BIK 10/2014

paźd

zier

nik

2014

XIIIFestiwal

PrapremierBydgoszcz

2014

Krajewski o Żwikiewiczu

nr 10 (454) ROK XLISSN 1232-4450

INDEX 38139xcena 2,10 zł

(5% VAT)

Natalia Babińśka o swoim RigoletcieWiktor Żwikiewicz: „U schyłku XX wieku naukowcom wydawało się,

że mogą nam powiedzieć prawdę o wszechświecie. Dzisiaj nikt nie ma już złudzeń.”

Bydgoskie filmy na Tofifeście

Redak toR Nac zelNy

www.bik.bydgoszcz.plwww.issuu.com/bik_www.facebook.com/bik.bydgoszcz

BIK w interne cie:

na początek

Most Królowej Jadwigi żyje i ma się dobrze. Gdy rozpoczynaliśmy stara-nia o kolejne wydanie, nie tyle nie miałem takiej pewności, co nawet więcej: miałem wątpliwości. Nie dotyczyły one wydania, nie dotyczy-ły jakości tej książki, ale raczej możliwego rezonansu czytelniczego. Nie można zapominać, że od pierwszego wydania mijają okrągłe trzy dekady (skomplikowana to sprawa – Most ukazał się bowiem jako jednotomowa książka w roku 1981, dopiero po nim autor podjął decyzję o kontynuacji, która z kolei pociągnęła za sobą konieczność zmian w pierwszym, wydanym już tomie). Trzy dekady i trzy – nie licząc pierwszego – wydania.

Ale nie, nic podobnego – bydgoska saga, powtarzam, żyje i ma się dobrze. W ciągu dwóch dni rozeszła się połowa nakładu, a uro-czysta premiera przyciągnęła tłum. To nie metafory, to twarde dane. Dane krzepiące i radosne. Bo to książka radosna i krzepiąca (i nie mówię tu nawet o jej treści, jej – jakby to ująć – przedmiocie). Książ-ka, która mówi o tym, że historia – tu akurat nasza, lokalna historia – jest taka, jak nasza opowieść o niej. Sulima-Kamiński tak uroczo zaprawia tragizm groteską, tak skutecznie wzniosłością zaprawia to, co przyziemne. Szczęśliwie nam się zdarzyła opowieść o Bydgoszczy. Najpewniej dla czytelników książki taka właśnie będzie podstawowa wersja naszych dziejów.

Najpiękniejsze i najbardziej krzepiące jest to, że te dzieje możemy zmieniać i kształtować według naszych narracyjnych potrzeb i zdol-ności. I czytelniczych aktywności. „Zebujcie się, siędnijcie sobie. Bro-nia zaraz naszykuje kawy”. Czytajcie! Opowiadajcie!

wydawca: Miejskie Centrum Kulturydyrektorka: Marzena Matowska

85-056 Bydgoszcz, ul. Marcinkowskiego 12e-mail: [email protected]

www.mck-bydgoszcz.pl

redaktor naczelny: Michał Tabaczyń[email protected]

redakcja: Szymon Andrzejewski, Kuba Ignasiak, Adam Gajewski,

Monika Grabarek, skład, opracowanie graficzne: Bogdan Prus

projekt winiety: ZbyZiel,

redakcja:tel. 523 255 553

[email protected] ul. Marcinkowskiego 12

druk i oprawa: Polraster

BIK w sieciwww.bik.bydgoszcz.pl

www.facebook.com/bik.bydgoszczwww.issuu.com/bik_

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówio-nych i zastrzega sobie prawo do dokonywania

skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi odpo-wiedzialności za treść programów placówek

kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych. Reklamodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie

materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem

redakcji i wydawcy.

BIK 10/2014 (454)Rok XL, nakład 2000 egz.

dystrybucja: częściowo bezpłatny

s p i s t r e ś c i

Na okładce: Z wizytą u Petersona – impreza nad Kanałem Bydgoskim, fot. Dariusz Gackowski

Na początek, Michał Tabaczyński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1Fonomo Music & Film Festival, Marcin Szymczak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3Czekam na nowe prądy, z Wiktorem Żwikiewiczem rozmawia Bartłomiej Siwiec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4Łatwo być bogiem – omówienie opowiadań zebranych Wiktora Żwikiewicza, Tadeusz Krajewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7W kazachskim stepie, Bartłomiej Siwiec, Zugzwang (20) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11Realizm natchniony poezją, z Natalią Babińską rozmawia Anita Nowak . . . . . . 12Nordic Noir na plakacie, Bydgoszcz w konkursie, Jarosław Jaworski . . . . . . . . 14Akwarele Adama Papke, Hanna Strychalska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16Rudy 18, Szymon Andrzejewski, przez rude okulary (18) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18Zdzisław Pruss, Bydgoski insynuator kulturalny (125) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Adresy bydgoskich instytucji kultury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

W y d a r z e n I aFilharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22Opera Nova w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Teatr Polski w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Muzeum Wodociągów w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Towarzystwo Muzyczne im. I.J. Paderewskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Galeria Miejska bwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34Galeria Brda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35Galeria Kantorek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36Bydgoski Spichlerz Sztuki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38Biblioteka Główna UKW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40artGallery galeria & pracownia plastyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Klub Miłośników Australii i Oceanii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41I Bydgoski Festiwal Muzyki Dawnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Akademia Muzyczna w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Galeria i Pracownia Fotografii Artystycznej „Farbiarnia” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Fundacja Duende Flamenco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Pałac Młodzieży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48Bydgoska Poradnia Sztuki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Dom Kultury ORION BSM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Dom Kultury MODRACZEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Klub „Odnowa” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Klub ARKA BSM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Impresariat Artystyczny ADRIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52Młodzieżowy Dom Kultury Nr 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52Młodzieżowy Dom Kultury Nr 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53Młodzieżowy Dom Kultury Nr 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53Miejskie Centrum Kultury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54IX Europejskie Spotkania Artystyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59Międzynarodowy Tydzień Bliskości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60Kino Orzeł . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62Galeria Wspólna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

październik 2014 | | 3

Związki muzyki i obrazu wydają się być tyleż ścisłe, co oczywiste. Fono-mo Music & Film Festival eksploruje i podkreśla różnorodną naturę tych powiązań, do tego czyni to w spo-sób zdecydowanie daleki od banału. Trzecia edycja tej imprezy już w paź-dzierniku (9-11.X) w Miejskim Cen-trum Kultury w Bydgoszczy.

Tym razem organizatorzy (Fundacja Nowa Sztuka Wet Music) zaprosili artystów z Polski, Wielkiej Brytanii, Ho-landii/USA, Danii i Austrii. Poza koncertami obejrzymy również filmy, nierzadko trudno dostępne i nieznane sze-rokiej publiczności.

Pierwszy dzień festiwalu otworzy projekcja obrazu Jacka Bławuta Samotność dźwięku. Dokument opowiada o losach i twórczości kompozytora Tomasza Sikorskiego. Dziś jego dokonania znajdują należne uznanie (bywa na-zywany pionierem europejskiego minimalizmu), jednak za życia twórca spotykał się z niezrozumieniem i odrzu-ceniem środowiska muzycznego. W czwartkowy wieczór publiczność zobaczy również film A Spell to Ward Off the Darkness, będący połączeniem dokumentu i wizyjnej fabuły. W głównego bohatera tej opowieści wcielił się Robert A.A. Lowe, muzyk występujący pod pseudonimem Lichens. Później na scenie zainstalują się Austriacy z grupy Radian. Działalność tego zespołu uchodzi za jedno z naj-oryginalniejszych zjawisk w muzyce ostatnich lat. Skrajnie precyzyjne i pełne napięcia dźwięki zostaną zagrane do wybranych przez trio filmów. O mocny finałowy akcent zadba brytyjski duet Demdike Stare. House, noise, dub i techno, okraszone osobliwymi samplami, tworzą ca-łość trudną do zdefiniowania, ale niezwykle klimatyczną i wciągającą.

Piątek przyniesie kolejną dawkę filmowych emocji. Naj-pierw zobaczymy obraz Kamień organiczny Kuby Suchara, stworzony do improwizowanej muzyki projektu Forest Underground (Kazuhisa Uchihashi, Rob Mazurek, Kuba Suchar). Zupełnie inne doznania przyniesie najnowszy film Jima Jarmuscha Tylko kochankowie przeżyją. Deka-dencką opowieść o współczesnych wampirach muzycznie oprawił Jozef Van Wissem, który tuż po projekcji pojawi

się na scenie. Rezydujący w Nowym Jorku Holender jest laureatem Cannes Soundtrack Award (za muzykę do Tylko kochankowie...) i bywalcem najbardziej znaczących świa-towych festiwali. W Bydgoszczy wystąpi solo, oczywiście grając na lutni. Wspomniany powyżej Kuba Suchar sta-nowi połowę duetu Mikrokolektyw (drugi z muzyków to trębacz Artur Majewski). Występ tej wrocławskiej forma-cji, rozpisany na perkusję, trąbkę i niemałą dawkę intere-sujących elektronicznych dźwięków, zwieńczy drugi dzień Fonomo.

Sobotę zaczniemy od spotkania z twórczością Toma Jarmuscha (brata Jima). Sometimes City to filmowy portret Cleveland w stanie Ohio. Nowatorska forma (elementy dokumentu i home movie) niesie historię o mieszkań-cach, krajobrazie i upadku. Z kolei Alfredo to krótki metraż o broni palnej, grach video i szwendaniu się po mieście. Ten eksperyment z filmową materią powstał w Nowym Jorku, na planie instalacji artystycznej Alfredo Martine-za. Następnie ekranem zawładnie Nick Cave. Legendar-ny muzyk jest bohaterem filmu 20 000 dni na Ziemi. Jane Pollard i Iain Forsyth stworzyli swego rodzaj dokument, przedstawiający dwadzieścia cztery godziny z życia Cave’a. Prawda miesza się tu z popkulturową mitologią, a sceny dokumentalne z inscenizowanymi.

Koncertową część ostatniego dnia festiwalu otworzy Raphael Rogiński, gitarzysta znany z grup Shofar, Cukunft, Alte Zachen czy Wovoka. Prymitywna muzyka Ameryki, blues i rock lat sześćdziesiątych, oraz korzenna muzyka z Azji, Afryki i Europy to tylko część jego inspiracji. Tego, co jest ich wypadkową, naprawdę warto posłuchać na żywo.

Na finał zagra Fonomo Orkiestra. Koncert będzie uko-ronowaniem warsztatów muzycznych, poprowadzonych przez Tomasza Dąbrowskiego, mieszkającego w Danii trębacza, na co dzień grającego z grupą Tom Trio. Ubie-głoroczny występ warsztatowiczów (wówczas liderem był Maciej Trifonidis) okazał się bardzo mocnym punktem programu. Czy uda się również w tym roku? Przekonamy się późnym wieczorem, 11 października.

Marcin Szymczak

Program Fonomo Music & Film Festival 2014 można znaleźć na drugiej stronie okładki BIK oraz na stronie www.wetmusic.pl/fonomo

4 | | październik 2014

Z Wiktorem Żwikiewiczem znanym pisarzem, autorem opublikowanych

niedawno dwóch zbiorów opowiadań: „Appendix Solariana” i „Maszyna”

rozmawia Bartłomiej Siwiec Czekam na nowe

prądy


Wiktorze, wiele lat musieliśmy czekać na twoją nową książkę, a tu od razu wychodzą dwie…

To stare-nowe opowiadania. Niektóre z nich napisa-łem jeszcze na początku lat siedemdziesiątych, inne są późniejsze, ale są też opowiadania najnowsze, napisane nawet w zeszłym roku. Cykl ten nazywa się „inspiry”. Pisa-łem je wspólnie z Markiem Żelkowskim. Ja miałem wizję, a on chęć. Inspiry? Czyli napisane pod wpływem?

Tak, pod wpływem przeczytanej lektury. Zawsze na po-czątku podajemy źródło. Przyznaję, że każda rozmowa jest dla mnie pretek-stem, by odbyć wraz z autorem podróż w przeszłość. Na początek proponuję ci wyprawę do Bydgoszczy twojego dzieciństwa, czyli do lat pięćdziesiątych…

Mieszkałem na ulicy Krakowskiej, to taka niezbyt długa uliczka wpadająca wprost do Jagiellońskiej. Ciekawe, ale na tej ulicy jeszcze po wojnie mieszkało wielu Niemców. To byli zresztą bardzo spokojni i porządni ludzie. Z tamte-go czasu zapamiętałem taką oto historię: kiedy miałem lat pięć, może sześć, ojciec zabrał mnie na spotkanie z Melchiorem Wańkowiczem. Nie pamiętam już dokład-nie, ale spotkanie odbyło się gdzieś na Kapuściskach. Na spotkanie z pisarzem przyszło wiele osób, a Wańkowicz głównie i tak chciał spotkać się z ojcem. Obydwaj znali się Wileńszczyzny, a dwa rody: Żwikiewiczów i Wańkowiczów wzajemnie się szanowały.

Repatrianci z Wilna w powojennych realiach byli przez komunistów traktowali z dużą podejrzliwo-ścią. Często też stosowano wobec nich szykany. Jak

to było z twoim ojcem, Pawłem Żwikiewiczem? Niestety, tak właśnie było. Ubecy nieraz znęcali

się nad nim. Często aresztowano go, bez ja-kiegoś konkretnego powodu. Po paru

dniach, a może nawet i paru ty-godniach, ojciec wra-

cał pobity. Nigdy nic nie mówił

o swojej

antykomunistycznej działalności. Żył długo, bo dożył prawie 100 lat. Po jego śmierci przejrzałem dokumenty, które po nim pozostały. I wtedy okazało się, że te szyka-ny nie były bezpodstawne. Ojca aresztowano, ponieważ pomagał partyzantom V Brygady Wileńskiej Zygmunta Szendzielorza „Łupaszki”, którzy w 1946 r. przebywali na terenie Borów Tucholskich. Zaopatrywał organizację nie-podległościową w produkty żywnościowe. Pewnie ojciec był jednym z wielu zaopatrzeniowców, faktem jest, że w archiwum ojca znalazłem rachunki z podpisem majora za dostarczoną przez ojca żywność i z dokładnym wyszcze-gólnieniem towarów: cukier, mąka, chleb i inne. Straszne czasy. Twoja edukacja przypadła na lata sześćdziesiąte. Ukończyłeś Technikum Geodezyjne. Mówiłeś mi kiedyś, że to wybitnie trudna szkoła…

Przede wszystkim trudno się tam było dostać. Ja nie musiałem zdawać egzaminów, ponieważ wcześniej wygra-łem olimpiadę matematyczną, ale słyszałem, że w niektó-rych latach nawet szesnaście osób było chętnych na jedno miejsce. To była taka dziwna szkoła, w której prym wiedli nauczyciele przedwojenni. Zapamiętałem profesorów narodowości niemieckiej. Byli bardzo wymagający i bez-względnie sprawiedliwi. Tak to dziś pamiętam. Jak ktoś się nauczył, to miał gwarancje, że zda. Nauczyciele z techni-kum nie byli nigdy uprzedzeni do ucznia. Takie zachowanie po latach jeszcze bardziej się docenia. Karierę literacką rozpocząłeś w 1971 r. Wtedy też na łamach „Młodego Technika” ukazało się opowiada-nie Zerwane ogniwo. W tamtym też czasie sporo czasu spędzałeś w Warszawie…

To prawda. Wydawcy byli w Warszawie, dużo podró-żowałem. Akurat wydaje mi się, że w Warszawie mało pisałem. Jeździłem po kraju. Pisałem w Krakowie, Wro-cławiu, Poznaniu i w innych miastach. Przez pewien czas przebywałem w Bieszczadach. Warszawa jest dla mnie generalnie strasznym miastem. Wydaje mi się jedną wielką kawiarnią. W stolicy najważniejsze jest kogo znasz, z kim chodzisz do kawiarni, a z kim na grilla. Lubiłem raz na jakiś czas przyjechać do Warszawy, pogadać z ludźmi, ale tam się kiepsko pisało. W tamtym warszawskim klimacie spotkałeś na swej literackiej drodze wielu znamienitych twór-ców. Kiedyś zdradziłeś mi, że jeden z nich, Artur Sandauer, opowiedział ci anegdotkę…

Ach tak, to był ten czas, kiedy starałem się o wstąpienie do ZAIKS-u i ZLP, bodajże rok 1976. Musiałem podać na-zwiska trzech osób wprowadzających mnie do tych związ-

l i t e r a t u r a


ków. Miałem szczęście, bo trafiłem na wyjątkowe osoby. Byli to: Roman Bratny, Artur Sandauer i wybitny tłumacz Robert Stiller. Czasami siadaliśmy w kawiarni „Czytelnika”, prowadząc długie dysputy. Sandauer mówił wtedy, że re-gularnie otrzymuje listy z wierszami od twórców, którzy stawiali w poezji pierwsze kroki i chcieli dowiedzieć się, czy mają talent. Wybitny krytyk zastanawiał się, jak wyła-pać dobrą poezję. Wiedział, że to, co jemu się nie spodo-ba, niekoniecznie musi być złe. I wpadł na taki oto pomysł: tekst w pamięci tłumaczył na łacinę. Oczywiście, świetnie znał ten język. Twierdził, że jeśli w tak podstawowym dla naszej kultury języku coś brzmi dobrze, to znaczy, że utwór jednak ma jakąś wartość. Jednym słowem mówiąc: łacina była dla niego pomocna w odsiewaniu plew od ziarna. Wspomniałeś Bieszczady. To chyba tam spędziłeś okres stanu wojennego?

Częściowo tak. Zaszyliśmy się z przyjacielem w Dwer-niczku koło Dwernika. Ciężko pracowaliśmy fizycznie. Wyrąbałem siekierą około 10 hektarów lasu. Po pracy chodziliśmy do gospodarza, który był hodowcą owiec. Piliśmy whisky i słuchaliśmy Głosu Ameryki. To był bardzo ciekawy czas. Tam w górach toczy się zupełnie inne życie niż tu w mieście. Może ta „górska izolacja” podziałała na ciebie twórczo. Wydaje się, że apogeum twojego talentu przypada właśnie na te lata. W 1982 r. w księgar-niach ukazuje się twoja pierwsza powieść Druga je-sień, a później kolejne: Imago, Ballada o przekleń-stwie i Delirium w Tharsys. Wiem, że twórca jest jak matka i wszystkie swoje dzieci kocha jednakowo, ale z perspektywy czasu, która z nich wydaje ci się najważniejsza?

Myślę, że ta pierwsza. Książka była czytana przez kryty-ków i szeroko komentowana. Być może jest tak, że krytycy czytają twoją pierwszą powieść, a potem już nie czyta-ją. Dlatego swe kolejne książki pisałem głównie z myślą o młodych czytelnikach. Na nich zależało mi najbardziej. No i muszę też tu powiedzieć o powieści, którą piszę całe życie – Kosmodram Machu Picchu. Zacząłem ją pisać w 1971 roku. Ona jest już de facto ukończona, ale to jest ponad 1200 stron zapisanych w różnych okresach. Muszę ją przeredagować. Jak na razie ta sztuka udała mi się jedynie z częścią tekstu. Liczę na to, że powieść wyjdzie w przyszłym roku. To bardzo optymistyczne. O ile lata osiemdziesiąte były dla ciebie pasmem sukcesów, o tyle w latach dziewięćdziesiątych nastąpił, delikatnie mówiąc, regres. Czyżby to transformacja ustrojowa okazała się dla ciebie takim szokiem?

Problem w ogóle polega na tym, że w latach dziewięć-dziesiątych cała kultura przestała być państwu potrzebna. Myślę, że podobnie też było z nauką, szczególnie z niektó-rymi jej gałęziami, choćby taka archeologia. To był upadek całkowity. Tysiące ludzi próbowało się przebranżowić. Pamiętam, jak Bohdan Smoleń założył w Poznaniu sklep akwarystyczny. Specjalnie dla mnie ściągnął rybki z Syja-mu, które kosztowały w tamtym czasie bajońskie kwoty. Jego kumpel Zenon Laskowik był wtedy listonoszem. Takie właściwie głupie czasy. Ty chyba też się przebranżowiłeś?

Niestety, tak. Założyłem firmę. Zacząłem pisać progra-my komputerowe i powszechnie wiadomo, jak to się skoń-czyło. Po latach myślę, że moim problemem było to, że za bardzo żyłem w przyszłości. Wyprzedzałem teraźniej-szość. To błąd. Trzeba bardziej być umocowanym w teraź-niejszości, wtedy człowiek ma większą szansę na sukces. Ciekawi mnie, jaka jest kondycja i perspektywy li-teratury science-fiction…

O ile gatunki literackie mają cienkie linie wyróżniające, o tyle science-fiction bardzo wyraźnie się wyróżnia. My-ślę, że ona podczepiła się trochę sztucznie pod XX-wieczny scjentyzm. Na czym to polega? Otóż, u schyłku XX wieku naukowcom wydawało się, że mogą nam powiedzieć prawdę o wszechświecie. Dzisiaj nikt nie ma już złudzeń. To nigdy nie nastąpi. Współczesna nauka nie jest uprawo-mocniona, aby dać nam odpowiedzi na pytania w stylu: „czym jest świat?”. Bankructwo scjentyzmu jest całkowite i to mnie właśnie interesuje. Co i kto go zastąpi? Czekam na nowe prądy. Jeszcze raz gratuluję wydania zbiorów opowiadań. Czekam na wydanie Kosmodramu Machu Picchu i dziękuję za rozmowę.

l i t e r a t u r a


Łatwo być bogiem – omówienie opowiadań zebranych Wiktora Żwikiewicza

Tadeusz Krajewski

Opowiadania Wiktora Żwikiewicza zebrane w dwóch tomach: Appendix Solariana i Maszyna ukazują ludzi uwi-kłanych w przyszłość zdeterminowaną wprawdzie poczy-naniami współczesności, ale w dużej mierze niezależną, określaną postawami swoich futurystycznych rezyden-tów, przez co naznaczoną skrajną, wręcz niemożliwą do rozkodowania enigmatycznością. Autor nie oszczędza czytelnika i wrzuca go wraz z bohaterami do rzeczywi-stości zaszyfrowanej, pełnej fraz typowych być może dla człowieka antycypowanego, zupełnie jednak nieprzysta-jących do pozaliterackich doświadczeń odbiorcy. Postacie Żwikiewicza nie są grubo ciosane, na pewno nie stanowią zbioru gamoniowatych ikon z popkultury SF. To wypaleni poeci, herosi zbrukanego piękna, romantycy pozbawieni złudzeń, outsiderzy kosmicznych szlaków. Przebijają się nieustanne przez gąszcz metafor i od wszystkich wymaga-ją takiej samej lirycznej wrażliwości. Pomaga im to w do-świadczaniu tajemnic bytu, metafizyki i wirtualnej ułudy. Z poznania wyrasta zrozumienie transcendencji, z nad-naturalnego niepokoju zaś dociekliwość w sprawdzaniu faktycznego stanu rzeczy. Stanu, który może okazać się urojeniem.

POznanIe (zawsze ludzkie)Bohater opowiadania Sindbad na RQM 57 – agent SE-

KONU (Służby Ekologicznego Nadzoru) – poszukuje na peryferiach postapokalipsy charyzmatycznego włóczęgi Gropiusa. Czyni to bez wyraźnego powodu właściwie, kierowany intuicyjnym impulsem zaledwie, a być może ostatnim tchnieniem nadziei zrozumienia, bo o zbawieniu mowy już być nie może. Ten terminalny świat nie wygląda przerażająco. Ludzie nie przypominają bestii z Mad Mak-sa, ich koniec zwiastowany jest przez otępiałość, apatię, lenistwo. Nie dziwią się specjalnie chodzącym rybom ze skrzydłami, czy ludzkim widmom wyjętym żywcem z ga-binetu figur woskowych. Wielki Finał nie ma cech egzy-stencjalnego koszmaru. Żwikiewicz przeciwstawia sche-matowi Dni Ostatnich, zakorzenionemu we wszystkich niemal proroctwach, barwną tajemnicę. Ona fascynuje badacza SEKONU patrolującego peryferia industrialno –

urbanistycznego masywu. Zupełnie jak Strefa w powieści Strugackich. Tajemnicę łatwo można skojarzyć z tragedią nie do uniknięcia, ale również z przebogatym potencjałem nowych okoliczności. A nuż którąś z nich uda się wyko-rzystać? Czyż w kodzie unicestwienia nie zawarto choćby jednej samozachowawczej sekwencji?

Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość zawsze mają na-turę zwierzęcą. Problem w tym, że Kubrick podrzucił mał-pom kość – pierwsze ludzkie narzędzie rychło zamienione w maczugę. Tekst Zerwane ogniwo dość bezceremonialnie mówi o tym dziedzictwie. Przenosimy nasze atawizmy do współczesności, znajdujemy dla nich cywilizacyjne usprawiedliwienie, sankcjonujemy je ideologicznie zabar-wioną moralnością i za ich pomocą budujemy przyszłość. Animalistyczny terytorializm pozostaje jednak trwałym nakazem, a to oznacza niekontrolowany rozrost. Opo-wiadanie W cieniu Sfinksa przekornie manifestuje swoją przynależność do słynnych „biologicznych” antyutopii, z „Nowym wspaniałym światem” na czele. „Dziwny, nie-ważki świat” – komentuje zastaną rzeczywistość starsza kobieta – prawdopodobnie ostatnia osoba odmawiająca swojego uczestnictwa w totalnej przemianie ludzkości. Człowiek dojrzały (brak dojrzałości to kordon biologicz-ny, nie prawny) może zmienić kształt, płeć, nawet swoją przynależność gatunkową. Ralf – orędownik tego stanu rzeczy – mgliście przeczuwa, że eksperyment – pozornie bezkresny – ma jednak gdzieś swoją granicę. Obawia się dotarcia do niej. Jej przekroczenie generuje nowe ciało ludzkości. „Będziemy poprawiać matkę Naturę. Myślę nawet, że Ona tego chce” – mówi bioetyk Willard Gaylin. „Natura uległa stagnacji. To było jej specjalne posunięcie, sztuczne. Wprowadziła zakaz rozwoju” – odpowiada dwu-dziestowiecznemu myślicielowi Ralf. Jedyne jej osiągnię-cie to Rozum. Ale jest to TYLKO Rozum, tylko kość Kubricka (w innym miejscu – w Zwierciadle nieba – autor pyta, czy naprawdę tak mało mamy do pokazania Wszechświato-wi?). „Nowe wspaniałe” ciało to człowiek zespolony. Zbiór człowieka. Może on gnać jedynie w stronę unicestwienia. Ale i ta apokalipsa nie jest jednoznaczna, ponieważ unice-stwienie Natury to kolejny etap rozwoju.

l i t e r a t u r a


Sztuczna biosfera jest o krok od wszędobylskiej tech-nosfery. Tej drugiej nie przedstawia Żwikiewicz barwnie. Przed oczami stają ponure majaki Gigera, towarzyszy im ferment rozkładu i smród fekaliów wydobywających się z technologicznego odbytu. Technosfera pełni rolę no-wego środowiska naturalnego. Egzystują w nim bioska-fandry. Kiedyś byli to ludzie, dziś to funkcje. Sens zadań został już dawno zapomniany, sens istnienia zatem po-zostaje zagadką. W opowiadaniu Suweren – motyw fallicz-ny poznaniu służy biołącze – serce poezji. Tylko bowiem metaforą można objaśnić to, co wymyka się racjonali-zmowi. Także mitem (pojawiające się regularnie „łajnio-ły”). Mity zaś przepełnione są zarodkami doktryn. Idee będące ich podstawą są najlepszymi więzieniami. „Idea może trwać wiecznie i za pysk trzymać”. W Kajomarsie technosfera jest równie mocno rozpanoszona. Pozna-nie staje się udziałem przybyszy, którzy byli u źródeł Utopii. Przywieźli ideę niezmaterializowaną. Więzienie jest zatem tuż tuż... Tym bliższe, im częściej ludzie roją o przyszłości. Wizje społeczeństw bez skazy należy zo-stawić w spokoju, w przyszłość wystarczy po prostu wejść. Jak pogodzić to z potrzebą poznania? Status ak-tualnej rzeczywistości wymusza na nas podjęcie próby wyobrażenia sobie dni, które nadejdą. Rzecz w tym – sugeruje pisarz – że o wiele łatwiej nam profetycznie poznawać, znacznie trudniej rozumieć. Duch poznania równoznaczny jest z duchem podboju, stąd w utopiach zawsze jest mowa o społecznej prewencji. Lub wprost – o agresji. Ale agresja przecież jest też formą pozna-nia. Bestia z utworu Kajomars w mordowaniu ujawnia swą odkrywczość, dociekliwość, ba – nawet gotowość empirycznego sprawdzania biologicznej kondycji ofiary. Żwikiewicz jednak na tym nie poprzestaje, prowokuje do granic percepcji. Każdy mord dźwiga w górę ewo-lucję. Tylko dzięki zabójcom rozwijamy się. Bestia jest bezsprzecznie ukoronowaniem ewolucji, dla której wszelki uformowany byt, byt, który nie musi się już rozwijać, jest martwy. Czy to krytyka Darwina lub – od-wrotnie – jego wiernopoddańcze, a zarazem nihilistycz-ne odczytanie? Nie. Dogmaty teorii doboru naturalnego są jedynie poddawane przez autora konstatacji. Odar-tej z jakiejkolwiek hipokryzji. Skrytykowany został raczej Dawkins w inspirze Figa Sapiens, przedstawiającej ewo-lucję jako twór Boga przypadkowego, leniwego, indyfe-rentnego wobec swego dzieła, a nawet samego siebie. Trochę w tym deizmu, trochę Lema (dowcip o Bannie i Pugu). Wynika z tego jednoznacznie, że i utopia jest martwa, gdyż zamknięta, nierozwojowa, nie dopuszcza-jąca możliwości błędu.

W brawurowy sposób zostaje ta myśl wyekspono-wana w Balladzie o przekleństwie. Mowa tu o mitycznym, zasłyszanym w legendarnych historiach, Imperium Czer-wonej Gwiazdy. Czerwona Gwiazda od dawna nie żyje, nie grozi też eksplozją, zagładą innych światów, chociaż takie sprawia wrażenie. Pozornie pulsuje żywotnością, ale jej główny motor napędowy to martwota. Jednak kosmiczny olbrzym przyciąga, mami, wywołuje odruch sympatii. Dlaczego? Bo istnieją więzy trwalsze od gra-witacji – marzenia o ładzie doskonałym. Kim są miesz-kańcy Imperium naznaczonego stygmatem śmierci? Istotami bez świadomości. Nigdy nie otrzymali duszy. Dzięki temu odkryli ideał człowieczeństwa – życie zgod-ne z naturą i wbrew jej prawom jednocześnie. Zbrodnia, gwałt i zniszczenie – to pierwsza nauka jaką odebrali. To kod „kaprawego człowieczka”, przedstawionego przez pisarza w alegorycznej przypowieści Legenda z Czterech Stron Świata. Dzięki takiemu programowi podążają za objawieniem poddając destrukcji wszystko. Tak wygląda ich epistemologia w praktyce. Żwikiewicz ukazał bolsze-wizm jako najbardziej usankcjonowany (wręcz usakral-niony) stan barbarzyństwa, wpisując się tym samym w nurt rozważań historiozoficznych, zapoczątkowanych już przez myślicieli międzywojnia.

Poznanie nie jest możliwe bez projektowania naszych wyobrażeń. O nas samych. Obserwator ma wpływ na wynik eksperymentu przez obecność swoich chorych rojeń. W Podpalaczach nieba prowadzą one do spalenia wszystkiego. Tego swoistego auto-da-fe obawiają się hipokryci szermujący nader często słowem „ludobój-stwo”. Używanie tego terminu po epoce „pieców” jest wyraźnym nadużyciem. Skąd takie święte oburzenie na wieść o eksterminacji gatunku? Zniszczenie całej popu-lacji jest czymś gorszym od zagłady jednej rasy, jednego narodu, jednej społeczności? Jakim prawem można to uznać za zbrodnię gorszą od holokaustu? Naukowcy za-wsze wykorzystują polityków do swoich celów (Zerwane ogniwo, W cieniu Sfinksa). Żwikiewicz bezwzględnie roz-prawia się z całkowicie już wyświechtanym casusem profesora Sonnenbrucha. Najbardziej obłąkańcze plany powstają nie w gabinetach polityków, lecz w laborato-riach naukowców. Każdy z nas ma naturę badacza. Każdy próbuje coś uszczknąć z tajemnicy bytu. Należy jednak przy tym uważać, w którym kierunku się zmierza. Jeśli zrobisz krok w lewo – odpłyniesz na wyspy Archipela-gu Gułag, jeśli zrobisz krok w prawo – pociąg zawiezie cię na rampę w Auschwitz – Birkenau, gdy pójdziesz środkiem, trafisz do bulgoczącej papki Robespierre’a, a tam pękające bańki ułudy społecznej co chwilę będą

l i t e r a t u r a


objawiać swą prawdziwą treść. Raz będzie to Kołyma, raz Treblinka, raz Choeung Ek… A rozwiązanie jest takie proste. Nie trzeba wybierać żadnej z tych dróg.

MeTaFIzyKa (zawsze boska)Byt rozpoznawany jedynie naszymi zmysłami jest nie-

pełny, kaleki. Brakuje mu tego „wszechobecnego dziwu”, którego negowanie ma zawsze w historii katastrofalny koniec. Bohaterowie Żwikiewicza usiłują heroicznie po-godzić przeciwstawne żywioły: racjonalizmu i metafizyki. Kapitan Gropius (Sindbad na RQM 57) rozpoznaje Boga w Słońcu. Neopogaństwo całkowicie uzasadnione! To nie kaprys wyklętego mesjasza na śmietniku cywilizacji. Gwiazdy dają i odbierają życie. Zrozumie to tylko ten, kto życie dostrzega, a nie opisuje jego wybrany urywek. Nie ma martwej materii, a więc dzieło Słońca to życie w każdej postaci. Solarny aspekt boskości widoczny jest też w Podpalaczach nieba. Naukowiec Bailey ma możli-wość już z dawna przez wielu wyczekiwaną - możliwość unicestwienia Boga. Bogobójca stosuje krzyżowy (nomen omen) szantaż. Zabicie Istoty Najwyższej (w tym przypad-ku zniszczenie Słońca) oznacza koniec ludzkości. Nie na tym polega jednak ważkość ostatecznego wyboru. Nie na litości nad człowiekiem. Bailey przed podjęciem decyzji żałuje Boga, bo Jego istnienie bez człowieka nie ma sensu. To raptem heliocentryczny dylemat. Bóg na pewno zginie wraz z anihilacją ostatniej cząstki świadomości w Kosmo-sie. A właściwie nie zginie, tylko… umrze.

Mądrość Gai – kolejnego neopogańskiego wcielenia Absolutu – daje o sobie znać w Suwerenie – motywie fal-licznym. Pełno tam także istot z innej mitologii – łajniołów. W technosferycznej rzeczywistości nadzorują i rządzą. Zajmują się ludźmi (łajnem historii). Wbrew pozorom nie przypominają aniołów z piosenki zespołu Coma („żrą kiełbasę, śmierdzą potem, mają w dupie żywych”). One służą, choć czynią to z obrzydzeniem. Czyżby była to za-dawniona zazdrość o człowieka? Łajnioły nade wszystko utrzymują równowagę. Dzięki temu podtrzymują triadę: Majestat Niebios, Homeostaza, Mądrość Ziemi. Tylko Zie-mia traktowana jako Byt Najwyższy może panować nad technosferą. Nową, niekontrolowaną przez człowieka, naturą.

Kajomars nawiązuje do religii perskiej i słynnej przy-powieści o pierwszym człowieku stworzonym pospołu z Bestią. Perwersyjni bogowie sprowadzili na świat istotę niedoskonałą i zło idealne. Dobro w krystalicznej postaci im miało być jedynie przynależne, ale oni – w deistycz-nej pysze – świat postanowili ignorować. Do jakiegoś momentu. Taką przełomową chwilę ukazuje Żwikiewicz.

Technosfera opuszczona jest przez ludzi, więc jej miejsce zajmują istoty najwyższe. Czy zawsze, gdy człowiek śpi, budzą się bogowie? Stwórcy pojawiają się podczas całko-witej utraty kontroli. Człowiek wówczas nie znajduje żad-nej instancji odwoławczej. Opowiadanie przesycone jest obrzędowością, nabrzmiewa wprost od rytualnej gesty-kulacji. Jeden z bohaterów nosi imię Jordan. Z chrzcielni-cą w ręku idzie za Bestią przez labirynt, aby odkryć w nim szczątek Kajomarsa czekającego na spełnienie swego żywota. Nastąpiło zapętlenie przypowieści aż z czterech mitologii. Ale odczytanie ich niekoniecznie jest już zgod-ne z obowiązującym kodem cywilizacyjnym. Chrzcielnica okazuje się bronią. Krwawy chrzest, chrzest bojowy, to aż nazbyt często stosowane metafory w naszej kulturze będącej pochwałą agresji, bałwochwalczo traktującej militaria, wynoszącej na ołtarze kombatantów. Chrzest – prowokuje Żwikiewicz – to odebranie życia! Takie jest jego pierwotne znaczenie, ale zapis źle rozszyfrowany stał się dogmatem i wyrósł do rangi sacrum. O umowności symboliki decydują jednak ludzie. Łatwo być bogiem – polemizuje z braćmi Strugackimi autor. Ma na to prostą receptę. Nasze mity dostarczają przepisów. Co trzeba zro-bić? Przynieść opowieść o Utopii, wyśmiać stare dogmaty (to ważne – wyśmiać, walka z nimi jest błędem), ustalić nowe dogmaty, pokazać dowód (odnaleźć Kajomarsa), mieć u boku Bestię. Z tą ostatnią nie powinno być pro-blemu. Aby jednak Zło było w pełni wydajne, niezbędna jest szatańska triada:

1. BEZUCZUCIOWOŚĆ (tę odgrywa w opowiadaniu ma-szyna Synchromat)

2. ZŁO BEZ SKAZY (Bestia – cel rozwoju)3. BŁAZENADA (musi mieć szczekacza historii; w tej po-

staci występuje drugoplanowy bohater Biesnowaty, nie dońca zbiesiony, nie do końca diabeł, raczej podławy ludzik z „Legendy z Czterech Stron Świa-ta”). Błazen jest niezbędny, może zostać odebrany jako idol. Historia często się myli, gdy przypisuje takiemu moc sprawczą. W demaskowaniu nie mylą się jednak prawdziwi komicy (Charlie Chaplin).

Wołanie na Mlecznej Drodze to z kolei dyskurs autora ze świętym symbolem mitu żywego – krzyżem. Rudier – kosmiczny samotnik – obserwuje postaci rozkrzyżowa-ne. Przypominają człowieka witruwiańskiego – tęsknotę marzycieli za złotym środkiem, ideałem. Ten ideał może też być przypisany męczeńskiej śmierci Chrystusa. Czy zwieńczeniem dążeń ludzkości jest męczeństwo? Przecież Chrystus przekreślił krzyż zmartwychwstając. W takim razie ideał jest mistyczny, pozacielesny. W przekazach ewangelicznych Chrystus zmartwychwstały jest nielo-

l i t e r a t u r a


kalny. W konwencji SF zaryzykowalibyśmy stwierdzenie Chrystus wirtualny, mechanik kwantowy najwyższej klasy. Czemu zatem krzyż? Wszak odrzucenie krzyża, nawet jego podeptanie (co praktykują wbrew logice satani-ści) powinno być świętym obowiązkiem chrześcijanina. Może jednak krzyż ma być przestrogą? Bo wirtualność to ułuda, a prawdziwe życie wieczne to prawda, osiągnię-ta dzięki poświęceniu Mesjasza? „Na wszelki wypadek umywam ręce” – krzyczy Ziarno z Happeningu w oliwnym gaju, popełniając tym samym pomyłkę mitologiczną. Ale o nią bardzo łatwo. Logos to podstawa naszej egzysten-cji. W nim zawarta jest nie tylko możliwość kreacyjna, ale także (obowiązkowo!) wizja ewakuacji. Koniec wpi-sano w poczęcie. Stworzenie z góry skazane na zagładę to wykładnia naszej kultury. Happening w oliwnym gaju ukazuje akt stworzenia jako teatr. Przybysze „zapładnia-jący” nowy świat grają podwójnie. Strategicznie i aktor-sko jednocześnie. Rozgrywają transcendentnego LARPA. Rozwój to teatr, często improwizowany, a mimetyczne podejście do rzeczywistości jest próbą interpretacji. Za-wsze. Odtwarzanie kształtuje kulturę. Autor idzie ścieżką wydeptaną wśród księżycowych bezdroży przez Jerzego Żuławskiego.

UrOJenIe (zawsze chore)Bóg bywa czasami pomyłką. Pilot Pirx (Appendix So-

lariana) z szyderstwem podchodzi do boskiej wykładni oceanu solaryjskiego. Ci dogmatycy nowej religii to rzecz jasna liczni recenzenci powieści Stanisława Lema. Solaris można uznać najwyżej za Boże Zwierciadło. Nie-wykluczone, że w nim przez przypadek odbija się Głos Pana, ale jakakolwiek próba kontaktu będzie rozmo-wą z lustrem. Tam jest tylko czyjeś odbicie. Pomyłka poznawcza – coś , co często przytrafia się bohaterom fantastyki naukowej. Paradoksalnie – kontakt z Pirksem to też złudzenie, on nie jest osobą z krwi i kości, tylko informatycznym przekazem. Chyba dlatego dobrze czu-je się przy nim Harey, która nawet erotycznie się z nim spoufala. Oboje bowiem nie istnieją i w związku z tym na swoją wirtualność nie zwracają najmniejszej uwagi. Isto-ta fantomowa, sprokurowana przez Solaris, może być też stworzona przez człowieka celowo (Kaprys Gwen). Skoro nie jesteśmy zadowoleni z naturalnych ludzi, wykreujmy postaci wirtualne, nawet całe wirtualne społeczności, które będą nas otaczać. W tekście nie widać śladów moralizatorstwa, nawet jeżeli takie rozwiązanie stanowi przykład skrajnego eskapizmu. Należy jednak przy tym pamiętać, że prawdziwy eskapizm boli. Bohater Kłam-stwa nie ma żadnych wątpliwości, że gwiazdy są przeklę-

te. Pisarze Złotej Ery SF kłamali. W międzygwiezdnych wojażach nie ma krztyny romantyzmu. Do odnalezienia za to jest doskonałe okrucieństwo samotności. Aby so-bie z nim poradzić, należy uciec w urojenie. Z eskapizmu w eskapizm. Dla samotnego cały świat jest urojeniem. Jednak, aby podtrzymać eskapizm, należy wpisać weń cierpienie. Inaczej cała ułuda rychło wyjdzie na jaw. Żwi-kiewicz w swej przewrotności nie byłby sobą, gdyby nie storpedował własnej wizji. Marzenie jest kontrpropozy-cją dla Kłamstwa. Bezimienny chłopiec – główny bohater opowiadania – uprawia mentalny ekshibicjonizm. Przy-pomina tym trochę św. Franciszka. Obnaża duszę przed wszystkimi, a jego książka (Lekarstwo na melancholię Ray’a Bradbury’ego) staje się zbiorem informacji, któ-rych właściwe odczytanie pozwoli mu szybciej osiągnąć stan świętości. Opowiadanie zaczyna nabierać cech ha-giograficznych. Nowy święty uszlachetnia swoją duszę poprzez intensyfikację marzenia. To nie medytacja lub modlitwa kierują go do uwznioślonego bytu. To marze-nie – im bardziej niekonwencjonalne, im bardziej nie-możliwe w realizacji, im bardziej odrzucone przez ogół, tym szybciej wpisujące go do grona namaszczonych, wy-klętych, objętych racjonalną anatemą. Lekarz badający chłopca w klinice nie zdawał sobie nawet sprawy z tego, ze był o krok od odkrycia duszy. A ona jest tak blisko, każdy z nas może jej dotknąć nawet zaraz…

nadzIeJa (zawsze fantastyczna)Człowiek w opowiadaniach Żwikiewicza jest nieroze-

rwalnie związany z mitem. Dokądkolwiek pójdzie, do-kiedykolwiek przetrwa, zawsze będzie go miał w sobie, zawsze go gdzieś zgubi, bądź celowo podrzuci, powodu-jąc trwałą skazę na każdej formie bytu, z jaką się zetknie. Jesteśmy zainfekowani archetypem, ale nie musi to być naszym przekleństwem. Autor nie proponuje, abyśmy z naszym dziedzictwem zerwali, za to odradza nam jego nieustanne celebrowanie. Proponuje spojrzeć na tę sferę kulturową z dystansem, niezbędnym do racjonalnego bu-dowania przyszłości. Inaczej nie wyjdziemy nigdy z kręgu rojeń, jakże często destrukcyjnych. „W jedną nieskończo-ność można uwierzyć – w nieskończoność skali złudzeń” – mówi bohater „Happeningu w oliwnym gaju”. Marzenie jednak w tę stronę zawsze nami pokieruje. Niech to jed-nak będzie marzenie dziecka…

Przypis:Opowiadanie W cieniu Sfinksa zostało napisane wspólnie z Krzysztofem Rogozińskim. Współautorem inspir Figa Sapiens i Kaprys Gwen jest Marek Żelkowski.

l i t e r a t u r a


siwiecsiwiec

z u g z w a n g ( 2 0 )

W kazachskim stepieDopiero niedawno dowiedziałem się o śmierci związanego z Bydgoszczą profesora Kazimierza Obuchowskiego. Autor Człowieka intencjonalnego przez wiele lat wykładał na UKW psychologię. Pamiętam nasze jedyne spotkanie w 1998 r., gdy udało mi się namówić Profesora na wywiad do prasy studenckiej. Przyjął mnie w swoim gabinecie w budynku uczelni przy ulicy Leopolda Staffa, a właściwie poświęcił mi – początkującemu adeptowi sztuki dziennikarskiej – kilka godzin. Otrzymałem od niego świetną książkę Przez galaktykę potrzeb, opatrzoną bardzo życzliwym wpisem. W trakcie rozmowy Obuchowski wyczuł moje historyczne zainteresowania i opowiedział o swoim ciężkim dzieciń-stwie. W 1940 roku, gdy miał zaledwie 9 lat, został wy-rwany wraz z rodziną ze swego rodzinnego raju (Woło-żyn opodal Nowogródka) i wywieziony przez Sowietów w głąb ZSRR. Przebywał m. in. w osadzie Ces koło Maj-kainu w Kazachstanie. Do kraju powrócił dopiero sześć lat później, osiedlając się w pomorskim miasteczku Łobez. Słuchając go, miałem wrażenie, że jak mało kto w tym kra-ju, posiadł dar formułowania pewnych teorii dotyczących tamtego regionu. Zapamiętałem, że najciekawsza część naszej rozmowy dotyczyła wydarzenia z roku 1953; Obu-chowski opowiadał mi o śmierci generalissimusa Stalina. Znaną jest sprawą, że ludzie po śmierci tyrana płakali. Profesor jednak twierdził, że spotkał się z wieloma taki-mi reakcjami, z których wynikało, że po śmierci dyktatora płakali nie tylko beneficjenci systemu komunistycznego, ale też ludzie, którzy znaleźli się w stalinowskich obozach, którzy byli przeciwnikami tego reżimu i, co tak trudno dzi-siaj pojąć, były to łzy autentyczne. Zdarzali się i tacy ludzie, którzy uznawali, że Stalin, choć ludobójca, był kimś w ro-dzaju męża opatrznościowego.

Jest to jeden z tych tematów, który nurtują mnie fak-tycznie całe twórcze życie. Jaki wpływ mają ekstremalne przeżycia na twórczość artysty, badacza? Otóż, proszę bardzo, podarowaną mi przez Obuchowskiego książkę otwieram na stronie opatrzonej nagłówkiem kolejnego podrozdziału: „Sens życia w warunkach zsyłki syberyj-skiej”. Kilka linijek poniżej pojawia się zdanie, z których słynął ten wybitny naukowiec: mądre, konkretne, prze-myślane, a dodatkowo niezwykle autentyczne: „Rola

sensu życia ujawnia się szczególnie wyraźnie w warun-kach trudnych ekstremalnie z założenia, to znaczy takich, które zostały stworzone w celu zniszczenia osobowości i zredukowania jednostki do przedmiotu”. Otóż Profesor bada różnice pomiędzy dwoma totalitarnymi systemami, a właściwie stara się odpowiedzieć na pytanie, patrząc na problem z perspektywy ofiary zbrodniczego systemu: co należałoby zrobić, żeby przetrwać obóz zagłady, czy zsyłkę w sowieckim stylu. Według przytaczanych przezeń teorii dotyczących hitlerowskich obozów zagłady należałoby „wyłączyć się”, „trwać jak kamień”. Taką postawę pole-ca były więzień obozu Sachsenhausen Stanisław Pigoń. W tym jednak miejscu Obuchowski podaje za przykład los polskich kobiet i dzieci, mieszkańców Kresów, wywiezio-nych 13 kwietnia 1940 roku do Cesu opodal Majkainu. One nie mogły nic nie robić, choćby z tego względu, że w kazachskim stepie nie było kwater, brakowało jedzenia. Teoria „trwania jak kamień” de facto oznaczałaby szybką śmierć. Szanse przetrwania zwiększała życiowa aktyw-ność, choć jak powszechnie wiadomo zsyłkę przetrwały tylko najsilniejsze organizmy. Obuchowski przytacza wy-powiedź naczelnika obozu: „Będziecie musiały tu umrzeć, ale czas przeżycia będzie zależał od waszej pracy”.

Ale człowiek nie poddaje się. Kobiety miały pod opie-ką dzieci. Uważały, że muszą żyć dla nich; druga sprawa: uważały, że mają obowiązek wobec zaginionych podczas zawieruchy wojennej mężów. Może gdyby w tamtym cza-sie wiedziały, co się faktycznie z nimi stało (ojciec profe-sora został zamordowany w Katyniu), to sens życia i zwią-zana z nim aktywność byłaby mniejsza, ale o prawdziwym losie polskich oficerów nikt wtedy jeszcze nie wiedział.

Pamiętam, że na końcu rozmowy, próbowałem zreasu-mować ją jakoś i spytałem się wprost: „Co więc należało-by zrobić, żeby przetrwać tę straszną poniewierkę?”. Pro-fesor zasępił się trochę i odpowiedział mi: „Trzeba było mieć, tę niezwykłą moc, polskiej kobiety z Kresów, mieć tę niezwykłą moc”.

W jednym z przypisów podarowanej mi przez profeso-ra książki pojawia się taka oto informacja: „Gdy byłem na granicy śmierci głodowej i mogłem tylko pełzać, nakar-miła mnie obca osoba, Pani Monika Budkiewicz. Mojej matce już nie mogła nic dać”.

Bartłomiej Siwiec


o p e r a

Po wielkim sukcesie Halki w 2012 roku byd-goska publiczność ma wobec pani określone oczekiwania… Łatwo będzie jeszcze wyżej podnieść poprzeczkę? Wiąże się to ze stresem?

Nie ukrywam, że czuję presję tych oczekiwań i mam lekką tremę. Aczkolwiek przez minione dwa lata nieco już z Halki „wyrosłam”. Pewne rzeczy mi już w niej nie od-powiadają. Dziś zrobiłabym je inaczej. Te nowe pomysły staram się realizować przy okazji Rigoletta.

Choć jest to inny temat, inny kompozytor, to tytuł też wielki, na skalę światową… Do presji ze strony oczekiwań bydgoskiej widowni, dochodzi jeszcze większa presja po-równania ze wszystkimi realizacjami, jakie miały miejsce na świecie. A wiele było naprawdę znakomitych. Na ich wspomnienie człowiek zastanawia się, czy może jeszcze coś lepszego wymyślić. Mimo to, staram się opowiedzieć wszystko to raz jeszcze w połączeniu z innymi tematami, które mi są bliskie a inni dotąd ich nie poruszyli.

Jakie zatem współczesne przesłania pani reali-zacji tej opery przyświecają?

Oprócz tego, co na temat Rigoletta można wyczytać w przewodniku operowym, chciałabym bardzo podkre-ślić problem niedojrzałości. Chodzi mi bowiem nie tylko o zilustrowanie i napiętnowanie zła, zepsucia, ale też o wskazanie ich przyczyny. Okrutne postępki rodzą się tu w ogromnej mierze z nieświadomości i braku odpowie-dzialności. Oto grupa „chłopców” (dworzanie) z Księciem na czele, bawi się ludźmi i wykorzystując ich dla własnych uciech, nie zastanawiając się zupełnie, co z tego wyniknie. I z owego braku odpowiedzialności właśnie rodzi się całe zło. Bo gdy jedni bałaganią, inni muszą sprzątać.

Zamierzam pokazać ten karykaturalny świat dużych chłopców w kontraście do pięknego, czystego, niebiań-skiego świata Gildy.

Nie lubię teatru realistycznego. Dlatego, chociaż mó-wią, że Rigoletto to sztuka realistyczna, silnie zakorzenio-na w jakimś konkretnym świecie, ja – ponieważ zawsze ciągnie mnie w stronę poezji – staram się tę swoją duszę przenieść na scenę; wspólnie z moim Zespołem tworzymy z tekstu Wiktora Hugo taką baśń w metaforze. Najpierw widzimy ludzi w „świecie zabawek”, a później w tym bez-

Realizm natchniony poezjąZ Natalią Babińską przed premierą Rigoletta Giuseppe Verdiego – rozmawia Anita Nowak


o p e r akresie czystości wody, który jest w stanie obmyć wszystko, co brudne, pochłonąć wszystko, co złe i przynieść światu odnowę.

Na ile z tą ideą współgra oprawa plastyczna? Jest ponadczasowa?

Tak. Wychylamy się nawet nieco w stronę przyszłości. Indywidualizm, moda, sposób oświetlania wskazują na to, że jesteśmy w jakimś świecie, który dopiero zaistnie-je. To wizja przyszłego pokolenia, wychowanego w duchu indywidualizmu, bezkarności i bezstresowego wychowa-nia, gdzie młodzież ma do wszystkiego prawo, a na do-rosłych spadają wszystkie obowiązki. Próbujemy pokazać, co może wyniknąć z takiej roszczeniowej postawy wobec życia, w którym liczy się tylko jednostka i to, czego ona chce od świata, a bez znaczenia jest to, co ona jest temu światu winna, czy choćby, co mogłaby mu zaoferować; jakie mogą być skutki takiego zawężonego spojrzenia na rzeczywistość wyłącznie przez własne ego.

W swoich realizacjach dzieł operowych bardzo określone funkcje, kompatybilne do wymowy inscenizacji, jej idei, wyznacza Pani baletowi. On nigdy nie jest u Pani ozdobą, przerywni-kiem, ale głosem w sprawie, dookreśleniem wymowy całej inscenizacji. Jakie zadanie spo-czywa na nim w Rigoletcie?

Balet jest „grupą dostarczającą rozrywek”, która pozo-staje na usługach Księcia i jest wykorzystywana przez nie-go. To są te nieszczęsne ofiary – pojmane i zmuszane do odgrywania roli takich trochę upiornych zabawek, które niosą z sobą też pewne metafory i dopowiadają historię wybrzmiewającą w słowach Rigoletta. Ale nie chcę zdra-dzać zbyt wielu szczegółów.

Znakomite jest tu, co w operze nieczęsto się zdarza, libretto…

Ta historia jest rzeczywiście bardzo dobrze napisana. Słowo odgrywa bardzo ważną rolę. Stąd też tłumaczenie, które się będzie wyświetlać, jest dla nas kluczowym prze-słaniem dla interpretacji. Nie chcę uciekać w jakiekolwiek operowe pozy, sztuczność. Pragnę, aby śpiewacy auten-tycznie wszystko przeżywali, bo to warunkuje właściwe doznania emocjonalne widza. Stąd wszelkie operowe standardy staramy się tu redukować. Kluczowe jest tu sło-wo i ono niesie z sobą bardzo ważne przesłanie. Nasza in-scenizacja tym się będzie różnić od wielu oper, w których

podążając za muzyką stawiają na ruch, sceniczne dzianie się. Tutaj, ja podążam przede wszystkim za słowem.

A jak się to będzie miało do muzyki? Czy będą jakieś skróty?

Jest ona tak doskonała, że żadnego skrótu nie trzeba robić. To zasługa libretta, stworzonego przez Francesco Marię Piave według Wiktora Hugo. Trochę nawiasem mówiąc skandalizującego. Verdi musiał sporo powal-czyć, żeby dostać pozwolenie na premierę tej sztuki, bo jej przesłanie ma tak silnie rewolucyjny wyraz, że po jej obejrzeniu każdy widz ma ochotę na własną rękę wymie-rzać sprawiedliwość. Jej wymowa rodzi ogromny bunt. Prapremiera sztuki Hugo wywołała niesnaski społecz-ne. Władze przestraszyły się, sztuka została natychmiast zdjęta i przez pięćdziesiąt lat nie mogła być w ogóle wy-stawiana.

Miejmy nadzieję, że w Bydgoszczy do buntu nie dojdzie. Ma pani swój ulubiony zespół spraw-dzonych współpracowników, jak scenograf, kostiumolog…

Są to ludzie, z którymi doskonale się rozumiem i któ-rym mogę zaufać, że w tej dziedzinie, w której ja czuję się mniej pewnie, oni są niezwykle świadomi tego, co robią. Choć czasem próbuję się z nimi o coś targować, w końcu ustępuję, bo wiem, że mnie nie zawiodą. Z Dianą Marsza-łek pracuję od dawna, z dobrymi efektami. Kostiumy do Rigoletta robi Martyna Kander, dziewczyna świeżo po stu-diach, z którą z doskonałym efektem zrobiłam już w Szcze-cinie Hrabinę Maricę. Wymyśla bardzo interesujące, trochę prowokacyjne projekty. Jeśli więc ów mój zespół trochę się zmienia, ewoluuje, to z bardzo dobrym skutkiem.

A jak zespół Opery Nova od strony aktorskiej odnajduje się w tym trudnym przedsięwzięciu?

– Z ogromnej większości jestem zadowolona. Cenię ich uczciwą pracę, profesjonalne podejście i szacunek do tego istotnie niełatwego dzieła, którego nie można oszukać sposobikami. Jeśli ktokolwiek chciałby tylko prześlizgnąć się po tym dziele, nie uda mu się. Bydgoscy artyści bardzo przykładają się do tej pracy. To widać po ich twarzach. A ze sceny emanuje energia. Nie ma gwiazd. Myślę, że wszyst-kim zależy na jak najlepszym efekcie końcowym.

Życzę zatem pani, aby ten efekt był rzeczywi-ście niezwykły i dziękuję za rozmowę.


f i l mJarosław Jaworski

18 października zaczyna się 12. edycja festiwa-lu filmowego Tofifest. W tym roku motywem przewodnim, widniejącym na plakatach festi-walowych jest nurt Nordic Noir, czyli filmowe wcielenia skandynawskich kryminałów. Ale Tofifest to także cztery ważne konkursy, w jed-nym z nich – Lokalizacje – zobaczycie wybór najlepszych bydgoskich produkcji filmowych z ostatniego roku.

Zjawiska to, obok konkursów, najbardziej charakte-rystyczne pasmo Tofifest. W tym roku Kafka Jaworska, szefowa Tofifestu na motyw przewodni festiwalu wybrała skandynawskie filmy, będące ekranizacjami równie skan-dynawskich kryminałów czyli nowy nurt w kinie noszący nazwę Nordic Noir. Tofifest pokazuje go jako pierw-szy w Polsce. Dlatego w tym roku na plakacie festiwalu widnieje Noomi Rapace, wcielająca się w postać Lisbeth Salander, bohaterki „Trylogii Millenium” Stiega Larssona. Chyba najbardziej rozpoznawalnej w świecie „wizytówki” tego nurtu. Poza Nordic Noir, Tofifest to kilkanaście innych pasm filmowych, debat, wystaw, akcji specjalnych. W tym roku także Audiowizje – specjalne pasmo-festiwal, skupione wyłącznie na muzyce i jej wizualizacjach.

Najważniejsze dla filmowców są na Tofifest konkursy. ON AIR to zestawienie „najgorętszych” debiutów świa-towego kina danego roku. Co roku zgłasza się do niego ponad 1000 debiutanckich filmów pełnometrażowych z ponad 60 krajów świata. Drugi główny konkurs to SHORTCUT, przeznaczony dla krótkich metraży. Spośród ponad 2000 zgłoszeń trafia do niego 25 wyselekcjonowa-nych tytułów. Trzeci konkurs – FROM POLAND prze-znaczony jest dla najlepszych polskich filmów ostatnich miesięcy. Czwarty – LOKALIZACJE, prezentuje z kolei kino tworzone przez filmowców wywodzących się z regio-nu kujawsko-pomorskiego.

To bardzo ważny konkurs dla organizatorów Tofifest. Choć odbywa się dopiero jego druga edycja, to jednocze-śnie jest on najstarszym konkursem festiwalu. Jak to moż-liwe? Otóż pierwsze nagrody i pokazy filmów regionalnych reżyserów odbyły się już podczas pierwszej edycji Tofifest

w 2003 roku. Od 12 lat festiwal przyznaje też najlepszym filmowcom związanym z regionem nagrodę Flisaka. Otrzy-mali ją już Bogusław Linda (Toruń), Marcin Sauter (Byd-goszcz), Olga Bołądź (Toruń), Maciej Cuske (Bydgoszcz), Piotr Głowacki (Toruń), Tomasz Szafrański (Bydgoszcz), Łukasz Karwowski (Toruń), Jacek Szymczak (Bydgoszcz) i wielu innych.

Mocną reprezentację Bydgoszczy znajdziemy w tego-rocznej selekcji LOKALIZACJI. Konkurs otworzą teledyski wyreżyserowane przez Dariusza Landowskiego – Variete: Piosenka kolonistów i Sellisternium: Running Fight. Landowski to doświadczony bydgoski filmowiec i muzyk. Pierwsze filmowe kroki stawiał two-rząc dekadę temu teledyski dla swojej grupy Kredki. Zrealizował też pełnometrażowy dokument o legendzie zimnej fali zespole Variete i kilka krótkometrażowych fil-mów fabularnych. Ma na koncie wiele teledysków, współ-pracuje z „ojcem polskiego teledysku” Yachem Paszkiewi-czem. Paszkiewicz, rodowity bydgoszczanin, także ma swój klip w konkursie. To Heldorado: Czwórka. Inny sposób widzenia klipów prezentuje kolejny bydgoszczanin Adam Tarnowski, który pokaże klip grupy Plotnicky do utworu S.F.A. z płyty Devotion.

Ciekawie zapowiada się pokaz filmu The Other au-torstwa bydgoskiej artystki pracującej w Nowym Jorku – Emilii Bilińskiej. To film dokumentalny, w którym Bilińska sportretowała swoją codzienność podczas pracy w charakterze służącej w domu ortodoksyjnych Żydów – chasydów – z Nowego Jorku. Od strony formalnej film jest eksperymentalną hybrydą, łączy dokument z pamiętni-kiem i elementami fabuły. Film prezentuje specyfikę kul-tury chasydzkiej, która funkcjonuje zgodnie z utartymi od stuleci zasadami, zupełnie „obok” współczesnego świata.

Perełką jest polsko-armeński Mleczny brat, dzieło Vahrama Mkhitaryana, ze zdjęciami znakomitego bydgoskiego dokumentalisty Marcina Sautera, współ-twórcy Bydgoskiej Kroniki Filmowej. Nagrodzony Złotym Jantarem na Młodzi i Film 2014 i dwoma nagrodami Krakowskiego FF’2014 jest opowieścią o chłopcu, który chciałby mieć młodszego brata, lecz w wyniku splotu

Nordic Noir na plakacie, Bydgoszcz w konkursie


f i l m

wydarzeń zastępuje go… nowo narodzone jagnię. Sauter pokaże też w konkursie kilkuminutową impresję Rodnik. Krótki, czarno-biały film dokumentalny przedstawia ludzi mieszkających w wyludnionej i zniszczonej wojną wsi na południu Górskiego Karabachu.

Uczniowie prowadzonej przez Sautera i Macieja Cuske Bydgoskiej Kroniki Filmowej także pojawią się w Lokali-zacjach. Nastoletni Mateusz Buława pokaże Motyl-kowy szpital, emocjonalne świadectwo o chłopcach zmagających się z nowotworem w bydgoskim szpitalu. Film zdobył specjalne wyróżnienie festiwalu „Dozwolone do lat 21”. Kreatywny duet młodych filmowców Sławo-mir Cuske i Rafał Waraczewski zaprezentują zaś Subkultury, krótkie spojrzenie na dzisiejsze subkultury młodzieżowe w Bydgoszczy.

Osobne miejsce zajmą animacje. Zaprezentują je dwie bydgoszczanki tworzące na stałe w Poznaniu

Teledysk grupy Jerz Igor do utworu Królewicz jest dziełem Moniki Kuczynieckiej – jednej z najciekaw-szych, polskich animatorek młodego pokolenia. Autorki teledysków dla takich zespołów jak Voo-Voo, bajzel, Fox, Czesław Śpiewa. Z kolei Nieprawdopodobnie ela-styczny człowiek to animacja Karoliny Specht. Hi-storia człowieka, który urodził się bez własnego kształtu. Poddawany ciągłym deformacjom i wtłaczaniu w cudze formy zaczyna się buntować. Film otrzymał Nagrodę Spe-cjalną OFAFA w Krakowie za szczególne walory artystyczne i startował w konkursie prestiżowego festiwalu animacji

w Annecy (Francja). Filmem na poły animowanym, na poły fabularnym są z kolei Portrety wojenne: Bro-nisław Hellwig, wyreżyserowane przez bydgoszczani-na Tomasza Matuszczaka, ze zdjęciami związanego z Toruniem Jacka Kościuszko, animacjami bydgoszczanina Michała „Śledzia” Śledzińskiego, wyprodukowany przez torunianina Dawida Janickiego. Film to historia Bro-nisława „Bruno” Hellwiga – jednego z najlepszych kie-rowców bojowych oddziału szturmowego AK „Parasol” z czasów okupacji. Film jest częścią serii opowiadającej o zapomnianych, nieznanych polskich bohaterach II wojny światowej.

Krzysztof Nowicki z bydgoskiej grupy filmowej Ko-loroffon w konkursie pokaże Być jak Ironman, historię trójki bydgoszczan dążących do zdobycia tytułu „człowieka z żelaza” podczas ekstremalnych zawodów triathlonowych o nazwie „Ironman”. Na festiwalu Muszla Fest premierę miała Ewolucja Buntowników Lecha Wilczaszka i Macieja Wacława. Dokumentalny film o początkach i rozwoju kariery punkowo-hardcorowej kapeli Schizma z Bydgoszczy, będącej jednym z najważniejszych zespołów tego nurtu w kraju. Film mówi nie tylko o samej muzy-ce i zespole, ale też o latach 80-tych XX wieku i ludziach, którzy tworzyli punkrockowe, hardcorowe środowisko w Bydgoszczy, która była wtedy jednym z najważniejszych ośrodków tych gatunków muzyki.

Stawkę zamyka głośny już dokument Bydgoszcz od świtu do zmierzchu, pierwszy w historii Bydgoszczy, tak kompleksowy, filmowy portret miasta, stworzony przez bydgoskich filmowców i amatorów pod okiem mi-strzów polskiego dokumentu. Film jest częścią cyklu „Od świtu do zmierzchu” portretującego miasta z różnych kra-jów świata. Spiritus movens projektu jest wywodzący się z Bydgoszczy znany dokumentalista Mirosław Dembiński

MFF Tofifest zwany „niepokornym festiwalem” odbywa się od 2003 roku. Stawia na ambitne kino „z pazurem”. W czterech konkursach i kilkunastu innych pasmach pre-zentuje co roku ponad 150 produkcji. Wśród gości toruń-skiej imprezy znaleźli się Geraldine Chaplin, Ulrich Seidl, Jim Sheridan, Jiri Menzel, Emanuelle Seigner, Shirin Neshat, Bogusław Linda, Ja-nusz Gajos, Jerzy Stuhr, Krystyna Janda. Głów-ną nagrodą festiwalu jest Złoty Anioł nawiązujący do średniowiecznego znaku Torunia – miasta Tofifest. W tym roku Tofifest, wraz z towarzyszącym pasmem muzycznym Audiowizje, odbędzie się w dniach 18-26 paździer-nika. Widzowie chcący uczestniczyć w festiwalu pełne in-formacje znajdą na www.tofifest.pl oraz na festiwalowym facebooku i twitterze.


Adam Papke maluje w technice akwareli. Należy do Stowarzyszenia Akwarelistów Polskich. Projektuje także grafikę wydawniczą. W malar-stwie interesuje go pejzaż, weduta oraz życie ulicy i miejskich podwó-rek, obserwowane z różnej odległo-ści i zabarwione rodzajowo. Z jednej strony patrzymy na dziką naturę, Alpy i Bieszczady. Z drugiej – na pa-noramiczne i widziane z lotu ptaka weduty Torunia.

Malując dalekie, prawie nie-tknięte przez cywilizację krajobrazy, artysta jest romantykiem. Górskie łańcuchy, pnące się coraz wyżej ku niebu, w perspektywie i oparach wilgotnej mgły. Wielkie doliny, gdzie osiedla ludzkie, wtulone w zagłę-bienia ziemi, są jak ziarenka piasku wobec ogromu morza. Spokojne jeziora i krystaliczne potoki, które

„przyjmują w siebie” ledwie kolo-rystyczny ślad górskich wzniesień czy nabrzeżnej roślinności, i nieba. Materia tych przedstawień jest deli-katna, płynna i rozmyta. Przypomina czasem parę wodną, ciepły oddech na szybie. Jeszcze chwila, a ten obraz

Akwarele Adama PapkeHanna Strychalska

zniknie… Ale dopóki trwa, budują go wielowarstwowe plamy, w szerokiej tonacji chłodnych albo ciepłych sza-rości, ożywionych akcentami barwy. Ich ulotność i zmienność wynika również z niedookreślonej, czyli po-zbawionej ram kompozycji.

Krywe, akwarela, 35×55 cm, 2012

Panorama Torunia, akwarela, 50×70 cm, 2013


p l a s t y k aNiektóre z pejzaży łagodnie wni-

kają w obszar fantazji. Sprzyja temu niebo, zajmujące ponad połowę powierzchni obrazu. Nieogarnione, barwne i dynamiczne. Emanuje ono własną, tajemniczą wizją, niemożli-wą do pełnego odczytania z ziemi. W naturze, wyobrażonej przez Adama Papke, jest przestrzeń, która może budzić lęk. Ale ile przestrzeni, tyle też zachwytu – w oczach artysty.

Bliskie takiemu ujęciu są weduty Torunia. Objęte powietrzem i po-wstałe z szarości oraz pasteli, z któ-rych celnie, precyzyjnie i lekko wy-wiedzione zostały formy architektury, bryły wraz z ich umiejscowieniem i charakterystyczne szczegóły.

Zupełnie inne są widoki ulicy w kulisowej perspektywie (Floren-cja). Zaobserwowane w rzeczywi-stości, a równocześnie zmyślone. To krótkie opowiadania – literacka fikcja z motywem biograficznym. Działają zdecydowanie, dużymi płaszczyzna-mi o rożnych kształtach, mocnym, bogatym kolorem i kontrastowym światłem. Prowadzą nas gdzieś poza, przedstawioną tu, perspektywę. Po-dobnie dzieje się ze starymi kamieni-cami (Bydgoszcz). Białe prostopadło-ściany narastają, jeden nad drugim. Nie wiadomo, gdzie i kiedy kończy się to architektoniczne pączkowanie, z głęboką szczeliną w przestrzeni. Drobne sylwetki ludzkie przytrzymują nasz wzrok przy ziemi.

Adam Papke skupiony jest na obserwowaniu tego, co go otacza. Natury i miasta. Stąd czerpie twórcze inspiracje. Określonej tematyce od-powiada własna forma. A ponieważ istnieją dodatkowe odsłony głów-nych tematów, to i forma jest jeszcze bardziej zróżnicowana. Nie ma tu schematu. Napotkany przez artystę

widok, staje się impulsem dla znale-zienia właściwej materii, kolorystyki i kompozycji.

Ciekawe są małe akwarele z Kry-we, w Bieszczadach. Jasna treść, kon-kretna barwa, zamknięta kompozycja. Przypominają ilustracje w książce dla dzieci, gdzie każdy element może być interpretowany symbolicznie. Patrząc inaczej, zauważamy jednoznaczność typową dla plakatu, z wolnym miej-scem na skojarzenie.

Czasem wydaje się, że artysta temat miejski traktuje jedynie jako pretekst, aby pokazać walory techniki (Miejskie interpretacje). Odważne ze-

stawienia barwnych plam, ich zróżni-cowane nasycenie, efekty wynikające z ich nawarstwienia, rozpryskiwania, rozmycia kształtów oraz „żyłkowa-nie”, które zdaje się być krążeniem w ich zamkniętym obszarze.

Czy jest to przejaw zainteresowa-nia abstrakcją? Czy przeciwnie – tylko udana zabawa kolorem i światłem w akwareli?

[Tekst do katalogu towarzyszącego wystawie malarstwa Adama Papke,

„Kolorem i światłem”. Galeria Uniwersytetu Kazimierza

Wielkiego w Bydgoszczy, styczeń-luty 2014.]

Fot. Adam Papke

Pejzaż alpejski, akwarela, 55×35 cm, 2013


RUDY 18Dzień dobry. Chociaż to akurat śmiała teoria. Dla niektó-rych z nas powrót z wakacji (dla mnie ich częścią zawsze już będzie wrzesień, bom na słońce uczulony) jest wyda-rzeniem porównywalnym z wybuchem termojądrowym, który swym podmuchem wciska nas znowu za biurko, gdzie trzeba od początku budować nadwątlone już przyja-cielskie relacje z dobrym druhem o egzotycznym imieniu Excel. Dla innych z kolei to wiadomość iście anielska, bo kolejny urlop spędzony na graniu w fejsowe gierki na pla-ży w tej samej od dziesięciu lat destynacji wypoczynkowej przybliżył nas do mówienia językami, słyszenia głosów i ochoty na lot już ostatni z dachu wysokiego budynku. Podzieleni jesteśmy w odbiorze października. Podzieleni jesteśmy w odbiorze wszystkiego. Jak jest ciepło, to wzno-simy modły na poły błagające o to, by się ochłodziło, a po połowie o to, by grzało mocniej. Jak jest zimno sytuacja nie zmienia się ani o jotę. Suchość i mokrość wzbudzają sprzeczne emocje tak jak kolor beżowy, żaluzje czy sal-ceson. Nie ma rzeczy, osoby, doznania, lub teorii co do której zgadzalibyśmy się jednogłośnie in plus lub in minus. Wakacje dają nam (albo nie) trochę nowy ogląd sytuacji. Trochę nowych wiadomości nam przynoszą. Jakieś świe-że znajomości. Dane mi było trochę w czasie tych trzech miesięcy pojeździć, nawet za granicę, więc ja również spo-tkałem nowych dla mnie przedstawicieli rasy, która bez absolutnie żadnych podstaw ku temu mieni się cały czas ludzką. Zbrojny w doświadczenia zawieszam więc palce nad klawiaturą i niepodzielną uwagę skupiam na przelew konkluzji na oczu Waszych, drodzy Czytelnicy, płaszczyzny wypoczęte. Lub nie. Niech mi dane będzie podzielić się z Wami w miesiącu, który rozpoczyna jesienność.

Podzieliłem. W końcu. Czas był już na to najwyższy. A lubię podziały. Na pięć siódmych na przykład lubię. I zupę pomidorową. Z makaronem, oczywiście. Przez długie lata zastanawiałem się jak, na rany wszystkich nieistniejących bogów, można jadać pomidorową z ry-żem. Kto to robi? Teraz już wiem. Pomidorową z ryżem jadają ci, którzy zastanawiają się jak, na rany wszystkich nie istniejących bogów, można jadać ją z makaronem. Podzieleni jesteśmy w odbiorze zupy pomidorowej. I bi-

gosu. Bo czy z ziemniakami czy z chlebem? I czy naprawdę istnieje wytłumaczalny w sposób logiczny powód dla ist-nienia pizzy z ananasem? I czy maślanka jest dobra, czy to po prostu zepsute mleko? Kulinaria dzielą nas w sposób doprowadzający czasami do rozpadu związków, co miały być w założeniu partnerskie. Dobrze jeśli są to kulinaria, a nie niemożność przetrwania z nieodpowiednio (według jednej ze stron tego kosmicznego konfliktu) odkładanym ręcznikiem kąpielowym. Smak jest relatywny. Smak dzieli.

Spędziłem tydzień niemalże w niewielkim miasteczku pod Kolonią. Nie karną. Karnie natomiast remontującą swą piękną katedrę. Rozmawiałem z dwoma paniami, które na co dzień dzielą się tym co dla każdego z nas jest najważniejsze, czyli czasem , z innymi po to, by tym innym żyło się lepiej. Wsłuchiwałem się w opowieści o tym, że najwięcej tym innym dają ci, co sami nie posiadają zbyt wiele. Bo jak ktoś daruje dwie czekolady i sweter, posia-dając jacht, który mógłby go dowieść do Charliego i jego fabryki słodkości, to odmienne to jest od takiego samego podarunku wręczanego przez osobę ogólnie posiadającą dwie czekolady i swetry też dwa. Ten zimowy i ten dru-gi zimowy. Rozmawiałem z Włochem, który jest szefem jednej z najlepszych włoskich restauracji jakie udało mi się kiedykolwiek odwiedzić, o tym, dlaczego nie poszedł do domu o 23.00 tylko spokojnie sącząc wino, czekał aż skończymy, by zapytać nas, jak nam smakowało. A smako-wało bardzo. Powiedzieliśmy mu o tym. Nie chciał przyjąć od nas pieniędzy. Wrócę tam. Na pewno. Wtedy mnie już skasuje. I dobrze żeby skasował mnie słusznie, bo jego ar-rabiata i emanacja przeświadczeniem, że świat powinien wyglądać inaczej warte są każdych pieniędzy. Dzieli nas podejście do drugiego człowieka.

Wkurzali mnie zawsze ludzie chodzący środkiem chod-nika. Nie sposób ich nieinwazyjnie wyminąć. Przeczyta-łem jednak niedawno, że istnieje schorzenie błędnika, przez które chodząc tylko w ten sposób są oni w stanie ogarnąć poruszanie się do przodu. Zdecydowałem się więc, że dokonam podziału ostatecznego chociażby w sto-sunku do ludzi.

Dzielę nas na tych co dzielą i na tych co nie.

Szymon Andrzejewski

AndrzejewskiAndrzejewski

p r z e z r u d e o k u l a r y ( 1 8 )


prUssprUssMało odpowiedzialny organ Zdzisława Prussa (125)

bydgoski insynuator kulturalny

z wiatrem w żaglachWierzący w magiczną siłę sztuki Tom Haynes i Piotr

Matuszek wypełnili Galerię Kantorek swoją wspól-ną „instalacją z obrazami”. Ta angielsko-polska in-wazja artystyczna podbiła serca bydgoskich miłośników sztuk pięknych, a Elżbietę Kantorek umocniła w prze-konaniu, że nawet na niewielkim metrażu wystawienni-czej powierzchni da się wypłynąć na szerokie (międzyna-rodowe) wody.

„niezmienni” – bezstronniMistrz ripost i aforyzmów Grzegorz Misiewicz

wpadł na oryginalny koncept autorsko-edytorski. W swo-jej najnowszej książce pt. „Niezmienni” zrezygnował z… numeracji stron(!), by „czytelnik mógł wybrać dowolną kolejność czytania”. Ci ortodoksyjni lekturożercy, którzy zwyk li czytać wszystko „od deski do deski” będą mieli twardy orzech do zgryzienia.

Pokojowa misja tenorowaBezpośrednio po krwawej bitwie polsko-szwedzkiej,

jaka rozegrała się w sierpniowy weekend na ostromeckich błoniach – Wiesław Raczkowski i Dawid Różański (przy wsparciu Piotra Trelli) śpiewali na przypała-co-wym tarasie o wzniosłych uczuciach, czyli o miłości bliź-niego swego (zwłaszcza rodzaju żeńskiego). W tym kontek-ście wokaliści, którzy swo im belcantem zagłuszyli bitewny zgiełk mogą śmiało aspirować do Pokojowej Nagrody Nobla. Organizator koncertu Andrzej Gawroński wy-słał już do Sztokholmu stosowną rekomendację.

desperacja perkusistyCeniony perkusista i bandlider Józef Eliasz zaczyna

bać się dłuższych tras koncertowych, bo pod jego nie-obecność kreatywna małżonka Kinga urządza w ich domu gruntowne przemeblowania. Jako że ani perswazje słowne, ani środki uspokajające nie mogą pani Eliaszowej powstrzymać, przeto zdesperowany muzyk zaczyna wy-

grażać połowicy perkusyjnymi pałkami narażając się tym samym na zarzut przemocy domowej.

z podsłuchuDziennikarz i publicysta Marcin Rykowski sposobi

się do wydania zbio ru wierszy satyrycznych obśmiewa-jących nasze narodowe przywary pt. „McPolak”. Jak nam donieśli zaprzyjaźnieni kelnerzy z restauracji w której p. Marcin czytał przyjaciołom swoje teksty, jedna z fraszek brzmi następująco:

„Marsz, marsz polonia – narodzie ze spiżu Nasz poczucie misji – ale słabość w… krzyżu”

Lusterko wsteczne /-25/Ćwierć wieku temu (październik 1989)

– W ramach powołanej przy Teatrze Polskim „Sce-ny Wędrownej” wystawiono „Sztukę Konwersacji” K. Brandysa. Pod reżyserskim okiem W. Nowickie go konwerowali ze sobą: Wanda Ostrowska i Andrzej Juszczyk.

– Państwowa Opera w Bydgoszczy zapraszała na „Zemstę nietoperza” J. Straussa, w której aktorsko i wokalnie popisywali się m.in. K. Herdzin, P. Trella, K. Matuszak-Gołda, K. Rymarczyk i U. Walasz-czyk-Nogaj.

– Miłośnicy tzw. sztuki zaangażowanej mogli oglądać w BWA międzynarodową wystawę „Artyści przeciw wojnie i przemocy”.

– Bohaterem organizowanego przez DK „Orion” spo-tkania z cyklu „Gospodarz i jego goście” był dyrektor Teatru Polskiego – Andrzej Maria Marczewski.

– Ubolewający na łamach „BIK” nad degradacją kultury – Andrzej Baszkowski przywołał m.in. taki argument, że „Przeciętna bibliotekarka zarabia lepiej od dobrego ak-tora, czy muzyka.”

w y d A r z e n i A


AKADEMIA MUZYCZNA im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582, www.amuz.bydgoszcz.pl

1

Akademicka Przestrzeń Kulturalna przy Wyższej Szkole Gospodarki, ul. Królowej Jadwigi 14, 85-229 Bydgoszcz, Koordynator: mgr Marta Rosenthal-Sikorawww.apk.byd.pl; e-mail: [email protected]. 52 567 00 57Muzeum Fotografii – Arkadiusz BlachowskiGaleria Debiut – Marta Rosenthal-SikoraGaleria Nad Brdą – Karolina Prus

2

artGallery galeria & pracownia plastycznaul. Krasińskiego 5facebook.com/osa.artGallery 3

BYDGosKIE CENtrUM INForMACjI, ul. Batorego 2, 85-104 Bydgoszcz, [email protected], www.visitbydgoszcz.pl 4

BYDGosKIE stoWArZYsZENIE ArtYstYCZNE, ul. Pomorska 76, 85-051 Bydgoszcz, tel. 523 401 806, Prezes zarządu Wiesław Karpusiewicz 5

BYDGosKIE toWArZYstWo HErALDYCZNo-GENEALoGICZNE, ul. Wyczółkowskiego 21/1, tel. 523 413 291, prezes Paweł Bogdan Gąsiorowski

BYDGosKIE toWArZYstWo NAUKoWE, SOCIETAS SCIENTIARUM BYDGOSTIENSIS, BYDGOSZCZ SCIENTIFIC SOCIETY, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, czynne: pon., czw. 14-15 6

Dom Edukacyjno-Kulturalny „rEGNUM” przy Fundacji „Nowe Pokolenie”, ul. A.G. Siedleckiego 12 i ul. Bośniacka 3, dyr. Joanna Dobska, tel./fax 523 711 051, kom. 793 101 280, www.nowe-pokolenie.pl, [email protected]

Dom Kultury MoDrACZEK, ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: [email protected], abuzal [email protected], dyr. Agnieszka Buzalska

Dom Kultury orIoN, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura

ELjAZZ – Centrum Artystyczneul. Kręta 3, 88-117 Bydgoszcztel. 523 221 574, 662 152 726www.eljazz.com.pl 41

FArBIArNIA Pracownia Fotografii Artystycznej, ul. Pomorska 68A/1, Bydgoszcz 40

FILHArMoNIA PoMorsKA dyrektor: Eleonora Harendarska, ul. Andrzeja Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 523 210 234; wew. 21, [email protected], www.filharmonia.bydgoszcz.pl 7

FUNDACjA „WIAtrAK”, Prezes Fundacji: Ks. Krzysztof Buchholzul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcztel. 523 234 810, fax 523 234 811www.wiatrak.org.pl, e-mail: [email protected], Biuro Fundacji „Wiatrak” czynne: pon.-pt. 8.00-20.00

GALErIA 85 prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222 17

Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26 18

GALErIA AUtorsKA Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Chocimska 5, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, [email protected] 8

Galeria BrDA – działająca pod patronatem Galerii Miejskiej bwa, Bydgoszcz ul. Dworcowa 94 (w siedzibie hotelu BRDA – parter) 9

Galeria Francuska MIstrAL, przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587 11

GALErIA INNoWACjI UtP ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne codziennie od 10-17

Galeria KANtorEK tel. 523 210 211, wstęp wolny, prezentacja i sprzedaż dzieł sztuki 10

GALErIA MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3

GALErIA MIEjsKA bwa dyrektor: Wacław Kuczma, 85-006 Bydgoszcz, ul. Gdańska 20, tel. 523 393 050, godz. otwarcia: Galeria Miejska bwa: wt.-śr. 10-18, czw. 12-20, pt. 10-18, sob.-niedz. 11.30-16.30. Wstęp wolny. Galeria Kantorek: wt.-śr. 11-18, czw. 13-20, pt. 11-18, sob. 11-14. [email protected],www.galeriabwa.bydgoszcz.pl 12

GALErIA NA PIĘtrZE Studio Działań Artystycznych, ul. Długa 27, 85-034 Bydgoszcz, tel. 515 452 040, 601 443 119, [email protected], czynne: pon.-pt. 10.00-20.00, sob. 12.00-16.00 13

GALErIA NoN FErE przy II Społecznym Liceum Ogólnokształcącym

GALErIA WIEżY CIśNIEńMuzeum Wodociągów, ul. Filarecka 1, 85-160 Bydgoszcz 42

GALErIA WsPóLNA(MCK+ZPAP), ul. Batorego 1/3, 85-104 Bydgoszcz, tel. 523 221 447 e-mail: [email protected] 22

Izba Pamięci Adama Grzymały-siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15 19

Klub ArKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura

Klub HEros, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, tel. 523 430 004, kierownik Danuta Antkowiak

KLUB INsPEKtorAtU WsPArCIA sIŁ ZBrojNYCH, ul. Sułkowskiego 52a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 523 783 550, kierownik Marek Trojan. Biblioteka Klubu IWSZ, tel. 523 783 563, kierownik Zdzisława Gajownik; czynna: pon.-czw. 10-18, pt. 10-15

KLUB MIŁośNIKóW KAKtUsóW, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538, www.republika.pl/bkmk/

KLUB MIŁośNIKóW AUstrALII I oCEANII, ul. Plac Kościeleckich 8, pok. 8, Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, fax 052 321 32 60, www.kmaio.bydg.pl 20

Klub oDNoWA, ul. Planu 6-letniego 38, tel. 523 631 867, e-mail: [email protected], www.klubodnowa.strefa.pl, kier. Grażyna Salemska

KLUB PoLsKIEj KsIĄżKI, Hotel Centralny, ul. Dworcowa 85, tel. 523 432 452, Jolanta Kowalska oraz przy Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 4, tel. 523 412 504, Alicja Leśniak 21

KLUB śWIAtA KsIĄżKI, ul. Dworcowa 85, tel. 523 454 698, kier. księgarni Mariola Zawisza. 21

KLUB śroDoWIsK tWórCZYCH, ul. Batorego 1-3, tel./fax 523 228 715, 523 225 677, prezes Piotr Trella 22

KUjAWsKo-PoMorsKIE CENtrUM KULtUrY W BYDGosZCZY Dyrektor: Maciej Puto, pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, [email protected], tel. 52 585 15 01–03; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej, kierownik: Katarzyna Wolska, tel. 52 322 22 36, [email protected], www.wok.bydgoszcz.com 37

MIEjsKIE CENtrUM KULtUrY, ul. Marcinkowskiego 12, 85-056 Bydgoszcz, tel. 523 255 555 (informacja)[email protected], www.mck-bydgoszcz.pl 39

Międzynarodowe Centrum Kultury i turystyki oraz Esperantotur ul. M. Skłodowskiej-Curie 10, 85-094 Bydgoszcz tel./fax: 523 461 151, e-mail: [email protected]

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1, ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, fax 523 450 628, e-mail: [email protected], www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński

Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha. Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Janusza A. Zajdla – Gimnazjum Nr 20, ul. Tucholska 30, czynne: wt., śr. 16-19

Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: [email protected], www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska 23

Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, [email protected]

Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: [email protected], czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł 24

MUZEUM FArMACjI Apteki Pod Łabędziem,ul. Gdańska 5, tel. 523 220 187. 25

MUZEUM KANAŁU BYDGosKIEGo, przy III LO, ul. Nowogrodzka 3, www.muzeumkanalu.pl, tel. 693 765 075

MUZEUM MYDŁA I HIstorII BrUDU ul. Długa 13-17, 85-032 Bydgoszcz. Rezerwacja tel. 525 157 015, e-mail: [email protected]; www.muzeummydla.pl 15

MUZEUM oKrĘGoWE im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy: ul. Gdańska 4, 85-006 Bydgoszcz, Dyrektor Muzeum dr Michał F. Woźniak; Sekretariat: tel./fax 52 58 59 966, e-mail: [email protected]; www.muzeum.bydgoszcz.pl, www.exploseum.pl, Dział Edukacji i Promocji: tel. 52 58 59 910-15,e-mail: [email protected];Biblioteka muzealna: tel. 52 58 59 916. Godziny zwiedzania Muzeum: wtorek, środa, piątek 10.00-17.00czwartek 10.00-19.00sobota, niedziela 11.00-17.00poniedziałki – nieczynneSoboty – wstęp bezpłatny, tel. 883 366 056 26

adresy bydgoskich instytucji kultury

w y d A r z e n i A


MUZEUM ośWIAtY, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590

MUZEUM WojsK LĄDoWYCH, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Mirosław Giętkowski, tel. 523 782 026, Godziny otwarcia: wtorek – piątek: 8.30-15.30; w niedziele: 10.00-14.00; w soboty i poniedziałki – nieczynne. www.muzeumwl.pl

oPErA NoVA w Bydgoszczy dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl 27

PAŁAC MŁoDZIEżY, ul. Jagiellońska 27, 85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac 28

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana rejewskiego, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074; www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Ewa Pronobis-Sosnowska

ProF-EUroPE stowarzyszenie Nauczycieli języka Francuskiego w Polsce, ul. Dworcowa 80, 85-010 Bydgoszcz. Prezes: Marta Samolej-Chmielewska, tel./fax 523 221 661 oraz 601 679 572, www.profeurope.pl 29

stoWArZYsZENIE ArtYstYCZNE „MóZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195 30

salezjańskie stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, www.dominiczek.salezjanie.pl, tel. 523 447 401 lub 523 766 739

tEAtr PANtoMIMY „DAr”www.dar.art.pl; e-mail: [email protected]. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675

tEAtr PoLsKI im. Hieronima Konieczki dyrektor: Paweł Łysak, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, Kasa Teatru czynna jest od wtorku do piątku w godz. od 12 do 18 oraz godzinę przed spektaklem: tel. 523 397 818, fax 523 397 840 lub [email protected], www.teatrpolski.pl31

toWArZYstWo INICjAtYW KULtUrALNYCH, ul. Dworcowa 62/2, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Maria Papała 32

toWArZYstWo MIŁośNIKóW MIAstA BYDGosZCZY, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: [email protected], skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda. Biuro Zarządu czynne we wt., śr., czw. 9-15, sklep TMMB z bydgostianami, ul. Długa 15, czynny: pon.-pt. 10-18, sob. 10-14. 6

Redakcja BIK prosi Państwa o weryfikację danych: [email protected]

toWArZYstWo MUZYCZNE im. Ignacego jana Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, www.konkurspaderewskiego.pl prezes prof. Katarzyna Popowa-Zydroń 33

toWArZYstWo oPEroWE im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska 27

toWArZYstWo PoLsKo-AUstrIACKIE, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, e-mail: [email protected], prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca 34

toWArZYstWo PoLsKo-NIEMIECKIE, ul. Fordońska 120. Dyżury we wtorki w godz. 13-16, e-mail: [email protected] prezes Stanisław Puls, tel. 523 411 805; sekretarz Danuta Kucik, tel. 523 454 074

toWArZYstWo PoLsKo-WŁosKIE Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19 www.api.bydgoszcz.pl; [email protected], prez. Elżbieta Renzetti 35

toWArZYstWo PrZYjAŹNI PoLsKo-FrANCUsKIEj, Siedziba na terenie WSG w Bydgoszczy ul. Garbary 2; bud.: H-01, Prezes: Małgorzata Panasewicz tel. 504 199 624, wiceprezes: Józef Owczarek, tel. 507 160 445 11

UrZĄD MIAstA, Biuro Kultury Bydgoskiej ul. Jezuickiej 14a, 85-102 Bydgoszcz, www.bydgoszcz.pl, tel. 525 858 189, Dyrektor Magdalena Zdończyk 36

WĘDroWNICZEK – Klub turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635

WiMBP BIBLIOTEKA GŁÓWNA Bydgoszcz, ul. Długa 39, tel. 523 238 008, 523 399 200 – centrala; 523 287 390 – sekretariat, fax 523 287 390, e-mail: [email protected], www.wimbp.bydgoszcz.plDyrektor: Ewa Stelmachowska 35

w y d A r z e n i A


Filharmonia Pomorska52. Bydgoski Festiwal Muzyczny

Musica antiqua europae Orientalis

1.10.2014, środa, godz. 19.00Międzynarodowy dzień MuzykiFLaMenCUra – koncert muzyki flamenco

Paco Peňa Flamenco dance Company (Hiszpania)Paco Peña uznawany jest przez większość krytyków za najlepszego gitarzystę flamenco swojego pokolenia, ponadto jest kompozytorem, producentem i założy-cielem zespołu Paco Peña Flamenco Dance Company, z którym od 1970 upowszechnia flamenco – narodowe bogactwo Hiszpanii, hiszpański styl życia, tańca i mu-zyki – na całym świecie. Genialny gitarzysta, pomimo wielkiego przywiązania do tradycji, stale poszerza swoje horyzonty, sięga do latin-jazzu, bluesa czy eu-ropejskiej muzyki klasycznej, ale nigdy nie zapomina o korzeniach i podstawowych zasadach rządzących fla-menco. Ma w swoim dorobku wiele nagrań, albumów, ale najlepiej czuje się podczas występów na żywo. Paco Peña ze swoją grupą zaprezentuje w Bydgoszczy naj-nowszy projekt pn. Flamencura.

3.10.2014, piątek, godz. 19.00Koncert pamięci Wojciecha Kilara. zakończenie Festiwalu

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii PomorskiejChóry akademickie z Bydgoszczy i ToruniaTadeusz Wojciechowski dyrygentIwona Socha sopranJerzy Mechliński barytonKilar – Bogurodzica, Angelus, Siwa mgła, Exodus

Monograficzny koncert, zawierający wyłącznie kompo-zycje Wojciecha Kilara (1932-2013), jako wyraz najwięk-szego hołdu i naszej pamięci godnie i z rozmachem zamknie tegoroczny Festiwal. Mistrz był wyjątkową postacią dla Bydgoszczy i Filharmonii, w której Jego ge-nialna muzyka tak często rozbrzmiała, niezmiennie za-chwycając publiczność. Bowiem nuty Kilara, każde, bez wyjątku, czy to utworów klasycznych, czy muzyki filmo-wej, przyciągają słuchaczy jak magnes do sal koncer-towych pod każdą szerokością geograficzną. I na tym niewątpliwie polegają tajemnica i fenomen życiowego dzieła Kompozytora. W koncercie finałowym usłyszymy m.in. dzieło pt. Siwa mgła na baryton i orkiestrę napi-sane dla Filharmonii Pomorskiej specjalnie z okazji XVII Bydgoskiego Festiwalu Muzycznego w 1979.

9.10.2014, czwartek, godz. 11.00 i 12.30Poranki muzyczne dla seniorów

Kontynuujemy bardzo popularne wśród seniorów przedpołudniowe spotkania z muzyką w Filharmonii. Tym razem upłyną one pod hasłem „Hiszpańskich im-presji muzycznych”, czyli duża doza gorącej, rytmicz-nej, porywającej, ale i melancholijnej muzyki Albeniza, Granadosa i Ravela, inspirowanej pięknymi melodiami z kraju flamenco.

10.10.2014, piątek, godz. 19.00Wielka kameralistyka

Orkiestra Kameralna Capella BydgostiensisTakao Ukigaya dyrygent (Japonia)Junko Ukigaya flet (Japonia)Rossini – Sonata nr 6 D-durVivaldi – III Koncert na flet i orkiestrę RV 428Stamitz – Koncert na flet i orkiestrę G-durHaydn – Symfonia nr 97 C-dur

Ta k a o U k i g ay a d y r y g e n t ( J a p o n i a)

Gośćmi kameralistów będzie japońskie małżeństwo uznanych artystów, zaś na program koncertu złoży się bogaty, urozmaicony repertuar, obejmujący popularne utwory wielkich kompozytorów. TAKAO UKIGAYA w la-tach 1987-1992 współpracował z Filharmonią Pomorską w Bydgoszczy, prowadząc jej orkiestry. Od 2004 jest pierwszym dyrygentem gościnnym w Brandenbur-gisches Staatsorchester we Frankfurcie, od 2010 jest dyrektorem muzycznym Festiwalu Fontane-Festspiel w Neuruppin oraz głównym dyrektorem muzycznym międzynarodowego festiwalu orkiestr w Toyohashi (Ja-ponia). JUNKO UKIGAYA urodziła się w Tokio i tam po ukończeniu szkoły średniej podjęła studia gry na flecie na Uniwersytecie Sztuk Pięknych i Muzyki. Już w wie-ku 15 lat miała swój pierwszy, znaczący występ solowy, studia fletowe kontynuowała w Niemczech. Wielokrot-nie występowała z niemieckimi i japońskimi orkiestra-mi, ma na koncie liczne koncerty solowe i kameralne.

12.10.2014, niedziela, godz 11.00 aKadeMIa WioliMisia– koncert dla dzieci od 3 do 6 roku życia

12.10.2014, niedziela, godz. 12.30 62. Od brzuszka do uszka maluszka – koncert dla niemowląt, małych dzieci do 2 roku życia oraz kobiet w ciąży

Nie zapominamy, oczywiście, także o naszych przy-szłych i najmłodszych melomanach.

Kontynuowana jest bardzo lubiana seria koncertów „Od brzuszka do uszka maluszka”. Również w sobotę o godz. 11 odbędzie się z kolei drugi koncert z nowego cyklu przeznaczonego dla rodzin z dziećmi w wieku od 3 do 6 roku życia, czyli „AKADEMIA WIOLIMISIA”.

w y d A r z e n i A


16.10.2014, czwartek, godz. 19.00z okazji dnia Papieża Jana Pawła II

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii PomorskiejChór Kameralny akademii Muzycznej w BydgoszczyChór Collegium Medicum UMK w Toruniuradosław Labakhua dyrygentSpirituals Singers Bandzespół muzyczny Kameleon pod kierunkiem Hadriana TabęckiegoOlga Szomańska, Michał rudaś soliściJanusz Stanecki, Magdalena Filipska przygotowanie ChórówSzomański – Missa gospel’s

Ogromny skład wykonawców i niezwykle interesująca, efektowna dla słuchaczy MISSA GOSPEL’S autorstwa współczesnego, polskiego kompozytora Włodzimie-rza Szomańskiego – to nasza propozycja koncertowa złożona w hołdzie Janowi Pawłowi II z racji przypada-jącego 16 X Dnia Papieskiego. Missa Gospel’s, to utwór, który scala tradycję liturgiczną oraz muzyczną kościo-ła katolickiego z amerykańską tradycją pieśni gospels. Pieśni te łączą tradycje muzyczne Europy, Afryki oraz wielokulturowość Ameryki wraz ze współcześnie roz-wijającymi się kierunkami muzycznymi takimi, jak: jazz, folk czy soul. Stąd biorą się wymagania dużego aparatu. Kompozycja Włodzimierza Szomańskiego to pionier-skie dzieło polskiej wersji Missa Gospel’s.

22.10.2014, środa, godz. 19.00Wirtuoz wiolonczeli

Orkiestra Kameralna Capella BydgostiensisJosé Maria Florêncio dyrygentJeremy Findlay wiolonczela (Kanada)Gemrot – Lamento na wiolonczelę i orkiestrę smyczkowąHaydn – Koncert wiolonczelowy C-durHaydn – Symfonia nr 26 d-moll „Lamentacyjna”

JEREMY FINDLAY, wirtuoz wiolonczeli młodego pokole-nia, koncertował w najbardziej znanych salach koncer-towych całego świata, występował z towarzyszeniem znakomitych orkiestr z Kanady, Austrii, Czech, Polski, Malty, Niemiec, Rosji, Japonii, Chin, Brazylii. Krytycy o Findlay’u piszą m.in. iż „piekielnie” trudne utwory gra zaskakująco łatwo i że w jego interpretacji odnaleźć można „przejmujące, romantyczne piękno”. Z bydgo-skimi kameralistami artysta wykona koncert napisany specjalnie dla niego przez czeskiego kompozytora Jiří Gemrota, czyli Lamento na wiolonczelę i orkiestrę smyczkową (2010), ponadto zagra świetny Haydnowski Koncert wiolonczelowy C-dur, cieszący się do dziś za-służoną renomą arcydzieła.

24.10.2014, piątek, godz. 19.00Koncert romantyczny

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii PomorskiejPaweł Kotla dyrygentValentina Igoshina fortepian (Rosja)laureatka konkursów im. Rubinsteina w Bydgoszczy, Rachmaninowa w Moskwie, Królowej Elżbiety w Brukseli, Chopina w Warszawie Krzysztof Meisinger gitaraCzajkowski – I Koncert fortepianowy b-moll Liszt – Poemat symfoniczny „Preludia”

Elmer Bernstein – Guitar Concerto „For Two Chri-stophers”

Wieczór wypełniony urzekającą, liryczną muzyką: wpierw jeden z najlepszych koncertów w całej historii muzyki, Koncert b-moll Czajkowskiego, następnie pro-gramowo romantyczny poemat symfoniczny Liszta, a na koniec koncert na instrument, który niewątpliwie kojarzy się z romantycznością, czyli gitarę klasyczną. Koncert efektowny zarówno pod względem repertu-aru, jak i wykonawców. O wyjątkowym talencie młodej mistrzyni fortepianu VALENTINY IGOSHINY najwierniej poświadczą laury międzynarodowych konkursów – jest m.in. finalistką Konkursu Chopinowskiego w Warszawie w 2000 (I wyróżnienie), laureatką Konkursu Artur Ru-binstein in memoriam w Bydgoszczy (1993, I nagroda), Konkursu im. Rachmaninowa w Moskwie (1997, I nagro-da), Konkursu Królowej Elżbiety w Brukseli (2003, finał), Międzynarodowego Konkursu José Iturbi w Walencji (2006, II nagroda). Rosyjska pianistka swymi kreacjami podbiła najważniejsze ośrodki muzyczne w Europie; interpretacja arcydzieła Czajkowskiego rosyjskiej pia-nistki na pewno nikogo nie zawiedzie. Kolejny solista wieczoru symfonicznego KRZYSZTOF MEISINGER, je-den z najbardziej fascynujących i charyzmatycznych gitarzystów klasycznych młodego pokolenia, który jest już bardzo dobrze znany naszej publiczności, wykona dzieło skomponowane przez Elmera Bernsteina, legen-dy w świecie muzyki filmowej. Całość poprowadzi PA-WEŁ KOTLA – polski dyrygent symfoniczny i operowy, mieszkający od wielu lat w Londynie.

30.10.2014, czwartek, godz. 19.00Pamiętajmy…

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii PomorskiejChór Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Byd-goszczyzygmunt rychert dyrygentJadwiga rappé altSoliści śpiewacySylwester Matczak przygotowanie ChóruLutosławski – Muzyka żałobnaMahler – cykl pieśni „Kindertotenlieder”Mozart – Requiem

Niewiele jest w literaturze muzycznej dzieł podobnie skoncentrowanych, przesyconych melancholią, żalem, cierpieniem, a jednocześnie wyciszonych, refleksyj-nych, jak cykl „Kindertotenlieder”. Pieśni usłyszymy w interpretacji JADWIGI RAPPÉ, która należy do najwy-bitniejszych śpiewaczek współczesnych. Śpiewa altem, najrzadszym z żeńskich głosów, ciemnym, głębokim, o ciepłej barwie. Jej głos jest stworzony do muzyki mi-styczno-filozoficznej, dotykającej tajemnic wieczności. Występuje z koncertami i recitalami w najsłynniejszych salach Europy i Ameryki. Jest śpiewaczką oratoryjno--kantatową, repertuar artystki obejmuje dzieła od ba-roku po monumentalne kompozycje Pendereckiego. Program dopełni Lutosławskiego Muzyka żałobna, któ-rą kompozytor zadedykował pamięci Béli Bartóka, zaś cały wieczór, tradycyjnie poświęcony pamięci naszych bliskich, którzy odeszli, zwieńczy genialne Requiem Mozarta.

inf. Mariola Grochowina

w y d A r z e n i A


opera Nova w Bydgoszczy 3.10.2014, piątek, godz. 19.00 4.10.2014, sobota, godz. 19.00 5.10.2014, niedziela, godz. 19.00

Czarodziejski flet – opera Wolfganga amadeusza Mozarta

Kierownictwo muzyczne dirk VermeulenInscenizacja i reżyseria Matthias remusScenografia Stephan dietrichPrzygotowanie chóru Henryk Wierzchoń

Dzieło genialne, jedna z najpiękniejszych oper w histo-rii tego gatunku. „Nie można znaleźć dość słów na jego pochwałę” – tak pisał o „Czarodziejskim flecie” Ryszard Wagner. Arie, duety, tercety, kwartety, kwintety, chó-ry i sceny zbiorowe przeplatają się nieustannie. Każdy z tych momentów ma swój odrębny charakter, nastrój, typ orkiestry, melodykę.

Libretto, w którym nie brak elementów fantastycz-nych i komediowych ,napisane przez przyjaciela Mozar-ta, Emanuela Schikanedera na podstawie zbioru legend pt. „Dżinistan”, samo jest porównywane do baśni z wła-ściwym jej morałem.

Książę Tamino pragnie uwolnić córkę Królowej Nocy, Paminę, więzioną przez złego Sarastra. Z polecenia Kró-lowej pomagać ma mu gadatliwy ptasznik, Papageno, któremu w nagrodę obiecano małżonkę. Do ochrony przed niebezpieczeństwami wyprawy Tamino otrzy-muje czarodziejski flet, Papageno zaś – dzwoneczki. Po przybyciu do państwa rządzonego przez Sarastra za-czynają domyślać się, wprowadzono ich w błąd; to Sara-stro służy prawdzie i doskonałości, zaś Królowa Nocy…

Czarodziejski instrument daje Taminowi oparcie w momencie, gdy musi odrzucić swoje dotychczasowe utarte sądy, by stać się godnym wtajemniczenia. Po-maga mu moralnie przetrwać próby powietrza, ognia i wody, stanąć po stronie Światła w walce z Ciemnością. Rytuały inicjacyjne i odniesienia do religii starożytne-go Egiptu stanowiły temat popularny w dramatopi-sarstwie i sztuce operowej schyłku Oświecenia. Opera Mozarta jeszcze te modę spotęgowała, lecz kompozy-torowi nie było już dane cieszyć się jej sukcesami. „Cza-rodziejski flet” to muzyczna wizytówka Europy (dość wspomnieć słynną arię Królowej Nocy); zachwyca słu-chaczy, niezależnie od wieku. Scenografia w realizacji Opery Nova oddaje oświeceniowe wartości: Rozsądek, Piękno, Wiedzę, Siłę, Naturę poprzez obraz monumen-talnej biblioteki, czyli miejsce zdobywania mądrości. Podczas naszego przedstawienia arie wykonywane są po niemiecku, zaś dialogi i recytatywy wygłaszane są w języku polskim.

Głosy mediów:„Matthias Remus zadbał o to, by utrzymać wspólny ton

dla partii mówionych i śpiewanych. Stąd nawet dłuższe sceny dialogowe nie zakłócają spoistości muzycznej utwo-ru, nie tworzą miejsc pustych i martwych emocjonalnie. Duża w tym zasługa wykonawców, którzy obok znako-

mitych umiejętności wokalnych zaprezentowali bardzo dobre aktorstwo (…).

Wiesław Kowalski, www.teatrdlawas.com

„Wyspecjalizowany w problemach Mozartowskiego te-atru muzycznego niemiecki reżyser Matthias Remus, pod-porządkowując się ogólnie panującym prądom, wyszedł również z założenia, iż rzecz cała nie może wyglądać tak, jak ją sobie wymyślili autorzy dzieła i – wsparty przez sce-nografa Stephana Dietricha – umieścił akcję Czarodziej-skiego fletu w… ogromnej bibliotece; uczynił to jednak – trzeba przyznać – z dużą kulturą i na swój sposób logicznie oraz sensownie”.

Józef Kański, „Bydgoski pomysł na arcydzieło Mozarta”, Ruch Muzyczny

18.10.2014, sobota, godz. 19.00 – PreMIera 19.10.2014, niedziela, godz. 19.00 – II premiera 20.10.2014, poniedziałek, godz. 19.00

rIGOLeTTO – opera Giuseppe Verdiego.Opera w trzech aktach.

Kierownictwo muzyczne Maciej FigasReżyseria natalia BabińskaScenografia diana MarszałekKostiumy Martyna KanderChoreografia Jakub LewandowskiReżyseria świateł Maciej IgielskiPrzygotowanie chóru Henryk WierzchońWspółpraca muzyczna Piotr Wajrak

w y d A r z e n i A


Tę operę Verdiego do libretta opartego na sztuce Wik-tora Hugo „Król się bawi” realizowano w bydgoskiej Operze dwukrotnie: w 1967 roku (reżyserował Sławomir Żerdzicki, kierownictwo muzyczne sprawował Zdzisław Wendyński) i w 1986 r. – na 30-lecie bydgoskiej sceny operowej – w reżyserii Bolesława Jankowskiego i przy-gotowaną muzycznie przez Kazimierza Wiencka. Po 28 latach Opera Nova ponownie sięga to dzieło. Realizuje je znana już ekipa twórców.

natalia Babińska, reżyser teatralny i operowy, kompozytor, teoretyk muzyki, scenarzysta. Jej „Halka” z 2013 r. zawładnęła emocjami widzów i słuchaczy. Te-raz czekamy na odczytanie historii książęcego błazna napiętnowanego klątwą, rodzicielskiej miłości, która nie jest w stanie uchronić przed złem świata, bezmyśl-nego igrania drugim człowiekiem, zemsty, która nie niesie ukojenia.

diana Marszałek ma koncie ma ponad 20 realizacji scenograficznych i kostiumograficznych w najważniej-szych polskich teatrach. W Bydgoszczy stworzyła sce-nografię do baletu „Zniewolony umysł” i „Halki”.

Maciej Igielski – reżyseruje oświetlenie do spektakli operowych, teatralnych, baletowych (w Operze Nova balety „Zniewolony umysł”, „Sen nocy letniej” oraz ope-ra „Halka”).

Martyna Kander – absolwentka (2012 r.) Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Ma już w swym dorob-ku zaprojektowanie efektownych kostiumów do sztuk dramatycznych w wielu polskich teatrach oraz operetki „Hrabina Marica”, tegorocznej produkcji Opera na Zam-ku w Szczecinie).

Jakub Lewandowski – od roku 2010 artysta nie-zależny współpracujący z różnymi teatrami w Polsce. W roku 2011 został laureatem Stypendium Artystycz-nego w Dziedzinie Kultury Województwa Śląskiego. Stypendysta Centrum Choreograficznego Mathillde Monier w Montpellier (Francja). Autor wielu choreogra-fii do spektakli m.in. Teatru Rozrywki w Chorzowie, Gli-wickiego Teatru Rozrywki.

Kierownictwo muzyczne premiery objął Maciej Fi-gas. „Rigoletto” dołączy do innych dzieł Verdiego wy-konywanych pod batutą dyrektora Opery Nova: „Travia-ty”, „Nabucca”.

Wykonawcy: Soliści, Balet, Chór Męski, Orkiestra Opery Nova.

23.10.2014, czwartek, godz. 19.00 25.10.2014, sobota, godz. 19.00 26.10.2014, niedziela, godz. 19.00 28.10.2014, wtorek, godz. 19.00 (spektakl zamknięty)

Księżniczka czardasza – operetka emmericha Kálmána

Kierownictwo muzyczne Piotr WajrakReżyseria Wojciech adamczykChoreografia zofia rudnickaKostiumy Maria BalcerekScenografia Marcelina Początek-KunikowskaPrzygotowanie chóru Henryk Wierzchoń

Opera Nova wystawiła „Księżniczkę czardasza” po 46. latach od poprzedniej realizacji tego tytułu i włączy-ła od kwietnia br. tę kolejną – po „Hrabinie Maricy” – operetkę Emmericha Kálmána do swego repertuaru.

To arcydzieło operetki powstawało w przededniu I wojny światowej. Libretto oddaje prawdę o zmie-niającym się świecie: przemianach w obyczajowości, rozpadzie starych struktur społecznych. W 1914 roku Kálmán mógł już liczyć na współpracę z najwybitniej-szymi librecistami wiedeńskimi. Leo Stein i Béla Jen-bach przedstawili mu libretto osnute wokół miłości syna arystokratycznej rodziny austriackiej zbliżonej do dworu cesarskiego do szansonistki z budapeszteńskie-go teatrzyku. Kálmán pracował nad muzyką ,gdy pracę przerwał mu wybuch I wojny światowej. Ostatecznie operetka miała premierę 13 listopada 1915 roku na sce-nie Johann-Strauss Theater. Odtąd datuje się jej pełen sukcesów „pochód” przez najlepsze sceny muzyczne Europy.

Nasza realizacja sytuuje akcję sceniczną w Polsce międzywojennej: w Warszawie i Wilnie, w modnym lo-kalu, którego bywalcami są m.in. sanacyjni oficerowie oraz w pałacu kresowej arystokracji. Wizja reżyserska zaproponowana Wojciecha Adamczyka spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem przez widzów. Zdobycie biletów to wciąż wyczyn.

Głosy mediów:„Księżniczka czardasza” jest najkosztowniejszym spek-

taklem w historii Opery Nova. Na jej potrzeby uszyto aż 350 kostiumów autorstwa Marii Balcerek. Ten przepych ma jednak swoje uzasadnienie. Spektakl ma znakomitą obsadę”.

Urszula Guźlecka, TVP Bydgoszcz

„A pomiędzy tymi filmowymi ramami obraz piękny i bo-gaty. Nieśmiertelne arie, których w „Księżniczce…” jest bez liku, brzmią równie urzekająco, gdy zamiast węgierskiego huzara, śpiewa je polski porucznik w czapce z rogatywką”.

„Z książęcą fantazją”, Jarosław Reszka Express Bydgoski

inf. Ewa Chałat

K s i ę ż n i c z k a c z a r d a s z a . F o t . M a r e k C h e ł m i n i a k

w y d A r z e n i A


teatr PolskiXIII Festiwal Prapremier Bydgoszcz 2014

1.10.2014, środa, godz. 19.00, górne foyer, 170 min. bez przerwy

Fundacja „sztuka.idea.” Warszawaeuropejskie Centrum Solidarności GdańskInstytut Teatralny WarszawaWolna trybuna – Christian Skrzyposzekreżyseria i scenografia: Paweł Wodziński; dźwięk: Piotr Olszewski; kierownictwo produkcji: Anna Galas-Kosil, Celina Zboromirska-Bień-czak; obsada: Ryszard Abraham, Ryszard Bobrowicz, Piotr Boruta, Maciej Brzoska, Maciej Dużyński, Sławomir Głazek, Aleksandra Jastrzębowska, Borys Jaźnicki, Marcin Majkut, Dominik Nowak, Michał Opaliński, Mikołaj Osiński, Kaja Stępkowska, Jan Krzysztof Szczygieł, Zbigniew Wasilewski, Irena Wiesiołek, Włodzimierz Wilkosz

„Wszędzie rządzą nami nie-najlepsi z nas, nie-najmą-drzejsi i nie-najbardziej kwalifikowani; wszędzie, tak o treści jak i o sposobach, w jakie urzeczywistniamy się jako Społeczeństwo, nie c i decydują, którym chcie-libyśmy powierzyć intelektualną i polityczną odpo-wiedzialność za nasze Jutro. I doprawdy mniejsza o to, czyta nasza supozycja jest słuszna, czy faktycznie stać nas na l e p s z ą ekipę; ważne jest, że takie jest nasze społeczno-narodowe mniemanie i że w zgodzie z tak urobioną mentalnością t r a k t u j e m y tę Rzeczywi-stość: jako coś gorszego od nas samych.”

Wolna Trybuna (fragment) Christian Skrzyposzek

2.10.2014, czwartek od godz. 17.00, duża scena TPB, czas trwania 140 min. bez przerwy

Teatr Łaźnia nowa KrakówTeatr IMKa WarszawaKlątwa, odcinki z czasu beznadziei – Paweł Demiskiodcinek 01: don’t mess with Jesusreżyseria: Monika Strzępka; tekst: Paweł Demirski; scenografia i ko-stiumy: Michał Korchowiec; muzyka: Jan Suświłło; wideo: Tomek Mi-chalczewski; obsada (odcinek 01 Don’t mess with Jesus): Klara Bielawka (Wiedźma/Panna Młoda/Matka Boska), Krzysztof Dracz (Dziennikarz/ Pre-zydent), Dobromir Dymecki (Świadek/Chrystus), Anna Kłos-Kleszczewska (Pani z Piekła/Prezenterka/Posłanka), Radomir Rospondek (Poseł/Ksiądz Radek), Alona Szostak (Żona/Agentka Wywiadu/Zakonnica), Paweł Toma-szewski (Pan Młody/Kamienicznik)

Utrzymane w konwencji political fiction i horroru przedstawienie pomyślane jest jako wielowątkowa opowieść demontująca mechanizmy rządzące historią. Pierwszy odcinek serii zatytułowany „Don’t mess with Jesus” pokazuje społeczeństwo, które straciwszy za-ufanie do polityków i władzy zaczyna wierzyć w znaki i przepowiednie.

(materiał własny teatru)

2.10.2014, czwartek, od godz. 20.00, duża scena TPBodcinek 02: Lekcja religiireżyseria: Monika Strzępka; tekst: Paweł Demirski; scenografia i ko-stiumy: Michał Korchowiec; muzyka: Jan Suświłło; wideo: Tomek Mi-chalczewski; obsada (odcinek 02 Lekcja religii): Klara Bielawka (Wiedź-

ma), Krzysztof Dracz (Dziennikarz/Prezydent/Diabeł/Biskup 1), Dobromir Dymecki (Jezus/Jezus Nowy), Anna Kłos-Kleszczewska (Prezenterka/Po-słanka), Radomir Rospondek (Poseł/Biskup 3), Alona Szostak (Żona/Agent-ka/Agentka jako Dziecko), Paweł Tomaszewski (Kamienicznik/Biskup 2)

2.10.2014, czwartek, od godz. 22.00, duża scena TPBodcinek 03: Sabat dobrego domureżyseria: Monika Strzępka; tekst: Paweł Demirski; scenografia i ko-stiumy: Michał Korchowiec; muzyka: Jan Suświłło; wideo: Tomek Mi-chalczewski; obsada (odcinek 03 Sabat Dobrego Domu): Klara Bielawka (Wiedźma), Krzysztof Dracz (Dziennikarz/Prezydent), Dobromir Dymecki (Jezus/Jezus Nowy), Anna Kłos-Kleszczewska (Prezenterka/Posłanka), Radomir Rospondek (Poseł), Alona Szostak (Żona/Agentka), Paweł Toma-szewski (Kamienicznik)

Kanwą odcinka będzie wywołane okultystyczną nie-frasobliwością przeniesienie bohaterów w czasy PRL-u, które pomoże wyjaśnić wiele tajemnic współczesności. W tym kilka tajemnic Watykanu. Padnie też odpowiedź na pytanie: co z tą Polską?

(materiał własny teatru)

3.10.2014, piątek, godz. 18.00, duża scena TPB – pokaz kameralny, 160 min. bez przerwy

Teatr im. J. Kochanowskiego Opoledolce Vita – Julia Holewińska, Kuba Kowalskireżyseria: Kuba Kowalski; scenografia: Katarzyna Stochalska; drama-turgia: Julia Holewińska; muzyka: Radek Duda; choreografia: Izabela Chlewińska; reżyseria światła: Damian Pawella; obsada: Aleksandra Cwen (Emma), Izabela Gwizdak (Paula), Arleta Los-Pławszewska (Dolores), Judyta Paradzińska (Matka), Karolina Piechota (Lena, Sylwia Bak), Jacek Dzisiewicz (Ojciec), Maciej Namysło (Szef), Sylwester Piechura (Drugi Pan z Telewizora, Pielęgniarka, Pudelek), Wojciech Solarz (Marcello) (gościnnie), Łukasz Schmidt (Marek), Łukasz Wójcik (Facebook, Pan z Telewizora, Pan z Zakładu Pogrzebowego), Krzysztof Wrona (Darek); muzyka na żywo: Łukasz Ludwig, Marcin Juszczyszyn, Marcin Śnigurowicz, Grzegorz Zioła.

D o l c e V i t a , f o t . B a r t o s z M a z

„Autorzy „Dolce Vita” nie są jednak reakcjonistami, nie aspirują do roli krytyków rzeczywistości z pozycji demiurgów czy ideologów. W większym stopniu cho-dzi o zarysowanie, zamknie cię w obłych, często bardzo dowcipnych kadencjach, tytułowego „Skowytu” Gins-berga. Skowytu człowieka upupionego. I jest to wy-zwanie Różewiczowskie: obserwacja, ale bez namiętnej analizy, trzeźwe spojrzenie, lekko pijane wnioski.”

Łukasz MaciejewskiSkowyt człowieka upupionego (fragment)

w y d A r z e n i A


4.10.2014, sobota, godz. 17.00, duża scena TPB – pokaz kameralny, 195 min. Z przerwą

Teatr Wybrzeże GdańskBroniewski – Radosław Paczochareżyseria: Adam Orzechowski; scenografia: Magdalena Gajewska; muzyka: Marcin Mirowski; obsada: Dorota Androsz (Anka), Agata By-kowska (Janina Broniewska), Katarzyna Dałek (Maria Zarębińska), Sylwia Góra-Weber (Matka, Wanda Broniewska), Anna Kaszuba (Pipcia, Katia, Działaczka, Ola Watowa), Piotr Biedroń (Stande, Działacz, Grydzewski, Pa-sternak, Gałczyński), Piotr Chys (Kiciński, Działacz, Kirster, Historyk sztuki z Leningradu, Anders, Hłasko), Michał Jaros (Broniewski (młodszy), Sledo-watiel), Piotr Łukawski (Dzaszewski, Hempel), Jakub Mróz (Kencbok, Wan-durski, Działacz, Balicki), Robert Ninkiewicz (Broniewski (starszy)), Cezary Rybiński (Julian Rybiński), Marek Tynda (Nowicki, Stern, Działacz, Matu-szewski, Stawar, Słonimski, Bierut), Piotr Witkowski (Aleksander Wat) definiuje, zmienia, odbrązawia. […] Znakomicie nakre-

ślone postaci kobiet są z pewnością wielkim atutem tej inscenizacji..”

I can be your hero! O kondycji polskich wieszczów…, Kamil Robert Reichel, www.teatrdlawas.pl, 28.03.2014

WydarzenIa TOWarzySzĄCe

30.09.2014, wtorek, godz. 17.00, mała scena TPB, 18:43 min.

Akademia Teatralna im. A. Zelwerowicza dziękuje za udostępnienie studia Teatru Polskiego Radiaakademia Teatralna WarszawaHermann Burger – diabelliadaptacja i reżyseria: Agnieszka Ślisz; realizacja akustyczna i opra-cowanie muzyczne: Marcin Wolniewicz WRD Uniwersytetu F. Chopina w Warszawie; współpraca produkcyjna: Anna Pietrzak; opieka ar-tystyczna: Andrzej Brzoska; obsada: Jarosław Gajewski (Prestigitator Diabelli), Wiktoria Gorodeckaja (Anastazja); Goście: Karolina Czarnecka, Maciej Dmochowski, Paulina Komenda, Joanna Kudelska, Piotr Piksa, Ka-tarzyna Pośpiech, Dawid Rafalski, Szymon Roszak, Joanna Sokołowska, Angelika Stokłosa, Kinga Suchan, Mateusz Weber; Dzieci: Mateusz Czyż, Bartosz Straszak, Maja Uma, Ola Uma, Joanna Zalewska

Tytułowy bohater w rozpaczliwym monologu zdra-dza niektóre tajemnice swojej sztuki. Dowiadujemy się, jak iluzja wypełniająca jego życie coraz bardziej utrud-nia mu właściwą ocenę rzeczywistości, doprowadzając do kryzysu wybitnej jednostki. Związana z magikiem Anastazja – kobieta, którą „przecina” piłą mechaniczną podczas występów, godzi się na przekraczanie kolej-nych barier z całkowitym oddaniem i fascynacją. Choć prawdziwa tragedia jest wręcz przewidywalna, magicz-na iluzja zawsze pozostawia wiele pytań…

30.09.2014, wtorek, godz. 17.30, mała scena TPB, 22 min.

Akademia Teatralna im. A. Zelwerowicza dziękuje za udostępnienie studia Teatru Polskiego Radiaakademia Teatralna WarszawaIreneusz Iredyński – Słuchowiskoadaptacja i reżyseria: Marcin Hycnar; realizacja akustyczna: Barbara Rosłon WRD Uniwersytetu F. Chopina w Warszawie; opieka artystycz-na: Andrzej Brzoska; obsada: Kamila Boruta-Hycnar (Sekretarka), Paweł Ciołkosz (On), Marcin Hycnar (Realizator), Michał Mikołajaczak (Lektor), Weronika Nockowska (Ona)

B r o n i e w s k i , f o t . D o m i n i k We r n e r

„Nie darmo mówił o sobie: „Broniewski jestem – Polak, katolik, alkoholik”, jakby chciał podkreślić w ten sposób swoje związki ze wspólnotą, w której wyrósł i której naj-większe wady i zalety uosabiał. Jego barwna biografia to tak naprawdę historia Polski I połowy XX wieku odci-śnięta w losach jednego zaangażowanego w rozmowę o Polsce i świecie indywiduum. Choćby dlatego warto ją sobie przypomnieć, tym razem bez cenzury.”

Radosław Paczocha o sztuce

5.10.2014, niedziela, godz. 20.00, duża scena TPB 120 min. bez przerwy, spektakl dla widzów dorosłych

Teatr Stary KrakówTowiańczycy, królowie chmur – Jolanta Janiczakreżyseria, opracowanie muzyczne: Wiktor Rubin; dramaturgia: Jolanta Janiczak; scenografia, wideo, światła: Mirek Kaczmarek; ko-stiumy: Bracia; choreografia: Cezary Tomaszewski; obsada: Krzysztof Zarzecki (Andrzej Towiański), Marta Ścisłowicz (Karolina Towiańska) (go-ścinnie), Roman Gancarczyk (Adam Mickiewicz), Katarzyna Krzanowska (Celina Mickiewicz), Bogdan Brzyski (Władysław Mickiewicz), Zygmunt Józefczak (Seweryn Goszczyński), Ewa Kaim (Ksawera Deybel), Juliusz Chrząstowski (Ram Gerszon), Michał Majnicz (Konrad), Mieczysław Mejza (Niespodziewany gość)

„Duet reżysersko-dramatopisarski Rubin/Janiczak poszukuje granic kreacji, tworząc spektakl z pozornie tylko płaskich postaci. Każdy bohater przedstawienia ma swoją historyczną biografię, którą na bieżąco re-

To w i a ń c z y c y, k r ó l o w i e c h m u r, f o t . M a g d a H u e c k e l

w y d A r z e n i A


W uwspółcześnionej adaptacji utworu Iredyńskiego granica między sztuką a życiem jest jeszcze mniej czy-telna. Czy oto jesteśmy świadkami realizacji nagrania radiowego, a może to tylko próba? Kiedy bohaterowie mówią tekstem sztuki, a kiedy nie?

„Słuchowisko” stanowi też rzadką okazję do przyjrze-nia się pracy realizatorów radiowych od kuchni. A wła-ściwie: „przysłuchania”…

3.10.2014, piątek, godz. 22.00, Klub Artystyczny „Mózg”

noc dramaturgów 2prowadzenie: Artur Pałyga; autorzy: Mariusz Babicki, Julianna Błasz-czyk, Iwona Korszańska, Maryna Motylińska, Paweł Niewiadomy, Aga Papis, Cecylia Pierzchała, Sandra Szwarc; obsada: aktorzy TPB

Noc dramaturgów organizowana po raz drugi w Klu-bie „Mózg” pozwoli zaprezentować w formie czytanej fragmenty dramatów pisane pod kierunkiem Artura Pa-łygi w ramach prowadzonej przez niego Szkoły Drama-tu. Będzie to szansa, by poznać utwory najmłodszego pokolenia dramaturgów, zobaczyć, jakie tematy są dla nich ważne, poznać ich patrzenie na świat.

4.10.2014, sobota, godz. 21.00, mała scena TPBCzytanie performatywnezuzanna Bućko – a puch zapcha im gardłareżyseria: Julia Mark; obsada – aktorzy tPB: Paweł L. Gilewski, Mate-usz Łasowski, Roland Nowak, Jerzy Pożarowski, Małgorzata Witkowska, Marcin Zawodziński

Wody z niemal wyschniętego Morza Aralskiego nie można było zmarnować. Zgodnie z planem władz so-wieckich nawodniła ona ogromne pola bawełniane, którymi zaopiekowała się uzbecka ludność. Zbierali, a potem budowali ogromne kopce puchu. Bajka. Tylko bez szczęśliwego zakończenia, bo puch zaskakująco szybko wchłania krew.

SPeKTaKLe rePerTUarOWePOza FeSTIWaLeM

W ramach programu TEATR POLSKA: 8.10.2014, godz. 16.00, Kujawskie Centrum Kultury

w Inowrocławiu 10.10.2014, godz. 16.00, Chełmżyński Ośrodek

Kultury 12.10.2014, godz. 16.00, Chojnicki Dom Kultury

Poza programem TEATR POLSKA: 22.10.2014, godz. 10.00, Teatr Polski Bydgoszcz 23.10.2014, godz. 10.00, Teatr Polski Bydgoszcz

czas trwania: 1 godz. 30 min. z przerwąMaria Kownacka – Plastusiowy pamiętnikreżyseria: Lena Frankiewicz; kostiumy i scenografia: Melania Muras; choreografia: Iza Chlewińska; muzyka: Marek Napiórkowski; anima-cje: Natalia Bucior; konsultant dziecięcy: Mikołaj Frankiewicz; asy-stentka scenografa: Marta Sidrów; inspicjent: Mateusz Stebliński; występują: Magdalena Łaska (Plastuś, Tosia), Alicja Mozga (Gumka Mysz-ka, Pani Nauczycielka, Babcia), Artur Krajewski (Ołówek, Pędzelek, Bibuła, Kreda, Witek) Jakub Ulewicz (Scyzoryk, Pióro, Kałamarz, Bronek, Woźny); ze specjalnym udziałem: Karoliny Adamczyk jako Zosi (materiał wideo)

Teatr Polski zaprasza najmłodszych widzów na kolo-rową, pełną humoru i mądrości bajkę o tym, co wyda-rzyło się w piórniku.

Pokazy filmówProwadzenie: Magda Szcześniak

Celem pierwszej odsłony programu – łączącej poka-zy filmów z dyskusjami seminaryjnymi – jest przyjrzenie się nowym formom dokumentalnym, podejmującym temat europejskiej obecności w Afryce w epoce kolo-nialnej oraz współcześnie. Nowe formy dokumentalne proponują namysł nad praktykami kolonizacji, dekolo-nizacji i neokolonizacji oraz nad mechanizmami repre-zentacji tychże procesów.

Magda Szcześniak Pokaz filmu: 10.10.2014, godz. 19.00

„rozważania o przemocy”, reż. Goran Hugo Olsson, Szwecja 2014, 85 min.

Nieszablonowy i śmiały dokument złożony z nie-dawno odkrytych archiwalnych materiałów, jest szcze-gólnym materiałem edukacyjnym. Olsson przedstawia korzenie i skutki europejskiej przemocy w Afryce.

Pokaz filmu: 11.10.2014, godz. 17.00„Ciesz się biedą”, reż. R. Martens, Holandia 2008, 90 min.

Film jest przewrotną dokumentacją wyprawy Renzo Martensa do Kongo – zestawia on europejską maszynę wyzysku afrykańskich surowców, siły roboczej, zaso-bów naturalnych z kontrowersyjną koncepcją zarabia-nia na biedzie.

Pokaz filmu: 11.10.2014, godz. 18.30„Jesteśmy waszymi przyjaciółmi”, reż. Hubert Sau-per, Francja/Austria 2014, 110 min.

Autor wybrał się w podróż do Płd. Sudanu. Kraj, który odzyskał niepodległość trzy lata wcześniej, zo-staje wprzęgnięty w bezwzględne procesy rynkowe i rozgrywki kapitałowe – Sauper bada mechanizmy współczesnego wyzysku, wprowadzane zarówno przez amerykańskie i chińskie koncerny, jak przez pomoc hu-manitarną. Duża scena TPB

16 października godz. 19.00 18 października godz. 18.00 19 października godz. 18.00

czas trwania: 110 min. z przerwąMichał Bałucki – Klub kawalerówreżyseria: Łukasz Gajdzis; scenografia: Mirek Kaczmarek; ruch sce-niczny: Aneta Jankowska; opracowanie muzyczne: Maciej Szymborski;

K l u b k a w a l e r ó w, f o t . M a r c i n S a u t e r

w y d A r z e n i A


akordeon: Kacper Chabrowski; reżyseria światła: Robert Łosicki; inspi-cjent: Hanna Gruszczyńska; występują: Karolina Adamczyk, Michał Cza-chor, Paweł Gilewski, Marian Jaskulski, Magdalena Łaska, Roland Nowak, Jerzy Pożarowski, Małgorzata Trofimiuk, Małgorzata Witkowska, Marcin Zawodziński

Odwieczna walka płci pięknej z tą „drugą” o domi-nację i panowanie nad światem przybiera różne formy i posługuje się wymyślnymi narzędziami.

17.10.2014, godz. 19.00 – PRAPREMIERA 18.10.2014, godz. 19.00 19.10.2014, godz. 19.00

Mała scena TPBagnieszka Jakimiak – afrykareżyseria: Bartek Frąckowiak; dramaturgia: Agnieszka Jakimiak; scenografia, kostiumy: Anna Maria Karczmarska; muzyka: Krzysztof Kaliski /MNSL; występują: Klara Bielawka (gościnnie), Szymon Czacki (gościnnie), Maciej Pesta, Sonia Roszczuk (debiut aktorski), Jakub Ulewicz, Anita Sokołowska

To nie jest opowieść o Ryszardzie Kapuścińskim w Afryce. Ani opowieść o Afryce. Ani o tym, jak można przedstawić Afrykę, ani o tym, jak nie należy jej przed-stawić. Przedstawienie Afryki uchodzi za wyzwanie niemożliwe lub zakazane dla tych, którzy nie mają bez-pośredniego wglądu w bieżącą sytuację państw i spo-łeczeństw kontynentu. Ci, którzy tam nie są, nie byli i nie będą, nie powinni wypowiadać się w sprawie tych, którzy tam są. Ci, których tam nie ma, nie mają żadne-go związku z ropą z Nigerii, telefonami komórkowymi finansującymi wojnę w Kongu, epidemią AIDS w kato-lickiej Ugandzie. Afryka jest daleko, Afryka jest dla nas niedostępna, Afryka jest niemożliwa.

To nie jest historia Afryki. To historia kilku pojęć wę-drujących po Europie od czasów kolonializmu przez okres dekolonizacji aż po dzisiaj.

Termin debaty: 18.10.2014, godz. 17.00, TPBdlaczego w Polsce powinniśmy rozmawiać o afryce?

W debacie z udziałem twórców nowych spektakli TPB oraz wybitnych publicystów i badaczy podejmie-my temat konieczności wprowadzenia do polskiego teatru i debaty publicznej problematyki globalnej, do-strzeżenia związków pomiędzy naszą codziennością i lokalnością a zjawiskami odległymi od nas geogra-ficznie i kulturowo. Przeanalizujemy też kwestię etycz-nej odpowiedzialności Europy za procesy dziejące się w Afryce (i, szerzej, w krajach globalnego Południa), a także porozmawiamy o Afryce jako Innej Europy, bez uwzględnienia której wszelkie debaty o nowoczesnej tożsamości europejskiej są niepełne.

Pokazy w ramach programu TEATR POLSKA: 21 października godz. 18.00, Centrum Kultury

i Sztuki w Sępólnie Krajeńskim 23 października godz. 18.00, Nakielski Ośrodek

Kultury 25 października godz. 18.00, Chełmiński Dom

KulturyMateusz Pakuła/Weronika SzczawińskaŹle ma się kraj

24.10.2014, godz. 19.00 25.10.2014, godz. 19.00 26.10.2014, godz. 19.00,

Mała scena TPBFanon. Kilka uwag o rewolucjiwykład performatywnyreżyseria: Agnieszka Jakimiak; udział biorą: Maciej Pesta, Jan Sobolew-ski, Małgorzata Trofimiuk

Frantz Fanon jest uznawany za patrona myśli post-kolonialnej, a jednocześnie pozostaje nieobecny w pol-skich dyskusjach dotyczących wątków kolonialnych. Jeśli rewolucję można pomyśleć inaczej, trzeba pomy-śleć ją w innym kontekście. Perspektywa wprowadzona przez Frantza Fanona skłania do przemyślenia pojęć i założeń, które uchodzą za fundamentalne w euro-pejskich rozważaniach o rewolucji. W ramach wykładu performatywnego, zapytamy jeszcze raz – jakie rewo-lucje odbyły się w drugiej połowie dwudziestego wieku i jakie mogą odbyć się teraz? Które rewolucje prześnili-śmy, a które chcieliśmy przeoczyć?

28.10.2014, godz. 18.00 29.10.2014, godz. 18.00 30.10.2014, godz. 18.00

na podstawie „Skąpca” MolieraSKĄPOreżyseria: Dorota Ogrodzka; obsada: uczestnicy „Młodej Sceny”

„Skąpo” to efekt prac „Młodej Sceny” – grupy mło-dzieży, która w ramach teatralnych warsztatów eduka-cyjnych realizowała spektakl.

28.10.2014, godz. 19.00 29.10.2014, godz. 19.00 30.10.2014, godz. 19.00

czas trwania: 3h 15 min. z przerwąStanisław Wyspiański – Weselereżyseria: Marcin Liber; dramaturgia: Paweł Sztarbowski; scenogra-fia: Mirek Kaczmarek; ruch sceniczny: Iwona Pasińska; opieka nad sło-wem: Irena Jun; muzyka: Filip Kaniecki/MNSL; kostiumy: Grupa Mixer; asystent reżysera: Maciej Pesta; występują: Karolina Adamczyk (Ma-rysia, Widmo), Michał Czachor (Nos), Joanna Drozda (Rachela), Mieczy-sław Franaszek (Ojciec), Paweł L. Gilewski (Wojtek), Mirosław Guzowski (Czepiec), Michał Jarmicki (Wernyhora), Marian Jaskulski (Ksiądz), Artur Krajewski (Jasiek), Magdalena Łaska (Chochoł), Mateusz Łasowski (Poeta, Rycerz), Alicja Mozga (Radczyni), Roland Nowak (Dziad, Upiór), Maciej Pesta (Pan Młody, Hetman), Aleksandra Pisula (Haneczka, Isia), Jerzy Pożarowski (Żyd), Piotr Stramowski (Dziennikarz, Stańczyk), Małgorzata Trofimiuk (Klimina), Jakub Ulewicz (Gospodarz), Małgorzata Witkowska (Gospodyni), Julia Wyszyńska (Panna Młoda), Marcin Zawodziński (Kasper, Kuba), Agnieszka Żulewska (Maryna), inspicjent: Hanna Gruszczyńska.

inf. Paulina Wenderlich

TanI BILeT DLA CZ Y tELNIKóW BIK-u

Z październikowym numerem BIK-u

bilety na spektakl:

Wesele w reż. Marcina Libera

w cenie

15 zł!

z a P r a S z a M y W T e r M I n I e :

28 października, godz. 19.00

Jeden egzemplarz BIK-u uprawnia do zakupu maksymalnie

4 biletów w promocyjnej cenie.

w y d A r z e n i A


Muzeum okręgowe im. L. Wyczółkowskiego 9.10.2014, Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2

– wernisaż„150 lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Bydgoszczy”

Wystawa przygotowywana z okazji jubileuszu 150-lecia Ochotniczej Straży Pożarnej w Bydgoszczy we współpracy ze Związkiem Ochotniczych Straży Po-żarnych RP Zarząd Oddziału Miejskiego w Bydgoszczy. Przybliża działalność jednostek straży pożarnej zwią-zanych z miastem nad Brdą. Do dzisiaj przetrwało kilka takich jednostek funkcjonujących w bydgoskich zakła-dach pracy. Zwiedzający będą mogli obejrzeć zabytko-wy sprzęt strażacki, m.in. sikawkę ręczną, toporki, prą-downice wodne i pianowe, pasy strażackie, hełmy oraz zdjęcia dokumentujące działalność strażaków w XIX i XX w. Szczegółowa godzina otwarcia wystawy pojawi się na stronie internetowej muzeum.

23.10.2014, godz. 17.00, Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4

Wprowadzenie do mennictwa starożytnego rzymu– Wykład dr hab. Bartosza awianowicza

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy zaprasza na wykład dr. hab. Bartosza Awia-nowicza z Katedry Filologii Klasycznej UMK pt. „Wprowa-dzenie do mennictwa starożytnego Rzymu”. Planowane wystąpienie związane jest z wystawą zatytułowaną „Dzieje pieniądza. Starożytny Rzym”, którą można oglą-dać w tym samym miejscu do 6 kwietnia 2015 roku.

Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11debaty historyczne wokół wystawy „W cieniu wojny. Bydgoszcz i jej mieszkańcy w czasie II wojny światowej”

W październiku w Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy odbędą się dwie z cy-klu sześciu debat towarzyszących wystawie czasowej „W cieniu wojny. Bydgoszcz i jej mieszkańcy w cza-sie II wojny światowej”, zainaugurowanej w Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy w dniu 4 września 2014 roku.

Pierwsza z nich, pt. „Represje Selbstschutzu i władz okupacyjnych oraz ich skutki”, będzie miała miejsce 4 października 2014 roku. Druga, zatytułowana „Nie-miecka Lista Narodowa w Bydgoszczy”, odbędzie się 18 października 2014 roku. Obie debaty rozpoczną się o godz. 17.00 w siedzibie Muzeum Okręgowego im. Le-ona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy przy ul. Grodzkiej 7-11 (Spichrze nad Brdą).

Na wszystkie debaty zapraszani są uznani naukow-cy o dużym dorobku, znawcy tematu, którzy przybliżą daną tematykę. W dyskusję może włączać się również publiczność. Całość prowadzona jest i moderowana przez dziennikarza. Powyższe debaty kierowane są do wszystkich mieszkańców Bydgoszczy i wszystkich za-interesowanych tematem. Ich celem jest zapoznanie

bydgoszczan wydarzeniami mającymi miejsce w mie-ście w czasie II wojny światowej oraz podniesienie świa-domości i wiedzy historycznej mieszkańców miasta. Na wszystkie debaty wstęp jest wolny.

19.10.2014. Start godz. 11.00, Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11

Gra miejska „Wojenna Bydgoszcz”Gra miejska „Wojenna Bydgoszcz” jest niesfabulary-

zowaną grą tematyczną, wykorzystującą wiedzę oraz orientację w terenie.

Dzięki nauce poprzez zabawę, gra ma na celu, pro-mocję wystawy czasowej „W cieniu wojny. Bydgoszcz i jej mieszkańcy w czasie II wojny światowej” oraz histo-rycznych miejsc Bydgoszczy, a także zainteresowanie bydgoszczan tematyką rodzinnego miasta w okresie II wojny światowej, rozbudzenie świadomości lokalnej oraz wzrost wiedzy historycznej uczestników.

Informacje o sposobie zgłoszenia, przebiegu gry oraz nagrodach znajdują się w Regulaminie Gry dostęp-nym na stronie internetowej muzeum www.muzeum.bydgoszcz.pl.

Organizatorami gry miejskiej są Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy oraz Hufiec Związku Harcerstwa Polskiego Bydgoszcz – Miasto (Na-miestnictwo Starszoharcerskie).

26.10.2014, Exploseum, ul. Alfreda Noblaexplo niedziela

26 października odbędzie się, ostatnia w tym roku Explo Niedziela. Tematem przewodnim spotkania bę-dzie osoba Alfreda Nobla oraz jego działalność.

Szczegółowy program pojawi się na stronie interne-towej www.muzeum.bydgoszcz.pl oraz exploseum.pl.

w y d A r z e n i A


nowa oferta edukacyjnaMuzeum Okręgowe przygotowało nowe propozycje

w swojej ofercie edukacyjnej, kierowane do uczniów gimnazjum oraz szkół ponadgimnazjalnych. Trzy lekcje muzealne, stworzone w oparciu o wystawę czasową „W cieniu wojny. Bydgoszcz i jej mieszkańcy w czasie II wojny światowej”, dadzą uczestnikom możliwość po-znania tematyki działań wojennych i ruchu oporu pod-czas II wojny światowej, pokażą wydarzenia, jakie miały miejsce w mieście w pierwszych miesiącach wojny oraz zobrazują codzienne życie bydgoszczan w tym okresie.

Szczegółowe opisy lekcji oraz możliwości ich zamó-wienia znajdują się na stronie internetowej www.mu-zeum.bydgoszcz.pl w zakładce Edukacja.

Wystawy czasowe:

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8a„Multiplication”. Wystawa czynna do 30 listopada 2014 roku.„Kanał Bydgoski i Brda oczami artystów”. Wystawa czynna do 2 listopada 2014 roku.

Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11„W cieniu wojny. Bydgoszcz i jej mieszkańcy w cza-sie II wojny światowej”. Wystawa czynna do 6 stycznia 2015 roku.

Exploseum, ul. Alfreda Nobla„Tradycje Bractw Strzeleckich”. Wystawa czynna do 12 października 2014 roku.

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4„dzieje Pieniądza. Starożytny rzym”. Wystawa czyn-na do 6 kwietnia 2015 roku.

Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2„150 lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Bydgosz-czy”. Wystawa czynna do 2 listopada 2014 roku.

Wystawy stałe:

Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2„na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. Bydgoszcz i region u zarania dziejów”.

Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2„W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośre-dniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic”

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4„Mennica bydgoska”

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4„Wyspa Młyńska – historia i teraźniejszość”

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8a„Galeria Sztuki nowoczesnej”.

Leon Wyczółkowski, ul. Mennica 7„Twórczość Leona Wyczółkowskiego (1852-1936)”

Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11 „Od Starego rynku do placu Wolności. Spacer ulica-mi międzywojennej Bydgoszczy”

Exploseum, ul. Alfreda Nobla„eXPLOSeUM – centrum techniki wojennej daG Fa-brik Bromberg”

inf. Natalia Szczerbińska

Solid Walentyniana IIISolid Walentyniana III o śr. 20,5 mm i wadze 4,465 g

został zakupiony do bydgoskiego muzeum od osoby prywatnej w 1966 roku. Na awersie monety widnieje popiersie cesarza w diademie, z profilu w prawo. W oto-ku napis: DN PLA VALENTI - NIANVS PF AVG.

Na rewersie stojący cesarz na wprost, trzymający w jednej ręce długi krzyż, w drugiej, na globie, Viktorię (bogini zwycięstwa). Prawa noga wsparta na głowie wi-jącego się węża o ludzkiej głowie. Po obu stronach po-staci litery: R-V (znak mennicy Rawenny). W otoku napis: VICTORI-A AVGGG-COMOB.

Monetę można oglądać na wystawie „Dzieje pienią-dza. Starożytny Rzym” w Europejskim Centrum Pienią-dza, ul. Mennica 4.

*Walentynian III – Flavius Placidius Valentinianus to wnuk Teodozjusza Wielkiego, syn Konstancjusza III, ce-sarz zachodniorzymski od 425 do 455 roku. Cesarzem został w wieku 6 lat, władzę faktycznie sprawowała jego matka – Galla Placydia, a później generał Aecjusz Flawiusz. Za panowania Walentyniana III zachodnie ce-

O b i e k t m i e s i ą c a

S o l i d Wa l e n t y n i a n a I I I , a w e r s , M O B M o 49 6 4

sarstwo rzymskie straciło znaczną część swoich teryto-riów na rzecz plemion germańskich.

*Solid (łac. solidus) – to złota moneta wprowadzona w latach 309-311 w zachodniej części cesarstwa rzym-skiego przez Konstantyna I (306-337), odpowiadająca 1/72 funta, bita bez zmiany stopy menniczej aż do koń-ca XI wieku w Bizancjum.


w y d A r z e n i A


Wielka Wojna 1914-1918W bieżącym roku mija 100 lat od wybuchu pierwsze-

go konfliktu o zasięgu światowym, który pociągnął za sobą śmierć około 17 milionów ludzi. Początkowo przy-jęło się go nazywać „Wielką Wojną” i dopiero po zakoń-czeniu II wojny światowej zaczęto używać określenia I wojna światowa. Tragiczne wydarzenia Wielkiej Wojny zostały przyćmione przez okrucieństwa lat 1939-1945, ale warto pamiętać o tamtych dramatycznych czasach, nie tylko ze względu na ilość ofiar, skalę działań, czy zastosowanie nowych technologii, ale także, aby wspo-minać losy zwykłych ludzi, którzy zostali wciągnięci w tryby historii.

Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy prezentuje na swojej wystawie pt.: „Wielka Wojna 1914-1918” róż-norodne zagadnienia związane z tym wielkim konflik-tem. Wiele miejsca poświęcamy działaniom bojowym na głównych frontach I wojny światowej, jak również mniej znanych jak bałkański, czy bliskowschodni. Opi-sujemy nowinki techniczne w postaci broni pancernej, chemicznej, czy też lotnictwa. Nie zabrakło także tema-tów morskich. Pamiętaliśmy także o Polakach służących w armiach zaborczych. Warto wspomnieć, że około 500.000 naszych rodaków poległo, służąc cesarzom Niemiec i Austrii oraz carowi Rosji. Na naszej ekspozycji można zobaczyć uzbrojenie, umundurowanie i wypo-sażenie żołnierzy walczących na wszystkich frontach Wielkiej Wojny, a na szczególną uwagę zwraca kolekcja niemieckich bagnetów i carskich naramienników.

Grzegorz Kotlarz

Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy

F o t . G r z e g o r z Ko t l a r z

F o t . G r z e g o r z Ko t l a r z

Wystawa stała „Wojska Lądowe. Od Cedyni do Karbali”

Wystawa czasowa „Wielka Wojna 1914-1918”

Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy, ul. Czer-kaska 2, 85-641 Bydgoszcz, tel. 523 782 026, fax 523 782 331, www.muzeumwl.plGodziny otwarcia muzeum: wtorek–piątek 8.30-15.30, niedziele 10.00-14.00, poniedziałki i soboty – nieczyn-ne. Ceny biletów: normalny – 6 zł; ulgowy – 4 zł; bilet grupowy (szkolny) powyżej 10 osób – 3 zł (od uczestni-ka); przewodnik – 18 zł; wtorek – wstęp bezpłatny. Zgła-szanie grup zorganizowanych tel. 523 782 026

w y d A r z e n i A


10.10.2014, piątek, godz. 17.00, Galeria Hali PompBenefis anny Osińskiej

Anna Osińska przez całe życie związana z Bydgosz-czą, absolwentka Wydziału Sztuk Pięknych UMK, gdzie uzyskała dyplom z zakresu grafiki artystycznej. Artystka uprawiająca wiele dziedzin sztuki, zawsze dąży do ko-munikatywności z odbiorcą. Potrafi znaleźć się w róż-nych tematach i ze wszystkimi ludźmi, co implikuje wiele działań; od prowadzenia spotkań z artystami po warsztaty z przedszkolakami. Wielokrotnie nagradzana za pracę twórczą oraz społeczną. Należy do polskich i zagranicznych stowarzyszeń artystycznych – między innymi: Printing Arts International Association, Bydgo-skiego Stowarzyszenia Artystycznego, Stowarzyszenia Pomorskich Artystów Malarzy i Grafików.

NOWY CYKL. W związku z 40-leciem mojej pracy arty-stycznej pragnę zaprezentować moje aktualne projekty malarskie. Idealnym jest zabytkowa, nastrojowa, świetnie nadająca się do ekspozycji twórczych piwnica hali pomp Muzeum Wodociągów MWiK. Zafascynowana jestem od lat twórczością Hieronima Boscha. Przez transformację oraz walory sztuki współczesnej, przez nowoczesną formę ekspresji, chcę pokazać współczesnemu widzowi trans-cendentalną, ciągle aktualną kontynuację dzieł średnio-wiecznego mistrza.

Anna Osińska

17.10.2014, piątek, godz. 18.00, Galeria Wieży Ciśnień„Punkt, linia a płaszczyzna” to tytuł wystawy, na której zaprezentowane będą pra-ce absolwentów, studentów i wykładowców z dwóch uczelni: Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu – i Pracowni Rysunku prof. Joanny Imielskiej, dr Sonii Rammer oraz z Uniwersytetu Technologiczno-Przyrod-niczego w Bydgoszczy, kierunku Architektura Wnętrz, Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środo-wiska – I Pracowni Malarstwa i Rysunku prof. Aleksan-dry Simińskiej, as. Magdaleny Rucińskiej.

„Punkt, linia a płaszczyzna” to tytuł książki Wassily’e-go Kandinsky’ego, rosyjskiego malarza, grafika i teore-

Muzeum Wodociągów w Bydgoszczy

D a g m a r a Po t o c k a -S a k w i ń s k a , „ A n a t o m i a r o ś l i n ”, 2 010 , k r e d k a , o ł ó w e k n a p a p i e r z e , 170 ×75 c m

A g n i e s z k a Wa l t h e r, „ M a r t w a n a t u r a ”, 2 014 , a k r y l n a p ł ó t n i e , 24 0 ×12 0 c m (3 p ł ó t n a 8 0 c m ×12 0 c m)

tyka sztuki, to również punkt wyjścia naszej wystawy. Tytuł stanowi wyzwanie, ale jednocześnie pozostawia autorom duże pole swobody.

Wystawa ma opowiadać:o obserwowaniu i podpatrywaniu rzeczywistości…o dotykaniu materii… o ciągłym poszukiwaniu i doświadczaniu…o nieustannym dokonywaniu wyborów…o swoistym języku, czasem bardzo osobistym…o emocjach.

Na wystawie zostaną zaprezentowane prace kilkudzie-sięciu autorów, prace głównie z zakresu rysunku, malar-stwa i fotografii, zostanie skonfrontowanych kilkadzie-siąt różnych postaw artystycznych. Mamy nadzieję, że wystawa sprowokuje do rozmów i zadawania pytań nie tylko… o rysunku… i o malarstwie…

Kuratorkami wystawy są: prof. Aleksandra Simińska i prof. Joanna Imielska.

inf. Hanna Mierzwa

Towarzystwo Muzyczne im. I.J. Paderewskiego w Byd-goszczy, Województwo Kujawsko-Pomorskie i Miasto Bydgoszcz

serdecznie zapraszają naKoncert z okazji 1. rocznicy śmierci Felicji Gwincińskiej

piątek, 10 października 2014, godzina 12.00, Cmentarz Starofarny, ul. Grunwaldzka 15, Bydgoszczzłożenie kwiatów na grobie Prezes Felicji Gwincińskiej

towarzystwo Muzyczne im. I.j. Paderewskiego sobota, 11 października 2014, godzina 16.00

Sala Malinowa Hotelu pod Orłem, ul. Gdańska 14, Wstęp wolny Kwartet arTe COn BrIO

W programie: muzyka kameralna, wspomnienia o Feli-cji, poczęstunek i lampka wina

Koncert jest współfinansowany ze środków: Województwa Kujawsko-Po-morskiego, Miasta Bydgoszczy

inf. Agata Szpadzińska

w y d A r z e n i A


Galeria Miejska bwa Wystawa czynna do 5.10.2014, wstęp wolny

MaGa-zyn-1 zbiory własne Galerii – plastyka bydgoska

Na dwóch piętrach Galerii pokazanych zostało pra-wie 200 dzieł malarskich blisko 80 artystów, tworzących na terenie administracyjnym dawnego województwa bydgoskiego. Prezentowane prace pochodzą z 2 poło-wy ubiegłego stulecia – od lat 60-tych do 90-tych.

Wystawa czynna do 5.10.2014, wstęp wolnyJustyna Jułga. rainforest

Zderzenie dżungli amazońskiej i przyrody naszej, ro-dzimej, tak bardzo znanej i bliskiej nam staje się teraz motywem przewodnim. Wchodzę do studia, ożywiona nową ideą. /Justyna Jułga/

9.10.2014, godz. 18.00 – otwarcie wystawy. Wystawa czynna do 26.10.2014, wstęp wolny

ŁaweczkaWystawa prezentuje studenckie projekty ławek miej-

skich zaprojektowanych dla naszego miasta. Są to pra-ce studentów kierunku wzornictwa oraz architektury wnętrz Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego, opracowane na konkurs ogłoszony przez Wydział Pro-mocji Urzędu Miasta Bydgoszczy.

Głównym założeniem konkursu było stworzenie nie-banalnych, oryginalnych form i miejsc, przeznaczonych do odpoczynku, relaksu i spotkań mieszkańców. Miejsc i form, które integrują, skłaniają do rozmów, ale dają też odrobinę wytchnienia i izolują nas od codziennego zgiełku, stanowiąc jednocześnie ciekawe uzupełnienie naszej najbliższej przestrzeni i otoczenia, tworząc je piękniejszym pod każdym względem, również coraz bardziej docenianej małej architektury.

Zobaczymy tu również i inne projekty studenckie, przygotowane i opracowane przez studentów wzornic-twa dla Bydgoszczy, m.in. rewitalizację wiaduktu przy ul. Kaliskiego czy nową aranżację ul. Długiej. Projekty, które podobnie jak projekty ławek, pokazują ile można jeszcze fantastycznych rzeczy zrobić w naszym mieście i jak dobrze radzą sobie z tym nasi młodzi projektanci.

dr Romuald Fajtanowski

14 października 2014, godz. 18.00 – otwarcie wystawy, wstęp wolny

Bory Tucholskie – inspiracjeOrganizatorzy: Senator Andrzej Kobiak, Galeria Miej-

ska bwa, Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury.Autorzy to m.in. Jan Wołek, Andrzej Fogtt, Katarzy-

na Szydłowska, Katarzyna Zwolińska, Daniel Pielucha, prof. Waldemar Marszałek, Janusz Lewandowski, Mał-gorzata Żurada, Tomasz Klimczyk, Halina Nowicka, To-masz Lutaszka.

Prezentowane na wystawie obrazy są inspirowane plenerami malarskimi im. Leona Wyczółkowskiego, które odbyły się w latach 2012-2014 w miejscowości Brda w Borach Tucholskich. Przez piękne jesienne dni

mistrzowie malarstwa szukali weny twórczej w uro-kliwych okolicach Brdy. Efektem tych poszukiwań są obrazy dla których natchnieniem stały się malownicze zakątki Borów Tucholskich, ich zachwycająca przyroda, spokój, niepowtarzalne pejzaże i klimaty.

15.10.2014, godz. 18.00 – otwarcie wystawy, wstęp wolny

XVII Międzynarodowy Salon Karykatury antywojennej „Kragujevac 2013”

Spośród prac 235 autorów z całego świata, którzy wzięli udział w zeszłorocznym konkursie, na wystawie jest zaprezentowane 94 karykatury, spośród których 15 jest nagrodzonych.

Salon Karykatury Antywojennej, mający charakter biennale, jest inicjatywą zapoczątkowaną 32 lata temu, na upamiętnienie kilku tysięcy cywilów zamordowanych przez niemieckiego okupanta w 1941 r. w miejscowości Kragujevac w Serbii. Jedną z nagród przyznaje podczas każdej edycji biennale Prezydent Miasta Bydgoszczy.

30.10.2014, godz. 18.00 – otwarcie wystawy, wstęp wolny

nasTrOJeSpotkanie artystyczne „NasTROJE” stanowi podsu-

mowanie trwającej od dziesięciu lat międzynarodowej współpracy szkół plastycznych Polski, Czech i Słowacji. Od początku polsko-czeskiego projektu koordynator-kami są: Ewa Gordon i Klara Roche-Popelka. Tytuł spo-

M a r i a S z e f l e r- Ko n o p s k a . G e j s z a , t e c h .w ł a s n a 5 6×76 c m

w y d A r z e n i A


tkania przywołuje towarzyszący temu współdziałaniu pełen wzajemnej bliskości szczególny nastrój, który jako artystyczna inspiracja stał się mottem przewod-nim bydgoskich warsztatów teoretyczno-twórczych. W swym zamyśle spotkanie jest przede wszystkim kon-frontacją różnych postaw twórczych i promocją jego uczestników. Sprzyja także wymianie doświadczeń dy-daktycznych i warsztatowych nauczycieli przedmiotów artystycznych. Oprócz bezpośrednich działań plastycz-nych w plenerze i pracowniach malarsko-graficznych wydarzeniami towarzyszącymi będą: pokaz animo-wanego filmu wykonanego w technice rotoskopowej czeskiego reżysera Tomasa Lunaka pt: „Alois Nebel”.Finansowego wsparcia udzielił projektowi Urząd Mia-sta Bydgoszczy. Patronat sprawuje konsul honorowy Republiki Czeskiej w Bydgoszczy – pan Dariusz Zimny.

28.10.2014, wtorek, godz. 17.00, wstęp wolnyalois nebel – reż. Tomas Lunak (Czechy)– pokaz animowanego filmu wykonanego w technice rotoskopowej

Galeria Miejska bwa Galeria Brda Wystawa czynna do 8 stycznia 2015, wstęp wolny

Marcin zaborski. Podejrzane sytuacjeW Galerii BRDA, mieszczącej się przy ul. Dworco-

wej 94 – w siedzibie hotelu BRDA (parter) i działającej pod patronatem Galerii Miejskiej bwa – od 30 września czynna jest wystawa malarstwa Marcina Zaborskiego pt. „Podejrzane sytuacje”.

Bydgoska akademia Sztuki 2014/2015 „Sztuka ma wiele twarzy”

Kolejna edycja Bydgoskiej Akademii Sztuki skupia uwagę wokół zjawiska różnorodności sztuki współ-czesnej, która spełnia wiele funkcji i służy wielu celom. Kolejna edycja Bydgoskiej Akademii Sztuki skupia uwa-gę wokół zjawiska różnorodności sztuki współczesnej, która spełnia wiele funkcji i służy wielu celom. Sztuka jest najważniejsza. To poznanie, wartościowanie, sa-morealizacja, ideologia, wiara, wizja, wyraz realności i podświadomości, uczuć, marzeń i doznań… i jeszcze wiele, wiele więcej znaczeń. Odzwierciedla i interpretu-je nasze życie i miejsce na ziemi, niezależność, dążenia, wolność, bunt, doświadczenia społeczne i osobiste. Odważnie stawia pytania o sens i oblicza rzeczywisto-ści, codzienności. Przyciąga wzrok. Wielowarstwowa, skomplikowana, dyskusyjna. Zaciekawia, intryguje, pro-wokuje. Zachwyca, zniechęca, denerwuje, oburza. […]Sztuka jest wszędzie. Od sztuki nie uciekniesz.

Jerzy BrukwickiWykłady w październiku:

8.10.2014, godz. 18.00, wstęp wolnyJerzy Brukwicki. Wokół idei nowoczesności

22.10.2014, godz. 18.00, wstęp wolnyanna Kroplewska-Gajewska. analiza obrazu. Jak czytać malarstwo. (kompozycja, perspektywa, barwa, forma, światło – światłocień, faktura, linia – kontur, bryła – kształt, treść, wyobraźnia)

Galeria Miejska bwa Galeria Kantorek

10.10.2014, piątek, godz. 18.00 – wernisaż, wystawa czynna do 8 listopada 2014

Katarzyna rymarz „Fraszka na sąsiada” – malarstwoKatarzyna Rymarz zajmuje się malarstwem, rzeźbą i biżuterią, tworzy instalacje, projektuje murale w prze-strzeniach prywatnych i publicznych, jest twórcą niebie-skiej śliwki, współzałożycielem artystycznej, interdyscy-plinarnej grupy Kalamarsada w 2006 roku w Londynie, powołała do życia Steps Gallery w Nakle nad Notecią propagującą sztuki malarskie w regionie Pomorza i Ku-jaw. Ukończyła w 2004 roku studia na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie. Otrzymała dyplom w pracowni malarstwa sztalugowego prof. Stanisława Andrzejewskiego oraz w pracowni rysunku dr Doroty Jajko-Sankowskiej. Od 1999 do 2014 roku brała udział w wielu wystawach zbiorowych. Jest autorką 11 wystaw indywidualnych: Bydgoszcz, Nakło nad Notecią, Kosza-lin, Sopot, Warszawa, Kraków, Londyn.

Obrazy malowane są cyklami… Pracuję jednocześnie nad kilkoma i zajmuje to nawet kilka lat.

Roboczo nazwane „oni” i „one”. W pierwszym przy-padku odnoszą się do postaci, do człowieka, w drugim do obiektów, symboli, pejzaży, przedmiotów. Malowanie obrazu można rozpocząć prawie z niczego, ale zawsze to prawie nic jest pewną obserwacją świata – fragmentem zobaczonym nagle i bardzo intensywnie. Źródłami mo-ich doznań są często proste przedmioty, mikro fragmen-

ty przyrody. Ten mój podziw dla świata, którego cząstki odkrywam, gdzie całość jest nadal tajemnicą, staje się główną funkcją obrazu. Swoje kompozycje aranżuję przez zestawianie grubych mocnych kresek ( szkielet ob-razu) i zestawianie ze sobą kontrastów kolorystycznych (dwoistość wszystkiego co nas otacza). Budując obrazy na pozornie znanej rzeczywistości, gdzie malarstwo jest rezultatem syntezy wielu ułamkowych zdarzeń pragnę utrzymać równowagę udziału wszystkich zmysłów (em-piryzm i wyobraźnia).

Katarzyna Rymarz

Katarzyna Rymarz, Pani Krysia opala się pod jabłonką, 2014, olej

w y d A r z e n i A


Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński 9.10.2014, godz. 18.00

Spotkanie autorskie z Jarosławem Jakubowskim pt. „Człowiek, który nie umiał odejść” oraz promocja tomu opowiadań „Oczy pełne strachu”Czytanie fragmentów prozy Mieczysław Franaszek

Jarosław Jakubowski ur. w 1974 roku w Bydgoszczy. Poeta, prozaik, dramatopisarz, dziennikarz. Autor kil-ku tomów wierszy, między innymi: Pseudo, Ojcostych, Flow i Święta woda oraz tomów próz poetyckich Slajdy, powieści Cyryl, dlaczego to zrobiłeś?, zbioru opowiadań Oczy pełne strachu oraz wyboru sztuk teatralnych Ge-nerał i inne dramaty polityczne. Dwukrotny laureat na-grody Strzała Łuczniczki za najlepszą bydgoską książkę roku (za Pseudo i Slajdy). Na polskich scenach odbyły się premiery jego sztuk: Generał, Życie, Koncert na rożek, bęben i violę, Wszyscy święci, Wieczny kwiecień, Człowiek, który nie umiał odejść, Licheń Story.

* * *Było tutaj od zawsze, jeszcze zanim my się poja-

wiliśmy. zło. najpotężniejszy z żywiołów. Wszech-obecne i nieogarnięte.

Oczy pełne strachu ukazują różne formy zła – jako zdarzenia dnia codziennego i zjawiska nadprzyrodzo-ne; jako emocje znane każdemu, kto jest wrażliwy na otaczającą go rzeczywistość.

To historie zwykłych ludzi, którym przytrafiają się rzeczy niezwykłe. Opowieść o frustracji i nienawiści, która przybiera materialną formę. O tym, jak to jest na-prawdę wejść w umysł innego człowieka i spróbować go poznać. Jak samotność i odrzucenie przez społe-czeństwo prowadzą do tragedii.

9.10.2014, godz. 18.00Otwarcie wystawy obrazów Włodzimierza Bykowskiego pt. „Wolność, równość, Braterstwo” z cyklu „Memento Mori”

Wolność, Równość, Braterstwo, to trzy obrazy z cy-klu Memento mori, który zaplanowałem jako 52 obrazy o śmierci. Tryptyk zostanie zaprezentowany wraz z in-

nymi pracami odnoszącymi się do rewolucji i dyktatur, które pociągnęły za sobą niezliczone rzesze ofiar.

Umownym początkiem Wielkiej Rewolucji Francu-skiej jest zdobycie Bastylii. Miało to miejsce 14 lipca 1789 r. Początkowo nie wiadomo było czym to się wszystko skończy. W nieco ponad miesiąc po wybuchu rewolu-cji, Konstytuanta ogłosiła Deklarację Praw Człowieka i Obywatela. Była to jurystyczna realizacja ideałów oświeceniowych. Nadzieje na stworzenie lepszego ustroju szybko okazały się płonne. By się o tym przeko-nać wystarczy wspomnieć wojny wandejskie, podczas których nakazano wymordować wszystkich miesz-kańców zbuntowanego departamentu, niezależnie od wieku oraz płci. W efekcie walka o nowe ideały została uświęcona krwią niewinnych, stała się pierwszym wiel-kim nowożytnym ludobójstwem. Miesiąc przed wyda-niem wspomnianego rozkazu eksterminacji sformuło-wano hasło: Wolność, Równość, Braterstwo, albo Śmierć, co później zostało skrócone do pierwszych trzech słów i zaczęto łączyć z barwami nowej francuskiej flagi, co wykorzystałem w tryptyku. […] Można powiedzieć, że na przestrzeni wieków praktyka rewolucyjna wykazała, że najważniejszym słowem idealistycznego hasła Wol-ność, Równość, Braterstwo jest pominięta Śmierć.

20.10.2014, godz. 18.00Spotkanie poetyckie z zofią zarębianką pt. „Tylko na chwilę”; czytanie wierszy Mieczysław Franaszek

Zofia Zarębianka – poetka, eseistka, krytyk literacki, profesor zwyczajny w Katedrze Literatury XX w. na Wy-dziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, czło-nek komisji historycznoliterackiej PAN, Towarzystwa Naukowego KUL, Polskiego Towarzystwa Etycznego, Centrum Kultury i Dialogu, członek PEN Clubu oraz Sto-warzyszenia Pisarzy Polskich. Mieszka w Krakowie. Stale współpracuje z dwumiesięcznikiem literackim „Topos”, autorka ponad 200 artykułów i 14 książek, jej wiersze były tłumaczone na język angielski, czeski, hebrajski, francuski i ukraiński. Opublikowała m.in.: „Poezja wy-miaru sacrum. Kamieńska, Jankowski, Twardowski” (1992), „Świadectwo słowa. Rzecz o twórczości Anny Ka-mieńskiej” (1993), „Dwanaście Bożych słów” (współau-

W ł o d z i m i e r z B y k o w s k i , Wo l n o ś ć R ó w n o ś ć B r a t e r s t w o, t r y p t y k z c y k l u M e m e n t o m o r i , a k r y l , 2 014 -X X I X-X X X-X X X I

w y d A r z e n i A


torka, 1993), „Zakorzenienia Anny Kamieńskiej” (1996), „Tropy sacrum w literaturze XX wieku. Od zagadnień motywicznych do perspektyw hermeneutycznych” (2001), „O książkach, które pomagają być” (2004), „Prze-strzeń słowa. Twórczość literacka Karola Wojtyły - Jana Pawła II” (współredakcja, 2006), „Czytanie sacrum” (2008), „The space of the word. The literary activity of Karol Wojtyła – John Paul II” (2011), „Wtajemniczenia (w) Miłosza. Pamięć. Duchowość. Wyobraźnia (2014) oraz tomy wierszy: „Człowiek rośnie w ciszy” (1992), „Niebo w czerni” (2000), Jerozolima została zburzona” (2004), „Wiersze: Pierwsze” (2008) i „Tylko na chwilę” (K 2012)

24.10.2014, godz. 18.00Otwarcie wystawy linorytów Jacka Solińskiego pt. „Pory dnia i pory roku” – dedykowane żonie Magdalenie; wypowiedzi do prezentowanej ekspozycji: Krzysztof derdowski, Maciej Krzyżan, ks. Jan Sochoń i Wiesław Trzeciakowski

Optyka i odległościŚwiadome porządkowanie siebie

jest tworzeniem sensu.Michał helleR

Zastanawiałem się nad związkiem, jaki zachodzi po-między czasem poświęconym tworzeniu linorytu i cza-sem, który oglądający poświęca ukończonej grafice. To dziwna zależność „spotykających się” czasoprzestrzeni. Droga, którą podążam przez wiele dni i tygodni dla wi-dza jest zaledwie przelotnym (może kilkunastosekun-dowym) przystankiem. Przez chwilę przekaz jawi się jako „sygnał” do wejrzenia w głąb. Czy można nazwać to zaglądaniem do czyjegoś wnętrza?

W styczniu tego roku powiększyliśmy powierzchnię naszej Galerii Autorskiej. Wygląda teraz tak, jakbyśmy „przesunęli” ścianę ekspozycyjną, przedostając się w głąb, ku nowej przestrzeni. Zdarzenie to postrzegam twórczo, w przenośni i dosłownie, bowiem „otworzyli-śmy” dla wyobraźni, tak mi się wydaje, inną perspekty-wę. To dla mnie ważna zmiana, wręcz metamorfoza, bo w tym miejscu – od trzech dekad – uczyłem się różnych znaczeń obecności. Przygotowuję tu swoje coroczne urodzinowe ekspozycje – dzień 24 października stał się dla mnie odświętnym remanentem, podczas którego prezentuję linoryty. Rozliczam się z tego, w jaki sposób zapisałem rylcem własny czas, jak w wyobraźni próbo-wałem przekroczyć chwilowy układ odniesień, by zbli-żyć się do tego, co ponadczasowe.

Powiększenie wnętrza Galerii Autorskiej ma znacze-nie szczególne, bo stanowi swoistą metaforę moich linorytniczych zmagań. Październikowe ekspozycje po-strzegam jako „pogłębianie przestrzeni”, by„zaglądnąć dalej”. W konsekwencji staje się to ustawicznym poszu-kiwaniem novum – stanem zaciekawienia. Oczywiście mój wysiłek, podejmowany systematycznie, bardziej przypomina pracę Syzyfa, niż podróż Odyseusza, ale pewnie w tej powtarzalności dokonuje się i utwierdza wewnętrzna przemiana.

Po kilkudziesięciu latach żłobienia linorytów zaję-cie to stało się dla mnie czymś w rodzaju nonszalancji wobec (umownie określając) przyspieszenia współ-

czesności. W tej pracy od początku do końca zdany je-stem tylko na siebie. Zatrzymuję się na wyznaczonych przez siebie przystankach. Przemieszczam się w tem-pie, które mi odpowiada i sam ustalam plan podróży. Świadomie ignoruję „wyścig z czasem”, nie chcę pod-legać przyczynowo-skutkowemu szaleństwu norm cy-wilizacyjnych. Poczucie racjonalności uzależniłem od własnego rytmu potrzeb. Działam w jednoosobowej manufakturze. Technika rytownicza, którą się posługu-ję, bliższa jest minionym wiekom niż współczesności. Wynikające stąd wrażenie oddalenia sprawia, że pra-cując czuję się, jakbym wychylał się w inny czas. Nie oznacza to systematycznej dezercji, ani utraty cieka-wości świata. Przeciwnie, przyglądam się rzeczywisto-ści wciąż z niesłabnącym zainteresowaniem, ale z bez-piecznej odległości. Praca twórcza ma różne zalety, więc można metaforycznie powiedzieć, że posługuję się jednocześnie mikroskopem, lornetką i teleskopem. W swoim punkcie obserwacyjnym – czyli w wyobraźni – używam kilku soczewek, dzięki czemu, mikro i ma-krokosmos współistnieją z moją codziennością. Może dlatego właśnie czasami udaje mi się zobaczyć otocze-nie w różnych skalach.

Jacek Soliński

J a c e k S o l i ń s k i , A l e g o r i a s t a n u n i e w a ż k o ś c i , l i n o r y t , 2 014

w y d A r z e n i A


17,18.10.2014, godz. 17.00, Stary Rynek oraz Gale-ria Wspólna, ul. Batarego 1/3,

19.10.2014, godz. 14.00, Galeria Wspólna, warszta-ty performance

Bydgoski Spichlerz Sztuki 2014 – Międzynarodowy Festiwal Sztuki PerformanceBydgoski Spichlerz Sztuki 2014, to trzecia odsłona Mię-dzynarodowego Festiwalu Sztuki Performance, jaki za-gości w mieście nad Brdą w dniach 17-19 października. Wezmą w nim udział artyści z Polski, Szwecji i Ukrainy, przedstawiając za pośrednictwem sztuki, konteksty społeczne i kulturowe, które determinują sposób ar-tystycznej wypowiedzi. Chodzi tu, o wypracowanie wspólnej płaszczyzny wymiany doświadczeń, nie tylko między artystami, ale szczególnie pomiędzy artystami a publicznością. Forma festiwalu daje, bowiem w pew-nym stopniu, możliwość przeglądu aktualnej kondycji sztuki performance, która jest legitymacją artystów, upoważniającą do stawiania pytań o autokondycję,

Bydgoski spichlerz sztuki

kondycję rzeczy i zjawisk, zarówno w aspekcie socjolo-gicznym, jak i w szeroko pojętej działalności człowieka. Sztuka performance, to legitymacja do udzielania na nie odpowiedzi, w pełni poprawnych w założeniu arty-sty, ponieważ performance, to sztuka zadawania pytań i udzielania na nie odpowiedzi. Organizatorem festiwa-lu jest Związek Polskich Artystów Plastyków w Bydgosz-czy, we współpracy z Miejskim Centrum Kultury w Byd-goszczy i kuratorem przedsięwzięcia – Wojciechem Kowalczykiem.

Wstęp na festiwal i warsztaty jest bezpłatny.inf. Wojciech Kowalczyk

Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy 2.10.2014 – Uroczyste Gaudeamus na inaugurację

nowego roku akademickiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego zabrzmi 2 października o godz. 12 w sali kon-certowej Collegium Copernicanum przy ul. Kopernika 1.

10-11.10.2014 – Międzynarodowa Konferencja na-ukowa „Morpho-biomechanical and psycho-physical aspects of youth lifestyle in V4 countries” odbędzie się w dniach 9-10 października br. w Instytucie Kultury Fizycznej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Byd-goszczy. Jest ona organizowana z okazji 10. rocznicy wstąpienia Polski, Czech, Węgier oraz Słowacji do Unii Europejskiej.

15.10.2014 – Instytut Prawa, Administracji i Zarzą-dzania Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego zaprasza na konferencję II Ogólnopolską Konferencję Naukową „Prawne, administracyjne i ekonomiczne uwarun-kowania działalności lotniczej w Polsce”, która odbę-dzie się w Copernicanum UKW przy ul. Kopernika.

16.10.2014 – Projektor – wolontariat studencki za-prasza uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz stu-dentów zainteresowanych tematyką wolontariatu na warsztaty kryminalistyczne, które odbędą się 16 paź-dziernika w godz. 15.30-17.30 na Uniwersytecie Kazi-mierza Wielkiego przy ul. Chodkiewicza 30. Zapisy: [email protected]

16-18.2014 – Wybitne Kobiety w Szkole Lwowsko--Warszawskiej będą tematem konferencji naukowej organizowanej przez Instytut Filozofii Uniwersytetu Ka-zimierza Wielkiego, która odbędzie się w dniach 16-18 października br. w Hotelu Przystań „Marina” na Wyspie Młyńskiej.

20-22.10.2014 – Projektor – wolontariat studencki zaprasza uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz stu-dentów zainteresowanych tematyką wolontariatu na warsztaty twórczego pedagoga, które będą trwały od 20 do 22 października w godz. 15.30-17.30 na Uniwer-sytecie Kazimierza Wielkiego przy ul. Chodkiewicza 30. Zapisy: [email protected]

25.10.2014 – 34. noc Planszówek odbędzie się 25 października o godz. 19.00 w Collegium Copernicanum UKW przy ul. Kopernika 1. Uczestnicy będą mogli wy-bierać spośród 200 gier planszowych i karcianych.

28.11.2014 – Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, dla uczczenia jubileuszu 10-lecia Diecezji Bydgoskiej, or-ganizuje konferencję naukową, pt.: Kościół katedralny w Bydgoszczy. Patronat nad konferencją objęli Rektor UKW prof. Janusz Ostaja-Zagórski oraz biskup Jan Tyra-wa. Obrady odbędą się 28 listopada w Domu Polskim przy ul. Grodzkiej.

inf. Sebastian Nowak

w y d A r z e n i A


Biblioteka Główna UKW 10.10.2014, godz. 14.00, ul. Szymanowskiego 3,

Aula I piętroFestiwal Kultury Węgierskiej

Program:14.00 Otwarcie Festiwalu i wystąpienia gości, m.in.

Ambasadora Węgier w Polsce Ekscelencji dr. Ivána Gy-urcsíka.

14.15 Debata „Bratankowie nieznani? Polacy i Wę-grzy wczoraj i dziś”. W debacie wezmą udział goście z Ambasady Węgier w Warszawie, pracownicy naukowi UKW i UAM oraz członkowie Bydgoskiego Towarzystwa Przyjaciół Węgier. Moderator: dr Paweł Stachowiak.

15.15 Otwarcie wystawy „W jak Węgry, W jak Wino. Wino i tradycje winiarskie na Węgrzech” oraz pre-zentacja filmu o jednym z regionów winiarskich Pan-nonhalma Apátság, z którego pochodzi wino „Bydgo-stia Consular”.

15.30 Poczęstunek i degustacja win.16.30 Występ Zespołu Pieśni i Tańca Węgierskiego

„PIROSKA”17.00 Wieczór filmowy:Życie agenta (Az ügynök élete), reż. Gábor Zsig-mond Papp, 82 min. Węgierska tajna policja miała opinię jednej z najsku-teczniejszych. W jej archiwach znaleziono multum filmów instruktażowych. Montaż tych materiałów mówi o naturze totalitaryzmu więcej, niż setki na-ukowych dysertacji. Wielka sensacja (Világszám), reż.: R. Koltai, 95 min.Pełna humoru, liryczna historia bliźniaków Dodo i Naf-talina, synów klauna Slomó z wędrownego cyrku, od-wołuje się do odwiecznego problemu wolności, moż-liwości wyboru i wierności ideałom przodków.

15.10.2014, godz. 18.00, Biblioteka UKW (hol 2 piętro). Wystawa będzie czynna do 15 listopada

Otwarcie wystawy fotograficznej Bogdana dąbrowskiego „Bydgoskie podwórka”Wprowadzenie do wystawy: Lech Łbik

Bogdan Dąbrowski – urodzony w 1946 roku we Wro-cławiu. Jest absolwentem Wydziału Filozoficzno-Histo-rycznego Uniwersytetu Łódzkiego. Pracował w kilku instytucjach kultury oraz związanych z wykonywaniem

i upowszechnianiem fotografii. Uprawia fotografię ple-nerową. Fotografuje głównie pejzaże przyrody i miej-skie, często akcentując ich szczegóły. Towarzyszy mu zainteresowanie wielokulturowością Polski. W jego twórczości ważny jest nurt historyzujący. Bohaterem obecnej wystawy jest miasto i przemijający nieuchron-nie świat, który go otacza. Fotografię swoją klasyfikuje jako dokumentalną o cechach estetycznych.

Bydgoszcz od wielu lat wzbudza moje zainteresowanie. Kilkanaście lat temu postanowiłem przyjrzeć się mniej reprezentacyjnemu obliczu miasta – zainteresował mnie odchodzący świat XIX i XX-wiecznych podwórek. Próbo-wałem zanotować swym aparatem to, co zostało z tam-tych lat. Obecnie, po ponad dziesięcioletniej przerwie, postanowiłem ponownie odwiedzić niektóre z tych miejsc, choć przychodziło mi to z pewnym trudem.

Bogdan Dąbrowski

23.10.2014, godz. 18.00, ul. Szymanowskiego 3, galeria I piętro. Wystawa będzie czynna w godz. otwarcia Biblioteki do 20.11.2014 r. Wstęp wolny

Otwarcie wystawy „Inside Outside norway. architektura demokracji”.Wystawa organizowana jest przez Stowarzyszenie Ar-chitektów Polskich SARP Oddział w Bydgoszczy

Wystawa przybliża współczesną architekturę Norwe-gii, kraju niezwykle malowniczych krajobrazów, kształ-towanego z wielką dbałością o przestrzeń publiczną oraz komfort życia mieszkańców. Omawia zagadnienia związane z kształtowaniem przestrzeni w kraju skandy-nawskim wyróżniającym się wielką kulturą realizacji za-dań publicznych, poruszając następujące tematy: archi-tektura dla demokracji, narodowy akcent, budowanie dla środowiska oraz budowanie z drewna.

Na wystawę składa się 30 plansz prezentujących naj-nowsze obiekty architektury norweskiej oraz 4 obiekty w Małopolsce rewaloryzowane z funduszy norweskich – Norway Grants.

w y d A r z e n i A


Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna

Wybrane zajęcia edukacyjne w październiku:

2.10.2014, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 14 dla dorosłych i dla dzieci ul. Dworcowa 49)

zajęcia literackie dla dzieci z okazji europejskiego dnia Ptaka.

2.10.2014, godz. 12.00, WiMBP (Filia nr 5 dla dorosłych ul. Pomorska 80-86)

„Co się kryje w sercu na dnie…” – zajęcia dla dzieci na podstawie książki Marcina Brykczyńskiego.

3.10.2014, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 25 dla dorosłych i dla dzieci ul. Jeżewska 6)

I Ty możesz zostać dziennikarzem! – zajęcia eduka-cyjne dla dzieci.

3.10.2014, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 4 dla dorosłych ul. Czerkaska 11)

W 25. rocznicę śmierci Stanisławy Fleszarowej--Muskat – dyskusja czytelników biblioteki nad twór-czością pisarki.

7.10.2014, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci ul. Grunwaldzka 59)

Prośby z uśmiechem w roli głównej – zajęcia dla dzie-ci z twórczego myślenia na podstawie książki Przemy-sława Wechterowicza, pt. „Lukrecja”.

7.10.2014, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 15 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Brzęczkowskiego 2)

Spotkanie z historią Bydgoszczy – wykład historyka i miłośnika Bydgoszczy Krzysztofa Bartowskiego, zaję-cia dla dorosłych.

21.10.2014, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 15 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Brzęczkowskiego 2)

Holandia; kraj kwitnących tulipanów – spotkanie z miłośniczką krajoznawczych podróży Agnieszką Reiwer-Przepierską.

22.10.2014, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 14 dla doro-słych i dla dzieci ul. Dworcowa 49)

Oswajanie poezji – spotkanie autorskie z aliną rzepecką.

24.10.2014, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 4 dla dzieci i młodzieży ul. Czerkaska 11)

Wesołe wierszyki – zajęcia edukacyjne z okazji 85-tej rocznicy urodzin Wandy Chotomskiej.

28.10.2014, godz. 16.00, WiMBP (Filia nr 16 dla doro-słych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Broniewskiego 1)

duszki, stworki, dynie i potworki, czyli zabawa z du-chami – zajęcia plastyczne dla dzieci.

13-20 października 2014 – WiMBP w Bydgoszczy włączy się w obchody europej-skiego Tygodnia demokracji Lokalnej – szczegóły wkrótce na http://www.biblioteka.bydgoszcz.pl/

Europejski Tydzień Demokracji Lokalnej jest przed-sięwzięciem opartym na działaniach skierowanych do obywateli promujących ideę demokracji lokalnej, orga-nizowanym co roku jednocześnie w czterdziestu sied-miu krajach członkowskich Rady Europy.

PrOJeKTOr 9.10.2014, czwartek, godz. 18.00, Strych Biblioteki

Głównej. Wstęp wolny

23.10.2014, czwartek, godz. 18.00, Strych Bibliote-ki Głównej. Wstęp wolny

Projektor – filmy na strychuTo nie kino, nie klub filmowy, nieregularnie albo cy-

klicznie. Na strychu biblioteki prócz ciekawych filmów czekać będą na Was leżaki i wygodne pufy. W sercu miasta, za darmo. Zapraszamy na seanse w ramach cy-klu Projektor. Każdego miesiąca zaprezentujemy nowy zestaw filmów, wśród nich absolutne klasyki i obrazy mniej popularne, te ambitne i zupełnie rozrywkowe. Szczegóły na https://www.facebook.com/wimbp.byd-goszcz w zakładce Projektor.

7.10.2014, wtorek, godz. 17.00, ul. Krasińskiego 5, tel. 604 313 266

Spotkanie autorskie z Franciszkiem Kameckim polskim poetą, duchownym katolickim

Ukończył Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie (1964) i teologię na Katolickim Uniwersytecie Lubel-skim. Debiutował na łamach prasy w „Tygodniku Po-wszechnym” 19 czerwca 1960 wierszem „Nasz świat”. W następnych latach ukazywały się tam jego kolejne wiersze pisane pod pseudonimem Franciszek Damecki.Jest proboszczem parafii w Grucznie, a także wykła-dowcą homiletyki i teologii przepowiadania w Wyż-

artGallery galeria & pracownia plastycznaszym Seminarium Duchownym Diecezji Bydgoskiej.

Współautor albumów, scenariuszy i materiałów ko-ścielnych. Jego utwory były drukowane w antologiach, almanachach, w czasopismach, w kraju i za granicą (w językach: niemieckim, angielskim, czeskim, słoweń-skim i słowackim).

Należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Towarzy-stwa Miłośników Ziemi Cekcyńskiej oraz Bydgoskiego Stowarzyszenia Artystycznego.

7.10.2014, wtorek, godz. 17.00, ul. Krasińskiego 5Wystawa fotografii ewy Grzeszczuk znanej artystki z Grudziądza

inf. Anna Osińska

w y d A r z e n i A


Program XVI Bydgoskich Spotkań z australią i nową zelandią.Jubileusz XXX-lecia Klubu Miłośników australii i Oceanii w Bydgoszczy

17.10.2014, piątek, godz. 17.00, Muzeum Dyploma-cji i Uchodźstwa Polskiego UKW w Bydgoszczy, ul. Berwińskiego 4

Śladami marzeń – nowa zelandiaOtwarcie Wystawy Fotograficznej Lecha Olszew-

skiego „Śladami marzeń – Nowa Zelandia” – będąca plonem wyprawy Klubu Miłośników Australii i Oceanii w Bydgoszczy do Nowej Zelandii.

22.10.2014, środa, godz. 13.00, Zespół Szkół Ogól-nokształcących nr 4 w Bydgoszczy, ul. Stawowa 39

Spotkanie autorskie z Markiem Tomalikiem – „Wyprawa śladami Strzeleckiego”

22.10.2014, środa, godz. 18.00, Biblioteka Uni-wersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, ul. Karola Szymanowskiego 3

Spotkanie autorskie z Markiem Tomalikiem – „Lady australia”Marek Tomalik – Podróżnik, dziennikarz prasowy i ra-diowy, z wykształcenia geolog. Pasjonat i znawca Au-stralii, do której jeździ systematycznie od 1989 roku. Or-ganizuje wyprawy w Outback. Autor książek o Australii: „Australia, moja miłość. Dziennik podróży”, „Australia. Gdzie kwiaty rodzą się z ognia” i „Lady Australia”. Twór-ca i organizator Festiwalu Podróżników „Trzy Żywioły” oraz wielu innych imprez artystycznych.

25.10.2014, Klub MÓZG w Bydgoszczy, ul. Gdańska 10 godz. 13.00

Warsztaty gry na instrumencie aborygeńskim – didgeridoo, które poprowadzi Paweł Podsiadło

Warsztaty obejmują zapoznanie się z didgeridoo, do-skonalenie technik rozgrzewki przygotowującej do gry na instrumencie, wydobywania i modulowania podsta-wowych dźwięków (więcej informacji tel. 607 120 182 i na www.kmaio.bydg.pl).

godz. 20.00Paweł Podsiadło koncert na instrumencie aborygeńskim „didgeridoo i elektronika”Paweł Podsiadło – od ponad 10-ciu lat odkrywa piękno etnicznej muzyki świata. Od ponad 6-ciu lat zajmuje się prowadzeniem warsztatów muzycznych. Razem z zespołem MANSUNA tworzy fuzję muzyki elektronicznej z muzyką etniczną a także muzyką kla-syczną. W stałą współpracę przekształciły się projekty z DJ-ami (Mistyk oraz Chillumafia) grającymi muzykę klubową-elektroniczną w których dogrywa didgeri-doo i inne instrumenty etniczne do dubstep’u, Dru-m’n’bass’u, chillout’u czy też ambient’u.

29.10.2014, środa, godz. 12.00, Sala Widowisko-wa Miejskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy, ul. Marcinkowskiego 12-14

Malujemy australię i nową zelandięFinał konkursu plastycznego „Malujemy Australię

i Nową Zelandię” dla uczniów szkół podstawowych oraz konkursu na wykonanie prezentacji multimedialnej nt. Australii i Oceanii dla uczniów szkół gimnazjalnych wraz z wystawą i prezentacją nagrodzonych prac.

Lech Olszewski, prezes KMAiO

Klub Miłośników Australii i oceanii

5-26.10.2014, Kosciół Zbawiciela, ul. Warszawska 8 (pl. Zbawiciela)

Pierwszy Bydgoski Festiwal Muzyki dawnej (Bydgoszcz Early Music Festival)Organizator: Ewangelickie Towarzystwo Kulturalno--Oświatowe w Bydgoszczy

Jego pomysłodawcą, a zarazem dyrektorem arty-stycznym jest Rafał Gumiela – wykładowca bydgo-skiej Akademii Muzycznej. Podczas tegorocznej edy-cji wystąpią światowej sławy muzycy specjalizujący się w wykonawstwie muzyki dawnej, między innymi prof. Urszula Bartkiewicz – klawesyn, czy Tytus Woj-nowicz – obój barokowy. Wszystkie cztery koncerty będę wykonywane przez artystów na kopiach instru-mentów z epoki baroku, wciąż tak rzadko widywa-nych na polskich scenach muzycznych. Serdecznie zapraszamy!

I Bydgoski Festiwal Muzyki Dawnej 5.10.2014, niedziela, godz. 17.00

Koncert inauguracyjny. Muzyka wczesno-włoska, francuska i niemiecka

Marcin Tarnawski – skrzypce barokoweewa Witczak – wiolonczela barokowarafał Gumiela – organy

10.10.2014, niedziela, godz. 17.00Muzyczne barwy wiolonczeli i oboju

Tytus Wojnowicz – obój barokowyanna Szul – wiolonczela barokowarafał Gumiela – klawesyn

19.10.2014, niedziela, godz. 17.00Muzyka fletowo-gitarowa epoki baroku

Julia Obrębowska – flet traversoMaria Guzowska – gitara barokowaKlaudyna Żołnierek – teorbadorota zimna – klawesyn

26.10.2014, niedziela, godz. 17.00Koncert finałowy. Muzyka rodziny Bachów

Urszula Bartkiewicz – klawesyn

w y d A r z e n i A


Akademia Muzyczna w Bydgoszczy 1.10.2015, środa, godz. 16.00, Sala Koncertowa

Akademii Muzycznej, ul. Gdańska 20, wstęp wolnyUroczysta Inauguracja roku akademickiego 2014/2015

dr hab. anna nowak, prof. ndzw. – wykład

1.10.2015, środa, godz. 19.00, Sala Koncertowa Akademii Muzycznej, ul. Gdańska 20, wstęp wolny

Koncert z okazji Inauguracji roku akademickiego 2014/2015

Katarzyna Popowa-Zydroń, fortepian

w programie: Fryderyk Chopin – Preludia op. 28

9.10.2014, czwartek, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3, wstęp wolny

Koncert muzyki fortepianowej w ramach Ogólnopolskiej Konferencji Muzykologicznej Muzyka wśród innych sztuk – związki i inspiracje

Aleksandra soboń-Wakarecy fortepian, Paweł Wakarecy fortepianw programie: Sergiusz Prokofiew (arr. Michaił Pletniew) – Suita baletowa „Kopciuszek” op. 87; wybór części: Introdukcja, Kłótnia, Walc Kopciuszka, Galop, Zima, Finał

10.10.2014, piątek, godz. 19.00, Sala Koncertowa Akademii Muzycznej, ul. Gdańska 20, wstęp wolny

Koncert Kompozytorski w ramach Ogólnopolskiej Konferencji Muzykologicznej Muzyka wśród innych sztuk – związki i inspiracjeDamian Wilma baryton, Zofia Ilnicka flet, Mateusz szwankowski klarnet basowy, Grzegorz jurczyk, tomasz skruszewicz, jan Wezner perkusja, Piotr olszewski gitara, radosław Kurek fortepian, Kamil Kęska realizacja partii elektroakustycznej, Andrzej Ferenc interpretacjaw programie: Zbigniew Bargielski – Otwartym oknem nocy na baryton, klarnet basowy, gitarę i perkusję; Bettina Skrzypczak – Toccata sospesa na flet i perkusję; Paweł Mykietyn – Epifora na fortepian i taśmę; John Cage – Wykład o niczym.

9-11.10.2014Ogólnopolska konferencja muzykologiczna Muzyka wśród innych sztuk – związki i inspiracje

dr hab. anna nowak, prof. ndzw. kierownictwo naukowe

SPOTKanIe z MISTrzeM 16.10.2014, czwartek, godz. 19.00, Sala Koncertowa

im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3, wstęp wolnyKatedra Kameralistyki aM w Bydgoszczy

Dymitr sitkovetsky skrzypce, Paweł radziński skrzypce, Beata Bier-nikiewicz altówka, renata Marzec wiolonczela, janusz Grzelązka fortepian, Mariusz Klimsiak fortepian.w programie: utwory Ludwika van Beethovena i Dymitra Szostakowicza

19.10.2014, niedziela, godz. 10.00 i 11.30, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3. Bilety w cenie 7 zł dla osób dorosłych i 5 zł dla dzieci można nabywać w foyer Sali Koncertowej pół godziny przed każdą audycją

CLXV Poranek Muzyczny dla dzieci z rodzicamiPsotnik wiatr

19.10.2014, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku. Bilety w cenie 10 zł można nabywać pół godziny przed koncertem

akademia w pałacuKrzysztof Pełech, gitara

K r z y s z t o f Pe ł e c h , f o t . Ł u k a s z G i z a

w programie: Jorge Morel – Danza e-minor, Choro, Danza Brasilera; Isaac Albeniz – Asturias; Francisco Tarrega – Recuerdos de la Alhambra; Leo Brouwer – Danza del Altiplano; Jorge Cardoso – Vals Peruano, Tema Negro; Aleksander Tansman – Mazurka; Jan Sebastian Bach – Suite e-minor

21.10.2014, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3, wstęp wolny

CCLII Bydgoski Wtorek MuzycznyKatarzyna rajs fortepian, Mariusz Klimsiak fortepian

w programie: Clara Wieck-Schumann – Wariacje op. 20 na temat Roberta Schumanna; Johannes Brahms – Ballady op. 10; Ludwik van Beethoven – Sonata fortepianowa „Hammerklavier” op. 106

24-26.10.2014, Aula Akademii Muzycznej w Byd-goszczy, ul. Słowackiego 7, wstęp wolny

Seminarium akordeonoweKrzysztof olczak (AM Gdańsk)

26.10.2014, niedziela, godz. 12.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp wolny

akademia dzieciom: Kasztanowe rytmy

26.10.2014, niedziela, godz. 17.00, Sala Rotun-dowa Pałacu w Lubostroniu. Bilety w cenie 10 zł można nabywać w Pałacu w Lubostroniu pół godziny przed koncertem

CXLVIII Koncert Pałacowyjadwiga stanek altówka, joanna Krempeć-Kaczor kontrabas

28.10.2014, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3, wstęp wolny

Wielkie Cykle – Bela Bartókjerzy Godziszewski fortepian

inf. Anna Cudo

w y d A r z e n i A


Galeria i Pracownia Fotografii Artystycznej „Farbiarnia”

3.10.2014, godz. 18.00 – wernisaż, Galeria FARBIARNIA, Pomorska 68a/1

retrospektywa fotografii zofii nasierowskiej

Zofia Nasierowska, od 1956 roku członkini Związku Polskich Artystów Fotografików, uhonorowana również tytułem „Artiste FIAP“ nadanym przez Międzynarodo-

wą Federację Sztuki Fotograficznej, zaczęła fotografo-wać w wieku siedmiu lat, a już jako jedenastolatka wzię-ła udział w swojej pierwszej wystawie. Była uczennicą swojego ojca, fotografa Eugeniusza Nasierowskiego. Później uczęszczała do technikum fototechnicznego, szkoły nawiązującej w swej tradycji do Państwowej Szkoły Fotograficznej w Warszawie. W 1961 roku ukoń-czyła Wydział Operatorski Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi.

Ma na koncie wystawy w kraju i za granicą oraz wiele prestiżowych nagród na międzynarodowych wysta-wach, między innymi w Budapeszcie, Karlowych Va-rach, Glasgow, Londynie, Sztokholmie. Zajmowała się fotografią krajobrazów, robiła reportaże, ale zawsze najbardziej pasjonował ją portret. Wykonała wiele zdjęć znanych ludzi ze świata teatru, filmu, sztuki i kultury. W latach 60. i 70. XX w. fotografowała się u niej duża część polskich artystów i intelektualistów stąd mówi się o niej „polska Annie Leibovitz”. Po trzydziestu pięciu latach pracy zawodowej, ze względu na chorobę oczu, przestała fotografować. Artystka zmarła 3 października 2011 r. w Warszawie. Miesięcznik „Viva” zorganizował pośmiertną retrospektywę prac artystki, która w 2012 roku objechała takie miasta jak Warszawę, Łódź, Kato-wice i Kraków. Dzięki staraniom Fundacji „FARBIARNIA” Bydgoszcz dołączy do tego grona!

Chcąc upamiętnić twórczość Zofii Nasierowskiej, wernisaż wystawy planujemy na 3 października, czyli dokładnie w trzecią rocznicę śmierci artystki. Propono-wana wystawa będzie okazją do zetknięcia się z podzi-wianymi i wybitnymi pracami fotografki. Po wernisażu, prace gościć będą w Galerii FARBIARNIA jeszcze przez ponad dwa miesiące, podczas których można będzie bezpłatnie zwiedzić wystawę.Wystawa objęta jest honorowym patronatem Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Projekt współfinansuje Urząd Miasta Bydgoszczy.

3.10.2014, godz. 19.00, ul. Staszica 1, rezerwacja miejsc: tel. 523 203 729, 604 347 779, [email protected]

Magda navarrete– koncert z cyklu akademia pod papugamipo koncercie w restauracji dania kuchni argentyńskiej

Magda navarrete, kobieta, której pasją jest śpiew i taniec. Śpiewa od 9 roku życia. Swój talent i zdobyte umiejętności wciąż rozwija. Podróżuje po całym świe-cie, czerpiąc bez pośrednio z ludowych utworów. Pisze teksty po hiszpańsku i układa melodie w latyno skie rytmy. Od czternastu lat rozwija się głównie w nurcie muzyki latynoamerykańskiej.

Swoją pierwszą płytę „Chilli” nagrała z zespołem wielo narodowościowym No che de Boleros, z którym następnie koncer to wała w Ameryce Południowej i Hisz-panii. Ostatnim albumem pt. „Iman” odsłania nowe, elektroniczne oblicze bolera.

Szczególną uwagę przykują zapewne dwa hisz pań-skojęzyczne duety Magdy ze Stanisławem Soyką. Jed-nym z nich jest „Vete mi corazón”, czyli słynne „Uciekaj moje serce” S. Krajewskiego i A. Osieckiej w aranżacji flamenco i w tłumaczeniu Andres’a Martorell’a.

inf. Dorota Turkowska

Fundacja Duende Flamenco

w y d A r z e n i A


Akademicka Przestrzeń Kulturalna – Wyższa szkoła Gospodarki w Bydgoszczy

Galeria APK, ul. Królowej Jadwigi 14, wtorek-piątek 10.00-18.00, sobota 10.00-15.00 – wystawa czynna do 3 października

„Strzał w dziesiątkę” „Strzał w dziesiątkę” to wystawa ukazująca drogę

Polski do UE z perspektywy dekady członkostwa w eu-ropejskiej wspólnocie, przygotowana przez Przedsta-wicielstwo Komisji Europejska w Polsce we współpra-cy z Centrum Dokumentacji Europejskiej w Lublinie i Muzeum UMCS, pod patronem honorowym Ministra Spraw Zagranicznych.

Podzielona na 20 dużych plansz ekspozycja w atrak-cyjny i dostępny sposób prezentuje historię integra-cji europejskiej, ale co ciekawe rozpoczyna się od… 4 kwietnia 966 roku, gdy Polska po raz pierwszy dokona-ła historycznego wyboru. Na wystawie można również oglądać oryginalne dokumenty z czasów przedakcesyj-nych, wybrane gadżety polskiej Prezydencji, a także pa-miątki związane z okresem przed 1 maja 2004 roku.

Więcej szczegółów na stronie www.wsg.byd.pl.

Muzeum Fotografii WSG, ul. Królowej Jadwigi 14, wtorek-piątek 10.00-18.00, sobota 10.00-15.00 – wystawa fotograficzna czynna do 15 października

Tomasz Gudzowaty „Beyond the body” „Beyond the body” to tytuł wieloletniego projektu

fotograficznego Tomasza Gudzowatego, poświęco-nego sportowi jako fenomenowi kulturowemu. Autor, zaliczany do wąskiego grona polskich współczesnych fotografików o międzynarodowym uznaniu i sławie, publikował swoje prace m.in. w magazynach: Max, L’E-quipe, Guardian, Newsweek, Forbes, Time i Photo. Jest wielokrotnym laureatem najważniejszych konkursów fotograficznych, w tym: World Press Photo, Pictures of the Year i NPPA Best of Photojournalism oraz autorem kilku albumów fotograficznych.

Większość spośród ponad czterdziestu prezentowa-nych na wystawie prac pochodzi z projektów zrealizo-wanych w ciągu ostatnich lat: Australian Pole Dancers, Street Boxers from Sao Paulo, Nada Kusti – Working Against Decline, Mexico’s Car Frenzy, Freerunning, Mongolian Child Jockeys, Sumo, Synchronized Swim-ming i Urban Golf In India.

Więcej szczegółów na stronie:www.muzeumfoto.byd.pl

Galeria nad Brdą (antresola), ul. Królowej Jadwigi 14, wtorek-piątek 10.00-18.00, sobota 10.00-15.00 – wystawa czynna do 10 października

elżbieta Kamińska-zielińska GraFIKI z „MOSTU…”

www.kultura.byd.pl

17.10.2014, piątek, godz. 18.00, Muzeum Fotografii WSG, ul. Królowej Jadwigi 14, wstęp na wernisaż wolny

Bydgoska akademia Fotografii – wystawa prac dyplomowych absolwentów 5. edycji (2013/2014)

Wystawa stanowi zwieńczenie całorocznej pracy uczestników, biorących udział w intensywnych wykła-dach i warsztatach fotograficznych. W ramach ekspozy-cji zaprezentowane zostaną projekty dyplomowe oraz najciekawsze fotografie, wykonane podczas zajęć BAF.

Bydgoska Akademia Fotografii powstała w 2010 roku. Rozbudowany, roczny program zajęć pozwala posze-rzyć wiedzę i rozwinąć świadomość artystyczną. Wśród wykładowców BAF znaleźli się członkowie ZPAF, ZPFP, Fotoklubu Rzeczypospolitej, nauczyciele i dydaktycy dawnego Bydgoskiego Towarzystwa Fotografii, a także bydgoscy artyści fotograficy i fotoreporterzy. Nad cało-ścią czuwa Arkadiusz Blachowski, kustosz Muzeum Fo-tografii, będący jednocześnie wykładowcą, specjalista w dziedzinie fotografii, laureat nagród Ministra Edukacji Narodowej, Kuratora Oświaty w Bydgoszczy oraz Prezy-denta Miasta Bydgoszczy, a także organizator i inicjator wielu fotograficznych wydarzeń regionu.

Więcej szczegółów na stronach: www.baf.byd.pl oraz www.muzeumfoto.byd.pl

30.10.2014, czwartek, godz. 18.00, sala widowi-skowa APK, ul. Królowej Jadwigi 14, wstęp wolny

Movie Mówi Project #9 / Film & malarstwo

Fundacja „Gaudeamus” oraz Centrum Kultury Me-dialnej przy WSG zapraszają na dziewiątą odsłonę Movie Mówi Project. Kolejne spotkanie dedykujemy kinematografii europejskiej. Pod lupę weźmiemy obraz

f o t . To m a s z G u d z o w a t y

w y d A r z e n i A


„Shirley – wizje rzeczywistości” austriackiego reżysera Gustava Deutscha. Tu jednak nie wyczerpuje się nasza lista październikowych fascynacji i inspiracji. Najważ-niejszym gościem dużego ekranu będzie tym razem artysta Edward Hopper, malarz nowoczesności – por-trecista życia metropolii.Spotkanie w ramach projektu „Movie Mówi Project”, realizowanego przez Fundację „Gaudeamus” oraz dofinansowanego ze środków Miasta Bydgoszczy.

Więcej szczegółów na stronie www.apk.wsg.byd.pl.

regional Press Photo 2014 zgłoszenia do 15 października

Fundacja „Gaudeamus” oraz Muzeum Fotografii WSG zapraszają do udziału w drugiej edycji Przeglądu Foto-grafii Reportażowej Regionu Kujawsko-Pomorskiego reGIOnaL PreSS PHOTO 2014. Konkurs przeznaczo-ny jest wyłącznie dla osób zajmujących się fotografią zawodowo: fotoreporterów zatrudnionych w redak-cjach prasowych, internetowych, bądź w agencjach fo-tograficznych, oraz dla freelancerów, realizujących zle-cenia dla różnych redakcji lub agencji – pracujących lub mieszkających w województwie kujawsko-pomorskim.

Zgłoszenia do 15 października! Więcej szczegółów na stronie www.muzeumfoto.byd.pl.

Fotografia bez tajemnicWeź udział w warsztatach fotograficznych, organi-

zowanych przez Muzeum Fotografii WSG i zadebiutuj, prezentując swoje prace na wystawie powarsztatowej.

Studium portretu – w muzealnym atelier posze-rzysz wiedzę z zakresu fotografii portretowej (cechy charakterystyczne oraz typy portretu, oświetlenie, sprzęt, organizacja planu zdjęciowego, technika wyso-kiego i niskiego klucza, retusz i in.).

Mam lustrzankę – kurs przeznaczony dla osób roz-poczynających swoją przygodę z fotografią. W pro-gramie m.in. wszystko o ustawieniach manualnych, oświetleniu, kompozycji oraz recepty na udane zdjęcia – nocne, w pomieszczeniach oraz w plenerze.

Program, terminy zajęć oraz formularz zgłoszeniowy dostępne na stronie www.muzeumfoto.byd.pl. Do-datkowe informacje: [email protected] lub tel. 52 567 00 07.

K a d r z f i l m u „ S h i r l e y ”

F o t . A r k a d i u s z Wo j t a s i e w i c z

Projekt Fundacji „Gaudeamus”, współfinansowany ze środków Miasta Bydgoszczy. Patronat Honorowy nad Przeglądem objął Prezydent Bydgoszczy Rafał Bruski.

M a m l u s t r z a n k e , f o t . To m a s z M a k o w s k i

Mokry kolodion – szlachetna technika fotograficzna (warsztaty)

Mokry kolodion to jedna z ciekawszych technik fo-tografii klasycznej, polegająca na naświetleniu w apa-racie fotograficznym szklanej płyty, pokrytej warstwą kolodionu, zawierającego substancję światłoczułą. Największą popularnością metoda ta cieszyła się pod koniec XIX wieku, choć współcześnie także nie brakuje jej entuzjastów.

Muzeum Fotografii WSG zachęca do sprawdzenia swoich sił w tej niezwykłej technice pod okiem Hanny Zamelskiej, absolwentki Bydgoskiej Akademii Fotografii, dla której mokry kolodion stał się motywem przewod-nim twórczych działań, również po zakończeniu edukacji w BAF. Fotografka zagłębiła się w ambrotypię niezwykle szczegółowo, tworząc cykl prac „Zaklęci w szkle”, które w tym roku zaprezentowane zostały na wystawie indy-widualnej we wrocławskiej galerii Macondo.

Harmonogram zajęć oraz formularz zgłoszenio-wy dostępne na stronie www.muzeumfoto.byd.pl. Dodatkowe informacje: [email protected] lub tel. 525 670 007.

inf. Elżbieta Schulz

w y d A r z e n i A


Pałac Młodzieży 3.10.2014, godz. 18.30

Pałacowe Planetarium

4.10.2014, godz. 11.00nad Kanałem zakwitają nenufary – festynowy per-formance – miejsce Promenada przy Kanale Bydgoskim na wysokości III LO. Imprezy równocześnie odbywające się podczas festynu „Wodowanie sztuki”, m.in.: – „Wodowanie nenufarów i flotoplastikonu” z cyklu „Śmieciosztuka”, – „Kajaki i łodzie – spacery po wodzie” – wodny korowód, – „Występ grupy gimnastycznej „Mortale”, – „Wycieczka do Miejskiej Galerii BWA – Galerii Kantorek na wystawę

artysty plastyka Zdzisława Walczaka pt. „To był świat w zupełnie starym stylu…”,

– loterie, rodzinne gry edukacyjno-historyczne oraz zabawy retro.

5.10.2014, godz. 11.00Weekendowy Plac zabaw – gry i zabawy dla dzieci.

13-20 października 2014Młodzieżowa Rada Miasta Bydgoszczy zaprasza na eu-ropejski Tydzień demokracji Lokalnej – happeningi, konferencje i warsztaty w różnych punktach miasta.

16.10.2014, godz. 11.00„Instrumenty aktywności ucznia zdolnego” – warsztaty metodyczne dla nauczycieli SP pracujących z uczniem zdolnym.

17-19 października 2014, Filharmonia PomorskaXXXIV Ogólnopolski Konkurs Chórów a Cappella dzieci i Młodzieży. – 18.10.2014, godz. 9.00 i 15.00 – przesłuchania konkursowe – 19.10.2014, godz. 12.00 – Koncert Galowy

22.10.2014, godz. 9.00„Trudna sztuka bycia Polakiem” – cykl filmów dla uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych.

23.10.2014, godz. 12.00Koncert papieski.

24.10.2014, godz. 10.00Oblicza uzależnień – warsztaty profilaktyczne dla dzieci i młodzieży.

26.10.2014, godz. 11.00zygzak – Zabawowy Klub Filmowy Malucha. Zawsze ostatnia niedziela miesiąca, godz. 11.00, sala kinowa Pałacu Młodzieży. Zygzak, to klub, w którym jest czas na oglądanie polskich bajek animowanych, ale także szaleństwo, jest rozmowa o filmach, taniec, konkursy, gry… a przede wszystkim dobra zabawa. Zapraszamy dzieci od 2 roku życia. Dzieci wstęp wolny, rodzic – 10 zł.

29.10.2014, godz. 10.30zygzak – Zabawowy Klub Filmowy Malucha dla przed-szkolnych grup zorganizowanych. Zapisy grup: Pałac Młodzieży – Ewa Sawoszczuk, tel. 501 745 076.

30.10.2014, godz. 11.00„Laboratorium zdolności”: „Forum Olimpijczyków” oraz spotkanie warsztatowe dla uczniów Szkół Podsta-wowych.

W Galerii Pałac odbędzie się wernisaż wystawy uczest-ników pleneru:„XIII Wakacje z paletą” – zwierzyń 2014

Plener odbył się na przełomie czerwca i lipca. W tym roku funkcjonował pod hasłem „BIESZCZADY IKONĄ MALOWANE”

Na plenerze realizowano bardzo atrakcyjne działa-nia oraz tematy plastyczne. Przykładowe tytuły akcji i projektów zrealizowanych w przepięknych pejzażach bieszczadzkich to: „Cerkiew Unicka w Bieszczadach”, „Igraszki Światła i Cienia – Malarska Synteza Wody i Gór”, „Kolekcjonerzy Opuszczonych Siedlisk”, „Moja Ikona” – konkurs malowania na drewnie, „Galeria Świe-żych Obrazów i Skisłych Rzeźb” – galeria „W Drodze” bydgoskiej grupy kreatywnej Pałac, Centrum promo-wania siebie samych „Ego Art” – akcja „Ecce Homo”, „Świat Należy do Leworęcznych” – Dzień mańkuta. Cały przebieg pleneru jest dokumentowany filmem, którego projekcja odbędzie się w dniu wernisażu. Na dorobek pleneru składają się dziesiątki prac w technikach ma-larskich, rysunkowych, form przestrzennych oraz akcji plastycznych wykonanych przez dwudziestu ośmiu uczestników Pałacowego Centrum Wyobraźni. Otwar-cie wystawy nastąpi w dniu 23 października o godzinie 17.00 w Pałacu Młodzieży na drugim piętrze.

Ewa Wanko-Jastrowska

w y d A r z e n i A


Magia, wzruszenie i piękno chóralnego śpiewu…

Od 17 do 19 października w Bydgoszczy gościć bę-dziemy najlepsze chóry a cappella z całej Polski. Pałac Młodzieży w Bydgoszczy zaprasza na 34. Ogólnopolski Konkurs Chórów a Cappella Dzieci i Młodzieży.

Co roku do naszego miasta przyjeżdża niemalże ty-siącosobowa grupa rozśpiewanych chórzystów. Na przestrzeni kilkudziesięciu lat trwania konkursu udział w nim wzięło prawie 38 tysięcy uczestników. Dla wielu wspólne śpiewanie było niezwykłą, wartościową przy-godą młodości, pomagającą ukształtować ich arty-styczny smak, odczuwanie piękna, wrażliwość, ambicję, umiejętność pracy zespołowej, która często owocowała przyjaźniami, dawała możliwość przeżycia radości zwy-cięstwa. Zapewne niepowtarzalny klimat bydgoskiego święta muzyki: magia miejsca, wzruszenie pięknem kla-sycznego repertuaru, bliskość rówieśników z całej Pol-ski, którym „to samo w duszy gra”, poczucie współtwo-rzenia czegoś ważnego, uczestniczenie w artystycznym wydarzeniu stanowiło dla kilku już generacji młodych śpiewaków znaczące, niezapomniane doświadczenie. Warto zaznaczyć, że miłość do śpiewu chóralnego prze-kazują młodym śpiewakom Mistrzowie, ucząc nieatrak-cyjnej zdawałoby się w świecie popkultury sztuki. Bez ich pasji, oddania całego siebie: talentu i czasu, a przede wszystkim serca, nie sposób pociągnąć za sobą mło-dych, zatrzymać ich i poprowadzić na podium po złoto, srebro, brąz… po wielką satysfakcję, radość i spełnienie.

Konkurs popularyzuje wśród dzieci i młodzieży mu-zykę chóralną, upowszechnia śpiew chóralny w szko-łach, placówkach wychowania szkolnego i instytucjach kultury. W sposób szczególny promuje chóralistykę polską, czym przyczynia się do pogłębienia więzi z kra-

jem, kulturą narodową i podnoszenia poczucia wartości młodego pokolenia. Regulamin imprezy zawiera wy-móg wykonania utworów obowiązkowych, z których wiele pisanych jest specjalnie na potrzeby konkursu przez znanych i cenionych kompozytorów polskich. Dzięki temu powstał zbiór repertuaru chóralnego, wydawanego przez organizatorów w formie książki i będący niezwykle cennym i znaczącym dorobkiem tej imprezy. Inicjatywa ta doceniana jest szczególnie przez dyrygentów, którzy mają możliwość korzystania z najnowszej literatury muzycznej dla dzieci i młodzie-ży. Podczas imprezy organizowane są również semina-ria i zajęcia warsztatowe dla dyrygentów z całej Polski, których celem jest doskonalenie poziomu wykonaw-czego chórów oraz podnoszenie kwalifikacji zawodo-wych i artystycznych.

Wszystkie koncerty w ramach Konkursu Chórów są otwarte dla publiczności z miasta i regionu, a wstęp na nie jest bezpłatny. Szacujemy, że łączna ilość osób za-siadających na widowni podczas wszystkich koncertów wyniesie ok. 2000 osób.

W Konkursie przyznawane są Złote, Srebrne i Brązo-we Kamertony. Chóry, które zaistniały w sposób szcze-gólny wyróżniane są nagrodami specjalnymi: Grand Prix – ufundowanym przez Ministra Edukacji Naro-dowej – dla najlepszego chóru Konkursu, jak również Pucharami Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Tradycyjnie każ-dego roku jeden z chórów lub dyrygentów otrzymuje nagrodę od patronów medialnych wręczaną podczas koncertu galowego. Tegoroczny Koncert Galowy od-będzie się 19 października o godz. 12.00 w Filharmonii Pomorskiej. Wstęp na koncert jak przesłuchania dnia poprzedzającego Galę jest bezpłatny.

Dominika Kosińska i Dorota Tomaszewska

Czwartek, 2 października, godz. 19.30Jak ojciec i syn (Soshite chichi ni maru), reż. Hirokazu Koreeda, Japonia 2013, 120 min.

Czwartek, 9 października, godz. 19.30Bobry, reż. Hubert Gotkowski, Polska 2013, 97 min.

Czwartek, 16 października, godz. 19.30Teoria wszystkiego (The Zero Theorem), reż. Terry Gilliam, Wielka Brytania/Rumunia 2013, 107 min.

Czwartek, 23 października, godz. 19.30Małe stłuczki, reż. Aleksandra Gowin, Ireneusz Grzyb, Polska 2014, 82 min.

Czwartek, 30 października, godz. 19.30Rock The Casbah (Rock Ba-Casba), reż. Yariv Horowitz, Izrael--Francja 2012, 93 min.

Cena karnetu: 24 zł • cena pojedynczego biletu normalnego: 8 zł • cena kar-netu ulgowego (młodzież ponadgimnazjalna, studenci, emeryci): 15 zł • cena biletu ulgowego (młodzież ponadgimnazjalna, studenci, emeryci): 5 zł. Kar-nety i bilety do nabycia w portierni Pałacu Młodzieży przed seansem. Kontakt: Pałac Młodzieży w Bydgoszczy, Dominik Wierski, tel. 52 321 00 81 wew. 359.

DKF Niespodzianka w Pałacu Młodzieżyzaprasza na filmowe seanse w październiku

w y d A r z e n i A


Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy

X Ogólnopolski Konkurs Malarski im. Teofila Ociepki

Rusza kolejna, X jubileuszowa edycja Ogólnopolskie-go Konkursu Malarskiego im. T. Ociepki. Celem tego konkursu jest prezentacja amatorskiej twórczości z krę-gu malarstwa intuicyjnego, Art Brut. Konkurs ten skie-rowany jest wyłącznie do twórców nieprofesjonalnych. Do konkursu dopuszczone są prace we wszystkich technikach malarskich o dowolnej tematyce.

Gorąco zapraszamy do udziału w konkursie, dodatko-we informacje można uzyskać pod nr tel. 525 851 506, email: [email protected].

Prace należy składać już w nowej siedzibie Galerii Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej Kujawsko-Pomor-skiego Centrum Kultury w Bydgoszczy.

Od 20 października wszystkich naszych klientów i przyjaciół serdecznie zapraszamy na Plac Kościelec-kich 6 w Bydgoszczy, do pięknie wyremontowanego budynku Kujawsko-Pomorskiego Centrum Kultury

23.10.2014, godz. 17, Sala Wykładowa Wojewódz-kiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bydgosz-czy, Stary Rynek 22

Wieczór autorski Lucyny SiemińskiejNa spotkanie w ramach Klubu Poetycko-Wydawni-

czego „Arkona” zapraszają Dyrektor Wojewódzkiego Ośrodka Kultury i Sztuki w Bydgoszczy Maciej Puto, Dyrektor Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. dr. Witolda Bełzy w Bydgoszczy Ewa Stelmachow-ska oraz Prezes Robotniczego Stowarzyszenia Twórców Kultury w Bydgoszczy Krystyna Wulert.

Lucyna Siemińska – bydgoszczanka, urodzo-na w 1962r. Absolwentka Wyższej Szkoły Pedago-gicznej w Bydgoszczy. Studia podyplomowe ukończyła na Wydziale Prawa i Administracji UMK w Toruniu.

Wydała pięć tomików wierszy: „Bliżej...” (2006), „Latawcom nie potrzeba skrzydeł” (2007), „Pry-zmaty myśli” (2008), „Nie-

bo nad słonecznikami” (2009), „Ucieczka w sen” (2011) i zbiór dwudziestu jeden opowiadań pt. „Weekend z Rudą i inne opowiadania”. Interesuje się też fotografią.

25.10.2014, godz. 10.00, Zespół Szkół Spożyw-czych w Bydgoszczy, ul. Toruńska 174

XII Międzywarsztatowy Konkurs Umiejętności Osób niepełnosprawnych

Temat tegorocznego konkursu to „W świecie bajek i baśni…”ponadto:X Bydgoski Przegląd Artystyczny WTZ „ze świata bajek i baśni”

Głównym celem konkursu jest integracja i rehabilitacja społeczna uczestników warsztatów terapii zajęciowej, a przede wszystkim motywowanie ich do rozwija-nia zainteresowań, kształtowanie właściwej postawy współzawodnictwa, jak i sprawdzenie umiejętności praktycznych uczestników nabytych na zajęciach te-rapeutycznych. Uczestnicy będą mieli możliwość spróbowania własnych sił w takich konkurencjach jak: ceramika, malarstwo, haft, krawiectwo, stolarka, bukie-ciarstwo, papierotechnika etc.

Organizatorami MKUON są: Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy oraz Zespół Szkół Spo-żywczych w Bydgoszczy.

Współorganizatorami MKUON są: WTZ przy KPCK w Byd-goszczy, WTZ przy PZN „Mega-Art” w Bydgoszczy, WTZ przy LKP „Mo-drzew” w Bydgoszczy, WTZ przy PZN „ Victoria” w Bydgoszczy, WTZ „Przy-stań” w Bydgoszczy, WTZ przy Wiatrak w Bydgoszczy, WTZ przy Caritas „Tęcza” w Bydgoszczy.

Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Biały Domek” Serdecznie zapraszamy, wstęp wolny!

25.10.2014, godz. 16.00-19.00, S.P. nr 58 ul. Gdań-ska 53a w Bydgoszczy.

II Bydgoski Maraton zumbyUwaga: w tym roku na maratonie Zumba Fitness oraz

pierwszy raz w Bydgoszczy – Zumba Step!Zajęcia poprowadzą dyplomowani instruktorzy

zumby: Paweł Paczyński oraz prowadząca studio w An-glii Olivia Pienta. Zapisy i informacje na www.kpck.pl.

inf. Jędrzej Kubiak

w y d A r z e n i A


D.K. orion BsM

Bydgoska Poradnia sztuki 4.10.2014, godz 17.00, Nowy Rynek

Pokaz instrumentów z ceramikiBajeczne instrumenty powstały na zajęciach pracow-

ni ceramicznej BPS prowadzonej przez Annę Mackie-wicz-Chojnacką we współpracy z Fundacją Kreatywnej Edukacji oraz ZPAP. Będzie można zobaczyć: gliniane bębny, okaryny, piszczałki, udu… a także posłuchać koncertu „Illegall Boys” gdzie również wykorzystają wy-stawiane instrumenty.

Zapraszamy chętnych na różne zajęcia artystyczne każdego dnia w tygodniu od 16.00

inf. Stanisław Stasiulewicz

1.10.2014, środa, godz. 17.00z cyklu „GaLerIa O”: „PLaSTyCznI” – otwarcie wy-stawy prac koła plastycznego dla dorosłych.

1.10.2014, środa, godz. 17.00„Porady zdrowotne dr amelii Serbin” – spotkanie Klubu Radiestetów.

2.10.2014, czwartek, godz. 14.00„Brzozy w lesie” – zajęcia plastyczne dla dorosłych.

3.10.2014, piątek, godz. 15.30„Babie lato” – malowanie plakatówkami – zajęcia pla-styczne dla dzieci.

6.10.2014, poniedziałek, godz. 15.30„Pani Jesień” – ćwiczenia plastyczne z wyobraźni dla dzieci.

7.10.2014, wtorek, godz. 14.00„Spotkanie z postacią fantastyczną” – zajęcia pla-styczne dla dorosłych.

8.10.2014, środa, godz. 10.00„Spotkanie w leśniczówce Białe Błota” – Klub Miło-śników Sztuki.

9.10.2014, czwartek, godz. 14.00„Spotkanie z postacią fantastyczną” cd. – zajęcia pla-styczne dla dorosłych.

10.10.2014, piątek, godz. 15.00„Malowane krzyżykiem” – wystawa haftu agnieszki Majewskiej.

10.10.2014, piątek, godz. 15.30„Jesienna martwa natura” – zajęcia plastyczne dla dzieci.

13.10.2014, poniedziałek, godz. 15.30„Kościoły Bydgoszczy” – przygotowanie prac na kon-kurs – zajęcia plastyczne dla dzieci.

14.10.2014, wtorek, godz. 14.00zajęcia plastyczne dla dorosłych.

15.10.2014, środa, godz. 17.00„W starym kinie” – koncert szlagierów filmowych z lat 20-tych i 30-tych. W wykonaniu Grażyny nity (sopran) i Tadeusza Sejberta (tenor).

15.10.2014, środa, godz. 17.00„znaczenie mikroelementów i makroelementów dla zdrowia” – spotkanie Klubu Radiestetów.

16.10.2014, czwartek, godz. 14.00zajęcia plastyczne dla dorosłych.

17.10.2014, piątek, godz. 15.30„Kościoły Bydgoszczy” – dokończenie prac – zajęcia plastyczne dla dzieci.

20.10.2014, poniedziałek, godz. 15.30„Latawce dmuchawce wiatr” – zajęcia plastyczne dla dzieci.

21.10.2014, wtorek, godz. 14.00„zaduszki na podstawie literatury” – zajęcia pla-styczne dla dorosłych.22.10.2014, środa, godz. 17.00„Patroni ulic” – spotkanie Klubu Miłośników Sztuki.

23.10.2014, czwartek, godz. 14.00„zaduszki na podstawie literatury” c.d. – zajęcia pla-styczne dla dorosłych.

24.10.2014, piątek, godz. 15.30„Moje ulubione zwierzaki” – wycinanka mozaikowa – zajęcia plastyczne dla dzieci.

27.10.2014, poniedziałek, godz. 15.30„Impresje kolorystyczne na temat muzyki” – zajęcia plastyczne dla dzieci.

28.10.2014, wtorek, godz. 14.00zajęcia plastyczne dla dorosłych.

29.10.2014, środa, godz. 17.00„Wspomnienia o nieobecnych” – wieczór refleksji w Klubie Miłośników Sztuki.

30.10.2014, czwartek, godz. 16.00Spotkanie Polskiego związku emerytów, renci-stów i Inwalidów.

31.11.2014, piątek, godz. 15.30„Impresje kolorystyczne na temat muzyki” – dokoń-czenie prac – zajęcia plastyczne dla dzieci.

Imprezy organizowane w D.K. „ORION” są otwarte dla wszystkich mieszkańców Bydgoskiej Spółdzielni Mieszkaniowej (zasoby BSM obejmują osiedla: Śród-mieście, Górzyskowo, Wzgórze Wolności, Szwederowo oraz Błonie).

Ponadto zapraszamy codziennie w godzinach: 13.00-19.00 do „Kawiarenki Seniora”

Plany pracy D.K. Orion BSM dostępne na stronie inter-netowej: www.bsm.bydgoszcz.pl/ w dziale Informacje.

w y d A r z e n i A


Dom Kultury MoDrACZEK 2.10.2014, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny

Wystawa malarstwa i rysunku pt. „nasze inspiracje”W druku 2014 r. „Żyzny Żywioł” – dwujęzyczny pol-

sko-czeski wybór wierszy.Prowadzenie spotkania: W. Barbara Jendrzejewska

13.10.2014, poniedziałek, godz. 17.30, wstęp wolnyCzytamy bajki dzieciom – „Bajki z zielonego Lasu” autor: Piotr rubik

21.10.2014, wtorek, godz. 18.00, wstęp wolnySpotkanie z Latarnikiem

– na październikowym spotkaniu moim i państwa gościem będzie członek stowarzyszenia X-DRON, któ-ry opowie nam o idei, rodzajach, zastosowaniach oraz ciekawostkach dotyczących coraz popularniejszych urządzeń, jakimi są DRONY, czyli obiekty latające po-zwalające na fotografowanie i filmowanie. Przewiduje-my również mały pokaz działania.

Prowadzenie spotkania: Sławomir Krajewski – Latar-nik PCRS

23.10.2014, czwartek, godz. 17.30Przestrzeń Kobiet Twórczych „Pani Skarpeta”

Pogadanka: Komputer i co dalej? (bezpieczeństwo naszych dzieci w świecie mediów)

Warsztaty: Szydełko – chusta albo szalik

27.10.2014, poniedziałek, godz. 17.30, wstęp wolnyCzytamy bajki dzieciom – „Księżniczka i zaginione szczęście” autor: Ulf Stark

30.10.2014, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolnyIndianie Ameryki Północnej. Historia i dzień dzisiejszy.„Czarna Legenda hiszpańskiej Konkwisty” cz. 2Konkurs o Krzysztofie Kolumbie.

Prowadzenie spotkania: Adam Piekarski

inf. Anna Krajewska

elżbieta Łukomska – bydgoszczanka, pedagog z przygotowaniem specjalistycznym do pracy z dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną intelektualnie oraz z wy-chowania plastycznego. Wystawa prezentuje prace wy-konane w technikach rysunkowych (ołówek, pastele) i malarskiej (akryl).

Teresa Wiśniewska – absolwentka SGGW – AR w War-szawie. Życie zawodowe poświęciła jednak nauczaniu matematyki w szkole podstawowej. Z początkiem 2014 r. zaczęła uczęszczać na zajęcia do artystów malarzy Kuby Elwertowskiego i konsultacje u Waldemara Malaka.

9.10.2014, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolnyKawiarnia Literacka: gość – Wojciech Ossoliński – z Prudnika; poeta, felietonista, wydawca, krytyk literac-ki, redaktor książek, opiekun i współpracownik wielu grup literackich. Jego utwory opublikowano w kilku-dziesięciu almanachach i antologiach. Tomiki poetyc-kie m.in. „No właśnie” 2000 r., „Na skrawkach papieru” 2003 r., „Zamieć” 2005 r.

2.10.2014, czwartek, godz. 15.30Spotkanie taneczne w Klubie Seniora „Kalina”

7.10.2014, wtorek, godz. 12.40Gimnastyka dla pań 50+

7.10.2014, wtorek, godz. 17.30Tańce w kręgu – muzyka duszy

9.10.2014, czwartek, godz. 16.00Teatr Form różnych „nasza Klasa” Uniwersytetu Trzeciego Wieku, działający przy Kujawsko-Pomorskim Centrum Kultury w Bydgoszczy – przedstawienie te-atralno-kabaretowe

13.10.2014, poniedziałek, godz. 17.15zajęcia dla dzieci zUMBaTOMIC

14.10.2014, wtorek, godz. 12.40Gimnastyka dla pań 50+

16.10.2014, czwartek, godz. 15.30Spotkanie taneczne w Klubie Seniora „Kalina”

20.10.2014, poniedziałek, godz. 15.00Spotkanie Klubu aktywnego Seniora

21.10.2014, wtorek, godz. 17.30Tańce w kręgu – muzyka duszy

28.10.2014, wtorek, godz. 18.00Klub Polskiej Książki zaprasza: Liryki Tadeusza Sza-mockiego. Prowadzenie wieczoru: Jolanta Kowalska, oprawa muzyczna Andrzej Haliniak.

31.10.2014, piątek, godz. 18.15Promocja książki: „rodzina współczesna. Portret interdyscyplinarny”. Wykład „Rola i znaczenie rodziny w powstaniu zaufania społecznego” poprowadzi Gra-żyna Szabelska.

Klub „odnowa”

w y d A r z e n i A


Klub „Arka” BsM 2.10.2014, czwartek, godz. 16.00

„STraCH” ilustracja plastyczna do wiersza doroty Gellner

3.10.2014, piątek, godz. 17.00„Przygotowanie Kaktusów do Przezimowania” – spotkanie Klubu Miłośników Kaktusów

6.10.2014, poniedziałek, godz. 17.00„Taneczne Babie Lato” wieczór taneczny w Klubie Seniora.

7.10.2014, wtorek, godz. 16.00„drzewa jesienią” – malowanie akwarelami w tonacji ciepłej – zajęcia plastyczne dla dzieci

9.10.2014, czwartek, godz. 16.00.„Święto latawca” malowanie na konkurs plastyczny

9.10.2014, czwartek, godz. 17.00Z cyklu: arka poezji: Jolanta Baziak – promocja zbioru wierszy wybranych pt. „Całe stworzenie”. Prowadze-nie: Stefan Pastuszewski

13.10.2014, poniedziałek, godz. 17.00„Co nam niesie pani jesień” pokaz leśnych i działko-wych plonów – spotkanie Klubu Seniora

14.10.2014, wtorek, godz. 16.00„Projektowanie i wykonanie latawca” – zajęcia pla-styczne dla dzieci

15.10.2014, środa, godz. 17.00„Turniej jednego wiersza” – Prowadzenie: Stefan Pa-stuszewski

16.10.2014, czwartek, godz. 16.00„Collage z jesiennych plonów” – zajęcia plastyczne dla dzieci

20.10.2014, poniedziałek, godz. 17.00„Ulicami Paryża” tanga i walczyki przy akordeonie. Wystąpi: Jurek Paterski – spotkanie Klubu Seniora.

21.10.2014, wtorek, godz. 16.00„Szkice kolorystyczne jesiennej martwej natury” – konkurs plastyczny dla dzieci

23.10.2014, czwartek, godz. 16.00„Kościoły bydgoszczy w różnych technikach”

23.10.2014, czwartek, godz. 17.00Spotkanie Koła Polskiego związku emerytów ren-cistów i Inwalidów

27.10.2014, poniedziałek, godz. 17.00„nowości na szwederowie” – spotkanie Klubu Seniora oraz Koła Miłośników Szwederowa

28.10.2014, wtorek, godz. 16.00„Jesienne kwiaty w akwarelowej technice” – zajęcia plastyczne dla dzieci

30.10.2014, czwartek, godz. 16.00„zabytki Bydgoszczy” szkice światłocieniowe ołówkiem – zajęcia plastyczne dla dzieci

Ponadto: – W każdą środę od godz. 11.00-13.00 dyżur Koła Polskiego Związku

Emerytów, Rencistów i Inwalidów – W poniedziałki, środy oraz piątki zajęcia gimnastyczne dla seniorów

(dwie grupy: I – godz. 9.00, II – godz. 10.00) – We wtorki oraz czwartki o godz. 16.00 zajęcia plastyczne dla dzieci – Zapraszamy na zajęcia z Rytmiki dla dzieci w wieku 3-4 lat, oraz

zespołu tanecznego dla dzieci powyżej 5 lat. – Zapraszamy na zajęcia nauki gry na instrumentach: pianino, keybo-

ard, gitara. – Zapraszamy na zajęcia informatyczne dla seniorów (zajęcia indywi-

dualne)

Izba Pamięci im. Marszałka Józefa Piłsudskiegoczynna w poniedziałki (godz. 10-14), wtorki i środy (godz. 14-19)

Plany pracy Klubu „Arka” BSM dostępne na stronie internetowej Bydgoskiej Spółdzielni Mieszkaniowej: http://www.bsm.bydgoszcz.pl/ w dziale Informacje.

Impresariat Artystyczny ADrIA 12.10.2014, godz. 16.00, 19.00, Kinoteatr Adria,

czas trwania: 80 minut bez przerwyKontrakt – spektakl Teatru Polonia w reżyserii Krystyny Jandyreżyseria: Krystyna Janda; scenografia i kostiumy: Krystyna Janda, Małgorzata Domańska; muzyka: BLVCK; choreografia: Inga Pilchowska; światło: Adam Czaplicki, Adam Kłosiński; producent wykonawczy: Marta Więcławska; występują: Agnieszka Michalska, Maria Seweryn

Spektakl Kontrakt w reżyserii Krystyny Jandy ukazuje świat wielkiej korporacji i dwóch kobiet, które ze sobą pracują. Jedna z nich jest szefową drugiej i wydaje się, że w związku z tym powinna nadzorować pracę i wy-pełnianie obowiązków służbowych swojej podwładnej. Okazuje się jednak, że firma wymaga od swoich pracow-ników także zachowania ścisłych, wręcz absurdalnych standardów w… życiu osobistym, ingerując nawet w ich relacje intymne. Kontrakt to kolejna okazja, żeby zoba-czyć na bydgoskich deskach Teatr Polonia ze stolicy.

23.10.2014, godz. 20.00, Kinoteatr Adriadruga 50-tka Bałtroczyka

Piotr Bałtroczyk to znany kabareciarz i kon-feransjer. Swoistą sztukę słowa, pełną humoru i bardzo dobrego gustu opanował w sposób per-fekcyjny. To jak postrze-ga świat wokół siebie jest ciekawie – zabawne, to jak go potem ubiera w słowa jest perfekcyj-ną żonglerką wyrazów, daleką od banałów czy naciąganych dowcipów.

inf. Maja Przybylska

w y d A r z e n i A


Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1


Przed nami kolejny rok działalności. Co przynie-sie? Z czego będziemy dumni, co da nam radość i szczęście? Nad czym pochylić się będzie trzeba,

co zweryfikować i jakiej dokonać zmiany?Wiemy jednak, że nadal jesteśmy potrzebni, że

mamy swoje miejsce w środowisku, głównie Szwe-derowa. Zarówno w sercach i wspomnieniach byłych uczestników zajęć, wyborach rodziców, którzy pragną i stawiają na rozwój artystyczny, czy sportowy swoich dzieci, jak i powrotach najmłodszych na zajęcia. MDK nr 2 jest placówką małą, lecz grono tych, w życiu których odegraliśmy ważną rolę. jest duże. Wielokrotnie jeste-śmy świadkami sentymentalnych wspomnień „byłych dzieci”, a teraz rodziców, którzy przyprowadzają do nas swoje pociechy.

Wszystkich, dla których Młodzieżowy Dom Kultury nr 2 przez 65 lat swej działalności był „po drodze” zaprasza-my na artystyczne widowisko pleneroweWĘdrOWnIa

20 października 2014 godz. 17.00

Projekt artystyczny WĘDROWNIA zrealizowany zo-stanie przy udziale zespołów teatralnych, tanecznych, wokalno-instrumentalnych oraz grup plastycznych Mło dzieżowego Domu Kultury nr 2 oraz zaproszonych artystów.

To opowieść poetycka o człowieku, która w konwen-cji teatru plastycznego, poruszać będzie odwieczny temat drogi w życiu człowieka, poszukiwania swego miejsca na ziemi, dążenia do celu, poznawania siebie, zmagania się z przeciwnościami, czy po prostu zachwy-

tu nad życiem. Zobaczymy siebie jako wędrowca, tuła-cza, zdobywcę, poszukiwacza, czy też błądzącego, tra-pera czy też pielgrzyma. WĘDROWNIA odwoływać się będzie do znaków, symboli, wartości i odniesień do kul-tury, zrozumiałych dla młodego widza. Projekt zostanie zrealizowany na terenie MDK nr 2 (ul. Leszczyńskiego), z wykorzystaniem jego plenerowych walorów (park, plac zabaw, boisko).

WĘDROWNIA będzie jednocześnie pewnego rodzaju artystycznym zwieńczeniem trzech edycji bydgoskich konferencji oświatowych „Dozwolone do lat 18 – sztu-ka animacji dzieci i młodzieży” organizowanych przez MDK2 w latach 2012, 2013, (listopad/grudzień) 2014.

„z pamiętnika MdK 2”to akcja skierowana do byłych uczestników i bywalców naszej placówki

65 lat to już poważny wiek. Przychodzi czas, w któ-rym z przyjemnością i sentymentem patrzy się w prze-szłość. Nic w tym dziwnego, gdyż ma ona smak dzieciń-stwa i młodości.

MDK 2 zwraca się z prośbą o stworzenie wspólnego pamiętnika. Szukamy naszych śladów w życiu bydgosz-czan, lecz przede wszystkim szwederowiaków.

Zdjęcia, wycinki prasowe, dyplomy, podziękowania, zapomniane rekwizyty, fragmenty strojów, nagrody, czy też legitymacje uczestnika MDK 2, a przede wszyst-kim zarejestrowane w pamięci wspomnienia, znajdą swoje miejsce na przygotowanej prezentacji z okazji urodzin placówki. Prosimy o kontakt z placówką.

Tel. 523 731 795, e-mail: [email protected]. Bogna Blachowska

8.10.2014, środa, godz. 17.00 Wystawa uczniów grupy ŚLad z Państwowego Liceum Plastycznego w Bydgoszczy

W szkole działa pracownia rysunku kreatywnego, skupiająca uczniów z różnych klas w ramach warsztatów pozalekcyjnych. Jest to trzeci rok działalności. Rysunek w pojęciu pracowni to eksperyment, poszukiwanie, wy-obraźnia, czerpanie z dziedzictwa i podejmowanie pro-blematyki współczesnej. Grupę łączy ciekawość, otwar-tość, entuzjazm i fantazja. Realizowane tematy odwołują się do osobistych doznań i przemyśleń. Mają rozwijać twórcze predyspozycje i są próbą wypowiedzi artystycz-nej. Młodzi uczniowie-artyści razem eksperymentują i wymieniają się doświadczeniami. Tegoroczna wystawa obejmuje uczniów i absolwentów szkoły.

Pracownię prowadzi art. mal. Bogusław Kuraś.Uczestnicy: Sara Szustakiewicz, Sandra Borysionek,

Patrycja Polidowska, Paweł Gojowy, Marcin Zdrojew-ski, Marta Ostrowska, Kamila Pigońska, Karol Jaźwiński, Agnieszka Szumińska, Danuta Turkiewicz. Zaprasza opiekun Galerii MDK-1 Marek Goliński.

23.10.2014, czwartek, godz. 9.30V dziecięcy Przegląd recytatorski „Polskie poetki dzieciom – Wanda Chotomska, danuta Wawiłow, dorota Gellner, Maria Konopnicka…”

Przegląd skierowany jest do dzieci z bydgoskich szkół podstawowych klas 0 oraz I-III. Uczestnicy przed-stawiają jeden wiersz wybranej poetki, a komisja (jury) powołana przez organizatorów dokona analizy wystę-pu każdego z uczestników.

31.10.2014, piątek, godz. 10.00 Halloweenowy konkurs języka angielskiego

Konkurs jest skierowany do uczniów szkół podstawo-wych (klasy 3 oraz 4). Zadania konkursowe dla uczest-ników będą związane ze słownictwem dotyczącym święta Halloween oraz zwyczajami i tradycjami z nimi związanymi. Uczniów zachęcamy do przebrania się w kostiumy Halloweenowe, gdyż jedna z konkurencji polegać będzie na wyborze najstraszniejszego prze-brania ‘The Scariest Costume’.

inf. Katarzyna Sawczuk, Grażyna Goralewska

w y d A r z e n i A



11.10.2014, godz. 12.00, Arthol Galeria„Jesienne preludium”

Jesień to czas inspiracji, a zmieniająca się aura ota-czającej nas przyrody jest doskonałym pretekstem do działań plastycznych. Będziemy czerpać z bogactw ko-lorów „złotej” pory roku.

18.10.2014, godz. 17.00, Klub„Letnie Klimaty Jesienią”

Zapraszamy do powrotu do ciepłych i relaksujących dni lata. Odbędziemy muzyczną podróż, a towarzy-szyć nam będą lekkie w charakterze i nastroju piosenki w wykonaniu uczestników sekcji wokalnej i sekcji in-strumentalnych MDK 5.

NIECH LATO ZAWSZE TRWA!!!

7-9 października 2014, godz. 9.00, 10.00, 11.00, 12.00, Klub

Muzyczna Scena – „Muzyka od kuchni”Czasem o muzyce można powiedzieć, że jest wysma-

kowana. Czasem też muzyka jest świetną przyprawą do uczty, a czasem sama muzyka opowiada o smacznych potrawach. Zabrzmi więc ‘Walc czekolady z migdałem” – kompozycja Eryka Satie, „Bułka z masłem” Mozarta

oraz inne „kuchenne” utwory. Smacznego!Zapisy grup: M. Litwin-Dyngosz, tel. 604 148 144

13.10.2014, godz. 10.30-12.30, Sala 15 „TaIIKU nO HI” – japońskie święto, dzień sportu i zdrowia pokazy karate i aikido

Każdego roku, w co drugi poniedziałek październi-ka obchodzi się w Japonii Taiiku no Hi – Dzień Sportu i Zdrowia. Dnia 13 października o 10.30 odbędą się po-kazy japońskich sztuk walki: KARATE i AIKIDO połączone z zabawami sprawnościowymi dla uczniów bydgoskich szkół podstawowych. Jest to kolejne spotkanie w ramach międzykulturowego projektu edukacyjnego pn. „Japo-nia , kraj kwitnącej wiśni” – Bydgoski Grant Oświatowy.

16.10.2014, godz. 16.30, Sala 19 zajęcia otwarte z rodzicami teatru „BaKCyL”

Zajęcia mają na celu integrację rodziców ze środo-wiskiem MDK nr 5 oraz przybliżenie rodzicom metod oraz form pracy z dziećmi. Dzięki aktywnemu udziałowi w grach i ćwiczeniach rodzice będą mieć okazje lepiej zrozumieć dziecięcą potrzebę naśladowania, improwi-zowania i zabawy w teatr.

20.10.2014, godz. 16.30, Sala 19zajęcia otwarte z rodzicami „dziecięcy Teatr ruchu – aTeLIer”

Rodzice w trakcie zajęć będą mieć okazje uczestni-czyć wraz ze swoimi dziećmi w grach i zabawach te-atralnych związanych z ruchem, gestem i mimiką. Za-jęcia otwarte są świetną okazją do radosnej wspólnej zabawy dzieci z ich rodzicami.

27.10.2014, godz. 11.00, Sala 24Lalka japońska w stroju gejszy – warsztaty ceramiczne

Zajęcia uatrakcyjni pokaz multimedialny strojów gej-szy. Będzie to ostatnie spotkanie w ramach międzykul-turowego projektu edukacyjnego: ,,Japonia, kraj kwit-nącej wiśni” pod honorowym patronatem Ambasady Japonii w Polsce.

1.10.2014, środa, godz. 16.00, Sala nr 5„Kasztanowy świat” – jesienny konkurs plastyczny dla dzieci

3.10.2014, piątek, godz. 15.00, Sala nr 5„Jesienny świat mody” – spotkanie manualne dla dzieci i młodzieży – projekty, aranżacje

8.10.2014, środa, godz. 16.00, Sala nr 5„Mały kucharz” – prezentacje plastyczne znanych po-traw z masy solnej

10.10.2014, piątek, godz. 15.00, Sala nr 5„rebusowe popołudnie” – konkurs krzyżówek, rebu-sów, quizów – spotkanie dla dzieci w wieku szkolnym

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 4 15.10.2014, środa, godz. 16.00, Sala nr 5

„zagrajmy w cybergaja” – gry stolikowe dla dzieci i młodzieży

17.10.2014, piątek, godz. 15.00, Sala nr 5„Plastelinowe zOO” – zajęcia manualne dla naj-młodszych

22.10.2014, środa, godz. 16.00, Sala gimnastyczna„Miniaturki teatralne” – przegląd teatrzyków szkolnych

29.10.2014, środa, godz. 16.00, Sala nr 5„Halloweenowe lampiony” – spotkanie plastyczne dla dzieci bez ograniczenia wieku

Wioleta Nowik-Górska, Anna Merder, Stefan Pacewicz

w y d A r z e n i A


Miejskie Centrum Kultury 2.10.2014, czwartek, godz. 18.00,

sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp 10 zł, kontakt [email protected]

Teatr niebopiekło „un esempio”Spektakl na motywach opowiadania Gustawa Her-

linga-Grudzińskiego „Błogosławiona, święta”. W spek-taklu wykorzystano teksty: Franza Kafki, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Jaana Krossa, św. Pawła oraz członków zespołu.

3.10.2014, kawiarnia Szpulka MCK, wystawa czynna do 22.10.2014

21.10.2014, godz. 18.00 – finisaż wystawy i pro-mocja książki pt. Fragmenty Śródmieścia

Fragmenty Śródmieścia – wystawa fotografii Tymona Markowskiego

Tymon Markowski – od dziecka związany z Byd-goszczą. Z wykształcenia socjolog. Fotograf samouk. Przez trzy lata współpracował z „Expressem Bydgo-skim”, obecnie czwarty rok fotografuje dla „Gazety Wyborczej”. W tym czasie był trzy razy nominowany do Grand Press Photo, zdobył pierwsze miejsce w BZ WBK Press Foto 2013 i był w gronie zwycięzców trzeciej edy-cji Leica Street Photo. Poza reportażem fascynuje go fo-tografia przestrzeni miejskiej i fotografia uliczna.

4.10.2014, sobota, godz. 18.30, sala kinowo-widowiskowa MCK, bilety: 25,00 zł (przedsprzedaż), 30,00 zł (w dzień koncertu).

Bydgoscy Muzycy w hołdzie…W tym roku minęła dwudziesta rocznica śmierci le-

gendarnego polskiego wokalisty ryszarda riedla. Z tej okazji pragniemy Państwa zaprosić na koncert, podczas którego bydgoskie zespoły wykonają własne intepretacje utworów grupy Dżem!

5.10.2014, niedziela, godz. 9.30, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Poranek Kulturalny dla osób z niepełnosprawnością

5.10.2014, niedziela, godz. 11.00, sala kinowo-widowiskowa, wstęp wolny

zatańcz ze mną mamoWarsztaty taneczne dla dzieci od lat 5 z opiekunami.

Tańczymy flamenco w jazzowym opracowaniu.

6.10.2014, poniedziałek, godz. 12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

„Bydgoszcz od świtu do zmierzchu”

6.10.2014, poniedziałek, godz. 17.00-19.45, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny, brak miejsc!

Warsztaty teatralne niebopiekłoZajęcia poświęcone budowaniu podstawy aktorstwa

– sprawności ciała – prowadzone przez teatr niebopie-kło. W programie trening fizyczny aktora, praca nad kontaktem z partnerem, koncentracją, emisją głosu, praca nad etiudami indywidualnymi. Warsztaty zakoń-czy pokaz pracy w ramach projektu edukacyjnego „Sy-tuacja Teatr” 20 października o godz. 17.00.

7.10.2014, wtorek, godz. 12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny


7.10.2014, wtorek, godz. 17.00, foyer MCK oraz sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Człowiek z WenecjiProjekcja filmu pt. „Człowiek z Wenecji” Krzysztofa

Byczkowskiego i wystawa malarstwa Tadeusza Gapiń-skiego – toruńskiego artysty ulicznego – samouka, ma-lującego pejzaże, bohatera w/w filmu.

8.10.2014, środa, godz. 12.30, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny


8.10.2014, środa, godz. 17.00-19.45, sala kinowo--widowiskowa MCK, wstęp: wolny, brak miejsc!

Warsztaty teatru niebopiekło

Ty m o n M a r k o w s k i , P l a c P i a s t o w s k i , 2 014 , f o t o g r a f i a

3.10.2014, piątek, godz. 20.00, kawiarnia Szpulka MCK, bilety 15 zł

Muzyczne Smaki vol. 12 – KlaraKlara to młoda i utalen-

towana kompozytorka, wo-kalistka i autorka tekstów. Debiutowała albumem „Away” (2012) wydanym przez Polskie Radio. Produ-centem materiału jest Artur Gadowski (IRA). Piosenki, które znalazły się na płycie są autorstwa Klary. Artystka stawia na minimalizm i delikatne linie melodyczne, nie uciekając jednocześnie od zgrabnych refrenów.

Bilety do kupienia w kasie MCK i sklepie MUZYKA (ul. Śniadeckich 50).

w y d A r z e n i A


12.10.2014, niedziela, zbiórka Bydgoszcz PKP Główna: start godz. 7.40, Ceny biletów kolejo-wych z przewozem roweru: Bydgoszcz-Szlachta (16 zł); Morzeszczyn-Bydgoszcz (26 zł). Cena biletu wstępu do Arboretum – 5 zł

Kultura na świeżym vol. 27 – Wda, domy ze słomy i arboretum

W październiku powracamy z Kulturą na Świeżym w jesienno-rowerowej odsłonie. Zbiórka o godzinie 7:40 na dworcu Głównym PKP, skąd wyruszamy (7:59) do Szlachty (9:26).

12.10.2014, niedziela, godz. 18.00, sala widowiskowa MCK, wstęp wolny

„Obrazki z Sevilli”Spektakl taneczny (oparty na technice tańca flamen-

co i tańca współczesnego). Impresja na temat miasta pełnego sprzeczności, gdzie nowoczesność miesza się z wszechobecną historią i tradycją.

15.10.2014, środa, godz. 10.00, sala kinowo-wido-wiskowa MCK, wstęp, 16 zł, kontakt 609 047 117

Bydgoski Teatr Lalek Buratino „Śpiąca królewna” – spektakl

Przedstawienie jest widowiskiem wywiedzionym ze snu. Czy to oznacza, że Królewna śpi bez przerwy? A z nią cały dwór? Przez cały spektakl? Ależ nie!!! Królew-na śpi tylko w czasie, kiedy działa zły czar Złej Wróżki.

15.10.2014, środa, godz. 18.00-20.45, sala kinowo--widowiskowa MCK, wstęp wolny, brak miejsc!

Warsztaty teatru niebopiekło

16.10.2014, czwartek, godz. 17.00-19.00, Barka Lemara, wstęp 10 zł, bilety do kupienia w kasie MCK, zapisy: [email protected]

Koło Gospodyń Miejskich – warsztatyPo wakacyjnej przerwie zapraszamy Panie na Koło

Gospodyń Miejskich. Justyna Żywiecka, tym razem na barce Lemara, pokaże nam, jak zrobić witrażowe rybki. Każda z Pań samodzielnie wykona ozdobę na podstaw-ce. Zapraszamy!

16.10.2014, czwartek, godz. 20.00, sala kinowo--widowiskowa, bilety: 35,00 zł (przedsprzedaż), 40,00 zł (w dniu koncertu), bilety do kupienia w kasie MCK i sklepie MUZYKA (ul. Śniadeckich 50)

Muzyczne Smaki vol. 13 – T.LOVePrymityw 2014

W tym roku mija 20 lat od wydania „Prymitywu” – płyty niewątpliwie kultowej w historii T.LOVE. Wyda-ny w listopadzie 1994 roku album, był i jest do dzisiaj, prawdziwą pigułą punk’n’roll’owej energii. […]Obowiązują rezerwacje miejsc: tel. 523 255 540,

e-mailowo: [email protected] lub bezpo-średnio ze strony internetowej www.mck-bydgoszcz.pl

14.10.2014, wtorek, godz. 10.00-12.00, sala kino-wo-widowiskowa MCK, wstęp wolny – kontakt: [email protected]

Teatr Tańca 60+Warsztat improwizacji ruchu i symboliki ciała, jako

technik pracy w teatrze tańca, skierowany do seniorów.

14.10.2014, wtorek, godz. 19.00, Kawiarnia Szpulka, wstęp wolny

Marek Malinowski Quartet – koncert Marek Malinowski – gitaraMichał Michota – trąbkaPaweł Urowski – kontrabasalbert Karch – perkusja

Grupa wykonuje głównie kompozycje gitarzysty. Muzy-ka przesycona jest nastrojową melodyką, przestrzenią oraz nowoczesnym podejściem do improwizacji. Na-czelną dewizą muzyków jest kreowanie muzyki szcze-rej, emocjonalnej, a zarazem zaskakującej i nieprzewi-dywalnej.

F o t . A . Ty s z k o

Patrząc dziś, z perspektywy mijającego czasu, uwa-żam „Prymityw” za jedną z ważniejszych i najlepszych naszych płyt – z tego, co wiem, podobnego zdania są również fani T.LOVE. Z tego właśnie powodu chcemy

w y d A r z e n i A


21.10.2014, wtorek, godz. 16.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp dla słuchaczy UTW Agora Nestora

Inauguracyjny wykład na UTW w MCK „agora nestora”

Po raz pierwszy w historii Uniwersytetów Trzeciego Wieku powstaje uczelnia artystyczna z programem skierowanym do osób starszych. Agora Nestora – to spotkania i wykłady prowadzone przez bydgoskich artystów, a część godzin „lekcyjnych” zajmą koncerty i warsztaty, na których poznawać będziemy dorobek bydgoskich artystów. Wykłady odbywać się będą dwa razy w miesiącu, we wtorki o godz. 16 w naszej sali ki-nowo-widowiskowej.

Zapisy od 11 sierpnia przyjmuje Hanna Parucka instruktor MCK, ul. Marcinkowskiego 12-14, pok. 74 w godz. 10-14, tel. 523 255 551, opłata za semestr 20 zł. Zapraszamy!

22.10.2014, środa, godz. 15.00, sala kinowo-wido-wiskowa MCK, wstęp z zaproszeniami

europejski dzień SenioraJak co roku władze miasta pragną podkreślić istot-

na rolę, jaką w społecznym życiu Bydgoszczy pełnią jego starsi mieszkańcy. Zaangażowanie i oddanie „Obywateli PLUS” to wielki powód do dumy – żadne miasto nie może poszczycić się taką ilością inicjatyw, realizowanych projektów – za to, w tym dniu, pragnie-my gorąco podziękować. Impreza zamknięta, wstęp z zaproszeniami.

23.10.2014, czwartek, godz. 10.00, bilety 16 zł. Kontakt: 609 047 117

Bydgoski Teatr Lalek Buratino, „zabawki”

Najnowszy spektakl Bydgoskiego Teatru Lalek Bu-ratino zatytułowany „Zabawki” opowiada intrygującą, współczesną historię, tym ciekawszą, że zbudowaną ze zdarzeń, których w większym, lub mniejszym stop-niu wszyscy bywamy uczestnikami. Bo oto w jednym z wielkich miast, na jednej z jego wielkich ulic, spoty-kamy będącego na spacerze małego chłopca, któremu ukazuje się Biały Królik – bohater ostatnio przeczytanej

w szczególny sposób uczcić tę dwudziestą rocznicę, wydając na jesieni, specjalną, dwupłytową wersją albu-mu złożoną z CD i DVD.

ściskam i pozdrawiam Muniek

17.10.2014, piątek, godz. 17.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Promocja filmu, premiera kinowa filmu „Ostatnia droga”, dokumentu o ks. Jerzym Popiełuszce

20.10.2014, poniedziałek, godz. 17.00-19.30, sala kinowo-widowiskowa, wstęp wolny

Sytuacja Teatr: „Ku filozofii ubogiej. Grotowski jako filozof” – wykład dr daniela Soboty; pokaz pracy warsztato-wej teatru niebopiekło

Jerzy Grotowski jest znany przede wszystkim jako artysta, reformator i teoretyk teatru, reżyser i założy-ciel Teatru Laboratorium. Celem wykładu jest próba spojrzenia na twórczość Grotowskiego z nieco innej perspektywy. Zamiast podążać drogą porównań, autor niniejszego wykładu postara się znaleźć odpowiedź na pytanie o to, co z punktu widzenia filozofii stanowi ory-ginalne dokonanie twórczości Grotowskiego, jakie są jej filozoficzne źródła, kontekst i filozoficzne cele.

SyTUaCJa TeaTr to swoiste Kolegium Teatral-ne – wykłady, pokazy i warsztaty związane z krytyką, interpretacją, historią teatru, głównymi współcze-snymi nurtami teatralnymi i tanecznymi, adresowane do zorganizowanych grup studenckich i szkolnych, a także odbiorców indywidualnych. Mają one na celu przygotowanie widzów do odbioru spektakli przekra-czających pod względem przekazu i użytych środków nawyki widzów, zakorzenienie w ich świadomości istotnych dla historii teatru pojęć oraz nazwisk twór-ców i reformatorów, którzy wyznaczali nowe kierunki w sztuce teatralnej i stworzyli podstawę dzisiejszej mnogości nurtów w teatrze.

21.10.2014, wtorek, godz. 10.00-12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny, kontakt: [email protected]

Teatr Tańca 60+

w y d A r z e n i A


przez chłopca książki „Alicja w Krainie Czarów”. Umyka-jącemu przed psem i kotem Białemu Królikowi chłopiec ratuję życie. Od tego momentu zaczynają się dziać rze-czy dziwne i niecodzienne.

23.10.2014, czwartek, godz. 20.00, sala kinowo-widowiskowa, bilety: normalny 45,00 zł, ulgowy 35,00 zł

Siostry ParryKujawsko-Pomorski Impresaryjny Teatr Muzyczny

w Toruniu i Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy za-praszają na spektakl musicalowy „Siostry Parry”.

I M P r O W I z aT O r n I aPAźDZIERNIK – KALENDARIUM

SzKOŁa IMPrO – warsztaty z Teatrem wymyWammy

grupa A – poniedziałki, godz. 18.00, salonik MCKgrupa B – czwartki, godz. 18.00, salonik MCK

Nabór do grupy w ramach Uniwersytetu Trzeciego Wieku pod adresem: [email protected]

5.10.2014, niedziela, godz. 9.30, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Poranek Kulturalny dla osób z niepełnosprawnością

Zapraszamy wszystkich chętnych na pierwsze warsztaty z nowego cyklu edukacyjnego dla osób z niepełnosprawnością. Spotkania o charakterze warsztatowym dotyczyć będą wszystkich dziedzin sztuki.

25.10.2014, sobota, 12.00, sala kinowo-widowi-skowa MCK, bilet dla całej rodziny (dziecko + osoby towarzyszące) 10 zł. Konieczna rezerwacja miejsc: [email protected]

wymyBaJa – spektakl improwizowany dla dzieci

Teatr Improwizowany wymyWammy zaprasza na w pełni improwizowaną bajkę dla dzieci! My, aktorki, będziemy gotowe ziścić wszystkie plony dziecięcej wyobraźni, wcielimy się w postaci wymyślone przez dziecięcą publiczność, odegramy losy bohaterów, które również podyktowane będą przez dzieci. Cała historia będzie więc spontanicznie tworzona przez dzieci i z ich udziałem. To wyjątkowy spektakl, który dzieci nie tylko obejrzą, ale i wykreują!

Spektakl przeznaczony dla dzieci między 3 a 10 rokiem życia.

28.10.2014, wtorek, godz. 19.00, kawiarnia Szpulka MCK, wstęp wolny

Praktyczna improwizacja

Spotkanie z Michałem Mącznikiem – jednym z au-torów książki „Praktyczna improwizacja. Jak techniki improwizacji mogą usprawnić każdy aspekt Twojego życia” + interaktywna prezentacja dotycząca impro-wizacji w praktyce.

Nie daj się zaskoczyć – improwizuj! Poznaj techniki skutecznej improwizacji, nabierz swobody w nowych sytuacjach, naucz się szybko podejmować decyzje.

Improwizacja to umiejętność dość złożona. Skła-dają się na nią m.in. techniki umiejętnego słuchania i obserwowania, zdolność do odpuszczania kon-troli, czy stała gotowość do podejmowania błyska-wicznych decyzji. Podczas spotkania będzie okazja dowiedzieć się czym jest, a czym na pewno nie jest improwizacja, poznamy trzy sposoby nauki improwi-zacji. Poruszone zostaną zagadnienia związane z im-prowizacją w życiu osobistym i zawodowym.

„Siostry Parry” to premierowa produkcja Kujawsko--Pomorskiego Impresaryjnego Teatru Muzycznego. Sztuka inspirowana dziejami „The Barry Sisters” opo-wiada wzruszająca historia dwóch żydowskich sióstr Malki i Chai Pegelman, które wiedzione marzeniami o lepszym życiu, wyruszyły z małego galicyjskiego mia-steczka wprost do Nowego Jorku. W Ameryce siostry, już pod nazwiskiem Parry, szybko przekonują się, że co-dzienność nie ma nic wspólnego z rajem. Szalone lata 20. ubiegłego wieku, zderzenie wyobrażeń z rzeczywi-stością, życie emigranta – to wszystko składa się na jaz-zująco-swingującą muzyczną opowieść o marzeniach, miłości, przyjaźni i tęsknocie.

23.10.2014, czwartek, godz. 18.00, foyer MCK, wstęp wolny

„Uczynione z wielu”Wystawa fotografii Janusza Michalskiego

w y d A r z e n i A


Bydgoska Kronika Filmo-wa przy Miejskim Centrum Kultu-ry w Bydgoszczy to jedyne miejsce w regionie, które w sposób profe-sjonalny przez cały rok, z udziałem uznanych polskich reżyserów Marci-

na Sautera i Macieja Cuske, kształci młodych filmowców. Bydgoska Kro-nika Filmowa wypuściła już w świat wielu zdolnych reżyserów, których filmy zdobywają nagrody na festi-walach w Polsce i za granicą.

Chcemy odnaleźć w naszym re-gionie ludzi twórczych, wrażliwych, pracowitych i ciekawych świata, którzy chcą robić filmy jako opera-torzy, reżyserzy i montażyści. Nasze warsztaty to dawka dobrej energii, praktyka i wiedza zdobywana pod-czas wspólnej pracy.

W Kinie Orzeł odbędą się spe-cjalne pokazy filmu „Bydgoszcz od świtu do zmierzchu”, które rozpocz-ną nabór otwarty na warsztaty. Za-praszamy:

6.10.2014 – godzina 12.007.10.2014 – godzina 12.008.10.2014 – godzina 12.30

Termin warsztatów: 13-17 paździer-nika 2014. Miejsce: Miejskie Cen-trum Kultury w Bydgoszczy, ul. Mar-cinkowskiego 12. Udział w pokazach i warsztatach jest bezpłatny!

ZGŁOSZENIA (do 8.10.2014): [email protected] info: www.mck-bydgoszcz.pl, www.bydgoskakronikafilmowa.pl, tel. 503 929 938

„Urodziłem się w 1958 r. w Bydgoszczy. Już w szko-le podstawowej uczęszczałem na zajęcia kółka foto-graficznego. Był to mój pierwszy kontakt z fotografią, jednak w tym okresie poznałem tylko ogólne zasady robienia zdjęć i pracy w ciemni. Wróciłem do niej po wielu latach – z dużym zaangażowaniem rzuciłem się w wir fotografii cyfrowej, kiedy ta nie była jeszcze tak popularna, jak dzisiaj” –mówi o sobie Janusz Michalski.

26.10.2014, godz. 9.30, salonik secesyjny MCK, wstęp wolny, zapisy: [email protected]

Poranek rodzinny Skonstruujemy sobie zabawkę, którą będzie mogła

bawić się cała rodzina. I która uczyni zimową nudę zno-śniejszą. Uruchomimy wyobraźnię i przeniesiemy się w niej do letniego popołudnia nad jeziorem, a tam… Jesteście ciekawi?

26.10.2014, niedziela, godz. 15.00, sala kinowo-widowiskowa, wstęp z zaproszeniami do odbioru (na 10 dni przed koncertem) w kasie MCK

„Wśród małych spraw” – koncert finałowy XII Festiwalu Piosenki europej-skiej Solo-Tutti 2014 z udziałem laureatów Festiwa-lu i aleksandry Kwiatkowskiej z zespołem artura Grudzińskiego

XII Festiwal Piosenki Europejskiej „Solo – Tutti 2014” organizowany jest przez Fundację Estradowej Twór-czości Dzieci i Młodzieży „EDA Art” przy współpracy Miejskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy. Festiwal wspiera finansowo Miasto Bydgoszcz. Termin Festiwa-lu: 25-26.10.2014.

28.10.2014, wtorek, godz. 11.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Konferencja bydgoskich Uniwersytetów Trzeciego Wieku pt. „Konieczność aktywności obywatelskiej”

28.10.2014, wtorek, 19.00, Kawiarnia Szpulka MCK, wstęp wolny

Spotkanie z Michałem Mącznikiem – jednym z autorów książki „Praktyczna improwiza-cja. Jak techniki improwizacji mogą usprawnić każdy aspekt Twojego życia” + interaktywna prezentacja do-tycząca improwizacji w praktyce.

Nie daj się zaskoczyć – improwizuj! Poznaj techniki skutecznej improwizacji, nabierz swobody w nowych sytuacjach, naucz się szybko podejmować decyzje.

29.10.2014, środa, godz. 10.00-12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp: wolny, kontakt: [email protected]

Teatr Tańca 60+ 29.10.2014, środa, godz. 12.00-15.00, foyer MCK

oraz sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny Finał konkursu plastycznego dla dzieci pt. australia i nowa zelandia – wystawa pokonkursowa oraz projekcje filmowe.

30.10.2014, czwartek, godz. 12.30, sala MCK, wstęp 5 zł dla osób powyżej 65. roku życia

Seans dKF Plus – Potop redividus, reż. Jerzy Hoffman

30.10.2014, czwartek, godz. 19.00, kawiarnia Szpulka, wstęp wolny

Biskupski / niedziela / nadolny – koncert jazzowy

w y d A r z e n i A


Festiwal wielu sztukSpotkanie z kulturą i sztuką francuskąeuropejskie Spotkania Teatralne eSa, to festiwal wielu sztuk. narodził się z chęci przekazania pasji do muzyki, malarstwa i poezji pomysłodawczyni, inicjatorki i dyrektora artystycznego festiwalu, Pani Profesor dr Barbary Marcinkowskiej. Celem festiwalu są spotkania z twórcami, wymiana myśli i wrażeń związanych ze sztuką wywodzącą się z wie-lu krajów i kultur.

17.10.2014, piątek, godz. 14.00, MCKamaury du Closel – spotkanie z dyrygentem i kompozytorem z udziałem Magdaleny Kozber i Anny Szamotuły.

amaury du Closel jest jedną z ważniejszych osobo-wości świata muzycznego we Francji. Dyrygent, kom-pozytor, dyrektor artystyczny Kameraty w Wersalu, Opery Kameralnej w Paryżu. Zwycięzca konkursu w Lu-gano w 1986 roku, laureat konkursów dyrygenckich: w Parmie, Tokyo i Besançon.

17.10.2014, piątek, godz. 19.30, Pałac w OstromeckuKoncert inauguracyjny festiwalu „Muzyka i Poezja”

Wykonawcy: Christel rayneau – flet, Liviu stanese – altówka, Barbara Marcin-kowska – wiolonczela, Agata Nowakowska-Gumiela – fortepian, Witold szulc – recytacja. W programie poezja i muzyka francuska.

Christel rayneau jest jedną z najlepszych flecistek swojego pokolenia, wspaniałą odtwórczynią muzyki współczesnej. Jest pierwszą florecistką w orkiestrze La-moureux w Paryżu i w Operze w Massy.

Liviu Stanese jeden z największych obecnie alto-wiolistów. Urodzony w Rumunii od 40 lat mieszka w Pa-ryżu. Ukończył Konserwatorium w Paryżu i w Brukseli. W latach 1977 – 1986 był koncertmistrzem w Orkiestrze Radia Francuskiego.

Barbara Marcinkowska wiolonczelistka i solistka, pedagog, Profesor Tytularny Konserwatorium Naro-dowego w Wersalu, Doktor na Wydziale Estetyki Sztuk Plastycznych i Muzycznych na Sorbonie.

agata nowakowska-Gumiela jest cenioną pianist-ką i kameralistką. Ukończyła z wyróżnieniem Akademię Muzyczną w Bydgoszczy w klasie fortepianu Prof. Kata-rzyny Popowej-Zydroń, a następnie Universität für Mu-sik und darstellende Kunst w Wiedniu.

Witold Szulc aktor ale także wykładowca na Wydzia-le Wokalno-Aktorskim Akademii Muzycznej w Bydgosz-czy. Absolwent PWST w Krakowie. Współpracuje z wie-loma teatrami dramatycznymi jak i muzycznymi.

18.10.2014, sobota, godz. 10.00-14.00, Akademia Muzyczna w Bydgoszczy.

Masters classes (profesorowie: Christel Rayneau, Amaury du Closel, Li-viu Stanese, Barbara Marcinkowska).

18.10.2014, sobota, godz. 17.30, Miejskie Centrum Kultury

Wernisaż malarki agnés MontelhietAgnés Montelhiet francuska malarka i rzeźbiarka,

studiowała malarstwo i grafikę w Akademii Sztuk Pięk-nych w Genewie i Paryżu a także w paryskiej Wyższej Szkole Sztuk Dekoracyjnych. Od 1975 roku bierze udział w wystawach zbiorowych i indywidualnych jak Salon des Independants, Salon d’Atomne.

18.10.2014, sobota, godz. 18.30, Miejskie Centrum Kultury

Spotkanie z ritą Gombrowicz – z okazji 110 rocznicy urodzin Witolda Gombrowicza, oraz z annie Trassaert wydawcą z wydawnictwa Gal-limard. Rozmowa, prezentacja filmów dokumental-nych, prezentacja książek Rity Gombrowicz. Fragmenty dzienników Gombrowicza czyta Witold Szulc.

rita Gombrowicz żona Witolda Gombrowicza. Fran-cuska pisarka i teoretyk literatury pochodzenia kana-dyjskiego. Studiowała na Uniwersytecie w Montrealu i na Sorbonie. W 1964 roku spotyka Witolda Gombrowi-cza, zostaje jego sekretarką, później żoną.

annie Trassaert jest jednym z wydawców w wydaw-nictwie Gallimard w Paryżu od 1994 roku. Jest odpo-wiedzialna za wiele kolekcji humanistycznych, także dla młodzieży.

19.10.2014, niedziela, godz. 16.00, Sala Wodociągów w Bydgoszczy

Koncert „Młode Talenty” – w wykonaniu uczestników master classes.

19.10.2014, niedziela, godz. 19.00, Miejskie Centrum Kultury

Seans „Malarstwo en direct” – (malowanie bezpośrednio z transmisją na ekran). agnés Montelhiet – malarstwo. Barbara Marcinkow-ska – wiolonczela.W programie utwory na wiolonczelę solo: Piotr Moss «Plainte», Antoine Tisné «Elégie II», Jean-Paul Bottemanne «Vega III», Alina Piechowska «Pro-cés», Piotr Moss «Thren», Régis Campo «Dance»

19.10.2014, niedziela, godz. 20.00, Miejskie Centrum Kultury

Koncert piosenki francuskiej Johna Banzai – śpiew i gitara

W programie: John Banzaï – (pseudonim artystyczny Johna Mitko)

śpiewający poeta pochodzenia polskiego, urodził się w Paryżu w 1972 roku.

«Mam polską duszę, angielskie nazwisko i wychowa-łem się we Francji, gdzie mieszkam od urodzenia. Nie czuję się ograniczony żadnym stylem w muzyce jak rap, jazz – slam, piosenka literacka. Sam piszę teksty i kom-ponuję muzykę. Najchętniej piszę o miłości i łączę ro-mantyzm z humorem.

IX Europejskie spotkania Artystyczne

w y d A r z e n i A


Międzynarodowy tydzień Bliskości (12.10.2014 – 16.10.2014)

10.00-11.00 Kawiarnia Szpulka, „Terapia dna mied-nicy – sposobem na kobiece dolegliwości” – warsz-tat dla kobiet w ciąży i mam, prowadzi Marta Podho-recka. Zapisy: [email protected]. Ilość miejsc ograniczona.

11.30-13.00 Kawiarnia Szpulka, „rodzinne leniu-chowanie na wesoło, czyli slow parenting i rodzi-cielstwo przez zabawę”. Prowadzą: Anna Dera i Edyta Tuliszewska z PPP2. Zapisy: [email protected]. Ilość miejsc ograniczona.

13.30-15.00 Salonik secesyjny, „Masaż Shantala, czyli jak porozumieć się z Maleństwem”. Prowadzi: Justyna Gorce-Bałut. Zapisy: [email protected]. Ilość miejsc ograniczona.

Środa, 15 października, MCK, ul. Marcinkowskiego 12-1413.00-14.00 Salonik secesyjny. Spotkanie z doulą

i joginką dla mam w ciąży. „Wewnętrzna równowaga, budowanie zaufania do swojego ciała i przygotowanie do narodzin dzięki praktyce hatha jogi w ciąży”. Prowa-dzi Kasia Szynska. Zapisy: [email protected]. Ilość miejsc ograniczona

14.00-15.00 Salonik secesyjny, Kontynuacja, czyli JOGa dLa MaM. „Nabieranie witalnych sił, wzmac-nianie ciała i efektywna relaksacja dla mam z dzidziu-siami”. Prowadzenie Kasia Szynska, nauczycielka hatha jogi i doula. Zapisy: [email protected]. Ilość miejsc ograniczona.

16.00-18.00 Salonik secesyjny „Kiedy zbliża się kar-nawał…” przygotowywanie strojów karnawałowych i masek z dziećmi. Prowadzi Monika Marcinkowska. Za-pisy: [email protected]. Ilość miejsc ograniczona.

Czwartek, 16 października, MCK, ul. Marcinkowskiego 12-149.30-11.00 Salonik secesyjny, Warsztaty chustowe

dla starszaków oraz „ekologiczniej, ekonomiczniej, eko-estetyczniej czyli pieluszki wielorazowe”. Pro-wadzi Justyna Gorce-Bałut. Zapisy: [email protected]. Ilość miejsc ograniczona.

11.30-13.00 Salonik secesyjny „Bajki, wierszyki i ma-sażyki” – zabawy rozwijające mowę i myślenie dziecka. Prowadzi Anna Graczyk z PPP2. Zapisy: [email protected]. Ilość miejsc ograniczona.

13.30-15.00 Salonik secesyjny, „Fenomen mleka ko-biecego”. Prowadzi Katarzyna Kołodziejczyk. Zapisy: [email protected]. Ilość miejsc ograniczona.

Koordynacja Tygodnia Bliskości: Justyna Gorce-Bałut i Anna Romanowska-Karpińska, tel. 692 954 912 lub e-mail: [email protected].

International Babywearing Week, czyli Międzyna-rodowy Tydzień Bliskości to cykl spotkań, warsztatów, pogadanek poruszających zagadnienia pozytywnego wpływu na kształtowanie się więzi pomiędzy dziec-kiem, a rodzicem poprzez m.in. noszenie w chuście. W tym roku przypada on dniach 12-19 października. Po-przez możliwość spotkań z przedstawicielami różnych profesji, chcemy stworzyć platformę wymiany doświad-czeń dla osób, którym bliska jest idea świadomego ro-dzicielstwa. Tydzień Bliskości organizuje w Bydgoszczy oddział Stowarzyszenia Klubu Kangura we współpracy z Miejskim Centrum Kultury. Inauguracja odbędzie się 12 października w formie pikniku rodzinnego w fanta-stycznej scenerii parku w Ostromecku. Szczegółowy program przedstawia się następująco:

niedziela, 12 października, zPP Ostromecko13.00 Piknik rodzinny Klubu Kangura. 14.00-15.30 Uszyj Lulaka – warsztaty szycia przytu-

lanek, prowadzi: Paulina Szyszka. Zapisy: [email protected], ilość miejsc ograniczona.

Poniedzialek, 13 października, MCK, ul. Marcinkowskiego 12-1413.00-15.00 Salonik secesyjny, Warsztaty chustowe

dla noworodków. „ekologiczniej, ekonomiczniej, eko-estetyczniej czyli pieluszki wielorazowe”, pro-wadzenie: Anna Karpińska-Romanowska, Justyna Gor-ce-Bałut. Zapisy: [email protected]. Ilość miejsc ograniczona.

16.00-18.00 Salonik secesyjny „Skąd się wzięła mu-zyka”, prowadzi Piotr Kikta. Zapisy: [email protected]. Ilość miejsc ograniczona.

Wtorek, 14 października, MCK, ul. Marcinkowskiego 12-14 9.00-10.00 Kawiarnia Szpulka, eko-rodzina-dom,

Sklep The Honey Pot z ul. Gdańskiej. Zapisy: [email protected]. Ilość miejsc ograni-czona.

SPONSORORGANIZATOR


w y d A r z e n i A


Październik w Kinie Jeremi (Fordon, ul. Gen. z. Berlinga 13)

Serdecznie zapraszamy na październikowe propozycje Kina Jeremi (druga sala Kina Orzeł).

Jedyne w Fordonie kino, mieszczące się przy Zespole Szkół nr 5 Mistrzostwa Sportowego (ul. Gen. Z. Berlinga 13), wyposażone jest w nowoczesny sprzęt projekcyjny i nagłośnieniowy oraz 80 komfortowych foteli, odda-nych do dyspozycji fordońskich kinomanów.

Program jest budowany w oparciu o sprawdzone w Kinie Orzeł tytuły. W październiku przedstawia się następująco:

9-11.10.2014 (czwartek, piątek, sobota)godz. 18.00 – antboy

16-18.10.2014 (czwartek, piątek, sobota)godz. 19.00 – Michael Kohlhaas

23-25.10.2014 (czwartek, piątek, sobota)godz. 19.00 – Geograf przepił globus

27-29.10.2014 (poniedziałek, wtorek, środa)godz. 19.00 – Pewnego razu na dzikim wschodzieBilety 11/14 zł

1 środa 16.00 Miasto 4418.00 Miasto 4420.00 Miasto 44

2 czwartek 20.15 Miasto 443 piątek 16.00 Porwanie Michela Houellebecqa

18.00 Porwanie Michela Houellebecqa5 niedziela 16.00 Porwanie Michela Houellebecqa

18.00 Porwanie Michela Houellebecqa20.00 Porwanie Michela Houellebecqa

6 poniedziałek 20.15 Porwanie Michela Houellebecqa7 wtorek 18.15 seans DKF Mozaika

20.15 Porwanie Michela Houellebecqa12 niedziela 20.30 Wilcze dzieci13 poniedziałek 16.00 Wilcze dzieci

18.00 Wilcze dzieci20.00 Wilcze dzieci

14 wtorek 16.00 Wilcze dzieci18.15 seans DKF Mozaika20.15 Wilcze dzieci

15 środa 21.00 Wilcze dzieci17 piątek 17.00 ostatnia droga

– premiera filmu dokumentalnego Roberta Wichrowskiego i Józefa Herolda

18.30 ostatnia droga – premiera filmu dokumentalnego Roberta Wichrowskiego i Józefa Herolda

20.15 Dzikie historie20 poniedziałek 20.00 Dzikie historie21 wtorek 18.15 seans DKFMozaika

20.15 Dzikie historie22 środa 18.00 Dzikie historie

20.00 Dzikie historie24 piątek 16.00 Dzikie historie

18.15 Brud20.15 Zimowy sen

25 sobota 16.00 Dzikie historie18.15 Brud20.15 Zimowy sen

26 niedziela 18.15 Brud20.15 Zimowy sen

27 poniedziałek 16.00 Dzikie historie18.15 Brud20.15 Zimowy sen

28 wtorek 16.00 Dzikie historie18.15 seans DKF Mozaika20.15 Zimowy sen

29 środa 16.00 Dzikie historie18.15 Brud20.15 Zimowy sen

30 czwartek 16.15 Dzikie historie18.30 Brud20.30 Zimowy sen

31 piątek 16.00 Brud18.00 20 000 dni na ziemi20.00 Zimowy sen

Bilety: ulgowe 11 zł

normalne 14 zł

19.10.2014, niedziela, godz. 11.00, sala kinowa Kino Orzeł MCK, wstęp wolny

Pokaz dla dzieci w ramach obchodów Międzynarodowego dnia animacji

„małe ANIMOCJE” – Przegląd najlepszych filmów animowanych dla dzieci z Internationales Trickfilm--Festival Stuttgart 2014 (pokaz bez dialogów). Po-festiwalowy wybór najlepszych animacji dla dzieci – oczarowujące animacje dla dzieci pokazujące ma-giczne światy pełne przygód i intrygujące życie dzie-ci z różnych kultur. 19.10.2014, niedziela, godz. 11.00, Kino Orzeł MCK

najlepsze animacje dla dzieci 2014 – oczarowujące animacje dla dzieci pokazujące magiczne światy pełne przygód i intrygujące życie dzieci z różnych kultur. Przegląd najlepszych filmów animowanych dla dzieci z Internationales Trickfilm--Festival Stuttgart 2014 (pokaz bez dialogów)

24.10.2014, piątek, godz. 18.15, Kino Orzeł MCK (przed seansem filmu „Brud”)*

najlepsze animacje z Konkursu Międzynarodowego ITFS 2014 – wybór najlepszych filmów animowanych i niektó-rych laureatów z całego świata na Internationales Trickfilm-Festival Stuttgart 2014 (pokaz z dialogami lub napisami w języku angielskim)

25.10.2014, sobota, godz. 18.00, Kino Orzeł MCK (przed seansem filmu „Brud”)*

najlepsze animacje z Baden-Württemberg 2014 – pokaz najlepszych filmów animowanych z Institute of Animation, Visual Effects and Digital Postproduc-tion na Akademii Filmowej w Baden-Wuerttemberg (pokaz z dialogami lub napisami w języku angielskim)

*Pokazy 24 i 25 października – max 60 minut.

Międzynarodowy dzień animacji, 19-25 października 2014

w y d A r z e n i A


Zespół Pałacowo-Parkowy w ostromecku 5.10.2014, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w

Ostromecku, wstęp 10 złBogusław nowicki – „Piosenki z tekstem”, koncert piosenki autorsko-kabaretowej

Bogusław Nowicki – autor kultowych ballad z kręgu piosenki autorskiej i literackiej, wokalista, wykonaw-ca, kompozytor, występuje z koncertami, które okre-śla jako „piosenki z tekstem”. Przed laty jego piosenki wygrywały wszystkie znaczące konkursy i przeglądy studenckie, od „Szklarskiej Poręby” po łódzką „Yapę” i gdańską „Bazunę”, zdobywały tytuły „Studenckich Piosenek Roku”. Tak było z „Gawędziarzami”, „Uśmiech-niętymi dziewczynami” czy „Poszukiwaniami”. Potem były programy telewizyjne (m.in. krakowskie Spotkania z Balladą, Turnieje Kabaretowe, autorski recital „Ja i ten świat”, reż. Paweł Karpiński), występy na festiwalach w Opolu, gdzie zdobył nagrodę za piosenkę „Teoretyra-da” zaprezentowaną w pamiętnym kabaretonie „Ostry dyżur”. Jak się później okazało, było to jedyne publiczne wykonanie tego utworu, natychmiast objętego zaka-zem prezentacji w mediach i na scenie.

7.10.2014, wtorek, godz. 10.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp wolny

Warsztaty z cyklu: antydepresyjna Szkoła – „rozwój tożsamości i świadomości europejskiej od Michała anioła do andy Warhola”

Spotkanie dla młodzieży z Gimnazjum w Zespole Szkół w Ostromecku prowadzi artysta i pedagog Grze-gorz Pleszyński.

12.10.2014, niedziela, godz. 12.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp wolny

akademia dzieciom: Każdy miesiąc kolor ma – „Kasztanowe rytmy”

Po przerwie wakacyjnej zapraszamy na kolejną od-słonę popularnego cyklu „Akademia Dzieciom” reali-zowanego z Akademią Muzyczną, który odbywać się będzie pod hasłem „Każdy kolor miesiąc ma”. Temat październikowy to – „Kasztanowe rytmy”. Prowadzące: dr Ewelina Boesche-Kopczyńska i mgr Honorata Gla-za-Gulgowska wykorzystują metodę „aktywnego słu-chania”, polegającą na dodaniu do muzyki elementów ruchu, gry na instrumentach czy melorecytacji. Głów-nym celem cyklicznych zajęć „Akademii Dzieciom” jest umuzykalnianie i rozwijanie zainteresowań muzycz-nych najmłodszych odbiorców. Odbywa się to poprzez prezentację twórczości różnych kompozytorów, zapo-znawanie z brzmieniem i budową instrumentów, na-ukę i śpiewanie piosenek, realizację prostych układów rytmicznych.

12.10.2014, niedziela, godz. 15.00, ZPP w Ostro-mecku, szczegóły www.lks-ostromecko.pl

XXVII bieg uliczny dąbrowa Chełmińska – Ostromecko

Uczestnicy kończą swój bieg w Ostromecku, gdzie na parkingu, przed Pałacem Nowym zagra zespół Ju-rek Paterski C Club. Grupa wykonuje muzykę w stylu country-rockn’roll kierując się także w stronę rhythm & bluesa. Muzyka trafia do szerokiego grona odbiorców, szczegóły www.jurekpaterski.prv.pl,

Towarzyszy nam hasło: Sport to zdrowie i dobra za-bawa! Zapraszamy!

Wa r s z t a t y d y n i o w e d l a r o d z i n z d z i e ć m i

Więcej www.boguslawnowicki.pl

w y d A r z e n i A


12.10.2014, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp 10 zł

„Błękitny anioł” – piosenki Marlene dietrich w wykonaniu Beaty Lewińskiej

Bydgoska piosenkarka Beata Lewińska początkowo związana była z kabaretem studenckim „Wcześniak”, reprezentowała środowi-sko studenckie na Zimowej Giełdzie Piosenki, zdobywa-jąc nagrodę miasta Opola za najlepszy debiut. Współ-pracowała także z grupą wokalną „Alibabki”, wystą-piła z nią na Ogólnopolskim Festiwalu Piosenki w Opolu wspólnie z Tadeuszem Woź-niakiem. Kolejnymi etapami estradowej kariery były kon-certy z zespołem „Awans” Stanisława Fiałkowskiego, kierownika estrady bydgo-skiej. Bierze udział w przy-gotowanym przez Estradę bydgoską Oratorium Ernesta Brylla i Katarzyny Gartner „Zagrajcie nam wszystkie srebrne dzwony”. Na scenie Teatru Polskiego występuje w śpiewogrze „Na szkle malowane” wg Ernesta Brylla. Współpracuje z zespołem wojskowym „Patrol” pod egi-dą Bałtyckiej Estrady „BART”.

Program składa się z dwunastu piosenek, podzielo-nych na trzy bloki – filmowy, wojenny i estradowy. Za-prezentujemy m.in. piosenki: „Lili Marlene”, „Johhny”, „Lola-lola”, „Just a Gigolo”, „Gdzie są kwiaty z tamtych lat”. Program poprowadzi Teresa Wądzińska.

12.10.2014, niedziela, godz. 17.30, Pałac Stary, wstęp wolny

Wykład prof. Janusza Kutty „Straty ludności i materialne w Bydgoszczy, w latach II wojny światowej”

Nasz prelegent to historyk-archiwista, długoletni dyrektor Archiwum Państwowego w Bydgoszczy. Au-tor publikacji z historii nowożytnej i najnowszej oraz historii administracji Pomorza i Wielkopolski. Członek Towarzystwa Naukowego Toruńskiego, Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego oraz Instytutu Zachodniego im. Zygmunta Wojciechowskiego w Poznaniu.

18.10.2014, sobota, godz. 11.30, Pałac Stary, wstęp wolny, rezerwacja: [email protected]

„dyniowe kombinacje czyli do Pałacu zabierz dynię” – warsztaty dla rodzin z dziećmi, prowadzi agata Przygodzińska

Zapraszamy na ciekawe warsztaty w stylu „zrób to sam”, z wykorzystaniem technik decoupage i rękodzie-ła. Rodziny wykonają m.in. lampiony z dyni. Podczas warsztatów będą miały również miejsce kreatywne, ro-dzinne gry zręcznościowe z wykorzystaniem… pestek

dyni. Spotkanie odbędzie się w ramach cyklu „Kolorowa jesień w Ostromecku – warsztaty dla rodzin z dziećmi”.

UWAGA: Rodziny prosimy o zabranie ze sobą na warsztaty jednej, małej dyni!

19.10.2014, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy, wstęp 10 zł

akademia w Pałacu: Krzysztof Pełech – wirtuoz gitary, koncert

Krzysztof Pełech należy do elity gitarzystów klasycz-nych na świecie. Zapraszają go do współpracy wybitni kompozytorzy i gitarzyści, nagrywał m.in. dla BBC, ma na koncie 16 płyt. Regularnie uczestniczy w prestiżo-wych festiwalach muzycznych o międzynarodowym zasięgu. Brał udział w dwudziestu jeden konkursach, spośród których był laureatem szesnastu. W ankiecie „Gitarowy Top” ogłoszonej przez fachowy magazyn muzyczny „Gitara i Bas” Pełech został trzykrotnie wy-brany najlepszym polskim gitarzystą klasycznym.

Program koncertu: – Danza e-minor, Choro, Danza Brasilera – Jorge Morel – Asturias – Isaac Albeniz – Recuerdos de la Alhambra – Francisco Tarrega – Danza del Altiplano – Leo Brouwer, – Vals Peruano, Tema Negro – Jorge Cardoso, – Mazurka – Aleksander Tansman – Suite e-minor – J.S. Bach

22.10.2014, środa, godz. 17.00, Pałac Stary, wstęp wolny

Colloquium Ostromeckie: spotkanie z Michałem Kubiakiem & recital Jacka Szczepańskiego

Stowarzyszenie Andrzeja Szwalbego Dziedzictwo, Miejskie Centrum Kultury i Miasto Bydgoszcz zaprasza-ją na kolejne Colloquium Ostromeckie. Gościć będzie-my Michała Kubiaka, cenionego artystę plastyka, m.in. twórcę rzeźby Andrzeja Szwalbego. Wystąpi Jacek Szczepański; w programie utwory I.J. Paderewskiego.

26.10.2014, niedziela, godz. 16.00, Pałac Stary, wstęp 10 zł

dOKTOr BLUeS – koncertDoktor Blues pojawił się na muzycznej scenie

w 2005 r. dzięki Jackowi Herzbergowi. Swój wpływ zaznaczyli m.in.: Karol Szymanowski – instrumenty perkusyjne, Paweł Tomaszewski – gitara akustyczna, Waldemar Knade – altówka, Jędrzej Kubiak – gitara akustyczna i rezofoniczna, Marcin Grabowski – kon-trabas, Jacek Muża – tuba, Łukasz Sylwestrzak – skrzypce, andrzej neumann – gitara basowa, robert robaszkiewicz – perkusja.

W muzyce Doktora Bluesa usłyszeć można kilka po-krewnych gatunków: blues, folk, bluegrass, jazz trady-cyjny. Dzięki oryginalnym aranżacjom i współczesnym środkom wyrazu muzyczna propozycja Doktora Bluesa jest interesująca dla szerokiego grona odbiorców. Wię-cej www.doktorblues.com


Galeria Wspólna 9.10.2014, godz. 18.00 – wernisaż

(czas trwania wystawy 9.10 – 7.11.2014)COMPLOraTIO – wystawa rysunku doroty Jajko-Sankowskiejdorota Jajko-Sankowska urodziła się w 1968 roku w Brzozowie. Jest absolwentką PLSP w Miejscu Pia-stowym. Studiowała na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, uzyskując w 1993 roku dyplom z wyróżnie-niem w zakresie grafiki warsztatowej, w pracowni seri-grafii prof. Bogdana Przybylińskiego, oraz aneks malar-ski w pracowni prof. Wojciecha Sadleya.

W latach 1994-2004 pracowała jako asystent, potem jako adiunkt w Instytucie Wychowania Plastycznego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie w Pracowni Rysunku i Malarstwa.

W latach 1996-99 pełniła funkcję Prezesa Zarządu Okręgu Związku Polskich Artystów Plastyków w Olsz-tynie. Obecnie zatrudniona jest na stanowisku prof. UR na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego w Za-kładzie Rysunku. Dorota Jajko Sankowska brała udział w licznych wystawach indywidualnych i zbiorowych, w kraju i zagranicą.

15.10.2014, środa, godz. 17.00, Galeria WspólnaSpotkanie autorskie z Heleną dobaczewską-Skonieczkąoraz promocja jej nowego tomu wierszy Bramy do jutra. Prowadzenie Jolanta Baziak.

17-19.10.2014, Galeria Wspólna + okolice Starego Rynku

Festiwal PerformaceWięcej o wydarzeniu na str. 38

30.10.2014, godz. 18.00Wykład prof. dr hab. dariusza Markowskiego pt. Dioramy, obrazy „malowane światłem” – historia, technika i technologiaProf. dr hab. dariusz Markowski (ur. w Bydgoszczy) konserwator dzieł sztuki, pracownik naukowy Instytutu Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa Wydziału Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, kierownik Zakładu Konserwa-cji i Restauracji Sztuki Nowoczesnej.

D o r o t a J a j k o -S a n k o w s k a , Co m p l o r a t i o , t e c h n i k a w ł a s n a 10 0 ×70 c m , 2 014

D o r o t a J a j k o -S a n k o w s k a , Co m p l o r a t i o , t e c h n i k a w ł a s n a 10 0 ×70 c m , 2 014

BIK 10/2014

Documents