Ενσωμάτωση Croquet OLPC- XO»users.auth.gr/tsiatsos/Files/diplwmatikes/2008_Asimakopoulos-Alexandros.pdf · Ανάλογη των σταδίων αυτών είναι και

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ στην ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Ασημακόπουλος Αλέξανδρος

«Ενσωμάτωση και εκτέλεση του τρισδιάστατου συνεργατικού εικονικού περιβάλλοντος Croquet σε εικονική αναπαράσταση του λειτουργικού συστήματος του φορητού υπολογιστή OLPC-XO»

(Integration and execution of the 3-d collaborative virtual environment Croquet on an

emulated image of the OLPC-XO laptop operating system)

Επιβλέπων:

ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΣ Κ. ΤΣΙΑΤΣΟΣ Λέκτορας

Διπλωματική Εργασία που υποβάλλεται στο πλαίσιο της μερικής εκπλήρωσης των απαιτήσεων για την

απόκτηση Μεταπτυχιακού Διπλώματος στην Πληροφορική με εξειδίκευση στη Κατεύθυνση «Τεχνολογίες Πληροφορίας & Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση»

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 2008

Η ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ, Επίκουρος Καθηγητής ΣΤΑΥΡΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ, Επίκουρος Καθηγητής ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΣ Κ. ΤΣΙΑΤΣΟΣ, Λέκτορας Η έγκριση της Διπλωματικής αυτής Εργασίας από το Τμήμα Πληροφορικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης δεν υποδηλώνει την αποδοχή των γνωμών του συγγραφέα. (Νόμος 5343/32, άρθρο 202, παρ. 2)

2

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Αντικείμενο της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη ενσωμάτωσης του τρισδιάστατου συνεργατικού εικονικού περιβάλλοντος Croquet στο λειτουργικό σύστημα του Φθηνού Μαθητικού Φορητού Υπολογιστή (One Laptop Per Child OLPC-XO.

Κατά την διάρκεια της εργασίας εξετάστηκε εάν η ανοιχτού κώδικα πλατφόρμα Croquet μπορεί να υποστηριχθεί από το λειτουργικό σύστημα του φορητού υπολογιστή OLPC-XO και σε ποιόν βαθμό αυτό θα μπορούσε να γίνει, με ποιες απαιτήσεις – κόστος σε πόρους όσον αφορά και τα 2 συστήματα.

Η αρχική μελέτη δομήθηκε πάνω σε μια ακολουθία σταδίων, ο στόχος και τα αποτελέσματα των οποίων περιγράφονται παρακάτω:

Στάδιο 0: Στόχος του σταδίου αυτού ήταν η μελέτη υπάρχουσας βιβλιογραφίας για το OLPC, σε τι στάδιο βρίσκονται οι ομάδες ανάπτυξης σε Ελλάδα και εξωτερικό, τι έχει αναπτυχθεί, τι αναπτύσσεται αυτή την στιγμή σε λογισμικό - υλικό, ποιες οι δυνατότητες του σήμερα. Επίσης, το στήσιμο εικονικών μηχανών για προσομοίωση της λειτουργίας του λειτουργικού συστήματος του OLPC-XO, εξοικείωση με την διεπαφή Sugar.

Στάδιο 1: Στόχος του σταδίου αυτού ήταν να μελετηθεί η υπάρχουσα βιβλιογραφία για τα τρισδιάστατα εικονικά συνεργατικά περιβάλλοντα, και πιο συγκεκριμένα του ανοιχτού κώδικα τρισδιάστατου εικονικού συνεργατικού περιβάλλοντος Croquet. Σε ποιο επίπεδο αυτό έχει φτάσει, τι απαιτήσεις και πόρους χρειάζεται για να λειτουργήσει ικανοποιητικά. Στήσιμο εικονικής μηχανής του Croquet και εξοικείωση με τις βασικές λειτουργίες του περιβάλλοντός του.

Στάδιο 2: Στόχος του σταδίου αυτού ήταν να εξεταστεί σε πιο βαθμό θα μπορούσε να υποστηριχθεί μια τρισδιάστατη πλατφόρμα όπως του Croquet από ένα μηχάνημα χαμηλών δυνατοτήτων όπως του OLPC-XO. Εύρεση κοινής συνιστώσας των 2 συστημάτων για να μπορέσει το ένα να υποστηρίξει το άλλο, και εξέταση πιθανών σεναρίων για την ενσωμάτωση της τρισδιάστατης πλατφόρμας στο λειτουργικό σύστημα του OLPC-XO.

Στάδιο 3: Στόχος αυτού του σταδίου ήταν η τελική ενσωμάτωση της πλατφόρμας Croquet στην εικονική αναπαράσταση του λειτουργικού συστήματος του φθηνού μαθητικού φορητού υπολογιστή OLPC-XO με βάση την μελέτη των προηγούμενων σταδίων. Στο στάδιο αυτό θα χρειαζόταν η μελέτη των εικονικών μηχανών και των 2 συστημάτων, η ενσωμάτωση της μιας μέσα στην άλλη, και η δημιουργία κάποιου activity έτσι ώστε να εκτελείται η πλατφόρμα Croquet όπως και τα υπόλοιπα activities του Sugar. Επιπλέον το στάδιο αυτό περιελάμβανε την ρύθμιση του Sugar για την υποστήριξη 3D Γραφικών.

Στάδιο 4: Στόχος του τελευταίου σταδίου ήταν να μελετηθούν τα συμπεράσματα που βγήκαν από την παρούσα εργασία, όσον αφορά τα τρισδιάστατα συνεργατικά εικονικά περιβάλλοντα και την ενσωμάτωση και χρήση τους στο OLPC-XO. Ποιο θα είναι το μέλλον για το φθηνό μαθητικό φορητό υπολογιστή;

Ανάλογη των σταδίων αυτών είναι και η δομή της παρούσας εργασίας. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μια εισαγωγή στις έννοιες του ελεύθερου λογισμικού και λογισμικού ανοιχτού κώδικα καθώς το λειτουργικό σύστημα , όλο το λογισμικό του φορητού υπολογιστή OLPC-ΧΟ, όπως και η πλατφόρμα Croquet ανήκουν στην κατηγορία του ελεύθερου λογισμικού και λογισμικού ανοιχτού κώδικα. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός One Laptop Per Child, ο φθηνός μαθητικός υπολογιστής OLPC-XO, η διεπαφή Sugar, η γλώσσα squeak, και το περιβάλλον etoys. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται μια εισαγωγή για τα τρισδιάστατα συνεργατικά εικονικά περιβάλλοντα, και παρουσιάζεται το Croquet και οι δυνατότητές του. Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται αναλυτικά τα στάδια και οι ενέργειες που χρειάστηκαν από την αρχική εύρεση του κοινού σημείου των 2 συστημάτων μέχρι την τελική ενσωμάτωση της πλατφόρμας Croquet στο OLPC-XO. Στο τελευταίο κεφάλαιο της

3

παρούσας εργασίας παρουσιάζονται τα συμπεράσματα που προέκυψαν από όλη την έρευνα όπως και τα προβλήματα που προέκυψαν κατά την διάρκεια αυτής. Επιπλέον, παρουσιάζονται τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματα του OLPC-ΧΟ που προβάλλονται μετά την ενσωμάτωση της τρισδιάστατης συνεργατικής εικονικής πλατφόρμας Croquet.

4

EXECUTIVE SUMMARY

The main goal of this thesis is the study of integrating the 3D collaborative virtual environment Croquet into the operating system of the 100$ laptop of One Laptop Per Child organization (OLPC-XO).

During the study of this thesis, it was examined whether the open source platform Croquet could be supported by the operating system of OLPC-XO. To what extent this could be done, what were the requirements and possible cost in resources, taking into consideration both systems.

The study was based upon a sequence of different stages. The goals and the conclusions of these stages are described below:

Stage 0: The goal of this stage was the study of the existing bibliography corresponding to OLPC and OLPC-XO, the current state of the developing teams in Greece and abroad, what has been developed, what is being developed at the moment, which are the capabilities and the potentials of this new machine both for software and hardware. In addition, it contains the installation of virtual machines and emulators for emulating the operating system of OLPC-XO and becoming familiar with Sugar user interface.

Stage 1: The goal of this stage was the study of the existing bibliography corresponding to the 3-dimensional collaborative virtual environments, and specifically to the open source 3-dimensional collaborative virtual environment Croquet. Which is its current state, which are the requirements and the resources that are needed in order to have a smooth operation. Installation of Croquet virtual machine and becoming familiar with the basic operations of the environment.

Stage 2: The goal of this stage was to examine to what extent could a 3-D platform like Croquet be supported by a low-cost/processing power laptop like the OLPC-XO. Finding a common point for both systems, so that the one can be supported by the other and examining all the possible circumstances for integrating the 3-D platform into the operating system of OLPC-XO.

Stage 3: The goal of this stage was the final integration of Croquet platform into the emulated image of the operating system of OLPC-XO based upon the study and outcomes of previous stages. During this stage, we should study the virtual machines and emulators of both systems, the integration of the one system into the other, the implementation of an activity so that Croquet platform could be executed just like the other activities on Sugar. In addition, this stage included the adjustment of Sugar for supporting 3-D graphics.

Stage 4: The goal of this stage was the study of the conclusions that were made from this thesis, as for the 3-D collaborative virtual environments, their integration and use into OLPC-XO. What will be the future of that low-cost student laptop?

This thesis is organized into chapters according to the above stages. The first chapter is an introduction to the meaning of Free/Libre Open Source Software because the operating system, the software, that the student laptop runs, and also the Croquet platform, belong to the Free/Libre Open Source Software community. The second chapter describes the non-profit association One Laptop per Child (OLPC), the low-cost student laptop XO, Sugar user interface, Squeak programming language, and Etoys environment. The third chapter is an introduction to the 3-D collaborative virtual environments and a presentation of the Croquet platform. In the fourth chapter, we extensively describe the stages and actions that have been made from the very start of finding the common point of both systems, till the final integration of Croquet platform into OLPC-XO as an activity. The last chapter of this thesis presents the conclusions that have been made during the whole study, as well as the

5

problems that came up. Also, it outlines the advantages and disadvantages of OLPC-XO that arise after the integration of 3-d collaborative virtual environment Croquet.

6

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον επιβλέποντα της διπλωματικής εργασίας, κ. Τσιάτσο Θρασύβουλο - Κωνσταντίνο, Λέκτορα του Τμήματος Πληροφορικής Α.Π.Θ., για την εμπιστοσύνη που μου έδειξε αναθέτοντάς μου την εκπόνηση της συγκεκριμένης εργασίας και για την άψογη συνεργασία και πολύτιμη καθοδήγησή του κατά τη διάρκεια της εκπόνησής της.

Επίσης, θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στον υποψήφιο διδάκτορα Κωνσταντινίδη Ανδρέα καθώς και στον μεταπτυχιακό φοιτητή Τσομπανίδη Ηλία, για τις χρήσιμες πληροφορίες που μου παρείχαν καθόλη την διάρκεια της έρευνάς μου.

Επιπλέον δεν θα πρέπει να παραλείψω την πραγματικά ενεργή κοινότητα χρηστών και developers των mailing lists και των Wikis του OLPC και του Croquet για την πολύτιμη βοήθειά τους.

7

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ..........................................................................3

EXECUTIVE SUMMARY ........................................................5

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ..........................................................................7

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ....................................................................8

ΛΙΣΤΑ ΕΙΚΟΝΩΝ................................................................11

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ/ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ (FREE/LIBRE OPEN SOURCE SOFTWARE) 12

1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ.................................................................12

1.2 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ / ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ (ΕΛ/ΛΑΚ) ..........................................12

1.2.1 ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ........................................ 13 1.2.2 ΔΙΑΦΟΡΑ ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ (ΕΛ) ΚΑΙ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ (ΛΑΚ) ........................................................................................................... 13

1.3 ΤΟ LINUX .................................................................14

1.4 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΛ/ΛΑΚ ......................................15

1.5 ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ / ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ .............................................16

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ONE LAPTOP PER CHILD ..........................17

2.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ.................................................................17

2.2 ΟΡΑΜΑ .....................................................................18

2.3 TO OLPC - XO ...........................................................18

2.3.1.1 Αρχές ....................................................................................................... 18 2.3.1.2 Οφέλη ...................................................................................................... 19

2.3.2 ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ .................................................................................................. 19 2.3.2.1 Η δύναμη του περιβάλλοντος Sugar ............................................................ 20 2.3.2.2 Προδιαγραφές ........................................................................................... 21

2.3.3 ΥΛΙΚΟ.......................................................................................................... 21 2.3.3.1 Προδιαγραφές Υλικού ................................................................................ 22 Περιφερειακά ................................................................................................... 23

8

2.4 ETOYS ......................................................................26

2.4.1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ETOYS; ..................................................................................... 26 2.4.2 ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ETOYS ........................................................................... 27 2.4.3 SQUEAK....................................................................................................... 27 2.4.4 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ SQUEAK ..................................................................... 27

2.4.4.1 Smalltalk................................................................................................... 28 2.4.5 SQUEAK + OLPC = ETOYS............................................................................. 29

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΑ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΑ ΕΙΚΟΝΙΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ...............................................30

3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ.................................................................30

3.2 ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ...................................30

3.3 ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ - ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΙΣΜΟΣ...........................................................31

3.4 ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ...........................................31

3.5 ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΑ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΑ ΕΙΚΟΝΙΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ................................................................32

3.6 CROQUET ................................................................33

3.6.1 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ CROQUET ................................................................. 33 3.6.2 ΓΙΑΤΙ ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ ΤΟ CROQUET;................................................................... 34

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ CROQUET ΣΤΟ SUGAR.......36

4.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ.................................................................36

4.2 EMULATORS.............................................................36

4.2.1 ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ QEMU ΚΑΙ ΕΚΚΙΝΗΣΗΣ ΤΟΥ SUGAR IMAGE............... 36 4.2.1.1 Qemu Manager ......................................................................................... 42

4.3 ΒΑΣΙΚΟΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ SUGAR ...........................47

4.3.1 TERMINAL ACTIVITY .................................................................................... 47 4.3.2 BROWSER ACTIVITY..................................................................................... 50

4.4 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ 2 ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ....................................................................51

4.4.1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΓΓΕΝΕΙΑ ............................................................................ 51 4.4.2 ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΕΙΚΟΝΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΩΝ .................................................................. 51 4.4.3 ΜΕΛΕΤΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ CROQUET ΣΕ LINUX ...................................................... 52 4.4.4 ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ CROQUET SDK ΣΤΟ SUGAR IMAGE ........................ 53 4.4.5 ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΗΣ SQUEAKVM ΤΟΥ CROQUET ............. 54 4.4.6 ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ MESA OPENGL ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ ................................................. 56 4.4.7 ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ CROQUET.SH........................................................................... 57 4.4.8 ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ SQUEAK ETOYS ACTIVITY......................................................... 58

9

4.5 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ACTIVITY CROQUET ..........................60

4.5.1 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΙΚΟΝΙΔΙΟΥ ............................................................................. 64

4.6 CROQUET PLATFORM ΣΤΟ OLPC-XO........................70

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ/ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ.................73

5.1 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ......................................................73

5.1.1 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ........................................................................................ 73 5.1.2 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ......................................................................................... 74 5.1.3 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ .............................................................................................. 74

5.2 ΜΕΛΛΟΝ...................................................................75

5.2.1 OLPC-XO2.................................................................................................... 75 5.2.2 OLPC ΜΕ WINDOWS ..................................................................................... 77 5.2.3 TO OLPC ΚΑΙ Η ΝΕΑ ΜΟΔΑ ΣΤΑ LAPTOP......................................................... 78 5.2.4 CROQUET COBALT........................................................................................ 79

ΑΝΑΦΟΡΕΣ ........................................................................80

5.3 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ........................................................80

5.4 ΔΙΚΤΥΑΚΟΙ ΤΟΠΟΙ ..................................................81

ΛΕΞΙΚΟ ΌΡΩΝ ...................................................................83

Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα .................................................. 83 OLPC.................................................................................................................. 83 OLPC-XO ............................................................................................................ 83 Εποικοδομισμός................................................................................................... 83 Συνεργατική μάθηση............................................................................................ 83 Squeak............................................................................................................... 83 Εικόνα - Image ................................................................................................... 83 Porting ............................................................................................................... 83 Προσομοιωτής (emulator) .................................................................................... 83

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ .......................................................................84

10

ΛΙΣΤΑ ΕΙΚΟΝΩΝ

2-1: OLPC-XO ............................................................................................................... 17 2.3-1: SUGAR USER INTERFACE ........................................................................................... 19 2.3-2: ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ OLPC-XO......................................................................... 23 2.3-3: ΠΛΗΚΤΡΟΛΟΓΙΟ ...................................................................................................... 24 2.3-4: OLPC-XO ΠΛΑΪΝΗ ΟΨΗ ........................................................................................... 25 2.4-1: SQUEAK ETOYS....................................................................................................... 26 3.6-1: ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΟ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ CROQUET (1/2) ..................................................................... 34 3.6-2: ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΟ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ CROQUET (2/2) ..................................................................... 35 4.2-1: KQEMU ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΦΑΚΕΛΟ ΤΟΥ QEMU........................................................................... 37 U

4.2-2: ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ KQEMU............................................................................................... 38 U

4.2-3: ΕΚΚΙΝΩΝΤΑΣ ΤΟ SUGAR (1/3) .................................................................................... 40 4.2-4: ΕΚΚΙΝΩΝΤΑΣ ΤΟ SUGAR (2/3) .................................................................................... 41 4.2-5: ΕΚΚΙΝΩΝΤΑΣ ΤΟ SUGAR (3/3) .................................................................................... 41 4.2-6: QEMU MANAGER ..................................................................................................... 42 4.2-7: ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΜΙΑ ΝΕΑ VIRTUAL MACHINE (1/3)........................................................... 43 4.2-8: ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΜΙΑ ΝΕΑ VIRTUAL MACHINE (2/3)........................................................... 43 4.2-9: ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΜΙΑ ΝΕΑ VIRTUAL MACHINE (3/3)........................................................... 44 4.2-10: ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ QEMU MANAGER 1/4 ............................................................................... 44 4.2-11: ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ QEMU MANAGER 2/4 ............................................................................... 45 4.2-12: ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ QEMU MANAGER 3/4 ............................................................................... 46 4.2-13: ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ QEMU MANAGER 4/4 ............................................................................... 46 4.2-14: ΕΚΚΙΝΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΜΑΣ ΜΗΧΑΝΗ..................................................................... 47 4.3-1: TERMINAL ACTIVITY (1/4) ........................................................................................ 48 4.3-2: TERMINAL ACTIVITY (2/4) ........................................................................................ 48 4.3-3: TERMINAL ACTIVITY (4/4) ........................................................................................ 49 4.3-4: ΕΚΚΙΝΩΝΤΑΣ ΤΟ BROWSER ACTIVITY ............................................................................ 50 4.3-5: Ο ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ROOT................................................................................................. 51 4.4-1: ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ /HOME/OLPC .......................................................................................... 53 4.4-2: ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΟΥ CROQUET ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΦΑΚΕΛΟ /HOME/OLPC ................................................ 54 4.4-3: ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ SQUEAK ΕΙΚΟΝΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΩΝ ETOYS & CROQUET....................................... 55 4.4-4: ΑΡΧΕΙΑ ΤΗΣ SQUEAK ΕΙΚΟΝΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΗΣ ΤΟΥ CROQUET ................................................... 56 4.4-5: ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ MESA OPENGL LIBS ................................................................................ 57 4.4-6: ETOYS ACTIVITY.INFO............................................................................................... 59 4.4-7: ETOYS INSTANCE .................................................................................................... 59 4.5-1: ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ACTIVITIES ΤΩΝ ΧΡΗΣΤΩΝ........................................................................... 60 4.5-2: ΚΥΡΙΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΟΥ CROQUET ACTIVITY ................................................................... 61 4.5-3: ΚΩΔΙΚΑΣ ΑΡΧΕΙΟΥ CROQUET2 ..................................................................................... 62 4.5-4: ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΡΧΕΙΟΥ CROQUET-FACTORY.................................................................... 62 4.5-5: ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ACTIVITY ΜΕΣΑ ΣΤΟ CROQUET ACTIVITY ......................................................... 63 4.5-6: ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΡΧΕΙΟΥ ACTIVITY.INFO.......................................................................... 63 4.5-7: ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ MANIFEST ....................................................................... 64 4.5-8: .SVG ΕΙΚΟΝΙΔΙΟ ΓΙΑ ΤΟ CROQUET ACTIVITY .................................................................... 64 4-6-4.6-1: CROQUET ACTIVITY............................................................................................ 71 4-6-4.6-2: ΑΡΧΙΚΗ ΟΘΟΝΗ ΤΟΥ CROQUET SDK ....................................................................... 71 4-6-4.6-3: ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ CROQUET ................................................................ 72 5.2-1: OLPC-XO2 (1/3)................................................................................................... 76 5.2-2: OLPC-XO2 (2/3)................................................................................................... 76 5.2-3: OLPC-XO2 (3/3)................................................................................................... 77 5.2-4: OLPC-XO ΚΑΙ WINDOWS.......................................................................................... 78 5.2-5: HP 2133 MINI-NOTE ΕΙΚΟΝΑ 5.2-6: ASUS EEEPC900 ......................................... 78 5.2-7: MSI WIND............................................................................................................ 79

11

Κ ΕΦΑΛΑ Ι Ο 1 : Ε Λ Ε Υ Θ Ε Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Σ Μ Ι Κ Ο / Λ Ο Γ Ι Σ Μ Ι Κ Ο

Α Ν Ο Ι Χ Τ Ο Υ Κ Ω Δ Ι Κ Α ( F R E E / L I B R E O P E N S O U R C E S O F T W A R E )

1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στον παρόν κεφάλαιο θα αναλύσουμε τι είναι το Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα, σε τι υπερτερεί από τα εμπορικά λογισμικά κλειστού κώδικα και τι μπορεί να προσφέρει στην εκπαιδευτική διαδικασία ένα τέτοιο λογισμικό.

1.2 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ / ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ (ΕΛ/ΛΑΚ)

Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα είναι το λογισμικό που ο καθένας μπορεί ελεύθερα να χρησιμοποιεί, να διανέμει, να αντιγράφει και να τροποποιεί ανάλογα με τις ανάγκες του, χωρίς να απαιτείται η απόκτηση άδειας.

Πιο συγκεκριμένα διασφαλίζονται οι παρακάτω 4 ελευθερίες:

• η ελευθερία χρήσης για οποιοδήποτε σκοπό.

• η ελεύθερη διάθεση αντιγράφων του λειτουργικού συστήματος και όλων των υποπρογραμμάτων του.

• η δυνατότητα πρόσβασης στον πηγαίο κώδικα και τροποποίηση οποιουδήποτε υποσυστήματός του.

• η αναδιανομή των αλλαγών και των τροποποιήσεων χωρίς περιορισμό.

Είναι ένα εναλλακτικό μοντέλο ανάπτυξης και χρήσης λογισμικού, στο οποίο η δυνατότητα αλλαγών ή βελτιώσεων (ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες αυτού που το χρησιμοποιεί) παρέχεται στο χρήστη μέσω της ελεύθερης διάθεσης του πηγαίου κώδικα του λογισμικού.

Γύρω από αυτή τη λογική δημιουργήθηκε μια τεράστια κοινότητα χρηστών και προγραμματιστών, με βάση το διαδίκτυο, οι οποίοι συμβάλλουν από κοινού στη συνεχή βελτίωση του λογισμικού, παρέχοντας δωρεάν τις γνώσεις και τη δουλειά τους σε όλους.

12

Ένα ανοικτό δίκτυο "εθελοντών" προγραμματιστών και εταιρειών του κλάδου, οι οποίοι αναπτύσσουν και διορθώνουν τον κώδικα των προγραμμάτων παράλληλα, κυκλοφορώντας ταχύτατα και σε μεγάλη συχνότητα τις νέες εκδόσεις λογισμικού, ΕΛ/ΛΑΚ.

Το Διαδίκτυο αποτελεί τη βασική πρόσβαση στο διαθέσιμο Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα. Η σχέση τους, εξ αρχής, υπήρξε στενή και αμφίδρομη. Η εξάπλωση του ΕΛ/ΛΑΚ έχει στηριχθεί στην ευρεία χρήση του διαδικτύου και η διαδικασία ανάπτυξης του διαδικτύου βασίζεται, κατά κύριο λόγο, στο ΕΛ/ΛΑΚ.

Το Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα, με συνεχείς βελτιώσεις και αυξημένη πλέον φιλικότητα προς το χρήστη, κερδίζει διαρκώς νέους φίλους παγκοσμίως. Στην εκπαίδευση, στη δημόσια διοίκηση και στις επιχειρήσεις, ενδιαφέρονται, ενημερώνονται και αποκτούν ένα ιδιαίτερα ελκυστικό εργαλείο, αξιόπιστο, σταθερό στη λειτουργία και απαλλαγμένο από σημαντικά κόστη, απόκτησης και αναβαθμίσεων.

1.2.1 Σημασία του να είναι ελεύθερο το λογισμικό

Στην σημερινή εποχή, την εποχή της πληροφορίας, όλο και περισσότερες δραστηριότητές μας βασίζονται σε λογισμικό. Το λογισμικό επηρεάζει τον τρόπο που αλληλεπιδρούμε με άλλους, που επικοινωνούμε, που διαχειριζόμαστε ψηφιακά δεδομένα, κλπ.

Οι άδειες χρήσης κλειστού/εμπορικού λογισμικού προσδιορίζουν τον τρόπο με τον οποίο μπορείς να το χρησιμοποιήσεις, θέτοντας αρκετούς περιορισμούς. Μπορούν να καθορίσουν τον τρόπο με τον οποίο θα αναπαράγεις ένα dvd (ακόμα κι αν το έχεις νόμιμα αγορασμένο) ή να απαγορεύσουν τη χρήση ενός προγράμματος για συγκεκριμένους σκοπούς. Το ελεύθερο λογισμικό δεν θέτει τέτοιους περιορισμούς.

Το ΕΛ/ΛΑΚ συνοδεύεται από τον πηγαίο του κώδικα. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως οποιοσδήποτε έχει τη δυνατότητα/δικαίωμα να μελετήσει τον τρόπο λειτουργίας του προγράμματος και να το τροποποιήσει.

Το κλειστό/εμπορικό λογισμικό συνοδεύεται με copyright και τις αντίστοιχες άδειες χρήσης που απαγορεύουν την αναδιανομή τους, ακόμα κι αν το έχεις αγοράσει νόμιμα. Άλλωστε συνήθως η αγορά ενός κλειστού/εμπορικού προγράμματος δεν αφορά το πρόγραμμα καθεαυτό αλλά την άδεια χρήσης του. Ουσιαστικά δεν αγοράζεις το ίδιο το πρόγραμμα αλλά αγοράζεις το δικαίωμα να το χρησιμοποιείς, μαζί με τους περιορισμούς που φέρει το copyright.

Αντίθετα το ελεύθερο λογισμικό επιτρέπει πλήρως την αντιγραφή και διανομή του σε άλλους με μόνη προϋπόθεση να έχουν και οι υπόλοιποι το δικαίωμα να κάνουν το ίδιο. Επιπλέον μπορείς να το τροποποιήσεις, αφού έχεις στη διάθεση σου τον πηγαίο κώδικα, και να διανείμεις ακόμα και την τροποποιημένη εκδοχή ενός προγράμματος.

1.2.2 Διαφορά μεταξύ Ελεύθερου Λογισμικού (ΕΛ) και Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα (ΛΑΚ)

Καταρχήν πρέπει να διευκρινιστεί ότι οι δύο όροι αναφέρονται σε αντίστοιχες ιδεολογίες, κατ΄ουσίαν στο ίδιο πράγμα. Τόσο η μία ιδεολογία όσο και η άλλη, προσπαθούν να προωθήσουν την κοινή γνώση και να δημιουργήσουν τελικά καλύτερο λογισμικό.

Η κύρια διαφορά τους είναι ότι ενώ το Ελεύθερο Λογισμικό δίνει έμφαση στην ελευθερία (για μάθηση, προσαρμογή, βελτίωση), το Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα δίνει έμφαση στη δημιουργία καλύτερου λογισμικού μέσω της συνεργασίας των προγραμματιστών και των μηχανικών όλου

13

του κόσμου. Συνεπώς, το ΛΑΚ είναι λιγότερο αυστηρό και πιο φιλικό προς τις εταιρίες που επιθυμούν να αξιοποιήσουν αλγορίθμους που υπάρχουν σε έργα τύπου ΛΑΚ.

1.3 ΤΟ LINUX

Το Linux είναι ένα ελεύθερο λειτουργικό σύστημα τύπου Unix που αρχικά δημιουργήθηκε από τον Linus Torvalds και στη συνέχεια αναπτύχθηκε με τη βοήθεια προγραμματιστών από όλον τον κόσμο.

Τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματά του είναι η ταχύτητα και η σταθερότητα του. Έχει απεριόριστες δυνατότητες, απίστευτη ευελιξία και μεγάλη ποικιλία λογισμικού. Αυτό όμως που κάνει το Linux διαφορετικό από τα περισσότερα άλλα λειτουργικά συστήματα δεν είναι τόσο η τεχνολογία που κρύβει πίσω του, ούτε η αποδοχή που βρήκε στην αγορά. Η σημαντικότερη διαφορά του είναι ότι ανέδειξε το κίνημα του Ελεύθερου Λογισμικού το οποίο αναλύσαμε παραπάνω.

Το Linux είναι ένα. Οι διανομές διαφέρουν κυρίως στα προγράμματα εγκατάστασης.

Γνωστά διανομές Linux είναι οι ακόλουθες:

Για νέου χρήστες

• Fedora (fedoraproject.org)

• Mandriva (mandriva.com)

• OpenSuse (opensuse.org)

• Ubuntu (ubuntu.com)

Για προχωρημένους χρήστες

• Arch (archlinux.org)

• Debian (debian.org)

• Gentoo (gentoo.org)

• Slackware (slackware.com)

Ελληνικές

• Antix (antix.mepis.org)

• Iloog (ilug.gr/iloog)

• Knoppel (knoppel.org)

• Slackel (slackel.gr)

Εξειδικευμένες

• Dynebolic (dynebolic.org)

• Edubuntu (edubuntu.org)

• Scientific (scientificlinux.org)

14

Γνωστές εφαρμογές ανοιχτού κώδικα:

• Πλοήγηση στο Internet: firefox

• Σουίτα γραφείου: openoffice

• Επεξεργασία εικόνας: gimp

• Γραμμική σχεδίαση: inkscape

• Αναπαραγωγή μουσικής: audacious

• Αναπαραγωγή video: mplayer, vlc

• Επεξεργασία ήχου: audacity

• Επεξεργασία video: kino, avidemux

• Σχεδίαση 3D γραφικών: blender

• CAD: qcad

1.4 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΛ/ΛΑΚ

Τα βασικά πλεονεκτήματα του Ελεύθερου Λογισμικού και του Linux ειδικότερα είναι:

• Ανοιχτός κώδικας - Είναι ανοιχτό σε όλους το πως λειτουργεί.

• Έλλειψη vendor lock-in. - Υπάρχει η δυνατότητα για συνεργασία με οποιονδήποτε προμηθευτή ή εταιρία, καθώς δεν υπάρχουν οι νομικές δυσκολίες και περιορισμοί που υπάρχουν στο κλειστό λογισμικό.

• Παραμετροποιήσιμο .

• Ασφαλές και αξιόπιστο.

• Μακροπρόθεσμη χρήση - Η χρήση λογισμικού ανοιχτού κώδικα διαρκεί περισσότερο γιατί οι ανανεώσεις είναι πολύ πιο συχνές και ενσωματώνονται πολύ πιο εύκολα.

• Χαμηλό κόστος - Οι περισσότερες διανομές λογισμικού ανοιχτού κώδικα είναι διαθέσιμες δωρεάν μέσω internet.

• Διαλειτουργικότητα - Τα περισσότερα προγράμματα Ελεύθερου Λογισμικού είναι συμβατά με τα διεθνή standards, σε αντίθεση με τις εταιρίες ιδιόκτητου λογισμικού που χρησιμοποιούν standards που είναι συμβατά μόνο με τα δικά τους προϊόντα.

• Ευκολία διαχείρισης - Οι περισσότερες δικτυακές υπηρεσίες ρυθμίζονται και συντηρούνται πολύ πιο εύκολα στο Linux.

• Προσαρμοστικότητα - Περιλαμβάνουν πολύ καλή υποστήριξη για πάρα πολλές γλώσσες με αποτέλεσμα να παραμετροποιείται πολύ εύκολα στις εκάστοτε τοπικές ανάγκες κάθε χώρας.

15

1.5 ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ / ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Η εκπαίδευση είναι ένας κατ' εξοχήν χώρος που το Ελεύθερο Λογισμικό και το Linux έχουν πολλά να προσφέρουν, παρέχοντας σε διδασκόμενους και διδάσκοντες ένα ανοιχτό εργαλείο. Η φιλοσοφία που διέπει το ελεύθερο λογισμικό, είναι απολύτως συμβατή με την φιλοσοφία της εκπαιδευτικής διαδικασίας όπου ο μαθητής πρέπει να είναι ελεύθερος να επεξεργαστεί όσα του παρέχονται-παρουσιάζονται, να ανακαλύψει την γνώση έχοντας την δυνατότητα να ψάξει και να δημιουργήσει χωρίς να χρειάζεται να πληρώσει για αυτό. Έτσι καλλιεργείται σε διδάσκοντες και διδασκόμενους ένα αίσθημα ελευθερίας και δημιουργικότητας, μακριά από άδειες χρήσεις, εταιρίες και συμφέροντα.

Επίσης, το μηδενικό κόστος προμήθειας του ανοικτού λογισμικού μας επιτρέπει να χρησιμοποιούμε στην εκπαίδευση πρωτοποριακές δημιουργικές εφαρμογές από διαφορετικούς χώρους, κεντρίζοντας έτσι το ενδιαφέρον των μαθητών. Επίσης, η αφιλοκερδής προσφορά που χαρακτηρίζει το κίνημα του ανοικτού λογισμικού ταιριάζει ιδεολογικά και τεχνολογικά με πολλά είδη συνεργατικών πλαισίων, όπως τα ιστολόγια, τα βίκι, και τα φόρουμ. Αυτά προωθούν την ομαδική δουλειά, την άμιλλα και την αυτο-οργάνωση. Επιπλέον, η ελεύθερη και τυποποιημένη διάθεση ψηφιακού περιεχομένου-κειμένων, εικόνων και ήχων μας παρέχει πλούσιο υλικό για να χτίσουμε σαγηνευτικές εφαρμογές. Τέλος, το ανοικτό λογισμικό καλύπτει πλέον τέτοιο εύρος, ώστε να μπορούμε να δημιουργήσουμε από αυτό μια πλήρη στοίβα, ξεκινώντας από το λειτουργικό σύστημα και καταλήγοντας στις εφαρμογές και το περιεχόμενο. Αυτή οι προσέγγιση μας προσφέρει σημαντική οικονομία πόρων υλικού και λογισμικού αλλά και, το κυριότερο, ευελιξία.

Από την άλλη πλευρά δημιουργείται το ερώτημα για ποιο λόγο θα ήθελε κανείς να δώσει χωρίς κέρδος τον κώδικα για το λογισμικό που έχει αναπτύξει; Σε τι θα ωφελούσε κάτι τέτοιο;

Η απάντηση είναι πως η ανάπτυξη λογισμικού με τη φιλοσοφία του open source δεν αποσκοπεί στο κέρδος (χωρίς αυτό να σημαίνει πως οι δύο έννοιες συγκρούονται). Σκοπός της είναι αφενός μεν η δημιουργία όσο το δυνατόν καλύτερου λογισμικού μέσα από τη συνεργασία της κοινότητας για την βελτίωση του κώδικα, αφετέρου δε η βελτίωση της κοινής διαθέσιμης γνώσης μέσα από τη διαδικασία μελέτης του πηγαίου κώδικα. Το κέρδος εφόσον είναι επιθυμητό μπορεί να προκύψει τόσο από την πώληση του λογισμικού σε binary form (έτοιμου προς χρήση δηλαδή) μαζί με τον πηγαίο κώδικα, όσο και από την πώληση υπηρεσιών που σχετίζονται με το λογισμικό αυτό. Τέλος, συχνά το κίνητρο είναι η απόκτηση φήμης εάν το έργο πετύχει και γίνει γνωστό μέσα από την ευρεία χρήση του. Σε πολλές περιπτώσεις η συγγραφή open source λογισμικού εξασφάλισε στους developers του εργασίες με μεγάλες αποδοχές και φήμη γύρω από το όνομά τους.

16

Κ ΕΦΑΛΑ Ι Ο 2 : O N E L A P T O P P E R C H I L D

2.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο παρόν κεφάλαιο θα παρουσιαστούν το όραμα και οι στόχοι του μη κερδοσκοπικού οργανισμού One Laptop Per Child, ο φορητός υπολογιστής XO, τα τεχνικά χαρακτηριστικά του, η διεπαφή Sugar, η γλώσσα Squeak, και το περιβάλλον Squeak Etoys. Επιπροσθέτως θα αναλυθεί η σημασία αυτού του εγχειρήματος, της δημιουργίας δηλαδή ενός φορητού υπολογιστή τόσο φθηνού , έτσι ώστε κάθε παιδί του κόσμου να έχει πρόσβαση στην γνώση.

Εικόνα 2-1: OLPC-XO

17

2.2 ΟΡΑΜΑ Ο οργανισμός One Laptop Per Child (OLPC) είναι ένας μη-κερδοσκοπικός οργανισμός ο οποίος έχει αναλάβει την σχεδίαση του φθηνού μαθητικού υπολογιστή, ή υπολογιστή των 100$. Ιδρύθηκε από τον Καθ. Ν. Νεγκροπόντε ιδρυτή του Media Lab του MIT, με σκοπό να δημιουργήσει έναν τόσο φθηνό φορητό υπολογιστή, ώστε κάθε παιδί στον κόσμο να μπορεί να έχει πρόσβαση στην γνώση και στη νέα τεχνολογία, και στόχος του είναι να δώσει στα παιδιά όλου του κόσμου ευκαιρίες να μάθουν, να εξερευνούν και να εκφράζονται. Γενικότερα, η έννοια ‘ένας φορητός υπολογιστής ανά μαθητή’ αποτελεί μια εκπαιδευτική δράση και όχι μια δράση για φορητούς υπολογιστές.

Οι κύριοι άξονες του οράματος του οργανισμού One Laptop Per Child είναι:

• Η καταπολέμηση του αναλφαβητισμού στις αναπτυσσόμενες χώρες

• Η εκπαίδευση ως βασικό στοιχείο για διαφυγή από την φτώχεια

“Ο καλύτερος τρόπος για να προβλέψεις το μέλλον είναι να το δημιουργήσεις (A. Kay)”

“Αν ενοχλήσουμε τόσο πολύ τη Microsoft και την Intel, τότε κάνουμε κάτι σωστό... (N. Negro Ponte)”

2.3 TO OLPC - XO Το OLPC-XO, είναι ένας προτεινόμενος φθηνός φορητός υπολογιστής που προορίζεται να διανεμηθεί στα παιδιά όλου του κόσμου, ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες και να τους παρέχει πρόσβαση στη γνώση και στις σύγχρονες μορφές εκπαίδευσης. Οι υπολογιστές θα διανέμονται αποκλειστικά και απευθείας στα σχολεία μέσα από κυβερνητικές πρωτοβουλίες. Παρά το πολύ χαμηλό κόστος του, ο υπολογιστής, λόγω του έξυπνου σχεδιασμού του έχει δυνατότητες εφάμιλλες με εκείνες ενός σύγχρονου φορητού υπολογιστή.

Ο φορητός μαθητικός υπολογιστής OLPC-XO είναι ένα εργαλείο μάθησης, συνεργατικότητας, συμμετοχής, ανάπτυξης και εξοικείωσης με νέες τεχνολογίες. Δεν πρόκειται για ένα παιχνίδι αλλά για ένα εργαλείο βελτίωσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Το OLPC-XO είναι σχεδιασμένο για παιδιά καθώς είναι Φιλικό, Μικρό, Ελαφρύ, Ασφαλές (δεν έχει γωνίες, ούτε επικίνδυνες ουσίες & υψηλές τάσεις).

2.3.1.1 Αρχές

Το OLPC θα προσφέρει στα παιδιά την τεχνολογία ως μέσο ελευθερίας και ενδυνάμωσης. Η επιτυχία του project αυτού απέναντι στην παγκόσμια ποικιλομορφία θα είναι μόνο εφικτή με το να δοθεί στους χρήστες του ένα πλήρες επίπεδο ελευθερίας.

Καθώς τα παιδιά θα μεγαλώνουν και θα αναζητούν νέες ιδέες, το λογισμικό και τα εργαλεία πρέπει να είναι ικανά να μεγαλώνουν και αυτά και να παρέχουν μια διέξοδο στην καινούργια τεχνολογία, ένα παράθυρο στο μέλλον.

Οι βασικοί άξονες της ανάπτυξης του είναι η ακόλουθοι:

• Θεωρία δομητισμού (Seymour Papert). Τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα κάνοντας – εξερευνώντας πράγματα γύρω τους. Η αγάπη είναι καλύτερος δάσκαλος από ότι το καθήκον. Με άλλα λόγια, οδηγώντας τα παιδιά στο να αγαπήσουν την μάθηση έχουμε καλύτερα αποτελέσματα από το να τους υποχρεώσουμε σε αυτήν.

• Το παιδί βρίσκεται στο επίκεντρο της εκπαιδευτικής διαδικασίας

18

2.3.1.2 Οφέλη

Η μάθηση είναι ο κύριος στόχος. Τα παιδιά θα εξοικειωθούν με τη χρήση του υπολογιστή ως εργαλείο εκμάθησης. Οι μαθητές, ιδιαίτερα οι νέοι μαθητές, δεν χρειάζεται να μάθουν να χρησιμοποιούν υπάρχοντες εμπορικές εφαρμογές αλλά με τη χρήση του XO θα είναι ικανά να χρησιμοποιήσουν στο μέλλον οποιαδήποτε εφαρμογή χρειαστεί.

Βασικό μέσο εκμάθησης του ανθρώπου είναι η διαδικασία της κατασκευής. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει ότι εάν κάποιος επιθυμεί να μάθει περισσότερο, θέλει να φτιάξει και περισσότερο. Έτσι το olpc έχει δώσει έμφαση στα εργαλεία λογισμικού ώστε να δίνεται η δυνατότητα στο μαθητή να εξερευνά και να εκφράζεται, παρά να ακολουθεί οδηγίες. (Seymour Papert) Ο μαθητικός φορητός υπολογιστής αποτελεί το μέσο για να απασχοληθούν τα παιδιά στην κατασκευαστική γνώση, στηριζόμενοι στα προσωπικά τους ενδιαφέροντα και παρέχοντάς τους τα εργαλεία για το διαμοιρασμό και την κριτική των κατασκευών αυτών.

Όσον αφορά την πρακτικότητα και δεδομένου την αναγκαιότητα για αυξημένη απόδοση και αξιοπιστία, ενώ παράλληλα είναι επιθυμητό το περιορισμένο κόστος, το λογισμικό του olpc περιλαμβάνει εκείνα μόνο τα χαρακτηριστικά που χρειάζονται τα παιδιά για να μάθουν.

Μερικές από τις χρήσεις του μαθητικού φορητού υπολογιστή στην εκπαιδευτική διαδικασία αναφέρονται παρακάτω:

• Χρήση του ως αναγνωστικό

• Ανατροφοδοτούμενες ασκήσεις εμπέδωσης

• Ασύρματη πρόσβαση στο Internet για αναζήτηση πληροφοριών -> ένα παράθυρο στην γνώση

• Ο μαθητής γίνεται «δάσκαλος» και διορθώνει ασύρματα τον συμμαθητή του μέσω της χρήσης της ασύρματης σύνδεσης για συνεργασία σε ένα φύλλο ασκήσεων.

• Εύκολες προσομοιώσεις δύσκολων πειραμάτων.

2.3.2 Λογισμικό

Εικόνα 2.3-1: Sugar User Interface

19

Το λειτουργικό σύστημα και τα προγράμματα του XO αποτελούνται από ελεύθερο, ανοιχτού κώδικα λογισμικό. Το λογισμικό του XO είναι ένα σύνολο από προσεκτικά επιλεγμένες linux εφαρμογές, δημιουργώντας ένα πρωτοποριακό περιβάλλον για τον χρήστη. Ο μαθητικός υπολογιστής τρέχει Red Hat linux με X Windows, με ένα περιβάλλον διεπαφής που ονομάζεται Sugar και το οποίο υποστηρίζει ένα σύνολο από ‘δραστηριότητες’. Πρέπει να σημειωθεί πως ο όρος ‘εφαρμογές’ (applications) έχει δώσει την θέση του στον όρο ‘δραστηριότητες’ (activities), ο οποίος φαίνεται περισσότερο φιλικός στα παιδιά και είναι σύμφωνος με την θεωρία του εποικοδομισμού. Επίσης έχει δοθεί έμφαση στη γλώσσα Python και στο GTK. Ένας από τους λόγους που χρησιμοποιήθηκε η γλώσσα Python είναι πως αυτή είναι μια διερμηνευόμενη γλώσσα (interpreted) και όχι μεταγλωτιζόμενη (compiled). Δηλαδή, ο εκτελέσιμος κώδικας είναι και ο πηγαίος κώδικας.

2.3.2.1 Η δύναμη του περιβάλλοντος Sugar Υπάρχουν διάφορες αντιλήψεις για το τι είναι ή τι θα έπρεπε να είναι το Sugar.

Οι τρεις πιο δημοφιλείς είναι:

• Το Sugar είναι ένα User Interface. Έχει να κάνει μόνο με τη διεπαφή χρήστη και το πως παρουσιάζεται η πληροφορία στον χρήστη. Παράλληλα είναι ένα UI στοχευμένο στα παιδιά.

• Το Sugar είναι στην πραγματικότητα η τεχνολογία που αναπτύχθηκε για το OLPC. Είναι οι υποκείμενες εκείνες υπηρεσίες που χρησιμοποιούνται από το ΧΟ όπως η συνεργατικότητα, κ.λπ.

• Το Sugar είναι η συνολική εντύπωση που λαμβάνει ο χρήστης κατά την ενασχόλησή του με το XO.

Όταν ξεκίνησε η διαδικασία της ανάπτυξης έγινε προσπάθεια να δημιουργηθεί κάτι το οποίο θα δούλευε παντού και για κάθε παιδί.

Οι τρεις άξονες πάνω στους οποίους βασίστηκε η ανάπτυξη της διεπαφής χρήστη Sugar του φορητού μαθητικού υπολογιστή είναι οι ακόλουθοι:

1. Ο καθένας από εμάς είναι και δάσκαλος και μαθητής.

2. Οι άνθρωποι είναι από την φύση τους κοινωνικά όντα.

3. Οι άνθρωποι είναι από την φύση τους εκφραστικοί.

Το Sugar έχει σχεδιαστεί με βάση την αρχιτεκτονική ‘χαμηλό πάτωμα – καθόλου ταβάνι’ (low floor – no ceiling) σύμφωνα με την οποία όλες οι διεπαφές , και οι δραστηριότητες πρέπει να είναι απολύτως κατανοητές από άτομα ανεξαρτήτου επιπέδου γνώσης πάνω στους υπολογιστές, ανεξαρτήτου εθνικότητας και ηλικίας, χωρίς όμως να υπάρχει περιορισμός ως προς το λογισμικό, ή την έκφραση του ατόμου. Αποτελεί ένα εργαλείο το οποίο θα είναι χρήσιμο σε όλες τις εκφάνσεις της δημιουργικότητας του ατόμου χωρίς να δυσκολεύει τους αρχάριους όπως ούτε και να περιορίζει τους έμπειρους χρήστες.

Αξιοσημείωτη είναι η αρχιτεκτονική ασφαλείας του XO που ονομάζεται Bitfrost και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο κοινό τον Φεβρουάριο του 2007. Για κανονική χρήση του μαθητικού υπολογιστή δεν απαιτούνται κωδικοί. Στα προγράμματα αναθέτεται συγκεκριμένη δέσμη δικαιωμάτων σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή η οποία ελέγχει την πρόσβαση που έχουν τα προγράμματα στους πόρους, ενώ αργότερα μπορούν οι χρήστες να προσθέσουν περισσότερα δικαιώματα. Προαιρετικά, οι μαθητικοί υπολογιστές μπορούν να ρυθμιστούν ώστε να απαιτούν παράταση λειτουργίας από έναν κεντρικό server και να σταματούν να λειτουργούν όταν αυτή η άδεια λήξει, λειτουργία που έχει σχεδιαστεί για να παίξει το ρόλο του μηχανισμού αποτροπής κλοπής του XO.

20

2.3.2.2 Προδιαγραφές

Για το λογισμικό, χρησιμοποιήθηκαν τμήματα της έκδοσης Red Hat’s Fedora Core 6 του λειτουργικού συστήματος Linux.

Το olpc υποστηρίζει πέντε προγραμματιστικά περιβάλλοντα:

(1) Python, γλώσσα με την οποία μπορεί κάποιος να κατασκευάσει το δικό του user interface και το δικό του μοντέλο δραστηριοτήτων,

(2) JavaScript για browser-based scripting;

(3) Csound, το οποίο είναι ένα προγραμματιζόμενο μουσικό και ηχητικό περιβάλλον,

(4) Squeak, που είναι μια έκδοση της Smalltalk η οποία είναι ενσωματωμένη σε ένα γραφικό προγραμματιστικό περιβάλλον και

(5) Logo.

Επίσης θα υπάρξει και μερική υποστήριξη Java και Flash.

Οι εφαρμογές θα περιλαμβάνουν έναν φυλλομετρητή ιστοσελίδων που έχει κατασκευαστεί πάνω στο Xulrunner, το run-time περιβάλλον που χρησιμοποιεί ο φυλλομετρητής Firefox, έναν απλό αναγνώστη κειμένων που στηρίζεται πάνω στο Evince; τον επεξεργαστή κειμένου AbiWord, έναν RSS reader, έναν email client, έναν chat client, έναν VOIP client, ένα journal, ένα πολυμεσικό περιβάλλον συγγραφής και αναπαραγωγής, ένα εργαλείο σύνθεσης μουσικής, γραφικά εργαλεία, παιχνίδια, έναν shell και έναν debugger. Οι βιβλιοθήκες και τα plugins που χρησιμοποιούνται από το olpc περιλαμβάνουν τις Xul, GTK+, Matchbox, Sugar, Pango, ATK, Cairo, X Window System, Avahi, και gstreamer.

2.3.3 Υλικό

Το XO είναι ένα ικανό εργαλείο μάθησης που δημιουργήθηκε για τα φτωχότερα παιδιά του κόσμου, τα οποία ζουν στα πιο απομακρυσμένα περιβάλλοντα. Ο μαθητικός υπολογιστής σχεδιάστηκε από ειδικούς που προέρχονται τόσο από την ακαδημαϊκή κοινότητα όσο και από την βιομηχανία, βάζοντας σε χρήση τόσο το ταλέντο όσο και την εμπειρία ετών για κάθε τμήμα αυτού του μη κερδοσκοπικού ανθρωπιστικού project. Το αποτέλεσμα είναι μια μοναδική αρμονία μορφής και λειτουργίας, μια εύκαμπτη, ιδιαίτερα χαμηλού κόστους, αποτελεσματική ενεργειακά και ανθεκτική μηχανή με την οποία τα έθνη που βρίσκονται σε αναπτυσσόμενη κατάσταση μπορούν προχωρήσουν αμέσως δεκαετίες ανάπτυξης μπροστά αλλάζοντας το περιεχόμενο και την ποιότητα της εκπαίδευσης των παιδιών τους.

Ειδικότερα, το ΧΟ δημιουργεί το δικό του mesh δίκτυο. Κάθε μηχάνημα είναι ένας full-time ασύρματος router. Τα παιδιά, καθώς και οι καθηγητές και οι γονείς τους, θα συνδέονται τόσο μεταξύ τους όσο και με το διαδίκτυο.

Η οθόνη είναι TFT 7.5 ιντσών, ανάλυσης 1200x900 pixel, με self-refreshing απεικόνιση και 200 DPI, ανάλυση που είναι μεγαλύτερη από το 95% των laptop που κυκλοφορούν τη στιγμή αυτή στην αγορά. Δύο είναι οι διαθέσιμες καταστάσεις απεικόνισης, η μια είναι η έγχρωμη και η άλλη είναι η ασπρόμαυρη για ανάγνωση κάτω από τον ήλιο. Και στις δύο καταστάσεις η κατανάλωση ενέργειας είναι χαμηλή. Όταν η κατάσταση της οθόνης είναι στην έγχρωμη, τότε η κατανάλωση είναι στο 1 Watt που αντιπροσωπεύει το ένα έβδομο της μέσης κατανάλωσης ενέργειας που καταναλώνουν οι οθόνες LCD σε ένα laptop, ενώ η κατανάλωση ενέργειας όταν η οθόνη βρίσκεται σε ασπρόμαυρη κατάσταση, είναι 0.2 Watt.

21

Ο μαθητικός υπολογιστής επιλεκτικά απενεργοποιεί τη λειτουργία της CPU του, γεγονός που δημιουργεί ακόμη πιο αξιοσημείωτες επιδόσεις στην εξοικονόμηση της ενέργειας. Το XO ονομαστικά καταναλώνει λιγότερα από δύο Watt, λιγότερο δηλαδή από το ένα δέκατο της ενέργειας που καταναλώνει ένα υπάρχον laptop, γεγονός που το καθιστά ικανό να επαναφορτιστεί με ελάχιστη ενέργεια. Το πλεονέκτημα αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα παιδιά που δεν έχουν πρόσβαση στον ηλεκτρισμό.

2.3.3.1 Προδιαγραφές Υλικού Φυσικές διαστάσεις

• Διαστάσεις: 242mm * 228mm * 32mm

• Βάρος: περίπου 1.5 KG

• Σχηματισμός: Μετατρέψιμος φορητός ηλεκτρονικός υπολογιστής με περιστρεφόμενη, αντιστρεπτή οθόνη, με συσκευασία ανθεκτική στη σκόνη και την υγρασία

Βασικά ηλεκτρονικά μέρη

• AMD Geode [email protected]

• CPU clock speed: 433 Mhz

• Συμβατότητα: Athlon σετ εντολών (συμπεριλαμβανομένου MMX και 3DNow! Enhanced) με επιπρόσθετες ειδικές εντολές Geode (συμβατό με X86/X87)

• North Bridge: PCI and Memory Interface ολοκληρωμένο με την Geode CPU

• Chipset: AMD CS5536 South Bridge

• Ελεγκτής γραφικών: ολοκληρωμένος με την Geode CPU, ομοιόμορφη αρχιτεκτονική μνήμης

• Embedded controller (for production)

• Μνήμη DRAM: 256 MB dynamic RAM

• Ρυθμός δεδομένων: Dual - DDR333 - 166 Mhz

• Open Firmware boot loader; 1024KB SPI-interface flash ROM

• Μέσο αποθήκευσης: 1024 MB SLC NAND flash, υψηλής ταχύτητας flash controller

• Οδηγοί: Δεν υπάρχουν μέσα αποθήκευσης που να περιστρέφονται

Οθόνη

• Οθόνη υγρών κρυστάλλων: 7.5" Dual-mode TFT display

• Περιοχή θέασης : 152.4 mm * 114.3 mm

• Ανάλυση 1200 (H) * 900 (V), (200 DPI)

• Ασπρόμαυρη λειτουργία: Υψηλής ανάλυσης, αντανακλαστική, ασπρόμαυρη κατάσταση

• Έγχρωμη λειτουργία: Σταθερή ανάλυση, quincunx-sampled, χρωματικά μεταβιβάσιμη λειτουργία

22

• Ειδικό "DCON" chip, που επιτρέπει το deswizzling και το anti-aliasing στην έγχρωμη λειτουργία, ενώ παράλληλα επιτρέπει την λειτουργία απεικόνισης της οθόνης, με τον επεξεργαστή να βρίσκεται σε κατάσταση παύσης.

Εικόνα 2.3-2: Εξωτερικά χαρακτηριστικά OLPC-XO

Περιφερειακά

• Πληκτρολόγιο: 70+ πλήκτρα, 1.2mm βύθιση πατήματος; καλυπτόμενο με αεροστεγής ελαστική επιφάνεια sealed rubber

• Πλήκτρα ελέγχου κέρσορα: πέντε πλήκτρα ελέγχου κέρσορα, τέσσερα πλήκτρα κατεύθυνσης συν το Enter

• Πλήκτρο αφής: Διπλής ικανότητας, ανθεκτικό πλήκτρο αφής, το οποίο επιτρέπει την εισαγωγή δεδομένων με τη χρήση γραφής.

23

• Ήχος: αναλογικές συσκευές AD1888, AC97-με συμβατούς κωδικοποιητές ήχου, stereo, δυο εσωτερικά ηχεία, monophonic, εσωτερικό μικρόφωνο που χρησιμοποιεί την αναλογικές συσκευές SSM2211 για ηχητική ενίσχυση.

• Ασύρματο δίκτυο: Marvell Libertas 88W8388+88W8015, συμβατό με 802.11b/g, διπλές ρυθμιζόμενες ομοαξονικές περιστρεφόμενες κεραίες, υποστηρίζουν τις πολλαπλές συνδέσεις.

• Δείκτες κατάστασης: power, μπαταρία, WiFi

• Κάμερα: ανάλυση 640*480, 30FPS

Εικόνα 2.3-3: Πληκτρολόγιο

Εξωτερικές συνδέσεις

• Ισχύς: 2-pin DC-input, 10 έως 20 V χρήσιμα, -50 έως 39 V ασφάλεια, ασφάλεια μιας χρήσης σε περίπτωση υπερφόρτωσης.

• Γραμμή εξόδου: Standard 3.5mm 3-pin switched stereo audio jack

• Μικρόφωνο: Standard 3.5mm 2-pin switched mono microphone jack; selectable sensor-input mode

• Επέκταση: 3 Type-A USB-2.0 θύρες, θύρες ανάγνωσης καρτών μνήμης MMC/SD

• Μέγιστη Ισχύς: 1 A

24

Εικόνα 2.3-4: OLPC-XO Πλαϊνή όψη

Μπαταρία

• Τύπος συστοιχίας: 4 ή 5 Cells, 6V series

• Ερμητικά κλειστή σκληρή θήκη / αποσπώμενη από τον χρήστη

• Cell type: NiMH (ή LiFeP)

• Προστασία συστοιχίας: Integrated pack-type identification

• Ολοκληρωμένος θερμικός αισθητήρας

• Ολοκληρωμένος πολυφασικός σταθεροποιητής τάσης

• Κύκλος Ζωής: Κατ’ ελάχιστο 2,000 κύκλοι φόρτισης / αποφόρτισης

• Διαχείριση ενέργειας

BIOS/loader

• Το Open Firmware χρησιμοποιείται σαν bootloader.

Περιβαλλοντικές προδιαγραφές

• Θερμοκρασία: Στα στάνταρ πλαίσια λειτουργίας με τα υπάρχοντα laptop

• Υγρασία: Παρόμοια συμπεριφορά με τη θερμοκρασία. Το laptop όταν κλείνει θα πρέπει να σφραγίζει αρκετά καλά έτσι ώστε τα παιδιά να μην αντιμετωπίζουν προβλήματα με καταιγίδες και σκόνη

• Υψόμετρο: -15m μέχρι 3048m (14.7 έως 10.1 psia) (λειτουργεί), -15m έως 12192m (14.7 έως 4.4 psia) (δεν λειτουργεί)

• Κραδασμοί: 125g, 2ms, half-sine (λειτουργεί) 200g, 2ms, half-sine (δεν λειτουργεί)

25

• Τυχαίοι κραδασμοί: 0.75g zero-to-peak, 10Hz έως 500Hz, 0.25 oct/min sweep rate (operating); 1.5g zero-to-peak, 10Hz έως 500Hz, 0.5 oct/min sweep rate (nonoperating)

• 2mm εξωτερικό περίβλημα (1.3mm είναι το συνηθισμένο για τα περισσότερα συστήματα)

2.4 ETOYS

Εικόνα 2.4-1: Squeak Etoys

2.4.1 Τι είναι το Etoys; Το Etoys είναι ένα περιβάλλον αντικειμενοστραφούς οπτικού προγραμματισμού, ανοιχτού κώδικα, στηριγμένο στο Squeak (για Windows, Mac, Linux) το οποίο επιτρέπει την επεξεργασία πολυμέσων (2D & 3D γραφικά) σε μεγάλη ποικιλία formats ήχου & video. Επιπλέον υποστηρίζει αυξητική μεταγλώττιση (compiling) και «τονισμό» του κώδικα κατά τη συγγραφή.

Το etoys βασίζεται στην παιδαγωγική θεωρία του εποικοδομητισμού σύμφωνα με την οποία τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα αν συναντήσουν, παίξουν και κατασκευάσουν τις ιδέες κινητικά, οπτικά, ηχητικά και συμβολικά.

26

2.4.2 Δυνατότητες του etoys Το περιβάλλον Squeak etoys δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά :

• να είναι δημιουργικά, κατασκευάζοντας διαδραστικές εφαρμογές, μαθησιακά παιχνίδια και καλλιτεχνικές εργασίες

• να δημιουργούν εξομοιώσεις

• να βρίσκουν εύκολα στο Διαδίκτυο έτοιμες εφαρμογές (projects)

• να μοιράζουν τις δικές τους εφαρμογές στο Διαδίκτυο ή στους φίλους τους

• να μάθουν (αντικειμενοστραφή) προγραμματισμό

2.4.3 Squeak Το Squeak είναι μια μοντέρνα, ανοιχτού λογισμικού υλοποίηση της γλώσσας προγραμματισμού Smalltalk. Το Squeak είναι ιδιαίτερα φορητό ως πρόγραμμα ενώ το γεγονός ότι η ιδεατή μηχανή του είναι και αυτή γραμμένη σε Smalltalk μας δίνει τη δυνατότητα για εύκολο debugging, ανάλυση και αλλαγή. Αποτελεί ένα εργαλείο για ένα μεγάλο εύρος από έργα που αφορούν πολυμεσικές εφαρμογές, εκπαιδευτικές πλατφόρμες μέχρι και ανάπτυξη εμπορικών Web εφαρμογών. Το Squeak είναι ελεύθερα διαθέσιμο διαμέσου του διαδικτύου. Κάθε διάθεση του προγράμματος περιλαμβάνει υποστήριξη για χρώματα, ήχο και πρόσβαση στο δίκτυο ανεξαρτήτως πλατφόρμας ενώ παράλληλα περιλαμβάνει ολόκληρο τον κώδικά του. Επεκτείνει την θεμελιώδη φιλοσοφία της Smalltalk στην οποία όλα είναι διαθέσιμα να τα δεις, να τα κατανοήσεις, να τα αλλάξεις, και να τα επεκτείνεις για οποιοδήποτε σκοπό. Είναι ένα αυθεντικό, ολοκληρωμένο, συμπαγές, αποτελεσματικό και δυνατό περιβάλλον της Smalltalk. Δεν εξειδικεύεται για κάποιο συγκεκριμένο hardware ή λειτουργικό σύστημα. Έτσι λοιπόν το Porting, δηλαδή η μεταφορά του προγράμματος από ένα λειτουργικό σύστημα σε ένα άλλο, γίνεται εύκολα. Το Squeak είναι μια πρακτική Smalltalk στο οποίο ο ερευνητής, ο καθηγητής ή ο μαθητής μπορεί να εξετάσει τον πηγαίο κώδικα οποιοδήποτε μέρους του συστήματος ακόμα και την ίδια την ιδεατή μηχανή. Έτσι κάποιος μπορεί να κάνει αλλαγές αμέσως χωρίς την ανάγκη να δει ή να ασχοληθεί με άλλη γλώσσα πέρα από την Smalltalk. Επίσης τρέχει ίδιου format εικόνες σε ολόκληρη τη φορητή του βάση, επιτυγχάνοντας τεράστια συνεργασία σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Οποιοδήποτε αρχείο εικόνας μπορεί να τρέχει σε οποιοδήποτε διερμηνευτή (interpreter) ακόμα και αν έχει σωθεί σε τελείως διαφορετικό hardware με τελείως διαφορετικό λειτουργικό σύστημα. Το περιβάλλον Squeak etoys έχει εγκατασταθεί στο λειτουργικό σύστημα του OLPC-XO και είναι ιδιαίτερα εύχρηστο για ακόμα και για παιδιά μικρής ηλικίας.

2.4.4 Χαρακτηριστικά του Squeak Τα χαρακτηριστικά του Squeak είναι εκπληκτικά. Έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός μοντέρνου περιβάλλοντος εργασίας ενώ χρησιμοποιείται για την εκπαίδευση, για παιχνίδια, internet, πολυμέσα, και έρευνα. Όσο αφορά τη γλώσσα Smalltalk είναι μια γλώσσα καθαρά αντικειμενοστραφής, διερμηνευόμενη (interpreted), ανοιχτού κώδικα και επεκτάσιμη. Όσο αφορά την ιδεατή μηχανή του Squeak, έχει αναπτυχθεί χρησιμοποιώντας το ίδιο το περιβάλλον Squeak. Έτσι είναι δυνατόν να κάνεις debug και να εκτελέσεις το Squeak μέσα από το ίδιο το Squeak. Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη Web εφαρμογών. Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι η δυνατότητά του να υποστηρίζει Unicode αλλά και πολύγλωσσες

27

εφαρμογές. Από μόνο του αποτελεί ένα IDE, πράγμα που σημαίνει ότι μπορείς να γράψεις κώδικα, να τον τρέξεις αλλά και να τον κάνεις debug στο ίδιο περιβάλλον. Τέλος να αναφερθεί ότι χρησιμοποιεί αυξανόμενο compiling δηλαδή με την αποθήκευση του κώδικα, είναι έτοιμος για να τον τρέξεις. Πιο συγκεκριμένα, το Squeak ως περιβάλλον ανάπτυξης κώδικα προσφέρει τονισμό στον κώδικα ενώ επίσης ο κώδικας που δεν είναι έγκυρος, τονίζεται και αυτός. Όσο αφορά τον Smalltalk compiler είναι build in και κάνει αυξητικό compiling καθώς φτιάχνεις κώδικα. Όσο αφορά το εκπαιδευτικό κομμάτι του Squeak, υπάρχει το Squeakland (http://www.squeakland.org). Το Squeakland είναι μια σελίδα στην οποία υπάρχουν έτοιμες εφαρμογές οι οποίες έχουν κατασκευαστεί είτε από ενήλικες είτε από παιδιά. Οι εφαρμογές αυτές έχουν κατασκευαστεί είτε για παιχνίδι είτε για εκπαίδευση είτε και για τα δύο. Έτσι το squeak είναι ένα αρκετά καλό παιχνίδι ανάπτυξης πλατφόρμας. Επίσης παρέχεται προγραμματιστική πρόσβαση στο διαδικτυακό περιβάλλον του υπολογιστή σε όλα τα επίπεδα, από το πιο υψηλό επίπεδο του περάσματος αντικειμένων και των πρωτοκόλλων όπως το HTTP/FTP μέχρι το χαμηλό επίπεδο της επικοινωνίας με sockets. Τα υπάρχοντα sockets είναι σχεδιασμένα να υποστηρίζουν τα TCP/IP και UDP πρωτόκολλα καθώς και υψηλότερου επιπέδου πρωτόκολλα όπως το POP3 (mail retrieval), το SMTP (mail posting),το HTTP (web browsing), και το NTTP (network news). Επίσης στο squeak περιλαμβάνονται χαρακτηριστικά τα οποία του δίνουν τη δυνατότητα να έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες του διαδικτύου. Τα προγράμματα αυτά είναι: • Celeste:πρόγραμμα ανάγνωσης e-mail • Scamper: φυλλομετρητής • Telnet: βασικός telnet client • IRC: IRC client • Nebraska: shared Morphic world, server and client • Seaside: πρόγραμμα για την ανάπτυξη δυναμικών πολύπλοκων web Εφαρμογών Το Squeak μπορεί να παρουσιάσει την πληροφορία από μια ποικιλία format (ήχος, εικόνα, αλληλεπίδραση και κινούμενα σχέδια). Προσφέρει επεξεργασία σε 2D γραφικά ενώ προσφέρει τη δυνατότητα δημιουργίας 3D χώρων. Για την αλληλεπίδραση υπάρχει το πρόγραμμα Morphic το οποίο είναι ένα πρόγραμμα διαχείρισης της κατασκευής του User Interface (UI) στηριζόμενο στα display trees. Για τον ήχο έχει τη δυνατότητα να παίξει μια ποικιλία από διαφορετικά αρχεία ήχου καθώς επίσης να αναπαράγει πολλαπλά όργανα με πολλαπλές φωνές ταυτόχρονα. Επίσης υποστηρίζει mpeg2 συμπιεσμένο video format. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι το Squeak είναι ένα πολύ ευέλικτο περιβάλλον που επιτρέπει στους προγραμματιστές να χρησιμοποιήσουν τεχνικές όπως η εξερεύνηση διαφορετικών προγραμματιστικών παραδειγμάτων.

2.4.4.1 Smalltalk Η Smalltalk είναι μια καθαρά αντικειμενοστραφής γλώσσα, απλή και ομοιόμορφη. Η Smalltalk επηρέασε τις περισσότερες από τις μοντέρνες αντικειμενοστραφείς γλώσσες παρόλο που με τον καιρό έχασαν την κομψότητα και την απλότητα της. Το συντακτικό της γλώσσας αλλά και το μοντέλο αντικειμένων είναι ιδιαίτερα απλό: • Όλα είναι ένα αντικείμενο. • Τα αντικείμενα επικοινωνούν μεταξύ τους με το πέρασμα μηνυμάτων. • Οι κλάσεις περιγράφουν με όρους κατάστασης (στιγμιότυπες μεταβλητές) και Συμπεριφοράς (μέθοδοι) τα αντικείμενα που παράγουν. • Όταν ένα αντικείμενο λαμβάνει ένα μήνυμα, η αντίστοιχη μέθοδος βρίσκεται στην κλάση (ή στην υπερκλάση) του ληφθέντα. • Οι μέθοδοι είναι public.

28

• Οι στιγμιότυπες μεταβλητές (instance variables) είναι private. • Οι κλάσεις κληρονομούν διαμέσου της απλής κληρονομικότητας.

2.4.5 Squeak + olpc = Etoys Στον μαθητικό φορητό υπολογιστή έχει εγκατασταθεί το πρόγραμμα etoys που είναι ένα περιβάλλον για εκπαίδευση. Το etoys έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε τα παιδιά 8 μέχρι 12 ετών να μπορούν εύκολα να δημιουργήσουν projects και να εκφράσουν τις ιδέες τους σε ένα ευκολονόητο περιβάλλον. Το μεγάλο πλεονέκτημα του etoys είναι ότι οποιοδήποτε πρόγραμμα κατασκευάζεται στο squeak, μπορεί να τρέξει στο etoys. Αυτό σημαίνει ότι μια βασική πηγή για υλικό εκπαιδευτικού περιεχομένου αποτελεί η http://www.squeakland.org . Δίνεται η δυνατότητα πέρα από την κατασκευή νέων, της χρήσης ήδη φτιαγμένων προγραμμάτων για το etoys τα οποία έρχονται μαζί με το λειτουργικό. Επίσης έχει τη δυνατότητα εύρεσης αρχείου για εκτέλεση σε οποιοδήποτε σημείο του file system, γεγονός που σημαίνει ότι ο μαθητής μπορεί να κατεβάσει είτε από το διαδίκτυο είτε από κάποιο φίλο του ένα πρόγραμμα για το etoys, και στη συνέχεια να το τρέξει στο δικό olpc.

29

Κ ΕΦΑΛΑ Ι Ο 3 : Τ Ρ Ι Σ Δ Ι Α Σ Τ Α Τ Α Σ Υ Ν Ε Ρ Γ Α Τ Ι Κ Α Ε Ι Κ Ο Ν Ι Κ Α Π Ε Ρ Ι Β Α Λ Λ Ο Ν Τ Α ΜΑ Θ Η Σ Η Σ

3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο παρόν κεφάλαιο παρουσιάζονται οι έννοιες συνεργατικό περιβάλλον, συνεργατική μάθηση, εποικοδομισμός και τρισδιάστατο συνεργατικό εικονικό περιβάλλον μάθησης. Επίσης, γίνεται αναφορά στο περιβάλλον Croquet, αναφέροντας τα πλεονεκτήματα του, και για ποιο λόγο αυτό επιλέχθηκε για την παρούσα εργασία.

3.2 ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ως συνεργατικό περιβάλλον ορίζουμε ένα περιβάλλον στο οποίο:

• Οι χρήστες που το επισκέπτονται έχουν διαφορετικούς ρόλους και δικαιώματα • Οι εκπαιδευτικές αλληλεπιδράσεις στο περιβάλλον θα πρέπει να μετατρέπουν τον

απλό εικονικό χώρο σε χώρο επικοινωνίας. Δηλαδή, θα πρέπει να παρέχονται στους χρήστες πολλαπλά κανάλια επικοινωνίας, που θα τους επιτρέπουν να διαδρούν μεταξύ τους στο εικονικό περιβάλλον

• Το περιβάλλον θα πρέπει να αναπαρίσταται με διάφορους τρόπους, που μπορούν να κυμαίνονται από απλό κείμενο μέχρι και τρισδιάστατους κόσμους

• Οι μαθητές δεν θα πρέπει να είναι παθητικοί χρήστες αλλά να διαθέτουν την δυνατότητα διάδρασης

• Το σύστημα το οποίο υποστηρίζει το περιβάλλον θα πρέπει να ενσωματώνει διάφορες τεχνολογίες

• Το περιβάλλον θα πρέπει να υποστηρίζει πολλαπλά μαθησιακά σενάρια • Το περιβάλλον θα πρέπει να έχει κοινά στοιχεία με τον πραγματικό χώρο

Ένας εικονικός κόσμος είναι ένας κόσμος ο οποίος διαθέτει κάποιους θεμελιώδεις αυτοματοποιημένους κανόνες που επιτρέπουν στους χρήστες να επιφέρουν αλλαγές σε αυτόν. Συνήθως η αναφορά στους κανόνες αυτούς γίνεται με τον όρο «φυσική» του κόσμου. Επιπλέον, στον εικονικό κόσμο οι χρήστες αποτελούν μεμονωμένα άτομα. Δηλαδή, αναπαρίστανται με μοναδικό τρόπο μέσα από έναν ανθρωπόμορφο, συνήθως, χαρακτήρα που αποκαλείται avatar. Όλη η διάδραση του χρήστη με τον εικονικό κόσμο ή με άλλους χρήστες γίνεται μέσα από το avatar του. Τέλος, σε έναν εικονικό κόσμο οι διαδράσεις λαμβάνουν χώρα σε πραγματικό χρόνο, ο κόσμος είναι διαμοιραζόμενος με υποστήριξη για πολλαπλούς χρήστες και είναι persistent (δηλαδή εξακολουθεί να υπάρχει και χωρίς χρήστες στο εσωτερικό του).

Ο όρος εικονικός κόσμος δε θα πρέπει να συγχέεται με τον όρο εικονική πραγματικότητα ο οποίος έχει περισσότερο συγκεκριμένη σημασία. Η εικονική πραγματικότητα απασχολείται κυρίως με τους μηχανισμούς μέσω των οποίων οι άνθρωποι μπορούν να διαδράσουν με

30

προσομοιώσεις υπολογιστών. Με άλλα λόγια, δεν αφορά την φύση των ίδιων των προσομοιώσεων.

Πλεονεκτήματα 3D Συνεργατικών Περιβαλλόντων

• Κινητήριος επίδρασή και ψυχαγωγία των μαθητών

• Διευκόλυνση της ανάπτυξης γνωστικών μοντέλων από πολύπλοκο ή αφηρημένο υλικό

• Δημιουργία καινούργιων τεχνικών διάδρασης

• Δυνατότητα που δίνεται στους χρήστες να βιώσουν περιβάλλοντα τα οποία δεν θα ήταν διαθέσιμα με οποιονδήποτε άλλο τρόπο

• Δυνατότητα πρόσβασης σε μια εικονική συγκέντρωση ή εκπαιδευτική συνεδρία από γεωγραφικά απομακρυσμένες περιοχές και σε πραγματικό χρόνο

3.3 ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ - ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΙΣΜΟΣ

Σε ένα συνεργατικό περιβάλλον ο πιο σημαντικός παράγοντας και αυτός που προωθεί και καθορίζει περισσότερο την αποτελεσματικότητα της συνεργατική διαδικασίας είναι η επικοινωνία και οι μέθοδοι μέσα από τις οποίες υποστηρίζεται αυτή. Άποψη η οποία στηρίζεται άμεσα και από μεγάλους θεωρητικούς όπως ο Vygotsky και ο Bandura, τους κυριότερους ίσως υποστηρικτές των κοινωνικών θεωριών μάθησης. Σύμφωνα με τον Vygotsky, η μάθηση και η ανάπτυξη είναι μια κοινωνική, συνεργατική δραστηριότητα και για την επίτευξη της πλήρους γνωστικής ανάπτυξης απαιτείται κοινωνική διάδραση.

Οι εποικοδομητικές θεωρίες ενδιαφέρονται περισσότερο για τη δόμηση της γνώσης και την εσωτερική εξέλιξη του νου. Ο εποικοδομισμός (ή εποικοδοµητισµός - constructivism) θέτει σαν βασική του αρχή ότι η γνώση δεν είναι εξωτερική του ατόμου, αλλά ουσιαστικά δομείται μέσα στο άτομο, όσο αυτό αλληλεπιδρά µε το περιβάλλον του και επεξεργάζεται τα διάφορα ερεθίσματα. Αυτό σημαίνει δύο πράγματα: αφ’ ενός ότι το εκπαιδευτικό περιβάλλον παρέχει τα ανάλογα ερεθίσματα και αφ’ ετέρου η γνώση που αποκτά κάθε άτομο είναι διαφορετική, αφού εξαρτάται ισχυρά από την ιδιοσυγκρασία του, τις προηγούμενες εμπειρίες του και το μαθησιακό στυλ του. Ιδιαίτερη σημασία δηλαδή έχει το περιβάλλον, αλλά και η θεώρηση ότι η γνώση δεν είναι δεδομένη, αλλά μπορεί να μεταβάλλεται. Η άποψη ότι η γνώση είναι ενεργητική ανθρώπινη κατασκευή, που επηρεάζεται και αλληλεπιδρά με τις προϋπάρχουσες συλλήψεις και εμπειρίες, φαίνεται ότι είναι κοινός πυρήνας στις θεωρίες εποικοδομισμού.

Στην επικοινωνία με την μεσολάβηση υπολογιστή μπορούμε να διακρίνουμε δύο κατηγορίες. Την σύγχρονη και την ασύγχρονη επικοινωνία. Η σύγχρονη επικοινωνία είναι αυτή η οποία γίνεται σε «πραγματικό χρόνο». Αυτή, δηλαδή, στην οποία το χρονικό διάστημα μεταξύ του αιτήματος και της απόκρισης είναι τόσο μικρό, ώστε να μπορεί η απόκριση να θεωρείται άμεση. Αντίθετα, στην ασύγχρονη επικοινωνία, αυτός που υποβάλλει κάποιο αίτημα λαμβάνει απόκριση έπειτα από χρονικό διάστημα το οποίο μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ ωρών και ημερών.

3.4 ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ Η συνεργατική μάθηση μπορεί να οριστεί ως η από κοινού εργασία πάνω σε ένα συγκεκριμένο θέμα με τρόπο τέτοιο ώστε να προωθείται η ατομική μάθηση μέσω των συνεργατικών διεργασιών. Η συνεργατική μάθηση σημαίνει ότι τόσο οι εκπαιδευτές, όσο και οι

31

εκπαιδευόμενοι είναι ενεργοί συμμέτοχοι στη μαθησιακή διαδικασία - η γνώση δεν είναι κάτι που παραδίδεται στους εκπαιδευόμενους, αλλά κάτι που προκύπτει από τον ενεργό διάλογο μεταξύ αυτών που προσπαθούν να κατανοήσουν και να χρησιμοποιήσουν έννοιες και τεχνικές. Η συνεργασία έχει ως αποτέλεσμα ένα επίπεδο γνώσης της κοινότητας μάθησης που είναι μεγαλύτερη από το άθροισμα των γνώσεων του κάθε μέλους ξεχωριστά: «οι συνεργατικές δραστηριότητες οδηγούν στην ανερχόμενη γνώση, που είναι το αποτέλεσμα της διάδρασης μεταξύ (όχι της συνάθροισης) των γνώσεων και απόψεων όλων όσων συμμετέχουν στο σχηματισμό της» (Whipple, 1987). Ο McConnell (1994) ισχυρίζεται ότι η συνεργατική μάθηση αποτελεί πηγή πολύτιμων αποτελεσμάτων: αυξημένη ικανότητα στην ομαδική εργασία, αυτοπεποίθηση, κ.λπ. Ο Sharan (1990) συμφωνεί: η συνεργατική μάθηση μπορεί να προσφέρει καλύτερη κατανόηση της μαθησιακής διαδικασίας [49].

Επιπλέον των ακαδημαϊκών επιχειρημάτων, η χρήση της συνεργατικής μάθησης παρουσιάζει αρκετά σημαντικά πλεονεκτήματα (Slavin, 1990). Τα κυριότερα από αυτά είναι τα εξής [49]:

προώθηση των διαπολιτισμικών σχέσεων και της επαφής με διαφορετικές κουλτούρες, ιδεολογίες, κλπ.

αύξηση αυτοεκτίμησης: στο πλαίσιο της κοινότητας μάθησης τα μέλη της εργάζονται με κοινό στόχο και με συμφωνημένους ρόλους. Αυτό συμβάλλει στην ανάπτυξη αισθήματος κοινής ευθύνης, αλληλοϋποστήριξης και καλλιέργειας ενός φιλικού κλίματος που ενθαρρύνει τη μάθηση. Ένα τέτοιο πλαίσιο ευνοεί την κοινωνικοποίηση των ατόμων και μπορεί να έχει ιδιαίτερα ευεργετικές επιδράσεις στα μέλη εκείνα που για διάφορους λόγους (π.χ. μειωμένη αυτοεκτίμηση) διστάζουν να εκφράσουν τις απόψεις τους.

επιπλέον κίνητρα μάθησης: είναι γνωστό ότι οι άνθρωποι αισθάνονται την ανάγκη να ζουν σε κοινωνικές ομάδες. Επομένως, η οργάνωση των εκπαιδευομένων σε κοινότητες μάθησης με στόχο τη συνεργασία για την επίτευξη κοινών γνωσιακών στόχων είναι απόλυτα προσαρμοσμένη στη φύση και στις ανάγκες τους, ενώ αντίθετα η απομόνωσή τους παραβιάζει τις έμφυτες τάσεις τους για επικοινωνία και αλληλεπίδραση. Για τους παραπάνω λόγους η αλληλεπίδραση των ατόμων στο πλαίσιο μιας κοινότητας μάθησης μπορεί από μόνη της να αποτελέσει ισχυρό κίνητρο για μάθηση.

προώθηση των δεξιοτήτων που σχετίζονται με την οργάνωση και την επικοινωνία στο πλαίσιο ομάδων.

3.5 ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΑ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΑ ΕΙΚΟΝΙΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ

Μπορούμε να διακρίνουμε τρεις βασικές κατηγορίες τρισδιάστατων εικονικών περιβαλλόντων για την υποστήριξη της συνεργατικής μάθησης: τις πλατφόρμες, τα ολοκληρωμένα συστήματα και τα υβριδικά συστήματα.

Οι συνεργατικές πλατφόρμες είναι συνήθως λογισμικά ανοιχτού κώδικα, τα οποία παρέχουν στους χρήστες κάποιες βασικές δυνατότητες και εργαλεία και στηρίζονται στην εθελοντική συμμετοχή των χρηστών για την δημιουργία αντικειμένων, χώρων και εργαλείων που να υποστηρίζουν την συνεργασία. Οι χρήστες κρίνοντας από τις εκάστοτε ανάγκες τους καλούνται να χρησιμοποιήσουν τα εργαλεία του συστήματος για να δημιουργήσουν τα στοιχεία εκείνα που θεωρούν οι ίδιοι πως θα διευκολύνουν και θα ενισχύσουν την διεκπεραίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Επιπλέον, οι χρήστες μπορούν να υιοθετήσουν στοιχεία που έχουν κατασκευαστεί από άλλους χρήστες στα δικά τους περιβάλλοντα αλλά και να προσφέρουν τις δικές τους δημιουργίες, ενισχύοντας έτσι την γενικότερη συνεργατική κοινωνία του περιβάλλοντος τόσο μέσα όσο και έξω από το λογισμικό. Οι συνεργατικές πλατφόρμες συνήθως δημιουργούνται μέσα από την συνεργασία ερευνητικών ιδρυμάτων, ινστιτούτων, αλλά και εταιρειών. Τέλος, η χρήση της πλατφόρμας προσφέρεται δωρεάν και οι χρήστες ενθαρρύνονται να την διαδώσουν.

32

Τα ολοκληρωμένα συστήματα συνήθως αποτελούν εμπορικά προϊόντα και η χρήση τους επιτρέπεται έπειτα από την καταβολή συγκεκριμένου ποσού χρημάτων ή την εγγραφή σε κάποια συνδρομητική υπηρεσία. Τα συστήματα αυτά αποτελούν πλήρη πακέτα, προσφέροντας στους χρήστες όλες τις λειτουργίες που πιθανόν να χρειαστούν, από την αρχή. Οι χρήστες δεν έχουν πρόσβαση σε κάποιο SDK (Software Development Kit) και έτσι δεν μπορούν να ενισχύσουν την εφαρμογή με καινούργιες δυνατότητες. Το μόνο personalization που μπορούν να επιφέρουν στον λογισμικό είναι η επιλογή χρήσης η όχι κάποιων από τις λειτουργίες που προσφέρονται. Τα ολοκληρωμένα συστήματα αποτελούν την ακριβότερη λύση, μα ταυτόχρονα και την ευκολότερη και περισσότερο αξιόπιστη.

Τα υβριδικά συστήματα μπορούν να είναι είτε εμπορικά προϊόντα είτε όχι. Οι χρήστες έχουν στην διάθεσή τους αρκετές δυνατότητες από την αρχή, τις οποίες μπορούν και να ενισχύσουν μέσα από το SDK της εφαρμογής το οποίο τις περισσότερες φορές παρέχεται. Αν δεν παρέχεται κάποιο SDK, τότε η ίδια η εφαρμογή μέσα από την δομή και την λειτουργία της επιτρέπει την δημιουργία νέων εργαλείων από τους χρήστες. Τα συστήματα αυτά είναι τα περισσότερο δημοφιλή επειδή συνδυάζουν την ελευθερία που παρέχει μια πλατφόρμα με την ποιότητα κατασκευής και την αξιοπιστία ενός ολοκληρωμένου συστήματος. Από την πλευρά του κατασκευαστή όμως, τα συστήματα αυτά είναι πιθανότατα και τα δυσκολότερα στην υλοποίηση.

3.6 CROQUET

Το Croquet έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να αποτελέσει το λειτουργικό σύστημα για την μετά-πλοηγητή (post-browser) εποχή του internet. Είναι μια πλατφόρμα ανοιχτού κώδικα (με ελεύθερα διαθέσιμο το SDK) για την δημιουργία online συνεργατικών εφαρμογών πολλαπλών χρηστών. Διαθέτει αρχιτεκτονική δικτύου (TeaTime) η οποία υποστηρίζει επικοινωνία, συνεργασία, διαμοιρασμό πόρων και ταυτόχρονη επεξεργασία από πολλαπλούς χρήστες. Μέσα από το Croquet, οι developers μπορούν να δημιουργήσουν συνεργατικές εφαρμογές πολλαπλών χρηστών σε 2D ή 3D αλλά και προσομοιώσεις.

Μερικές από τις χαρακτηριστικές δυνατότητες του Croquet είναι το ότι μπορείς να επεξεργαστείς τον εικονικό κόσμο συνεργατικά και ενώ υπάρχουν άτομα μέσα που εκτελούν διάφορες εργασίες. Οι χρήστες μπορούν να δημιουργήσουν και να τροποποιήσουν έναν προσωπικό χώρο πληροφορίας (personal information space) και να δημιουργήσουν πλήρως δυναμικές συνδέσεις με άλλους χώρους του Croquet ή με πόρους πληροφοριών μεταδιδόμενων μέσω δικτύου όπως το web. Σύμφωνα με τους δημιουργούς του Croquet τα πάντα μπορούν να αναπαρασταθούν, να δημιουργηθούν και να τροποποιηθούν σε αυτό το περιβάλλον, όπου το περιβάλλον ανάπτυξης και συμμετοχής είναι το ίδιο.

3.6.1 Πλεονεκτηματα του Croquet Τα πλεονεκτήματα της πλατφόρμας Croquet που θα πρέπει να τονίσουμε είναι τα ακόλουθα:

• Το Croquet είναι γραμμένο σε Squeak τα πλεονεκτήματα της οποίας αναλύσαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο.

33

• Υπάρχει πλήρης ελευθερία κινήσεων καθώς είναι ελεύθερο λογισμικό/λογισμικό ανοιχτού κώδικα. Ο καθένας μπορεί να αναπτύξει έναν δικό του τρισδιάστατο κόσμο και να επέμβει στον κώδικα του Croquet.

• Προσφέρει ανεξαρτησία από πλατφόρμα εκτέλεσης. Λόγω της εικονικής μηχανής του μπορεί να εκτελεστεί είτε σε Windows , είτε σε Linux, είτε σε Mac.

• Είναι βασισμένο σε 'peer to peer' δικτυακή αρχιτεκτονική

• Παρέχει υποδομή για σύγχρονη συνεργασία σε πραγματικό χρόνο και επίλυση προβλημάτων σε πολυχρηστικά περιβάλλοντα

3.6.2 Γιατί επιλέξαμε το Croquet; Οι λόγοι που μας οδήγησαν στο να επιλέξουμε την πλατφόρμα Croquet είναι αρχικά πως αυτή είναι μια τεχνολογία η οποία είναι δοκιμασμένη (αν και όχι αρκετά ώριμη) όπως επίσης και ανοικτού κώδικα.

Επιπλέον υπάρχει τεχνολογική συγγένεια με το Squeak etoys καθώς και τα 2 συστήματα είναι υλοποιημένα σε γλώσσα Squeak και τρέχουν πάνω από Squeak εικονικές μηχανές.

Επίσης το olpc-xo παρέχει σαν βασική δυνατότητα αυτή της δικτύωσης (wifi, mesh networking), όπως και το Croquet στηρίζεται σε δικτυακή αρχιτεκτονική peer to peer (TeaTime)

Παρακάτω βλέπουμε μερικά στιγμιότυπα από την εκτέλεση του Croquet.

Εικόνα 3.6-1: Στιγμιότυπο εκτέλεσης Croquet (1/2)

34

Εικόνα 3.6-2: Στιγμιότυπο εκτέλεσης Croquet (2/2)

35

Κ ΕΦΑΛΑ Ι Ο 4 : Ε Ν Σ Ω Μ Α Τ Ω Σ Η C R O Q U E T Σ Τ Ο S U G A R

4.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Όπως είναι γνωστό ο φθηνός μαθητικός φορητός υπολογιστής δεν πωλείται στα καταστήματα όπως οι κοινοί φορητοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές. Διατίθεται στα παιδιά μόνο μέσω κυβερνητικών πρωτοβουλιών των αντίστοιχων χωρών του κόσμου σε συμφωνία με τον μη-κερδοσκοπικό οργανισμό One Laptop Per Child. Ένας τρόπος για να εξετάσουμε το λογισμικό αυτού του φορητού υπολογιστή χωρίς να έχουμε το ίδιο το laptop, είναι να κατεβάσουμε μια εικόνα (image) του λειτουργικού συστήματος, και να την εκτελέσουμε σε εικονική αναπαράσταση μέσω ενός προσομοιωτή (emulator) που θα προσομοιώνει το OLPC-XO. Στο παρόν κεφάλαιο θα αναλύσουμε όλα τα τεχνικά εκείνα θέματα που αφορούν την εγκατάσταση του emulator για την εκκίνηση του λειτουργικού Sugar σε ένα απλό pc, την μεταφορά της εικονικής μηχανής του Croquet μαζί με το Croquet στον εικονικό σκληρό του εικονικού OLPC-XO που έχουμε στήσει, την εγκατάσταση OpenGL βιβλιοθηκών, την δημιουργία του Croquet activity, και γενικότερα όλες τις ρυθμίσεις είτε σε χειριστικό επίπεδο είτε σε επίπεδο κώδικα.

4.2 EMULATORS Οι προσομοιωτές (emulators) είναι λογισμικά τα οποία σου επιτρέπουν να λειτουργήσεις/προσομοιώσεις έναν εικονικό υπολογιστή πάνω από οποιοδήποτε μηχάνημα. Για παράδειγμα, μπορούμε να προσομοιώσουμε έναν υπολογιστή με ένα γενικό x86 επεξεργαστή στα 400Mhz, 256MB μνήμη, ο οποίος θα τρέχει λειτουργικό σύστημα Fedora Linux κλπ. πάνω από ένα σύστημα που τρέχει Windows Vista με τετραπύρηνο επεξεργαστή στα 3GHz και 4GB μνήμης. Ένας emulator όμως, δεν μπορεί να προσομοιώσει τα πάντα σε ένα σύστημα και με απόλυτη ακρίβεια, για παράδειγμα δεν μπορούν να προσομοιωθούν κάποια περιφερειακά που έχεις στο κεντρικό σου σύστημα, καθώς και κάποιες συσκευές που βρίσκονται στο πραγματικό μηχάνημα το οποίο προσομοιώνουμε με τον emulator.

Υπάρχουν αρκετοί emulators οι οποίοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να προσομοιώσουμε το olpc-xo όπως το VMWare, το Virtual Box, ο Qemu κλπ. Αυτοί μπορούν να προσομοιώσουν το olpc-xo πάνω από ένα πλήθος λειτουργικών συστημάτων όπως Linux, MacOS, Windows, FreeBSD κλπ. Παρακάτω θα αναλύσουμε την εγκατάσταση και χρήση του Qemu emulator καθώς αυτός είναι ο πιο διαδεδομένος και ο περισσότερο δοκιμασμένος σε σχέση με τους υπόλοιπους σε ένα σύστημα με εγκατεστημένα WinXP.

4.2.1 Οδηγίες εγκατάστασης Qemu και εκκίνησης του Sugar image

Ο Qemu είναι ένας ανοιχτού κώδικα emulator, και όπως προανέφερα το πιο διαδεδομένο περιβάλλον προσομοίωσης του olpc-xo για τα Windows και το Linux. Επιτυγχάνει πολύ καλές επιδόσεις χρησιμοποιώντας δυναμική μεταγλώττιση. Παράλληλα, εγκαθιστώντας τον Qemu

36

accelerator πετυχαίνουμε μια ώθηση στις επιδόσεις της προσομοίωσης και φθάνουμε πολύ κοντά στις πραγματικές επιδόσεις του olpc-xo.

Προχωρώντας στις οδηγίες εγκατάστασης του Qemu emulator αρχικά θα πρέπει να βεβαιωθούμε πως έχουμε 1,5GB ελεύθερο χώρο στο σκληρό μας δίσκο, δικαιώματα διαχειριστή στον λειτουργικό σύστημα του υπολογιστή μας και μια καλή σύνδεση στο internet, καθώς πρόκειται να κατεβάσουμε περίπου 250 ΜΒ από το διαδίκτυο.

Κατεβάζουμε από την επίσημη ιστοσελίδα του Qemu emulator (http://bellard.org/qemu/) την τελευταία σταθερή (stable) έκδοση του Qemu και του Qemu accelerator KQemu. (Οι δοκιμές πραγματοποιήθηκαν με έκδοση 0.9.0 του Qemu και έκδοση 1.3.0pre11 του KQemu.)

Αποσυμπιέζουμε σε έναν φάκελο τον Qemu, και μέσα σε αυτόν αποσυμπιέζουμε τον KQemu, όπως βλέπουμε και στην παρακάτω εικόνα.

Εικόνα 4.2-1: kQemu μέσα στο φάκελο του Qemu

Εγκαθιστούμε τον Qemu accelerator κάνοντας δεξί κλικ πάνω στο kqemu.inf που βρίσκεται μέσα στον φάκελο του kQemu και επιλέγοντας Install.

37

Εικόνα 4.2-2: Εγκατάσταση kQemu

Ανοίγουμε κονσόλα dos, επιλέγοντας Start -> Run και στο παράθυρο που θα εμφανιστεί πληκτρολογούμε cmd.exe.

38

Είμαστε έτοιμοι να εκκινήσουμε τον Qemu emulator αλλά πρέπει προηγουμένως να κατεβάσουμε μια σταθερή έκδοση (stable build) της εικόνας του Sugar. Με τον όρο «εικόνα» εννοούμε ένα αρχείο δεδομένων το οποίο περιλαμβάνει πλήρως τα περιεχόμενα και την δομή ενός μέσου αποθήκευσης δεδομένων όπως ένας σκληρός δίσκος , ένα cd-rom ή dvd-rom.

Επισκεπτόμαστε την διεύθυνση http://xs-dev.laptop.org/~cscott/olpc/streams/ όπου υπάρχει ένα repository με όλες τις εικόνες του Sugar. Ο φάκελος Ship περιέχει τις σταθερές εκδόσεις του Sugar που έχουν ενσωματωθεί ήδη στα Laptop τα οποία έχουν μοιραστεί. Ο φάκελος joyride περιέχει ότι καινούριο δημιουργείται από τους developers του Sugar σε όλο τον κόσμο, αλλά για να έχουμε μια πραγματική εικόνα του σημερινού Sugar καλό είναι να κατεβάσουμε έκδοση από τον φάκελο Ship. Μέσα στον φάκελο αυτό επιλέγουμε τον φάκελο «latest» και στην συνέχεια υπάρχουν 2 φάκελοι devel_jffs2 και devel_ext3. Εικόνες τύπου jffs2 είναι για εγκατάσταση στην NAND flash του olpc-xo, και όχι για emulation. Επομένως κατεβάζουμε την εικόνα μας από τον φάκελο devel_ext3 και προσέχουμε να είναι της μορφής olpc-redhat-stream-ship.2-build-659-20080229_1949-devel_ext3.img.bz2. (το ext3 ή third extended filesystem, είναι το πιο διαδεδομένο filesystem στις περισσότερες διανομές του linux σήμερα, όπως είναι στα Windows το fat32 και το ntfs)

Αφότου κατεβάσουμε την τελευταία σταθερή εικόνα του Sugar στον υπολογιστή μας, την αποσυμπιέζουμε μέσα στον φάκελο του Qemu.

(Οι δοκιμές μας πραγματοποιήθηκαν με το build 625.)

Στην συνέχεια, επανερχόμαστε στην κονσόλα και γράφουμε τις εξής εντολές:

Για να εκκινηθεί ο kQemu πληκτρολογούμε:

net start kqemu -> Enter

Εάν η εκκίνησή του ήταν σωστή τότε θα εμφανιστεί το ακόλουθο μήνυμα.

The KQEMU virtualization module for QEMU service was started successfully. Για να εκκινηθεί ο Qemu πληκτρολογούμε:

cd ”διαδρομή φακέλου του qemu.exe” -> Enter

πχ. cd c:\olpc\qemu

qemu.exe -L . -m 256 -kernel-kqemu -soundhw es1370 -net user -net nic,model=rtl8139 -hda “ονομασία image του sugar” -> Enter

πχ. qemu.exe -L . -m 256 -kernel-kqemu -soundhw es1370 -net user -net nic,model=rtl8139 -

hda olpc-redhat-stream-development-devel_ext3.img

Στην παραπάνω εντολή καλούμε τον qemu emulator με συγκεκριμένες παραμέτρους έτσι ώστε να μιμηθούμε το πραγματικό olpc-xo. Αναλυτικότερα, η παράμετρος “–m” καθορίζει το μέγεθος της μνήμης του εικονικού μας υπολογιστή, η “–soundhw” καθορίζει την κάρτα ήχου, η “-net” καθορίζει τις ρυθμίσεις δικτύου, το “-hda” ορίζει ποιος θα είναι ο εικονικός σκληρός δίσκος που θα κοιτάζει (στην περίπτωσή μας είναι το image του sugar), και υπάρχουν μια σειρά από άλλες παραμέτρους τις οποίες μπορείτε να χρησιμοποιήσετε υπό συνθήκες, οι οποίες βρίσκονται στο documentation του Qemu emulator.

39

Η διαδικασία εκκίνησης του Sugar φαίνεται στις παρακάτω εικόνες:

Εικόνα 4.2-3: Εκκινώντας το Sugar (1/3)

Επιλέγουμε «OLPC for qemu target (Full size)» για να έχουμε το παράθυρο του sugar στο μέγιστο δυνατό μέγεθος.

40

Εικόνα 4.2-4: Εκκινώντας το Sugar (2/3)

Έπειτα βλέπουμε μια τυπική διαδικασία εκκίνησης ενός Linux λειτουργικού.

Εικόνα 4.2-5: Εκκινώντας το Sugar (3/3)

41

Επιπλέον, για να μην πληκτρολογούμε κάθε φορά τις ίδιες εντολές μπορούμε να αποθηκεύσουμε τις εντολές σε ένα έγγραφο τύπου .bat (Ανοίγουμε το Σημειωματάριο, γράφουμε τις εντολές και αποθηκεύουμε με κατάληξη .bat). Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να εκκινούμε τον Qemu emulator με διπλό κλικ σε αυτό το αρχείο.

4.2.1.1 Qemu Manager Εάν δεν είστε εξοικειωμένοι με την χρήση της κονσόλας εντολών των Windows μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον Qemu Manager ο οποίος απλοποιεί την διαδικασία εκκίνησης του Sugar κάνοντας χρήση κοινού παραθυρικού περιβάλλοντος Windows.

Κατεβάζουμε τον Qemu Manager από την διεύθυνση http://www.davereyn.co.uk/ και τον εγκαθιστούμε. Στην συνέχεια ακολουθούν ο οδηγίες ρύθμισής του για εκκίνηση του Sugar περιβάλλοντος.

Αρχικά δημιουργούμε μια νέα εικονική μηχανή (Create a new Virtual Machine), δίνοντάς της κάποιο όνομα, στην συνέχεια επιλέγουμε τον τύπο του λειτουργικού συστήματος να είναι «Linux Distribution» και στο μέγεθος μνήμης πληκτρολογούμε 256ΜΒ καθώς στα τελευταία olpc-xo η μνήμη είναι πλέον 256MB από ότι 128ΜΒ που είχαν τα πρώτα ΧΟ.

Εικόνα 4.2-6: Qemu Manager

42

Εικόνα 4.2-7: Δημιουργώντας μια νέα virtual machine (1/3)

Επιλέγουμε Use Existing Virtual Drive και έπειτα επιλέγουμε την εικόνα του Sugar που έχουμε κατεβάσει.

Εικόνα 4.2-8: Δημιουργώντας μια νέα virtual machine (2/3)

Ενεργοποιούμε τον ήχο και στην συνέχεια αποθηκεύουμε τις ρυθμίσεις μας.

43

Εικόνα 4.2-9: Δημιουργώντας μια νέα virtual machine (3/3)

Γενικά θα πρέπει να βεβαιωθούμε για τις ακόλουθες ρυθμίσεις της virtual machine που δημιουργήσαμε για να ξεκινήσει το image του OLPC χωρίς προβλήματα.

Εικόνα 4.2-10: Ρυθμίσεις Qemu Manager 1/4

44

Εικόνα 4.2-11: Ρυθμίσεις Qemu Manager 2/4

Στην καρτέλα Network διαγράφουμε το default LAN γιατί σε διαφορετική περίπτωση δεν θα έχουμε δίκτυο μέσα στο Sugar.

45

Εικόνα 4.2-12: Ρυθμίσεις Qemu Manager 3/4

Στην τελευταία καρτέλα Advanced στο πεδίο «Specify Optional Command Line Parameters» εισάγουμε τις παραμέτρους «-net user -net nic,model=rtl8139»

Εικόνα 4.2-13: Ρυθμίσεις Qemu Manager 4/4

46

Αποθηκεύουμε της επιλογές μας, και αφότου επιλέξουμε την εικονική μας μηχανή πατάμε στο πράσινο κουμπί «Play» και ξεκινάει το Sugar, όπως και παραπάνω με τον Qemu.

Εικόνα 4.2-14: Εκκινώντας την εικονική μας μηχανή

4.3 ΒΑΣΙΚΟΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ SUGAR Όπως έχουμε αναφέρει το Sugar αποτελείται από εφαρμογές οι οποίες ονομάζονται activities. (πχ. browser activity, terminal activity, Tam Tam activity, Etoys activity κλπ.)

Για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε στην έρευνά μας, ήταν αναγκαίο να διαχειριστούμε αρχεία του filesystem της εικόνας του Sugar, και να κάνουμε τις απαραίτητες ρυθμίσεις σε σημεία που δεν είναι εύκολα προσβάσιμα από τα παιδιά που θα χειρίζονται την διεπαφή.

Λόγω του ότι το λειτουργικό του olpc-xo είναι βασισμένο στο Fedora θα έπρεπε με κάποιο τρόπο να αποκτήσουμε πρόσβαση σε command line περιβάλλον, δηλ. να ανοίξουμε terminal. Το Sugar έχει ενσωματωμένο terminal activity το οποίο δεν είναι εμφανές εκ πρώτης όψεως όπως τα υπόλοιπα activities, και η χρήση του συνίσταται μόνο από έμπειρους χρήστες.

Για να εμφανιστεί το terminal activity στον Qemu emulator πληκτρολογούμε τον συνδυασμό πλήκτρων « ‘Alt’ + ‘0’ ».

(Για τους συνδυασμούς των πλήκτρων θα αναφέρομαι στον Qemu emulator συγκεκριμένα, καθώς το πραγματικό olpc-xo έχει μερικά ειδικά πλήκτρα τα οποία προσομοιώνονται διαφορετικά στον emulator.)

Επίσης, για να μεταφέρουμε τον κέρσορα από το Sugar στο Desktop του υπολογιστή μας, χρησιμοποιούμε τον συνδυασμό πλήκτρων « ’Ctrl’ + ’Alt’».

4.3.1 Terminal Activity Εκκινώντας το Terminal Activity βλέπουμε την παρακάτω οθόνη η οποία μας πληροφορεί για ζωτικά σημεία του συστήματός μας, όπως ποιο build του Sugar τρέχουμε, ποιο είναι το firmware και ποιος σειριακός αριθμός του συγκεκριμένου olpc-xo (αναγράφεται σε πραγματικό laptop), και σε γραφική μορφή ποιος είναι ο τρέχον φόρτος της CPU, και τι ποσοστό της NAND flash, που λειτουργεί ως σκληρός δίσκος, χρησιμοποιείται.

47

Εικόνα 4.3-1: Terminal Activity (1/4)

Στην καρτέλα Network ελέγχουμε αν έχει πάρει ip ο εικονικός υπολογιστής μας, και λοιπά στοιχεία δικτύου, όπως NetMask, Mac addresses αριθμό πακέτων κλπ.

Εικόνα 4.3-2: Terminal Activity (2/4)

48

Στην καρτέλα Log Viewer μπορούμε να διαβάσουμε διάφορα logfiles που δημιουργούνται για να ελέγχουμε την κατάσταση των activities μας και του λειτουργικού συστήματος γενικότερα. Βοηθάει αρκετά σε περιπτώσεις εκσφαλμάτωσης των activities (Debugging).

Εικόνα 4.3-3: Terminal Activity (3/4)

Στην καρτέλα Terminal εμφανίζεται ένα κλασσικό command line περιβάλλον με το οποίο μπορούμε να διαχειριστούμε αρχεία, να εγκαταστήσουμε πακέτα και γενικότερα να έχουμε πλήρη έλεγχο πάνω στο λειτουργικό σύστημα από την βάση του. Όσοι έχουν γνώσεις linux command line θα είναι το πρώτο το οποίο θα αναζητήσουν, καθώς το interface είναι αρκετά περιοριστικό, μιας που είναι δημιουργημένο κυρίως για παιδιά.

Εικόνα 4.3-3: Terminal Activity (4/4)

49

4.3.2 Browser Activity Ένα πολύ χρήσιμο activity είναι ο browser με τον οποίο μπορούμε να πλοηγηθούμε όχι μόνο στο διαδίκτυο αλλά πολύ εύκολα και γρήγορα στο filesystem του λειτουργικού μας.

Εκκινούμε το Browser Activity κάνοντας κλικ στο εικονίδιο με σχήμα σφαίρας.

Εικόνα 4.3-4: Εκκινώντας το Browser Activity

Για να περιηγηθούμε στο filesystem του συστήματός μας κάνουμε κλικ στην καρτέλα “Browse” και στη συνέχεια πληκτρολογούμε στην γραμμή αναζήτησης : file://

Σε αυτό το σημείο μας εμφανίζονται τα περιεχόμενα του αρχικού καταλόγου του συστήματός μας το λεγόμενο root.

50

Εικόνα 4.3-5: Ο κατάλογος root

4.4 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ 2 ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

Για να μπορέσουν να συντονιστούν τα 2 συστήματα έπρεπε να μελετήσουμε τις αρχιτεκτονικές τους, και να βρούμε ένα τουλάχιστον κοινό τους σημείο.

4.4.1 Τεχνολογική Συγγένεια Όπως αναφέρθηκε στα κεφάλαια 2 και 3, τόσο το Etoys όσο και το Croquet είναι γραμμένο στην γλώσσα Squeak, και χρησιμοποιούν Squeak εικονικές μηχανές. Επομένως ξεκινώντας από αυτήν την παρατήρηση, αρχίσαμε να αναζητούμε τρόπους να ενσωματώσουμε το Croquet μέσα στο Sugar.

Αρχικά μελετήσαμε την έκδοση της Squeak εικονικής μηχανής του Croquet και αυτής του Etoys. (Το Etoys υπάρχει και αυτόνομο (standalone), δηλαδή ξεχωριστά από το image του sugar.)

4.4.2 Σύγκριση εικονικών μηχανών Συγκρίνοντας τα 2 .ini αρχεία των Squeak εικονικών μηχανών βλέπουμε πως παρουσιάζουν διαφορά μόνο σε ένα πεδίο αυτό του B3DXUsesOpenGL το οποίο υποδηλώνει την χρήση opengl για το Croquet.

51

Croquet Etoys[Global] [Global]

DeferUpdate=1 DeferUpdate=1

ShowConsole=0 ShowConsole=0

DynamicConsole=1 DynamicConsole=1

ReduceCPUUsage=1 ReduceCPUUsage=1

ReduceCPUInBackground=0 ReduceCPUInBackground=0

3ButtonMouse=0 3ButtonMouse=0

1ButtonMouse=0 1ButtonMouse=0

UseDirectSound=1 UseDirectSound=1

PriorityBoost=1 PriorityBoost=1

B3DXUsesOpenGL=1 B3DXUsesOpenGL=0

CaseSensitiveFileMode=0 CaseSensitiveFileMode=0

Η γενικότερη παρατήρηση του ότι παρουσιάζουν διαφορές τόσο στα plugins όσο και στα μεγέθη των εικονικών μηχανών μας οδήγησε στο συμπέρασμα πως πρόκειται για 2 διαφορετικές εικονικές μηχανές, με την ίδια βάση (γραμμένα και τα 2 σε Squeak). Προφανώς έχει δημιουργηθεί ξεχωριστή εικονική μηχανή Squeak για το Croquet με διαφορετικές ρυθμίσεις, η οποία υποστηρίζει και 3d γραφικά.

4.4.3 Μελέτη εκτέλεσης Croquet σε linux Στην συνέχεια έπρεπε να μελετηθεί κατά πόσο το Croquet θα μπορούσε να εκτελεστεί πάνω από linux καθώς το Sugar τρέχει πάνω από Fedora. Επομένως, μελετήθηκαν τα scripts του Croquet για εκτέλεση σε linux. Επιπλέον, έγινε δοκιμή του Croquet σε linux αφότου στήθηκε ένα μηχάνημα με Ubuntu.

To Croquet ξεκινάει σε linux χρησιμοποιώντας το αρχείο Croquet.sh του οποίου ο κώδικας και μελετήθηκε (εξετάζεται στο υποκεφάλαιο 4.4.7).

Croquet.sh #!/bin/sh IMAGE="Croquet.1.0.18.image" DIR=`dirname $0` EXE="$DIR/bin/i686-pc-linux-gnu" # make source link if necessary if [ ! -r $DIR/CroquetV1.sources ] ; then ln -s $DIR/bin/CroquetV1.sources $DIR/CroquetV1.sources fi # make libGL.so link if necessary if [ ! -x /usr/lib/libGL.so -a -x /usr/lib/libGL.so.1 ] ; then if [ ! -x "$EXE/libGL.so" ] ; then echo Creating libGL.so symlink in $EXE

52

ln -sf /usr/lib/libGL.so.1 "$EXE/libGL.so" fi fi # make libopenal.so link if necessary - OpenAL is a good thing if [ ! -x /usr/local/lib/libopenal.so ] ; then ln -s /usr/lib/libopenal.so.0 /usr/local/lib/libopenal.so fi exec "$EXE/squeak" -plugins "$EXE" \ -vm-display-X11 -swapbtn \ "$DIR/$IMAGE"

Τα Shell (.sh) αρχεία για το linux είναι ότι τα .bat αρχεία για τα windows. Δηλαδή εκτελούν ένα σύνολο από εντολές την μια μετά την άλλη.

4.4.4 Μεταφορά του φακέλου Croquet SDK στο Sugar Image

Για να μεταφερθεί ο φάκελος του Croquet SDK στο image του sugar χρησιμοποιήσαμε το διαδίκτυο. Στήσαμε Apache Web Server και ανεβάσαμε τον φάκελο του Croquet στον public φάκελο του Apache.

Με αυτόν τον τρόπο μπορούσαμε να έχουμε πρόσβαση στα δεδομένα του φακέλου από οπουδήποτε και να τον κάνουμε ουσιαστικά download στην εικονική μηχανή.

Έτσι, ανοίγοντας Terminal activity δημιουργήσαμε έναν φάκελο με το όνομα Croquet μέσα στο directory /home/olpc χρησιμοποιώντας την εντολή “mkdir Croquet”.

Εικόνα 4.4-1: Κατάλογος /home/olpc

53

Έπειτα χρησιμοποιώντας την εντολή “wget –r «http://διεύθυνση server/Croquet»” καταφέραμε να βάλουμε το image του Croquet μέσα στο image του OLPC. Ουσιαστικά κατεβάσαμε τα αρχεία στο εικονικό μας olpc-xo.

Παρακάτω βλέπουμε το Directory του Croquet Με όλα τα αρχεία του.

(Χρησιμοποιήσαμε την έκδοση 1.0.18 του Croquet SDK, την οποία μπορείτε να την κατεβάσετε από την επίσημη ιστοσελίδα του Croquet www.opencroquet.org .)

Εικόνα 4.4-2: Κατάλογος του Croquet μέσα στο φάκελο /home/olpc

4.4.5 Εγκατάσταση της εικονικής μηχανής SqueakVM του Croquet

Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις μας θα έπρεπε να θυσιάσουμε προσωρινά την εικονική μηχανή Squeak του Etoys για να δοκιμάσουμε την εικονική μηχανή του Croquet. Έτσι αντιγράφουμε τον φάκελο Croquet/bin/i686-pc-linux-gnu που περιέχει την εικονική μηχανή του Croquet στον φάκελο /usr/lib/Squeak με την ονομασία 3.9-11, αφού πρώτα μετονομάσουμε την εικονική μηχανή του Etoys στον φάκελο 3.9-11, σε 3.9-11_old

Για τις μετονομασίες και τις αντιγραφές χρησιμοποιούμε την εντολή

“cp «αρχείο νέο_αρχείο»” και

“cp «διαδρομή_φακέλου/Φάκελος νέα_διαδρομή_φακέλου/νέος_φάκελος»”

54

Παρακάτω βλέπουμε εικόνες από την αντικατάσταση της εικονικής μηχανής του e-toys με την εικονική μηχανή του Croquet και τα αρχεία της Squeak εικονικής μηχανής του Croquet.

Εικόνα 4.4-3: Αντικατάσταση Squeak εικονικών μηχανών etoys & Croquet

55

Εικόνα 4.4-4: Αρχεία της Squeak εικονικής μηχανής του Croquet

Αλλάζουμε τα δικαιώματα των φακέλων και τον περιεχόμενων αρχείων που έχουμε κατεβάσει στο image μας σε Read Write Execute για όλους με την εντολή “chmod 777 –f –R «όνομα φακέλου» ”

4.4.6 Εγκατάσταση Mesa OpenGL βιβλιοθηκών

Μετά από μελέτη των προδιαγραφών του Croquet και του olpc-xo παρατηρήσαμε πως το olpc-xo δεν υποστηρίζει τρισδιάστατα γραφικά καθώς δεν έχει υποστήριξη openGL στο hardware του. Η κάρτα γραφικών του μοιράζεται την ισχύ του επεξεργαστή, ενώ από την άλλη το Croquet επιβάλλει την χρήση openGL για να εκκινηθεί.

Μετά από έρευνα και συζητήσεις με μέλη της OLPC και της Croquet κοινότητας στις mailing lists και στα wikis ανακαλύψαμε πως υπήρχαν κάποτε σε ένα παλαιότερο build του sugar image κάποιες mesa openGL βιβλιοθήκες οι οποίες καταργήθηκαν καθώς θεωρήθηκε άσκοπο να υπάρχουν μέσα στο build από την στιγμή που δεν υπήρχε openGL hardware support στο olpc-xo. Βρίσκοντας τις συγκεκριμένες βιβλιοθήκες, τις κατεβάσαμε μέσα στο image μας με τον ίδιο τρόπο που κατεβάσαμε και το Croquet. Και τις εγκαταστήσαμε με την εντολή “yum –nogpgcheck install «όνομα της βιβλιοθήκης»”

Κατά την εγκατάσταση των βιβλιοθηκών χρησιμοποιήσαμε την παράμετρο -nogpgcheck για να παρακαμφθεί ο έλεγχος gpg υπογραφής, και το yum installer συνδέθηκε αυτόματα στο repository όπου και κατέβασε τα όποια dependencies χρειάστηκε.

Τα πακέτα που περάσαμε είναι τα ακόλουθα:

mesa-6.5.1-10.src.rpm

mesa-libGL-6.5.1-10.i386.rpm

56

mesa-libGLU-6.5.1-10.i386.rpm

mesa-libOSMesa-6.5.1-10.i386.rpm

glx-utils-6.5.1-10.i386.rpm

Στην συνέχεια ελέγξαμε την εγκατάσταση των openGL βιβλιοθηκών με της εντολές glxinfo , και glxgears και βεβαιωθήκαμε πως έχουν εγκατασταθεί σωστά και λειτουργούν.

Μέσα στον κατάλογο /usr/lib υπάρχουν εγκατεστημένες οι βιβλιοθήκες του sugar και βλέπουμε τα αρχεία της mesa openGL βιβλιοθήκης που εγκαταστήσαμε.

Εικόνα 4.4-5: Εγκατάσταση mesa openGL libs

4.4.7 Μελέτη του Croquet.sh Σε αυτό το στάδιο έπρεπε να μελετήσουμε όλα τα βήματα που εκτελεί το Croquet.sh αρχείο για να εκτελέσει το Croquet σε Linux σύστημα, έτσι ώστε να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες προϋποθέσεις για να τρέξει στο δικό μας εικονικό olpc-xo.

Από το παρακάτω απόσπασμα κώδικα καταλαβαίνουμε πως κατά την εκτέλεση του Croquet.sh ψάχνει να βρει κάποια links και αν δεν τα βρει τα δημιουργεί. Επομένως του είναι απαραίτητα.

# make source link if necessary if [ ! -r $DIR/CroquetV1.sources ] ; then ln -s $DIR/bin/CroquetV1.sources $DIR/CroquetV1.sources fi

57

# make libGL.so link if necessary if [ ! -x /usr/lib/libGL.so -a -x /usr/lib/libGL.so.1 ] ; then if [ ! -x "$EXE/libGL.so" ] ; then echo Creating libGL.so symlink in $EXE ln -sf /usr/lib/libGL.so.1 "$EXE/libGL.so" fi fi Έτσι, έχοντας για παράδειγμα τον παραπάνω κώδικα δημιουργούμε τα δικά μας Symlinks για τo CroquetV1.sources και για τις libGL βιβλιοθήκες που μόλις εγκαταστήσαμε. Χρησιμοποιούμε τις παραπάνω σε έντονη γραφή εντολές, προσαρμόζοντας αυτές στα δικά μας ανάλογα directories. Επιπλέον το σετ εντολών: exec "$EXE/squeak" -plugins "$EXE" \ -vm-display-X11 -swapbtn \ "$DIR/$IMAGE"

Μας πληροφορεί για την εκκίνηση της εικονικής μηχανής σύμφωνα με τις παραμέτρους και τα plugins που αυτή χρειάζεται, για να εκκίνηση το image του Croquet.

4.4.8 Μελέτη του Squeak Etoys activity Το squeak etoys είναι το μεγαλύτερο από τα activities αυτή την στιγμή στο olpc-xo καθώς χρησιμοποιεί την δική του εικονική μηχανή για να εκτελεστεί. Επομένως η δημιουργία του activity παρουσιάζει αρκετές διαφορές σχετικά με τα υπόλοιπα activities.

Σε αυτό το στάδιο έπρεπε να μελετήσουμε το etoys activity.

Όλα τα activities που είναι ενσωματωμένα στην εικόνα του sugar βρίσκονται στο /usr/share/activities και κάθε activity έχει φάκελο της μορφής activity_name_activity.activity

Όσον αφορά στο activity etoys αυτό βρίσκεται στον φάκελο:

/usr/share/activities/etoys_activity.activity.

Οι ρυθμίσεις παραμέτρων της squeak εικονικής μηχανής βρίσκονται στον αρχείο:

/usr/bin/etoys

Η εικόνα του etoys και αποθηκευμένα projects βρίσκονται στον φάκελο:

/usr/share/etoys

Ο κώδικας του etoys instance φαίνεται παρακάτω.

Με την εντολή exec εκτελείται το αρχείο etoys-instance σύμφωνα με το service name org.vpri.EtoysActivity όλα καταγράφονται σύμφωνα με το etoys-factory .

58

4.4-6: etoys activity.info

Στην συνέχεια κοιτάζοντας των κώδικα του αρχείου etoys-instance με την εντολή exec η εικονική μηχανή του etoys εκτελείται σύμφωνα με τα bundle_id και activity_id.

Εικόνα 4.4-7: Etoys Instance

59

4.5 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ACTIVITY CROQUET

Δημιουργία activity Croquet, έγινε με τρόπο παρόμοιο του activity Etoys.

Όλες οι αλλαγές στον κώδικα πραγματοποιήθηκαν μέσω του editor “vi” χρησιμοποιώντας την εντολή “vi «όνομα αρχείου προς επεξεργασία»”.

Για τη χρήση του editor vi συνιστάται η μελέτη εγχειριδίου χρήσης του, καθώς έχει διαφορετική λογική από τους κοινούς επεξεργαστές κειμένου.

Μέσα στον φάκελο /home/olpc/activities βρίσκονται όλα τα activities που εγκαθιστούν ή δημιουργούν οι χρήστες.

Εικόνα 4.5-1: Κατάλογος activities των χρηστών

Για να δημιουργηθεί ένα activity δημιουργούμε έναν φάκελο με την ονομασία:

activity_name_activity.activity δηλαδή στην περίπτωσή μας: CroquetActivity.activity

Και μέσα του δημιουργούμε την ακόλουθη δομή από αρχεία και φακέλους:

• CroquetActivity.activity

o Croquet2 (είναι το αντίστοιχο αρχείο του etoys-instance)

o MANIFEST (είναι το αρχείο που περιέχει έναν κατάλογο με όλα τα αρχεία του activity που δημιουργούμε.)

o Croquet-factory (αρχείο αντίστοιχο με του etoys-factory)

o Activity (φάκελος όπου περιέχει τα αρχεία activity.info, activity-Croquet.svg)

activity.info (αρχείο αντίστοιχο με αυτό το etoys)

60

activity-Croquet.svg (εικονίδιο του Croquet activity)

Παρακάτω βλέπουμε αναλυτικά τις εικόνες των φακέλων και των αρχείων με τα περιεχόμενά τους.

Εικόνα 4.5-2: Κύριος κατάλογος του Croquet activity

Στον κώδικα του αρχείου Croquet2 που βλέπουμε στην εικόνα 4.5-3, έχουμε συντάξει την εντολή exec ως εξής:

exec /usr/lib/squeak/3.9-11/squeak –plugins “/usr/lib/squeak/3.9-11/” –vm-display-X11 –xshm /home/olpc/Croquet/Croquet.1.0.18.image

Την οποία αναλύουμε ως εξής:

Εκτέλεσε με την squeak εικονική μηχανή η οποία βρίσκεται στον φάκελο “/usr/lib/squeak/3.9-11/squeak” σύμφωνα με τα plugins που βρίσκονται στον φάκελο “/usr/lib/squeak/3.9-11/” σύμφωνα με τις παραμέτρους “–vm-display-X11 –xshm” την εικόνα “/home/olpc/Croquet/Croquet.1.0.18.image”

Η παραπάνω εντολή είναι μετατροπή της εντολής εκτέλεσης του croquet σε Linux σύμφωνα με το κεφάλαιο 4.4.7.

exec "$EXE/squeak" -plugins "$EXE" \ -vm-display-X11 -swapbtn \ "$DIR/$IMAGE"

61

Εικόνα 4.5-3: Κώδικας αρχείου Croquet2

Στο αρχείο Croquet-factory δηλώνουμε ποιο θα είναι το log στο οποίο θα καταγράφονται τα συμβάντα κατά την εκτέλεση του Croquet. Το όνομα του log που έχουμε δώσει είναι το Croquet.log

Εικόνα 4.5-4: Περιεχόμενα αρχείου Croquet-factory

62

Εικόνα 4.5-5: Κατάλογος activity μέσα στο Croquet activity

Στη παρακάτω εικόνα βλέπουμε τον κώδικα του αρχείου activity.info στο οποίο έχουμε δώσει όνομα Croquet, service_name: org.laptop.CroquetActivity, όνομα εικονιδίου: activity-Croquet και στην exec έχουμε πληκτρολογήσει την ακόλουθη σειρά εντολών

exec=Croquet-factory org.laptop.Croquet.Activity /home/olpc/Activities/CroquetActivity.activity/Croquet2

Εικόνα 4.5-6: Περιεχόμενα αρχείου activity.info

63

Το MANIFEST είναι το αρχείο που περιέχει έναν κατάλογο με όλα τα αρχεία του activity που δημιουργούμε.

Εικόνα 4.5-7: Περιεχόμενα του αρχείου MANIFEST

4.5.1 Δημιουργία εικονιδίου Για να μπορέσουμε να εκτελέσουμε το activity μας από το γραφικό περιβάλλον του Sugar είναι απαραίτητο να υπάρχει ένα εικονίδιο κάνοντας κλικ στο οποίο θα ξεκινάει το Croquet. Έτσι με βάση το πρότυπο Scalable Vector Format (.svg) δημιουργήσαμε το παρακάτω εικονίδιο.

Εικόνα 4.5-8: .svg εικονίδιο για το Croquet activity

64

Το πρότυπο SVG είναι μια γλώσσα τύπου xml η οποία περιγράφει δι-διάστατα γραφικά και γραφικές εφαρμογές σε xml.

Παρακάτω παρουσιάζεται ο κώδικας του croquet.svg όπως δημιουργήθηκε από το Open Source πρόγραμμα της IncScape.

Όπως βλέπουμε ο κώδικας που δημιουργείται είναι τύπου xml.

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8" standalone="no"?>

<!DOCTYPE svg PUBLIC "-//W3C//DTD SVG 20010904//EN"

"http://www.w3.org/TR/2001/REC-SVG-20010904/DTD/svg10.dtd">

<!-- Created with Inkscape (http://www.inkscape.org/) -->

<svg

version="1.0"

x="0"

y="0"

width="48pt"

height="48pt"

id="svg1"

sodipodi:version="0.32"

inkscape:version="0.38.1"

sodipodi:docname="activity-Croquet.svg"

sodipodi:docbase="/home/dan/svg-icons/lila/gnome/scalable/apps"

xmlns="http://www.w3.org/2000/svg"

xmlns:inkscape="http://www.inkscape.org/namespaces/inkscape"

xmlns:sodipodi="http://sodipodi.sourceforge.net/DTD/sodipodi-0.dtd"

xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink">

<sodipodi:namedview

id="base"

pagecolor="#ffffff"

bordercolor="#666666"

borderopacity="1.0"

inkscape:pageopacity="0.0"

inkscape:pageshadow="2"

inkscape:zoom="5.6568542"

inkscape:cx="24.916872"

inkscape:cy="21.979653"

inkscape:window-width="681"

65

inkscape:window-height="525"

inkscape:window-x="68"

inkscape:window-y="337"

showguides="true"

snaptoguides="true" />

<defs

id="defs3">

<linearGradient

id="linearGradient1816">

<stop

style="stop-color:#ffffff;stop-opacity:1;"

offset="0"

id="stop1817" />

<stop

style="stop-color:#ffffff;stop-opacity:0;"

offset="1"

id="stop1818" />

</linearGradient>

<linearGradient

id="linearGradient1809">

<stop

style="stop-color:#d9cce6;stop-opacity:1.0000000;"

offset="0.0000000"

id="stop1810" />

<stop

style="stop-color:#ffffff;stop-opacity:1.0000000;"

offset="1.0000000"

id="stop1811" />

</linearGradient>

<linearGradient

id="linearGradient570">

<stop

style="stop-color:#ffffff;stop-opacity:1;"

offset="0"

id="stop571" />

<stop

style="stop-color:#ffffff;stop-opacity:0;"

offset="1"

66

id="stop572" />

</linearGradient>

<linearGradient

id="linearGradient563">

<stop

style="stop-color:#d9cce6;stop-opacity:1.0000000;"

offset="0.0000000"

id="stop564" />

<stop

style="stop-color:#73667f;stop-opacity:1.0000000;"

offset="1.0000000"

id="stop565" />

</linearGradient>

<linearGradient

id="linearGradient566"

xlink:href="#linearGradient563"

x1="0.026785715"

y1="0.015625000"

x2="0.94642860"

y2="0.97656250" />

<linearGradient

id="linearGradient569"

xlink:href="#linearGradient1816"

x1="-0.0084745763"

y1="0.0078125000"

x2="0.97457629"

y2="0.96875000" />

<linearGradient

id="linearGradient573"

xlink:href="#linearGradient570"

x1="0.0052083335"

y1="0.015625000"

x2="0.53125000"

y2="0.57031250" />

<linearGradient

x1="0.980392"

y1="0.976562"

x2="0.006536"

67

y2="0.007812"

id="linearGradient575"

xlink:href="#linearGradient563" />

<linearGradient

x1="-0.006622"

y1="0.007813"

x2="0.920530"

y2="0.921875"

id="linearGradient578"

xlink:href="#linearGradient570" />

<radialGradient

xlink:href="#linearGradient1809"

id="radialGradient1812"

cx="0.52325583"

cy="0.70992368"

r="0.71279526"

fx="0.52325583"

fy="0.70992368" />

<radialGradient

xlink:href="#linearGradient563"

id="radialGradient1813"

cx="0.51851851"

cy="0.57812500"

r="0.54371524"

fx="0.51851851"

fy="0.57031250" />

<radialGradient

xlink:href="#linearGradient1816"

id="radialGradient1199" />

</defs>

<path

style="fill:#000000;fill-rule:evenodd;stroke:none;stroke-width:1.8750000;stroke-dasharray:none;fill-opacity:0.29999998;"

d="M 30.872055,5.3596269 C 15.263672,5.1137384 0.54007162,16.790471 5.3103200,47.084001 C 5.7474553,48.570281 15.897828,45.072811 21.187174,44.067398 C 21.387540,43.960020 21.590128,43.857240 21.790495,43.749861 C 21.808938,43.774790 21.835375,43.788430 21.854002,43.813369 C 19.668322,46.261331 17.498419,48.700522 15.312738,51.148475 C 13.739048,53.115585 25.026866,59.152914 27.125118,57.054665 C 27.955677,54.868979 28.771347,52.667333 29.601907,50.481647 C 34.497832,53.978728 42.293045,59.579288 44.303874,59.404440 C 44.391302,55.076793 44.456484,51.007104 42.970218,46.417173 C 40.085120,44.799771 34.595491,43.208012 34.333210,41.590609 C

68

33.415222,40.322915 45.351749,40.734930 45.351746,39.336096 C 45.689814,36.631546 46.186959,33.943450 45.129470,31.238900 C 50.126949,28.955569 55.119741,26.663428 60.117221,24.380099 C 55.680290,12.943526 43.011910,5.5508736 30.872055,5.3596269 z "

id="path1197" />

<path

style="fill:url(#radialGradient1812);fill-rule:evenodd;stroke:none;stroke-opacity:1.0000000;stroke-width:1pt;stroke-linejoin:miter;stroke-linecap:butt;fill-opacity:1.00;"

d="M 19.328330,40.943153 C 14.122888,41.932618 4.1422057,45.374236 3.7120045,43.911550 C -4.6339118,-9.0893150 47.678630,-4.1419967 57.659312,21.584071 C 52.668970,23.864142 47.678630,26.144210 42.688288,28.424281 C 34.901636,32.597239 27.114982,36.770195 19.328330,40.943153 z "

id="path1808"

sodipodi:nodetypes="ccccc" />

<path

style="fill:url(#radialGradient1813);fill-rule:evenodd;stroke:none;stroke-opacity:1;stroke-width:1pt;stroke-linejoin:miter;stroke-linecap:butt;fill-opacity:1.00;"

d="M 19.328330,41.201273 C 14.165908,41.975637 8.4872449,44.556845 3.8410654,43.524362 C 1.3889154,42.448858 2.4213990,30.292490 3.8410654,30.507592 C 6.2071746,30.507592 15.509013,31.055151 17.875124,31.055151 C 18.864588,28.904141 18.393897,28.122026 19.383362,25.971017 C 16.845172,24.895513 8.8314055,20.078364 6.2932152,19.002861 C 3.9701245,18.314538 11.971880,6.2688863 13.649666,8.8070767 C 15.069333,11.517348 21.690796,19.703196 23.110462,22.413468 C 25.347510,21.854204 25.485589,22.572576 27.722638,22.013312 C 26.776195,18.399618 22.726924,8.0327132 21.780481,4.4190172 C 20.834037,1.7517657 37.697948,2.5691496 35.977140,4.9352607 C 35.159756,7.9466726 33.338517,18.076333 32.521135,21.087747 C 34.586104,22.034190 36.012255,22.433077 38.077224,23.379520 C 39.668972,20.540190 42.903390,11.130168 44.495137,8.2908349 C 46.258964,5.2364028 56.927969,16.636751 52.884072,17.712255 C 51.120245,19.002861 43.607063,24.035109 41.843236,25.325714 C 42.316458,26.616320 44.110488,25.737418 42.389681,26.425741 C 24.794426,11.626798 11.756779,27.606897 19.328330,41.201273 z "

id="path1807"

sodipodi:nodetypes="cccccccccccccccccc" />

<path

style="fill:none;fill-opacity:1.00000000;fill-rule:evenodd;stroke:#261933;stroke-width:1.8750000;stroke-dasharray:none;"

d="M 19.682858,41.070142 C 14.477416,42.059607 4.4967360,45.501239 4.0665348,44.038535 C -4.2793815,-8.9623263 48.033159,-4.0150080 58.013841,21.711060 C 53.023499,23.991130 48.033159,26.271199 43.042817,28.551269 C 35.256165,32.724227 27.469511,36.897184 19.682858,41.070142 z "

id="path1814"

sodipodi:nodetypes="ccccc" />

<path

style="fill:url(#linearGradient566);fill-rule:evenodd;stroke:#261933;stroke-width:1.8750000;stroke-dasharray:none;"

d="M 42.430168,56.172290 C 40.451240,56.344368 32.793647,50.837794 27.975386,47.396188 C 27.158002,49.547203 26.340620,51.698200 25.523236,53.849215 C 23.458267,55.914182 12.359059,49.977389 13.907786,48.041484 C 16.058796,45.632362

69

18.209806,43.223222 20.360815,40.814092 C 10.078991,27.047635 28.190488,14.958963 41.010502,25.068706 C 44.925338,28.854482 43.935873,32.640259 43.462652,36.426034 C 43.462652,37.802680 31.718141,37.372477 32.621566,38.620062 C 32.879687,40.211808 38.300231,41.803554 41.139563,43.395299 C 42.602249,47.912421 42.516209,51.913293 42.430168,56.172290 z "

id="path1806"

sodipodi:nodetypes="cccccccccc" />

<path

style="fill:url(#linearGradient569);fill-rule:evenodd;stroke:none;stroke-opacity:1;stroke-width:1pt;stroke-linejoin:miter;stroke-linecap:butt;fill-opacity:1;"

d="M 15.799418,48.730486 C 16.023358,47.969092 20.797082,42.604445 21.986602,41.880389 C 22.491192,41.573248 21.258375,44.399164 20.439806,45.305437 C 19.195980,46.682530 15.655073,49.221260 15.799418,48.730486 z "

id="path1198"

sodipodi:nodetypes="csss" />

<path

style="fill:url(#linearGradient573);fill-rule:evenodd;stroke:none;stroke-opacity:1;stroke-width:1pt;stroke-linejoin:miter;stroke-linecap:butt;fill-opacity:1;"

d="M 19.887378,36.687573 C 18.937787,32.961893 19.352422,26.722503 25.190679,24.313205 C 31.616434,21.610311 38.276605,24.794992 39.553786,26.191457 C 36.619323,25.015963 29.659183,24.779226 26.185048,26.633399 C 23.103714,28.277931 20.705554,31.083641 19.887378,36.687573 z "

id="path1200"

sodipodi:nodetypes="cscsc" />

<path

style="fill:url(#linearGradient573);fill-rule:evenodd;stroke:none;stroke-opacity:1;stroke-width:1pt;stroke-linejoin:miter;stroke-linecap:butt;fill-opacity:1;"

d="M 5.5712618,41.527477 C 3.3642328,32.868290 4.9529222,14.148016 18.209638,7.4546007 C 32.906264,0.63421671 43.623810,8.8868650 46.592221,12.132515 C 38.053223,6.7441940 28.439038,7.6002220 20.364490,11.909672 C 13.202886,15.731876 5.1291080,25.534127 5.5712618,41.527477 z "

id="path1201"

sodipodi:nodetypes="cscsc" />

</svg>

4.6 CROQUET PLATFORM ΣΤΟ OLPC-XO Μετά από όλες τις παραπάνω ενέργειες, οι οποίες ήταν αποτέλεσμα αρκετών δοκιμών και ρυθμίσεων κάνοντας κλικ στο εικονίδιο Croquet που βρίσκετε στην μπάρα των activities του Sugar, ξεκινάει το Croquet SDK όπως φαίνεται και στις παρακάτω εικόνες, και ξεκινάμε έναν εικονικό κόσμο.

70

Εικόνα 4-6-4.6-1: Croquet activity

Εικόνα 4-6-4.6-2: Αρχική οθόνη του Croquet SDK

71

Εικόνα 4-6-4.6-3: Είσοδος στο περιβάλλον του Croquet

72

Κ ΕΦΑΛΑ Ι Ο 5 : Σ Υ Μ Π Ε Ρ Α Σ Μ Α Τ Α / Τ Ο ΜΕ Λ Λ Ο Ν

5.1 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η συνύπαρξη του τρισδιάστατου συνεργατικού εικονικού περιβάλλοντος Croquet μέσα στο olpc-xo καθιστά έναν τρομερό συνδυασμό δυνατοτήτων εργαλείων επικοινωνίας, συνεργασίας και δημιουργικότητας. Όσον αφορά στις επιδόσεις του Croquet στο εικονικό olpc-xo αυτές είναι σε πολύ χαμηλό επίπεδο, καθώς δεν υπάρχει hardware acceleration στα τρισδιάστατα γραφικά, και η όλη επιτάχυνση γίνεται μέσω software acceleration, μέσω γενικών openGL βιβλιοθηκών που εγκαταστάθηκαν. Έτσι το avatar του χρήστη στον τρισδιάστατο κόσμο του Croquet κινείται σε μη-αποδεκτούς ρυθμούς, για την ευρεία χρήση του. Όμως παρόλα αυτά δείξαμε πως 2 τεχνολογίες ανοιχτού κώδικα γραμμένες σε Squeak με διαφορετικές εικονικές μηχανές μπορούν να συνυπάρχουν και πως μπορεί να ενσωματωθεί το Croquet στο olpc-xo δημιουργώντας activity μεγέθους εφάμιλλου με αυτό του Etoys.

Σε κάθε περίπτωση μια δοκιμή σε ένα πραγματικό olpc-xo θα βοηθούσε να είχαμε μια καλύτερη εικόνα των αποτελεσμάτων αυτών.

Επίσης, όλα τα παραπάνω συνομωτούν πως η προσπάθεια αυτή πρέπει να επαναληφθεί στο άμεσο μέλλον, καθώς πλέον η γνωσιακή βάση της κοινότητας, όπως και η ίδια η κοινότητα έχει μεγαλώσει, οι εξελίξεις στον οργανισμό OLPC και γενικότερα στον κλάδο τον φορητών υπολογιστών (μετα την νέα μόδα που δημιούργησε το olpc-xo) είναι ραγδαίες, και είναι πολύ πιθανόν να δούμε σε σύντομο χρονικό διάστημα μια αύξηση των δυνατοτήτων του υλικού του olpc-xo με τις οποίες να υποστηρίζει τρισδιάστατα γραφικά.

5.1.1 Πλεονεκτήματα Τα πλεονεκτήματα ενός τέτοιου συνδιασμού στο λειτουργικό σύστημα του φορητού μαθητικού υπολογιστή συνοψίζονται παρακάτω.

• Εισαγωγή των πλεονεκτημάτων του Croquet στο olpc-xo όπως αναφέρθηκε στο κεφάλαιο 3.6.1.

• Συνεργατική επεξεργασία του εικονικού κόσμου

• Οι χρήστες μπορούν να δημιουργήσουν και να τροποποιήσουν έναν προσωπικό χώρο πληροφορίας (personal information space) και να δημιουργήσουν πλήρως δυναμικές συνδέσεις με άλλους χώρους του Croquet ή με πόρους πληροφοριών μεταδιδόμενων μέσω δικτύου όπως το web.

Οι δάσκαλοι και οι μαθητές έχουν την δυνατότητα να δημιουργούν:

• τρισδιάστατα μοντέλα,

• δυναμικές προσομοιώσεις, που μπορούν να τροποποιηθούν καθώς εκτελούνται

73

Οι μαθητές σε ομάδες μπορούν:

• να συνεργαστούν πάνω σε ένα διαμοιραζόμενο αντικείμενο,

• να συσκεφθούν (brainstorm) πάνω σε ασπροπίνακα,

• να πλοηγούνται ταυτόχρονα σε ιστοσελίδες, κ.ά.

5.1.2 Μειονεκτήματα Τα μειονεκτήματα του olpc-xo τα οποία αναδείχθηκαν ακόμη περισσότερο με την ενσωμάτωση της πλατφόρμας Croquet, αναφέρονται στις μικρές δυνατότητες υπολογιστικής ισχύος του υλικού, του αποθηκευτικού χώρου όπως και στις μικρές δυνατότητες στα γραφικά με ανύπαρκτη υποστήριξη για τρισδιάστατα γραφικά.

5.1.3 Προβλήματα Τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν κατά την εκτέλεση της έρευνας αυτής παρουσιάζονται παρακάτω:

• Μη ύπαρξη OpenGL support στο olpc-xo, καθόλου Software/Hardware acceleration

• Η εικονική μηχανή του etoys δεν μπορεί να υποστηρίξει το Croquet καθώς αυτό είναι πιο σύνθετο και χρησιμοποιεί τρισδιάστατα γραφικά (OpenGL)

• Πρόβλημα χώρου καθώς ο χώρος στο olpc-xo είναι συνολικά μόλις 1GB. Μετά την εγκατάσταση του Croquet και των απαιτούμενων βιβλιοθηκών ο ελεύθερος χώρος περιορίστηκε στα 12ΜΒ!

• Δυσκολία στην δημιουργία ενός activity με παρόμοιες ενέργειες όπως αυτού του etoys (δεν μοιάζει με τα υπόλοιπα activities)

• Αδυναμία της εικονικής μηχανής για προσομοίωση δεύτερου εικονικού olpc-xo ταυτόχρονα έτσι ώστε να δοκιμαστεί το δίκτυο μέσω του Croquet.

• Μικρή αρχική γνωσιακή βάση της κοινότητας για πολλά θέματα που αφορούσαν το olpc-xo.

74

5.2 ΜΕΛΛΟΝ

5.2.1 OLPC-XO2

Στα πλαίσια του συνεδρίου “OLPC Global Country Workshop” που διεξήχθη στις 20 Μαΐου στο Cambridge, Boston, ο ιδρυτής του OLPC, Nicholas Negroponte παρουσίασε την επόμενη γενιά του OLPC, το OLPC XO-2.

Αν και οι εικόνες, παρουσιάζουν ένα prototype / mock-up αυτού που θα κυκλοφορήσει το 2010 περίπου, εντύπωση προκαλεί τόσο το μικρό μέγεθος του laptop (περίπου το μισό από το σημερινό OLPC) καθώς και οι 2 touch-sensitive οθόνες σε διαστάσεις 16:9 που διαθέτει, καθιστώντας την συσκευή κατάλληλη για ανάγνωση e-books, multiplayer games αλλά την χρήση της ως συνδυασμό κανονικού πληκτρολογίου / οθόνης που θα προσαρμόζεται ανάλογα με την γλώσσα και την εφαρμογή. Τέλος, η συνολική κατανάλωση ενέργειας του XO-2 θα μειωθεί στο 1 watt, και το κόστος του αναμένεται στα 75$.

Κατά την ομιλία του ο κ. N. Negroponte τόνισε πως το κόστος θα κρατηθεί χαμηλό λόγω της χρήσης οθονών 16:9 οι οποίες χρησιμοποιούνται ευρέως στα φορητά DVD-players, το κόστος των οποίων αναμένεται να μειωθεί σημαντικά στο άμεσο μέλλον. Επίσης τόνισε πως ο φορητός υπολογιστής της επόμενης γενιάς θα είναι ένα e-book.

Οι νέες δυνατότητες του OLPC laptop φαίνονται εκπληκτικές και θα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον αν κάτι τέτοιο τελικά κυκλοφορήσει στην μορφή που παρουσιάστηκε!

75

Εικόνα 5.2-1: OLPC-XO2 (1/3)

Εικόνα 5.2-2: OLPC-XO2 (2/3)

76

Εικόνα 5.2-3: OLPC-XO2 (3/3)

5.2.2 OLPC με Windows Σε πρόσφατες (Μάιος 2008) δηλώσεις ο κ. N. Negroponte είπε πως το OLPC πρέπει να σταματήσει να φαίνεται ως μια ομάδα τρομοκρατών που σπάει το κατεστημένο και να πορευθεί ομαλότερα και με διευρυμένο τρόπο σκέψης. Ως εκ τούτου, το Sugar και το olpc-xo δεν θα πρέπει να απομονωθούν από τα υπόλοιπα συστήματα για να αποκτήσουν άμεσα την εμπιστοσύνη και την ευρεία αποδοχή του κόσμου. Έχει ήδη ανακοινωθεί dual boot σύστημα στο olpc-xo ώστε να ξεκινάει είτε το Sugar, είτε μια ειδική ελαφριά έκδοση των Windows που δημιουργείται. Επίσης, το Sugar θα πρέπει να μπορεί να παίζει στα Windows και σε άλλα λειτουργικά. Αυτές οι δηλώσεις πυροδότησαν πολλές αντιδράσεις στην κοινότητα των φίλων του OLPC με αποκορύφωση την αποχώρηση του Walter Bender, πρώην διευθυντή του λογισμικού Sugar και του περιεχομένου του OLPC project.

77

Εικόνα 5.2-4: OLPC-XO και Windows

5.2.3 To OLPC και η νέα μόδα στα laptop Παρά τα όσα συχνά ακούγονται περί αποτυχίας και κατάρρευσης του OLPC project, το μικροσκοπικό αυτό laptop έχει δημιουργήσει αρκετούς φίλους / ανταγωνιστές οι οποίοι προσπαθούν να το μοιάσουν σε δυνατότητες, ευχρηστία, αυτονομία, ομορφιά, κόστος κλπ. Μεγάλες εταιρίες όπως η Asus , η HP, η MSI κ.α. ξεκίνησαν να παράγουν ultra-portable laptops για να ανταγωνιστούν σε αυτήν την νέα αγορά – μόδα που έχει δημιουργηθεί. Μπορεί αυτά τα laptops να είναι πιο ισχυρά και να έχουν πλήθος δυνατοτήτων, πρέπει όμως να τονιστεί πως το olpc-xo συνεχίζει να υπερέχει σε αρκετούς τομείς όπως η κατασκευή, η οθόνη, το κόστος, συν το ότι είναι το πλέον κατάλληλο για εκπαιδευτική, και σκληρή χρήση.

Εικόνα 5.2-5: HP 2133 Mini-Note Εικόνα 5.2-6: Asus EeePC900

78

Εικόνα 5.2-7: MSI Wind

5.2.4 Croquet Cobalt Εξελίξεις υπάρχουν και στην κοινότητα της πλατφόρμας Croquet, η οποία έχει αναπτύξει μια νέα έκδοση κάτω από την ονομασία Croquet Cobalt. Η έκδοση αυτή αν και είναι ακόμη σε pre-alpha μορφή, έρχεται με ανασχεδιασμένο user interface, ενσωματωμένο μενού και έχει γίνει έκκληση σε προγραμματιστές της κοινότητας να συμβάλλουν στην ανάπτυξή της.

Εικόνα 5.2-7: Croquet Cobalt

79

ΑΝΑΦΟΡΕΣ

5.3 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1] Πρακτικά 4ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Διδατική της Πληροφορικής (2008), Επιμέλεια:

Βασίλης Κόμης [2] Bouras, C., Tsiatsos, T. (2006), Educational virtual environments: design rationale and

architecture, Springer Science and Business Media, LLC [3] Clark, S., Maher, M.L. (2006), Investigating the Role of Place in a Virtual Learning

Environment, Advanced Technology for Learning, Vol 3, No. 4: 208-0896. [4] K. Muller, A. Koubek (2002),Collaborative ad Virtual Environments for Learning, ACM

SIG Proceedings, New Orleans, Louisiana, USA, November 16-20. [5] Kay, A., (2004), The center of “why?” [6] Kay, A., (2007), Children Learning by Doing: Squeak E-toys on the OLPC-XO [7] Kay, A., Ingalls, D., Kaehler, T., Maloney, J., Wallace, S. (1997), Back to the future:

the story of Squeak, a practical Smalltalk written in itself, OOPSLA: Proceedings of the 12th ACM SIGPLAN Conference on Object Oriented Programming, pp 318-326

[8] Livingstone, D., Kemp, J. (2006), Proceedings of the 1st Second Life Workshop at the Second Life Community Convention, San Fracisco, August 20th

[9] M. McCahill (2004), Design for an extensible croquet-based framework to deliver a persistent, unified, massively multi-user and self organizing virtual environment, Second Conference on Creating, Connecting and Collaborating through Computing, Kyoto, Japan, January 29-30.

[10] M. McCahill (2006), Extending croquet spaces with virtual presence, vehicles and vector fields, Fourth Conference on Creating, Connecting and Collaborating through Computing, Berkeley, California, January 26-27.

[11] Cole, M., & Engeström, Y. (1993). A cultural-historical approach to distributed cognition. In G. Saloman (Ed.), Distributed cognitions: Psychological and educational considerations. New York: Cambridge University Press.

[12] Hill, C.M., Cummings, M., & van Aalst, J. (2003). Activity Theory as a Framework for Analyzing Participation within Knowledge Building Community. Presented in Probing Individual, Social and cultural aspects of Knowledge Building, a structured poster session, Annual meeting of the American Educational Research Association.

[13] Veerman, A. (2000). Computer Supported Collaborative Learning Through Argumentation, Proefschrift Utrecht University, ISBN: 90-393-2393-3.

[14] Watts, M., & Pope, M. (1989). A Thinking about thinking, learning about learning: constructivism in physics education. Phys Educ, 326-331.

[15] Αβούρης, Ν., & Κόµης, Β. (2003). Σύγχρονη Συνεργασία από Απόσταση: Ζητήµατα Επικοινωνίας και Αλληλεπίδρασης. Στο Λιοναράκης, Α. (Επιµ), Πρακτικά 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου για την Ανοικτή και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση, 341-351.

[16] Αβούρης, Ν. (2000). Εισαγωγή στην επικοινωνία ανθρώπου – υπολογιστή. Εκδόσεις Δίαυλος.

[17] Γρηγοριάδου, Μ., Γόγουλου, Ρ., & Γουλή, Ε. (2006). Θέματα Σχεδιασμού Συνεργατικών Συστημάτων. Στο Αβούρης, Ν., Καραγιαννίδης, Χ., & Κόμης, Β. (Επιμ.), «Εισαγωγή στη συνεργασία υποστηριζόμενη από υπολογιστή». Εκδόσεις Κλειδάριθμος.

[18] Δημητριάδης, Σ. (2004). Εισαγωγή στη Χρήση ΤΠΕ στην Εκπαίδευση. Σημειώσεις μαθήματος, Έκδοση 1.6.

[19] Δημητριάδης, Σ. (2004). Εκπαίδευση από Απόσταση με χρήση ΤΠΕ. Σημειώσεις μαθήματος, Έκδοση 1.8.

[20] Σγουροπούλου, Κ., & Κουτουµάνος, Α. (2001). Η Επικοινωνία Μέσω Υπολογιστή για την Υποστήριξη των Κοινοτήτων Μάθησης. 1o συνέδριο για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση.

80

5.4 ΔΙΚΤΥΑΚΟΙ ΤΟΠΟΙ

[21] One Laptop per Child (OLPC), a low-cost, connected laptop for the world's children's education. Πρόσβαση Ιανουάριος 25, 2008, από: http://laptop.org/

[22] One Laptop Per Child - University of Patras. Πρόσβαση Ιανουάριος 25, 2008, από: http://ru6.cti.gr/olpc/index.php

[23] Roadmap – One Laptop Per Child – Trac. Πρόσβαση Ιανουάριος 25, 2008, από: https://dev.laptop.org/roadmap

[24] olpc-gr OLPC και Qemu (προσομοίωση) . Πρόσβαση Ιανουάριος 25, 2008, από: https://mailman2.grnet.gr/pipermail/olpc/2006-August/000072.html

[25] The OLPC Wiki - OLPCWiki. Πρόσβαση Ιανουάριος 25, 2008, από: http://wiki.laptop.org/go/Home

[26] Activity tutorial - OLPCWiki. Πρόσβαση Ιανουάριος 25, 2008, από: http://wiki.laptop.org/go/Sugar_Activity_Tutorial

[27] Developer Console - OLPCWiki. Πρόσβαση Ιανουάριος 25, 2008, από: http://wiki.laptop.org/go/Developer_Console

[28] Smalltalk Development on XO - OLPC. Πρόσβαση Ιανουάριος 25, 2008, από: http://wiki.laptop.org/go/Smalltalk_Development_on_XO

[29] Emulating the XO/Help and tips - OLPC. Πρόσβαση Ιανουάριος 25, 2008, από: http://wiki.laptop.org/go/Emulating_the_XO/Help_and_tips

[30] Using QEMU on Windows - OLPC. Πρόσβαση Ιανουάριος 25, 2008, από: http://wiki.laptop.org/go/Using_QEMU_on_Windows

[31] Activity bundles - OLPC. Πρόσβαση Φεβρουάριος 20, 2008, από: http://wiki.laptop.org/go/Activity_Bundles

[32] Hacking Sugar - OLPC. Πρόσβαση Φεβρουάριος 20, 2008, από:http://wiki.laptop.org/go/Hacking_Sugar

[33] Low-level Activity API - OLPC. Πρόσβαση Φεβρουάριος 20, 2008, από: http://wiki.laptop.org/go/Low-level_Activity_API

[34] Activity tutorial - OLPC. Πρόσβαση Φεβρουάριος 20, 2008, από: http://wiki.laptop.org/go/Sugar_Activity_Tutorial

[35] XO Activity. Πρόσβαση Φεβρουάριος 20, 2008, από: http://xoactivity.blogspot.com/ [36] PyGTK/Hello World Tutorial - OLPC. Πρόσβαση Φεβρουάριος 20, 2008, από:

http://wiki.laptop.org/go/PyGTK/Hello_World_Tutorial [37] Community/FAQ - SugarLabs . Πρόσβαση Φεβρουάριος 20, 2008, από:

http://wiki.sugarlabs.org/go/FAQ [38] Developers/FAQ - OLPC . Πρόσβαση Φεβρουάριος 20, 2008, από:

http://wiki.laptop.org/go/Developers/FAQ [39] Croquet Squeak Tutorial. Πρόσβαση Δεκέμβριος 1, 2007, από

http://www.dmu.com/crb/crb0.html [40] The Croquet Concortium. Πρόσβαση Νοέμβριος 25, 2007, από

http://www.opencroquet.org/index.php/Main_Page [41] Getting Started - Croquet Consortium. Πρόσβαση Φεβρουάριος 20, 2008, από:

http://www.opencroquet.org/index.php/Getting_Started [42] FAQs - Croquet Consortium . Πρόσβαση Φεβρουάριος 20, 2008, από:

http://www.opencroquet.org/index.php/FAQs [43] OpenCroquet (really OpenGL) problem on Linux . Πρόσβαση Φεβρουάριος 20, 2008,

από: http://www.groupsrv.com/computers/about51082.html [44] Croquet on Linux . Πρόσβαση Φεβρουάριος 20, 2008, από:

http://wiki.squeak.org/squeak/2904 [45] DRI User Guide . Πρόσβαση Φεβρουάριος 20, 2008, από:

http://www.xfree86.org/4.2.0/DRI.html [46] OLPC-XO2. Πρόσβαση Φεβρουάριος 20, 2008, από:

http://gizmodo.com/392060/olpc-xo-laptop-20-has-dual-touchscreens-looks-amazing-and-future+y

81

[47] First Look on OLPC-XO2. Πρόσβαση Απρίλιος 25, 2008, από http://blog.laptopmag.com/first-look-olpc-xo-generation-20

[48] OLPC announces Next-Gen XO-2 75$ Laptop. Πρόσβαση Μάιος 25, 2008, από http://blogs.pcworld.com/staffblog/archives/006986.html

[49] Technology Review on OLPC. Πρόσβαση Μάιος 25, 2008, από http://www.technologyreview.com/video/laptop

[50] Sugar, the XO laptop, and One Laptop per Child . Πρόσβαση Μάρτιος 15, 2008, από: http://www.ibm.com/developerworks/linux/library/l-sugar-olpc/index.html

[51] ΕΛΛΑΚ. Πρόσβαση Μάρτιος 15, 2008, από: http://www.open-source.gr [52] Hellug . Πρόσβαση Μάρτιος 15, 2008, από: http://hellug.gr/ [53] ΕΛΛΑΚ . Πρόσβαση Μάρτιος 15, 2008, από: http://www.ellak.gr/ [54] Το Ανοικτό Λογισμικό στην Εκπαίδευση Μάιος 25, 2008, από

http://www.ecedu.upatras.gr/didinfo/eishghseis_DIDINFO08/DIDINFO08_31_32.pdf [55] Squeak Tutorials. Πρόσβαση Νοέμβριος 25, 2007, από

http://wiki.squeak.org/squeak/792 [56] Squeak. Πρόσβαση Νοέμβριος 25, 2007, από http://www.squeak.org/ [57] Julian Lombardi’s Blog. Πρόσβαση Νοέμβριος 26, 2007, από

http://jlombardi.blogspot.com/ [58] Duke University Mailing List Manager. Πρόσβαση Νοέμβριος 26, 2007, από

https://lists.duke.edu/sympa/ [59] Wikipedia, Croquet Project. Πρόσβαση Νοέμβριος 26, 2007, από

http://en.wikipedia.org/wiki/Croquet_project [60] WiscList. Πρόσβαση Νοέμβριος 26, 2007, από

https://lists.wisc.edu/read/?forum=croquet&max=100&skip=0&orderby=CreatStamp_+DESC

[61] Collaborative For Croquet. Πρόσβαση Νοέμβριος 26, 2007, από http://www.croquetcollaborative.org/wordpress/?page_id=4

[62] The Learning Center (TLC) Online Sugar, the XO laptop, and One Laptop per Child. Πρόσβαση Νοέμβριος 26, 2007, από http://www.ibm.com/developerworks/linux/library/l-sugar-olpc/index.html

[63] Emulating the XO/Quick Start/Windows. Πρόσβαση Νοέμβριος 24, 2007, από http://wiki.laptop.org/go/Emulating_the_XO/Quick_Start/Windows

[64] Emulating the XO with Qemu. Πρόσβαση Νοέμβριος 24, 2007, από http://wiki.laptop.org/go/QEMU

[65] Qemu. Open Source Processor Emulator. Πρόσβαση Νοέμβριος 24, 2007, από http://fabrice.bellard.free.fr/qemu/about.html

[66] OpenGL. Πρόσβαση Νοέμβριος 24, 2007, από http://www.opengl.org/ [67] Wikipedia OpenGL. Πρόσβαση Δεκέμβριος 9, 2007, από

http://en.wikipedia.org/wiki/OpenGL [68] Rpm search for OpenGL http://Rpm.pbone.net [69] OpenAl. Πρόσβαση Δεκέμβριος 9, 2007, από http://www.openal.org/ [70] Wikipedia OpenAl. Πρόσβαση Μάιος 12, 2008, από

http://en.wikipedia.org/wiki/OpenAL

82

ΛΕΞΙΚΟ ΌΡΩΝ

Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα

Tο λογισμικό που ο καθένας μπορεί ελεύθερα να χρησιμοποιεί, να διανέμει, να αντιγράφει και να τροποποιεί ανάλογα με τις ανάγκες του, χωρίς να απαιτείται η απόκτηση άδειας.

OLPC

Ακρωνύμιο των λέξεων ‘One Laptop Per Child’ – Ένας φορητός υπολογιστής για κάθε μαθητή. Μη κερδοσκοπικός οργανισμός ο οποίος έχει αναλάβει την σχεδίαση του φθηνού μαθητικού υπολογιστή, ή υπολογιστή των 100$.

OLPC-XO

Ο προτεινόμενος φθηνός φορητός υπολογιστής από την δράση OLPC που προορίζεται να διανεμηθεί στα παιδιά όλου του κόσμου, ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες και να τους παρέχει πρόσβαση στη γνώση και στις σύγχρονες μορφές εκπαίδευσης.

Εποικοδομισμός

Η γνώση δημιουργείται από τον κάθε ένα ξεχωριστά, ανάλογα µε τις προσωπικές του εμπειρίες και τα νοητικά σχήματα που αυτός δημιουργεί.

Συνεργατική μάθηση

Από κοινού εργασία πάνω σε ένα συγκεκριμένο θέμα με τρόπο που να προωθείται η ατομική μάθηση μέσω συνεργατικών διεργασιών

Squeak

Μια μοντέρνα, ανοιχτού λογισμικού υλοποίηση της γλώσσας προγραμματισμού Smalltalk.

Εικόνα - Image

ένα αρχείο δεδομένων το οποίο περιλαμβάνει πλήρως τα περιεχόμενα και την δομή ενός μέσου αποθήκευσης δεδομένων όπως ένας σκληρός δίσκος , ένα cd-rom ή dvd-rom.

Porting

Η μεταφορά ενός προγράμματος από ένα λειτουργικό σύστημα σε ένα άλλο.

Προσομοιωτής (emulator)

Λογισμικό τα οποία σου επιτρέπουν να λειτουργήσεις/προσομοιώσεις έναν εικονικό υπολογιστή πάνω από οποιοδήποτε μηχάνημα.

83

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ

A

activities · 20, 47, 49, 58, 60, 70, 74 activity · 36, 47, 50, 53, 58, 59, 60, 61, 63, 64, 65,

71, 73, 74, 80 activity theory · 80 Activity Theory · 80

C

Cobalt · 79 constructivism · 31, 80 Croquet · 30, 33, 34, 35, 36, 51, 52, 53, 54, 55, 56,

57, 58, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 70, 71, 72, 73, 74, 79, 81, 82

E

e-learning · 82 emulator · 36, 37, 39, 42, 47, 83 Etoys · 17, 26, 29, 47, 51, 52, 54, 58, 59, 60, 73

I

Image · 53, 83

L

Linux · 14, 15, 16, 21, 26, 34, 36, 41, 42, 57, 61

M

Mesa · 56

N

Negroponte · 75, 77

O

One Laptop Per Child · 17, 18, 36, 83 OpenGL · 36, 56, 74, 82

Q

Qemu · 36, 37, 39, 42, 44, 45, 46, 47, 82

S

Smalltalk · 21, 27, 28, 80, 83 Squeak · 17, 21, 26, 27, 28, 29, 33, 34, 51, 52, 54,

55, 56, 58, 73, 80, 81, 82, 83 Sugar · 17, 19, 20, 21, 36, 39, 40, 41, 42, 43, 45, 47,

51, 52, 53, 64, 70, 77, 82

T

Terminal · 47, 48, 49, 53

U

ultra-portable laptops · 78

X

XO-2 · 75, 82

Α

ασύγχρονος · 80

Ε

Εικόνα · 17, 19, 23, 24, 25, 26, 34, 35, 37, 38, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 53, 54, 55, 56, 57, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 71, 72, 76, 77, 78, 79, 83

ΕΛ/ΛΑΚ · 12, 13, 15 εποικοδομισμός · 31, 83

Π

Προδιαγραφές · 21, 22

Σ

σύγχρονος · 80 συνεργατική μάθηση · 31, 32, 83 συνεργατικό περιβάλλον · 30, 31

Φ

φθηνός φορητός υπολογιστής · 18, 83

84