศกษาไมตำกวา ปวส. หรอสามารถเขาใจภาษาองกฤษระดบเบองตนได มมมมองเปด

กวางในการรบสงใหม ชอบเลนเกม และมลกษณะทางกายภาพทอำนวยตอการเลนเกมดจทล

ในการศกษา จะแบงขอมลออกเปน 3 ดาน ไดแก 1) เทคโนโลยไอแพด 2) ลกษณะทางกายภาพและพฤตกรรมของผสงอาย

3 ) หลกการออกแบบอนเตอรเฟซสำหรบผบกพรองทางการรบรและผสงอาย โดยนำขอมลทงสามดานมาวเคราะหรวมกน พรอมทำ

การทดลองและเกบขอมลจรงจากกลมตวอยาง เพอวเคราะหหาหลกการออกแบบอนเตอรเฟซเกมทมความเหมาะสมกบผสงอายบน

อปกรณไอแพด

ในขนตอนการทดลอง ผวจยไดจำแนกชดเกมทจะใชทดลองกบกลมตวอยาง โดยอางองจากการวเคราะหของขอมลทงสามดาน

เปนหลกการออกแบบอนเตอรเฟซเบองตน ทำใหจำแนกชดเกมออกไดเปน 3 ชด ไดแก

1) ชดเกมทมลกษณะการออกแบบตรงตามหลกการออกแบบอนเตอรเฟซ จำนวน 6 เกม

2) ชดเกมทมลกษณะการออกแบบไมตรง หรอ ตรงขามกบหลกการออกแบบอนเตอรเฟซ จำนวน 7เกม

3) เกมทมลกษณะการออกแบบทมประเดนทนาสนใจ แตไมไดอยในหลกการออกแบบอนเตอรเฟซ จำนวน 1 เกม

จากนนนำเกมทงสามชดไปทดลองกบกลมตวอยางจำนวน 20 คน และกำหนดวาเกมทกเกมจะตองถกทดสอบโดยกลมตวอยาง

อยางนอย 9คน การเกบขอมลเนนสงเกตพฤตกรรมและบนทกผล พรอมดวยการตอบแบบสอบถาม จากนนนำผลทไดทงหมดไป

ประมวลหาคำตอบใหแกงานวจย

ผลการวเคราะหขอมลจากการทดลอง พบวาหลกการออกแบบอนเตอรเฟซในเบองตนนน สอดคลองกบพฤตกรรมการใชงาน

สวนใหญของผสงอายจรง โดยพบขอขดแยงทมกเกยวกบการใชภาษา และการเรยนรวธเลน ผวจยจงนำผลดงกลาว พรอมขอมล

การสงเกตการณรวม มาสงเคราะหเปนหลกการออกแบบอนเตอรเฟซเกมดจทลเพอผสงอายบนอปกรณไอแพด โดยมผเชยวชาญจาก

สาขาการออกแบบเกม การออกแบบมลตมเดย และ ผสงอาย อานพจารณา ใหความเหนและขอเสนอแนะเพมเตม เพอเปนขอมล

ในการออกแบบเกมดจทลบนอปกรณไอแพดสำหรบนกพฒนาเกมและนกออกแบบกราฟกสำหรบเกมตอไป

คำสำคญ : 1. เกมเพอผสงอาย 2. การออกแบบอนเตอรเฟซ

คำนยามศพทเฉพาะ 1. ผสงอาย ในทนหมายถง ผทมอาย 60-70 ป ทมมมมองเปดรบเทคโนโลยและสงใหมและมลกษณะทางกายภาพทเอออำนวย

ตอการเลนเกม

2. เกมดจทล (Digital Game) หมายถง โปรแกรมบนอปกรณไฟฟาทออกแบบเพอใหความสนกเพลดเพลนแกผใช โดยสอสาร

ผานทาง Graphic Interface บนหนาจอแสดงผลตาง ๆ เชน จอโทรทศน จอคอมพวเตอร โทรศพทมอถอ หรอจอคอมพวเตอรพกพา

3. ระบบการเลน (Game play) หมายถง วธปฏสมพนธกบเกม เพอใหแกปญหาโจทย หรอเอาชนะฝายตรงขามในกตกาของ

เกมนน ๆ

4. Graphic Interface (กราฟก อนเตอรเฟส) หมายถง การใชภาพเปนตวประสานกบผใช (ใชตวยอวา GUI (กย) เปนวธการ

ใหความสะดวกแกผใชคอมพวเตอร ใหตดตอสอสารกบเครองคอมพวเตอรโดยผานทางภาพ เชน ใชเมาสกดเลอกสญรป (icon)

แทนการพมพคำสง หรอการเลอกคำสงตามรายการเลอกทเรยกวา ระบบเมน

5. Casual Game (แคชชวล เกม) หมายถง เกมทไมตองใชเวลาในการเลนนาน ไมมระบบเนอเรอง สามารถ เขาและออก

เกมไดอยางรวดเรว ไมมระบบการเลนซบซอน เขาใจงาย เกมในประเภทนไดแกเกมแกปรศนาตาง ๆ อยางเกม Jigsaw หรอ เกม

Tertris

6. Input หมายถง การใสคำสงจากผใชไปสอปกรณดจตอลผานชองทางตาง ๆ เชน การพมพคยบอรด การคลกเมาส การ

แตะทชสกรน


เนอหาของบทความวจยสวนท 1 ผลการวจย

หลกการออกแบบอนเตอรเฟซเกมดจทลสำหรบผสงอายบน

อปกรณไอแพด

หลงจากการทดลองผวจยนำผลการผลวเคราะหมาเรยบ

เรยงเปนหลกการออกแบบอนเตอรเฟซทเหมาะกบผสงอาย โดย

แบงเปนหวขอตางๆ ไดดงน

1. การออกแบบระบบสอนการเลน (Tutorial)

2. การใชส และความชดเจนของภาพความชดเจนของภาพ

3. การใชภาษา

4. การออกแบบปม

5. การเคลอนไหวและการปฏสมพนธของอนเตอรเฟซ

6. การออกแบบหนาจอเมน และลำดบการใชงานอนเตอรเฟซ

เกมสำหรบผสงอาย

13

7. Interactive ระบบการปฏสมพนธตอบโต ระหวางผเลนกบอปกรณคอมพวเตอร เชน ภาพเคลอนไหว เสยง ลกษณะปมตาง ๆ

ทตอบรบการกระทำตาง ๆ ของผเลน

8. Casual Mode หมายถง มกจะหมายถงหมวดทมความงาย เลนหรอทำเพอฆาเวลา คำนมกปรากฏในการเลอกระดบความ

ยากของเกม หรอ หมวดการเลนของเกม

บทนำ ในอนาคต จำนวนและสดสวนของประชากรสงอายประเทศไทย มแนวโนมสงขนอยางตอเนอง ทงนเนองมาจากอายขยเฉลย

ของประชากรประเทศไทยเพมสงขน สถตขอมลจากการคาดประมาณประชากรแสดงใหเหนวา ในป พ.ศ. 2543 จะเพมเปน 5.7 ลาน

คนหรอรอยละ 9.19 ในป พ.ศ. 2548 เพมเปน 6.6 ลานคนหรอรอยละ 10.2 และแนวโนมในป พ.ศ. 2553 ประชากรสงอายของ

ประเทศไทยจะเพมเปน 7.6 ลานคนหรอรอยละ 11.4 ของประชากรทงหมด (สำนกงานสถตแหงชาต, การสำรวจสำมะโนครว ประชากร

ของประเทศไทย พศ.2530-2533)

ในงานวจยของ Drews และ Water ในป 1986 เกยวกบการฟนฟการมองการเคลอนไหวและความจำ โดยจดการทดลองใหผ

สงอายกลมหนงไดเลนเกม Crytal Castle ภายในระยะเวลาทกำหนดใหพรอมทงสงเกตการเปลยนแปลงของผสงอาย ซงพบวา ผสง

อายเหลานมการเคลอนไหวสอดคลองกบความคดและความจำไดดขน และสามารถเลนเกมไดนานขนเรอย ๆ มสขภาพจตทด อน

เปนสวนหนงของคณภาพชวตทด ผสงอายบางคนทเขารวมการทดลองครงนกกลบไปทำงานอดเรกทเคยทงไป เชน ถกโครเชท นตตง

อกดวย ซงมการรายงานอกวาผสงอายจะมความมนใจในตวเองมากขนหลงจากไดเลนเกม

จากประโยชนของเกม การเรยนรการเขาถงวธการเลนเพอใหไดผลนน การออกแบบอนเตอรเฟส เปนสวนสำคญในการท

ผเลนจะตดตอสอสาร และเรยนรกบซอฟทแวรโดยตรง ผานทางองคประกอบตางๆเชน ตวอกษร ส ปมเมน การจดวางหมวดหม

ของขอมลและชดคำสง หากมการออกแบบทด ผเลนสามารถเรยนรวธการเลน จดจำวธการเลนได ทำใหเขาถงซอฟทแวรเกมนน ๆ

ไดอยางลนไหล

วตถประสงคการวจย

เพอศกษาแนวทางการออกแบบอนเตอรเฟซเกมดจทลบนอปกรณ ไอแพดทเหมาะสมกบผสงอาย

1. การออกแบบวธการสอนการเลน (tutorial)

วธทไดผลทสดของระบบสอนการเลนคอ การบรรยายวธการ

เลนในหนาจอขณะเลน จากวธการนผสงอายจะเหนชดเจนวาควร

จะทำอะไรในหนาจอนน และไมตองใชการตความ เหมอนกรณ

ทตองดภาพประกอบการสอน ซงเสยงตอการตความผดของผสง

อาย และมความชดเจนกวาวธทนำวธการสอนการเลนไปใสไวใน

หนา Tutorial ทงหมดตางๆนำสายตาใหผสงอายพจารณาในสง

ทตองการสออยางชดเจน เพราะการใชประโยคขอความเพยง

อยางเดยวมความเสยงทผสงอายจะรบสารไมได ทงเรองความร

ทางดานภาษา และสมาธ ในการเรยนรสวนบคคล ซงหากเปน

ไปได การใชภาพเคลอนไหวประกอบวธการสอนกมสวนชวยให

ผสงอายรบรไดงายขน เชน ตองบงคบอยางไร ตองปาดนว หรอ

แตะ อยางไร


14

ขอเสนอแนะเกยวกบการใชกราฟกสอนวธการเลนใหผสงอาย

การสอนวธการเลนโดยใชภาพเคลอนไหวตอนหนาจอ

Loading ทกเกมจะมชวงเวลาทผเลนจะตองรอนงๆ นนคอหนา

Loading ผวจยเสนอวา สามารถใชภาพเคลอนไหวสนๆ เพอบอก

วาเกมนเลนอยางไร โดยเปนแอนเมชนวนซำ รอบละ 2 วนาท

เพอใหผสงอายไดมขอมลบางอยางเปนตวชนำความคดและทำ

ความเขาใจวธการเลนได

ภาพท 1 การสอนการเลนแบบบรรยายวธการเลนในหนาจอขณะเลน ซงควรใชกราฟก

ภาพท 2 ภาพการเคลอนไหวของเกมการใชภาพเคลอนไหวเขามาชวยในระหวางการรอ Loading สำหรบเกม Qbism แสดงถงวธการเลนเกม โดยประกอบชนสวนตางๆ ตามลำดบซายไปขวา และวนกลบไปเรม ทภาพแรกซายใหม รปละ 2 วนาท

2. การใชส และความชดเจนของภาพ

2.1 การเลอกใชคส

จากการทดลอง หลกนเทศศลปสำหรบคนทวไปนน ยง

สามารถสรางความชดเจนใหกบผสงอายได ในฐานะการมองวตถ

หรอภาพ หากแตพจารณาเลอกสทใชในการกระตนเตอน หรอ

ขอความแนะนำวธการเลน ใหเหนอยางชดเจน

การใชคสของตวอกษรและพนหลงทอานงาย สามารถเรยง

ลำดบไดดงน (อารยะ ศรกลยาณบตร. 2550)

ลำดบท 1 ตวอกษรสดำบนพนสเหลอง

ลำดบท 2 ตวอกษรสเหลองบนพนสดำ

ลำดบท 3 ตวอกษรสเขยวบนพนสขาว

ลำดบท 4 ตวอกษรสแดงบนพนสขาว

ลำดบท 5 ตวอกษรสดำบนพนสขาว

ลำดบท 6 ตวอกษรสขาวบนพนสนำเงน

ลำดบท 7 ตวอกษรสนำเงนบนพนสเหลอง

ลำดบท 8 ตวอกษรสนำเงนบนพนสขาว

ลำดบท 9 ตวอกษรสขาวบนพนสดำ

ลำดบท 10 ตวอกษรสเขยวบนพนสเหลอง

2.2 Contrast (การตดกน) ของสContrast

ทมากเกนไปของนำหนก จะมผลตอสายตาผสงอาย มผ

ทดลองบางคนใหความเหนวา การมองใชสขาวจาตรงกลางเดน

อยกลางพนทสทบเปนเวลานาน จะทำใหตาพรา ลาซงแกปญหา

ไดโดยการใชภาพทเปนโทนสทสบายตาอยาง ฟา และ นำเงน

ภาพท 3 ภาพอนเตอรเฟซจากเกม Nonograms พนทสขาวกลางจอทสวนอนเปนสทบ นอกจากคอนทราสตของสบนหนาจอเดยวกนแลว ควรระวงไปถงสทจะเขามาในหนาจอตอไปเชน การเปลยนหนาจอจากสนำเงนทบมาเปนสแดงจาหรอการใชแสงสวางวาบอยางรวดเรวบนหนาจอ จะมผลเสยท อนตรายกบสายตาของผสงอาย


15

ขอเสนอแนะของการใชส

การใชสทสรางความพงพอใจสำหรบผสงอาย แมวา

เรองความพงพอใจของสจะเปนรสนยมสวนตวเสยสวนหนง หาก

แตคะแนนความพงพอใจดานสของเกมทมสสนสดใสฉดฉาดใน

การทดลองครงน มมากกวาเกมทมการใชสคลมโทน ขรมทบ

หรอสขาวเปนหลก โดยเฉพาะเกมทมสสนสดใสแตมเทคนคการ

ไลนำหนกสทนมนวล ทำใหรสกสบายตา กเปนวธททำใหไดรบ

ความพงพอใจเปนอนมาก และไดรบคำชมอยางเปนพเศษ

ภาพท 4 ภาพอนเตอรเฟซจากเกม Monster Burner มการใชสสนสดใส แตเนนใหเกดความกลมกลน สบายตา ดวยเทคนคการไลส

3. หลกการใชภาษาในการออกแบบอนเตอรเฟซเกมสำหรบ

ผสงอาย

3.1 การใชภาษา

หากไมสามารถแปลอนเตอรเฟซของเกมใหเปนภาษาไทยได

กควรลดความยากของภาษาลง และตดสำเนยง การเลน หรอ

ภาษาแสลงออกใหปกตและกระชบทสด จากการทดลอง ผสงอาย

เคยผานประสบการณการใชคอมพวเตอรมาบาง คำวา Play

,Next ,Back ,Ok ,Cancel, Lose, Failed ,Win, Perfect, Try

Again, Menu, Start, Pause เปนคำทเขาใจไดงาย หากตอง

การลดความเสยงในเรองความไมเขาใจจากผสงอาย ควรใชภาษา

ทอยระดบปกตและงายทสดไวกอน

3.2 รปแบบตวอกษร

ขอทพงพจารณาของรปแบบตวอกษรสำหรบผสงอายมดงน

(International Organization for Standardizations 2008 :25)

3.3 ขนาด

ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

(ศอ.) ไดวจยในหวขอ การศกษาการมองเหนตวอกษรไทยและ

การจดกลมสในคนไทย ทมอายระหวาง 18 - 25 ป และผสงอาย

ไทยทมอายตงแต 60 ป (AP5303)โดยระบวา ตวอกษรทอานได

ในระดบปานกลางในระยะ 0.5 เมตรคอ 14 point สวนขนาด

ทอานไดดคอ 44 point ซงสอดคลองกบผลของการทดลองครงน

พนหลงกมผลกบขนาด สำหรบผสงอาย จะอานขอความ

ทเปนสขาวบนพนดำ ไดดกวาสดำบนพนขาว (Negative Polarity)

ดงนนหากตองวางตวอกษรบนพนดำ ควรทำใหมลกษะหนาขน

(International Organization for Standardizations 2008 :25)

ภาพท 5 ลกษณะกายวภาคของตวอกษร (Anatomy Of Typography)1. ความหนาของเสน (Stroke Width) มความสอดคลองกน (อกษร D ในภาพ)2. Counter Form เปนรปทรงเปด-ปดของตวอกษร ควรใหเหนชดเจน เชน ชองวางในตวอกษร a หรอ e (อกษร F ในภาพ)3. เหน descender กบ ascender ชดเจน (หาง j กบ h) (อกษร E,G ในภาพ)4. เพมความกวางของตวอกษรเลกนอย5. เพมความยาวของเสนในแนวนอนเชน แขนของตว r หรอแขนของ ตว t


16

4. การออกแบบปมและ อนเตอรแอคทฟ

4.1 ปม

ในประเดนเรองการออกแบบปมกด มเรองตองคำนงถงดงน

4.1.1 ลกษณะของปม

โดยปกตแลว ปมจะเชอมกบพฤตกรรมการ “กด”

ดงนนรปลกษณทผเลนคาดหวง และเขาใจไดงายประกอบดวย

- ความนน และการเปนระนาบทมากกวาพนผวบน

หนาจอ

- สทมความแตกตางกนกบพนหลง

- ตวอกษรขอความทแสดงถงทหมาย หรอสญลกษณ

ทบอกเลาการกระทำได

นอกจากน การออกแบบปมทแสดงถงลกษณะการใชงาน

ควรออกแบบอยางชดเจน หากปม active หรอ lock อยกตอง

ใชการเปลยนแปลงของสทชดเจน หรออาจจะเปลยนภาพปมดวย

กจะเขาใจไดงายกวา เชน ปมท lock อยกจะมรปแมกญแจวาง

ทบไว

4.1.2 การใชงานปม

4.1.2.1 ลกษณะการใชงานปมท

ไมเหมาะกบผสงอาย

การใช double tap (การกด 2 ครงเหมอน

double click) คอสงทมปญหาทสดสำหรบผสงอาย เนองจาก

ผสงอายไมสามารถจะกะความเรว หรอทำความเรวใหไดตาม

ท อปกรณกำหนด รวมไปถงการใชงานบางประเภทท อาศย

ลกษณะการเคลอนไหวทมความละเอยดออนมาก เชน การใช

นวหมน เลง ใน หรอการตะแคงiPad ในลกษณะเดยวกนเพอ

ควบคม อาจไมสามารถทำไดกบผเลนทกคน เพราะอาการมอสน

และความหนกของอปกรณจะทำใหเกดการลา

4.1.3 ตำแหนงปม และ รปแบบการวาง

- ปมออกจากหนานน หรอ ถอยกลบ ควรวางไวตาม

มมตางๆของหนาจอ

- ตำแหนงปมควรอยทตำแหนงเดมในทกๆหนา

- ควรจดลำดบความสำคญของปม เชน ปม Play

อยกลางหนาจอหลก สวนอนๆอยาง option หรอ

high score อยตามรมขอบ

ภาพท 6 ลกษณะการใชตวอกษรบนพนขาวและดำ

- ขนาดของปม ควรมเสนผาศนยกลางมากกวา 1.5

เซนตเมตร และควรมระยะหางกนอยางนอย 0.3 -

0.5 เซนตเมตร เนองจาก ความแมนยำของการ

ควบคมมอของผสงอายลดลง และบางรายอาจม

อาการสนดวย

- เนองดวยจอรบภาพทจำกด การวางขอความควร

วางตรงกลางเชนเดยวกบปม และใชความยาวของ

ขอความใหสนทสด และแบงการนำเสนอขอมลเปน

สวนๆ

ขอเสนอแนะของการออกแบบปมสำหรบผสงอาย

1. ความยดหยนของตำแหนงปม ในบางสถานการณความ

สำคญของปมอาจจะเปลยนไป ควรมรปแบบการแสดงปมทยด

หยนได เชน หากผสงอายไมสามารถแกปรศนาไดแลว เพราะทำ

พลาด ผออกแบบควรนำปมเรมเลนใหม มาอยในตำแหนงทเดน

ขน ไมตองใหผสงอายตองเสยเวลาโดยเปลาประโยชน

2. การจดหมวดหมปม ผออกแบบสามารถลดปรมาณปม

บนหนาจอไดโดยการรวบปมทใชงานประเภทเดยวกนเขาดวยกน

เชน ปมเกยวกบการทำงานบนระบบออนไลน กบปมลงคตอไป

ยงเฟสบคของเกม สามารถยบรวมมาอยดวยกนได

5. การออกแบบการปฏสมพนธ (Interaction) ของ

อนเตอรเฟซ

ดวยความเสอมถอยทางกายภาพของผสงอาย ผออกแบบ

ควรคำนงถงสงตางๆ ดงน

- การเปลยนหนาจอหลงจากเลอกคำสง ควรเคลอนไหว

ไปในทางเดยวกน เชน กด next แลวเลอนไปทางขวา กด back

เลอนไปทางซาย เพอใหลำดบหนาจอเมนมความเปนระบบระเบยบ

ผเลนเกดการเรยนรและ ควบคมเกมได และลดความวงเวยนจาก

การเคลอนไหวทสบสน

- การปรากฏของขอความเพอบรรยายวธการเลนในหนาจอ

ตางๆ ควรใหเวลาอยางตำในการอาน 8 วนาท ตอหนงประโยค

กอนจะหายไป โดยการปรากฎของขอความใหมจะตองกระทำใน

ลกษณะทสามารถสงเกตเหนไดชดเจนวาเปนขอความทขนมาใหม


17

15

มใชขอความเดม เชน การใชกรอบสกระพรบหรอกราฟกนำสาย

ตาอนๆ หรออาจมปมกดเพอไปยงขอความถดไป เพอใหผสง

อายสามารถใชเวลากบแตละขอความไดตามตองการ (Newell

and others 2006 : 8) เพอเลยงปญหาการอานไมทน

- การปรากฏของภาพหรอขอความปอบอพ ควรใหความ

สำคญอยางชดเจน เชน ใชเทคนคการหรแสง ทำใหสวนประกอบ

อนๆ ในหนาจอขณะนนมดลง เพอเนนใหผสงอายเบนความสนใจ

ไปทปอบอพนนๆ หากเปนไปไดควรมปมปดปอบอพดงกลาว

เชน ป มกากบาท หรอป ม OK เพ อปองกนผ สงอายแตะใน

ตำแหนงหนาจออนๆ แลวปดปอบอพไปโดยไมตงใจ

- ควรหลกเลยงการออกแบบทนำไปสความวนวายสบสน

เชน แอนเมชนทใชตกแตง ตวอกษรกระพรบ พนหลงทเปนลวด

ลาย และสงรบกวนอนๆ เชน ปมโฆษณาทมความเคลอนไหว

(Hawthorn 2000 : 5)

- ควรหลกเล ยงการใชตวอกษรว งทกชนด (Hawthorn

2000 : 5)

6. หลกการออกแบบหนาจอเมน และลำดบการใชงาน

สำหรบผสงอาย

การออกแบบหนาจอเมน ควรคำนงถงสองขอไดแก

- ความรวดเรวในการเขาเลนเกม ลดหนาจอตางๆ กอนถง

หนาเกมใหเหลอนอยทสดเทาทจำเปน เพอลดการประมวลผลของ

สมองไมใหเสยไปกบการเรยนรวธใชหนาจอเมน และใชเวลาใหได

เกดประโยชนอยางเตมท (Yuexiao Zhao and others 2001 : 2)

- ลดโอกาสการผดพลาด แสดงปมเทาทจำเปน และ มขอ

ความกำกบวากำลงอยในหนาไหน เพอแบงเบาภาระการจดจำ

ของผสงอาย ซ งรวมไปถง การออกแบบพนหลงของหนาจอ

Hawthorn (2000 : 8)

ขอเสนอแนะเกยวกบการออกแบบหนาจอเมนและลำดบการ

ใชงานสำหรบผสงอาย

หากเปนไปได ควรออกแบบระบบเมนสำหรบผสงอาย และ

ผเลนทวไปอยางชดเจน เชน Casual Mode และ Normal Mode

Casual Mode จะไมมหนาจอเมนมากนก นอกจากกดเลน

เลอกดาน (ตงคาปกตไวในดานทเลนถงดานลาสด) และ Help

ซงหมวดนจะถกออกแบบสำหรบผเลนสงอายโดยตรงสวน Normal

Mode จงจะมสวน High Score, Credit, Network, Facebook

หรอการใชงานสวนตางๆของเกมอยางอนมากขน (โดยมปมสบ

เปลยนระหวางสองหมวดนได)

สวนท 2 การอภปรายผล จากการศกษาครงน พบวา สงสำคญทสดของการออกแบบ

อนเตอรเฟซ คอ เกมมการออกแบบ Information Design ใหผ

เลนไดเขาใจจดมงหมายของเกม และเขาใจวธเลนเกม มากอน

ความเหมาะสมในเรองตวอกษร ส ปม และการใชงานเมนอนๆ

มหลายเกมทมการใชส และการจดวางองคประกอบหนา

จอปม เมน ใชงานไดสะดวก มองเหนชด อานงาย แตผสงอาย

ไมสามารถเลนเกมนนได เพราะไมเขาใจวธเลนและจดมงหมาย

อนเปนอปสรรคในการเรยนร จนรสกไมอยากเลน ดงนน จงยก

ความสำคญเรองการออกแบบ Information Design ขนมากอน

เปนลำดบแรก เพราะมความเชอมโยงกบการเรยนรของผสงอาย

อนจะทำใหผสงอายทราบวธเลน และสนกกบเกมได

อกปจจยหลกทจะสงเสรมความเขาใจของผเลนคอ จำนวน

ขอมลทเขาไดรบ ตงแตเรมเลนเกม ทกๆอยางทปรากฏในหนา

จอของเกมนน สมพนธกบการเรยนรของผสงอาย ถาทงหนาจอ

มวตถอยนอยมาก หรออยางเดยว การเรยนรในการใชงานสวน

นนๆกจะงาย ดงนนเกมบางเกมอาจจะไมตองเขยนวธเลนกำกบ

ไวกได เพราะความเสยงทจะเกดความผดพลาดถกลดลงเหลอ

นอยจนไมเกดอปสรรคกบการเรยนร แตถาหนาจอมวตถมากขน

ความเสยงทผสงอายจะทำผดพลาดกมากขน

สวนท 3 ขอเสนอแนะขอเสนอแนะเพอการนำไปใชประโยชน

ในปจจบน มแนวโนมวาอปกรณประเภท Tablet จะถกพฒนา

และวางขายมากขน ในอนาคตนอกจากอปกรณไอแพดซง การ

ออกแบบอนเตอรเฟซเกมดจทลสำหรบผสงอายบนอปกรณไอแพด

ยงสามารถใชไดกบอปกรณทมขนาดสดสวน 9 x 7 นว ในกรณท

ขนาดใหญกวานน ตองคำนงถงการออกแบบ การวางปมทรม

ขอบใหมากขน เพอเลยงปญหาการวางปมเกนจากพนทการรบร


16

18

ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป

สำหรบผสนใจเรองการวจยเกยวกบเกมสำหรบผสงอาย

บนอปกรณ Tablet ลองหาความเปนไปไดในการปรบปรง หรอ

หาองคความร ในการออกแบบเกมท มการเลนแบบหลายคน

(Multiplayer) เนองจากผสงทมอาย 65 ขนไป มโอกาสจะตอง

รบหนาทเลยงหลาน หรอเดกเลกของครอบครว และการเลนเกม

กเปนกจกรรมอยางหนงทเดกๆชอบ และสามารถเขาถงผใหญได

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธฉบบนสำเรจลงไดดวยความกรณาอยางดยงจาก

อาจารยกญชลกา กมปนานนท และ อาจารยอนชา โสภาคยวจตร

ทใหคำแนะนำ และใหขอคดในงานวจย ตลอดจนการตรวจสอบ

แกไขขอบกพรองๆตางๆของงานวจยตลอดระยะเวลาการศกษา

สดทายน ผวจยขอนอมรำลกถงพระคณของบดา มารดา คร-

บาอาจารย ทใหการสนบสนนและเปนกำลงใจอยเบองหลง รวม

ทงผสงอายทกทานทใหความรวมมอในการเกบขอมลเปนอยางด


เฉลยว ปยะชน. 2552. อายแทไมใชตวเลข. กรงเทพมหานคร : สำนกพมพสขภาพใจ, (อารยะ ศรกลยาณบตร. 2550).

การออกแบบสงพมพ. กรงเทพ, วสคอมเซนเตอร,

ตลยา ตงศรพฒน. 2551. โรคทางตาในผสงอาย. เขาถงเมอ 10 มนาคม 2554. จาก www.drtulaya.com/text/article.ppt.

มลลกา สนตยายน และคณะ. 2553. การจำแนกสของผสงอาย. ใน เอกสารประกอบการนำเสนอผลวจยเรอง การศกษาการมอง

เหนตวอกษรไทยและการจดกลมสในคนไทย ทมอายระหวาง 18-25 ป และผสงอายไทย ทมอายตงแต 60 ป, หนา

36-41 กรงเทพมหานคร : ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอร.

Hawthorn, D. 2004. “Possible implications of aging for interface designers.” Interacting with Computers 12 (2000)

507–528. Retrieved 12 January 2011. from www.elsevier.com/locate/intcom

International Organization for Standardizationt. 2008. ISO/TR 22411:2008 Ergonomics data and guidelines for the

application of ISO/IEC Guide 71 to products andservices to address the needs of older persons and persons with

disabilities.ISO copyright office : Switzerland

Newell, A. F., Carnmichael A., Gregor, P., Aim N. and Waller, A. 2002. “Informationtechnology for cognitive

support.” The Human-Computer Interaction Handbook 2 (2002) pp. 464-481. Retrieved January 12, 2011.

from http://www.computing.dundee.ac.uk/

Yuexiao Zhao and Enn Tyugu. 2001. “Towards a Personalized Browser for Elderly Users.” Retrieved 12 January 2011.

from http://ui4all.ics.forth.gr


Abstract An extensive research on “Font design for reducing capital cost and material in printing process” was an experimental research which was a design based research stands on hypothesis of space efficiency in type design can help reducing printing material. Moreover, it could lead to a solution in type design direction itself. This research was conducted by using a combination of inter collective evidence on type design including existing printing matter and an up to date massive number of typefaces in digital format (font) appended with actual countless printing test for spacing and reading exams, synthesized by professionals such as printing technicians, type designers and editorial journalists. Using in depth information and sentiments based on the real factors in printing process for the prove of cost and economic concern. The process was divided into four parts: 1) the search for target sample and existing case study; 2) the experimental process based on the existing data; 3) extensive interview with professional in each related field; and 4) design process based on the project research synthesis and legibility definition in type design theory. The outcome leads to a set of typeface that potentially help save some space and material count while still maintaining reading ability. The final product is a fully function of font file that can be used in an actual design process. Keywords : 1. Font 2. capital cost and material 3. printing process

บทคดยอ การวจยเรอง "การออกแบบตวพมพเพอลดตนทนและวตถดบในการพมพ" เปนวจยเชงทดลอง มวตถประสงคเพอวจยและ

ออกแบบชดตวพมพทสามารถลดตนทนและวตถดบในการพมพได เพอประโยชนตอองคกร หนวยงาน และวงการออกแบบสงพมพ

พรอมกบเปนแนวทางในการศกษาตอผทสนใจการออกแบบตวพมพประเภทอนๆ ดวย

แหลงขอมลทใชในการวจยมาจากการคนควาขอมลภาคเอกสาร การศกษากรณศกษาจากตวพมพแบบตวเนอความทมใชและ

จำหนายอยในทองตลาดในปจจบน และการสมภาษณผเชยวชาญดานการออกแบบตวพมพ

การวเคราะหขอมลแบงออกเปน 4 สวน คอวเคราะหขอมลภาคเอกสารและกรณศกษา จากนนนำขอมลกรณศกษามาทดลอง

และนำผลขอมลทไดมาสรางแบบสมภาษณเพอสมภาษณผเชยวชาญดานการออกแบบตวพมพ นำขอมลทไดมาทำการออกแบบและ

นำไปทดสอบการอานกบผเชยวชาญดานการพสจนอกษร

การออกแบบตวพมพเพอชวยลดตนทนและวตถดบในการพมพFont Design for Reducing Capital Cost and Material In Printing Process

ธนรชฎ วชรคกล1 อนชา โสภาคยวจตร2 และ ชยนนท ชะอมงาม3

1นกศกษาปรญญาโท หลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต ภาควชาการออกแบบนเทศศลป มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 25542อาจารยประจำหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต ภาควชาการออกแบบนเทศศลป มหาวทยาลยศลปากร3 รศ.,อาจารยประจำหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต ภาควชาการออกแบบนเทศศลป มหาวทยาลยศลปากร


20

การสรปจากการทดลองไดผลงานการออกแบบตวพมพทสามารถลดตนทนและวตถดบในการพมพซงสามารถนำไปใชงานไดจรง

และผลการทดลองประสทธภาพของตวพมพนยงชใหเหนถงความสามารถในการลดตนทนและวตถดบไดดวย

คำสำคญ : 1. ตวพมพ 2. ตนทนและวตถดบ 3. ระบบการพมพ

บทนำ การพมพถอเปนหนงในการประดษฐคดคนทสำคญทสดในประวตศาสตรของมนษยชาต ประโยชนของสงพมพตอมนษยมมาก

มายหลายอยาง วตถประสงคหลกของสงพมพคอการสอสารขอมลไปยงผรบสอ องคประกอบทสำคญทสดทจะทำหนาทหลกนคอ

ตวพมพ (อารยะ ศรกลยาณบตร. 2550: 70)

ปจจบนการพมพยงคงมบทบาทอยมาก โดยเฉพาะการนำเสนอขอมลตางๆ ขององคกร หรอหนวยงาน แตดวยสภาพสงคม

และเศรษฐกจในปจจบน เกดการแขงขนทางภาคธรกจอยางสงการลดโครงสรางตนทนและวตถดบในการผลต ถอเปนหนทางหนงใน

การชวยลดตนทนใหแกองคกรหรอหนวยงานนนๆ ได (แนวทางการพฒนาอตสาหกรรมสงพมพ, 2532)

ผวจยจงเหนวา การศกษาถงองคประกอบสำคญของสงพมพ ซงคอตวพมพครงน หากมการคดคนและออกแบบตวพมพ ท

สามารถชวยลดตนทนและวตถดบในการพมพขนมา จะเปนประโยชนแกหนวยงานหรอองคกรตางๆ ในการออกแบบสงพมพเพอ

ใหสามารถประหยดตนทนและวตถดบได

วตถประสงคของการศกษา 1. เพอทดลองออกแบบตวพมพทสามารถลดตนทนและวตถดบในการพมพได

2. เพอใหตวพมพดงกลาวเปนสวนสนบสนนการลดตนทนและวตถดบในการพมพได

ขนตอนการวจย ในงานวจยนผวจยมงศกษาคนควาในสวนของกระบวนการ

ออกแบบตวพมพทจะชวยลดตนทนและวตถดบ โดยเรมจากการ

พยายามตงสมมตฐานในการลดตนทนและวตถดบ ตวพมพหรอ

FONT ในทนหากพบเหนทวไปอาจจะสงสยกนวามนจะสามารถ

ลดตนทนและวตถดบในการพมพไดอยางไร ในกรณทตวพมพ

เหลานนถกพมพเปนประโยคสนๆ นนเราอาจจะไมเหนผลชดเจน

นก แตลองนกถงการพมพหนงสอจำนวนมากๆ ทใชจำนวนหนา

กระดาษมากกวา 100 แผนขนไป หากผวจยสามารถออกแบบ

ตวพมพทสามารถลดการใชกระดาษหรอหมกในการพมพไดนน

จะสามารถชวยลดการใชทรพยากรไดมากขน ผวจยจะเนนศกษา

และทดลองจากขนตอนและกระบวนการพมพในระบบออฟเซต

เปนหลก เนองจากวาเปนกระบวนการพมพทใชกนในองคกรและ

หนวยงานตางๆ อยางแพรหลาย หากสามารถลดตนทนและวตถ

ดบในกระบวนการพมพนไปไดกจะสามารถสงผลดตอการลดตน

ทนและวตถดบใหแกองคกรหรอหนวยงานนนๆ ขอยกตวอยาง

กรณศกษาทเกยวของ อยาง Eco Font เปนตวพมพทสามารถ

ลดการใชหมกไปไดทำใหสามารถชวยลดการใชหมกไดในแง

ทรพยากร แตในความเปนจรงแลวตวพมพ Eco Font เปนตว

พมพทมความกวางและใชเนอทในการพมพบนกระดาษสนเปลอง

กวาตวพมพธรรมดาทวไปเสยอก ถงแมจะประหยดหมกพมพได

แตนอยคนนกทจะใหความสำคญกบรายจายของหมกพมพ ซง

ไมสามารถวดออกมาเปนตวเลขรายจายไดงาย - เนองจากมตว

แปรมากมาย

จากการวเคราะหขอมลเบองตน ผวจยเลงเหนถงความ

สำคญของ กระดาษ เปนวตถดบหลกทจำเปนตอกระบวนการ

พมพมาก ถาจะวากนตามจรงแลวกระดาษสามารถจบตองได

และมการคดราคาตอแผนหรอตอรม จงจะทดลองวาจะสามารถ

ออกแบบตวพมพทลดการใชกระดาษไดหรอไม อยางไรกตามผ

วจยไดตงสมมตฐานเบองตนวา หากตวพมพถกบบใหแคบลง

เลกนอย จะสงผลใหใชเนอทในการพมพนอยลงไดหรอไมในกรณ

ทตวพมพถกนำมาพมพเนอความหลายๆ บรรทด ซงจากการ

ศกษาขอมลเบองตนพบวา ผวจยจำเปนตองรวบรวมขอมลกรณ

ศกษาซงเปนตวพมพทนยมใชสำหรบพมพเนอความ (Text) ทง

หมดทกแบบทมใชและจำหนายอยในทองตลาดของประเทศไทย

ในปจจบนเพอนำมาศกษาตามสมมตฐานทไดตงไว โดยรวบรวม

มาไดจำนวน 82 แบบ จากนนนำมาทดลองเบองตนโดยการพมพ

ทดสอบเพอดขนาดการใชเนอทของตวพมพแตละตว การทดลอง


21

จะกำหนดใหตวพมพเหลานนพมพบทความขนาด เอ4 ดวยสวน

สงของตวอกษรท 2 มม. ระยะหางบรรทด 5 มม.จากนนเปรยบ

เทยบจำนวนของบรรทดทตวพมพแตละแบบใช โดยผวจยจะคด

เลอกเฉพาะตวพมพทใชเนอทในการพมพไดนอยทสด ซงสรป

ออกมาได 13 แบบ จากนนนำขอมลทไดไปออกแบบเครองมอ

วจย คอแบบสมภาษณ เพอใหผเชยวชาญดานการออกแบบตว

พมพจำนวน 6 ทาน ชวยยนยนผลการทดลองพรอมกบเลอกตว

พมพเพยง 3 แบบ จาก 13 แบบ ทงนเนองจากวาตวพมพบางตว

ใชเนอทนอยตามสมมตฐานจรงแตกลบอานยากเนองจากตวอกษร

ถกบบจนแคบ เพราะในงานวจยนตองการตวพมพทใชเนอทนอย

และยงคงประสทธภาพในการอานไวได นอกจากน ในแบบ

สมภาษณยงสอบถามถงขอมลเชงลกในการออกแบบตวพมพอก

ดวย จากการสมภาษณผเชยวชาญดานการออกแบบตวพมพทง

6 ทาน ไดแก คณอนทน วงศสรรคกร, คณศภกจ เฉลมภาพ,

คณเอกลกษณ เพ ยรพนาเวช, ค ณไพโรจน ธ ระประภา,

คณสมชฌน สมนเลาะ, และคณพลลพ ทองสข ผวจยไดตวพมพ

ทผเชยวชาญเลอกออกมาทง 3 แบบ ไดแก อนดบท 1 UPC-

Dillenia อนดบท 2 UPC Angsana และอนดบท 3 UPC Pancy

และผวจยไดสรปจากสถตจำนวนการเลอกของผเชยวชาญมากท

สด นนคอ ตวพมพ UPC Dillenia ซงมการใชเน อท แคบแต

สามารถอานออกไดงายมาเปนตนแบบในการศกษาการใชพนท

และโครงสรางในการออกแบบตวพมพน จากการทดลองออกแบบ

ภายใตขอมลจากกรณศกษาและขอมลเชงลกจากผเชยวชาญดาน

การออกแบบตวพมพทง 6 ทาน ผวจยไดออกแบบตวพมพทม

ลกษณะเปนตวแบบ โมโนไลน (Monoline) คอมเสนเทากน

ตลอดทงตวอกษร และอยในนำหนก Book ซงเปนนำหนกความ

หนาขอตวพมพทอยระหวาง Light และ Regular ผวจยยงหาขอ

มลตอไปอกเพ อนำมาพฒนาตวพมพท ทดลองออกแบบใหม

ประสทธภาพมากทสด โดยนำการทดลองทออกแบบมาผสมผสาน

กบขอมลกรณศกษาตวพมพจากตางประเทศ ผลทไดคอตวพมพ

ทผวจยไดพฒนาออกแบบจะสามารถพมพลงบนกระดาษคณภาพ

ตำทมเนอหยาบราคาถก อาทเชน กระดาษปรฟ เปนตน ปญหา

เกดจากเมอพมพตวพมพลงบนกระดาษในลกษณะนตวพมพจะ

เกดอาการบวมนำหมกหรอหมกลนออกจากตวพมพทำใหอานได

ยาก โดยจากการศกษาไดพบวธการเซาะลองหมกหรอทรจกกน

วา Ink Trap โดยหมกทพมพนนจะไมซมลนตวอกษรออกมา

ตอมาผวจยไดทำการทดสอบประสทธภาพของตวพมพโดย

การพมพหนงสอขนาด เอ5 เปนบทความจำนวน 100 หนา

จำนวน 3 เลม ดงน เลมท 1 เปนหนงสอทใชตวพมพ UPC-

Dillenia พมพ เลมท 2 เปนหนงสอทใชตวพมพททดลองออกแบบ

ในขนแรกทยงไมม Ink Trap และเลมท 3 เปนหนงสอทใชตวพมพ

ททดลองออกแบบพฒนาแบบสดทายม Ink Trap โดยนำหนงสอ

ทง 3 เลมไปใหผเชยวชาญดานการพสจนอกษรของสำนกพมพ

ไทยวฒนาพานช จำนวน 2 ทาน ไดแก คณสมาล นลตะจนดา

และคณพรพงษ รงจรรตน ทดลองอาน ผเชยวชาญทง 2 ทาน

ลงความเหนตรงกนวาเลมท 3 ทใชตวพมพททดลองออกแบบ

พฒนาแบบสดทายม Ink Trap สามารถอานไดงาย สบายตา

นอกจากนผวจยยงไดนำตวพมพททดลองออกแบบมาทดสอบคณ

ภาพการใชหมกพมพ โดยเปรยบเทยบกบตวพมพ UPC-Dillenia

ทำใหทราบวา ตวพมพททดลองออกแบบเมอเปรยบเทยบกบ

UPC-Dillenia สามารถลดการใชหมกพมพไปไดประมาณ 2%

ทดสอบโดยจากนำตวพมพทง 2 แบบไปขยายใสตารางขนาด

0.5 มม. จำนวน 150 x 150 ชอง และดจำนวนชองวาง / ชอง

ทบจากนนนำมาหาคาเฉลยตอไป

ภาพท 1 วธการเซาะลองหมกหรอทร จกกนวา Ink Trap แกไขอาการบวมนำหมก


22

ภาพท 2 ตวพมพทผ วจยทดลองออกแบบ

สวนขนตอนการทดสอบสดทายคอการพมพหนงสอทเปนเนอ

ความ ขนาด เอ5 จำนวน 1,000 เลมเพอเปรยบเทยบตนทน และ

วตถดบในการพมพจากระบบการพมพออฟเซต โดยแบงพมพ

หนงสอทใชตวพมพ UPC-Dillenia พมพ จำนวน 500 เลม และ

หนงสอทใชตวพมพทผ วจยทดลองออกแบบจำนวน 500 เลม

ภายใตขอกำหนดทเทากน คอตวอกษรสง 2.6 มม. ระยะหาง

บรรทด 5.6 มม. ในขนตอนทำ Artwork ผวจยพบวาหนงสอเลม

ทใชตวพมพ UPC-Dillenia ใชหนากระดาษจำนวน 100 หนา

ในขณะทหนงสอเลมทผวจยออกแบบใชเพยง 96 หนา ประหยด

ไปได 4 หนา หรอกระดาษขนาด เอ5 จำนวน 2 แผน ตอหนงสอ

1 เลม ถาหนงสอจำนวน 500 เลม จะประหยดการใชกระดาษ

ขนาด เอ5 ไปได 1,000 แผน อยางไรกตามหลงจากทโรงพมพ

ตราคาผวจยยงพบอกวา ตวพมพททดลองออกแบบทำใหการ

พมพหนงสอครงนลดตนทนลงไปไดอก เนองจากวาจำนวนหนา

กระดาษท 96 หนาสามารถลงยกของเพลทตด 2 พอด 3 เพลท

โดยใชตนทนในการพมพ 12,050 บาท ในขณะท UPC-Dillenia

ใชจำนวนหนากระดาษ 100 หนาทำใหเกนเพลทตด 2 ไปเลก

นอย แตโรงพมพกจำเปนจะตองพมพเพอใหไดครบตามจำนวน

และกระดาษทเหลอกจำเปนตองทง ซงทำใหสนเปลองอยางมาก

ภาพท 3 ตวพมพทผวจยทดลองออกแบบเมอนำมาพมพเปนเนอความในหนงสอ

ใชตนทนในการพมพไป 13,400 บาท (ผวจยสรปราคาจากการต

ราคาพมพหนงสอ 1,000 เลมน จากโรงพมพจำนวน 3 แหงใน

เขตกรงเทพฯ และตางจงหวด) หากเปรยบเทยบกนจะพบวาการ

ทดสอบน ตวพมพททดลองออกแบบสามารถลดตนทนในการ

พมพไปได 1,350 บาท ตอจำนวน 500 เลม ถงแมจะดนอย แต

ในกรณพมพในระบบอตสาหกรรม หรอการพมพจำนวนมากๆ

ตวพมพนอาจเปนประโยชนทจะชวยหนวยงานหรอองคกรนนๆ

ลดตนทนและวตถดบได


Abstract An extensive research on “Font design for reducing capital cost and material in printing process” was an experimental research which was a design based research stands on hypothesis of space efficiency in type design can help reducing printing material. Moreover, it could lead to a solution in type design direction itself. This research was conducted by using a combination of inter collective evidence on type design including existing printing matter and an up to date massive number of typefaces in digital format (font) appended with actual countless printing test for spacing and reading exams, synthesized by professionals such as printing technicians, type designers and editorial journalists. Using in depth information and sentiments based on the real factors in printing process for the prove of cost and economic concern. The process was divided into four parts: 1) the search for target sample and existing case study; 2) the experimental process based on the existing data; 3) extensive interview with professional in each related field; and 4) design process based on the project research synthesis and legibility definition in type design theory. The outcome leads to a set of typeface that potentially help save some space and material count while still maintaining reading ability. The final product is a fully function of font file that can be used in an actual design process. Keywords : 1. Font 2. capital cost and material 3. printing process

บทคดยอ การวจยเรอง "การออกแบบตวพมพเพอลดตนทนและวตถดบในการพมพ" เปนวจยเชงทดลอง มวตถประสงคเพอวจยและ

ออกแบบชดตวพมพทสามารถลดตนทนและวตถดบในการพมพได เพอประโยชนตอองคกร หนวยงาน และวงการออกแบบสงพมพ

พรอมกบเปนแนวทางในการศกษาตอผทสนใจการออกแบบตวพมพประเภทอนๆ ดวย

แหลงขอมลทใชในการวจยมาจากการคนควาขอมลภาคเอกสาร การศกษากรณศกษาจากตวพมพแบบตวเนอความทมใชและ

จำหนายอยในทองตลาดในปจจบน และการสมภาษณผเชยวชาญดานการออกแบบตวพมพ

การวเคราะหขอมลแบงออกเปน 4 สวน คอวเคราะหขอมลภาคเอกสารและกรณศกษา จากนนนำขอมลกรณศกษามาทดลอง

และนำผลขอมลทไดมาสรางแบบสมภาษณเพอสมภาษณผเชยวชาญดานการออกแบบตวพมพ นำขอมลทไดมาทำการออกแบบและ

นำไปทดสอบการอานกบผเชยวชาญดานการพสจนอกษร

23

ภาพท 4 ตวพมพทผวจยทดลองออกแบบเปรยบเทยบความกวางกบ UPC-Dillenia

สรปผลการวจย การวจยเรอง "การออกแบบตวพมพเพอชวยลดตนทนและ

วตถดบในการพมพ" ครงนมวตถประสงค คอ เพอทดลองออกแบบ

ตวพมพทสามารถลดตนทนและวตถดบในการพมพได และให

ตวพมพดงกลาวเปนสวนสนบสนนการลดตนทนและวตถดบใน

การพมพในวงการออกแบบและอตสาหกรรมการพมพ โดยได

ผลสรปการวจยดงน

1.ผลงานทดลองการออกแบบตวพมพทชวยลดตนทนและ

วตถดบในการพมพ ไดผลการทดลองออกแบบเปนตวพมพทใช

งานบนคอมพวเตอร และสามารถชวยลดตนทนและวตถดบใน

การพมพได เชนสามารถลดการใชกระดาษ และสามารถใชพมพ

บนกระดาษทมคณภาพตำโดยไมสญเสยคณภาพการอานได นอก

จากนยงสามารถลดการใชหมกพมพไดอกดวย

2. ผลจากการทดลองประสทธภาพของงานออกแบบแสดง

ผลวา การวจยครงนสอดคลองกบสมมตฐานองการวจยคอ “ชด

ตวพมพททดลองออกแบบสามารถลดตนทนและวตถดบในการ

พมพไดมากขน” ตวพมพชดดงกลาวจะเปนประโยชนตองาน

ออกแบบสงพมพอนๆ ทตองใชตวพมพในจำนวนมาก และตอง

การลดตนทนและวตถดบในการผลตได อกทงยงเปนแนวทางใน

การศกษาสำหรบผทสนใจงานออกแบบเกยวกบตวพมพอกดวย

3. ขอมลเชงลกทผวจยได มาจากการสมภาษณผเชยวชาญ

ดานการออกแบบตวพมพ อาทเชน หลกการหรอกระบวนการ

ออกแบบตวพมพใหมประสทธภาพ ความโคงเวาของตวอกษรท

สามารถเพมประสทธภาพในการอานได เรองโครงสรางของตว

อกษรไทยและลาตน ฯลฯ ซงสามารถนำมาเปนขอมลการออกแบบ

ตวพมพ รวมไปถงกรณศกษาตางๆ ทผวจยไดแนะนำเชน ตว

พมพ Ratina ตวพมพ Axel ตวพมพ ITC Weidemann เปนตน

อภปรายผลการวจย การวจยครงนมการดำเนนตามลำดบขนตอนตางๆ คอ

การรวบรวมขอมลเบองตนจากภาคเอกสาร กรณศกษา และ

ขอมลเชงลกจากสมภาษณผเชยวชาญดานการออกแบบตวพมพ

นำมาวเคราะหเพอสรางผลงานออกแบบตวพมพเพอชวยลดตน

ทนและวตถดบในการพมพ จากนนนำไปใหผเชยวชาญดานการ

พสจนอกษรทดสอบการอาน โดยขอมลทงหมดในการวจยครงน

ทไดนำมาวเคราะห สามารถอภปรายผลไดดงน

1. ผลการทดลองเรองการลดตนทนและวตถดบเปนไปตาม

วตถประสงคและสมมตฐานของการวจย และยงพบวาตวพมพท

ทดลองออกแบบมาดงกลาวยงสามารถอานไดอยางมประสทธภาพ

2. ผลการทดลองออกแบบตวพมพเพอลดตนทนและวตถดบ

ในการพมพ สามารถสรปงานออกแบบมาเปนไฟลตวพมพแบบ

Open Type ทสามารถนำไปใชงานบนคอมพวเตอรได

ขอเสนอแนะ จากการวเคราะหขอมลในทกสวนของการวจยรวมไปถงการ

ทดลองออกแบบผวจยพบประเดนทนาสนใจและนำมาเปนขอ

เสนอแนะแกผสนใจ ดงน

1. ถงแมวาผลการวจยของการวจยในครงนจะสามารถตอบ

วตถประสงคและสมมตฐานของการวจยได แตผวจยกคนพบตว

แปรมากมาย เนองจากการพมพสงพมพนนตองพงพาการพมพ

จากโรงพมพ หากนกออกแบบพยายามลดตนทนและวตถดบ

เพยงใดแตโรงพมพไมไดเหนคณคาของการลดตนทนและวตถดบ

ในการพมพนน กจะไมสามารถประสบผลสำเรจไดครบถวนและ

มประสทธภาพเพยงพอ ยกตวอยางเชน หนายกของแทนพมพ

หากงานออกแบบเกนจำนวนเพลทมานดหนอยกจำเปนตองขน

เพลทใหม และกระดาษทเหลอนนกตองทงไป รวมทงโรงพมพ

จะคดราคาในสวนทท งไปดวย ซงหากมการรวมมอกนอยาง

บรณาการระหวางนกออกแบบ บรษท หางราน หรอโรงพมพ

ผวจยเชอวาการวจยในครงนหรอการวจยทเกยวของจะประสบผล

สำเรจไดยงขน และจะเกดการออกแบบทลดตนทนและวตถดบ

ทไดผลอยางสมบรณ

2. ผวจยมความเหนวาตวอกษรและตวพมพในภาษาไทยยง

สามารถพฒนาตอยอดในรปแบบและสภาวะการใชงานตางๆ

เพอแกไขปญหาและรองรบเทคโนโลยทกำลงจะเกดขนในอนาคต

ยกตวอยางเชน ตวพมพทสามารถชวยเพมประสทธภาพการอาน

บนหนาจอคอมพวเตอร เปนตน


24

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธฉบบนสำเรจลลวงดวยดดวยความอนเคราะหจาก อ.อนชา โสภาคยวจตร รศ. ชยนนท ชะอมงาม, อ.ธนาทร

เจยรกล, ผศ.วฒนพนธ ครฑะเสน, อ.กญชลกา กมปนานนท และคณาจารยทกทานทไดใหโอกาสเขามามาศกษาตอทมหาวทยาลย

แหงน และขอขอบพระคณทปรกษาวทยานพนธ อ.อนชา โสภาคยวจตร และ รองศาตราจารย ชยนนท ชะอมงาม ทไดเสย

สละเวลาและชแนะแนวทางในการทำวทยานพนธครงนเปนอยางมาก

ขอขอบพระคณในความอนเคราะหขอมลและความรตอผเช ยวชาญการออกแบบตวพมพ รายนามดงตอไปน คณอนทน

วงศสรรคกร, คณศภกจ เฉลมภาพ, คณเอกลกษณ เพยรพนาเวช, คณไพโรจน ธระประภา, คณสมชฌน สมนเลาะ, คณพลลพ

ทองสข และคณปรญญา โรจนอารยานนท ขอขอบพระคณคณสมาล นลตะจนดา และคณพรพงษ รงจรรตน ผเชยวชาญดานการ

พสจนอกษรในความอนเคราะหรวมทง คณสถาวทย ชา พๆ เพอนๆ ทรวมงานทกทาน และทสำคญคอ บดามารดา ครอบครว

ทใหกำลงใจและความชวยเหลอในทกๆ ดาน และอกหลายๆ ทานทมไดเอยนามไว ณ ทน


กองแกว วระประจกษ. 2526. 700 ป ลายสอไทย (อกขรวทยาไทย ฉบบยอ). กรงเทพฯ: กรมศลปากร

กำธร สถรกล. 2515. หนงสอและตวพมพ. พระนคร: โรงพมพครสภา.

ธวช ปณโณทก. 2543. วฒนาการภาษาไทย. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: บรษท สำนกพมพไทยวฒนาพานช จำกด.

นนทนา ววฒศกด. 2529. หนงสอและการพมพ. กรงเทพฯ : โรงพมพรงวฒนา.

ประชา สวรานนท. 2549. แกะรอยตวพมพไทย. กรงเทพฯ: เอสซ แมทซบอกซ.

ปยฉตร สมบตศรนนท. 2545. บรรณาธการ. ความรเบองตนเกยวกบสอวงพมพ. กรงเทพฯ: สำนกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ราชบณฑตสถาน. 2540. มาตรฐานโครงสรางตวอกษรไทย. กรงเทพฯ: ราชบณฑตสถาน.

วรพงษ วรชาตอดมพงษ. 2545. อกษรประดษฐ Lettering Design, กรงเทพฯ: โสภณการพมพ.

ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกซและคอมพวเตอรแหงชาต. 2544 . แบบตวพมพไทย. ม.ป.ท.

อารยะ ศรกลยาณบตร. 2550. การออกแบบสงพมพ. กรงเทพฯ : วสคอมเซนเตอร.

Ellen Lupton. 2008. Indie Publishing How to Design and Publish Your Own Book. New

Ellen Lupton. 2010. Thinking with Type. New York: Princeton Architectural Press.

Erik Spiekermann, EM Ginger. 2002. Stop Stealing Sheep & Find Out How Type Works. California: Adobe Press.

Jan Middendrop, Erik Spiekermann. 2007. Made with Font Font Type for independent minds. Berlin: Mark Batty Publisher.

Jan Tholenaar. 2009. Type: A Visual History of Typefaces and Graphic Styles, Vol.1. New York: TASCHEN.

Karen Cheng. 2006. Designing Type. New England: Yale University Press.


Abstract The purpose of this research was to study and analyze the art and culture of Phrae province in order to develop local product packaging patterns to be more outstanding and to be able to reflect the community identity as well as increase marketing benefits. Also, the research aimed to study the packaging design which could be made by local people using local materials and did not have to rely on industrial systems. 27 pieces of packaging models were made; 1) Packaging design for food products: Thai herbal sausage, crispy pork snack and chili dip. 2) Packaging design for consumer goods: traditional northern shirt, Teen Jok hand woven material and teak piggy bank. 3) Packaging design for decorative items which are Teen Jok hand woven table spread, animal carved teak wall clock and silver bowl. The design approval and satisfaction result were collected from evaluation surveys answered by 3 specialists and targeted groups and then was calculated for an average result. In conclusion, the research found that the overall community packaging design for Phrae was good which meant that the developing of community packaging design for community product was a high level positive. Since this research presented many types and forms of packaging design, it was hard to find a specific direction for design approach. Therefore, a suggestion was that the product type should be more specific in order to have the best results. Another issue was that some natural materials used in the packaging design did not have a fixed price which results in production costs. Also, some natural materials were not quite suitable for food packaging because they were expensive and had limitations which used in storing food. A suggestion was to do further study to find a way to solve possible problems in the future. The study found that the local fine arts of Phrae did not have a clear identity because Phrae is a small province in the North of Thailand which, in the past, was a colony of the Lanna Kingdom. Back then, many fine arts of the province were destroyed so it was hard to find a specific art identity when compared to the others provinces in the north. There-fore, the suggestion here was that a new and clear identity should be developed by way of further research in order to develop a new design approach that could be able to show a new and clear identity or image of the province.Keywords : 1. a local packaging 2. reflect identity of Phrae 3. a local materials

การออกแบบบรรจภณฑพนถนจงหวดแพร A Local Packaging Design of Phrae

สลลดา อปรมย1 กญชลกา กมปนานนท2 และ วฒนพนธ ครฑะเสน3

1นกศกษาปรญญาโท หลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต ภาควชาการออกแบบนเทศศลป มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 25542อาจารยประจำหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต ภาควชาการออกแบบนเทศศลป มหาวทยาลยศลปากร3ผศ.,อาจารยประจำหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต ภาควชาการออกแบบนเทศศลป มหาวทยาลยศลปากร


26

บทคดยอ การวจยครงน มจดประสงคเพอศกษาและวเคราะหองคความรจากศลปวฒนธรรมจงหวดแพร เพอพฒนารปแบบของบรรจภณฑ

ผลตภณฑพนถนหรอสนคาชมชน จ.แพรใหมความโดดเดน สามารถสะทอนเอกลกษณของทองถนและชวยสงผลดตอการตลาด อก

ทงเพอศกษาแนวทางการออกแบบบรรจภณฑทพฒนาจากวสดในทองถน ชาวบานสามารถผลตไดเอง ไมตองพงพาระบบอตสาหกรรม

ผลงานวจยมบรรจภณฑตนแบบทงหมด 27 ชน ไดแก 1. ผลตภณฑประเภทอาหาร ไดแก ไสอว แคบหม และนำพรก

2. ผลตภณฑประเภทของเครองใช ไดแก เสอหมอหอม ผาทอตนจก และกระปกออมสนไมสก 3. ผลตภณฑประเภทของตกแตง

ไดแก ชดผาตนจกตกแตงโตะอาหาร นากาไมสกแขวนผนงรปสตว และขนเงน ผวจยไดสำรวจการยอมรบและความพงพอใจ ซง

ไดนำไปประเมนกบผเชยวชาญและกลมเปาหมายทงหมด 3 กลม โดยการเกบผลประเมนจากแบบสอบถามเพอหาคาเฉลยทไดมา

สรปผลการทดลอง ผลการวจยพบวา การออกแบบบรรจภณฑพนถนจงหวดแพรทงหมดมภาพรวม อยในเกณฑด ซงหมายความวา

การพฒนารปแบบของบรรจภณฑผลตภณฑพนถน มความพงพอใจในเชงบวก อยในระดบมาก

ขอเสนอแนะในงานวจยนน การวจยในครงนไดนำเสนอการออกแบบบรรจภณฑใหมความหลากหลายชนด และหลากหลาย

รปแบบ ทำใหมขอเสยในการออกแบบสรางสรรค หรอการวจยทเดนชด ควรเลอกเฉพาะเจาะจงลงไปในผลตภณฑใดผลตภณฑหนง

เพอใหไดผลทครบถวน สมบรณ และประสบผลสมฤทธในการวจยมากทสด อกประเดนกคอ เรองของวสดธรรมชาตทนำมาออกแบบ

บรรจภณฑบางชนด มราคาทไมแนนอน ทำใหมผลตอการผลต อกทงวสดธรรมชาตนนไมเหมาะสมทจะนำมาทำบรรจภณฑประเภท

อาหาร เพราะมตนทนสง และมขอจำกดทไมสอดคลองในการเกบรกษาอาหาร ควรศกษาแนวทางหรอลทางเพอวางแผนการแกไข

ปญหาในอนาคตไวดวย

ผลการศกษาพบวางานศลปกรรมทองถนจงหวดแพร มรปแบบทหาเอกลกษณไดคอนขางยาก เพราะวาจงหวดแพรเปนจงหวด

เลกๆแหงหนงในภาคเหนอ ซงในสมยกอนถกอาณาจกรลานนาลาอาณานคมเปนเมองขน บานเมอง และงานศลปกรรมถกเผาถก

ทำลายไปเปนจำนวนมาก ทำใหงานศลปกรรมทแทจรงไมปรากฏใหเหนอยางเดนชดเมอเทยบกบจงหวดอนๆในภาคเหนอ ฉนนผ

วจยแนะนำวา ถาหากมผสนใจทำวจยทเกยวของกบเรองน ผวจยขอเสนอแนะวาการสรางเอกลกษณนน อาจจำเปนตองถกสรางสรรค

หรอพฒนาใหเกดแนวทางใหมๆ ไดจากการตวผทำการวจยเอง ซงเปนหนทางหนงทชวยใหคนทวไปไดรจกเอกลกษณในแนวใหม

หรอสรางภาพลกษณใหมใหกบจงหวดแพรไดมากขน

คำสำคญ 1 บรรจภณฑพนถน 2. สะทอนเอกลกษณจงหวดแพร 3. วสดทองถน

บทนำ จงหวดแพรเปนหนงในจงหวดทางภาคเหนอทมความสำคญในลกษณะทางภมศาสตร คอ ตงอยบนภาคเหนอตอนบนเปนประต

สลานนา จงหวดแพรเปนจงหวดทมการดำรงชวตแบบเรยบงาย และมความเปนชนบทสง อกทงเปนแหลงทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมอนอดมสมบรณ การดำเนนชวตสวนใหญประชาชนนำทรพยากรธรรมชาตนำมาใชใหเกดประโยชนในการดำรงชวตอยาง

เรยบงาย ยดหลกการพงตนเองใหพอมพอกน รวมทงรจกใชอยางมคณคาทงการอนรกษและสงเสรมในดานการพฒนาทรพยากรและ

สงแวดลอมภายในทองถนใหมลกษณะทโดดเดน อนเหนไดจากการจำหนายงานผลตภณฑทองถนในปจจบนทมหลากหลายและตอ

เนอง แตสนคาทระลกของจงหวดแพร ยงไมมเอกลกษณและชอเสยงทโดดเดนและแตกตางจากจงหวดอน ขาดการพฒนารปแบบ

ผลตภณฑใหมความหลากหลายเปนทนาดงดดและถกใจผซอทงชาวไทยและชาวตางประเทศ รวมไปถงการจดวาง และการบรรจหบ

หอสนคา ยงขาดความนาสนใจและความสวยงาม (มหาวทยาลยศลปากร ม.ป.ป. : 33) ซงสงผลใหตองมการพฒนาเพอสรางภาพ

ลกษณทด อนสะทอนถงเอกลกษณของจงหวดแพร

ปจจบนทางรฐไดเขามาชวยสงเสรมและสรางภาพลกษณใหกบทางทองถนจงหวดแพร โดยพยายามผลกดนและ พฒนาทรพยากร

ในทองถนใหมความหลากหลาย อยางไรกดการพฒนาผลตภณฑนนจำเปนตองทำควบคไปกบการพฒนาดานบรรจภณฑ เพอให

เกดผลสมฤทธสงสดในดานการนำเสนอเอกลกษณของทองถน อนจะนำไปสการจดจำและสรางความประทบใจใหแกผบรโภค สงผล

ตอเนองไปยงประสทธภาพทางการตลาด


27

วตถประสงคการวจย 1. เพอพฒนารปแบบของบรรจภณฑผลตภณฑพนถนหรอสนคาชมชน จ.แพรใหมความโดดเดน สามารถสะทอนเอกลกษณ

ของทองถนและชวยสงผลดตอการตลาด

2. เพอศกษาแนวทางการออกแบบบรรจภณฑทพฒนาจากวสดในทองถน ชาวบานสามารถผลตไดเองโดยไมตองพงพาระบบ

อตสาหกรรม

วธการดำเนนการวจย การทำวจยเรอง “การออกแบบบรรจภณฑพนถนจงหวดแพร” เปนลกษณะของงานวจยเชงคณภาพ (Qualitative research)

ซงใชวธการดำเนนการวจยเชงปฏบตการ (action research) ทม งเนนการทำงานเชงทดลองออกแบบและพฒนาบรรจภณฑ

ผลตภณฑทองถน เปนการรวบรวมกอนนำมาสรางสรรค โดยทวจยสอความคดและเทคนคการสรางสรรคใหผอนเขาใจไดอยางม

ระบบ อนมเนอหาในการศกษาดงน

แหลงขอมลทใชในการศกษา

ขอมลทใชในการศกษาครงนมาจากแหลงขอมล 2 ประเภท

ไดแก

1. แหลงขอมลภาคเอกสาร เปนขอมลทผวจยเปนผทำการ

เกบรวบรวมขอมลจากหนงสอ นตยสาร วารสาร สงพมพตางๆ

รวมไปถงรายงาน หนวยงานของรฐบาล ผลงานวจยวทยานพนธ

สำนกงานวจยและเวบไซต โดยแบงเนอหาเปน 4 สวนคอ

1.1 ขอมลเอกลกษณศลปะ ประเพณและวฒนธรรม

จงหวดแพร

1.2 ขอมลสนคาทเปนเอกลกษณ จงหวดแพร

1.3 ขอมลวสดธรรมชาตในทองถนทมศกยภาพและ

คณสมบตอนเหมาะกบการนำไปใชงานบรรจภณฑ

พนถน จงหวดแพร

1.4 ขอมลการออกแบบบรรจภณฑจากวสดธรรมชาต

พนถน

1.5 ขอมลการใชเรขศลปเพอแสดงภาพลกษณพนถน

2. แหลงขอมลภาคสนาม เปนขอมลทผวจยเปนผทำการ

เกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางดวยตนเอง ซงเกบรวบรวม

ขอมลโดยใชเครองมอแบบสอบถามและการสมภาษณเชงลก การ

สงเกตการณ เปนเครองมอทสำคญในการเกบรวบรวมขอมลเพอ

การศกษาในครงน โดยแบงเนอหาเปน 3 สวน คอ

2.1 แบบสอบถามเพอถามความคดเหนเบองตนจาก

กลมผบรโภคผลตภณฑทองถน จงหวดแพร โดย

ใชแบบสอบถามแบบปลายปดทผวจยสรางขน

2.2 สมภาษณเชงลกกบเจาของผลตภณฑ หรอผ

ประกอบการผลตภณฑทองถนจงหวดแพร และขอ

จำกดของผลนภณฑทอาจสงผลตอการออกแบบ

บรรจภณฑ

2.3 สมภาษณเชงลกกบผประกอบการหรอเจาของ

ผลตภณฑวสดธรรมชาตในทองถนในดานศกยภาพ

และคณสมบตอนเหมาะกบการนำไปใชงานบรรจ

ภณฑพนถนจงหวดแพร

3. วธการรวบรวมขอมล วธการรวบรวมขอมลเพอการศกษา

และพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑชมชน ผวจยไดทำการสำรวจ

และเกบขอมลเปนลำดบขนตอน ตามลกษณะการวจยปฏบตการ

จำนวน 6 ขนตอน ไดแก

3.1 วางแผน เร มจากการวางแผนโดยการกำหนด

และหาแนวทางในการศกษาและพฒนาบรรจภณฑ

ขนตอนการศกษารปแบบของบรรจผลตภณฑพน

ถนหรอสนคาชมชน จ.แพร ใหมความโดดเดน

สามารถสะทอนเอกลกษณของทองถน อกทงยง

ใชวสดทองถนซงชาวบานสามารถผลตไดเองโดย

ไมตองพงพาระบบอตสาหกรรม

3.2 การศกษาขอมลภาคเอกสาร ขอมลปฐมภม ดงน

- ศกษาคนควาขอมลจากหนงสอ สงพมพอเลก-

ทรอนกส เอกสาร บทความ นตยสารและงาน

วจยทเกยวของ


28

- ใชระบบสบคนขอมลในเวบไซต เพอคนหาขอมล

ทเกยวของกบเนอหางานวจย

3.3 การศกษาขอมลภาคสนาม ขอมลทตยภม แบง

เปน 2 สวนดงน

3.3.1 ขอมลภาคสนามจากแบบสอบถามผบรโภค

เปนขอมลจากประชากรทใชแบบสอบถามในการ

สำรวจภาคสนามและเกบขอมลเบองตน เพอหา

แนวทางในการกำหนดเลอกสนคาของฝากทเปน

เอกลกษณของจงหวดแพร ในทรรศนะของคน

ทองถนและนกทองเทยว อนจะเปนขอมลทจะนำ

ไปสการออกแบบบรรจภณฑทสะทอนเอกลกษณ

ของทองถนจงหวดแพรตอไป โดยนำมาวเคราะห

ขอมลเพอหาแนวทางในการพฒนาและออกแบบ

บรรจภณฑ ซงมรายละเอยดดงน

- ประชากรทใชในการวจย ไดแก ผบรโภคผลต

ภณฑเพอศกษาดานความตองการขนตนกอนการ

ออกแบบ

- กลมตวอยาง คอกลมท มรายไดท มกำลงซ อ

ผลตภณฑทองถนจงหวดแพร เลอกสมกลมตวอยาง

แบบโควตาจำนวน 100 คน โดยแบงเปน คนใน

ทองถน จำนวน 50 คน และ นกทองเทยวจำนวน

50 คน และเลอกแบบไมเฉพาะเจาะจง

- เครองมอทใชในการวจย เปนแบบสอบถามแบบ

ปลายเปดและปลายปด เพอถามความคดเหนกลม

ผบรโภคผลตภณฑ

เม อไดผลการสำรวจสนคาท เปนเอกลกษณทองถ นของ

จงหวดแพรทไดรบความนยมมากทสด ในแตละประเภท จงทำ

การเลอกกลมตวอยางสนคาทไดรบความนยมใน 3 อนดบแรก

ของแตละประเภทเพอใชในการวจย

- การเกบรวบรวมขอมล เปนการรวบรวมจากแบบสอบถาม

ความคดเหนและความตองการของผบรโภคผลตภณฑ เปนแบบ

สอบถาม ซงแบงออกเปน 3 ตอน คอ

ตอนท 1 ขอมลสวนตวของผตอบแบบสอบถาม เปนแบบ

สอบถามปลายปด แบบตรวจสอบรายการ สถตทใชในการประเมน

คอ คารอยละ (percentile) และ แบบสอบถามปลายเปด (open

-ended) วเคราะหขอมล โดยสรปรวบรวมขอมลลำดบความคด

เหนเปนความถและนำเสนอในรปแบบของความเรยง

ตอนท 2 ความคดเหนและความตองการของผบรโภคทม

ตอผลตภณฑทองถนจงหวดแพร เปนแบบสอบถามปลายปด

แบบตรวจสอบรายการ มาตรสวนประมาณคาและแบบจดอนดบ

สถตทใชในการประเมนคอ คารอยละ

ตอนท 3 เปนความคดเหนของผบรโภคเกยวกบปญหาและ

ขอเสนอแนะ ซ งเปนคำถามแบบปลายเปด (open-ended)

วเคราะหขอมล โดยสรปรวบรวมขอมลลำดบความคดเหนเปน

ความถและนำเสนอในรปแบบของความเรยง

- วเคราะหขอมลเพอใชในการกำหนดแนวทางการออกแบบ

ดำเนนการวเคราะหขอมลจากการรวบรวมภาคเอกสารและผล

การวเคราะหขอมลสำรวจความคดเหนของกลมผบรโภคผลตภณฑ

นำมาเปนแนวคดในการออกแบบ

- สถตทใชในการวเคราะหขอมล

3.3.2 ขอมลภาคสนามจากการสมภาษณเชงลกผ

ประกอบการและผเชยวชาญในดานตาง ๆ ดงน

- ผประกอบการผลตภณฑทองถนทวไป เพอสอบ

ถามผลตภณฑทเปนเอกลกษณพนถนจงหวดแพร

และขอจำกดของผลตภณฑพนถน จงหวดแพร ท

สงผลตอการออกแบบบรรจภณฑ ซงมเครองมอท

ใชในการวจย เปนการสมภาษณเชงลกแบบไมม

โครงสราง

- ผประกอบการวสดธรรมชาต หรอผทมประสบ-

การณในการใชวสดธรรมชาตในการผลต เพอสอบ

ถามวสดธรรมชาตภายในทองถน ทมศกยภาพและ

คณสมบตตางๆ อนเหมาะกบการนำ ไปใชงาน

บรรจภณฑพนถน จงหวดแพร เปนการสมภาษณ

เชงลกแบบไมมโครงสราง

3.4 การสงเคราะหขอมลและสรางตนแบบบรรจภณฑ

3.4.1 การวเคราะหและสงเคราะหขอมล ทงภาค

เอกสารและภาคสนามดงน

สวนท 1 วเคราะหองคประกอบศลปวฒนธรรมทอง

ถนในจงหดแพร

สวนท 2 วเคราะหวสด และรปแบบการนำวสด

คารอยละ % = จำนวนคำตอบทงหมด x 100จำนวนผตอบทงหมด


29

ธรรมชาตทองถ น มาทำเปนบรรจภณฑสำหรบ

ผลตภณฑทองถนจงหวดแพร และผลการวเคราะห

ผลตภณฑทองถนทเปนเอกลกษณของจงหวดแพร

ในปจจบน 9 ชน 3 ประเภท ไดแก

- สนคาประเภทอาหาร ไดแก 1. ไสกรอก (ไสอว)

2. แคบหม 3. นำพรกตาแดง

- สนคาประเภทของใช ไดแก1. ผาหมอหอม 2. ผา

ทอตนจก 3. กระปกออมสนไมสก

- สนคาประเภทของตกแตง ไดแก

1. ผาตนจก ชดตกแตงโตะอาหาร 2. นากาไม

สกแขวนผนง 3.ขนเงน

ทงในแงตวผลตภณฑและบรรจภณฑ อนจะเปนขอมลทจะ

นำไปสการออกแบบบรรจภณฑทสะทอนเอกลกษณของทองถน

จงหวดแพร

3.4.2 ออกแบบรางโครงสรางบรรจภณฑ โดยแตละ

สนคาจะแบงลกษณะการออกแบบบรรจภณฑออก

เปน 3 เงอนไข ไดแก

1. ราคาบรรจภณฑใหมใกลเคยงกบบรรจภณฑเดม

แตชวยใหเพมราคาขาย

2. ราคาบรรจภณฑสงกวาเดม แตเพมราคาขายได

3. บรรจภณฑ สามารถนำกลบมาใชใหมได ราคา

ขายสงขน

สามแนวทางในการออกแบบตอ 1 ผลตภณฑ ทงหมด 27 ชน

โดยเรมจากการออกแบบโครงสรางหรอตวบรรจภณฑกอน ซงเปน

การเสนอแนวความคดสรางสรรคในขนตนหลายๆ แบบเมอได

แบบรางท เหมาะสมแลว จงทดลองออกแบบกราฟกลงบน

บรรจภณฑซงลกษณะลวดลายกราฟกนนเปนการดงมาจากขอท

ผานการวเคราะหและสงเคราะหแลว

3.4.3 สรางตนแบบบรรจภณฑ เมอรางแบบเสรจ

แลว จงนำไปสรางตนแบบบรรจภณฑ จากนนนำไป

ใหผเชยวชาญ/ผทรงคณวฒ ผมประสบการณดาน

ตางๆ และกลมเปาหมาย(ผบรโภค) ประเมนผล

3.4.4 เครองมอแบบประเมน การสรางเครองมอ

ประเมน เพอนำไปใชประเมนผลการออกแบบตน

แบบบรรจภณฑ แบงออกเปน 3 ประเภทไดแก

- ผเชยวชาญ/ผทรงคณวฒ ผมประสบการณดาน

บรรจภณฑ ประเมนเพอชวดประสทธภาพทมตอ

รปแบบบรรจภณฑจากวสดธรรมชาตพนถน โดยม

รายชอผเชยวชาญ ผทรงคณวฒ ผมประสบการณ

ดานบรรจภณฑไมตำกวา 5 ป จำนวน 3 ทานดง

รายนามตอไปน

1. นายวฒไกร ผาทอง นกออกแบบอสระทองถนจงหวด

แพร เปนกรรมการสภาวฒนธรรมจงหวดแพร และเจาของธรกจ

หมอหอมธรรมชาตแพร รานแกววรรณา

2. นายศกดจระ เวยงเกา นกออกแบบและกรรมการผจดการ

บรษท บายศร ครเอชน จำกด เปนอาจารยพเศษ คณะสถาปตย-

กรรม ออกแบบอตสาหกรรม (สงทอ) มหาวทยาลยเทคโนโลย

พระจอมเกลาเจาคณลาดกระบง และคณะอตสาหกรรมเกษตร

วทยาการสงทอ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

3. อาจารยวทยา สรยะ ปจจบนดำรงตำแหนงหวหนาแผนก

วชาวจตรศลป วทยาลยอาชวศกษาแพร เปนกรรมการผทรง

คณวฒสภาวฒนธรรมจงหวดแพรและเปนศลปนดเดนจงหวดแพร

สาขาสถาปตยกรรม เคยไดรบรางวลระดบภาค สาขาสถาปตย-

กรรมและประตมากรรมของสำนกงานคณะกรรมการวฒนธรรม

แหงชาต

4. อาจารยจตต วรยะประสทธ ปจจบนดำรงตำแหนงหวหนา

แผนกวชาออกแบบวทยาลยอาชวศกษาแพร (วชาทสอนออกแบบ

กราฟก ออกแบบผลตภณฑ การถายภาพ) เปนวทยากรพเศษ

ของสำนกงานวฒนธรรมจงหวดแพร

5. คณเทวฤทธ นาวารตน Senior Designer บรษท Bright

Side ระยะเวลาในการทำงานไมตำกวา 5 ป

- กลมเปาหมาย (ผบรโภค) กลมทมกำลงซอผลต-

ภณฑทองถนจงหวดแพรจำนวน 15 คน แบงออก

เปนคนในทองถนจำนวน 7 คน และนกทองเทยว

จำนวน 8 คน ผวจยไดทำการเกบขอมลดวยการ

สนทนากลม (Focus Group) เปนการสมภาษณ

แบบเจาะลก (Depth Interview) แบบหนง เปน

การสมภาษณและสนทนาแบบเจาะประเดนดวยการ

เชญผรวมสนทนามารวมเปนกลมอยางเจาะจงตาม

คณสมบตทนกวจยกำหนด แลวเปดโอกาสใหผเขา

รวมสนทนา โตตอบ ถกปญหา อภปรายรวมกน

แลกเปลยนทศนะกนอยางกวางขวางในประเดน

ตางๆ โดยมจดมงหมายเฉพาะเจาะจง เพอทจะหา

ขอมลทถกตองตรงประเดนสำหรบตอบคำถามวจย


30

เรองใดเรองหนงโดยเฉพาะ (วรรณ แกมเกต,2551,ม

หนา 254-255) เพอประเมนผลดานการออกแบบ

บรรจภณฑทองถนและภาพลกษณทสามารถสะทอน

เอกลกษณความเปนจงหวดแพรและ เพอสำรวจ

ความพงพอใจจากกลมผบรโภคผลตภณฑทองถน

จงหวดแพร หลงจากการออกแบบ เขยนแบบและ

สรางชนงานเสรจเปนบรรจภณฑตนแบบ

3.5 การประเมนผลการออกแบบ ในการประเมนผล

การออกแบบเปนการนำเสนอรปแบบบรรจภณฑตน

แบบแกผเชยวชาญในกลมตางๆ เพอประเมนคณภาพ

ของงาน พรอมทงใหคำเสนอแนะแนวทางในการแกไข

ขอบกพรอง โดยใชแบบสอบถามและการสมภาษณ

ผเชยวชาญในแตละกลม เพอนำผลมาวเคราะหและ

หาขอสรป ซ งมประเดนในการวเคราะหดงน การ

ประเมนผลการสรางตนแบบ แบงเปน 3 สวน คอ

3.5.1 การนำเสนอผลการออกแบบบรรจภณฑแก

ผเช ยวชาญ/ผทรงคณวฒ ผมประสบการณดาน

บรรจภณฑ

เพอเปนแนวทางในการพฒนาบรรจภณฑในดานรปแบบของ

โครงสรางและความเปนไปไดของโครงสรางบรรจภณฑ วสดทใช

นำมาสการอภปราย

วเคราะหและสรปผลโดยมประเดนในการ

วเคราะหดงน

- รปแบบโครงสรางบรรจภณฑ มความเปนไปไดในการผลต

ไดจรงหรอไม

- วสดธรรมชาตพนถนทใชทำบรรจภณฑมความเหมาะสม

หรอไม แลวสามารถชวยลดตนทนการผลตหรอไม


ผเช ยวชาญ/ผทรงคณวฒ ผมประสบการณดาน

การออกแบบ

เพอเปนแนวทางในการพฒนาบรรจภณฑในดานการออกแบบ

ความสวยงามความเหมาะสมในดานราคาดงน

- การออกแบบบรรจภณฑมลกษณะสอดคลองกบผลตภณฑ

ชมชนจงหวดแพร อนสะทอนเอกลกษณทองถนใหทางจงหวด

หรอไม

- ราคาผลตภณฑกบราคาตนทนบรรจภณฑมความเหมาะ

สมหรอไม

- บรรจภณฑสรางแรงจงใจใหผบรโภคเลอกซอผลตภณฑ

ทองถนจงหวดแพรหรอไม


กลมเปาหมาย (ผบรโภค)

เพอเปนแนวทางในการพฒนาบรรจภณฑในดานความพง

พอใจจากลมผบรโภคผลตภณฑพนถนจงหวดแพรดงน

- รปแบบโครงสรางบรรจภณฑแนวทางใดทผบรโภคพงพอ

ใจมากทสด

- รปแบบโครงสรางบรรจภณฑแนวทางใดชวยสะทอน

เอกลกษณจงหวดแพรไดมากทสด

แบบสอบถามทง 3 กลม ตองถกนำเสนอตอผทรงคณวฒ

เพอตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหาและสำนวนภาษา นำแบบ

สอบถามไปทดลองใช (try-out) กบกลมทไมใชกลมตวอยางและ

นำกลบมาปรบปรงแกไขอกครงหนงจนไดฉบบสมบรณดงน

- การตรวจสอบคณภาพของเครองมอ การตรวจสอบคณภาพ

ของเครองมอทงแบบสอบถามขอมลเบองตน เพอเปนแนวทางใน

การออกแบบบรรจภณฑ มขนตอนการดำเนนการดงน

- การพจารณาความเทยงตรงตามเนอหาโดยผเชยวชาญใน

การหาความเทยงตรงของแบบสมภษณทวดแตละจดประสงค

โดยใชเทคนคการตรวจสอบความสอดคลองระหวางขอคำถามกบ

สงทตองการวด (Index item of Congruent : IOC) ตามเนอหา

จากผเชยวชาญ จำนวน 3 ทาน ดงรายนามตอไปน

1. อาจารยทว ขอถาวรวงศ หวหนาสวนพฒนาผลตภณฑ

บรรจภณฑบรรจภณฑ และการพมพ สำนกพฒนาอตสาหกรรม

กรมอตสาหกรรม


บรษท บายศรครเอชน จำกด เปนอาจารยพเศษ คณะสถาปตย-


พระจอมเกลาเจาคณลาดกระบงและคณะอตสาหกรรมเกษตร







31

15

3.6 สถตทใชในการวเคราะหขอมล

โดยใหผประเมนตอบแบบประเมนความคดเหน ซงเลอกตอบ

ตามระดบความคดเหนทกำหนดไว ม 5 ระดบ ดงนคอ

ซงแปลความหมายของขอมลโดยการใชสถตคาเฉลยของคะแนน ( X ) ดงน

การวเคราะหขอมล

ผวจยไดนำขอมลทเกบรวบรวมมาเขาสกระบวนการวเคราะห

ขอมล ดงน

1. ผวจยจะนำการตรวจสอบขอมล (Editing) โดยตรวจสอบความ

ถกตองและสมบรณของแบบสอบถามทกลมตวอยางทำการตอบและ

แยกแบบสอบถามทไมสมบรณออก

2. ทำการลงรหส (coding) นำแบบสอบถามทถกตองเรยบรอย

แลวนำมาลงรหสตามทกำหนดรหสไวลวงหนา

3. นำขอมลทลงรหสแลวมาบนทกลงในคอมพวเตอรเพอทำการ

ประมวลผลขอมลโดยใชโปรแกรมสถตสำเรจรป SPSS 14.0 (Statistical

Package for Social Sciences)

สถตทใชในการวจย

สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก คาเฉลย (Mean) เพอหา

คาเฉลยจากแบบสอบถามและหาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard

Deviation) เพอวดการกระจายของขอมล

เหนดวยมากทสด

เหนดวยมาก

เหนดวยปานกลาง

เหนดวยนอย

เหนดวยนอยทสด

ใหคะแนน





5 คะแนน

4 คะแนน

3 คะแนน

2 คะแนน

1 คะแนน

4.50 - 5.00

3.50 - 4.49

2.50 - 3.49

1.50 - 2.49

1.00 - 1.49

หมายถง

หมายถง

หมายถง

หมายถง

หมายถง

ดมาก

ด

ปานกลาง

นอย

ควรปรบปรง

ขนตอนการวเคราะหผลการประเมนและสถตทใชในงานวจย

จากนนทำการวเคราะหผลการประเมนและนำคำวจารณ

ดงกลาว มาหาแนวทางแกไข ปรบปรงผลงานการออกแบบ

ผลงานบรรจภณฑ และขอสรป ขอเสนอแนะ โดยผวจยได

วเคราะหสรปและรายงานผลรวมของงานวจยตามสภาพจรง

ทปรากฏในการปฏบตการวจย รวมทงเสนอแนะแนวความคด

เพอใหตอบสนองกบวตถประสงคของงานวจยในครงน

เนอหาของบทความวจย สวนท 1 ผลการวจย จากการวจย สามารถสรปออกมา

เปนผลงานการออกแบบไดดงตอไปน คอผลจากการสำรวจ

ใน 100 คน (คนในทองถน และนกทองเทยวจงหวดแพร

อยางละ 50 คน) ไดผลตภณฑทองถนทเปนเอกลกษณของ

จงหวดแพรในปจจบน ซงไดรบความนยมใน 3 อนดบแรก

มากทสด จำนวน 9 ชน 3 ประเภท ไดแก 1. ผลตภณฑ

ประเภทอาหาร ไดแก ไสอ ว แคบหม และนำพรก 2.

ผลตภณฑประเภทของเครองใช ไดแก เสอหมอหอม ผา

ทอตนจก และกระปกออมสนไมสก 3. ผลตภณฑประเภท

ของตกแตง ไดแก ชดผาตนจกตกแตงโตะอาหาร นากา

ไมสกแขวนฝาผนงรปสตว และขนเงน โดยแตละสนคาจะ

แบงลกษณะการออกแบบบรรจภณฑ ออกเปน 3 เงอนไข

รวมทงหมด 27 ชน ไดแก 1. ราคาบรรจภณฑใหม ใกล

เคยงกบบรรจภณฑเดม แตชวยใหเพมราคาขายได 2. ราคา

บรรจภณฑสงกวาเดม แตเพมราคาขายได 3. บรรจภณฑ

สามารถนำกลบมาใชใหมได ราคาขายสงขน

ไดขอสรปจากผลการวเคราะหขอมลจากกลมตวอยาง

3 กลม โดยใชแบบประเมนในการเกบรวบรวมขอมล แลวนำ

มาแจกแจงหาคาเฉลยความนยมของบรรจภณฑทออกแบบ

ขน โดยคดเปนรอยละและแปรผลออกมา ไดดงน


32

1. ไสอว

2. แคบหม

3. นำพรกตาแดง

ผเชยวชาญดานบรรจภณฑ( 2 คน) ผเชยวชาญดานออกแบบ( 5 คน) ผซอ-ผบรโภค( 15 คน)

แบบท 1 แบบท 2 แบบท 3 แบบท 1 แบบท 2 แบบท 3 แบบท 1 แบบท 2 แบบท 3

ผลตภณฑผลงานออกแบบบรรจภณฑ

ประเภทผลตภณฑอาหาร (ของกน)

1.ไสอว

คาเฉลยคดเปนรอยละ

ระดบผลเฉลย (แปลผล)

2.แคบหม



3.นำพรกตาแดง



3.72

76%

ด

4.06

81%

ด

3.61

72%

ด

3.72

76%

ด

4

80%

ด

3.61

72%

ด

3.72

76%

ด

4

80%

ด

3.61

72%

ด

3.8

76%

ด

4.09

82%

ด

4.02

80.5%

ด

4.23

85%

ด

3.85

77%

ด

4.07

81.45%

ด

3.89

78%

ด

4.49

90%

ด

3.81

76%

ด

4.27

85.5%

ด

4.29

85%

ด

4.19

83.83%

ด

4.45

89%

ด

4.3

86%

ด

4.14

82.6%

ด

4.3

86%

ด

4.61

92%

ด

4.2

84%

ด


33

1. ผาหมอหอม

2. ผาซนตนจก

3. กระปกออมสนไมสก



ผลตภณฑผลงานออกแบบบรรจภณฑ

ประเภทผลตภณฑของใช (เครองใช)

1. ผาหมอหอม



2. ผาซนตนจก

เฉลยคดเปนรอยละ


3. ถงกระปกออมสนไมสก



4

80%

ด

43.94

79%

ด

3.77

69%

ด

3.75

75%

ด

3.88

78%

ด

3.77

69%

ด

3.75

75%

ด

3.94

79%

ด

3.77

69%

ด

3.94

79%

ด

4.34

87%

ด

3.7

68%

ด

4.06

81%

ด

4.21

84%

ด

3.9

72%

ด

4.16

83%

ด

3.91

78%

ด

4.12

76%

ด

4.24

85%

ด

4.33

87%

ด

3.52

71%

ด

4.15

83%

ด

4.47

90%

ด

3.47

70%

ด

4.38

88%

ด

4.18

84%

ด

3.67

73%

ด


34

- บรรจภณฑสรางแรงจงใจใหผบรโภคเลอกซอผลตภณฑ

ทองถนจงหวดแพรหรอไม


กลมเปาหมาย (ผบรโภค)

เพอเปนแนวทางในการพฒนาบรรจภณฑในดานความพง

พอใจจากลมผบรโภคผลตภณฑพนถนจงหวดแพรดงน

- รปแบบโครงสรางบรรจภณฑแนวทางใดทผบรโภคพงพอ

ใจมากทสด

- รปแบบโครงสรางบรรจภณฑแนวทางใดชวยสะทอน

เอกลกษณจงหวดแพรไดมากทสด

แบบสอบถามทง 3 กลม ตองถกนำเสนอตอผทรงคณวฒ

เพอตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหาและสำนวนภาษา นำแบบ

สอบถามไปทดลองใช (try-out) กบกลมทไมใชกลมตวอยางและ

นำกลบมาปรบปรงแกไขอกครงหนงจนไดฉบบสมบรณดงน

- การตรวจสอบคณภาพของเครองมอ การตรวจสอบคณภาพ

ของเครองมอทงแบบสอบถามขอมลเบองตน เพอเปนแนวทางใน

การออกแบบบรรจภณฑ มขนตอนการดำเนนการดงน

- การพจารณาความเทยงตรงตามเนอหาโดยผเชยวชาญใน

การหาความเทยงตรงของแบบสมภษณทวดแตละจดประสงค

โดยใชเทคนคการตรวจสอบความสอดคลองระหวางขอคำถามกบ

สงทตองการวด (Index item of Congruent : IOC) ตามเนอหา

จากผเชยวชาญ จำนวน 3 ทาน ดงรายนามตอไปน

1. อาจารยทว ขอถาวรวงศ หวหนาสวนพฒนาผลตภณฑ

บรรจภณฑบรรจภณฑ และการพมพ สำนกพฒนาอตสาหกรรม

กรมอตสาหกรรม


บรษท บายศรครเอชน จำกด เปนอาจารยพเศษ คณะสถาปตย-


พระจอมเกลาเจาคณลาดกระบงและคณะอตสาหกรรมเกษตร








ผลตภณฑผลงานออกแบบบรรจภณฑประเภท

ผลตภณฑเพอการตกแตง (ของโชว)

1. ผาแตงจก ตกแตงโตะอาหาร



2. นากาไมสกรปสตว

เฉลยคดเปนรอยละ


3. ขนเงน



3.94

79%

ด

3.74

70%

ด

3.92

85%

ด

3.94

79%

ด

3.76

71%

ด

3.82

76%

ด

3.66

73%

ด

3.76

71%

ด

3.87

77%

ด

4.15

83%

ด

3.85

77%

ด

4.11

82%

ด

4.15

83%

ด

4.19

83.9%

ด

3.85

72%

ด

3.94

79%

ด

4.18

83.6%

ด

3.56

71%

ด

4.29

85.8%

ด

3.91

78%

ด

4.26

85.16%

ด

4.30

86%

ด

4.36

88%

ด

4.14

82%

ด

4.40

88%

ด

4.01

80%

ด

4.24

85%

ด

1. ชดผาแตงจก ตกแตงโตะอาหาร

2. นากาไมสกรปสตว

3. ขนเงน


สรปผลความนยม และความเปนไปไดในการจำหนาย ของแตละแนวทางการออกแบบทง 3 แนวทาง ไดดงน

แนวทางการออกแบบ

1. ราคาบรรจภณฑใหม

ใกลเคยงกบบรรจภณฑเดม

แตชวยใหเพมราคาขายได

2. ราคาบรรจภณฑสงกวาเดม

แตเพมราคาขายไดกลมผประเมน 3. บรรจภณฑ สามารถนำกลบ

มาใชใหมได ราคาขายสงขน

3.85

ด

76.7

76.7%

4

ด

79.38

79.38%

4.14

ด

82.92

82.92%

1. ผเชยวชาญดานบรรจภณฑ ( 2 คน)


คดเปนรอยละ

คดเปน %

2. ผเชยวชาญดานออกแบบ( 5 คน)



คดเปน %

3. ผซอ-ผบรโภค ( 15 คน)



คดเปน %

3.80

ด

75.11

75.11%

4.05

ด

79.92

79.92%

4.19

ด

84.06

84.06%

3.78

ด

74.66

74.66%

4

ด

79.4

79.4%

4.22

ด

84.44

84.44%

1. ราคาบรรจภณฑใหม ใกลเคยงกบบรรจภณฑเดม แตชวยใหเพมราคาขายได (แนวทางท 1)

- กลมผเชยวชาญดานบรรจภณฑ : เหนดวยในแนวทางนมากทสด คาเฉลย 3.85

แปลผลอยในระดบ ด คดเปนรอยละ 76.7 หรอ คดเปน 76.7%

2. ราคาบรรจภณฑสงกวาเดม แตเพมราคาขายได (แนวทางท 2)

- กลมนกออกแบบ : เหนดวยในแนวทางนมากทสด คาเฉลย 4.05


3. บรรจภณฑ สามารถนำกลบมาใชใหมได ราคาขายสงขน (แนวทางท 3)

- กลมผซอ : เหนดวยในแนวทางนมากทสด คาเฉลย 4.22


สวนท 2 การอภปรายผล จากผลสรปภาพรวมพบวา การออกแบบบรรจภณฑพนถนจงหวดแพรทงหมดมภาพรวม

อยในเกณฑด มความพงพอใจในระดบมาก ซงหมายความวา การพฒนารปแบบของบรรจภณฑ

ผลตภณฑพนถนหรอสนคาชมชน จงหวดแพรใหมความโดดเดน สามารถสะทอนเอกลกษณ

ของทองถนและชวยสงผลดตอการตลาดอยในระดบมาก หรอเกณฑด อกทงชาวบานสามารถ

ผลตไดเองโดยไมตองพงพาระบบอตสาหกรรม ซงตอบตามวตถประสงคและสมมตฐานทผวจย

ไดตงไว แตพบวาจากการนำแบบสอบถามไปใหกลมประเมนทง 3 กลม พบวาความพงพอใจ

ในรปแบบของงานออกแบบนนแปรผนไปตามเพศ อาย และการศกษา ของแตละกลม แตผวจย

เหนวาเปนสงทด เพราะจะไดขอมลในหลายๆ มมมอง เพอนำไปพฒนาและเปนประโยชนใน

งานวจยตอไป


สวนท 3 ขอเสนอแนะขอเสนอแนะเพอการนำไปใชประโยชน

การพฒนาบรรจภณฑททำจากวสดธรรมชาตในประเภท

อาหาร เปนเรองทไมเหมาะสม เพราะราคาผลตภณฑถก ถาหาก

ออกแบบบรรจภณฑททำจากวสดธรรมชาต อาจมราคาสงขน

ทำใหผลตภณฑเพมราคาขายทสงขนตาม แตถาหากตองการนำ

มาออกแบบบรรจภณฑประเภทอาหารจรงๆ ผวจยแนะนำวาควร

ศกษาเพมเตมเกยวกบเรองของวสดธรรมชาตทจะนำมาออกแบบ

เพราะวสดดงกลาวมขอจำกด ทอาจสงผลตอการเกบรกษาของ

อาหารมากกวาวสดประเภทอนๆ

วสดธรรมชาตทนำมาออกแบบบรรจภณฑบางชนด มราคา

ทไมแนนอน ทำใหมผลตอการผลต ซงเปนสาเหตหนงททำใหวสด

ดงกลาวอาจมความไมเหมาะสมในการนำมาใชผลตหรอออกแบบ

บรรจภณฑในบางชวงฤดกาล ฉะนนควรศกษาเพอวางแผนแกไข

ปญหาในอนาคตไวดวย

ปญหาทพบในงานวจยอกประเดนหนงทสำคญ ไดแก เรอง

ของราคา ทงราคาขายเดม และราคาขายใหม ควรใหความสำคญ

ในการกำหนดตนทนการผลตทเหมาะสม ผซอยอมรบได ซงไม

สงกระทบตอตวราคาผลตภณฑทขายอยแลว


งานศลปกรรมทองถนจงหวดแพร มรปแบบทหาเอกลกษณ

ไดคอนขางยาก ฉะนนผวจยแนะนำวา ถาหากมผสนใจทำวจยท

เกยวของกบเรองน ผวจยขอเสนอแนะวาการสรางเอกลกษณนน

อาจจำเปนตองถกสรางสรรคใหเกดแนวทางใหม ไดจากการตว

ผทำการวจยเอง ซงเปนหนทางหนงทชวยใหคนทวไปไดร จก

เอกลกษณหรอการสรางภาพลกษณใหมใหกบจงหวดแพรได

มากขน

การออกแบบบรรจภณฑใหมความแปลกใหมและโดดเดน

นน เปนเร องทยากตอการยอมรบของผซ อ ซ งจากการลงไป

สมภาษณแบบสนทนากลม พบวาคนในทองถนจงหวดแพรบาง

คน ไมสามารถยอมรบการออกแบบทผดแปลกไปจากเดมได

โดยเฉพาะผทอยในวยกลางคน แต หากเปนวยรนจะพบวา ม

ความตนเตน และแปลกใจตองานออกแบบเปนอยางมาก

งานวจยดงกลาวมบรรจภณฑหลากหลายประเภทและรปแบบ

ทำใหการวเคราะหหรอวจยไมสามารถลงลกไปไดมาก ฉะนนผ

วจยเหนวาควรเลอกเฉพาะเจาะจงลงไปในผลตภณฑใดผลตภณฑ

หนง เพอใหไดผลทครบถวน สมบรณ และประสบผลสมฤทธ

ในการวจยมากทสด

กตตกรรมประกาศ วจยนสำเรจลลวงดวยดจากความอนเคราะหชแจงและใหคำปรกษาจากคณาจารย กำลงใจจากพๆ เพอนๆ ปรญญาโท รนท 11

ในภาควชาออกแบบนเทศศลปทกทาน และสดทายขอกราบขอบพระคณคณพอ คณแม สำหรบกำลงใจทมใหเสมอมา อกทงทให

โอกาสทางการศกษาของขาพเจา จนประสบความสำเรจลลวงไปไดดวยด


คำเกยว เมองเอกและคณะ. 2542. วฒนธรรม พฒนาการทางประวตศาสตรเอกลกษณ และ ภมปญญาจงหวดแพร. กรงเทพฯ :

ครสภาลาดพราว,

มหาวทยาลยศลปากร. 2545. โครงการรกษาเอกลกษณของสถาปตยกรรมทองถนและสงแวดลอมเพอดงดดนกทองเทยวจงหวดแพร.

ม.ป.ท. : ม.ป.พ., ม.ป.ป.

ศนยวฒนธรรมจงหวดแพร. 2540. หตถกรรมพนบานเมองแพร. แพร : เมองแพรการพมพ,

สวทย อนทพย. 2548. ออกแบบบรรจภณฑหตถกรรม. กรงเทพฯ : ม.ป.พ.,


Abstract This qualitative research aimed to study design film animation that showed the Lanna identity. The study covered three forms of identity: 1.) Personal Identity 2.) Social Identity 3.) Cultural Identity. The result revealed these three forms of identity reflected the identity of each side clearly. The designed animation was presented to experts and examiners: 1.) Personal identity presented through the Phaya Meng Rai was 78 %recognized by the costumes; 2.) Social identity was 48 % recognized by picture of landscape that show the cold feeling. Another was 42 % a picture of mountain. 3.) The highest was 71% recognized by cultural identity presented through Kong Sa Bud Chai and next is the cultured of Paktung 66 %. This research would be useful to designers, especially in animation. It can be applied to produce further creative designs.Keywords : 1. Identify, 2. Local, 3. Animation, 4. Lanna, 5. Phaya Meng Rai

บทคดยอ การวจยครงน เปนการวจยเชงคณภาพมวตถประสงคเพอศกษาการออกแบบภาพยนตรแอนเมชนทแสดงถงอตลกษณพนถน

ลานนา ศกษารปแบบของการแสดงถงอตลกษณ โดยใชปจจยการนำเสนอถง อตลกษณ 3 ดานไดแก 1. การนำเสนออตลกษณ

ปจเจกบคคล 2. การนำเสนออตลกษณทางสงคม 3. การนำเสนออตลกษณทางวฒนธรรม ผลการวจยพบวา เกณฑทง 3 ดานทนำ

มาใชในการวเคราะห ทำใหมแนวทางในการออกแบบงานทสอถงอตลกษณใหเหนในแตละดานอยางชดเจน

งานแอนเมชนทผวจยไดทำการออกแบบ ไดนำเสนอแกผเชยวชาญและบคคลทวไปแสดงใหเหนวา

1) อตลกษณสวนบคคลนำเสนอผานพญาเมงราย รบรไดจากเครองแตงกายรอยละ 78

2) อตลกษณดานสงคมรบรจาก ภมประเทศภาพบรรยากาศหมอกไอเยน แสดงถงความหนาวเยน รอยละ48 รองลงมาคอภาพ

ทวเขาสลบซบซอน รอยละ 42

3) อตลกษณทางวฒนธรรม นำเสนอผานประเพณการตกลองสะบดชย ผคนรบรไดมากสดรอยละ 71 รองลงมาคอประเพณการ

ปกตงรอยละ 66

งานวจยนจะเปนประโยชนแกนกออกแบบ โดยเฉพาะงานแอนเมชนสามารถนำแนวคดของการวจยไปตอยอดในการคดสรางสรรค

งานออกแบบทไดอยางลกซงมากยงขน

คำสำคญ : 1. อตลกษณ, 2. พนถน, 3. แอนเมชน, 4. ลานนา, 5. พญาเมงราย

การออกแบบภาพยนตรแอนเมชนเพอแสดงอตลกษณพนถนเรอง พญาเมงรายFilm Animation Design to Show Endemic on Phaya Meng Rai

ชยมงคล ธรรมทวนนท1 วฒนพนธ ครฑะเสน2 และ ธนาทร เจยรกล3

1นกศกษาปรญญาโท หลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต ภาควชาการออกแบบนเทศศลป มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 25542ผศ.,อาจารยประจำหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต ภาควชาการออกแบบนเทศศลป มหาวทยาลยศลปากร3อาจารยประจำหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต ภาควชาการออกแบบนเทศศลป มหาวทยาลยศลปากร


38

บทนำ ในการสรางสรรคงานออกแบบใดๆกตาม การคนหาตวตน หรอการคนหารากเหงาแหงวฒนธรรมเปนสงจำเปน ยงถาเราตอง

การใหเขาถงมากเทาไร เราตองขดคนใหลกมากเทานน (ธนญชย ศรศรวชย, สมภาษณ, 31 ตลาคม 2554) ปจจบนภาพยนตร

แอนเมชนมมากมายหลายรปแบบ แตกตางกนตามแนวคด และศลปวฒนธรรมของแตละเชอชาต ซงทำใหการแสดงออกของตวละคร

มลกษณะเฉพาะของตวเอง ทงในเรองรปราง รปทรงสสน หรอลกษณะการเคลอนไหว แลวเคยสงสยไหมวาเหตใดงานแอนเมชนท

มาจากประเทศตะวนตก เชน เรองกงฟแพนดา (Kung fu Panda 2008) มหลาน (Mulan1998) จงสามารถถายทอดงานทมความ

เปนอตลกษณแบบชาวตะวนออก ไดอยางลงตว

ประเทศไทย ถาเทยบกนตามสดสวนถอวายงมผลงานแอนเมชนออกมาเปนจำนวนนอย ซงในจำนวนนนเปนงานแอนเมชนท

เปนลกษณะไทย หรอรปแบบทเปนสากล ปจจบนผลงานทไดพบเหน โดยมากจะไมเจาะจงวาเปนงานแอนเมชนลกษณะไทยในชวง

ใด หรอรปแบบไหน อกทงงานแอนเมชนทเปนลกษณะภมภาค หรอทองถนยงไมคอยไดพบเหน

จากการศกษางานวจย เรองฉกขนบแอนเมชน เอกลกษณของฮายาโอะ มยาซาก นกฝนแหงตะวนออก (นบทอง ทองใบ.

2550: 15) เกยวกบภาพยนตรแอนเมชนในประเทศไทยสวนใหญพบวา มกจะถกมองเปนเพยงแคสอสำหรบเดก แตในความเปน

จรงแลว เราสามารถถายทอดหรอสอดแทรกสงตางๆซงจะแสดงถงอตลกษณหรอตวตนของเราผานงานแอนเมชนได

วธดำเนนงานวจยเรองการออกแบบภาพยนตรแอนเมชนทแสดงอตลกษณพนถน เรองพญาเมงราย จะทำการศกษาถงรปแบบ

เพอวเคราะห จำแนกประเภท จดหมวดหมของอตลกษณพนถน ทปรากฏในงานแอนเมชน โดยจะเลอกทำการศกษาจากภาพยนตร

แอนเมชน ทมภาพลกษณทแสดงถงอตลกษณเฉพาะถนอยางเดนชด ทำการวเคราะหถงบรบท องคประกอบทางสนทรยภาพ แลวนำ

แนวคดทไดจากการศกษามานำเสนอโดยการออกแบบแอนเมชนกรณศกษา เรองของพญาเมงรายทแสดงถงอตลกษณพนถนแบบลานนา

ซงในปจจบนงานวจยทมงศกษาความมอตลกษณของสอแอนเมชนยงมไมมากนก สงทเปนจดออนของแอนเมชนไทย ไมได

อยทลายเสน หรอเทคนค แตกลบอยท “เนอหา” ซงกคอการขาดความเขาใจในรากเหงาของวฒนธรรมของสงคมนนเอง “ลายเสน

ไมสำคญเทาจตวญญาณในการนำเสนอ” (นบทอง ทองใบ. 2550: 15)

จากงานวจยเรองฉกขนบแอนเมชน เอกลกษณของฮายาโอะ มยาซาก นกฝนแหงตะวนออก (นบทอง ทองใบ. 2550.) บงบอก

ถงการนำเสนองานแอนเมชนในบานเรายงมปญหาในเรองของจตวญญาณของความตวตนของเรา ยงสอถงอตลกษณ รากเหงาของ

ตวเราไมชดเจน ซงเรามกมงเนนแตในดานเทคนคการทำ การออกแบบตวละคร

วตถประสงคการวจย 1. เพอศกษาถงรปแบบและแนวทางการนำเสนอ การแสดงออกถงความเปนอตลกษณพนถน ทปรากฏในงานแอนเมชน

2. ศกษาอตลกษณพนถนของลานนา

การศกษาคนควาขอมล 1.1 ขอมลปฐมภม ขอมลภาคสนาม

1.1.1 ขอมลการสมภาษณผเชยวชาญดานการออกแบบภาพยนตรแอนเมชน

1.1.2 ขอมลการสมภาษณผเชยวชาญในดานศลปกรรมพนถนลานนาโดยบคคลเหลานเปนผมประสบการณ มความร ม

ความสามารถใหคำปรกษาใหขอมลทสำคญตอการศกษาคนควา และมประสบการณในสายอาชพไมตำกวา 5 ป

1.2 ขอมลทตยภม ขอมลภาคเอกสาร และสงพมพอเลกทรอนกส ไดแก

1.2.1 ศกษาเอกสารทฤษฏเกยวกบศลปวฒนธรรมแบบลานนา

1.2.2 ศกษาเอกสารทฤษฏเรองอตลกษณ

1.2.3 ศกษาการทฤษฏเรองการออกแบบภาพยนตรแอนเมชน

1.2.4 ขอมลจากการศกษาภาพยนตรแอนเมชน นำมาวเคราะหสงทแสดงออกถงความเปนอตลกษณ โดยเลอกตวอยาง

ดงน ภาพยนตรแอนเมชนเปดตวโอลมปค 2008 ภาพยนตรแอนเมชนเรอง กงฟแพนดา (2008) มหลาน (1998) กานกลวย

(2006) และเรองรามเกยรต


39

การวเคราะหขอมล 2.1 ขอมลภาคเอกสาร

วเคราะหขอมลในเชงการสรางสรรคงานออกแบบโดยนำ

ขอมลพนฐานเกยวกบทฤษฏแนวคดเรองอตลกษณ มาประมวล

หารปแบบและองคประกอบตางๆทแสดงถงอตลกษณพนถน

ลานนา วเคราะหสงทแสดงถงอตลกษณในงานแอนเมชน จาก

กลมตวอยางภาพยนตรแอนเมชน

2.2 ขอมลภาคสนามรวบรวมขอมล

ความคดเหนและขอเสนอแนะจากผ เช ยวชาญในสาขา

ศลปกรรมแบบลานนา และสาขาเกยวกบภาพยนตรแอนเมชน

ปรกษาในดานการออกแบบจากผ เช ยวชาญ โดยใชว ธ การ

สมภาษณ (Interview) เพอใหไดแนวความคด ขอคดเหนและ

ความร ในเรองการแสดงออกถงอตลกษณ โดยเตรยมวตถประสงค

ทชดเจนในการสมภาษณ ประเดนคำถามตางๆทเกยวโยงถงงาน

วจย

สงเคราะหขอมล และออกแบบงานกรณศกษา

สงเคราะหขอมลจากการศกษาตามทฤษฏตางๆ แลวนำ

มาผลตงานกรณศกษา เปนข นตอนการนำผลท ไดจากการ

สงเคราะหขอมลตางๆมาออกแบบงานแอนเมชน ตามขนตอน

และกระบวนการออกแบบ โดยมขนตอนดงน

3.1 ขนตอนการวางแผน (Planning) เปนการศกษารวบรวม

วเคราะหขอมลและวตถประสงคของการออกแบบภาพยนตร

แอนเมชน ทตองการสอถงอตลกษณแบบไหน

3.2 ขนตอนเตรยมการผลต (Preproduction) นำขอมลท

ไดมาสงเคราะห หารปแบบทเหมาะสมดวยการรางแบบ (Sketch

Design) แลวจดทำเปนสตอรบอรด โดยในชวงนจะมการนำแบบ

รางไปใหผ เช ยวชาญไดชวยใหขอเสนอแนะ และศกษาความ

เหมาะสมของโปรแกรมคอมพวเตอรทจะนำมาใชผลต กอนทจะ

ลงมอผลตจรง

3.3 ขนตอนการผลต (Production) เมอไดภาพราง และ

ขอเสนอแนะจากผเชยวชาญทงหมดแลว จงนำมาผลตจรงดวย

กระบวนการทางคอมพวเตอรผานโปรแกรมตางๆ เชน Flash,

Photo Shop, Sony Vegas

การประเมนผลงานออกแบบ

นำเสนอผลงานกรณศกษาตอผเชยวชาญ ตรวจสอบความคด

เหนของงานวจยและงานออกแบบ โดยมวธวดผลและประเมน

ผลงานการออกแบบดวยแบบสมภาษณ และแบบสอบถามตอ

ความคดเหน ตองานวจย

นำผลงานใหกลมบคคลทวไปไดด เพอทดสอบความรบร

ตออตลกษณดานตางๆ ประเมนผลดวยแบบแสดงความคดเหน

ผลการศกษาขอมล

ผวจยไดศกษารปแบบอตลกษณ จากงานวจยเกยวกบ

แนวคดเร องอตลกษณในงานวจ ยของ เชญขวญ ภชฌงค

(เชญขวญ ภชฌงค. 2549.) แลวนำไปวเคราะหเช อมโยงกบ

อตลกษณ ทปรากฏในงานแอนเมชน จากแอนเมชนตวอยาง 5

เรองไดแก กงฟแพนดา มหลาน แอนเมชนเปดตวโอลมปคป

2008 กานกลวย และรามเกยรต การนำเสนอผ วจยไดแบง

อตลกษณในงานแอนเมชนไว 3 ดานดงน

1. การนำเสนออตลกษณของปจเจกบคคล

(Personal Identity)

คอลกษณะเฉพาะของบคคลนนๆ ทไมซำแบบใครในบคคล

หนงอาจมลกษณะโดดเดนไดหลายรปแบบ อาจเปนบคคลกภาพ

ทซอนอยภายในหรอเปนพฤตกรรมทเกดขนซำๆ กนบอยครงจน

เกดความเปนอนหนงอนเดยวกน กลายเปนเอกภาพของลกษณะ

เฉพาะตวได เชนบคคลทเปนคนในประวตศาสตร หรอในนยาย

วรรณคด โดยอาจเปนเทพเจา บคคลสำคญ ทมหรอไมมตวตน

ในประวตศาสตร ซงบคคลประเภทนจะเปนทรจกกนในกลมคน

ภาพท 1 ภาพเจาแมกวนอม มอตลกษณปจเจกบคคลทเดนชดซงเปนเทพเจาของจน


40

หรอกลมชนชาตนนๆ ทสามารถรบรไดโดยผานอตลกษณ

ทเปนรปธรรม เชน ลกษณะโครงหนา ทาทาง เครองแตง

กาย หรอในทางนามธรรมเชน ความด ความเลว

ผวจยไดศกษาจากภาพยนตรเปดตวกฬาโอลมปคท

ปกกงป 2008 การนำเสนอสะทอนความคดผานตวละครท

มอตลกษณเฉพาะตวอยางเดนชด โครงหนาทเอบอม ดใจด

เครองแตงกายสขาวทมเอกลกษณในแบบของชนชาตจน

ซงถาเปนคนจน หรอคนในภมภาคเอเชยโดยมากจะรบรได

ทนทวานคอเจาแมกวนอม

นอกจากน ยงมอตลกษณของบคคลทเปนสญลกษณ

เปนบคคลทมนย โดยใชอตลกษณของชนชาต เชน ตว

ละครอยางโป (Kungfu Panda) การนำเอาวชากงฟ ซงเปน

ศลปะปองกนตวประจำชาต ทเปนอตลกษณของชนชาตจน

บวกกบสตวประจำชาตอยางหมแพนดา เปนสญลกษณท

เสมอนใหจนตอส ดวยความพยายาม และอดทน

ผวจยไดนำแนวคดจากอตลกษณในงานแอนเมชน

มาเทยบกบเคยงเพอวเคราะหอตลกษณสวนบคคล ของ

ความเปนพนถนแบบลานนาไดผลดงน

“ในแงประวตศาสตร พญาเมงรายเปนอตลกษณของ

ลานนาอยางแทจรง แมในประวตศาสตรลานนาจะมเจาผ

ครองนครมากมาย แตกไมโดดเดนเทาพญาเมงราย แมแต

นกประวตศาสตรถาจะศกษาประวตศาสตรลานนาตองเรม

จากพญาเมงราย” (สน สมาตรง, สมภาษณ, 29 พฤษภาคม

2554)

พอขนเมงรายมหาราช หรอพญาเมงรายเปนบคคล

ในประวตศาสตรของชาวลานนา เปนผสถาปนาอาณาจกร

ลานนา ชาวลานนาไดสรางอนสาวรยขนในหลายจงหวดใน

ภาคเหนอ เชนทจงหวดเชยงราย เชยงใหม ดงนนในดาน

อตลกษณสวนบคคล พญาเมงรายจงเปนการแสดงออกถง

อตลกษณลานนาอยางเดนชด

2. การนำเสนออตลกษณทางสงคม (Social Identity)

ประกอบดวยสถานภาพทางสงคมโดยท เหนเปน

รปธรรม เชน อาชพ ชนชน เพศ ชาตพนธ หรอศาสนาท

ปจเจกบคคลนนสงกดอย และมความเขาใจสงตางๆ ตรง

กนตงแตเรองทางวตถ เชน เครองแตงกาย ในดานทเหน

เปนนามธรรมไดแก ความเปนชนชาต ความนยมชมชอบ

ความศรทธา

อตลกษณปจเจกบคคล รปธรรม นามธรรม

เจาแมกวนอม (แอนเมชนเปดตว โอลมปค 2008)

มหลาน (Mulan1998)

โป (Kung fu Panda 2008)

กานกลวย (2006)

ทศกณฑ (รามเกยรต)

ผหญง หนาตาใจด มจดแดงกลางหนาผาก ผวขาว เสอผาสขาว เกลาผม มรวผาปดตรงมวยผม มรศมแผกลางศรษะ

หญงสาว สวมใสชดนกรบแบบจน ถอดาบ

หมแพนดา กนจ อดอาด เชองชา สตวประจำชาต

ชางปา ตวสฟา สตวประจำชาต ลวดลายไทยประดบเครองแตงตว

ยกษ ตวสเขยว มสบหนาสบมอ หนาตาดราย

ความด ความนาเลอมใสศรทธาความมเมตตา

มความรกชาต กลาหาญเสยสละ

กระตอรอรน ใฝเรยนร

จตใจด กลาหาญ

ความโหดเหยม มาก ฤทธเดช

การนำเสนออตลกษณ ปจเจกบคคล

ตารางท 1 การวเคราะหสงทแสดงถงอตลกษณ สวนบคคลทปรากฏในแอนเมชน

ภาพท 2 แพนดาอตลกษณของจตวญญาณแหงชนชาต

ภาพท 3 แสดงอตลกษณทางสงคม ชนชนกษตรย และอตลกษณของชาวบาน


41

ชาตพนธ แสดงออกไดทางรปราง หนาตา สผว ชาตพนธ

สามารถแสดงถงชนชนในสงคมไดดวย แอนเมชน Kung fu Panda

ใชสตวชาตพนธตางๆบงบอกถงสถานะทางสงคม เชน

เตา ในเรองเปนปรมาจารยผเชยวชาญกงฟ เตามความ

สำคญมากในวฒนธรรมจนเปนอตลกษณทสอถงความเชองชาแต

มนคง มอายยนยาว รอบรในทกๆดาน แสดงออกถงความอาวโส

ทเปนทเคารพนบถอ

เสอ ในเรองเปนศษยเอกของสำนก แทนอตลกษณทสอถง

ความเกงกาจ ในวฒนธรรมของจน มกถกนำมาใชเปนสญลกษณ

ของพละกำลงและอำนาจ ความกลาหาญและเขมแขง ภาพ

ลกษณของเสอจงมอย ในบทเพลง บทกว บทประพนธ ภาพ

จตรกรรม นวนยาย และในวฒนธรรมดานอนๆ กลายเปนสวน

หนงทขาดไมไดในอารยะธรรมจน

รปแบบอตลกษณทางสงคมนำเสนอผานรปธรรมทฝงอยใน

ชวตประจำวน ทไดผานการสงสมกนมาเปนเวลานานของกลม

คน จนเกดเปนการรบรรวมกน ในดานนามธรรมไดสงผานแนว

ความคด ความเชอ และมความเขาใจสงตางๆผานทางศาสนา

ทคนในสงคมนบถอ เมอเทยบเคยงกบอตลกษณทปรากฏเดนชด

ของสงคมลานนา จากการศกษาภาพเขยนจตรกรรมฝาผนงทเลา

เรองราววถชวต กจวตรประจำวน โดยผหญงชาวบานมกมอาชพ

ทอผา การหาบนำ คาขาย ตำขาว การแตงกาย ในเรองความ

เชอ ความนยมชมชอบ ความศรทธา ชาวลานนานยมนบถอ

เรองผ มความเชอในเรองของอาคมของขลง

3. การนำเสนออตลกษณทางวฒนธรรม (Cultural Identity)

คอสงซงเปนพฤตกรรมทคนในหมสรางขน ดวยการเรยนร

จากกนและกน ใชอยในหมพวกของตน แสดงออกผาน ดนตร

วรรณกรรม จตรกรรม ประตมากรรม ระบบความเช อ และ

สญลกษณท เปนท ร กนในวฒนธรรมน นๆ ในงานแอนเมชน

อตลกษณทางวฒนธรรม แสดงออกดงน

ประเพณ เปนกจกรรมทมการปฏบตสบเนองกนมา เปน

เอกลกษณและมความสำคญตอสงคม ประเพณลวนไดรบอทธพล

มาจากสงแวดลอมภายนอกทเขาสสงคมรบเอาแบบปฏบตทหลาก

หลายเขามาผสมผสานในการดำเนนชวต ในเรองมหลาน ไดม

การนำเอาประเพณการเคารพบรรพบรษของชาวจน มปายหลม

ศพของบรรพบรษ มาเปนฉากในการนำเสนอ แสดงใหเหนถง

อตลกษณของชาวจน

ภาพท 4 แสดงอตลกษณของชนชนกษตรย และอตลกษณของผรบใช

ภาพท 5 ชาตพนธทแตกตาง สามารถแสดงออกถงชนชนในสงคม

สงทบงบอกใหเหนถงอตลกษณทางสงคม ในงานแอนเมชน

แสดงออกได เชน

อาชพ ชนชน แสดงออกผานเสอผา เครองประดบ ทอย

อาศย บานเรอน ลกษณะรปราง ทาทาง การศกษางานแอนเมชน

เรองกานกลวย สงทแสดงอตลกษณทางสงคม ไดสอดแทรกอย

ใน เสอผาทบงบอกถงชนชนตางๆ ชาวบานจะเปนลกษณะการ

นงโจงกระเบนไมสวมเสอผา ถาเปนกษตรยจะสวมเสอผาทประดบ

ประดาดวยลวดลายอนวจตร ลกษณะทาทางจะสงบนงสขม นา

เกรงขาม ตรงขามกบชาวบานทจะเอะอะโวยวาย ไมสำรวม

ทศกณฑในอดตชาตคอนนทกยกษผตำตอย คอยลางเทา

ใหเทวดา ลกษณะตำตอยนาสงสาร แตในจตใจแฝงดวยความ

อาฆาตมาดราย พออวตารเปนทศกณฑมอตลกษณทแสดงถง

ความหกเหม มอำนาจ ดดนกาวราว


42

ศลปะและการแสดงพนถน คอสงทบคคลในสงคมหรอ

วฒนธรรมนนสรางสรรคขน จากสงแวดลอม ความเชอ ความ

ศรทธาตอสงใดสงหนง ในงานแอนเมชนเรองมหลานและกงฟ

แพนดาไดมฉากการรายรำวชากงฟ นำเสนออตลกษณของศลปะ

การตอสในของจนอยางชดเจน

สญลกษณ ใชแทนความหมายของอกสงหนง สอความ

หมายหรอแนวความคดใหมนษยในสงคมเขาใจไปในทางเดยวกน

อาจจะเปนรปธรรมหรอนามธรรมกได ฉากพระนเรศวรทรงเหน

เศวตฉตรบนทองฟากอนออกไปรบ แสดงถงอตลกษณของการ

เชอแบบไทย เรองมหลานใชมงกร เปนสงทชาวจนเคารพนบถอ

เปนเทพเจาใชแทนสญลกษณของบรรพชนทคอยคมครองมหลาน

การใชเตาหมายถงการมอายยน ความคงแกเรยน นำมาใชเปน

ปรมาจารย ในเรองกงฟแพนดา

อวจนภาษา คอการใชภาษาภาพสอความหมายตางๆ รวม

ทงการสอความหมายแทนการรบรจากชองทางอน เชนใชภาพ

แทนเสยง แทนกลน แทนรส แทนสมผส ในเรองมหลานมการ

แสดงออกดวยทาทางการประสานมอ โคงคำนบ เปนอตลกษณ

แสดงความนอบนอมแบบชาวจน

สภาพแวดลอม ในการสรางฉากหลงประกอบภาพยนตร

แอนเมชน มกนำอตลกษณทโดดเดนของศลปะในแตละทองถน

มาประกอบเสมอ แอนเมชนเปดตวโอลมปค 2008 ทจน กมการ

ภาพท 6 แสดงอตลกษณทางวฒนธรรมการบชาบรรพบรษ ทแสดงความเชอแบบจน

นำเอาฉากหลงทเปนบรรยากาศภเขาสงทมกลนอายของภาพเขยน

แบบจน

รปแบบอตลกษณทางวฒนธรรม เกดจากการนำเสนอผาน

กจกรรมอนดงามทปฏบตสบตอกนมาเปนเวลานาน จนเกดเปน

การรบรรวมกน ในดานนามธรรมไดสงผานแนวความคด ความ

เชอและมความเขาใจสงตางๆผานทางศาสนาทคนในสงคมนบถอ

การดำเนนการวจย เมอไดสรปประเดนและแนวทางการนำเสนออตลกษณดง

แลว จงเรมในสวนการออกแบบงานแอนเมชนพนถน เรองพญา

เมงราย จดทำเปนกรณศกษา โดยนำเสนอเปนเทคนค Cut out

Animation คอการสรางภาพจากการสแกน ถายภาพ แลวนำมา

จดวางในโปรแกรมคอมพวเตอร เพอใหเกดการเคลอนไหว นำ

ภาพทเลยนแบบจากจตรกรรมฝาผนงลานนา จากวดภมนทร

จ.นาน และวดพระสงห จ.เชยงใหม ซงเปนหลกฐานทหลงเหลอ

อยและสอถงความเปนอตลกษณลานนา ผวจยไดสอดแทรกศลปะ

ประเพณ การละเลนตางๆทจะแสดงถงอตลกษณลานนา

มลเหตทใชเทคนคนำภาพจากจตรกรรมฝาผนงมาใชเพราะ

เปนภาพจดจำของคน จะทำใหสอความเปนลานนาไดมากยงขน

โดยเสรมในดานอตลกษณตางๆทไดศกษามา สอดแทรกเขาไป

ในเรองราวของพญาเมงราย


43

15

ภาพท 7 แสดงผลงานการออกแบบแอนเมชน

อภปรายผล การอภปรายผลการวจย นำเสนอความเหนเปน 3 สวนคอ

ความเหนจากผเชยวชาญดานงานแอนเมชน ผเชยวชาญดาน

ศลปวฒนธรรมลานนา และความเหนจากผชมทวไปทไดรบชม

แอนเมชนกรณศกษา

ผเชยวชาญดานงานแอนเมชน

โดยทวไปในดาน Production ถาเปนงานทสอถงอตลกษณ

หรอเปนงานยอนยคมกมการกำหนดกรอบไววาจะเปนการทำงาน

ในแบบทเรยกวายดถอตามแบบของจรง กบอกรปแบบหนงกคอ

การประยกตลดทอนรปแบบจรงใหรวมสมย ถาเรามแนวทางท

ชดเจนรปแบบงานออกแบบงานสรางไปจนถงตวละคร กจะม

แนวทางในการออกแบบ

ในสวนทผ วจยไดแบงหวขอเรองอตลกษณเปน 3 หมวด

ทางผเชยวชาญเหนดวยเพราะทำใหสามารถแบงการวเคราะหงาน

สราง และสามารถเชอมโยงและทราบถงทมา ทไปในแตละสวน

ได เทยบเคยงถงงานสรางของญปน ทมแอนเมชนเปนวฒนธรรม

การหยบจบเอาประเดนวฒนธรรมพนบานมาเลาเร องในแบบ

แอนเมชน ใหทงความเจรญทางปญญา และนำพาจตวญญาณไป

พรอมกน หากตองการสรางอตลกษณในผลงานอยางถาวร ยอม

ตองไมลมตวตน ตองศกษารากเหงาอยางถองแท

ในเรองแอนเมชน การนำภาพจตรกรรมฝาผนงแบบลานา

ทำใหไดอารมณของความมอตลกษณแบบลานนา ถาแตถาเปน

ภาพทเขยนขนมาใหมอาจตองอาศยผเชยวชาญในการวาดภาพ

ลกษณะน ถาเพมในเรองสอทางการไดยน ถาสามารถทำไดจะ

สอใหรบรถงความเปนลานนาไดมากกวาน เพราะการไดยนทวง

ทำนอง ผคนจะรบรได แมไมตองเหนภาพ

ผเชยวชาญดานศลปวฒนธรรมลานนา

ดานอตลกษณปจเจกบคคล ผเชยวชาญใหขอเสนอแนะวา

ในเชงประวตศาสตรหากมองไกลเกนไป ใชขอมลในประวตศาสตร

ทไกลเกนไป ผชมทวไปทไมใชคนพนถนอาจเขาไมถง

การแยกการวเคราะหเรองอตลกษณ ผเชยวชาญโดยมาก

เหนดวยกบเกณฑทนำมาใชเปนกรอบในการวเคราะห เพราะทำ

ใหมแนวทางในการคดงานเปนสวนๆแยกแยะใหเหนในแตละดาน

อยางชดเจน ผเชยวชาญบางทานมองวา เนองจากพนทลานนา

กนอาณาเขตหลายจงหวด ดงนนวฒนธรรมแตละจงหวด กแตก

ตางกนออกไป ควรจำกดชวงเวลาของยคสมยใหชดเจน


44

ผชมทวไป

การรบชมผลงานแอนเมชนกรณศกษาเรองพญาเมงราย ให

ผชมทวไปทเปนคนจากภมภาคอน 30 คน และผชมทมาจากภาค

เหนอ 30 คน รวม 60คน พบวา ะรบรได

การนำเสนออตลกษณปจเจกบคคลผชมจากภาคเหนอโดย

มากจะรบรได มบางสวนทไมรบรมากอน อนเนองมากจากเปน

คนรนใหม ขาดการรบรปลกฝงในเรองประวตศาสตร สำหรบผชม

จากภมภาคอน โดยมากไมเคยรบร การรบรถงความเปนพญา

เมงรายสวนมากรบรจากการแตงกาย

ดานอตลกษณทางสงคมทแสดงออกทางสถาปตยกรรม

และสภาพภมประเทศ การนำเสนอภาพหมอกบนเทอกเขาท

หนาวเยนสามารถสอถงความเปนลานนาไดมากทสด รองลงมา

คอภาพเทอกเขาทสลบซบซอน สดทายคอสภาพบานเมอง ตลาด

การนำเสนอวถชวตในตลาด

ดานอตลกษณทางวฒนธรรม ผชมทงสองกลมรบรไดมากท

สดคอ การตกลองสะบดชย เพราะเปนประเพณทมเฉพาะลานนา

เทานน รองลงมาคอการรบรถงประเพณการปกตง สดทายคอ

ภาพการแตงกายแบบหญงลานนาโบราณ มการเกลาผม เปน

ภาพลกษณของหญงสาวชาวลานนา

ขอเสนอแนะ การนำเสนองานทสอถงอตลกษณพนถนในงานแอนเมชนยง

ไมมการทำวจยทลกซง ในแงการศกษาเชงศลปะและเนอหาบท

อยางจรงจงมากนก จงยงมแงมมใหศกษาวจยอกมากมายดงน

1. การศกษาลงลกไปในภาพยนตรแอนเมชนจากญปนเพราะ

เปนประเทศทสรางอตลกษณของงานเพอตอบสนองกลมเปาหมาย

ทกเพศทกวย มการแขงขนสง

2. การศกษาเปรยบเทยบการนำเสนอของแอนเมชนตาง

วฒนธรรม เชนแอนเมชนทแสดงอตลกษณของฝงตะวนตกและ

ฝงตะวนออก เพอใหเหนความแตกตางทางความคดในแตละ

วฒนธรรม หรอเปรยบเทยบงานจากอนเดย เกาหล ซงเปนประเทศ

ในแถบเอเชยดวยกน

3. การศกษาวเคราะห วธสรางสรรคแอนเมชนแบบไทย เปน

สงนาสนใจ เพราะบานเรามการสรางแอนเมชนออกมามาก แต

ยงหาจดยนหรออตลกษณทโดดเดนไมชดเจน โดยเฉพาะดาน

ศลปะการสอถงความเปนไทย

นอกจากการศกษาในดานแอนเมชน ผลการวจยจะม

ประโยชนในดานกรอบแนวคดในการนำเสนอสงทสอถงอตลกษณ

ในงานดานอนๆ สรางสรรคใหเหนถงคณคาในงานออกแบบ หรอ

ทกองคประกอบของสอ โดยเฉพาะในแงมมของศลปะการออก

แบบสอในสายนเทศศาสตร

กตตกรรมประกาศ โครงการน เสรจส นไปดวยดตองขอขอบพระคณ ผ ชวยศาสตราจารยวฒนพนธ ครฑะเสน, อาจารยธนาธร เจยรกล,

รองศาสตรจารยสน สมาตรง อาจารยภาควชาการออกแบบนเทศศลป ทานผเชยวชาญทกๆทาน ทกรณาสละเวลาในการใหสมภาษณ

และใหขอชแนะ


เชญขวญ ภชฌงค. 2549. การสอสารของกลมซาไกทยายถนฐานมาสชมชนเมองในการปรบตวและการแสดงอตลกษณแหงชาตพนธ.

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาวารสารสนเทศ คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ธนญชย ศรศรวชย. 2554. Thainess ในฐานะสนคาหรอโฆษณาชนหนง. [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.youtube.com/

watch?v=2uVrg5B4ctg. (วนทคนขอมล: 31ตลาคม 2554).

นบทอง ทองใบ. 2550. ฉกขนบ แอนเมชน เอกลษณของ ฮายาโอะ มยาซาก นกฝนแหงตะวนออก. กรงเทพฯ : มลนธเดก.

ภานพงษ เลาหสม. 2541. จตรกรรมฝาผนงลานนา. กรงเทพฯ : สำนกพมพเมองโบราณ.

ศกดดา วมลจนทร. 2551. อานการตนใบ. กรงเทพฯ : สำนกพมพพนฐาน.

สน สมาตรง. 2554, 29 พฤษภาคม. รองศาสตราจารย. สมภาษณ.


Abstract This project utilizes “upcycling” as a way of dealing with material waste and “trans-formation” as a method of giving new life to used and discarded objects. Function, utility, lightness, and tectonics (material joinery) were at the core of this transformation of materials. Wood bases and intricate wood joinery (instead of mechanical fasteners) give strength to new furniture. The actual seat simply sits atop the wood base, making this a quick and easy way to assemble (and therefore disassemble) the furniture. The cabinet also slides neatly into its base, making fabrication and assembly easier. The pieces, in their light weight and joinery, give the user freedom to move them around as necessary. More important than the actual components or over aesthetic of the pieces are their ability to be used in different ways. This way of working is not only economical to manu-facture, but encourages the user to be economical and deal with waste in an inventive manner as well.Keywords : 1. pcycling, 2. waste, 3. transformation, 4. joinery, 5. assembly and disassembly

บทคดยอ โครงการวจยนมวตถประสงคในการออกแบบเฟอรนเจอรอพไซคลง (Upcycling) เพอลดปญหาการสรางขยะและใชแนวคด

เรอง “การเปลยนแปลง” (Transforming) เพอสรางชวตใหมใหกบวตถทถกทง

จดเดนของการแกปญหาในงานวจยชนนคอเรองการใชงานไดจรงและความแขงแรง การประกอบและการขนยายไดสะดวกและ

การใสใจในรายละเอยด(details) โดยมผลสรปดงน 1) การแกปญหาเรองความแขงแรงในการรบนำหนก ไดเลอกใชวสดไมเปนฐาน

และเลอกการเขาเดอยแทนการใชนอตและตะป ทงนนอกจากเพมความคงทนแลวผใชยงสามารถถอดประกอบไดงาย 2)ในราย

ละเอยดของการเชอมทนงกบฐานคอการใชหลกการสวมอางเขากบโครงไมไดโดยงาย ในสวนตใชหลกการสวมเขากบฐานไมทมรอง

ไวรบขอบ ทำใหงายตอการตดตง และยงมความแขงแรงเพราะแบบไดคำนงถงการสวมเขาอยางพอด 3) การแกปญหาเรองการโยก

ยาย หรอขนสงไดสะดวก ผใชสามารถถอดออกเปนชนสวนและสามารถประกอบชนใหมไดโดยงายดาย

ดงนนโดยสรปทเปนหวใจหลกของการออกแบบ ไมไดอยทรปแบบซงอาจมความคลายกนได แตงานวจยชนนเนนการแกปญหา

ทสามารถตอบสนองการใชงานในหลายมตและประการทสำคญทสดการเปลยนแปลงวฒนธรรมผบรโภคใหเหนคณคาของวตถการ

ประหยด และการรกษาทรพยากรธรรมชาต

คำสำคญ : 1. อพไซคลง, 2. ขยะ, 3. การเปลยนแปลง, 4. งานกรอบประตหนาตางไม, 5. การประกอบและการถอดประกอบ

การออกแบบวสดทถกมองขาม นำมาเปลยนแปลงใหเกดคณคาในรปแบบใหมUsing neglected materials in transformative ways

กฤษณพงศ รนเรง1 เดวด มารค เชเฟอร2 และ ไพจตร องศรวฒน3

1นกศกษาปรญญาโท หลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต สาขาวชาการออกแบบ ปการศกษา 25542อาจารยประจำหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต สาขาวชาการออกแบบ มหาวทยาลยรงสต3รศ.,อาจารยประจำหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต สาขาวชาการออกแบบ มหาวทยาลยรงสต


46

บทนำ ปญหาขยะนบเปนปญหาใหญอยางหนงทสงคมตองเผชญในยคปจจบน ในแตละวนมของเหลอทงเหลอใชทเกดจากการอปโภค

บรโภคและกจกรรมตางๆเปนจำนวนมาก ซงขยะในแตละประเภทมขนตอนในการกำจดขยะทแตกตางกนบางฝงกลบ บางเผากำจด

ซงแตละวธมผลกระทบตอสงแวดลอมทแตกตางกน ขยะบางประเภทสามารถสรางปญหาใหมนษยและโลกในระยะยาวเพราะไม

สามารถยอยสลายลงไดในระยะเวลาอนรวดเรวแตตองใชเวลานานนบรอยปเพอการยอยสลาย อาท โฟมและประเภทพลาสตก

เปนสงทรกนดอยแลววาสงตางๆสามารถนำมาใชประโยชนไดอกแต บางครงอาจเกดการมองขาม และไมไดใสใจเทาทควรจง

ทำใหจำนวนปรมาณของขยะตางๆเพมขนเรอยๆในสงคม จรงอยทวสดหลายอยางสามารถนำมา รไซเคลใหมได แตกระบวนการใน

การทำนนกเกดการสญเสยพลงงาน และสรางมลภาวะ

ปจจบนในวงการผลตเฟอรนเจอรมการแขงขนทางธรกจกนอยางสง โดยรปแบบของเฟอรนเจอรตางๆ มทงแบบทผลตสำเรจ

รปมาจากโรงงานคอไมสามารถถอดหรอประกอบไดและเฟอรนเจอรแบบทมาประกอบเอง ซงแบบทมาประกอบเองนนสวนใหญจะม

วสดและอปกรณหลายชนในการประกอบ อกทงผใชยงตองทำความเขาใจกบคมอเพอทำการประกอบเฟอรนเจอรชนนน จงอาจทำ

ใหผใชเกดความยงยากและใชเวลาในการถอดหรอการตดตงไมมากกนอยขนอยกบทกษะของแตละผใช

ดงนนโครงการวทยานพนธนเกยวกบวสดเหลอใชทถกมองขามคณคา นำมาเปลยนแปลงใหเกดรปแบบทมเอกลกษณของ

ผลตภณฑ โดยการทนำวสดหนงอยางมาบวกกบวสดอกหนงอยางทมลกษณะตางกนเมอนำมารวมกนจะไดเปนวสดชนใหมทมการ

ใชงาน (Function) แบบใหมตางจากการใชงานแบบเดม เนนการออกแบบทคงไวซงเอกลกษณของ ของเกาเปนแกนหลก และนำวสด

ชนทสองเปนตวเสรมโครงสรางของชนงานเฟอรเจอรทสามารถตดตงหรอถอดประกอบทไมยงยากซบซอนและสะดวกในการเคลอนยาย

ใชสไตลในการออกแบบทเรยบงาย ดแลวสะอาดแตมความใสใจในเรองลายละเอยดของชนงาน เปนกระบวนการผลตในแบบ craft

และเปนกลไกหลกในเรองของการลดจำนวนเศษวสดเหลอใช ใหกลบมามคณคา มาใชประโยชนไดใหม เพอเปนการสงเสรมใหเหน

ถงความสำคญและเปนแนวทางในการพฒนาตอยอดในอนาคต

อพไซคลง (Upcycling) คอกระบวน การเปลยนขยะหรอของไรประโยชนใหเปนวตถดบ สำหรบผลตสงของใหมทมมลคาหรอ

คณคาใชสอยมากกวาเดม กลาวกนวาคำคำนใชครงแรกโดยไรเนอร พลซ ชาวเยอรมน ในป 1994 ซงเขาใหความเหนวา กระบวน

การทผคนเรยกกนวารไซเคลนน ควรเรยกวา downcycle เพราะสงทไดมกจะมคณคาและคณภาพดอยลง แตกระบวนการทเราตอง

การคออพไซคลงทจะชวยเพมคณคาใหกบสงนน

แทรนซฟอรม (Transform) ซงคอการนำวสดหนงอยางบวกกบวสดอกหนงอยางทแตกตางกนแลวกลายเปนวสดชนใหมโดยท

ฟงชนของการใชงานแตกตางไปจากเดม

กระบวนการคดเลอกวสดทถกมองขามจะใชวสดทมขนาดใหญ ทมความแขงแรงทนทาน เพองายตอการออกแบบและคงสภาพ

เดมใหมากทสดจงเลอกทจะใชอางอาบนำเพราะตรงตามวตถประสงคในการออกแบบ อางอาบนำ มอยดวยกน 3 ชนดคอ อางอาบ

นำแบบไฟเบอรกลาส อครลค และเหลกปม

วสดทใชในการผลตอางอาบนำ - เหลกปม เปนวสดทมนำหนกเบา ราคาถก สทเคลอบไมคงมน ลอกงาย ลน เปนสนมได

- Fiberglass ออกแบบรปรางและสไดตามตองการ ราคาปานกลาง สทเคลอบไมคงทน

- Acrylic แขงแกรง ทนทาน ดแลรกษางาย ราคาคอนขางสง สเปนตงของอครลคเอง ไมลน ปองกนรอยขดขดไดด

- เหลกเคลอบ Enamel มนำหนกมาก แตจะคงทนและดแลไดงายขนาดมตงแต 1.40 เมตร ถง 1.85 เมตรขนาดทไดรบความ

นยมคอ 1.70 เมตร ความกวางมตงแต 0.60 เมตร ถง 1.30 เมตร ขนาดทกวางมากๆ มกจะเปนอางระบบนำวน ขนาดทได

รบความนยมคอ 0.60 เมตรความสงมตงแต 0.38 เมตร ถง 0.46 เมตรโดยขนาดทไดรบความนยมคอ 0.38 เมตร


47

ผลการวจย การทดลองครงแรก

ลกเทนนสกบโครงเกาอเกา

การใชโครงเกาอหวายทพงตรงทนงทไมสามารถนงไดมา

ประยกตกบลกเทนนสทไมผานQCและลกเทนนสทไมใชแลวโดย

ทำใหเปนเกาอนงทใชลกเทนนสมารอยกนแทนหวาย ซงลกเทนนส

กบโครงเกาอเกาเปนการอพไซคลง (Upcycling) แต ฟงชนยงคง

เปนเกาออยเหมอนเดม เหมอนเปนการซอมแซมเกาอเกามาก

กวาจง ยงไมตอบโจทยกบหวขอ แทรนซฟอรม (Transform)

จงเกดแรงบนดาลใจทจะใชวสดทมขนาดใหญ เพองายตอ

การออกแบบและคงสภาพเดมใหมากทสด และวสดทใชคออาง

อาบนำซงพบอางอาบนำทบานของเพอนเปนอางอาบนำทมสภาพ

สแตกเปนสนมชำรดไมสามารถใชงานไดและคนสวนใหญจะคด

นำของทมสภาพชำรดไมสามารถใชงานไดนำไปทงหรอขายซงถา

นำไปขายกจะไดมลคาไมมากนก อางอาบนำกเปนวสดทมขนาด

ใหญทสามารถนำมาพฒนาไดตามวตถประสงคขางตน เมอ

ไดอางอาบนำเปนวสดหลกแลวจงคดหาวสดรองโดยการนำไมมา

ทำเปนโครงสราง จะไดวสดชนใหมออกมาและตรงกบการออก

แบบจากแนวคดการ แทรนซฟอรม (Transform) โดยมแนวคดท

จะพฒนาใหวสดชนใหมนมความสะดวกตอการขนสงและตอการ

ประกอบไดงายขน

การทดลองครงท 2

ในการออกแบบและผลตเครองเรอนนนเราจำเปนทจะตอง

พจารณาถงลกษณะโครงสรางของเครองเรอนดกอนวาเปนอยางไร

รปแบบใด เชน ความสามารถทจะถอดประกอบได สามารถทจะ

รบแรงหรอนำหนก การผลต รวมทงราคาเปนตน

ขนตอนการเลอกอางอาบนำและรางแบบ

จากการศกษาประเภทของอางอาบนำทจะเลอกนำมาใชงานวตถดบทใช

ในการผลตอางอาบนำ มอยดวยกน 3 ชนดคอ อางอาบนำแบบไฟเบอรกลาส

อครลค และเหลกปม โดยจากการทดลองอางอาบนำแบบไฟเบอรและอครลค

จะมคณสมบตตรงทนำหนกเบามความยดหยน แตเวลานำมดตดจะเกดการ

บดเบยวแตก ไมแขงแรงพอทจะเอามานงและเสยรปทรงไดงาย สวนในปจจบน

อางอาบนำเหลกกไมเปนทนยมแลวคนมกนำมาทงเนองจากสทเคลอบอางอาบ

นำเหลกไวไมคงทน ถลอกไดงาย ลนและเปนสนมไดแตขอดของอางอาบนำ

แบบเหลกเวลานำมาตดแลวไมสญเสยรปทรงทงยงคงมความแขงแรงทจะใช

งานไดจรง ดวยเหตนจงเลอกอางอาบนำแบบเหลกมาใชในการทำชดเฟอรนเจอร

รปท 1 ลกเทนนสกบโครงเกาอเกา

รปท 2 วสดทจะใชในการออกแบบ


48

ขนตอนตอไป คอการรางแบบของรปทรงเฟอรนเจอร ดงแสดง

ในรป Sketch ดานบน

จากการรางแบบ จะเลอกรปแบบ Sketch 2 เนองจากเปน

การดดแปลงอางอาบนำเหลกนอยทสดและมการใชประโยชน

จากทกสวนของอางอาบนำเหลกและจากการมองภาพรวมของ

เซตเกาอจะมการออกแบบใหเรยบงายเนนความซบซอนในเรอง

ของการเกบรายละเอยดของโครงสรางอกทงภาพรวมยงดมความ

ตอเนองจากชนงานทงสามชนหลกการทเลอกไมมาทำโครง

สรางนน เพอใหมการขดแยงในตววสด ไมใหเกดความกลมกลน

และไมยงสามารถเกบรายละเอยดไดด ถานำสแตนเลสหรอ

เหลกมาทำเปนโครงสรางจะมภาพลกษณทมลกษณะแขงด

กลมกลนเนองจากเปนวสดชนดเดยวกนอกทงยงมนำหนกคอน

ขางมาก จงเลอกโครงสรางททำจากไมโดยการคดโครงสรางท

สามารถรบนำหนกไดดมความแขงแรงมงคง โดยมรปทรงเปน

รปแบบในดานตางๆดงแสดงในรปท 4

รปแบบโครงสรางไม

หลกการทออกแบบโครงสรางไมใหมลกษณะโปรงไมซบ

ซอนเพอทจะสามารถสอดรบเขากบอางอาบนำเหลก โดยไมจำ

เปนตองใชวสดมายดเพอเพมความคงทนแขงแรงเพราะการสอด

อางอาบนำเหลกเขากบตวโครงไมนนมความแขงแรงในตวโครง

สรางอยแลวและความโปรงของรปแบบจะไมไปบดบงการมองเหนรปทรงเสนสาย

อางอาบนำเหลกไดจากทกมมและเมอนำมาวางเรยงกนสามตวจะสามารถมองเหน

ไดชดเจนวายงคงสภาพอางอาบนำเหลกไวและขาเกาอทตงใจออกแบบเปนเหลยม

เพราะตองการใหขดกบขอบอางอาบนำเหลกทมลกษณะโคงมน ดงแสดงรปแบบ

โครงสรางไมในรปท 5 โดยเลอกรปแบบทเหมาะสมจากทรปแบบทไดออกแบบ

ไว 6 แบบ

ภาพท 2 แพนดาอตลกษณของจตวญญาณแหงชนชาต

รปท 4 การรางรปแบบในดานตางๆ

รปท 3 ภาพราง


49

การออกแบบโครงสรางเพอรองรบการสอดอางอาบนำเหลกเขากบโครงไม

- จดเดนของการออกแบบโครงลกษณะน เพอเนนการถอด หรอ

ประกอบไดงายไมยงยากซบซอนเหมาะกบผใชทวไป สะดวกและ

ลดภาระเรองนำหนกในการขนยาย

- การออกแบบโครงสรางลกษณะนจะแตกตางกบโครงสรางเฟอรนเจอร

ทวๆ ไปในทองตลาดทสวนมากมการประกอบทตายตวหรอการ

ประกอบทยงยากซบซอนและมอปกรณหลายชนในการประกอบ

- โครงสรางไมทมการถอดประกอบ แยกออกจากอางอาบนำเหลก

ได ทำใหผใชสามารถทจะประกอบเองไดโดยงายและยงคงมความ

แขงแรงในการใชงานโดยไมตองพงพาอปกรณ ฟตตง (Fitting)

ชนดตางๆ เชน ตะปเกลยว เปนตน

เมอไดตวทนงของชดเกาอแลว ขนตอนตอไปจะเปนการออกแบบ

โครงสรางของขาเกาอ เพอทดลองหารปแบบทเหมาะสมทสด เพอทจะนำ

ไปพฒนาในขนตอนตอไป

ในการออกแบบโครงสรางเกาอนน ใชวธการเขาไมแบบขอตอเดอย

ไมตลอด เปน วธการบากไมทใชทำโครงสรางมาขดกนโดยใชกาวชวยใน

การยดขอตอใหแนนขน ดงแสดงในรปท 6

ในการออกแบบโครงสรางเกาอนน นอกจากจะใชวธการเขาไมแบบ

ขอตอเดอยไมตลอดในการสรางโครงสรางแลวยงออกแบบโครงสรางให

สามารถนำอางอาบนำเหลกมาสวมเปนเกาอได โดยไมใชอปกรณอนมา

ทำการยด

รปท 5 รปแบบโครงสรางทเหมาะสม

รปท 6 การเขาไมแบบขอตอเดอยไมตลอดทวศกด อวมนอย, 2549: 55


50

บทนำ ปญหาขยะนบเปนปญหาใหญอยางหนงทสงคมตองเผชญในยคปจจบน ในแตละวนมของเหลอทงเหลอใชทเกดจากการอปโภค

บรโภคและกจกรรมตางๆเปนจำนวนมาก ซงขยะในแตละประเภทมขนตอนในการกำจดขยะทแตกตางกนบางฝงกลบ บางเผากำจด

ซงแตละวธมผลกระทบตอสงแวดลอมทแตกตางกน ขยะบางประเภทสามารถสรางปญหาใหมนษยและโลกในระยะยาวเพราะไม

สามารถยอยสลายลงไดในระยะเวลาอนรวดเรวแตตองใชเวลานานนบรอยปเพอการยอยสลาย อาท โฟมและประเภทพลาสตก

เปนสงทรกนดอยแลววาสงตางๆสามารถนำมาใชประโยชนไดอกแต บางครงอาจเกดการมองขาม และไมไดใสใจเทาทควรจง

ทำใหจำนวนปรมาณของขยะตางๆเพมขนเรอยๆในสงคม จรงอยทวสดหลายอยางสามารถนำมา รไซเคลใหมได แตกระบวนการใน

การทำนนกเกดการสญเสยพลงงาน และสรางมลภาวะ

ปจจบนในวงการผลตเฟอรนเจอรมการแขงขนทางธรกจกนอยางสง โดยรปแบบของเฟอรนเจอรตางๆ มทงแบบทผลตสำเรจ

รปมาจากโรงงานคอไมสามารถถอดหรอประกอบไดและเฟอรนเจอรแบบทมาประกอบเอง ซงแบบทมาประกอบเองนนสวนใหญจะม

วสดและอปกรณหลายชนในการประกอบ อกทงผใชยงตองทำความเขาใจกบคมอเพอทำการประกอบเฟอรนเจอรชนนน จงอาจทำ

ใหผใชเกดความยงยากและใชเวลาในการถอดหรอการตดตงไมมากกนอยขนอยกบทกษะของแตละผใช

ดงนนโครงการวทยานพนธนเกยวกบวสดเหลอใชทถกมองขามคณคา นำมาเปลยนแปลงใหเกดรปแบบทมเอกลกษณของ

ผลตภณฑ โดยการทนำวสดหนงอยางมาบวกกบวสดอกหนงอยางทมลกษณะตางกนเมอนำมารวมกนจะไดเปนวสดชนใหมทมการ

ใชงาน (Function) แบบใหมตางจากการใชงานแบบเดม เนนการออกแบบทคงไวซงเอกลกษณของ ของเกาเปนแกนหลก และนำวสด

ชนทสองเปนตวเสรมโครงสรางของชนงานเฟอรเจอรทสามารถตดตงหรอถอดประกอบทไมยงยากซบซอนและสะดวกในการเคลอนยาย

ใชสไตลในการออกแบบทเรยบงาย ดแลวสะอาดแตมความใสใจในเรองลายละเอยดของชนงาน เปนกระบวนการผลตในแบบ craft

และเปนกลไกหลกในเรองของการลดจำนวนเศษวสดเหลอใช ใหกลบมามคณคา มาใชประโยชนไดใหม เพอเปนการสงเสรมใหเหน

ถงความสำคญและเปนแนวทางในการพฒนาตอยอดในอนาคต

อพไซคลง (Upcycling) คอกระบวน การเปลยนขยะหรอของไรประโยชนใหเปนวตถดบ สำหรบผลตสงของใหมทมมลคาหรอ

คณคาใชสอยมากกวาเดม กลาวกนวาคำคำนใชครงแรกโดยไรเนอร พลซ ชาวเยอรมน ในป 1994 ซงเขาใหความเหนวา กระบวน

การทผคนเรยกกนวารไซเคลนน ควรเรยกวา downcycle เพราะสงทไดมกจะมคณคาและคณภาพดอยลง แตกระบวนการทเราตอง

การคออพไซคลงทจะชวยเพมคณคาใหกบสงนน

แทรนซฟอรม (Transform) ซงคอการนำวสดหนงอยางบวกกบวสดอกหนงอยางทแตกตางกนแลวกลายเปนวสดชนใหมโดยท

ฟงชนของการใชงานแตกตางไปจากเดม

กระบวนการคดเลอกวสดทถกมองขามจะใชวสดทมขนาดใหญ ทมความแขงแรงทนทาน เพองายตอการออกแบบและคงสภาพ

เดมใหมากทสดจงเลอกทจะใชอางอาบนำเพราะตรงตามวตถประสงคในการออกแบบ อางอาบนำ มอยดวยกน 3 ชนดคอ อางอาบ

นำแบบไฟเบอรกลาส อครลค และเหลกปม

วสดทใชในการผลตอางอาบนำ - เหลกปม เปนวสดทมนำหนกเบา ราคาถก สทเคลอบไมคงมน ลอกงาย ลน เปนสนมได

- Fiberglass ออกแบบรปรางและสไดตามตองการ ราคาปานกลาง สทเคลอบไมคงทน

- Acrylic แขงแกรง ทนทาน ดแลรกษางาย ราคาคอนขางสง สเปนตงของอครลคเอง ไมลน ปองกนรอยขดขดไดด

- เหลกเคลอบ Enamel มนำหนกมาก แตจะคงทนและดแลไดงายขนาดมตงแต 1.40 เมตร ถง 1.85 เมตรขนาดทไดรบความ

นยมคอ 1.70 เมตร ความกวางมตงแต 0.60 เมตร ถง 1.30 เมตร ขนาดทกวางมากๆ มกจะเปนอางระบบนำวน ขนาดทได

รบความนยมคอ 0.60 เมตรความสงมตงแต 0.38 เมตร ถง 0.46 เมตรโดยขนาดทไดรบความนยมคอ 0.38 เมตร

ขอดของโครงสรางแบบใชสวม

- สามารถถอดหรอประกอบไดงาย

- เคลอนยายไดสะดวก

- ชวยลดนำหนกในการขนยาย

- โครงสรางในการทำไมซบซอน

ในขนตอนตอไปจะนำโครงสรางของขาเกาอ ทไดทำการราง

รปแบบเอาไว มาทำการตดและเชอมใหเปนโครงสรางทไดทำการ

เลอกรปแบบไว ดงแสดงในรปท 7

โครงสรางของเกาอดานบนจะทำการปรบแตงโดยการเจรย

ขอบไมใหสามารถสอดรบกบขอบอางอาบนำเหลก เพอทจะไดนำ

อางอาบนำเหลกทตดรอไว มาใสกบโครงไมไดอยางพอดโดยการ

สอดวธนจงไมตองใชอปกรณในการยด ดงแสดงในรปท 8

ตวทนงของเกาอทงสามตวนน ไดทำการการพนสแบบระบบ

พนสรถยนต (2K) เพอใหไดสทคงทนตอการใชงาน อกทงสยงม

ความสวยเงางาม และในขนตอนตอไปจะนำตวทนงของเกาอและ

ขาเกาอทเสรจสมบรณแลวนำมาทำการประกอบกนพรอมใสขอบ

ยางเพอปองกนความคมของอางอาบนำเหลกทตดทงยงตดแผน

ยางรองขาเกาอเพอปองกนการขดขวนบนพน ซงเปนการเกบราย

ละเอยดใหงานมความละเมยดมากขน

ผลจากการทดลอง อางอาบนำเหลกหนงอางสามารถสรางเปน

เกาอได 3 ตว ดงตอไปน

จากรปท 9 ดงแสดงขางตนจะแสดงใหเหนถง ชดเกาอใน

หองนงเลนจากอางอาบนำเหลก เมอนำมาจดวางแลวยงดเรยบ

งายเกนไป จงเกดความคดวาอางอาบนำเหลกนอกจากนำมา

ประยคตเปนชดเกาอสำหรบในหองนงเลนแลวยงสามารถนำมา

ทำเปนตโชวสำหรบใสของ เพอใหเขากบชดเกาอ อกทงยงสราง

ความรสกเหมอนหองนงเลนมากยงขน เมอไดแนวทางในการ

ออกแบบเฟอรนเจอรจากอางอาบนำเหลกเพมเตมแลว ขนตอน

ตอไปจะเปนการออกแบบตโชวสำหรบใสของจากอางอาบนำเหลก

ดงแสดงในรปท 10

รปท 7 รปแบบโครงสรางทเหมาะสม รปท 8 ขนตอนการประกอบเกาอพรอมเกบรายละเอยด

รปท 9 ชดเกาอในหองนงเลนจากอางอาบนำ


51

15

รปท 10 ตโชวสำหรบใสของจากอางอาบนำ

ฐานรองตโชวไดใชแนวความคดในการออกแบบเดยวกบโครง

สรางเกาอ ดงแสดงในรปท 8 และรปท 9 คอ การออกแบบให

สามารถสวมอางอาบนำเหลกเขากบฐานโดยไมตองดดแปลงหรอใช

วสดในการยดจงงายตอการถอด ประกอบหรอเคลอนยายสวนตว

บานตจะใชการเจาะรทอางอาบนำเหลกแลวใชนอตเกลยวมายด

เพอรบนำหนกเนองจากเปนชนวางของจงใชอปกรณทแขงแรงมายด

ในการรบนำหนก

ผลจากการทดลองเพมเตม ไดสรางชนงานทมความกลมกลน

กบชดเกาอ และชวยเตมเตมบรรยากาศและใหความรสกเหมอน

หองนงเลนมากขน

รปท 11 การทำฐานตโชวสำหรบใสของจากอางอาบนำ

รปท 12 ชดเฟอรนเจอรจากอางอาบนำ


52

สรปและอภปรายผล

การอพไซคลง (Upcycling) ไมจำเปนตองเลอกใชแตวสด

เหลอใชมาผสมกนเทานน แตสามารถนำวสดเหลอใชมาผสมกบ

วสดทยงใชไดอยอกดวย

การแทรนซฟอรม (Transform) นนเปนการผสมผสานกน

ระหวางของสองอยางขนไป โดยการทนำวสดหนงอยางมาบวกกบ

วสดอกหนงอยาง ทมลกษณะตางกนเมอนำมารวมกนจะไดเปน

วสดชนใหมทมการใชงาน (Function) แบบใหมตางจากการใช

งานแบบเดม (เชน 1 + 1 ไมจำเปนตองใช 2 แตจะเปน 3 , 4 , 5

หรอ A , B กได)

ซงการใชโครงเกาอหวายทพงตรงทนงมาประยกตกบลก

เทนนสทไมผานQCและลกเทนนสทไมใชแลว มารอยกนแทน

หวายเปนทรองนง ซงลกเทนนสกบโครงเกาอเกา เปนการอพไซคลง

(Upcycling) แต ฟงชนยงคงเปนเกาออยเหมอนเดม เหมอนเปน

การซอมแซมเกาอ เกามากกวาจงยงไมตอบโจทยกบหวขอ

แทรนซฟอรม (Transform)

ซ งการท เลอกใชอางอาบนำมาผสมกบไม น นเปนการ

อพไซคลง (Upcycling) และอางอาบนำผสมกบไมนน ไดเปน

เกาอและตวางของ จงตอบโจทยกบการ แทรนซฟอรม (Transform)

ทำใหการใชงานดาน (Function) เปลยนไป เพราะฟงชนเดมของ

อางอาบนำคอการใชอาบและนอนแชนำแตฟงชนใหมของอางอาบ

นำมาประยกตใชกบไม

จงกลายเปนการใชงานดานการนงพกผอนและการเกบของแทน

ดงนนจดประสงคหลกของความคดในการสรางเฟอรนเจอร

ชดน คอการออกแบบในลกษณะการ อพไซคลง (Upcycling)

ผสมผสานกบแนวคด แทรนซฟอรม (Transform) คอ การเพม

คณคาใหกบวตถทถกมองขามและนำวตถสองอยางทมความแตก

ตางกนมาทำการเชอมโดยวธสวมสอดวตถ 2 ชนใหพอดกน จง

เกดเปนเฟอรนเจอรชดนขนมา โดยจะคำนงถงวตถทใชจะตองม

ความแขงแรงพอทจะรองรบนำหนกและการใชงานไดจรงและยง

มจดเดนในการออกแบบเกาอ ทสามารถประกอบไดโดยไมใช

นอต ตะป การเชอมหรอวสดอนในการยด แตจะใชหลกในการ


ทวศกด อวมนอย. 2549. การออกแบบเครองเรอน. พมพครงท 1 กรงเทพมหานคร: สำนกพมพมหาวทยาลยรงสต.

วฒนะ จฑะวภาต. 2549. ศลปะและการออกแบบตกแตงภายใน. พมพครงท 5. กรงเทพมหานคร: สำนกพมพ วทยพฒน.

วรตน พชญไพบลย. 2527. การออกแบบเครองเรอนสมยใหม. กรงเทพมหานคร: สำนกพมพจฬา.

เขาไมเพอชวยในเรองของความคงทนแขงแรงอกทงยงสามารถเก

บรายละเอยดไดงายและใชหลกในการสอดอางอาบนำเหลกเขา

กบโครงไม วธนจงงายตอการถอดหรอการประกอบ ซงคนทวๆ

ไปสามารถทำการถอดหรอประกอบไดเอง เปนการถอดหรอ

ประกอบทไมยงยากซบซอน ขนยายไดสะดวก สามารถลดภาระ

เรองนำหนกในการขนยาย สวนตวตใชอางอาบนำเหลกสวมเขา

กบตวฐานไมทมการออกแบบรองไวรองรบการสวมกบขอบอาง

ขอเสนอแนะเพอการนำไปใชประโยชน แนวความคดน ยงสามารถนำไปพฒนาเพ อตอยอดเปน

เฟอรนเจอรท ทำจากอางอาบนำเหลกในชนตอไปได และยง

เสรมสรางใหบคคลเหนคณคาของสงของ ทงยงสงเสรมงานฝมอ

ทตองใชเวลาในการสราง ชวยลดปญหาเรองขยะ และยงสราง

โอกาศในการตลาดจากจดเดนของตวสนคา และการออกแบบ

ขอดของกระบวนการสรางชนงานชดน คอ

- ประหยดทนทรพย

- ใชเวลาในการผลตสนลง

- เปนมตรกบสงแวดลอม

- ถอดและประกอบไดงาย

- เคลอนยายสะดวกและลดภาระนำหนกในการเคลอนยาย

- เพมมลคาสนคา

กตตกรรมประกาศ ขอขอบพระคณ : คณพอ คณแมและครอบครว ทใหการ

สนบสนนในทกๆ ดานและเปนกำลงใจมาโดยตลอดจนจบการ

ศกษา

ขอขอบพระคณ : อาจารยทกๆ ทานทใหคำปรกษาและ

คำแนะนำทดตลอดมาและขอขอบพระคณพชตมา (พตย) สำหรบ

ความชวยเหลอดานเอกสารและขอมลตางๆ สดทายนขอบคณ

ทกๆ ทานทมสวนเกยวของในการสรางผลงานวทยานพนธของ

ขาพเจา

กฤษณพงศ รนเรง

ผวจย


Abstract The objectives of this paper was to study the basic elements of art in order to design interface for the visually impaired categorized as vague. The sample was twenty one students who had visual disabilities with low vision case from Pattaya Redemptorist School For The Blind. The tools used in this research were tests, a questionnaire, and an interface design created by the researcher. Percentage, statistical mean and standard deviation were used to analyze the data.Keywords : 1. Interface design, 2. low vision

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาองคประกอบพนฐานทางเลขนศลป เพอนำไปออกแบบอนเตอรเฟสเพอผพการทาง

สายตาประเภทมองเหนเลอนราง โดยมกลมตวอยางเปนผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนราง จากโรงเรยนสอนคนตาบอด

พระมหาไถพทยาจำนวน 21 คนโดยทดสอบจากแบบทดสอบทผวจยสรางขน การวเคราะหขอมล ใชสถตรอยละ สถตคาเฉลย และ

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

เครองมอทใชในการวจยไดแก 1) แบบทดสอบความคดเหนของผเชยวชาญทางการออกแบบทมตอรปแบบตวอกษรและ

สญลกษณในงานออกแบบนเทศศลป 2) แบบทดสอบ ความสามารถในการมองเหนอนเตอรเฟสของผพการทางสายตาประเภทมอง

เหนเลอนราง 3) แบบประเมนความคดเหนของผเชยวชาญเกยวกบเครองมอทใชในการวจย 4) แบบประเมน คมอการออกแบบ

อนเตอรเฟสเพอผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนราง

คำสำคญ : 1. อนเตอรเฟส คอ สวนประกอบทใชในการออกแบเวบไซตในดานการออกแบบกราฟก เพอการปฏสมพนธกบผใชบรการ

2. ผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนราง คอบคคลทสญเสยการเหนไปบางสวน แตไมไดมสายตาทบอดสนท ยงมการ

มองเหนทหลงเหลออย สามารถดำเนนชวตอยรวมในสงคมและสอสารกบคนทวไปไดอยางปกต

บทนำ ผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนราง คอบคคลทสญเสยการเหนไปบางสวน แตไมไดมสายตาทบอดสนท ยงมการมอง

เหนทหลงเหลออย แตการมองเหนทเลอนรางนน มความจำเปนทตองใชสายตามากกวาคนปกตหลายเทา ปจจบนนผพการทางสาย

ตาประเภทมองเหนเลอนราง สามารถดำเนนชวตอยรวมในสงคม สามารถสอสารและเรยนรวมกบคนทวไปไดอยางปกต ผพการ

ประเภทมองเหนเลอนรางอาศยดวงตาเพอการมองเหนรบรสงตางๆรอบตว เพอการสงเกต จดจำ และเรยนรสงแวดลอม ตลอดจน

ศกษาเลาเรยนเชนเดยวกบคนปกตได รวมทงการเรยนรเทคโนโลยทางคอมพวเตอร การเขาถงสอทางคอมพวเตอร จะชวยใหคน

การออกแบบอนเตอรเฟสเพอผพการทางสายตาประเภทมองหนเลอนรางInterface Design for Visually Impaired People

นนทยา ยะประดษฐ1 ชลฤทธ เหลองจนดา2 และ ชยนนท ชอมงาม3

1นกศกษาปรญญาโท หลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต ภาควชาการออกแบบนเทศศลป มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 25542ดร.,อาจารยประจำหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต ภาควชาการออกแบบนเทศศลป มหาวทยาลยศลปากร3รศ.,อาจารยประจำหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต ภาควชาการออกแบบนเทศศลป มหาวทยาลยศลปากร


54

พการมสวนรวมทางสงคม สรางความเสมอภาคทางโอกาสแตการมองเหนทเลอนรางนน มความจำเปนทตองใชสายตามากกวาคน

ปกตหลายเทา สอทางคอมพวเตอรทออกแบบดวยองคประกอบทรองรบการใชงานจากผพการทางสายตาประเภทเหนเลอนราง เชน

ประเภทตวอกษร ขนาดตวอกษร สตวอกษร ขนาดภาพ การจดวางภาพ สพนหลง จะสามารถทำใหผพการประเภทมองเหนเลอน

ราง มประสทธผลในการใชงานไดมากขน ทำใหขอจำกดทางการรบรหมดลงไป ผพการประเภทมองเหนเลอนรางจะไดรบประโยชน

และมสทธในการรบรขอมลขาวสารอยางแทจรง

วตถประสงค 1. เพอศกษาองคประกอบพนฐานทางเลขนศลป เพอนำไปออกแบบอนเตอรเฟสเพอผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนราง

วธการวจย 1. ศกษาวรรณกรรมทเกยวของ

2. รวบรวมประเภทตวอกษรภาษาไทยและภาษาองกฤษ แบงตามลกษณะตวอกษร และสญลกษณรปรางพนฐานทางการออก

แบบเลขศลป แบงตามหลกการออกแบบเลขศลปเบองตน ไดแก เสนตรง เสนโคง วงกลม สามเหลยม สเหลยม อสระ

3. นำแบบตวอกษรและสญลกษณทรวบรวม ไปขอความอนเคราะหจากผเชยวชาญทางการออกแบบ 6 ทาน ในการใหดลยพนจ

คดเลอกตวแทนตวอกษรและสญลกษณ

4. นำตวอกษรและสญลกษณทไดคดเลอก มาสรางแบบทดสอบ เพอศกษาความ สามารถในการมองเหน

5. นำแบบทดสอบไปตรวจสอบความเทยงตรง ผเชยวชาญทางดานการแพทย ดานจกษแพทย 1 ทาน ผเชยวชาญดานการ

ออกแบบ 6 ทาน

6. นำแบบทดสอบไปทดสอบกบกลมตวอยาง คอผพการทางสายตาประเภทมอง เหนเลอนราง จากโรงเรยนสอนคนตาบอด

พระมหาไถพทยาจำนวน 21 คน โดยกำหนดระยะการทดสอบการมองเหนหางจากจอคอมพวเตอร 50 เซนตเมตร

7. นำผลทไดจากการทดสอบมาศกษาวเคราะหการใชตวอกษรและสญลกษณรปรางพนฐาน ทมประสทธภาพในการสอสารกบ

ผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนราง นำขอมลมาสรางคมอการออกแบบอนเตอรเฟสเพอผพการทางสายตาประเภทมอง

เหนเลอนราง

8. นำคมอไปใหผเชยวชาญทางดานการออกแบบ 6 ทาน ประเมนความพงพอใจทมตอคมอการออกแบบอนเตอรเฟสเพอผพการ

ทางสายตาประเภทมองเหนเลอนราง

9. นำผลการประเมนและขอเสนอแนะของผเชยวชาญทางดานการออกแบบ 6 ทาน มาปรบปรงคมอใหสมบรณยงขน

วธดำเนนการวจย 1. ระเบยบวธวจย ประชากรและกลมตวอยาง

1.1 ระเบยบวธวจย

ผวจยใชระเบยบวธวจย แบบ การวจยประยกต

(APPLIED RESEARCH) ซงมงนำผลวจยไปปรบปรงการออกแบบ

อนเตอรเฟส เพอใหผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนราง

สามารถรบรขอมลไดมประสทธภาพมากขน

1.2 ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการวจยครงนไดแก ผพการทางสาย

ตาประเภทมองเหนเลอนราง ระดบท 1 ทสามารถอานหนงสอได

กลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก ผพการทางสาย

ตาประเภทมองเหนเลอนราง ระดบท 1 ทสามารถอานหนงสอได

จากโรงเรยนสอนคนตาบอดพระมหาไถ พทยา จำนวน 21 คน

2. ขอมลทใชในการวจย

2.1 ขอมลประเภทเอกสาร แบงเนอหาออกเปน 5 สวน

ไดแก การออกแบบอนเตอรเฟส การออกแบบนเทศศลป โรคสาย

ตาเลอนราง ทฤษฎการรบร และวจยทเกยวของ

2.2 ขอมลประเภทบคคลไดแก


55

2.2.1 ผเชยวชาญทางการแพทย พญ.สมาลน

ตรยไชยาพร จกษแพทย

2.2.2 กลมผเชยวชาญทางการออกแบบ ไดแก นก

ออกแบบทมประสบการณทางการออกแบบนเทศศลป จำนวน 6

ทาน ดงน

1. นายไพโรจน ธระประภา

ผเชยวชาญดานการออกแบบตวอกษร

2. นายพรพล วงสรยวรรณ

ผเชยวชาญดานการออกแบบ multimedia

3. นายเทวฤทธ นาวารตน


4. นางสาวรจสา เทพมงคล


5. นางสาวอนงคนาฏ ววฒนานนท

ผเชยวชาญดานการออกแบบหนงสอ

6. นางสาวธนกร มงขวญ

ผเชยวชาญดานการออกแบบ website

2.2.3 คณครโรงเรยนสอนคนตาบอดพระมหาไถพทยา

2.2.4 กลมตวอยาง คอ ผพการทางสายตาประเภท

มองเหนเลอนราง ระดบท 1 ทสามารถอานหนงสอได จากโรงเรยน

สอนคนตาบอดพระมหาไถพทยา จำนวน 21 คน

3. เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงน มจำนวน 4 ชด ดงน

3.1 แบบสอบถามความคดเหนของผเชยวชาญทางการ

ออกแบบทมตอรปแบบชดตว อกษร และสญลกษณรปรางในงาน

ออกแบบนเทศศลป

3.2 แบบทดสอบความสามารถในการมองเหน

อนเตอรเฟส เปนการทดสอบความสามารถในการมองเหน โดย

มความความสมพนธระหวางระยะการมองเหนจากจอคอมพวเต

อรระยะหาง 50 เซนตเมตร กบขนาดตวอกษร ส และความหนา

บางของสญลกษณรปราง

3.3 แบบประเมนความคดเหนของผเชยวชาญ กบ

เครองมอทใชในการวจย

3.4 แบบประเมนความพงพอใจของผเชยวชาญตอคมอ

การออกแบบอนเตอรเฟส เพอรองรบการใชงานจากผพการทาง

สายตาประเภทมองเหนเลอนราง

การสรางเครองมอในการวจย มดงน

1. นำแบบสอบถามไปขอความอนเคราะหจากผเชยวชาญ

ทางการออกแบบนเทศศลป จำนวน 6 ทาน ในการใชดลยพนจ

เลอกชดตวอกษร และสญลกษณ โดยนำผลรวมของความคดเหน

ไปวเคราะหดวยคารอยละ

2. นำแบบทดสอบการมองเหนอนเตอรเฟส ไปขอความ

อนเคราะห จากจกษแพทยและนกออกแบบ รวม 7 ทาน ในการ

ใชดลยพนจตรวจสอบความเทยงตรง ประเมนแบบทดสอบ กอน

นำแบบทดสอบไปใชจรง

3. นำขอเสนอแนะ มาปรบปรงแบบทดสอบ และนำไป

ทดสอบกบผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนรางทโรงเรยน

สอนคนตาบอดพระมหาไถพทยา จำนวน 21 คน นำผลการ

ทดสอบมาวเคราะหผลโดยคาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน

รายหวขอ

4. นำคมอการออกแบบอนเตอรเฟส เพอผพการทางสายตา

ประเภทมองเหนเลอนราง ทประกอบดวยการใชตวอกษร ขนาด

ประเภทตวอกษร การใชสกบตวอกษร และความหนาบางของ

สญลกษณรปราง ตวอยางการออกแบบอนเตอรเฟส ไปขอความ

อนเคราะหผเชยวชาญทางดานการออกแบบนเทศศลป จำนวน

6 ทาน ประเมนความพงพอใจตอคมอการใชงาน โดยหาคาเฉลย

และคาเบยงเบนมาตรฐานรายหวขอ

4. ขนตอนในการเกบรวบรวมขอมล

4.1 รวบรวมขอมล

4.1.1 ขอมลเอกสาร รวบรวมจาก หนงสอ บทความ

เอกสาร เวบไซต และงานวจยทเกยวของกบการศกษา แบงเปน

การออกแบบอนเตอรเฟส การออกแบบนเทศศลป และโรคสาย

ตาเลอนราง

4.1.2 ขอมลบคคล ดงน

1. คณครโรงเรยนสอนคนตาบอดพระมหาไถพทยา

2. ผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนรางจาก

โรงเรยนสอนคนตาบอดกรงเทพ

3. จกษแพทย

4. ผเชยวชาญดานการออกแบบ


56

ภาพท 1 ชดตวอกษร Cordia New ตวอยางของชดตวอกษรภาษาไทยแบบมาตรฐาน

4.2 วเคราะหขอมล

4.3 ดำเนนการวจยดงน

4.3.1 ศกษาและทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ

4.3.2 รวบรวมรปแบบชดตวอกษร และสญลกษณ

รปรางพนฐานทใชในงานออกแบบนเทศศลป นำมาคดเลอกจด

กลมตามประเภท

4.3.3 นำชดตวอกษร และสญลกษณ ทจดกลมตาม

ประเภท ไปขอความอนเคราะหจากผเชยวชาญจำนวน 6 ทาน

ในการใหดลยพนจพจารณาคดเลอกตวอกษร และสญลกษณ

4.3.4 นำชดตวอกษรและสญลกษณ ทไดจากการ

คดเลอกมาสรางแบบทดสอบ เพอนำไปทดสอบความสามารถใน

การมองเหน ความสมพนธระหวางแบบตวอกษร ขนาด ส ความ

หนาบางของสญลกษณ และระยะการมองเหนจากจอคอมพวเตอร

ของผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนราง

4.3.5 นำแบบทดสอบไปตรวจสอบความเทยงตรง

จากผเชยวชาญทง 7 ทาน ไดแก จกษแพทย 1 ทาน และนก


4.3.6 นำแบบทดสอบไปทดสอบกบกลมตวอยาง คอ

ผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนราง ระดบท 1 โรงเรยน

สอนคนตาบอดพระมหาไถพทยา จำนวน 21 คน

4.3.7 นำผลทไดจากแบบทดสอบมาวเคราะหผล

และจดทำคมอการออกแบบอนเตอรเฟส เพอรองรบผพการทาง

สายตาประเภทมองเหนเลอนราง

4.3.8 นำคมอการออกแบบอนเตอรเฟส เพอรองรบ

ผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนราง ไปใหผเชยวชาญ

ประเมนทางดานการออกแบบ 6 ทาน ความพงพอใจ

4.3.9 นำผลการประเมนความพงพอใจและขอเสนอ

แนะ ของผเชยวชาญทางดานการออกแบบ 6 ทาน มาปรบปรง

คมอใหสมบรณยงขน

5. สถตทใชในการวจย

5.1 วเคราะหขอมลของผเชยวชาญทางดานการออก

แบบในการคดเลอกชดตวอกษร และสญลกษณ ดวยสถตคารอย

ละ (Percentage)

5.2 วเคราะหขอมลจากการทดสอบความสามารถใน

การมองเหนชดตวอกษรและสญลกษณรปราง ของผพการทางสาย

ตาประเภทมองเหนเลอนราง ดวยคาสถต รอยละ ( Percentage )

และประเมนความสามารถในการเหนตวอกษร บนพนหลงทมความ

เขมระดบสตางๆ โดยใชคาเฉลย (x) และคาเบยงเบนมาตรฐาน

( S.D. ) โดยมเกณฑการวดระดบความชดเจนในการมองเหน ดงน

คาเฉลย ระดบความชดเจนในการมองเหน

0.00 - 1.40 นอยทสด

1.41 - 2.80 นอย

2.81 - 4.20 ปานกลาง

4.21 - 5.60 มาก

5.61 - 7.00 มากทสด

5.3 วเคราะหระดบการประเมนของผเชยวชาญ ทม

เกยวกบแบบทดสอบและคมอการออกแบบอนเตอรเฟส เพอรอง

รบผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนราง โดยใชคาเฉลย

(x) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน ( S.D. ) โดยมเกณฑการวด

ระดบคณภาพของแบบทดสอบและคมอการออกแบบดงน

คาเฉลย ระดบคณภาพของแบบทดสอบ

1.00 - 1.80 นอยทสด

1.81 - 2.60 นอย

2.60 - 3.40 ปานกลาง

3.41 - 4.20 มาก

4.21 - 5.00 มากทสด

เนอหาบทความวจยผลการวจย

1. ชดตวอกษร

จากผลการวจยพบวา ตวอกษรขนาดเลกทสดทผพการทาง

สายตาประเภทมองเหนเลอนราง สามารถอานออกไดในระยะหาง

จากจอคอมพวเตอร 50 เซนตเมตร

1.1 ชดตวอกษรภาษาไทย

ชดตวอกษรภาษาไทย แบบมาตรฐาน ขนาด 64 pt

หรอตวอกษรทมความสงประมาณ0.91เซนตเมตร


57

ภาพท 3 ชดตวอกษร Tahoma ตวอยางชดตวอกษรภาษาองกฤษแบบ san-serif

ภาพท 4 ชดตวอกษร DB Erawan ตวอยางชดตวอกษรภาษาองกฤษแบบ script

ภาพท 2 ชดตวอกษร Time New Roman ตวอยางชดตวอกษรภาษาองกฤษแบบ serif

1.2 ชดตวอกษรภาษาองกฤษ

ชดตวอกษรภาษาองกฤษ แบบ serif ขนาด 52 pt หรออกษรทมความ

สงประมาณ 0.86 เซนตเมตร

ชดตวอกษรแบบ san-serif ขนาด 48 pt หรออกษรทมความสงประมาณ

0.89 เซนตเมตร

ชดตวอกษรแบบ display ขนาด 68 pt หรออกษรทมความสงประมาณ

0.85 เซนตเมตร

2. ผลการทดสอบความสามารถในการมองเหนเสนสญลกษณ

จากการวจยพบวา ระดบความหนาบางของเสนสญลกษณแบบเสนตรง เสนโคง

สามเหลยม สเหลยม วงกลม และแบบอสระ ทระดบบางทสดทผพการทางสายตา

ประเภทมองเหนเลอนราง สวนใหญสามารถมองเหนไดชดเจนคอ ขนาด 3 pt


58

พการมสวนรวมทางสงคม สรางความเสมอภาคทางโอกาสแตการมองเหนทเลอนรางนน มความจำเปนทตองใชสายตามากกวาคน

ปกตหลายเทา สอทางคอมพวเตอรทออกแบบดวยองคประกอบทรองรบการใชงานจากผพการทางสายตาประเภทเหนเลอนราง เชน

ประเภทตวอกษร ขนาดตวอกษร สตวอกษร ขนาดภาพ การจดวางภาพ สพนหลง จะสามารถทำใหผพการประเภทมองเหนเลอน

ราง มประสทธผลในการใชงานไดมากขน ทำใหขอจำกดทางการรบรหมดลงไป ผพการประเภทมองเหนเลอนรางจะไดรบประโยชน

และมสทธในการรบรขอมลขาวสารอยางแทจรง

วตถประสงค 1. เพอศกษาองคประกอบพนฐานทางเลขนศลป เพอนำไปออกแบบอนเตอรเฟสเพอผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนราง

วธการวจย 1. ศกษาวรรณกรรมทเกยวของ

2. รวบรวมประเภทตวอกษรภาษาไทยและภาษาองกฤษ แบงตามลกษณะตวอกษร และสญลกษณรปรางพนฐานทางการออก

แบบเลขศลป แบงตามหลกการออกแบบเลขศลปเบองตน ไดแก เสนตรง เสนโคง วงกลม สามเหลยม สเหลยม อสระ

3. นำแบบตวอกษรและสญลกษณทรวบรวม ไปขอความอนเคราะหจากผเชยวชาญทางการออกแบบ 6 ทาน ในการใหดลยพนจ

คดเลอกตวแทนตวอกษรและสญลกษณ

4. นำตวอกษรและสญลกษณทไดคดเลอก มาสรางแบบทดสอบ เพอศกษาความ สามารถในการมองเหน

5. นำแบบทดสอบไปตรวจสอบความเทยงตรง ผเชยวชาญทางดานการแพทย ดานจกษแพทย 1 ทาน ผเชยวชาญดานการ


6. นำแบบทดสอบไปทดสอบกบกลมตวอยาง คอผพการทางสายตาประเภทมอง เหนเลอนราง จากโรงเรยนสอนคนตาบอด

พระมหาไถพทยาจำนวน 21 คน โดยกำหนดระยะการทดสอบการมองเหนหางจากจอคอมพวเตอร 50 เซนตเมตร

7. นำผลทไดจากการทดสอบมาศกษาวเคราะหการใชตวอกษรและสญลกษณรปรางพนฐาน ทมประสทธภาพในการสอสารกบ

ผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนราง นำขอมลมาสรางคมอการออกแบบอนเตอรเฟสเพอผพการทางสายตาประเภทมอง

เหนเลอนราง

8. นำคมอไปใหผเชยวชาญทางดานการออกแบบ 6 ทาน ประเมนความพงพอใจทมตอคมอการออกแบบอนเตอรเฟสเพอผพการ

ทางสายตาประเภทมองเหนเลอนราง

9. นำผลการประเมนและขอเสนอแนะของผเชยวชาญทางดานการออกแบบ 6 ทาน มาปรบปรงคมอใหสมบรณยงขน

ผลทไดจากการวจย

ผวจยไดนำผลจากการศกษาวจยนมาสรางเปนคมอ "การออกแบบอนเตอรเฟสเพอผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนราง"

ซงประกอบไปดวยขอมลการออกแบบพนฐาน คอ ประเภทตวอกษร ขนาดตวอกษร ความหนาบางของเสนสญลกษณ อนจะเปน

แนวทางออกแบบสำหรบนกออกแบบ ทตองการออกแบบเพอผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนราง ไดใชงานตอไป

ภาพท 5 แสดงขนาดความหนาบางของสญลกษณ 1) เสนตรง 2 ) เสนโคง ) 3) วงกลม4) สามเหลยม 5) สเหลยม 6 ) อสระ

ภาพท 6 แสดงภาพปกคมอการออกแบบอนเตอรเฟสเพอผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนราง

อภปรายผลการวจย

การวจยครงนมผลการวจย ตรงตามวตถประสงคในการศกษาและตรงตามสมมตฐานทตงไว โดยศกษาทฤษฏและงานวจยอนๆ

ทเกยวของ นำมาวเคราะหเปนแนวทางในการศกษาวจยครงนพบวา ปจจยทมผลตอการมองเหนอนเตอรเฟสของผพการทางสายตา

ประเภทมองเหนเลอนราง ไดแก ระยะการมองเหน รปแบบตวอกษร ขนาดตวอกษร สตวอกษร สพนหลง ความหนาบางของเสน

สญลกษณ ปจจยทงหมดนเออตอการมองเหนทชดเจนขน สงผลตอประสทธภาพของงานออกแบบอนเตอรเฟส งานวจยน เปนเพยง

ตนแบบและสวนหนงของการออกแบบอนเตอรเฟสเพอผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนรางแตในการศกษาเบองตนครงนสามารถ

นำองคประกอบพนฐานเลขนศลป ไปพฒนาตอยอดใชในงานออกแบบอนเตอรเฟสได และอาจเปนแนวทางในการศกษา และพฒนา

การออกแบบอนเตอรเฟส เพอผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนรางตอไปในอนาคต เพอความเสมอภาคทางสงคมของคน

พการได


59

15

ขอเสนอแนะ 1. ผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนราง ตองใชรป

แบบตวอกษร ขนาดตวอกษร และขนาดของเสนรปรางพนฐานท

เออตอการมองเหนชดเจนจะชวยใหงานออกแบบสามารถสอสาร

ไดอยางมประสทธภาพมากขน จงควรมการศกษาการออกแบบ

เวบไซตหรอสอทางคอมพวเตอรตอเนองไป ทออกแบบมาเพอ

รองรบผพการทางสายตาประเภทมองเหนเลอนรางโดยตรง เพอ

พฒนาศกยภาพของผ พการ และสนบสนนสงคมแหงความ

เทาเทยม

2. ดานรปแบบของตวอกษร ผพการทางสายตาประเภทมอง

เหนเลอนรางสามารถอานชดตวอกษร ไดเฉพาะแบบทมความคน

เคย จากแบบเรยนมาตรฐานททางโรงเรยนเปนผสอนเทานนหาก

เปนชดตวอกษร ทมการออกแบบดดแปลงใหสวยงามแตมความ

ซบซอนหรอดผดแปลกไปจากชดตวอกษรธรรมดา ผพการทาง

สายตาประเภทมองเหนเลอนรางจะไมสามารถอานออกได แมจะ

มขนาดใหญ ดงนนในการนำไปออกแบบจงควรระวงในจดน


ณรงค ลำด. 2550. การออกแบบอนเตอรเฟส Interface Design. กรงเทพฯ : เคทพ คอมพ แอนด คอนชล

ทองเจอ เขยดทอง. 2548. การออกแบบสญลกษณ. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : สปประภา

นลวรรณ ศรคณและคณะ. 2553. ความรเพอการดแลรกษาตา. กรงเทพ ฯ : เอช เอน การพมพ

ประชด ทณบตร. 2530. การออกแบบกราฟค Graphic Design. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร

ปราโมทย แสงพลสทธ. 2540. การออกแบบนเทศศลป1 Visual communication design 1. กรงเทพฯ : คณะศลปกรรมศาสตร

มลนธชวยคนตาบอดแหงประเทศไทยในพระบรมราชนปถมภ. 2540. ยมส . กรงเทพฯ : เวอรโกอารตกลด

วรพงศ วรชาตอดมพงศ. 2535. บทความรทางดานการออกแบบพาณชยศลปออกแบบกราฟก. กรงเทพฯ : ศลปาบรรณาคาร

วรพงศ วรชาตอดมพงศ. 2535. อกษรประดษฐ Lettering Design. กรงเทพฯ : ศลปาบรรณาคาร

วรณ ตงเจรญ. 2526. การออกแบบ. กรงเทพฯ : วฌวลอารต

ศรพรณ ปเตอร. 2549. ออกแบบกราฟก Graphic Design. กรงงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

ศกดชย วงศกตตรกษ, ณฐพล วงษคำชาง และภาคภม คมภรพนธ. (2549).ตำราสายตาเลอนรางการดแลรกษาและฟนฟ.กรงเทพ: ภาคจกษวทยา

คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

เออเอนด ดศกล ณ อยธยา. 2541. หลกของรปทรงและการออกแบบ. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย

สถาบนราชภฏสวนดสต

ฮอรตน,เจ. เครด และ เรนน ฟลเลอร. 2543. คำแนะนำในการชวยเหลอคนตาบอดประเภทมองเหนเลอนรางเพอใหทำสงตางๆไดดขน. แปลโดย

แฉลม แยมเอยม. ม.ป.ท.

กตตกรรมประกาศ

ผวจยขอขอบพระคณคณาจารย สาขาวชาการออกแบบ

นเทศศลป มหาวทยาลยศลปากร ผประสทธประสาทวชาความร

ขอขอบพระคณอาจารยทปรกษา อาจารยดร.ชลฤทธ เหลองจนดา

ทชวยผลกดนใหคำปรกษาและใหเวลาจนวจยนสำเรจลลวงได

ผวจยขอขอบพระคณ ผเชยวชาญทง 7 ทาน ทชวยใหคำแนะ

นำ จนวจยบรรลผล ขอบพระคณโรงเรยนสอนคนตาบอดพระ

มหาไถพทยา ทอนญาตและใหความอนเคราะหในการเกบรวบ

รวมขอมลเปนอยางด ขอขอบคณเดกนกเรยนผพการทางสายตา

ประเภทมองเหนเลอนราง ทใหความรวมมอในการทดสอบอยาง

ดทกประการ

ผวจยขอบคณพอและแม ทสนบสนนกำลงทรพย และกำลง

ใจลก เสมอมา



Abstract The objectives of this thesis entitled “Animation Designing about joy of living” were to study the purpose of living. The human nature always to avoid all distress and wants happiness, but presently it’s a lot problem that inevitably canvas human distress. To deal with the pain to get the pleasure are different for everybody some can find happiness but the others can't, and theregore fall into distress. The experimentation is focusing on designing the identity of the charactor through the process of sketching, and spontaneous type of painting in order to express the feeling of joy and playfulness. Moreover, the environment of the overall animation were designed in harmonious with the content as much as possible.Keywords : 1. Animation, 2. happiness

บทคดยอ โครงการ การออกแบบแอนเมชนศกษากรณการใชชวตอยางมความสข มวตถประสงค เพอศกษาเกยวกบเรองความสขและ

จดมงหมายของชวตมนษย ธรรมชาตของมนษย ตองการหลกหนความทกข แสวงหาความสขอยเสมอ อยางไรกตามในสงคมปจจบน

ไดเกดปญหานานปการสงผลใหผคนตองตกอยภายใตความทกขอยางหลกเลยงไมได การจดการกบความทกขเพอใหไดมาซงความ

สข ของแตละบคคลกแตกตางกนตามประสบการณ สภาพแวดลอม การอบรมเลยงด และลกษณะอปนสยสวนบคคล บางคนสามารถ

เอาชนะความทกขและคนพบความสขท สวนบางคนกตกอยในวงวนแหงความทกขอยางไมสามารถหาทางออกได

ผลการทดลองสรางแอนเมชน ศกษากรณการใชชวตอยางมความสขไดเลอกใชการออกแบบการเลาเรอง เพอใหผดทกเพศทก

วยสามารถเขาใจและสามารถสมผสถงอารมณ และความรสกของความสข โดยการศกษาทดลอง เนนเรองการออกแบบคาแรกเตอร

การสรางเอกลกษณะเฉพาะ เชน การใชลายเสนแบบสเกต การใชสในลกษณะอสระ เพอสรางความรสกสนก และมความสข การ

ออกแบบ บรรยากาศ และสสน ใหมความสอดคลอง และประสานกลมกลนกนกบเนอเรองใหมากทสด

คำสำคญ : 1. แอนเมชน, 2. ความสข

บทนำ มนษย เปนสตวชนดเดยวทมคณสมบตในการรคดสงทเกยวกบระบบคณคา และสงทเปนนามธรรม ซงลกษณะพเศษดงกลาวน

อาจเรยกไดวาเปนสงททำใหมนษยแตกตางจากสตวอยางสนเชง ระบบคณคาดงกลาว ไดแก ความด ความถกตอง คณธรรม รวม

ถงความสข(รญญา ธนกลภารชต 2547 : 10)

การออกแบบแอนเมชน กรณศกษาการใชชวตอยางมความสขAnimation Designing about Joy of living

ภทรวนท รศมแพทย1 พศประไพ สาระศาลน2 และ ชยพร พานชรทตวงศ3

1นกศกษาปรญญาโท หลกสตรศลปมหาบณฑต สาขาคอมพวเตอรอารต มหาวทยาลยรงสต2รศ.,อาจารยประจำหลกสตรศลปมหาบณฑต สาขาคอมพวเตอรอารต มหาวทยาลยรงสต3อาจารยประจำหลกสตรศลปมหาบณฑต สาขาคอมพวเตอรอารต มหาวทยาลยรงสต


62

ความสขนน เมอมองตามทศนะของคนในอดตและปจจบน มกเกดปญหาขนมาวา เปนความรสกทางดานรางกาย หรอเปน

ความรสกทางดานจตใจ เมอปญหาเชนนเกดขนแลวจงเปนสาเหตใหตองถกเถยงหรอแสดงเหตผล ทำใหเรองยดยาวออกไป เนอง

จากแนวคดในเรองนมความแตกตาง ทำใหเปนเรองไมมทสนสด แตอยางไรกด ตางพยายามทจะทำความเขาใจและคนหาความ

จรงวา ความสขคออะไร เพราะความสขเปนสงสำคญสำหรบมนษยและมนษยทกคนลวนแตตองการความสข เกลยดความทกข

ดวยกนทงสน ดงนน การแสวงหาความสขใหแกตนเอง จงเปนกจกรรมอนหนงทบงเกดขนตงแตเรมตนมมนษยเรอยมา จนกระทง

ถงปจจบนเพอตอบสนองความตองการของชวตเพราะมนษยเปนสตวทมอดมคตในชวตซงแตละคนลวนมเปาหมายชวตทแตกตางกน

ไปแตสงสดทายของเปาหมายนน เมอมองตามทศนะของปรชญาสขนยม คอ ความสขนนเอง (พระมหาจรญ คมภโร 2547 : 1)

ปจจบนผคนมความทกขกนมาก เพราะประสบกบภาวะเศรษฐกจตกตำ ทำใหเกดปญหานานปการ เชน การถกออกจากงาน

ถกลดเงนเดอน คาครองชพสง รายไดไมพอกบรายจาย เปนตน จงกอเกดความเครยด ความทกขยากเดอดรอนตางๆ ดงททราบ

กนอย ในยามวกฤตเชนนผคนพยายามแสวงหาวธการ แนวทางหรอแสงสวางใหกนตนเอง บางคนกพอทางสวาง บางคนยงมดบอด

มองไมเหนหนทาง ความเจรญและความเสอมเปนธรรมดาของโลก เศรษฐกจตกตำเปนธรรมดาของโลก สงทสำคญคอตองรกษาใจ

ของตวเองอยาใหตกตำไปตามเศรษฐกจ (พระราชวรมน 2541 : 11)

แอนเมชน(Animation) เปนสอทมความนาสนใจ, เปนสอทเขาใจงาย และเปนสอขามวฒนธรรมทสามารถเขาถงคนตางชาต

ตางภาษาทมวฒนธรรมแตกตางกน ใหมความเขาใจรวมกนถงสงทปรากฎอยในแอนเมชน ทงเนอหา เรองราว แมแตแนวคดนาม

ธรรมยงถกถายทอดใหเขาใจไดงายเมอถกสอสารเปน แอนเมชน ทงนโดยคณสมบตพเศษของแอนเมชน ทสามารถพรรณนาหรอ

บรรยายกระบวนการทซบซอนใหเหนไดอยางเขาใจงาย อกทงยงเนนสวนทสำคญโดยส หรอเสยง และใชจนตนาการอยางไมมขอบ

เขต จงเสรมจนตนาการ และการตความหมายทเปนนามธรรมของผชม(อนชา เสรสชาต 2548 : 1)

ผศกษาจงเกดความสนใจทจะนำสอดานแอนเมชน มาใชในการนำเสนอแอนเมชน โดยสอดแทรกแงคดใหผชมเขาใจถงการใช

ชวตอยางมความสข แนวคดในการขจดความทกข และสามารถใชชวตอยางมความสขตอไป

เอกสารและงานวจยทเกยวของ วตถประสงคของการศกษาวจยน เพอออกแบบและผลตแอนเมชนทนำเสนอแงคดในเชงบวก ซงทำไดยากในขณะทตนเองจม

อยในความคดดานลบ โดยผลงานทเกยวของเพอเปนพนฐานและแนวทางในการวจย โดยมเนอหาสาระทสำคญ ดงน

1 แนวความคดเกยวกบเรองความสข

แนวคดทเกยวของกบ "ความสข" สามารถประมวลได ดงน

1.1 ความสขในทศนะของนกศาสนา และนกปรชญาในซกโลกตะวนออก

1.1.1 ความสขตามแนวทางปรชญาในสมยกอนพทธองคในยคกอนพทธองค ผคนตางใหความสนใจในวชาธรรมกนมาก

ปรากฏมเจาลทธตางๆ มากมาย ไดกาหนดความปรารถนาตอความเกด ความตาย และสขทกขตาง ๆ เปนเหตใหกลาวถงสขทกข

แตกตางกน คอ สขทกขไมมเหต ปจจย สตวจะไดสขไดทกขกไดเอง และ สขทกขมเหตปจจย สตวจะไดสข และ ทกขเพราะเหต

ปจจย

จะเหนไดวา "สขทกข" มการกลาวถงไวอยางชดเจนตามปรชญา พราหมณ ตงแตสมยยค กอนพทธองค จนกลายเปนหนงใน

มลเหตจงใจใหพระพทธองคทรงออกผนวช

1.1.2 ความสขในทศนะของพทธศาสนาความสข มความสาคญมากตอการปฏบตธรรม พระพทธศาสนา เนนยำถง

"โลกธรรม" กลาวคอ ธรรมทครอบงาสตวโลกอย และสตวโลกยอม เปนไปตามธรรม อนประกอบดวย อารมณทนาปรารถนา

(อฏฐารมณ) ไดแก ลาภ ยศ สรรเสรญ สข ฯลฯ และอารมณทไมนาปรารถนา (อนฏฐารมณ) ไดแก เสอมลาภ เสอมยศ นนทา

ทกข ฯลฯ เมออยางใดอยางหนงเกดขน ใหพจารณาวา ไมเทยง เปนทกข มความแปรปรวนเปนธรรมดา อยายนดในสวนทนา

ปรารถนาอยายนรายในสวนทไมนาปรารถนา (พระครวสทธสตคณ, 2550)


63

1.1.3 ความสขในทศนะของนกปรชญา

ตะวนออก :อนเดย

ปรชญาตะวนออกมมากมายหลายสานกทสาคญ

ไดแก ปรชญายคพระเวท ปรชญาจารวาก และปรชญาเซน เปนตน

1) ปรชญายคพระเวท (เร มต นประมาณ 1,000 ป ก อน

พทธกาล) ในคมภรสตตนบาต พราหมณธมมกสตร ไดพรรณนา

ใหเหนชวตความเปนอยของนกปราชญไววา ปราชญโบราณเหลา

นเปนนกพรต พวกเขาฝกการควบคมตนเอง หลกเลยงความสข

ทางผสสะทง 5 ทรพยสมบตของพวกเขามไดประกอบดวยฝงสตว

เงนทองหรอขาวเปลอก แตประกอบดวยความบรสทธและ การ

ศกษาหาความร (Dutt, Nalinaksha, 1960: 2)

นกปรชญายคพระเวท มไดใหความสาคญกบความสขทาง

ผสสะ แตมงทจะทาจตของตนใหบรสทธและการศกษาหาความร

อนเปนกจกรรมทางปญญา จดประสงคของการปฏบต เปนไป

เพอชวตหนา กลาวคอ เมอรางกายดบจากโลกนไปแลว กจะได

ไปเกดในสวรรค การปฏบต ตาง ๆ เชน การบาเพญพรต ภาวนา

การประกอบพธบชายญ การศกษาคมภร พระเวท ฯลฯมจดมง

หมาย เพอทาใหวญญาณบรสทธ โดยความสขสงสดอยทการได

ไปเกดในสวรรค

2) ปรชญาจารวาก เปนปรชญาวตถนยม (สนนษฐานวาเปน

ลทธท ขนเกด กอนพทธศาสนา ในประเทศอนเดย) คาสอนเนน

ถงในเรองความสข ความสาราญทางโลก กลาวคอ สงทเรารบร

ทางประสาทสมผสเทานนทเปนจรง สงตาง ๆ ประกอบขนจาก

ธาต 4 (ดน นำ ลม ไฟ) แมกระทงจตหรอวญญาณของมนษย

ไมมโลกหนา ไมมชวตหลงตาย ความสขคอจดหมายสงสดของ

ชวต ความตายคอโมกษะ (หลดพน) ในขณะทมชวตอยจงควร

แสวงหาความสข ความบนเทงเรงรมยแกตวเองใหมากทสด โดย

เนนความสขของแตละบคคล (สจตรา ออนคอม, 2523: 21-22)

3) ปรชญาเซน มทศนะเกยวกบความสขวา การทบคคล

หมกมนอย กบความสขความสาราญจะทาใหวญญาณหรอชวะ

เสยสถานะดงเดมของตนและตกอยใตอานาจของวตถ ซงกรรม

เปนตวสรางขนมาคมขงชวะไวกบภพ กรรมเปนวตถแทรกซมอย

ในชวะทงหมด และทาใหชวะมนำหนกตกลงสระดบ โลกย (ชวะ

มพนธะ) ทาใหตองเวยนวายตายเกดอก จดมงหมายของชวตจง

ไดแกการทาตนใหพนจากกรรม (ชวะเปนอสระ) ดวยมรณกรรม

ไดในทสด ชวะทเขาถงความหลดพนหรอโมกษะ จะไปพานก

เสวยวมตสขชวนรนดร ณ นวาสสถานของผบรสทธ (สทธศลา)

ซงอยยอดสดของจกรวาล

1.2 ความสขในทศนะของนกปรชญาตะวนตก

นกปรชญาตะวนตกมทศนะเกยวกบความสขใน 2 กลม

ใหญ กลาวคอ

1.2.1 กล มปญญานยม (Intellectualism) ถอว า

ความสขมไดเปนสงทดทสดและมไดมคาในตวเอง คาของมนอย

ท มนเอออานวยใหสงอกสงหนงท ดกวา (ปญญาหรอความร)

เกดขน เพราะถอวาปญญาหรอความรเปนสงดทสดสาหรบมนษย

เปนจดหมายของมนษย สวนความสขเปนเพยงวถทจะนาไปส

จดหมายเทานน โดยนกปรชญาในยคนทกลาวถงความสข ไดแก

โสคราตส (Socrates, 469-399 B.C.) เพลโต (Plato) และ

อรสโตเตล (Aristotle, 384-322 B.C.) เปนตน

นกคดฝายปญญานยม ใหความสาคญกบปญญา (ความ

สามารถใน การใชเหตผล เพอแสวงหาความจรง) หรอความร

วาเปนสงดสงสดและมคาใน ตวเอง ความสขเปนเพยงวถทจะนา

ไปสกจกรรมทางปญญา ซงเปนสงทแยกมนษยออกจากสตว นก

คดกลมปญญานยมทควรกลาวถง คอ โสคราตส เพลโต และ

อรสโตเตล

1.2.2 กลมสขนยม (Hedonism)

ถอวาความสขเปนสงทด ทสดและมคาในตวเองการ

กระทาตาง ๆของมนษยมไดเปนไปเพอคณคาในตวเองของการ

กระทานน แตเปนเพยงวถ (Means) ทจะนาไปสจดหมาย (End)

คอ ความสข โดยมนกปรชญาตะวนตกทเปนตวแทนของสขนยม

ไดแก เอบควรส (Epicurus, 341-270 B.C.) เยอรเร ม เบนธม

(Jeremy Bentham 1748-1832) และจอหน สจวต มลล (John

Stuart Mill, 1806-1873) เปนตน

สขนยม (Hedonism) แบงออกเปน 2 แบบ คอ1)

1) สขนยมแบบอตนยม (Egoistic Hedonism) เนนความสข

ของ แตละบคคลเปนสาคญ เชอวา ควรหาความสขใหตวเองให

มากทสดโดยไมตอง คานงถงผอน หนาททพงมตอผอน จะเปน

ไปไดกตอเมอมนนาความสขมาสตวเรา อาจจะโดยทางตรงหรอ

ทางออม ถามนไมนาความสขมาสตวเราเลยกไมจาเปนตองไป

เกยวของหรอสมพนธกบผอน (Ewing, 1975: 16) นกปรชญาคน

สาคญในกลมน คอ เอบควรส

2) สขนยมสากล (Universalistic Hedonism) เนนความสข

ของทก ๆ คนในสงคม (Ewing, 1975:35) ดงคาสอนของ เยอรเรม

เบนธม (Jeremy Bentham,1748-1832) เปนนกปรชญาชาว

องกฤษ เปนผใหกาเนด ลทธประโยชนนยม (Utilitarianism) โดย


64

ในภายหลงจอหน สจวต มลล (John Stuart Mill) ไดปรบปรงให

เปนระบบรดกมยงขน

2 การศกษาเกยวกบแอนเมชน

แอนเมชน (Animation) หมายถง กระบวนการทเฟรม

แตละเฟรมของภาพยนตร ถกผลตขนตางหากจากกนทละเฟรม

แลวนำมารอยเรยงเขาดวยกน โดยการฉายตอเนองกน ไมวาจาก

วธการ ใชคอมพวเตอรกราฟก ถายภาพรปวาด หรอรปถายแตละ

ขณะของหนจำลองทคอยๆขยบ เมอนำภาพดงกลาวมาฉาย ดวย

ความเรวตงแต 16 เฟรมตอวนาทขนไป เราจะเหนเหมอนวาภาพ

ดงกลาวเคลอนไหวไดตอเนองกนทงนเนองจากการเหนภาพตดตา

แอนเมชนอาศยปรากฏการณทางชววทยาทเรยกวา “ความ

ตอเนองของการมองเหน” รวมกบการทำใหวตถมการเคลอนท

ทความเรวระดบหนง จนตาของคนเรามองเหนวาวตถนนมการ

เคลอนไหว แสดงใหเหนวาเมอเปลยนภาพไปเรอยๆ ตามลำดบ

ความเรวทเหมาะสม จะมองเหนลกบอลกระเดงขนและตกลงมาท

พน ภาพแตละภาพทนำมาทำแอนนเมชนเรยกวา “เฟรม

(Frame)”

การเปลยนแปลงภาพทมองเหนดวยความรวดเรวเปนหลก

การของแอนเมชน เชน การแสดงผลภาพในโทรทศน 30 เฟรม

ตอวนาท เปนความเรวททำใหมองเหนการเคลอนไหวทกลมกลน

แตถาเปนภาพยนตรจะบนทกดวยอตรา 24 เฟรมตอวนาท แลว

ฉายภาพในโรงภาพยนตรดวยอตรา 48 เฟรมตอวนาท ตาของ

มนษยกจะเปนภาพมการเคลอนไหว เปนตน ดงนนการแสดงผล

ภาพทมการเปลยนแปลงรปรางอยางกลมกลนดวยความเรวระดบ

หนงกคอ การแสดงแอนเมชน

3 การศกษาเกยวกบ Digital Art

3.1 ความหมายของ Digital Art

ในปจจบน เราเคยไดยนคำวา “ดจทล” กนอยางแพร

หลายทวไปทสรางความเขาใจใหกบระบบทแตกตางจากอดตโดย

ใชตวเลขเปนตวสอสารขอมลทมนษยไดพฒนาสการนำมาใชให

เกดประโยชนในดานตางๆ สวนคำวา “อารต”หรอ “ศลปะ” คอ

สงทมนษยสรางสรรคขน มคณคาทางสนทรยศาสตร ทใชสอใน

การแสดงออกไดหลากหลายเทคนค อยางไรกตามสามารถกลาว

ไดวาดจทลอารต คอ สอศลปะทมปฏสมพนธ เขาถงไดอยาง

กวางขวาง โยกยายถายเทถงกนได และเปลยนแปลงไดงาย

3.2 ดจทลอารต วจตรศลป และ ออกแบบ

วจตรศลป (Fine Art) หรอ ทศนศลป (Visual Art)

เปนมหลายประเภท เชน จตรกรรม วาดเสน ภาพพมพ

ประตมากรรม และการแสดงสดทางศลปะ ไมรวมถง ดนตร

เตน วรรณกรรม กราฟกดไซน ในปจจบนใชระบบดจทลในการ

ออกแบบ หรอคอมพวเตอรในการออกแบบ เชน การออกแบบ

3 มต เปนกระบวนการทรวมกนระหวาง ศลปะ เทคโนโลย ใน

การสอสารความคดของผสรางงาน ทนกออกแบบโดยสวนใหญ

จะใชสอทหลากหลาย เชน การวาด ระบายส ภาพถาย เทนนค

พเศษในการสรางสรรคภาพ รวมทงการสรางสรรคตวอกษรเพอ

ใชในงานทว ภาพยนตร หนงสอ นตยสาร เมน ภาพประกอบ

บรรจภณฑ เปนตน โดยการทำงานวจตรศลป กบ การออกแบบ

นนมความแตกตางในดานการสอสาร วตถประสงคแตในการ

สรางสรรคดจทลอารตนน จะตองมทงวจตรศลปและการออก

แบบทรวมกน

การสรางสรรคงานดจทลอารตดวยคอมพวเตอร อาจจะ

ไมไดใชดนสอ หรอพกนในการวาดภาพ ผใชอาจจะเขยนเสน

โคง หรอวงกลมไมสวย และไมตองกงวลเพราะเครองมอใน

โปรแกรมสามารถชวยใหทำงานไดงายขนรวดเรว แกไขไดไม

จำกด แตดจทลอารตกไมสามารถทจะแยกเรองของพนฐานทาง

ศลปะความรเรองของสนทรยภาพ รวมถงหลกการออกแบบดวย

เพราะมความสำคญทงสองดาน ความเขาใจทางดานหลกการ

สรางสรรคงานศลปะเปนอยางด และทกษะทางศลปะจะชวย

ใหการทำงาน สรางสรรคดจทลอารตเปนไปไดดวยด ความเขา

ใจเรองแนวคดของเครองมอและการรบรของมนษยจะชวยใหการ

สรางสรรคสามารถมผลกระทบตอผรบไดด

3.3 Digital Painting

คอ การวาดภาพรปแบบใหมซงตางจากการวาดภาพ

ในแบบทใช สนำ สนำมน ฯลฯ วาดลงกระดาษในปจจบนเรา

จะพบเหนงานจตรกรรมททำดวยโปรแกรมคอมพวเตอรได คอน

ขางบอย เชนสอโฆษณาตวเกมทใชคอมพวเตอรชวยใน การเพนต

(ลงส)รป โดยใชเครองมอดจตอลอยาง คอมพวเตอร แทบเลต

(เมาทปากกา) และ ซอฟแวร ในการสรรสรางงานศลปะบน

คอมพวเตอรซงทกโปรแกรมจะพยายามเลยนแบบการวาด ภาพ

ใหเหมอนจรงผานหวแปรงตางๆ และผลจากการใชสแตละ

ประเภทหวแปรงแตละชนดทอยในโปรแกรมตางๆ จะเปนตว

แทนของอปกรณนนๆ เชน สนำ สนำมน ถาน ปากกา พกน

เปนตน นอกจากนยงใหผลบางอยางไมซำกนอกดวย ซงในโลก

เรายคสมยปจจบน การลงสคอมพวเตอรยงใชในการสรางสรรค

ผลงานการตน หรอ เกมสตางๆ รวมทงโฆษณา และอกมาก

มาย


ขนตอนการผลต

1 ขนตอนกอนการผลตแอนเมชน (Pre-Production)

1.1 การสรางเนอเรอง

เนอหาของการสรางแอนเมชนเรองน เปนเรองเกยวกบครอบครวๆ หนงทตองประสบชะตากรรมทตอง

สญเสยบคคลในครอบครบอนเปนทรกไป จนเหลอกนเพยงแคพนองสองคน การดำเนนชวตตอไปในอนาคตของพวก

เขาทงสองจงมาถงทางทตองเลอกวา จะยดตดอยกบอยกบความทกขทตองสญเสย หรอเลอกทจะมความสขกบการ

ไดอยและดแลกนและกนกบอกหนงคนทยงเหลอ

1.2 การวางแผนบท

นำแนวทางและขอสรปทได มาเขยนบทเนอเรอง และบทภาพ (Beat Board) เพอกำหนดแนวทาง และ

ขอบเขตการดำเนนเรองของแอนเมชน

1.3 การออกแบบตวละครและออกแบบฉาก

การออกแบบตวละคร ผวจยไดวเคราะหแนวทางการออกแบบบคลกลกษณะตวละครใหมความเรยบงาย

เหมาะสำหรบผรบชมทกเพศทกวย โดยผลทไดออกมาเปนตวละครหลก2ตว ซงแตละตวมขนตอนการออกแบบดงน

1.3.1 การกำหนดลกษณะตวละคร (Character Sheet) เปนขนตอนทเกยวกบออกแบบรปรางรปทรง

และลกษณะนสยของตวละครแตละตว ลกษณะของ character sheetนน เปนดงรปท 2 และรปท 3

1.3.2 การกำหนดลกษณะตวละครโดยรอบ (Turn Around Sheet)เปนขนตอนการออกแบบ และกำหนด

ลกษณะของตวละครโดยรอบ คอ เมอตวละครเสรจสมบรณในขนตอนการทำ Character Sheet แลว นำตวละคร

ทได มากำหนดสดสวน ในมมตรง มมเฉยงขาง มมขาง มมเฉยงหลง และมมตรงหลง ดงรปท 4 และรปท 5

65

รปท 2 Character Sheet เปนออกแบบรปทรง และลกษณะนสยของตวละครตวท 1

รปท 1 บทภาพ (Beat Board)

รปท 3 Character Sheetเปนออกแบบรปทรง และลกษณะนสยของตวละครตวท 2


66

1.3.3 การกำหนดอตราสวนระหวางตวละคร (Model Sheet)

ขนตอนน เปนขนตอนทจะกำหนดขนาด และอตราสวนความแตกตางระหวางตวละครแตละตว โดย

การนำตวละครทกตวมาเขยนเรยงกนโดยวางตำแหนงของเทาในจดเดยวกน ดงในรปท 6

รปท 4 Turn Around Sheet เปนการกำหนดลกษณะโดยรอบของตวละครตวท 1 รปท 5 Turn Around Sheet เปนการกำหนดลกษณะโดยรอบของตวละครตวท 2

รปภาพท 6 Model Sheet เทยบอตราสวนระหวางตวละคร

รปท 7 Facial Expression ของตวละครท 1

รปท 8 Facial Expression ของตวละครท 2

1.3.4 การกำหนดสหนาของตวละคร

(Facial Expression)

ขนตอนน เปนการออกแบบลกษณะการแสดง

อารมณทางสหนาของตวละคร โดยเขยนใบหนาของตวละคร

ทแสดงออกถงอารมณของตวละคร ใหสอดคลองกบรปราง

และลกษณะของตวละคร ดงในรปท 7 และรปท 8

1.3.5 การกำหนดสของตวละคร (Color Key)

เปนการนำตวละครมาลงสในคสทแตกตาง

กนจำนวนหลายรป เพอเปรยบเทยบการใชสของตวละคร

ใหไดสทเหมาะสมทสด

1.3.6 การออกแบบกระดานภาพนง

(Storyboard)

ขนตอนการออกแบบกระดานภาพนง เปนการ

ออกแบบการวางลำดบฉาก การกำหนดการวางตวละครการ

จดมมกลองและการกระทำของตวละครทงหมดใหเปนไป

ตามลำดบของเนอเรองตงแตตนจนจบ เพอใหเหนมมมอง

และบรรยากาศโดยรวม โดยการออกแบบกระดานภาพนง

นนเปนดงรปท 13 รปท 14 รปท 15 และรปท 16

รปท 9 Color Key ของตวละครท 1 ชดท 1 รปท 10 Color Key ของตวละครท 1 ชดท 2


67

15

รปท 11 Color Key ของตวละครท 2 ชดท 1 รปท 12 Color Key ของตวละครท 2 ชดท 2

รปท 13 Storyboard ชดท 1





68

1.3.7 การออกแบบบรรยากาศโดยรวม

(Key Visual)

ขนตอนการออกแบบบรรยากาศโดยรวม เปนขน

ตอนทจะออกแบบบรรยากาศและสสนใหกบตวงานโดยการ

ออกแบบตองคำนงถงความเขากนกบเนอหาของเรอง เพอการ

สอความหมายและสรางความนาสนใจใหกบแอนเมชน ดงใน

รปท 17 และรปท 18

1.3.8 ออกแบบลกษณะการเคลอนไหว

ทดสอบการเขยนภาพแบบเฟรมตอเฟรม เพอใช

ในการคำนวนความถในการขยบของภาพแตละภาพ ในขน

ตอนproduction

รปท 17 Key Visual รปท 1

รปท 18 Key Visual รปท 2

รปท 19 ทดสอบการกำหนดระยะเวลา ภาพเดยว

รปท 20 ทดสอบการกำหนดระยะเวลา นำหลายภาพมาประกอบกนเปนภาพเคลอนไหวแสดงถงการกาวเทาหนงกาว

รปท 21 ทดสอบการกำหนดระยะเวลา นำหลายภาพมาประกอบกนเปนภาพเคลอนไหวแสดงถงการเดน


69

2 ขนตอนการผลตแอนเมชน (Production)

2.1 ขนตอนการวาด (Painting)

ในขนตอนการวาด และลงส จะสรางทละขนตอน

โดยคำนงถงรปราง และลกษณะของตวละครโดยใหออกมา

ตรงตามแบบทออกแบบไว โดยผานเทคนคการวาดและลงสท

เปนเอกลกษณเฉพาะ เพอสรางความรสกทประสานกลมกลน

กนกบเนอเรองใหมากทสด

ผวจยเลอกใชโปรแกรม Adobe Photoshop ทเปน

โปรแกรมสรางและตกแตงภาพซงมความยดหยนสง และ

สามารถชวยใหผวจยใชเทคนคไดอยางอสระตามทคด แตละ

ฉากภาพจะถกแยกเปนชนดเรยกวา Layer โดยจดแบงอยาง

ชดเจนจดเพอทจะสามารถวางองคประกอบเคลอนไหวไดอยาง

อสระในขนตอนตอๆไป ดงรปท 22

2.2 การนำตวละครมากำหนดการเคลนไหว

(Animate)

นำภาพทไดท งหมด มาทำการเรยงตอกนดวย

โปรแกรม Adobe After Effects โดยเลอกอตราความเรวใน

การขยบไวท25frameตอวนาท เพมลดความเรวของการขยบ

ของตวละครเพอใหจงหวะของงานดลงตว และจดองคประกอบ

ของภาพใหเขากบFrame ดงรปท 23

รปท 22 การวาดและลงสดวยโปรแกรม Adobe Photoshop

รปท 23 การนำภาพตวละครมากำหนดการเคลนดวยโปรแกรม Adobe After Effects

รปท 24 การตดตอดวยโปรแกรม Sony Vegas Pro


70

2.3 ขนตอนหลงการผลตแอนเมชน (Post-Production)

นำภาพและเสยงทงหมดทเตรยมไวมาตดตอโดยใชโปรแกรม Sony

Vegas Pro โดยภาพจะถกแยกเปนชนดเรยกวา Layer นำมาซอนทบกนอกท

เชน ภาพตวละครกบภาพฉากหลง เพอทำใหสามารถแกไขทละสวนไดงาย

ตกแตงภาพใหดสวยงาม ดวยเอฟเฟกตตางๆเขาไปเพมเตม มการเพมลดความ

เรว เพอใหจงหวะและเสยงเพลงมความสอดคลองกน

ในการทำ Animation สวนใหญ ขนตอนกระบวนการ Production กบ

Post-Production มกอยในขนตอนเดยวกน เพราะมการกำหนดFrame ตายตว

ตามเสยงของบทพดหรอเสยงดนตร การตดตอกระทำนอยมาก สวนใหญจงเปน

เรองของการผสมเสยงทงหมดเขาดวยกน โดยขนตอนการตดตอเปนดงรปท 24

บทสรปการวจย เพอศกษาและนำเสนอแอนเมชนศกษากรณการใชชวต

อยางมความสข ซงความสขนนถอเปนเปาหมายสงสดของมนษย

แตในทกๆวนกจะตองมปญหาตางๆเกดขนมาก ซงปญหาเหลา

นนเปนสงทฉดรงผคนใหตดอยในความทกข และทำใหไมสามารถ

สมผสถงความสขทตองการ

ในขนตอนการศกษา ผวจยไดเรมจากการทำการคนควา

รวบรวม และศกษาขอมลเชงเอกสารทเกยวของกบการศกษาใน

ครงน อกทงยงไดหาขอมลทางดานทฤษฎและเทคนควธการสราง

สอแอนเมชน 2 มต จากนนผวจยไดนำขอมลภาคเอกสารทคน

ควาและรวบรวมมาไดนน มาศกษาและวเคราะห โดยใชหลกการ

สรางแอนเมชน และหลกการเลาเรอง มาชวยในการนำเสนอขอ

มลเกยวกบการใชชวตอยางมความสขหลงจากนนนำองคความร

ทไดจากการวเคราะห จงไดวางโครงเรอง แนวคดหลกใหสอด

คลองกบองคความรและองคประกอบอนตามความเหมาะสม

หลงจากนนจงนำแนวคดนนมาขยายความใหไดเนอเรองท

สามารถนำไปเขยนบทภาพ ซงเปนการกำหนดขอบเขตของตว

ละคร ฉาก และเนอเรองโดยรวม จากนนทำการออกแบบตวละคร

และฉาก โดยละเอยด แลวนำตวละครและฉากทไดออกมาสราง

กระดานภาพนง ซงจะเปนตวกำหนดมมมองทงหมดของแอนเมชน

ชนน แลวจงเรมลงมอเขยนภาพทละภาพ เพอนำมาประกอบกน

ทอตรา 25 ภาพตอ 1 วนาท โดยในขนตอนนผวจยไดใชการวาด

และลงสในรปแบบทเปนเอกลกษณะของผวจยเอง เพอใหงานท

ไดออกมามความสวยงามดงดดใจผชม และสอใหผชมเขาใจถง

เนอเรองใหไดมากทสด หลงจากนนนำรปทเสรจแลว มาประกอบ

เขาดวยกนจนเปนผลงานแอนเมชน ในขนตอนนยอมมอปสรรค

เกดขนเสมอจงตองปรบใหเขากบเหตการณทเกดขนอยางหลก

เลยงไมได

ผลงานแอนเมชนทออกมาเปนการนำเสนอแงคดในเชงบวก

ซงทำไดยากในขณะทตนเองจมอยในความคดดานลบ แตถาหาก

เขาใจถงความจรงของชวต รจกปลอยวาง และมองเหนถงความ

สำคญของสงรอบตวหรอสงตางๆทมความหมายกบตนเอง กจะ

สามารถคนพบความสขไดไมวาจะอยในสถานการณไหนกตาม

ขอเสนอแนะเพอพฒนาตอไป จากการศกษาการสรางแอนเมชน ศกษากรณการใชชวต

อยางมความสขผวจยพบวาการสรางแอนเมชน นนประกอบดวย

สงสำคญหลายอยางทเปนสวนประกอบททำใหแอนเมชน เรอง

หนงผลตออกมาประสบความสำเรจ ซ งข นตอนในการสราง

แอนเมชน แบงออกเปน 3 สวน คอ Pre-Production ขนตอน

กอนการผลต, Production ขนตอนการผลต, Post Production

ขนตอนหลงการผลต ซงในขนตอนกอนการผลต สงทตองคำนง

ถง เรมตงแตการศกษาหาขอมลเกยวกบเรองราวทจะเขยนขนมา

เปนเรองยอ ไดแก การกำหนดตวละคร ขอมลของตวละคร

กำหนดกลมเปาหมาย กำหนดจดประสงคของการสรางแอนเมชน

ซงขอมลตางๆ นจำเปนอยางยง ทไดนำมาอางองประกอบกบ

เรองราวทไดแตงขนใหสมบรณตอไป นอกจากน ยงมการเขยน

บทแอนเมชน ซงขนตอนนมความซบซอนเพมขนตอจากเรองยอ

บทแอนเมชนชวยทำใหผกำกบและฝายผลตทำงานไดสะดวกขน

หลงจากน ตองมการออกแบบ ตวละคร และฉาก เพอนำไป

ประกอบในบทแอนเมชน มมกลองตางๆ ทำSound และ ทำ

Effect ตางๆ ขนตอนนตองทำควบคไปกบ Story Board จากนน

จงเขาสขนตอนของ Production ไดแก การวาดตวละครและฉาก

ทละรป การตดตอภาพใหเขากบเสยง ซงขนตอนทงหมดทกลาว


71

มาจำเปนอยางยงทตองมความอดทน ความใสใจและความรอบ

คอบในรายละเอยดของงาน ซงสงเหลาน ตองใสใจ มฉะนนอาจ

ทำใหยงยากในการแกไขในภายหลงและ กลายเปนจดบอดใน

แอนเมชนเรองนนๆ ในทสด ฉะนน การสรางแอนเมชนใหออก

มามคณภาพทดนน ตองใชเวลามากพอสมควรในการผลตความ

ใสใจในรายละเอยดของงาน และทสำคญทสดคอตองมใจรกใน

งานดานแอนเมชน

นอกจากนนผวจยไดนำความรทางศลปะมาผสมเขาไปกบ

งานโดยการวาด การใชส การจดองคประกอบภาพ และการออก

แบบทใหอารมณออกไปในทาง หนงสอนทาน หรอภาพประกอบ

เพอทำใหงานเกดความนาสนใจยงขน ในการวจยครงน มอปสรรค

ตางๆ เชน การทเปนแอนเมชน2มตทใชมอวาดเปนหลกจงทำให

เกดความคลาดเคลอนของอตราสวนของตวละครหรอฉากไดงาย

กวาแอนเมชน3มต ทสามารถใชตวละครหรอฉากไดตงแตตนจน

จบ จากการสรางครงเดยว


ธรรมศกด เออรกสกล. การสรางภาพยนตร 2D แอนเมชน. กรงเทพมหานคร : มเดยอนเทลลเจนซเทคโนโลย, 2547.

พระครวสทธสตคณ (สายชล สภาจาโร). ประวตพระพทธรปทองคา. พมพครงท 2.กรงเทพมหานคร : วดไตรมตรวทยาราม. (ซดรอม), 2550.

พระมหาจรญ คมภโร (อบแสง). “การศกษาเปรยบเทยบเรองความสขตามทศนะปรชญาสขนยมกบพระพทธศาสนาเถรวาท.” วทยานพนธ

ศาสนศาสตรมหาบณฑต (พทธศาสนาและปรชญา), มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย, 2547.

พระราชวรมน (ประยร ธมมจตโต).ปลกปลอบใจในยามวกฤต. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร : มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, 2541.

รญญา ธนกลภารชต. “ทศนะเรองความสขของพระพทธศาสนานกายเถรวาทกบสขนยมทางจรยศาสตร : การศกษาเชงเปรยบเทยบ.” วทยานพนธ

ปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต (ปรชญาและศาสนา),มหาวทยาลยเกษตรศาสตร,2547.

สจตรา ออนคอม. “ทรรศนะเรองความสขในพทธปรชญา.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2523.

อนชา เสรสชาต. “การบรหารการผลตภาพยนตรแอนเมชน.” วทยานพนธปรญญาวารสารศาสตรมหาบณฑต (การบรหารสอสารมวลชน),

มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2548

Dutt, Nalinaksha. Early Monistic Buddhism. Culcutta : Culcutta Oriental Press, 1960.

Ewing, A.C. Ethics. Suffolk : The Chaucer Press, 1975.



Abstract Facial expressions and human emotions can be the first thing for human to commu-nicate and understand without speaking. When we perceive through the expression of the messenger emotions such as fear, happiness, sadness would appear on the face. Facial expression is a universal language that human all over the world able to perceive without words. This research aims to study the communication of facial expressions and human gesture by presenting through 3D animation. So that the viewers will be able to understand the content as well as the feelings and emotions of the characters without using verbal. The results of the design research showed that by using 3D animation as a media, facial expressions can be understood through well designing of characters and its facial components such as word or subtitles. However, to be able to communicate effectively, there shall be some other elements added such as the gesture by hand, face, or positioning such as standing or sitting are important components as well, but the most important one in communication is facial expression.Keywords : Emotions Conveyed Through Facial Expressions

บทคดยอ การแสดงสหนาและอารมณเปนเสมอนประตบานแรกสำหรบมนษยในการสอสาร โดยไมจำเปนตองอาศยคำพด เมอเรารบร

ผานสหนาของผสงสาร ความกลว ความเศรา ความสข จะปรากฎขนมาชดเจนบนใบหนา การแสดงสหนาเปนภาษาสากล ทมนษย

ทกชาตทกภาษา สามารถทจะรบรได อยางใกลเคยงกน

งานวจยชนน จงมวตถประสงคเพอทจะศกษาเกยวกบการสอสารโดยการแสดงออกทางสหนา (Facial Expression) และทาทาง

ของมนษย โดยนำมาถายทอดผานสอแอนนเมชน (Animation) 3 มต เปนการนำเสนอดวยการไมใชคำพดททำใหผชมสามารถรบร

และเขาใจเนอหา ตลอดจนความรสกและอารมณของตวละครได

ผลการวจยพบวาในการศกษาการออกแบบวธการถายทอดอารมณผานสหนาของตวละครสามารถสอสารกบคนดไดเปนอยางด

โดยไมจำเปนตองมคำพด หรอคำบรรยายใดๆ อยางไรกตามการสอสารทมคณภาพนน ควรมองคประกอบอนๆเขามาเสรม เชน

การแสดงทาทางประกอบผานมอ หนาตา ตลอดจนทาทาง เชน การยนหรอการนง มสวนสำคญเชนกน แตประตบานแรกทสำคญใน

การสอสารคอสหนา

คำสำคญ : 1. ถายทอดอารมณผานสหนา

การออกแบบภาพยนตรแอนเมชน การแสดงทาทางและความรสกบนใบหนาANIMATION DESIGN EMPHASIS ON ACTION AND FACIAL EXPRESSION

เอกกมล เอกศรณยชย1 พศประไพ สาระศาลน2 และ ชยพร พานชรทตวงศ3

1นกศกษาหลกสตรศลปมหาบณฑต สาขาวชาคอมพวเตอรอารต คณะดจทลอารต มหาวทยารงสต2รศ.,รกษาการหวหนาสาขาวชาคอมพวเตอรอารต คณะดจทลอารต มหาวทยารงสต3อาจารยประจำสาขาวชาคอมพวเตอรอารต คณะดจทลอารต มหาวทยารงสต


74

บทนำ คำวาการสอสาร (Communication) ในพจนานกรม ราชบณฑตยสถาน ไดใหนยาม ไววา “วธการนำถอยคำ ขอความ หรอ

หนงสอเปนตน จากบคคลหนงหรอสถานทหนงไปยงอกสถานทหนง” การสอสารมมากมายหลายวธ ไมวาจะเปน คำพด สญลกษณ

ตวหนงสอ และหนงในการสอสารทเปนสากลทวโลก กคอการแสดงออกดวยทาทางและสหนา ซงไมวาชนชาตใดกตามสามารถจะ

รบรและขาใจความรสกไดโดยไมตองอาศยคำพดหรอคำบรรยาย เชน เวลาดใจเรามกจะยม หรอ หวเราะ เวลาเสยใจคนเรากจะ

รองไห เปนตน

คอลมน Legend of Animation จาก นตยสาร Anime ฉบบท 1 หวขอการตนไทยสายพนธใหม กลาวไววาในปลายศตวรรษ

ท 18 การกำเนดของแอนเมชนตะวนตกขนมาและไดพฒนาจนมคณภาพ ซงนบเวลาเกอบ 200 ป แตในประเทศไทยเรมตนเมอ

ประมาณ 60 ปทแลว ตวการตนแอนเมชนจะพบ ไดในงานโฆษณาทว เชน หนหลอของยาหมองบรบรณปาลม ของ อาจารยสรรพสร

วรยสร ซงเปนผสรางแอนเมชนคนแรกของไทย และยงมหมนอย จากนมตราหม แมมดกบสโนวไวทของแปงนำควนนาอกดวย

อาจารยเสนห คลายเคลอน มความคดทจะสรางแอนเมชนเรองแรกในไทย แตตองลมไปเพราะกฎหมายควบคมสอในสมยนน และ

10 ปตอมา ป พ.ศ. 2498 อาจารย ปยต เงากระจาง สามารถทำสำเรจจนไดจากเรอง เหตมหศจรรยทใชประกอบภาพยนตร

ทรบรษทย ของ ส.อาสนจนดา หลงจากนนมโครงการแอนเมชน หนมาน การตนตอตานคอมมวนสต ทไดรบการสนบสนนจาก

อเมรกาแตกลมเหลว เพราะเหมอนจะไปเสยดส จอมพล สฤษด ธนรตน ผนำในสมยนนซงเกดปวอก ป พ.ศ. 2522 ภาพยนตรเรอง

สดสาครของ อาจารยปยต เงากระจาง สรางเปนภาพยนตรการตนเรองยาวเรองแรกของประเทศไทย และประสบความสำเรจมาก

พอสมควรในยคนน ป พ.ศ. 2526 มแอนเมชนทางทวเรองแรกทเปนฝมอคนไทยนนกคอ ผเสอแสนรก ตอจากนนม เดกชายคำแพง

หนนอยเนรมต เทพธดาตะวน จากบโจ เนองจากการทำแอนเมชนนนตองใชตนทนคอนขางสง เลยทำใหแอนเมชนในเมองไทยนน

คอยๆปดตวลง

ประมาณป พ.ศ. 2542 แอนเมชนของคนไทยททำทาวาจะตายไปแลว กลบมาฟนคนชพขนมาอกครง จากความพยายามของ

บรษทบรอสคาสตไทย เทเลวชน ไดนำการตนทดดแปลงจากวรรณคดฝมอคนไทย ทง ปลาบทอง สงขทอง เงาะปา และโลกนทาน

และไดรบการตอบรบอยางด จนในป พ.ศ. 2545 นาจะเรยกวาเปนปทองของแอนเมชน3มตของคนไทยเลย โดยเฉพาะ ปงปอนด ด

แอนเมชน และ สดสาคร ซงทง 2 เรองกสรางปรากฏการณในแงของการขายคาแรคเตอรใชประกอบสนคา และ เพลงประกอบ

จามะจะ ทงจา ฮตตดหดวย รวมไปถง การทมบรษทในประเทศรบจางทำแอนเมชนของญปนและอเมรกาหลายๆเรองอกดวย และ

กานกลวย แอนเมชนของ บรษทกนตนา ทเขาฉายไปทวโลก

แตงานวจยดานสหนาทาทางของคนไทยกบมนอยอยางนาใจหาย และปญหาของเทคโนโลยกกาวไปขางหนาอยางรวดเรว จน

ทำใหงานวจยหลายชน ลาสมยหรอหมดประโยชนไป

ผวจยจงเหนควรวา ถงเวลาตองทำงานวจยดานนเพม เพอใหเปนประโยชนตอสงคม และสายงานดานแอนเมชนในรนตอๆไป

ภาพท 1 ภาพยนตรเรอง สดสาครของ อาจารยปยต เงากระจาง พ.ศ. 2522(อางอง : http://www.oknation.net/blog/rukpong/2009/04/01/entry-1)


75

วตถประสงคการวจย เพอศกษาคนควาและออกแบบตวละคร (Character Design)

ทสามารถสอสารและแสดงความรสก โดยเนนการแสดงทาทาง

(Action) และการแสดงออกบนใบหนา (Facial Expression) ผาน

การเลาเรองตลก ทใหขอคดแฝงไวตอผรบสาร (Audience)

การศกษาคนควาขอมล

ขอมลจากสงพมพและสงพพอเลกทรอนกส ไดแก

1. ศกษาเอกสารทฤกษฏเกยวกบความหมายและความสำคญ

ของอารมณ

2. ศกษาเอกสารทฤกษฏเกยวกบการแสดงออกทางอารมณ

ผานทางสหนาศกษาการเลาเรองและขนตอนการทำการตน

แอนเมชนจากหนงสอ ภาพยนตรแอนเมชนตวอยาง

2.1 เรอง ทอม กบ เจอรร (องกฤษ: Tom And Jerry)

เปนการตนทวซรสของ Metro-Goldwyn-Mayer หรออกษรยอ

วา MGM สรางโดย ฮานา-บารเบรา สงกด การตนเนตเวรค

2.2 ลนยทน เปนแอนเมชนซรสของวอรเนอรบราเธอรส

จากการแสดงละครภาพยนตรการตนสน ถกผลตป ค.ศ. 1930 -

1969 ในชวงยคทองของอเมรกนเคลอนไหวควบคไปกบวอรเนอร

บราเธอรสการตนชดอน ๆ แสดงละครเมโลด

2.3 Presto หนงสนของพกซารคอมพวเตอร แอนเมชน

ทแสดงในโรงภาพยนตรกอนทภาพยนตรความยาวเรอง WALL-E

Presto เปนเร องเกยวกบนกมายากลพยายามทจะดำเนนการ

แสดงดวยความรวมมอของกระตายของเขาและแสดงความเคารพ

กฎหมายทเตมไปดวยการตนคลาสสกเชนทอมและเจอรร และ

ลนยทน Presto กำกบการแสดงโดยพกซารอนเมเตอรรนเกาดก

Sweetland ในการกำกบเรองแรกของเขา

ภาพท 2 ภาพยนตรเรอง ปงปอนด พ.ศ. 2545 จากบรษท วธตา แอนเมชน จำกด(อางอง : http://global.vithita.com/ips1.php)

ภาพท 3 Tom And Jerry จาก Metro-Goldwyn-Mayer(อางอง : http://stuffpoint.com/cartoons/image/167608-cartoons-tom-and-jerry.jpg)

ภาพท 4 Looney Tune จาก Warner Bros. Entertainment Inc.(อางอง http://www.dan-dare.org/FreeFun/Games/CartoonsMoviesTV/BugsBunny.htm)


76

2.4.4 One Man Band (2005) ภาพยนตรพกซารแอนเมชนสน

ภาพยนตรเรองนสรางขนมาในรอบปฐมทศนโลกทอานเนอซอนเตอรเนชน

แนลฟลมเฟสตวล ครงท 29 แสดงในอานเนอซ ฝรงเศส และไดรบรางวล

แกรนดแพลทนมรางวลทเทศกาลภาพยนตรในอนาคตในโบโลญา อตาล

3. ศกษาวธการออกแบบตวละคร ฉาก และของประกอบฉาก จาก

หนงสอ The animator’s survival kit สงพมพอเลกทรอนกส

การวเคราะหขอมล วเคราะหขอมลโดยการนำขอมลเกยวกบทฤษฏเกยวกบความหมาย

และความสำคญของอารมณ และทฤษฏเกยวกบการแสดงออกทางอารมณ

ผานทางสหนา มาประมวลหารปแบบการแสดงออกทางสหนาโดยผานเรอง

ตลก อกทงยงวเคราะหการแสดงสหนาทาทางผานตวอยางภาพยนตร

แอนเมชน

ภาพท 6 One Man Band จาก Pixar Animation Studios(อางอง http://www.amazon.com/One-Man-Band-Pixar-Short/dp/B0063NS1XQ)

สงเคราะหขอมล และออกแบบงานกรณศกษา

สงเคราะหขอมลจากการศกษาการเลาเรองและขนตอนการทำการตน แอนเมชนแลวนำมาผลตงานตามขนตอนดงน

3.1. ขนตอนกอนการผลต (Pre-Production) หรอขนตอนการเตรยมงาน วเคราะหขอมลสำหรบการเตรยมสรางงาน

แอนเมชน เรมตงแตการเตรยมเนอเรองใหเปนภาพคราวๆ การวางแผนกลยทธ การเตรยมงบประมาณและทรพยากรตางๆ ทตอง

ใชในการทำงาน การวางคอนเซปต (Concept) และการพฒนาแนวคด (Idea) การวางหวขอเรอง(Outline a topic) การกำหนด

เรองราว (Storyline) การเขยนสครปต การออกแบบลกษณะของตวละคร (Character Design) การวาดการตน (Drawing) การ

กำหนดทศทางของศลปะ (Art Direction) การสรางสตอรบอรด (Storyboard) เรยกไดวาเปนขนตอนการเตรยมทกสงสำหรบนำมา

ใชในการสรางงานแอนเมชน

ภาพท 7 ตวอยาง Storyboard เรอง 9โดย Tim Burton Productions


77

ภาพท 8 ขนตอนการทำงานบนโปรแกรม Adobe After Effect

3.2 ขนตอนการผลต (Production) เปนขนตอนการ

เรมลงมอทำงานแอนเมชนจากการ สงเคราะหขอมล ออกมาเปน

Storyboard เมอเขาสขนตอนการผลตซงจะเรมจากการจดวาง

Layout โดยการทำแอนเมตก (Create an animatic) การเตรยม

และทดสอบเสยง (Sound & Testing) การกำหนดหลกการ

เคลอนไหวของตวละครและภาพ ไปจนถงการทำแอนเมชนสวน

ตางๆ จนครบหมดทงเรอง

3.3 ขนตอนหลงการผลต (Post-Production) เปน

ขนตอนการปรบแตงเสยง การ ใส Title และ Credit การนำเสนอ

ในรปแบบไฟลวดโอ ซงงานทไดจากขนตอนนจะเปนงานแอนเมชน

ทเสรจสมบรณ

ผศกษาทดลองสรางตวละครสามมตทสรางดวยโปรแกรม

สามมต คอ โปรแกรมออโตเดส มายา (Autodesk Maya)

เวอรชน 2013 และการใสเอฟเฟคดวยโปรแกรม อโดบ อาฟเตอร

เอฟเฟค (Adobe After Effect) เวอรชน CS5

การประเมนผลงานออกแบบ นำผลงานใหผเชยวชาญและกลมบคคลทวไปไดดเพอทดสอบ

วาผชมไดรสกถงอารมณตามการแสดงออกทางใบหนา ดงทได

ออกแบบไวหรอไม ประเมนผลดวยการแสดงความคดเหน

ผลการศกษาขอมล ผลจากการวจยและทดลองสรางผลงานแอนเมชน 3 มต

โครงการภาพยนตรขนาดสนเรอง Antmardillo ไดขอสรปดงน

1. การใหความสำคญกบพนฐานในสรางแอนเมชน คอการ

ออกแบบตวละครใหมเอกลกษณ และบคคลกทชดเจน จะสามารถ

เปนรากฐานทดซงชวยในการตอยอดในการสรางเรองราวและการ

แอนเมตความเคลอนไหวของตวละครไดอยางมประสทธภาพ

ลดทรพยากร และเวลาในการทำงานได

2. การดงบคลกของตวละครในลกษณะสงมชวตอนทไมใช

มนษยนนจะแสดงอาการทาทาง ใหผรบสารนนเขาใจไดยาก โดย

เฉพาะการแสดงอารมณทางสหนา ในทนผวจยจงตองสรางการ

รบรใหมใหผชม โดยการประยกตใหสตวเดน 2 ขาเหมอนคน ม

มอ 2 ขาง และมกลามเนอใบหนาให ผสมผสานกบกลามเนอใบ

หนาของมนษย

3. จากการทดลองสรางภาพยนตรขนาดสนหนงเรอง โดย

อางองจากการเลาเรองตามอยางเรอง “Tom And Jerry” และ

เรอง “Looney Tunes” นน ในการออกแบบตวละคร พบวาการ

เนนเฉพาะการใชอวจนภาษาทาทาง และสหนา ไมสามารถสอ

สารออกมาไดมากเทาทอลเบรต เมหราเบยน นกพฤตกรรมศาสตร

กลาวอางไว (ภาษาทาทางสามารถแสดงออกไดมากถงรอยละ 97)

ภาพท 9 แอนเมชนเรอง Antmadillo


78

ภาพท 10 ตวละคร

4. จากการวจยพบวาในการสอสารและการสรางอารมณ

ไมจำเปนตองมคำพดหรอคำบรรยายกสามารถสอสารไดเกอบจะ

ครบถวน แตการเพ ม อวจนภาษาสวนอ นๆ นอกจากภาษา

ทาทางมาเปนสวนเสรมดวย เชน การใชส รปแบบตวอกษร ตว

หนงสอ และ มมกลอง จะสามารถชวยสรางอารมณและสราง

ความเขาใจแกผชมไดมากขน

5. นอกจากการออกแบบอวจนภาษาทางใบหนาของตวละคร

ทดแลว ยงจำเปนตองสรางความเคลอนไหวอยางสมจรงอกดวย

ซงสวนนแอนเมเตอรจำเปนตองใชประสบการณ การสงเกต

ความรความเขาใจ จงควรฝกปฏบตและสงเกตจนเกดความ

ชำนาญ

ขอเสนอแนะ 1. การออกแบบตวละครใหมการแสดงออกทาทางในรป

แบบของมนษยน น ทำใหผลงานมความเขาใจงาย นาสนใจ

การลดทอนสดสวนบางอยางจะชวยใหตวละครมความใกลชด

กบคนดมากขน รสกเขาใจ เหนใจ เพราะมบางสงทคลายกบคน

ด ยกตวอยางเชน มด ในความเปนจรงแลว มดมทงหมด 6 ขา

และเดนแบบแนวระนาบ แตผวจยไดตดแขนออกทง 2 ขาง และ

กำหนดใหเดน 2 ขาเหมอนคน

2. การเลาเรองทดนนควรจะสรางเรองขนมาเพอใหผชมได

ตดตาม และเอาใจชวยตวละครใดตวละครหนง ในทางจตวทยา

นนผคนสวนใหญมกจะเหนใจคนทออนแอกวา และไมมทางส

แตสได และวธการจบเปนสงทสำคญมาก ผวจยไดนำเสนอการ

จบแบบทคนดอยากใหจบ แตไปในทางทคนดคาดไมถง

3. การออกแบบสหนาทาทางนน มกเปนสงทถกมองขาม

และใหความสำคญนอย หลายคนคดวาการใชตากบปากก

สามารถแสดงอารมณไดแลว แตในความเปนจรงแลวการแสดง

อารมณใหชดเจน ทสด นนจำเปนตองมองคประกอบอนๆดวย

เชน คว ลน หรอแมแตกลามเนอบนใบหนา หากสรางเครองมอ

ทใชควบคมใบหนาไมดพอ ตวละครตวกจะดไมสมจรง หรอสอด

คลองกบสงทตองการสอสารกบคนด อนจะทำใหผชมไมเกด

อารมณรวม และมความเบอหนายได

นอกจากนนในกระบวนการแอนเมทจำเปนตองใชเวลาใน

การดำเนนงาน ซงมรายละเอยดตางๆ จงมความจำเปนทจะตอง

มผชำนาญการในดานตางๆ ในบรษททมความเปนมออาชพสง

นน จะแบงเปนฝาย ฝายโมเดล หรอฝายสรางสงของและตวละคร

ฝายจดแสง ฝายจดระบบ Render ฝาย Animate และ ฝาย

Set up ซงเปนฝายทจำเปนอยางยงใน การสรางตวละครให

สามารถแสดงอารมณไดมากทสด ซงตองอาศยผเชยวชาญดาน

Facial Expression อกดวย


79

15

วตถประสงคการวจย เพอศกษาคนควาและออกแบบตวละคร (Character Design)

ทสามารถสอสารและแสดงความรสก โดยเนนการแสดงทาทาง

(Action) และการแสดงออกบนใบหนา (Facial Expression) ผาน

การเลาเรองตลก ทใหขอคดแฝงไวตอผรบสาร (Audience)

การศกษาคนควาขอมล

ขอมลจากสงพมพและสงพพอเลกทรอนกส ไดแก

1. ศกษาเอกสารทฤกษฏเกยวกบความหมายและความสำคญ

ของอารมณ

2. ศกษาเอกสารทฤกษฏเกยวกบการแสดงออกทางอารมณ

ผานทางสหนาศกษาการเลาเรองและขนตอนการทำการตน

แอนเมชนจากหนงสอ ภาพยนตรแอนเมชนตวอยาง

2.1 เรอง ทอม กบ เจอรร (องกฤษ: Tom And Jerry)

เปนการตนทวซรสของ Metro-Goldwyn-Mayer หรออกษรยอ

วา MGM สรางโดย ฮานา-บารเบรา สงกด การตนเนตเวรค

2.2 ลนยทน เปนแอนเมชนซรสของวอรเนอรบราเธอรส

จากการแสดงละครภาพยนตรการตนสน ถกผลตป ค.ศ. 1930 -

1969 ในชวงยคทองของอเมรกนเคลอนไหวควบคไปกบวอรเนอร

บราเธอรสการตนชดอน ๆ แสดงละครเมโลด

2.3 Presto หนงสนของพกซารคอมพวเตอร แอนเมชน

ทแสดงในโรงภาพยนตรกอนทภาพยนตรความยาวเรอง WALL-E

Presto เปนเร องเกยวกบนกมายากลพยายามทจะดำเนนการ

แสดงดวยความรวมมอของกระตายของเขาและแสดงความเคารพ

กฎหมายทเตมไปดวยการตนคลาสสกเชนทอมและเจอรร และ

ลนยทน Presto กำกบการแสดงโดยพกซารอนเมเตอรรนเกาดก

Sweetland ในการกำกบเรองแรกของเขา


จำลอง ดษยวณช. คลายเครยด. เชยงใหม: ดารารตนการพมพ จำกด, 2534.

จำลอง ดษยวณช."ประสาทชววทยาของภาวะใกลตาย" วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย.43(2541) : 84-103.

ดนย มวงแกว. Flash Cartoon Animation. นนทบร : ไอดซฯ , 2552.

สมวรร ธนศรพนชชย. “หลกการสราง Animation”. สาขาคอมพวเตอรธรกจ คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน, 2548.

Allen, Eric, and Murdock, Kelly L. Body language advance 3D Character Rigging. Canada : Wiley Publishing Inc., 2008.

Animation Collection. “Family Guy Character sheet.” [Online] available at :

http://www.animationconnection.com/cat/family-guy/3, December 2013.

“Face Facial Expression: A Primary Communication System” [Online] available at :

http://face-and-emotion.com/dataface/expression/expression.jsp, December 2013.

Williams, Richard. The animator’s survival kit. Singapore : Faber and Faber, 2001.



Abstract The south eastern province groups of Thailand, Nakornchaiburin, and the local institutions have promoted their silk products together with local cultural tourism attractions. The group has held logo contest for Nakornchaiburin Silk. The procedures of design are 1). Gathered the information and data by 1.1) Collected general data 1.1.1) History of Nakronchaiburin 1.1.2) Symbolic involvement 1.1.3) Naga 1.1.4) Silk clothes. 1.2) The definition of key word - participation, old cultural and ancient art, contemporary, precious and aesthetic of Thai identity. 1.3) the concept of style and color design 1.3.1) the procedure of color selection 1.) Gold color presented precious product and the eastern wisdom which is accepted from westerners that gold color have influenced in many Thai lacquer wares and ancients 2.) Brown and Brick color which are the color of mural painting on ancient remains and Thai clothes. 1.3.2) the concept of using picture for communication 1.) Thai pattern represented Thai identity 2.) Naga characteristic can be reflected believe, knowledge and culture that related with Thai patterns. 3.) Fabric appearances are designed from Thai fine art paintings 1.3.3.) The concept of Typography guidance which related with Thai or Esarn identities 2.) Draft procedures 3.) Installation 4.) Presentation that approved by the committee The suggestion is the use of manual or guide book that should be provided to users in order to prevent objective misunderstanding

บทคดยอ กลมจงหวดอสานใตในนาม “นครชยบรนทร” และหนวยงานหลายภาคสวนไดมการสงเสรมการผลตผาไหม ซงเปนผลตภณฑ

ทมชอเสยงมาอยางยาวนาน ควบคไปกบการพฒนาใหเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม ไดจดใหมการประกวดออกแบบตราสญลกษณ

ผลตภณฑผาไหมนครชยบรนทร โดยในการดำเนนการออกแบบเรมจากขนตอนในการออกแบบเรมจาก 1.ขนตอนในการรวบรวมขอมล

โดยรวบรวมจาก 1.1 ขอมลทวไป ประกอบดวย 1.1.1 ความเปนมาของนครชยบรนทร 1.1.2 ตราสญลกษณทเกยวของ 1.1.3 พญานาค

1.1.4 ผาไหม 1.2 การกำหนดคำสำคญ ( Key Word ) ประกอบดวย ความรวมมอรวมใจ, ความเปนแหลงศลปะวฒนธรรมทเกาแก,

ความรวมสมย, ความคณคาและความงดงาม, ความเปนเอกลกษณไทย 1.3 แนวความคดในการออกแบบทเกยวของกบรปแบบและส

1.3.1 แนวทางในการเลอกใชส คอ 1.สทอง แสดงถงคณคาของผลตภณฑและแสดงนยยะถง ภมปญญาของตะวนออกทชาวตะวนตก

ใหการยอมรบ สทองยงปรากฏอยในสงตางๆทแสดงเอกลกษณไทย เชน ลายรดนำ โบราณสถาน เปนตน 2.โทนสนำตาลและสอฐ

นำมาจากสของโบราณสถาน โทนสของภาพจตรกรรมไทย และโทนสของผาไทย 1.3.2 แนวความคดในการใชภาพเพอการสอ

ความหมาย

ตราสญลกษณ ผาไหมนครชยบรนทรNakhonchaiburin Silk Logo

บำรง อศรกล


82

ทมาของการประกวดตราสญลกษณผลตภณฑผาไหมนครชยบรนทร ในบทความนพยายามทจะนำเสนอรายละเอยดของการประกวดตราสญลกษณและแสดงใหเหนขนตอนในการออกแบบเพอท

จะสามารถนำไปใชเปนแนวทางในการจดโครงการประกวดตราสญลกษณของหนวยงานราชการในโอกาสตอไป โครงการประกวด

ตราสญลกษณผลตภณฑผาไหมนครชยบรนทรเปนตวอยางหนงทจะแสดงใหเหนกระบวนการคดเลอกแบบตราสญลกษณตงแตแนว

ความคดในการออกแบบจนถงการคดเลอกแบบทเหมาะสม เนองจากปจจบนเมอมการจดการประกวดตราสญลกษณของหนวยงาน

ราชการตางๆมกไมมแนวทางและกฏเกณฑทแนนอนจนทำใหตองมการแกปญหาเฉพาะหนาอยหลายครงนอกจากนบทความนกนาท

จะลดปญหาของผประกอบการทมกไมเขาใจกระบวนการออกแบบตราสญลกษณ ตวอยางเชน มกจะนำความชอบมาใชในการตดสน

งานออกแบบ หรอมความเขาใจวาการออกแบบตราสญลกษณคงไมใชเวลาในการออกแบบมาก เปนตน

ในปจจบนหนวยงานของราชการมโครงการการสงเสรมการประกอบการในระดบ ทองถนอยางตอเนองมการพฒนาคณภาพ

ผลตภณฑทองถนและสงเสรมการตลาด และมการประชาสมพนธไปยงตางประเทศจนเปนทยอมรบถงคณภาพมาตรฐานของผลตภณฑ

ไทยในระดบหนง ผลตภณฑผาไหมเปนอกผลตภณฑหนงทไดรบการสงเสรมและพฒนาคณภาพมาอยางตอเนอง ทางภาคอสานโดย

เฉพาะกลมจงหวดอสานใตไดมการสงเสรมการผลตผาไหม ซงผาไหมเปนผลตภณฑทมการผลตมาอยางยาวนานและมชอเสยงเปน

ทยอมรบของผซอ ทางกลมจงหวดอสานใต ทใชชอกลมวา “นครชยบรนทร” และหนวยงานหลายภาคสวนไดรวมมอกนเพอทจะ

พฒนา ผลตภณฑผาไหมนครชยบรนทรใหมมาตรฐานมากยงขน รวมทงยงมแนวคดทจะพฒนาใหเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม

ควบคไปดวย

ในการดำเนนงานนน สวนหนงของโครงการไดจดใหมการประกวดตราสญลกษณของผลตภณฑผาไหมซงโครงการนเกดจาก

ความรวมมอของกลมจงหวดอสานใตซงประกอบไปดวยจงหวดนครราชสมา จงหวดบรรมย จงหวดศรสะเกษ และจงหวดสรนทร

โดยในการประกวดไดกำหนดให1. ในตราสญลกษณจะตองมอกษรภาษาไทยคำวา “ นครชยบรนทร” ประกอบอยในตราสญลกษณ

2. ในตราสญลกษณจะตองมขอความภาษาองกฤษคำวา “ Nakhonchaiburin” ประกอบอยในตราสญลกษณ 3. ตราสญลกษณตองม

รายละเอยดเชงสญลกษณทสามารถสอสารสสาธารณชนเกยวกบ “อตลกษณไหมนครชยบรนทรนครแหงภมวฒนธรรมอนหลากหลาย

หลอมรวมกนเปนหนงสงสมภมปญญาบนฐานการผลต ใชภมความรบนบรบทอนอบอนของชมชนและวฒนธรรมทยาวนานสอด

ประสานกบเทคนควธในการผลตเสนไหมทมคณภาพบรรจงทอและสรรสรางลวดลายในการมดหมไหมควบเสนตเกลยวยกดอกและ

ขดจนกลายเปนแพรพรรณทมคณคาทางความงามความเชอและประโยชนใชสอยอนแฝงไปดวยภมปญญาอนงามลำของชาตพนธแหง

นครชยบรนทรออารยธรรมแหงไหม”4.ตราสญลกษณตองมรายละเอยดเชงสญลกษณทสามารถสอสารสสาธารณชนเกยวกบนครชย

บรนทรนครแหงภมวฒนธรรมอนหลากหลายทหลอมรวมกนเปนหนงและการสงสมภมปญญาบนฐานการผลตทใชภมความรบนบรบท

อนอบอนของชมชนและวฒนธรรมทยาวนานสอดประสานกบเทคนค วธในการผลตเสนไหมทมคณภาพการบรรจงทอและสรรสราง

ลวดลายในการมดหมควบเสนตเกลยวยกดอกและขดจนกลายเปนผลงานอนทรงคณคาทมแฝงไปดวยความงามความเชอภมปญญา

ของชาตพนธนครชยบรนทรทเปรยบเสมอนออารยธรรมแหงผาไหม5.ผลงานทไดรบการคดเลอก 4 ผลงาน ตองนำเสนอผลงานตอ

กรรมการอกครง 6.สำหรบเกณฑการใหคะแนนนนมการใหรายละเอยดไว ดงน

6.1 ความคดสรางสรรค 20 คะแนน

6.2 ลายเสนและรปรางในการสอความหมาย 20 คะแนน

6.3 สและการสอความหมาย 10 คะแนน

6.4 ความงามและองคประกอบศลป 20 คะแนน

6.5 ความงามสอดคลองกบอตลกษณไหมนครชยบรนทร 30 คะแนน


83

กอนจะมาเปนตราสญลกษณผลตภณผาไหม นครชยบรนทร ในการออกแบบเรมจากการวเคราะหรายละเอยดของขอกำหนด และรวบรวมขอมลของสงทเกยวของกบตวผลตภณฑแลวจง

นำขอมลทไดไปจดทำแบบรางจนไดแบบทเหมาะสม รายละเอยดของขนตอนในการออกแบบ กคอ

1. ขนตอนในการรวบรวมขอมล

กอนทจะทำการออกแบบตราสญลกษณ ไดมการรวบรวม

ขอมลทมความเกยวของกบนครชยบรนทร ผาไหม และขอมล

อนๆทสามารถเชอมโยงถงความเปนอตลกษณของไหมนครชย

บรนทรเพอใชเปนกรอบความคดในการออกแบบ สำหรบขนตอน

ในการรวบรวมขอมลนนสำหรบผประกอบการแลวมกไมคอยให

ความสำคญ คงตองการทจะเหนผลงานเรวๆไมตองเสยเวลา

มากนก ซงแทจรงแลวขอมลเปนสงทสำคญมากตอนกออกแบบ

เพอใชเปนกรอบแนวความคดในการออกแบบ สำหรบขอมลทใช

ประกอบการออกแบบตราสญลกษณผลตภณฑผาไหมนครชย

บรนทร ประกอบดวย

1.1 ขอมลทวไป

เปนการรวบรวมขอมลในสวนทมความเกยวเนองกบผลตภณฑ

ผาไหมชยบรนทร เพอใชเปนแนวทางในการจดทำแบบรางในขน

ตอนถดไป

1.1.1 ความเปนมาของนครชยบรนทร

ในสมยรชกาลท 5 มการปลกหมอนเลยงไหมกนมาก

โดยเฉพาะในภาคอสานแตเสนไหมเปนเสนหยาบ จงมการสงไหม

มาจากตางประเทศ พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว

จงทรงมพระราชดำรทจะอดหนนการทำไหมเพอทจะไมตองสง

ไหมมาจากตางประเทศ ในปพ.ศ. 2444-2445 กระทรวงเกษตรใน

สมยนนไดนำคณะผเชยวชาญหมอนไหมจากประเทศญปนเขามา

ทดลองปลกหมอนเลยงไหมและศกษากรรมวธสาวไหม ในปพ.ศ.

2447 ไดมการตงสาขากองชางไหมขนท จงหวดนครราชสมา ม

การตงโรงเรยนชางไหมทตำบลทงศาลาแดงซงตอมาไดมการ

ขยายไปยงจงหวดอบลราชธาน ,รอยเอด, ชยภม, สรนทร และ

ศรสะเกษสงผลใหประชาชนในภมภาคนมอาชพทเกยวของผกพน

กบการเลยงไหมและทอผาไหม

ในป พ.ศ. 2547 จงหวดนครราชสมา ไดดำเนนการจดตง

กลมอตสาหกรรม และการพฒนาเชอมโยงของกลมอตสาหกรรม

ไหม ( Silk Cluster ) ขนตามแผนยทธศาสตร การพฒนาจงหวด

นครราชสมา มดำเนนงานโดย ศนยพฒนากลมอตสาหกรรมใน

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง กรมอตสาหกรรม กระทรวง

อตสาหกรรม ในการดำเนนงานมงเนนการพฒนาอตสาหกรรม

ไหมแบบรวมกลม (Cluster) นอกจากการพฒนาไหมในจงหวด

นครราชสมาแลว “กลมจงหวดนครชยบรนทร” กไดนำยทธศาสตร

ทเกยวของกบไหมมาใชในการพฒนาเศรษฐกจ และสงคม อก

ทงกลมจงหวดนครชยบรนทรเปนกลมจงหวดทประเทศไทยได

กำหนดยทธศาสตรในการพฒนาการทองเทยว ทงเชงประวต-

ศาสตร วฒนธรรม ธรรมชาตและวถชวต เนองจากลกษณะ

ภมประเทศมความเหมาะสม และมศกยภาพทพรอมตอการรอง

รบนกทองเทยว ทจะเดนทางเขามาทองเทยวในประเทศไทย

1.1.2 ตราสญลกษณทเกยวของ

สำหรบขอมลในสวนนจะเปนการรวบรวมขอมลของ

ตราสญลกษณทมความเกยวของกบโครงการฯเพอใชเปนแนวทาง

ในการกำหนดความคดในการออกแบบ

ตราสญลกษณประจำจงหวดนครราชสมา

ตราสญลกษณ เปนภาพอนสาวรยทาวสรนาร ประดษฐาน

อยหนา ประตชมพล ประตเมองทางดานทศตะวนตก

คำขวญ เมองหญงกลา ผาไหมด หมโคราช ปราสาทหน ดน

ดานเกวยน

ตนไมประจำจงหวด ตนสาธร

ภาพตราสญลกษณจงหวดนครราชสมา


84

ตราสญลกษณจงหวดสรนทร

ตราสญลกษณเปนภาพพระอนทรทรงชางเอราวณอยหนา

ปราสาทหนศขรภม (เดมเรยกวาปราสาทหนบานระแงง)

คำขวญ ประจำจงหวด สรนทรถนชางใหญ ผาไหมงาม ประคำ

สวย รำรวยปราสาท ผกกาดหวาน ขาวสารหอม งามพรอม

วฒนธรรม

ดอกไมประจำจงหวด ดอกกนเกรา (Fagraea fragrans)

ตราสญลกษณประจำจงหวดชยภม

ตราสญลกษณเปนภาพธงสามชาย หมายถงธงแหงชยชนะ

สงคราม เดมผครองนครไดเลอกภมประเทศเพอตงเปนเมอง พบ

วาตรงจงหวดนมพนทอดมสมบรณ ทำเลเหมาะแกการสรบปอง

กนตว จงตงเมองขนและใหสญลกษณเปนรปธงสามแฉก

คำขวญ ทวทศนสวย รวยปาใหญ มชางหลาย ดอกไมงาม ลอ

นามวรบรษ สดยอดผาไหม พระใหญทวารวด

ดอกไมประจำจงหวด ดอกกระเจยว

ตราสญลกษณจงหวดศรสะเกษตรา

สญลกษณเปนรปปรางคกมดอกลำดวน 6 กลบอยเบองลาง

(เดมใชภาพปราสาทหนเขาพระวหารเปนตราประจำจงหวด มา

เปลยนเปนตราปจจบนเมอ พ.ศ. 2512

คำขวญ รปปรางคกมดอกลำดวน 6 กลบอยเบองลาง (เดมใช

ภาพปราสาทหนเขาพระวหารเปนตราประจำจงหวด มาเปลยน

เปนตราปจจบนเมอ พ.ศ. 2512

ดอกไมประจำจงหวด ดอกลำดวน

ภาพตราสญลกษณจงหวดสรนทร

ภาพตราสญลกษณจงหวดชยภม

ภาพตราสญลกษณเดม

ภาพตราสญลกษณในปจจบน


85

ตราสญลกษณนครชยบรนทร

เปนตราสญลกษณทเกยวของกบการทองเทยว ตราสญลกษณ

มองคประกอบของโบราณสถาน และลกษณะพชพรรณตาม

ธรรมชาต นอกจากนยงประกอบดวยลกษณะของลายสาน แสดง

ถงความเปนแหลงศลปะวฒนธรรมของภาคอสาน

เนองจากแตละจงหวดมเอกลกษณทไมเหมอนกน และม

ความหลากหลาย ในการกำหนดกรอบแนวความคดในการออก

แบบตราสญลกษณเพอใชในการดำเนนกจกรรมรวมกน จงตอง

พยายามหาความเชอมโยงของกลมจงหวดนครชยบรนทรในตรา

สญลกษณ โดยตองไมเนนไปทจงหวดใดจงหวดหนง

1.1.3 พญานาค

พญานาค ถอไดวา เปนความเชอของคนอสาน ม

ความเก ยวของกบคนอสานมาอยางชานานอนญญา ปานจน

(2513) ไดกลาวถง คต ความเชอเรองพญานาคไวดงน หลกฐาน

สำคญทเปนรองรอยทางประวตศาสตรไทย คอ สญลกษณแหง

นาค ( Naga Symbol ) ซงมความเชอมโยงกบกลมชนทตงรกราก

และสรางอารยธรรมแถบลมแมนำโขง

มความเชอวาพญานาคสามารถดลบนดาลใหเกดสง

ตางๆ อาทเชน ความอดมสมบรณ หรอภยพบต มเรองเลา คต

ความเชอทเกยวของกบพญานาคมากมาย ในปจจบนยงมประเพณ

การดบงไฟพญานาคทจดขนทกป นอกจากนพญานาคยงปรากฏ

อยในสงตางๆทเกยวของกบวถชวตของคนอสาน เชนโบราณ

สถาน สงของเครองใช เปนตน

1.1.4 ผาไหม

ผาไหมเปนผลตภณฑทเปนทรจกและยอมรบในระดบ

สากลและสรางชอเสยงใหประเทศมาชานาน ดร.ณฏฐน ทองด

( 2555: เวปไซต ) หวหนาโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทาง

สายไหม ไดกลาววา ปจจบนนกทองเทยวทราบวามหมบานผา

ไหมทมชอเสยงวาอยในพนทใดบาง แตไมสามารถเชอมโยงเสน

ทางสายไหมของกลมจงหวดนครชยบรนทรเทาทควรจะเปน

ภาพตราสญลกษณ นครชยบรนทร

จากขอมลดงกลาวในการออกแบบตราสญลกษณครงนจำเปนท

จะตองสามารถสรางความเชองโยงของกลมจงหวดนครชยบรนทร

ใหปรากฏในตราสญลกษณ

1.2 การกำหนดคำสำคญ ( Key Word )

หลงจากรวบรวมขอมลแลวจงนำมาหา คำสำคญ (Key

Word) เพอใชเปนกรอบ และแนวทางในการออกแบบ ประกอบ

ไปดวย

- ความรวมมอรวมใจ เนองจากผาไหมนครชยบรนทร เปน

ความรวมมอรวมใจในการท จะพฒนาผลตภณฑโดยจงหวด

นครราชสมา จงหวดบรรมย จงหวดสรนทร และจงหวดศรสะเกษ

และหนวยงานตางๆจากทกภาคสวน

- ความเปนแหลงศลปะวฒนธรรม และอารยะธรรมทเกา

แก ดนแดนอสานนบวาเปนดนแดนทมความเกาแกเปนแหลงศลปะ

วฒนธรรม โดยปรากฏอยในประเพณ สถาปตยกรรมทยงหลง

เหลอเปนหลกฐานทางประวตศาสตร มการผลตผาไหมมานาน

ตงแตในอดตจนถงปจจบน

- ความรวมสมย ผาไหมนบวาเปนผลตภณฑทมกระบวน

การผลตและมการแปรรปเปนผลตภณฑตางๆ เปนทยอมรบใน

คณภาพทงในประเทศและในตางประเทศ

- คณคา และความงดงาม ผาไหมนบวาเปนผลตภณฑท

เปนทยอมรบของชาวตางประเทศ นอกจากคณภาพแลว ความ

งดงาม และคณคาของการผลตทเกดจากฝมอ ภมปญญากนบ

วาเปนทยอมรบดวยเชนเดยวกน

- ความเปนเอกลกษณไทย ผาไหมเปนผลตภณฑของไทยท

สะทอนภมปญญา เอกลกษณทางศลปะวฒนธรรมทเปนทรบรใน

ระดบสากล

ภาพการกำหนดคำสำคญ


86

1.3 แนวความคดในการออกแบบทเกยวของกบรปแบบและส

1.3.1 แนวทางในการเลอกใชสในการออกแบบมการ

ใชสเปนองคประกอบในการออกแบบ โดยโครงสทจะประกอบอย

ในตราสญลกษณ คอ

1. สทอง แสดงถงคณคาของผลตภณฑ และแสดง

นยยะถง ภมปญญาของตะวนออก ทชาวตะวนตกใหการยอมรบ

สทองยงปรากฏอยในสงตางๆทแสดงเอกลกษณไทย เชน ลาย

รดนำ โบราณสถาน เปนตน

2. โทนสนำตาลและสอฐ นำมาจากสของโบราณสถาน

ทสะทอนถงความเปนแหลงศลปะวฒนธรรมทเกาแกของไทย

โทนสของภาพจตรกรรมไทย และโทนสของผาไทย ทแสดงถง

เอกลกษณไทยโดยใชโทนสดงกลาวประกอบอยในตราสญลกษณ

1.3.2 แนวความคดในการใชภาพเพอการสอความหมาย

การหาแนวทางในการใชภาพเพอใชคลคลายประกอบ

ในตราสญลกษณนน ภาพทใชตองสามารถแสดงความเชอมโยง

กลมจงหวดนครชยบรนทร ผาไหม และแสดงเอกลกษณไทยได

อยางชดเจน เนองจากผลตภณฑมการจำหนายไปยงตางประเทศ

ดวย โดยมรายละเอยดดงน

1. คลคลายจากลกษณะของลวดลายไทย ใชลายกนกเปน

แนวทางในการออกแบบ โดยคลคลายใหเรยบงาย ตดทอนราย

ละเอยดของลวดลายแบบดงเดม เพราะในการยอตราสญลกษณ

เพอใชงานในสอบางสอทตองการความคมชดของภาพ อาทเชน

นามบตร กระดาษเขยนจดหมาย หวจดหมาย เปนตน จะไดราย

ละเอยดของภาพทครบถวน

2. คลคลายจากลกษณะของพญานาค ซงสามารถสะทอนถง

ความเชอ ภมปญญา และวฒนธรรมทมรวมกน อกทงลกษณะของ

พญานาคยงปรากฏอยในสงตางๆทเกยวของกบศลปะวฒนธรรม

ของภาคอสานมาอยางชานาน โดยภาพทใชตองไมเปนภาพท

แสดงลกษณะของพญานาคอยางเดนชดโดยจะตดทอนใหประสาน

กบลกษณะของลวดลายไทย

3. ลกษณะของผา ใชลกษณะของผาในภาพจตรกรรมไทย

เปนแนวทางในการออกแบบภาพโทนสของโบราณสถาน

ภาพการเลอกโทนสในการออกแบบ ภาพแนวความคดในการใชภาพในการออกแบบ


87

15

1.3.3 แนวทางในการใชตวอกษร

เลอกใชแบบตวอกษรทมลกษณะทใหความรสกถง ความเปน

ไทย หรอศลปะวฒนธรรมอสาน

2. การจดทำแบบราง

ในการจดทำแบบราง ไดมการทดลองรางแบบไวหลายแนวทางเชน

- การนำตวอกษร Q มาใชเปนองคประกอบ โดยตวอกษร Q นำ

มาจากคำวา "Ouality" เนองจากนยยะของตวอกษร Q เปนทเขาใจใน

ระดบสากลในเรองราวทตองการแสดงถง คณภาพ มาตรฐาน

- การนำลวดลายไทยคลคลายประกอบในตราสญลกษณ เพอแสดง

เอกลกษณไทย

- การใชลกษณะของโบราณสถานเปนองคประกอบในตรา

สญลกษณ แสดงถง ความเปนแหลงศลปะวฒนธรรมทเกาแก

- การใชลกษณะของรว และรอยพบของผาเปนองคประกอบใน

ตราสญลกษณ เพอแสดงถงตวผลตภณฑคอ ผาไหม

- การใชภาพมอประกอบในตราสญลกษณ จะใชภาพมอทประสาน

กนเพอแสดงถงความรวมมอรวมใจจากทกภาคสวน

3. การจดทำผลงานจรง

ในการจดทำผลงานเพอนำเสนอนนจะใชโปรแกรม

Adobe Illustrator ในการคดลอกลายเสนจากแบบราง หรอ

ตดทอนจากภาพจรงทจะใชสอความหมายตางๆ โดยไดจด

ทำผลงานเพอนำเสนอ 3 ผลงาน โดยมรายละเอยดดงน

สญลกษณแบบท 1

Q จากคำวา “Quality” โดยมภาพโบราณสถาน

ประสานกบลกษณะของผาเปนองคประกอบแสดงถงคณคา

และความเปนแหลงศลปะวฒนะธรรมทเกาแกของภาคอสาน

ลกษณะของเสนโคงทโอบลอมแสดงถง การพฒนาคณภาพ

ของผาไหมอยางตอเนอง


ภายในตราสญลกษณประกอบดวย ภาพโบราณสถาน

ดอกลำดวน และผาแสดงถง ความรวมมอรวมใจของกลม

จงหวดนครชยบรนทรในการพฒนาผลตภณฑผาไหมใหม

คณภาพมาตรฐานภาพขนตอนการจดทำแบบราง

ภาพตราสญลกษณแบบท 1

ภาพตราสญลกษณแบบท 2


88

ตราสญลกษณจงหวดสรนทร

ตราสญลกษณเปนภาพพระอนทรทรงชางเอราวณอยหนา

ปราสาทหนศขรภม (เดมเรยกวาปราสาทหนบานระแงง)

คำขวญ ประจำจงหวด สรนทรถนชางใหญ ผาไหมงาม ประคำ

สวย รำรวยปราสาท ผกกาดหวาน ขาวสารหอม งามพรอม

วฒนธรรม

ดอกไมประจำจงหวด ดอกกนเกรา (Fagraea fragrans)

ตราสญลกษณประจำจงหวดชยภม

ตราสญลกษณเปนภาพธงสามชาย หมายถงธงแหงชยชนะ

สงคราม เดมผครองนครไดเลอกภมประเทศเพอตงเปนเมอง พบ

วาตรงจงหวดนมพนทอดมสมบรณ ทำเลเหมาะแกการสรบปอง

กนตว จงตงเมองขนและใหสญลกษณเปนรปธงสามแฉก

คำขวญ ทวทศนสวย รวยปาใหญ มชางหลาย ดอกไมงาม ลอ

นามวรบรษ สดยอดผาไหม พระใหญทวารวด

ดอกไมประจำจงหวด ดอกกระเจยว


คลคลายจากลวดลายไทย และพญานาค ประสานกบ

ลกษณะของผา โดยลกษณะของภาพใหความรสกเคลอนไหว

เพอแสดงถง การพฒนาการดำเนนงานอยางตอเนอง

4. การนำเสนอผลงาน

หลงจากทกรรมการไดมการคดเลอกผลงานจำนวน 4

ผลงานทเขารอบสดทาย เจาของทง 4 ผลงานตองนำเสนอ

ผลงานตอคณะกรรมการอกครงโดยในการนำเสนอผลงานผ

เขยนไดนำเสนอเนอหาทเกยวของกบแนวความคดในการ

ออกแบบ ขนตอนในการออกแบบ โดยแบบทไดรบการคด

เลอกคอแบบท 3 โดยคณะกรรมการไดใหขอเสนอแนะใน

การปรบแกแบบตราสญลกษณดงน

1. ใหเพมรวผาใหมจำนวน ตามจำนวนของกลมจงหวด

นครชยบรนทร

2. ขอความใตภาพสญลกษณใหเปล ยนเปนคำวา

"ไหมนครชยบรนทร"

3. ขอความใหเพมเอกลกษณไทย เชน สระ หรอตว

อกษร

4. ในตราสญลกษณใหเพมแถบเพอลดพนทของภาพ

และสรางความตอเนองใหมากขน

5. แบบตวอกษรใหใชแบบตวอกษรทมหวและเปน

ทางการ

6. ปรบรอยหยก และรอยบากของลายไทยใหมมม

แหลมมากขน

ภาพตราสญลกษณแบบท 3 ภาพการนำเสนอผลงานตอคณะกรรมการ

ภาพแบบตราสญลกษณทมการแกไข

ในการปรบแกแบบตราสญลกษณ นอกจากการแกไขตามขอเสนอ

แนะของคณะกรรมการแลวนน ยงไดมการทดลองจดวางตำแหนงของส

3 แนวทาง และรปแบบของการสรางเอกลกษณในขอความ 2 แนวทาง

คณะกรรมการไดคดเลอกตราสญลกษณแบบท 1 เพอนำไปใชตาม

วตถประสงคของโครงการ ในวาระตางๆ และในสอตางๆทเกยวของ


89

ตราสญลกษณนครชยบรนทร

เปนตราสญลกษณทเกยวของกบการทองเทยว ตราสญลกษณ

มองคประกอบของโบราณสถาน และลกษณะพชพรรณตาม

ธรรมชาต นอกจากนยงประกอบดวยลกษณะของลายสาน แสดง

ถงความเปนแหลงศลปะวฒนธรรมของภาคอสาน

เนองจากแตละจงหวดมเอกลกษณทไมเหมอนกน และม

ความหลากหลาย ในการกำหนดกรอบแนวความคดในการออก

แบบตราสญลกษณเพอใชในการดำเนนกจกรรมรวมกน จงตอง

พยายามหาความเชอมโยงของกลมจงหวดนครชยบรนทรในตรา

สญลกษณ โดยตองไมเนนไปทจงหวดใดจงหวดหนง

1.1.3 พญานาค

พญานาค ถอไดวา เปนความเชอของคนอสาน ม

ความเก ยวของกบคนอสานมาอยางชานานอนญญา ปานจน

(2513) ไดกลาวถง คต ความเชอเรองพญานาคไวดงน หลกฐาน

สำคญทเปนรองรอยทางประวตศาสตรไทย คอ สญลกษณแหง

นาค ( Naga Symbol ) ซงมความเชอมโยงกบกลมชนทตงรกราก

และสรางอารยธรรมแถบลมแมนำโขง

มความเชอวาพญานาคสามารถดลบนดาลใหเกดสง

ตางๆ อาทเชน ความอดมสมบรณ หรอภยพบต มเรองเลา คต

ความเชอทเกยวของกบพญานาคมากมาย ในปจจบนยงมประเพณ

การดบงไฟพญานาคทจดขนทกป นอกจากนพญานาคยงปรากฏ

อยในสงตางๆทเกยวของกบวถชวตของคนอสาน เชนโบราณ

สถาน สงของเครองใช เปนตน

1.1.4 ผาไหม

ผาไหมเปนผลตภณฑทเปนทรจกและยอมรบในระดบ

สากลและสรางชอเสยงใหประเทศมาชานาน ดร.ณฏฐน ทองด

( 2555: เวปไซต ) หวหนาโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทาง

สายไหม ไดกลาววา ปจจบนนกทองเทยวทราบวามหมบานผา

ไหมทมชอเสยงวาอยในพนทใดบาง แตไมสามารถเชอมโยงเสน

ทางสายไหมของกลมจงหวดนครชยบรนทรเทาทควรจะเปน

จากขอมลดงกลาวในการออกแบบตราสญลกษณครงนจำเปนท

จะตองสามารถสรางความเชองโยงของกลมจงหวดนครชยบรนทร

ใหปรากฏในตราสญลกษณ

1.2 การกำหนดคำสำคญ ( Key Word )

หลงจากรวบรวมขอมลแลวจงนำมาหา คำสำคญ (Key

Word) เพอใชเปนกรอบ และแนวทางในการออกแบบ ประกอบ

ไปดวย

- ความรวมมอรวมใจ เนองจากผาไหมนครชยบรนทร เปน

ความรวมมอรวมใจในการท จะพฒนาผลตภณฑโดยจงหวด

นครราชสมา จงหวดบรรมย จงหวดสรนทร และจงหวดศรสะเกษ

และหนวยงานตางๆจากทกภาคสวน

- ความเปนแหลงศลปะวฒนธรรม และอารยะธรรมทเกา

แก ดนแดนอสานนบวาเปนดนแดนทมความเกาแกเปนแหลงศลปะ

วฒนธรรม โดยปรากฏอยในประเพณ สถาปตยกรรมทยงหลง

เหลอเปนหลกฐานทางประวตศาสตร มการผลตผาไหมมานาน

ตงแตในอดตจนถงปจจบน

- ความรวมสมย ผาไหมนบวาเปนผลตภณฑทมกระบวน

การผลตและมการแปรรปเปนผลตภณฑตางๆ เปนทยอมรบใน

คณภาพทงในประเทศและในตางประเทศ

- คณคา และความงดงาม ผาไหมนบวาเปนผลตภณฑท

เปนทยอมรบของชาวตางประเทศ นอกจากคณภาพแลว ความ

งดงาม และคณคาของการผลตทเกดจากฝมอ ภมปญญากนบ

วาเปนทยอมรบดวยเชนเดยวกน

- ความเปนเอกลกษณไทย ผาไหมเปนผลตภณฑของไทยท

สะทอนภมปญญา เอกลกษณทางศลปะวฒนธรรมทเปนทรบรใน

ระดบสากล

ความหมายขององคประกอบในตราสญลกษณ ตราสญลกษณคลคลายจากลกษณะของลวดลายไทยโดยใหความรสกถง พญานาค ซง

แสดงถง เอกลกษณของภาคอสาน และสะทอนถงความเปนแหลงศลปะวฒนธรรม แหลง

อารยธรรมทเกาแกของไทย นอกจากนยงคลคลายใหมลกษณะของผาโดยลกษณะของรวผา

ตามจำนวนของกลมจงหวดนครชยบรนทร แสดงถงความรวมมอรวมใจในการดำเนนโครงการ

ลกษณะของภาพใหความรสกเคลอนไหว แสดงถง การพฒนาคณภาพการผลต การสราง

มาตรฐานของไหมนครชยบรนทรอยางตอเนอง ตงแตการคดสรรวตถดบทมคณภาพ จนถง

การขนตอนในการถกทอเสนไหม ขนตอนในการสรางลวดลาย จนเกดเปนความงดงามทปรากฏ

อยในผาไหมแตละผนททรงคณคาทงความงามและแฝงไปดวยภมปญญาอนงามลำของชาต

พนธนครชยบรนทร สนำตาลและสทอง โดยสทอง ไดรบแรงบนดาลใจจากสเหลองทองของ

เสนไหม และสทองทปรากฏในงานจตรกรรมไทย และโบราณสถานตางๆ แสดงถงภมปญญา

ตะวนออก ความเจรญรงเรอง ความเปนแหลงศลปะวฒนธรรมทเกาแกของภาคอสาน และ

ความเปนออารยธรรมแหงไหมของนครชยบรนทร สวนสนำตาลเปนโครงสทปรากฏอยใน

โบราณสถานตางๆทปรากฏอยในกลมจงหวดนครชยบรนทร แสดงถงรากเหงา ภมปญญา

และอารยธรรมทเกาแกของนครชยบรนทร

สำหรบในการนำตราสญลกษณทเสรจสมบรณไปใชงานนน ไดมการนำเสนอผลงาน

ตวอยางทใชประกอบในสอตางๆ เพอใชเปนแนวทางในการนำไปใชดงน

- การยอขยาย เพอใหตราสญลกษณสามารถใชงานไดหลายขนาด ไดมการทดลองยอ

ขยายและแกไขไมใหมปญหาในการใชงาน

- การใชงานในลกษณะภาพขาวดำ ใชนำหนกขาวดำ หรอนำหนกขาว เทา ดำ ตาม

ความเหมาะสม

- ในการจดวางบนพนสเขม ใชสทอง หรอเจาะพนขาวบนพนสเขม

- การนำตราสญลกษณประกอบบนสอตางๆ หากอยบนพนสเขมใหใชตราสญลกษณ

เปนสทอง หากอยบนพนสขาวหรอสออนใหใชสตราสญลกษณตามตนฉบบ

- ในการนำตราสญลกษณไปประกอบบนสอสงพมพตางๆนน ใชโครงสนำตาล และสทอง

เปนหลกโดยคำนงถงความชดเจนในการมองเหนเปนสำคญ

ภาพผลงานทเสรจสมบรณ

ภาพการยอขยาย ตราสญลกษณ

ภาพตราสญลกษณจดวางบนพนสเขม


90

1.3.2 แนวความคดในการใชภาพเพอการสอความหมาย

การหาแนวทางในการใชภาพเพอใชคลคลายประกอบ

ในตราสญลกษณนน ภาพทใชตองสามารถแสดงความเชอมโยง

กลมจงหวดนครชยบรนทร ผาไหม และแสดงเอกลกษณไทยได

อยางชดเจน เนองจากผลตภณฑมการจำหนายไปยงตางประเทศ

ดวย โดยมรายละเอยดดงน

1. คลคลายจากลกษณะของลวดลายไทย ใชลายกนกเปน

แนวทางในการออกแบบ โดยคลคลายใหเรยบงาย ตดทอนราย

ละเอยดของลวดลายแบบดงเดม เพราะในการยอตราสญลกษณ

เพอใชงานในสอบางสอทตองการความคมชดของภาพ อาทเชน

นามบตร กระดาษเขยนจดหมาย หวจดหมาย เปนตน จะไดราย

ละเอยดของภาพทครบถวน

2. คลคลายจากลกษณะของพญานาค ซงสามารถสะทอนถง

ความเชอ ภมปญญา และวฒนธรรมทมรวมกน อกทงลกษณะของ

พญานาคยงปรากฏอยในสงตางๆทเกยวของกบศลปะวฒนธรรม

ของภาคอสานมาอยางชานาน โดยภาพทใชตองไมเปนภาพท

แสดงลกษณะของพญานาคอยางเดนชดโดยจะตดทอนใหประสาน

กบลกษณะของลวดลายไทย

3. ลกษณะของผา ใชลกษณะของผาในภาพจตรกรรมไทย

เปนแนวทางในการออกแบบ

ภาพการนำตราสญลกษณไปประกอบบนสอสงพมพ

ภาพการนำตราสญลกษณไปประกอบบนสอตางๆ

ขอเสนอแนะ ปจจบนมการผลต ผลตภณฑตางๆ ออกมามากมาย

ผลตภณฑชนดเดยวกนกมอกหลากหลายตราสนคา การสราง

ความนาเชอถอ ความจดจำ และภาพลกษณทดตอผลตภณฑ

จงเปนสงสำคญ ตราสญลกษณมสวนชวยทำใหภาพลกษณ และ

อตลกษณของผลตภณฑมความชดเจนมากยงขน สำหรบความ

คดรเรมในการจดทำตราสญลกษณผลตภณฑผาไหมนครชยบรนทร

ของหนวยงานทเกยวของแสดงถงวสยทศนทดในการรเรมทจะ

พฒนาผลตภณฑ ในการควบรวมกลมจงหวดท มผลตภณฑ

ประเภทเดยวกนกนบวาเปนแนวคดทนาสนใจ เปนการรวมจดด

จดเดนของผลตภณฑผาไหมของกลมจงหวดอสานใตเขาไวดวย

กนภายใตชอผลตภณฑผาไหมนครชยบรนทร สำหรบการจด

โครงการประกวดตราสญลกษณ หลงจากทไดแบบตราสญลกษณ

แลวควรสรางความเขาใจตอผผลตสนคาใหมความเขาใจรวมกน

ถงวธการนำตราสญลกษณไปใช ในปจจบนปญหาทเกดขนกบ

การใชตราสญลกษณของผลตสนคา ของผผลตสนคาขนาดกลาง

และขนาดยอม คอ ความไมเขาใจในการนำตราสญลกษณไปใช

ทำใหภาพลกษณของผลตภณฑลดลง เชน การจดวางตรา

สญลกษณในสอตางๆไมไดมการออกแบบไวเปนมาตรฐานเพอ

การใชงานในสอตางๆ ในสถานะตางๆ ในการจดพมพทจำกด

งบประมาณควรใชรปแบบใด การใชงานทเปนลกษณะ 3 มต

ควรใชในรปแบบใด เปนตน เพราะฉนนการจดทำคมอในการใช

ตราสญลกษณจงเปนสงทสำคญมาก เพอเปนการสรางภาพลกษณ

ทดใหกบผลตภณฑ อกทงถาหากสามารถสรางความเขาใจใน

กระบวนการออกแบบตอผประกอบการได เมอผประกอบการจำ

เปนตองรวมงานกบนกออกแบบครงใด ผลงานออกแบบทไดกจะ

เปนผลงานทตรงตามวตถประสงคมากทสด

- การนำตราสญลกษณไปประกอบกบการตกแตงราน

จำหนายผลตภณฑ สามารถยอขยายตามพนทใชงาน ควรตรวจ

สอบการใชสใหตรงกบตราสญลกษณตนฉบบ หรอผดเพยนให

นอยทสด เพราะในวสดตางๆทนำมาใชสอาจไมตรงกบแบบ

ภาพการนำตราสญลกษณไปประกอบกบการตกแตงรานจำหนายผลตภณฑ



วทยานพนธ

โครงการวจยเพอสงเสรมการทองเทยวเสนทางสายไหม นครชยบรนทร,มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา,2554

อนญญา ปานจน. การศกษา คต ความเชอเรองพญานาค ในพนทอสานตอนบน เพอเสนอแนวทางสการออกแบบสถาปตยกรรมภายในพพธภณฑนาคา,

วทยานพนธศลปมหาบณฑต สาขาตกแตงภายใน มหาวทยาลยศลปากร,2553

สออเลคทรอนค

ความเปนมาของนครชยบรนทร(ออนไลน).เขาถงเมอ 20 กมภาพนธ 2555 .เขาถงไดจาก

http://nakhonchaiburin.wordpress.com/

โครงการวจยเพอสงเสรมการทองเทยวเสนทางสายไหม นครชยบรนทร(ออนไลน).เขาถงเมอ 22 กมภาพนธ 2555 .เขาถงไดจาก

http://www.fms.nrru.ac.th/nakhonchaiburin/

ตามรอยผาไหมแดนอสาน(ออนไลน).เขาถงเมอ 24 กมภาพนธ 2555 .เขาถงไดจาก

http://www.esanclick.com/news.php?No=12792

เปดเสนทางสายไหม 13.3 ลาน พฒนาทองเทยวนครชยบรนทร(ออนไลน).เขาถงเมอ 22 กมภาพนธ 2555 .เขาถงไดจาก

http://www.koratdaily.com/home/2010-07-27-16-32-40/272-2010-11-06-03-57-55.html



Abstract The purpose of this research was to study colors and related factors in art therapy that could reduce depression in the elderly. The sample was elderly people with depressive disorder early stage in a nursing home in Udonthani province. This research used the screening assessment: The Geriatric Depression Scale from Yesavage et al. The research procedure was based on previous research and field surveys for analysis. Both pre and post designing process were studied and analyzed to find out the design approach. The designed was presented to two different groups of experts. The two groups were 9 experts in medical profession and 9 experts in designing, to evaluate and give suggestions to the design of the media by using the questionnaire in order to study a suitable designing media, art therapy for primary data collection. Designing art therapy to decrease the level of depression in the elderly before consulting a physician was divided in to two parts: Expressing Box and media used in the art therapy activities. The analysis was to test the art therapy with the elderly and evaluate the data with the experts both in medical profession and design by collecting the data from the questionnaire to find the mean and give the conclusion to the research. It could be concluded that designing art therapy to reduce depression in the elderly before consulting a physician could help reduce depression in the elderly. The design of the Expression Box resulted in a high level. In addition, the design for the media in the art therapy activities: the Coloring activity, Face Drawing activity, Imagination from within activity and Blissful Box activity, the elderly satisfaction was at the highest level.

บทคดยอ การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาสและปจจยเกยวเนองในศลปะบำบดทมผลตอการลดภาวะซมเศราในผสงอาย กลมตวอยาง

ทใชในงานวจย คอ ผสงอายทมภาวะซมเศราระดบตนใน บานพกคนชรา จงหวดอดรธาน โดยคดกรองจากแบบประเมนภาวะซม

เศราผสงอาย Geriatric Depression Scale ของ Yesavage และคณะ เปนการวจยจากเอกสารและการออกภาคสนามเพอเกบขอมล

มาวเคราะห และนำขอมลทไดมาออกแบบสอศลปะบำบดเพอสรปเปนขอมล

สและปจจยเกยวเนองในศลปะบำบดทมผลตอการลดภาวะซมเศราในผสงอายColors and Factors Related to Art Therapy Influence in Reducing Depression in Elderly

ชลดา รชตะพงศธร1 ธนาทร เจยรกล2 และ วฒนพนธ ครฑะเสน3

1นกศกษาปรญญาโท หลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต ภาควชาการออกแบบนเทศศลป มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 25542อาจารยประจำหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต ภาควชาการออกแบบนเทศศลป มหาวทยาลยศลปากร3ผศ.,อาจารยประจำหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต ภาควชาการออกแบบนเทศศลป มหาวทยาลยศลปากร


94

แนวทางในการออกแบบ ผวจยไดศกษาและวเคราะหขอมลทงกอนและหลงการออกแบบสอ แลวนำเสนอผลงานการออกแบบ

กบผเชยวชาญ 2 กลม ไดแก 1) ผเชยวชาญทางดานการแพทย 3 ทาน 2) ผเชยวชาญทางดานการออกแบบ 9 ทาน เพอประเมนผล

การออกแบบสอพรอมทงใหขอเสนอแนะ โดยใชแบบสอบถาม ซงสามารถสรปผลการออกแบบสอทใชในการทดสอบกบ ผสงอายท

มภาวะซมเศราในบานพกคนชรา จงหวดอดรธาน ทมภาวะซมเศราระดบตน เพอศกษาการออกแบบสอศลปะบำบดทมความเหมาะ

สมในการเกบขอมลกบคนไขในเบองตนได

งานออกแบบสอศลปะบำบดเพอลดภาวะซมเศราในผสงอายกอนพบแพทย แบงออกเปน 2 สวน คอ 1) กลองระบายใจ 2) สอ

ในกจกรรมศลปะบำบด

การวเคราะหขอมล โดยการนำสอศลปะบำบดทออกแบบไปทดสอบจรงกบผสงอาย และนำไปประเมนกบผเชยวชาญทางดาน

การแพทยและผเชยวชาญดานการออกแบบ โดยการเกบผลประเมนจากแบบสอบถามเพอหาคาเฉลยทไดมาสรปผลการทดลอง

ผลการวจยพบวา การออกแบบสอศลปะบำบดเพอลดภาวะซมเศราในผสงอายสามารถลดภาวะซมเศราระดบตนในผสงอายได

ขอสำคญของการออกแบบสอกจกรรมศลปะบำบดเพอลดภาวะซมเศราในผสงอาย คอ ตองเปนสอทเขาใจงายทสด สและปจจย

เกยวเนองในการออกแบบจะขนอยกบความงามตามธรรมชาตของวตถแตละประเภททเลอกมาใชเปนสอในกจกรรม ภาพทเลอกใช

ควรตระหนกถงเงอนไขทางสงคมทปรากฏในสงกอสราง เชน ภาพบาน เกาอ ภาพเหลานอาจจะชนำไปถงปมของคนไขทมอย ผสง

อายทมขอจำกดทางดานสขภาพรางกาย เชน สายตาไมด กลามเนอมดเลกทนวมอไมสามารถใชงานได โรคปวดหลง ไมสามารถ

นงนานๆได ดงนนควรมการศกษาการออกแบบสอศลปะบำบดชนดอนทมความเหมาะสมตอขอจำกดตามโรคเหลานตอไป และควร

มการศกษาผลของสอศลปะบำบดเพอลดภาวะซมเศราผสงอายในระยะยาว

คำสำคญ

สและปจจยเกยวเนอง / ศลปะเพอลดภาวะซมเศราในผสงอาย

สอศลปะบำบด (Art Therapy) หมายถง สอในกจกรรมศลปะบำบดเพอลดภาวะซมเศราในผสงอาย ทผวจยไดสรางขนมาจาก

กจกรรมศลปะบำบดสำหรบชวยในการสอสารระหวางคนไขกบแพทย นกศลปะบำบด หรอนกจตวทยา โดยออกแบบใหสอดคลอง

กบทางการแพทยในเบองตน มทงหมด 4 ขนตอน โดยดำเนนการวนละขนตอน รวม 4 วน ประกอบดวย, การสรางสมพนธภาพ,

การรจกตนเอง, การเรยนรสงตาง ๆ รอบ ๆ ตว, การไดเหนคณคาจากสงตาง ๆ รอบตว

ภาวะซมเศรา (Major depressive disorder) หมายถง ภาวะซมเศรา เปนการเจบปวยทางจตใจชนดหนง ซงจะทำใหรสกไมม

ความสข ซมเศรา จตใจหมนหมอง หมดความกระตอรอรน เบอหนาย แยกตวเอง ชอบอยเงยบๆ คนเดยว ทอแท บางครงมความ

รสกสนหวง มองชวตไมมคณคา มองตนเองไรคา เปนภาระตอคนอน ถามอาการมาก จะมความรสกเบอชวต คดอยากตาย หรอ

คดฆาตวตาย (รองศาสตราจารยแพทยหญงอรพรรณ ทองแตง การวจยเพอพฒนาคมอสำรวจอารมณเศราดวยตวเองในผสงอายไทย)

ผสงอาย (Elderly) หมายถง ผทมอายตงแต 60 ปขนไป มสตสมปชญญะสมบรณ และไมมระดบภาวะซมเศราทรนแรง ทอยในบาน

พกคนชรา จงหวดอดรธาน

บทเกรนนำ ในชวตประจำวนนอกจากการรบประทานอาหาร การดมนำ

การขบถาย เพอใหชวตของเราดำรงอย ยงตองมการทำงานและ

ทสำคญคอจะมการพกผอน จากกจกรรมมากมายทใหมความสข

ทสรางพลงในการดำเนนชวตตอไป ซงกจกรรมตางๆเหลานน เชน

ดนตร กฬา งานศลปะ ถาเราไมสามารถสรางสมดลของการ

ทำงานและการพกผอนได กจะมผลทำใหเกดภาวะทสขภาพจต

ผดปกต โดยทำใหเกดโรคซมเศราได ซงการรกษาผปวยจตเวช

นนมวธทตองใชสจากศลปะเขามาเกยวของ สำหรบบรรยากาศ

ภายในหองทคนไขจตเวช พกอาศยอยนนใหดเปนธรรมชาต

มากทสด

จากขอมลของสำนกสงเสรมและพทกษผสงอาย ไดประมาณ

การเรองจำนวนผสงอาย ของประเทศไทยในชวงป 2547 - 2550

วามอตราเพมสงขนทกป มอตราเพมเฉลยเกอบ 2 แสนคนตอป

นายแพทยเรวต วศรตเวช อธบดกรมการแพทย เปดผลสำรวจ

ประชากรในกลมผสงอายวา มโอกาสเปนโรคซมเศราไดมากกวา


95

วยอน โดยพบวาประมาณรอยละ 30 ของผทมอายมากกวา 60

ปขนไป เคยมประสบการณ ของการมภาวะซมเศรารนแรง ทสง

ผลกระทบกระเทอนตอชวตประจำวนอยางนอย 1 ครง นพ.เรวต

กลาววา รอยละ 90 ของผสงอายทมภาวะซมเศราจะมอารมณ

เศรา หรอหดหอยางตอเนอง ประมาณรอยละ 60 - 70 ของผส

อายทมภาวะซมเศราจะมอาการวตกกงวลรวมอยดวยและรอยละ

80 - 90 ปญหาในเรองของการนอนไมหลบรวมอยดวย ผสงอาย

เปนวยทตองเผชญกบการเปลยนแปลงมากมาย ทงทางรางกาย

สงคมและจตใจ โดยปญหาดานจตใจของผสงอาย สวนใหญจะ

มสาเหตเกดจากการรสกสญเสยทงจากปจจยภายนอกและปจจย

ภายใน เชน เสยบคคลอนเปนทรกทำใหเกดความเหววา รสกวา

ตนไมมคาและความหมายในสงคม การถกปลดเกษยณจากการ

ทำงานทำใหเกดความรสกสญเสยอำนาจรสกขาดทพง ซงสาเหต

ทงหมดนมผลกระทบทำใหหมดความสขของผสงอายเกดความร

สก นอยใจ เบอหนายแยกตวออกจากสงคม เกดเปนภาวะซม

เศรา จนบางครงทำใหรสกอยากตายได

บทบาทของกจกรรมของศลปะเพอการบำบด (Art Therapy)

นนถอวามความสำคญ และนบเปนกจกรรมหนงของการทำจต

บำบด (Psychotherapy) ทใชศลปะเปนสอเพอชวยเหลอบคคล

ทมปญหาดานอารมณและจตใจ ซงหลกการของกจกรรมศลปะ

บำบด คอใชศลปะเปนสอกลางในการแสดงออกและการปลด

ปลอยอารมณ ความรสก ความขดแยง และปมตาง ๆ ทซอนเรน

อยภายในสวนลกของจตใจ

การดำเนนกจกรรมศลปะบำบดกบผสงอาย การเลอกใชสอ

และอปกรณเปนสงสำคญทควรพจารณา เพราะผสงอายมขอจำกด

ในเรองสขภาพรางกาย เชน เปนโรคขออกเสบทำใหการใชนวมอ

ถกจำกด เกดความยากลำบากในการใชแรงกดกบดนสอหรอเปน

โรคปวดหลง ไมสามารถนงเปนเวลานานๆได กจกรรมจงไมควร

ใชเวลาเกนครงละ 1 ชวโมง ในสวนของการดำเนนกจกรรมศลปะ

บำบดในชวงแรกผสงอายบางทานอาจจะแสดงอาการตอตานหรอ

ไมอยากเปดเผยความรสกใด ๆ ไมเสนอความคดเหนตอกจกรรม

เชน การกำหนดหวขอในแตละวน หรอผสงอายมกบอกวา “ทำ

ไมเปน ทำไมได” ซงบางสวนอาจเกดจากการตอตาน หรอบาง

สวนเกดจากการททำไมเปนจรง ๆ ผบำบดจงตองเสนอวธการท

หลากหลายในการทำกจกรรม เพอเปนทางเลอกใหผสงอายและ

ใหกำลงใจเพอสรางความมนใจ และลดความประหมาโดยตลอด

กจกรรม ผบำบดจะยำใหผสงอายเขาใจถงหลกการของศลปะ

บำบดวา ไมสำคญทตวผลงาน แตสำคญทกระบวนการภายใน

จตใจในระหวางการทำกจกรรม (ขวญฤทย อมสมโภช, 2549 :

114 - 117)

ในภาวะซมเศรา นอกจากอารมณเศราแลว คนไขจะไมสน

ใจกจกรรมและสงแวดลอมทเคยสนใจ ทงยงแยกตวออกจากสงคม

รสกวาตนเองไรคา ดงนน ผทำวจยจงมความประสงคทจะศกษา

เรองของสและปจจยเกยวเนองในศลปะบำบดเพอนำไปสแนวทาง

การออกแบบสอเพอนำมากระตนใหคนไขซมเศราเกดความสนใจ

ในกจกรรมศลปะบำบด ทสามารถเกบขอมลเบองตนของคนไข

เพอชวยในการรกษาตอไปในทางการแพทย

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาผลของสและปจจยเกยวเนองในศลปะบำบด

ทมอทธพลตอการลดภาวะซมเศราในผสงอาย

2. เพอศกษาการออกแบบสอเชงนเทศศลปทสามารถลด

ภาวะซมเศราของผสงอายในระดบตนได

วธการดำเนนการวจยการกำหนดประชากร และการเลอกกลมตวอยาง

1. ประชากรทใชในการวจย ไดแก ผสงอายทมอายตงแต

60 ปขนไป ทอยในบานพกคนชรา จงหวดอดรธาน มจำนวนทง

หมด 23 คน

2. กลมตวอยางทใชในการวจย ไดแก ผสงอายทมอายตง

แต 60 ปขนไป ทอยในบานพกคนชรา จงหวดอดรธาน ทมภาวะ

ซมเศราในระดบตน จำนวน 15 คน ดวยวธการสมแบบจำเพาะ

เจาะจง (Purposive Sampling)

การสรางเครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลของการวจยครงน

ประกอบไปดวย แบบประเมนทประกอบดวยขอมล 3 สวน และ

แบบสอบถาม รวมทงเครองมอในการทดลอง ดงน

1. แบบประเมน โดยแบงออกเปน 3 สวน ดงน

1.1 แบบประเมนระดบภาวะซมเศรา ในผสงอาย Geriatric

Depression Scale ของ Yesavage และคณะ (อางถงใน

ขวญฤทย อมสมโภช 2549 : 41) เปนแบบวดทมคาความเชอมน

(Reliability) สงมาก เทากบ 0.94 โดย อรวรรณ ลทองอน ได

แปลคำถามเปนภาษาไทยและนำไปทดสอบหาคาความเชอมนได

เชนเดยวกบตนฉบบ


96

Yesavage และคณะ ((อางถงใน ขวญฤทย อมสมโภช

2549 : 41) ไดกำหนดคะแนนของระดบภาวะซมเศราไวเปรยบ

เทยบดงตอไปน

1.2 แบบสอบถามเพอประเมนประสทธภาพของสอสำหรบ

กลมทดลอง และผเชยวชาญ

1.3 สอศลปะบำบดเพอลดภาวะซมเศรา (ระดบตน) ในผสง

อายกอนพบแพทย

2. แบบสอบถาม โดยแบงออกเปน 2 สวน ดงน

2.1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ขอมลทวไปของ

ผสงอาย ประกอบดวย เพศ อาย ภมลำเนา ศาสนา โรคประจำ

ตวหรอความผดปกต และขอมลการเขารบบรการสวสดการผสง

อาย ขอมลทวไปของผเชยวชาญ ประกอบดวย ตำแหนง สถานท

ทำงาน และประสบการณในการทำงาน

2.2 ประเมนความคดเหนทมตอผลงานการออกแบบสอ

เพอลดภาวะซมเศราประกอบดวย 2 สวน ไดแก ผลงานการออก

แบบกลองระบายใจ และผลงานการออกแบบสอในกจกรรมศลปะ

บำบด ประกอบดวย กจกรรมการระบายส กจกรรมวาดหนาตว

เอง กจกรรมสรางภาพจากภายในใจ และกจกรรมกลองแหง

ความสข โดยเปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา

(Rating Scale) มเกณฑ 5 ระดบของลเคอรท (Likert Scale)

เปนการวดขอมลประเภทอนตรภาคชน (Interval Scale) ซงม

เกณฑการใหคะแนนประกอบดวย

การแปลความหมายคาคะแนนเฉลยการออกแบบสอเบอง

ตนเพอลดภาวะซมเศราของผสงอาย ซงมสตรในการคำนวณ

เพอหาชวงหางของขอมลในแตะละชน (อนตรภาคชน) ดงน

(ธานนทร ศลปจาร 2553: 142)

จากการแทนคาตามสตรดงกลาวขางตน เหนไดวาชวงหาง

ของขอมลในแตละ อนตรภาคชน (Interval Scale) มคาเทากบ

0.8 ดงนน ระดบคะแนนเฉลยการออกแบบสอเบองตนเพอลด

ภาวะซมเศราของผสงอาย จงแสดงผลได 5 ระดบ ดงน

ขนตอนการสรางเครองมอ 1. ศกษาและวเคราะหเกยวกบสและปจจยเกยวเนองในศลปะ

บำบดจากกจกรรมศลปะบำบดเพอลดภาวะซมเศราในผสงอาย

ในปจจบนโดยการสมภาษณแพทยทางจตเวช นกศลปะบำบดนก

จตวทยา จากการรวบรวมขอมลภาคเอกสาร จากบทความหนงสอ

และงานวจยทเกยวของ

2. ศกษาและวเคราะหขอมลกจกรรมศลปะบำบดทมอยใน

ปจจบนและออกแบบกจกรรมศลปะบำบดเพอลดภาวะซมเศรา

ในผสงอายกอนพบแพทย โดยทำการตรวจสอบกบแพทยผเชยว

ชาญและนำไปทดลองกบผสงอายในสถานสงเคราะหจงหวด

อดรธาน โดยมอาจารยพยาบาลสขภาพจตและจตเวชและนก

ศกษาพยาบาลภาควชาจตเวชมหาวทยาลยราชธานวทยาเขต

อดรธานเปนผรวมสงเกตผลของกจกรรม

ระดบของความคดเหน คะแนน

มากทสด 5 คะแนน

มาก 4 คะแนน

ปานกลาง 3 คะแนน

นอย 2 คะแนน

นอยทสด 1 คะแนน

อนตรภาคชน = คาพสย

จำนวนชน

แทนคา = 5 - 1

5

= 0.8

คะแนนเฉลย แปลผล

4.21 – 5.00 มความพงพอใจอยในระดบมากทสด

3.41 – 4.20 มความพงพอใจอยในระดบมาก

2.61 – 3.40 มความพงพอใจอยในระดบปานกลาง

1.81 – 2.60 มความพงพอใจอยในระดบนอย

1.00 – 1.80 มความพงพอใจอยในระดบนอยทสด


97

3. ศกษาและวเคราะหหาผลจากกจกรรมศลปะบำบด เพอ

ลดภาวะซมเศราในผสงอายกอนพบแพทยรวมกบอาจารยพยาบาล

สขภาพจตและจตเวชเพอโดยเรมวเคราะหจากการทำงานของผสง

อาย และอปสรรค เปนฐานขอมลสำหรบการออกแบบสอเพอให

สอดคลองกบความตองการมากทสด

4. ศกษาและวเคราะหหลกการออกแบบสอทจะสงเสรมการ

ทำกจกรรมศลปะบำบดกบผสงอายทมภาวะซมเศราในระดบตน

และมความเหมาะสมสำหรบความสามารถของผสงอาย โดยการ

ศกษาขอมลภาคเอกสาร จากหนงสอ บทความ งานวจยทเกยว

ของ และนำมาวเคราะหหาสวนทจะนำมาออกแบบสอศลปะ

บำบดเพอลดภาวะซมเศราในผสงอายกอนพบแพทย

5. นำผลการวเคราะหมาออกแบบสอศลปะบำบดเพอลด

ภาวะซมเศราในผสงอายกอนพบแพทยไปตรวจสอบกบผเชยวชาญ

และนำมาปรบปรงแกไขเพมเตม

6. นำผลงานออกแบบทไดไปดำเนนการทดสอบกบผสงอาย

และสอบถามกบผเชยวชาญทเกยวของเพอหาประสทธผลของการ

ออกแบบสอวาตรงกบสมมตฐานหรอไม

โดยการสรางแบบสอบถาม

7. การตรวจสอบคณภาพเครองมอ ผวจยไดนำแบบสอบถาม

ทสรางขนไปตรวจสอบความเทยงตรง (Validity) ตามเนอหาจาก

ผเชยวชาญ จำนวน 3 ทาน ดงน

7.1 นางสาวศรลกษณ เศวตวงษ พยาบาลวชาชพ

โรงพยาบาลพญาไท

7.2 นางสาวปนอนงค พรหมอารกษ พยาบาลวชาชพ

โรงพยาบาลสมตเวชศรนครนทร

7.3 นายกอนกาล ตณสลานนท Graphic Designer

และ นกวาดภาพประกอบหลงจากนนนำมาหาคาดชนความสอด

คลอง (IOC)

ผวจยเลอกขอคำถามทมคา IOC มากกวา 0.5 มาใชเปน

ขอคำถามจากผเชยวชาญ ทง 3 ทานซงไดตรวจสอบแบบสอบ

ถามแลวเหนวาแบบสอบถามทกขอทผวจยสรางขนมความเทยง

ตรงของเนอหา ครอบคลมในแตละดาน และครอบคลมวตถ

ประสงคของการวจย สวนขอทม IOC ตำกวา 0.5 ผวจยไดนำ

มาปรบปรงแกไขตอไป ตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ โดยม

คาดชนความสอดคลองของแบบสอบถามอยระหวาง 0.5 ถง 1

8. นำแบบสอบถามฉบบสมบรณไปสอบถามกบกลมตวอยาง

การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดทำการเกบรวบรวมขอมล ดงน

1. ขอมลทใชในการวจย ขอมลทใชในการวจยครงน มขน

ตอนรวบรวมขอมลมาจากแหลงขอมล 2 ประเภท

1.1 ขอมลประเภทเอกสาร และสงพมพอเลกทรอนกส

แบงเนอหาทตองศกษาไวเปน 2 สวน คอ

1.1.1 ขอมลทางการแพทยในเรองของกจกรรมศลปะ

บำบดทเกยวกบการรกษาผปวยจตเวช โดยการสมภาษณแพทย

ทางจตเวช นกศลปะบำบด รวบรวมขอมลจากหนงสอ หรองาน

วจยทเกยวของ

1.1.2 ศกษาและรวบรวมขอมลและทฤษฎเร องการ

ออกแบบสอสำหรบผสงอาย โดยการสมภาษณจากนกวชาการ

จากการรวบรวมขอมลจากหนงสอ หรองานวจยทเกยวของ

1.2 ขอมลประเภทบคคล ศกษาจากการเกบขอมล

การออกแบบจากการทดสอบกจกรรมศลปะบำบดกบกลมเปา

หมายและสมภาษณผเชยวชาญ จตแพทย พยาบาล นกจตวทยา

นกศลปะบำบด ผดแลผสงอาย รวมถงสมภาษณผเชยวชาญท

เกยวกบการออกแบบ

2. วธการรวบรวมขอมล

2.1 ขอมลประเภทเอกสาร และสงพมพอเลกทรอนกส

ซงมวธการศกษา 2 วธ ดงตอไปน

2.1.1 ศกษาจากงานวจยทเกยวของ จากเอกสารทาง

วชาการ หนงสอ จากหองสมดของมหาวทยาลยตาง ๆ

2.1.2 คนควาขอมลจากสออเลกทรอนกส โดยใชระบบ

สบคนขอมลในเวบไซตตาง ๆ เพอคนหางานวชาการ งานวจย

ทเกยวของ

RN


98

2.2 ขอมลประเภทบคคล ศกษาโดยการสมภาษณกบ

กลมทดลอง 3 กลมดงน

2.2.1 ผเชยวชาญทางดานศลปะบำบดเพอลดภาวะ

ซมเศราในผสงอาย

1. ผศ.ดร.ศรวมล มโนเชยวพนจ Ph.D. (Communication

Disorders) ภาควชาวทยาศาสตรฟนฟ คณะ แพทยศาสตรศรราช

พยาบาล

2. พลเรอตรวศน บำรงชพ จตแพทย โรงพยาบาลมนารมย

กรรมการสมาคมจตแพทย

3. นายอนพนธ พฤกพนธขจ ผอำนวยการสถาบนศลปะ

บำบดในแนวทางมนษยปรชญา

4. นางสาวฟสน แดงวง นกจตวทยา รพ.สมตเวชศรนครนทร

5. นางสาววรญญา วชโรดม นกจตวทยาการปรกษาวชาชพ

6. นางสาวพมพนต คอนด นกจตวทยาการปรกษาวชาชพ

(กำลงศกษาตอในระดบปรญญาเอก ทางดานศลปะบำบดสำหรบ

ผสงอาย,จฬาลงกรณมหาวทยาลย)

7. นายสณหชาย โมสกรตน นกจตวทยาการปรกษาวชาชพ

8. นายเสร วงษวไลวารนทร ประธานบานพกคนชรา เปน

ผเชยวชาญโดยทำงานดานผสงอายมา 36 ป

9. นางเจนจรา เกยรตสนทรพย พยาบาลวชาชพชำนาญ

พเศษ ภาควชาสขภาพจตและจตเวชศาสตร วทยาลยพยาบาล

บรมราชชนน จงหวดนนทบร

2.2.2 ผเชยวชาญดานการออกแบบนเทศศลป โดยคด

เลอกจากกลมคณาจารย และนกออกแบบทมประสบการณทาง

ดานการสอนและการทำงานดานเลขนศลป ไมตำกวา 5 ป

1. อาจารยเพมศกด สวรรณทต อาจารยประจำมหาวทยาลย

รงส ต

2. อาจารยอดศกด สรอยสรยา ศลปน อาจารยพเศษสอน

วาดรปใหผสงอาย


Side Co.,Ltd.

4. คณพลชม เอยมสำอางค Art Director Y&R Thailand

บรษท เดนทสยงก แอนด รบแคม จำกด

5. คณกอนกาล ตณสลานนท Senior Designer นกวาดภาพ

ประกอบ บรษท Orisma Technology Co.,Ltd.

6. คณอนงคนาฏ ววฒนานนท Art Director บรษท Lhamp

Interactive Co.,Ltd.

7. คณรจสา เทพมงคล นกออกแบบ Art Director บรษท

Tomogram Studio Co.,Ltd.

8. คณสมชนะ กงวารจตต Executive Creative Director

บรษท Prompt Design Co.,Ltd. นกออกแบบบรรจภณฑ เคยได

รบรางวลชนะเลศระดบโลก ป 2554

9. คณพนช งามนยม Art Director บรษท Hub Ho Hin

Bangkok

2.2.3 กลมทดลอง จากการศกษาการออกแบบสอศลปะ

บำบดเพอลดภาวะซมเศราในผสงอายทมภาวะซมเศราในระดบตน

โดยทำการคดเลอกผสงอายทมภาวะซมเศราระดบตนทอาศยอย

ในบานพกคนชรา จงหวดอดรธาน ทมคณสมบตตามเกณฑใน

การคดเขาและเกณฑคดออก ตามจำนวนไว 30 คน แบงเปนกลม

ทดลองและกลมควบคมกลมละ 15 คน

เกณฑในการคดเขา

1. ผทมอายตงแต 60 ปขนไป ทมระดบซมเศราเลกนอย

2. สามารถอานเขยนภาษาไทย หรอสามารถเขาใจและสอ

สารภาษาไทยไดเปนอยางด

3. มสตสมปชญญะสมบรณ สามารถรบรวน เวลา สถานท

และบคคลไดด

4. ไมมปญหาดานการมองเหน การไดยน หรอไมมโรคทาง

กายทเปนอปสรรคในการเขารวมกจกรรม หรอถามโรคประจำตว

ใหปรกษาแพทยวาจะไมเปนอปสรรค

5. มความยนยอมและเตมใจใหความรวมมอในการศกษา

วจย

เกณฑการคดออก

1. ผทมอาการหลงลม

2. ผทมภาวะซมเศรา อยในระดบซมเศรารนแรง โดยประเมน

จากแบบประเมนความซมเศราระดบภาวะซมเศราในผสงอาย

Geriatric Depression Scale ของ Yesavage และคณะ ได

คะแนนตงแต 20 คะแนนขนไป

3. ผทมโรคทางจตเวชหรออยในระหวางการใชยาทางจตเวช

สถตทใชในการวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมล

ผวจยไดนำขอมลทเกบรวบรวมมาเขาสกระบวนการวเคราะห

ขอมล ดงน


99

15

1. ผวจยจะทำการตรวจสอบขอมล (Editing) โดยตรวจสอบ

ความถกตองและสมบรณของแบบสอบถามทกลมตวอยางทำการ

ตอบ และแยกแบบสอบถามทไมสมบรณออก

2. ทำการลงรหส (Coding) นำแบบสอบถามทถกตองเรยบ

รอยแลวนำมาลงรหสตามทกำหนดรหสไวลวงหนา

3. นำขอมลทลงรหสแลวมาบนทกลงในคอมพวเตอร เพอทำ

การประมวลผลขอมลโดยใชโปรแกรมสถตสำเรจรป SPSS 14.0

(Statistical Package for Social Sciences)

สถตทใชในการวจย

สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คาเฉลย (Mean) เพอ

หาคาเฉลยจากแบบสอบถาม และหาสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(Standard Deviation) เพอวดการกระจายของขอมล

เนอหาบทความวจยผลการศกษา

ผสงอายทมภาวะซมเศรานนจะมอาการหลากหลาย และ

สวนใหญจะไมรตว และบางคนไมสามารถสอสารออกมาเปนคำ

พดเพอบอกแพทยวามอาการอยางไร จงเปนการยากตอการบำบด

รกษา ดวยเหตนในเบองตนแพทยจงตองใชกระบวนการทางศลปะ

บำบดเพอคนหาปมจากสวนลกในจตใจของผปวยในการบำบด

รกษา แตลกษณะทางกายภาพของผสงอายทเรมจะถดถอยนนทำ

ใหเกดปญหาในการทำศลปะได การศกษาวจยเรองสและปจจย

เกยวเนองในศลปะบำบดทมอทธพลตอการลดภาวะซมเศราในผ

สงอายโดยศกษาและวเคราะหผลของสและปจจยเกยวเนองจาก

ศลปะบำบดในการออกแบบสอเบองตนเพอลดภาวะซมเศราในผ

สงอาย ซงจะเปนเพยงสอศลปะบำบดทนำไปใชกบผสงอายเพอ

เกบขอมลคนไขกอนพบแพทยเทานน โดยมวตถประสงคเพอนำไป

สการออกแบบสอศลปะบำบดทมความเหมาะสมและสามารถลด

ภาวะซมเศราของผสงอายไดตอไป กลมตวอยาง คอ ผสงอายทม

อายตงแต 60 ปขนไป ทอยในบานพกคนชรา จงหวดอดรธาน ท

มภาวะซมเศราในระดบตน จำนวน 15 คน

จากการศกษาทฤษฎศลปะบำบดทมอยในปจจบน สามารถ

แบงไดหลายแนวทาง หลากหลายวธการ กลาวคอกระบวนการ

ทางศลปะศกษาอยางทเราเคยเรยนมาตงแตเดกจนโต เชน การ

วาดรประบายส ทำงานประดษฐ และกระบวนการเหลานนบเปน

ปจจยเกยวเนองในศลปะบำบดทสำคญ และศลปะบำบดแนวทาง

มนษยปรชญา เปนอกแนวทางทเนนกระบวนการทใชศลปะเขาไป

บำบดจตใจสวนลกของมนษย ขอสงเกตทนาสนใจ คอ กระบวน

การแนวทางมนษยปรชญาจะใชเทคนคสนำ เนองจากสนำเปน

สทสามารถซมเขาหากนไดงายทสด เสมอนกบการทำใหสไดซม

เขาสจตใจสวนลกผทมาทำศลปะบำบดใหงายทสด สนำเปนสท

มความใส โปรง เบา สบาย สนำท มความใสเหมอนกบสท

สามารถหายใจได โดยทสนำสามารถสรางสรรคเปนงานเลขนศลป

สงแวดลอมทสามารถบำบดผปวยได(ลาซวรเพนตง) คอการวาด

สนำในหองผปวยในลกษณะททำสทโปรงใสของสนำวาดลงไปให

ซอนกนเปนชนๆ จนทำใหรสกเสมอนวาสนนสามารถหายใจได

การลงสจะไมลงสใหทบตน

ศลปะบำบดในแนวทางมนษยปรชญาโดยสวนใหญ นกศลปะ

บำบดจะเลอกภาพทมอยจรงตามธรรมชาต ภาพธรรมชาตสภาพ

แวดลอมรอบๆตวจากประสบการณใหผปวยวาด เชน ภาพทอง

ฟา สายรง ตนไมในฤดตางๆ ซงธรรมชาตเหลานจะเปนสงท

สะทอนความคด จนตนาการ ความฝน ความหลง ของผปวย

ไดด วธการวาดคอ เตรยมสนำ พกนเบอร 20 และกระดาษ 100

ปอดน ใหผสงอายวาดเอง โดยทจะไมเลอกใหวาดการตนหรอ

ภาพทเปนภาพตดทอนลายเสนแบบภาพกราฟกโดยเดดขาด

เพราะภาพแบบกราฟกจะเปนภาพทอยในความฝน จนตนาการ

ทำใหผปวยโรคซมเศราบางคนไมสามารถหลดออกมาจากความ

ฝน จากโลกของตน หรอไมสามารถอยกบความเปนจรงในปจจบน

ไดเลย จากวธการดงกลาว จะเปนการยากมากสำหรบผสงอาย

ทไมเคยวาดภาพสนำ จะเกดความไมมนใจทจะวาด และไมยอม

วาด จงเปนทมาของการออกแบบสอศลปะบำบดทจะสามารถให

ผสงอายมารวมทำกจกรรมศลปะบำบดใหสะดวกและงายขน

เหมาะสมกบความสามารถทงทางกายภาพและทางดานจตวทยา

ในงานวจยน

ดงนนผลการออกแบบสอในกจกรรมศลปะบำบดเพอลด

ภาวะซมเศราในผสงอายในงานวจยน ออกแบบจากขนตอนหลก

ในการทำศลปะบำบด ซงเปนการรวบรวมสรป และเทยบเคยง

กบขนตอนการทำจตบำบด แบงเปนขนตอนหลก “4 E” ดงน

1) Established rapport (สรางสมพนธภาพ) เปนขนแรก

ของการบำบด สรางสมพนธภาพระหวางผบำบดกบผรบการ

บำบด ซงรวมถงการประเมนสภาพปญหา และวางแผนการบำบด

รกษาดวย

2) Exploration (คนหาปญหา) เปนขนของการสำรวจ คนหา

วเคราะหปมปญหา ความขดแยงภายในสวนลกของจตใจ


100

3) Experiencing (ทบทวนประสบการณ) เปนขน

การบำบด โดยดงประสบการณแหงปญหาขนมาจดเรยง

ปรบเปลยน แกไขใหม ในมมมองและสภาวะใหม

4) Empowerment (เสรมสรางพลงใจ) เปนขนสด

ทายของการบำบด โดยเสรมสรางความภาคภมใจในตน

เอง และใหโอกาสแหงการเปลยนแปลง

การออกแบบสอในกจกรรมศลปะบำบดเพอลดภาวะ

ซมเศราในผสงอายในงานวจยน จะแบงออกเปน 2 สวนคอ

1 กลองระบายใจ คอ เลมหนงสอทออกแบบเปน

กลองทรวบรวมกจกรรมศลปะบำบด ทง 4 กจกรรม, เลม

คมอการใชกลองระบายใจ ทอธบายเรองทเกยวกบภาวะ

ซมเศราในผสงอาย แบบประเมนภาวะซมเศรา กระบวน

การทางศลปะบำบด และวธการทำกจกรรมศลปะบำบด

ใหกบผทดแลผสงอาย จตแพทย พยาบาล นกศลปะบำบด

คนในบานพกคนชรา หรอรวมไปถงผทตองการใชกลอง

ระบายใจกบผสงอาย

การออกแบบนนจะใชหลกการออกแบบสอสงพมพ

เฉพาะกจ หลกการจดองคประกอบกจะออกแบบใหม

ลกษณะทเหมาะสมกบการใชงานกบผสงอาย คอ ใชแบบ

อกษรทมหว ขนาดเลกทสด คอ 14 pt. ขนาดใหญทสด

คอ 44 pt. ออกแบบเปน

2 สอในกจกรรมศลปะบำบด คอ คอ การออกแบบ

สอทใชในทกกจกรรมศลปะบำบดจากขนตอนหลก 4E ดง

ตอไปน คอ

2.1 กจกรรมการระบายสผลไม ออกแบบใหสอดคลอง

กบหลกการ Established rapport ออกแบบเปนภาพ

ประกอบรปลายเสนสนำเปนภาพโครงสรางผลไม และ

เตรยมสเทยนขนาดใหญใหระบายสตามภาพ


101

2.2 กจกรรมการสรางภาพปะตดหนาตวเอง ออกแบบใหสอดคลองกบหลกการ Exploration

ออกแบบเปนภาพสนำทเปนภาพทรงผมผสงอาย 16 ภาพโครงหนา 3 แบบ ภาพตา และปาก ทำ

เปนภาพปะตดโดยใชหนามเตยเปนตวเชอมใหองคประกอบในภาพสามารถปะตดกนเปนหนาผสง

อายได และงายตอการทำกจกรรม

2.3 กจกรรมการสรางภาพจากภายในจตใจ ออกแบบใหสอดคลองกบหลกการ Experiencing

ออกแบบเปนภาพสนำสภาพแวดลอมทเปนธรรมชาตจากขอมลบานพกคนชรา เชน ตนไม ดอกไม

สตวเลยง ทำเปนภาพปะตดโดยใชกาวสองหนาทสามารถตดและดงเขาออกไดและออกแบบกรอบ

รปภาพทงหญาทมแสงพระอาทตยใหผสงอายไดสรางเปนภาพทตวเองชอบ


102

2.2 ขอมลประเภทบคคล ศกษาโดยการสมภาษณกบ

กลมทดลอง 3 กลมดงน

2.2.1 ผเชยวชาญทางดานศลปะบำบดเพอลดภาวะ

ซมเศราในผสงอาย

1. ผศ.ดร.ศรวมล มโนเชยวพนจ Ph.D. (Communication

Disorders) ภาควชาวทยาศาสตรฟนฟ คณะ แพทยศาสตรศรราช

พยาบาล

2. พลเรอตรวศน บำรงชพ จตแพทย โรงพยาบาลมนารมย

กรรมการสมาคมจตแพทย

3. นายอนพนธ พฤกพนธขจ ผอำนวยการสถาบนศลปะ

บำบดในแนวทางมนษยปรชญา

4. นางสาวฟสน แดงวง นกจตวทยา รพ.สมตเวชศรนครนทร

5. นางสาววรญญา วชโรดม นกจตวทยาการปรกษาวชาชพ

6. นางสาวพมพนต คอนด นกจตวทยาการปรกษาวชาชพ

(กำลงศกษาตอในระดบปรญญาเอก ทางดานศลปะบำบดสำหรบ

ผสงอาย,จฬาลงกรณมหาวทยาลย)

7. นายสณหชาย โมสกรตน นกจตวทยาการปรกษาวชาชพ

8. นายเสร วงษวไลวารนทร ประธานบานพกคนชรา เปน

ผเชยวชาญโดยทำงานดานผสงอายมา 36 ป

9. นางเจนจรา เกยรตสนทรพย พยาบาลวชาชพชำนาญ

พเศษ ภาควชาสขภาพจตและจตเวชศาสตร วทยาลยพยาบาล

บรมราชชนน จงหวดนนทบร

2.2.2 ผเชยวชาญดานการออกแบบนเทศศลป โดยคด

เลอกจากกลมคณาจารย และนกออกแบบทมประสบการณทาง

ดานการสอนและการทำงานดานเลขนศลป ไมตำกวา 5 ป

1. อาจารยเพมศกด สวรรณทต อาจารยประจำมหาวทยาลย

รงส ต

2. อาจารยอดศกด สรอยสรยา ศลปน อาจารยพเศษสอน

วาดรปใหผสงอาย


Side Co.,Ltd.

4. คณพลชม เอยมสำอางค Art Director Y&R Thailand

บรษท เดนทสยงก แอนด รบแคม จำกด

5. คณกอนกาล ตณสลานนท Senior Designer นกวาดภาพ

ประกอบ บรษท Orisma Technology Co.,Ltd.

6. คณอนงคนาฏ ววฒนานนท Art Director บรษท Lhamp

Interactive Co.,Ltd.

2.4 กจกรรมกลองแหงความสข ออกแบบใหสอดคลองกบ

หลกการ Empowerment ออกแบบรปเลมกจกรรมใหปกหลงม

ลกษณะทพบทบกลบมาปกหนาแลวเตรยมเชอกสใหผกกลองให

คลายกบกลองของขวญทผสงอายสรางสรรคขนมาเอง

การสรปผลการทดสอบและการประเมนผลงานออกแบบจาก

ผเชยวชาญทางดานการแพทยและทางดานการออกแบบและผล

การทดสอบผลงานออกแบบจากผสงอาย มผลปรากฎ ดงน

ผเชยวชาญดานศลปะบำบด, ผเชยวชาญดานการออกแบบ, ผ

สงอาย มความพงพอใจโดยรวมอยในระดบมาก คอสามารถนำ

สอศลปะบำบดจากงานวจยนไปใชไดจรง

การอภปรายผล

จากผลการวจยเรองสและปจจยเกยวเนองในศลปะบำบดท

มอทธพลตอการลดภาวะซมเศราในผสงอายโดยศกษาจากการ

ออกแบบสอเบองตนเพอลดภาวะซมเศราในผสงอายกอนพบแพทย

ของกลมตวอยางสามารถอภปรายผล ไดดงน ขอสำคญของการ

ออกแบบสอกจกรรมศลปะบำบดเพอลดภาวะซมเศราในผสงอาย

จะตองเปนสอทเขาใจงายทสดตอการนำไปสอสารกบผสงอายทม

ภาวะซมเศรา

ในการทดลองครงนดานความสวยงามทางดานการออกแบบ

จะขนอยกบความงามตามธรรมชาตของวตถตางๆทเลอกมาออก

แบบ ดงนนการเลอกวาดภาพประกอบจงเปนปจจยทสำคญใน

การออกแบบสอศลปะบำบดควรตระหนกถงเงอนไขทางสงคมท

ปรากฏในสงกอสราง เชน ภาพบาน เกาอ ภาพเหลานอาจจะชนำ

ไปถงปมของคนไขทมอยจนอาจจะทำใหคนไขมอาการแยลงได

ดงนนภาพประกอบสำหรบสอศลปะบำบดเพอลดภาวะซมเศรา

ควรใชภาพจากธรรมชาตโดยอาจจะอางองจากทฤษฎธรรมชาต

บำบดดวย

การออกแบบจะตองออกแบบภาพประกอบทใหความรสกไป

ในทางทดตอผสงอายทไดพบเหนเพอเปนจดนำใหเขามาเขารวม

กจกรรมจนจบตามวตถประสงค

การทำกจกรรมแตละครงผดำเนนกจกรรมควรเตรยมใจให

พรอมสำหรบการไปทำกจกรรมศลปะบำบดกบกลมเปาหมายน

ซงในบางครงปยจยแวดลอมตางๆอาจจะสงผลตอการดำเนน

กจกรรมดวย เชน อากาศหนาวผสงอายจะมความรสกวายงไม

อยากทำอะไร วนทไปดำเนนกจกรรมศลปะบำบดเปนวนทมคน

ภายนอกเขาไปทบานพกคนชราเพอทำกจกรรมอนพรอมกนทำให

ผสงอายเกดความเหนอยลามากเกนไป

การออกแบบสอศลปะบำบดในครงนสามารถศกษาแนวทาง

การออกแบบสอทสามารถเกบขอมลของผสงอายทมภาวะซมเศรา

เพอนำไปใชในการรกษาตอไปในทางการแพทยได โดยศกษาจาก

กรอบแนวคดทางดานการออกแบบทสอดคลองกบกจกรรมศลปะ

บำบด ในเรองของการ องคประกอบพนฐานทางดานการออกแบบ

ออกแบบภาพประกอบสำหรบดำเนนกจกรรม ส และวสดอปกรณ

ในสวนขอมลในการศกษาการวจยฉบบน ได

ขอเสนอแนะ แบงเปน 2 ประเดน คอ

ขอเสนอแนะในการนำผลวจยไปใชประโยชน

1. จากการวจยครงนทไปศกษาการออกแบบสอ ศลปะบำบด

สำหรบผสงอายทมภาวะซมเศราทบานพกคนชราจงหวดอดรธาน

บางครงเรองวฒนธรรมทองถนจงถอวามผลตอพฤตกรรมการ

สอสารดวย เชน คนตางจงหวดในบางพนทถกสอนมาไมใหแสดง

ออกทางความรสก จงอาจจะมผลทำใหการดำเนนกจกรรมเปน

ไปไดยาก



ขวญฤทย อมสมโภช. (2549). ผลของศลปะเพอการบำบดตอการเพมการเหนคณคาในตนเองของผสงอายในศนยพฒนาการจดสวสดการสงคม

ผสงอาย บานบางแค.วทยานพนธหลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาสขภาพจต คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ทวศกด สรรตนเรขา. 2550. ศลปะบำบด ศาสตรและศลปแหงการบำบด . กรงเทพฯ: โรงพมพคร สภา. ลาดพราว,

อนพนธ พฤกษพนธขจ. (2551). ศลปะบำบด คนสมดลสชวต. เอกสารประกอบการเสวนา ศนยจตปญญาศกษา มหาวทยาลยมหดล.

อารยะ ศรกลยาณบตร. 2550. การออกแบบสงพมพ. กรงเทพ, วสคอมเซนเตอร.

Cattanach A editor.1999. Process in the arts therapies . London: Jessica Kingsley.

Edwards D. 2004. Art therapy. London: SAGE publications.

Malchiodi CA, editor.1999. Medical art therapy with children. London: Jessica Kingsley.

Rosal M. 1995. Art therapy with children. Abbeygate Press: Isle of Palms, SC.

103

2. การออกแบบสอศลปะบำบดกบผสงอายน นจะตองม

ความชดเจนสอสารงายทสด

3. เงอนไขทางสงคมทปรากฏในสงกอสรางไมเหมาะกบการ

ทจะนำมาออกแบบเปนสอในกจกรรมศลปะบำบดเพอลดภาวะ

ซมเศรา ควรใชภาพจากธรรมชาตเทานน

4. เหนคณคาในตนเอง เหนคณคาสงแวดลอมรอบๆตว

5. การออกแบบสอในงานวจยครงนสามารถนำไปใชกบผท

มภาวะซมเศราในระดบกลางได และหากจะศกษาการออกแบบ

สอเพอลดภาวะซมเศราในระดบสงขน การเลอกวสดอปกรณนบ

วาเปนสงทสำคญทสด เพอลดอนตรายของสอตอการทำรายตว

เองของคนไข เชน อนตรายของดนสอไม คอ คนไขสามารถนำ

มาเปนอาวธเพอทำรายผอนได เปนตน

6. การออกแบบควรมการแนะนำในเรองของการสรางความ

สมพนธอนดของผดำเนนกจกรรมตอผสงอายใหมาก โดยศกษา

ทฤษฎการสอสารเพอสรางสมพนธภาพ (Rapport ของ Carl.

Roger) เพราะเมอผดำเนนกจกรรมมใจทจะชวยเหลอคนไขแลว

เมอเกดปญหาจากคนไขทมภาวะอารมณไมปกตผดำเนนกจกรรม

จะไดสามารถปรบตวเขาหาคนไขไดงายและสมบรณมากขน


1. ควรมการสงเสรมการออกแบบสอศลปะบำบดเพอลด

ภาวะซมเศราสำหรบผสงอายตอไป เพอทจะชวยใหผสงอายเกด

การเหนคณคาในสงรอบๆตวเพอใหเกดความสขทสงขน

2. จากการดำเนนกจกรรมศลปะบำบดกบผสงอายทมขอ

จำกดทางดานสขภาพรางกาย เชน สายตาไมด กลามเนอมดเลก

ทนวมอไมสามารถใชงานได โรคปวดหลง ไมสามารถนงนานๆ

ได ดงนนควรมการศกษาการออกแบบสอทมความเหมาะสมตอ

ขอจำกดตามโรคเหลานตอไป

3. ควรมการศกษาผลของสอศลปะบำบดเพอลดภาวะซม

เศราผสงอายในระยะยาวในบานพกคนชราตอไป

4. ควรมการศกษาการออกแบบสอประเภทอนๆทสามารถ

ใชในการรวมทำกจกรรมศลปะบำบดกบผสงอายทมภาวะซม

เศราได

5. สอทผวจยไดออกแบบสามารถนำไปใชในการทำกจกรรม

ศลปะบำบดเพอลดภาวะซมเศรากบผสงอายไดดกบผสงอายท

เปนผหญงเปนสวนใหญเนองจากในสถานสงเคราะหคนชราจะม

แตผหญงและผสงอายผชายสวนใหญไมพรอมทจะเขารวมกจกรรม

ซงอาจจะศกษาตอไปวาสอทออกแบบในงานวจยครงนจะใหผล

แตกตางกบผสงอายผชายหรอไม

6. ศลปะบำบดทมอยในปจจบนเปนการนำหลกการศลปะ

ของตางประเทศมาใชซ งบางคร งอาจจะยงไมเหมาะสมกบ

วฒนธรรมของไทย และหากแยกยอยลงไปในแตละทองถนแลว

ศลปะนนมหลากหลายมากประเดนตอไปทควรศกษา คอ ลกษณะ

ของศลปะแบบพนบานทเหมาะกบการนำมาใชในศลปะบำบดกบ

คนในแตละทองถนในประเทศไทย

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธฉบบนสำเรจลงไดดวยความกรณาอยางดยงจาก

อาจารยธนาทร เจยรกล และผศ.วฒนพนธ ครฑะเสน อาจารย

ทปรกษาวทยานพนธ อาจารยเพมศกด สวรรณทต, นายแพทย

วศน บำรงชพ ทไดสละเวลาและใหคำแนะนำแกผ วจย คณ

ความดและคณประโยชนจากวทยานพนธฉบบนขอมอบแดบพการ

คณาจารย และผทมสวนเกยวของทกทานทมสวนใหวทยานพนธ

ฉบบนสำเรจลลวงไปไดดวยด


1. ความเปนมา

วารสารศลปะและการออกแบบ มวตถประสงคเพอเผยแพร

ความรทางวชาการ แกบคคลทวไป ทงในแวดวงวชาการ และ

สงคมโดยรวม และเพ อสงเสรมและสนบสนนใหคณาจารย

นกวชาการ นกศกษา และผสนใจทวไปไดมโอกาสเผยแพรผล

งานวชาการ ผลงานวจย/งานสรางสรรคทางสถาปตยกรรมและ

ศลปะทกแขนง ตลอดจนแลกเปลยนความร ความคด และการ

ถกเถยงวพากษวจารณดานศลปะ และวฒนธรรม โดยมเปาหมาย

เพอยกระดบมาตรฐานวารสาร ใหเปนไปตามเกณฑมาตรฐาน

ของสำนกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) ส ความ

เปนวารสารวชาการชนนำดานศลปะและการออกแบบ โดยม

กำหนดตพมพปละ 1 ฉบบ

2. ประเภทบทความ

บทความทสามารถตพมพ ควรเปนบทความตอไปน

2.1 บทความวจย (Research Article) หมายถงบทความ

ทประมวลมาจากผลงานวจยซงมรปแบบการวจยตามหลกวชาการ

มการศกษาคนควาอยางเปนระบบ โดยจะตองระบถงวตถประสงค

ทชดเจน มการศกษาเอกสารหรอทฤษฎทเกยวของ มวธการศกษา

หรอการทดลองเพ อรวบรวมขอมลสำหรบใชในการตความ

วเคราะหและสรปผลการวจย เพอใหบรรลวตถประสงคการวจย

หรอไดมาซงหลกการทจะนำไปสความกาวหนาทางวชาการหรอ

สามารถนำไปใชประโยชนได

2.2 บทความวชาการ (Academic Article) หมายถงบท

ความทเรยบเรยงจากการรวบรวมขอมลจากแหลงตางๆ แลวนำ

ไปเขยนในลกษณะวเคราะห วจารณ สงเคราะห หรอเสนอแนวคด

ใหมๆ บนพนฐานทางวชาการ หรอเปนบทความทเขยนขนเพอ

เปนความรสำหรบผสนใจทวไป ตวอยางบทความประเภทนได

แก บทความปรทศน (Review Article) บทความทางเทคนค

(Technical Article) บทความเชงปฏบตในวชาชพ (Professional

Practice) บทความวจารณ-บทความแนะนำหนงสอ และบทความ

อนๆ (Other Article) ทงนขนอยกบดลยพนจของกองบรรณาธการ

3. ลกษณะบทความ

3.1 บทความศลปะและการออกแบบทกแขนง ทงวจตรศลป

ทศนศลป สถาปตยกรรมและการออกแบบ

3.2 ภาษาไทย หรอภาษาองกฤษ ในกรณเปนภาษาองกฤษ

ตองผานการตรวจสอบความถกตองจากผเชยวชาญดานภาษา

กอนสงบทความมายงกองบรรณาธการ

3.3 ระบชอบทความ ชอ-นามสกลจรง ของผเขยนบทความ

พรอมวฒการศกษา ตำแหนงและสถานททำงานอยางชดเจนเปน

ภาษาไทยและภาษาองกฤษ

3.4 ตนฉบบบทความควรมความยาวประมาณ 8-15 หนา

กระดาษ A4 รวมเอกสารอางอง ขนาดอกษร Cordia New

ขนาด 16 point ใชคอมพวเตอรพมพ ตวอกษรสดำ พมพใน

กระดาษขาว ขนาดมาตรฐาน A4 ไมมเสนบรรทด การตงคาหนา

กระดาษ เวนขอบบน/ซาย 3.75 ซม. (1.5 นว) และขอบลาง/ขวา

2.5 ซม. (1 นว)

3.5 เปนบทความทไมเคยตพมพเผยแพรทใดมากอน

3.6 หากเปนงานแปลหรอเรยบเรยงจากภาษาตางประเทศ

ตองมหลกฐานการอนญาตใหตพมพเปน ลายลกษณอกษรจาก

เจาของลขสทธ

3.7 บทความตองมสาระสงเขป (บทคดยอ) ทงภาษาไทย

และภาษาองกฤษ มความยาวรวมกนไมเกน 1 หนา กระดาษ A4

4. องคประกอบของบทความ

4.1 บทความวจย ประกอบดวย

4.1.1 ชอเรอง กรณเปนบทความภาษาไทย ชอเรอง

ตองมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ กลาวถงทมาของผลงาน

เชน ความเปนมาแหลงทนสนบสนน และ/หรอผจดประกาย

ความคดบางอยาง เปนตน

4.1.2 ชอผนพนธ ชอเตม นามสกลเตม ทงภาษาไทย

และภาษาองกฤษ ตำแหนงทางวชาการ (ถาม) หนวยงานท

ทำงาน

4.1.3 บทคดยอภาษาไทยและภาษาองกฤษ โดยให

ภาษาองกฤษขนกอน ความยาวรวมกนทงหมด ไมเกน 1 หนา

แบงออกเปน 3 สวน คอ

สวนท 1 วตถประสงคของการวจยและวธการดำเนน

งานหรอการวเคราะห

สวนท 2 ผลการศกษาหรอผลการวเคราะห

สวนท 3 สรปผลการศกษาหรอผลการวเคราะหมขอ

คนพบสำคญอะไรบาง และเปนประโยชน

กบใครบาง ขอเสนอแนะ

4.1.4 คำสำคญ มคำสำคญภาษาไทยและ ภาษา

องกฤษ 3-6 คำ

4.1.5 บทนำ เขยนวตถประสงคของงานวจย ตรวจ

เอกสาร (Literature review) วธการดำเนนงานเฉพาะทเกยวของ

กบงานในสวนสำคญเทานน

หลกเกณฑการเสนอบทความ วารสารศลปะและการออกแบบ มหาวทยาลยรงสต

4.1.6 เนอหาบทความวจย เสนอแบงออกเปน 3 สวนคอ

สวนท 1 ผลการวจย

สวนท 2 สรปและอภปรายผล

สวนท 3 ขอเสนอแนะเพอการนำไปใชประโยชน

4.1.7 กตตกรรมประกาศ เปนการทผเขยนขอบคณ

บคคลทมสวนชวยเหลอ อำนวยความสะดวก จดประกายความ

คดใหกบผเขยนและ/หรอเปนแรงบนดาลใจ เปนแรงใจ เปนตน

ความยาว 3-10 บรรทด

4.1.8 เอกสารอางอง และบรรณานกรม ใหใชระบบ

APA (วธเขยนใหดตามตวอยางขอ 8)

4.2 บทความสรางสรรค



เชน ความเปนมาแหลงทนสนบสนน และ/หรอผจดประกาย



และภาษาองกฤษ ตำแหนงทางวชาการ (ถาม) หนวยงานททำงาน

4.2.3 บทคดยอ ภาษาไทยและภาษาองกฤษ โดยให


4.2.4 คำสำคญ มคำสำคญภาษาไทยและภาษา


4.2.5 บทนำ เขยนวตถประสงคในงานสรางสรรคและ

แนวคด ขอบเขตของการสรางสรรค ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

4.2.6 เนอหาเขยนการศกษาเอกสารและขอมล การ

วเคราะหขอมล การดำเนนการสรางสรรค สรป และอภปราย

ผลงานสรางสรรค ขอเสนอแนะ

4.2.7 กตตกรรมประกาศ เปนการทผเขยนขอบคณ

บคคลทมสวนชวยเหลอ อำนวยความสะดวก จดประกายความ

คดใหกบผเขยนและ/หรอเปนแรงบนดาลใจ เปนแรงใจ เปนตน

ความยาว 3-10 บรรทด



4.3 บทความวชาการ และบทความปรทศน ประกอบดวย



เชน ความเปนมา และ/หรอแหลงทนสนบสนน ผจดประกาย



และภาษาองกฤษ ตำแหนงทางวชาการ (ถาม) หนวยงานททำงาน

4.3.3 บทคดยอ ภาษาไทยและภาษาองกฤษ โดยให


4.3.4 คำสำคญ มคำสำคญภาษาไทยและภาษา


4.3.5 บทนำ เขยนวตถประสงค ในประเดนทนำเสนอ

4.3.6 เนอหาบทความวชาการ และบทความปรทศน

เสนอเนอหาทตองการนำเสนอ การแบง หวขอยอยตางๆ และ

ความยาวของบทความ 8-15 หนา กระดาษ A 4

4.3.7 ประเดนอภปราย เปนการนำเสนอประเดนทควร

นำมาถกเถยง และอภปรายในวงกวาง เพอเปนการตอยอดความ

คดใหเกดองคความรใหม และเกดความงอกงามทางวชาการตอไป

4.3.8 บทสรป เปนการสรปขอเสนอจากผลงานวชาการ



5. การประเมนบทความ

5.1 บทความทกฉบบ จะไดรบการตรวจสอบรปแบบกอน

ทจะสงใหผทรงคณวฒประเมน

5.2 บทความท ผานการตรวจสอบรปแบบจะไดรบการ

ประเมนโดยผทรงคณวฒทมความเชยวชาญเฉพาะในสาขาวชา

นนๆจำนวนไมนอยกวา 2 ทานโดยไมเปดเผยชอผเขยนบทความ

5.3 บรรณาธการสงวนสทธในการคดเลอกและตอบรบการ

ตพมพ ความรบผดชอบใดๆ เกยวกบการใชภาษา รปแบบการ

เขยน เนอหาและความคดเหน ในบทความเปนของผเขยนเทานน

บรรณาธการผพมพไมตองรบผดชอบ

5.4 บรรณาธการขอสงวนลขสทธในการตรวจแกไขรปแบบ

บทความทสงมาตพมพและอาจจะสงเรองคนมายงผเขยนใหเพม

เตมหรอพมพตนฉบบใหม แลวแตกรณ

5.5 เมอบทความไดรบการตพมพ ผเขยนจะไดรบหนงสอ

รบรองการตพมพบทความและวารสารวชาการศลปะและการ

ออกแบบฉบบทนำบทความลง ตพมพ 1 เลมตอหนงบทความ

6. การสงบทความ

6.1 การแสดงความจำนงขอเสนอบทความ ผเขยนตองจด

เตรยมบทความทพมพตามขอกำหนดของรปแบบวารสารและ

ขอมลประกอบดวยตนฉบบบทความ 2 ชด และแผนดสกบนทก

ตนฉบบบทความ 1 แผน (CD) ในรปแบบ MS Word และแบบ

เสนอตนฉบบ จดสงดวยตนเองหรอทางไปรษณยลงทะเบยนมาท

บรรณาธ การ วารสารศ ลปะและการออกแบบ

มหาวทยาลยรงสต52/347 ถนนพหลโยธน ต.หลกหก อ.เมอง

จ.ปท มธาน 12000 โทรศ พท 02-9972222 ต อ 3628-9

การออกแบบจะตองออกแบบภาพประกอบทใหความรสกไป

ในทางทดตอผสงอายทไดพบเหนเพอเปนจดนำใหเขามาเขารวม

กจกรรมจนจบตามวตถประสงค

การทำกจกรรมแตละครงผดำเนนกจกรรมควรเตรยมใจให

พรอมสำหรบการไปทำกจกรรมศลปะบำบดกบกลมเปาหมายน

ซงในบางครงปยจยแวดลอมตางๆอาจจะสงผลตอการดำเนน

กจกรรมดวย เชน อากาศหนาวผสงอายจะมความรสกวายงไม

อยากทำอะไร วนทไปดำเนนกจกรรมศลปะบำบดเปนวนทมคน

ภายนอกเขาไปทบานพกคนชราเพอทำกจกรรมอนพรอมกนทำให

ผสงอายเกดความเหนอยลามากเกนไป

การออกแบบสอศลปะบำบดในครงนสามารถศกษาแนวทาง

การออกแบบสอทสามารถเกบขอมลของผสงอายทมภาวะซมเศรา

เพอนำไปใชในการรกษาตอไปในทางการแพทยได โดยศกษาจาก

กรอบแนวคดทางดานการออกแบบทสอดคลองกบกจกรรมศลปะ

บำบด ในเรองของการ องคประกอบพนฐานทางดานการออกแบบ

ออกแบบภาพประกอบสำหรบดำเนนกจกรรม ส และวสดอปกรณ

ในสวนขอมลในการศกษาการวจยฉบบน ได

ขอเสนอแนะ แบงเปน 2 ประเดน คอ

ขอเสนอแนะในการนำผลวจยไปใชประโยชน

1. จากการวจยครงนทไปศกษาการออกแบบสอ ศลปะบำบด

สำหรบผสงอายทมภาวะซมเศราทบานพกคนชราจงหวดอดรธาน

บางครงเรองวฒนธรรมทองถนจงถอวามผลตอพฤตกรรมการ

สอสารดวย เชน คนตางจงหวดในบางพนทถกสอนมาไมใหแสดง

ออกทางความรสก จงอาจจะมผลทำใหการดำเนนกจกรรมเปน

ไปไดยาก

โทรสาร 0-2997-2200 ตอ 3630 หรอทางไปรษณยอเลกทรอนกส ท e-mail :

[email protected]

7. ระยะเวลาในการรบบทความ และการจดทำวารสารตอป

เปดรบบทความตลอดป และจดพมพวารสารราย 12 เดอน ปละ 1 ฉบบ

8. ตวอยางการอางองเอกสาร และบรรณานกรม ระบบ APA (นาม-ป)

8.1 การอางองในเนอหา (In-text Citations)

รปแบบ (ชอผแตง, ปพมพ: เลขหนา)

*เครองหมาย " " ในทนแสดงถงการเวนระยะในการพมพหรอเขยน

ประกอบดวย ชอผแตง ปพมพ และ/หรอ เลขหนา ไวในวงเลบ ตอทายเนอหาทนำมาใชอางอง เชน

(ศภกจ ไชยวรตน. 2542: 21) (เครอขายขอมลกาญจนาภเษก. 2547)

(Harris. 1998 : 125-129) (Lee and Norman. 2003)

การไมระบเลขหนาใชใน 3 กรณ

1. เอกสารอเลกทรอนกส

2. โสตทศนวสดซงไมมเลขหนา

3. วสดสารสนเทศทผทำรายงานอานทงเลมแลวสรปเนอหาหรอแนวคดมาอางอง

8.2 การอางองทายเรอง

รปแบบ ผแตง. ปพมพ. ชอหนงสอ. จำนวนเลม(ถาม). ครงทพมพ(ถาม).

ชอชด.

หนงสอและลำดบท(ถาม). สถานทพมพ:

สำนกพมพหรอโรงพมพ.

*เครองหมาย " " ในทนแสดงถงการเวนระยะในการพมพหรอเขยน

ประกอบดวย ผแตง. ปพมพ. ชอหนงสอ. จำนวนเลม(ถาม). ครงทพมพ(ถาม). ชอชด. หนงสอและ

ลำดบท(ถาม). สถานทพมพ: สำนกพมพหรอโรงพมพ.

การอางองจะเกยวของกบบรรณานกรมทายรายงาน คอ เมอทำอางองในเนอเรองแลว จะตองนำไปทำ

บรรณานกรมใหสอดคลองกน ทกรายการทมการอางองในเนอเรอง เชน

การอางองในเนอเรอง

เนอหาขอมลทใชในบทความ (ศภกจ ไชยวรตน. 2542: 21)

เนอหาขอมลทใชในบทความ (สภาพรรณ ณ บางชาง. 2535.)

เนอหาขอมลทใชในบทความ (Herren, R.V. 1994. )

จะไดบรรณานกรมทายรายงาน คอ

การอางองทายเรอง (บรรณานกรม)

ศภกจ ไชยวรตน. 2542. ประเพณผตาโขน: การละเลนพนบานของไทย. 10 เลม. ถงปจจบน.

กรงเทพมหานคร: โรงพมพนวการพมพ.

สภาพรรณ ณ บางชาง. 2535. ขนบธรรมเนยมประเพณ. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร:

Herren, R.V. 1994. The Science of Animal Agriculture. Albany, NY: Delmar.

แบบเสนอตนฉบบเพอลงตพมพ วารสารวชาการ ศลปะและการออกแบบ มหาวทยาลยรงสต

1. ชอเรอง ภาษาไทย…………………………………………………………………………………………………….…….. ภาษาองกฤษ.............................................................................................................................................. 2. ชอ/สกล เจาของบทความหรอผแทนสงบทความ................................................................................ 3. สถานทตดตอเจาของบทความหรอผแทนสงบทความ…………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………............................ โทรศพท…………………..........\โทรสาร……............…………\E-mail…………………..........\ 4. ประเภทของตนฉบบ (บทความดานศลปและการออกแบบ)

บทความวจย สาขา……………………………..…............... บทความงานสรางสรรค สาขา……………………………..………….... บทความวชาการทาง สาขา……………………………………...…... บทความวจารณหนงสอ บทความปรทรรศน อนๆ (โปรดระบ)…………………………………………..…………………………………………

5. คำยนยอมในการนำสงบทความ “ขาพเจายนดใหกองบรรณาธการ วารสารวชาการ ศลปะและการออกแบบ มหาวทยาลยรงสต มสทธในการเลอกสรรหาผกลนกรองโดยอสระ เพอพจารณาตนฉบบทขาพเจา (และผแตงรวม) สงมาและยนยอมใหกองบรรณาธการวารสาร สามารถตรวจแกไขตนฉบบดงกลาวไดตามทเหนสมควร ” (กรณาลงลายมอชอใหครบทกทาน)

ชอ – สกล (ภาษาไทย)

ชอ – สกล (ภาษาองกฤษ)

หนวยงาน โทรศพท E-mail

ลงชอ.................................................... เจาของบทความหรอผแทนสงบทความ

(...........................................................) วนท.. ......เดอน............... พ.ศ. ............. ..........................................................................................................................................................................................................................................

พรอมนผเขยนไดมอบ � ตนฉบบของบทความ 2 ชด

� แผนดสกบนทกตนฉบบของบทความ 1 แผน (CD) ในรปแบบ MS Word

� อนๆ...................................................................................................

Faculty of ArchitectureFaculty of Art And Design Faculty of Digitl Art

Journal a&d ปีที่ 1

Documents

paper clay

technical paper

journal of art

dimension artwork

refreshing moment

said artwork

granite stone pebble

journal of ar t