Efa

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 1

โดย ประภาพร อดมเสยง

สงคมโลกปจจบนมการเปลยนแปลงอยางมากมายโดยเฉพาะอยางยงดานสารสนเทศตางๆ

ทมการพฒนา ไปอยางรวดเรวมาก จนเราแทบจะกาวตามไมทน พวกเราในฐานะผประกอบวชา

ชพคร หรอ นกวชาการทงหลายในแวดวงการศกษา ซงตองอาศย ความร สารสนเทศตางๆ เปน

เครองมอ ในการประกอบวชาชพ คงจะปฏเสธการเขามามบทบาทอยางมากของสารสนเทศ ใน

วชาชพของ ตนไมได การจดการศกษา ในโลกปจจบน ซงเปนสงคมสารสนเทศ เปนเรองท

นาขบคด และหากจะท าให สงคมของประเทศเรากลายเปน สงคมฐานความร การศกษาคงตองม

การปรบกระบวน ทศน(paradime shift) โดยเปลยนจากการเนนทการถายทอด ความร จากแหลง

ความร ไปยงผเรยน เปนการเนน กระบวนการสานสรางความรในตวผเรยน และครในยคปจจบน

ไมเพยงแตตองเตรยม ตวเอง แตยงตองเตรยมผเรยนใหพรอมทจะเปนประชากรในสงคมทเตม

ไปดวยสารสนเทศอยางมคณภาพ

ดงปรากฏแทบทกครงทประธานาธบดโอบามา, สหรฐอเมรการกลาวถงเรองการปฏรป

การ ศกษาของประเทศ ซงถอเปนนโยบายหลก นโยบายหนงท โอบามา วาดฝนไวใหแกประชาชน

ชาวอเมรกน โอบามามกจะพดเสมอวาสงคมอเมรกนจะตองมการพฒนาการศกษาอยางจรงจงเพอ

สงคมแหงการเรยนรส การศกษาเพอปวงชน

(Learning Society to Education for All )

The Truly Human Society is a learning Society where grandparents,

parents and children are students together.

“สงคมมนษยทแทจรงคอสงคมแหงการเรยนร ซงเปนสถานทซง ป ยา ตา ยาย

พอ แม และลกหลานเปน ผเรยน ทพรอมจะเรยนรไปดวยกน”

By Eric Hoffer

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 2

เตรยมลกหลานอเมรกนใหพรอม ส าหรบการแขงขนในสงคม แหงการเรยนร ในศตวรรษท 21

กลาวคอ ผเรยนตองสามารถประมวลขอมลทส าคญไดสามารถคด วเคราะหสงเคราะหขอมลตางๆ

ไดดวยตนเอง ดวยเหตน จงมวตถประสงคมงใหเกด สงคมแหงการเรยนร โดยการสอนให ปจเจก

บคคล สามารเรยนรไดดวยตนเอง ความใฝรเปนกาวส าคญทจะน า ไปส สงคม ฐานความร

และ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8 (2540-2544)ไดก าหนดเปาหมายหลก

เพอใหสงคมไทยกาวสสงคมทพงประสงค ในอนาคตโดยมลกษณะเดน ประการหนงคอ การพฒนา

ไทยใหเปนสงคมฐานความร ซง ศ. ดร.เกรยงศกด เจรญวงศศกด ไดอธบายเพมเตมวาประเทศไทย

จะตองมงสรางคนใหเปนนกเรยนร รวมถงยทธศาสตรส าคญของการพฒนา ทรพยากรมนษย ทระบ

ในแผนพฒนาเศรษฐกจ และสงคมแหงชาต ฉบบท 9 (2545-2549) ทใหทศทางการ

ปรบปรง กระบวนการเรยนร โดยมงใหผเรยนสามารถ ทจะเรยนร ไดดวยตนเอง อยางตอเนอง ตลอด

ชวต

จากเหตผลดงกลาวขางตนกม แนวคดจากนกวชาการในประเทศไทย หลายทานทสนบสนน

ในเรองสงคมฐานความร อาทเชน

ศ. ดร. วจตร ศรสะอานไดกลาวไวในการบรรยายเรอง แนวโนมการศกษาไทย: การสอน

ในปจจบน และอนาคตส าหรบครมออาชพ ณ. มหา วทยาลยเทคโนโลย สรนาร

จ. นครราชสมา วา “การศกษาไทยตอไปนตองมอดมการณวาเรา จะใชการศกษาสรางสงคม ให

เปนสงคมแหงการเรยนร เพราะโลกยคใหมความรกลายเปนปจจย ทส าคญทสด ของการพฒนา

สงคม รวมถงการพฒนาคน”

ศ. ดร. วจารณ พานช ไดสนบสนนแนวคดดงกลาววาโลกยคปจจบนเปนโลกยคสงคม

เศรษฐกจฐานความร (Knowledge-base Society) ทกสงคมจะตองมความสามารถในการน าความ

รมาสรางนวตกรรม ส าหรบใชเปนพลงขบเคลอนการพฒนาสงคม ความรและนวตกรรมทสราง

ขนนน จะตองกอประโยชนตอสงคม สวนตางๆทมความแตกตางหลากหลาย อยางทวถง”

สงคมฐานความร ไมใชแนวคดใหมทเกดขนในยคปจจบน เพราะ Drucker ไดเขยน เกยวกบ

สงคมฐานความร ไวเมอ 20 ปทแลว ในหนงสอชอ “The New Realities” ซงในหนงสอน ไดเขยน

เกยวกบ Knowledge Worker เพราะ Drucker ได สงเกตเหนพนกงานทท างานโดยใช

ความร ใชสมองหรอทเรยกวา พวก White-collar ซงเรมมจ านวนมากขนๆ กวาผใชแรงงานหรอ

ทเรยกวาพวก Blue-collar รวมทงการทคนเรมเหนความส าคญของการเขาเรยน เพอเอา

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 3

ปรญญาบตรเปนใบเบกทางในการท างานดๆ มากขน การจดสรรงบประมาณ เพอการฝกอบรม การ

ลงทนในการวจยและพฒนาทเพมขนอยางรวดเรว

ค าวา สงคมฐานความร บางครงเรยกวาสงคมแหงการเรยนร หรอ ในภาษาองกฤษมค าท

ใชเรยกหลายค าอาท เชน Learning Society, Knowledge-based Society, หรอ

Information Society นอกจากนกยงมค าทมความหมายใกลเคยงกนอกหลายค า เชน เมองแหง

การเรยนรหรอนครแหงการเรยนร (Learning/Knowledge City หรอ Learning Town) เมอง

ทนสมย (Technolpolis ) เมองฉลาด (Intelligence City) หรอ อาจเรยกวา ชมชนนกปฏบต

(Community of Practice)กได

ดงนน นกการศกษา และผทเกยวของกบ ความร กบการศกษา พงตระหนกถง

ความส าคญ ของ สงคมแหงฐานความร จะตองรวมมอกนท าใหเปนสงคมแหงการเรยนร

ทมประสทธภาพเตมทใหเจรญกาวหนาทดเทยมชาตตางๆ

นยามหรอค าอธบายแนวคด (Concept) ของสงคมแหงการเรยนร

แนวคดสงคมแหงการเรยนรมมานานแลว มนกการศกษาทงในประเทศและตางประเทศ

จ านวนมาก (อาท บวร ปภสราธร, 2548 แมนมาส ชวลต, 2540 ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา,

2551 Donald Schon, 1963 Robert M. Hutchins, 1970 Torsten Husen, 1974 Stewart

Ranson, 1994 Richard Edward, 1997 Sheila Riddell, Stephen Baron and Alastair Wilson,

2001 และ Farideh Mashayekh, 2007 เปนตน) ไดใหค าจ ากดของสงคมแหงการเรยนร

Richard Edward กลาววา สงคมแหงการเรยนรคอ คนในสงคมนนตองเปนผทตนตว มสทธใน

ระบอบประชาธปไตย และมความเสอภาคเทาเทยมกน วธการนกจะสงเสรมสนบสนนการ

เรยนรแบบ ตลอดชวตดวย (Lifelong Learning) ภายใตกรอบนโยบายของสงคม ของยค

ประชาธปไตย หลงสงครามโลกครงท2 สงคมแหงการเรยนรมจดมงหมายคอ จดหาโอกาส

ในการเรยนร เพอทจะใหการศกษาแกผใหญ ใหบรรลความทาทายของการเปลยนแปลงและ ของพล

โลก

จงสามารถสรปไดวา สงคมแหงการเรยนร คอ สงคมทมประชาชนมนสยรกการเรยนร

ตลอดชวต สามารถใชความรความสามารถในการปฏบตหนาทใหเกดประสทธภาพสงสด สงคมม

บรรยากาศการถายทอดและแลกเปลยนเรยนรจากประสบ การณทหลากหลายเออตอการเรยนร ม

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 4

แหลงการเรยนรตลอดชวตและสอเทคโนโลยสารสนเทศทสามารถเขาถงไดอยางสะดวกรวดเรว การ

พฒนาสงคมมงเนนการพฒนาทรพยากรมนษยบนฐานการพฒนาความร ความสามารถ ทกษะและ

ทศนคตทดแบบองครวมเพอการด ารงชวตในสงคมอยางมคณภาพและมความสขอนเปนกลไกส าคญใน

การพฒนาประเทศอยางมดลยภาพและยงยน

ความเปนมาของแนวคดสงคมแหงการเรยนร

พฒนาการของกระบวนการเรยนรของมนษยเปลยนแปลงตามยคสมยตางๆ มาตามล าดบ

แนวคดสงคมแหงการเรยนรเปนทรจกกวางขวาง ในราวป 1970 เกดกระแสแนวคดนคร/ เมอง/

ชมชนแหงการเรยนร และองคการยเนสโกประกาศแนวคดเรองการศกษาตลอดชวต ท าใหนานา

ประเทศเกดการตนตว ซงนบเปนการเปลยนแปลงการพฒนาสงคมสการเปนสงคมแหงการเรยนรมาก

ขน แนวคดสงคมแหงการเรยนรไดรบการอธบายหลกการและกระบวนการครงแรกโดย Torsten

Husen ในป 1990 ในหนงสอ”Education and Global Concern” ตอมาไมนาน Peter Drucker

บดาแหงทฤษฎการบรหารจดการสมยใหม นกคดผทรงอทธพลชาวอเมรกนไดน าเสนอแนวคดสงคม

แหงการเรยนรและบคคลแหงการเรยนร โดย Peter Drucker (1993) เขยนหนงสอชอ “Post-

Capitalist Society” ระบวาการเปลยนแปลงทยงใหญทสดจะเปนการเปลยนแปลงทางดานความรทง

ในรปแบบและเนอหา และใชค าวา “The Knowledge Worker and The Knowledge

Society” ในหนงสอ จนกระทงป 1992 มการประชมใหญวาดวยเรอง เมองแหงการศกษาครงท 1 ซง

จดโดยสภาเมองบารเซโลนา และครงท 2 ณ เมองโกเทนเบรก โดยมองคการความรวมมอทาง

เศรษฐกจและพฒนา (OECD) เปนผจดท ารายงานสรปขนเผยแพร หลงจากนนแนวคดนกแพรหลายใน

สงคมตางๆ ทวโลก เกดเมองแหงการเรยนรครงแรกทสหราชอาณาจกร และตอมาในป 1997 องคกร

ความรเรมดานการเรยนรตลอดชวต (ELLI) ไดจดประชมครงท 2 ทเมองออตตาวา วาดวยเรอง

ยทธศาสตรในการเลอก: การลงทนเพอพฒนาศกยภาพมนษย ซงไดก าหนดยทธศาสตรของ 3 ประเทศ

ไดแก การรหนงสอของประเทศแคนาดา การเรยนรเมองเคนท ของสหราชอาณาจกร และประเทศ

แหงการเรยนรของสโลวาเกย จะเหนไดวา แนวคดสงคมแหงการเรยนรมการพฒนาเรอยมาและไดรบ

ความสนใจจากประเทศตางๆ ทวโลก อาท ประเทศสหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกร ประเทศ

เยอรมน ประเทศสเปน ประเทศสวเดน ประเทศแคนาดา ประเทศเนเธอรแลนด และประเทศในทวป

เอเชย เชน ประเทศญปน เกาหลใต และสงคโปร เปนตน ก าหนดเปนวสยทศนการพฒนาสการเปน

สงคมแหงการเรยนร

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 5

ส าหรบแนวคดสงคมแหงการเรยนรในสงคมไทย สปปนนท เกตทต (2545) อธบายวา เกดขน

ในราวป 2537 โดยการศกษาของประเทศในเวลานน มงเนนการศกษาไทยในยคโลกาภวตน โดยเชอ

วาการทเศรษฐกจทรดลงจนถงขนวกฤต ในป พ.ศ. 2540 และแพรกระจายไปทวเอเชย กเนองมาจาก

การไมรเทาทนการเปลยนแปลงอนรวดเรว เพราะเทคโนโลยสารสนเทศ และสงคมไทยเตรยมตวไมทน

เมอวนท 7 กนยายน พ.ศ. 2537 ไดมการรวมกลมคณะบคคลของผมากประสบการณในวงการตางๆ

ในสงคม เชน นายบณฑร ล าซ า กรรมการผจดการใหญธนาคารกสกรไทย นายวจตร ศรสอาน ปลด

ทบวงมหาวทยาลย ในขณะนน นายโกวท วรพพฒน เปนปลดกระทรวงศกษาธการ จดตงเปนคณะ

ศกษาการศกษาไทยในยคโลกาภวตน เพอศกษาและเสนอแนะการปฏรปการศกษา และในทสดความ

พยายามในการปฏรปการศกษาของประเทศกบรรลผลเกดพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.

2542 ขน และในวนท 26 กมภาพนธ พ.ศ. 2545 รฐบาลก าหนดการปฎรปการศกษาตามเจตนารมณ

ของรฐธรรมนญและพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 เพอพฒนาสงคมไทย ส “สงคม

แหงการเรยนร”

จะเหนไดวา พฒนาการของสงคมแหงการเรยนรมความเปนพลวตเปลยนแปลงมาตามล าดบ

ซงเปนผลมาจากการเปลยนแปลงของโลกในยคศตวรรษท 21 ทกาวหนาไปอยางรวดเรว สงคมไทย

ปจจบนไดเรมตนพฒนาไปสพฒนาไปสการเปนสงคมแหงการเรยนร ครอบคลมในทกภมภาคผาน

การศกษาในระบบ การศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

องคประกอบการเปนสงคมแหงการเรยนร

องคประกอบการเปนสงคมแหงการเรยนรมความหลากหลายขนอยกบลกษณะบรบทพนท

และวฒนธรรมการเรยนรในสงคมนนๆ ดงน

1.บคคลแหงการเรยนร หรอผเรยนร (Learners) คอ บคคลทตระหนกถงความส าคญ ของ

การศกษาและเรยนร ใฝร มสวนรวมกบกจกรรมการเรยนรในสงคม และพฒนาตนเองอยางตอเนอง ม

ทกษะการคดวเคราะห และแกปญหา โดยใชความรไดอยางถกตองเหมาะสม

2. ผจดการเรยนร (Learning Providers) คอ สถาบนครอบครว ภมปญญาทองถน

หนวยงานภาครฐ หนวยงานเอกชน องคกรทองถน สถานประกอบการ สถาบนศาสนา ทมการ

วเคราะหสภาพปญหาความตองการทแทจรงของชมชน แลวใชศกยภาพทมจดกจกรรมการเรยนรแก

ประชาชนอยางทวถงและเทาเทยมกน

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 6

3. แหลงเรยนร (Learning Resources) คอ สถานทส าหรบการศกษาเรยนรและพฒนา

ตนเอง ใหบรการความรทหลากหลาย ตงอยในพนท เพอใหประชาชนเขาถงขอมลขาวสารทตองการได

ทนท

4.องคความร (Knowledge) คอ เนอหาสาระการเรยนรทสอดคลองและตอบสนองความ

ตองการจ าเปนทแทจรงของประชาชน เชน องคความรเกยวกบการด าเนนชวต การประกอบอาชพ

การดแลสขภาพอนามย เปนตน เกดจากการจดหา รวบรวมความรจากแหลงตางๆ การพฒนาความร

จากฐานของภมปญญาทองถน

5. กจกรรมการเรยนร (Learning Activities) คอ กจกรรมการเรยนในระบบโรงเรยนนอก

ระบบโรงเรยนและตามอธยาศย เชน การเรยนรจากผร สอ นทรรศการ ขนบธรรมเนยมประเพณใน

ทองถน เรยนรจากการปฏบตจนเหนจรง เรยนรจากการมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม การเรยนร

ดวยตนเองจากชดการฝกอบรม และสอประเภทตางๆ เปนตน

6. บรรยากาศการเรยนร (Learning Atmosphere) คอ มการจดกจกรรมการเรยนร

แหลงการเรยนรและสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร มการประชาสมพนธ การน าเสนอผลงาน และ

การแลกเปลยนเรยนรระหวางบคคล และกลมบคคลตลอดเวลา

7. เครอขายการเรยนร (Learning Network) คอ ปจเจกบคคล กลมบคคล กลมสนใจ

นายจาง หนวยงาน และสถาบนตางๆ รวมมอกนในลกษณะหนสวนการเรยนรเพอสนบสนนและ

สงเสรมการจดกจกรรมการเรยนรตลอดชวตอยางเปนองครวม อนจะเปนประโยชนตอทกภาคสวนใน

สงคม

8. การจดการความร (Knowledge Management) คอ การพฒนารปแบบการเรยนรท

หลากหลาย พฒนากลไกกระบวนการถายทอดความร การพฒนาระบบการบรหารจดการ การใช

เทคโนโลยสารสนเทศ เพอการเรยนรอยางมประสทธภาพ กระตนใหประชาชนใชความรเปนฐานใน

การแกปญหาและการพฒนาทเหมาะสมกบตนเอง ครอบครว และสภาพของชมชน

9. องคกรแหงการเรยนร (Learning Organizations) คอ หนวยงานภาครฐ หนวยงาน

ภาคเอกชน และภาคประชาชนทกกลมควรมบทบาทเปนองคกรแหงการเรยนร ทมการจดการเรยนร

ขนในองคกร สนบสนนบคลากรใหมการแลกเปลยนเรยนรอยางสม าเสมอ สงเสรมการเรยนรของ

สมาชก และจดกจกรรมการเรยนรบรการแกชมชน

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 7

จะเหนไดวา องคประกอบสงคมแหงการเรยนรมสวนสนบสนนและสงเสรมการเรยนรของบคคล

ชมชน และสงคมอยางบรณาการ โดยตองค านงถงบรบทชมชน วสยทศนการพฒนา ขนบธรรม- เนยม

ประเพณ วฒนธรรมทองถน สอเทคโนโลยสารสนเทศ การสนบสนนจากภาคเครอขาย และระบบ

โครงสรางพนฐานของชมชน

หลกการส าคญของสงคมแหงการเรยนร

หลกการพฒนาสงคมแหงการเรยนร หรอเรยกวา หลก 3 เกลยว (ส านกงานเลขาธการสภา

การศกษา, 2547 สมาล สงขศร, 2548 และ นภมณฑล สบหมนเปยม, 2548) ประกอบดวย

1. การมความรวมมอแบบหนสวน (Partnership) คอ การเรยนรเพอสรางความสมพนธ

ระหวางภาคสวนตางๆ โดยการรวมกนจดตง การพฒนา และการรกษาไวซงความรวมมอ โดย

พจารณาจากทศนคตในการปฏบตงาน การวางแผนพฒนา การลงทนท ากจกรรม และการจดกจกรรม

การเรยนร

2. การมสวนรวม (Participation) คอ การเขามามสวนรวมในการจดกจกรรมการเรยนร

ขององคกร ชมชน สถาบน และประชาชน มาสวนรวมกบนโยบาย การวางแผนกจกรรมการเรยนร

และการรวมท ากจกรรมและการตอบสนองตอการเรยนร โดยการตดตอสอสารระหวางบคคล กลม

บคคลตางๆ ในพนทและภายนอก

3. การตดตามความสามารถในการด าเนนงาน (Performance) คอ การเรยนรเพอ

ประเมนผลความกาวหนา โดยการเปรยบเทยบผลการด าเนนกจกรรมการเรยนรกบเปาหมายของ

ชมชน หรอความกาวหนาในการด าเนนกจกรรมการเรยนรในชมชนอนๆ และพจารณาหาวธการ

ประเมนผลการด าเนนงาน มลคาเพมทไดจากการสรางสรรคของสงคมแหงการเรยนร นอกจากน การ

พฒนาสสงคมแหงการเรยนร ควรยดหลกความจ าเปนของการเรยนร การใหความส าคญกบชมชนโดย

อาศยหลกการพฒนาโดยใชชมชนเปนฐาน หลกการจดกจกรรมทมความหลากหลายและผสมกลมกลน

กบวถการด าเนนชวต หลกความเสมอภาค เปดกวาง ยดหยนและการเขาถงไดงาย และหลกความ

ตอเนองในการด าเนนกจกรรมการเรยนรเพอความยงยน

John Chambers Chairman &CEO, Cisco System. Inc. ไดกลาวเสรมในเรอง

หลกการทส าคญของสงคมแหงการเรยนรวา มสวนประกอบทส าคญดงตอไปน

1. Engenders a culture of learning throughout life. สรางวฒนธรรมการเรยนรตลอดชวต

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 8

2. Aims to develop motivated, engaged learners who are prepared to conquer the unforeseen challenges of tomorrow as well as those of today . ,มงหวงทจะพฒนา ผเรยนใหเปนผทม แรงจงใจในการเรยน, เปนผมสวนรวมในการเรยนร พรอมทจะแขงขน ในโลกอนาคตได เผชญกบ สงตางๆทไมคาดคดไว ได

3. Takes learning to the learners, seeing learning as an activity, not a place, น าการเรยนรใหเกดกบผเรยน มองการเรยนรเปนกจกรรมทผเรยนกระท าไมใช

สถานทเรยนร

4. Believes that learning is for all, that no one should be excluded มความเชอมนวา การศกษา เปนการศกษาเพอทกคน ไมแบงแยก ชนชาต เผาพนธ

บคคลพงไดรบการศกษาทกคน

5. Recognizes that people learn differently, and strives to meet those needs. พงตระหนกไวเสมอวา วธการเรยนรของแตละบคคลแตกตางกน และแตละบคคล

กมความ สามารถทจะ บรรลจดมงหมายของตนไดทกคน

6. Cultivates and embraces new educational providers, from the public, private, and NGO sectors. ตองสนบสนน ชวยเหลอผให ความรจากทกๆ ฝาย จากภาครฐ, เอกชน หรอ องคกรอสระ

7. Develops new relationships and new network between learners, providers(new and old), funders, and innovators. พฒนาความสมพนธและสรางเครอขายใหมระหวาง ผเรยน ผใหความร ผสนบสนนดานเงนทน และผสรางสรรค นวตกรรมใหมๆ

8. Provide the infrastructure they need to succeed – still physical but increasingly virtual. จดหา สงทเออตอความสะดวกในการเรยนร ทงหลายไวใหพรอม โดยเนนการท าให เสมอนหองเรยนจรงใหมากทสด

9. Supports systems of continuous innovation and feed back to develop knowledge of what works in which circumstances สนบสนนการสรางนวตกรรมการเรยนร และพฒนาความร ทกอใหเกดประโยชนจรง

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 9

กระบวนการพฒนาสงคมแหงการเรยนร

การพฒนาสงคมแหงการเรยนรมขนตอนทหลากหลาย แตละสงคมอาจมขนตอนในการ

พฒนาทแตกตางกนออกไป ทงนขนอยกบบรบททแตกตางกนในแตละสงคม โดยจะตองค านงถง

บทบาทของหนสวนหรอเครอขายความรวมมอระหวางองคกร ชมชน สถาบนและสวนตางๆ ในสงคม

รวมทงตดตามการเรยนรทเกดขนเพอประเมนผลความกาวหนาในการด าเนนงาน (ส านกงาน

เลขาธการสภาการศกษา, 2547 สมาล สงขศร, 2548 และ นภมณฑล สบหมนเปยม, 2548)

กระบวนการในการพฒนาสงคมแหงการเรยนรในภาพรวมสามารถสรปได ดงน

1) การก าหนดวตถประสงคในการพฒนาสงคมแหงการเรยนร

2) การก าหนดกลมองคกรหรอกรรมการทรบผดชอบโครงการ

3) การแสวงหาความรวมมอจากกลมเครอขายทเกยวของ

4) การบรหารงานจดกจกรรม

5) การประเมนผลความส าเรจ เพอเปนแนวทางในการปรบปรงการท างานตอไป

ดงนน การพฒนาสงคมแหงการเรยนรควรค านงถงลกษณะชมชน การมสวนรวมของกลม

บคคลและองคกรทเกยวของ สงคมนนๆ จะตองแสวงหาและพฒนากลมประชากรทจะชวยในโครงการ

การพฒนาสงคมแหงการเรยนร สมาชกในสงคมรวมมอกนหาหนทางทจะแกปญหาของตนเอง เพอให

สอดคลองกบลกษณะเฉพาะและวตถประสงคของแตละสงคม รวมทงควรน าประสบการณและความร

จากเมองหรอสงคมแหงการเรยนรอนๆ ทมการด าเนนการมากอนหนาน มาพจารณาดวยอกทางหนง

หากท าไดเชนนยอมจะท าใหการพฒนาสงคมแหงการเรยนรมประสทธภาพมากยงขน

แนวทางในการเสรมสรางสงคมแหงการเรยนรส าหรบสงคมไทย

แนวทางในการเสรมสรางสงคมแหงการเรยนรส าหรบสงคมไทย ดงน

1. จดท าแผนแมบทการสรางสงคม/ชมชนแหงการเรยนรทชดเจน ครอบคลมทกพนทของ

ประเทศ โดยเปนสวนหนงของแผนแมบทชมชน

2. สรางกระแสความตนตวและการมบทบาทสรางสงคม/ชมชนแหงการเรยนรใหกบ

ประชาชนอยางกวางขวางและตอเนอง โดยใชสอมวลชน สอสาธารณะ และกจกรรมหลากหลาย

3. สงเสรมใหชมชน องคกร และสถานประกอบการ จดกจกรรมการเรยนรเพอใหบรการแก

กลมเปาหมาย

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 10

4. เรมตนสรางการเรยนจากประเดนปญหา ความตองการ หรอความสนใจรวมของชมชนเพอ

เปนหวขอหลกของการเรยนร

5. จดระบบการจดการความรโดยสรางการเชอมโยงแหลงเรยนรในเรองตางๆ ทงภายใน

ชมชนและระหวางชมชน เพอสรางเครอขายการเรยนรในวงกวางจนโยงใยครอบคลมทวประเทศ โดย

ใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนกลไกการจดการความร

6. สนบสนนเงนทนอดหนนเพอสงเสรมการเรยนรตลอดชวต เพอใหชมชนเปนศนยกลางการ

เรยนรและจดกจกรรมการรวมกลมของประชาชนในชมชน โดยใหมการระดมทนจากแหลงตางๆ

แตถงอยางไรกตามแนวคดการสรางสงคมแหงการเรยนรกยงมขอจ ากดอย ในบรบท

ของสงคมไทยดงท ศ. ดร. วรากรณ สามโกเศศ กลาวไววา“ทกวนนสงคมไทยเปนสงคมแหง

การเรยนร แลวหรอยง ” เราเปนสงคมแหงการเรยนรใน ระดบหนง เทานน แตยงไมม

ประสทธภาพเตมท เพราะมขอจ ากดบางอยาง อาทเชน

1) สงคมไทยเรยนรดวยวธการบอกเลา คนไทยชอบใชการบอกเลาสบตอๆกนมา เปนรนๆ ไมนยมการจดบนทกบางคนพอ เสยชวตไปแลว ค าบอกเลา หรอความรทมอยในตว กเลย

ตายตามไปดวย หรอบางครงกใชความจ าซงจะท าใหขอมลเพยนไป จ าไดบางไมไดบาง จ ามาผด

บาง อายมากเขาความจ ากเลอะเลอนไป หรอบางทกจงใจบดเบอนไปไปบาง ท าใหขอมล

ขาดความแมนย า ในขณะทสงคมฝรงนยมการจดบนทก มานานมากแลว ยกตวอยางเชน วนเซนต

แวนโกะ เฉอนตงหขางซายเรากยงร แตจตรกรรมฝาผนงในวดพระแกวใครเปนคนวาดเรายงไม

รเลย เพราะคนไทยไมมการบนทก หรออยางเชนกรงศรอยธยาแตกเมอ 200 กวาปมานเอง เรากยง

ไมมหลกฐานมากมายชดเจน ค าใหการของชาวกรงเกากเปนการบนทกค าบอกเลา ซงบางทกเลา

เพยนไป เลาตามอคตตวเองบาง เลาตามทไดยนมา ไมไดเหนดวยตาตวเอง ขอมลกเลยมปญหา ม

โอกาสผดเพยนหรอไมชดเจน ท าใหการเรยนรไมออกมาเปนเชงวทยาศาสตร วธการบอกเลาจงเปน

ขอจ ากดขอหนงของการเรยนร

2) สงคมไทยคอสงคมทถอเรองการเปนเดก เปนผใหญ ความสมพนธเปนแบบแนวตง คอ

เดกตองฟงผใหญ ความกลาทจะถาม กลาทจะซก กลาทจะไมเหนดวยเลยไมม ทงทความจรง

แลว ความรจะแตกฉานไดถามความเหนทตรงกนขาม โดยทตางคนกตองเคารพในความคดเหน ซงกน

และกน

3) ในสงคมไทย คนไทยไมเขาใจวา การแลกเปลยนเรยนรคออะไร อยางชดเจน

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 11

ทงๆทเราปฏบตกนแลวอยทกๆ วน แตกลบไปเขาใจวาตองท าอยางเปนทางการ เปนเทคนควธ

การของฝรงหรอ เปนวธการทมองไมเหนประโยชนของสงคมแหงการเรยนร เลยท าใหไมคอย

ใสใจทจะเรยนรซงกนและกน กระบวนการเรยนรกเลยไมเกดขนอยางเตมททงทจรงแลว

เราสามารถ เรยนรไดจากทกคน คนทกคนลวนมคณคา

4) สงคมไทย คนไทยสวนมากแลวยงไม “คดแบบวทยาศาสตร” คอ “การคดอยางม

เหตผล” เปนเรองส าคญมาก คอ คนไทยยงคดไมเปนวทยาศาสตร ซงมตวอยางความเชองมงาย

หลายอยางทเกดในสงคมไทย

ขอเสนอแนะ/แนวทางทจะท าใหสงคมไทยเปนสงคมแหงการเรยนรตามทรรศนะ

ศ. ดร. วรากรณ สามโกเศศ

1. ตองสรางสงคมทมพนฐานการคดทมเหตมผล สรางศรทธาตอระบบความคด ทเปนวทยาศาสตร โดยเรมตนปลกฝงทบานโดยพอแม

2. โรงเรยนตองสรางบรรยากาศการเรยนร ครตองสอนดวยหลกการทเปนเหตและผล สอนใหเดก เรยนรโดยถกกนดวยความร ความคด สอนใหเดกบนทกลงใน สมดบนทก

3. สงคมตองสงเสรมคนใหมความคดเปนแบบวทยาศาสตร ตองเปนสงคมท ใชเหตและผล มากกวา ไสยศาสตร หรอ ใชความเชอสวนตวเปนเกณฑ ตองมหนงสอทดๆ

ออกมาใหประชาชนอาน มรายการโทรทศนทสรางสรรค สอจะตอง ชน าเยาวชนในทางทด ตอง

เตอนสตดวยวาสงใดไมถกตอง

4. ภาครฐ จะตองก าหนดเปนวาระแหงชาต เพอจะเปนตวกระตนทส าคญ ทจะชวยท า

ใหการเรยนรเกดขน ภาครฐควรสนบสนน ความคดทเปนวทยาศาสตร ใหเปน “วาระแหงชาต”

โดยเรมตนการสรางศรทธาใหคนในสงคมเหนกอนวา ความคดแบบนคอสงท มประโยชนตอชาต

สรป

สงคมแหงการเรยนรจะเกดไดตองมองคประกอบทงในเชงโครงสรางทางสงคม และเชงระบบ

หรอสถาบนส าคญของสงคม การพฒนาสงคมแหงการเรยนรด าเนนการโดยยดหลกความเชอทวา

การศกษาและการเรยนรเปนกลไกส าคญตอการพฒนาคนและสงคมโดยรวม โดยการบรณาการการ

เรยนร วถการด าเนนชวต และการประกอบอาชพเขาดวยกนอยางผสมกลมกลน ยดชมชนเปนฐาน

ของการพฒนากระบวนการเรยนรโดยใชศกยภาพและทรพยากรในชมชนเปนหลก เปดโอกาสใหทก

ภาคสวนของสงคมเขามามสวนรวมในกระบวนการจดการเรยนรในทกขนตอน ตงแตการก าหนดและ

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 12

ตดสนใจในกจกรรมสาธารณะทเกยวของกบการพฒนาตนเองและชมชนทองถน การวางแผนพฒนา

การด าเนนกจกรรมการเรยนรผานการศกษาตลอดชวต ไดแก การศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ

และการศกษาตามอธยาศย การสงเสรมและสรางกลไกการพฒนาคณภาพชวต และการพฒนา

สภาพแวดลอมใหเอออ านวยตอการเรยนรของประชาชนทกคน ซงจะท าใหเกดพลงชมชนทเขมแขง

อนจะเปนรากฐานทมนคงในการเสรมสราง สนบสนน และสรางสรรคสงคมไทยใหเปนสงคมแหงการ

เรยนรทมความยงยนตลอดไป

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 13

บรรณานกรม

สวธดา จรงเกยรตกล. สงคมแหงการเรยนรเพอการพฒนาทยงยน. วารสารครศาสตร ปท 36 ฉบบท

2 (พฤศจกายน 2550-กมภาพนธ 2551)

กลธร เลศสรยะกล. (2547). การเสรมสรางสงคมแหงการเรยนรพนธกจทส าคญของกศน

[ออนไลน]. แหลงทมา: http://dnfe5.nfe.go.th/localdata/webimags/story27

social%tolearn.html (14 มนาคม 2551).

นรมล กตตวบลย. ปฏรปการศกษาเพอกาวสสงคมฐานความรของประเทศในภมภาคเอเชย.

วารสารการศกษาไทย ปท 4 ฉบบท 35, (สงหาคม 2550)

นภมณฑล สบหมนเปยม. (2548). การพฒนารปแบบเมองแหงการเรยนร: กรณศกษาองคการ

บรหารสวนต าบล จงหวดชลบร. กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

บวร ปภสราธร (2548). สงคมแหงการเรยนรหรออปาทาน [ออนไลน]. แหลงทมา:

http://www.nidambe11.net/ekonomiz/2005q4/article2005nov28p8.html (13

เมษายน 2551).

ไพฑรย สนลารตน และคณะ. (2549). การเปลยนผานการศกษาสยคเศรษฐกจฐานความร.

กรงเทพฯ:

ส านกงานคณะกรรมการการวจยแหงชาต. แมนมาส ชวลต. (2540). หนงสอและสอเทคโนโลยเพอ

เสรมสรางสงคมแหงการเรยนร. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา ลาดพราว.

สมาล สงขศร. (2548). การพฒนาชมชน เมองแหงการเรยนร ส าหรบสงคมไทย. กรงเทพฯ: กลม

พฒนานโยบายการเรยนรดานภมปญญาและการทองเทยว. ส านกมาตรฐานการศกษาและ

พฒนาการเรยนร สกศ.

สปปนนท เกตทต. (2545). จากอดตและปจจบนสอนาคตของการปฏรปการศกษาไทย: สสงคม

แหงปญญาการเรยนร. กรงเทพฯ: ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา.

สบพนธ ชตานนท. (2549). เศรษฐกจเพยงพอ "หนทางสการพฒนาทยงยน" [ออนไลน].

แหลงทมา:http://subweb2.dpt.go.th/dpt_kmcenter/index.php?option=com_cont

ent&task=view&id=12&Itemid=2. (20 มนาคม 2551)

สมประสงค วทยเกยรต. (2551). นวทศนในการศกษา. โครงการสงเสรมการแตงต ารา. นนทบร:

ส านกวชาการ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 14

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2542). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542.

กรงเทพฯ: บรษทพรกหวานกราฟค.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2547). นครแหงการเรยนร. กรงเทพฯ: ส านกมาตรฐาน

เรยนร.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2551). วธวทยาการประเมนความส าเรจของการศกษา เพอ

เสรมสรางสงคมแหงการเรยนร. กรงเทพฯ: กระทรวงศกษาธการ.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2551). สงคมแหงการเรยนรตนแบบ 5 ภมภาค รน 1.

กรงเทพฯ: กระทรวงศกษาธการ.

อทย อดลเกษม. (2548). อดต/ อนาคตการด าเนนการจดการศกษานอกระบบโรงเรยน. กรงเทพฯ:

กลมตดตามและประเมนผล ส านกบรหารงานการศกษานอกระบบโรงเรยน.

Drucker, P. (1993). Post-Capitalist Society. HarperBusiness. New York, NY.

Edwards, R. (1997). Changing Places? Flexibility, lifelong learning and a learning

society.London: Routledge.

Ergazakis, K ., Karnezis, K., Metaxiotis, K., and Psarras, J. Towards Knowledge Cities

Conceptual Analysis and success stories, Journal of Knowledge

Management, Vol. 8, No. 5, 2004b.

Holden, M. and Connelly, S. (2004). The Learning city: Urban sustainability

education building toward WUF legacy. Canada: Simon Fraser University

Husen, T. (1974). The Learning Society, London: Methuen.

------------ . (1990). Education and the Global Concern. Oxford, UK, Pergamon Press.

Hutchins, R. M. (1970). The Learning Society, Harmondsworth: Penguin.

Mashayekh, F. (2007). Lifelong Learning in Knowledge Society. Retrieved from

http://cnx.org/content/m14754/latest/.

Ranson, S. (1994). Towards the Learning Society, London: Cassell.

Riddell, S., Baron, S, & Wilson. (2001). The Learning Society and People With

Learning Difficulties. Great Britain. The Policy Press.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ. http://www.onec.go.th

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 15

ส านกบรหารงานการศกษานอกโรงเรยน กระทรวงศกษาธการ. http://www.nfe.go.th

ส านกงานคณะกรรมการการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) http://www.opdc.go.th

สถาบนสงเสรมการจดการความรเพอสงคม (ส.ค.ส.) http://www.kmi.org.th

สถาบนเพมผลผลตแหงชาต กระทรวงอตสาหกรรม (ส.พ.ช.) http://www.ftpi.or.th

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 16

นายสรชย วฒนาอดมชย ปจจบน สงคมโลก ไดมการเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวทงดานการเมอง เศรษฐกจ และสงคม ซงสงผลกระทบพลเมองโลกทกแหงรวมทงเดกและเยาวชนไทยดวย ซงสงผลถง คณภาพหรอมาตรฐานการศกษาไทยเปนอยางมากในทกระดบ

ผลการสอบของประเทศในระดบการศกษาขนพนฐาน หรอ O Net-A Net ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทผานมา ปรากฏวา 5 วชาหลก ไดแก ภาษาไทย คณตศาสตร วทยาศาสตร สงคมศกษา ภาษาองกฤษ ต ากวารอยละ 50 ทกวชาหลก โดยเฉพาะอยางยง วชาภาษาองกฤษ มคะแนนเฉลยท 20.99 เทานน การศกษาระดบประถมศกษาและมธยมศกษาในพนทชนบท ยงมคณภาพไมเปนทนาพอใจ ปจจยทส าคญตอคณภาพทางการศกษา อาจมผลมาจาก สภาพครอบครวทไมมเวลาใหบตรหลาน เลยงดในรปแบบทไมเหมาะสมและขาดการอบรมสงสอนไดอยางพอเพยง ความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยในปจจบน ไดแก โทรศพทมอถอ โทรทศน เกมสคอมพวเตอร ระบบอนเตอรเนต และจกรยานยนต กอาจจะถอเปนอกปจจยหนงทสงผลตอการเรยนรของนกเรยนเปนอยางมาก ท าใหนกเรยนมคานยมรกความสะดวกสบายมากกวาความพยายาม ขาดสมาธในการเรยนร ขาดวนยในการด ารงชวตประจ าวนของตนเอง หรอมการบรโภคขอมลขาวสารและสอสารสารสนเทศอยางไมถกตอง ท าใหเกดปญหาอนๆตามมาอกมากมาย เชน การพวพนกบอบายมข การมวสมทางเพศ การเสยงตอการกระท าความผด และนกเรยนทมพฤตกรรมเกยวของกบสงมอมเมา และมพฤตกรรมไมเหมาะสม ไดแก การดมสรา การสบบหร การตดยาเสพตด การเลนการพนน การใชสอไมเหมาะสม การแสดงออกทางเพศและมเพศสมพนธกอนวยอนควร นอกจากน โรงเรยนและบคลากรทางการศกษา กมบทบาทส าคญตอการเรยนรของนกเรยนเปนอยางมากและสงผลถงคณภาพทางการศกษาดวยเหมอนกน หากระบบการศกษามการเปลยนหลกสตรบอย หรอโรงเรยนขาดการเอาใจใสและใหเวลาไมพอเพยงในการอบรมสงสอนกจะสงผลใหเดกและเยาวชนขาดแรงจงใจในการศกษา

ปจจยทมผลตอการเรยนร

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 17

พนธกจอยางหนงจากการประชมระดบโลกเรองการศกษาเพอปวงชน (World Conference on Education for All) ทหาดจอมเทยม ป พ.ศ.2533 และเมอวนท 22-24 มนาคม พ.ศ.2554 ททกประเทศจะตองด าเนนการใหบรรลเปาหมายใน พนธกจ 6 ประการ กคอ การปรบปรงผลสมฤทธทางการเรยน เพอใหผเรยนผานมาตรฐานขนต าทสงขน ดวยเหตน จงจ าเปนจะตองมาคดถงปจจยตาง ๆ ทจะมผลตอการเรยนการศกษาของเดกและเยาวชนไทย เพอทจะตองท าใหปจจยทมผลตอการเรยนรใหลดนอยลงไป และใหเดกและเยาวชนมเวลาเรยนในการเรยนรไดมากขนกวาเดม

ดร. เกรยงศกด เจรญวงศศกด นกวชาการอาวโส ศนยศกษาธรกจและรฐบาล มหาวทยาลยฮารวารด ใหความเหนวา มปจจยภายนอก 5 ประการส าคญทมผลตอการจดการศกษาไทย ดงน http://senior.eduzones.com/drkrieng/7005 1. ปจจยดานเทคโนโลย ความกาวหนาของเทคโนโลยมผลตอการก าหนดคณสมบตและคณภาพของแรงงานในอนาคต เทคโนโลยสารสนเทศ เทคโนโลยการขนสง เทคโนโลยการผลต นาโนเทคโนโลย เทคโนโลยชวภาพ ฯลฯ มความกาวหนาขนอยางตอเนอง ซงเทคโนโลยเหลานมประโยชนในการเพมศกยภาพการแขงขนของประเทศ ดงนนการจดการศกษาจงตองมการเพมเตมความรเกยวกบเทคโนโลยใหม ๆ ในหลกสตรการเรยนการสอน และปรบปรงใหทนตอการเปลยนแปลงเทคโนโลย 2. ปจจยดานเศรษฐกจ ปจจยทางเศรษฐกจมผลตอตลาดแรงงานและตลาดการศกษา เนองจากการก าหนดลกษณะของแรงงานทตองการ อาท เศรษฐกจใหม จะแขงขนกนดวยนวตกรรมใหม ๆ ซงตองอาศยการวจยและพฒนา ดงนน การศกษาตองพฒนาคนใหมทกษะการท าวจย ใหสามารถสรางนวตกรรมใหมทมคณคาตอระบบเศรษฐกจ การเปดเสรทางการคาและการลงทน เกดการเคลอนยายสนคา และเงนลงทนจากตางประเทศมากขน ประเทศตาง ๆ ไมเพยงแตตองลดการกดกนการแขงขนเทานน ยงตองแขงขนกนดวยสนคาทมคณภาพ ซงตองอาศยแรงงานทมฝมอ มทกษะความสามารถทหลากหลาย เชน ความรดานเทคโนโลย ภาษาตางประเทศ การบรหาร ฯลฯ ซงเปนหนาทของผบรหารการศกษาทจะพฒนาคนใหมคณภาพ 3. ปจจยดานระบบราชการ การปฏรปการศกษาทผานมาเคลอนไปอยางยากล าบาก เนองดวยระบบราชการเปนอปสรรค ซงเกดจาก ความลาชาในการประสานงาน เนองจากการท างานตามระบบราชการไทย มกท างานแบบตางคนตางท าไมไปในทศเดยวกน นอกจากน ยงมลกษณะของการรวมศนยทสวนกลางมากเกนไป การท างานแบบราชการ ทยดกฎระเบยบตายตว ขาดความยดหยน และเออตอการปฏบตงานของผบรหารการศกษาและครบางสวนทไมยอมปรบตว 4. ปจจยดานการเมอง กลาวกนวา การปฏรปหรอพฒนาการจดการศกษาจะส าเรจหรอลมเหลว ขนอยกบการเมองมากกวาแนวทางและวธการ แตหากการเมองไทยมเงอนไขบางประการทเปนอปสรรค จะสงผลใหการปฏรปการศกษาไทยไมกาวหนาหรอประสบความส าเรจเทาทควร อาท

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 18

- การปรบเปลยนรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ (ศธ.) บอยครง ท าใหการ ด าเนนนโยบายการพฒนาการศกษาไมตอเนอง นกการเมองมกจะมอง กระทรวงศกษาธการวา เปนกระทรวงทสรางผลงานไดยาก ต าแหนง รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ จงน ามาใชเพอวตถประสงคทางการเมอง อาท เปนรางวลแกผสนบสนนพรรค ผทเขามาด ารงต าแหนงจงมใชผมความรในดานการศกษาอยางแทจรง - ความไมสอดคลองของเปาหมายของการจดการศกษากบเปาหมายทางการเมอง เปาหมายของนกการเมองหลายคนคอ ตองการคะแนนนยม จงมนกการเมองจ านวนไมนอยทไมด าเนนนโยบายทใหผลในระยะยาว เนองจากเสยงทจะท าใหตนเองไมเปนทนยมทางการเมอง ซงนนหมายความรวมถงนโยบายการศกษา ดงนนนกการเมองจงเลอกด าเนนนโยบายทเหนผลในระยะสน เพอท าใหตนเองไดรบเลอกตงเขามาอกครง อนเปนอปสรรคยงตอการพฒนาการศกษาไทย 5. ปจจยดานวฒนธรรม สงคมไทยมเงอนไขทางวฒนธรรมหลายประการ ทเปนอปสรรคตอการพฒนาคณภาพการจดการศกษาไทย ดงน 5.1 ขาดวฒนธรรมการมสวนรวม สงคมไทยในปจจบนขาดความเหนยวแนน ขาดความรวมแรงรวมใจ คนในสงคมจงมองการศกษาวาเปนเรองของรฐบาลไมเกยวกบตนเอง 5.2 รกความสนกและความสบาย คนไทยสวนใหญสนใจความบนเทงมากกวาการแสวงหาความร จงเปนอปสรรคตอการพฒนาคณภาพการศกษา 5.3 สงคมอปถมภ สงคมไทยยงมลกษณะสงคมอปถมภ เหนแกพวกพองมากกวาสวนรวม ผทมอ านาจมกแสวงหาผลประโยชนเพอตนเองและพวกพอง โดยทประชาชนไมกลาขดขวาง เพราะตองพงพาอาศย ดงนน เมอมการกระจายอ านาจทางการศกษา อาจกลายเปนแหลงผลประโยชนใหกบผมอทธพลไดหากควบคมไมด 5.4 ขาดการเปดกวางทางความคดและการรบฟงความเหนของผอน สงคมไทยมคานยมวา การมความคดทแตกตางหรอการเปนแกะด า เปนสงไมด มองผทคดแตกตางเปนศตร และพยายามหกลางความคดซงมกกระท าโดยใชอารมณมไดใชเหตผลเปนทตง ซงเปนอปสรรคตอการพฒนาผเรยนทปจจบนมงสรางคนใหคดเปนท าเปน

มมมองปจจยทมผลตอดานการศกษาของสหรฐอเมรกาทนาสนใจ ไดแก Prof.Lawrence Bainesผเชยวชาญดานการศกษามหาวทยาลยโตเลโด (University of Toledo) Ohio ตงขอสงเกตเกยวกบการจดการศกษาในโรงเรยนของสหรฐอเมรกา (http://www.unigang.com/Article/687) ทไมสามารถเพมผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน ซงมประเดนนาสนใจวา ผลการศกษาไมพบความสมพนธระหวางเวลาทใชในการเรยนกบระดบความสามารถทางวชาการ แตพบวา การใชเวลาของครและนกเรยนในโรงเรยนหมดไปกบสงทไมกอใหเกดการพฒนาคณภาพการศกษา อาท ครตองจดการเกยวกบเอกสาร การฝกอบรม และใหนกเรยนยงอยกบกจกรรมอน ๆ มากเกนไป ตลอด 20

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 19

ปทผานมา โรงเรยนหลายแหงในสหรฐฯ ใชเงนไปนบพนลานดอลลาร เพอจดหาคอมพวเตอรและอนเทอรเนต โดยเขาใจวาเทคโนโลยดงกลาวสามารถเพมผลสมฤทธทางการเรยนใหนกเรยนได ในป ค.ศ.2003 โครงการประเมนผลนกเรยนนานาชาต (Programme for International Student Assessment: PISA) โดยองคกรความรวมมอและพฒนาทางเศรษฐกจ (OECD) ไดศกษาปจจยทมความสมพนธกบคะแนนทกษะการอาน ทกษะการแกปญหา และทกษะทางคณตศาสตรมากทสด พบวา เทคโนโลยไมมผลท าใหคะแนนในทกษะดงกลาวสงขนแตอยางใด แตการเขาถงหนงสอของนกเรยน มความสมพนธกบคะแนนของทง 3 ทกษะมากทสด

ความเหนของนกวชาการทงสองทานทยกมากลาวอาง จะเปนขอคดทเราอาจจะน ามาวเคราะหวางแผนก าหนดทศทางและนโยบาย เพอน ามาใชเปนแนวทางในการปรบปรงและหาวธพฒนาคณภาพทางการศกษาของนกเรยนในระดบประถมศกษาและมธยมศกษาใหดขน เพอไมเปนการสรางปญหาใหกบการศกษาในระดบอดมศกษาและการพฒนาประเทศชาตโดยอาศยเดกและเยาวชนทก าลงเตบโตไปขางหนา ซงจะสอดคลองกบพนธกจหนงในหกขอของ Education for All ในดาน การปรบปรงผลสมฤทธทางการเรยน เพอใหผเรยนผานมาตรฐานขนต าทสงขน

ส าหรบปจจ ยทมผลตอการเรยนรของเดกและเยาวชนไทยในยคปจจบน อาจจะสรปไดเปนแนวทางดงน 1. สถาบนทางสงคม ทมอทธพลตอการหลอหลอมมนษย เขาสการเปนสมาชกของสงคมทส าคญ ไดแก ครอบครว กลมเพอน สถานศกษา สถาบนทางสงคมดงกลาวมอทธพลตอมนษยในแตละชวงเวลาของอายทแตกตางกนออกไป เชน ครอบครวมอทธพลสงสดในชวง 7 ป แรกของชวต สวนสถานศกษามอทธพลสงสดชวงวยเรยนระหวางอาย 7-20 ป สวนกลมเพอนเรมมบทบาทในชวงทเดกกาวออกจากบานสสงคมโรงเรยน จากกลมเพอนในโรงเรยนสกลมเพอนรวมงาน โดยทกลมเพอนรวมงานมอทธพลสงสดในชวงอาย 30-50 ป 2. ความเจรญทางเทคโนโลยดานตาง ๆ เชน ระบบ IT โดยเฉพาะอยางยง เกมส Online , โทรศพทมอถอ, รถจกรยานยนต แมจะมประโยชนอยางมากในการอ านวยความสะดวกและประหยดเวลาในการด ารงชวตประจ าวนของมนษย และมประโยชนอยางมากมายในการเรยนร การศกษาดานตาง ๆ ของคนเรากตาม แตกยอมมผลกระทบอยางมากตอมนษย โดยเฉพาะอยางยง เดกและเยาวชนทอยในวยศกษาเลาเรยน หากขาดการชน าของครอบครวและสถาบนการศกษาอยางถกตอง 3. สอมวลชน ในปจจบนนบวามอทธพลอยางสงตอพฤตกรรมของนกเรยน ขอมลขาวสาร ทงในรปแบบสงพมพ รายการ วทย โทรทศน ลวนแลวแตมผลกระทบตอแนวคด และพฤตกรรมของนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงเนอหาทใหทงความร ความคดเหนความรสกตอผรบเสพ

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 20

ผชม สงส าคญทสดกคอ มการใชเวลาในการเฝาดโทรทศน วทยของนกเรยนสวนใหญในแตละวน ไมนอยกวา 2-3 ชวโมงตอวน ซงเปนการดงเวลาผเรยนออกจากเนอหาการเรยนอยางมากมาย ตามท ดร.เบน กลาวไววา “การใชเวลาของนกเรยนใน โรงเรยนหมดไปกบสงทไมกอใหเกดการพฒนาคณภาพการศกษา และนกเรยนยงอยกบกจกรรมอน ๆ มากเกนไป “ 4.ระบบการศกษา (หนงสอพมพโลกวนน ฉบบวนองคารท 9 กนยายน 2551) 4.1 ดานการเรยนการสอน ครไทยยงกงวลกบการสอนตามหลกสตรทมเนอหามาก การสอนจงลกษณะของการสอนตามบทเรยนและมอบการบานตามทมในหนงสอเรยน สงผลใหนกเรยนขาดความกระตอรอรนในการเรยน หลกสตรขาดพฒนาทกษะการคด สงผลตอทกษะแกปญหา อกทงหลกสตรไมตอบสนองความตองการของผเรยนทหลากหลายได 4.2 ดานคร การขาดแคลนครอนเนองมาจากการเกษยณกอนก าหนด เปนปญหาใหญทกระทบตอการเรยนการสอนอยางมาก ระหวางป พ.ศ.2543-2549 มครเกษยณกอนก าหนด 76,133 แตไดรบคน 20,994 ดงนน จงขาดคร 55,139 อตรา โดยเกอบทกสาขาวชาประสบปญหาขาดแคลนคร แตสาขาวชาหลก ๆ คอ คณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาไทย ภาษาตางประเทศ ตามมาดวย ปญหาครสอนไมครบชน สอนไมตรงวฒ ท าใหการเรยนการสอนไมไดคณภาพ นอกจากน ครยงไมมเวลาในการพฒนาการเรยนการสอน เนองจากตองแบงเวลาใหกบความรบผดชอบงานเอกสาร ประชมและงานธรการ 4.3 ดานการจดสรรงบประมาณ รฐบาลจดสรรงบฯเพอการศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน เปนเงนเดอนถงรอยละ 71.5 มงบด าเนนการและงบลงทนเพยงรอยละ 6.4 และรอยละ 22.1 ตามล าดบ สงผลใหงบฯ ไมเพยงพอส าหรบพฒนาคณภาพการศกษาในโรงเรยน พฒนาคร คณาจารย ผบรหาร และจดหาสอการสอนไดอยางเพยงพอ

สงตาง ๆ เหลาน ลวนแลวแตเปนปจจยทกระทบตอคณภาพทางการศกษาของเดกและเยาวชนไทยโดยรวม ท าใหพนฐานความรตาง ๆ ของนกเรยนทจบการศกษาในระดบประถมศกษาและ ระดบมธยมศกษาโดยเฉพาะอยางยงนกเรยนในชนบทนอกเหนอจากเขตเมอง ยงไมเปนทนาพอใจ ซงสงผลท าใหนกเรยนทศกษาตอในระดบอดมศกษา มพนฐานทางการศกษาไมด ตองเปนภาระของอาจารยในมหาวทยาลย ตองเหนอยยากและเสยเวลาในการสอนหนงสอและคนควาวจยวชาการดานตาง ๆ เพอหนมาใชเวลาในการหาชองทางแกไข และปรบพนฐานแนวคดใหนกศกษาเพอใหสามารถศกษาในระดบอดมศกษาไดอยางมคณภาพ นอกจากนผเขยน มความเหนเพมเตมวา แนวทางส าคญในการเพมผลสมฤทธทางการเรยนของเดกไทยโดยตรงคอ หลกสตรการศกษาควรมงเนนพฒนาทกษะการคด ไมไดเนนแตการทองจ า รวมถงความสามารถในการแกไขปญหา โดยใหผเรยนไดมโอกาสท าโครงการตางๆ ตามศกยภาพและความสนใจของตนเองเปนฐาน การมครเกงและมความสามารถสอนรฐบาลตองมมาตรการจงใจหาคนเกง

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 21

มาเปนคร ซงเรองนเปนประเดนทพดกนมานาน แตยงไมมแนวทางในการปฏบต สวนหนงเพราะวชาชพครยงมผลตอบแทนคอนขางนอยเมอเทยบกบอาชพอน สวนครในระบบอาจพจารณาเพมเงนเดอน โดยพจารณาบนความรความสามารถในการสอนผเรยนใหมคณภาพ แตรฐตองดแลโรงเรยนขนาดเลกมากเปนพเศษ โดยอยางนอยตองใหโรงเรยนกลมนไดรบการพฒนาทรพยากรพนฐานในการจดการศกษาทเพยงพอเพอจดการศกษามคณภาพ อกทงใหครในสาขาวชาทขาดแคลนไดรบเงนเดอนสงสาขาวชาอนตามกลไกตลาด การพฒนานวตกรรมสอการเรยนรทมคณภาพ โดยน าสอจากตางประเทศทดทสดในโลกมาพฒนาและประยกตสอนเดกไทยทกระดบชนใหผเรยนทกกลมสามารถเขาถงไดสะดวกและรวดเรว รวมถงเปดโอกาสใหเอกชนเขาแขงขนพฒนาและผลตสออยางเปนธรรมและมความหลากหลาย โดยระยะแรกรฐอาจตองสนบสนนการพฒนาสอการเรยนรและการศกษาใหเกดขนอยางกวางขวาง

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 22

แนวคดใหมของการศกษา : New Concept in Education

วนดา แสวงผล

ในปจจบน ความกาวหนาทางเทคโนโลยทรดหนา ท าใหพลเมองโลกรวมทงประเทศไทย กาว

ตามวทยาการใหม ๆ ไปอยางไมหยดยง แตหากพจารณากนอยางถองแทแลว สงคมไทยรบมาเพยงแค

เปลอกนอกของเทคโนโลย โดยไมมการสรางภมคมกนใหกบสงคม โดยเฉพาะไมไดสรางระบบ

การศกษาทเหมาะสม กอใหเกดผลกระทบใหเดกไทยยคปจจบน กลายเปนเดกไทยพนธใหมท

ทนสมยแตไมพฒนา ดวยเหตทวาสงคมไทยยงไมใชสงคมแหงการเรยนรอยางแทจรง อกทงการเรยนร

ในความหมายของสงคมไทย เปนเพยงแคการศกษาในระบบโรงเรยนเทานน ปญหาสงคมตาง ๆ ทพบ

เหนอยในปจจบนจงยงทบถมมากขนทกขณะ และนบวนจะยงทวความรนแรงขน เนองจากไมได

แกปญหาเชงโครงสรางสงคม

ดงนน เพอทจะใหประเทศไทยมความเขมแขง จ าเปนอยางยงทจะตองมแนวคดใหมทางดาน

การศกษา เพอสงเสรมใหสงคมไทยเปน สงคมแหงการเรยนรตลอดชวต และในขณะเดยวกน ตอง

สรางภมคมกนใหเดกรเทาทนสภาพแวดลอมรอบขาง และเตบโตเปนบคลากรทมคณภาพปอนส

สงคมไทย

ถงแมวาประเทศไทยจะม พ.ร.บ. การศกษาฉบบใหมออกมา แตนนกลบกลายเปนเพยงทฤษฎ

ทยงไมปรากฏผลชดเจนในเชงปฏบต จงไดมการจดสมมนาทางการศกษาในหวขอ “New Concept

in Education” ขน และความนาสนใจในการสมมนาครงนคอ การไดฟง และแลกเปลยนทศนะกบ

ผเชยวชาญดานการศกษา มการเสนอภาพรวมของแนวคดดานการศกษาในปจจบน โดยเฉพาะอยาง

ยงการศกษาระบบ Student-Centered Learning หรอการสอนโดยเนนใหผเรยนศกษาเองเปน

หลก

ในการสมมนาครงน ศ. นพ. เกษม วฒนชย องคมนตรและอดตรฐมนตรวาการ

กระทรวงศกษาธการ ไดแสดงความคดเหนเกยวกบแนวความคดใหมทางการศกษาวา แนวคดใหมก

คอ องคประกอบเกา หรอการน าความรเกามาประกอบดวยรปแบบใหม เพราะฉะนนสงทคร และ

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 23

ผปกครองควรท าอยางยงในการสอนคอ จะตองใหวสดความร (Knowledge Material) ทดทสดแก

ผเรยน จากนน ตองกระตนใหผเรยนน าวสดความรมาผสมกนเอง เพอประยกตใหเหมาะสมกบ

ศกยภาพของแตละบคคล เพราะฉะนนหากจะใหกระบวนการเรยนร เกดสมฤทธผลอยางแทจรง

จ าเปนตองเปลยนจาก Passive Learning มาเปน Active Learning

ศ. นพ. เกษม ยงไดเปรยบเทยบ แนวคดเกากบแนวคดใหมเพอใหเหนภาพไดชดเจนยงขนคอ

แนวความคดเดมทเปน Passive Learning ซงการเรยนการสอนแบบปอนขอมลอยางเดยวน

ท าใหเดกเกดความเฉอย และไมเกดประสทธผลในการเรยนรเทาทควร ดงนน แนวความคดใหมทาง

การศกษา จงควรปรบเปลยนมาเปนแบบ Active Learning ทเนนการสนใจนกเรยนเปนรายบคคล

โดยค านงถงศกยภาพในการรบรของเดกเปนหลก

นอกจากน จะตองเปลยนจาก School learning หรอการศกษาในระบบโรงเรยน มาเปน

Lifelong Learning ทมงเนนในเรองการศกษาตลอดชวต เพอเปลยนแปลงสงคมไทยใหกลายเปน

สงคมแหงการเรยนร และทส าคญ แนวคดแบบเกาทเนนครเปนศนยกลางจะตองเปลยนไปเปน

Students-Center หรอใหนกเรยนเปนศนยกลาง และสดทาย รปแบบและกระบวยการเรยนการ

สอนจะตองเปลยนจาก Knowledge Instructed หรอการสอนแบบปอนความรมาเปน

Knowledge Constructed หรอการสอนแบบสรางและฝกความคดใหเดก

นอกจากระบบการเรยนการสอนในโรงเรยนแลว ศ. นพ. เกษม ยงมความเหนวา ชมชนกตอง

เขามามสวนรวมในการเปนแหลงการเรยนรใหกบเดกในชมชนดวย ดงนน อกแนวคดหนงทนาสนใจก

คอ จะตองท าใหชมชนกลายเปนโรงเรยน หรอใหโรงเรยนมปฏสมพนธกบชมชนมากขน เพอใหทง

โรงเรยน และชมชนกลายเปน แหลงการเรยนรของคนทกวย ไมจ ากดเฉพาะแคนกเรยนในชมชน

เทานน

การเรยนรตลอดชวตมความส าคญมาก ทกองคกรการศกษาจะตองปรบปรงตนเองใหเปน

องคกรแหงการเรยนร เพอใหการศกษาเปนของทกคนอยางแทจรง (Education for All) และทกสวน

ในสงคมจะตองเปนไปเพอเออตอการศกษาดวย (All for Education)

สดทาย ศ. นพ. เกษม กลาวสรปวา สงทระบบการศกษาไทยจะตองเปลยนแปลงอยางเปน

รปธรรมทชดเจนกคอ ครและผบรหารโรงเรยนจะตองมใบประกอบวชาชพคร ควรทจะใชระบบ

ธรรมาภบาลก ากบในการคดเลอกกรรมาธการบรหารโรงเรยน นอกจากน ควรมมาตรฐาน

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 24

ระดบชาต (National Benchmarking) และตองมผรบผดชอบผลการเรยนการสอน ไมวาครหรอ

ผบรหารโรงเรยน ทส าคญกคอ ประชาชนจะตองเขามามสวนรวมในการบรหารการศกษาทกระดบ

รศ. ดร. ทศนา แขมมณ คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดอธบายถงหลกทฤษฎ

CIPPA ซงเปนการประสานแนวคด 5 แนวคดเขากบประสบการณทางการสอนของตนเอง เพอให

ผเรยนเปนศนยกลางอยางแทจรง และถอเปนกระบวนการเรยนรทนาสนใจ หลกส าคญเกยวกบความร

ทง 5 ประการ หรอ CIPPA คอ

Construction of Knowledge หรอหลกการเรยนรดวยตนเอง ซงตามทฤษฎ Constructivism เชอวา การเรยนรเปนประสบการณเฉพาะตน ในการสรางความหมายการเรยนรดวยตนเอง

Interaction หรอหลกการปฏสมพนธ ตามทฤษฎ Constructivism และ Cooperative Learning เชอวา การเรยนรเปนกระบวนการทางสงคม ทบคคลจะตองพงพาอาศยกน เพอใหเกดการเรยนรทเปนประโยชนในการอยรวมกน

Process Learning หลกการเรยนรกระบวนการ ทกษะกระบวนการ เปนเครองมอส าคญในการเรยนร ซงมความส าคญไมยงหยอนไปกวาสาระของการเรยนร ดงนน ในกระบวนการสอน จงควรใหความส าคญกบการเรยนรกระบวนการตาง ๆ เชน กระบวนการคด กระบวนการท างาน หรอกระบวนการแสวงหาความร เพราะเปนสงทผเรยนจ าเปนตองใชตลอดชวต

Physical Participation / Involvement หลกการมสวนรวมทางกาย การเรยนรจะตองอาศยการรบร และการเคลอนไหวทางกาย เพอชวยใหประสาทการรบรสามารถรบรไดดยงขน ดงนน การสอนจะตองมกจกรรมทหลากหลาย และเหมาะสมกบวยของผเรยน

Application หลกการประยกตใชความร การน าความรไปใชในชวตจรง หรอการปฏบตจรง จะชวยใหผเรยนเกดการเรยนรทลกซงขน และสามารถน าความรทไดรบไปใชประโยชนในการด าเนนชวตตอไป

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 25

อาจารยสรพร พระประเสรฐ ผน าโครงการ “เรยนรเพอชวต” ของโรงเรยนมหาวรานวต และ

ไดรบวฒบตรบคลากรตนแบบการเรยนร จากส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต พ.ศ.

2544 เลาประสบการณการสอนทางดานการจดกระบวนการเรยนร ดวยกระบวนการบรณาการแบบ

ใชหวขอเรอง (Thematic Teaching) วา ในการสอนแตละครง จะหยบยกหวขอใดหวขอหนงขนมา

แลวด าเนนการจดการเรยนรใหครอบคลมเนอหาสาระทเกยวของทงหลกสตร โดยเปดโอกาสใหผเรยน

ไดเลอกหวขอการเรยนร ตามความสนใจของผเรยน ในขณะทผสอนใหค าปรกษา แนะน า และอ านวย

ความสะดวกเทานน

อาจารยสรพร ไดน าวธการดงกลาวมาสอนนกเรยนทโรงเรยน และปรากฏวาไดผลเปนทนา

พอใจ ในขนแรก อาจารยสรพรไดเรมตนศกษาขนตอนในการจดการเรยนร 5 ขนตอน คอ 1)การ

น าเขาสบทเรยน และก าหนดกรอบการคนควา 2) การก าหนดเปาหมายและแผนการคนหา 3)การ

รวบรวมและบรณาการขอมล 4) การตความและวเคราะหขอมลขาวสารทมอย และ 5)การสราง

ความรและเผยแพรความร

จากนนจงพฒนาการเรยนรทง 5 ขนตอนมาเปน 7 ขนตอน โดยทกขนตอนมการวางแผน

ด าเนนการ และสรปผลโดยผเรยนทงสน ครผสอนมหนาทใหค าแนะน าเทานน ขนตอนทง 7 ขนตอน

คอ

1. วเคราะหหลกสตร และวเคราะหงาน 2. ก าหนดเกณฑการประเมนผล 3. เขยนและจดท ารายงาน พรอมทงน าเสนอรายงานตอชนเรยนหรอลงมอปฏบต

และเสนอผลงานตอชนเรยน 4. ตงค าถามเพอตรวจสอบงานในการแลกเปลยนเรยนรซงกนและกนระหวางกลม 5. วเคราะหคะแนนจากการตอบค าถาม และการประเมนผลงานโดยจดท าเปน

แผนภมแทง ประเมนคาคะแนนเพอดผลตางของคะแนนวาเพมขน หรอลดลง จากนนใหเขยนเหตผลวาเพราะอะไร

6. อภปรายถงผลของงานวาสวนใดเปนสวนทดทสด ควรทจะคงไวหรอพฒนาไดด ยงขนอยางไร และสวนทคะแนนลดลงเปนเพราะเหตใด ควรปรบปรงแกไขหรอไม

7. น าเสนอหวขอใหมตามความสนใจ แตตองสอดคลองกบชวตจรง

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 26

การด าเนนการจดการเรยนรทง 7 ขนตอนน อยภายใตกรอบของหลกสตร แตจดการเรยนร

ตามความตองการของผเรยน เพอเปดโอกาสใหเดกไดเรยนรทลกและกวางกวาทหลกสตรก าหนดไว

ซงนบวาเปนจดทนาสนใจมาก

ผลทเกดขนคอ ผเรยนสามารถคนพบวธการเรยนรดวยตวเอง มอสระในการพฒนาวธการใหม

ๆ ไดสรางความร (Constructivism) และชวยเหลอกลมใหเกดความรใหม และมโอกาสไดเชอมโยงกบ

แนวความคดหลก นอกจากนยงไดมการวเคราะห สรป และจดระเบยบความรใหม ซงจะสงผลตอการ

น าความรไปใช

อาจารยสรพรกลาววา การสรางหลกสตรรวมกบผเรยนน เปนกระบวนการททชวต และ

สามารถน าไปสการสรางศกยภาพในการเรยนรดวยตวเอง ทงเปนกาวกระโดดทยงใหญในการแสวงหา

ความรของแตละบคคลอกดวย

ขอบคณทมาบทความ: วารสารสอพลงงาน ปท 11 ฉบบท 3 คอลมนเวททศน

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 27

ความบกพรองทางการเรยนร

โอกาสและความเสมอภาคตามแนวทางการจดการศกษาเพอปวงชน

ณฐมน คนรตน

มนษยทกคนทเกดมาในโลกนไมวาจะยากดมจน ตางเชอชาต ตางเพศผวพรรณ ตางถน

พ านกทกอเกด ลวนแลวแตตองการการยอมรบนบถอตลอดจนการปฏบตทน ามาซงความพงพอใจ

และความเทาเทยมกนในฐานะมนษยผหนง การไดรบสทธเสรภาพของการเปนผใหและผรบทถกตอง

เหมาะสมจงเปนสงทพงปฏบตแกกนของมนษยทกผทกนาม

เม อการแสวงหาด งกล าวอยท ามกลางส งคมแวดลอมนอยใหญท การปฏสมพนธ

อาจจะน ามาไดซงทงความพงพอใจและความขดแยง ขอตกลงของเพอการอยรวมกนอยางสนตสข

และสรางความเสมอภาค ความเทาเทยมขนพนฐานจงกอเกดในรปของกฎหมาย พระราชบญญต

พระราชกฤษฎกา นโยบาย แนวปฏบต ทงทเปนระดบประเทศ ระดบชาต ตลอดจนระดบสงคมท

ลดหลนกนลงไป

ป ฏ ญ ญ า ส า ก ล ว า ด ว ย ส ท ธ ม น ษ ย ช น ข อ ก ฎ ห ม า ย ร ว ม ร ะ ห ว า ง ป ร ะ เ ท ศ

เพอสรางความเทาเทยมของผคนบนโลกทกระดบ ทกเพศ ทกวย ไมเลอกชนวรรณะ ก าหนด

หลกการรายขอทเกยวแกการปฏบตเพอความเทาเทยมไววา มนษยทงปวงเกดมามอสระและเสมอ

ภาคกนในศกดศร ทกคนยอมมสทธและอสรภาพทงปวงตามทก าหนดไวในปฏญญาน โดยปราศจาก

การแบงแยกไมวาชนดใด อาท เชอชาต ผว เพศ ภาษา ศาสนา ความคดเหนทางการเมองหรอ

ทางอน พนเพทางชาตหรอสงคม ทรพยสน การเกด หรอสถานะอน…ทงยงมสทธในการมชวต

เสรภาพ และความมนคงแหงบคคล มความเสมอภาคกนตามกฎหมาย โดยปราศจากการเลอก

ปฏบต โดยเฉพาะอยางยงสทธในทางการศกษาขอท 26) (1) ทกลาววาทกคนมสทธในการศกษา ท

จะตองใหเปลาอยางนอยในขนประถมศกษาและขนพนฐาน การศกษาในระดบประถมจะตองเปน

ภาคบงคบ การศกษาดานวชาการและวชาชพจะตอง เปดเปนการทวไป… (2) การศกษาจะตองมง

ไปส การพฒนาบคลกภาพของมนษยอยางเตมท และการเสรมสรางความเคารพตอสทธมนษยชน

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 28

และอสรภาพขนพนฐาน…และ (3) ผปกครอง ยอมมสทธเบองแรกในอนทจะเลอกประเภทการศกษา

ใหกบบตรของตน (ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต. 2550: 10-139)

คงไมมใครปฏเสธวา “เดกและเยาวชน” คอทรพยากรมนษยทสงผลตอการพฒนาอนม

คาประมาณมไดของทกประเทศและทายทสดคอของโลก เพราะฉะนนการพฒนาเดกและเยาวชนจง

เปรยบเสมอนการวางรากฐานทส าคญมนคงทสดโดยผานกระบวนการใหการศกษาของแตละประเทศ

และแนนอนอยางยงวา การปฏบตตอเดกและเยาวชนในฐานะมนษยผหนงซงมสทธเสรภาพจงเปนสง

ทละเลยไมได ในภาคอนสญญาวาดวยสทธเดก (Convention on the Right of the Child : CRC)

หนงในเจดของสนธสญญาตามหลกของสทธมนษยชน ทประเทศไทยเปนภาคมาตงแตป พ .ศ. 2535

มหลกการส าคญทกลาวถงการค านงถงประโยชนสงสดของเดก การมสวนรวมของเดก การคมครอง

เดกจากการถกเลอกปฏบต ถกทอดทง ถกเอาเปรยบ และการจดหาสงจ าเปนพนฐานส าหรบเดก

โดยในสาระส าคญของอนสญญาดงกลาวประกอบดวยบทบญญต 54 ขอ เปนเรองทเกยวของกบ

สทธของเดกโดยตรง เนนหลกพนฐาน 4 ประการ ไดแก 1) การหามเลอกปฏบตตอเดก

และการใหความส าคญแกเดกทกคนโดยเทาเทยมกนโดยไมค านงถงความแตกตางของเดกในเรองเชอ

ชาต สผว เพศ ภาษา ศาสนา ความคดเหนทางการเมอง ชาตพนธ หรอสงคม ความทพพลภาพ

การเกดหรอสถานะอนๆ ของเดก หรอบดามารดา หรอผปกครองทางกฎหมาย ทงนเพอใหเดกม

โอกาสทเทาเทยมกน 2) การกระท าหรอการด าเนนการทงหลายตองค านงถงประโยชนสงสดของเดก

เปนอนดบแรก 3) สทธในการมชวต การอยรอด และการพฒนาทางดานจตใจ อารมณ สงคม

4) สทธ ในการแสดงความคดเหนของเดก และการใหความส าคญกบความคดเหล านน

(คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต. มปท, 12-36)

จากขอก าหนดรวมภายใตความเปนพลเมองโลก สกฎหมายของประเทศ ทสนองตอบ

ตอปฏญญาสากลดงกลาว ดงทปรากฏในมาตรา 4 ของรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย

พ.ศ.2550 ทระบชดเจนวา “ศกดศรความเปนมนษย สทธ เสรภาพของบคคลยอมไดรบความ

คมครอง” ประกอบกบมาตรา 26 ทกลาวถงการใชอ านาจโดยองคกรของรฐทกองคกรตองค านงถง

ศกดศรความเปนมนษย สทธ และเสรภาพ (ราชกจจานเบกษา เลม 124 ตอนท 47 ก, 2550)

เปนทแนนอนวา เราไมสามารถปฏเสธความแตกตางทกลาวถงเบองตน เพอการอย

รวมกนในสงคมของเดกและเยาวชนฉนใด เรากไมสามารถปฏเสธเดกและเยาวชนทมความแตกตาง

เหลานในแงของการจดการศกษาไดฉนนน เพราะการจดการศกษาคอกลไกส าคญทสงตอผลผลตคอ

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 29

ผเรยนทเปนทคาดหวงวาจะกอปรไปดวยความสมบรณทงสตปญญา รางกาย อารมณและสงคม

สรางความพงพอใจตอสงคมโดยรวม และเชนเดยวกน ความมงหวงสงสดดงกลาวถ กสงผานไปยง

ผเรยนอกกลมหนงทเรยกวา “ผทมความบกพรองทางการเรยนรเฉพาะทาง หรอผทมความบกพรอง

ทางการเรยนร“ (learning disability) (วาร ถระจตร. 2541, 141) หนงในประเภทของเดกทม

ความตองการพเศษ (Exceptional Children) ทมความตองการทางการศกษาและความชวยเหลอท

แตกตางไปจากเดกปกต เนองจากสาเหตความบกพรอง ของรางกาย สตปญญา อารมณ ซง

เดกเหลานไมอาจไดรบประโยชนเตมทจากการศกษาทจดใหเชนเดยวกบเดกปกตได (ส านกนเทศและ

พฒนามาตรฐานการศกษา เลม 2. 2541, 10) การไมละเลยและชใหเหนถงความส าคญกบผเรยน

กลมดงกลาวเหนไดจากการประชม Jomtien World Conference on Education for all (1990)

ทประเทศไทยเปนเจาภาพ โดยทงประเทศไทยและประเทศสมาชก อนๆ รวมกบ UNESCO

ประกาศเปาหมาย Education for All ภายในป ค.ศ.2015 ทมงเนนการจดการศกษาทเปนไปใน

รปแบบทเหมาะสมกบผเรยน ไมแบงแยกวาเปนเดกพการ ตางเชอชาต ศาสนา เดกชาวเขา เดกท

อยในพนทหางไกล รวมทงเดกดอยโอกาสอนๆ ทงนเพอใหเดกในวยเรยนทกคนไดรบโอกาสทาง

การศกษาขนพนฐานตามความเหมาะสม (ทงนเพอใหเปนไปตามแนวทางการจดการศกษาแบบเรยน

รวม (Inclusive Education) ซงเปนการใหบรการทางการศกษาภายใตหลกการทใหเดกเลอก

โรงเรยนไมใชโรงเรยนเลอกรบเดก และเดกทกคนควร มสทธจะเรยนรวมกนโดยทางโรงเรยนและคร

จะตองเปนผปรบสภาพแวดลอม หลกสตร การประเมนผล วตถประสงค ฯลฯ เพอใหครและโรงเรยน

สามารถจดการเรยนการสอนทสามารถสนองตอบตอความตองการของผเรยนรายบคคลได ทงยง

เปนไปตามแนวคดของการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ และเปนการชใหเหนถงการ

สนองตอบตอหลกของความยตธรรม ความเสมอภาคเทาเทยมกนของความเปนมนษยทอยรวมกนใน

สงคม

จากทางการศกษาพบวา ลกษณะความบกพรองทางการเรยนรนนจะปรากฏไดอยางชดเจน

และสามารถน าไปสการวนจฉยเพอตดสนใจวาผเรยนคนใดคนหนงนนเปน “ผทมความบกพรอง

ทางการเรยนร” ไดกตอเมอเขารบการศกษาถงระดบ ชนประถมศกษาปท 3 ซงกวาจะ

ผานกระบวนการคดกรองเพอน าไปสการวนจฉย โดยทางการแพทยวาใชหรอไมใชความบกพรอง

ทางการเรยนรทแทนนคอนขางเปนระยะเวลาทนาน และหากลกษณะของผเรยนทปรากฏใหเหนได

จากการสงเกตของครผสอน ผปกครอง หรอผทเกยวของ อาจจะเปนแคเพยงภาวะเสยง (at risk)

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 30

ทสามารถเยยวยาเพอการปองกนและพฒนาไดโดยการจดการเรยนรทเหมาะสม และทายทสดแลว

ผเรยนทมภาวะเสยงเหลานนกจะสามารถรอดพนวกฤตมาได และไมไดรบการตตราวาเปนผเรยนทม

ความบกพรองทางการเรยนร ทงทจรงแลวเขาเหลานนคอเดกปกตทวๆ ไป นอกจากนนกยง

กอใหเกดผลกระทบในแงของประสทธผลทางวชาในวงกวาง และทส าคญคอหากโรงเรยนไมตระหนก

ถงจดการเรยนรทมงเนนเพอแกปญหาและพฒนา ผเรยนกลมนกจะไดชอวาถกละเลย ถกทอดทงไว

อยางเปลาดายตามยถากรรมบนเสนทางของสายศกษา ทงทนาจะเปนเสนทางทเออโอกาสทดทสด

แกมนษยชาต เปนการชวยเหลอผเรยนตามหลกสทธมนษยชนทวางอยบนพนฐาน ของความเมตตา

กรณาทครผสอนควรพงมตอศษย ทงยงเปนการจดการเรยนการสอน ทสนองตอบตอแนวคดของการ

เนนผเรยนเปนส าคญอนจะเปนการชวยลดทอนปญหา ทจะสงผลกระทบในวงกวางตอไปในอนาคต

ความบกพรองทางการเรยนร คออะไร เปนอยางไร และเกยวเนองในแงมมใดของ

การศกษาเพอปวงชน มความส าคญจ าเปนเพยงใดทนกการศกษาทงหลายตองใหความตระหนก

เปนสงทขอน าเสนอในการสมมนาในครงน

กอนอนมาดวา “ความบกพรองทางการเรยนร” คอหรอมนยามความหมายวาอยางไร

ส านกนเทศและพฒนามาตรฐานการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกแหงชาต

ใชค าวา “เดกทมปญหาทางการเรยนร” (Learning Disabilities) และใหความหมาย ไววา

หมายถง เดกทมความบกพรองทเกยวเนองกบกระบวนการทางจตวทยาในเรองใดเรองหนงหรอ

มากกวาหนงเรอง ท าใหเดกมปญหาในการใชภาษา การฟง การคด การพด การอาน การเขยน

หรอการคดค านวณทางคณตศาสตร ปญหาดงกลาวไมไดมสาเหตมาจากความบกพรองทางรางกาย

และการเคลอนไหว สายตา การไดยน ระดบสตปญญา อารมณ และสภาพแวดลอมรอบตวเดก

(ส านกนเทศและพฒนามาตรฐานการศกษา เลม 8.2541: 9)

ผดง อารยะวญญ ใหนยามไววา เดกทมปญหาในการเรยนร (Learning Disabilities) คอ

เดกทมความบกพรองในขบวนการทางจตวทยา ท าใหเดกมปญหาในการใชภาษา ทงการฟง การ

อาน การพด การเขยนและการสะกดค า หรอมปญหาในการเรยนวชาคณตศาสตร ปญหาดงกลาว

มไดมสาเหตมาจากความบกพรองทางรางกาย แขน ขา ล าตว สายตา การไดยน ระดบสตปญญา

อารมณและสภาพแวดลอมรอบตวเดก (ผดง อารยะวญญ.2537) ตอมาในป 2546 ในหนงสอวธ

สอนเดกเรยนยากของผดง อารยะวญญ ไดกลาวถง “ความบกพรองทางการเรยนร” ไววา

หมายถง ความผดปกตของกระบวนการทางจตวทยา อนเปนพนฐานเบองตนตงแตหนงดานขนไป

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 31

ซงเกยวของโดยตรงกบการเขาใจและการใชภาษา ซงจะท าใหบงเกดความบกพรองทางดานการฟง

การพด การอาน การคด การเขยน หรอทางคณตศาสตร

ส านกงานการศกษาของสหรฐ (U.S.Office of Education) ใหนยามของค าวา “ความ

บกพรองทางการเรยนร ไวว า หมายถ ง ความผดปกต ของกระบวนการทางจตวทยา

(Psychological process) อยางหนงซงเกยวของกบความรความเขาใจเกยวกบการใชภาษา การพด

หรอการเขยน ท าใหบคคลมความผดปกตดงกลาว ดอยความสามารถในการฟง การคด การพด

การอาน การเขยน หรอการค านวณทางประวตศาสตร ค านมความหมายรวมไปถงความบกพรอง

ทางการรบร การไดรบบาดเจบทางสมอง ความบกพรองในการฟงและพด (aphasia) ความ

บกพรองทางการอาน (dyslexia) ดวยแตไมครอบคลมไปถงเดกทมปญหาในการเรยนร อน

เนองมาจากความบกพรองทางสายตา ความบกพรองทางการไดยนความบกพรองทางรางกาย ความ

บกพรองทางสตปญญา การดอยโอกาสทางวฒนธรรม เศรษฐกจ และสงแวดลอม

คณะกรรมการรวมแหงชาตวาดวยปญหาทางการเรยนร (The National Joint

Committee on Learning Disabilities-NJCLD) ใหนยามไววา “ปญหาทางการเรยนร เปนค าท

หมายถง ความผดปกตทมลกษณะหลากหลายทปรากฏใหเหนเดนชดถง ความยากล าบากในการฟง

การพด การอาน การเขยน การใหเหตผล และความสามารถ ทางคณตศาสตร ความผดปกตน

เกดขนภายในตวเดก โดยมสาเหตส าคญมาจากความบกพรองของระบบประสาทสวนกลาง ปญหา

บางอยางอาจมไปตลอดชวตของบคคลผนน นอกจากนบคคลผมความบกพรองดงกลาว อา จ

แสดงออกถงไมเปนระบบระเบยบ ขาดทกษะทางสงคม แตปญหาเหลานไมเกอหนนตอสภาพความ

บกพรองทางการเรยนรโดยตรง แมวาสภาพความบกพรองทางการเรยนรจะเกดควบคไปกบสภาพ

ความบกพรองทางรางกายอนๆ เชน การสญเสยการไดยน การสญเสยสายตา ความบกพรองทาง

สตปญญาหรอความบกพรองทางรางกายอนๆ หรออทธพลจากภายนอก เชน ความแตกตางทาง

วฒนธรรม ความดอยโอกาสทางเศรษฐกจและสงคม หรอการสอนไมถกตอง แตองคประกอบ

เหลานมไดเปนสาเหตส าคญของปญหาการเรยนรโดยตรง” (ผดง อารยะวญญ.2542: 3)

ศนสนย ฉตรคปต ไดกลาวถงค าจ ากดความของกฎหมายวาดวยการศกษาส าหรบผทมความ

บกพรอง (Individual with Disabilities Education Act-IDEA) ซงเปนกฎหมายสาธารณะของ

ประเทศสหรฐอเมรกา เรยกวา Public law 101-476 เดมคอ Public law 94-142 ทใหค า

จ ากดความของความบกพรองในการเรยนร (learning disabilities-L.D.)ไววา คอความบกพรองใน

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 32

กระบวนการทางจตวทยา ขนพนฐานอยางใดอยางหนงหรอมากกวานนทเกยวของกบการท าความ

เขาใจภาษาหรอเกยวของกบการใชภาษา ไมวาจะเปนภาษาพดหรอภาษาเขยน ซงอาจแสดงออกมา

ทางความสามารถทไมสมบรณในการฟง การคด การพด การอาน การเขยน การสะกดค า หรอ

การคดค านวณทางคณตศาสตร และยงระบดวยวา ความบกพรองในการเรยนรนนยงครอบคลม

สภาพตางๆ เชน ความบกพรองในการรบร ภาวะสมอง ทถกกระทบกระเทอนเพยงเลกนอย ภาวะ

ความบกพรองในการอาน และความบกพรองในการเขาใจ (ศนสนย ฉตรคปต.2544: 3)

อญชล สารรตนะ กลาวถงนยามของหนวยงานทางการศกษาของสหรฐ (U.S.Department

of Education,1999) ไววา เปนความผดปกตหรอความบกพรอง (disorder) เกยวกบการรบขอมล

และการจดกระท าขอมล (Processing Information) เพอท าความเขาใจ โดยเฉพาะการใชภาษา

เพอฟง พดและเขยน ทน าไปสการขาดความสมบรณ ในการคด พด อาน เขยน สะกดค า หรอ

การคดค านวณ ซงรวมถงความบกพรองทางการเรยนรอนเกดจากสมองสวนกลางท างานไดไมปกต

(dyslexia : การขาดความสามารถในการอานอยางรนแรงอนเนองมาจากประสาทสมอง

สวนกลางถกท าลาย) สมองไดรบบาดเจบ (aphasia : คอการขาดความสามารถดานภาษา อน

เนองมาจากสมองไดรบบาดเจบ และอาจเปนตลอดชวต) แตไมรวมความบกพรองทางการเรยนรอน

เนองจากความพการทางสายตา หหนวก ปญญาออนหรอปญหาเนองจากความแตกตางทาง

วฒนธรรม เศรษฐกจ ความยากจน นอกจากนนยงไดกลาวถง NJCLD (National Joint

Committee on Learning Disabilities) ทนยามวา LD เปนค าทใชจดกลมคนทมความล าบากใน

การเขาถงหรอความล าบากในการฟง พด อาน เขยน การใหเหตผลทางคณตศาสตรในการเรยนร

หรอท าความเขาใจ สงทเรยน (อญชล สารรตนะ.2550: 1-3)

จากความหมายและนยามทใหไวโดยนกการศกษาทงในประเทศและตางประเทศ รวมทง

หนวยการทางการศกษาทเกยวของนน จะเหนวา ความบกพรองทางการเรยนรเกยวเนองโดยตรงกบ

ประเดนของ “การอาน การเขยน การพด การคดค านวณ และการรบรทางภาษา” โดยทไมได

เปนผลโดยตรงมาจากสภาพความบกพรองหรอพการของการพด การเหน การไดยน หรอดาน

สตปญญา

แลวเดกเหลานจะมลกษณะอาการอยางไรบางทบงชวามความเสยงหรอ เปนเดกทม

ความบกพรองทางการเรยนร ดงทกลาวแลววาสภาพความบกพรองทางการเรยนรนนไมไดเกดมาจาก

สภาพความพการใดๆ เพราะฉะนนสภาพทางกายภาพของเดกเหลานทปรากฏสภายนอกจงมความ

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 33

เปนปกต เฉกเชนเดกๆ ทวๆ ไป สขภาพรางกายสมบรณแขงแรง หน าซ ายงอาจดมความเฉลยว

ฉลาดจนคลายกบวาไมมสงผดปกตใดๆ เกดขน เดกหนาตาปกตเหมอนเพอนในหองทกอยาง พดคย

ตอบค าถามทวไปไดรเรองด แตเวลาเรยนหนงสอ จะสงเกตเหนความบกพรองชดเจน ดงน

1. ความบกพรองดานการอาน เดกมความบกพรองในการจดจ า พยญชนะ สระ ขาด

ทกษะในการสะกดค า และเรยนรค าศพทใหมๆ ไดอยางจ ากด จงอานหนงสอไมออก หรออานออก

แตค าศพทงายๆ อานผด อานตะกกตะกก เดกกลมนมความสามารถในการอานหนงสอต ากวาเดก

อนในวยเดยวกน 2 ระดบชนเรยน ความบกพรองดานการอานเปนปญหาทพบไดมากทสดของเดก

LD ทงหมด

2. ความบกพรองดานการเขยนสะกดค า เดกมความบกพรองในการเขยนพยญชนะ สระ

ตวสะกด วรรณยกต และการนตไมถกตองตามหลกภาษาไทย จงเขยนหนงสอและสะกด

ค าผด มปญหาการเลอกใชค าศพท การแตงประโยค และการสรปเนอหาส าคญ ท าใหไมสามารถ

ถายทอดความคดผานการเขยนไดตามระดบชนเรยน แตสามารถลอกตวหนงสอตามแบบได เดกกลม

นจงมความสามารถในการเขยนสะกดค าต ากวาเดกอนในวยเดยว 2 ระดบชนเรยนความบกพรองดาน

นสวนใหญจะพบรวมกบความบกพรองดานการอาน

3. ความบกพรองดานคณตศาสตร เดกขาดทกษะและความเขาใจเกยวกบตวเลขการนบ

จ านวน การจ าสตรคณ การใชสญลกษณทางคณตศาสตร จงไมสามารถคดหาค าตอบจากการบวก

ลบ คณ หาร ตามกฎเกณฑทางคณตศาสตรได เดกกลมนจงมความสามารถในการคดค านวณ ต า

กวาเดกอนในวยเดยวกน 2 ระดบชนเรยน

จะสงเกตเดก LD ไดอยางไร?

ความบกพรองดานการอาน

• อานหนงสอไมออก อานไดเฉพาะค าศพทงายๆ

• มปญหาในการจดจ าและสะกดค าตามเสยงพยญชนะ สระ ตวสะกด และวรรณยกต

• อานชา มความยากล าบากในการอานหนงสอ เชน อานค า สะกดค า จงท าใหอาน

ตะกกตะกกอานออกเสยงไมชดเจน เสยงเบา ท าปากขมบขมบ

• อานค าศพทผดเพยนจากค าเดม เดาค าจากตวอกษรแรก เชน เพอน – พ เทยว - ท เขา

- ขา

• แยกค าศพทในการอานไมได เชน พยายาม - พา-ยาย เขลา - เข-ลา

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 34

• อานค าศพทยากๆ ไมได เชน ค าควบกล า ค าการนต ค าทสะกดไมตรงตามมาตรา หรอ

ค าทมกฎเกณฑมากขน เชน สนกสนาน เพลดเพลน รฐมนตร สญลกษณ ราชพฤกษ

• เรยนรค าศพทใหมๆ ไดจ ากด พฒนาดานการอานชามาก สอนไมจ า วนนอานไดพรงน

ลมแลว

• สรปใจความของการอานไมได

• ขาดความสนใจและหลกเลยงการอานหนงสอ เพราะการอานเปนเรองยากส าหรบเดก

• เมออานวชาภาษาไทยไมได วชาอนๆ ทตองใชทกษะการอานกจะมปญหาเชน

เดยวกน

ความบกพรองดานการเขยนสะกดค า

• เขยนพยญชนะทง 44 ตว ไดไมครบ เขยนตวยากไมได เชน ฐ ฎ ฒ ณ เขยนกลบ

ดาน สบสนระหวางการมวนหวเขา - ออก เชน พ - ผ ค - ด ถ – ภ และตวทหวหยก เชน ต ฆ

ฏ ฎ

• เขยนสระทง 32 ตว ไดไมครบ เขยนไดเฉพาะสระงายๆ เสยงเดยว เชน อา อ อ แต

เขยนสระเสยงผสมไมได เชน เอาะ เออ เอย

• สะกดค าผด มกเขยนไดเฉพาะพยญชนะตน แตเลอกใชสระ ตวสะกด และวรรณยกตไม

ถกตอง ท าใหเขยนแลวอานไมออก เชน สงสาร - สายสา กระดาษ – กะบาด

• การเขยนค าทสะกดไมตรงตามมาตรา การใชการนต ค ายาก หรอค าทมหลายพยางค

เดกจะเขยนตามเสยงทไดยนเชน พสจน - พสด ธรรมชาต - ท ามะชาด

ประวตศาสตร - ปะวดสาด

• เรยงล าดบตวอกษร พยญชนะ สระ ตวสะกด วรรณยกต ตวการนตผดต าแหนงของค า

เชน เจบปวย - เจาปยว สตวปา - ตยวปา

• สบสนในการเขยนและการสะกดค าทพองเสยง เชน ณ น เสยง นอ ศ ษ ส

เสยง สอ

• มความบกพรองในการใชค าศพท การแตงประโยค การเวนวรรค การใชไวยากรณและ

การเรยบเรยงเนอหาในการเขยน โดยมกเลอกใชค าศพทงายๆ ใชค าซ าท าใหผอนอานสงทเดกเขยนไม

เขาใจ

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 35

• หลกเลยงการเขยนหนงสอและการจดงาน หรอจดงานชาเพราะตองด ตามแบบทละ

ตว

• ลายมอหยาบ การเขยนไมเปนระเบยบ ตวอกษรขนาดไมเทากน เขยนไมตรงบรรทด จด

วางต าแหนงไมเหมาะสม

ลกษณะของเดกทมความบกพรองดานคณตศาสตร

• ไมเขาใจคาของตวเลข ไดแก หลกหนวย สบ รอย พน หมน ท าใหนบเลขไปขางหนาหรอนบ

ยอนหลงไมคลอง

• จ าสตรคณ สตรคณตศาสตร และสญลกษณคณตศาสตรไมได

• มปญหาความเขาใจพนฐานทางคณตศาสตร (บวก ลบ คณ หาร) ท าใหไมสามารถท าตาม

ขนตอนตางๆไดถกตอง จงคดค าตอบไมได

• มปญหาในการวเคราะหโจทย เปนขนตอนยอยๆ

• มปญหาในการวเคราะหโจทยปญหาจากภาษาเขยนเปนสญลกษณทางคณตศาสตร

• คดเลขชา ผดพลาด สบสนในการยม การทดเลข

• มปญหาในการนบเงน การทอนเงน (http://www.takhamcity.go.th)

เดกทมความบกพรองทางการเรยนร ถอวาเปนเดกทมความตองการพเศษ 1 ใน 11

ประเภท ทส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต ก าหนดไว โดยใชค าวา “เดกทม

ปญหาทางการเรยนร” และใหนยามไววา หมายถง มความบกพรองในขบวนการทางจตวทยา ท า

ใหมปญหาดานการใชภาษา ดานฟง ดานการเขยน และการสะกดค า หรอมปญหาในการเรยนวชา

คณตศาสตร ซงปญหาดงกลาวไมไดมสาเหตมาจากความบกพรองทางรางกาย ทางการเหน การได

ยน ทางสตปญญา อารมณและสภาพแวดลอม (ส านกนเทศและพฒนามาตรฐานการศกษา

ส านกงานคณะกรรมการประถมศกษาแหงชาต กระทรวงศกษาธการ ชดฝกอบรมดวยตนเอง เลม

2)

“เดกทมความตองการพเศษ” เปนอยางไร ดวยค านทมาพรอมกบค าวา “บกพรอง” ยอม

กอใหเกดความรสกทวายอมมความผดแผกแตกตางไปจากเดกปกตทวๆ ไปตอการรบรของผคน และ

โดยท เดกทมความตองการพเศษ ตองไดรบการจดการศกษาพเศษ โดยท “การศกษาพเศษ”

หมายถงการใหการศกษาแกผเรยนเปนพเศษ ทงโดยวธการสอน การจดด าเนนการวธการสอนและ

การใหบรการ ทงนเพราะบคคลเหลาน เปนผดอยโอกาส และขาดความเสมอภาคในการไดรบสทธ

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 36

ตามทรฐจดการศกษาภาคบงคบใหแกเดกในวยเรยนทวไป ซงสาเหตแหงความดอยโอกาสนนเปนผล

มาจากสภาพความบกพรองทางรางกาย สตปญญาและอารมณ เพราะฉะนน “เดกทมความ

ตองการพเศษ (Children with Special Needs)” จงเปนเดกกลมทไมอาจพฒนาความสามารถได

เทาทควรจากการเรยนการสอนตามปกต ทงนเนองจากสภาพความบกพรองหรอความแตกตางทาง

รางกาย สตปญญาและอารมณ (คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ส านกพมพ

พฒนาศกษา : การศกษาพเศษ.มปป.3-****) จากนยามทเชอมโยงเหลานจงเปนการตอกย าใหเหนถง

แปลกแยก แตในขณะเดยวกนกบงชถงความส าคญจ าเปนและความตระหนกทจะตองด าเนนการ

ทางการศกษาเพอลดทอนขอจ ากดเหลานน

เพราะฉะนนเมอ “ความบกพรองทางการเรยนร” ถกนยามเขาไปส “ความพเศษ” และ

“ความพการ” การด าเนนการทางการศกษาเพอการไดมาซงสทธพเศษและความลดทอนขอจ ากดท

เกดจากความพการหรอความพเศษเหลานจงเกดขนตามมา ภายใตขอบงคบทางกฎหมาย ระเบยบ

นโยบาย แนวปฏบตตางๆ ความเชอมโยงประการส าคญทสงตอไปยงการไดรบบรการทางการศกษา

อนถอเปนสทธขนพนฐานแหงความเปนมนษย คอ การทกระทรวงศกษาธการไดออกประกาศ

กระทรวงศกษาธการ เรอง ก าหนดประเภทและหลกเกณฑของคนพการทางการศกษา พ .ศ.2552

โดยออกตามพระราชบญญตการศกษาส าหรบคนพการ พ.ศ.2551 ก าหนดประเภทของคนพการไว

9 ประเภท ดงน

1) บคคลทมความบกพรองทางการเหน

2) บคคลทมความบกพรองทางการไดยน

3) บคคลทมความบกพรองทางสตปญญา

4) บคคลทมความบกพรองทางรางกาย หรอการเคลอนไหว หรอทางสขภาพ

5) บคคลทมความบกพรองทางการเรยนร (ไดแก บคคลทมความผดปกต

ในการท างานของสมองบางสวนทแสดงถงความบกพรองในกระบวนการเรยนรทอาจเกดขนเฉพาะ

ความสามารถดานในดานดนหนงหรอหลายดาน คอ การอาน การเขยน การคดค านวณ ซงไม

สามารถเรยนรในดานทบกพรองได ทงทมระดบสตปญญาปกต)

6) บคคลทมความบกพรองทางการพดและภาษา

7) บคคลทมความบกพรองทางพฤตกรรมหรออารมณ

8) บคคลออทสตก

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 37

9) บคคลพการซอน (ราชกจจานเบกษา เลม 126 ตอนพเศษ 80 ง หนา 45 8

มถนายน 2552) ในทประชมคณะกรรมการสงเสรมการจดการศกษาส าหรบคนพการ ครงท

2/2552 ไดสนบสนนการศกษาใหกบคนพการแตละประเภทไดอยางถกตองและถกทศทาง

ขณะเดยวกนกไดจดตงกองทนสงเสรมและพฒนาการศกษาส าหรบคนพการขน โดยในป 2553 ได

ตงงบประมาณไว 100 ลานบาท กองทนนจะสนบสนนการท ากจกรรมทกอยางในทกระดบเพอ

พฒนาการจดการศกษาส าหรบคนพการในทกมตในทกหนวยงาน ทเกยวของ โดยมแนวทางในการ

ด าเนนการดงน (http//www….)

อนมตประกาศหลกเกณฑในการสงเสรมการจดการศกษาขนพนฐานส าหรบคนพการ โดย

ก าหนดใหสถานศกษาทกแหงมหนาทจดการศกษาใหกบ คนพการโดยไมคดคาใชจาย คอให

เรยนฟรนนเอง และใหสนบสนนในเรองเทคโนโลยและสงอ านวยความสะดวกอนๆ ใหกบคนพการ

ตามความเหมาะสมตามสถานะของ แตละบคคลทเปนผเรยนดวย ขณะเดยวกนกไดก าหนดหาม

สถานศกษาปฏเสธ หรอไมรบคนพการเขาเรยน ไมวาจะเปนโรงเรยนสงกดใดกตาม ทงโรงเรยนใน

สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โรงเรยนเอกชน โรงเรยนสาธต หรอโรงเรยน

สงกดหนวยการปกครองทองถน และอนๆ รวมทกประเภททกสงกด

ส าหรบเดกพการทมปญหา/อปสรรคในการเดนทางไปเรยน เพราะเหตแหงความพการ ก

ใหสถานศกษาจดบรการการเดนทางให หรอจะใหสถานศกษานนขอรบเงนอดหนนจากตนสงกด

เปนงบประมาณทจะชวยในเรองคาเดนทางกได เพออ านวยความสะดวกในการเดนทางไปเรยนใหกบ

คนพการ

ใหความเหนชอบประกาศหลกเกณฑในเรองของการพฒนาครทสอนเดกพการ โดยใหครท

สอนเดกพการนนไดรบการอบรมหรอพฒนาทกษะอยางนอยปละ 1 ครง สวนในเรองของการ

พฒนาศกยภาพตามมาตรฐานและจรรยาบรรณทางวชาชพ จะตองไดรบการอบรม อยางนอย 1 ป/

ครง และจะสงเสรม สนบสนนใหครทสอนเดกพการไดเรยนตอสงกวาระดบปรญญาตร เพอจะไดม

การพฒนาศกยภาพในดานการสอนใหกบเดกพการไดมากขน

เหลาน คอการพยามด าเนนการสงเสรมผเรยนในอกหนงกลมเปาหมายใหเปนไปตาม

แนวทางของสทธมนษยชนและอนสญญาวาดวยสทธเดกทกลาวไวในเบองตน เพราะโดยทสทธ

มนษยชนคอสทธทตดตวมนษยมาตงแตก าเนด ไมสามารถจ าหนาย จาย โอน หรอแจกใหกบผหนง

ผใดได สทธดงกลาวนมความเปนสากลและเปนนรนดร (เวปไซต) และในอนสญญาวาดวยสทธเดกท

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 38

เกยวเนองโดยตรงกบความพการ ขอ 23 กลาวไววา 1) รฐภาคยอมรบวาเดกทพการทางรางกาย

หรอจต ควรมชวตทสมบรณและปกตสขในสภาวะทประกนในศกดศร สงเสรมการพงพาตนเอง

และเอออ านวยใหเดกมสวนรวมอยางแขงขนในชมชน 2) รฐภาคยอมรบในสทธของเดกพการทจะ

ไดรบการดแลเปนพเศษ และจะสนบสนน และประกนทจะขยายเทาทก าลงทรพยากรจะอ านวย

ความชวยเหลอ ซงมการรองขอและซงเหมาะสมกบสภาพของเดก และสภาพการณของบดา มารดา

หรอบคคลอนทดแลเดกไปยงเดกทอยในเกณฑและผทรบผดชอบในการดแลเดก 3) โดยยอมรบความ

จ าเปนพเศษของเดกพการ ความชวยเหลอทใหตามวรรค 2 ของขอนเปนการใหเปลาเทาทจะเปนไป

ได ทงน โดยพจารณาถงก าลงทรพยของบดามารดา หรอบคคลอนทดแลเดก (เวปไซต)

รายงานสภาวะการของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

จากการประชมเชงปฏบตการของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เมอ 13-15

เมษายน 2554 โดย ดร.สจนดา ผองอกษร ทปรกษาดานการศกษาพเศษและผดอยโอกาส

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไดกลาวถงนโยบายการจดการเรยนรวม ตามแนว

ปฏรปการศกษา ส าหรบคนพการในทศวรรษ ทสอง (พ.ศ.2552-2561) ทงนไดรายงานถงจ านวน

เดกพการทมแนวโนมเพมขนหรอลดลงในระหวางป 2550-2552 ดงน

ป พ.ศ. เดกพการ 9 ประเภท

(คน) เดกทมความบกพรองทางการเรยนร

(คน) รอยละ

2550 223,211 105,952 47.47 2552 189,434 140,005 73.93

ลดลง 33,777 เพมขน 34,053 เพม 26.46

จากขอมลดงกลาวนเปนทนาสงเกตวา จากป พ.ศ.2550 ถงป พ.ศ.2552 จ านวนเดกพการ

ทง 9 ประเภท ตามทส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานก าหนดไว มจ านวนทลดลง

ในขณะทจ านวนนกเรยนทมความบกพรองทางการเรยนรกลบเพมอยางนาเปนหวง นเปนประเดนท

นาฉกคดวามนยส าคญใดทอยเบองหลง การไดมาซงตวเลขนหรอไม ไมวาจะเปน “วธการ

เรยนการสอน วธการคดกรอง ความรความเขาใจทแทจรง นโยบาย ฯลฯ” นบตงแตมการ

ด าเนนการจดการเรยนรวมมาตงแต ป พ.ศ.2547 เพอเปนการขยายโอกาสและความเสมอภาคทาง

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 39

การศกษาใหกบเดกและเยาวชนพการทกประเภทใหไดเขาเรยนในโรงเรยนทจดการเรยนรวมไดอยาง

ทวถงในพนทใกลบาน โดยการจดใหเดกพการเขาเรยนในชนเรยนปกต ไดรบการพฒนาศกยภาพ

และมสวนรวมในกจกรรมของสถานศกษาและสงคมอยางสมบรณ ภายใตแนวคดทวา นกเรยนทกคน

สามารถเรยนรและไดรบประโยชนจากการศกษา ในขณะทสถานศกษาเองนนตองปรบเปลยนตาม

ความตองการจ าเปนของเดกทกคนมากกวาทจะปรบเปลยนตามความตองการของสถานศกษา และ

มองวาความแตกตางของนกเรยนแตละคนคอทรพยากรทมคาไมใชปญหา เพราะฉะนนความตองการ

ทมความหลากหลายเหลานจงกอใหเกดเปาหมายของการพฒนานกเรยนแบบกวางและยดหยน เพอ

การตอบสนองของเดกไดโดยไมตองแยกเดกออกจากชนเรยน และออกจากสงคมปกต ทงนในป

พ.ศ. 2548 จะจดใหครบทกอ าเภอและขยายใหครบทกต าบลตอไปตามล าดบ ทงนภายใตกรอบ

แนวคดในการบรหารจดการ 2 ลกษณะ คอ การบรหารจดการโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (school

base management) และการบรหารจดการเรยนรวมโดยใชโครงสรางซท (SEAT Framework) ท

ครอบคลมองคประกอบดานผเรยน สภาพแวดลอม กจกรรมการเรยนการสอน และเครองมอ

ส าหรบการพฒนาผเรยน

การด าเนนการจดการเรยนรวม นโยบายปฏรปการศกษาส าหรบคนพการ ในทศวรรษทสอง

(พ.ศ. 25522-2561) : อกหนงกลมเปาหมายเพอการด าเนนการจดการศกษาเพอปวงชนใน

ประเทศไทย

การด าเนนการจดการเรยนรวมเพอพฒนาศกยภาพของนกเรยนกลมเปาหมาย ภายใต

วสยทศน “คนพการไดรบการศกษาตลอดชวตอยางมคณภาพ ทวถง และเสมอภาค” ด าเนนงาน

ภายใตนโยบาย 4 ขอ 7 ยทธศาสตร 30 มาตรการ ดงน

นโยบาย ยทธศาสตร มาตรการ 1. คนพการได รบก า ร ศ ก ษ า อ ย า งทวถงและเสมอภาค

1. เพมโอกาสใหคนพการไดรบบรการทางการศกษา

1. พฒนาระบบและจดท าฐานขอมลคนพการ 2. จดระบบการดแลชวยเหลอ/วนจฉย/ประเมนสมรรถภาพ 3. พฒนารปแบบการจดการศกษาทหลากหลาย 4. เ พ ม จ า น ว น ส ถ า น ศ ก ษ า

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 40

นโยบาย ยทธศาสตร มาตรการ เครอขาย ครอบคลมพนท 5. ก าหนดกฎ ระเบยบ วธการใหค น พ ก า ร ไ ด ร บ บ ร ก า ร ท า งการศกษา

2. คนพการได รบการศกษาอย าง มค ณ ภ า พ ต า มมาตรฐานการศกษาของแตละประเภทความพการในทกระบบและรปแบบการศกษา

1. พฒนาหลกสตร กระบวนการจดการเรยนร การวดและประเมนผลใหเหมาะสมกบความพการ 2. พฒนาคณภาพครและบคลากรทเกยวของกบการจดการศกษาส าหรบคนพการ

1. พฒนามาต ร ฐ านและกา รประกนคณภาพการศกษา 2. สงเสรมการวจยและพฒนามาตรฐานและการประกนคณภาพการศกษา 3. พ ฒ น า ร ะ บ บ แ ล ะ ใ ห ก า รสนบสนนสอ ส งอ านวยความสะดวก และความชวยเหลออนใดทางการศกษา สอดคลองกบความตองการจ าเปนพเศษ 4. ก าหนดระเบยบ หลกเกณฑและวธการเกยวกบการวดและประเมนผลการศกษา 1. สงเสรมใหมมาตรฐานวชาชพ มาตรฐานคณวฒ เกณฑการประ เมนสมรรถนะว ชาชพครการศกษาพเศษ 2. สงเสรมสนบสนนการผลตครการศกษาพเศษและการพฒนาศกยภาพองคความรตอเนอง 3. สงเสรมสนบสนน พฒนาสมรรถนะบคลากรผดแลคนพการในการจดการศกษาส าหรบคนพการ 4. ปรบปรง กฎ ระเบยบ หลกเกณฑเกยวกบการพฒนาคร

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 41

นโยบาย ยทธศาสตร มาตรการ 3. การมสวนรวมในการจดการศกษาส าหรบคนพการ

3. พฒนาคณภาพสถานศกษาและแหลงเรยนรส าหรบคนพการ 1. สงเสรมการมสวนรวมในการจดการศกษาส าหรบคนพการ

การศกษาพ เศษและบคลากรทางการศกษา 1. สงเสรมสนบสนนสถานศกษาทจดการศกษาส าหรบคนพการใหมระบบการประกนคณภาพและไดรบการรบรองมาตรฐานการประกนคณภาพ 2. สงเสรม สนบสนน พฒนาแหลงเรยนรใหมคณภาพ 3. สงเสรม สนบสนนสถานศกษาจ ด ส ภ า พ แ ว ด ล อ ม ร ะ บ บสน บ สน น ก า ร เ ร ย นก า รสอน ตลอดจนบรการสงอ านวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลออนใด ทางการศกษาใหคนพการเขาถงและใชประโยชนได 1. สงเสรมความเขมแขงและพฒนาศกยภาพของเครอขาย 2. สงเสรม สนบสนนองคกรตางๆ บ ค ค ล ค ร อ บ ค ร ว ส ถ า นประกอบการฯ ใหมสวนรวมในการจดการศกษาส าหรบคนพการ 3. สงเสรม สนบสนนใหครอบครวมบทบาทในการพฒนาศกยภาพคนพการอยางตอเนองและการเรยนรโดยครอบครวศกษา 4. พฒนากลไก การประสานงานเครอขาย ทงในระดบนโยบายและระดบปฏบตอยางเปนระบบ 1. จดท าแผนแมบทรอบคลมทก

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 42

นโยบาย ยทธศาสตร มาตรการ 4. พฒนาคณภาพก า ร บ ร ห า ร จ ดการศกษาส าหรบคนพการ

1. พฒนาระบบการบรหารและกลไก การจดการศกษาส าหรบคนพการ

ระดบ ทกประเภท 2. พฒนาระบบการจดการศกษา ระบบการสงตอและระบบการสนบสนนอยางเปนรปธรรม 3. เ ร ง จ ด ท า ก ฎ ร ะ เ บ ย บ หลกเกณฑและวธการทเออตอการบรหารจดการศกษาส าหรบคนพการทสอดคลองกบ พ.ร.บ. 4. ก าหนดนโยบายดานการบรหาร พร อมจดท าแผนพฒนาส การปฏบต 5. สงเสรมศกยภาพในการประสานงาน ก ากบ ตดตามประเมนผลการจดการศกษาพเศษระดบชาต 6. สงเสรมความเขมแขงในการบร ห า ร ง าน ข อ ง ส ถา น ศ ก ษ า ส านกงานเขตพนทการศกษาและหนวยงานจดการศกษาส าหรบคนพการ 1. เรงรดใหมรายไดจากการออกสลากการกศลและภาษของสนคาทเปนตนเหตแหงความพการ 2. ให ร ฐบาล เ พมงบประมาณสนบสนนกองทนฯ 3. สงเสรม สนบสนนความรวมมอกบองคกรภาคเอกชน โดยเฉพาะระบบร ว มท น ในการจ ดการศกษาส าหรบ คนพการ 4. สนบสนนเงนอดหนน การ

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 43

นโยบาย ยทธศาสตร มาตรการ 2. ปฏรประบบการเงนและงบประมาณเพอการศกษาส าหรบคนพการ

จดการศกษาส าหรบคนพการภ าค เ อกชน ใ ห ส อดคล อ ง ก บคาใชจายจรง

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 44

เปดโลกกวางของการเรยนรดวย ICT : ICT for EFA

สนนทา พฒพนธ

บทน า

ในโลกของการเปลยนแปลงในปจจบนน หากมองลงมาทประเทศไทย กจะเหนความ

เปลยนแปลงในหลายๆอยางทเมอเปรยบเทยบกบเมอสบกวาปทแลวนน มความแตกตางกนอยาง

สนเชง ไมวาจะเปนในแงสงคม เศรษฐกจ หรอแมกระทงดานการศกษา ปจจยหนงทมอทธพลตอการ

เปลยนแปลงของโลกนนเกดจากความกาวหนาทางเทคโนโลยสารสนเทศทพฒนาไปอยางรวดเรว ท า

ใหพลเมองในยคใหมน ตองการทกษะใหมๆเพอเตรยมตวใหพรอมทจะอยกบการเปลยนแปลงอยาง

รวดเรวของโลกใบน ซงการศกษากเปนเครองมอหนงในการสรางทกษะตางๆใหเกดขน โรงเรยน

จะตองเตรยมนกเรยนใหพรอมทจะรบมอกบสภาพแวดลอมใหมๆทพวกเขาจะตองเผชญหลงจากทจบ

การศกษา หรอหากมองในระยะสน เชน การเตรยมนกเรยนใหพรอมส าหรบเนอหาหนวยถดไป , ภาค

เรยนถดไป หรอระดบชนถดไป โดยทเราไมไดตระหนกวาระบบในปจจบนของเราจะกลายเปนความ

ลาสมย กญแจส าคญในการทจะเปลยนแปลงระบบคอการมเปาหมายทชดเจนไวในใจ ซงเราไมควรท

จะมงเนนไปยงเรองทก าลงไดรบความนยมอยในขณะนนแตเพยงอยางเดยว เพราะในชวงเวลาของการ

เปลยนแปลงนน เราไมสามารถทจะตดสนสงทมอยในปจจบน โลกก าลงเปลยนแปลง และหนาทของ

เราคอการเตรยมนกเรยนใหพรอมส าหรบชวตของเขาในอนาคต เพอใหพลเมองในประเทศมความร

และทกษะทเทาทนการเปลยนแปลงของโลกได ดงนนทกษะแหงศตวรรษท 21 (21th Century

Skills) จงเปนแนวคดหนงทจะน าพาเราไปสโลกแหงอนาคตไดอยางเขมแขง

ผเขยนนนไดรจกค าวาทกษะแหงศตวรรษท 21 เมอครงทไดเขารบฟงการบรรยายพเศษเรอง การพฒนาการศกษาเพอเตรยมคนสประชาคมอาเซยนในป 2558 โดย ดร.เบญจลกษณ น าฟา ผตรวจราชการกระทรวงศกษาธการ ในการอบรมเชงปฏบตการครแกนน าของโครงการการเรยนรไรพรมแดนเพอพฒนาการศกษาสประชาคมอาเซยนดวยเครอขาย ThinkQuest รนท 1 ณ โรงแรมโฆษะ ในวนท 29 กรกฎาคม 2554 ซงในครงนน ดร.เบญลกษณ ไดกลาวไวเพอเปนแนวทางส าหรบการจดการศกษาโดยมงเนนไปทการใช ICT เปนเครองมอในการพฒนาคน ท าใหผเขยนมความสนใจและไดไปศกษา

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 45

คนควาเพมเตมจากทไดรบฟงการบรรยาย ซงท าใหมความรเพมเตมขนเปนอยางมากเกยวกบองคประกอบของทกษะแหงศตวรรษท 21

ทมา http://www.p21.org/route21/index.php องคประกอบของทกษะทจ าเปนแหงศตวรรษท 21 1. ทกษะการเรยนรและการสรรคสราง (Learning and Innovation Skills)

1.1 ความคดสรางสรรคและความคดเชงนวตกรรม (Creativity and Innovation)

แสดงใหเหนถงความคดดงเดมทสรางสรรคในการท างาน มการพฒนาแนวคดใหม การน าไปใชตลอดจนการสอสาร เปดกวางและยอมรบมมมองทแตกตาง แสดงออกถงความคดสรางสรรคทสามารถน ามาใชไดจรงเพอสรางสงใหม

1.2 การคดอยางมวจารณญาณและการแกปญหา (Critical Thinking and Problem

Solving)

แสดงใหเหนถงการใชเหตผลเพอรองรบความเขาใจ สามารถตดสนใจจากตวเลอกทหลากลหายซบซอน

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 46

เขาใจถงความเชอมโยงทมตอระบบตางๆ ระบแนวคดหรอตงค าถามทสามารถน าไปสการสรางทางเลอกทดกวาและชดเจน

กวาในการแกปญหา ก าหนดแนวทาง วเคราะห สงเคราะหขอมลเพอน าไปใชในการแกปญหาหรอตอบ

ค าถาม 1.3 การสอสารและการท างานรวมกน (Communication and Collaboration)

แสดงความคดเหนไดอยางชดเจนผานการพดและการเขยน แสดงความสามรถในการท างานรวมกบผอนได มความยดหยน ปรบตวไดดและตงใจทจะใหรวมมอในการท างานเพอใหบรรล

เปาหมาย รวมมอในการท างานรวมกน

2. ทกษะในการจดการขอมลสารสนเทศ การใชสอและเทคโนโลย (Information, Media and

Technology Skills)

2.1 การจดการสารสนเทศ (Information Literacy)

สามารถเขาถงสารสนเทศทเหมาะสมและเพยงพอ ประเมนสารสนเทศอยางม วจารณญาณ ใชไดอยางถกตองและสรางสรรคเพอแกปญหาทเกด

มความเขาใจในจรยธรรมและหลกการในการใชและเขาถงสารสนเทศ 2.2 การจดการสอ (Media Literacy)

เขาใจในธรรมชาตของการผลตสอ ตลอดจนวตถประสงคและเปาหมายและ คณลกษณะ หลกการใชงาน

เขาใจถงความสามารถในการรบสารทแตกตางกนออกไปตามความแตกตางของ แตละบคคล คานยม ความเชอ และอทธพลของสอทมตอพฤตกรรม

มความเขาใจในจรยธรรมและหลกการในการใชและเขาถงสารสนเทศ 2.3 ความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศ (ICT Literacy)

สามารถใชเทคโนโลยดจตอล เครองมอสอสารหรอระบบเครอขายอยางเหมาะสม ในการเขาถง การจดการ การ บรณาการ การ ประเมนและสอสาร ตลอดจนสรางสารสนเทศเพอตอบสนองความตองการในสงคมองฐานความร

ใชเทคโนโลยเปนเครองมอในการคนควา จดเตรยม จดการ ประเมนและสอสาร ตลอดจนมความเขาใจในจรยธรรมและหลกการในการใชและเขาถงสารสนเทศ

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 47

3. ทกษะชวตและดานอาชพ (Life and Career Skills)

3.1 ความยดหยนและการปรบตว (Flexibility and Adaptability)

ปรบตวเขากบบทบาทและความรบผดชอบทแตกตางกนได สามารถท างานภายใตสถานการณทไมแนนอนได ตลอดจนการปรบความเรงดวน

ในการท างาน 3.2 ความคดรเรมและการวางแผน (Initiative and Self-Direction)

รและสามารถตรวจสอบความเขาใจและเปาหมายในการเรยนรของตนเอง มทกษะในการยกระดบความรความช านาญเพอขยายขอบเขตการเรยนรและ

โอกาสทจะท าใหเกดความเชยวชาญได แสดงออกใหเหนวาสามารถยกระดบทกษะไปในระดบทสงกวาได ระบองคประกอบของงาน การจดล าดบความส าคญในการท างานจนสามารถ

ท างานใหส าเรจไดโดยไมตองมการชแนะ จดการเวลาไดอยางมประสทธภาพ ตลอดจนภาระงานทเหมาะสม แสดงใหเหนถงความตงใจทจะมกระบวนการเรยนรตอเนองตลอดชวต

3.3 ทกษะดานสงคมและวฒนธรรม (Social and Cross-Cultural Skills)

ท างานรวมกบผอนไดอยางมเหมาะสมมประสทธภาพและผลตภาพ สามารถยกระดบความรความคดของกลมไดเมอเหมาะสม อยรวมกบวฒนธรรมทแตกตางได และสามารถใชความแตกตางมาชวยสราง

นวตกรรมและคณภาพของงาน 3.4 ความนาเชอถอและผลตภาพ (Productivity and Accountability)

สามารถวางแผนทมคณภาพสงและเปาหมายในการสรางคณภาพของงานภายใต ก าหนดเวลา

แสดงออกถงความตระหนกและทศนคตเชงสรางสรรคตอการท างาน เชน ตรงตอ เวลา

3.5 ภาวะผน าและความรบผดชอบ (Leadership and Responsibility)

ใชความมมนษยสมพนธและทกษะในการแกปญหาเพอโนมนาวและชน าใหงาน บรรลเปาหมาย

กระตนความสามารถผรวมงานใหท างานตามเปาหมายได แสดงออกถงความมคณธรรมจรยธรรม แสดงออกถงความรบผดชอบทมตอสวนรวมมากกวา

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 48

ทกษะและความรพนฐานตางๆ ทยกมาเบองตน คงจะยงไมใชทงหมดทจ าเปนส าหรบการอย

ในโลกยคศตวรรษท 21 สงทผเขยนยกขนมาทงหมดนนกไมจ าเปนทจะตองถกตองทงหมด คงมหลาย

คนทเหนดวยรวมทงเหนแยงวาสงทผเขยนยกตวอยางขนมานนเปนทกษะและแนวคดพนฐานทจ าเปน

ส าหรบการอยอาศยในโลกยคศตวรรษท 21 หรอไม สงทส าคญกวาคอการรวมกนคดวาทกษะเหลาน

คออะไร เดกไทยและคนไทยยงขาดทกษะอะไร และเราจะท าอยางไรเพอเตมเตมชองวางเหลานนให

ได

ความหลากหลายของทางเลอกทางการศกษาในอนาคต

ธรรมเนยมในการเรยนรส าหรบผเรยน ( CUSTOMIZE LEARNING FOR THE

LEARNER )

เดกๆนนมการเรยนรโดยสญชาตญาณ การเรยนรในโรงเรยนนนคอนขางจะเปนเรองท

แตกตางกน ปญหากคอระบบโรงเรยนไดถกออกแบบมาเพอจดการเรยนการสอนกบคนสวนมาก

มากกวาการจดการเรยนการสอนเฉพาะบคคล แตหากนกเรยนในหองหนงนนม 30 คน กจะม

ความสามารถ , ความสนใจ , วฒภาวะ และรปแบบการเรยนทหลากหลาย ดงนน ครผสอนตองมการ

เตรยมการสอนทสามารถตอบสนองตอความตองการของผเรยนไดอยางเหมาะสม

การจดการศกษาทเหมาะสมจะตองสนองความแตกตางระหวางบคคล ยดเดกเปนศนยกลาง

(Child-Centered) จดการเรยนการสอนใหเดกไดเรยนอยางมความสข ไดรวธเรยน รจก วธคด

วเคราะห สามารถแสวงหาความรไดดวยตนเอง คนพบเอง (Learn by Discovery) จากประสบการณ

จรงโดยการปฏบต และใฝใจทจะเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต (Lifelong Education)

ทงน หลกสตร กระบวนการเรยน กระบวนการวดผลประเมนผล กจะตองยดหยนและ

หลากหลาย แมวาเดกเหลานนอาจจะออก สตารทไมเทากน แตควรมลวงและเสนชยของเขาเอง เขา

จะสามารถไปสจดหมายปลายทางไดดเชนกน มโอกาสเปนผชนะตามแบบฉบบของตนเอง จะไมบงคบ

ใหเดก ทกคนตองเรยนอยางเดยวกน ในเวลาเดยวกน เพอเปาหมายอยางเดยวกน ครเปนเพยงผ

อ านวยความสะดวกเพอการพฒนาของแตละบคคล (The Teacher as a Facilitator of Individual

Development) เปลยนบทบาทจากผสอน หรอผถายทอดขอมลความร มาเปนผจดประสบการณการ

เรยนรใหผเรยน เพราะครมหนาทพฒนาคนไมใชพฒนาวชา แตจะอาศยวชามาพฒนาคน แนวคดใน

การจดการศกษาจงตองมฐานอยบนความเปนมนษย ดวยหลกการทวา มนษยทกคนมความแตกตาง

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 49

กน เราตองเคารพในคณคาความเปนมนษยของคนอยางเทาเทยมกน จงจะไดชอวา เปนการจด

การศกษาอยางเสมอภาคและยตธรรม

หองเรยนเสมอน (Virtual Classroom)

ในปจจบนเทคโนโลยนนไดกลายมาเปนสวนหนงของชวตเรา โลกเสมอนกไดมาซอนทบกบ

โลกแหงความเปนจรง การสอสารเสมอนจรงกบผคนจากทวโลกสรางความสะดวกใหกบโลกแหงความ

เปนจรง ซงเรองเหลานมความหมายในดานการจดการศกษาในอนาคตอยางลกซง เพราะครและ

นกเรยนไมจ าเปนตองอยในสถานทเดยวกนในการจดการเรยนร ยงไปกวานน คณภาพของการ

ปฏสมพนธในโลกเสมอนจรงระหวางครกบนกเรยนนนมประสทธภาพไมแพการปฏสมพนธแบบตวตอ

ตว

หองเรยนเสมอน (Virtual Classroom) หมายถงการเรยนการสอนผานระบบเครอขายคอมพวเตอรโดยใชชองทางของระบบการสอสารและอนเทอรเนต ผเรยนสามารถใชคอมพวเตอรทเชอมตอกบระบบอนเทอรเนตเขาไปเรยนในเวบไซต ทออกแบบกระบวนการเรยนการสอนใหมสภาพแวดลอมคลายกบเรยนในหองเรยนแบบปฏสมพนธระหวางผเรยนกบผสอนและผเรยนกบผเรยน โดยมบรรยากาศเสมอนพบกนจรง กระบวนการเรยนการสอนจงไมใชการเดนทางไปเรยนในหองเรยนแตเปนการเขาถงขอมลเนอหาของบทเรยนไดโดยผานคอมพวเตอร

ลกษณะของหองเรยนเสมอน หองเรยนเสมอนสามารถจ าแนกไดเปน 2 ลกษณะ คอ

จดการเรยนการสอนในหองเรยนธรรมดา แตมการถายทอดสดภาพและ เสยงเกยวกบเนอหาของบทเรยนโดยอาศยระบบโทรคมนาคมและเครอขายคอมพวเตอร ซงเรยกวา Online ไปยงผเรยนทอยนอกหองเรยน ผเรยนสามารถรบฟงและตดตามการสอนของผสอนไดจากเครองคอมพวเตอรของตนเองอกทงยงสามารถโตตอบกบครผสอนหรอเพอนนกเรยนทอยคนละแหงได

หองเรยนเสมอนเปนการจดการเรยนการสอนผานระบบเครอขาย ทอาศย

ประสทธภาพของเทคโนโลยการสอสารและอนเทอรเนต การเรยนการสอนจงตองมการเชอมโยง

คอมพวเตอรของผเรยนเขากบเครอขายคอมพวเตอรการเรยนการสอนท าไดโดยผเรยนใชคอมพวเตอร

เขาสเวบไซตของหองเรยนเสมอนและด าเนนการเรยนตามกจกรรมทผสอนไดออกแบบไว หองเรยน

ลกษณะนเรยกวา หองเรยนเสมอนทแท การเขาสเวบไซตหองเรยนเสมอนน ภาพทปรากฏเปนหนา

แรก เรยกวา โฮมเพจ ซงโดยทวไปจะเปนชอรายวชาทสอน ชอผสอน และขอความสนๆตางๆทเปน

หวขอส าคญในการเรยนการสอนเทานน โฮมเพจนจะถกออกแบบตางๆใหมความสวยงามดวย

ภาพถาย ภาพกราฟก ตวอกษรและการใหสสนเพอดงดดความสนใจของผเรยน ขอความสนๆท

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 50

จดเรยงอยในหนาโฮมเพจไดถกเชอมโยงไปสหนาเวบเพจ ซงเปนหวขอยอยและเชอมโยงไปสเวบเพจ

รายละเอยด ซงเปนขอมลการเรยนการสอนในแตละสวนตามล าดบความส าคญ โดยผเรยนเพยงคลก

เมาทเลอกเรยนในหวขอซงเปนเนอหาหรอกจกรรมการเรยนการสอนทตนเองสนใจไดตามตองการ

เชน เวบเพจประกาศขาว เวบเพจประมวลวชา เวบเพจเนอหา เวบเพจแสดงความคดเหน เวบเพจ

สรปบทเรยน เวบเพจตอบปญหา เวบเพจแหลงทรพยากรการเรยนร เวบเพจการประเมนผล และเวบ

เพจอนๆตามทถกออกแบบไว

เปาหมายของหองเรยนเสมอนเปนการเปดโอกาสใหบคคลสามารถเขาถงและไดรบการศกษาอยางมประสทธภาพ เปาหมายเหลานสามารถเชอมโยงเขากบค ากลาวทวา “ถาคณไมไดเขาชนเรยนบางทอาจจะท าใหคณเรยนไดไมมาก” นอกจากนนเปาหมายประการส าคญ ทสอดคลองและเปนปจจยของหองเรยนเสมอนคอ การเรยนแบบรวมมอ (Cooperative learning) เปาหมายพฒนาโอกาสของการเขาถงการศกษาอาจจะพจารณาแนวคดกวางๆทเกยวกบหองเรยนเสมอนในประเดนตางๆตอไปน

1. ท าเลเปาหมาย ผเรยนอาจจะเลอกเรยนรายวชาใดๆจากผสอนคนใดคนหนงทวโลกหากม การเปดโอกาสใหลงทะเบยนเรยนไดโดยไมมขดจ ากดในเรองพนท

2. เวลาทยดหยน ผเรยนอาจจะมสวนรวมไดตลอดเวลาไมวาจะเปนกลางวนหรอกลางคนการ ไดรบขอมลยอนกลบจากผสอนและเพอนทเรยนรวมกนจะไมมขอจ ากดเรองเวลา

3. ไมมการเดนทาง ผเรยนสามารถท างานและศกษาอยทบานไดอยางสะดวกสบายซงอาจจะ เปนขอดส าหรบผเรยนทมอปสรรค อนเนองมาจากความพการท าใหไมมความจ าเปนตองเดนทางหรอแมแตผเรยนทมภาระดานครอบครว ปจจยประการนนบเปนโอกาสทท าใหทกคนมทางเลอกและความสะดวกสบาย

4. ประหยดเวลา ผเรยนทจ าเปนตองเดนทางไปสถานศกษาถาเรยนจากหองเรยนเสมอนจะ ประหยดการเดนทาง

5. ท างานรวมกน ดวยภาพทางเทคโนโลย ท าใหผเรยนสามารถแลกเปลยนขอมลขาวสารกน ไดงายดาย ในขณะทการแลกเปลยนขอมลในหองเรยนปกต กระท าไดยาก ผเรยนในระบบหองเรยนเสมอนจะสามารถอธบายปญหารวมกน แลกเปลยนโครงงานซงกนและกนได

6. โอกาสการมสวนรวม ดวยระบบสอสารดวยคอมพวเตอรเปนสอกลาง สามารถเปดโอกาส ใหผเรยนทกคนมโอกาสเทาเทยมกน ในการถามค าถาม การใหขอสงเกตและการท ากจกรรมรวมกน นอกจากจดเดนของหองเรยนเสมอนทกลาวมาแลวนนในทางกลบกน

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 51

ขอจ ากดของหองเรยนเสมอนอาทเชน 1. แหลงเรยนมจ ากด ในปจจบนยงมสถาบนทเสนอรายวชาแบบหองเรยนเสมอนจ ากดมาก

ท าใหยงมขอจ ากดเกยวกบแหลงทจะเรยนในปจจบน 2. เครองมอทจ าเปน ผเรยนจะตองมเครองคอมพวเตอร และโมเดมทบาน หรอทท างาน

พรอมทจะตดตอเชอมเขากบโปรแกรมหองเรยนเสมอน ดงนน การเรยนในระบบหองเรยนเสมอน จงดคลายกบผเรยนจะตองมฐานะทางเศรษฐกจดพอสมควรหรอไมกจะตองท างานในองคกรทมอปกรณเหลาน และพรอมจะสนบสนนใหเขาเรยนได

3. การใหขอมลยอนกลบลาชา การสอสารในชนเรยนปกต จะเปนการสอสารแบบพบ หนา การถามค าถามจะไดรบค าตอบทนททนใดแตในสอทมการเรยนแบบภาวะตางเวลาอาจจะตองรอขอมลยอนกลบ อาจจะเปนชวโมงหรอเปนวน ยงไปกวานนบางครงผสอนอาจจะท าใหขอมลยอนกลบแบบเปนกลมแบบรวมๆ มไดเฉพาะเจาะจง ใหกบผเรยนคนใดคนหนงอยางไรกตามการใหขอมลยอนกลบทนททนใดส าหรบหองเรยนเสมอน สามารถกระท าได ถาผทรวมเรยนทกคนตดตอกนแบบอยหนาจอคอมพวเตอรพรอมๆกน การพดคยการใหขอมลยอนกลบกนและกนจะตองมการเตรยมขอความส าเรจรป จะท าใหการตดตอระหวางกนและกนภายในกลมรวดเรวยงขน แตโดยสวนมากและการเรยนแบบหองเรยนเสมอนมกจะนยมใชแบบภาวะตางเวลา จงท าใหค าตอบทไดรบลาชาออกไป

4. ทกษะเอกสาร ผเรยนทจะเรยนในระบบหองเรยนเสมอน จะตองมทกษะในการอาน และการเขยนเปนอยางดเพราะผเรยนตองใชทกษะในการใชเครองไมโครคอมพวเตอร เพอการตดตอสอสาร การใชซอฟตแวรตลอดจนการแกไขปญหาขดของจากการใชเครองคอมพวเตอรเบองตนได

แมวาตนทนในการจดการเรยนการสอนแบบหองเรยนเสมอนจะสงมาก แตถาหากมการ

บรการจดการจนมประสทธภาพและเปนทแพรหลายแลว ผลก าไรจะเกดขนกบสงคมและประเทศชาต

ในรปของคนสวนใหญของประเทศไดรบความรซงเปนก าลงส าคญในการพฒนาสวนตางๆของประเทศ

ใหมความเจรญกาวหนาตอไปในอนาคต

การจดการเรยนการสอนแบบหองเรยนเสมอนนบเปนนวตกรรมทางการศกษาทชวย ลดขอจ ากดในดานตางๆทางการศกษาไดเปนอยางด ท าใหผเรยนสามารถเลอกเรยนไดตามความพอใจ ตามความพรอมทงทางดานเวลา สถานทและความสามารถทางสตปญญา การเรยนการสอนแบบหองเรยนเสมอนน สามารถจดไดทงแบบการศกษาในโรงเรยน นอกโรงเรยน และการศกษาตามอธยาศยสงผลใหคนสวนใหญสามารถเรยนรไดตลอดชวต อยางไรกตามยงมสงทตองค านงถงในการจดหองเรยนเสมอนอยอกมาก เชน ระบบบรหารจดการของหองเรยนการประเมนผลสมฤทธของการ

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 52

เรยน และสงทการเรยนในหองเรยนเสมอนไมมกคอ ปฏสมพนธทางดานสงคมระหวางผเรยนดวยกน สงเหลานคอค าถามทตองคดวาหองเรยนเสมอนจะท าใหเกดขนไดอยางไร การเรยนรทมงเนนไปทสอมลตมเดย ( LEARNING IS FOCUSED ON MULTIMEDIA ) การใชมลตมเดยทางการเรยนการสอน กเพอเพมทางเลอกในการเรยน และตอบสนองรปแบบของการเรยนของนกเรยนทแตกตางกน การจ าลองสภาพการณของวชาตาง ๆ เปนวธการเรยนรทท าใหนกเรยนไดรบประสบการณตรงกอนการลงมอปฏบตจรง โดยสามารถทจะทบทวนขนตอนและกรบวนการไดเปนอยางด นกเรยนอาจจะเรยนหรอฝกซ าได เชน การใชมลตมเดยในการฝกภาษาตางประเทศ โดยเนนเรองการออกเสยงและฝกพด เปนตน

การใชมลตมเดยเพอเปนวสดทางการสอนท าใหการสอนมประสทธภาพมากกวาการใชวสดการสอนธรรมดา และสามารถเสนอเนอหาไดลกซงกวาการสอนทสอนตามปกต อาทการเตรยมน าเสนอไวอยางเปนขนเปนตอน และใชสอประเภทภาพประกอบการบรรยาย และใชขอความน าเสนอในสวนรายละเอยดพรอมภาพเคลอนไหวหรอใชวดทศนเชนนแลวกจะท าใหการสอนมประสทธภาพสงขน

แฮทฟลดและบตเตอร (Hatfield and Bitter.1994) ไดกลาวถงคณคาของมลตมเดยทใชในการเรยนการสอนไว ดงน

1. สงเสรมการเรยนดวยตนเองแบบเชงรก (Active) กบแบบสอน าเสนอการสอนแบบ เชงรบ (Passive)

2. สามารถเปนแบบจ าลองการน าเสนอหรอตวอยางทเปนแบบฝก และการสอนทไมม แบบฝก

3. มภาพประกอบและมปฏสมพนธเพอใหเกดการเรยนรไดดขน 4. เปนสอทสามารถพฒนาการตดสนใจและการแกไขปญหาของนกเรยนไดอยางม

ประสทธภาพ 5. จดการดานเวลาในการเรยนไดอยางมประสทธภาพและใชเวลาในการเรยนนอย

ดงนนจงอาจสรปคณคาของมลตมเดยเพอการเรยนการสอนทมขอบเขตกวางขวาง เพมทางเลอกในการเรยนการสอน สามารถตอบสนองรปแบบของการเรยนของนกเรยนทแตกตางกนไดสามารถจ าลองสภาพการณของวชาตาง ๆ เพอการเรยนรได นกเรยนไดรบประสบการณตรงกอนการลงมอปฏบตจรง สามารถทจะทบทวนขนตอนและกระบวนการไดเปนอยางด และนกเรยนสามารถทจะเรยนหรอฝกซ าได จงกลาวไดวา มลตมเดยมความเหมาะสมทจะน ามาใชทางการเรยนและการสอน

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 53

ตารางท 1 รปแบบในอนาคตส าหรบโรงเรยนของรฐ

Conventional Online (Virtual)

Hybrid Broker of Instructional Experiences

ความหมายของโรงเรยน

อาคารทมเจาหนาทและหลกสตรทตายตว

มการออกแบบและการจดการของการสอนออนไลนและการประเมนผล

มหลกสตรทมการพบกนแบบเผชญหนาระหวางผเรยนกบผสอนและหลกสตรแบบออนไลน

มผจดการและมผซอรปแบบการสอนนกเรยนโดยมหลายหลกสตรใหเลอก

ตารางสอน ทกวน,วนละ 6-8 ชวโมง

ตลอดเวลา มการก าหนดเวลาทแนนอนในการพบกนแบบเผชญหนาและตลอดเวลาส าหรบแบบออนไลน

มความแตกตางกนโดยนกเรยนและประสบการณทไดรบมอบหมาย

บทบาทของผน าโรงเรยน

การจดกลมแบบถาวรของมออาชพ

เลอกหรอพฒนาชดการสอนออนไลน จาง , ฝกอบรม และการประเมนออนไลน

ท าใหมนใจวาครทราบเมอนกเรยนตองการความชวยเหลอแบบเผชญหนา

คนหาความเหมาะสมระหวางความตองการของนกเรยนและประสบการณการเรยนร

ลกษณะการท างานของนกเรยน

เขาชนเรยนและท างานตามทไดรบมอบหมาย

ใชเวลาในการเรยนและการทดสอบออนไลน,ท างานทไดรบมอบหมายโดยครผสอน

ท างานออนไลนเปนสวนมาก การเขาโรงเรยนเปนการประเมนเทานน

เขารวมหลกสตรอยางเปนทางการและประสบการณการเรยนรอนๆจะไดรบมอบหมายมาจากโรงเรยน

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 54

Conventional Online (Virtual)

Hybrid Broker of Instructional Experiences

บทบาทของครผสอน

ครบรหารจดการการเรยนการสอนแตเพยงผเดยว

จดการเรยนรแบบออนไลน

สงเสรมการสอนโดยยดรปแบบการสอน,การเหนคณคา,การวเคราะห และการก าหนดเกณฑ

ครสอนเตมเวลาดวยการผสมการใหบรการดานอนๆ

คาใชจายของคร อตราเงนเดอนขาราชการ

ก าหนดโดยตลาด ก าหนดโดยโรงเรยน(เปนจ านวนเงนทสงมากส าหรบครทมประสทธภาพ)

ก าหนดโดยโรงเรยน

ทกษะของคร เนอหาสาระ,ศาสตรการสอน และการจดการหองเรยน

เนอหาสาระ และเทคนคความเชยวชาญ

เนอหาสาระ,ศาสตรการสอน ,การวเคราะห

เนอหา และการจดการเรยนการสอนเฉพาะเรอง

อตราสวนของครตอนกเรยน

1/25 1/1 ถง 1/1000 1/1 ถง 1/1000 1/50 ถง 1/100

ทมา www.kappanmagazine.org, November 2010

หากเราจะมองแลวทศทางของการศกษาในอนาคตนน มงเนนทจะตอบสนองความแตกตาง

ระหวางบคคลมากทสด ซงจะเหนไดวาสอทท าใหการจดการศกษาในรปแบบนประสบความส าเรจกคอ

สอเทคโนโลยสารสนเทศ ดงนน ไมใชเรองแปลกเลย หากในอนาคตขางหนา โรงเรยนอาจจะเปนเพยง

สถานททจะใหผเรยนไดมาเพยงเพอพบปะกนเปนครงคราวเทานน และผเรยนกสามารถทจะเรยนรได

ทกท ทกเวลาภายใตหองเรยนเสมอน บทบาทของครในอนาคตอาจตองเปลยนแปลงเปนผให

ค าปรกษาและแนวทางเมอนกเรยนประสบปญหาหรอตองการความชวยเหลอ

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 55

แตทงนทงนน เราสามารถใช ICT เปนเครองมอในการพฒนาคน แตเราตองสรางวฒนธรรม

สรางสรรคดวย โดยการใหผเรยนรจกและเคารพในกตกาพนฐานของการใช ICT มารยาทบนเครอขาย

มการรเทาทนสอ,การสอสาร และเทคโนโลย เพอการพฒนาตนเองและสงคมอยางยงยน

เอกสารประกอบการสมมนาเชงวชาการ : Education For All 56

บรรณานกรม

กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร. (2554). กรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและ การสอสารระยะ พ.ศ. ๒๕๕๔-๒๕๖๓ ของประเทศไทย .กรงเทพฯ.

คณะอนกรรมการกจการเพอการสอสารสงคม. (2554). คมอฉบบพกพา“ปฏรปการศกษาไทย”. กรงเทพฯ.บรษท พรนท ซต จ ากด.

Ian Jukes,Ted McCain, and Lee Crockett . (2011).Education and the Role of the Educator in the Future .kappanmagazine.org

Paul Hill and Mike Johnston. (2010).In the Future, Diverse Approaches to chooling.kappanmagazine.org.

http://www.seameo.org/vl/pallop/multime.htm สบคนวนท 6 สงหาคม 2554 http://www.learners.in.th/blog/kritapol-eti5301-3/241932 สบคนวนท 6 สงหาคม 2554 http://lms.thaicyberu.go.th/officialtcu/main/advcourse/presentstu/course/ww521/jo

emsiit/joemsiit-web1/ChildCent/Child_Center1.htm สบคนวนท 6 สงหาคม 2554 www.21stcenturyskills.org สบคนวนท 6 สงหาคม 2554