Boğaziçi Üniversitesi Seminer Sunusu

FİKİR ÜRÜNLERİ VE ÖRNEKLERİFİKİR ÜRÜNLERİ VE ÖRNEKLERİ

BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİBOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ

M. KAAN DERİCİOĞLUM. KAAN DERİCİOĞLUANKARA PATENT BÜROSUANKARA PATENT BÜROSU

20 Ekim 2010 20 Ekim 2010

1© 2009 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

GİRİŞ - FİKİR ÜRÜNLERİ VE ÖRNEKLERİBULUŞ VE PATENTPATENT BAŞVURU SİSTEMLERİPATENT ARAŞTIRMASI

SUNUM PLANI


ARGE, teknoloji, yenilikçilik, rekabet gücü, vb. konular gündeme geldiği zaman genellikle ele alınan konular; buluşlar, patent, ticaret sırları ve teknoloji transferi ile sınırlı kalmaktadır.

GİRİŞ


Fikirlerin ifade biçimlerinden olan “eserler”, buluşların ticarileşmesinde başarı anahtarı olan “endüstriyel tasarımlar”, işletmelerin parmak izi niteliğindeki “markalar”, düşünülemeyen bir hızda gelişen internetteki “alan adları”, tüm araştırmacıları ve üreticileri (sanayicileri) doğrudan ilgilendirmekte ve etkilemektedir.

GİRİŞ


Buluş, patent, faydalı model belgesi, endüstriyel tasarım, marka, alan adı, bilgisayar yazılımı, ticaret sırları, vb., tüm fikir ürünlerinin önemli olduğu rekabet gücünü doğrudan etkilediğini düşünmek zorundayız.

GİRİŞ


İnsan, aklını kullanarak “yeni fikirler” oluşturabilir. Benzeri özelliklerde yaratılmalarına rağmen bazı insanlar fikir ürünü üretmez. Bu olay, fikir ürünü üretenler ile üretmeyenler arasında belirgin bir fark oluşmasına yol açar.

Fikir ürünü üretenler ile üretmeyenler arasında bir denge kurulması ve dolayısıyla fikir ürünü üretenlerin korunarak özendirilmesi gerektiği anlaşılmıştır.

FİKİR ÜRÜNLERİ


Fikir ürünü üretenlerin korunması ile oluşturulan denge;

elle tutulan, gözle görülen ve bir mülkiyet konusu MADDİ MALLAR’a ek olarak,

elle tutulamayan, gözle görülemeyen ve bir hak konusu olan MADDİ OLMAYAN MALLAR

kavramının oluşmasını sağlamıştır.

FİKİR ÜRÜNLERİ


Söz konusu gelişmeler sonucunda, fikir ürünlerine ilişkin olarak, maddi mallara ilişkin mülkiyet kavramından farklı olarak

MADDİ OLMAYAN MALLAR ÜZERİNDEKİ HAKLAR

kavramı oluşmuştur.

FİKİR ÜRÜNLERİ


MADDİ MAL :

KİTAP veya CD

MADDİ OLMAYAN MAL:

KİTAP veya CD içindeki ESERLER

Kitap veya CD satın alınabilir. Bu eylem kitap veya CD içindeki eserlerin de satın alındığı anlamına gelmez. Kitap veya CD satın alındığı halde, içindeki eserler izinsiz çoğaltılamaz ve yayınlanamaz.

FİKİR ÜRÜNLERİ


DÜNYA FİKRİ HAKLAR ÖRGÜTÜ (WIPO) Cenevre kentinde yerleşik, Birleşmiş Milletlerin fikri haklar konusunda yetkili örgütüdür. Fikri haklar alanındaki uluslararası andlaşmaların hazırlanması, standardların oluşturulması, uluslararası başvuruların ve tescillerin yapılması, vb. hizmetleri sunmaktadır.

http://www.wipo.int/http://www.wipo.int/about-ip/en/

FİKİR ÜRÜNLERİ


11

KAYNAK

Fikri Haklar alanındaki önemli kaynak yayınlardan biri:

WIPO Intellectual Property Handbook: Policy, Law and UseWIPO Publication No.489 (E)

http://www.wipo.int/about-ip/en/iprm/

Aşama Kavram Yapı

Başlangıç Yaratıcılık

İnsan

Akıl

Fikir

Korunabilirlik Biçimlendirmek(İfade Edilmek)

Ürün

Sahip

Haklar

Fikir Ürünü Sahipliğinin Temel Yapısı

TEMEL YAPI


TEMEL YAPI

FİKİRFİKİR ÜRÜNÜ

FİKİR ÜRÜNÜ SAHİBİFİKİR ÜRÜNÜ SAHİBİNİN HAKLARI

TEMEL YAPI


Fikir, korunabilirlik ölçütleri açısından değerlendirildiğinde, “henüz bir biçim verilerek ifade edilmemiş eylem” şeklinde açıklanabilir.

Fikir ürünü, bir biçim verilerek ifade edilmiş ve somutlaşmış fikirlerdir.

FİKİR ve FİKİR ÜRÜNÜ


Fikir Ürünü Eser Buluş Tasarım Marka

Fikir Ürünü Sahibi

Eser Sahibi Buluş Sahibi (Buluşçu)

Tasarım Sahibi(Tasarımcı)

Marka Sahibi

Fikir Ürünü Sahibinin

Hakları

Eser Sahibinin Hakları

Buluş Sahibinin

Hakları

TasarımSahibininHakları

Marka Sahibinin

Hakları

Manevî Haklar

MANEVİ HAKLAR


Fikir Ürünü Eser Buluş Tasarım Marka

İşlem Yayın Patent Tasarım Tescili Marka Tescili

Hak Sahibi Yayıncı PatentSahibi

TasarımTescilinin Sahibi

Marka Tescili Sahibi

Haklar YayıncınınHakları

PatentSahibininHakları

Tasarım Tescili Sahibinin Hakları

Marka TesciliSahibinin Hakları

Ekonomik (Malî) Haklar

EKONOMİK HAKLAR


FİKRİ HAKLAR - INTELLECTUAL PROPERTY

SINAİ HAKLARINDUSTRIAL PROPERTY

ESER SAHİBİNİN HAKLARI ve BAĞLANTILI HAKLAR COPYRIGHT AND RELATED RIGHTS

FİKİR ÜRÜNÜINTELLECTUAL PRODUCT

BELGECERTIFICATE

FİKİR ÜRÜNÜINTELLECTUAL PRODUCT

BELGECERTIFICATE

BULUŞLAR INVENTIONS

PATENT veya FAYDALI MODEL BELGESİPATENT and UTILITY MODEL CERTIFICATE

ESERLERWORKS

YOK NONE

ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR INDUSTRIAL DESIGNS

ENDÜSTRİYEL TASARIM TESCİL BELGESİINDUSTRIAL DESIGN REGSITRATION CERTIFICATE

YORUMLAR –PERFORMANCES KAYITLARRECORDS (RADYO-TV) YAYINLAR – BROADCASTS

YOKNONE

MARKALAR TRADEMARKS

MARKA TESCİL BELGESİTRADE MARK REGSITRATION CERTIFICATE Hazırlayan: M. Kaan DERİCİOĞLU, 2008

http://www.wipo.int/about-ip/en/

COĞRAFİ İŞARETLER GEOGRAPHIC INDICATIONS OF SOURCE

COĞRAFİ İŞARET TESCİL BELGESİGEOGRAPHICAL REGSITRATION CERTIFICATE


Fikir ürünleri, biçimlenme şekillerine göre, iki grupta adlandırılabilir:

ESERLER; BULUŞLAR; ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR; ENTEGRE DEVRE TOPOGRAFYALARI;YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİ; vb.

“yaratılar” –creations - ve

FİKİR ÜRÜNLERİ


MARKALAR;COĞRAFİ İŞARETLER;TİCARET UNVANLARI VE İŞLETME ADLARI; (İNTERNET) ALAN ADLARI;

vb. işaretler de “Tanıtıcı İşaretler” –distinctive signs - olarak fikir ürünleri kapsamındadır.

FİKİR ÜRÜNLERİ


Avrupa Birliği’nin Web Sitesi’nde “EU Single Market” bölümünde Fikri Haklar konusu “Protection of rights” başlığı ile sunulmaktadır.

http://ec.europa.eu/internal_market/top_layer/index_52_en.htm Avrupa Birliği’nde “Tek Avrupa Pazarı – Daha Az Engel – Daha Çok Fırsat – Hakların Korunması” ifadeleri ile yorum yapılmaktadır. Tek Pazar hedefine ulaşmak için hakların korunması gerektiği vurgulanmakta ve WIPO örneğinde olduğu gibi konunun iki kategoride olduğu açıklanmaktadır.

AVRUPA BİRLİĞİ’NDE DURUM


Yukarıdaki listede yer almayan ve bilgi toplumunun önemli unsurlarından olan “bilgisayar yazılımları”, söz konusu fikir ürünlerinden “ESERLER” içinde yorumlanmaktadır.

Bilgisayar yazılımları, teknik özellik içermedikleri ve sanayiye uygulanabilirlik ölçütünü taşımadıkları gerekçeleriyle “buluş ve patent” konusu dışında kabul edilmiştir. (*)

(*) WTO-TRIPS: Article 10 Computer Programs and Compilations of Data 1. Computer programs, whether in source or object code, shall be protected as literary works under the Berne Convention (1971).

BİLGİSAYAR YAZILIMLARI


Birleşik Devletlerde ve Avrupa Patenti Sistemi’nde bilgisayar yazılımlarına, bazı özel durumlarda, patent verildiği bilinmektedir.

Ancak patent başvurusunun genellikle “Apparatus for ……” vb., olarak sunulduğu da görülmüştür.

Bunun anlamı, “…… için cihaz” konusunda patent talep edilmektedir.

BİLGİSAYAR YAZILIMLARI


US 2001/0011244 A1 sayılı Birleşik Devletler patent başvurusu örneğinde, “Pamuk Alışveriş Forumu” başlığı ile açıklanan bir buluş, patent başvurusunda “Bu buluş, ham pamuk ticaretini kolaylaştıran yeni bir veri işleme aparatı ile ilgilidir” olarak sunulmuştur. (This invention relates to novel data processing apparatus which facilitates the trading of raw cotton)

Kaynak: http://v3.espacenet.com/publicationDetails/biblio?KC=A1&date=20010802&NR=2001011244A1&DB=EPODOC&locale=en_EP&CC=US&FT=D

BİLGİSAYAR YAZILIMLARI VE PATENT


24

Abstract of US 2001011244 (A1)

Cotton trading forum Data processing apparatus which is particularly adapted to facilitate trading in raw cotton includes a buyers register and a sellers register. Registered sellers submit details of raw cotton which they have available for sale and registered buyers submit purchase offers. The purchase offers are matched with the cotton which is for sale and the sellers offer with the lowest asking price is selected and a purchase proposal is generated. The proposal can be accepted or rejected by the buyer, who also has the option of submitting a counter-proposal. When an offer is accepted, subject to a biometric security check, a contract is electronically generated and exchanged between the parties so that the entire process may be concluded without human intervention. The trading process is simplified, is carried out quickly and efficiently, and costs are reduced. Data supplied from the esp@cenet database — Worldwide

Avrupa Patent Sistemi’nde ve bu sisteme üye olan Türkiye’de yazılımlar bir donanım ile birlikte sunularak, donanım ile birlikte patent verilebilirlik ölçütlerini karşılıyorsa, patent korumasından yararlanabilmektedir.



Avrupa Patent Ofisi, bir bilgisayar ekranında bir pencere açıldıktan sonra yeni açılan pencerelerin bir önceki pencereler ile çakışmamasını sağlayan bilgisayar yazılımını buluş olmadığı gerekçesiyle patent verilemez olarak kabul etmiş, ancak Genişletilmiş Temyiz Kurulu, pencerelerin üst üste çakışmamasının sağlanmasını teknik bir özellik olarak kabul ederek patent verilmesine karar vermiştir.

(Kaynak:http://legal.european-patent-office.org/dg3/pdf/t970935eu1.pdf )



Eser veya Patent Koruması Arasındaki Fark

Eser koruması, yazılımın izinsiz çoğaltılması, yayını, topluma sunulması, işlenmesi, kamuya iletimi konularında münhasır bir hak sağlar.

Yazılım sahipleri, yazılımı kullanmak isteyenlere, yazılımın belirlenen sayıda kullanımı için izin verir. Bu özgün ürünün izinsiz kullanımları, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hükümlerine göre önlenebilir.

ESER VE PATENT


Patent ile korumada ise, patent tarifnamesinde açıklanan ve istemlerinde kapsamı belirlenen buluşun izinsiz kullanılmasında münhasır hak söz konusudur. Patent sahibi, patent metninde açıklanan buluşa ilişkin usul veya ürün için lisans (kullanım izni) verir. Burada eserlerde olduğu gibi üretilmiş özgün bir ürün henüz oluşmamış olabilir. Patent metnine göre lisans alan usulü kullanır veya ürünü üretir. Patent konusu buluşun izinsiz kullanımı, ilgili yasal düzenleme (551 sayılı KHK) hükümlerine göre önlenebilir.

ESER VE PATENT


Bir üründen veya yöntemden en verimli ve kolay biçimde yararlanabilmek için oluşturulan o konudaki deneyime ve uygulamaya dayalı, genellikle gizli olmakla birlikte, böyle bir nitelik taşıması zorunlu olmayan ve bir patent ile korunmayan, teknik bilgi birikimi olarak açıklanabilen Ticaret Sırları önemli bir hak konusunu oluşturur.

WTO-TRIPS metni bu konuyu “açıklanmamış bilgilerin korunması” başlığı altında Bölüm 7 de vermektedir. Madde 39’da Paris Sözleşmesi 10bis maddedeki “Haksız Rekabetin Korunması” kaynak gösterilmektedir.

(http://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/27-trips_04d_e.htm#7)

TİCARET SIRLARI


Ticaret Sırları ile Patent Koruması Arasındaki Fark

Patent olayında kişiler geliştirdikleri buluşu topluma açıklamalarının karşılığında kendilerine verilen patent ile korunurken, ticaret sırlarında bilgi gizli kaldığı sürece korunur.

Uluslararası üne sahip bir içeceğin formülü bu konuya örnek olarak verilebilir. 1890’lı yıllarda üretilen ve günümüze kadar formülü ve nasıl üretildiği gizli tutulabilen bu içecek, üreticisinin gizli tutabilmek konusundaki başarısı için, iyi bir örnektir.

TİCARET SIRLARI VE PATENT


Fikirler değil, fikir ürünleri korunmaktadır.

Bir biçim kazandırılmamış, ifade edilmemiş, bir ürün şeklinde biçimlenmemiş fikirler için herhangi bir koruma söz konusu değildir.

FİKİR VE FİKİR ÜRÜNLERİ


Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması eki Fikri Hakların Ticaretle Bağlantılı Yönlerine İlişkin Anlaşma’nın (TRIPS) 9/2 maddesinde ve WIPO Eser Sahibinin Hakları Andlaşması’nın (WCT) İkinci maddesinde “Eser Koruması; fikirleri, usulleri, işletme yöntemlerini ya da buna benzer matematiksel kavramları değil, İFADELERİ kapsayacaktır." denilmektedir.

(*) “2. Copyright protection shall extend to expressions and not to ideas, procedures, methods of operation or mathematical concepts as such”

http://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/27-trips_04_e.htm

FİKİR VE FİKİR ÜRÜNLERİ


Fikirler yasal olarak korunmadığı için, fikirlerin korunması ürün oluşmadan önce açıklanmamasına bağlıdır.

“fikirlerinizin korunmasını istiyorsanız kimseye söylemeyin”

ifadesi en gerçekçi yaklaşımdır.

FİKİRLER NASIL KORUNUR?


İnovasyon, yeni veya önemli ölçüde değiştirilmiş ürün (mal veya hizmet), veya sürecin; yeni bir pazarlama yönteminin veya iş uygulamalarında, işyeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde yeni bir örgütsel yöntemin uygulanması olarak açıklanmaktadır.

YENİLEŞİM - İNOVASYON


Kol saati, büyüteç ve küçük bir el feneri bilinen ürünlerdir. Bu üç ürünü bir arada değerlendirerek geliştirilen bir saat, yenileşim (inovasyon) örneği olarak gösterilebilir. Saat üzerinde büyüteç görevi gören açılabilir-kapanabilir ikinci bir kapak, saat üzerine yerleştirilmiş kontrol edilebilir bir led lamba kullanılarak bir yeni saat geliştirilmiştir. İlaç reçetesi, ilaç kutusu üzerindeki yazılar gibi küçük boyuttaki yazıların kolayca okunması sağlanmaktadır. (Bakınız: US Patent No.s: 5706255, 5883860, 6480441, 6950374)

YENİLEŞİM - İNOVASYON ÖRNEĞİ


36

© 2009 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

37

38

39

Buluşlar (Patent ve Faydalı Model Belgeleri), Ticaret ve Hizmet Markaları, Endüstriyel Tasarımlar (eski terim Sınai Resim ve Modeller), Ticaret Unvanları ve İşletme Adları, Coğrafi İşaretler (Menşe Adı ve Mahreç İşareti), Entegre Devrelerin Topografyası, Yeni Bitki Türleri , Mikroorganizmalar ve benzeri haklar gibi korunan fikir ürünleri, genel olarak, Sınai Haklar (eski terimi ile Sınai Mülkiyet) kavramı içinde değerlendirilmektedir. Sınai Haklar ile ilgili kavramlara, “internet alan adları” (domain names), “web tasarımları” (web designs) “arayüz” (interface) kavramlarını da eklemek gerekecektir.

Sınai Haklar (eski terim Sınai Mülkiyet)


BULUŞ NEDİR?

Buluşların tanımı genellikle yapılmaz. Buluş kavramına sınır getirmemek amacıyla, tanım yerine yorum tercih edilmiştir.

“Buluş, teknik bir sorunu ortaya koyar ve çözüm yolunu gösterir.”

yorumu, anlaşılır yorum örneklerinden biri olarak verilebilir.

BULUŞ VE PATENT


Buluşun patent verilerek korunması açısından teknik sorun, teknik çözüm yorumlarından şu sonuç çıkarılabilir:

“Bir buluşun patentle korunabilmesi için teknik bir özelliğinin olması ön koşuldur”

Teknik: •Bir bilim, bir meslek dalında kullanılan yöntemlerin tümü•Fizik, kimya, matematik gibi bilimlerden elde edilen verileri iş ve yapım alanında uygulamak.(TDK, Türkçe Sözlük)

BULUŞ VE PATENT


GB 2323033 sayılı İngiliz Patent Başvurusu, bir sıvı ile doldurulmuş plastik bir paket içinde bir metal parça içermektedir. Bu metal parça sıvı içinde iken büküldüğü zaman mikrodalga yaymakta ve sıvının katılaşması ve katılaşırken ısınarak sıcaklık vermesini sağlamaktadır. Yaklaşık bir-iki saat kadar sıcaklığını koruyan bu ürün birçok amaçla kullanılabilir.http://v3.espacenet.com/publicationDetails/biblio?DB=EPODOC&adjacent=true&locale=en_EP&FT=D&date=19980916&CC=GB&NR=2323033A&KC=A

BULUŞ VE PATENT


(1) Plastik paket, (2) Sıvı, (3) Metal parça.

- metal parça büküldüğü zaman mikrodalga yayması, - sıvının mikrodalga ile katılaşması,- katılaşırken ısınması ve sıcaklık vermesi, -katılaştıktan sonra kaynatılınca tekrar sıvı haline gelmesi, birer teknik özelliktir. http://v3.espacenet.com/searchResults?locale=en_EP&NUM=GB2323033&ST=number&compact=false&DB=EPODOC 44© 2009 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Bir başka patent örneği olarak 1971 yılında Birleşik Devletlerde verilen US 3,630,430 sayılı Kızarmış Patates Kutusu patentidir.


46

Link:http://v3.espacenet.com/maximizedOriginalDocument?flavour=maximizedPlainPage&locale=en_EP&FT=D&date=19711228&CC=US&NR=3630430A&KC=A

Şekil 2 deki oklar yönünde parmaklarla bastırıldığı zaman alt yüzey içe doğru hareket ederek kilitlenmekte ve düz bir yüzeyde durabilen kutu şekli (Şekil 3 ve 4) oluşmaktadır. US3630430

Buluş kavramında herhangi bir sınır bulunmamaktadır. Sanayiye uygulanabilen her yenilik buluş için örnek olabilir. US5608210 sayılı Birleşik Devletler patentinde açıklanan cihaz damarların net bir şekilde görülebilmesini sağlamaktadır.

Kaynak: http://www.veinviewer.com http://v3.espacenet.com/maximizedOriginalDocument?flavour=maximizedPlainPage&locale=en_EP&FT=D&date=19970304&CC=US&NR=5608210A&KC=A


Türkiye’de de buluş yapan ve buluşlarını ticarileştirebilen birçok kişi bulunmaktadır. “Bizim Mucitler Yarışması” na katılan ve İstanbul Birincisi olan Mehmet TERZİAKIN’ın buluşu kendi alanında tüm dünyada referans olmuştur. “Ön ısıtma veya fırın gerekmeden sacın üzerinden akım geçirerek sacın içinde ısı üretilmekte, hızla soğutulmakta ve ısıl işlem etkisi ile su verilmiş çelik parça oluşturulmaktadır. Elle bükülebilen bir metal bu işlemle dayanıklılığı 3-4 kat artarak kurşungeçirmez duruma gelmekte ve ayrıca (US7285761 Hot Forming ) ağırlığı yaklaşık %25 azalmaktadır. Kaynak: http://v3.espacenet.com/maximizedOriginalDocument?flavour=maximizedPlainPage&locale=en_EP&FT=D&date=20071023&CC=US&NR=7285761B1&KC=B1

BULUŞ VE PATENT


BULUŞLARA PATENT VERİLMESİ İÇİN ARANACAK ÖLÇÜTLER NELERDİR?

Buluşun patent verilerek korunması için, gerekli ölçütlerin değerlendirilmesinden önce, bir buluşun varlığı gereklidir.

Eğer bir buluş söz konusu ise, bu buluşun; “yeni”, “sanayiye uygulanabilir” ve “bir buluş basamağı içerir” olup olmadığı incelenecektir.

BULUŞ VE PATENT


Yukarıdaki açıklamadan her buluş iddiasının patent verilerek korunmayacağı, ancak söz konusu ölçütleri karşılayan buluşların patent verilerek korunacağı anlaşılmalıdır.

BULUŞ VE PATENT


Buzluk

US5527012 BUZTORBASI

http://v3.espacenet.com/maximizedOriginalDocument?flavour=maximizedPlainPage&locale=en_EP&FT=D&date=20071023&CC=US&NR=7285761B1&KC=B1

53

GÜNLÜK YAŞAMIMIZI KOLAYLAŞTIRAN BULUŞ ÖRNEKLERİ

Sayaçlı AçacakFiş Çıkarıcıİtme Çıkma DüğmeToz TutucuZımba Teli SökücüVida-SomunDeprem BattaniyesiSarımsak Dişi SoyucuKağıt DeliciMaket Bıçağı

BIÇAĞI GİZLİ MAKET BIÇAĞI

MICHAEL JACKSON AÇILI DURUŞ AYAKKABISININ BULUŞÇULARINDAN BİRİ

59

Kaynak:http://v3.espacenet.com/maximizedOriginalDocument?flavour=maximizedPlainPage&locale=en_EP&FT=D&date=19931026&CC=US&NR=5255452A&KC=A

61

Aşağıdaki örnek, yeni olmayan bir buluş iddiasına ilişkindir. Patent Ofisi tarafından düzenlenen araştırma raporunda bu durum belirtilmiş ve gerekçesi gösterilmiştir.

BULUŞ VE PATENT


BULUŞ VE PATENT


Yenilik açısından karşı referans gösterilen Birleşik Krallık Patent Başvurusu:

BULUŞ VE PATENT


65

ARAŞTIRMA RAPORU ÖRNEKLERİ

Int_Search_Report_A

Int_Search_Report_X

Arastirma_Raporu_Y

Inceleme_Raporu_1Inceleme_Raporu_2Inceleme_Raporu_3

Patent Başvuru tarihinden önce; “yazılı”, “sözlü” veya “bir başka biçimde” açıklanan buluşlarda, yenilik ölçütü açısından sorun yaşanacak ve patent alınması zorlaşacaktır.

Bu olayın istisnası, Birleşik Devletler ve Türkiye’de uygulanmaktadır. Açıklama tarihinden başlayan ONİKİ AY içinde patent başvurusu yapılırsa, bu açıklamalar buluşun yeniliğini etkilemez. (GRACE PERIOD – HOŞGÖRÜ SÜRESİ)

Avrupa Patenti sisteminde ve diğer ülkelerde ise, açıklamalar buluş sahibi dışındaki, açıklamaması gereken, kişiler tarafından yapılırsa, ALTI AYLIK bir süre uygulanmaktadır. Yeni Patent Kanunu Tasarısı bu sisteme göre düzenlenmiştir.

BULUŞ VE PATENT


PATENT BAŞVURU TARİHİNDEN ÖNCE YAYIN YAPILMASINA ÖRNEK

WO2006126974A1

http://v3.espacenet.com/publicationDetails/biblio?adjacent=true&KC=A1&date=20061130&NR=2006126974A1&DB=EPODOC&locale=en_EP&CC=WO&FT=D

Bu örnekte, patent başvurusu tarihinden önce aynı konuda yayınlanan bir makale karşı referans olarak gösterilmiş ve buluşun yeni olmadığı belirtilmiştir.

İstemlerden yayın kapsamındaki kısımlar çıkarılarak yeni istemlerin hazırlanması ve patent başvurusunun bu yeni istemlere göre yeniden değerlendirilmesi gerekecektir.

BULUŞ VE PATENT


BULUŞ YAPAN NASIL DAVRANIR?

Buluş yapan kişilerin buluşa yönelik dört seçeneği bulunmaktadır:•Buluşu yapan buluşunu açıklamaz ve uygulamaz•Buluşu yapan buluşunu açıklar veya uygular, herkesin kullanımına serbest bırakır•Buluşu yapan buluşunu yazar (tarifname, istemler, resimler/şemalar, özet) ve buluşunun korunması için patent başvurusu yapar•Buluşu yapan buluşunu, eğer koşullara uygun ise, gizli bilgi (ticaret sırrı) olarak saklar. [Coca-Cola’nın formülü bu konuya örnektir.]

BULUŞ VE PATENT


Buluşu yapan yukarıdaki seçeneklerde özgürdür:

“neden açıklamadın?”, “neden serbest bıraktın?”, “neden patent istedin?”, “neden sır olarak saklıyorsun?”

vb. sorular, buluşu yapana yöneltilemez, aksine davranması istenilemez.

BULUŞ VE PATENT


Bu olayın istisnası, buluş yapan kişinin hizmet ilişkisi ile bir işveren yanında çalışması durumudur. Eğer taraflar arasında aksine bir sözleşme yoksa, hizmet ilişkisi patent istemek hakkının işverene tanımasına yol açmaktadır.

Eğer işveren buluşu serbest bırakırsa, buluşu yapan yukarıdaki dört seçeneği uygulayabilir.

BULUŞ VE PATENT


PATENTPatent, tarım dâhil sanayinin her hangi bir alanında uygulanabilen YENİ BULUŞLARA verilen bir belgenin adıdır. 20 yıl koruma sağlar.

Patent verilmesi felsefesinin temeli, buluş yapan kişiye, buluşunu topluma açıklaması karşılığında, buluşu üzerinde belirli bir süre için “kişiye özel hak” tanınmasına dayanır. Bu hak buluş yapana verilen Patent ile tanınır.

[Uluslararası alanda bu konu için, münhasır hak anlamında “exclusive right” terimi kullanılmaktadır.]

BULUŞ VE PATENT


Buluşçu kendisine tanınan hak çerçevesinde; -Buluşu kendisi kullanabilir. -Buluşun kullanımı için başka kişilere izin verebilir.-Buluşu izinsiz kullananların önlenmesi için yasal yollara başvurabilir

BULUŞ VE PATENT


PATENT HAKKI

Tanınan kişiye özel hak, buluşçunun açıkladığı bilgiler ile sınırlıdır. Aynı teknik alanda başka buluşçular tarafından açıklanacak, başka teknik çözüm yolları da buluş olarak kabul edilir. Burada, Türkiye’de ve bazı ülkelerde sanıldığı gibi, bir “tekel hakkı” söz konusu değildir. Patent veri tabanlarında yapılan araştırmalarda aynı teknik alanda, farklı teknik çözümler için verilmiş birden çok patentin varlığı bunu kanıtlamaktadır.

BULUŞ VE PATENT


FAYDALI MODEL BELGESİ

Faydalı Model Belgesi, yeni buluşları korumak için verilen bir başka belge türüdür. Faydalı Model Belgesi ile Patent arasındaki başlıca farklar: belge verilebilirlik ölçütleri, koruma süresi, inceleme ve değerlendirme şekli olarak özetlenebilir. Faydalı model belgesi verilerek sağlanan koruma 10 yıldır. Faydalı Model Belgesi ile sağlanan koruma, usuller ve bu usuller sonucunda elde edilen ürünler ve kimyasal maddelere uygulanmamaktadır.

BULUŞ VE PATENT


İkinci sıradaki örnekte görülen silgide uçlar değişebilmektedir. Patent başvuru için sorgu yapıldığında; Bu tür bir silgi var mıdır? Bu silgi birden çok üretilebilir mi? sorularının yanıtı “evet” olduğu halde, birinci sıradaki örnekteki kurşun kalem ile karşılaştırıldığında , bu kalemdeki teknik özellik burada kolayca uygulanabileceği için, “buluş basamağı” yoktur ve patent verilemez niteliktedir.

Ancak, “buluş basamağı” ölçütü Faydalı Model sisteminde olmadığı için Faydalı Model Belgesi verilebilecektir.

BULUŞ VE PATENT


Faydalı Model Belgelerinde araştırma ve inceleme raporları düzenlenmez. Beyan esasına göre verilen faydalı model belgelerinin yeni ve/veya sanayiye uygulanabilir olmadığı ispat edilirse, açılacak hükümsüzlük davasına göre yetkili mahkeme hükümsüzlüğe karar verecektir.

BULUŞ VE PATENT


PATENT YALNIZ PATENT ALINAN ÜLKEDE KORUMA SAĞLAR

Patent koruması açısından ülkeler birbirlerinden bağımsızdır. Buluşu yapan hangi ülkelerde patent koruması istiyor ise, o ülkeye patent verilmesi için başvurmak zorundadır.

BULUŞ VE PATENT


Her ülkeye yapılacak “Ulusal Patent Başvurusu” sistemine ek olarak 38 ülke için Avrupa Patenti Başvurusu, 9 ülke için Avrasya Patenti Başvurusu ve 142 ülke için Uluslararası Patent Başvurusu yapılmasını sağlayan, patent başvurusu sistemleri de bulunmaktadır.

DÜNYA PATENTİ veya ULUSLARARASI PATENT veya AVRUPA BİRLİĞİ TOPLULUK PATENTİ henüz oluşmamıştır.

BULUŞ VE PATENT


Ön araştırma;

buluşun ilgili olduğu teknik alanda ulaşılabilen tüm yazılı, sözlü, görsel kaynaklar

arasında yenilik ve buluş basamağı

kriterlerine karar vermek için yapılır.

PATENT ÖN ARAŞTIRMASI


80

Patent Araştırması Niçin Yapılır? Patent Araştırması değişik amaçlarla yapılabilir: •Bir buluş iddiası ile karşılaştırmak amacıyla önceki patent başvurusu ve/veya patent metinlerini saptamak için •Yeni üretilecek bir ürünün patentle korunan bir buluşla çakışıp çakışmadığını saptamak için •Rakiplerin patent başvuruları veya aldıkları patentleri saptamak için•Patent başvurusunu hazırlamaya başlamadan önce buluş ile ilgili teknik alanda önceki tekniği öğrenmek için.

ÖN ARAŞTIRMA KRİTERLERİ

Anahtar kelimeSınıf kodu



ANAHTAR KELİMEANAHTAR KELİME

Doğru anahtar kelime ve/veya kelime grupları seçilmeli

Kelimelerin eşanlamları dikkate alınmalı



SINIF KODUSINIF KODU

En sık kullanılanları;

IPC (Uluslararası Patent Sınıfı)

ECLA (Avrupa Patent Sınıfı)



ONLINE VERİ TABANLARIONLINE VERİ TABANLARI

http://ep.espacenet.com Avrupa Patent Ofisi

http://www.uspto.gov/patft/index.html Birleşik Devletler Patent Ofisi

http://tr.espacenet.com/ esp@cenet'in Türkçe arayüzü

http://patara.apb.com.tr Türkiye’nin ilk veri tabanı

http://ebulten.ankarapatent.com Türk Patentleri Elektronik Bülteni

http://online.tpe.gov.tr/ Türk Patent Enstitüsü veri tabanı

http://www.wipo.int/pctdb/en/ WIPO (Dünya Fikri Haklar Örgütü)

http://www.google.com/patents Online patent araştırması









Örnek araştırma Örnek araştırma (espacenet)(espacenet)

Buluş : Motor kullanılan kaykay



Adım 1: Problemin çözümlenmesi:

Buluş bir kaykay ile ilgilidir ve kaykayı tahrik eden güç motor tarafından sağlanmaktadır.



Adım 2:Kaykaya ilişkin IPC kodunun belirlenmesi.

Bunun için “Classification Search”’te yer alan keyword kısmına “skateboard” yazılmaktadır.





Adım 3:

Bulunan A63C17 sınıfının alt sınıflarına girilerek, tahrik mekanizmalarına ulaşılması.





Bulunan “A63C17/12” kullanılarak “advanced search”

kısmından motorun araştırılması.




95


Görüldüğü gibi 82 sonuçla karşılaşılmıştır. 82 dokümanın incelenmesi zaman alacaktır. Bu durumda motorun özellikleri konusunda yeni bilgilere ihtiyaç duyulmaktadır.

Kullanılan motor hidrolik motordur.




97


PATENT BAŞVURUSUNUN HAZIRLANMASI

PATENT ARAŞTIRMASI


Bir buluşun korunması amacıyla patent alınması öncesinde hazırlanacak patent tarifnamesi, resimler ve istemler birçok yönden zorluklar içerir.

Her şeyden önce yazılacak tarifname sırasında buluş henüz somut bir örnek ürün olarak oluşmamış olabilir. Bazı çizimler, eskizler, açıklamalar ile yetinip buluş tanımlamak zorunda kalınmaktadır.

Çok başarılı bir buluş örneği olarak ARÇELİK Kahve Makinesi ele alındığı zaman, bu zorlukların bir başka yönü daha ortaya çıkmaktadır. Bu örnekte bir ürün söz konusu ancak 2003 ila 2007 yılları arasında bu makine için 14 patent başvurusu yapılmıştır. Bunun anlamı, bu makine 14 ayrı buluştan oluşmaktadır.

TARİFNAME VE İSTEM YAZIMI


100

ARÇELİK'İN KAHVE MAKİNESİ İÇİN KAÇ PATENT BAŞVURUSU YAPILDI? Arçelik’in Kahve Makinesi için 14 patent başvurusu yapılmıştır: Söz konusu kahve makinesi:

•Hareket Mekanizması ve Isıtma Grubu; •Pişirme Haznesi ve Hazne Desteği, •Su Pompası Hava Önleme Sistemi; •İndüksiyonlu Tipte Isıtıcı; Ölçek Kabı Fincan Adedi Seçme Düğmesi; •Hangi Tipte İçeceğin Hazırlandığını Hatırlatan Bir veya Birden Fazla Sayıda Hatırlatıcı; •Taşma Odası; •Isıtıcı Grubu (Taşıyıcı Tabla; Isıtıcı Tabla); •Su Deposu; •Cezvedeki Sıvı Seviyesinin Algılanması; •Kontrol Birimi ve Isı Aktaran Isıtıcı; •Daralan Formda Pişirme Haznesi; •Pişirme Kabı Dökme Ağzı Tasarımı; •Pişirme Kabında Başlangıç Referans Değerinin Ölçülmesi (Kontrol Ünitesi); •Pişirme Kabında Başlangıç Referans Değerine Göre Karışım Miktarının Tayin Edilmesi (Kontrol Ünitesi) olmak üzere birden çok unsur ve sistemden oluşmaktadır. Bu unsur ve sistemlerin her biri birer buluş niteliğinde olduğu için ayrı patent başvurusu konusu olmuştur.

Bir buluş için tarifname yazılırken önemli zorluklardan birinin de Buluşun Bütünlüğü “Unity of Invention” konusu olduğunu da belirtmek istiyorum. 14 ayrı buluştan oluşan bir makinede buluşların ayrılmasına ve ayrı tarifnameler ve istemler yazılmasına dikkat edilmelidir.

Tarifnamenin, buluşun uygulanmasını sağlayacak açıklık ve netlikte yazılması gerektiğini biliyoruz. Bunun da ayrı bir zorluk olduğunu buluşu yapandan yeterli bilgi alınmasının iyi bir tarifname yazılması için önemli olduğunu da bilinir.



Her yazılan tarifname ve istemler için patent başvurusunu araştıran ve inceleyen incelemeci tarafından raporlar düzenleneceğini de unutmamak gerekiyor. Gerek şekli şartlar açısından yapılacak inceleme ve gerekse araştırma ile esas inceleme sonucunda incelemecinin raporları patent vekili için birer karne durumundadır. Önceki teknik iyi araştırılmış, tarifname ve istemleri iyi yazılmış bir patent başvurusunun raporları da tamamen veya kısmen olumlu olabilir.

Kahve Makinesi’nin başvurusu için düzenlenen Araştırma Raporu bu konu için de iyi bir örnektir. Bu buluşun ilk iki istemi için karnede kötü not, yani “buluş basamağı yok” olmasına rağmen, inceleme aşamasında tarifname ve istemlerde yapılan revizyonlarla sonuç olumluya dönüşmüştür.

http://v3.espacenet.com/searchResults?locale=en_EP&NUM=WO2007077106&ST=number&compact=false&DB=EPODOC



103

ÖZGEÇMİŞM. Kaan DERİCİOĞLUPatent ve Marka VekiliAvrupa Patent VekiliAnkara Patent Bürosu Limited Şirketi Genel Müdürü

Evli ve iki çocuk babası olan Mehmet Kaan DERİCİOĞLU, Orta Okul ve Liseyi Ankara Atatürk Lisesi’nde okumuş ve 1968 yılında Ankara Üniversitesi'nden Jeomorfolog olarak mezun olmuştur. Üniversite döneminde Hayri DERİCİOĞLU’nun yanında 1964 yılında başlayan çıraklık yıllarının ardından 1970 yılında Patent ve Marka Vekilliği Mesleği’ne başlamıştır. 1970 yılından bugüne kadar fiilen fikri haklar alanında Patent ve Marka Vekili olarak çalışan Mehmet Kaan DERİCİOĞLU, Türkiye’nin Avrupa Patenti Sözleşmesi’ne üye olmasından sonra doğal olarak Avrupa Patent Vekili olmuştur. DPT bünyesinde kurulan Patent Kanunu ve Türk Patent Enstitüsü Kuruluş Kanunu Hazırlık Özel İhtisas Komisyonu’nda Raportörlük ve Başkan Vekilliği yapmıştır. AIPPI - Uluslararası Fikri Hakları Koruma Birliği, EPI – Avrupa Patent Enstitüsü, PEM - Patent ve Marka Vekilleri Derneği, ICC – Milletlerarası Ticaret Odası, TUSIAD Fikri Haklar Çalışma Grubu, İSO KATEK- İstanbul Sanayi Odası Kalite Teknoloji İhtisas Kurulu, UİG - Ulusal İnovasyon Girişimi (Sabancı Üniversitesi/TUSİAD), TEKNORAMA, TOBB Türkiye Patent ve Marka Vekilleri Meclisi, DEİK Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu üyesidir.

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ve Bilgi Üniversitesi'nde Fikri Haklar alanında Lisans ve Yüksek Lisans dersleri vermiştir. FISAUM - Ankara Üniversitesi Fikri Haklar Araştırma ve Uygulama Merkezi’ndeki kurslarda görev almış ve ayrıca Sabancı Üniversitesi Girişimci Geliştirme Programı kapsamında öğretim elemanı olarak ve İstanbul Teknik Üniversitesi Genç Girişimci Geliştirme Programı (G3P) kapsamında Danışma Kurulu Üyeliği ve Öğretim Görevlisi olarak çalışmıştır. Değişik sivil toplum örgütlerinde “Marka – Patent – Tasarım Uygulamaları” içerikli eğitimler düzenlemiştir. 2007 yılında başlayan Kanal D – Abbas Güçlü ile Bizim Mucitler Yarışması’nda patent sponsorluğu ve danışmanlığı ile “Yapı Kredi – Koçnet – Kobiline – Projes – Ankara Patent” Avrupa Birliği Hibe Programları Platformu etkinlikleri sürmektedir.

8 Ocak 2008 tarihinde TOBB bünyesinde kurulan Türkiye Patent ve Marka Vekilleri Meclisi Başkanlığı görevine, İhracatçı Birlikleri Ulusal Mobilya Tasarım Yarışması’nda Asli Jüri Üyeliğine ve AIPPI Ulusal Grubu ve Fikri Hakları Koruma Derneği Disiplin Kurulu Başkanlığı’na seçilmiştir.

Boğaziçi Üniversitesi Seminer Sunusu

Education