Hiëronymus du Quesnoy

1

Hiëronymus du QuesnoyHistorische Praktijk 2

Heuristiek – Vroegmoderne Tijd

Hiëronymus du Quesnoy. Ets van Richard Brookshaw naar een schilderij van Antoon van Dijck. (Koninklijke Bibliotheek, prentenkabinet).

2

Hiëronymus du Quesnoy de jongere: biografische informatie

• °Brussel, 8 mei 1602. Zoon van Hiëronymus du Quesnoy de Oudere, beeldhouwer.

• Broer François du Quesnoy, ‘il Fiammingo’.• Reist in 1621 naar Italië en Spanje.• 1643: dood van François. Hiëronymus eigent zich diens

nalatenschap (vier groote kassen, swaerlijk gelaeden) toe en keert terug naar de Nederlanden.

• 1645: aanstelling tot adjunct van Jacques Francquart als ‘architecte, statuaire et sculpteur de la Cour’ in Brussel. Volgt Francquart op in 1651.

• 28 september 1654: terdoodveroordeling.

3

Hiëronymus du Quesnoy als beeldhouwer

• Reputatie: beeldhouwer met een uitzonderlijke vaardigheid en techniek, maar weinig origineel.

• Uitvoerder van plannen van zijn broer François?• Hoofdwerk: praalgraf van bisschop Triest in de Sint-Baafskathedraal

te Gent (1652-1654).• Buntinx toonde onomstotelijk aan dat Hiëronymus zowel de

ontwerper als de uitvoerder van dit praalgraf was.• Praalgraf bleef onafgewerkt.

4

Praalgraf bisschop Triest, St.-Baafskathedraal Gent

5

Sodomie

• ‘Sodomie’: verzamelnaam voor verschillende vormen van seksueel deviant gedrag.

• In de praktijk werd vooral seks tussen mannen vervolgd.• Etymologie: ‘sodomie’ afgeleid van de zondige Bijbelse stad

‘Sodom’ (Gen. 19:1-29).• Van oudsher veroordeelde de kerk alle seksuele handelingen die

niet de voortplanting tot doel hadden.• Vooral wereldlijke overheden vervolgden.• Gebruikelijke straf: vuurdood.• In het geval van Hiëronymus du Quesnoy ging het om wat wij nu

pedofilie zouden noemen.

6

Het proces

• Startdatum proces voor de Gentse schepenbank van de Keure: ca. 31 augustus 1654.

• Aanklacht: orale en anale seks met minderjarige jongens.• Voornaamste getuigen: Constant de Somere (8 jaar) en Jacobus de

Sterck (11 jaar).• 3 september: derde ondervraging van du Quesnoy, onder tortuur.

Hij bekent. • Betwisting bevoegdheid van de rechtbank.• Meerdere verzoeken tot gratie of tot ‘renvooi’ aan de Geheime

Raad. De verzoeken worden afgewezen.• Vonnis en executie op 28 september 1654 op de Korenmarkt in

Gent.

7

Getuigenverhoor Toussaint de Somere, 31 augustus 1654(SAG, oud archief, reeks 210)

8

9

10

11

Eerste verhoor Hiëronymus du Quesnoy, 31 augustus 1654(SAG, oud archief, reeks 210)

12

13

Advies van gediplomeerde juristen(SAG, Oud archief, reeks 209: ongedateerd advies, in potlood een verkeerde latere datering.)

14

Antwoord van de Geheime Raad op het gratieverzoek van Hiëronymus du Quesnoy.(ARA, Spaanse Geheime Raad – Registers, 313, f°171-171v°)

15

16

Vonnis van de Gentse Schepenbank. (SAG, Oud archief, reeks 215: sententie van 28 september 1654).

17

Bibliografie

• BUNTINX, Jan. ‘Jeroom du Quesnoy en het praalgraf van Bisschop Triest in de Sint-Baafskathedraal te Gent.’ In: Handelingen der Maatschappij voor Geschiedenis en Oudheidkunde te Gent, nieuwe reeks, IV, 1949, afl.1, pp. 97-111.

• DEBEUCKELAERE, Geert. ‘Omme dieswille dat Gij, Hieronymus Duquesnoy…’ In: Tijdschrift voor Homogeschiedenis, 1, 1984, afl.1, pp. 5-22.

• KOCKELBERGH, Iris. ‘Quesnoy (Duquesnoy), Hiëronymus (Jérôme) du, de Jonge, beeldhouwer’. In: Nationaal Biografisch Woordenboek. Brussel, 1992, vol. 14, kol. 557-560.