GRAMATYKA ANGIELSKA-ZESTAWIENIE

8/8/2019 GRAMATYKA ANGIELSKA-ZESTAWIENIE

1/60

GRAMATYKA ANGIELSKA

ZESTAWIENIE

Przedimki

1. Przedimek nieokrelony 'a/an'

Przedimek nieokrelony "a/an" oznacza, e nastpujcy po nim rzeczownik okrela jeden przedmiot lub osobpochodzce ze zbioru takich samych przedmiotw lub osb; wykazuje on cechy typowe dla zbioru takichprzedmiotw lub osb.

He is a doctor.On jest lekarzem. (Naley do zbioru osb zwanych lekarzami.)

W pewnych sytuacjach moe znaczy "jaki, dowolny":

Give me an apple.Daj mi jabko. (Jakie, jakiekolwiek jabko.)

Przedimek "a" stosowany jest przed rzeczownikami zaczynajcymi si od spgoski:

This is a pencil.To jest owek.

Przedimek "an" natomiast jest stosowany przed rzeczownikami zaczynajcymi si od samogosek:

This is an apple.To jest jabko.

Zasada "an" dotyczy wszystkich wyrazw, ktre nastpuj bezporednio po przedimku, tj. jeli rzeczownik jestokrelany przymiotnikiem zaczynajcym si od samogoski, wwczas rwnie uywamy przedimka "an".

This is an empty bottle.To jest pusta butelka.

2. Przedimek nieokrelony 'the'Przedimek "the" oznacza, e przedmiot lub osoba, o ktrych mwimy nie s dowolnymi obiektami pochodzcymi zezbioru przedmiotw, lecz konkretne, zdefiniowane; posiadaj cechy wyrniajce je od innych.

Przedimek okrelony "the" moe wystpowa zarwno w liczbie pojedynczej jak i mnogiej. Przedimek nieokrelonya/an" moe by uyty tylko w liczbie pojedynczej.

3. Uycie Przedimkw 'a/an'

1. Kiedy wymieniamy dan rzecz po raz pierwszy:

There is a table in the kitchen. The table is big.

1


2/60

St znajduje si w kuchni. St jest duy.

2. Kiedy mwimy o jakim przedmiocie lub osobie tylko jako o elemencie zbioru:

He is a policeman.On jest policjantem. (Jednym ze zbioru wielu policjantw.)

3. Przy okrelaniu iloci w wyraeniach:

a lot ofduo, mnstwoa fewkilkaa littleroch

We have a lot of food.Mamy mnstwo jedzenia.

4. Przy liczebnikach:

a hundred = one hundreda thousand = one thousandtp.

5. Kiedy mamy do czynienia z rzeczownikiem oznaczajcym materia lub substancj niepoliczaln, ale z pewn jejkonkretn iloci lub jednostk:

a tea = a cup of teafilianka herbaty.

4. Uycie przedimka 'the'

1. Kiedy wymieniamy jaki przedmiot po raz drugi:

There is a window in the room. The window is dirty.

Okno znajduje si w tym pokoju. (To) okno jest brudne.

2. Kiedy mamy na myli przedmiot lub osob nalece wprawdzie do pewnego zbioru, ale posiadajce cechyunikalne:

He is the doctor that I know.On jest lekarzem, ktrego znam.

3. Przed rzeczownikami, ktre oznaczaj rzeczy istniejce tylko w jednym egzamplarzu:

he sun

ocehe earth

2


3/60


4/60

upperkolacja (pna)

Na przykad:

eat breakfast at 10.00.Jem niadanie o 10.00.

5. Przed sowami:

bed - kochurch - kocihospital - szpitalprison - wizieniechool - szkoa

work - praca

kiedy mamy na myli czynnoci waciwe dla tych miejsc:

She was taken to hospital.Zabrano j do szpitala. (Poniewa jest chora i bdzie si tam leczy.)

He is in prison.On jest w wizieniu. (Odbywa tam kar.)

6. Kiedy rzeczownik jest ju okrelony zaimkiem wskazujcym lub dzierawczym:

This is my book.To jest moja ksika.

Give me that cup.Daj mi tamt filiank.

Przymiotniki

1. Stopniowanie regularne

Jest to stopniowanie za pomoc kocwek -er i -est.

W ten sposb stopniuje si przymiotniki jednosylabowe oraz dwusylabowe zakoczone na -y (wwczas -y zamieniai w stopniu wyszym i najwyszym w -i). Jeeli przymiotnik zawiera jedn samogosk, po ktrej nastpuje jednapgoska, kocowa spgoska jest podwajana.

Stopie rwny Stopie wyszy Stopie najwyszy

old older oldest

happy happier happiest

fat fatter fattest

4


5/60

2. Stopniowanie opisowe

Wszystkie przymiotniki dwusylabowe (z wyjtkiem koczcych si na -y) oraz te o wikszej iloci sylab stopniujemyopisowo, tj. za pomoc wyrazw "more" i "most".

Stopie rwny Stopie wyszy Stopie najwyszy

beautiful more beautiful most beautiful

tragic more tragic most tragic

3. Stopniowanie nieregularne

stnieje grupa przymiotnikw stopniowanych w sposb nieregularny. S to:

Stopie rwny Stopie wyszy Stopie najwyszy bad worse worst

far farther,further farthest, furthest

good better best

ill worse worst

little less least

old older, elder oldest, eldest

many/much more most

well worse worst

Zaimki i okrelniki

Zaimek (Pronoun) jest to cz mowy, ktra moe zastpowa rzeczownik lub grup nominaln:

A cat is nice. = It is nice.That tall girl is a good student. = She is a good student.

Natomiast osobn grup s okrelniki (Determiners), dawniej czsto zaliczane do zaimkw lub przymiotnikw.Rni si one od zaimkw tym, e nie zastpuj rzeczownikw, lecz je opisuj, np.:

Please give me that apple.Prosz, daj mi to jabko.That" wystpuje tu jako okrelnik, tj. opisuje nastpujcy po nim rzeczownik.

Please give me that.Prosz, daj mi to.Tutaj "that" jest zaimkiem, ktry zastpuje rzeczownik "an apple".

Niektre z grup tych czci mowy w duej mierze pokrywaj si znaczeniowo, rni si jedynie funkcj.

5


6/60

W jzyku angielskim zaimki i okrelniki dzielimy na:

1. Zaimki osobowe

Zaimki osobowe rni si w zalenoci od tego, czy wystpuj w zdaniu jako podmiot, czy te w charakterzedopenienia.

Liczba pojedyncza

Os. Jako podmiot Jako dopenienie

1 I ja Me mnie, mn

2 You ty You ci, tob

3

He on Him jemu, nim

She ona Her jej, j

It ono It "onemu" "onym"

Liczba mnoga

Os. Jako podmiot Jako dopenienie

1 We my Us nam, nami

2 You wy You wam, wami

3

They oni Them im, nimi

Przykady uycia:

want your book. Give your book to me.You need a soap. I will give you one.She wants to go. Take her to the zoo.He must be in his room. Go and see him.t is in the kitchen. Go and bring it.

We are going to the cinema. Come with us!

You look tired. I will make you a cup of coffee.They are sad. Go and talk to them.

2. Zaimki i okrelniki dzierawcze

Zaimki dzierawcze s cile zwizane z tzw. okrelnikami dzierawczymi (Possesive Determiners). Rni si oneym, e zaimki dzierawcze wystpuj samodzielnie, okrelniki natomiast cznie z rzeczownikami, ktre okrelaj.

Liczba pojedyncza

Os. Okreliniki dzierawcze Zaimki dzierawcze

1 My moje Mine mj2 Your twoje Yours twj

6


7/60

3

His jego His jego

Her jej Hers jej

Its jego Its jego, "onego"

Liczba mnoga

Os. Okreliniki dzierawcze Zaimki dzierawcze

1 Our nasz Ours nasze

2 Your wasz Yours wasze

3Their ich Theirs ich

Przykady uycia:

This is my book. This book is mine.To moja ksika. Ta ksika jest moja.

Give me your pen. Is this pen yours?Daj mi twoje piro. Czy to piro jest twoje?

Look at his car. That car is his.Popatrz na jego samochd. Ten samochd jest jego.

Her dress is beautiful. I want to have a dress like hers.

Jej sukienka jest pikna. Chc mie sukienk jak {ta} jej.

The cat is drinking its milk.Kot pije swoje {jego} mleko.

We will show you our house. This house is ours.Poka ci nasz dom. Ten dom jest nasz.

Your room is so big. Is it really yours?Wasz {twj} pokj jest tak duy. Czy jest naprawd wasz {twj}?

want to show you their house. The one on the left is theirs.Chc pokaza ci ich dom. Ten na lewo jest ich.

3. Zaimki zwrotne i emfatyczne

S to sowa, ktre speniaj rol zarwno zaimkw zwrotnych: si, siebie, sobie oraz emfatycznych: sam, sama, samo,ami (samodzielnie).

Liczba pojedyncza:

1. myself2. yourself

7


8/60

3. himself - herself - itself

Liczba mnoga:

1. ourselves2. yourselves3. themselves

Przykady uycia:

made myself a cup of tea.Zrobiem sobie filiank herbaty.

Take care of yourself.Dbaj o siebie.

He washed himself.Umy si.

The girl is so big that she dresses herself.Ta dziewczynka jest tak dua, e ubiera si sama.

We kept it to ourselves.Zachowalimy to dla siebie.

Enjoy yourselves tomorrow!Bawcie si dobrze jutro!

They let themselves do it.Pozwolili sobie samym to zrobi.

wrote this story myself.Napisaem to opowiadanie sam.

You should write your homework yourself.Powiniene sam pisa swoje zadanie.

He made this shelf himself.Zrobi t pk sam.

She cooked this wonderful dinner herself.Ona ugotowaa ten wspaniay obiad sama.

We want to do it ourselves.Chcemy zrobi to sami.

You can only trust yourselves.

Moecie ufa tylko samym sobie.

8


9/60

They will do the job themselves.Oni wykonaj t prac sami.

4. Zaimki i okrelniki wskazujce

Zaimki wskazujce oraz analogiczne okrelniki wskazujce (Demonstrative Pronouns & Determiners) (rnicapodobna jak w przypadku zaimkw i okrelnikw dzierawczych) dzielimy wedug liczby oraz wedug oddaleniaprzedmiotu lub osoby, o ktrych mwimy:

L. poj. L.mn.

Bliej this these

Dalej that those

Zaimki i okrelniki "this" i "these" odnosz si do osb lub przedmiotw w bezporedniej bliskoci mwicego (np. w

zasigu rki), natomiast zaimki "that" i "those" - do osb lub rzeczy w pewnym oddaleniu.

This is my friend.To jest mj przyjaciel.

That is my friend on the other side of the road.To {tamto} jest mj przyjaciel po drugiej stronie ulicy.

want this book.Chc t ksik.

think that book on the other shelf is better.Myl, e tamta ksika na innej pce jest lepsza.

These books in this room are mine, those in the next room are John's.Te ksiki w tym pokoju s moje, tamte w nastpnym pokoju s Johna.

Czasem uywa si obu tych zaimkw, aby podkreli rnic:

These are chairs and those are armchairs.To s krzesa, a to {tamto} s fotele.

Wszystkim czterem zaimkom w jzyku polskim odpowiada czsto forma "to".

This is a book.To jest ksika.

These are books.To s ksiki.

5. Zaimki i okrelniki pytajce

who - kto

9


10/60

what - co, czego, czym itp.

which - ktry, ktrego, ktremu (odnosi si do rzeczy, nie osb)

whose - czyj, czyjemu, itp.

whom - komu, kim, itp.

Uywane do tworzenia pyta szczegowych:

Who is that girl?Kto (=kim) jest tamta dziewczyna?

Whom should I talk to?Z kim powinienem porozmawia?

Whose are those books?Czyje s te ksiki?

What is there on the table?Co znajduje si na stole?

Which pen is yours?Ktre piro jest twoje?

What books do you like?Jakie ksiki lubisz?

6. Zaimki i okrelniki wzgldne

Wystpuj po rzeczownikach, do ktrych si odnosz i stanowi cznik midzy rzeczownikiem okrelanym azdaniem przydawkowym, ktre je okrela.

who - wystpuje zarwno w formie podmiotu, jak i dopenienia, w formie dopenienia uywa si take formy "whom"oznacza "ktry", odnoszc si do osb.

The boy who is sitting on the chair is my brother.Chopiec, ktry siedzi na krzele jest moim bratem.

The girl whom I met is a medical student.Dziewczyna, ktr spotkaem jest studentk medycyny.

which - wystpuje zarwno w formie podmiotu, jak i dopenienia, oznacza "ktry" i odnosi si do rzeczy.

The table which I showed you yesterday was made by my grandfather.St, ktry ci wczoraj pokazaem, zosta zrobiony przez mojego dziadka.

The car which we were looking at belonged to Mr Jones.Samochd, na ktry patrzylimy, nalea do pana Jonesa.

10


11/60


12/60

Czy masz jakie jedzenie {troch jedzenia}?

haven't got any potatoes.Nie mam adnych {dos. jakichkolwiek} ziemniakw.

haven't bought any stamps recently so I can give you none.Nie kupowaem adnych {dos. jakichkolwiek} znaczkw ostatnio wic nie mog da ci adnych.

know somebody who can do it.Znam kogo, kto to moe zrobi.

Do you know anybody from England?Czy znasz kogo z Anglii?

didn't meet anyone yesterday.

Nie spotkaem wczoraj nikogo {dos. kogokolwiek}.

know nobody here.Nie znam tu nikogo.

've something to do here.Mam tu co do zrobienia.

Do you want anything from Warsaw?Czy chcesz co z Warszawy?

t doesn't mean anything.To nic nie znaczy.

want nothing from you.Nic od ciebie nie chc.

Everybody wants to win.Kady chce wygra.

told him everything.

Powiedziaem mu wszystko.UWAGA: W zdaniach przeczcych moe wystpowa tylko jedno przeczenie, a zaimki "nothing", "none", "no one",nobody" zawieraj ju w sobie element przeczcy, zatem orzeczenie w zdaniach, w ktrych wystpuj, przybiera

form twierdzc (jest to tzw. zasada pojedynczego przeczenia):

know nothing.

natomiat w zdaniach z "any" orzeczenie ma form przeczc:

don't know anything.

mamy zatem dwa sposoby wyraenia tych samych treci: oba powysze zdania znacz "Nic nie wiem." Zamiast

12


13/60

okrelnika "any" moe wystpowa okrelnik "no", np.:

There aren't any books in this room.There are no books in this room.

W tym pokoju nie ma adnych ksiek, {dos. s adne ksiki}.

b) Wyrazy "each" i "every". Maj one ten sam polski odpowiednik: "kady", ale znaczenie ich jest nieco inne.Every" opisuje cao pewnej grupy, zalicza przedmioty lub ludzi do tej grupy i znaczy "kady", lecz w sensiewszyscy", natomiast "each" je wyodrbnia, majc znaczenie zblione do "kady z osobna". "Each"moe by zarwno

zaimkiem, jak i okrelnikiem, natomiast "every" wystpuje wycznie jako okrelnik.Przykady uycia:

Every student must work hard.Kady student musi ciko pracowa.

Each of them passed this exam.Kady z nich zda ten egzamin.

c) Wyrazy "either", "neither", "both", "all", "other", "another".Wyrazy "either" i "neither" znacz "aden z dwch" i uywane s w zalenoci od tego, czy orzeczenie wystpuje wformie przeczcej lub twierdzcej (zasada pojedynczego przeczenia), gdy "neither" zawiera element przeczcy:

He was shown two cars, but he bought neither.

u przeczenie zawarte w sowie "neither";

He was shown two cars, but he didn't bought either.

u przeczenie jako "not" (w formie cignitej jako "n't"). Pokazano mu dwa samochody, ale adnego {z nich dwch}nie kupi.

Poza tym "either" oznacza "ktrykolwiek z dwch":

Which pen do you want? Either will be good.Ktre piro chcesz? Ktrekolwiek bdzie dobre.

Both" oznacza "oba", "oboje", "obie", itd. Moe by zarwno okrelnikiem, jak i zaimkiem:

liked both jackets, so I bought both.Podobay mi si obie marynarki, wic kupiem obie.

All" znaczy "wszystko", "wszyscy", "cao czego", itp.:

All the workers were very busy.Wszyscy robotnicy byli bardzo zajci.

We have used up all the petrol.

Zuylimy ca benzyn.

13


14/60

That's all.To wszystko.

Other" oznacza "inny" i moe wystpowa zarwno jako zaimek, jak i okrelnik. czy si w jeden wyraz z

przedimkiem nieokrelonym tworzc sowo "another" - "jaki inny, jeszcze jeden", natomiast z przedimkiemokrelonym "the other" znaczy "ten drugi". W liczbie mnogiej wystpuje wycznie jako zaimek "others" - "inni".

f you don't like this drink, try another.Jeli nie smakuje ci ten drink, sprbuj innego.

We must find other profesionals.Musimy znale innych fachowcw.

Others may do this, but I will not.Inni mog to robi, ale ja nie bd.

d) Zaimek "one". Jest to tzw. zaimek bezosobowy trzeciej osoby i ma znaczenie zblione do sformuowabezosobowych w jzyku polskim:

One should always be honest.Powinno si zawsze by uczciwym.

Posiada on form dzierawcz "one's".

One should do one's job well.Trzeba wykonywa swoj prac dobrze.

Zaimkiem tym mona take zastpowa rzeczownik z przedimkiem nieokrelonym, aby unikni jego powtrzenia:

You really need a computer. Why don't you buy one?Naprawd potrzebujesz komputera. Dlaczego go {dos. jednego} nie kupisz?

8. Zaimki "wzajemne"

S to dwie pary wyrazw: "one another" i "each other", znaczce "si nawzajem", "siebie nawzajem" i "sobienawzajem". Dawniej "each other" odnosio si do dwch osb lub rzeczy, za "one another" do wikszej liczby,

obecnie rozrnienie to nie jest ju przestrzegane.

Mary and her friends often telephone one another.Mary i jej przyjaciele czsto do siebie telefonuj.

John and Paul talk to each other every day.John i Paul rozmawiaj ze sob codziennie.

UWAGA: Naley wystrzega si czsto popenianiego w takich konstrukcjach bdu, tj. uycia "themselves".

Zdanie *"John and Paul often talk to themselves." oznacza w rzeczywistoci, e czsto John, jak i Paul rozmawiaj z

amymi sob!

14


15/60

9. Zaimki i okrelniki "ilociowe".

S to wyrazy oznaczajce liczb, ilo lub kolejno, wystpujce zarwno jako zaimki, lub jako okrelniki. Oto ichznaczenie wraz z typem rzeczownikw, z jakimi wystpuj:

many - duo, wiele - z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej

Many people came to see the film.Wielu ludzi przyszo zobaczy film.

few - nieduo, niewiele - z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej

This problem is known to few people.Ten problem jest znany niewielu ludziom.

fewer - mniej - z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej

Fewer people like theatre nowadays.Obecnie mniej ludzi lubi teatr.

fewest - najmniej - z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej

had fewest exams in my fourth year.Miaem najmniej egzaminw na czwartym roku.

a few - kilka - z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej

had a few pounds to spare, so I bought some flowers.Miaem kilka funtw do wydania, wic kupiem troch kwiatw.

everal - kilka - z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej

There are several problems we should talk about.Jest kilka problemw, o ktrych powinnimy porozmawia.

much - duo - z rzeczownikami niepoliczalnymi

There isn't much bread left.Nie zostao duo chleba.

ittle - mao - z rzeczownikami niepoliczalnymi

There is very little beer in the fridge.Jest bardzo mao piwa w lodwce.

a little - troch - z rzeczownikami niepoliczalnymi

He is a little absent-minded.On jest troch roztargniony.

15


16/60

ess - mniej - z rzeczownikami niepoliczalnymi

have less money than you have.

Mam mniej pienidzy ni ty.

east - najmniej - z rzeczownikami niepoliczalnymi

This trip gave me least pleasure.Ta podr daa mi najmniej przyjemnoci.

more - wicej - z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej i niepoliczalnymi

Bring more wine!Przynie wicej wina!

We need more chairs.Potrzebujemy wicej krzese.

most - najwicej - z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej i niepoliczalnymi

He wrote the most books.Napisa najwicej ksiek.

This accident caused the most trouble.Ten wypadek spowodowa najwicej kopotu.

enough - do,wystarczajco - z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej i niepoliczalnymi

There are enough apples for everybody.Jest do jabek dla wszystkich.

We haven't enough water.Nie mamy do wody.

Wyraenia "a lot of", "lots of", "plenty of" znacz "duo", "mnstwo", "masa" i wystpuj z rzeczownikami

policzalnymi w liczbie mnogiej i niepoliczalnymi.

He has a lot of friends in London.On ma mnstwo przyjaci w Londynie.

This child causes lots of trouble.To dziecko powoduje mnstwo kopotu.

We have plenty of time.Mamy mnstwo czasu.

Przyimki (Prepositions)

16


17/60

1. Przyimki suce okrelaniu czasu.

after - po, np. after midnight - po pnocy

at - o, np. at five o'clock - o godzinie pitej, take: at noon - w poudnie, at midnight - o

pnocy

before - przed, np. before dinner - przed obiadem

between - midzy, np. between eight and nine - midzy sm a dziewit

by - przed, do (jakiego terminu), np. by 7th July - do sidmego lipca

during - podczas, w czasie, np. during the war - w czasie wojny

for - przez (pewien czas), np. for two weeks - przez dwa tygodnie

from - od (jakiego momentu), np. from Sunday - od niedzieli

in - w, np. in June - w czerwcu, in summer - w lecie , in 1970 - w roku 1970, in the 20thcentury - w dwudziestym wieku, take: in the evening - wieczorem, in the morning - rano, intwo minutes - za dwie minuty

on - w, np. on Sunday - w niedziel, on January 15th - pitnastego stycznia

since - od (jakiego momentu), np. since 1980 - od roku 1980

till - do, a do, np. till 4 o'clock - do czwartej

to - do, zwaszcza w zwrocie from...to - od...do, np. from Monday to Wednesday - odponiedziaku do rody

until - a do, np. until tomorrow - do jutra

2. Przyimki suce okrelaniu miejsca.

above - nad, ponad, powyej, np. above the clouds - nad chmurami

across - przez, poprzez, na drug stron, np. across the street - na drug stron ulicy

against - o, np. against the wall - o cian (np. opiera si)

along - wzdu, np. along the wall - wzdu ciany

among - midzy (odnosi si do wicej ni dwch przedmiotw lub osb), np. among the hills- midzy wzgrzami

at - na, przy, u, w, np. at home - w domu, at church - w kociele, at work - w pracy, at the bus-

stop - na przystanku autobusowym, at the door - przy drzwiach, at school - w szkole, at thecinema - w kinie, at the bank - w banku, at her sister's - u jej siostry, at the grocer's - w sklepie

17


18/60

spoywczym

behind - za, np.behind the door - za drzwiami

below - poniej, pod, np. below the window - pod oknem

beside - obok, np. beside the house - obok domu

between - midzy (odnosi si do dwch przedmiotw lub osb), np. between you and me -midzy mn a tob

beyond - poza, za, np. beyond the horizon - za horyzontem

by - obok, przy, np. by the window - przy oknie

down - w d, na dole, np. down the river - w d rzeki, ale: down the street - ulic

from - z, np. from London - z Londynu

in - w, np. in London - w Londynie, in England - w Anglii ale: in the sky - na niebie, in thestreet- na ulicy

in front of - przed, z przodu, np. in front of the house - przed domem

inside - wewntrz, np. inside the box - wewntrz pudeka

into - do, w (rodka, wntrza), np. into the house - do rodka domu

near - blisko, obok, w pobliu, np. near the railway station - w pobliu dworca

on - na, np. on the table - na stole

onto - na (wierzch, powierzchni czego)

out of - z, ze rodka, na zewntrz, np. out of prison - z wizienia

outside - na zewntrz, np. outside the building - na zewntrz budynku

over - nad, ponad, powyej, np. over his head - nad jego gow

round - dookoa, np. round the table - dookoa stou

through - przez, na wskro, np. through the window - przez okno

to - do, np. to Warsaw - do Warszawy

towards - w kierunku, w stron np. towards him - w stron jego

under - pod, np. under the bed - pod kiem

18


19/60

up - w gr, do gry, np. up the stairs - w gr po schodach

within - wewntrz, w rodku

3. Inne przyimki.

against - przeciwko, wbrew, np. against his opinion - wbrew jego opinii

besides - poza, oprcz

by - przez, z pomoc, np. by bus - autobusem, by radio - przez radio

except - poza, z wyjtkiem

in - w, za pomoc,np. in a hurry - w popiechu, in ink - atramentem

with - z, za pomoc, np. with a knife - noem, with difficulty - z trudnoci

without - bez, np. without a word - bez sowa

upon - na, na wierzch

without - bez

Liczebniki

1. Liczebniki gwne

1 one 11 eleven 30 thirty2 two 12 twelve 40 forty3 three 13 thirteen 50 fifty4 four 14 fourteen 60 sixty5 five 15 fifteen 70 seventy6 six 16 sixteen 80 eighty7 seven 17 seventeen 90 ninety8 eight 18 eighteen 100 a hundred

9 nine 19 nineteen 1000 a thousand10 ten 20 twenty 1000000 a million

25 twenty-five107 one hundred and seven2,451 two thousand four hundred and fifty-one645,798 six hundred and forty five thousand seven hundred and ninety-eight3,556,872 three million five hundred and fifty-six thousand eight hundred and seventy-two

UWAGA: Przy podawaniu liczb liczebniki "hundred", "thousand" i "million" nie przybieraj kocwki liczbymnogiej. Kocwka ta wystpuje wycznie wtedy, gdy uywamy ktrego z tych liczebnikw na okrelenie bliej

nie sprecyzowanej duej liczby:

19


20/60

housands of peopleysice ludzi

hundreds of trees

setki drzew

2. Liczebniki porzdkowe

1st first 11th eleventh2nd second 12th twelfth3rd third 13th thirteenth4st fourth 14th fourteenth5th fifth 15th fifteenth6th sixth 16th sixteenth

7th seventh 17th seventeenth8th eighth 18th eighteenth9th ninth 19th nineteenth10th tenth 20th twentieth

42nd forty-second100th hundredth1000th thousandth1000000th millionth

Idiomy

S to wyraenia, o ktrych w duym uproszczeniu moemy powiedzie, e ich znaczenie niejest sum znacze sw, z ktrych dane wyraenie si skada, tzn. kombinacja pewnychwyrazw daje zupenie nowe znaczenie, czsto niemoliwe do odgadnicia tylko na

podstawie znacze poszczeglnych sw. Do idiomw mona take zaliczy tzw. phrasalverbs, czyli czasowniki zoone. Skadaj si one z czasownika oraz partukuy

przyswkowej, ktre razem czsto maj znaczenie niemoliwe do odtworzenia na podstawieznaczenia czci skadowych, np. to see somebody off odprowadza kogo. Czsto takeznaczenie zmienia si, jeli dany czasownik moe wystpowa zarwno w formie

przechodniej, jak i nieprzechodniej, np.:

take off

1. zdejmowa (np. ubranie) (przechodni):

He took his jacket off.Zdj swoj marynark.

2. startowa (o samolocie) (nieprzechodni)

The plane took off at 10.00.Samolot wystartowa o 10.00.

20


21/60

Ze wzgldu na ogromn liczb wyrae idiomatycznych, nie jest moliwe, aby niniejszyprogram przedstawi je w wyczerpujcym zakresie. Wybrano zatem i wykorzystano tak wpodrczniku, jak i w wiczeniach najpopularniejsze z nich, z najczciej spotykanymiznaczeniami i zastosowaniami.

Sowniczek idiomw

Idiomy z czasownikiem"to be"

to be at a lossby zagubionym, zdezorientowanym;

I was at a loss when I had to make this decision.Byem zagubiony gdy musiaem podj t decyzj.

to be at largeby wolnym, na wolnoci;

The puma has run away from the zoo and it is at large now.Puma ucieka z zoo i jest teraz na wolnoci.

to be inby w domu

Is your mother in?Czy twoja mama jest w domu?

to be off(o filmach w kinie lub potrawach w restauracji) skoczy si, nie by osigalnym;

I'm sorry, sir, but chicken's off the menu.Przykro mi, prosz pana, ale kurczak si skoczy.

to be on(o filmie, sztuce) by granym, pokazywanym;

What's on at the Odeon tonight?Co graj dzi wieczorem w Odeonie?

to be on the runucieka;

The police are looking for them and they are on the run.Policja ich szuka a oni uciekaj.

to be outby nieobecnym (zwaszcza w domu);

Mother is out, she's gone to do some shopping.

21


22/60

Mamy nie ma w domu, posza zrobi zakupy.

to be up to someonezalee od kogo;

Shall we go to the park or to the cinema? - It's up to you.Czy pjdziemy do parku, czy do kina? - To zaley od ciebie.

Idiomy z czasownikiem "to break"

to break downzepsu si (o rzeczach, urzdzeniach);zaama si (psychicznie);

He broke down completely when he heard that his wife had cheated him.Zaama si zupenie, kiedy usysza, e jego ona go oszukaa.

to break outuwolni si, uciec;

The prisoners have broken out this morning.Winiowie uciekli dzi rano.

to break someone's heartzama komu serce;

You broke my heart telling me you didn't love me.Zamae mi serce mwic, e mnie nie kochasz.

Idiomy z czasownikiem "to call"

to call someone upzadzwoni do kogo;

Call me up tomorrow.Zadzwo do mnie jutro.

to call something offodwoa co;

The show was called off because of bad weather.Przedstawienie zostao odwoane z powodu zej pogody.

Idiomy z czasownikiem "to carry"

to carry onkontynuowa co, mwi dalej;

I have several remarks, but please carry on, I'll explain it later.Mam kilka uwag, ale prosz mwi dalej, wyjani to pniej.

22


23/60

Idiomy z czasownikiem "to catch"

to catch somebody redhandedzapa kogo na gorcym uczynku;

The police caught the thief redhanded.Policja zapaa zodzieja na gorcym uczynku.

Idiomy z czasownikiem "to change"

to change one's mindzmieni zdanie;

He thought he would go with them, but he changed his mind later on.Myla, e z nimi pojedzie, ale pniej zmieni zdanie.

Idiomy z czasownikiem "to count"

to count on someoneliczy na kogo;

As you're not going to help me, I'm very disappointed because I've counted on you.Skoro nie zamierzasz mi pomc, jestem bardzo rozczarowany, bo liczyem na ciebie.

Idiomy z czasownikiem "to deal"

to deal with somethingzajmowa si czym;

The book deals with the problem of morality.Ksika zajmuje si problemem moralnoci.

Idiomy z czasownikiem "to do"

to do one's beststara si, robi, co tylko si da;

I know that the result isn't satisfactory, but I'm doing my best.Wiem, e wynik nie jest zadowalajcy, ale robi, co mog.

to do someone a favourwywiadczy komu przysug;

Will you do me a favour and help me with this homework?Czy wywiadczysz mi przysug i pomoesz z tym zadaniem?

to do without somebody/somethingradzi sobie bez kogo/czego;

23


24/60

If he's not going to join us, we'll do without him.Jeli nie ma zamiaru si do nas przyczy, poradzimy sobie bez niego.

Idiomy z czasownikiem "to get"

to get something acrossporozumie si, przekaza informacj;

He is a good speaker; he always gets the message across to the audience.On jest dobrym mwc; zawsze przekazuje przesanie publicznoci.

to get inwej (do rodka);

Get in, please!Wejd, prosz!

to get madbardzo si rozzoci, wcieka;

She's gone mad when she heard you had lost all the money.Wcieka si, kiedy usyszaa, e zgubie wszystkie pienidze.

to get offwyruszy, rozpocz podr;

We are going to get off at 7.00.Mamy zamiar wyruszy o 7.00.

to get onpostpowa, radzi sobie;

How are you getting on in maths?Jak radzisz sobie z matematyk?

to get outwychodzi (na zewntrz), wychodzi z domu w celach rozrywkowych;

We don't get out too often nowadays.Obecnie nie wychodzimy zbyt czsto.

to get rid of somethingpozby si czego;

How shall I get rid of this rubbish?Jak mam pozby si tych mieci?

to get somebody down

martwi kogo, powodowa depresj;

24


25/60

When I heard about his death, it really got me down.Kiedy dowiedziaem si o jego mierci, naprawd mnie to zmartwio.

to get something offzdj co (np. buty), usun

Please, help me get my shoes off.Prosz. pom mi zdj buty.

to get over somethingwybrn z czego, przeama co, pokona;

Finally he got over his financial difficulties.W kocu wybrn z kopotw finansowych.

to get through

przedosta si, przebi, przej;

Look, the water is getting through the hole.Patrz, woda przedostaje si przez dziur.

to get upwsta (z ka);

Get up, it's getting late.Wsta, robi si pno.

Idiomy z czasownikiem "to give"

to give in/uppodda si, skapitulowa, rezygnowa;

Don't give up, try again.Nie rezygnuj, sprbuj jeszcze raz.

to give somebody a ringzadzwoni do kogo;

Give me a ring tomorrow, will you?Zadzwo do mnie jutro, dobrze?

to give something awayrozda co, wyda;

If you don't need those books, give them away!Jeli nie potrzebujesz tych ksiek, rozdaj je!

to give up something

zaprzesta robienia czego, np.rzuci palenie;

25


26/60

John says he's going to give up smoking this month.John mwi, e ma zamiar rzuci palenie w tym miesicu.

Idiomy z czasownikiem "to have"

o have something onnosi co, mie na sobie;

She had her beautiful dress on yesterday.Wczoraj miaa na sobie swoj pikn sukni.

Idiomy z czasownikiem "to join"

to join indoczy si;

We're going to play bridge, will you join in?Mamy zamiar gra w bryda, doczysz si?

Idiomy z czasownikiem "to keep"

to keep one's fingers crossedtrzyma kciuki;

I'm taking an exam tomorrow, keep your fingers crossed.Zdaj jutro egzamin, trzymaj za mnie kciuki.

to keep up with the Jonesesrywalizowa po wzgldem materialnym np. z ssiadami, prbowa im dorwna;

The Browns buy a new car every year to keep up with the Joneses.Brownowie kupuj co roku samochd eby dorwna ssiadom.

Idiomy z czasownikiem "to kill"

to kill two birds with one stoneupiec dwie pieczenie na jednym ogniu;

Developing his company he killed two birds with one stone: he gained money and proved tohis enemies that he was good enough.

Rozwijajc swoj firm, upiek dwie pieczenie na jednym ogniu: zdoby pienidze i udowodniswoim wrogom, e jest do dobry.

Idiomy z czasownikiem "to knock"

to knock offkoczy prac;

I usually knock off at 5.00.Zwykle kocz prac o 5.00.

26


27/60

to knock someone outznokautowa kogo;

The boxer knocked his opponent out.

Bokser znokautowa przeciwnika.

Idiomy z czasownikiem "to let"

to let someone downrozczarowa,zawie kogo;

His latest novel really let me down.Jego ostatnia powie naprawd mnie rozczarowaa.

to let the sleeping dogs lie

nie wywoywa wilka z lasu;

She must have forgotten about the whole affair, so let the sleeping dogs lie and don't remindher about it.Ona musiaa zapomnie o caej aferze, wic nie wywouj wilka z lasu i nie przypominaj jej otym.

Idiomy z czasownikiem "to look"

to look after someone/somethingopiekowa si, zajmowa, pilnowa kogo/czego;

I'll look after the children now if you want me to.Zajm si teraz dziemi, jeli chcesz.

to look at something/someonepatrze na kogo/co;

I was looking at the beautiful picture.Patrzyem na pikny obraz.

to look outuwaa, by ostronym;

Look out! The car is approaching!Uwaaj! Samochd si zblia!

Idiomy z czasownikiem "to make"

to make (both) ends meetwiza koniec z kocem;

When he had lost his job, they made both ends meet with difficulty.Kiedy straci prac, z trudnoci wizali koniec z kocem.

27


28/60

to make something upwymyle co;

Don't believe him, he made up this story.

Nie wierz mu, on wymyli t histori.

to make up for somethingnadrobi co, nadgoni;

I got up too late, so I'm working hard to make up for it.Wstaem zbyt pno, wic pracuj ciko, eby to nadrobi.

to make upwykonywa makija;

The actors are making up before the performance.Aktorzy maluj si przed przedstawieniem.

to make up one's mindzdecydowa si;

It's high time you made up your mind and told me about your decision.Ju najwyszy czas, eby zdecydowa si i powiedzia mi o swojej decyzji.

Idiomy z czasownikiem "to mess"

to mess aboutto mess aroundtraci czas;

Stop messing around and start working!Przesta traci czas i zacznij pracowa!

Idiomy z czasownikiem "to mind"

to mind one's own business

pilnowa wasnego interesu;I think this is my problem and you should rather mind your own business.Myl, e to mj problem i powiniene raczej pilnowa wasnego interesu.

Idiomy z czasownikiem "to move"

to move inwprowadzi si (do domu);

Our new neighbours moved in yesterday.

Nasi nowi ssiedzi wprowadzili si wczoraj.

28


29/60

to move upusun si, posun (eby zrobi komu miejsce);

Could you move up a bit? I'd like to sit down here.Czy moesz si troch posun? Chciabym tu usi.

Idiomy z czasownikiem "to pull"

to pull someone's legokamywa, buja, nabiera;

Stop pulling my leg, I know that the earth isn't flat.Przesta mnie nabiera, wiem, e ziemia nie jest paska.

Idiomy z czasownikiem "to put"

to put offodoy co ( na pniej);

We have no time to talk about it now, so we should put it off.Nie mamy czasu teraz o tym rozmawia, wic powinnimy to odoy.

Idiomy z czasownikiem "to rest"

to rest on one's laurelsspocz na laurach;

It's a pity that he has decided to rest on his laurels and not to take any more exams.To szkoda, e on zdecydowa si spocz na laurach i nie zdawa ju adnych innychegzaminw.

Idiomy z czasownikiem "to ring"

to ring backoddzwoni do kogo;

I can't talk to you just now, I'll ring back later.

Nie mog teraz rozmawia, oddzwoni pniej.

Idiomy z czasownikiem "to run"

to run awayuciec;

A lion has run away from the zoo.Lew uciek z zoo.

to run someone down

przejecha kogo, potrci (samochodem);

29


30/60

A poor little boy was run down by a car yesterday.Biedny may chopiec zosta wczoraj potrcony przez samochd.

Idiomy z czasownikiem "to set"

to set offwyruszy (w podr);

We are going to set off tomorrow.Mamy zamiar wyruszy jutro.

Idiomy z czasownikiem "to show"

to show offpopisywa si, chwali;

He always shows off with his knowledge of maths.On zawsze popisuje si swoj znajomoci matematyki.

Idiomy z czasownikiem "to smell"

to smell a ratdomyle si, e co jest nie w porzdku;

The kids were very nice when she came home, but she smelt a rat and at last she found thebroken vase.Dzieci byy bardzo mie, kiedy przysza do domu, ale domylia si, e co jest nie w porzdkui w kocu znalaza rozbity wazon.

Idiomy z czasownikiem "to spill"

to spill the beanswyjawi sekret, wygada si;

Nobody knew that they were going to get married, but finally he spilt the beans.Nikt nie wiedzia, e oni maj zamiar si pobra, ale w kocu on si wygada.

Idiomy z czasownikiem "to split"

to split hairsdzieli wos na czworo;

Stop splitting hairs and let's start talking about something really important.Przesta dzieli wos na czworo i zacznijmy rozmawia o czym naprawd wanym.

Idiomy z czasownikiem "to stand"

to stand someone a drink

postawi komu drinka;

30


31/60

Shall I stand you a drink?Czy postawi ci drinka?

to stand upwsta, podnie si;

Please stand up when the judge enters.Prosz wsta, kiedy sdzia wejdzie.

Idiomy z czasownikiem "to stick"

to stick to somethingpozosta przy czym, nie zmienia tego;

I think this project is good, so I'd rather stick to it.Myl, e ten projekt jest dobry, wic raczej bym przy nim pozosta.

Idiomy z czasownikiem "to strike"

to strike when the iron is hotku elazo pki gorce;

The boss was in a good mood after he had heard about the success, so the secretary decided tostrike when the iron was hot and asked for a rise.Szef by w dobrym humorze po tym, jak usysza o sukcesie, wic sekretarka postanowia ku

elazo pki gorce i poprosia o podwyk.

Idiomy z czasownikiem "to take"

to take downzapisa co, zanotowa;

I think this information is important and you should take it down.Myl, e ta informacja jest wana i powinnnicie j zapisa.

to take offwystartowa ( o samolocie);

The plane to Athens takes off at 10.20.Samolot do Aten startuje o 10.20.

to take something for grantedz gry co zakada, przyjmowa co za co naturalnego;

He took for granted that his rich aunt would die one day and leave him a lot of money.Zaoy z gry, e jego bogata ciotka umrze pewnego dnia i zostawi mnstwo pienidzy.

to take the bull by the horns

wzi byka za rogi;

31


32/60

I know that this exam isn't going to be easy, but John must take the bull by the horns.Wiem, e ten egzamin nie bdzie atwy, ale John musi wzi byka za rogi.

Idiomy z czasownikiem "to think"

to think something overprzemyle co;

I don't want to make any decision yet - I'd like to think it over.Nie chc jeszcze podejmowa adnej decyzji - chciabym to przemyle.

Idiomy z czasownikiem "to throw"

to throw something off/awaywyrzuci co, pozby si czego;

Where can I throw rubbish away?Gdzie mog wyrzuci mieci?

Idiomy z czasownikiem "to turn"

to turn outokaza si;

We thought he was Chinese, but it turned out he was Japanese.Mylelimy, e jest Chiczykiem, ale okazao si, e jest Japoczykiem.

to turn something downodrzuci co (propozycj);

The proposal was not good enough and I turned it down.Propozycja nie bya do dobra i odrzuciem j.

Idiomy z czasownikiem "to wake"

to wake upobudzi si;

I usually wake up at 7.00.Zwykle budz si o sidmej.

Czasowniki "specjalne": "to be", "to have" i "to do".

Czasowniki te charakteryzuj si tym, e mog wystpowa zarwno jako zwyke czasowniki o znaczeniach, jakponiej, jak te w funkcji czasownikw posikowych, tj. takich, ktre peni w zdaniu funkcje wycznie pomocnicze,uc do tworzenia odpowiednich form zda pytajcych i przeczcych.

W jzyku angielskim wystpuj nastpujce czasowniki "specjalne";

1. Czasownik "to be"

32


33/60

Czas teraniejszy

I am /I'm I am not/I'm not Am I?You are/You're You are not/You aren't/You're not Are you?

He is /He's He is not/He isn't/He's not Is he?She is/ She's She is not/She isn't/She's not Is she?It is/It's It is not/It isn't/It's not Is it?We are/ We're We are not/We aren't/We're not Are we?You are/You're You are not/You aren't/You're not Are you?They are/They're They are not/They aren't/They're not Are they?

Czas przeszy

I was I was not/I wasn't Was I?

You were You were not/You weren't Were you?He was He was not/He wasn't Was he?She was She was not/She wasn't Was she?It was It was not/It wasn't Was it?We were We were not/We weren't Were we?You were You were not/You weren't Were you?They were They were not/They weren't Were they?

II forma: been

Jako zwyky czasownik

Czasownik "to be" jako zwyky czasownik jest uywany do przekazywania nastpujcych informacji:1. miejsce pobytu czego albo kogo:

The cat is in the garden.Kot jest w ogrodzie.

2. informacji o osobie lub rzeczy:

John is a teacher.John jest nauczycielem.

3. wyraenia stanu lub cechy:

t is cold.Jest zimno.

She is nice.Ona jest mia.

They will be happy.

33


34/60

Oni bd szczliwi.

4. okrelenia wieku:

She is 40.Ona ma 40 lat.

Paul is 20 years old.Paul ma 20 lat.

Jako czasownik pomocniczy

Czasownik "to be" jako czasownik pomocniczy jest uywany do tworzenia czasw typu Continuous (cigego):

am eating a cake now.

Teraz jem ciastko.

He was reading a newspaper.On czyta gazet.

2. Czasownik "to have"

Czas teraniejszy

I have/ I've I have not/I haven't Have I?

You have/You've You have not/You haven't Have you?He has/He's He has not/He hasn't Has he?She has/She's She has not/She hasn't Has she?It has/It's It has not/It hasn't Has it?We have/We've We have not/We haven't Have we?You have/You've You have not/You haven't Have you?They have/They've They have not/They haven't Have they?

Czas przeszy

dentycznie dla wszystkich osb:/you/he/she/it/we/you/they had/you/he/she/it/we/you/they had not/hadn't

Had I/you/he/she/it/we/you/they?

II forma: "had"


Czasownik "to have" jako czasownik pomocniczy jest uywany do tworzenia czasw typu Perfect:

have worked for three hours.

34


35/60

Pracowaem przez trzy godziny.


Czasownik "to have" jako zwyky czasownik oznacza:1. posiadanie:

have a new car.Mam nowy samochd.

2. "spoywa (posiek)", "wydawa (przyjcie)", "bra (kpiel)":

We are having breakfast now.Teraz jemy niadanie.

Paul is having a party tomorrow.Paul wydaje jutro przyjcie.

Susan is having a bath.Susan bierze kpiel.

W tych przypadkach czasownik ten moe wystpowa w formie cigej.

3. Czasownik "to do"

Czas teraniejszy

Odmiana czasownika "to do" jako czasownika posikowego:

I do I do not/I don't Do I?You do You do not/You don't Do you?He does He does not/He doesn't Does he?She does She does not/She doesn't Does she?It does It does not/It doesn't Does it?We do We do not/We don't Do we?You do You do not/You don't Do you?

They do They do not/They don't Do they?

Kiedy czasownik "to do" wystpuje w znaczeniu "robi", odmienia si jak zwyky czasownik, tzn. pytania iprzeczenia tworzy si przy pomocy czasownika "to do" jako posikowego i czasownik ten uyty jest wwczasdwukrotnie:

What do you do?Co robisz?

Don't do that!

35


36/60

Nie rb tego!

Czas przeszy

Dla wszystkich osb identycznie:

/you/he/she/it/we/you/they did/you/he/she/it/we/you/they did not /didn't

Did I/you/he/she/it/we/you/they?

II forma: "done"


Czasownik "to do" jako czasownik pomocniczy suy do tworzenia form przeczcych i pytajcych w czasach: the

Present Simple Tense (do, does) i the Past Simple Tense (did):

Do you like him?Czy go lubisz?

don't know him.Nie znam go.

Did you see him?Czy widziae go?

didn't go there.Nie poszedem tam.


Czasownik "to do" jako zwyky czasownik oznacza "robi, czyni" i zachowuje si jak kady inny czasownik. W tymwypadku pytania w czasach typu Simple tworzone s w nastpujcy sposb:

Do you do it every day?Czy robisz to codziennie?

Did you do it?Czy to zrobie?

Czasowniki modalne

Temat czasownikw modalnych zosta podzielony nie wg samych czasownikw, lecz ichmoliwych funkcji:

1. Wyraanie przyzwolenia

"Can" - wyraanie przyzwolenia

36


37/60

Formy: "can" we wszystkich osobach: I can, itd.Pytanie: Can I? - pozostae osoby analogicznie.Przeczenie: I cannot/ I can't - pozostae osoby analogicznie.Po "can" nastpuje czasownik w bezokoliczniku bez "to":

I can take it.Mog/wolno mi to wzi.

Uycie: wyraanie przyzwolenia (zezwolenia) na co w sytuacji odnoszcej si do czasuprzyszego lub teraniejszego.

"May"- wyraanie przyzwolenia

Formy: "may" we wszystkich osobach: I may, itd.Pytanie: May I? - pozostae osoby analogicznie.Przeczenie: I may not/ I mayn't - pozostae osoby analogicznie.

Po "may" nastpuje czasownik w bezokoliczniku bez "to":

I may leave when I want to.Mog/wolno mi wyj kiedy chc.

Uycie: wyraanie przyzwolenia (zezwolenia) na co w sytuacji odnoszcej si do czasuprzyszego lub teraniejszego.

"Could"- wyraanie przyzwolenia

Formy: "could" we wszystkich osobach: I could, itd.Pytanie: Could I? - pozostae osoby analogicznie.Przeczenie: I could not/ I couldn't - pozostae osoby analogicznie.Po "could" nastpuje czasownik w bezokoliczniku bez "to":

I could take it.Mogem/wolno mi byo/ mgbym/wolno by mi byo to wzi.

Uycie: wyraanie przyzwolenia (zezwolenia) na co w sytuacji odnoszcej si do czasuprzeszego lub w trybie warunkowym ("mgbym").

"Might"- wyraanie przyzwolenia

Formy: "might" we wszystkich osobach: I might, itd.Pytanie: Might I? - pozostae osoby analogicznie.Przeczenie: I might not/ I mightn't - pozostae osoby analogicznie.Po "might" nastpuje czasownik w bezokoliczniku bez "to":

I might take it.Mogem/wolno mi byo/ mgbym/wolno by mi byo to wzi.

Uycie: wyraanie przyzwolenia (zezwolenia) na co w sytuacji odnoszcej si do czasu

przeszego lub w trybie warunkowym ("mgbym").

37


38/60

"To be allowed to do something" - wyraanie przyzwolenia

"To be allowed to do something" oznacza "mie pozwolenie na robienie czego, wolno komuco zrobi". Za pomoc tego zwrotu mona wyraa przyzwolenie we wszystkich czasach:

I am allowed to sit here.Wolno mi tu siedzie.= Kto zezwala mi na siedzenie tutaj.

I was allowed to see him.Pozwolono mi zobaczy si z nim.

She will be allowed to go with us.Jej bdzie wolno i z nami.

2. Wyraanie moliwoci.

Moliwo danego zdarzenia wyraamy za pomoc czasownikw: "can", "may", "could" i"might", a take zwrotw: "to be likely" by prawdopodobnym, "to be possible" bymoliwym i sowa "perhaps" by moe.

"Can" - wyraanie moliwoci

Formy: jak "Can" - wyraanie przyzwolenia

Uycie:1. Wyraenie moliwoci oglnej: istniej warunki dla wykonania danej czynnoci lub zajciazdarzenia.

You can ski on this hill today.Moesz dzi jedzi na nartach na tym wzgrzu. = Bo jest do niegu, warunki sodpowiednie, itp.

2. Wyraenie moliwoci wystpujcej od czasu do czasu.

Skiing can be dangerous.Narciarstwo moe by niebezpieczne. = Czasami, w pewnych warunkach jedenie nanartach moe okaza si niebezpieczne.

"May" i "might" - wyraanie moliwoci

Formy: jak "May" - wyraanie przyzwolenia."Might" - wyraanie przyzwolenie.Uwaga: w formie pytajcej w tym wypadku zamiast "May he..?" lub "Might he...?" itp.zazwyczaj pojawiaj si zwroty:

to be likely

38


39/60

by prawdopodobnym

Is it likely that he will come?/Is he likely to come?Czy jest prawdopodobne, e on przyjdzie?

lub

Do you think...?Czy sdzisz...?

Do you think he will come?Czy sdzisz, e on przyjdzie?

Uycie: moliwo w teraniejszoci lub przyszoci. "Might" zwykle odnosi si do rzeczynieco mniej prawdopodobnych.

He may come here.On moe tu przyjdzie. = Jest moliwe, e on przyjdzie.

Tom might lend you the money.Tom mgby poyczy ci pienidze. = Ewentualnie jest to moliwe, ale niezbyt

prawdopodobne.

"Could" - wyraanie moliwoci

"Could" moe by uywane zamiast "may" i "might" w zdaniach z "be" po czasownikumodalnym:

Tom could be in his room.Tom moe by w swoim pokoju. = Jest moliwe, e Tom jest w swoim pokoju.

They could be waiting for us at the office.Oni mog czeka na nas w biurze. = Jest moliwe, e oni czekaj na nas w biurze.

Pozostae sposoby wyraania moliwoci

Moliwo moemy take wyrazi za pomoc zwrotw:

to be likelyby prawdopodobnym

It is likely that she will help us. / She is likely to help us.Jest moliwe, e ona nam pomoe.

to be possibleby moliwym

It is possible that they have taken it.

Jest moliwe, e oni to wzili.

39


40/60

perhapsby moe

Perhaps she will know.Moe ona bdzie wiedzie.

3. Wyraanie zdolnoci do zrobienia czego

Do wyraenia, e kto jest w stanie albo potrafi co zrobi lub jest zdolny do zrobienia czegouywamy czasownikw modalnych "can", "could", oraz zwrotu "to be able to do something.

"Can" - wyraanie zdolnoci

Formy: jak "Can" - wyraanie przyzwolenia.Uycie: wyraenie faktu, e kto jest w stanie co zrobi odnoszce si do czasuteraniejszego.

I can drive a car.Potrafi prowadzi samochd.

"Could" - wyraanie zdolnoci

Formy: jak "Could" - wyraanie przyzwolenia.Uycie: wyraenie faktu, e kto by w stanie co zrobi odnoszce si do czasu przeszego.

I could drive a car when I was 17.Potrafiem prowadzi samochd kiedy miaem 17 lat.

"To be able to do something" - wyraanie zdolnoci

Forma "to be able to do something" moe by stosowana dla wyraania zdolnoci dozrobienia czego we wszystkich czasach.

I am able to lift this chair.Jestem w stanie podnie to krzeso.

I was able to swim when I was five.

Potrafiem pywa kiedy miaem 5 lat.I will be able to help you when I finish my work.

Bd w stanie ci pomc kiedy skocz moj prac.

4. Wyraanie powinnoci, przymusu, obowizku itp. lub ich braku.

Powinno, przymus, zobowizanie itp. (bd ich brak) wyraamy za pomoc czasownikw:"should", "ought", "must", "to have to do something", "need".

"Should" i "ought" - wyraanie powinnoci.

40


41/60

Formy: I should, itp. we wszystkich osobach.I ought itp. we wszystkich osobach.I should not/I shouldn't, itp. we wszystkich osobach.I ought not/ I oughtn't, itp. we wszystkich osobach.Should I?, itp. we wszystkich osobach.

Ought I?, itp. we wszystkich osobach.Uwaga: po "ought" nastpuje bezokolicznik z "to":

You ought to do it.Powinienie to zrobi.

Uycie: Stosowane dla wyraenia powinnoci, obowizku, itp. "Should" i "ought" majzasadniczo to samo znaczenie "powinno si", ale "should" jest mniej formalne i czciejspotykane.

"Must" - wyraanie przymusu, koniecznoci, itp

Forma: must we wszystkich osobachMust I? itp. we wszystkich osobachUwaga: must not/mustn't nie oznacza "nie musie" (brak przymusu) lecz "nie wolno" (zakaz)!Po "must" nastpuje czasownik w bezokoliczniku bez "to".Uycie: wyraenie koniecznoci, przymusu, dania lub, w formie przeczcej, zakazu,odnoszce si do teraniejszoci lub przyszoci i wynikajce nie z okolicznocizewntrznych, przepisw, regulaminw, itp., lecz z woli mwicego.

You must wash your hands before you start eating!Musisz umy rce zanim zaczniesz je! = Bo ja tak chc, jest to moje danie.

You mustn't read this book!Nie wolno ci czyta tej ksiki! = Bo ja ci zabraniam.

"To have to do something" - wyraanie przymusu, koniecznoci, obowizku

Formy: I/you/we/they have (got) to do itHe/she/it has (got) to do itHave I (got) to do it?Has he (got) to do it?

I don't have to do it/ I haven't (got) to do itHe doesn't have to do it/ He hasn't (got) to do itUycie: wyraenie koniecznoci, przymusu, dania, lub ich braku w formie przeczcej,odnoszce si do teraniejszoci lub przyszoci i wynikajce nie z woli mwicego lecz zokolicznoci zewntrznych, praw, zarzdze, przepisw, regulaminw, itp.

I will have to go there tomorrow.Bd musia tam i jutro.

I have (got) to help him.Musz mu pomc.

I don't have/ haven't (got) to be early at work.

41


42/60

Nie musz by wczenie w pracy.

Forma czasu przeszego "had" jest uywana zarwno dla wyraenia przymusu zewntrznego,jak i wynikajcego z woli mwicego, gdy czasownik "must" nie ma formy przeszej.

I had to cut my hair.Musiaem ci wosy.

The girls hadn't (got) /didn't have to wear uniforms.Dziewczta nie musiay nosi mundurkw.

"Need" - wyraanie koniecznoci bd jej braku

"Need" moe wystpowa zarwno jako czasownik modalny, suacy do wyraaniakoniecznoci, jak i zwyky czasownik (znaczcy "potrzebowa, wymaga"). W postacimodalnej zachowuje si jak kady czasownik modalny, tj. tworzy pytania przez

przestawienie: Need I?, a przeczenia przez dodanie "not": You needn't, itd. W formietwierdzcej w tej funkcji wystpuje rzadko, w formie przeczcej suy za do wyraania

braku koniecznoci, wynikajcej z woli mwicego:

You needn't bring me this book. I've already got it.Nie musisz przynosi mi tej ksiki. Ju j mam. = I nie chc, eby j przynosi.

Teacher: You needn't type your essays.Nauczyciel: Nie musicie pisa swoich wypracowa na maszynie. = Bo ja zwalniam was z tegoobowizku.

Inne zastosowania czasownikw modalnych i "specjalnych"

Krtkie odpowiedzi

Chcc udzieli krtkiej odpowiedzi na pytanie oglne (twierdzcej lub przeczcej), bezpowtarzania caego zdania:

- Are you reading now?Czy teraz czytasz?

- Yes, I am reading now.Tak, czytam.

uywamy czasownikw modalnych, gdy uycie samych sw "yes" lub "no" jestnieuprzejme. Stosujemy wwczas czasownik modalny lub pomocniczy waciwy dla zdania

pytajcego:

- Do you go there?Czy tam chodzisz?

- Yes, I do.

Tak, chodz.

42


43/60

- No, I don't.Nie, nie chodz.

- Are you sleeping?pisz?

- Yes, I am.Tak, pi.

- No, I' m not.Nie, nie pi.

- Were you cooking dinner?Gotowae obiad?

- Yes, I was.

Tak, gotowaem.

- No, I wasn't.Nie, nie gotowaem.

- Can you dance?Czy umiesz taczy?

- Yes, I can.Tak, umiem.

- No, I can't.Nie, nie umiem.

Zwroty typu "question tags".

S to zwroty na kocu zdania, bdce odpowiednikiem naszego "nieprawda?". Uywamy wnich czasownika pomocniczego lub modalnego takiego, jak w reszcie zdania, lecz w formie

przeczcej (jeli cae zdanie jest twierdzce) lub twierdzcej (jeli cae zdanie jest przeczce).

He will go with us, won't he?

On pjdzie z nami, nieprawda?They won't help us, will they?Oni nam nie pomog, nieprawda?

You are a doctor, aren't you?Jeste lekarzem, nieprawda?

You can dance, can't you?Umiesz taczy, nieprawda?

I'm late, aren't I?Spniem si, nieprawda?

43


44/60

He didn't come, did he?On nie przyszed, nieprawda?

You could do it, couldn't you?

Moge to zrobi, nieprawda?

Czasy

Czasy teraniejsze

PRESENT SIMPLE

Budowa

Zdania twierdzce

/You/We/They + V1 (I like music.)He/She/It + V1 + s (He likes music.)

Przeczenia/You/We/They + don't + V1 (I don't like music.)

He/She/It + doesn't + V1 (She doesn't like music.)

PytaniaDo/don't + I/you/we/they/ + V1 (Do you like music?)Does/doesn't + he/she/it + V1 (Does she like music?)

Krtkie odpowiedziYes, I/you/we/they do.No, I/you/we/they don't.Yes, he/she/it does.No, he/she/it doesn't.

Zastosowanie

Czynno wykonywana rutynowo, stale, od czasu do czasu lub regularnie powtarzana. Czsto w zdaniu pojawiaji wwczas okoliczniki czasu, takie jak: always (zawsze), often (czsto), sometimes (czasami), usually (zwykle),

never (nigdy), every day (codziennie), twice a year (dwa razy do roku) itp.always drink tea in the morning.They usually spend their holidays in the mountains.She never works on Saturdays.

Gdy opisujemy trwa, permanentn sytuacj.They live in Paris.She comes from Japan.

Gdy mwimy o czynnociach, ktre wydarz si w przyszoci, gdy wynikaj z przepisw, rozkadw (np. jazdy),programw itp.

The train leaves at 3.47.The concert finishes late at night.

44


45/60

Gdy mwimy o faktach naukowych lub obiektywnie istniejcych.Water boils at 100C.The sun rises in the morning and sets in the evening.

Gdy dajemy komu sowne instrukcje.First you press the red button.

Gdy komentujemy wydarzenia sportowe lub opowiadamy dowcip albo anegdot.He jumps very high and falls down heavily.A man comes into a pub and says...

Gdy uywamy czsownikw "statycznych", nie przyjmujcych formy cigej (continuous), takich jak: be, have,depend, know, think, understand, agree, like, want, hear, love, hate, see, smell, taste.This rose smells beautiful.

don't understand.

W zdaniach warunkowych dla wyraenia przyszoci (Conditional I) po sowach: if, when, as soon as, until, unless.will call you as soon as I return.

Gdy co komu proponujemy.Why don't we go to an Indian restaurant?

PRESENT CONTINUOUS

Budowa

Zdania twierdzce+ am + V1 + ing

You/We/They + are + V1 + ingHe/She/It + is + V1 + ing

Przeczenia'm not

you/we/they aren't + V1 + inghe/she/it isn't + V1 + ing

Pytania - inwersjaAm IAre you/they/we + V1 + ings he/she/it

Zastosowanie

Czynno wykonywana w chwili, gdy o niej mwimy.think he is sleeping.Gdy mwimy o czynnoci lub sytyacji, ktra ulega zmianie, rozwija si, przechodzi z jednego stanu w drugi.

He is getting old.

The climate is getting warmer.Gdy mwimy o sytuacjach tymczasowych.

45


46/60

They are renting a small flat at the moment.Gdy mwimy o planach i ustaleniach na przyszo.

Are you going to the country on Friday?Gdy mwimy o irytujcych lub dziwnych nawykach. (Oznaka zniecirpliwienia)

He's always complaining about everything.

PRESENT PERFECT SIMPLE

Budowa

Zdania twierdzce/You/We/They + have + V3

He/She/It + has + V3

Przeczenia

/You/We/They haven't + V3He/She/It hasn't + V3

Pytania - inwersjaHave I/you/we/they + V3?Has he/she/it + V3?

Zastosowanie

Stan rozpocz si w przeszoci i trwa do chwili obecnej.have had this dog for 3 years.Czynno zostaa wykonana w niedalekiej przeszoci, a jej skutek jest widoczny lub odczuwany w chwili, gdy o

niej mwimy.have already had my lunch (so I am not hungry).

Czynno powtarzaa si kilkakrotnie do chwili obecnej.have seen Mary three times this week.Przy czasownikach "statycznych", takich jak: believe, have, know, think, likehave always believed in dreams.have never liked this town.Kiedy mwimy o tym co nam si kiedy przydarzyo (nie wane kiedy, wany jest sam fakt przeycia tego

dowiadczenia.)

have read this book.Have you ever seen an elephant?Kiedy widzimy rezultat czego, co zostao wykonane w przeszoci.

Someone has eaten my cake (and I am hungry now).You haven't cleaned the floor (and it's dirty)

Kiedy opowiadamy, e co si nam przydarzyo po raz pierwszy, drugi itd.t's the first time I've tried diving.Kiedy uywamy stopnia najwyszego przymiotnika.

She's the most beautiful girl I've ever seen.t's the worst dinner I've ever eaten.

PRESENT PERFECT CONTINUOUS

46


47/60

Budowa

Zdania twierdzcehave/has + been + V1 ing

Przeczeniahaven't/hasn't + been + V1 ing

PytaniaHave you/Has he + been + V1 ing?

Zastosowanie

Kiedy mwimy o czynnoci, ktra wydarzya si niedawno, a jej skutek cigle jest widoczny.'ve been working all day (and I'm tired).

Czynno rozpocza si w przeszoci i trwa nieprzerwanie do chwili obecnej.'ve been living here for 3 years.Dla podkrelenia, e czynno jest tymczasowa.'ve been working here but I'm going to quit.Dla podkrelenia, e czynno nie zostaa ukoczona.'ve been reading this book but I haven' t finished yet.

Czasy przesze

PAST SIMPLE

Budowa

Zdania twierdzce/you/he/she/it/we/ they + V1 + ed (przy czasownikach regularnych) lub

+ V2 (przy czasownikach nieregularnych)

Przeczeniadidn't + V1 (zawsze)

Pytania

Did I + V1?Did she + V1?

Zastosowanie

Czynno zostaa wykonana w przeszoci i zostaa zakoczona.woke up at 7 o'clock, had breakfast and left.Kiedy mwimy o czsto powtarzajcych si (ale ju nieaktualnych) zachowaniach lub nawykach z przeszoci.

When I was younger I often went to sleep before 10 o'clock.W mowie zalenej.

He said he was hungry.

W II trybie warunkowym (w czci zdania po if).

47


48/60

f I had more money, I would buy this car.

PAST CONTINUOUS

Budowa

Zdania twierdzce/he/she/it was + V1 + ing

we/you/they were + V1 + ing

Przeczeniawe/you/they weren't + V1 + ing/he/she/it wasn't + V1 + ing

Pytania

Were you + V1 + ing?Was she + V1 + ing?

Zastosowanie

Czynno trwaa w przeszoci przez duszy czas.was waiting for you all the morning.Kiedy jakie wydarzenie byo "tem" dla innego.was crossing the street when I saw him.

She phoned when we were having lunch.Kiedy dwie lub wicej czynnoci trway rwnoczenie.

While he was watching the match she was reading a newspaper.

PAST PERFECT

Budowa

Zdania twierdzcehe/I/they + had + V3

Przeczenia

he/I/they + hadn't + V3

PytaniaHad he/I/they + V3?

Zastosowanie

Czynno wykonana zostaa jeszcze wczeniej, ni inna czynno w czasie przeszym, o ktrej ju wspominalimy.Before I went out I had locked the door.When they arrived at the station the train had already left.

Mowa zalena.

He said he had never been to Paris.III tryb warunkowy (w czci zdania po if).

48


49/60

f you hadn't driven so fast, you wouldn't have had an accident.

PAST PERFECT CONTINUOUS

Budowa

Zdania twierdzcehe/I/they + had + been + V1 + ing

Przeczeniahe/I/they + hadn't + been + V1 + ing

PytaniaHad you/he/I/they + been + V1 + ing?

Zastosowanie

Czynno trwaa przez duszy czas lub wielokrotnie si powtarzaa wczeniej ni inna czynno w czasieprzeszym, o ktrej ju wspominalimy.He failed the exam because he had been spending too much time at parties.

saw in the morning that it had been snowing.Mowa zalena.

He said he had been playing football all Saturday.

Czasy przysze

FUTURE SIMPLE

Budowa

Zdania twierdzce/We + will/shall + V1

You/ He/She/It/They + will + V1

Przeczenia+ will not (= won't) + V1

PytaniaWill you + V1?

Zastosowanie

Czynno wydarzy si jednokrotnie w przyszoci.'ll tell you about it tomorrow.Gdy co komu proponujemy lub pytamy o rad.

Shall I make you some coffee?What shall we have for lunch?

Gdy co komu obiecujemy.Don't worry, I won't tell him.

49


50/60

Gdy podejmujemy decyzj.'ll take the chicken.Gdy przewidujemy przyszo.t will rain tomorrow.

I tryb warunkowy w czci zdania, w ktrej nie wystpuje if/ when/ as soon as/ unless itp.'ll phone you as soon as I get home.

Unless it rains, we'll go for a walk.

FUTURE CONTINUOUS

Budowa

Zdania twierdzce/ We + will/ shall + be + V1 + ing

You/ He/ She/ It/ They + will + be + V1 + ing

Przeczenia+ will not (=won't) + be + V1 + ing

PytaniaWill you + be + V1 + ing?

Zastosowanie

Czynno bdzie trwaa w przyszoci przez duszy czas lub powtrzy si kilkakrotnie.Don't call me before 10 o'clock. I'll be working.This time tomorrow we'll be flying to Australia.

Czynno bdzie naturaln konsekwencj jakiego wydarzenia/ wydarze w przyszoci.After the break we'll be going right back.

Jeeli zamierzamy co robi w przyszoci przez pewien czas.will be fishing and sailing at the camp.

FUTURE PERFECT

Budowa

Zdania twierdzce/ We + will/ shall + have + V3You/ He/ She/ It/ They + have + V3

Pytania i przeczenia podobnie jak w pozostaych czasach przyszych.

Zastosowanie

Czynno zostanie zakoczona do okrelonego momentu w przyszoci. W zdaniu najczciej z przyimkiem "by".'ll have finished this book by tomorrow.

FUTURE PERFECT CONTINUOUS

50


51/60

Budowa

Zdania twierdzce/ We + will/ shall + have + been + V1 + ing

You/ He/ She/ It/ They + will + have + been + V1 + ing

Pytania i przeczenia podobnie jak w pozostaych czasach przyszych

Zastosowanie

Wykonywanie czynnoci lub jej etapu zostanie zakoczone do okrelonego momentu w przyszoci.Next week John will have been working here for 5 years.Jutro minie 5 lat od kiedy John tu pracuje.)

FUTURE SIMPLE IN THE PAST

Budowa

Zdania twierdzce/You/We + would + V1

Przeczenia+ would not (=wouldn't) + V1

PytaniaWould you + V1?

Zastosowanie

Mowa zalena zamiast FUTURE SIMPLE.He said he would tell me later.

II tryb warunkowy w czci zdania, w ktrej nie wystpuje if.wouldn't tell him if I were you.Gdy opowiadajc o czym, co wydarzyo si w przeszoci, chcemy wyrazi przyszo z punktu widzenia tamtej

chwili (stosujemy gwnie w jzyku pisanym, rzadko w mowie potocznej).We had to go to bed early because we would have a meeting early next morning.

uywamy do nazywania tego, co kto robi przez duszy czas w dalekiej przeszoci i prawdopodobnie ju nie robiMy grandfather would make me sit on his lap and tell about the war.

FUTURE CONTINUOUS IN THE PAST

Budowa

Zdania twierdzcewould + be + V1 + ing

Przeczenia

+ wouldn't + be + V1 + ing

51


52/60

PytaniaWould you + be + V1 + ing?

Zastosowanie

Mowa zalena zamiast FUTURE CONTINUOUS.thought we would be flying much shorter.II tryb warunkowy w czci zdania, w ktrej nie wystpuje if.f he didn't love her, he wouldn't be waiting for her for hours every day.Gdy opowiadajc o czym, co wydarzyo si w przeszoci, chcemy wyrazi przyszoc z punktu widzenia tamtej

chwili (stosujemy gwnie w jzyku pisanym, rzadko w mowie potocznej).We filled the car with fuel because we would be driving all day.

FUTURE PERFECT IN THE PAST

Budowa

Zdania twierdzce/We/You + would + have + V3

Pytania i przeczenia podobnie, jak w pozostaych czasach FUTURE IN THE PAST.

Zastosowanie

Mowa zalena.He told me he would have repaired my car by the end of the day.

III tryb warunkowy w czci zdania, w ktrej nie wystpuje if.f he hadn't driven so fast, he wouldn't have had an accident.

FUTURE PERFECT CONTINUOUS IN THE PAST

Budowa

Zdania twierdzce/You/We + would + have + been + V1 + ing

Pytania i przeczenia podobnie, jak w pozostaych czasach FUTURE IN THE PAST.

Zastosowanie

III tryb warunkowy w czci zdania, w ktrej nie wystpuje if.f he had known about the fog in Amsterdam, he wouldn't have been waiting at the airport all day.

Tryb rozkazujcy.

Tryb rozkazujcy wyraamy za pomoc bezokolicznika w drugiej osobie liczby pojedynczej imnogiej, natomiast w pozostaych przypadkach przy pomocy czasownika "to let".

Liczba pojedyncza:I osoba:

52


53/60

Let me do it.Niech ja to zrobi.

II osoba:

Bring me some tea.Przynie mi troch herbaty.

III osoba:

Let him/her/it listen.Niech on/ona/ono sucha.

Liczba mnoga:I osoba:

Let us (Let's) go there.Chodmy tam.

II osoba:

Bring me sugar.Przyniecie mi cukier.

III osoba:

Let them read it.Niech oni/one to przeczytaj.

Tryby warunkowe

W jzyku angielskim wystpuj trzy podstawowe tryby warunkowe:

Typ 1

Budowa: "if" + the Present Simple Tense - the Future Simple Tense

If you do it, I will be very angry.Jeli to zrobisz, bd bardzo zy.

Moliwy jest odwrotny szyk zdania:

I will be very angry if you do it.Bd bardzo zy jeli to zrobisz.

Naley jednak pamita o tym, e po sowie "if" zawsze wystpuje czas the Present SimpleTense.

Uycie: Odnosi si do teraniejszoci lub przyszoci. Warunek jest moliwy do spenienialub nawet cakiem prawdopodobny.

53


54/60

Typ 2

Budowa: "if"+ the Past Simple Tense, podmiot + "would" + czasownik w bezokoliczniku

If I had coffee, I would lend you some.

Gdybym mia kaw, poyczybym ci troch.

I would lend you coffee if I had some.Poyczybym ci kaw gdybym mia troch.

Uycie: Odnosi si do teraniejszoci lub przyszoci. Uywamy go, kiedy warunek jestsprzeczny z faktami: jak w powyszym przykadzie (w rzeczywistoci mwicy nie posiadatej kawy) lub kiedy warunek jest moliwy lecz niezbyt prawdopodobny.

Typ 3

Budowa: "if" + the Past Perfect Tense, podmiot + "would" + "have" + III forma czasownika

If I had known that he was dishonest, I would not have lent him the money.Gdybym wiedzia, e on jest nieuczciwy, nie poyczabym mu tych pienidzy.

I would not have lent him the money if I had known that he was dishonest.Nie poyczabym mu tych pienidzy gdybym wiedzia, e on jest nieuczciwy.

Uycie: Odnosi si do przeszoci i opisuje warunek niemoliwy do spenienia: nie zosta onspeniony i czynno nie nastpia.

Mowa zalena

Mowa zalena jest to sposb wyraania treci czyjej wypowiedzi, lecz nie przez dosowne jejcytowanie, ale przez przekazanie treci, np.:

John says: "I'm a doctor."John mwi: "Jestem lekarzem."

John says that he is a doctor.John mwi, e jest lekarzem.

Ta cz nauki skada si z nastpujcych tematw:

Tworzenie mowy zalenej

1. Opuszczamy znaki interpunkcyjne wskazujce na obecno cytatu (dwukropek icudzysw).2. Uzgadniamy zaimki zgodnie z sensem zdania, np.:

He says: "I lost my keys."On mwi: "Zgubiem moje klucze."

He says that he lost his keys.

54


55/60

On mwi, e zgubi swoje (jego) klucze.

3. Jeeli tzw. czasownik wprowadzajcy mow zalen jest w czasie przeszym, czas zdaniapodrzdnego zmienia si "o jeden stopie wstecz", tj. jeli w mowie niezalenej mamy czasteraniejszy, zmienia si on na przeszy, jeli za przeszy - na zaprzeszy (the Past Perfect

Tense).

He said: "I'm hungry."Powiedzia; "Jestem godny."

He said that he was hungry.Powiedzia, e jest godny.

He said: "I was hungry."Powiedzia; "Byem godny."

He said that he had been hungry.Powiedzia, e by godny.

4. Zmieniamy okrelenia dotyczce miejsca i czasu:today - that dayyesterday - the day beforethe day before yesterday - two days beforetomorrow - the next day /the following daynext week/month/year - the following week/month/yearlast week/month/year - the previous week/month/yeara year/month ago - a year/month beforehere - there

Tryb rozkazujcy w mowie zalenej

W zdaniach w mowie zalenej rozkazy wystpuj w bezokoliczniku:

She said: "Help me!"Powiedziaa: "Pomo mi!"

She asked me to help her.

Poprosia mnie, ebym jej pomg.Pytania w mowie zalenej

W pytaniach, ktrych tre jest przekazana za pomoc mowy zalenej nie ma szyku zdaniapytajcego:

She asks: "What is he doing?'Ona pyta: "Co on robi?"

She asks what he is doing.

Ona pyta, co on robi.

55


56/60

W przypadku pyta oglnych stosujemy swka "if" i "whether" jako "czy".

Tom asks John: "Do you like her?"Tom pyta Johna: "Czy j lubisz?"

Tom asks John if he likes her.Tom pyta Johna czy on j lubi.

Tom asks John whether he likes her.

Strona bierna

Strony biernej uywamy, kiedy nie wiadomo, lub nie jest wane kto dokonuje danej czynocilub kiedy chcemy podkreli przedmiot (lub osob) na ktrej czynno jest wykonywana, jakowaniejsze od wykonujcego t czynno.Stron biern tworzymy przez wstawienie czasownika "to be" w czasie takim, jak zdanie w

stronie czynnej oraz przeksztacenie czasownika na imiesw bierny. Ponadto dopenieniezdania w stronie czynnej staje si podmiotem zdania w stronie biernej:Strona czynna:

John reads books.John czyta ksiki.

Strona bierna:

Books are read (by John).Ksiki s czytane (przez Johna).

Zdanie zoone

Nastpstwo czasw

W zdaniach podrzdnie zoonych w jzyku polskim nie wystpuje zjawisko nastpstwaczasw. Np.:

On mwi, e jest zimno.

On powiedzia, e jest zimno.

Natomiast w jzyku angielskim czas zdania gwnego ma wpyw na czas uyty w zdaniupodrzdnym.

He says that he is hungry.On mwi, e jest godny.

He said that he was hungry.On powiedzia, e by godny. (Wtedy by godny, kiedy o tym mwi)

He says that he was hungry.On mwi, e by godny.

56


57/60

He said that he had been hungry.On mwi, e by godny. (By godny zanim o tym mwi.)

A oto schemat zmian czasw w zdaniu podrzdnym, jeli czasownik zdania gwnego

wystpi w czasie przeszym:

He thinks it will be nice.On myli, e bdzie przyjemnie.

He thought it would be nice.On myla, e bdzie przyjemnie.

("will" - "would")

He sees that she has done it.

On widzi, e ona to zrobia.

He saw that she had done it.On widzia, e ona to zrobia.

(the Present Perfect Tense - the Past Perfect Tense)

They work so hard that they have no time.Oni pracuj tak ciko, e nie maj czasu.

They worked so hard that they had no time.Pracowali tak ciko, e nie mieli czasu.

(the Present Simple Tense - the Past Simple Tense)

He says that they are playing golf.On mwi, e oni graj w golfa.

He said that they were playing golf.On mwi, e oni graj w golfa.

(the Present Continuous Tense- the Past Continuous Tense)

She says that they were in Spain.Ona mwi, e oni byli w Hiszpanii.

She said that they had been in Spain.Ona powiedziaa, e oni byli w Hiszpanii.

Zdania czasowe

Zdania czasowe s to zdania ze spjnikami: "when" - "kiedy", "as soon as" - "kiedy tylko". W

zdaniach takich, jeli odnosz si one do przyszoci, w zdaniu podrzdnym nie wystpujeczas przyszy, lecz czas teraniejszy.

57


58/60

We'll try to do it when John comes.Sprbujemy to zrobi kiedy John przyjdzie.

I'll serve dinner as soon as it is ready.

Podam obiad kiedy tylko bdzie gotowy.

Zdania okolicznikowe porwnania

Zdania okolicznikowe porwnania s to zdania, w ktrych porwnujemy ze sob dwierzeczy,wielkoci, zjawiska, itp.

thanni

It is warmer today than it was yesterday.

Dzi jest cieplej ni byo wczoraj.

Susan is taller than Paul.Susan jest wysza ni Paul.

as...astak...jak

Steve is as good at maths as Paul.Steve jest tak dobry w matematyce jak Paul.

Fishing is as boring as knitting.owienie ryb jest tak nudne jak robienie na drutach.

Zdania przydawkowe typu Defining

Zdania przydawkowe typu Defining s to zdania, w ktrych zdanie podrzdne peni rolprzydawki i suy do wyodrbnienia jakiej osoby lub rzeczy z wikszej grupy, okrelenie jej,zdefiniowanie, wyodrbnienie.

The boy who has red hair is my brother.

Chopiec, ktry ma rude wosy, jest moim bratem.Zdanie "who has red hair" wyodrbnia chopca ze zbioru wszelkich moliwych chopcw. Niemoemy go opuci, gdy wwczas zdanie "The boy is my brother." nie miaoby sensu: niewiedzielibymy, o kim mowa.Zaimki uywane w zdaniach przydawkowych typu DefiningOdnoszce si do osb:

who,thatktry, ktra, itp.

The man who is wearing glasses is my boss.Mczyzna, ktry nosi okulary, jest moim szefem.

58


59/60

The girl that looks tired has just been to a dentist.Dziewczynka, ktra wyglda na zmczon, wanie bya u dentysty.

who,whom,that

ktrym, ktrymi, ktrego, ktrych, itp.

The people whom we met yesterday are students.Ludzie, ktrych wczoraj spotkalimy s studentami.

whoseczyjego, czyich, czyjej, itp.

The woman whose shoes are lying on the table is my wife.Kobieta, ktrej buty le na stole, jest moj on.

Odnoszce si do rzeczy:

which, that

This is the book which I know.To jest ksika, ktr znam.

The paper which you burnt an hour ago was my Ph.D. thesis.Papier, ktry spalie przed godzin to bya moja praca doktorska.

whose,of which

The chair of which the bottom was made of wicker belongs to me.Krzeso, ktrego spd zrobiono z wikliny, naley do mnie.

Zdania przydawkowe typu Non-Defining

Zdania przydawkowe typu Non-Defining s to zdania, w ktrych zdanie podrzdne peni rolprzydawki nie sucej do wyodrbnienia jakiej osoby lub rzeczy z wikszej grupy, leczpodanie dodatkowej informacji o osobie lub rzeczy, ktra zostaa ju okrelona.

My father, who is an engineer, knows everything about machines.Mj ojciec, ktry jest inynierem, wie wszystko o maszynach.

Zaimki uywane w zdaniach przydawkowych typu Non-DefiningOdnoszce si do osb:

who

Peter, who is a nice person, has helped me with pleasure.Peter, ktry jest mi osob, pomg mi z przyjemnoci.

whom,who

59


60/60

Peter, whom we knew so well, turned out to be a murderer.Peter, ktrego tak dobrze znalimy, okaza si morderc.

whose

My husband, whose car is being repaired, went to his office by taxi.Mj m, ktrego samochd si naprawia, pojecha do biura takswk.

Odnoszce si do rzeczy:

which

This book on the left, which has a pink cover, was written by my grandfather.Ta ksika z lewej stony, ktra ma row okadk, zostaa napisana przez mojego dziadka.

whose,of which

The biggest house in this town, whose walls are made of marble, was built in 1960.Najwikszy dom w tym miecie, ktrego ciany s zrobione z marmuru, zosta wybudowany w1960.

GRAMATYKA ANGIELSKA-ZESTAWIENIE

Documents