FNV 2016_3 BEV_1.jdf

#3 | 2016MAGAZINE VOOR LEDEN VAN FNV BEVEILIGING

OR-LEDEN WORDEN KADERLID

1 WAT VOOR WERK DEED JE?‘Toen ik me bij de FNV meldde, werkte ik bij de catering van het Concern Congres Centrum (CCC) van de gemeente Amsterdam. Verplicht en onbe-taald. Ik ben opgeleid tot financieel-administra-tief medewerker. Dat werk heb ik gedaan bij het ROC. Na negen jaar werd ik bij een reorganisatie ontslagen.’

2 WAAROM BEN JE FNV-LID GEWORDEN?‘Het werk bij het CCC voelde als dwangarbeid die me niks verder hielp. Integendeel. Dat wilde ik niet accepteren. In mijn eentje bereik ik echter niks. Maar als we samen, als groep, strijden, kun-nen we verschil maken.’

3 WAT WIST JE VAN DE FNV?‘Ik wist dat het de grootste vakbond van Neder-land is, maar dacht dat ze er alleen voor werken-den waren. Toen ik hoorde dat ze ook opkomen voor uitkeringsgerechtigden, dacht ik: wat goed! Want het is hard nodig. Uitkeringsgerechtigden hebben minder rechten dan werkenden, leven vaak in armoede en worden gezien als niksnutten terwijl de meesten heel graag willen werken.’

4 HOE BEVALT HET LIDMAATSCHAP?‘Bij de FNV vond ik eindelijk iemand die luister-de, en me serieus nam. Dat was heel fijn. Ik heb veel steun en hulp gekregen. Daardoor is o.a. mijn traject bij het CCC gestopt. Daar ben ik heel dankbaar voor.’

5 WIL JE ACTIEF WORDEN BIJ DE BOND?‘Heel graag. Om anderen te helpen, maar ook voor mezelf; ik wil graag iets nuttigs doen.’

THARMALINGAM KALAIYARASAN (48) is bijstandsgerechtigde en werkzoekend. Hij meldde zich bij de FNV om gedwongen en onbetaald werken te helpen stoppen.

TEKST EVA PRINS BEELD MARTIN DE BOUTER

LEES MEER over de campagne Stop werken zonder loon op www.fnv.nl/zonderloon

‘ IK HEB VEEL STEUN EN HULP GEKREGEN’

FNV MAGAZINE2

NET LID

GEFIKSTFNV-leden stellen orde op zaken in het aard-appelvervoer. ‘Stapje voor stapje wordt de transport-markt gezond.’PAG 41

3

FNV MOMENT Een waanzinnige week is het geworden, het jaarlijkse FNV Zomerkamp. Ondanks de regen! PAG 08

JÖRGEN RAYMANNJörgen Raymann werd deze zomer vijftig jaar, nam afscheid van de publieke omroep en tante Es. ‘Ik hoef niet overal meer een mening over te hebben.’ PAG 24

WERK AAN DE WERELDNergens in de wereld kun-nen LHBTI’s veilig werken. Ook niet inNederland, Turkije, Bonaire of Brazilie. PAG 32

SOCIALE WONINGBOUW PAG 04Er zijn te weinig woningen in de sociale huursector, en de huren rijzen de pan uit. Maar ‘Den Haag’ houdt zich van de domme.

EERLIJK DELEN PAG 14Denker des Vaderlands Marli Huijer vindt dat de politiek in de zorg, het onderwijs, de woningsector en op de markt steeds meer bescherming wegneemt. ‘De verschillen worden steeds groter.’

KADERLEDEN SECURCASH PAG 16Het komt niet heel vaak voor dat álle leden van een ondernemingsraad besluiten FNV-ka-derlid te worden.

HET ZAL JE MAAR GEBEUREN PAG 30Martin Jansen verongelukte op 55-jarige leef-tijd tijdens werkzaamheden aan het spoor in Zweden. Zijn echtgenote en drie kinderen kregen na vijf jaar de definitieve schadever-goeding. ‘We hadden nog zo veel plannen.’

SAMEN WERKT PAG 42Het team Afvalinzameling bij Afvalservice West in Amsterdam draait als een geoliede machine.

Actievoeren en onderhandelen over een akkoord is hard werken, maar ook daarna kun je niet op je lauweren rusten. Als je eenmaal een akkoord hebt, is het belangrijk om goed te communiceren welke afspraken je precies gemaakt heb. En om te zorgen dat alle afspraken ook echt worden nageleefd. Ook dat is hard werken.De acties van de beveiligers op Schiphol hebben goede afspraken opgeleverd met harde dead-lines. Wij monitoren de voortgang van die afspra-ken in een maandelijks overleg met Schiphol en de beveiligingsbedrijven. Én we roepen werkne-mers op om ons te laten weten als afspraken niet of niet goed worden nageleefd.Op basis van die meldingen trekken we opnieuw aan de bel bij werkgevers en bij Schiphol. Als stok achter de deur hebben we de acties niet beëin-digd maar opgeschort, zodat we opnieuw acties kunnen voeren als dat nodig is.Naleven vereist doorzettingsvermogen, want steeds dezelfde klacht doorgeven is niet moti-verend. Toch moeten we daar scherp op blijven. Als je mooie afspraken maakt, ben je het aan jezelf verplicht om ervoor te zorgen dat die mooie afspraken ook echt worden uitgevoerd. Anders zou je voor niets actie hebben gevoerd. En dat zou zonde zijn.Dus óf het nu over de cao Particuliere Beveiliging óf over het akkoord met Schiphol en de bevei-ligingsbedrijven gaat: laat het ons weten als afspraken niet worden nagekomen.

TANJA SCHRIJVER EN MOHAMED GAFKIBESTUURDERS FNV BEVEILIGING

NALEVEN

IN DIT NUMMER VOORWOORD

FNV MAGAZINE4

DE SAMENLEVING

HET AANTAL MENSEN DAT TE DUUR WOONT, STEEG IN ZES JAAR TIJD VAN 8 NAAR 18 PROCENT

5

SOCIALE WONINGBOUW

HUURDERS IN DE KNELAlle partijen die betrokken zijn bij de sociale huursector roepen om het hardst dat er veel te weinig woningen zijn en dat de huren de pan uit rijzen. Maar ‘Den Haag’ houdt zich van de domme. ‘Minister Blok wil de sociale huursector om zeep helpen en dat is hem aardig aan het lukken’, zegt directeur Ronald Paping van de Woonbond.

TEKST LUUK OBBINK ILLUSTRATIE XF&M

In de twee jaar dat Dennis van Dongen (28) met zijn gezin in een sociale huurwoning in Bakel woont, ging zijn huur met 24 euro omhoog naar 715 euro. Maar in dezelfde tijd daalde zijn inkomen door omstandigheden met 600 euro per maand. De Wajonguitkering van zijn echtgenote is ook geen vetpot en dus komt het gezin niet rond. ‘Luiers, eten, allerlei lasten zoals de ziektekostenverzekering; het is allemaal te veel. Mijn ouders springen maandelijks bij, anders redden we het niet. Ik zou dolgraag goedkoper wonen, maar die goedkopere woningen zijn er simpelweg niet.’Ook Bertha Jaeggi (34) uit Drachten wil dolgraag ver-huizen. Ze staat al zes jaar ingeschreven voor een woning in de wijk waar haar kinderen

naar school gaan. Maar wonin-gen daar zijn niet te betalen met de arbeidsongeschiktheids-uitkering van haar echtgenoot. ‘Laatst was er een voor 590 euro, betaalbaar, maar we ston-den op nummer twee. Kort erna was er exact eenzelfde woning, maar die was 710 euro. Door een groter aantal verhuizingen was de huur vaker gestegen. Dit duurt eindeloos, terwijl we de kinderen met de auto naar school brengen. We blijven op en neer rijden.’

TE DUUR WONEN De twee zijn voorbeelden van een groeiend aantal huishoudens dat in de sociale huursector in de knel komt. Was in het verleden het probleem dat mensen met een relatief hoog inkomen te goedkoop woonden,

TUSSEN 2009 EN 2015 ZIJN ER 262.400 WONINGEN UIT DE SOCIALE WONINGBOUWSECTOR VERDWENEN

FNV MAGAZINE6

DE SAMENLEVING

tegenwoordig is het andersom, zo blijkt uit cijfers die het CBS in april naar buiten bracht. Het aantal mensen dat te duur woont, steeg in zes jaar tijd van 8 naar 18 procent, terwijl het aantal dat eigenlijk te goedkoop woont, daalde van 28 naar 18 procent. ‘Logisch’, zegt directeur Ronald Paping van de Woonbond. ‘De huren zijn de afgelopen jaren fors gestegen, dus dan krijg je dat effect vanzelf. Tel daarbij op dat de crisis ertoe heeft geleid dat bij veel mensen het inkomen onder druk staat en het plaatje is compleet.’ Ook voor de FNV een belangrijk item. ‘Leuk hoor, als we in een cao een loonsverhoging weten te bereiken van 1,62 procent.

Maar wat heb je eraan als die teniet wordt gedaan door een huurverhoging die daar een veelvoud van is’, zegt FNV-vicevoorzitter Gijs van Dijk.

DE VRAAG GROEITEen tweede probleem is het tekort aan woningen. Hoe groot het tekort is, valt nauwelijks te becijferen. Al is het aantal daklozen sinds 2009 met 74 procent gestegen, nog steeds heeft vrijwel iedereen een dak boven z’n hoofd. ‘De wachtlijs-ten kun je niet als uitgangspunt nemen’, zegt woordvoerder Pluup Bataille van Aedes, de brancheorganisatie van woningcorporaties. ‘Want daar staan ook kinderen op die uit voorzorg door hun ouders

vast zijn ingeschreven.’ Wel duidelijk is dat statushouders vanwege de woningnood vaak langer in een azc verblijven, maar dat is een relatief klein deel van het tekort. ‘En jonge-ren blijven langer thuis wonen, omdat ze geen woning kunnen vinden’, zegt Paping. ‘Terwijl de vraag groeit, doordat we gemiddeld langer leven en door-dat ouderen langer zelfstandig blijven wonen.’ Meest veelzeggend is misschien wel het aantal van 262.400 woningen dat tussen 2009 en 2015 uit de sector is verdwenen, een cijfer dat de Woonbond baseert op het rapport ‘Staat van de Volkshuisvesting’, waarmee het kabinet de Tweede Kamer in april op de hoogte

DE CORPORATIES HEBBEN ONGEVEER 2 MILJOEN SOCIALE HUURWONINGEN OVER

bracht. De woningen verdwe-nen door sloop, verkoop, of doordat de huurprijs boven de grens van 710,68 euro kwam. De corporaties hebben nu nog maar zo’n 2 miljoen sociale huurwoningen over.

VERHUURDERSHEFFINGVrijwel alle partijen in de sociale huursector wijzen voor de oorzaak van de plaag die de sector getroffen heeft naar de beruchte verhuurdersheffing. Met ingang van 2013 betalen verhuurders die tien of meer woningen in de sociale sector verhuren een heffing van ongeveer twee maanden huur per jaar. Doel: het vullen van de schatkist, dit jaar met zo’n 1.7 miljard euro. Neveneffect:

7

SOCIALE WONINGBOUW‘ VOOR JONGEREN ZIT DE POT VOLLER DAN OOIT’

forse huurverhogingen, want de corporaties berekenen de heffing door. Tweede gevolg: de bouw van nieuwe sociale huurwoningen, die door de cri-sis toch al onder druk stond, is als een plumpudding in elkaar gezakt. Derde effect: allerlei projecten in het kader van de verduurzaming van woningen zijn in de koelkast gezet, net als groot onderhoud.Het zijn precies de zaken waar FNV Bouw, Aedes, de Woonbond en de Taskforce CO

2-reductie in

de bouw in een brandbrief voor hebben gewaarschuwd. En bij de evaluatie van de omstreden heffing in de Tweede Kamer, deze zomer, was het aantal organisaties dat zich ertegen keerde nog groter: zestien organisaties spraken zich op 29 juni in een rondetafelge-sprek in de Tweede Kamer uit tegen de verhuurdersheffing, vanwege de rem op investerin-gen. Daaronder ook organisaties als Bouwend Nederland, VNO-NCW, VNG en Nibud. De FNV zat niet aan tafel, maar staat op dit punt pal achter de Woonbond. ‘De belastingmoraal van dit kabinet deugt niet’, zegt Van Dijk. ‘Grote winstgevende bedrijven betalen steeds minder belasting en bewoners van soci-ale huurwoningen dragen juist méér bij. Dit is de omgekeerde wereld.’

HUURAKKOORDDe organisaties die zich tegen de heffing keren, weten zich

gesteund door een rapport van het Centrum Onderzoek Economie Lagere Overheden (COELO), dat de heffing in opdracht van Aedes, VNG en de Woonbond heeft geëvalueerd. COELO maakt gehakt van de heffing: uit rechtvaardigheidsgronden moeilijk te verdedigen, niet transparant, een bot en omslachtig instrument, leidend tot economische verstoringen.Volgens minister Stef Bloks eigen evaluatie hebben corporaties echter nog best ruimte om te investeren. Bovendien: hij heeft de miljarden van de heffing gewoon nodig. En de Tweede Kamer is akkoord gegaan met zijn evaluatie.Paping van de Woonbond ziet daarom uit naar de verkiezingen. ‘Eigenlijk is alleen de VVD zeer uitgesproken voor die heffing, dus ik verwacht niet dat er na maart volgend jaar een kabinet komt dat de heffing in stand wil houden. Dan kunnen we weer investeren.’ Voorlopig is het enige houvast voor bewoners van sociale huurwoningen het huurakkoord, waarin Aedes en de Woonbond hebben vastgelegd dat de huren de komende drie jaar gemiddeld met hooguit 1 procent boven de inflatie mogen stijgen, tegen 3 procent in het verleden. Het ledenparlement van de FNV heeft het akkoord met instemming begroet.

WERKGELEGENHEIDDe FNV maakt zich zorgen over de ontwikkelingen in de sociale huursector. ‘Omdat de helft van onze leden in een dergelijke woning woont en huren betaalbaar moeten zijn’, zegt Gijs van Dijk. ‘Maar we hebben ook te maken met een ander aspect: de werkgelegenheid.’ Dat de heffing heeft geleid tot verlies van banen, lijkt zo klaar als een klontje. Maar hoeveel?

‘Strikt genomen is de investeringscapaciteit van corporaties niet afgenomen, want ze hebben de heffing grotendeels gecompenseerd met een huurstijging van ongeveer 10 procent’, zegt Taco van Hoek, directeur van het Economisch Instituut voor de Bouwnijverheid (EIB). ‘Maar het was al crisis. Normaal hebben de investeringen van corporaties een dempende werking, maar de heffing heeft geleid tot een klimaat waarin men voorzichtiger is geworden.’ Cijfers die hij verstrekt bevestigen dat beeld. Werden er volgens gegevens van het CBS in 2011 nog 20.467 woningen in deze sector opgeleverd, in 2015 was dit gedaald tot 9.500, een cijfer dat gebaseerd is op het aantal verstrekte vergunningen. Voor 2016 en 2017 zijn de EIB-prognoses 9.000 en 11.500 stuks.Werkgeversorganisatie Bouwend Nederland heeft geen concrete cijfers, maar woordvoerder Pim Nusselder houdt het erop dat er nog maar één woning wordt gebouwd op drie tot vier in het verleden. Het zou dan gaan om tienduizenden woningen die minder zijn gebouwd. ‘Als vuistregel mag je per woning uitgaan van één baan per jaar plus nog één in de afbouw.’ Aedes-woordvoerder Bataille: ‘En denk eens aan het inrichten en stofferen van al die woningen. De IKEA’s varen er ook wel bij.’Mondjesmaat komen ze er mogelijk alsnog. Het EIB constateert maand na maand dat het steeds beter gaat in de bouw. ‘En bij de corporaties zien we nu ook herstel’, zegt Van Hoek. Bataille bevestigt dat: ‘Vorig jaar was het dieptepunt, nu gaat het weer aantrekken.’

IN 2011 WERDEN ER 20.467 WONINGEN IN DE SOCIALE WONINGBOUWSECTOR OPGELEVERD. IN 2015 WAS DIT GEDAALD TOT 9.500. VOOR 2016 EN 2017 ZIJN DE PROGNOSES DAT ER 9.000 EN 11.500 WONINGEN WORDEN GEBOUWD

FNV MAGAZINE8

FNV MOMENT

WAANZINNIGE

WEEKZoals ieder jaar in de eerste week van augustus was Vierhouten op de Veluwe het decor van het Zomerkamp FNV. Ondanks dat het weer niet echt meewerkte (heel veel regen!) hebben de bijna driehonderd kinderen en de tientallen vrijwilligers er een waanzinnig leuke week van gemaakt. Adel, uit deelkamp geel, liet zijn kritische mening duidelijk horen tijdens het onderdeel ‘Eens of oneens’. Terugkijkend op de week zei hij tevreden dat het af en toe wel koud was, maar dat hij de spelletjes best leuk had gevonden en het eten best lekker. Maar het allerleukste was toch wel de disco. www.zomerkampfnv.nl

TEK

ST E

MM

Y B

ITT

ER

BEE

LD L

IESB

ETH

DIN

NIS

SEN

9

FNV MAGAZINE10

TWEE GENERATIESTWEE GENERATIES

’ Als ik binnen schuur heb ik altijd een mondkapje op, daar let ik op’

Of we zijn handen eens mogen zien. De oude man weifelt, draait ze dan langzaam open. Het zijn opvallend fijne handen. Geen dikke lagen eelt, maar bijna glad. ‘Kijk, ik heb geen vingerafdruk meer, er zit niks meer op.’Een goederentrein dendert met geraas langs station Rotterdam Centraal. Er komt maar geen einde aan, de rails gloeien na. Daan kijkt even op, ogen tot spleetjes. Een gegroefd gelaat met het brons van de zomer. Het schildersvak heeft sporen nagelaten bij Daan de Vries. De geboren Amsterdammer stond bijna zijn hele leven met een kwast in de hand. ‘En dat mag je letterlijk nemen. Wij deden echt alles met

blote handen.’ Hij zit in een brasserie in het hart van de winderige havenstad, pal naast de Haaienbek, of Station Kapsalon, zoals de inwoners het nieuwe centraal station met gevoel voor humor noemen. Glaasje wijn erbij, dat mag best.‘Ik was vijftien toen ik begon als schilder. Je droeg toen nooit handschoenen en machines hadden we niet. Dus als je moest schuren, vouwde je een grof papiertje in vieren en dan ging je aan de slag. En dat rustig een hele dag.’Tim Wiekenkamp zit ernaast en hoort het verbaasd aan. Hij is bijna vijftig jaar jonger, en een kop groter. Oplettende blauwe ogen en

TEKST PETER TE LINTEL HEKKERT BEELD TESSA POSTHUMA DE BOER

DUIZENDEN LITERS VERFEen gesprek tussen twee schilders. Tim (25) is net begonnen, Daan (72) heeft zijn kwasten opgeborgen. ‘Goed dat jullie nu wel leren hoe het moet.’

een gulle lach. ‘Ik werk altijd met handschoenen, zeker met watergedragen verf, dat trekt zo je huid in, recht in je bloedbaan.’ Daan gaat door: ‘Joh, deuren, kozijnen; kwam geen apparaat aan te pas. Je had gewoon niets.’ Tim: ‘Nou, nu gelukkig wel.’

TOEVALLIG SCHILDERHet is een mooi beroep, daar zijn ze het over eens. Grappig genoeg was het voor allebei niet

‘ In een groot bedrijf moet je je vaak specialiseren, hier doe je echt alles’

TIM WIEKENKAMP (25)

TIM

11

SCHILDERS

’ Ik heb COPD. Mijn longcapaciteit is nog 43 procent en gaat achteruit’

hun eerste liefde. ‘Van mijn vader moest ik automonteur worden’, vertelt Daan, ‘want in 1956 was dát het vak van de toekomst. Ik naar die opleiding: het meest ongelukkige jaar van mijn leven. Ik kon er niks van, verprutste alles. Toen heb ik maar voor schilderen gekozen.’Ook Tim rolde er toevallig in. ‘Ik was meubelmaker maar kon geen werk vinden. Mijn moeder las een advertentie van een schildersopleiding:

of dat niets voor me was.’ En dat was het. Een schot in de roos. ‘Absoluut! Ik doe het nu drie jaar en verveel me geen dag. Dit is zo afwisselend. Niet alleen schilderen, ook behangen, glas zetten, kleine houtrotreparaties, decoraties maken.’Hij werkt bij een aannemer met een kleine schilderstak en gaat twee avonden per week naar school. ‘We doen grote klussen, zoals scholen, maar

ook particulier. Dan kom je echt bij mensen thuis. Dat vind ik wel het leukst.’ Werken voor een klein bedrijf bevalt hem goed. ‘Het is heel leerzaam. In een groot bedrijf moet je je vaak specialiseren, hier doe je echt alles.’

HIGHJe zou kunnen denken dat schilderen toch vooral een likje verf hier en een kloddertje verf daar is, dat er weinig aan

verandert. Maar niets is minder waar. Het werk is enorm veranderd, vooral op het gebied van veiligheid.Daan kan je er alles over vertellen. Hij begon in een tijd dat de gezondheid van de werknemer er nauwelijks toe deed. ‘Jaren geleden ben ik uit een raam gedonderd, een meter of acht omlaag. Je stond op de vensterbank te werken, niks om je vast te maken of je val te breken. Mijn linkerbeen verbrijzeld, rechterenkel gebroken.’ Hij hield er zelfs een tijdje hoogtevrees aan over, werkte daarom tussendoor een jaar of tien in een schilderswinkel.Indringend kijkt hij Tim aan. ‘En ik heb COPD, een longziekte. Mijn longcapaciteit is nog maar 43 procent en gaat gestaag achteruit.’ Tim is er stil van. ‘Bij mijn eerste werkgever stonden we zonder enige vorm van bescherming asbest te schuren. Kankerverwekkend? Dat wist niemand. En we werkten met thinner en trichloor, een giftig oplosmiddel.’ Een ondeugende glimlach breekt door. ‘Je werd er wel een beetje high van.’Hoe anders is het nu. ‘Overal is aandacht voor veilig werken,’ zegt Tim, ‘op school, op het werk. Als ik binnen schuur, heb ik een mondkapje op, daar let ik wel op. Want je snuit je neus en het is blauw wat eruit komt, of groen, of geel. Ik wil graag zo lang mogelijk mee.’

DAAN

FNV MAGAZINE12

TWEE GENERATIES

Daan: ‘Mondkapjes? Die hadden we niet. Als er erg veel stof vrijkwam deed je een zakdoek voor je gezicht. Goed dat jullie nu wel leren hoe het moet.’

EER VAN JE WERKOver zijn mooiste klus denkt Tim niet lang na. ‘Een woning met tandartspraktijk, een waanzinnig huis. Daar zijn we met z’n tweeën wel anderhalve maand mee bezig geweest. Alles schuren, gronden, lakken. Toen we klaar waren, glom het als nooit tevoren. Dat vind ik leuk schilderen, je hebt echt eer van je werk als je iets zo ziet opknappen.’Daan herinnert zich een verbouwde boerderij bij Monnickendam. ‘Vooral het behangwerk: prachtig. Die mensen wilden elke kamer in een andere stijl. Ze lieten dat behang zo uit Engeland komen. Ach, toen dat klaar was … zo verschrikkelijk mooi.’Verder is veel toch routine, vindt hij. ‘Ja, je hebt na een tijdje alles wel gedaan. Dan is het toch: verf erop, afrekenen

en door naar de volgende klus. Al heb ik altijd netjes gewerkt hoor, je wilt sowieso altijd goed werk afleveren.’

TOREN VAN PISAOver twintig jaar staat Tim nog op de steiger, dat weet hij zeker. Hij ziet nog zo veel uitdagingen. ‘Ja hoor, en ik wil ook ooit voor

DAAN DE VRIES (72)

mezelf beginnen.’ Dan heeft Daan nog een advies. ‘Jongen, sluit dan in godsnaam een pensioenverzekering af. Heb ik nooit gedaan en daar heb ik zo’n spijt van. Ik heb nu alleen mijn AOW’tje en da’s niet veel.’ Tim knikt. We zijn tot slot benieuwd hoeveel liters verf Daan in ruim

veertig jaar heeft weggesmeerd. ‘Nou, een paar duizend liter zeker. Plus al het behangwerk. Als je dat uitrolt, kom je wel tot de scheve toren van Pisa.’ Hij is even stil. ‘Ik had het eigenlijk moeten bijhouden.’ Voor Tim is het nog niet te laat. Lachend: ‘Ja, ik zal er een Excelbestandje van maken.’

‘ Ik heb altijd netjes gewerkt. Je wilt goed werk afleveren’

‘Overleg tussen werkgever, curator en ondernemingsraad kost tijd en die is er niet. Het zou zelfs een goede doorstart, met behoud van werkgelegenheid, in de weg kunnen staan, omdat in de tussentijd klanten weglopen en leveranciers hun producten terughalen. Het bedrijf wordt daardoor oninteressanter voor potentiële overnamekandidaten.’

‘Ik denk ook dat het gebrek aan kennis van de meeste OR-leden constructief overleg in de weg staat in een dergelijke complexe situatie. Overigens zie ik wel het belang van een OR. Als die zijn rol tijdig en goed speelt, kan het de on-dernemer helpen het bedrijf gezond te houden en kan een faillissement wellicht afgewend worden.’

‘De FNV is blij met een nieuwe wet die voorschrijft dat werkgevers bij een prepackfaillissement met de ondernemings-raad moeten overleggen over een dreigend faillissement. Zo kunnen de medewerkers meepraten, suggesties doen en misbruik voorkomen.’

‘Is het faillissement bedoeld om personeel te lozen? Dan kan de OR daar een stokje voor steken. Een belangrijk effect van de wet zal zijn dat werknemers via de OR in een veel eerder stadium betrokken worden bij een dreigend faillissement.’

‘De nieuwe wet is een poging om werknemers een vinger in de pap te geven bij faillissementen, maar het is gedeeltelijk symboolpolitiek. In de praktijk werkt het namelijk niet. Gaat een bedrijf failliet, dan moet de curator binnen een paar dagen handelen.’

‘Bij een prepackfaillissement wordt in stilte een doorstart voorbereid na een faillissement. Het komt voor dat het personeel vrijdag totaal onverwacht hoort dat de tent per direct failliet is en maandag in een andere vorm doorstart. In 20 procent van deze prepackconstructies is het doel van de werkgever om werknemers te lozen. Zij staan van de ene op de andere dag op straat.’

‘FNV is blij met wet die voorschrijft om te overleggen met OR’ ‘Nieuwe wet

is gedeeltelijk symboolpolitiek’

DISCUSSIEER MEE op fnv.nl/voorentegen

Eén stelling, twee meningen, onderbouwd met verschillende argumenten. Met wie ben jij het eens? Discussieer online mee.

VOOR RIK VAN STEENBERGEN, BELEIDSADVISEUR FNV

TEGEN TIAN HERSTEL, ADVOCAAT EN CURATOR BIJ JPR ADVOCATEN

TEKST BART SPELEERS

ALTIJD OVERLEG OR BIJ FAILLISSEMENT?

13

VOOR / TEGEN

14 FNV MAGAZINE

‘ VERSCHILLEN GROTER DOOR VRIJE MARKT’De ‘Denker des Vaderlands’ stimuleert mensen op een andere manier te kijken. Want dan zie je meer en het verrijkt je wereld. Na het ‘tegendenken’ van Hans Achterhuis en het ‘meedenken’ van René Gude richt Marli Huijer zich op het ‘tussendenken’: wat speelt er tussen mensen?

TEKST ELDERT KUIKEN BEELD HOLLANDSE HOOGTE EN BERT NIENHUIS AEG

15

JE WOONT HIER GEWELDIG MOOI, VAN ALLE LUXE VOORZIEN. HET KAN VERKEREN ...‘Ja, dat zeg ik geregeld tegen mezelf. Zeker als ik aan mijn vaders verhalen over armoede denk. Toen ik klein was, hadden we het niet breed. Om ons bewust te maken van de luxe dat er beleg was, moesten we na de vierde en zesde boterham er één met stroopvet eten. Alles werd gelijkelijk onder de vier kinderen verdeeld, vanuit het idee dat niemand te mager mocht worden. Ik denk nu dat het eerlijker was geweest om het eten naar behoefte te verdelen.’

ANDERS GEZEGD: IS GELIJKHEID EERLIJK?‘Die gelijkheid betekende ook dat ik als een jongetje werd opgevoed, inclusief kort haar. Toen mijn ouders dat niet meer vonden kunnen, voelde ik me verongelijkt. Ik maakte daar ruzie over en leerde dat het voordelen heeft om je uit te spreken. Een belangrijke les, de wereld vergaat niet als je ruzie hebt.’

JE OUDERS STEGEN OP DE SOCIALE LADDER. JIJ KON DE OPLEIDING TOT HUISARTS DOEN EN KLOM SOEPELTJES VERDER? MINDER RUZIE EN MEER GELUK?‘Toen ik 8 was kwam er een auto, op mijn 10e een piano. Daarna een tweedehands caravan en een televisie. Maar gelukkiger? De ingebakken soberheid hield de overhand. Eenmaal opgeleid tot huisarts zat de huisartsenmarkt op slot. Ik was zwanger en kon de concurrentie niet aan. Maar er moest brood op de plank. Twee weken na mijn bevalling solliciteerde ik als

methadonarts. Eerder had ik al als coördinator bij de Junkiebond gewerkt. Met een kind naast me ben ik filosofie gaan studeren. Na mijn afstuderen had ik direct een baan.’

DE GROTE OMMEKEER?’Ja, ik leerde op andere manieren naar de wereld kijken. Dat zette alles op losse schroeven. Je kunt wel de hele wereld afreizen om zo veel mogelijk te ervaren, maar ik leerde thuis op de bank door de bril van grote filosofen te kijken. De volle rijkdom te zien van het alledaagse. Het kan altijd anders.’ OOK EERLIJKER?‘Ik weet niet wat eerlijk is. Het oude communistische idee dat iedereen hetzelfde is en hetzelfde heeft, zorgt dat er geen doel meer is. Ideaal lijkt me dat iedereen de kans heeft sociaal te stijgen en dalen. Hoe groot de verschillen worden, ligt aan de politiek. Duidelijk is dat de vrije markt de verschillen tot nu toe alleen maar groter maakt. Zo groot dat de armsten geen perspectief meer hebben. Dat is in Nederland al zo en wereldwijd zeker. Dat is niet vol te houden. Maar dan kijken we alleen door de bril van inkomen en vermogen.’

EN ALS WE ER ANDERS NAAR KIJKEN?‘De Amerikaanse filosofe Martha Nussbaum kijkt bijvoorbeeld naar de mogelijkheden die een samenleving haar burgers biedt. Wat kan iemand daadwerkelijk doen en zijn? Mensen zouden minimaal het vermogen moeten hebben om in goede gezondheid te leven, het vermogen om gehecht te

zijn, lief te hebben, te spelen en je eigen omgeving vorm te geven. Bieden samenlevingen wereldwijd burgers die minimale mogelijkheden om een goed leven te leiden?’

ALS JE HET ZO BEKIJKT, IS ONZE SAMENLEVING IN DE BASIS AL ONEERIJK‘Ja, en de politiek neemt in de zorg, het onderwijs, de woningsector en op de markt steeds meer bescherming weg. Door ICT neemt de flexibilisering en automatisering van arbeid toe en worden sociale verbanden minder bestendig. Zonder politieke verandering neemt de veerkracht van de samenleving zorgwekkend af. De medewerker bij een bank deed zijn werk op basis van vertrouwen, hij kende de klanten. Internetbankieren neemt dat weg.’

KUN JE IN ZO’N SAMENLEVING INDIVIDUELE MENSEN VERANTWOORDELIJK HOUDEN VOOR HUN GELUK? ‘Geluk hangt sterk af van hoe je verbonden bent met anderen en erkenning van anderen krijgt. Wanneer het sociale weefsel tussen mensen ontbreekt en mensen niet openstaan voor nieuwe mensen, waarden en culturen, valt het niet mee je te handhaven. De smartphone draagt ertoe bij dat we ons sociale netwerk beperken tot gelijkgezinden. Een onbekende aanspreken durven we minder goed, we geven liever toe aan het verleidelijke blauwe lampje. Daar is de software op ontworpen. Ik mis de heldhaftigheid tussen mensen om elkaar vriendelijk aan te spreken.’

EERLIJK DELEN

MARLI HUIJER (1955)is sinds ruim een jaar onze Denker des Vaderlands. Prof. dr. Huijer is hoogleraar filosofie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en lector filosofie aan de Haagse Hogeschool. Ze onderzoekt hoe mensen hun wereld vormgeven en zich tot elkaar verhouden. Haar vader groeide in grote armoede op, maar steeg op de sociale ladder terwijl Marli opgroeide. Huijer werd opgeleid tot huisarts en filosoof, was coördinator van de Junkiebond, en stond als methadonarts midden tussen de zwakkeren in de samenleving. In de jaren negentig nam ze ontslag en maakte van haar passie, de filosofie, haar beroep.

FNV MAGAZINE16

De onenigheid over de rusttijden tussen werkgever Securcash en de werknemers van dit bedrijf liep zo hoog op, dat de 5 OR- leden op advies van de FNV ook kaderlid zijn geworden. ‘Zo kunnen we dieper gaan en beter doorpakken!’

Het komt niet heel vaak voor dat álle leden van een onderne-mingsraad besluiten FNV-kader-lid te worden. Yahya Rahaoui, Ferry Tip, Maurice Kuit, Rob van Duijvenbode en Jurgen Schun-ko, de voltallige OR van het Rot-terdamse bedrijf Securcash, de-den het onlangs. De reden? Als OR kwamen ze er bij de directie niet voldoende doorheen om het probleem van de rusttijden opgelost te krijgen. Nu kunnen ze wanneer dat nodig is ‘van pet wisselen’ en in plaats van als OR-lid, als FNV-kaderlid met de directie praten. Dan staan ze minder ‘in het midden’, tussen werkgever en werknemers in, maar radicaal aan de kant van de werknemers. Bovendien kunnen ze als kaderlid gemak-kelijker informatie uitwisselen met de vakbondsbestuurder beveiliging, Mohamed Gafki.

BETAALDE RUSTTIJDIn verband met de vakantiepe-riode vond het interview plaats met één van de OR-/kaderleden, Ferry Tip. Hij is waardetrans-porteur en teamleider bij Securcash en bekleedt binnen de OR de functie van tweede voorzitter. Hij legt graag nog eens uit waar de onenigheid met de werkgever over gaat.

Ferry: ‘Het draait allemaal om een verschillende interpreta-tie van hoofdstuk 16 artikel 7 van de cao. Daarin staat dat werknemers in de beveiliging recht hebben op een halfuur betaalde rusttijd per dag. Maar die rusttijd wordt niet ingeroos-terd in onze routes. (Securcash is gespecialiseerd in het beveiligde vervoer van geld; de transporteurs rijden dus routes om bij banken en winkelketens

diverse ‘waardes’ op te halen en om pinautomaten te bevoorra-den, red.) De directie zegt dat de routes zó worden gepland dat er voldoende tijd overblijft

voor ons halfuur rust. Maar in de praktijk blijkt dat niet het geval…’

DRUK UITOEFENEN‘Wij kregen op een gegeven moment zóveel meldingen van collega’s over dit onderwerp, dat we het aan de orde hebben gesteld – aanvankelijk dus als OR’, vervolgt Ferry. ‘Maar we

BEVEILIGINGBEVEILIGING

‘Als kaderlid staan we aan de kant van de werknemers’

OR-leden Securcash nu ook FNV-kaderlid

‘ZO KUNNEN WE BETER DOORPAKKEN’

BEV#3.indd 1 15-08-16 20:36

FNV MAGAZINE 17

kregen weinig gehoor bij de directie. Dus toen zijn we op ad-vies van de vakbondsbestuurder kaderlid geworden en sindsdien spreken we ook mede namens de FNV. Zo kunnen we dieper op de materie ingaan, meer druk uitoefenen.’

Helaas loste ook dat het pro-bleem niet op. Nu worden de gesprekken dus gevoerd door een advocaat van de FNV en laat ook de directie van Securcash zich vertegenwoordigen door een eigen advocaat. Ferry: ‘Heel jammer dat het zo moet, maar ja… Dit onderwerp leeft enorm binnen het bedrijf, dus het is echt de moeite waard dat het goed wordt opgelost.’

WEINIG LEDENFerry betreurt het dat zo weinig collega’s binnen Securcash lid

zijn van de FNV. ‘Hoe meer men-sen er lid zijn, hoe sterker je staat; als vakbond, maar ook als kaderleden. Je vertegenwoordigt dan immers veel meer mensen’, legt hij uit.

Zelfs na een recente wervings-actie zijn er nog geen 20 van de 200 werknemers aangesloten bij de bond. ‘Er werken hier veel jonge mensen; die zien er het belang nog niet van in’, vermoedt Ferry. ‘Maar vooral op jonge leeftijd kun je op de arbeidsmarkt nog wel eens voor onaangename verassingen ko-men te staan. Dan kan een vak-bond je helpen indien nodig. Want als je bij een probleem een advocaat moet gaan inhu-ren, ben je heel snel failliet!’

Vanwege de hoogte van de contributie, maximaal € 16,-

per maand, hoef je het volgens Ferry niet te laten: ‘Aan het eind van het jaar krijg je daarvan een groot deel terug van je werkgever! Maar niet iedereen weet dat…’

ANGSTMede vanwege het grote aantal tijdelijke contracten (bij Secur-cash zo’n 70 procent), was het rondom de ‘rusttijden’ best een uitdaging om voldoende medewerkers bereid te vinden om hier een officiële zaak van te maken. Ferry: ‘Veel mensen zijn toch bang om in de problemen te komen, dus die durven niet uit de anonimiteit te treden – ook werknemers met een vast contract. Angst en onzekerheid spelen hierin toch een grote rol. Daarom vertegenwoordigt de advocaat van de FNV nu maar

BEVEILIGING

ALLE OR-LEDEN VAN SECURCASH ZIJN SINDS KORT OOK FNV-KADERLID GEWORDEN. V.L.N.R.: YAHYA RAHAOUI, ROB VAN DUIJVENBODE, FERRY TIP, JURGEN SCHUNKO EN MAURICE KUIT.

BEVEILIGING

Het conflict: de betaalde rusttijden worden niet ingeroosterd

OR-leden Securcash nu ook FNV-kaderlid

‘ZO KUNNEN WE BETER DOORPAKKEN’

BEV#3.indd 2 15-08-16 20:37

FNV MAGAZINE18

7 collega’s, terwijl er bijna 20 klachten waren ingediend bij de OR. En van die 7 zijn er 5 OR-leden: wij.’

WERKDRUKNaast de rusttijden staat er nog een heel belangrijk onderwerp op de agenda van Ferry en de andere OR-leden: de werk-druk. Die is schrikbarend toegenomen sinds Securcash waardetransporteur Brinks overnam eind vorig jaar (zie kader). Dat heeft heel veel extra werk opgeleverd, waarvoor nog niet genoeg medewerkers zijn aangenomen. Dus hebben wij te kampen met heel hoge werkdruk en veel stress – een belangrijk aandachtspunt voor de komende maanden.’

2 PETTENEens in de 6 weken overlegt de OR met de directie. Naast de hoge werkdruk komen dan thema’s aan de orde zoals de na-leving van de cao (Ferry: ‘Soms is dat niet leuk voor de werkge-ver, maar uiteindelijk werpt het altijd z’n vruchten af als wij het tóch op de agenda zetten’), de

rijroutes (‘Die moeten uiteraard zo efficiënt mogelijk ingepland worden’), maar bijvoorbeeld ook rugproblemen als gevolg van defecte autostoelen.‘Bij dergelijke overleggen is het voor ons allemaal, directie en OR-leden, heel duidelijk dat we daar zitten als OR-lid en niet als kaderlid’, aldus Ferry. ‘Ja, we hebben die 2 petten, maar we maken in alle gesprekken heel expliciet welke pet we op dat moment op hebben. En geluk-kig heeft onze dubbelrol niets afgedaan aan het wederzijdse vertrouwen.’

Binnenkort gaan alle 5 de nieu-we kaderleden de cursus voor nieuwe kaderleden volgen die de FNV organiseert. Ferry kijkt ernaar uit; hij is sowieso erg enthousiast over de steun die hij en zijn OR-collega’s krijgen van de bond. “Je hoeft maar te bellen en ze staan voor je klaar; zowel bestuurder Mohamed Gafki als de speciale OR Raad Lijn die we regelmatig raad-plegen. Ik vind mijn werk als OR- en als kaderlid dan ook heel bevredigend!”

OVERNAME BRINKSAfgezien van de zaak ‘rusttijden’ heeft de OR van Securcash het op dit moment druk met nog een ander dossier: vorig jaar heeft het moeder-bedrijf van Securcash, Winco Nixdorf, waarde-transporteur Brinks overgenomen. En hoewel Securcash en Brinks nog steeds 2 aparte BV’s zijn, heeft dit wel al de nodige consequenties voor de medewerkers van Securcash. Met name voor de werkdruk: die is substantieel toegeno-men.

Mede vanwege de overname van Brinks komt de OR van Securcash momenteel heel regel-matig bij elkaar: gemiddeld zo’n 3 keer per maand. De leden behandelen dan onder andere de adviesaanvragen die samenhangen met de concrete samenvoeging van de 2 bedrijven. Dat deze nogal wat voeten in de aarde heeft, komt overigens doordat Brinks niet onder de cao beveiliging viel, maar onder de cao transport & logistiek. Verschillen in deze cao’s die nadelig kunnen uitpakken voor de medewerkers van Brinks, met name op het gebied van pensioen, moeten eventueel gecompenseerd worden; daarnaar wordt onderzoek gedaan. Overigens heeft Brinks tot die tijd nog een eigen OR, die los opereert van de OR van Securcash. Dat blijft zo zolang de belangen van de werknemers van beide bedrijven nog niet helemaal op één lijn staan. Zodra ze 100% collega’s zijn geworden, en onder dezelfde cao vallen, ligt het voor de hand dat één OR hen allemaal vertegenwoor-digt.

BEVEILIGING

MEER INFORMATIE [email protected]

BEV#3.indd 3 15-08-16 14:09

19

Het valt niet mee om tot een nieuwe cao Particuliere Beveiliging te komen. Sinds 1 april is de cao afgelopen en werken de afspraken door in de individuele arbeidsovereenkomst. Nadat de werkgevers hun eindbod hadden ingetrokken, werden de vakbonden eind juni uitge-nodigd voor een overleg. Daar gingen wij verwachtingsvol naartoe. Intrekken van het eindbod bood immers ruimte om tot betere afspra-ken te komen. Helaas keken de werkgevers vooral verwachtingsvol naar óns, want de oplossingen moesten wat hen betreft worden bedacht én betaald door de werknemers. De werkgevers kwamen niet met een beter bod voor een nieuwe cao en niet met concrete voorstellen om uit de impasse te komen. Na een frustrerende avond gingen wij onverrichter zake en teleurgesteld naar huis.

Wij willen graag dat parttimers pensioen opbouwen over alle gewerkte uren en niet alleen over hun contracturen. Wij willen de ORT tijdens vakantie terug in de cao. Wij willen een fatsoenlijke loonsverhoging en afrekening van het Syntro-rapport. Kortom, wij willen graag een goede cao afspreken voor onze leden. In een ultieme poging om de zaak vlot te trekken hebben de vakbondsbestuurders van FNV Beveiliging, De Unie Security en CNV Beveiliging de koppen bij elkaar gestoken. Wij hebben gezamenlijk alle discussiepunten geïnventariseerd en besproken hoe we die kunnen oplossen. In de bespreking hebben we rekening gehouden met afspraken uit het verleden ten aanzien van kostenneutraliteit. Daarna hebben we de werkgevers een ultiem voorstel gedaan, waarin we alle lopende dossiers in één klap afhandelen en afspraken naar de toekomst toe maken. De werkgevers zagen in ons voorstel overal beren op de weg en hingen overal een prijskaartje aan. Zij waren niet bereid om te denken in oplossingen. Wij zijn daarover zeer teleurgesteld en hebben het ultieme voorstel op tafel laten liggen, omdat wij ervan overtuigd zijn dat hierin de oplossing voor een nieuwe cao ligt.

Het is duidelijk geworden dat we er met onderhandelen voorlopig niet uit gaan komen. Daarom hebben alle drie de vakbonden de juridische procedures over ORT tijdens vakantie opgestart c.q. doorgezet. Wij moeten nu afwachten wat de uitkomst van die procedures zal zijn.

Na de zomervakantie gaan we opnieuw met de leden in gesprek om de koers te bepalen. De houding van de werkgevers maakt in ieder geval duidelijk dat zij zonder actiedwang niet bereid zijn tot goede afspraken. Dat betekent dat wij acties moeten voorbereiden die pijn doen bij de werkgevers. Genoeg pijn om hen te overtuigen dat ze moeten terugkeren naar de onderhandelingstafel met betere voorstellen óf akkoord moeten gaan met ons ultieme voorstel. Ik hoop daarom dat iedereen een hele fijne vakantie heeft en volledig uitgerust terugkeert want ik verwacht dat we een lange actie- herfst tegemoet gaan.

TANJA SCHRIJVER

BEVEILIGING

COLUMN

ONDERTUSSEN IN DE CAO PB

BEV#3.indd 4 15-08-16 14:10

FNV MAGAZINE20

ZO ZIT DAT

TEKST FRANK SMIT BEELD RHONALD BLOMMESTIJN

HOE SOCIAAL EN DUURZAAM WORDT TTIP? TTIP, het handelsverdrag tussen de

Europese Unie en de Verenigde Staten, houdt de gemoederen flink bezig. Logisch, want het kan grote gevolgen hebben voor onze maatschappelijke standaarden.

21

TTIP

Nederland is mede dankzij han-del al honderden jaren een welva-rend land. Maar tegen landen met andere – lagere – eisen op het gebied van onder meer ar-beidsrechten en milieunormen, is het als eenling lastig concur-reren. Daarom vormt Nederland samen met 27 andere Europese landen een gezamenlijke markt die ook als handelsblok optreedt: de Europese Unie (EU). De EU voert sinds 2013 onderhande-lingen met de Verenigde Staten over het Transatlantic Trade and Investment Partnership.

Kortweg TTIP. Gaan de alarmbel-len rinkelen bij die term? TTIP heeft, vooral in het begin, op z’n zachtst gezegd een niet al te best imago opgebouwd. Maar eerst terug naar de basis, wat is TTIP nu eigenlijk?TTIP is een handelsverdrag. Handelsverdragen zijn van alle tijden. Daarin worden afspraken gemaakt tussen landen over het makkelijker maken van onderlin-ge handel. Tegenwoordig wordt bij deze verdragen onderhandeld over zaken die verder gaan dan alleen handel, zoals belastingen en grensoverschrijdende inves-teringen. Zo wordt geprobeerd om zakendoen over de grens zo makkelijk mogelijk te maken.In het geval van TTIP spreken we van zo’n uitgebreid handelsver-drag. Daarbij wordt onderhan-deld over handel in goederen en diensten en over investeringen. De gesprekken gaan onder meer over het verlagen van handelsta-rieven en betere afstemming van regelgeving om onnodige handelsbelemmeringen weg te nemen. Regelgeving kan gaan over wat er op etiketten moet staan, maar bijvoorbeeld ook over het gebruik van gevaarlijke stoffen of over de bescherming van werknemers en vakbonds-rechten. Het luistert dus nauw wat er wordt afgesproken. Zeker als er grote verschillen in regels bestaan tussen de EU en de VS, zoals het geval is als het gaat om werknemersrechten en milieuei-sen. Daar waren en zijn grote zorgen over bij vakbonden en mi-lieuorganisaties in Nederland en Europa. Ook gemeenschappelijke afspraken over bijvoorbeeld intel-lectueel eigendom en de relatie tussen handel en duurzaamheid staan op de agenda.In het begin was onduidelijk wat er in het verdrag nu wel of niet onder ‘diensten’ zou vallen. Inmiddels heeft de EU uitdruk-kelijk toegezegd dat publieke

diensten, zoals onderwijs en zorg, worden uitgesloten van het verdrag.De onderhandelingen roepen aversie op. Ze vinden namelijk achter gesloten deuren plaats. Natuurlijk gebeurt dit vaker bij onderhandelingen, je wilt niet al je kaarten op tafel leggen omdat je daarmee je onderhandelings-positie kunt verzwakken. Maar in het geval van TTIP riep het, zeker in het begin, veel vraagtekens en wantrouwen op. Onder druk van de publieke opinie heeft de EU ervoor gekozen meer open kaart te spelen en inzicht te geven in de onderhandelingsinzet en de voorlopige uitkomsten op onderdelen.

INVESTEERDERSEen onderwerp van veel maat-schappelijk debat was het zogenoemde ISDS, een vorm van bescherming van buitenlandse investeerders. Investeerders kun-

nen naar een arbitragecollege om een staat aan te klagen als ze denken dat door maatregelen of nieuwe regelgeving van een land hun belangen worden geschaad. Na felle kritiek deed de EU een nieuw voorstel: een Internati-onaal Hof voor investeringsge-schillen (ICS). Een verbetering ten opzichte van ISDS, maar wat nog steeds niet deugt is dat het alleen de belangen van investeerders beschermt.Al met al is de angst ontstaan dat vooral multinationals – grote bedrijven – via TTIP meer winst kunnen maken ten koste van onze rechten, gezondheid en ons milieu. Daar willen we natuurlijk een stokje voor steken, want het

belang van ‘big business’ mag nooit ten koste gaan van de belan-gen van de samenleving.

EUROPESE UNIETerug naar de onderhandelingsta-fel zelf. Daar zitten twee partijen: de Verenigde Staten en de Euro-pese Unie. Op de rol van de EU klinkt geregeld kritiek. Waarom bemoeit die EU zich eigenlijk hiermee? Dan moet je weten hoe de EU is ontstaan. De Europese Unie is voortgekomen uit de Europese Economische Gemeen-schap (EEG). De EEG werd in de jaren vijftig van de vorige eeuw gevormd door België, de Bonds-republiek Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg en Nederland. Deze landen wilden een nieuwe oorlog op het Europees continent voorkomen door gezamenlij-ke welvaart, met behulp van economische samenwerking. Een Europese interne markt en handelsblok zag daarmee in 1958 het levenslicht.Tegenwoordig bestaat de Euro-pese Unie uit 28 landen. Deze landen hebben de EU uitgebreide bevoegdheden gegeven op het gebied van handel. Zo kunnen we gezamenlijk als één sterke speler optreden en hoeven dus niet met alle landen aparte afspraken te worden gemaakt.

SEROp verzoek van minister Ploumen (Buitenlandse Handel en Ontwik-kelingssamenwerking) bracht de Sociaal-Economische Raad (SER) het afgelopen jaar advies uit over TTIP. De SER is voor de regering een belangrijke adviseur. Het orgaan adviseert zowel de regering als het parlement over het sociaal-economisch beleid. In de SER zitten elf door de regering benoemde deskundigen, elf ver-tegenwoordigers van werkgevers en elf vertegenwoordigers van werknemersorganisaties. De FNV neemt hierin deel met acht leden.

ER ZIJN GROTE VERSCHILLEN TUSSEN DE VSEN DE EU

FNV MAGAZINE22

ZO ZIT DAT

Omdat de onderhandelingen over TTIP nog lopen, heeft de SER ervoor gekozen geen oordeel ‘voor of tegen TTIP’ te geven, maar wel een uitgebreide analyse te maken van wat we inmiddels van TTIP weten. Daarbij zijn algemene criteria, bestaande uit zeven eisen, ontwikkeld waaraan een verdrag zoals TTIP moet voldoen.

UITGANGSPUNTENHandelsverdragen staan al lange tijd op de radar van de FNV, nog ruim voor TTIP aan de orde was. In principe zijn we niet tegen handelsverdragen. Handeldrijven is onderdeel van een moderne en open economie en kan bijdragen aan welvaart en werkgelegen-heid. Een sterk westers handels-blok kan ervoor zorgen dat, wanneer andere landen ook deel willen nemen aan het verdrag, zij bijvoorbeeld op het gebied van milieu en arbeidsrechten moeten voldoen aan onze maatstaven. Zo kan het niveau globaal worden opgekrikt en bouw je een onder-grens in, zodat landen elkaar niet kapotconcurreren. Daarvoor moeten de nodige garanties wor-den ingebouwd, wat niet vanzelf gaat. Het FNV-ledenparlement heeft in maart 2015, voordat de FNV in de SER deelnam aan de gesprekken over het advies van de SER, een duidelijk en negatief standpunt ingenomen. Daarbij zijn vijf redenen tot zorg benoemd: • voorspelde effecten op het ge-

bied van werkgelegenheid zijn onrealistisch positief;

• werknemersrechten zijn niet gegarandeerd;

• aparte bescherming investeer-ders is overbodig en bevoor-deelt eenzijdig multinationals;

• grote risico’s voor publieke dienstverlening;

• onvoldoende democratisch en transparant onderhandelings-proces.

Mede dankzij stevige inbreng van de FNV heeft de SER unaniem zeven uitgangspunten geformu-leerd, waaraan TTIP en andere toekomstige handelsverdragen moeten voldoen. Die uitgangs-punten vormen een meetlat voor eerlijke, duurzame en sociaal verantwoorde handel:1 Streven naar duurzame

welvaart ook in opkomende economieën en ontwikkelings-landen ‒ en verminderen van ongelijkheid wereldwijd.

2 Handhaving en naleving van fundamentele en andere arbeidsnormen (vrijheid van vakbondsorganisatie, collectief onderhandelen, verbod op kinderarbeid, dwangarbeid en discriminatie).

3 Behoud en verbetering van Europese beschermingsniveaus (arbeidsomstandigheden).

4 Voldoende beleidsruimte voor de overheid om de bescher-mingsniveaus voor mens en milieu in stand te houden en verbeteren.

5 Publieke diensten, zoals zorg en onderwijs, uitzonderen van TTIP.

6 Flankerend beleid om werk-gelegenheid en inkomen van burgers te beschermen.

7 Zorgen voor draagvlak in de samenleving en transparantie in de onderhandelingen.

Het FNV Ledenparlement is akkoord gegaan met het advies en deze zeven eisen, met de uitdrukkelijke vaststelling dat de FNV tegen TTIP blijft zolang niet aan deze eisen is voldaan.

SAMENWERKINGOf TTIP er ooit komt en hoe het er dan uitziet is op dit moment onduidelijk. Dat heeft met de politieke ontwikkelingen in de VS (presidentsverkiezingen) en de Brexit in Europa te maken. Na afronding moet het verdrag wor-den goedgekeurd. Dat gebeurt in elk geval door het Europees Parlement en verwacht wordt dat ook de nationale parlementen er hun goedkeuring aan moeten geven. Dat betekent dat er nog veel invloed kan worden uitgeoefend op de inhoud en het proces. De FNV zal daar, samen met onze kaderleden, actief aan bijdragen. Ook wordt nauw samengewerkt met kritische organisaties als Greenpeace en Milieudefensie, het Europees Verbond van Vak-verenigingen en Internationaal Vakverbond. Datzelfde doen we

met de vakbonden in Canada en de VS en onze bondgenoten in het nationale en Europese parlement.Handelsverdragen zijn politieke, langdurige processen waarbij veel lobbywerk en onderhandelingen plaatsvinden. Maar ook buiten de burelen laten we van ons horen. Bijvoorbeeld door de straat op te gaan. Dat deden we vorig jaar, en ook dit jaar, op 22 oktober, voeren we actie. Daarover lees je meer in het kader.

HET FNV- LEDENPARLEMENT HEEFT EEN NEGATIEF STANDPUNT INGENOMEN

ACTIE!Duizenden mensen voerden op 10 oktober 2015 in Amsterdam actie over TTIP. Die actie krijgt een vervolg op 22 oktober aanstaande. Samen met andere organisaties die Nederland socialer en duurzamer willen maken, zoals Greenpeace en Milieudefensie, gaat de FNV de straat op. Hoe meer mensen we bijeen krijgen, des te sterker wordt ons geluid. Sluit je aan en voer samen met ons actie voor eerlijke handel(sverdragen)! Kijk op www.fnv.nl/ttip voor informatie over onder meer plaats en tijd.

In veel gemeenten produceren of kopen bewoners gezamenlijk hun eigen duurzame energie. Dat is groener en soms goedkoper.

ENERGIE: GROEN EN LOKAAL KOPEN

TEKST ANDRÉ DE VOS

Je kunt zelf zonnepanelen op het dak leggen. Die verdien je met de huidige energieprijzen en de voordelige terugkoopregeling van te veel geproduceerde energie binnen zo’n zes jaar terug. Maar niet iedereen heeft een geschikt dak. Wie toch duurzame energie wil, maar geen vertrouwen heeft in de grote energiebedrijven met soms dubieuze ‘groene’ energie uit het buitenland, kan zich aansluiten bij een lokaal initiatief.

Met eigen zonnepanelen gaat de energie die je zelf opwekt direct naar je eigen huis. Als je meer produceert dan je nodig hebt, kun je voordelig terugleveren aan het net. Bij collectieve projecten ligt dat iets anders. Het zonnepaneel of de windmolen staat immers niet bij je thuis. De groene energie gaat doorgaans naar het net en wordt van daaruit – samen met energie uit alle andere, ook niet-groene bronnen – naar de afnemers gebracht. Dus de garantie dat jouw koelkast op jouw zonne- of windenergie draait, heb je niet. Maar je zorgt er wel voor dat Nederland minder afhankelijk wordt van niet-duurzame energie, want de groene energie móet lokaal worden geproduceerd.

Subsidie voor individuele zonne-panelen is grotendeels afgeschaft, maar voor collectieve projecten is er nog wel geld. Voor individu-ele deelnemers aan een lokaal initiatief betekent dat bijvoorbeeld een forse korting op de energiebe-lasting, mits je niet te veraf woont van de feitelijke energieproductie. Lokale groene energie is concurre-rend in prijs met gewone energie. Of het goedkoper uitpakt, is een kwestie van tarieven vergelijken.

Lokale energieprojecten zijn vaak coöperaties waarvan je lid kunt worden, maar de onderlinge verschillen zijn groot. Soms kun je alleen lokaal geproduceerde energie afnemen en verder niets. Maar je kunt je ook bezighouden met de ontwikkeling van nieuwe projecten in de buurt en meebeslissen over de bestemming van eventuele winst. Veel coöperaties doen daarnaast aan voorlichting en energiebesparende maatregelen. Je kunt ook aandelen kopen in een lokaal project, of duurzame projecten financieren via crowdfunding. Dat kan financiële voordelen geven, maar je kunt je geld ook kwijtraken als een project mislukt of te weinig oplevert.

Bewoners verenigen zich in coöperaties die lokale energie afnemen of zelf produceren. Bijvoorbeeld door zonnepanelen te installeren op het dak van een school of een ander groot gebouw in de buurt, of een windmolen te kopen of te bouwen. Maar het kan ook gaan om warmtepompen, biogasinstallaties of zelfs energie opgewekt uit eb en vloed. De initiatieven hebben gemeen dat ze de productie van lokale energie bevorderen, waardoor Nederland minder energie uit het buitenland hoeft te halen, of uit koleninstallaties. Er zijn inmiddels honderden initiatieven. Het gaat daarbij om stroom, niet om gas, hoewel dat soms ook wordt geleverd.

EIGEN ENERGIE

WAT KOST HET?

HOE DOE IK MEE?

HOE WERKT DAT?

FINANCIËLE TIPS

23

VOOR MEER INFORMATIE: www.hieropgewekt.nlwww.duurzameenergieunie.nl

24 FNV MAGAZINE

INTERVIEW

‘ ONTWAKEN, ONTDEKKEN, ORIËNTEREN EN ONDERNEMEN ZIJN DE SLEUTELWOORDEN. EN DAARBIJ GEBRUIK IK NATUURLIJK OOK HUMOR’

25

WIE IS JÖRGEN RAYMANN Hij werd in 1966 geboren in Suriname en ging economie in Rotterdam studeren. Hij maakte zijn studie niet af en verhuisde daarna terug naar Suriname, waar hij onder meer zijn eerste stappen zette op het terrein van stand-up comedy. Sinds 2001 woont hij weer in Nederland. Hij presenteerde de tv-programma’s The Comedy Factory, Raymann is laat, Zo: Raymann, Dat ding van Tante Es en Baas Raymann. Ook maakte hij meer dan tien theaterprogramma’s. Raymann is getrouwd en heeft twee dochters (22 en 18).

OP ZOEK NAAR HAPPINESSHij werd deze zomer vijftig jaar, nam afscheid van zijn oude programma’s bij de publieke omroep en richt zich nu vooral op het motiveren van mensen bij de zoektocht naar hun passie.

Waarom deze nieuwe koers?‘Ik heb een lange periode van theater en tv achter de rug en ik merkte dat ik te veel op de auto-matische piloot overschakelde. De passie was eruit, er kwam iets mats over me. Een aantal jaren geleden heb ik Stedman Graham ontmoet, de man van Oprah, die een aantal motivational speeches gaf. Dat vond ik fantastisch, dat wilde ik ook. Naast mijn theater- en tv-werk heb ik een methodiek ontwikkeld, High Five, waarmee ik jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt uit hun slacht-offerrol haal en leer hun passie te vinden. High Five is gebaseerd op de functies van je vingers: de (opgestoken) duim staat voor po-sitiviteit, je wijsvinger voor focus, je middelvinger voor overzicht, je ringvinger voor trouw en je pink voor zelfontwikkeling, bij de pin-ken blijven. Dus ik sta iedereen te adviseren zijn passie te zoeken maar betrok dat niet op mezelf. Dat gaat nu veranderen.’

Wat is jouw passie dan?‘Ik heb lang gedacht dat het applaus mijn passie was. Als

TEKST ELS MANNAERTS BEELD ERNST COPPEJANS

vierjarig jongetje deed ik mee aan een modeshow op de sportver-eniging. Mijn moeder had een cowboypakje voor me genaaid, daarin paradeerde ik overhet toneel. Toen het applaus klonk dacht ik: ‘Wauw! Dit wil ik de rest van mijn leven horen.’ Maar het is niet het applaus zelf waar mijn passie ligt. Het gaat erom wat erachter zit: het feit dat je mensen blij of vrolijk of gelukkig maakt. ‘

Hoe ga je dat vormgeven?‘Ik ga mijn rol als motivator verder uitbouwen. Mensen weer plezier geven in hun werk of loopbaan en leren dat het plezier niet zit in geld of een vette bonus, maar bijvoorbeeld in waardering. Ontwaken, ontdekken, oriënteren en ondernemen zijn de sleutelwoorden en natuurlijk gebruik ik daarbij mijn humor. Zoek happiness, dat is de belangrijkste boodschap. Weet je, Nederland is het zesde beste land ter wereld! Dus als je wilt aanpakken, als je nadenkt en onderneemt en risico’s wilt nemen, zou je die happiness toch moeten kunnen vinden.’

JÖRGEN RAYMANN

Voor grote groepen in de samenleving valt dat niet altijd mee. Jongeren met een niet-westerse achtergrond bijvoorbeeld, of ouderen die zijn ‘afgevloeid’. ‘We zijn slachtoffer geworden van ons eigen sociale stelsel, het systeem is te duur. Door die achterlijke arbeidswetgeving zijn ouderen onbetaalbaar geworden. En jongens met een allochtone achtergrond hebben inderdaad te maken met discriminatie. Vaak

onbedoeld, trouwens. Managers nemen nu eenmaal het liefst mensen aan die op henzelf lijken. Ik kan dat ook allemaal niet op-lossen, maar ik geloof wel in een maatschappij waaraan iedereen

‘ IK GELOOF IN EEN MAATSCHAPPIJ WAARAAN IEDEREEN ZIJN BIJDRAGE KAN LEVEREN’

FNV MAGAZINE26

INTERVIEW

zijn bijdrage kan leveren. Een zie-kenhuis nam laatst tien autisten in dienst voor het digitaliserings-proces. Hadden die autisten in no time voor elkaar! We moeten naar een maatschappij waar oud zijn of allochtoon zijn of autist zijn juist waarde toevoegt. “Ik ben goed omdat ik oud ben”, en niet: “Ik ben goed ook al ben ik oud.” Die houding wil ik ook overbren-gen op mijn publiek.’

Bouwen aan een betere maatschappij: heb je daar als cabaretier een rol in?‘Dat is geen wet, maar ik vind voor mezelf dat ik daar een rol in heb. Ik hoef alleen niet

meer overal een mening over te hebben. Ik heb daar heel erg aan meegedaan, gaf te pas en te on-pas mijn mening via Facebook en Twitter en weet ik veel. Ik werd ook wel een windvaan genoemd, omdat ik wel eens van mening veranderde. Ja, hallo zeg, als ik een mening heb en iemand over-tuigt mij van mijn ongelijk, dan mag dat toch? Maar ik tetter niet meer altijd mee. Clint Eastwood zei ooit in een film: “Opinions are like assholes, everybody has one”. Maar je hoeft je kont ook niet aan iedereen te laten zien. En ik heb ook geen zin meer om altijd de spreekbuis te zijn van humoristisch of gekleurd Neder-land. Ik ben niet alleen Surinamer en cabaretier, maar ik ben ook vader en inwoner van Almere en echtgenoot.’

Een paar jaar geleden werd je benoemd tot Minister van Vrede. Ben je dat nog steeds?‘Dat beviel heel goed, maar ik ben daarmee gestopt. Je moet ook niet te veel blijven hangen in vertrouwde standjes. Ik hou ook niet van mensen die vroeger alles beter vonden. Vroeger was niet beter, vroeger was anders. Hoewel, als we zo doorgaan met die schreeuwende minderheid die in Nederland de toon bepaalt, is straks wél vroeger alles beter. Meer besef van onze gemeen-schappelijke geschiedenis als Nederlanders zou helpen om begrip voor elkaar te krijgen.’

Deze nieuwe stap betekent waarschijnlijk ook financiële onzekerheid.‘Vroeger dacht ik: ik werk tot mijn vijftigste, dan ben ik binnen. En nu begin ik gewoon weer opnieuw! Maar het voelt toch alsof ik niet meer hoef te werken, want ik vind het gewoon hartstikke leuk. En er is genoeg te doen waarmee je een gezinsinkomen bij elkaar kunt werken: ik ga ook weer stand-up comedy doen, tante Es wordt een cartoon en ik ga weer terug naar het theater. Tot maart tour ik door het hele land met een nieuwe show: Zo kan ’t ook.’

Dus je kunt goed omgaan met een onzekere toekomst?‘Ik heb heel verschillende dingen gedaan in mijn leven. Ik heb een tijd in de horeca gewerkt, toen ik met mijn studie gestopt was. Daar verdiende ik goed geld, veel meer dan mijn studentenvriend-jes. Daarna ben ik getrouwd en wilde ik mijn kinderen een toekomst in Suriname geven. Ik ben daar een restaurant begon-nen en voor de grap trad ik op als stand-up comedian. Dat werd een hit, mensen aten niks meer, maar ze lachten des te harder. Mijn in-

komen groeide, maar de huisbaas schroefde dan doodleuk elke keer de huur op. Dat trok ik niet en toen ben ik in de reclamebranche terechtgekomen. Verscheen ik in commercials, eerst als De Buurvrouw, later tante Es. Ik deed onder meer een spotje voor een wasmiddel, Witboy: wat is je overhemd wit, boy! Hahaha. In Nederland zijn er jaren geweest dat ik heel, heel veel geld ver-diende. Dan was het alle dagen feest in huize Raymann, want ik gaf het even snel weer uit. Ik reed in een dikke Porsche, kocht complete winkelketens leeg en gaf heel veel feesten. Van al die periodes leer je wel iets. Dat je goede contracten moet afsluiten,

dat je reserve moet opbouwen, dat je een goede verhouding moet zoeken met je personeel. Ik heb het nu goed geregeld. Ik ben zakelijker geworden en ben meer op zoek gegaan naar zekerheid en inkomen. Mijn pensioen is op orde, ik heb een arbeidson-geschiktheidsverzekering, mijn kinderen kunnen studeren. Dus zo onzeker is het allemaal niet.’

‘ IK HEB GEEN ZIN MEER OM DE SPREEKBUIS TE ZIJN VAN HUMORISTISCH OF GEKLEURD NEDERLAND’

‘ IK BEN ZAKELIJKER GEWORDEN EN OP ZOEK GEGAAN NAAR ZEKERHEID EN INKOMEN’

27

SAMEN STERKER

Bij de FNV hebben leden invloed op de koers en de aansturing van de vereniging. Het zijn de leden die bepalen wat de speerpunten en thema’s zijn de komende jaren. Maar ook wie namens hun sector zitting krijgt in het ledenparlement en wie de nieuwe voorzitter wordt.

GEZOCHT: VOORHOEDE MET PIT EN PASSIE

WIL JIJ IN HET LEDENPARLEMENT KOMEN? LAAT JE VOORLICHTEN!Komend voorjaar nemen we afscheid van het huidige leden-parlement. Daarom zoeken we mannen en vrouwen met pit en passie, die namens hun sector zitting willen nemen in het nieuwe ledenparlement. Vanaf 1 oktober is het mogelijk om je namens jouw sector kandidaat te stellen voor deze uitdagende functie. Daarvoor is het belang-rijk dat je op de hoogte bent van wat er speelt in je sector, dat je een aantoonbare achterban hebt en een goed netwerk. Je volgt de maatschappelijke en politieke ontwikkelingen op de voet en bent in staat om over de grenzen van je eigen sector en per-soonlijke voorkeuren te kijken. Benieuwd of zo’n functie bij jou past? Kijk dan op www.fnv.nl/verkiezingen voor meer informa-tie. Ook kun je je daar aanmelden voor de voorlichtingsbijeenkomst op 19 september in het Postiljon Hotel in Bunnik. Tijdens die bij-eenkomst krijg je meer informa-tie over het ledenparlement en kun je vragen stellen, zodat je weet waar je aan begint als je je kandideert.

EEN NIEUWE FNV-VOORZITTERTon Heerts heeft per 1 juli de voorzittershamer neergelegd.

Zijn taken worden waar-genomen door drie leden van het dagelijks bestuur. Voor de periode 2017-2021 zoekt de FNV een nieuwe voorzitter. Jij kunt daar invloed op uitoefenen. Vanaf 1 februari 2017 kun jij je stem uitbrengen op de man of vrouw die volgens jou de FNV het beste kan aanvoeren. Of misschien zie je jezelf wel als de ideale kandidaat. Op www.fnv.nl/verkiezingen vind je meer informatie.

JOUW JUISTE GEGEVENS ZIJN NOODZAKELIJK!Vanaf 1 februari 2017 kun je je stem uitbrengen op de kandida-ten van jouw keuze. Je ontvangt in die periode een brief en een e-mail met een unieke inlogcode om te stemmen. We kunnen die alleen sturen als we beschikken over jouw juiste huisadres en/of e-mailadres. Via het leden-portaal (zie artikel op pagina 50) kun je jouw gegevens nu zelf controleren en indien nodig aanpassen. Doe het snel!

CONTROLEER JE GEGEVENS EN PASZE ZO NODIG AAN!

VANAF 1 OKTOBER IS HET MOGELIJK OM JE NAMENS JOUW SECTOR KANDIDAAT TE STELLEN

FNV-platFormVoor iNterNatioNale solidariteit

www.solidariteitsprojectenfnv.nl

“In de tomatenteelt werken vooral vrouwen, die vaak heel

bescheiden waren”, vertelt Zahiri, lid van de agrarische

vakbond in Marokko. “Ik ook”, lacht ze. “Maar dat is nu an-

ders.” Zahiri volgde zes trainingen van kaderleden van FNV

Agrarisch en is daar naar eigen zeggen een stuk assertiever

van geworden. “Ik zet nu campagnes op, werf leden voor de

vakbond, organiseer stakingen en demonstraties.”

Meer zelfvertrouwenDe vrouwelijke landarbeiders hebben meer zelfvertrouwen

gekregen door de trainingen, die gingen over onderhandelen

met werkgevers, gezond werken, het belang van school voor

kinderen en ledenwerving.  

Nieuw

Benieuwd wat FNV’ers doen voor collega’s wereldwijd?

doe Mee en deel je Kennis op de websiteDaar staan ook andere mooie FNV-projecten, waarin

FNV-leden en -bestuurders actief betrokken zijn

bij de verbetering van arbeidsomstandigheden van

collega’s wereldwijd. Je kunt er foto’s, filmpjes en

andere updates zien, je kunt in contact komen met

de kaderleden en meedenken via het kennislab.

solidariteitsprojectenfnv.nl solidariteitsprojectenfnv.nl

Meer zelfvertrouwen door solidariteit

bouw Mee aan het platforM

één van de

projecten jouw fnv-project

online?

IEDEREEN DIE ONREGELMATIG WERKT ZAL HET HERKENNEN: OVERDAG KNIKKEBOLLEND BIJ EEN VERGADERING ZITTEN EN KLAARWAKKER ZIJN ALS HET BEDTIJD IS. MET DE WAKKERWERK-APP, EEN COMBINATIE VAN HET BEKENDE MEMORYSPEL EN EEN CONCENTRATIESPEL, ONTDEK JE SNEL HOE ALERT JE BENT. MET TIPS OVER HOE SLIM OM TE GAAN MET ONREGELMATIGE WERKTIJDEN. GRATIS DOWNLOADEN VIA APP STORE EN GOOGLE PLAY

‘GOEDENACHT’ IS EEN GRATIS APP VOL LEUKE WEETJES EN WETENSCHAPPELIJK VERANTWOORDE TIPS VOOR MENSEN DIE REGELMATIG NACHTDIENSTEN DRAAIEN. DE APP INFORMEERT GEBRUIKERS OVER GOEDE VOEDING, SLAAP, BEWEGING EN VERLICHTING, EN IS BEDOELD OM NACHTDIENSTEN ZO VITAAL MOGELIJK DOOR TE KOMEN. GRATIS DOWNLOADEN VIA APP STORE EN GOOGLE PLAY

29

WIST JE DAT …Managers die onredelijk uit hun slof schieten tegen medewerkers en daar vervolgens nederig hun excuses voor maken – appeltaartje, bosje bloemen – doorgaans niet op de generositeit van hun mensen hoeven te rekenen? Werknemers blijken maar matig vergevingsgezind jegens personen die in de organisatiehiërarchie boven hen staan. Onderzoekers aan de Erasmus Universiteit maten de invloed van macht op het effect van excuses. Op de werkvloer leidt sorry zeggen idealiter tot verzoening en herstel van de werkrelatie, maar waar machtsverschillen gelden blijkt dat vaak anders uit te pakken. De verklaring? Macht heeft een negatief effect op het beeld dat mensen van iemand hebben. De goede bedoelingen van mensen met macht worden daardoor bij voorbaat in twijfel getrokken.

ECONOMIE VOOR DUMMIESBAS HARING, WAAROM COLA DUURDER IS DAN MELK, NIJGH & VAN DITMAR, € 17,50

Marktwerking, recessie en economische groei: het zijn begrippen die in kranten en op tv regelmatig gebruikt worden. Maar weet de gemiddelde burger wat ze precies betekenen? Bas Haring, filosoof en hoogleraar Publiek Begrip van Wetenschap, stelde vast dat hij weinig wist van economie, terwijl we geacht worden daar wel wat van te begrijpen, bijvoorbeeld als we gaan stemmen. Dus ging hij op onderzoek uit. Wat betekent het als de rente daalt? Waar komt geld vandaan? Wat groeit er eigenlijk precies bij ‘economische groei’? In Waarom cola duurder is dan melk behandelt hij, in gewonemensentaal en aan de hand van alledaagse voorbeelden, deze en meer elementaire economische kwesties.

HANDIGE APPS

GLASKOORTSHard en scherp, maar ook verfijnd en breekbaar. Dat er van glas behalve gebruiksvoorwerpen ook fraaie kunstobjecten te maken zijn, bewijst de tentoonstelling GlassFever in Dordrecht. Op vier bijzondere locaties in de stad zijn meer dan tachtig glaskunstwerken en -installaties te zien, van onder anderen Folkert de Jong, Tracy Emin en Koen Vanmechelen. Alle werken zijn gemaakt in de werkplaats van de Venetiaanse glasmeester Adriano Berengo. Nog te zien tot en met 25 september – de dag waarop de tentoonstelling wordt afgesloten met een optreden van het Stefano Guzetti Ensemble – en alleszins waard om voor naar Dordrecht te reizen. GlassFever – Hedendaagse kunst in glas, t/m 25 september, www.dordrechtsmuseum.nl

TEKST ELSE DE JONGE

© P

AU

L P

OSS

E

PEPER & ZOUT

SMAAKMAKENDE WEETJES

DE ZORG IN HET THEATER De Verleiders, het theatergenootschap dat onder aanvoering van George van Houts al eerder spraak-makende voorstellingen maakte over de bankencrisis en de vastgoedfraude, gaat opnieuw de planken op met een politiek gevoelig thema. In Slikken en Stikken leggen Van Houts en zijn kompanen de zorgsector onder het vergrootglas. Wat ze daar aantreffen? Farmaceuten onder meer, die eerst pillen uitvinden en er daarna een kwaal bij bedenken. Miljardenwinsten bij zorgverzekeraars naast afgeknepen ouderenzorg en omvallende thuiszorgorganisaties. Artsen die patiënten tegen beter weten in doorbehandelen. En dat alles tegen de achtergrond van een samenleving waarin mensen steeds langer jong en gezond willen blijven. Vanaf eind september in diverse theaters te zien. De Verleiders – Slikken en Stikken, zie www.de-verleiders.nl/slikkenenstikken

30 FNV MAGAZINE

‘ IK BEN SCHOONMAAKWERK GAAN DOEN OM WAT TE VERDIENEN. TOT EEN HERSENINFARCT IN 2012 ERVOOR ZORGDE DAT IK NIET MEER KON WERKEN. DAT KWAM ER OOK NOG EENS BIJ‘

Toen de politie aan de deur kwam, wist Marja Jansen genoeg. Op haar zeventiende kreeg ze op deze wijze te horen dat haar vader was overleden. Nu luidde de onheilstijding dat echtgenoot Mart die nacht dodelijk was verongelukt. In de keuken hangt een grote ingelijste foto met de drie, toen nog kleine, kinderen in het zijspan en Martin Jansen (1955) op de motor. ‘We zijn een echte motorfamilie’, zegt Jansen (58). ‘We hebben prachtige tochten gemaakt, bezochten allerlei festivals in Europa, we hadden nog zo veel plannen.’ De tranen schieten haar in de ogen als ze vertelt dat niet alleen ‘manlief’ is weggerukt, maar dat ze vanwege een herseninfarct ook niet meer kan motorrijden. ‘Ik ben zo veel kwijtgeraakt.’

IN ZIJSPANZe laat foto’s van Martin zien. En de rouwkaart. ‘Mart is in een zijspan naar het crematorium in Dieren gebracht. Daarachter motoren. Auto’s van Strukton stonden op het viaduct. Iedereen kende Mart. Hij werkte sinds zijn achttiende bij NS Railinfra, het latere Strukton.’Herinneringen aan Martin buitelen over elkaar heen. Ze pakt een zakdoek. Ze vertelt hoe Mart in de armen van zijn beste vriend Rimmert die woensdagnacht in Zweden is overleden. ‘Ze waren rails op hoogte aan het leggen. Mart stond te wachten achter de machine. Nadat een trein was gepasseerd is hij de baan opgegaan. De veiligheidsman had niet gerekend op een posttrein. Mart werd met 140

kilometer per uur gegrepen.’Het leven van Marja Jansen en de drie kinderen veranderde op slag. ‘We hadden het zo goed’, zegt ze. ‘En opeens zat ik in een situatie waarin ik de eindjes aan elkaar moest knopen. Ik ben schoonmaakwerk gaan doen om wat te verdienen. Tot een herseninfarct in 2012 ervoor zorgde dat ik niet meer kon werken. Dat kwam er ook nog eens bij. ’

‘ IK BEN ZO VEEL DIERBAARS KWIJTGERAAKT’Op 3 november 2011 verongelukte Martin Jansen op 55-jarige leeftijd tijdens werkzaamheden aan het spoor in Zweden. Zijn echtgenote en drie kinderen kregen na vijf jaar de definitieve schadevergoeding. ‘We hadden nog zo veel plannen.’

TEKST PIEN HEUTS BEELD MARK HORN

HET ZAL JE MAAR GEBEUREN

31

MEER LEZEN OVER DE ZAAK VAN MARJA JANSEN?www.fnv.nl/zaljemaar

AANSPRAKELIJKAanvankelijk liet Jansen de schaderegeling over aan Strukton. Pas twee jaar later gaf zij de zaak in handen van Joost Hartog, letselschaderegelaar van de FNV. Die stelde het bedrijf meteen aansprakelijk. ‘De verzekeraar wachtte nog op voltooiing van een rapport uit Zweden, maar de aansprakelijkheid stond eigenlijk al vast op grond van

hiaten in het veiligheidsbeleid. In beginsel wordt de schade individueel bepaald op basis van de verzorgingsbehoefte die de partner en de kinderen afzonderlijk hebben door het wegvallen van de arbeid van de overledene. Aan die arbeid (al dan niet betaald) wordt per gezinslid een waarde toegedicht die moet worden vergoed. Een recent ingevoerde berekeningsmethode

gaat daarbij uit van een gezinsbehoefte.’Marja Jansen is opgelucht dat er financieel eindelijk ruimte komt. ‘Ik heb van ons spaargeld kunnen overleven en af en toe kreeg ik een voorschot van de verzekeraar. Maar al het achterstallig onderhoud aan huis en motoren bleef liggen. Dat doet pijn. Dat had Mart nooit gewild.’

FNV MAGAZINE32

WERK AAN DE WERELD

ZIJN WIE JE BENT

Een veilige en prettige werkplek voor lesbische vrouwen, homomannen, biseksuelen, transgenders of mensen met een intersekseconditie (LHBTI’s) is nergens ter wereld vanzelfsprekend. Pesten, discriminatie, uitsluiting of geweld komt veel voor op Bonaire, in Brazilië, Turkije en Nederland.

EURIAN DA NOBREGA LEITE (47) UIT BRAZILIË HEEFT VAAK TE MAKEN MET AGRESSIE VANWEGE ZIJN GEAARDHEID.

TEKST BART SPELEERS BEELD FREEK VAN ARKEL (NEDERLAND), LARA ABBINK (BONAIRE), WIGNA MACÊDO (BRAZILIË), ASMEN KILIÇ (TURKIJE)

Bijna elke dag wordt in Brazilië iemand vermoord omdat zij of hij LHBTI is. Afgelopen vieren-half jaar vielen 1600 doden door dit geweld. Volgens Grupo Gay da Bahia, dat de cijfers bijhoudt, is dit slechts het topje van de ijsberg. Ook docent Eurian da Nobrega Leite (47) uit Assu, een stad met 48.000 inwoners, is bekend met agressie vanwege zijn geaardheid. Hij verloor een homovriend door moord en werd zelf in zijn gezicht geslagen. ‘Op straat worden LHBTI’s voortdurend gepest en lastiggevallen’, vertelt Da Nobrega Leite. ‘Ik ben de hele tijd op mijn hoede. Vooral als ik naar grote steden als São Paulo ga probeer ik niet op te vallen en let ik op mijn homoseksuele maniertjes.’ Op zijn vijftiende werd Da Nobrega Leite door zijn vader het huis uitgezet vanwege zijn homoseksualiteit en op de school waar hij lesgeeft zorgen

‘MOORD AAN ORDE VAN DE DAG’ BRAZILIË

leerlingen en ouders altijd voor problemen. De Braziliaan is open over zijn geaardheid, maar de overgrote meerderheid van de Braziliaanse LHBTI’s houdt die verborgen op het werk, uit angst voor discriminatie en ontslag. De situatie voor LHBTI’s op de werkplek is de laatste jaren wel verbeterd, zegt de docent. ‘De overheidsvakbond waar ik actief in ben voert projecten uit om de rechten van LHBTI’s bespreek-baar te maken en lobbyt voor verbeteringen. In de publieke sector heeft dat effect. Er is nu betere bescherming tegen discri-minatie, pesten en uitsluiting.’ Maar met zo veel dagelijks ge-weld tegen LHBTI’s is er nog heel veel te verbeteren, beaamt Da Nobrega Leite. ‘We zijn er nog niet, nee. Zeker voor de positie van transgenders is de weg lang. Zij kunnen nauwelijks onderwijs volgen en belanden daardoor vaak in de prostitutie.’

33

ZIJN WIE JE BENT

NETWERK ROZE FNV

TRANSVROUW DIANA (44) MAAKT ZICH HARD VOOR MAATSCHAPPELIJKE ERKENNING EN ACCEPTATIE VAN TRANSGENDERS.

Op vierjarige leeftijd wist Diana Laats (44) het al: ze was geen jongetje, maar een meisje. Maar toen ze dat hardop tegen haar ouders zei viel dat verkeerd. ‘Ik moest gewoon normaal doen, was hun reactie’, vertelt Laats. Ze hield haar mond en paste zich aan de normen van haar omgeving en die van de maatschappij aan, 38 jaar lang. ‘Ik heb al die tijd als man geleefd, getrouwd met een vrouw. Zij wist de laatste tien jaar van ons huwelijk dat ik transseksueel was. Vijf jaar geleden ging het niet meer, we zijn gescheiden en ik

’ LACHERIG DOEN OVER TRANSGENDERS’ NEDERLAND

heb mijn coming-out gehad.’In de volksmond wordt Laats transgender genoemd, maar zo ziet zij zichzelf niet. ‘Ik ben wie ik ben, gewoon mezelf, en dat is een vrouw.’ Toen Laats uit de kast kwam, viel een enorme last van haar schouders. ‘Ik heb aange-leerd gedrag laten vallen en kan eindelijk mezelf zijn. Nu ben ik gelukkig en vol levensenergie.’ De reacties uit haar omgeving vielen mee. Niemand uit haar familie en vriendenkring liet haar vallen.Alleen haar werkgever accepteer-de het niet. ‘Ik werkte als direc-teur bij een scheepswerf, maar

ben daar ontslagen. Officieel om een andere reden, maar ik weet dat het aan mijn coming-out lag. Op een werf heerst een machocultuur. Het zijn allemaal mannetjes die er vanwege een gebrek aan kennis vaak niet mee om kunnen gaan.’Diana belandde na haar ontslag in de WW, onderging een ge-slachtsoperatie en heeft nu een relatie met een vrouw. Ze werkt anderhalve dag per week in een vintagewinkel in Dordrecht en zoekt betaald werk. In haar cv komt duidelijk naar voren dat ze transgender is. Solliciteren doet ze niet waar een ‘mannen-

cultuur’ heerst. ‘De overheid en non-profitsector zijn prettigere sectoren, daar is ook beleid voor minderheden.’ Diana maakt zich hard voor de maatschappelijke erkenning en acceptatie van transgenders. ‘Mensen vinden transgenders raar, begrijpen het niet en linken het aan homoseksualiteit, waar het niks mee te maken heeft. Kennisoverdracht en acceptatie zou al op de basisschool moeten plaatsvinden. Dan staan kinde-ren daar nog voor open en groei-en ze op zonder gekleurd filter. Op de werkplek mensen voorlich-ten, dat is eigenlijk te laat.’

34

WERK AAN DE WERELD

Een paar maanden geleden leidde een bruiloft bijna tot een volksopstand op Bonaire. Een groot deel van de 20.000 inwo-ners van het Caraïbische eiland sprak er schande van. Waarom zorgde de bruiloft voor zo’n ophef? Het waren twee mannen die in het huwelijk traden. Voor Judith Brekelmans (51) was

‘ HOMOSEKSUALITEIT IS EEN ZIEKTE’BONAIRE

het geen verrassing. ‘Bonaire is een gesloten gemeenschap waar het katholicisme enorm be-langrijk is.’ Brekelmans vertrok negen jaar geleden vanuit Ne-derland naar Curaçao, met haar vrouw. Nu woont ze op Bonaire met een man en zet zij zich in voor acceptatie van LHBTI’s op het eiland. Makkelijk gaat dat

FNV MAGAZINE

‘ LEVEN IN HOMOFOBE SAMENLEVING’

ROZE FNVTURKIJE

Assistent-personeelsmedewerker Asmen Kiliç (34) uit Izmir valt op zowel vrouwen als mannen, maar houdt dat op zijn werk bij de overheid angstvallig verbor-gen. Net als de meeste LHBTI’s in Turkije. ‘Als werkgevers of collega’s het weten, krijgen LHBTI’s te maken met discri-minatie en pesten’, vertelt Kiliç (niet zijn echte naam). De Turkse samenleving is homofoob en de overheid ziet homoseksualiteit als een psychoseksuele stoornis.’ Uit onderzoek blijkt dat 84 pro-

cent van de Turken geen buur wil die LHBTI is, en al helemaal geen homoseksueel familielid. Kiliç: ‘Ik heb na een lange strijd met mezelf en met hulp van een psy-chiater mijn familie verteld over mijn geaardheid. Zij accepteren het nu, maar zijn wel bang voor problemen in de omgeving. Ik hou het verder verborgen, maar dat betekent dat ik op mijn werk en in de maatschappij mezelf niet kan zijn.’ De positie van LHBTI’s in Turkije is altijd in beweging. In juni

JUDITH BREKELMANS (51): ‘OP DE WERKVLOER, OP SCHOOL: OVERAL HEERST EEN MACHOCULTUUR.’

ASMEN KILIÇ (34) ZET ZICH IN VOOR TURKSE LHBTI’S.

Netwerk Roze FNV, bestaande uit leden van de gezamenlijke FNV-bonden, zet zich in voor een veilig en prettig werkklimaat voor LHBTI’s. Het werkt aan het voorkomen en bestrijden van discriminatie en aan de bevordering van emancipatie. Dat is - helaas - ook nu nog nodig in Nederland. Het netwerk ontwikkelde bijvoorbeeld een Regenboogchecklist voor cao’s die een aantal belangrijke zaken, zoals het partnerbegrip, onderwerp van nieuwe cao-onderhandelingen maakte. Nu is het nog zo dat er in veel cao’s alleen sprake is van een partner als het om een traditionele man-vrouwrelatie gaat. Dat is niet meer van deze tijd. Daarnaast heeft het Netwerk Roze FNV internationale samenwerkingsprojecten, onder meer in Brazilië en Turkije. In Turkije werkt het Netwerk samen met TIE-Netherlands en de onafhankelijke Turkse vakbeweging in een internationaal uitwisselings-programma aan het tegengaan van discriminiatie en aan LHBTI-beleid op de werkvloer.www.netwerkrozefnv.nl

MET MEDEWERKING VAN JOLANDA VAN GOOL, VIVIAN MAKIA (PSI INTERAMERICA), OĞUL ARDA BIÇER

zou de jaarlijkse Istanbul Pride worden gehouden, een Gay Pride die de laatste tien jaar uitgroeide tot een groots evenement met 100.000 deelnemers. Maar de afge-lopen twee jaar werd de Pride ver-boden en hardhandig onderdrukt door de Turkse autoriteiten. Kiliç is daar, op z’n zachtst gezegd, niet blij mee. Over het mislukken van de couppoging is hij wel opge-lucht. ‘Voor LHBTI’s is de situatie nu niet goed in Turkije, maar mis-schien was het onder een ander regime nog slechter geworden.’

niet. ‘Op de werkvloer, in de buurt, op school: overal heerst een machocultuur en ieder-een maakt opmerkingen over homo’s of lesbische vrouwen. “Zo, jij hebt zeker nog nooit een goede vent gehad”, wordt tegen lesbiennes gezegd. Een kind dat uitkomt voor zijn homosek-suele geaardheid wordt door zijn familie letterlijk op straat geknikkerd. En meestal weer geaccepteerd als blijkt dat hij niemand heeft ‘geïnfecteerd’ met zijn ziekte.’ En dan de werkvloer. ‘LHBTI’s worden genegeerd, gepest, missen promoties en bij sollici-taties wordt erop gelet’, vertelt Brekelmans, die als P&O-advi-seur betrokken is bij sollicitatie-procedures op Bonaire. ‘Ik weet dat mensen een baan niet krij-gen vanwege hun geaardheid. Dat kan niet in Nederland, waar Bonaire deel van is.’

FOUTJEIn de vorige editie over kinderarbeid is per abuis de fotograaf van de foto’s in Oeganda verkeerd vermeld. Dit moet zijn: Eelco Roos. Hij maakte voor Stop Kinderarbeid een fotoreportage over kinderarbeid in de goudmijnen (zie www.fnv.nl/kinderarbeid).

VAN DE FNV

FNV MAGAZINE36

VERENIGINGSNIEUWS

Lijkt het je leuk om aangiften en toeslagen in te vullen en daarmee FNV-leden te helpen? Dan is de functie van invuller bij de Belasting- service FNV iets voor jou. Je ontvangt een gedegen training en begeleiding van ervaren belas-tinginvullers. Je werkt in teamver-band zodat je er niet alleen voor staat en niet onbelangrijk: je steekt er zelf ook nog iets van op! Ook voor ander vrijwilligerswerk ben je bij ons aan het juiste adres. Vind je het leuk een spin in het web te zijn, dan is de functie van coördi-nator een leuke uitdaging. Je zorgt dat organisatorisch alles op rolletjes verloopt op de invullocatie.Heb je IT-kennis, dan ben je hele-maal op je plaats bij de invullocatie om te helpen met eenvoudige reparaties aan laptops en printers. Of als gastheer/vrouw ontvang je onze leden op de invullocatie. Studenten die een studierichting volgen die aansluit bij het werk van de Belastingservice zijn van harte welkom om mee te doen. Prima aanvulling op je cv. Het kunnen werken met een compu-ter is een vereiste (je wordt digitaal en klassikaal geschoold). Ook het invullen gebeurt op de computer. De cursussen starten medio oktober, de vervolgcursus in januari. De meeste cursussen zijn in de avonduren. Interesse? Neem contact op met [email protected] of [email protected]. www.fnv.nl/vrijwilligers

Veel FNV-leden zetten zich in voor collega’s wereldwijd. Op 5 november delen actieve vakbondsleden uit binnen- en buitenland hun ervaringen tijdens de landelijke dag in Utrecht. Die staat dit jaar in het teken van ‘diversiteit’. Want niemand is hetzelfde, maar iedereen verdient gelijke rechten. In veel landen is dat niet vanzelfsprekend. Hoe vechten bijvoorbeeld vrouwen in Marokko voor hun rechten? Hoe kun je hen daarbij steunen? Maar ook: hoe werken migranten wereldwijd aan verbetering van hun positie? Kom en maak kennis met internationaal vakbondswerk, misschien is het iets voor jou! Meer informatie over de dag en aanmelding volgt in september op www.fnv.nl/solidariteitsprojecten.

‘WE MOETEN HET SAMEN DOEN’

HUUB DE ROUW (65) WERKTE ALS STORINGS-MONTEUR BIJ ONDER MEER FRIESLAND CAMPINA. HIJ ZIT IN HET LEDENPARLEMENT VOOR DE SECTOR INDUSTRIE.‘De sector industrie heeft eigenlijk altijd de verbindende rol met ande-re sectoren gespeeld. Niet meteen recht tegenover elkaar staan in het parlement, maar eerst kijken wat je met praten kunt bereiken, compromissen sluiten. Dagelijks bestuur, algemeen bestuur en wij moeten het samen doen. Een diplomatieke rol? Haha, ik ben di-plomatiek gewórden, minder hard. Dat werkt stukken beter, heb ik gemerkt. Ik hou me met veel bezig: internationale zaken, Koopkracht en Echte banen, milieu om maar wat te noemen. De gemeenschap-pelijke factor is de manier waarop ik die onderwerpen te lijf ga: zo duidelijk en aantrekkelijk mogelijk voor onze leden. Goed uitleggen. Zo heb ik in het vakbondscafé

Rotterdam-Rijnmond een avond over TTIP (zie ook pagina 20 en verder) gedaan. Geen simpel onderwerp, maar er kwamen veel mensen op af. Ook heb ik her en der presentaties gehouden over onder meer ‘De leden zijn de weg kwijt’. Ik vind dat we als bond niet duidelijk zijn tegenover de leden – we betrekken ze er te weinig bij. Terug naar de leden, van onderop, luidt officieel de leus. Maar dat gebeurt veel te weinig.Nee, ik stel me niet verkiesbaar voor nog een periode. Maar ik stel me wel kandidaat voor het algemeen bestuur. En, mocht ik gekozen worden, dan ga ik me druk maken over voornamelijk Lokaal: de gewone leden informe-ren waar we hun contributie aan besteden. Zijn toch onze dona-teurs. Onderwerpen aandragen die ze leuk vinden, dan komen ze vanzelf. Ja, ik ben positief over de toekomst. Natuurlijk zijn er beren op de weg. Maar die moeten we samen wegduwen.’

DRAAI JIJ JE HAND NIET OM VOOR CIJFERS?

BEE

LD L

IESB

ETH

DIN

NIS

SEN

BEE

LD H

OLL

AN

DSE

HO

OG

TE

BEE

LD H

OLL

AN

DSE

HO

OG

TE

KOM NAAR DE SOLIDARITEITS-PROJECTENDAG OP 5 NOVEMBER

37

Zo, dat zijn aardig wat bakjes voor de lunch.‘Dat is pas sinds kort, hoor. Tot een paar maanden geleden dacht ik niet zo over mijn voeding na. Het waren de gebruikelijke bammetjes kaas en ham, dat werk. Maar goed, ik verbrand veel, leefde van suikerpiek naar suikerpiek. Vroeg ontbijten, dan koffie met iets erbij, meerdere snackmomenten op de dag en terug in de auto naar huis nam ik weer iets zoets.’

En daar was je op een goed moment klaar mee.‘Nogal ja. Mede naar aanleiding van een ziekte van mijn vrouw zijn we meer gaan nadenken over ons voedingspatroon en besloten we het roer om te gooien. We zijn heel veel groente en fruit gaan eten en we namen afscheid van de snelle koolhydraten; dus geen rijst, pasta, brood, koekjes en wijn meer – oké, uitzonderingen daargelaten. En ik moet zeggen: het is echt fantastisch.’

Kun je dat uitleggen aan liefhebbers van pasta en brood? ‘Ik heb veel minder slaap nodig en heb meer energie. Bovendien heb ik bijna nooit trek. Ik begin de dag met havermout met noten en fruit en daar kan ik het mee uitzingen tot in de middag. Zonder dat ik omval. Dit eetpatroon is

gezond en hartstikke lekker. Blijkbaar – dat merken we nu – raak je gewend aan heftige smaken. Nu ik terugga naar de basis, smaakt alles beter, lekkerder en intenser. Een aantal maanden geleden zou ik nooit een gerecht gekozen hebben waar geen vis of vlees in zit. Nu doe ik haast niet anders meer. Hoe lekker groentegerechten kunnen zijn, ongelofelijk is dat. Het voelt sowieso nooit als een straf.’

Sport je er nog bij?‘Ik ben lid van een hockeyclub en ga er wel heen, maar ik red hooguit één op de drie wedstrijden. In mijn werk gaan heel erg veel uren zitten en ik heb ook nog een jong gezin.’

Jouw beroep is fysiek zwaar?‘Dat is niet overdreven. Ik ben de hele dag in de weer. Mijn vak is prachtig, ik mag voor mensen dingen bedenken die er niet zijn. Los van het hovenierswerk maak ik in de buitenruimte bijgebouwtjes, studio’s en veranda’s, ik kan alles maken. Feitelijk ben ik een industrieel ontwerper, maar dan op het gebied van tuinen. Ik ben een bedenker, maar zeker ook een maker, ik wil graag een tastbaar eindresultaat hebben. Het fijnste is om iets te maken dat anders en experimenteel mag zijn van de klant, daar kan ik dan veel van mezelf in kwijt.’

EEN PAAR MAANDEN GELEDEN GOOIDE TJERK SPANNENBURG (48) ZIJN EETPATROON DRASTISCH OM. HIJ BARST VAN DE ENERGIE EN WIL NIET MEER TERUG. TJERK IS EIGENAAR VAN DE PEPPELS TUINEN EN NOEMT ZICHZELF TUINONTWERPER EN -MAKER IN GROOT-AMSTERDAM. ‘HET MOOIE VAN MIJN VAK IS OM PARADIJSJES TE MAKEN VOOR MIJN KLANTEN.’

INHOUD VAN DE LUNCHBOX

> Handvol ongebrande 158 kcal noten

> Dadel 20 kcal> Hummus 58 kcal> Peer 83 kcal> Perzik 45 kcal> Stukje schapenkaas 85 kcal> Twee volkorencrackers 38 kcal> Slamelange met tomaat 32 kcal> Water 0 kcal

In totaal 519 kcal

‘ DAG SNELLE KOOLHYDRATEN’

TEKST EN BEELD MIKE RAANHUIS

DE LUNCHBOX

Een gezonde lunch bevat tussen de 400 en 500 calorieën en daar zit Tjerk iets boven. Dat neemt niet weg dat wat hij eet uiterst gezond, voedzaam en verantwoord is. Tjerk is daarnaast een keiharde werker die binnen het uur met gemak de helft van zijn calorieën heeft ver-brand. Kortom, dit is zonder meer een voorbeeldige werklunch!

38 FNV MAGAZINE

‘ ALLES VAN WAARDE HEB IK INMIDDELS VERKOCHT’

In plaats van de bijna 1600 euro die ze met de oude rekenmethode zou krijgen, heeft Nienke nu maar 974 euro per maand. Bruto. Netto houdt ze daar ongeveer 770 euro van over. ‘Ik ben er een tijdje behoorlijk ziek en depressief van geweest’, zegt ze. ‘Ineens is het vangnet waar je op had gerekend, er niet meer. Dan schrik je je het lazarus.’Dankzij een studielening –

Nienke studeert archeologie – weet ze het nog net te redden. ‘Maar alles van waarde dat ik niet direct gebruik, heb ik inmiddels verkocht. Ik moet toch mijn rekeningen betalen.’ Wat het voor haar bovendien extra wrang maakt: door haar werkloosheid en lage inkomen, heeft ze haar man die in de Dominicaanse Republiek woont al ruim anderhalf jaar niet gezien.

STRESS EN VEEL VERDRIETTienduizenden mensen zijn de dupe van een nieuwe berekeningsmethode voor de WW-uitkering. Ze krijgen honderden euro’s per maand minder: het WW-lek. Nienke Perdomo (30) is een van hen.

TEKST EVA PRINS BEELD JEANETTE SCHOLS

DAGLOONBESLUIT

WW-lek brengt velen in geldnood

‘ IK VOEL ME ZO MACHTELOOS’

39

GROTE SCHRIKDrieënhalf jaar had Nienke, naast haar studie, een vaste baan in een schoenenzaak. In 2014 kreeg ze last van haar knieën en met de zaak ging het slechter. De baan stopte. Nienke kwam in de WW en ‘solliciteerde zich suf’. ‘Soms verstuurde ik wel dertig brieven per maand; ik reageerde op alles.’ De nood was hoog, want Nienke was inmiddels getrouwd met Gilberto in de Dominicaanse Republiek. En om hem naar Nederland te laten komen – ook voor een korte vakantie – heeft ze een baan nodig, met een contract van minimaal twaalf maanden en minstens het minimumloon. Die vond ze in juni 2015. Bij een bedrijf in de binnenvaart. Althans zo leek het. Toen puntje bij paaltje kwam, ging het om slechts een contract voor een half jaar. Toch stemde Nienke in. ‘Alles beter dan werkloos zijn. Bovendien verdiende het goed. En ik dacht: misschien krijg ik daarna een jaarcontract.’ Na een half jaar werd het contract echter niet verlengd. Nienke kwam opnieuw in de WW, maar kreeg nu tot haar grote schrik te maken met de nieuwe rekenregels – en daardoor een fors lagere uitkering dan waarop ze had gerekend.

VERDRIETNienke, sindsdien zo mogelijk nog harder op zoek naar werk (maar tot nu toe tevergeefs), heeft bezwaar ingediend bij UWV, maar die kan eigenlijk

ook niks doen. ‘Zolang het besluit niet verandert, is het conform het beleid van minister Asscher van Sociale Zaken. Ik voel me zo machteloos.’ En ondertussen heeft ze haar man dus al meer dan anderhalf jaar niet gezien. Hij mag hier niet komen en zij heeft geen geld voor een ticket om naar hem te gaan. ‘Ik hoop dat er snel een reparatie en compensatie komt, maar dan nog … deze verloren tijd halen we nooit meer in.’

STRESS EN VEEL VERDRIET

TEKST EVA PRINS BEELD JEANETTE SCHOLS

MEER INFORMATIE?www.fnv.nl/ww-lek

WW-lek brengt velen in geldnood WAT IS ER AAN DE HAND? Een WW-uitkering is gebaseerd op iemands zogenoemde dagloon. Tot juli 2015 ging men uit van het laatstverdiende loon. Maar sindsdien geldt het Dagloonbesluit 2015 en baseert UWV het dagloon op het gemiddelde loon van de voorgaande twaalf maanden. Uitkeringen tellen daarbij niet meer mee. Dus werk je een half jaar na een periode van werkloosheid, dan kan het gemiddelde tot de helft dalen, waarmee dus ook de uitkering halveert.

En dat is nog niet alles: voor het gemak rekent UWV dertien maanden terug in de tijd en laat de laatste maand, de maand voor de werkloosheid, buiten beschouwing. Daardoor kan UWV gaan uitkeren voor de laatste loongegevens binnen zijn, maar de laatste maand salaris telt ook niet mee in de berekening van het dagloon. Dat wordt dus nog lager, en daarmee ook de WW-uitkering.

WIE ZIJN HIERVAN DE DUPE?Naar schatting gaat het om zo’n 140.000 mensen die hierdoor gedupeerd zijn, of worden. Onder hen zijn veel flex- en seizoenswerkers, maar eigenlijk wordt iedereen met (niet aaneengesloten) tijdelijke contracten, hierdoor benadeeld. Voor veel mensen scheelt het honderden euro’s in de maand, soms zelfs duizend.

WAT DOET DE FNV?De FNV trekt al maanden ten strijde om reparatie van het dagloonbesluit, en compensatie voor de gedupeerden te krijgen. Er is een zwartboek gemaakt, en er is actie gevoerd bij de Tweede Kamer. Honderden mensen hebben zich inmiddels bij de bond gemeld. Voor een aantal van hen voert de bond ook rechtszaken.

MET SUCCES? Tot nu toe niet genoeg. Eind 2016 komt er een nieuw dagloonbesluit voor nieuwe gevallen. Daarmee is het Dagloonbesluit 2015 van de baan, maar zijn de gedupeerden nog niet geholpen. Voor hen heeft de minister compensatie toegezegd, maar deze gaat pas vanaf 1 april 2017 in. Bovendien geldt deze compensatie niet voor iedereen. Zo’n 40.000 mensen vallen buiten de boot, becijferde de FNV. Dit zijn mensen die voor 1 juli 2015 werkloos waren, daarna werk vonden en vervolgens opnieuw hun baan verloren.

EN NU?De FNV vindt dit onaanvaardbaar en strijdt door. De FNV wil opnieuw in gesprek met minister Asscher, met als inzet dat alle schrijnende gevallen snel(ler) gecompenseerd worden. Ook zal de FNV bij de behandeling van het nieuwe dagloonbesluit en de compensatieregeling in de Tweede Kamer actie gaan voeren.

‘ SOMS VERSTUURDE IK WEL DERTIG BRIEVEN PER MAAND, IK REAGEERDE OP ALLES’

DE VOORDELEN VAN HET FNV LIDMAATSCHAP• Samen sta je sterker voor gewoon goed werk• Rechtsbijstand bij arbeidsconflicten• Invloed op je arbeidsvoorwaarden• 4x per jaar het FNV Magazine

• Gratis juridisch-, loopbaan- en belastingadvies• Korting met je ledenpas bij o.a. KwikFit, Kras en Greenchoice • Korting en exclusieve zorgpakketten bij Zorgcollectief FNV/Menzis • Korting op aanvullende rechtsbijstandsverzekering van Proteq

WERF EEN NIEUWLID EN ONTVANG 10 EURO

Achternaam m/v

Naam bedrijf

Voornaam

Straat en huisnummer

Straat en huisnummer

Postcode en woonplaats

Postcode en woonplaats

Functie

Land

Geboortedatum

E-mailadres

Telefoonnummer

In dienst bij werkgever

Gepensioneerd

Student/scholier

Zelfstandige/zzp-er

Niet werkend

GEGEVENS NIEUW LID

Achternaam en voorletters

Lidmaatschapsnummer

Ik ontvang de wervingspremie van €10,- op:

GEGEVENS AANMELDER NIEUW LID

JA, IK WORD LID VAN DE FNV!

(WERK)SITUATIE

IBAN-nummer

IBAN-nummer

Ik geef toestemming aan de FNV om door middel van auto-ma tische incasso de maandelijkse contributie af te schrijven.

Ik betaal per acceptgiro (meerkosten € 1,00 per maand)

Datum

Handtekening

BETALINGSGEGEVENS

Stuur deze bon in een envelop (postzegel niet nodig) naar: FNV t.a.v. Contactcenter, Antwoordnummer 101, 3500 ZA Utrecht

OPSTUREN

Op het lidmaatschap zijn de algemene voorwaarden van toepassing. Kijk op fnv.nl/algemene voor waarden voor de actuele versie. We gebruiken je persoonsgegevens om uitvoering te kunnen geven aan het lidmaatschap en je belangen te kunnen behartigen.

LWLA

ZWN

Met ruim 1,1 miljoen leden is de FNV de grootste vakbond van Nederland. We zijn er voor iedereen die werkt, werk zoekt, wil werken of gewerkt heeft. Je kunt zoveel nieuwe leden aanmelden als je wilt. Vul de antwoordkaart in of ga naar lidwerftlid.nl. Hoe meer leden, hoe sterker we staan!

NU DE EERSTE 4 MAANDEN 25 EURO. VOOR REGULIERE CONTRIBUTIE BEDRAGEN KIJK OP FNV.NL/LIDWORDEN

41

Vrachtwagenchauffeur Rob van Elk (47) is de hele week van huis om bij West-Europese boeren aardappelen te laden en bij friet-verwerkers te lossen. De patat belandt daarna bij de snackbar en de supermarkt. Leggen Van Elk en zijn collega’s het werk neer, dan is het snel gedaan met de patatjes oorlog. Maar dat doet de chauffeur niet. Er zijn andere manieren dan staken om de ‘frietwereld’ op orde te krijgen.

DRIE EURO Twaalf jaar geleden kreeg de transportsector met een grote verandering te maken: de Europese Unie werd uitgebreid met tien nieuwe lidstaten, waaronder Polen. Kort daarna nam de werkgever van Van Elk, AB Texel, de eerste Poolse vrachtwagenchauffeurs in dienst. ‘Ik voelde me bedreigd, want zou ook ik worden vervangen door een Pool die mijn werk veel goedkoper doet?’, vroeg de chauffeur zich af. Die angst groeide toen steeds meer transporteurs Polen aantrokken, de lonen daalden en de cao niet meer werd nageleefd. Een groep vrachtwagenchauf-feurs, FNV-leden, besloot de aardappelsector in kaart te gaan brengen. ‘Het bleek,’ vertelt Van Elk, ‘dat de Polen met busjes naar Nederland kwamen, in een Poolse vrachtwagen dezelfde ritten in West-Europa reden als Nederlandse chauffeurs, maar veel minder verdienden: drie euro bruto per uur tegen dertien euro die ik verdien.’ Het is een systeem dat iedereen benadeelt, zegt de FNV’er. ‘De Nederlandse chauffeur wordt vervangen door een Pool, die onder slechte omstandigheden werkt en maanden van huis is, en de transporteurs concurreren elkaar kapot. Lachende derde zijn de aardappelverwerkers.’

LEES HET HELE VERHAAL OP www.fnv.nl/gefikst

GELIJK LOONMet deze informatie in handen hebben de kaderleden en de FNV afgelopen jaren grote pressie uitgeoefend op transporteurs, opdrachtgevers en politiek, onder het motto ‘gelijk werk, gelijk loon’. De FNV’ers spraken onder meer met minister Asscher over aanpassing van wetgeving en met werkgever AB Texel, die als eerste transportbedrijf ‘omging’. ‘De negentig Poolse chauffeurs van AB krijgen vanaf 1 januari van dit jaar betaald volgens de Nederlandse cao’, vertelt Van Elk. ‘De Poolse collega’s zijn dolblij, ze gaan er giga op vooruit.’ Een andere grote transporteur van aardappels, Farm Trans, werd door de rechter gedwongen tot naleving

van de cao voor buitenlandse chauffeurs. En minister Asscher heeft een wetsvoorstel ingediend dat vrachtwagenchauffeurs moet gaan beschermen tegen onderbe-taling. De wet stelt zowel vervoers-bedrijven als opdrachtgevers ver-antwoordelijk voor het handhaven van de cao. Van Elk ziet een mooie toekomst voor de transportsector. ‘Het aardappelvervoer is nu nagenoeg schoon. Ik zie het als een missie om met mijn FNV-collega’s ook de rest aan te pakken. Stapje voor stapje wordt de transportmarkt gezond.’

‘ STAPJE VOOR STAPJE WORDT DE TRANSPORTMARKT GEZOND’

PATATJE OORLOGHet vervoer van aardappelen was

jaren een vuig wereldje. Poolse vrachtwagenchauffeurs werden

uitgebuit, Nederlandse chauffeurs kampten met oneerlijke concurrentie en de cao werd niet nageleefd. FNV-leden

stellen orde op zaken.

GEFIKST

FNV-leden schonen aardappelvervoer op

TEKST BART SPELEERS ILLUSTRATIE GIJS KAST

42 FNV MAGAZINE

SAMEN WERKT

DELANO BOS, MEDEWERKER BUITENDIENST ‘Sommige mensen houden letterlijk hun neus dicht als ze langs me lopen, maar het is erg leuk als mensen op straat ons bedanken of een complimentje geven.’

Volgens Van Hassel, een van de vier vaste teamleiders, bestaat goed samenwerken voor 99 procent uit communicatie. ‘Ons buitendienstteam bestaat uit zo’n 47 vaste chauffeurs en uitzendkrachten. Wij zijn verant-woordelijk voor alle inzamelingen in Amster-dam-West. Het ophalen van plastic en het was-sen van de containers doen we door nagenoeg de hele stad. We hebben ploegen die zorgen voor het grofvuil en los huisvuil, maar ook voor papier, glas, hout en wit- en bruingoed.’ Ron Kraan en Delano Bos zijn beiden zó allround, dat ze alles aankunnen, ze vallen dan ook in waar mogelijk. Vandaag werken

ze op de gloednieuwe Iveco ASW 311, een voorlader voor het legen van de ondergrondse containers. De wagen is compact en smal en geschikt voor de nauwe Amsterdamse straten.Kraan: ‘Samenwerken is ontzettend belangrijk. We bellen elkaar of we ergens kunnen bijsprin-gen, da’s de normaalste zaak van de wereld.’ Bos: ‘Je ziet het ook hoe we in de pauze met elkaar omgaan. Ik werk hier pas twee jaar, maar toch noem ik mijn collega’s altijd mijn familie. Je ziet ze ook meer dan je eigen gezin! Zit je in de knel, dan vraag je of iemand kan helpen. We zijn een heel hechte groep.’ Kraan: ‘Er zijn altijd jongens die net even wat minder willen doen,

maar die heb je overal. Niet een dag is hetzelf-de, dat is het mooie. De vrijheid die je hebt is bijzonder. Je hebt een taak en die moet af. Hoe je het doet maakt niet uit, áls je het maar doet.’Bos: ‘Begin juli is een collega omgekomen nadat hij bekneld was geraakt onder een ondergrondse container. Na dit drama voel je de onderlinge kameraadschap. Er waren ruim honderd chauffeurs en beladers bij de uitvaart, heel indrukwekkend.’ Kraan: ‘Wij hebben meteen de taken van de jongens uit Zuid overgenomen zodat zij naar de begrafenis konden. Ook al ken je elkaar niet, je voelt je in zo’n ingrijpende situatie verbonden met elkaar.’

‘MIJN COLLEGA’S NOEM IK MIJN FAMILIE’Erik van Hassel, teamleider Afvalinzameling bij Afvalservice West in Amsterdam, is trots op zijn mannen. ‘Het team draait als een geoliede machine.’

TEK

ST E

N B

EELD

MIK

E R

AA

NH

UIS

VUILNISMANNEN

RON KRAAN, MEDEWERKER BUITENDIENST‘Je gaat samen de straat op om de boel schoon te maken en als je elkaar daarin kan ondersteunen, dan doen we dat graag. Extra handjes zijn altijd nodig.’

43

QUOTES & POST VAN LEDEN

Ik heb het artikel gelezen in FNV Magazine #2 over pensioenen. De uitleg is goed maar als die uitleg klopt, is de interpretatie volkomen waanzin. Het gaat er in dat artikel om dat de dekkingsgraad de oorzaak is van de malaise in de pensioenen. Volkomen onzin! Het heeft niets met de indexering te maken. Het gaat erom of het beoogde doel over die jaren heen al dan niet is bereikt. Dat is de dekkingsgraad! Diegene die in zijn hele carrière een dekkingsgraad van 100 procent heeft gehaald, wat zeker geldt voor de generatie van vlak na de oorlog, (zelfs een gemiddelde van 104 procent), heeft recht op een fatsoenlijke, en toentertijd gegarandeerde en beloofde geïndexeerde uitkering. Dat staat ook nog zwart-op-wit! Want de dekkingsgraad is heel wat anders dan de indexering!De indexering heeft te maken met de waarde van de munt op dit moment. Dat houdt in dat bij inflatie of deflatie het bedrag van de uitkering mee fluctueert. Momenteel is de inflatie laag, dus blijft de munt ongeveer op dezelfde waarde staan. Tóch wordt er op de pensioenuitkering gekort, terwijl die dezelfde geïndexeerde waarde had moeten houden. Waanzin!GRAAF OTTO

De crisis heeft grote gaten geslagen in de sociale huursector. Huurders betalen veel meer huur en woningzoekenden moeten nog langer wachten. Bovendien zijn honderden medewerkers van woningcorporaties ontslagen en is er veel minder werk in de bouw en verbouw van sociale huurwoningen. Grote boosdoener: de verhuurdersheffing.

REACTIE MARITAOok ik heb dit probleem aan den lijve ondervonden. Wij hadden allebei een leuke baan en een enigszins redelijke huur (ook al fors omhooggegaan in vergelijking met de buren toen wij er kwamen wonen). Verloren allebei onze baan door de flexwet en crisis. Maar met de huurverhoging kijken ze twee jaar terug naar het inkomen. BAM! Dikke huurverhoging. Baan kwijt, lullige baantjes voor in de plaats, ineens een veel te hoge huur voor deze jarenzeventigwoning waar je drol ‘s winters bevriest op de slecht geïsoleerde wc. Nee, dit kabinet heeft heel verschrikkelijke, ondoordachte beslissingen genomen in een verkeerde tijd. Minister Blok is een ‘Blok aan het been’. Hij heeft lekker makkelijk praten met zijn waarschijnlijk dikke villa, dik inkomen en wachtgeld en al die andere onzin waar ze geen reet voor doen!

REACTIE BOSSIEHet is inderdaad triest. Toen ik in mijn huidige huurwoning kwam, een kleine vijf jaar geleden, betaalde de vorige huurder ongeveer 560 euro. Toen ik het overnam werd de huurdersheffing doorgevoerd en kwam ik uit op zo’n 640 euro. Het is nu opgelopen tot 685 euro. Ik heb een laag inkomen en dit heeft een grote inpact op mijn maandbesteding.

PENSIOEN RED DE SOCIALE HUURSECTOR

Wilt u de redactie laten weten wat u vindt? Mail dan naar [email protected] treft u een selectie uit mail, sociale media en de ouderwetse brievenbus.REACTIES

FNV MAGAZINE44

@FNV Iedereen moet zichzelf kunnen zijn op de werkplek. Daar komen LHBTI’s met de FNV voor op. Mooie #europride gewenst!

BEDRIJVEN ZEGGEN DAT ZE STEEDS MINDER WINST MAKEN EN DAT DE LONEN NIET OMHOOG KUNNEN. DAT IS EEN FABEL. DE FNV VINDT DAT BEDRIJVEN DE WINSTEN EERLIJK MOETEN VERDELEN. WERKNEMERS ZIJN DE MOTOR VAN HET BEDRIJFSLEVEN EN VERDIENEN ECHTE BANEN MET ZEKERHEID, KWALITEIT EN KOOPKRACHT! FNV

WINST EERLIJK VERDELEN

45

Op zaterdag 22 oktober voeren organisaties die de samenleving socialer en duurzamer willen maken actie voor eerlijke handel. Momenteel werkt de Europese Unie aan een aantal handelsverdragen met andere delen van de wereld die vooral als doel hebben om de positie van multinationals te verbe-teren. Die verdragen lijken voorbij te gaan aan het belang van werkenden, milieu en eerlijke handel voor kleinere ondernemers.

REACTIE BRIANActie tegen TTIP is hard nodig. Goed zo FNV! Heel goed! Ik snap alleen niet waarom dit als ‘voor eerlijke handel’ geframed wordt. Alsof ‘eerlijke handel’ überhaupt bestaat! Fair trade blijkt niet zo fair. Groene energie blijkt niet zo groen. Spreek je gewoon duidelijk uit tegen TTIP. Dus niet een ‘aanpassing van TTIP eisen’, maar TTIP helemaal stoppen. Geen enkele aanpassing kan van dit vreselijke verdrag een goed verdrag maken. Wij moeten ervoor zorgen dat het volledig van tafel gaat.

REACTIE HUUB‘NEE’ tegen TTIP, en alle andere handelsverdragen die nu in de maak of al klaar zijn voor ratificatie, is de enige duidelijke boodschap die we als FNV uit moeten dragen. Als ze niet aan de maatlat voldoen is het NEE. Wij moeten daarop controleren en ertegen ageren. Nu moeten we onze vrienden, kennissen en collega’s op het werk al informeren over waarom wij het er niet mee eens zijn en hoe slecht de voorgenomen afspraken zijn. Op deze manier kunnen we 22 oktober niet met 7000, zoals verleden jaar, maar met 25.000 tegenstanders in Amsterdam aanwezig zijn.

Stichting ZorgBedrijf en Thuiszorg Noord-Holland is failliet. Bij dit faillissement zijn tweehonderd medewerkers en vele honderden kwetsbare ouderen betrokken. Voor de FNV is dit aanleiding om de noodklok te luiden. ‘In het afge-lopen anderhalf jaar is een golf aan instellingen failliet gegaan die thuiszorg leveren. En nu gaat er wéér een instelling failliet.’

REACTIE DAAN De regering moet ingrijpen. We leven in een democratisch land en iedereen heeft in Nederland recht op zorg. Het is van de zotte dat de zorg nu verschilt per gemeente. Je werk verliezen is verschrikkelijk, maar dan gedwongen worden om voor 30 procent minder te gaan wer-ken bij een concurrent is een aanflui-ting. Zo willen de gemeentes ook de onkosten beperken. Ze verdienen er dubbel aan. Den Haag grijp eens in! We willen allemaal leven!

REACTIE HELENA Het wordt zeker tijd om in te grijpen. Gemeentes komen gemaakte afspraken niet na en willen voor een dubbeltje op de eerste rang zitten. Het faillissement van TSN kwam heel goed uit: gemeentes kunnen de zorg nog goedkoper aanbieden. Er is veel zorggeld overgehouden dat aan de zorg besteed dient te worden. Door te lage tarieven te blijven hanteren heb ik als alleen-verdiener nu een salaris dat onder bijstands-niveau ligt. Gemeentes varen er wel bij en leggen de finan-ciële risico’s bij de hardwerkende thuiszorgmedewerker. Helaas ben ik nu dus genoodzaakt om van gemeenschapsgelden gebruik te maken. Armoede achter de voor-deur ... het is een grote schande!

FNV IN ACTIE VOOR EERLIJKE HANDEL OP 22 OKTOBER

FNV LUIDT NOODKLOK FAILLISSEMENTEN THUISZORG

@dijkvangijs Gijs van Dijk Pak ongelijkheid aan, lage inkomens verdienen beter! via @FNV

@FNVOverheid #brandweerinactie uit de kleren voor een fatsoenlijk pensioen

@FNV We are #KLMworkers. I Support #KLMworkers. Stop de race-naar-de-bodem! Succes aan de actievoerders op Schiphol!

Speciaal voor FNV-leden heeft Greenchoice een scherp collectief aanbod voor 100% duurzame energie. Inmiddels gingen al 15.000 FNV-leden u voor… Ontdek ook het voordeel van groene energie van Greenchoice op www.greenchoice.nl/fnv. En dat voordeel gaat verder dan prijs alleen…

Écht groene energie & bosgecompenseerd gas Een blijvend scherp tarief, elk jaar weer Eenvoudig en kosteloos overstappen, Greenchoice regelt het voor u Makkelijk zelf online uw energiezaken inzien en regelen (incl. gratis app) Service van de klantvriendelijkste energieleverancier 2015

Al klant van Greenchoice? Geen probleem. Ook u kunt profi teren van dit aanbod!

20160519_GC FNV advertentie 220x280_def.indd 1 23-05-16 12:47

82 8 25 62 5030 86 1 51 38 9937 9768 65

HORIZONTAAL1 dikwijls - 8 onderdrukken - 15 innerlijke waarde - 16 merkteken in vaarwater - 18 vrouwelijk dier - 20 openbare werken (afk.) - 21 Inwoner van Turkije - 23 cilinder - 24 plaats in Noord-Brabant - 25 en anderen ( afk.) - 26 jofel - 28 godin van de vruchtbaarheid - 30 beest - 31 Griekse letter - 32 zuivelproduct - 34 schaden,verwoesten - 37 zoetwatervis - 38 aanvangen - 40 plaats in Zuid-Holland - 42 plaats in Algerije - 43 vergaderingsvoorstel - 45 tweetal - 46 getijde - 48 deel van het hoofd - 50 latwerk - 51 dienstbode - 52 zangnoot - 53 vochtig - 55 smalle weg - 57 kledingstuk - 58 kerkdienst - 59 destijds - 60 koers - 61 deel van de fiets - 62 loop - 63 zoon van Adam - 65 plaats in Gelderland - 67 jongensnaam - 69 voorzetsel - 70 zijrivier van de Moezel - 71 gevangenis - 73 onvriendelijk - 75 nummer (afk.) - 76 opiniepeiling (Eng.) - 77 Belgisch abdijbier - 79 vakantieverblijf - 81 parasitair diertje - 84 argumenteren - 87 gezicht - 88 inwoner van Groot-Brittannië - 90 rivier in België - 91 gestold vleesnat - 92 zangstuk - 93 Antilliaans eiland - 95 Sociaal Economische Raad (afk.) - 96 dun - 97 plant - 98 schrijfgerei - 100 meisjesnaam - 102 zangnoot - 103 imiteren - 105 beddengoed - 107 met dubbele tong spreken - 109 beleven - 110 verdienste per eenheid.

VERTICAAL1 normaal - 2 daar - 3 reisje - 4 foedraal - 5 bier - 6 lector benevole (afk.) - 7 mannetjesbij - 8 huid - 9 voegwoord - 10 verzinsel - 11 metaalsoort - 12 tien (Eng.) - 13 stofmaat - 14 iets vast krammen - 15 fijne neerslag - 17 gesprek - 19 handwerkgerei - 22 spleet - 24 melkklier - 27 prent, opname - 29 jongensnaam - 30 telwoord - 31 geestdrift - 33 rivier in Noord-Brabant - 35 haargroei - 36 azijn - 37 tijdschrift - 39 naaigerei - 41 bespieden - 44 rekenrek - 47 helpen - 49 insect - 51 permissie hebben - 52 stankafsluiter - 54 vat - 56 bittere stof - 57 professor extraordinarius (afk.) - 58 model - 62 norm - 64 danseres - 66 vijf evenwijdige lijnen - 68 plassen - 70 zacht (Eng.) - 71 niet-zure stof - 72 boomvrucht - 74 vlug - 76 plas - 77 hoofdstad van Letland - 78 water bij Groningen - 80 boordsel - 82 jong vrouwtjesschaap - 83 eenheid (Eng.) - 85 insect - 86 waaruit kuikens komen - 89 buitenstaander - 92 plaats in Gelderland - 94 Aziatisch meer - 97 rund - 98 kookgerei - 99 landtong - 101 academie voor lichamelijke opvoeding (afk.) - 104 lidwoord - 105 Frans lidwoord - 106 nieuwe testament (afk.) - 108 lager onderwijs ( afk.).

Onder de goede inzenders worden zes prijzen verloot: een hoofdprijs van € 100, twee prijzen van € 75 en drie prijzen van € 50. De oplossing van de puzzel afgedrukt in FNV Magazine 2-2016 was ONDERSTEUNING.

WINNAARS€ 100: P.J. Caesar in Hoogezand; € 75: H. Schins-Mangre in Mechelen en L. Likkel in Ommen; € 50: W. Sjouw in Poortugaal,

A.J. de Silva in Vogelwaarde en L. Bodar in Zaltbommel.

Stuur de oplossing van deze kruiswoord-puzzel op een kaart of briefkaart (niet in een envelop) voor 1 oktober naar Redactie FNV, Postbus 9767, 3506 GT Utrecht, met vermelding van jouw naam, lidmaatschapsnummer en adres. Of mail jouw oplossing met deze persoonlijke gegevens naar [email protected].

WIN!

PUZZEL EN WIN! Plaats de gevonden woorden in het kruiswoorddiagram. Vul vervolgens de letters in in de gelijkgenummerde vakjes in de oplossingsbalk onder het diagram en ontdek zo de oplossing.

€ 50,-€ 75,-2X 3X€ 100,-1X

47

PUZZEL

VD

M P

UZ

ZEL

S/D

OU

WE

VA

N D

ER M

EULE

N

Mijn FNV, het nieuwe ledenportaal voor al onze leden en kaderleden, is live. Maak gauw een profiel aan of activeer je oude profiel. Met Mijn FNV kun je onder andere:- je adresgegevens beheren;- iemand lid maken;- je jaaropgave downloaden voor teruggave van je

contributie.Komende tijd worden de mogelijkheden van Mijn FNV verder uitgebreid. Heb je nog geen profiel? Maak er dan een aan, zodat je voortaan zelf je gegevens kunt aanpassen en actuele informatie kunt raadplegen. Had je al een profiel? Dan is je profiel overgezet. Stel alleen je wachtwoord opnieuw in: ga naar mijn.fnv.nl en klik op de link ‘wachtwoord vergeten’, vul daar je e-mailadres in en maak daarna een nieuw wachtwoord aan.Tot snel op Mijn FNV!

LET OP: Mijn FNV werkt niet in verouderde browsers, zoals Internet Explorer 8 en eerder.Meer informatie op www.fnv.nl/mijnfnv-nieuw

Voorkom verjaring van uw claim misgelopen vakantiedagen en stel de Staat aansprakelijk vóór 23 november 2016. Voor 1 januari 2012 was in het Burgerlijk Wetboek geregeld dat arbeidsongeschikte werknemers alleen vakantie opbouwden over het laatste halfjaar van hun arbeidsongeschiktheid. Werd een werknemer na langdurige arbeidsongeschiktheid ontslagen dan kreeg hij dus alleen vakantiedagen uitbetaald over het laatste halfjaar van zijn arbeidsongeschiktheid. Daardoor bouwden arbeidsongeschikten minder vakantiedagen op dan arbeidsgeschikte werknemers.Het Europese Hof van Justitie heeft bepaald dat dat niet meer mag. En de Nederlandse Staat heeft de Europese Richtlijn niet tijdig doorgevoerd, volgens de Hoge Raad. Een schadeclaim voor de misgelopen vakantiedagen is dus mogelijk.Lees of je in aanmerking komt voor een schadevergoeding opwww.fnv.nl/schadeclaim

In veel cao’s is afgesproken dat je een deel van je vakbondscon-tributie via je werkgever terug kunt krijgen. Hoe werkt dat? Print je jaaropgave contributie, onderteken deze en lever die in bij je werkgever. Die zorgt ervoor dat je een deel van je contributie terugkrijgt, als je daarvoor in aanmerking komt. www.fnv.nl/jaaropgave

BEHEER JE GEGEVENS IN MIJN FNV

CLAIM JE MISGELOPEN VAKANTIEDAGEN

JAAROPGAVE VAKBONDSCONTRIBUTIE:

GEDOWNLOAD?

Sollicitatietips van een loop-baancoach, uitleg over je rechten en plichten in het nieuwe ont-slagrecht en de meest recente tv-commercial, je ziet het allemaal op het YouTube-kanaal van FNV. Abonneer jezelf op het kanaal en je wordt automatisch op de hoog-te gebracht van nieuwe video’s. Zo mis je niets en wie weet zie je jezelf nog wel eens voorbij komen op hét YouTube-kanaal van werkend Nederland. www.youtube.com/c/fnvnl

COLOFON HOOFDREDACTEUR Roosmarijn Schröder ([email protected]) EINDREDACTEUR Peter Beekman ([email protected]) REDACTIE FNV Peter van der Aa

([email protected]) REDACTIE MPG., AMSTELVEEN Reijer Blankenspoor en Annemiek Sinnige ART DIRECTION EN VORMGEVING Esther Tji, Bianca van Hilst REDACTIE-ASSISTENTIE Emmy Bitter ([email protected]) CONCEPT FNV en MPG., MEDIABELEID Evelyn Louz ([email protected]) ADVERTENTIEVERKOOP PSH, Dunck DRUK Senefelder

Misset, Doetinchem COPYRIGHT Overname van artikelen is alleen toegestaan met bronvermelding en toestemming van de uitgever. FNV Magazine ISSN 2405-9013.

VRAGEN over het magazine? Mail naar [email protected] of bel (088) 368 03 68 (ma t/m vrij 8.30-17.30 uur).

DIT DOEN WE VOOR JEVragen over werk en inkomen? Of het nu gaat over je lidmaatschap, beëindigingsovereenkomsten, wachtdagen bij ziekte – je vindt het allemaal op www.fnv.nl.

SERVICE

FNV MAGAZINE50

FNV OP YOUTUBE: HÉT VIDEOKANAAL VOOR WERKEND NEDERLAND

1 ERVAREN ‘Ik vind het belangrijk om te weten wat mijn werknemersrechten en -plichten zijn en om daarover vragen van collega’s te kunnen beantwoorden. Ik hoop na de zomer te kunnen beginnen met de opleiding tot vakbondsconsulent. In voorbereiding daarop loop ik nu mee met onze huidige vakbonds-consulent. Heel fijn om bij zo’n ervaren persoon de kunst een poosje af te mogen kijken.’

2 BONDGENOOT‘Ik ben op mijn 23e lid geworden van FNV. Ik maakte mee dat een collega in een ingrijpend arbeidsconflict terechtkwam. Dat maakte veel indruk. Ik dacht toen: als mij zoiets overkomt wil ik er niet alleen voor staan.’

3 JONG‘Er zijn te weinig jonge mensen die iets willen met de vakbond. Jammer, wij moeten het straks wel doen met z’n allen.’

4 VERANDERING‘Er verandert veel in de zorg. Er wordt bij ons onderhandeld over wijzigingen in het sociaal plan en het afschaffen van toeslagen. Alle reden dus om alert te zijn.’

5 MENSELIJK‘Zorg is mensenwerk. En dat moet het blijven. Met de vakbond kunnen we daar een steentje aan bijdragen.’

51

‘ IK WIL ER NIET ALLEEN VOOR STAAN’

TEKST ELSE DE JONG BEELD MARTIN DE BOUTER

DAAROM

51

PATRICIA VAN WEGBERG (29) is woonbegeleider bij GGZ Eindhoven. Ze traint mensen met diverse psychische problemen naar zelfstandigheid. Patricia is FNV-lid en gaat de opleiding voor vakbondsconsulent doen. Waarom ze actief is voor de vakbond? Vijf redenen: