INSTYTUCJE I ORGANY UNII - Strona główna WPiA - WPiA PR UE... · INSTYTUCJE I ORGANY UNII ... Artykuł 16 ustęp 4 Traktatu o Unii Europejskiej i artykuł 238 ustęp ... dla wiążących

1

Podstawy prawa Unii Europejskiej, r.a. 2017/18

Administracja zaoczna 1. st., 2. Rok

Dr Anna Czapliska

INSTYTUCJE I ORGANY UNII

Art. 13 TUE:

1. Unia dysponuje ramami instytucjonalnymi, ktre maj na celu propagowanie jej wartoci,

realizacj jej celw, suenie jej interesom, interesom jej obywateli oraz interesom Pastw

Czonkowskich, jak rwnie zapewnianie spjnoci, skutecznoci i cigoci jej polityk oraz

dziaa.

Instytucjami Unii s:

Parlament Europejski,

Rada Europejska,

Rada,

Komisja Europejska (zwana dalej Komisj),

Trybuna Sprawiedliwoci Unii Europejskiej,

Europejski Bank Centralny,

Trybuna Obrachunkowy.

2. Kada instytucja dziaa w granicach uprawnie przyznanych jej na mocy Traktatw, zgodnie z

procedurami, na warunkach i w celach w nich okrelonych. Instytucje lojalnie ze sob wsppracuj.

3. Postanowienia dotyczce Europejskiego Banku Centralnego i Trybunau Obrachunkowego, a

take szczegowe postanowienia dotyczce innych instytucji znajduj si w Traktacie o

funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

4. Parlament Europejski, Rada i Komisja s wspomagane przez Komitet Ekonomiczno-

Spoeczny i Komitet Regionw, ktre peni funkcje doradcze.

2

RADA EUROPEJSKA (RE)

Art. 15 TUE

FUNKCJE RE

1. Rada Europejska nadaje Unii impulsy niezbdne do jej rozwoju i okrela oglne kierunki

i priorytety polityczne. Rada Europejska nie peni funkcji ustawodawczej.

SKAD RE

2. W skad Rady Europejskiej wchodz szefowie pastw lub rzdw Pastw

Czonkowskich, jak rwnie jej przewodniczcy oraz przewodniczcy Komisji. W

jej pracach uczestniczy wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i

polityki bezpieczestwa.

3. Rada Europejska zbiera si dwa razy w cigu procza, zwoywana przez jej

przewodniczcego. Jeeli wymaga tego porzdek obrad, czonkowie Rady Europejskiej mog podj

decyzj, aby kademu z nich towarzyszy minister, a w przypadku przewodniczcego Komisji

czonek Komisji. Jeeli sytuacja tego wymaga, przewodniczcy zwouje nadzwyczajne posiedzenie

Rady Europejskiej.

PODEJMOWANIE DECYZJI

4. O ile Traktaty nie stanowi inaczej, Rada Europejska podejmuje decyzje w drodze

konsensusu.

A jeli przepis Traktatu wymaga gosowania Art. 235 TFUE:

1. W przypadku gosowania kady czonek Rady Europejskiej moe otrzyma

penomocnictwo tylko od jednego z pozostaych czonkw.

Artyku 16 ustp 4 Traktatu o Unii Europejskiej i artyku 238 ustp 2 niniejszego

Traktatu maj zastosowanie do Rady Europejskiej, gdy stanowi ona

wikszoci kwalifikowan. Gdy Rada Europejska wypowiada si w drodze

gosowania, jej przewodniczcy oraz przewodniczcy Komisji nie bior

udziau w gosowaniu.

Wstrzymanie si od gosu przez czonkw obecnych lub reprezentowanych nie

stanowi przeszkody w przyjciu uchway Rady Europejskiej wymagajcej jednomylnoci.

2. Przewodniczcy Parlamentu Europejskiego moe zosta zaproszony przez Rad

Europejsk w celu jego wysuchania.

3. Rada Europejska stanowi zwyk wikszoci w kwestiach proceduralnych oraz w

sprawie przyjcia swojego regulaminu wewntrznego.

3

4. Rad Europejsk wspomaga Sekretariat Generalny Rady.

Przykad decyzji podejmowanych w gosowaniu Art. 236

Rada Europejska przyjmuje wikszoci kwalifikowan:

a) decyzj ustanawiajc wykaz skadw Rady innych ni Rady do Spraw

Oglnych i Rady do Spraw Zagranicznych, zgodnie z artykuem 16 ustp 6 Traktatu o

Unii Europejskiej;

b) decyzj dotyczc prezydencji skadw Rady, z wyjtkiem Rady do Spraw

Zagranicznych, zgodnie z artykuem 16 ustp 9 Traktatu o Unii Europejskiej.

PRZEWODNICZCY RADY EUROPEJSKIEJ

5. Rada Europejska wybiera swojego przewodniczcego wikszoci

kwalifikowan na okres dwch i p roku; mandat przewodniczcego jest

jednokrotnie odnawialny. W przypadku przeszkody lub powanego uchybienia Rada

Europejska moe pozbawi przewodniczcego mandatu zgodnie z t sam procedur.

6. Przewodniczcy Rady Europejskiej:

a) przewodniczy Radzie Europejskiej i prowadzi jej prace;

b) zapewnia przygotowanie i cigo prac Rady Europejskiej, we wsppracy z

przewodniczcym Komisji i na podstawie prac Rady do Spraw Oglnych;

c) wspomaga osiganie spjnoci i konsensusu w Radzie Europejskiej;

d) przedstawia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie z kadego posiedzenia

Rady Europejskiej.

Przewodniczcy Rady Europejskiej zapewnia na swoim poziomie oraz w zakresie swojej

waciwoci reprezentacj Unii na zewntrz w sprawach dotyczcych wsplnej polityki

zagranicznej i bezpieczestwa, bez uszczerbku dla uprawnie wysokiego

przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczestwa.

Przewodniczcy Rady Europejskiej nie moe sprawowa krajowej funkcji

publicznej.

4

RADA

(d. RADA MINISTRW/ RADA UNII EUROPEJSKIEJ)

- przedstawiciele wszystkich (obecnie) 28 PCz reprezentuje interes PCz

Art.16 TUE

FUNKCJE

1. Rada peni, wsplnie z Parlamentem Europejskim, funkcje prawodawcz i budetow. Peni

funkcje okrelania polityki i koordynacji zgodnie z warunkami przewidzianymi w Traktatach.

SKAD

2. W skad Rady wchodzi jeden przedstawiciel szczebla ministerialnego z kadego Pastwa

Czonkowskiego, upowaniony do zacigania zobowiza w imieniu rzdu Pastwa

Czonkowskiego, ktre reprezentuje, oraz do wykonywania prawa gosu.

GOSOWANIE

3. O ile Traktaty nie stanowi inaczej, Rada stanowi wikszoci kwalifikowan.

4. Od 1 listopada 2014 roku wikszo kwalifikowan stanowi co najmniej 55 % czonkw

Rady, jednak nie mniej ni pitnastu z nich, reprezentujcych Pastwa Czonkowskie, ktrych

czna liczba ludnoci stanowi co najmniej 65 % ludnoci Unii.

Mniejszo blokujca musi obejmowa co najmniej czterech czonkw Rady, w przeciwnym razie

uznaje si, e wikszo kwalifikowana zostaa osignita.

Inne zasady dotyczce gosowania wikszoci kwalifikowan okrelone s w artykule 238 ustp

2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

5. Postanowienia przejciowe dotyczce definicji wikszoci kwalifikowanej, ktre obowizuj do

31 padziernika 2014 roku, jak rwnie postanowienia, ktre bd obowizywa midzy 1

listopada 2014 roku a 31 marca 2017 roku, okrelone s w Protokole w sprawie postanowie

przejciowych.

FORMACJE

6. Rada zbiera si na posiedzenia w rnych skadach, ktrych wykaz przyjmowany jest zgodnie

z artykuem 236 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Rada do Spraw Oglnych zapewnia spjno prac rnych skadw Rady. Przygotowuje posiedzenia

Rady Europejskiej i zapewnia ich cigo, w powizaniu z przewodniczcym Rady Europejskiej

i Komisj.

Rada do Spraw Zagranicznych opracowuje dziaania zewntrzne Unii na podstawie strategicznych

kierunkw okrelonych przez Rad Europejsk oraz zapewnia spjno dziaa Unii.

COREPER

7. Za przygotowanie prac Rady odpowiada Komitet Staych Przedstawicieli Rzdw Pastw

Czonkowskich.

5

POSIEDZENIA

8. Posiedzenia Rady s jawne, kiedy Rada obraduje i gosuje nad projektem aktu ustawodawczego.

W tym celu kade posiedzenie Rady skada si z dwch czci, powiconych odpowiednio: obradom

nad aktami ustawodawczymi Unii i dziaaniom o charakterze nieustawodawczym.

PREZYDENCJA

9. Prezydencj skadw Rady, z wyjtkiem Rady do Spraw Zagranicznych, sprawuj na zasadzie

rwnej rotacji przedstawiciele Pastw Czonkowskich w Radzie, na warunkach okrelonych

zgodnie z artykuem 236 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

FORMACJE

Decyzja Rady (ds. Oglnych) 2009/878/UE z 1 grudnia 2009 10 formacji do

spraw:

1) oglnych

2) zagranicznych

3) gospodarczych i finansowych

4) wymiaru sprawiedliwoci i spraw wewntrznych

5) zatrudnienia, polityki spoecznej, zdrowia i ochrony konsumentw

6) konkurencyjnoci (rynek wewntrzny, przemys, badania i przestrze

kosmiczna)

7) transportu, telekomunikacji i energii

8) rolnictwa i rybowstwa

9) rodowiska naturalnego

10) edukacji, modziey, kultury i sportu

PREZYDENCJA

Decyzja Rady Europejskiej 2009/881/UE z 1 grudnia 2009 w sprawie

sprawowania prezydencji Rady i decyzja wykonawcza Rady 2009/908/UE - ustalona

kolejno do 2020 r.

- Polska w 2011 r. wraz z Dani i Cyprem (2012)

Przystpienie Chorwacji do UE (2013), decyzja Wielkiej Brytanii o wystpieniu z

UE (cho formalnie notyfikowana dopiero w marcu 2017 r., miaa sprawowa

prezydencj w terminie lipiec-grudzie 2017)

nowa regulacja penienia prezydencji Rady - DECYZJA RADY (UE)

2016/1316 z 26 lipca 2016 r. zmieniajca decyzj 2009/908/UE ustanawiajc

rodki wykonawcze do decyzji Rady Europejskiej w sprawie sprawowania

6

prezydencji Rady oraz dotyczc przewodnictwa w organach

przygotowawczych Rady

- stosowana od 1 lipca 2017 r.

- grupy trzech pastw przez 18 miesicy

Prezydencja do 2030 r.

Niderlandy(**) styczeczerwiec 2016

Sowacja(**) lipiecgrudzie 2016 (jeszcze na podstawie poprzedniej decyzji)

Malta(**) styczeczerwiec 2017

Estonia lipiecgrudzie 2017

Bugaria styczeczerwiec 2018

Austria lipiecgrudzie 2018

Rumunia styczeczerwiec 2019

Finlandia lipiecgrudzie 2019

Chorwacja styczeczerwiec 2020

Niemcy lipiecgrudzie 2020

Portugalia styczeczerwiec 2021

Sowenia lipiecgrudzie 2021

Francja styczeczerwiec 2022

Republika Czeska lipiecgrudzie 2022

Szwecja styczeczerwiec 2023

Hiszpania lipiecgrudzie 2023

Belgia styczeczerwiec 2024

Wgry lipiecgrudzie 2024

Polska styczeczerwiec 2025

Dania lipiecgrudzie 2025

Cypr styczeczerwiec 2026

Irlandia lipiecgrudzie 2026

Litwa styczeczerwiec 2027

Grecja lipiecgrudzie 2027

7

Wochy styczeczerwiec 2028

otwa lipiecgrudzie 2028

Luksemburg styczeczerwiec 2029

Niderlandy lipiecgrudzie 2029

Sowacja styczeczerwiec 2030

Malta lipiecgrudzie 2030

POMOCNICZE ORGANY RADY

COREPER:

- COREPER II stali przedstawiciele pastw cz. przy WE/UE / sprawy

polityczne

- COREPER I zastpcy /m.in. jednolity rynek, procedura wspdecydowania/

koncyliacja

SEKRETARIAT GENERALNY

INNE ORGANY

- rolnictwo Specjalny Komitet ds. Rolnictwa

- polityka handlowa Komitet Artykuu 133

- EUW Komitet Gospodarczy i Finansowy oraz Komitet Polityki

Gospodarczej

- zatrudnienie Komitet ds. Zatrudnienia

- badania CREST (Komitet ds. Bada Naukowych i Technicznych

- WPZiB Komitet Polityczny i Bezpieczestwa oraz Komitet ds.

Wojskowych

- III filar Komitet Artykuu 36

- Grupy Robocze (Working Parties) ok. 170 - specjalici krajowi

GOSOWANIE

KOMPROMIS LUKSEMBURSKI

(konkluzje nadzwyczajnego posiedzenia Rady 29.1.1966 r.)

8

1. Jeli w przypadku decyzji, ktre mog by podjte wikszoci gosw na wniosek

Komisji, wchodz w gr bardzo wane interesy jednego lub kilku partnerw, czonkowie

Rady bd si stara, w rozsdnym terminie, osign rozwizania, ktre mogyby zosta

zaakceptowane przez wszystkich czonkw Rady z poszanowaniem ich wzajemnych

interesw i interesw Wsplnoty, zgodnie z art. 2 Traktatu.

2. Co si tyczy poprzedniego ustpu, delegacja francuska podnosi, e gdy chodzi o bardzo

wane interesy, dyskusja powinna trwa do momentu osignicia jednomylnoci.

3. Sze delegacji stwierdza, e rozbieno utrzymuje si a do cakowitego zakoczenia

postpowania pojednawczego.

4. Sze delegacji stwierdza jednake, e ta rozbieno nie przeszkadza podjciu prac przez

Wsplnot, zgodnie z normaln procedur.

- Z czasem zagodzone wymogi:

jednomylno istnieje - nawet gdy 1 z czonkw - za, pozostali wstrzymuj

si lub s nieobecni

jeli jednomylno nie moe by osignita - gosowanie wikszociowe

weto tylko w przypadkach uzasadnionych, ponad wszelk wtpliwo pozostaych

partnerw, gdy ywotne interesy pastwa czonka WE wchodz w gr

SYSTEM GOSW WAONYCH (NICEJSKI)

- system obowizujcy do 31 padziernika 2014, a w okresie przejciowym do

31 marca 2017 fakultatywnie na danie PCz w konkretnym gosowaniu

- suma gosw waonych = 357 (dla PCz)

- do przyjcia potrzeba min. 260 gosw za oddanych przez

a) wikszo czonkw R, gdy na wniosek Komisji

b) 2/3 czonkw w innych przypadkach

c) fakultatywne kryterium mona sprawdzi czy PCz gosujce za

reprezentuj min. 62% ogu ludnoci UE

- podzia gosw: Austria 10, Belgia 12, Bugaria 10, Chorwacja 12, Czechy 12,

Dania 7, Niemcy 29, Estonia 4, Grecja 12, Hiszpania 27, Francja 29, Irlandia

7, Wochy 29, Cypr 4, otwa 4, Litwa 7, Luksemburg 4, Wgry 12, Malta 3,

Niderlandy 13, , Polska 27, Portugalia 12, Rumunia 14, Sowenia 4, Sowacja

7, Finlandia 7 , Szwecja 10, Zjednoczone Krlestwo 29

SYSTEM PODWJNEJ WIKSZOCI

9

- system obowizujcy od 1 listopada 2014 r.

- do przyjcia decyzji potrzeba by za gosowao

a) 55% czonkw Rady (ale nie mniej 15 pastw) gdy na wniosek

Komisji lub Wysokiego Przedstawiciela do Spraw Zagranicznych i

Polityki Bezpieczestwa albo

b) 72% czonkw Rady w innych przypadkach (art. 238 ust. 2 TFUE)

reprezentujcych co najmniej 65% ogu ludnoci UE

- mniejszo blokujca ponad 35% ludnoci / min. 4 pastwa

KOMPROMIS Z JOANINY

- Historia: decyzja Rady z 29 marca 1994 r.

Mniejszo blokujca wynosia 26 gosw przeciw (87 62 = 25)

Jeli czonkowie Rady reprezentujcy od 23 do 25 gosw wyka ch

sprzeciwienia si przyjciu decyzji przez Rad wikszoci kwalifikowan,

gosowanie zostaje odroczone na okres, podczas ktrego Rada ma uczyni wszystko,

co ley w jej mocy, by zapewni kwalifikowan wikszo 65 gosw.

Po wejciu w ycie TN kompromis z Joaniny przesta obowizywa

- Deklaracja nr 7 do TL, na jej podstawie decyzja Rady 2009/857

zmodyfikowany kompromis z Joaniny obnienie wymogw dla

mniejszoci blokujcej:

a) od 1 listopada 2014 do 31 marca 2017: jeeli czonkowie Rady

reprezentujcy:

co najmniej ludnoci, lub

co najmniej liczby PCz

niezbdnej do utworzenia mniejszoci blokujcej zgaszaj swj sprzeciw

wobec przyjcia aktu prawnego przez Rad wikszoci kwalifikowan,

kwestia ta trafia pod obrady Rady. Podczas tych obrad Rada czyni wszystko,

co ley w granicach jej uprawnie aby, w rozsdnym terminie i bez uszczerbku

dla wicych terminw okrelonych przez prawo Unii, osign zadowalajce

rozwizanie wtpliwoci podniesionych przez tych czonkw Rady.

b) od 1 kwietnia 2017 zasada ta ma zastosowanie, gdy sprzeciw wobec aktu

zgosi ju:

10

co najmniej 55% ludnoci, lub

co najmniej 55% liczby PCz

niezbdnej do utworzenia mniejszoci.

KOMPETENCJE

1. PRAWODAWCZE

- udzia w stanowieniu prawa pochodnego UE

- moliwo modyfikacji niektrych przepisw prawa pierwotnego, na

podstawie szczeglnych przepisw np. statutw TSUE, EBC i ESBC, EBI

(czasem z udziaem PE)

2. KREACYJNE

- tworzenie niektrych organw i urzdw UE (czasem z udziaem PE): Sd I

Instancji w 1987 r., sdy wyspecjalizowane, tworzenie agencji i pomocniczych

urzdw unijnych

- zatwierdzanie wewntrznych regulaminw (m.in. TS, Sdu, sdw

wyspecjalizowanych, TO

- okrelanie statusu komitetw przewidzianych w Traktatach

- udzia w mianowaniu czonkw instytucji i organw UE (TO, Komisja, KR,

KE-S)

3. KONTROLNE

Art. 7 TUE

Art. 126 TFUE procedura kontroli nadmiernego deficytu

6. Rada, na wniosek Komisji i rozwaywszy ewentualne uwagi danego Pastwa Czonkowskiego,

decyduje, po dokonaniu oglnej oceny, czy istnieje nadmierny deficyt.

7. Jeeli Rada stwierdzi, zgodnie z ustpem 6, e istnieje nadmierny deficyt, przyjmuje na zalecenie

Komisji, bez nieuzasadnionej zwoki, zalecenia skierowane do danego Pastwa Czonkowskiego

w celu pooenia przez nie kresu tej sytuacji w oznaczonym terminie. Z zastrzeeniem postanowie

ustpu 8, zalecenia te nie zostaj podane do publicznej wiadomoci.

8. W przypadku gdy Rada stwierdzi, e w odpowiedzi na jej zalecenia adne skuteczne dziaanie

nie zostao podjte w oznaczonym terminie, moe poda zalecenia do publicznej wiadomoci.

11

dane Pastwo Czonkowskie do przyjcia w wyznaczonym terminie rodkw zmierzajcych do

takiego ograniczenia deficytu, jakie zostanie uznane przez Rad za niezbdne do zaradzenia

sytuacji.

W takim przypadku Rada moe zada od danego Pastwa Czonkowskiego przedstawienia

sprawozda wedug precyzyjnego harmonogramu, aby mc zbada wysiki dostosowawcze podjte

przez to Pastwo Czonkowskie.

()

11. Tak dugo jak Pastwo Czonkowskie nie stosuje si do decyzji przyjtej na podstawie ustpu

9, Rada moe zadecydowa o zastosowaniu lub, w odpowiednim przypadku, o wzmocnieniu jednego

lub kilku z nastpujcych rodkw:

zada od danego Pastwa Czonkowskiego, aby opublikowao dodatkowe informacje, ktre

okreli Rada, przed emisj obligacji i papierw wartociowych,

wezwa Europejski Bank Inwestycyjny do ponownego rozwaenia polityki udzielania poyczek

wobec danego Pastwa Czonkowskiego,

zada zoenia w Unii przez dane Pastwo Czonkowskie nieoprocentowanego depozytu o

stosowanej wysokoci a do czasu, gdy, w ocenie Rady, nadmierny deficyt zostanie skorygowany,

naoy grzywn w stosownej wysokoci.

Przewodniczcy Rady informuje Parlament Europejski o podjtych decyzjach.

W dziedzinie pomocy publicznej w wyjtkowych okolicznociach Rada

ma prawo zalegalizowania pomocy udzielonej przez pastwo czonkowskie

(art. 108 ust 2. TFUE)

4. MIDZYNARODOWE

Zgodnie z art. 218 TFUE Rada zawiera w imieniu UE umowy midzynarodowe

(decyduje o wszczciu negocjacji, okrela mandat Komisji, przyjmuje decyzje o

zwizaniu si umow)

12

PARLAMENT EUROPEJSKI

- reprezentuje obywateli UE (dawniej: przedstawicieli spoeczestw narodw

pastw czonkowskich Wsplnoty)

Artyku 14 TUE

FUNKCJE

1. Parlament Europejski peni, wsplnie z Rad, funkcje prawodawcz i budetow. Peni funkcje

kontroli politycznej i konsultacyjne zgodnie z warunkami przewidzianymi w Traktatach. Wybiera

przewodniczcego Komisji.

SKAD

2. W skad Parlamentu Europejskiego wchodz przedstawiciele obywateli Unii. Ich liczba

nie przekracza siedmiuset pidziesiciu, nie liczc przewodniczcego.

Reprezentacja obywateli ma charakter degresywnie proporcjonalny, z minimalnym progiem

szeciu czonkw na Pastwo Czonkowskie. adnemu Pastwu Czonkowskiemu nie mona

przyzna wicej ni dziewidziesit sze miejsc.

Rada Europejska przyjmuje jednomylnie, z inicjatywy Parlamentu Europejskiego i po uzyskaniu

jego zgody, decyzj okrelajc skad Parlamentu Europejskiego, z poszanowaniem zasad, o

ktrych mowa w akapicie pierwszym.

WYBORY

3. Czonkowie Parlamentu Europejskiego s wybierani na picioletni kadencj w powszechnych

wyborach bezporednich, w gosowaniu wolnym i tajnym.

ORGANIZACJA

4. Parlament Europejski wybiera spord swoich czonkw przewodniczcego i prezydium.

SKAD I STATUS CZONKW

- 751 czonkw (750 + przewodniczcy)

- min. 6 miejsc w PE, max. 96 miejsc w PE

- reprezentacja obywateli ma charakter degresywnie proporcjonalny:

w peni wykorzystuje si min i max liczb mandatw

kady pose z PCz o wikszej liczbie ludnoci ma reprezentowa

wiksz liczb wyborcw ni pose z PCz o mniejszej liczbie ludnoci

(i odwrotnie), ale im wiksza liczba ludnoci tym wiksza liczba

mandatw dla danego PCz

13

- szczegy dotyczce skadu PE (w tym podzia miejsc) okrela decyzja Rady

Europejskiej (obecnie decyzja RE 2013/312/UE)

- Podzia mandatw w kadencji 2014-19: Austria 18, Belgia 21, Bugaria 17,

Chorwacja 11, Czechy 21, Dania 13, Niemcy 96, Estonia 6, Grecja 21, Hiszpania 54,

Francja 74, Irlandia 11, Wochy 73, Cypr 6, otwa 8, Litwa 11, Luksemburg 6, Wgry

21, Malta 6, Niderlandy 26, , Polska 51, Portugalia 21, Rumunia 32, Sowenia 8,

Sowacja 13, Finlandia 13, Szwecja 20, Zjednoczone Krlestwo 73

- Mandat posa do PE niezaleny, przysuguj przywileje i immunitety przewidziane

w protokole ws. przywilejw i immunitetw UE, moliwo uchylenia immunitetu

przez PE

- wynagrodzenie z budetu UE wynosi 38,5% poborw podstawowych sdziego

TSUE

- mandat wygasa w wyniku rezygnacji, mierci lub utraty mandatu z przyczyn

okrelonych w prawie krajowym

- Zakaz czenia mandatu z funkcj:

czonka rzdu PCz

czonka Komisji

sdziego, rzecznika generalnego lub sekretarza TS

czonka TO

czonka zarzdu EBC

Rzecznika Praw Obywatelskich

czonka KE-S

czonka organw kierowniczych EBI

czynnego urzdnika lub pracownika instytucji UE, jej organw

wyspecjalizowanych lub EBC

czonka parlamentu krajowego

- Decyzja PE 2005/684 ws. statutu czonka PE (w ycie od 2009 r.)

WYBORY

REGULACJA PRAWNA UE:

- TUE (art. 14), TFUE (art. 223, art. 22 ust.3)

Artyku 223 ust. 1 TFUE

14

Parlament Europejski opracowuje projekt w celu ustanowienia przepisw

niezbdnych do umoliwienia wybrania swoich czonkw w powszechnych wyborach

bezporednich zgodnie z jednolit procedur we wszystkich Pastwach

Czonkowskich lub zgodnie z zasadami wsplnymi dla wszystkich Pastw

Czonkowskich.

Rada, stanowic jednomylnie zgodnie ze specjaln procedur ustawodawcz i po uzyskaniu

zgody Parlamentu Europejskiego, ktry stanowi wikszoci gosw wchodzcych w jego

skad czonkw, ustanawia niezbdne przepisy. Przepisy te wchodz w ycie po ich

zatwierdzeniu przez Pastwa Czonkowskie, zgodnie z ich

odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

- Akt dotyczcy wyborw przedstawicieli do Zgromadzenia w powszechnych

wyborach bezporednich, doczony do decyzji Rady 76/787, zmieniony Traktatem

z Amsterdamu i decyzj Rady 2002/772

- Dyrektywa Rady 93/109 ustanawiajca szczegowe warunki wykonywania prawa

gosowania i kandydowania w wyborach do PE przez obywateli Unii majcych

miejsce zamieszkania w pastwie czonkowskim, ktrego nie s obywatelami

- Regulamin PE (ostatnio zmieniony w 2015 r.)

REGULACJA PRAWNA W POLSCE:

- ustawa Kodeks wyborczy z 2011 r.

ZASADY

- Posowie do PE wybierani w wyborach: powszechnych bezporednich, w

gosowaniu wolnym i tajnym (1. bezporednie wybory w 1979 r., wczeniej

delegaci parlamentw krajowych)

- wybr typu ordynacji wyborczej naley do kompetencji PCz pod warunkiem, e nie

narusza zasady reprezentacji proporcjonalnej

- gosowanie proporcjonalne, z pewn moliwoci swobody, prg wyborczy

dopuszczalny (w Polsce 5%), gosowanie na listy preferencyjne dopuszczalne

- limity czasowe na przeprowadzenie wyborw ale terminy zgodne z tradycj PCz,

np. w UK gosowanie w czwartek

ORGANIZACJA PE

- Przewodniczcy, 14 wiceprzewodniczcych, 5 kwestorw (z gosem doradczym) na

2,5 roku = prezydium PE (rotacyjny przewodniczcy z 2 najwikszych grup

politycznych)

15

- komisje stae i tymczasowe (np. ledcze) / Konferencja Przewodniczcych Komisji

- grupy polityczne (frakcje) kryterium podobiestwo pogladw politycznych (nie

PCz pochodzenia!) obecnie 8 grup, min. 25 posw z PCz, 1 pose moe nalee

tylko do 1 grupy politycznej / Konferencja Przewodniczacych = Przewodniczcy

PE + przewodniczcy grup politycznych, nie myli z partiami politycznymi na

poziomie europejskim (art. 224, rozporzdzenie PE i Rady 1141/2014)

http://www.europarl.pl/pl/poslowie_parlament_i_ty/partie_grupy.html?gclid=Cj0

KEQiAycCyBRDss-D2yIWd_tgBEiQAL-

9Rkpy6YlXF5IboOua2gXL85t5DTfSwgMlGUEf-

QMlIGWIaAuho8P8HAQ#H_europejskie_partie_polityczne

- Sekretariat Generalny

- sesja roczna, pocztek w drugi wtorek marca, sesja nadzwyczajna na danie

wikszoci czonkw PE, Rady lub Komisji

- siedziba w Strasburgu (12 posiedze plenarnych, w tym budetowe), pozostae

posiedzenia plenarne w Brukseli; komisje parlamentarne w Brukseli; Sekretariat

Generalny i suby w PE w Luksemburgu

- podejmuje uchway wikszoci oddanych gosw (zwyka wikszo), chyba e

przepis szczeglny wymaga innej wikszoci (np. wotum nieufnoci dla Komisji)

FUNKCJE art. 14 ust. 1 TUE

1. PRAWODAWCZE

- Stanowienie aktw ustawodawczych wsplnie z Rad

- Wyjtkowo inicjatywa prawodawcza

Artyku 223 ust. 2 TFUE

Parlament Europejski, stanowic w drodze rozporzdze z wasnej inicjatywy zgodnie ze

specjaln procedur ustawodawcz, po zasigniciu opinii Komisji i za zgod Rady, okrela

status i oglne warunki penienia funkcji przez jego czonkw. Wszelkie przepisy lub

warunki dotyczce opodatkowania obecnych lub byych czonkw wymagaj jednomylnoci

Rady.

Artyku 228 TFUE

4. Parlament Europejski, stanowic w drodze rozporzdze z wasnej inicjatywy zgodnie

ze specjaln procedur ustawodawcz, po zasigniciu opinii Komisji i za zgod Rady,

okrela status i oglne warunki penienia funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich.

http://www.europarl.pl/pl/poslowie_parlament_i_ty/partie_grupy.html?gclid=Cj0KEQiAycCyBRDss-D2yIWd_tgBEiQAL-9Rkpy6YlXF5IboOua2gXL85t5DTfSwgMlGUEf-QMlIGWIaAuho8P8HAQ#H_europejskie_partie_politycznehttp://www.europarl.pl/pl/poslowie_parlament_i_ty/partie_grupy.html?gclid=Cj0KEQiAycCyBRDss-D2yIWd_tgBEiQAL-9Rkpy6YlXF5IboOua2gXL85t5DTfSwgMlGUEf-QMlIGWIaAuho8P8HAQ#H_europejskie_partie_politycznehttp://www.europarl.pl/pl/poslowie_parlament_i_ty/partie_grupy.html?gclid=Cj0KEQiAycCyBRDss-D2yIWd_tgBEiQAL-9Rkpy6YlXF5IboOua2gXL85t5DTfSwgMlGUEf-QMlIGWIaAuho8P8HAQ#H_europejskie_partie_politycznehttp://www.europarl.pl/pl/poslowie_parlament_i_ty/partie_grupy.html?gclid=Cj0KEQiAycCyBRDss-D2yIWd_tgBEiQAL-9Rkpy6YlXF5IboOua2gXL85t5DTfSwgMlGUEf-QMlIGWIaAuho8P8HAQ#H_europejskie_partie_polityczne

16

- Tzw. inicjatywa polityczna

Artyku 225 TFUE

Parlament Europejski moe, stanowic wikszoci gosw wchodzcych w jego skad

czonkw, da od Komisji przedoenia wszelkich waciwych propozycji w kwestiach, co

do ktrych uwaa on, e akt Unii jest niezbdny w celu wykonania Traktatw. Jeeli

Komisja nie przedoy wniosku, zawiadamia o tym Parlament

Europejski, podajc uzasadnienie.

2. KREACYJNE

- Powouje unijnego Rzecznika Praw Obywatelskich

Artyku 228 TFUE

1. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich, wybierany przez Parlament Europejski,

jest uprawniony do przyjmowania od kadego obywatela Unii lub kadej osoby

fizycznej bd prawnej majcej miejsce zamieszkania lub statutow siedzib w Pastwie

Czonkowskim skarg, ktre dotycz przypadkw niewaciwego administrowania w dziaaniach

instytucji, organw lub jednostek organizacyjnych Unii, z wyczeniem Trybunau

Sprawiedliwoci Unii Europejskiej wykonujcego swoje funkcje sdowe. Europejski Rzecznik

Praw Obywatelskich bada te skargi i sporzdza sprawozdanie na ich temat.

Zgodnie ze swoimi zadaniami Rzecznik Praw Obywatelskich przeprowadza dochodzenia,

ktre uwaa za uzasadnione, bd z inicjatywy wasnej, bd na podstawie skarg przedstawionych

mu bezporednio lub za porednictwem czonka Parlamentu Europejskiego, chyba e podnoszone

fakty s lub byy przedmiotem postpowania sdowego. Gdy Rzecznik Praw Obywatelskich

stwierdzi przypadek niewaciwego administrowania, przekazuje spraw do danej

instytucji, organu lub jednostki organizacyjnej, ktra ma trzy miesice, aby poinformowa go

o swoim stanowisku. Nastpnie Rzecznik Praw Obywatelskich przesya sprawozdanie

Parlamentowi Europejskiemu i danej instytucji, organowi lub jednostce organizacyjnej.

Osoba, ktra zoya skarg, jest informowana o wyniku dochodzenia.

- Wybiera Przewodniczcego Komisji

- uczestniczy w powoaniu czonkw innych instytucji (konsultacje TO, EBC)

3. BUDETOWE

- uchwala wsplnie z Rad budet specjalna procedura ustawodawcza

- udziela Komisji absolutorium z wykonania budetu

17

4. KONTROLNE

Artyku 230 TFUE

Komisja moe uczestniczy we wszystkich posiedzeniach, a na swj wniosek

musi by wysuchana.

Komisja odpowiada ustnie lub pisemnie na pytania skierowane do niej przez Parlament

Europejski lub jego czonkw.

Rada Europejska i Rada s wysuchiwane przez Parlament Europejski na warunkach

przewidzianych w regulaminach wewntrznych Rady Europejskiej i Rady.

Artyku 233 TFUE

Parlament Europejski na posiedzeniu jawnym rozpatruje oglne sprawozdanie roczne

przedstawione mu przez Komisj.

- a take inne sprawozdania Komisji przewidziane w przepisach szczeglnych (np.

co 3 lata odnonie do realizacji praw obywateli UE)

Artyku 234 TFUE wotum nieufnoci dla Komisji

Jeeli do Parlamentu Europejskiego wpynie wniosek o wotum nieufnoci dla Komisji

ze wzgldu na jej dziaalno, moe on gosowa w sprawie tego wniosku najwczeniej trzy dni po

jego zoeniu i wycznie w gosowaniu jawnym.

Jeeli wniosek o wotum nieufnoci zostanie przyjty wikszoci dwch trzecich oddanych gosw,

reprezentujc wikszo czonkw Parlamentu Europejskiego, czonkowie Komisji kolegialnie

rezygnuj ze swoich funkcji, a wysoki przedstawiciel Unii do spraw

zagranicznych i polityki bezpieczestwa rezygnuje z penienia funkcji w

ramach Komisji. Nadal peni oni swoje funkcje i prowadz sprawy biece do czasu zastpienia

ich zgodnie z artykuem 17 Traktatu o Unii Europejskiej. W takim przypadku mandat

czonkw Komisji mianowanych na ich miejsce wygasa z dniem, w ktrym wygasby mandat

czonkw Komisji zobowizanych do kolegialnej rezygnacji z penienia funkcji.

- Poza Komisj sprawozdania do PE skadaj: Rada Europejska, Trybuna

Obrachunkowy, EBC, RPO

- Petycje jednostek do PE art. 24 i 227

Wszyscy obywatele Unii, jak rwnie wszystkie osoby fizyczne lub prawne majce miejsce

zamieszkania lub statutow siedzib w Pastwie Czonkowskim, maj prawo kierowania,

indywidualnie lub wsplnie z innymi obywatelami lub osobami, petycji do Parlamentu

Europejskiego w sprawach objtych zakresem dziaalnoci Unii, ktre dotycz ich

bezporednio.

18

- tymczasowa komisja ledcza: po raz pierwszy ws. choroby wciekych krw co

doprowadzio do utworzenia Europejskiego Biura ds. Weterynarii, upadek spki

Equitable Life Assurance Society

- skargi do TSUE na niewano aktu, bezczynno instytucji

5. MIDZYNARODOWE

- udzia w zawieraniu umw midzynarodowych zgoda (np. stowarzyszeniowe, o

istotnych skutkach dla budetu) lub konsultacje

19

KOMISJA EUROPEJSKA

reprezentuje interes Unii/ organ kolegialny

FUNKCJE

Artyku 17 TUE

1. Komisja wspiera oglny interes Unii i podejmuje w tym celu odpowiednie

inicjatywy. Czuwa ona nad stosowaniem Traktatw i rodkw przyjmowanych przez

instytucje na ich podstawie. Nadzoruje stosowanie prawa Unii pod kontrol Trybunau

Sprawiedliwoci Unii Europejskiej. Wykonuje budet i zarzdza programami. Peni

funkcje koordynacyjne, wykonawcze i zarzdzajce, zgodnie z warunkami

przewidzianymi w Traktatach. Z wyjtkiem wsplnej polityki zagranicznej i bezpieczestwa oraz

innych przypadkw przewidzianych w Traktatach, zapewnia reprezentacj Unii na

zewntrz. Podejmuje inicjatywy w zakresie rocznego i wieloletniego programowania

Unii w celu osignicia porozumie midzyinstytucjonalnych.

INICJATYWA USTAWODAWCZA

Artyku 17 TUE

2. O ile Traktaty nie stanowi inaczej, akty ustawodawcze Unii mog zosta

przyjte wycznie na wniosek Komisji. Pozostae akty s przyjmowane na wniosek

Komisji, jeeli Traktaty tak stanowi.

SKAD KE

Artyku 17 TUE

4. W skad Komisji mianowanej midzy dat wejcia w ycie Traktatu z Lizbony a 31

padziernika 2014 roku wchodzi jeden obywatel kadego Pastwa

Czonkowskiego, przy czym skad ten obejmuje jej przewodniczcego i wysokiego

przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczestwa, ktry jest jednym

z wiceprzewodniczcych Komisji.

5. Od 1 listopada 2014 roku Komisja skada si z takiej liczby czonkw, w tym z jej

przewodniczcego i wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki

bezpieczestwa, ktra odpowiada dwm trzecim liczby Pastw Czonkowskich, chyba

e Rada Europejska, stanowic jednomylnie, podejmie decyzj o zmianie tej

liczby.

Czonkowie Komisji s wybierani spord obywateli Pastw Czonkowskich na

podstawie systemu bezwzgldnie rwnej rotacji pomidzy Pastwami Czonkowskimi,

ktry pozwala odzwierciedli rnorodno demograficzn i geograficzn wszystkich Pastw

20

Czonkowskich. System ten jest ustanawiany jednomylnie przez Rad Europejsk zgodnie z

artykuem 244 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

- Obecnie obowizuje decyzja Rady Europejskiej 2013/272/UE ws. liczby czonkw

KE liczba czonkw jest = liczbie PCz (do przystpienia 30. PCz lub powoania

Komisji po upywie kadencji KE 2014-19)

WYBR KE

RE wikszoci kwalifikowan wybiera kandydata na przewodniczcego

PE wybiera przewodniczcego

Rada + przewodniczcy proponuj list pozostaych czonkw

PE zatwierdza kolegialnie list

RE mianuje Komisj wikszoci kwalifikowan

Artyku 17 TUE

7. Uwzgldniajc wybory do Parlamentu Europejskiego i po przeprowadzeniu

stosownych konsultacji, Rada Europejska, stanowic wikszoci

kwalifikowan, przedstawia Parlamentowi Europejskiemu kandydata na funkcj

przewodniczcego Komisji. Kandydat ten jest wybierany przez Parlament

Europejski wikszoci gosw czonkw wchodzcych w jego skad. Jeeli nie uzyska on

wikszoci, Rada Europejska, stanowic wikszoci kwalifikowan, przedstawia, w terminie

miesica, nowego kandydata, ktry jest wybierany przez Parlament Europejski zgodnie z t sam

procedur.

Rada, za wsplnym porozumieniem z wybranym przewodniczcym,

przyjmuje list pozostaych osb, ktre proponuje mianowa czonkami Komisji. S oni

wybierani na podstawie sugestii zgaszanych przez Pastwa Czonkowskie, zgodnie z kryteriami

przewidzianymi w ustpie 3 akapit drugi i w ustpie 5 akapit drugi.

Przewodniczcy, wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczestwa i

pozostali czonkowie Komisji podlegaj kolegialnie zatwierdzeniu w drodze

gosowania przez Parlament Europejski. Na podstawie takiego zatwierdzenia Rada

Europejska mianuje Komisj, stanowic wikszoci kwalifikowan.

CZONKOWIE KOMISJI: STATUS, GWARANCJE NIEZALENOCI

Artyku 17 TUE

3. Kadencja Komisji wynosi pi lat.

21

Czonkowie Komisji s wybierani ze wzgldu na swe oglne kwalifikacje i

zaangaowanie w sprawy europejskie spord osb, ktrych niezaleno jest

niekwestionowana.

Komisja jest cakowicie niezalena w wykonywaniu swoich zada. Bez uszczerbku dla

artykuu 18 ustp 2, czonkowie Komisji nie zwracaj si o instrukcje ani ich nie

przyjmuj od adnego rzdu, instytucji, organu lub jednostki organizacyjnej. Powstrzymuj

si oni od podejmowania wszelkich dziaa niezgodnych z charakterem ich

funkcji lub wykonywaniem ich zada. (...)

Artyku 245 TFUE (dawny artyku 213 TWE)

Czonkowie Komisji powstrzymuj si od wszelkich czynnoci niezgodnych z

charakterem ich funkcji. Pastwa Czonkowskie szanuj ich niezaleno i nie d do

wywierania na nich wpywu przy wykonywaniu przez nich zada.

Czonkowie Komisji nie mog, podczas penienia swych funkcji, wykonywa adnej innej

zarobkowej lub niezarobkowej dziaalnoci zawodowej. Obejmujc swoje stanowiska, uroczycie

zobowizuj si szanowa, w trakcie penienia funkcji i po ich zakoczeniu,

zobowizania z nich wynikajce, zwaszcza obowizki uczciwoci i

roztropnoci przy obejmowaniu pewnych stanowisk lub przyjmowaniu pewnych korzyci po

zakoczeniu funkcji. W przypadku naruszenia tych zobowiza przez czonka Komisji

Trybuna Sprawiedliwoci, na wniosek Rady stanowicej zwyk wikszoci lub

Komisji, moe orzec, stosownie do okolicznoci, o jego dymisji, zgodnie z artykuem 247, lub

o pozbawieniu go prawa do emerytury lub innych podobnych korzyci.

Artyku 247 TFUE

Jeli czonek Komisji nie spenia ju warunkw koniecznych do wykonywania

swych funkcji lub dopuci si powanego uchybienia, Trybuna

Sprawiedliwoci moe go zdymisjonowa, na wniosek Rady stanowicej zwyk wikszoci

lub Komisji.

C-432/04 Komisja Wsplnot Europejskich przeciwko dith Cresson

czonkowie Komisji winni wypenia zobowizania wynikajce z ich funkcji. Pojcie to nie

zostao w aden sposb ograniczone, naley zatem interpretowa je w ten sposb, i obejmuje, poza

zobowizaniem do uczciwoci i roztropnoci, wymienionym wprost w tym artykule, cao

obowizkw wynikajcych z funkcji czonka Komisji, wrd ktrych znajduje si zobowizanie do

dziaania w sposb w peni niezaleny w interesie oglnym Wsplnoty oraz przestrzegania jak

najbardziej rygorystycznych norm postpowania. Czonkowie Komisji winni wic zawsze

przedkada oglny interes Wsplnoty nie tylko nad interesy narodowe, lecz take osobiste.

22

Postpowanie czonkw Komisji winno by bez zarzutu, niemniej jednak za naruszenie zobowiza

w rozumieniu art. 213 ust. 2 WE moe by dopiero uznane naruszenie o istotnej wadze.

PRZEWODNICZCY KOMISJI

Artyku 17 TUE

6. Przewodniczcy Komisji:

a) okrela wytyczne, w ramach ktrych Komisja wykonuje swoje zadania;

b) decyduje o wewntrznej organizacji Komisji tak, aby zapewni spjno, skuteczno

i kolegialno jej dziaania;

c) mianuje wiceprzewodniczcych, innych ni wysoki przedstawiciel Unii do spraw

zagranicznych i polityki bezpieczestwa, spord czonkw Komisji.

Czonek Komisji skada rezygnacj, jeeli przewodniczcy tego zada.

Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczestwa skada rezygnacj,

zgodnie z procedur przewidzian w artykule 18 ustp 1, jeeli przewodniczcy tego zada.

ODWOANIE KOMISJI

Artyku 17 TUE

8. Komisja ponosi kolegialnie odpowiedzialno przed Parlamentem

Europejskim. Zgodnie z artykuem 234 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Parlament Europejski moe uchwali wotum nieufnoci w stosunku do Komisji. W

przypadku uchwalenia wotum nieufnoci czonkowie Komisji kolegialnie rezygnuj ze swoich

funkcji, a wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczestwa rezygnuje

z funkcji penionych w ramach Komisji.

WYSOKI PRZEDSTAWICIEL UNII do spraw

zagranicznych i polityki bezpieczestwa

Artyku 18 TUE

Prowadzi polityk zagraniczn UE oraz realizuje j dziaajc z upowanienia Rady

Poprzednio te zadania dzieliy dwie osoby: Wysoki Przedstawiciel do Spraw ZiPB

/ ds. ZiPB oraz komisarz do spraw stosunkw zewntrznych

Wybiera i odwouje go RE wikszoci kwalifikowan za zgod

przewodniczcego Komisji

23

Przewodniczy Radzie do Spraw Zagranicznych (do TL by Sekretarzem

Generalnym Rady)

Jest jednym z wiceprzewodniczcych Komisji/ odpowiada za obowizki w

dziedzinie stosunkw zewntrznych i koordynacj innych aspektw dziaa

zewntrznych UE

Artyku 27 ust. 3 TUE

W wykonywaniu swojego mandatu, wysoki przedstawiciel jest wspomagany przez Europejsk

Sub Dziaa Zewntrznych. Suba ta wsppracuje ze subami dyplomatycznymi

Pastw Czonkowskich i skada si z urzdnikw waciwych sub Sekretariatu

Generalnego Rady i Komisji, jak rwnie z personelu delegowanego przez

krajowe suby dyplomatyczne. Organizacj i zasady funkcjonowania Europejskiej

Suby Dziaa Zewntrznych okrela decyzja Rady. Rada stanowi na wniosek wysokiego

przedstawiciela po konsultacji z Parlamentem Europejskim i po uzyskaniu zgody Komisji.

24

TRYBUNA SPRAWIEDLIWOCI UNII

EUROPEJSKIEJ

Artyku 19 TUE

FUNKCJE

1. Trybuna Sprawiedliwoci Unii Europejskiej obejmuje Trybuna Sprawiedliwoci, Sd

i sdy wyspecjalizowane (Sd ds. Suby Publicznej UE 2005-2015). Zapewnia

on poszanowanie prawa w wykadni i stosowaniu Traktatw.

PASTWA CZONKOWSKIE ustanawiaj rodki zaskarenia niezbdne do

zapewnienia skutecznej ochrony sdowej w dziedzinach objtych prawem

Unii.

SKAD

2. W skad Trybunau Sprawiedliwoci wchodzi jeden sdzia z kadego Pastwa

Czonkowskiego. Trybuna Sprawiedliwoci jest wspomagany przez rzecznikw

generalnych.

W skad Sdu wchodzi co najmniej jeden sdzia z kadego Pastwa Czonkowskiego.

Sdziowie i rzecznicy generalni Trybunau Sprawiedliwoci oraz sdziowie Sdu s wybierani

spord osb o niekwestionowanej niezalenoci, speniajcych warunki okrelone w

artykuach 253 i 254 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. S oni mianowani za

wsplnym porozumieniem przez rzdy Pastw Czonkowskich na okres

szeciu lat. Ustpujcy sdziowie i rzecznicy generalni mog by ponownie mianowani.

JURYSDYKCJA SPORNA I NIESPORNA

3. Trybuna Sprawiedliwoci Unii Europejskiej orzeka zgodnie z Traktatami:

a) w zakresie skarg wniesionych przez Pastwa Czonkowskie, instytucje lub osoby

fizyczne lub prawne;

b) w trybie prejudycjalnym, na wniosek sdw Pastw Czonkowskich, w

sprawie wykadni prawa Unii lub wanoci aktw przyjtych przez instytucje;

c) w innych sprawach przewidzianych w Traktatach.

25

TRYBUNA OBRACHUNKOWY

Art. 285-287 TFUE nie jest sdem (!!!) tylko organem kontroli finansowej; status

instytucji od 1993 r.

FUNKCJA I SKAD

Artyku 285

Trybuna Obrachunkowy sprawuje kontrol rachunkw Unii.

W skad Trybunau Obrachunkowego wchodzi jeden obywatel z kadego Pastwa

Czonkowskiego. Czonkowie Trybunau Obrachunkowego s w peni niezaleni w penieniu

swoich funkcji, w oglnym interesie Unii.

STATUS CZONKW I ORGANIZACJA

Artyku 286

1. Czonkowie Trybunau Obrachunkowego s wybierani spord osb, ktre wchodz lub

wchodziy w swych pastwach w skad organw kontroli zewntrznej lub majcych szczeglne

kwalifikacje do zajmowania tego stanowiska. Ich niezaleno musi by niekwestionowana.

2. Czonkowie Trybunau Obrachunkowego s mianowani na okres szeciu lat. Rada po

konsultacji z Parlamentem Europejskim przyjmuje list czonkw, sporzdzon zgodnie z

propozycjami kadego z Pastw Czonkowskich. Mandat czonkw Trybunau Obrachunkowego

jest odnawialny.

Wybieraj oni spord siebie, na okres trzech lat, prezesa Trybunau Obrachunkowego. Jego

mandat jest odnawialny.

3. W wykonywaniu swych obowizkw czonkowie Trybunau Obrachunkowego nie zwracaj si

o instrukcje ani ich nie przyjmuj od adnego rzdu lub jakiegokolwiek organu. Powstrzymuj si

od wszelkich czynnoci niezgodnych z charakterem ich funkcji.

4. Czonkowie Trybunau Obrachunkowego nie mog podczas penienia swych funkcji wykonywa

adnej innej zarobkowej lub niezarobkowej dziaalnoci zawodowej. Obejmujc stanowiska,

uroczycie zobowizuj si szanowa, w trakcie penienia funkcji i po ich zakoczeniu,

zobowizania z nich wynikajce, zwaszcza obowizki uczciwoci i roztropnoci przy obejmowaniu

pewnych stanowisk lub przyjmowaniu pewnych korzyci po zakoczeniu funkcji.

5. Poza przypadkami normalnej wymiany lub mierci, funkcje czonka Trybunau

Obrachunkowego kocz si z chwil jego rezygnacji lub dymisji, orzeczonej przez Trybuna

Sprawiedliwoci zgodnie z ustpem 6.

Osoba ta jest zastpowana na okres pozostajcy do zakoczenia mandatu.

Z wyjtkiem przypadku dymisji, czonkowie Trybunau Obrachunkowego peni swoje funkcje do

chwili ich zastpienia.

26

6. Czonkowie Trybunau Obrachunkowego mog by zwolnieni z funkcji lub pozbawieni prawa

do emerytury bd innych podobnych korzyci tylko wwczas, gdy Trybuna Sprawiedliwoci

stwierdzi, na danie Trybunau Obrachunkowego, e przestali odpowiada wymaganym

warunkom lub czyni zado zobowizaniom wynikajcym z ich urzdu.

7. Rada ustala warunki zatrudnienia prezesa i czonkw Trybunau Obrachunkowego, a

zwaszcza ich uposae, dodatkw i emerytur. Ustala ona take wszelkie nalenoci patne

zamiast wynagrodzenia.

8. Postanowienia Protokou w sprawie przywilejw i immunitetw Unii Europejskiej, ktre maj

zastosowanie do sdziw Trybunau Sprawiedliwoci Unii Europejskiej, stosuje si take do

czonkw Trybunau Obrachunkowego.

KOMPETENCJE

Artyku 287

1. Trybuna Obrachunkowy kontroluje rachunki wszystkich dochodw i wydatkw Unii.

Kontroluje rwnie rachunki wszystkich dochodw i wydatkw wszystkich organw lub jednostek

organizacyjnych utworzonych przez Uni, w zakresie, w jakim akt zaoycielski nie wyklucza

takiej kontroli.

Trybuna Obrachunkowy przedkada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie powiadczenie

wiarygodnoci rachunkw, jak rwnie legalnoci i prawidowoci operacji lecych u ich podstaw,

ktre jest publikowane w Dzienniku Urzdowym Unii Europejskiej. Powiadczenie to moe zosta

uzupenione przez szczegowe oceny kadego z gwnych obszarw dziaalnoci Unii.

2. Trybuna Obrachunkowy kontroluje legalno i prawidowo dochodw i wydatkw oraz

upewnia si co do naleytego zarzdzania finansami. Czynic to, sygnalizuje w szczeglnoci

wszelkie nieprawidowoci.

Kontrol dochodw przeprowadza si zarwno na podstawie zaoe dochodowych, jak i patnoci

przekazanych Unii.

Kontrol wydatkw przeprowadza si zarwno na podstawie podjtych zobowiza, jak i

dokonanych wypat.

Kontrole te mog by przeprowadzane przed zamkniciem rozlicze w danym roku budetowym.

3. Kontrola dotyczy dokumentw, a w razie potrzeby przeprowadzana jest na miejscu w innych

instytucjach Unii, w pomieszczeniach kadego organu lub jednostki organizacyjnej zarzdzajcych

dochodami i wydatkami w imieniu Unii oraz w Pastwach Czonkowskich, w tym w

pomieszczeniach kadej osoby fizycznej lub prawnej otrzymujcej patnoci z budetu. Kontrol w

Pastwach Czonkowskich przeprowadza si w powizaniu z krajowymi instytucjami kontrolnymi

lub, jeli nie maj one niezbdnych uprawnie, z waciwymi subami krajowymi. Trybuna

Obrachunkowy oraz krajowe instytucje kontrolne Pastw Czonkowskich wsppracuj na

zasadzie wzajemnego zaufania, zachowujc swoj niezaleno. Instytucje te lub suby

zawiadamiaj Trybuna Obrachunkowy, czy zamierzaj uczestniczy w kontroli.

27

Inne instytucje Unii, organy lub jednostki organizacyjne zarzdzajce dochodami i wydatkami w

imieniu Unii, osoby fizyczne lub prawne otrzymujce patnoci z budetu oraz krajowe instytucje

kontrolne bd, jeli nie maj one niezbdnych uprawnie, waciwe suby krajowe, przekazuj

Trybunaowi Obrachunkowemu, na jego danie, wszelkie dokumenty lub informacje niezbdne do

wykonywania jego zadania.

W odniesieniu do dziaalnoci Europejskiego Banku Inwestycyjnego zwizanej z zarzdzaniem

dochodami i wydatkami Unii, prawo dostpu Trybunau do informacji posiadanych przez Bank

jest regulowane umow zawart midzy Trybunaem, Bankiem oraz Komisj. W przypadku

braku umowy Trybuna ma wszake dostp do informacji niezbdnych do przeprowadzania

kontroli dochodw i wydatkw Unii zarzdzanych przez Bank.

4. Trybuna Obrachunkowy sporzdza roczne sprawozdanie po zamkniciu kadego roku

budetowego. Sprawozdanie to jest przesyane innym instytucjom Unii i publikowane w Dzienniku

Urzdowym Unii Europejskiej wraz z odpowiedziami tych instytucji na uwagi Trybunau

Obrachunkowego.

Ponadto Trybuna Obrachunkowy moe przedstawia w kadej chwili swoje uwagi, zwaszcza w

formie sprawozda specjalnych w poszczeglnych sprawach oraz wydawa opinie na danie jednej

z pozostaych instytucji Unii.

Przyjmuje on swoje sprawozdania roczne, sprawozdania specjalne lub opinie wikszoci czonkw

wchodzcych w jego skad. Jednake moe on ustanowi wewntrzne izby, w celu przyjmowania

pewnych kategorii sprawozda lub opinii, na warunkach okrelonych w jego regulaminie

wewntrznym.

Pomaga on Parlamentowi Europejskiemu i Radzie w wykonywaniu ich funkcji kontrolnych w

zakresie wykonania budetu.

Trybuna Obrachunkowy uchwala swj regulamin wewntrzny. Wymaga on zatwierdzenia przez

Rad.

28

EUROPEJSKI BANK CENTRALNY

Artyku 282-284 TFUE

FUNKCJE

1. Europejski Bank Centralny i krajowe banki centralne stanowi Europejski

System Bankw Centralnych (ESBC).

Europejski Bank Centralny i krajowe banki centralne Pastw Czonkowskich, ktrych walut

jest euro, tworzce Eurosystem, prowadz polityk pienin Unii. (...)

EUROPEJSKI BANK INWESTYCYJNY

Artyku 308 TFUE

STATUS PRAWNY

Europejski Bank Inwestycyjny ma osobowo prawn.

Czonkami Europejskiego Banku Inwestycyjnego s Pastwa Czonkowskie.

Statut Europejskiego Banku Inwestycyjnego stanowi przedmiot protokou zaczonego do

Traktatw. Rada, stanowic jednomylnie zgodnie ze specjaln procedur ustawodawcz na danie

Europejskiego Banku Inwestycyjnego i po konsultacji z Parlamentem Europejskim i Komisj, bd

na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim i Europejskim Bankiem

Inwestycyjnym, moe zmieni Statut Banku.

Artyku 309

FUNKCJE

Zadaniem Europejskiego Banku Inwestycyjnego jest przyczynianie si, poprzez

odwoanie si do rynku kapitaowego i zasobw wasnych, do

zrwnowaonego i staego rozwoju rynku wewntrznego w interesie Unii. W

tym celu Bank, nie dc do osigania zyskw, udziela poyczek i gwarancji,

ktre sprzyjaj finansowaniu poniszych projektw we wszystkich sektorach

gospodarki:

a) projektw zmierzajcych do rozwoju regionw mniej rozwinitych;

b) projektw modernizacji lub przeksztacania przedsibiorstw lub tworzenia

nowych dziedzin dziaalnoci, wynikajcych z ustanowienia lub funkcjonowania rynku

wewntrznego, ktre z uwagi na swoje rozmiary lub charakter nie mog by cakowicie sfinansowane

z rnych rodkw dostpnych w poszczeglnych Pastwach Czonkowskich;

29

c) projektw stanowicych przedmiot wsplnego zainteresowania kilku Pastw Czonkowskich,

ktre z uwagi na swoje rozmiary lub charakter nie mog by cakowicie sfinansowane z rnych

rodkw dostpnych w poszczeglnych Pastwach Czonkowskich.

Wykonujc swoje zadania, Bank uatwia finansowanie programw inwestycyjnych w powizaniu

z pomoc funduszy strukturalnych i innych instrumentw finansowych Unii.

30

ORGANY DORADCZE UNII:

KOMITET EKONOMICZNO-SPOECZNY I

KOMITET REGIONW

Komitet Ekonomiczno-Spoeczny art. 300 i 301-304 TFUE

przedstawiciele organizacji pracodawcw, pracownikw

inni przedstawiciele podmiotw reprezentujcych spoeczestwo obywatelskie, w

szczeglnoci z dziedzin spoeczno-ekonomicznej, obywatelskiej, zawodowej i

kultury

Komitet Regionw art. 300 i 305-307 TFUE

-- przedstawiciele spoecznoci regionalnych i lokalnych:

posiadajcy mandat wyborczy spoecznoci regionalnej lub lokalnej albo

odpowiedzialni politycznie przed wybranym zgromadzeniem

Organy doradcze PE, R, KE

Max. 350 osb, 5 lat, wybiera Rada (ale rne procedury)

Niezaleni w wykonywaniu swoich funkcji, w oglnym interesie Unii

Opinie dla R, PE, KE:

o Obligatoryjne

o Fakultatywne

o Z wasnej inicjatywy