Besnik A. Krasniqi 2011 · Besnik A. Krasniqi 2011 Faktorët specifik në menagjimin e inovacionit brenda kontekstit të biznesit të vogël, prezantohen para se te ngritet fokusimi

Besnik A. Krasniqi 2011

Inovacioni dhe Tregu

Objektivat e mësimit

Nga fundi i këtij kapitulli ju do të mundeni të:

Kuptoni se qka do të thotë termi inovacion dhe se si matet

Qmoni pse aktiviteti inovativ është me rëndësi edhe për bizneset e vogla individuale dhe për

ekonominë në përgjithësi

Vlerësoni se si konteksti i biznesit të vogël ndikon edhe menagjmentin edhe daljet e inovacionit

Merrni parasysh rëndësinë kritike të të kuptuarit e sjelljes së konsumatorit kur prezantohet një

prodhim i ri inovativ në treg.

HYRJE

..........................................................................................................................................................

Në Kapitullin 2, ndërmarrësia ishte prezantuar në termat e tri komponentëve të sjelljes: (i)

identifikimi i mundësisë, evaluimi; (ii) menagjmenti i një organizate të re apo të tramsformuar;

dhe (iii) krijimi i vlerave përmes shtfrytëzimit të suksesshëm të një ideje të re.

Në këtë kapitull ne ofrojmë më shumë analiza të detajizuara të këtyre aspekteve të

ndërmarrësisë dhe raportet e tyre duke u fokusuar në inovacionin dhe tregun. Ky kapitull fillon

duke marrë parasysh se si ne e definojmë dhe pastaj matim inovacionin, dhe vlerëson

rëndësinë e tij themelore në nivelin e ekonomive kombëtare dhe bizneseve të vogla individuale.

Kjo përcillet me një eksplorim të natyrave të produkteve inovative dhe shërbimeve në raport

me tregjet e tyre që kanë për qëllim.

Edhe pse kompanitë e vogla kanë përparësi në aktivitetin inovativ, ato gjithashtu kanë edhe

jopërparësi (dëme) të cilat disa biznese i tekalojnë me bashkëveprim dhe bashkëpunim.


Faktorët specifik në menagjimin e inovacionit brenda kontekstit të biznesit të vogël,

prezantohen para se te ngritet fokusimi në mundësinë e inovacionit dhe vendin e tregut. Tregu

përfaqëson testin e menjëhershëm për produktet inovative, kështu që ky kapitull merr parasysh

dy pyetjet kryesore për pronarët e sipërmarrjeve të reja: kush do të jenë konsumatorët e mi

dhe pse do të blejnë ata prej meje? Që të ju përgjigjeni saktësisht këtyre pyetjeve mund edh të

sinjalizojë dallimin ndërmjet ndërtimit të biznesit në baza të vetëm ,, një ideje të mirë” apo në

mundësinë e vërtetë të tregut.

AKTIVITETI 1

Inovatorët e mëdhenjë të versusit të vogël

A kanë kompanitë e vogla përparësi ndaj kompanive të mëdha në shpikjen e produkteve apo

shërbimeve të reja?]

Qfarë jopërparësi ( dëme apo të meta ) kanë?

4.1 DEFINIMI I INOVACIONIT

Në kuptimin e tij të gjerë, termi inovacion vjen nga Latinishtja innovare, që do të thotë ,, më bë

diqka të re”. Kuptimi në kohën moderne është që inovacioni është një proces i kthimit të ideve

në mundësi të reja për krijimin e vlerave dhe i vendosjes së këtyre në një praktikë të përdorur

gjerë. Termat inovacion dhe kreativitet shpesh përdoren për njëra tjetrën. Në kontekstin e

menagjmentit të biznesit të vogël dhe ndërmarrësisë është e ndihmueshme të bëhet dallimi

ndërmjet tyre:

Kreativiteti është gjenerimi i ideve të reja

Inovacioni është shfrytëzimi i suksesshëm i ideve të reja


Procesi i ndërmarrësisë nbështetet në kreativitetin individëve të përfshirë, në termat e ardhjës

me ide origjinale për produktet dhe shërbimet e reja në vendin e parë. Kjo është vetëm një

pjesë e tregimit, sidoqoftë. Ndërmarrësia përfshinë shfrytëzimin e suksesshëm të këtyre ideve .

Në kontekstin e tregut, kjo përfshinë këmbimin e suksesshëm të produktit apo shërbimit të ri,

të cilit ne ju referohemi si inovacion.Andaj, ndoshta ne vetëm mundemi të referohemi tek një

inovacion pas përfundimit (post hoc), pasi që, qoftënese është apo nuk është prezantuar me

sukses produkti në treg, mund vetëm të del jashtë me dëshmi, më shumë sesa me spekulim

paraprak.

Është e njohur gjerë që inovacioni luan një rol qëndror në konkurencën e kompanive dhe

vendeve. Inovacioni kuptohet të jetë drejtuesi kryesor i produktivitetit. Inovacioni ndihmon

bizneset të përmirësojnë mënyrën që produktet dhe shërbimet bëhen dhe dërgohen, apo të

prezantojnë tërësisht të reja.

Hulumtimet tregojnë që 12 përqind e qarkullimit të NVM të BE-së vjen nga produktet apo

shërbimet e reja ose të përmirësuara dukshëm ( Komisioni Evropian, 2007, f.5). Të dhënat

tregojnë se kompanitë inovuese mbajnë një performancë më të lartë dhe rriten më shpejtë se

jo-inovatorët. Inovacioni është definuar gjerë si shfrytëzimi i suksesshëm i ideve – apo kthimi i

ideve në produkte profitabile, procese, shërbime apo praktika biznesi. Me fjalë të tjera, një

inovacion është komercializuar, ndërsa një shpikje nuk është ( Shih. Pjesën 4.2.1 për diskutim të

mëtutjeshëm të dallimit ndërmjet inovacionit she shpikjes).

Veq këtyre pohimeve për inovacionin si të qenit vital për ekonominë dhe suksesin e biznesit të

vogël individual, sidoqoftë, është një koncept që mund të mendohet në një numër të mënyrave

krejtësisht të ndryshme. Zakonisht janë paraqitur tri konceptualizimet kryesore (Tether, 2003,

f.3). Këto e tregojnë inovacionin si arritje, pasojat apo ndikimet që dalin nga rritjet dhe

kapacitetin për të ndryshuar apo inovacioni si aftësi dinamike.

4.1.1 Inovacioni si Arritje

.............................................

Sipas një komentatori kryesor, në të menduarit rreth inovacioneve si arritje, ne do të duhej ti

merrnim parasysh ato në mënyrë primare në kontekstin teknologjik dhe të përkohshëm- jo në

terma të ndikimit të tyre shoqëror apo komercial (Tether,2003, f.6). Inovacionet, andaj,

përfshijnë arritjen e hapave signifikant në përdorimin e teknologjisë, apo ri-konceptualizimit të

problemeve egzistuese në mënyrën që nxjerr krijuesin nga sistemet egzistuese teknologjike.


Inovacionet e e reja nuk mund të kuptohen jashtë sistemit teknologjik që qeveris, së paku

pjesërisht, qfarë është e ,,mundshme” në qfarëdo konteksti të dhënë. Teknologjitë e reja

synojnë të evolvojnë në kohë më shumë sesa në kapërcimet e papritura pasiqë që ato zakonisht

mbështetën në shoqatat grumbulluese dhe të mvaruara në një shteg të njerëzve, ideve dhe

objekteve.

Një arsye për këtë evolucion gradual është për shkak se paraqitja e teknologjive të reja është

esencialisht një proces me rrezik- edhe në pasiguritë teknologjike ( a do të funksionojë?) edhe

në pasiguritë e tregut ( a do të shitet- dhe nëse po, sa shpejtë?).

Për më shumë, një strategji e inovacionit të organizatës është e detyruar nga gjendja aktuale

dhe gjendja e mundshme në të ardhmen e njohurisë teknologjike, dhe kufizimet e njohurisë

dhe aftësitë njohëse të saj. Ne i kthehemi kësaj teme më vonë në Pjesëm 4.5. Menagjimi i

Inovacionit- Disa Qështje.

4.1.2

Për të folur për një inovacion të madh, është të folësh për diqka që ka potencial për të bërë

ndikim signifikant comercial dhe/apo social . Shumë shpesh ky lloj ndikimi është i

paqëllimshëm- dhe mundet larg të arrijë pritjet e inovatorit origjinal.

Në reflektimin e inovacioneve të mëdhaja ( si telefoni, vetura, gjysëmpërquesit, etj) ne

synojmë të mendojmë për ndikimin apo pasojat e inovacionit, të cilat rrallë ( nëse ndonjëherë)

janë parashikuar në kohën e inovacionit kur është paraqitur për herë të parë. Për shembull,

sygjerimi i Alexandar Graham Bell që shpikja e tij e re ( telefoni) mund të jetë e

shfryrëzueshme për të thirrur në qytetin tjeter të afërt për të ju treguar atyre që një telegram

po vinte, tani duket i jashtëzakonshëm për mënyrën që në tërësi dështon të njohë potencialin e

idesë së re. Për ekonomistët, pasojat e paqëllimshme që përfitojnë secilin quhen përhapje

(spillover) apo të jashtme pozitive. Inovacionet synojnë të kenë këtë pozitivitete të jashtme.

4.1.3 Inovacionet si Aftësi Dinamike

Mbase konceptualizimi më imponues i inovacionit është kapur në këtë qasjen e e tretë- e cila

fokusohet në idenë e inovacionit si kapacitet për të ndryshuar. Në efekt, inovacioni ( si

ndërmarrësia) këtu kuptohet si një proces, apo një mendim që inkurajon apo mundëson një

grup specifik të sjelljeve dhe praktikave qëllimore dhe dinamike.


Një dallim kyq mund të bëhet ndërmjet ngjarjes së ndryshimit apo zbulimit dhe menagjmentit

sistematik të ndryshimit.Siq kishte thënë Louis Pasteur, ,, Mundësia favorizon mendjën e

përgatitur”. Apo siq e kishte shënuar Gary Player, lojtari i famshëm i golfit “ Sa më shumë që

ushtroj aq më me fat bëhem”. Biznesi i vogël inovativ, andaj, është një që është i gjallë për të

ndryshuar dhe fleksibil në qasjen e tij – ka aftësi dinamike ( një model të mësuardhe stabil të

aktivitetit kolektiv përmes të cilit organizata sistematikisht gjeneron dhe modifikon rutinën e saj

vepruese në ndjekjen e efektivitetit të përmirësuar ( Tether, 2003, f.10). Prandaj,Inovacioni

gjithashtu varet në aftësinë dhe dëshirën për të mësuar. Ky aspekt i inovacionit është kapur në

obzervimin e Peter Drucker që:

Inovacioni është mjet specifik i ndërmarrësit, mjete me të cilat ata e shfrytëzojnë ndryshimin si

një mundësi për një biznes apo shërbim të ndryshëm. E ka aftësinë e të qenit i prezantuar si

diciplinë, i aftë për të qenë i mësuar, dhe i aftë për të qenë i praktikuar..

Inovacioni andaj, mund të menagjohet proaktivisht. Është ky aspekt i inovacionit, në veqanti, që

është i konsideruar në disa detaje brenda këtij kapitulli.

AKTIVITETI 2

Definimi i inovacioneve

Merrni parasysh shërbimet në vijim dhe produktet:

Rank Xerox copiers Body Shop beauty treatments

3M Scotch Tape ( Sellotape) Apple’s iPod

easyJet Mozilla’s Firefox Web browser

Në qfarë mënyra ishin inovative? Specifikoni për secilën qfarë i dallon ato prej bizneseve apo

produkteve tjera.

Në qfarë mënyra ata nuk ishin inovative?


4.2 INOVACIONI NË MË SHUMË DETAJE

4.2.1 Keqinterprentimet e Inovacionit

................................................................

Në pikëpamje te këtyre mënyrave të ndryshme të conceptualizimit se qfarë është inovacioni

është, nuk është befasuese që inovacioni nganjëherë gabohet për diqka tjetër. Për të ndihmuar

të qartësojmë kuptimin tonë për konceptin, kjo pjesë tani fokusohet në më shumë detaje se

qfarë inovacioni nuk është. Me fjalë të tjera, paraqet disa prej keqinterpretimeve kryesore të

inovacionit:

Keqinterpretimi 1: Inovacioni= Shpikja Siq e kemi cekur tanimë, inovacioni është i lidhur

fuqimisht me shpikjen, por edhe pse ata përkojnë, nuk janë të njejtë. Një shpikje esencialishtë

është një ide kreative. Inovacioni e merr atë ide, dhe e vë në funksion. Aktiviteti inovativ

inkurajon zhvillimin e ideve të reja, por gjithashtu edhe i kthen ato në produkte apo shërbime

të shfrytëzueshme të cilat ka nevojë konsumatori ( Adair, 1990)

Britanezët kanë qenë shpikës shumë prodhues , por shpesh kanë dështuar që ti dërgojnë idetë

e tyre në treg në mënyrë të sukseshme.

Joseph Swan në Angli kishte zhvilluar një poq elektrik në kohën e njejtë kur si Edison në SHBA.

Edisoni e kishte menduar që përmes sistemit të kërkuat të gjeneronte dhe shpërndante rrymë

për konsumatorët e poqit elektrik, dhe zhvilloi një industri. Swan e prodhoi një poq elektrik më

të mirë ( Edisoni e pranoi këtë duke blerë patentën e tij), për të cilin të tjerët zhvilluan një treg.

Karriera e Sir Clive Sinclair ka theksuar nganjëherë dallimin ndërmjet inovacionit dhe shpikjes.


Karriera e tij përshtatet mirë në prototipin e inovatorit mospërshtatës ndërmarrësor . Ai kishte

lënë shkollën në moshën 17 vjeqare , me vetëm një kualifikim modest , duke filluar punën si

gazetar teknik që shkruante doracak të hobistëve elektronik .

Në vitin 1962 ai e filloi një kompani, Sinclair Radionics, e cila filloi në biznes duke shitur kuti

përforcuese me porosi poste. Ishte inovacioni i Sinclair i kalkulimeve të xhepit të lirë që së pari i

solli atij famën industriale pasi që kompania e tij u bë lider tregu në Mbretërinë e Bashkuar,

duke u zgjeruar shpejtë në orë digjitale, në televizor të vegjël, dhe pajisje tjera digjitale, Sinclair

Radionics u zhyt në vështirësi financiare dhe në vitin 1979 ai shkoi.

Gjeniu i tij inovativ shpejt gjeti një treg tjetër kur më 1980 kompania e tij e re lansoi ZX81,

kompjuterin e shtrenjtë të shtëpisë që përkohësisht i dha Mbretërisë së Bashkuar lidershipin në

mbarë botën në këtë treg duke shitur mbi një milion njësi në 18 muajt e parë.

Sinclair shpejtë i shtoi vargut të tij Spectrum i cili ishte i barabartë nga suksesi dhe QL më të

sofistkuar . Pastaj biznesi pësoi nga periudha e publicitetit të keq për vonesat e dërgesave,

duke u përcjellur me një rënie në tregun e kompjuterit , në vitin 1985.

Reagimi i Sinclair ishte tipik- një shpikje tjetër, vetura elektrike C5. Filozofia e marketingut të C5

ishte e bazuar në parimet e njejta si inovacionet e tija të mëhershme duke kthyer produket

teknologjikisht të avansuara por të shtrenjta në diqka që mund të ishte e ofrushme nga tregu

masë. Këtë herë ai e vlerësoi gabimisht dhe C5 ishte një shkatërrim financiar, duke e shtyer

Sinclair të ia shiste Amstradit asetet e tij të kompjuterit .Sidoqoftë, Inovacionet e tij nuk ishin

ndalur aty.

Në vitin 1987 biznesi i tij i ri Cambridge Computer Company lansoi Portable Computerin e

hershëm –Z88. Më së fundi, ai ka lansuar një motor add-on-electronic për bicikleta, një njësi

për ngasjen e karrikave me rrota, dhe një njësi për shtytje ndër ujë. Në vitin 2006 kompania e

Sinclair lansoi A-Bike (bicikleta A), e cila u pohua të ishte bicikleta me peshën më të vogël në

botë.

“ Kam menduar që nëse bicikleta do të mund të mblidhej në mënyrë të ngjeshur dhe do të ishte

më e lehtë se bicikletat sot, do të mund të plotësonte shumë nevoja. Një bicikletë 15 kg është

në mirë nëse po ju bart juve, por nëse ju jeni ai që e bartni atë, atëherë kjo ndryshon”.

Sir Clive ka një rekord të lakmueshëm si një shpikës i cili specializon në bërjen e objekteve

miniaturë. Aftësia e tij për të identifikuar dhe për tu përgjigjur nevojave të konsumatorëve të

mundshëm është qëndrore në punën e tij. Sidoqoftë, potenciali për të plotësuar nevojat është

vetë jo i mjaftueshëm kur vie tek shpërndarja e inovacionit.


Keqinterpretimi 2: inovacioni = vetëm prodhime apo shërbime të reja Inovacioni mund të

rezultojë në produkte apo shërbime të reja,por nuk është i kufizuar vetëm në zhvillimin e tyre.

Ekonomisti austriak Joseph Schumpeter (1934) identifikoi pesë mënyra në të cilat një

ndërmarrës shkakton ndryshime të dukshme në treg përmes paraqitjes së inovacioneve:

Paraqitja e produkteve apo shërbimeve të reja që me të cilat konsumatorët ende nuk janë të

njohur apo një kualitet të ri të prodhimeve apo shërbimeve.

Paraqitjae metodës së re të produktit

Hapja e tregut të ri

Pushtimi i burimit të ri të furnizimit me materiale të papërpunuara apo mallra gjysëm të

prodhuara

Zbatimi i organizatës së re të ndonjë industrie.

Në diqka kontrast me A-bike të Sinclair, Zambikes dizajnon dhe prodhon bicikleta nga kallami

bambu i rritur lokal në Zambia.

Sigurisht që inovacionet më të publikuara janë shpesh të lidhura me zhvillimet e produktit të ri.

Kompanitë e vogla janë bërë gjigant ndërkombëtar përmes inovacionit të suksesshëm të

produktit. P.sh, 3M, Scotch Tape, Xerox’s fotokopjuesi i i letrës së thjeshtë dhe sistemi operues i

kompjuterit Microsoft, MS DOS, kanë kthyer kompanitë e rja në korporata ndërkombëtare.

Sidoqoftë, inovacioni nuk ndalet tek produktet. Ai përfshin zhvillimet e reja në fushat tjera,

përfshirë:

Tregjet e reja: është inovative të merren produktet egzistuese apo shërbimet dhe të shiten në

tregjet e reja.

Këto tregje të reja mund të ndahen sipas llojeve dhe shfryrëzuesve ;p.sh RM së pari kishte

lansuar Scotch Tape në vitin 1930 në tregun paketues industrial. Inovacioni i tyre i dytë dhe më

i rëndësishëm , në terma të shitjeve të kompanisë, doli më vonë kur Sello Tape ishte lansuar në

zyre dhe tregjet vendore- esencialisht produkti i njejtë por tërësisht me dispenser (sprej).


Tregu i ri mund të diferencohet vetëm nga gjeografia. Bizneset e vogla shpesh nxjerrin risi në

këtë mënyrë duke vërejtur tregun gjeografik nga kompanitë e mëdha, apo duke përdorur idetë

nga qyteti tjetër apo vendi tjetër para se të paraqiten gjerësisht. Suksesi ishte vërejtur nga disa

ndërmarrës të Mbretërisë së Bashkuar të cilët në mënyrë të përshtatshme e modifikuan idenë

në kushtë lokale , dhe themeluan një pozitë të fuqishme në treg të cilën lansimi i vonuar i

krijuesve amerikan kishte dështuat të pasonte.

Metodat e reja të marketingut: Produkti apo shërbimi mund të mbetet i njejtë dhe tregu nuk

ndryshon; Inovacioni kryesor mund të vijë nga marketingu i prodhimit për konsumatorin.

Sikurse 3M Scotch Tape ( shirit ngjitës), kopjuesit Xerox kerkuan që dy inovacionet të bëheshin

të suksesshme.

Kur ishte patentuar letra e parë e thjeshtë, shumë kompani kishin hedhur poshtë mundësinë

për të tregtuar atë. Makinat e para ishin shtrenjtë. Ekuivalent prej rreth 50.000 funta sot- dhe

njohuria konvencionale thoshte që askush nuk do të paguante atë shumë parashë për një

pajisje për ti ndihmuar sekretarës së zyrës kur praktikisht letra e karbonit kushtonte asgjë.

Xerox pastaj një kompani e panjohur e New Jork-ut e quajtur Halloid- mendoi ndryshe .Edhepse

ata ndihmuan në zhvillimin e makinës , inovacioni i tyre i vërtetë ishte në qmim. Ata shitën jo

makinën por atë se qfarë prodhonte makina-kopjet. Duke ofruar kopjues në baza qiradhënjëje

për disa peni për kopje e bëri kopjimin e letrës së thjeshtë gjerësisht të mundshëm me një

qmim i cili dukej si peti kesh , dhe jo si investim kapital kryesor.

Distribuimi, një aktivitet tjetër kyq i marketingut, kishte qenë fushë fertile për ndryshimin

inovativ për bizneset e vogla, pasiqë ato kishin zhvilluar mënyra më të përshtatshme për ti vënë

në dispozicion mallrat dhe shërbimet te konsumatori. Inovacionet e suksesshme në këtë

kategori përfshin dërgesat në shtëpi të produkteve prej picave deri tek lulet, apo sendviqat të

kohës së drekës kur vizitoheshin parqet e bizneseve.

Metodat e reja të operimit: një ndërmarrje mund të bëjë risi me atë se si vepron brendshëm.

Mund të ndryshoj sistemet apo mënyrat e sajtë bërjes së biznesit. Edhe pse këto ndryshime

mund të jenë të brendshme. Ndikimi i tyre mund të ndjehet jashtë në vendin e tregut.

Për shembull, teknologjia është duke u transformuar në atë se si paguajnë për mallëra dhe

shërbime dhe tregu elektronik e ka potencialin të ndryshoj e gjithë përvojën e blerjes.

Inovacionet e procesit përfshirë kombinimin e teknologjive të reja janë veqanarisht me rëndësi

në këtë respekt. Intregrimi i teknologjisë së telefonit mobil, teknologjia EPOS dhe menaxhmenti

i bazës së të dhënave të konsumatorit, për shembull, tani paraqet një mundësi me rëndësi për


bizneset të cilat janë në dispozicion të veprojnë si “thyerës të teknologjisë” (Hargadon, 2003).

Inovacionet e procesit mund të japin biznesit një avantazh garues të dallueshëm përmes

efikasitetit të rritur apo njohurisë së konsumatorit.

Bota e biznesit të vogël vazhdimisht është ndikuar nga një inovacion tjetër operues –

ekskluziviteti. Një varg i gjërë i koncepteve të biznesit, nga restoranet e ushqimit të shpjetë

derti tek sistemet e konzervimit të energjisë, ishtë bërë i mundëshëm në një kohë të shkurtër

për një audiencë shumë të gjërë përmes konceptit të ekskluzivitetit.

Dalja e inovacionit kategorizohet dhe studiohet në mënyra të ndryshme. Ekzistojnë literatura të

ndara të asociuara me prodhime, shërbime dhe inovacionin e procesit, inovacionet

teknologjike, inovacionet në rritje dhe radikale, inovacionet organizative dhe strategjike. Për

pronarin-menagjerin e e biznesit të vogël , pyetja kryesore bëhet se si të menagjohet procesi i

inovacionit, me detyrimet e veqanta të ambientit të biznesit të vogël ( shih Kapitullin 3), siq

është mungesa e burimeve dhe ,, detyrimet e risisë” (Stinchcombe, 1965).

Aktiviteti 3

Llojet e inovacionit

A mund të mendoni një shembull për secilin lloj të inovacionit të përshkruar më lartë nga

ekonomisti Joseph Schumpeter?

Keqinterpretimi 3: inovacioni= origjinali. Inovacioni nuk ndodh në një vakum. Idetë e reja

gjithherë i kanë rrënjët në të vjetrën; ato fillojnë me atë se qka tanimë egziston, dhe bëhen

origjinale nga mënyra unike në të cilën ato i kombinojnë apo i lidhin idetë egzistuese dhe


njohuritë. Me fjalë të tjera, një ide e re është shpesh takimi i dy ideve të vjetra për të parën

herë.

Inovatori më prodhues i të gjitha natyrave, krijon dhe rikrijon duke përdorur kombinime të

ndryshme të një numri shumë të vogël të elementeve; ne deri atni kemi zbuluar mbi 90

elemente të ndara të universit, dhe qështja jetësore ( e cila përfshinë neve) përbëhet nga

vetëm 16 prej tyre! Edhe pse ne të gjithë jemi unik, ne përbëhemi nga aranzhimet e ndryshme

të atij numri të vogël të elementeve.

Të menduarit kreativ fillon duke u munduar për të bërë lidhje ndërmjet koncepteve që tanimë

egzistojnë, por janë shumë larg nga të tjerët për tu parë. Është thënë se sekreti i suksesit

ndërmarrësor është për të përdorur OPB- Other Peoples’ Brains ( truri i njerëzve të tjerë) Kjo

nuk është për të inkurajuar imitimin, i cili nuk krijon ndonjëgjë të re: është për të pranuar që

inovatorët marrin idetë e njerëzve tjerë, qoftënëse të reja apo të vjetra, dhe i bashkojnë ato për

të bërë një model unik, i cili është origjinal vetëm në atë se askush tjetër nuk i ka futur në

përdorim në këtë mënyrë përpara.

Dai Davies, krijuesi i Letraset, e kishte parë nevojën për mbishkrime më të shpejta për artistët

grafik me qëllim për të kursyer kohën e tyre në krijimin e titrave reklamues dhe mbishkrimeve.

Ai e morri një ide egzistuese, transfere me bazë të ujit të cilët më përpara ishin përdorur për

produktet e fëmijëve, dhe i adaptoi ata për përdorim nga artistët profesionaë grafik.

Anita Roddick, në udhëtimet e saja, e shikoi gratë në Tahiti duke fshirë trupin e tyre me gjalpë

nga kakao, dhe gratë në Moroko dike i larë flokët e tyre në baltë. Këto dhe trajtimet tjera

natyrale ishin për të formuar bazën e vargut të produkteve në biznesin që ajo kishte themeluar-

The Body Shop.

Keqinterpretimi 4: inovacioni= inspirimi unik Inovacioni nuk mbështetet në një qast të papritur

të inspirimit për të dhënë planin për një zhvillim të ri . Inovacioni është një proces gradual i cili

ndërtohet në diqka të re dhe të vlefshme gjatë një periudhe kohore , nëpër faza të llojllojshme.

Ne tanimë e kemi përmendur 3M’Scotch Tape, dhe kopjuesit e letrës së thjeshtë nga Xerox’s, të

cilat u bënë produkte të mbarë botës, jo vetëm përmes një inovacioni, por përmes shumë.

Zhvillimi i Letraset ishte një proces, jo një sukses i menjëhershëm. Transferet inicuese nga uji

ishin të qrregullta dhe merrnin kohë për tu përdorur. Kompania nuk kishte parë një sukses real

derisa ishte shfaqur produkti i dytë- sistemi i transferit të thatë të mbishkrimeve i cili mund të

fërkohej lehtë dhe shpejtë në një fletë.

Një prej inovacioneve më ndikuese të kohës moderene është zhvillimi i internetit.


Edhe pse duket se një fenomen i kohës së fundit, interneti është vetëm faza e fundit në

historinë e zhvillimit të teknologjisë së komunikimit e cila ka ndodhur përgjatë shumë dekadave

dhe ka përfshirë jo vetëm një por shumë inovacione. Parimet e lidhjes së bashku të rrjetit të

decentralizuar të kompjuterëve të pavarur ishin demonstruar po aq herët në vitet 1960-ta.

Softwer-i i parë i postës elektronike ishte zhvilluar në vitin 1972 dhe në vitin 1974 një protokol

standart i softwer-it (TCP/IP) ishte në dispozicion për të siguruar që kompjuterët e pavarur kanë

mundur të gjithë të komunikojnë së bashku. Sidoqoftë, përdoruesit e internetit ishin shumë të

kufizuar nga hulumtuesit dhe akademikët deri në zhvillimin e World Wide Web nga Tim

Berners-Lee në vitin 1989. Këtu në mund ta bëjmë një dallim tjetër me rëndësi ndërmjet dy

lloje të ndryshme të inovacionit – inovacion i shfrytëzuesit dhe invacioni i prodhuesit. Një

inovacion është invacion i shfrytëzuesit kur zhvilluesi pret të përfitoj duke shfrytëzuar atë. Një

inovacion është inovacion i prodhuesit kur zhvilluesi pret të përfitoj duke e shitur atë

(Hargadon, 2003). Berners-Lee nuk ishte përcaktuar për të shpikur një fenomen kulturorë

bashkë-kohorë, më shumë, ai thotë “Ishte diqka që më duhej në punën time”. Inovacioni i

shfrytëzuesit nga Berners-Lee ishte vendimtarë për zgjerimin e aplikimeve të internetit pasi që

e përmirësoj dhe e thjeshtësoj distribuimin dhe rikthimin e informatave por kjo morri një

inovacion të mëtejshëm para se sistemi të bëhej i popullarizuar. Në vitet e herëshme të 1990-ve

zhvillimi i Web Browser, Netscape Navigator, një program i aplikimit që i lejon shfrytëzuesit të

hyjë dhe të gjej rrugën e tyre rreth internetit, shënoi fillimin e ngutisë për biznese dhe individ

në vendosjen e prezencës së Web-it.

Bill Gates, themeluesi i Microsoft—it, ishte inovatori kryesorë në përhapjen e kompjuterit

personal. Por larg ai nuk kishte luajtur rol në zhvillimin e internetit, dhe ishte zënë në befasi nga

shpërthimi i përdorimit të internetit. Microsoft-i zhvilloi shpejtë WebBrowser –in e tij, Internet

Explorer dhe paketoj atë në softwer-in e Windows-it sistemin standart të përdorimit të

industrisë për PC. Edhe pse gjykatat e Shteteve të Bashkuara më pas vendosen që kjo lëvizje

ishte anti-konkuruese, i kishte lejuar Microsoft-it të kapë fitimtarin e internetit dhe të vendosë

netscape si sistem browser më të popularizuarin. Libri i Gates-it “The Road Ahead” (1995).

Pohoj fillimin e super rrugës të informacioneve, dhe sigurisht duket sikur Microsoft është duke

sfiduar për të luajtur rolin kryesorë në zhvillimin e kësaj rruge, përfshirë edhe përmes zhvillimit

dhe lansimit të makinës së re kërkuese për të rivalizuar të ngjajshmit si Google, të quajtur Bing.


Pronarët e ndërmarrjeve shumë të vogla nuk e përcjellin shembullin e Gates-it por ndlaen në

inovacionin e parë. Një ide e mirë për në treg shpie në një fillim të ri biznesi, i cili takohet me

suksesin e herëshëm. Ndërmarrësi themelues ndoshta do të mund të falej për besimin që

inovacioni fillestar ishte e gjitha çfarë kërkohej.

Për më tepër, inovatori tani është bërë një menaxher. Duke arritur idenë origjinale, themeluesi

tani ka një biznes për ta zhvilluar. Menaxhmentit i pëlqen rregulli, jo kaosi, siguritë më shumë

sesa risitë. Fatëkeqësisht kreativiteti lulëzon në parregullësi i cili nxjerrë më shumë mundësi për

kombinacione të reja ndërmjet pjsëeve të palidhura deri tani. Rreziku për bizneset e vogla është

se mundësia për inovacionin e vazhdueshëm bëhet e ndrydhur nga menaxhmenti i organizuar.

Rregulloret dhe rregullat bëhen që të ndihmojnë të mbajnë biznesin në binarë në dihet e

herëshme por këto kufizojnë të menduarit kreativ që është i nevojshëm për ta ushqyer rritjen

inovative të së ardhmes. Siq e kishte obzervuar Gary Hamel “ndërmarrësit duhet të jenë në

gjendje të prodhojnë diqka nga asgjë. Ata luftojnë jo kundër natyrës por kundër dominimit të

praktikës së themeluar” (shih Hargadon 2003).

4.2.2 Si e Matni Inovacionin ?

Inovacioni është një koncept relativ jo absolut- dhe si i tillë , inovacioni mundet vetëm të

kuptohet ashtu në koncept. Nocioni i përgjithshëm si ,, shfrytëzimi i suksesshëm i idesë së

re”kërkon dy pyetje të mëtutjeshme : (i) qka do të thotë ,, i suksesshëm” dhe (ii) qfarë e

përbën një ide të re?.

Natyrisht, ne të gjithë mendojmë se mund ta njohim një inovacion nëse e kemi parë një; por

vlerësimi apo matja e dallimit ndërmjet inovacionit të vërtetë dhe qka ndryshe mund të shihet

si diferencim i produktit të thjeshtë nuk është një detyrë e lehtë. Natyrisht është një me rëndësi

për këdo që seriozisht është i interesuar në konstatimin e nivelit aktual të inovacionit në regjion

apo vend dhe propozimin e masave për të rritur aktivitetin inovativ, siq janë qeveritë

kombëtare dhe lokale (shihe DTI, 2003).

Gjatë viteve të fundit një varg i gjërë i kritereve janë përcaktuar për të ofruar bazat nga të cilat

ne do të kishim mundur të masim inovacionin. Për shembull komisioni i komuniteteve

evropiane (2004) kishte ndërmarrë një studim vjetor të inovacionit përgjatë vendeve të Evropës

i cili bazohet në 20 tregues të inovacionit. Këta 20 tregues po dalin në terma se si ata

reflektojnë shumëllojshmërinë e perspektivave që janë të interesit më të madh për bërësit e

politikave (shih tabelën 4.1).


Aktiviteti 4

Inovacioni në bizneset e vogla

Çfarë mendoni se është ndryshe rreth inovacionit në bizneset e vogla kundër kompanive të

mëdha?

Pse është kjo?

Tabela 4.1 Tabela Evropiane e pikëve të Inovacionit (EIS) – dimensionet kyqe dhe indikatorët

FASILITATORËT

Burimet njerëzore

S&E dhe SSH të diplomuar për 1000 banorë të moshës 20-29 ( shkalla e parë e shkollimit

terciar)

S&E dhe SSH të diplomuar në dokotoraturë për 1000 banorë të moshës 25-34 ( shkalla e dytë e

shkollimit terciar)

Popullata me shkollim terciar per 100 banor të moshës 25-64

Pjesëmarrja në mësim afat gjatë për 100 banorë të moshës 25-64

Niveli i arritjes së shkollimit të rinisë

Financimi dhe Mbështetja

Shpenzimet publike R&D (% të BPV)

Kapitali i Ndërmarrjeve (% të BPV)

Kredit privat (relativ me BPV)

Qasja e gjerë nga kompanitë (% e komapanive)

Aktivitetet e Kompanise

Investimet e Kompanise

Shpenzimet R&D të biznesit (% të BPV)

Shpenzimet e IT-së (% të BPV)

Shpenzimet e jo R&D të inovacionit (% e qarkullimit)


Linqet dhe Ndërmarrësia

2.1 Inovacionet e NMM-ve në – shtëpi (% e NMM-ve)

2.2 NVM-të inovative në bashkëpunim me të tjerët (% e NVM-ve)

2.3 Përtritja e kompanisë (hyrja e NVM-ve plus daljet) (% e NVM-ve)

2.4 Bashkëpublikimet publike private për 1 milion popullatë

Xhirot

3.1 Patentat EPO për milion popullatën

3.2 Marka tregëtare të komuniteteve për milion popullatën

3.3 Dizajnet e komunitetit për milion popullatën

3.4 Balanci i teknologjisë i rrjedhës së pagesave (% të BPV)

Daljet

Inovatorët

NVM-të që prezantojnë inovacione të produktit apo procesit (% të BPV)

NVM-të që paraqesin inovacione marketingu apo organizative (% të BPV)

Inovatorët efikas të burimve, mesatarja e pamatur e:

Shpërndarja e inovatorëve ku inovacioni ka reduktuar dukshëm shpenzimet e punës (% e

kompanive)

Shpërndarja e inovatorëve ku inovacioni ka reduktuar dukshëm përdorimin e materialeve dhe

energjisë (% e kompanive)

Efektet ekonomike

3.2.1 Punësimi në prodhimin medium-high & high tech ( teknologjisë së mesme-të lartë dhe të

lartë) (% e forcës së punës)

3.2.2 Punësimi në shërbimet intenzive të njohurisë (% të forcës së punës)

3.2.3 Eksporti i prodhimit të teknologjisë së mesme dhe të lartë ( % e total eksportit)

3.2.4 Eksporti i shërbimeve intenzive të njohurisë ( % e total eksportit)

3.2.5 Të reja në shitjet e tregut ( % e qarkullimit)

3.2.6 Të reja në shitjet e kompanisë (% e qarkullimit)


Source: @ Copyright 2009 Europian Communities. Europian Innovation Scoreboard 2008

Comparative Analysis of Innovation

Performance (2009:6), available

http://proinno.tuxe.es/node/admin/uploaded_documents/EIS2008_Final_report-pv-pdf

Diku tjetër katër faktorë janë parashturar si të rëndësishëm në lidhje me inovacionin e

produktit:

Risia konceptuale; (ii) pasiguria teknologjike; (iii) pasiguria e tregut ; dhe (iv) shtrirja në të cilën

kompania ka bërë,, sunk costs”( shpenzime të zhytura) për projektin ( shih Tether, 2003, pp. 33-

4). Është e qartë që tre faktorët e parë kërkojnë qështjen e gjykimit të bazuar në njohuri

ekspertësh. Vetë faktori i katërt përfaqëson një aspekt të aktivitetit të biznesit që mund të

matet gatishmërisht si i tillë..


4.3 INOVACIONI I PRODHIMIT NË KOMPANITË E VOGLA

4.3.1 ,, E Vogla është inovative?

Kompanitë e vogla dhe të mëdha duken të kenë role të ndryshme në procesin e inovacionit (

Acs dhe Audretsch, 1990). Sot, Kompania e vogël shihet si një që luan një rol të rëndësishëm në

inovacionin e produkteve dhe proceseve të reja. Kompanitë më të mëdha kanë një përparësi në

intenzivin-kapital, industritë e koncentruaraku burimet themelore dhe tekonlogjitë

konvergjente janë prezente.

Kompanitë më të vogla duken të kenë përparësi në industritë në zhvillim me nivel të lartë të

inovacionit. Kompanitë më të vogla gjithashtu kontribuojnë më shumë inovacione se

kompanitë e mëdha, sidoqoftë ato janë të matura ( Audretsch, 1995). Në të vërtetë kompanitë

e vogla dhe të mesme shpesh konsiderohen të jenë më innovative se ato të mëdha për shkak

të flksibilitetit dhe vullnetit të tyre për rrugë të reja ( shih Davis, 1991).

Pika pëforcohet me tregime të publikuara të suksesit të ndërmarrësëve inovativ që kishin qënë

të shtyrë të fillojnë biznesin e tyre sepse idetë e tyre ishin refuzuar nga kompanitë e mëdha.

Hewlett Packard hedhi poshtë shpikjen e Steve Wozniak kompjuterit të vogël portable, kështu

që ai idenë e dergoi tek shoku i tij Steven Jobs dhe së bashku ata filluan prodhimin e

kompjuterëve Apple në një garazhë.

Ky nocion që kompanitë e vogla relativisht kontribuojnë më shumë sesa kompanitë e mëdha në

inovacione nuk ka qenë gjithherë i përhapur. Në vitet e 1960-ta, Qeveria e Mbretërisë së

bashkuar dhe qeveritë tjera Evropiane inkurajuan kompanitë më të mëdha të formohen

nëpërmjet bashkimit dhe përvetësimit.

Më qëllim të promovimit të hulumtimit dhe zhvillimit të produkteve dhe teknlologjisë së re .

Ishte menduar se vetëm njësitë e kompanive të mëdha mund të ofronin koston e lartl fikse të

investimit në hulumtim dhe zhvillim. Fuqia e momopolit dhe ekonomia e shkallës së

organizatave të mëdha ishin menduar të jenë të nevojshme të ofrojnë burimet e duhura për

koston e lartl të teknologjisë së re.

Në praktikë ka përparësi dhe jopërparësi për bizneset e vogla dhe të mëdha të përfshira në

aktivitetin inovati. Tabela 4.2 përmbledh disa prej këtyre, nga hulumtimi i Rothwell (1986) në

rolin e kompanive të vogla në inovacion. Në përmbledhje, kompanitë e vogla kanë përparësi në


menagjim, komunuikimet interne dhe marketing, që burojnë nga modelet e sjelljes së tyre

oportuniste dhe fleksibile, veqanarisht të ndikuara nga pronarët-menagjerët ndërmarrësor. Ata

i kanë pengesat nga mungesa e burimeve në thellësi të njerëzve të kualifikuar dhe financave.

Kompanitë kanë burime më të mëdha material të cilat i japin atyre përparësi në tërheqjen e

stafit të nevojshëm dhe financimin e rritjes dhe aktiviteteve tjera tek të cilat mund të shpie

inovacioni i suksesshëm.

Tabela 4.2 Kompanitë e vogla vs kompanitë e mëdha në inovacion- përparësitë dhe

jopërparësitë

Funksioni

Kompanitë e vogla

Kompanitë e mëdha

Përparësit Jopërparësitë Përparësitë Jopërparësitë

Menagjmenti

Menagjerët

ndërmarrësor

kërkojnë

mundësi të

reja dhe

marrjen e

rreziqeve

Nuk mund të

menagjojnë me

rritjen e lartë dhe të

përshtaten me

kompleksitetin e

rritur

Menagjerë

profesional

kontrollojnë

organizatat

komplekse

Menagjerët bëhen

administratorë të

kontrolluar nga

kontabilistët

antipatik të

rrezikut

Personeli

Mungesa e

specialistëve teknik

të cilët kufizojnë

shkallën e R&D

përpjekjës

Tërheqin

specialistë të

shkathët të lartë.

Mund të

mbështesin

lehtësi të mëdha

R&D


Financat Vështirësi në rritjen

e rrezikut të kapitalit

dhe pamundësia për

shpërndarjen e

rrezikut nëpër

portfolion e

projektit

Mund të ngritin

capitalin e

ndërmarrjes, të

shpërndajnë

rrezikun dhe të

financojnë ndonjë

zgjerim të rrezikut

Komunikimet Komuniki

intern i shpejt

dhe efikah,

mund të

adaptohen të

zgjidhin

problemt

Vështirësi të lidhen

me burimet e

jashtme të

ekspertizës

Mund të lidhen

me burime të

jashtme të

ekspertizës, dhe

mund të blejnë

informata teknike

dhe burime të

rëndësishme

Komunikimet

interne burokratike

dhe të ngadalshëm

në reagim

Marketingu Koha e shpejtë

e regimit në

ndryshimet e

kërkesave të

tregut

Mungesa e

burimeve për të

vendosur sistemi të

shtrenjta distribuimi

Marketingu i

produkteve

egzistuese me

distribuim

gjithpërfshirës

dhe servisimi i

rrjeteve

Menagjmenti i

largët nga vendi i

tregut

Patentat dhe

kërkesat

ligjore

Vështirësi për të

menagjuar me

patenta dhe qështjet

ligjore pasuese.

Kosto të larta të

njësive në

përmbushjen e

rregulloreve

komplekse në disa

Mund të

punësojnë

patenta dhe

specialist ligjor.

Mund të mbrojnë

patentat dhe

shpërndarjen e

kostos së pëlqimit

me rregulloret


industri komplekse

Burimi :Adaptuar nga R. Rothwell, Roli i kompanive të vogla në inovacionin teknologjik

Ciklet jetësore industriale Në disa respekte, krahasimet ndërmjet kompanive të mëdha dhe të

vogla injorojnë realitetet e industrive specifike dhe sektorëve të tregut. Në fazën e hershme të

cikli jetësor të një industrie, kompanitë tentojnë të jenë të vogla dhe inovative.

Teknologjia e një industrie emergjente është shpesh e re dhe prandaj kërkon që kompanitë

pjesëmarrëse të jenë inovative . Industritë e reja gjithashtu tentojnë të jenë të fragmentuara si

konkurues, përfshirë shpesh bizneset e reja të vogla, shtytje për pozitë. Abernathy and

Utterback (Utterback, 1994) zakonisht kanë paraqitur një model që përshkruan shkallët e

ndryshimit të inovacionit të produktit dhe procesit në shkalla të ndryshme të ciklit jetësot ( shih

gig. 4.1)

Pjesëmarrësit e hershëm në industritë e reja eksperimentojnë lirshëm me dizajne dhe materiale

të reja. Stuhia e hershme e aktivitetit përfundimisht mbaron me një emergjencë të dizajnit

dominues, i cili i plotëson pritjen e tregut lidhur me veqoritë e produktit, formën dhe

kapabilitetin.

Një shembull i njohur shumë mirë i një dizajni dominues të tillë i cili edhe tregon se si inovacioni

është shteg-mvarur, është rasti i tastierës ( QWERTY). Përderisa atje janë treguar të jenë

tastiera më efektive, dizajni QWERTY ka arritur dominimin, së paku pjesërisht sepse tani ka

mënyra standarde apo të institucionalizuara për mësim për të shtypur, e cila nuk mund që

gatishmërisht të rishikohet. Për më shumë detaje në këtë ,,dinamikë të inovacionit” shih

Uttervback (1994, p 83).

Pas shumëllojshmërisë të produkteve të reja të cilat konkurojnë me njëra tjetrën në ditët e

hershme të teknologjisë së një produkti të ri, duket që proceset që kanë prodhuar mallëra janë


relativisht joefikas. Sidoqoftë, ashtu si rritet shkalla e inovacionit të produktit dhe tregu bëhet

më konkurues, kështu që është e zakontë të obzervohet shkalla e rritjes e inovacionit të

procesit.

Duke qenë se industria pjeket, kompanitë e involvuara tentojnë të bëhen më të mëdha përmes

rritjes organike si dhe konsolidimi nëpër konkurues. Inovacioni në industritë e themeluara

zakonisht kërkon kosto më të larta në zhvillim dhe marketing, dhe si rrjedhim favorizohen

kompanitë më të mëdha.

Figura 4.1 Modeli Abernathy-Utterback- diamika e inovacionit

Inovacioni i Produktit

Shkalla e inovacione kryesore Inovacioni i procesit

Faza fluide Faza tranzicionale

Faza specifike

Industri a e mikroelektronikëve dhe kompjuterit e ka shkurtuar këtë proces në vitet e pasluftës,

duke lëvizur nëpër disa fazatë rritjes dhe pjekjes të cilat në mënyrë alternative kanë favorizuar

kompanitë e e vogla dhe të mëdha. Në vitet e 1950-ta dhe 1960-ta industria ishte dominuar nga

pak prodhues të mëdhenjë të kompjuterit, siq është IBM i cili kishte burime të envestojë në

hulumtim dhe zhvillim. Ndërmarrësit, si ata në Apple, kanë luajtur role me rëndësi në

themelimin e degëve të reja të industrisë në vitet 1970-ta dhe 1980-ta. Sot përfundimi në

tregun e kompjuterit personal e ka lëkundur ekuilibrin prapa në kompanitë e mëdha të cilat po

bëjnë zhvillime inovative.


4.4 INOVACIONI DHE DINAMIKA E NDËRMARRËSISË

Për qdo emër kompanie siq janë Sinclair, Branson apo Roddick, ka me mijëra pronarë-

menagjerë të pakumktuar që kanë bërë inovacione në njëfarë mënyre duke krijuar ndërmarrjet

e tyre të vogla. Inovacioni i tyre mund të ketë qenë vetëm për të adaptuar idetë e tyre

egzistuese praktikat në tregun lokal. Apetiti dhe talenti i tyre për inovim mund të jetë ndalut

me idenë e tyre origjinale. Këto janë përvoja shumë më të zakonta sesa historitë e suksesit

individual, apo ,, ndërmarrësi i vetëm i vetmuar” ( Schoonven and Romanelli 2001, f.385).

Përderisa historitë e inovatorëve ndërmarrësor si Sir Clive Sinclair dhe Anita Roddick mund të

inspirojnë të tjerët që ti përcjellin në hapat e tyre krijues, egziston një mit për të supozuar që

shembulli i tyre mund të behet një rregull më shumë sesa një përjashtim. Shumë mund të

provojnë , shumë pak mund të kenë sukses, dhe shumica do të mbesin si biznese të vogla.

Për ti ndihmuar ato që mbesin të vogla dhe akoma dëshirojnë të bëjnë ndonjë inovacion, është

sygjeruar që bashkëpunimi dhe bashkëveprimi ndërmjet ndërmarrjeve të vogla mund të

ndihmojnë të tejkalohen disa prej pengesave të burimeve të tyre. Idea e inovacionit të rrjetit

është bërë në rritje e popullarizuar, së paku në koncept.

Me iniciativën e Komisionit Evropian, Qendrës së Inovacionit dhe Biznesit ishte vendosur të

promovohej zhvillimi regjional. Duke pasur për qëllim aktivitetet industriale inovative, synimi

është që të promovohen projektet individuale nga idetë e bashkimit, përvojat teknologjike dhe

komerciale (Adair, 1990).

Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar inkurajon inovacionin bashkëpunues ( me qëllim për ta bërë

Britaninë ,,vendin më të mirë në botë për të zhvilluar një biznes inovativ apo shërbim”) përmes

një numri të iniciativave përfshirë edhe Fondin e Mbretërishë së Bashkuar për Investim në

Inovacion, R&D kreditë e taksave, mjetete krahasimit, këshillat intelektuale të pronës dhe

shumë të tjera.

4.4.1 Kreativiteti Kolektiv

Trupi në rritje i hulumtimit në ndërmarrësi thekson rolin e veqantë të ekipeve apo individëve

që punojnë kolektivisht qoftënëse formalisht apo joformalisht për të themeluar organizata të

reja dhe për të krijuar hapësire të reja legjitime të tregut ( Schoonhoven dhe Romanelli, 2011).


Përderisa heronjtë e rinjë inovativ mund të mbështeten më shumë në kreativitetin kolektiv

sesa në një talent individual. Fokusi në natyrën kolektive të dinamikës së ndërmarrësisë është

kontrastuar me shumë nga hulumtimi i hershëm i ndërmarrësisë i cili është fokusuar në

atributet e ndërmarrësve individual dhe prirjen e tyre për të themeluar kompani të reja.

Për të kuptuar efektin masiv – siq është krijimi i industrive të reja, pionerizimi i tregjeve të

dalura, zhvillimi ekonomice regjionale , dhe bile edhe ndikimi i tyre në konkurencën e

kombeve- hulumtuesit e kanë zhvilluar një kuptim më të gjerë të kontekstit që prodhon

dinamikën e ndërmarrësisë.

Ka një interest në rritje në rolin e rrjeteve shoqërore online, përdoruesi ka krijuar përbërje dhe

media pjesëmarrëse në mbështetjën e qfarë mund të mendohet si ,, produktivitet popullor” (

Hartley, 2009). Përderisa gjeneratat më të vjetra mund ta kenë të vështirë të vijnë deri tek

termat me ,, si” dhe ,,pse” të aplikimeve siq është Facebook, YouTube and Twitter, Për ,, të

lindurit digjital” më të rinjë këto mjete tanimë janë bërë një vend i zakontë dhe pjesë e

realitetit të përditshëm dhe normal të jetës së shekullit 21.

Me potencialin e dhënë për inovacionin që të jetë i lëshuar përmes kreativitetit të shpërndarë

të popullatës digjitale të shkolluar, nuk është befasuese që të shohësh vende duke vendosur

rëndësi më të madhe në ofrimin e infrastrukturës për të mbështetur aktivitetet e tilla ( shih

Rregulloren digjitale britanike të qeverisë së Mbretërisë së Bashkuar, p.sh).

Aktiviteti 5

Menagjimi i inovacionit

Në qfarë mase mendoni ju që është inovacioni i menagjueshëm në qfarëdo organizate? Qfarë

mendoni se është problemi kryesor me paraqitjen e inovacionit në kompani të vogla?


4.5 MENAGJIMI I INOVACIONIT –DISA QËSHTJE

Siq është cekur më herët në këtë kapitull, inovacioni është një koncpet relativ dhe andaj mund

vetëm me të vërtetë të kuptohet në këtë kontekst.Një numër i variabllave të kontekstit kyq

është theksuar të ketë pak ndikim në atë se si menagjohet inovacioni. Në instancën e parë ,

mundësitë e kompanive për inovacion janë kontingjente në atë se si janë të lidhura në sistemet

e tyre respektive nacionale të inovacionit. Me fjalë të tjera, kushtet që egzistojnë në vendin e

tyre, përfshirë edhe nivelin e shkathtësive, aktivitetin e zhvillimit dhe hulumtimit etj do të

ndikojnë në mënyrë të dukshme se si një biznes i vogël ndjek ndonjë strategji teknologjike të

veqantë. Figura 4.2 ilustron cakun e dakorduar të investimit prej 3 perqind të BPV të Evropës

në hulumtim& zhvillin (R&D) para 2010 ( nga samiti i Lisbonës në vitin 2000), dhe zbrazëtira e

konsiderueshme që egziston ndërmjet vendeve në arritjen e kësaj, para vitit 2006.

Ndërmarrësia e Letrës së Gjelbërt e Komisionit Evropian në Evropë, thekson nevojën për të

promovuar kulturën e inovacionit në kontekstin e biznesit. Përgjatë Evropës, NVM-e i marrin

parasysh katër faktorë si të qenit veqanarisht me rëndësi në termat e barrierave potenciale

drejt inovacionit. Këto janë problemet në qasjen në financa, pamjaftueshmërinë e fuqisë

punëtore të shkathët, mungesa e kërkesës së tregut dhe burimet e shtrenjta njerëzore. Për më

shumë, mbrojtja dhe fuqizimi i të drejtës së pronës intelektuale(IP) shihet si një rëndësi me

rritje për shumë firma.

Siq e kemi parë, kompanitë e vogla ballafaqohen me sfida të ndryshme në krahasim me

kompani të mëdha në termat se si ato mund të menagjojnë procesin e inovacionit- më e

dukshme në respekt me burimete tyre krahasuese të kufizuara ( Rothwell dhe Zegweld, 1982).

Bizneset që operojnë në sektore të ndryshme kanë prioritete dhe karakteristika të ndryshme (

Pavitt, 1991). Për më shumë, aspekte të ndryshme të inovacionit janë cekur në pika të

ndryshme përgjatë një cikli jetësor të një industrie ( Utterback 1994).

Cilidoqoftë konteksti, sidoqoftë, egziston një tension i trashëguat në cilin do biznes ndërmjet

sigurimit që sistemet e duhura dhe strukturat janë në vend për të menagjuar praktikat

qëndrore të biznesit me efikasitet dhe efektivitet, duke inkurajuar inovacionin – i cili përfshin “

shkatërrimin kreativ” dhe andaj është natyrisht armiqësor dhe destabilizues. Natyrisht që nuk

ka udhëzime të lehta se si të menagjohet ky tension në mënyrë të sukseshme.Megjithatë, për

biznesin e vogël të largojë inovacionin si një lloj ekstra i veqantë është që të rris mundësinë për


tu frenuar në të ashtuquajturën ,, gracka e konkurencës”, ku me atë një kompani ngujohet në

vijën e vet krijimit

Figura 4.2 Bruto shpenzimi vendor në R&D- hulumtim dhe zhvillim ( GERD)

Përqindja e BPV

......

Burimi:@ Europian Communities, 1995-2009. E riprodhuar me leje

Aktiviteti 6

Gjetja e inovacioneve

Si mund të kërkojmë inovacione? Sygjeroni disa të dhëna në ambientin e biznesit të cilat

mund të drejtojnë në mundësi inovative. Si mund të shikojmë drejt tyre?


4.6 SHTATË BURIMET PËR MUNDËSI INOVATIVE

Si mundet një pronar-menagjer të sigurojë një kërkim sistematik të vazhdueshëm për

inovacion? Inovatori i mundshëm mund të shikojë në ndryshimet në atë se qfarë tanimë

egziston për të dhënë gjurmë se qfarë mundësi mund të egzistojnë në të ardhmen.

Inovacioni përdorë dhe ndërton ndryshime që tanimë janë duke ndodhur. Aeroplani i Wright

vëllezërve ka shfrytëzuar shpikjen e mëhershme të motorrit të brendshëmpër djegie duke e

lidhur atë me përparasitë e kuptimit të aerodinamikës. Zhvillimi i super stores ( qendrave të

mëdha tregtare) jashtë qytetit kanë kapitalizuar në ndryshime e që është shkaktuar nga

përhapja e gjerë e posedimit të veturave: Përparësia e lëvizjes personale të rritur, e lidhur me

jopërparësinë e mbipopullimit në qendra të qyteteteve. Interneti është duke zhvilluar nga

përparësitë paralele në fuqinë e kompjutimit, sistemet software të rrjetit and avansimet në

telekomunikacion.

Ndërmarrësi i suksesshëm heton dhe analizon ndryshimet me qëllim të gjetjes së mundësive

për inovacion. Drucker (1985) i ka identifikuar shtatë burime për mundësinë inovative.

Shtatë burimet e Drucker:

E papritura

E papërshtatshmja

Nevoja e procesit

Industria dhe strukturat e tregut


Demografia

Ndryshimet në përceptim

Njohuria e re

E papritura Një tregues shumë i zakontë i ndryshimit themelor është rezultati i papritur.

Sukesesi i papritur apo dështimi, shpesh jep të dhëna të trendeve aktuale të cilat mund të

shpiejnë tek inovacioni. Një shembull klasik i të papriturës është zhvillimi PC-së. Kompjuterët e

hershëm ishin dizajnuar ekskluzivisht për qëllime shkencore, dhe erdhi si diqka e befasueshme

për IBM-in kur konsumatorët e biznesit filluan të shprehin interesim në pajisjen e re

kompjuterike.

E papërshtatshmja Një ngjarje e papërshtatshme apo rezultat është mospërputhje ndërmjet

asaj se qfarë është dhe qfarë secili pret; ngjan atëherë kur ka dallim ndërmjet realitetit dhe

supozimit të secilit për realitetin. Është gjithashtu një burim i rëndësishëm i inovacionit sepse

mospërputhja është një shenjë e mëtutjeshme që po ndodhin ndryshime. Ndryshe nga e

papritura, sidoqoftë, është më e vështirë të përcaktohet sasia; nuk ka të ngjarë të del në një

raport të shifrave të shitjes. Më shumë, përfaqëson ndërrimet në përceptimet apo qëndrimet.

Nevoja e procesit Rëndësia e nevojës si burim i inovacionit është kapur në proverbën: “

Nevojshmëria është nëna e inovacionit”

Drucker e thekson një nevojë të veqantë “nevojën e procesit”, si fushë kryesore e mundësisë

sepse është një nevojë shumë specifike dhe e identifikuar lehtë. Inovacioni nga nevoja e

procesit përmirëson procesin egzistues i cili njihet që ka kufizime të dukshme: merr zhvillime të

reja shpesh të palidhura për të revolucionuar një proces egzistues apo mënyrën e të bërit diqka.

Për vite të tëra, kanë qenë dy lloje themelore të xhamit:xhami i thjeshte fletë i cili ishte lirë por

optikisht i pakryer, dhe xhami i trashë i cili ishte i rrafshet dhe i lëmuar dhe i shtrenjtë.

Egzistonte një nevojë e njohur për xham më të lirë të kualitetit të lartë pa shtrembërim. Por kjo


nuk ishte deri sa Alastair Pilkington e zhvilloi ,, xhamin tapë”, gjoja të inspiruar nga pjata tapë

në enën e tij larëse, se kishte hasur në nevojën e procesit. Xhami i shkrirë rri pezull në një banjë

të kallaji të shkrirë i cili e mban atë të rrafshët dhe të rregullt deri sa ftohet, duke eliminuar

nevojën për punë lustruese intenzive të mëvonshme.

Industria dhe strukturat e tregut E tërë industria dhe strukturat e tregut mund të ndryshojnë

shpejt, nganjëherë pas periudhës së gjatë të stabilitetit. Ndryshimet e tilla ofrojnë mundësi të

përjashtuara për inovatorët dhe kërcënim të konsiderueshëm për ata që ndryshimet i lexojnë

në mënyrë jokorrekte.

Struktura e industrisë së printimit (shtypjes) ka kaluar nëpër një ndryshim të tillë. Pas një

periudhe të gjatë të stabilitetit, teknologjitë themelore të prinitimit ndryshuan. Aktivitetet

paraprake të printimit për prodhimin e punës së artit dhe tabakëve të printimit, të cilat deri ne

vitet e 70-a mbështeteshin në metodat fotomekanike, ishin zëvendësuar në masë të madhe

me teknologjinë ndihmëse kompjuterike. Në të njejtën kohë metodat tradicinale të prinitimit

që përdornin metalin e nxehtë dhe shtypjen e letrës(presimin) ishin azhuruar me litografinë më

fleksibile offset.

Trajnimet e gjata në misterin e artit të printimit nuk ishin më të nevojshme . Një ndikim në

vendin e tregut ka qenë emergjenca e dyqaneve për printime të menjëhershme ( Instant Print

Shops). Shpenzimet më të ulta dhe shkathtësitë duheshin të fillonin biznesin e printimit duke

përdorur teknologji të reja duke lejuar të del printeri i ri. Dyqanet për printim të menjëhershëm

ishin një inovacion dhe ato ishin të lokacionuara sa më afër konsumatorit dhe ofruan kohë më

fleksibile dhe më të shpejtë në shërbim. Ky zhvillim tani është duke u sfiduar nga depërtimi i

internetit dhe email-it të cilët mund të shmangin disa aplikime të printimit.

Industria në ndryshim dhe strukturat e tregut shpesh i japin ndërmarrësit të biznesit të vogël

mundësinë për të përfituar nga të ngadalësuarit e furnizuesve egzistues më të mëdhenjë të

cilët shpesh e shohin ndryshimin struktural si një kërcënim që duhet rezistuar më shumë sesa

një mundësi për të inovuar.

Ndyshimet demografike të ambientit të një ndërmarrje në mënyrë të pashmangshme

përmbajnë shumë mundësi për inovacion, por shpesh janë të vështira për tu parë apo për tu


kuptuart, derisa ato të kalohen dhe të iket mundësia. Ndryshimet demografike, sidoqoftë, janë

të qarta dhe tl sinjalizuara mirë paraprakisht.

Demografia është studim i statistikave të lindjës së popullatës, vdekjeve, sëmundjeve,

punësimit, shkollimit, të hyrave dhe trendeve të cilat këto shifra tregojnë. Këto statistika janë të

pranuara univerzalisht si tregues kryesor të ndryshimeve të kërkuara brenda shoqërisë të cilat

shpesh janë shumë të pranueshme.

Shkalla e lartë e lindjës në një vit gjithsesi do të thotë një nevojë e shtuar për vende të shkollës

fillore katër apo 5 vite më vonë. Shkallët më të ulta të vdekjës dhe pritjet për jetë më të gjatë

sigurisht se do të krijojnë kërkesa për shtëpi të penzionerëve dhe për shërbime për kujdes ndaj

të moshuarve. Këto kërkesa të reja krijojnë shumë mundësi për inovacione cilat mund të shihen

mirë paraprakisht: ende shpesh këta numra kyq janë të neglizhuar në kërkim të ideve

ndërmarrësore.

Ndryshimet në perceptim Ndryshimet në perceptim me të vertetë nuk janë fare ndryshime.

Faktet nuk ndryshojnë por përceptimet e njerëzve në fakte ndryshojnë të cilat kanë një efekt të

fuqishëm të njejtë.

Industria e modës mbështetet thellë në ndryshimet në perceptim. Veshjet nga gjenerata e

mëhershme nuk ndryshojnë, por perceptimet tona për to ndryshojnë. Ne i konsiderojmë rrobat

e modës së djeshme si jashtë mode sot në mënyrë komike. Ndryshimet në përceptim i japin

ndërmarrësit shume hapje të reja.

Ne sot e perceptojmë një nevojë urgjente për të mbrojtur ambientin tonë, një nocion që kishte

pak përcjellje një dekadë apo përafersisht ashtu përpara. Anita Roddick e kishte nuhatur mirë

këtë ndërrim në vlera para se të bëhej një politikë e zakonshme për të pasur produkte të

gjelbërta, në krijimin e Body Shop.

Inovatori i shkathët do të jetë i kujdesshëm në bërjen e dallimit ndërmjet ndryshimeve të

përkohshme në përceptim dhe zhvillimeve më afatgjate. Industria e Zbavitjes, p.sh në mënyrë

të vazhdueshme nxjerr rryma të heronjëve të rinjë, prej kaubojëve të maskuar deri tek

luftëtarët orienta.

Fokusimi i një ndërmarrjeje tërësisht në cilin do prej këtyre risive do të ishte një strategji

shumë e shkurtë , pasiqë besnikëria e të rinjëve për ndonjë prej koncepteve heroike është

jashtzakonisht e paqëndrueshme. Sidoqoftë, egziston nj nevojë e themeluar afatgjate për

heronjët në të cilët inovatorët e Hollywood –it kanë ndërtuar një industri të gjerë në mbarë

botë.


Njohuria e re Inovacionet më të famshme shpesh bazohen në njohuritë e reja apo shpikjet.

Telefoni i parë i bërë nga Alexandar Graham Bell, poqi i dritës i demonstruar nga Thomas Edison

, radio porositë të Guglielmo Marconi-t dhe transmetuesit televiziv të hershëm të John Logie

Baird janë shumë të njohur. Në fakt, të gjithë këta shembuj mbështeten ende në njëfar mase në

plotësimin e ideve egzistuese për herën e parë.

Por përkundër publicitetit, inovacionet e bazuara në njohuri janë më problematiket dhe, në

shumë respekte, më së paku atraktive për ndërmarrësit.

Koha ndërmjet njohurisë së re në dispozicion dhe zhvillimit të saj të suksesshëm në produkte të

tregtueshme është e gjatë. Idea e shfrytëzimit të valëve të radios për të transmetuar informatat

vizuele ishte diku rreth ditëve të hershme të radion në vitet e 1890-ta, por u bë praktike vetëm

me transmetimin e parë televiziv në vitin 1926.

Inovacionet e bazuara në njohuri të reja gjithashtu kërkojnë jo vetëm në zbulim të pavarur, por

edhe bashkimin e disa zhvillimeve. Televizori i parë i Baird-it , bazuar vetë në hulumtimin e

mëhershëm të radio valëve, skanoi një fotografi në linja të pikave të dritës me një metodë

mekanike. Sistemet elektronike më të sofistikuara ishin kërkuar para se televizori të bëhej një

produkt i pranueshëm, një dekadë apo më shumë pas transmetimit të parë.

Zhvillimi i internetit kishte përcjellur këto modele ( siq është shpjeguar në Pjesën 4.2.1). Lidhja e

kompjuterëve për të formuar një rrjet komunikimi ndërkombëtar, apo Interneti, ka qenë në

zhvillim që nga vitet e 1960-ta. Por ka marrë përparësi tjera për këtë që të bëhet praktikisht e

shfrytëzueshme , siq është ndërfaqja (interface) e përdorshme lehtë në formën World Wide

Web dhe Shfletuesit e Web-it ( Web Browser). Natyrisht ,zhvillime të mëtutjeshme po ndodhin

në vazhdimësi, dhe zhvillimet e së nesërmës si “ Semantic web” dhe Web 3.0 ka të ngjarë të

ofrojnë avansime të dukshme përgjatë shërbimit të web-it- tani më i marrim si të dhënë.

Aktiviteti 7


Gjetja e tregut

Ndërmarrësi serial dhe themeluesi i easy group Sir Stelios Haji-loannou thot që gabimi i tij më i

madh ishte ngutja me zingjirin e Internet Kafeve në zgjimin e valës dotcom.

Megjithatë, ai mbetet i sinqertë rreth afrimit të tij drejt dështimit. Ai e ka një rregull të pranuar

ku ai është ,, mjaft i lumtur të ketë një të tretën e të mirës së biznesit, mesatarën e një të

tretës, dhe një të tretën e tyre raste të shportës”.

Idealisht, si mund bizneset e vogla të sigurohen që produktet e tyre janë të pranueshme në

vendin e tregut? Në praktikë, si synojnë ato të zhvillojnë produktet e reja dhe shërbimet?

4.7 TË INOVUARIT PËR TREGUN

4.7.1 MUNGESA NË TREG

Kreativiteti në biznes është fitimprurës vetëm nëse ka një aplikim praktik. Idetë e profuktit të ri

duhet të bazohen në nevojat e konsumatorit nëse duhet të kenë ndonjë përdorim. Ne tani më

kemi bërë dallimin ndërmjet një shpikje- idesë kreative- dhe inovacionit, i cili i merr idetë dhe i

vë në funksion.

Procesi i implementimit të inovacionit mund të ndodhë vetem me referencë drejt tregut. Siq e

kemi identifikuar në Kapitullin 3, është me rëndësi të mbahet në mend që tregu është i

dallueshëm nga industria e cila e furnizon atë.Përderisa tregu përbëhet prej atyre

konsumatorëve që dëshirojnë dhe munden të blejnë produkte për të kënaqur nevojat apo

dëshirat specifike, një industri përbëhet nga shitësit që ofrojnë këto produkte për

konsumatorët aktual apo prospektiv.


Ndërmarrësit që veprojnë në industri, të ardhur për shkak të nevojës për të ndërruar burimet

prej aty ku ishin –ndër- përdorim, apo tepricë, në vendet ku ka pasur kërkesa për shkak të

mungesës relative. Kjo ishte bërë përmes tregut , ku ata me tepricë- diqka për të shitur- kanë

mundur të takohen me ata të cilët kanë pasur mungesë –nevojë për të blerl.

Biznesi dhe tregtia i ka rrënjët e veta në këtë koncept të tregut. Tregjet e lashta (ancient

bazzars) të Lindjës së mesme, tregtarët mesjetarë të Mesdheut dhe dyqanxhinjët e Anglisë

Viktoriane. Të gjithë e kanë bazuar tregtinë e tyre duke kuptuat se qfarë donin konsumatorët e

tregut, duke gjetur atë për ta dhe duke e bërë atë të disponueshme dhe në një mënyrë të

pranueshme me qmimin e duhur. Ka pasur biznese të vogla sipas standardeve të sotit,

madhësia e të cilëve ka bërë kontakt të rregulltë me konsumatorin në mënyrë të

pashmangshme, duke iu ndihnmuar atyre të identifikojnë me tregun që kanë shërbyer.

Një prej arsyeve të dhëna më të shpeshta për dështimin e biznesit ë vogël sot është që nuk ka

identifikuar një treg me shance për biznes- nuk ka pasur konsumatorë të mjaftueshëm për

produktet e tij.Nëse origjinat e ndërmarrësisë dhe traditat e tregtisë përgjatë shekujve bazohen

në kuptimn e nevojave të konsumatorit, pse biznesi modern e ka ,,hequr ga mendja” këtë

parim themelor dhe i duhet rikualifikim në orientimin e konsumatorit ? Disa prej arsyeve janë:

Teknologjia dhe avansimet tjera në njohuritë dhe shkathtësitë njerëzore kanë bërë të

mundshëm shumë më shumë produkte të reja apo shërbime. Gjithnjë e më shumë pë prpiqet

të lansojë një biznes të ri të bazuar në një ide vetëm se bëhet e mundshme, më shumë sesa që

ka aty një kërkesë të identifikueshme dhe të qëndrueshme për tregun. Organizatat më të

mëdha si dhe ato më të vogla bien në këtë grackë; Zhvillimi i Concorde mund të ketë qenë një

avansim i madh teknologjik, por ka qenë një sukses shumë i kufizuar biznesi . Ndërmarrësit e

suksesshëm nga Branson deri te Stelios nganjëherë kanë bërë gabim në idetë në vijim të cilat

ishin në mënyrë joshëse të mundshme por të cilat nuk e kanë kaluar testin e menjëhershëm të

kërkesës së tregut.

Biznesi modern është bërë një përzierje shumë e komplikuar e forcave dhe ndikimeve.

Menagjeri i një biznesi të vogël duhet të merr parasysh jo vetëm kërkesat e konsumatorëve

por edhe kërkesat e shumë forcave tjera , përfshirë qeverinë, nëpunësit, furnizuesit, bankat,

partnerët tjerë financiar, konkurentët egzistues dhe në mënyrë potenciale konkurencën e re.


Pronari-menagjeri nuk ka kohë që plotësisht ti marrë parasysh të gjitha këto ndikime, dhe

nganjëherë është konsumatori ai që harrohet.

Natyra komplekse e biznesit modern kërkon sisteme dhe rregullore për të ndihmuar për të

menagjuar dhe kontrolloj konfuzionin. Rregulli zvogëlon kaosin e kërkesave konfliktuoze dhe e

bën kryerjen e detyrae të nevojshme më të mundshme. Fatkeqësisht rregulli tenton të krijojë

jofleksibilitet; mënyra të bërjes së gjërave, dhe pasiqë janë vendosur njëherë, është e vështirë

të ndërrohen. Sidoqoftë, tregu është duke ndryshuar në mënyrë konstante: preferencat e

konsumatorëve ndryshojnë, produktet dhe shërbimet konkuruese vijnë dhe shkojnë ,

teknologjia krijon mundësi të reja, ligji imponon kufizime të reja . Ndërmarrja e vogël me

burime të kufizuar mund të joshet të mbiorganizijë aktivitete ashtu që dështon të kuptojë dhe

të përgjigjet ndaj këtyre ndryshimeve.

Ashtu si rritet një ndërmarrje , ka nevojë për më shumë nivele të menagjmentit . Kjo ka për

qëllim për të bërë vendim-marrës kryesor, madje edhe në mdërmarrjet relativisht të vogla, më

shumë, më të largët nga tregu she konsumatori.

4.7.2 Qasjet drejt Tregut

Egzistojnë dy ekstremitete teorike se si ndërmarrjet zhvillojnë produktet apo shërbimet pr

tregun: qasjen e bazuar në produkt apo qasjen e bazuar në treg. Qasja e bazuar në produkt

nënkupton që ndërmarrja parësisht është e interesuar me zhvillimin e produktit , apo me

kërkesat e brendshme të organizatës. Mund të shpie te qëndrimet jofleksibile madje edhe

arrogante në drejtim të blerësit ultimatum të produktit apo shërbimit (,, do të dëshiroja që të


gjithë njerëzit që dëshirojnë të bëjnë blerje në kohën e drekës ta kuptojnë që edhe ne

dëshirojmë gjithashtu të drekojmë” kishte thënënjë shitës dyqani). Mund të shpie gjithashtu në

produkte të suksesshme të cilat rastësisht gjejnë tregun. Shumë bisnese kreative të industrisë,

në veqanti ( muzikë, film, art performues), vuajnë nga marrja e qasjës së bazuar në produkt për

në treg ( shih Kotler dhe Scheff, 1997). Ndoshta kjo mund të shpjegohet në termat e

themeluesve entuziast të bazuar në motivimine e brendshëm ( p.sh dashuria e muzikës, filmit

apo vet artit) më shumë sesa në motivimin e jashtëm (p.sh shpërbimi financiar) ( shih Frey dhe

Pommerehne,1989).

Qasja e bazuar në treg në anën tjetër kërkon të gjejë se qfarë dëshiron konsumatori dhe

dëshiron të paguajë për të. Kjo nënkupton që ndërmarja është e fokusuar rreth nevojave të

konsumatorit më shumë se sa në kërkesat e veta të brendshme. Nuk e lë suksesin në dorë të

fatit pasiqë së pari hulumton nevojat e tregut, dhe pastaj zhvillon produktin dhe e shërben atë

për ti plotësuar ato.

Në praktikë, zhvillimi i produktit në biznese të vogla nuk ka të ngjarë të marrë qasje tërësiht të

bazuar në treg, sado e dëshirueshme që të jetë, për shumë arsye përfshirë:

� Ndërmarrësit synojnë së pari të marrin një ide dhe pastaj të kërkojnë tregun sepsee

kanë një prirje për të vepruar sapo ta shohin një mundësi më shum sesa të ndërmarrin

një kërkim të strukturuar. Ata e kuptojnë se hulumtimi nuk mundet gjithnjë të

parashikojë nevojat sepse nganjëherë konsumatorët nuk e dijnë qka është e mundshme

nga produktet e reja të zbuluara dhe andaj nuk mund të vizualizojnë nevojën për to

(shih pjesën 12.3.1). Orientimi i tregut : fokusimi në konsumatorin apo inovacionin? Për

një diskutim më të detajizuar.

� Pronarët-menagjerët që fillojnë një biznes kanë shkathtësi apo njohuri specifike të cilat

dëshirojnë ti përdorin.

� Biznesi tani më është i themeluar dhe dëshiron ti shtojë vargut të produkteve të tij

egzistuese pa diversifikim.

� Biznesi i ka themeluar produktet të cilat dëshiron ti shes për konsumatorët e rinjë.

Një qasje e suksesshme drejt tregut është një kombinim i kuptimit të burimeve në

dispozicion and lidhjës së tyre me një ide për një produkt apo shërbim, i cili plotëson

zbrazëtirën në treg. Kjo është e ilustruar në figurën 4.3

FIGURA 4.3 LIDHJA E IDEVE ME BURIMET


Idea Burimet

Produkti/shërbimi kompania individuale

Tregu

Mundësia

Aktiviteti 8

Pushka jo koburja

Bizneset e vogla nganjëherë joshen të apelojnë tek secili me qëllim të rritjes së shitjës, por ato

përfundojnë duke shërbyer askendë në veqanti. Si mund të fokusohen ato në atë se qfarë kanë

të ofrojnë në mënyrë më precize?

Kjo përmbledh procesin lidhës që ndodh kur një ide e bazuar në kërkesën apo nevojën e

konsumatorit, është e lidhur me burimet egzistuese apë të së ardhmës të një ndërmarrjeje. E

pranon jo vetëm rëndësinë e konsumatorit por gjithashtu edhe fuqitë apo dobësitë e pronarit-

menagjerit dhe biznesit të tyre të vogël në lidhje me mundësinë e tregut.

4.8 KUSH ËSHTË KONSUMATORI?

4.8.1 Segmentet dhe kamaret e tregut

Është e mundur për një biznes të vogël që konsumatorët ti marr parasysh si pikë kryesore për

aktivitetet e tij dhe prap të dështojë. Dështimi mund të vijë nga paaftësia për të definuar në

mënyrë precize kush është konsumatori i synuar. Gjithëherë është joshëse të besohet që

produktet apo shërbimet mund të kenë një apel univerzal, apo që është më e sigurtë të ofrohet

një treg sa më i gjerë i mundshëm.

Sidoqoftë është një dëshmi e madhe që kompanitë e suksesshme, të mëdhat si dhe të voglat,

me kujdes i shenjojnë grupet e konsumatorëve. Këto kompani i identifikojnë nënndarjet e


trgjeve- të referuara si segmente- dhe nënndarjet e specializuara të segmenteve- të referuara si

kamare.

Është më mirë të kemi një ndarje të lartë të tregut relativisht të vogël sesa një ndarje të vogël

të tregut relativisht të madh ( shih pjesën 12.3 , Marketingu Ndërmarrësor).

Kjo është veqanarisht e vlefshme për ndërmarrjet e vogla burimet e vogla të të cilave e bëjnë

qasjen e synuar precize drejt konsumatorit edhe më të preferuar. Në rishikimin e opcioneve të

strategjisë për kompanitë e vogla, Storely ka konkluduar që ,, inovacioni dhe identifikimi i

kamareve specifike ishin strategjitë kyqe të lidhura me rritjen më të shpejtë në kompanitë e

vogla” ( Storey 1994, f.149).

Qëllimi i segmentimit Ka gjithashtu rreziqe në identifikimin e afërtë me një grup të

konsumatorëve. Kompanitë e vogla mund të bëhen të mbi-mvarura në një konsumatorë apo të

mbi-koncentruara në një numër të vogël të tyre. Hulumtimi (Qendra Hulumtuese e Kembrigjit

për biznese te vogla, 1992) ka gjetur se një konsumatorë është llogaritur për mbi 25 përqind të

shitjeve në një të tretën e kompanive të studiuara.

Sidoqoftë,segmentimi i tregut nuk do të duhet të hutohej me koncetrimin e konsumatorit.

Segmentimi bazohet në të vërtetën e thjeshtë që konsumatorët blejnë lloje të ngjashme të

produkteve dhe shërbimeve për arsye të ndryshme, të cilat i japin rritje pritjeve të ndryshme të

asaj se qfarë blejnë.

Për shembull, njerëzit blejnë libra për shumë arsye: për kënaqësi, për studim, për referim, për

dhurata, bile edhe për shfaqje. Secili përdorim i fundit do të kërkojë cilësi të ndryshme dhe

specifikime nga librat e blera, jo vetëm në përmbajtjen e librit, por gjithashtu edhe madhësinë e

tij, dukjen, fortësinë, qmimin dhe kështu me radhë.

Parimi i segmentimit i kategorizon konsumatorët në grupe me nevoja të ngjashme dhe pritje

nga blerjet e tyre. Sa më preciz që të jetë definicioni i grupit të konsumatorëve, aq më preciz

mund të jetë definicioni i nevojave dhe kërkesave të tyre.

I tërë qëllimi i segmentimit të tregut është që të lejojë një biznes të vogël të shfrytëzojë burimet

e tij kur më së shumti duhen. Segmentimi e lejon ndërmarrjen e vogël të kërkojë hapjet më


premtuese për talentet e saja të veqnata dhe përparësitë, një kamare ku fuqitë e saja do të jenë

të vlerës më të madhe dhe dobësitë e saj të vlerës së vogël.

Procesi është që të zbulojë grupime natyrale nëpër konsumatorë të cilët lidhin aftësitë e

veqanta të një kompanie të vogël.

4.8.2 Procesi i Segmentimit për Një Kompani të Vogël

Definicioni i segmenteve synuese për një biznes të vogël mund të arrihet në fazat siq janë

ilustruar në figurën 4.4.

Një balansim i burimeve në dispozicion të një ndërmarrjeje të vogël me ide të reja për

inovatorët e mundshëm themelon një definicion të përgjithshëm të mundësisë së tregut. Kjo

është e rafinuar në konsumatorin e mundshëm dhe segmentet e konsumatorit. Pastaj bëhet

selektimi i segmentit i cili më së miri përshtatet me burimet në dispozicion të kompanisë.

P.sh, një biznes i vogël, i fokusuar më mundësinë e tregut të publikimit të librave që mbulojnë

subjektet e biznesit, vendosi të specializojë më tutje në studentët në shkollim të mëtutjeshëm

dhe më të lartë si mënyra më premtuese e shfrytëzimit e talentit dhe fuqisë së tij.

Ky është një prej vendimeve më kritike që një biznes i vogël e merr, duke ndikuar se si vepron

dhe ku dhe qfarë shet.

Hulumtimi i mëtutjeshëm në segmentin e selektuar e bën të mundshëm në definicion më preciz

të shprehive të blerjës dhe kërkesave të tregut të synuar. Ky hulumtim përfshinë marrjen

parasysh të zingjirit distributiv dhe analizimin e ndikimeve tjera kryesore të mundshme në

vendimin e blerjës.

Figura 4.4 Procesi i Segmentimit për Një Kompani të Vogël

Burimet në dispozicion Idetë e reja

Mundësia e tregut


Konsumatori i mundshëm

Dhe segmentet e përdoruesit të fundit

Selektimi i përshtatjes më të mirë

(me burimet e kompanisë)

Hulumtimi dhe definicioni preciz

I nevojave të segmentit të selektuar

Analizat e distribuimit

Dhe ndikimet në blerje

Aktiviteti 9

Qfarë keni blerë?

Merrni parasysh një biznes të vogël ( p.sh një restoran, një take away food –merrni me vete

ushqim, këshilltore biznesi, shitës me pakicë të rrobace, frizer) që ju e keni shfrytëzuar në më

shumë se në një rast.

Cilat janë (a) veqoritë e produkteeve apo shërbimeve të ofruara, (b) benefitet e tyre për juve,

dhe (c) avantazhin konkurues që ju ka tërhequr juve që të ktheheni prapë atj te ai biznes?

Në disa sektore, njësia për vendim marrje, që përbëhet prej një nunër të njerzish që luajnë role

të ndryshme në procesin e blerjës, duhet të identifikohet me qëllim të themelimit të nevojave

të konsumatorit. Në këto faza mund të merren parasysh prapë ide të reja.

Zgjedhja e segmentit të studentit nga biznesi jonë i publikimeve në të vërtetë përcakton kush

do të jetë konsumatori. Pasiqë kompania do të duhet të shes përmes kanaleve distributive të

themeluara të shitësve me shumicë dhe shitësve me pakicë që specializojnë në shitjet e


studentit. Vendosja e një sistemi të ri të qasjes drejt tregut të synuar do të ishte një rrugë

shumë më e vështirë. Vendimi gjithashtu nxjerr ndikimet tjera në vendimin për blerje të cilave

do ti duhet një vëmendje e kujdesshme ;në këtë rast, ligjëruesit e studimit të biznesit luajnë një

rol me rëndësi në përcaktimin e blerjeve të studentëve përmes listës së rekomanduar të

leximit.Andaj, Njësia për Vendimmarrje është e përbërë prej, libararisë/shitësit me pakicë

(konsumatori i drejtëpërdrejtë), studenti (përdoruesi i fundit) dhe ligjëruesi

(ndikuesi/specifikuesi)

Procesi i segmentimit është me rëndësi për fillimin e një biznesi të ri. Është barabartë me

rëndësi për në biznes të vogël egzistues për të kuptuat nevojat ndryshuese të tregut synues të

tij. Nëse biznesi zhvillohet përtej grupeve fillestare të konsumatorëve, procesi i segmentimit do

të duhet ë përsëritet.

4.9 PSE KONSUMATORI DO TË BLEJË NGA UNË?

4.9.1.Procesi i Lidhjës

Shitjet janë gjaku i jetës së një ndërmarrjeje, duke ofruar të hyra nga të cilat të gjitha funksionet

tjera, nga prodhimi deri te llogaritë, në fund të fundit mvaren. Pika e kontaktit ndërmjet

konsumatorit dhe biznesit do të ndryshojë nga vizita e shitjeve të drejtëpërdrejta, tek dyqani

me pakicë , te tregtia elektronike apo rekomandimet gojore. Por qfarëso forme që të merr,

aktiviteti i shitjeve përfaqëson forcën motivuese e cila e drejton më tutje biznesin e vogël, apo e

shkakton atë të ndalon, dhe nganjëherë duke mos filluar kurr më.

Shitja është thelbësisht një proces lidhës. Konsumatorët kanë kërkesa të caktuara apo nevoja

dhe një ndërmarrje ofron produkte apo shërbime të cilat kanë karakteristika apo veqori të

caktuara. Konsumatorët i krahasojnë nevojat e tyre me përfitimet të cilat këto veqori i ofrojnë


atyre, dhe e pranojnë apo refuzojnë shpenzimet e lidhura me marrjen e këtyre përfitimeve.

Figura 4.5 e ilustron këtë proces.

4.9.2. Veqortië dhe përfitimet

Në procesin e lidhjes, vendimi i konsumatori varet nga përfitimi i produktit/shërbimit dhe jo në

veqortitë e tij.

Një veqori është karakteristikë e një produkti apo shërbimi. P.sh libri i studentit ka një

mbështjellëse të butë të petëzuar: kjo është një veqori e produktit

Përfitimi është vlera e veqorisë së produktit për konsumatorin. Për shembull, përfitimi nga

mbështjellsi i butë i petëzuar është që mbështjellësi është me veshje të fortë dhe prandaj zgjat

mirë duke qenë i lehtë për ta bartur.

Figura 4.5. Procesi i shitjeve në biznesin e vogël

Nevojat e grupit Veqoritë e produktit

Të konsumatorëve të synuar apo shërbimit të biznesit

Të vogël

Procesi i lidhjes Produktet apo

Përfitimet ndaj konsumatorit shërbimet konkuruese


Përballë shpenzimeve të lidhutra,

Krahasimeve konkuruese dhe Produktet apo shërbimet

Zavendësimeve zavendësuse

Pranimi Refuzimi

Përfitimet ndaj konsumatorëve të marrura si Konsumatori merr përfitimet

Shpenzime të më të rënda si shpenzime jo të arsyeshme

Produkti i biznesit Produkti konkurues Përfitimet të ditura apo

Të vogël i blerë i blerë janë marrë zavendësime

Këto janë përfitime të cilat janë relevante për studentët; ato mund të jenë jo të duhurat për

grupet e tjera të konsumatorëve, dhe andaj jo me të vërtetë përfitime. Për shembull. Një libër

që ishte i synuar për një treg të tavolinës së kafës për qëllime të ekspozimit, me siguri do të

kërkonte përfitime të finishit të kualitetit të lartë dhe atraktivitetit sesa lehtësia dhe

qëndrueshmëria.


Një biznes i vogël i suksesshëm i plotëson nevojat e grupit të konsumatorëve të synuar duke

siguruar që veqoritë e produktit të tij apo shërbimit ti përkthej në përfitimet e duhura drejt

konsumatorit.

4.9.3 Qmimi: Përfitimi i mbi-shfrytëzuar

Pashmangshëm se në një ambient konkurues, konsumatori ka zgjedhjen. Vendimi i blerjës nuk

bazohet vetëm në një vlerësim se nëse përfitimet e një oferte e jashtë kalojnë shpenzimin për ti

marrë ato.

Krahasimet bëhen me produkte apo shërbime konkuruese, dhe përfitimet që ofrojnë ato. Qfarë

është në ofertë rrallë që është unike, kështu që një konsumator i mundshëm zakonisht e ka

mundësinë të bëjë blerje përreth dhe të vlerësojë përfitimin nga blerja , që ofron produkti

konkurues para se të bëjë një zgjedhje.

Produktet zavendësuse, apo mënyrat alternative për marrjen e përfitimeve gjithashtu shpesh

merren parasysh. A e blen studenti një libër apo një program DVD,psh? A mund të merret

informata e kërkuar nga burime tjera , p.sh programet telvizive, artikujt, lbibliotekat ?

Konkurenca nuk vjen vetëm nga produktet apo shërbimet të krahasueshme drejtëpërsëdrejti.

Për të fituar shitjen, biznesi i vogël duhet të ofrojë për konsumatorin më shumë përfitime sesa

që iu ofron konkuruesi apo zavendësimi.

Gjithëherë është joshëse për biznesin e vogël të konkurojë kryesisht në qmim. Duke ofruar

produkt apo shërbim në qmimin më të ultë të mundshëm, biznesi i vogël ndihmon në

stimulimin e blerjës në vendin e parë; po ofron përfitime me shpenzimin më të ultë të

mundshëm për ti marrë ato. Qmimi i ultë mund të jetë një përparësi ndaj konkurencës për një

kompani të vogël. Apo ata mund të mbajnë në minimum marrjen parasysh të zavendësimeve.


Në disa raste, një biznes i vogël me shpenzime të ulta mund të konkurojë në qmim në terma më

fatgjatë, duke thënë se nuk rriten në masë ku shpenzimet qëndrore kërkohen. Një mbajtës

librash i pamvarur që punon nga shtëpia ëshë gjithëherë i mundshëm të ngarkojë me pagesë

më pak sesa praktika e kontabilitetit dhe stafi i zyrës për mbështetje.

Sidoqoftë, egziston një dëshmi që shumë biznese të vogla garojnë në qmim kur ato themelohen

më së pari, bazuar pikë së pari në punën e lirë të pronarit. Ka bile edhe interesim që

uljet(ndihmat) e qeverisë, me qëllim për të ndihmuar ndërmarrjet në ditët e hershme, mund të

përdoren për të fituar përparësi afatshkurte duke goditur konkurencën. Kjo mund të shkaktojë

probleme, nganjëherë fundore, për bizneset e themeluara dhe bizneset e reja nuk mund të

mbajnë përparësinë e qmimit atherë kur të hiqen ndihmat.

Përderia një biznes nuk ka themeluar ekonomi që nuk janë në dispozicion të konkurentëve të tij

vështirë se do të fitojë përparësi afatgjate përmes politikave të qmimit vet. Pasi që ekonomitë e

shkallës nuk janë zakonisht në dsipozicion për një biznes të vogël (për shkak të madhësisë së

tyre), qmimet e ulta më së shumti ka gjasa të vijnë nga kursimet afatshkurte të shpenzimeve:

p.sh , prinari nuk pret një pagë tregu, veqanarisht në fazën fillestare të biznesit, apo investim i

ulët bëhet në zhvillimin dhe marketingun e produktit. Pasi që bizneset tjera ka gjasa të reagojnë

duke i ulut qmimet e tyre, kompania e vogël mund ta kuptojë që rezultati i vetëm konkurencës

së qmimit është të ulë profitabilitetin e segmentit total të bizneit. Nën –qmimi ka qenë

sigurisht faktori më i madh në dështimet e biznesit të vogël.

4.9.4 Avantazhi konkurues

Nëse kompania e vogël nuk duket se do të fitojë përparësi afatgjate përmes konkurencës me

qmime të ulta, ajo ende duhet të gjej një avantazh konkurues nëse duhet të mbijetojë dhe të

rritet.

Avantazhi konkurues është mjetet me të cilat kompania e vogël dallon veten e saj nga

konkurrenca. Ajo vie mnejëherë nga selektimi i kujdesshëm i tregut të synuar në të cilin

ndërmarrja e vogël mund të ofrojë diqka më mirë se qdo kush tjetër. I përgjigjet pyetjës: Pse

ky grup i veqantë i konsumatorëve do të blejë nga unë më shumë sesa që do të blejë nga dikush

tjetër?

Avantazhi konkurues i kompanisë së vogël mund të përshkruhet në terma të përfitimit, me dy

karakteristika kryesore:

Ato janë përfitimet me rëndësi për segmentin e tregut të synuar;


Në tërësi, ato arrijnë në një paketë më të madhe të përfitimeve sesa ato të konkurentëve.

Për tu kthyer tek shembulli ynë i publikuesit të librave, kjo kompani ka marrë parasysh nevojat

e segmentit të konsumatorit të synuar-studentët e studimeve të biznesit në edukim të

mëtutjeshëm dhe më të lartë- dhe ka prodhuar listën në vijim të përfitimeve të dëshirueshme

për librat e ofruar:

Të lehta për tu kuptuar, përmbajtje të lexueshme

Të lehta për ti përcjellur (dhe mbajtur mend) faqosjet

Qmime të përballueshme

Mbështjellje të lehtë dhe të fortë

Kur të kërkohen të jenë në dispozicion

Informata më të reja

Tekste të radhitura sikurse mësimet e dhëna

Kur është hetuar se sa mirë furnizuesit egzistues i plotësojnë këto nevoja, kompania e vogël ka

zbuluar dy fusha të problemeve: shumë libra kanë përfshirë tema të gjera të lëndës, jo të

nevojshme apo në linjë me përmbajtjen e lëndës specifike; studentët janë ankuar që tekstet e

rekomanduara ishin shpesh jashtë stoqeve në fillim të semestrit.

Nga kjo, kompania e vogël e ka zhvilluar avantazhin e saj konkurues. Duke punuar ngushtë me

stafin ligjërues ka zhvilluar tekste inovative të cilat kanë përcjellur mësimet e studimit dhe jo

vetëm fushat e lëndës. Duke specializuar në studimet e biznesit ka mundur të koncentrohet në

tregjet specifike dhe, duke iu dhënë atyre një shërbim të shpejtë dërgese, për të siguruar stoqe

adekuate të teksteve të rekomanduara në fillim të mësimive.

Librat e komanisë u bënë udhëheqëse të tregjeve pasi që tekstet mbuluan fusha të kufizuara.

Ata fituan një shpërndarje të madhe të tregut të vogël duke kuptuar tregun e qëlluar më mirë

se qdo konkurent i tyre. Dhe duke ofruar produkte dhe shërbime që ishin të ndryshme në

mënyrat që ishin të përfitimit të dukshëm për konsumatorin.

Në kontekstin global gjithnjë e më shumë konkurues të bërjes së biznesit, ia vlen të përmendet

që strategjia e konkurencës me komapnitë e tjera mund mos të jetë gjithnjë qasja më e

suksesshme për ta ndërmarrë. Shumë e më shumë ndërmarrje punojnë bashkarisht dhe


përpiqen të arrijnë atë se qfarë mund të mendohet si përparësi e bashkëpunit- ku duke punuar

në partneritet me të tjerët mund të korr shpërblime të dukshe.

Grumbullimi i prodhuesve të tekstilit në Veri-Perëndim të Italisë për formuar një rreth të

fuqishëm industrial të karakterizuar nga ,, ndërmarrësia e shpërndarë” është poashtu një

shembull i njohur ( shih Amatori dhe Colli,2006)

4.10 PËRMBLEDHJA DHE AKTIVITETET

Në këtë kapitull, ne kemi identifikuar mënyrat e ndryshme në të cilat inovacioni kuptohet në

përgjithësi-si një arritje, si pasojat e arritjeve dhe si edhe kapaciteti për të ndryshuar. Përderisa

secila prej këtyre perspektivave ka diqka të mirë pët të kontribuar, e sheh inovacionin si një

mendim apo proces që mundëson ndryshimin që mbase është më e nduhmueshmja për

menagjerin e biznesit të vogël dhe ndërmarrësin.

Ishte shënuar që inovacioni nuk është i njejtë me shpikjen, që ka shumë lloje të inovacionit-

duke përfshirë produktin, shërbimin, procesin, inovacionin organizativ apo të tregut- dhe që

inovacionet nuk janë domosdoshmërisht të bazuara në ide tërësisht të reja. Një ide e re shpesh

është takimi i dy të vjetrave për herë të parë.

Në masën që inovacioni është diqka e dëshirueshmenë kontekstin e biznesit, është bërë shumë

me rëndësi që të gjinden mënyra për të matur aktivitetin inovativ në biznese individuale, në

industri, në rajone apo vende. Pasi që inovacioni është një koncpet relativ (qfarë është e re nnë

një fushë mund të mos jetë aq e re në një tjetër), gjithëherë është me rëndësi të shikojmë në

aktivitetin inovativ ne kontekst. Bile edhe kur masat janë parashtruar ( p.sh Table e pikëve të

Inovacionit Evropian) këto shumë shpesh kërkojnë një gjykim ekspertësh për të përcaktuar se

sa me të vërtetë është inovativ niveli i aktivitetit.

Kompanitë e vogla janë paraqitur të shfaqin karakteristika të ndryshme të inovacionit për

homologët e tyre më të mëdhenjë. Bizneset e vogla tentojnë të jenë të detyruar në burime, por

ata mund të përfitojnë nga qasjet fleksibile dhe joformale të menagjmentit ku idetë e reja janë


të mirëseardhura. Në anën tjetër, kompanitë më të mëdha përfitojnë nga ekonomitë e shkallës

dhe fushëveprimit dhe nga departamentet e hulumtimit dhe zhvillimit të financuara mirë, por

ato mund të jenë subjekt i niveleve më të larta të menagjmentit burokratik të cilët mund të

detyrojnë aktivitetin inovativ.

Për të gjitha bizneset, mundësia e prezantimit të tekniologjive të reja (përfshirë rikombinimin

e njerëzve, ideve dhe objekteve) është rrugë e varur dhe do të varet në një varg të gjerë të

kushteve të brendshme dhe të jashtme. Menagjimi i inovacionit andaj, kërkon një njohuri të

zëshme të këtyre kushteve , dhe demonstron se pse këto sjellje të menagjmentit ndërmarrësor

të paraqitura në Kapitullin 2 ( përfshirë të qenit vigjilent ndaj mundësive, rrjeteve, dhe vendim-

marrjeve efektive) janë aq të rëmdësishme.

Kapitulli identifikon shtatë burime kryesore të inovacionit dhe thekson edhe një herë rëndësinë

themelore për menagjerine biznesit të vogël duke siguruar që qfarëdo ideje e mirë për një

produkt të ri apo shërbim faktikisht ka një treg. Kjo pikë ishte theksuar nga James Dyson duke

thënë se kjo recetë për sukses ishte që të behën gjëra që njerëzit dëshirojnë ti blejnë. Një prej

mënyrave për të siguruar që ky është rasti për të bërë një[ qasje të bazuar në treg në zhvillimin

e produkteve apo shërbimeve të reja. Të kuptuarit se kush është konsumatori dhe qfarë është

ajo që i shtyen në vendimin e tyre për të blerë është faktori kryesor që nganjëherë nuk vihet re

nga ata në themelim të biznesit të tyre të ri.

STUDIM RASTI

Rrëfimi i dy ndërmarrësve : Pjesa 4

Andrea kthehet në shkollë

Andrea Clarey vendosi të koncentrojë përpjekjet e saj në tregun e shkollës për shërbimin e

listës së pagava që ajo po vendoste. Ajo e morri parasysh që një kontratë e mundshme e madhe

nga autoriteti lokal ku ajo aktualisht po punonte do ta bënte atë tepër të mvarur në një

konsumator- dhe nuk kishte garancion se ajo do të fitonte kontratën përkundër përpjekjeve të


konsiderueshme që do të duhej të shkonte në ndonjë tender për të. Hetimet e saja paraprake

në tregun e mundshëm për shërbimin e saj nëpër shkolla fillore dhe të mesme kishij treguar që

ajo do të duhet i pikësynonte mëtutje përpjekjet e saja.

Sëpari, ajo kishte vendosur të koncentrohej në shkolla më të vogla, dhe veqanarisht në shkolla

fillore. Shkollat e mesme ishin më të mëdha por ishin më pak dhe iu drejtua atyre duke

përdorur ose autoritetin lokal edukativ apo kontabilistët e vendosur për tu marrë me listat

substanciale të pagave .Së dyti, ajo e kuptoi që disa shkolla publike kishin më shumë pavarësi

financiare se sa disa të tjera.Kjo padyshim që kishte kuptimin se ata duheshin të burojnë

sistemin e vet të listës së pagave dhe që shkollat më të vogla fillore zakonisht kishin blerlë

shërbimin nga furnizuesi lokal.

Ajo gjithashtu e ndjeu që do të mund të zhvillonte një avantazh konkurues me një shërbim

inovativ jo të ofruar nga dikush tjetër me sa e dinte ajo.Ajo kishte ngecur me idenë e saj kur

kishte marrur pjesë në një mbledhje të prindërve me qeveritarët e shkollës lokale të vajzës së

saj. Si pjesë e ndryshimeve në mënyrën se si shkollat publike menagjohen, qeveritarët kishin

marrur më shumë përgjegjësi , por gjithashtu do të duheshin të raportonin tek prindërit një

herë në vit duke iu dhënë informata në qështje të tilla si llogaritë financiare të shkollës.

Andrea e vërejti se 75 përqind e shpenzimeve në shkollën e vajëzës së saj ishin në rrogat e

stafit dhe ajo e pyeti Kryesuesin e Qeveritarëve nëse kjo ishte normale dhe si si krahasohej me

shkollat tjera të madhësisë së ngjashme.

,,Po mjaft normale” ai e kishte siguruar atë, ,, edhe pse që kur shkollat u bënë autonome ne

marrin më pak dhe informata më pak krahasimore nga shkollat tjera- kështu që mund të them,

p.sh, se sa tipike janë shumat që i shpenzojmë në administratë krahasuar me shpenzimet e

shkollimit”.

Kjo i kishte dhënë Andreas një ide. Këshilli lokal ku ajo kishte punuar sapo kishte blerë një

sistem të krahasimit për shërbimet e saja. Kjo iu kishte mundësuar atyre të krahasojnë

efektshmërinë në fushat kryesore siq është vendosja e fuqisë punëtore dhe kohët reaguese për

kërkesat me organizatat tjera të mëdha. Andrea mendoi se ajo do të mund të bënte diqka të

ngjashme për shkollat.


,, Si pjesë e shërbimit tim të listës së pagave për shkolla, do të mund të ju ofroja atyre një

analizë të shpenzimeve të tyre me trende dhe krahasime historike”, ajo mendoi.

,,Pastaj do të mund të ju ofroja atyre informata krahasuese nga shkollat tjera të cilat janë

gjtiashtu klientë të mij- natyrisht, plotësisht konfidenciale. Kjo do të duhej të më jepte një

avantazh mbi konkurencën.

Kit ndjek një ide

Kit Hugos po mundohej të nxiste partnerin e tij në biznesin e tyre embroik elektronik që ti jipte

atij një shkuarje përpara për të zhvilluar idenë e tij për një produkt të ri- një mjet shoqërues

personal. ,, Parimi nuk është i ri”, tha ai. Në parim është një radio transmetues i cili mund ti

bashkangjitet një personi ashtu që vendndodhja të mund të ndiqet në qdo kohë. Ajo se qfarë

është e re është madhësia dhe fuqia e përbërësve të fundit elektronik dhe . Tani mund të

dizajnojë një mjet të një madhësie sa thoi i gishtit të madh i cili mund të bartet në mëmyrë

diskrete në një person dhe të transmetojë vendndodhjet e tij deri në 50 milje larg. Mund të

pason koordinatat në sistemin komjuterik të hartës- ashtu që lokacioni preciz i mjetit dhe

personit të bartë atë –të mund të identifikohet. Gjithashtu mund të vendoset në një sistem

alarmi në rast të problemeve.

,, Tingëllon shumë interesante”, tha partneri i tij Robin Davidson. “ Por kush të duket që do ta

blen, dhe në qfarë qmimi?

“Saherë mendoj për këtë produkt mund të shoh më shumë aplikacione me anë të mëdha të

përdorura nga shumë njerëz që e kanë të pamundur të ofrojnë vëzhgim të panderprerë që

është i nevojshëm në këtë kohë për qështje sigurie.

Prindërit janë të merakosur për vendndodhjen e fëmijëve të tyre qoftë nësejanë fëmijë të

vegjël në park apo adoleshent jashtë gjatë natës. Tani ata mund ti përcjellin ata në ekran të

kompjuterit gjatë tërë kohës dhe të alarmohen nëse kan ndonjë krizë. Pajisja aktuale mund të

bëhet mjaft lirë. Me siguri dp të mund ta shishnim për më pak se 50 funta. Shpenzimi i madh

vie me software-in e hartimit në kompjuter, i cili qartë se duhe të jetë lokal, dhe do të duhej të

zhvillohej për lkalitetin e përdoruesve.”


Aktivitetet

Idealisht, si mundet biznesi i vogël të sigurohet që produketet e tyre janë të pranueshme? Në

rastin e Andreas dhe Kitit :

1. Ado ti përshkruanit idetë e tyre si inovative? Nëse po, në qfarë mënyre?Në qfarë

mënyre janë potencialisht idetë e tyre të rrjedhura?

2. Kush do të jenë konsumatorëet tjerë potencial dhe qfarë përfitime do tju ofrojnë ata

atyre?

3. A llogariten idetë e tyre për një avantazh konkuruesë i cili mund të mbante qëndrueshë

biznesin?

4. A mund të mendoni tregjet tjera të synuara për idetë e tyre ?Apo mundësit tjera

inovative për shërbimin e tyre të zgjedhur?

5. Qfarë do të duhej të bënin ata pastaj? Këshilloni Andrean dhe Kitin se si do të duhej të

vazhdonin me hapin tjetër të zhvillimit të biznesit të tyre.


STUDIM RASTI

Më shumë ushqim për mendime

Disa ngjarje ndryshuese për jetën janë edhe më të mëdha se sa të bërit nënë apo baba .Kur

Sally Preston , një ish teknologjiste e ushqimit Mraks & Spencers u bë nënë në vitin 1995 ,

gjithashtu jeta mori një ndrydhje komerciale të papritur.

Si shumë prindër, Sally shpejt ishte balafaquar me sfidën për ti ofruar fëmijës së saj 4 muaj

ushqimin që ajo do të ndihej e lumtur me. Duke balancuar orët e përgaditjes që gatimi në

shtëpi i ushqimit përfshinë, e kundërshton opcionin nganjëherë të nevojshëm nëse jo të

pëlqyeshëm të ushqimit në qyp, të fëmijëve, Sallyt i erdhi një ide për një biznes të ri- për të

prodhuar ushqim (të ngrirë) të bërë në shtëpi për fëmijë.Në tetor 2011, kompania e Sallyt ,,

Babylicious” ishte lindur.

Tani është prodhuesi më i madh i ushqimit të ngrirë për fëmijë, në Evropë me vargun e

prodhimeve të saj që janë në dispozicion në shumë prej superemarketeve lidere në Mbretërinë

e Bashkuar. Por shtegu për këtë inovacion të veqantë nuk ishte prej të lehtëve. Edhe pse është

fituar nga një nevojë e vërtetë- dhe e ndarë nga prindëritë e panumërtë- Sally u ballafaqua me

nje luftë të madhe në nxitjen e investitorëve dhe vendim marrësve tjerë kryesor që kjo ide ishte

një mundësi e vërtetë tregu. Bankat refuzuan ta mbështesnin biznesin e saj dhe ,, engjujtë e

biznesit” dëshironin tepër barazi në biznes, duke e shtyrë Sallyn të linte hipotekë shtëpinë e saj.

Edhe kur biznesi ishte lartë dhe po zhvillohej, atëhetë pësuan sfida tjera- jo së paku se si të

nxiteshin konsumatorët e saj për të ndryshuar shprehitë e tyre të të konsumuarit.

Gjërat shkuan nga e keqja në më të keqen kur dikush me paramendim u mundua të vodhte

emrin e biznesit të tyre, dhe një telefonues i rrejshëm shpërndau një thashethem tek

konsumatorët e blerjës me pakicë të saj, që biznesi ishte nën hetim nga Autoritet Standarde të

Reklamimit. Duke operuar biznesin e saj nga kuzhina dhe dhoma saj e ditës , inovacioni edhe

një herë erdhi tek shpëtimi.Sally doli me një ide të reklamimit të Babyliciouc në partneritet me

produktet tjera për foshnje. Vetëdia e produktit ishte ngritur duke vendosur marka në qese të

pelenave(pampers) dhe fletëpalosje në filgjane të foshnjeve.

Diqka si fëmijë me zhvillim të hershëm. Babylicious tani zhvillohet në objektet e saja personale

dhe punëson nëntë persona. Siq ka shpjeguar Sally, ,, Unë kurr nuk kam dashur të jem një

industri e vogël kasolle, gjithnjë kam pasur plane të mëdha kombëtare dhe ndërkombëtare,

kam mundur të shoh tërheqje globale të saj.”


Aktivitetet

Qfarë mendoni që ishte burimi kryesor i inovacionit prapa idesë së re të biznesit të Sally

Preston?

Si i kishte tejkaluar Sally barrierat e inovacionit të saj?

Marrja e së ashprës me anë të së butës

Në njëfar mënyre qesharake, pijet e pastra filluan jetën në banjo. Epo, kjo është mënyra e

hapjës së tregimit se si tre shokë kolegji erdhën deri tek inovimi i një prej firmave më të

suksesshme të pijeve. Për bërjen e fruatave më të buta nuk ishte së pari idea që Richard Reed,

Adam Balon dhe John Wright në të cilën ishin bazuar.

Tre shokët fillimisht e kishin goditur idenë e banjos që automatikisht plotësoi nivelin e dëshiruar

dhe temperaturëm. Problemi kryesor me këtë ide nuk ishte që nuk do të funksiononte- ishte se

si ti bindnin njerëzit tjerë që do të funksionte, kur përfshinte teknologjinlë që as Richard as

Adam apo John nuk e kishin shpikut. Kështu që ndërmarrësit filluan të kërkonin inspirim në

vetë jetën e tyre. Qfarë zbuluan ata, bazuar në diqka ata personalisht dinin shumë rreth saj, i

bindi ata në një mundësi të vërtetë tregu. ata e kuptuan se ishtë bërë qdoherë e më shumë e

vështirë që ta merrnin kohën që e dinin se do të duhej të ia kushtonin për një qëndrim të

shëndetshëm. Jeta moderne urbane e ngarkuar shumë që ata dhe shumë të tjerë e jetonin

dukej e papërpuethshme me të yshqyerit e shëndetshëm apo të shkuarit në palestrën e

ushtrimeve rregullisht. Nëse do të mund vetëm të dilnin me diqka për mënyrën për të bërë

diqka të shëndetshme që nuk do të kërkonte shumë kohë, me siguri se do të ishin ne formula-n

fituese. Ishte ky moment i brendësisë që i drejtoi tek lansimi i Innocent Drinks- pjesa e butë e

frutave që kishte shijen e mire, ishe e mirë për ju dhe që do të mund të bartej dhe konsumohej

lehtë.

Natyrisht se vetë idea nuk ishte krejtësisht e re. Njerëzit kanë bërë të gjitha llojet e pijeve nga

frutat për njëmijë vite. Por koncepti e goditi trendine e pijeve nga frutat në termin e asaj që

nuk mbështetej në koncentrate apo përdorimin e konzervativëve për ta zgjatur jetën. Ishte

gjithashtu për të bërë përdorim të inspiruar të ideve të fundit rreth paketimit dhe prezantimit.

Duke pasur idenë fillestare ishte një gjë, por tre ndërmarrësit nuk kishin fare përvojë qoftë në

fruta apo tregun e pijeve. Ata u përgatitën për këtë duke ndërmarrur vetë hulumtimin e tyre në

produkt dhe treg. Duke u mbëshetur në masa të thjeshta të asaj se qfarë kishte shijen e mirë

për ta dhe shokët e tyre, ata patën mundësi ti bëjnë recetat që do ti përdornin për produktin

komercial. Hulumtimi i i tyre fillestar në treg pastaj vazhdoi të demonstronte dhuntinë e


themeluesve për mendim kreativ dhe shpirtin ndërmarrësor. Një test i zgjuar provë ishte

mbajtur në një festival jazz muzike.

Konsumatorët ishin kërkuar të vendosnin gotat e tyre të zbrazëta në një shportë ,,po” apo ,,jo”

përr të votuar nëse shokët do të duhej të hiqnin dorë nga vendet e punës së tyre dhe të bënin

punë të plotë në këtë. Me shportën ,, yes” që ishte fituese ata i lanë vendet e tyre të punës

ditën në vijim.

Në këtë pikë në tregim do të ishte e lehtë të shtohej shprehja,, dhe pjesa tjetë është histori”.

Por kjo do të sygjeronte që tranzicioni nga punësimi i sigurtë në një fillim ndërmarrësor ishte

tërësisht një i qetë. Realiteti ishe pak më ndryshe. Duke i qasur financat që nevojiteshin për të

themeluar kompaninë në shkallën e kërkuar nuk ishte një detyrë e lehtë- jo së paku për shkak

se kjo ishte vetëm në fillim të erës dot.com, kur investitorët po shikonin më shumë në llojet e

ndryshme të parafjalëve të biznesit. Kur paraja kesh do të vinte e thatë do të kishte qenë e

lehtë për ta gjuajtur në peshqir dhe për ta kthyer atë në jetë korporate. Por Richard Reed

atribon ne kalimin nëpër këtë fazë tek fuqia e shoqërisë së tyre dhe duke qenë pjesë e saj.Kjo

gjithashtu ishte për ti parë ata nëpër këtë kur distibutorët fillimisht refuzuan që ti mbanin në

stoqe pijet e tyre. Ekipi e ngarkoi një kombi me pije dhe personalisht i derguan ato ne dyqanet

e shëndetit të mirë dhe delikatese që ishin rreth Notting Hill. Ata e prezantuan veten si një

kompani e re lokale e lëngjëve dhe derguan mostra falas, duke i pyetur pronarët ti thërisnin ata

nëse do të fillonin të shisnin. Ata shitën, kështu që pas vikendit të parë. 45 kompani tjerë

kërkuan më shumë lëngjë.

Pijet e pastërta (Innocent Drinks) kanë kaluar një rrugë të gjatë prej origjinës së tyre të thjeshtë.

Komanitë shitën 24 smoothies (lëngun e frutave) në ditën e tyre të parë të biznesit më 1999,

dhe dhjetë vite më vonë ata përafersisht shitën 2 milion në javë. Në prill të vitit 2009, Innocent

shiti një pakicë prej10-20 % të aksioneve për koka kollën për 30 milion, duke kërkuar për ta

zgjeruar biznesin e tyre Evropian.

Aktivitetet

1. Qfarë mësime mund të marrin ndërmarrësit aspirues nga përvoja e Richard, Adam dhe

john në themelimin e Innocent Drinks?


2. Duke u bazuar në këtë rast, theksoni se qka konsideroni ju të jenë faktorët vendimtarë

të suksesit në kthimin e edesë së mirë në një inovacion?

AKTIVITETI I ZGJATUR

Inovacionet dhe tregjet lokale

Merrni parasysh listën e bizneseve lokale që e keni përpiluar për aktivitetin e zgjatur në

Kapitullin 1 ( nëse nuk e keni kompletuar këtë aktivitet, përpiloni një listë të bizneseve lokaleve,

të mëdha dhe të vogla, të përfshira në industrinë e ushqimit dhe pijeve të cilat veprojnë në

komunitetin lokal me të cilin ju jeni i njohur.)

1. Cilat i konsideroni të kenë qenë inovative dhe në qfarë mënyra?

2. A ka një korrelacion të dukshëm ndërmjet gjasmërisë së inovacionit dhe madhësisë së

biznesit në shembull që ju e keni marrë parasysh?

3. Merrni parasysh edhe tre apo katër shembuj tjerë të bizneseve të vogla në shembullin

tuaj. Kush janë tregjet e tyre të synuara, dhe pse konsumatorët e tyre blejnë nga ata më

shumë sesa bizneset tjera?

PLANIFIKIMI NJË NDËMARRJE TË RE

Identifikimi i mundësisë

Përmbledhje e asaj se qfarë kërkohet:

� Ndërtoni idenë tuaj për një ndërmarrje të re me më shumë mendim kreativ.

� Bëni një listë të shkurtë me eliminim dhe vlerësim të kritereve kryesore personale dhe

të ambientit të biznesit

� Vlerësoni avantazhin konkurues

� Mendoni përfitimet e kërkuara nga konsumatorët dhe të ofruara nga ju.

� Identifikoni mundësinë


Ndërtoni idenë tuaj për një ndërmarrje të re

Hapi tjetër është të zgjedhet një mundësi e vërtetë biznesi, së pari duke zgjeruar bazën tuaj të

ideve të produktit apo shërbimit të mundshëm sa më gjerë që është e mundur, dhe pastaj duke

i kufizuar ato me referim në objektivat tuaja dhe në përfitimet që ofron në tregjet e synuara.

Përhape idenë tuaj për ndërmarrje të re duke krijuar sa më shumë mendime që është e mundur

lidhur me të ( shih faqen 99, planifikimi i ndërmarrjes së re:identifikimi i idesl për ndërmarrje të

re). Qëllimi nuk është që të dilet me ide të vetme biznesi. Qëllimi është të prodhohen një

numër i madh i ideve të reja, inovative dhe imagjinative. Këto mund të fshihen më vonë, apo të

ndërtohen për të prodhuar diqka kreative dhe praktike.

Mendimi kreativ vjen nga të parët apo të bërit e lidhjeve të reja. Këto lidhje shpesh janë

ndërmjet ideve egzistuese apo koncepteve që janë shumë larg për një person për ti vizualizuar

së bashku.

Bazat e mbledhjës së ideve është që të përdoren një grup i njerëzve që të ndërtojnë idetë e

njëritjetrit ashtu që të bëhen këto lidhje të pagjasa. Nëse mund të punoni me të tjerët për të

zhvilluar listën tuaj të ideve atëherë bëjeni këtë. Nëse nuk mundeni, shkruani sa më shumë ide

që të mundeni vet.

Përdorëni udhëzimet në vijim nëse punoni në grup për të mbledhur ide:

� Gjeneroni sa më shumë ide që të mundeni: sa më shumë aq më mirë.

� Përmirësoni dhe ndërtoni idetë e njëritjetrit, si dhe sygjeroni ide të reja, provoni dhe

zhvilloni idetë e dikujt tjetër duke propozuar përmirësime të mënyrave për kombinimin

e ideve.

� Inkurajoni të shtënat e gjata, idetë që tingëllojnë të qmendura shpesh mund të vëjnë në

lëvizje mendimet origjinale dhe praktike.

� Më shumë inkurajoni se sa kritikoni të tjerët; lavdëroni idetë e anëtarëve tjerë të grupit

që ti inkurajoni ata që të vijnë me më shumë sesa të shuani tapën e tyre kreative me

komente negative.


� Gjithnjë shënoni të gjitha idetë në një copë letre apo një tabelë të thjeshtë.

Bëni një listë të shkurtë

Numri i madh ideve për një produkt apo shërbim të cilin ju e keni gjeneruar rreth idesë suaj për

një ndërmarrje të re duhet të klasifikohet dhe të shkurtohet lista.

Zakonisht ndihmon për të grupuar ato në kategori dhe lloje të ndryshme. Nëse ndonjë ende

janë gjysmë të formuara, mundohuni dhe ndërtoni ato në diqka praktike apo gruponi ato me të

tjerat për të parë nëse ndonjë kombinim të mundsjëm të ri. Nga kjo listë , së pari eliminoni

ndonjë që mendoni se nuk mund të kthehet në një përdorim produktiv ( p.sh ato janë tërësisht

jo të praktikueshme).

Pastaj, rishikoni secilën ide të mbetur kundrejt kritereve kryesore të caktuara në Njihni Vetën,

faqe 60, dhe identifikimi i ideve e ndërmarrjës së re, faqe 99.

� Kërkesa personale Sa mirë përshtatet me objektivat dhe kërkesat tuaja personale

� Cilësitë personale A do të ofron juve mundësinë për të maksimizuar forcat dhe cilësitë

tuaja unike?

� Inovacioni A i plotëson nevojat identifikuese në një mënyrë të re?

� Realizueshmëria A është e mbështetur nga trendet afat gjate apo a do të mund të ishte

jetë shkurtë?

Vendosni në një listë të shkurtë të tri apo katër ideve të cilat ju besoni se më së miri do ti

plotësojnë këto kritere.

Vlerësoni avantazhin konkurues

Para selektimit final të një ideje ju dëshironi të mendoni për vlerësim të mëtutjeshëm, është e

nevojshme që së pari të siguroheni se dë të keni një avantazh konkurues në treg duke marrë

parasysh konsumatorët tuaj të synuar dhe përfitimet që do të ju ofroni atyre. Prapë, është e

shfrytëzushme të keni një mendim grupi kur është e mundur dhe të ftoni të tjerët të

komentojnë në idetë tuaja të listës së shkurtuar në lidhje me tregun.


Përdorni tregjet vendore për të përshkruar konsumatorin tuaj të synuar nëse jeni duke shitur

për tregun vendor apo tregun konsumues (B2C)

Përdorni tregjet industriale për të përshkruar konsumatorin tuaj nëse jeni duke shitur për

tregun industrial apo bizneset tjera (B2B). Shënim: është me rëndësi të identifikohen personat

që marrin vendimin për blerjen. Gjithashtu përdorni këto lista për të menduar përfitimet të

cilat këta konsumatorë kërkojnë nga lloji i produktit apo shërbimi të cilin ju e ofroni Kur të keni

identifikuar përfitemet që konsumatori kërkon, mendoni se sa mirë këto përfitime plotësohen

nga produktet apo shërbimet egzistuese dhe jepjauni një renditje prej 0 deri 10.

Përfundimisht përdorni listën kontrollese të avantazhit konkurues për të identifikuar

avantazhin tuaj konkurues: specifikoni përfitemet e produktit apo shërbimit, dhe sa me rëndësi

janë këtë për konsumatorin, krahasuar me ofertat konkuruese.

Identifikimi i konsumatorit tuaj të synuar

Vendosni nëse ju do te jeni duke shitur për tregjet e mëdha vendore apo industriale. Pastaj

përdorni listë kontrolluese të duhur për të specifikuar konsumatorin e synuar tuaj. (ata janë

vetëm për udhëzime; do të mund të dëshironi të shtoni parametra tjerë apo mund të ndjeni se

disa nuk janë relevant).


Lista kontrolluese

Tregjet vendore: konsumatorët e synuar

Gjinia Mashkullore Femërore

Grupi i moshave

Ndër 15

15-25

26-40

41-65

Mbi 65

Lloji i punësimit

Menagjerial_ Manual_ Zyre/nëpunës

Amvise _ i/e vetëpunësuat_ i/e pensionuar

Tjetër(specifikoni)___________________________________________

Të përgjithshme

Shkalla e të hyrave________________________________________________

Pronarë shtëpie apo akomodim me qira_______________________________

Zona e banimit ___________________________________________________

Tipi i stilit të jetës/personaliteti______________________________________

Ineteresimet dhe hobi _____________________________________________

Grupimi socio-eonomik ____________________________________________

Përfitimet që konsumatorët e synuar i Produkti egzistues apo

Kërkojnë nga produkti im apo shërbimi provizioni i shërbimit


1. ______________________________

2. ______________________________

3. ______________________________

4. ______________________________

5. ______________________________

Për secilin përfitim të përmendur, si i vlerësoni produktet egzistuese apo shërbimet në

dispozicion të konsumatorit të synuar? Përdorni një shkallë prej 0 deri 10 ku 0 = përfitimi nuk

ofrohet dhe 10 = përfitimi plotësisht i ofruar.

Lista kontrolluese

Tregjet industriale: konsumatorët e synuar

Lloji i sektorit/industrisë: ___________________________________________

Identiteti ligjor : I kufizuar _ Partneritet_ Bamirësi _

Madhësia e organizatës: Gama e qarkullimit_______________________

Numri i të punësuarve______________________

Lokacioni i kompanive: Zona gjeokrafike MB________________________

Të jashtme ________________________________


Titulli i punës së vendim marrësve për produktin apo shërbimin tim:__________________

Shpeshtësia e blerjës_________________________________________________________

Përfitimet që konsumatorët e synuar i Produkti egzistues apo

Kërkojnë nga produkti im apo shërbimi provizioni i shërbimit

1. ______________________________

2. ______________________________

3. ______________________________

4. ______________________________

5. ______________________________

Për secilin përfitim të përmendur, si i vlerësoni produktet egzistuese apo shërbimet në

dispozicion të konsumatorit të synuar? Përdorni një shkallë prej 0 deri 10 ku 0 = përfitimi nuk

ofrohet dhe 10 = përfitimi plotësisht i ofruar.


Renditni përfitimet e kërkuara nga konsumatori, dhe të ofruara nga ju

Cilat janë veqoritë dhe përfitemt parimore të produktit apo shërbimit tuaj?

Veqoria Shërbimi

1. ________________ ______________________

2. ________________ ______________________

3. ________________ ______________________

4. ________________ ______________________

5. ________________ _______________________

Si i vlerësojnë konsumatorët tuaj të synuar këto përfitime? Tregoni për secilin përfitim të cilin

mendoni se është më i rëndësishmi në vendimin e tyre për blerje, të dytin e kështu me radhë.

Në listën kontrolluese të tregjeve vendore apo listën kontrolluese të tregjeve industriale ju

gjithashtu keni treguar se si i keni renditur produktet apo shërbimet egzistuese në terma

përfitimeve që kërkohen nga konsumatori i synuar.

Duke krahasuar këto dy renditje si të rëndësisë relevante të përfitimeve të konsumatorëve, dhe

vlerësimin tuaj të dërgesës konkuruese të përfitimeve, qfarë do tjetë avantazhi juaj konkurent?

Qfarë do të ofroniqë është më e mirë se konkurenca dhe e vlerësuar nga konsumatori juaj i

synuar?

Avantazhi im konkurues është:

1. _______________________________________________________________

2. _______________________________________________________________

3. _______________________________________________________________


Identifiko mundësinë

Vlerëso me kujdes secilën ide edhe një herë.

Mendoni se cila ide më së miri pkotëson kriteret kryesore të (i) objektivave tua personale dhe

talenteve speciale dhe (ii) një avantazh konkurent në treg.

Merrni një vendim dhe zgjedhni një mundësi për ta përcjellur përpara për vlerësim.

4.11 SHËNIME, REFERENCA DHE LEXIM TË MËTUTJESHËM

Shënime dhe Informata Tjera

1. Shih Lord Sainsbury, Ministër i Mbretërisë së Bahkuar për shkencë dhe inovacion, fjalimi

në Konferencën për Inivacion të mbajtur në Londër, 17 Mars 2003.

2. BBC News Online, “ A-bike, no less”, 12 Korrik 2006,

http://news.bbc.co.uk/1/hi/magazine/5173612.stm , të përdorur më 14 Korrik 2009.

3. MIT Technologz Review, Korrik 1996: 34, të cituar në Hargadon, 2003.

4. Shih.webfaqen e Departamentit për Inovacionet dhe Shkathtësitë e Biznesit, në

http://www.dius.gov.uk/innovatioon.

5. Dokumeti i rregullorës digjitale të Britanisë është në dispozicion në

http://www.culture.gov.uk/what_we_do/broadcasting/5631.aspx/

6. Mail online, “Stelios, do të shohim dy vitet më të këqija të jetës sonë”, 11 Janar 2009, të

përdorur më 14 Korrik 2009.


7. Industritë kreative definohen si “ aktivitete të cilat e kanë origjinën në kreativitetin

individual, shkathtësi, talent dhe të cilat e kanë potencialin krijim të pasurisë dhe vendit

të punës përmes gjenerimit dhe shfrytëzimit të pronës intelektuale” (DCMS,1998). Shih

www.culture.gov.uk për më shumë detaje.

8. Për një diskutim më të plotë të këtyre koncepteve, shih një prej teksteve në marketing

të cilat përfshijnë: Kotler et al., (2009) Marketing Menagment, Prentice Hall; dhe Stokes

dhe Lomax (2007) Marketing a brief introduction, Thomson Learning.

9. Për një përshkrim të më detajiyuar të segmentimit shih Stokes, D.(2002) Marketing,

Thonson Learning, Chapter 7.

10. Shih James Dyson’s Dimbleby Lecture, në dispozicion në

http://www/bbc.co.uk/pressoffice/pressreleases/stories/2004/12_december/09/dyson.

shtml

11. Ky studim rasti është bazuar në materialet nga webfaqja e Babylicious:

www.babylicious.co.uk/ të përdorur në 2006.

12. Burimet: Webfaqja e Innocent http://www.innocentdrinks.co.uk/us/our_storz/2009-

investments/ dhe një intervistë me www.startups.co.uk.

Referencat

...................

Acz,Z.J. and Audretsch, D.B. (1990) Innovation and Small Firms, MIT Press.

Adair,J.(1990) The Challenge of Innovation. Taalbot Adair Press.

Amatori, F. And Colli, A. (2006) Models of enrepreneurship in a latecomer country: Italz, in Y.

Cassis and I.P.

Minoglou (eds) Country studies in entrepreneurship, Palgrave Macmillan.

Audretch, D.B.(1995) Innovation and Industry Evolution, MIT Press.

Cambridge Small Business Research Centre (1992) The State of British Enterprise, Department

of Applied Economics, University of Cambridge.


Commision of the European Communities, (2004) Europian Innovation Scoreboard 2004:

Comparative analysis of Innovation PerformaNce, CEC.

Davis,W.(1991) The innovators, in J. Henry and D. Walker(eds) Managing Innovation, Sage

Publications.

Drucker, P.F. (1985) Innovation and Entrepreneurship, Heinemann.

DTI (2003) Innovation Report: Competing in the global economy: the innovation challenge, DTI,

December.

European Commision (2003) Entrepreneurship in Europe Green Paper, EC.

European Commision (2007 )Observatory of Europian SMEs,Summary, Flash Barometer, EC.

Frey B. And Pommerehne,W. (1989) Muses and Markets, Blackwll.

Gates, B. (1995) The Road Ahead, Viking.

Hargadon, A. (2003) How Breakthroughs Happen, Hrvard Business School Press.

Hartley, J. (2009) The uses of digital literacy, University of Queensland Press.

Kotler, P. and Scheff, J.(1997) Standing room Only: Strategies for Marketing the Performing

Arts. Harvard Business School Press.

Pavitt, K. (1991) Key Characteristics of the Large Innovating Firm, British Journal of

Management, 2(1):41-50.

Rothwell, R. (1986) The role of Small Firms in Technological Innovation, in J. Curran, J.

Stanworth, and D. Watkins (eds) The survival of the Small Firms, Vol.2, Gower.

Rothwell, R. And Zegveld, W. (1982) Innovation and the Small/Medium Sized Firm, Frances

Pinter.

Schoonhoven, C.b. and Romanelli, E. (eds) (2001) The Entrepreneurship Dynamic: Origins of

Entrepreneurship and the Evolution of Industries, Stanford University Press.

Schumpeter, J.A. (1934) The theory of Economic Development: An Inquiry into Profits, Capital,

Credit Interest and the Business Cycle, Transaction Publishers.

Stinchcombe, A.L.(1965) Social Structure and Organisations, in J.G. March (ed) Handbook of

Organisations, Rand-McNally:142-93.

Storey, D. (1994) Understanding the Small Business Sector, Routledge.


Tetehr, B.S. (2003) What is Innovation? Approaches to distinguishing new products and

processes from existing products abd processes, CRIC Working Paper No.12, ESCR Centre for

Research on Innovation and Competition.

University of Manchester and UMIST.

Utterback, J. (1994) Mastering the Dynamics of INNOVATION, Harvard Business School Press.

LEXIMI I MËTUTJESHËM I REKOMAANDUAR

Cristensen, C. And Raynor, M.E. (2003) The innovator’s solution: Creating and Sustaining

successful growth, Harvard Business Press.

Hardaker, G. and Graham, G. Wired Marketing: Energising Business for Ecommerce, John Wiley

and Sons, 2001.

Kelley, T. (2005) The ten faces of innovation: IDEO’s Strategies for defeating the devil’s

advocate and driving creativity throughout zour organisation, Broadway Business.

Stokes, D. (2002) Marketing, Thomson Learning, Chapter 4, Customers and competitors, and

Chapter 7, Marketing strategies.

Tidd, J. and Bessant, J. (2009) Managing innovation: Integrating technological, market and

organizational change, Wiley.


Besnik A. Krasniqi 2011 · Besnik A. Krasniqi 2011 Faktorët specifik në menagjimin e inovacionit brenda kontekstit të biznesit të vogël, prezantohen para se te ngritet fokusimi

Documents