Bekim Baliqi: Historia Dhe Identiteti

7/23/2019 Bekim Baliqi: Historia Dhe Identiteti

http://slidepdf.com/reader/full/bekim-baliqi-historia-dhe-identiteti 1/21

Cëhdi= F@^TA_@I DFJ @DJHT@TJT@

Izta= Djritigjht` ` ^fkjhni|j Rac`t̀ kjG( Ojk`g Oic`y` Zh`|j~`tjt` ` R`~ft`hë~Zh`|j~`tjt` ` \mjhë~



F@^TA_@I DFJ @DJHT@TJT@ G( Ojk`g Oic`y`

Rëgoimtmi

9(' Fpmj

?(' Kahnjrt`g` ` hanàh`t @djht`tjt?(9( ' Rëkzl`}`g` ` `djht`tjt`t

?(?( ' @djht`tjt` `hd`|`dzic

?(>( ' @djht`tjt` kacjkt`|

>(' Kitjea`}`g` ` @djht`tjt`t

>(9(' Yi~mi tja`kj j I( ^g`tf'`t

>(?(' Yi~mjt tmji tja`kj

4(' @djht`tjt` kagoëti

4(9(' Kahnjrtjt dfj djl`h`nàhjt j hdp~fgj

:(' ^tzd`gjt j hinàhic`}g`t

<(' @djht`tjt` jth`k dfj kagojti

5(' Yptjtiì dfj `djht`tjt` kagojti

6(' Lag`g` ` `djht`tjt`t kagoëti

0(' Kahcz}àh`

92(' Oòcàeilì

?




9(' Fpmj

Åë~ftmi j @djht`tjt`t hë ~f`k`g të rië ` hemi~ah cèmë`gj|j l`ca}al`kj yë ~ftmjccamhë

ljhagjhj io~tiktj# ~` o`j lmici; jt`këh# gaic`h# c``hë ira di~fz`hë( G`ëra# tjg`

`djht`tjt ~´ë~ftë |jtëg tjgë j ~tzd`gj|j ira rmj~ë j hmë d`~kz~` ~fkjhna# ra ~`

tjg rëdajt hë gi~ë të gidfj ~` hë rac`t`kë# gjdì# jkahag` i~ftz jdfj hë

emzfëh j rëd`t~fgj( Gidmj# rëdajt iy ~frj~f dfj gj iy ~fzgë kzrt`gj ~i yë

gj të djmtë d`~i iztaj rafamhë ~j kp hanàh# ~`daga~ kafë|j të lzhd`t# rit` hmë

dj|ic|`g jhag të kzrt`g`t të |ëtjtj yë ki( Kë~ftz r(~f hë jkahag` dfj o`}hj~

em`tfgahë j gë ~fzgë rëdajt tjg` –Naraitj @djht`tp‗ rë të rëniktzi `gi}f`h#

rj~tèm`h ira |jåiht`h j hdahmë l`gj ira hdëgimjmj(

Rihdim `djht`tjt` da të tfatë ~fzgë' hë kzrt`g`h j emjë# da të tfatë rik' hë kzrt`g`h

j hez~ftë ira jdfj hzk da të tfatë i~emë rë ~fkik të dagjtfëh`j~ kagrcjk~j yë

ki dfj rë ~fkik të `htjrjt`g`t igo`|icjht të t`m(

L`cc`g`~ft dzfjt ~ftzi rpjtmjh; R~j të ~tzdàfjt dfj r~j dzfjt fzczgtzi åë~ftmjh j

`djht`tjt`t1 Ålië ëhdë~`j gzhd të kjtë kma rë ~fkjhnit ~fayëaj1

Hë j~jhnë# kma tjgj ë~ftë jcj|ihtj rë ~fkjhnit ~fayëaj dfj j hmë ëhdë~`j tërigafzj~fgj hj mjtëh tahë të rëd`t~fgj( Gidmj# jdfj iy ~i yë kjykzrt`g` ira

jdfj `htjrjt`g` ` eiozi ` kahnjrtj|j të `djht`tjt gzhd tj kjtë ri~ami ilitemitj ~`

hë ~fayë` i~ftz jdfj hë mjtëh j åda `hd`|`d`( Gj lmicë të tmji# kahnjrtjt j `djht`tjt`t

të rac`t`}zii ~kim~fgë`~ft ira tj `h~tzgjhtic`}zii rë yëcc`gj të hdp~fgj# mihë

a~j gzhd tj mjhj oz`g ` k`}i|j ira jdfj kahlc`ktj|j hdëgmjt –`djht`tjtj|j‗ të

hdp~fgj( ^fkjhni hj këtë i~t# ki rë djtpj tj ojmj fzczgt`gj aomjkt`|j dfj

jlcjkt`gj k`t`kj# ~` dfj tj alam gzhdë~`~ft ~yi`gj ~i gë inàhicj rë të hi

gzhdë~zi kzrt`g`h j djmtj të këtpj ljhagjhj|j ~fayëaj# hë gëhpë yë të `

~fgihejg` ~idarik kjykzrt`gj|j dfj kjyrëda`gj|j të gzhd~fgj(

>




?(' KAHNJRT@G@ @ HAN@AH@T @DJHT@TJT

?(9('Rëkzl`}`g` ` `djht`tjt`t

Åki hëhkzrtamgë gj `djht`tjt1

Hë kzrt`g`h jt`gacaem`k lmici `djht`tjt j ki rjmidfmjh hei tjg` cit`h –@djg‗ yë da të

tfatë 7 ` hmëmtj a~j –`djht`k‗ gj d`åki a~j d`kë# dfj hë këtë lagë ~fliyjt hë

~fzg`nëh j emzfë|j gadjhj të oatë~ rjëhd`gaj( ^`å z tfi jdfj gj fjët# rë

i~pj tj dagjtfëh`j~ ~ë ~fzgtj# kp tjg ë~ftë itikt`| ~` rë ~fkjhnit ~fayëaj

i~ftz jdfj rë emzfjh j rëd`t~fgj( Djl`h`nàhjt rë `djht`tjt`h hë cjk~`kahj dfj

jhn`kcarjdì të hdp~fgj mihë hë të ~fzgtëh i~tj|j tjmjt të emjhjic`}zi dfj kihë

dagjtfëh`j |jtëg hj kahtjk~t të niktzi( Hë rëem`tfë~`# hë d`~kz~`h ~fkjhna

rjnjrtafjt ~` hmë åë~ftmj yë dzfjt ~yizi dfj ~` hmë kitjea` ~anìcj yj alah

~yi`gj rë åë~ftmj të hdp~fgj(

Dzkj `z jljzi d`~i iztaj|j ~` r(~f Fj`ka Uickjhfa~t'`t# hanàh` ` `djht`tjt`t hë

i~rjkt`h f`~ta`k ë~ftë fzi}zi hj ~fjkzcc`h j 90( dfj kif l`cc`g` ` ~fjk( ?2'tj hei

r~`kacaemì ~anìcj# emë j n`ci yam tj hmë hdp~f`g ~jgiht`k dfj tih~lag`g hë

d`~kz~ të t`m( Kë~ftz yë# hei rë~fk`g` ` tfmj~ftë ` hmë irat` gj aomjktj &–@DJHT@K‗)

z kiczi hë irat`h gj ~zomjktj &–@DJHT@L@K@G GJ‗) dfj kp kahnjrt`g ë~ftë

rël~f`ë hë tjg`hacaem`hë ~` ~anàcaem`kj i~ftz jdfj hj itë mz`d`kj &Uickjhfat~#

9000=90)( Hanàh` ` `djht`tjt`t ki fpë hë rëda`g`h j emjë hë ~fkjhnit ~fayëaj

dfj ë~ftë rarzcci`}zi dzk~fëg gj |jrit j r~`kaihic`~t`t igj`kih J`k F(

J`k~ah kif gj~` ` |`tj|j :2'ti të ~fjkzcc`t të kiczi dfj k`~ftj i`tz ozmë gë ri~ hë

kahtjk~t`h j hdp~f`gj|j id`kicj hë ~fayë`hë j ^fOI'~j dfj ita të J|arë~ ~`

r(~f cë|`}mjt yptjtij të }j}ikë|j# j|act`g` ` `h`~j# jgihn`r`g` ` ezi~ jtm(

&Ozoikj!Naarj# ?222= ?'4)

G`ëra të ` ktfjfjg` jdfj hmë fjë rpjtmj~ tfjcoë~aj; Åki ë~ftë `djht`tjt`1 @djht`tjt`

hdifjt hë rëem`tfë~`# hë `djht`tjt`h `hd`|`dzic dfj hë itë kacjkt`|( J rii lagë `

rëemèmjt gë ~fzgë rpjtmj~; Kz~f mig zhë1 „ dfj gj këtë gjjt hë jhd të rië

r~`kacaemì ira hë hmë gi~j jdfj ~anàcaemì( Hdë~i# lagi j dpti rël~f`h d`~i

kitjea` ~` `djht`tjt`h cakic# jemàhic ra jdfj jth`k# i~a# jcèmà}# kzctza# rac`t`k

jtm( Dfj rë këtë lagë da të |cjhtj rpjtmi; Kz~f mjg` hj1 „ yë riiyjt hmë lz~fë

~tzd`g` rë hmë ga` d`~`rc`hi~f ~fkjhnaj# rjm ihtaracaem`~ë j dj` tj ~fkjhnit

rac`t`kj(

4




?(?(' @djht`tjt` `hd`|`dzic

@djht`tjt` rj~ahic ira `hd`|`dzic gj kzrt`g |jtëg itëfjë kz ë~ftë hë rërztfmj

gj hmë `djht`tjt të niktzi ~anìc( ^jr~j `hd`|`d` ~´gzhd të lagam hmë `djht`tjt të |jt`h

yë da të `~ftj ` ri|iz rcatë~`~ft rjm jtf`t dfj jtfihi|j ~fayëaj( @hd`|`d` hë

likt gzhd të hd`kam dzk~fëg hë lag`g`h j `djht`tjt`t të |jt# g`ëra ma jdfj iy ~i të

mjtë kma radzkt l`hic ` }emjdfmj|j |jtmikj( ânàcaez o`tih`k ^tzit Ficc# hj c`dfmj gj

këtë rafah ~j –`djht`tjtjt mihë jgi yë hj z mir`g åë~ftmj|j të hdp~fgj rë të n`cit

gi`g hmë yëhd`g dfj yëhd`g` phë |mjh ~` ri~amë j hiinàh`t të ~ë kiczië~‗

&Ficc# 9002= ??:)( Kma oëh të hëhkzrtamgë ~j `djht`tjt` phë rj~ahic ë~ftë hë gi~j të

kah~`djzj~fgj ` djtjg`hzi hei jtf` ~fayëa j kzctza hë të n`cëh hj mjtamgë ~`

dfj hei j kiczii j ~im( Kiiktj` dìcjkt`k ` `djht`tjt`t yëhdah hë likt`h ~j ~`kz~j

`hd`|`d` i~ftz jdfj hmë ezr ` niktzi ~fayëaë ira kacjkt`|# lagafjt |jtëg itëfjë

kz rëoiccjt dfj ë~ftë ` dicczi hei `hd`|`d` ira kacjkt`|` tmjtë( Ira gj lmicët j

_`nfid Mjhk`h~'`t `djht`tjt` ` jljafjt gëhpë~ hë të n`cëh `hd`|`dët ~`kz~j dfj

kacjkt`|jt mihë të d`ljjhnzii hë giëdfëh`jt ~fayëaj gj `hd`|`dët dfj kacjkt`|jt

tmji &Mjhk`h~# 900< =4)

?(>( ' @djht`tjt` kacjkt`|

Hë rëem`tfë~`# `djht`tjt` kacjkt`| kiiktj`}afjt ~` hmë c`df~fgë` dfj fagaemjh`tjt `

hmë ezr` ~anìc yë ki hdmjhmi të rëoi~fkë~`~ë &a~j ~`å j yzih Giv Ujoj`

–]z~iggjhejfüèkj`t~ejlófc‗)( Dicc`gjt yë jk}`~tamhë hdëgmjt lagi|j tj

hdp~fgj të `djht`tjt`t kacjkt`| & ~` r(~f kagoëti# jth`k# i~a# em`ha# jcèmà} jtm)

gih`lj~tafjh dfj kihë jljktj rac`t`kj j ~fayëaj të ~fzgih~fgj dfj |ijh

rë|jå tmji~f jdfj rjm likta`t kafë &jtfihi|j f`~ta`k) dfj firë~`j &~ft`mj~emjaeil`kj)( Cj të gi`g këtz hmë ~fjgozcc rik~i jk~tjg# dj` rii d`~i djkidi~f

mihë ~fkzi hmë ga` còi~f dfj ~fk`gj~f go` i~it hmjë}aj dfj |jåafj~f`h

d`kz tjtë i~i tj hdp~fgj hj oatë &dz Oa`~# n`tzi hj Icnall!Gjhdjtì# ?22>=4>'40)(

Hë këta i~tj dicc`gjt hzk oëfj~f`h |jtëg hë oi}j tj hempë~ ~ë cëkzë~ ra jdfj

rëgj~ |jt`|j tmji oàcaem`kj j emjhjt`kj ~` emikz# kilki# emjhjt jtm( Këta r`kërigmj

të rioi}i dfj tëë~`~ft r~jzda~fkjhnaj z `h~tzgjhtic`}zih hei d`~i `djacaem`

rac`t`kj ~` hi}`}g` dfj li~f`}g` rë ~frëcimj të tz`t# rë gao`c`}`g rac`t`k dfj rë

k`gj hdim hmjë}`g`t &emjhan`d) kzhdë itpj yj k`~f`h emami –emik tj riri~të‗( Ra

jdfj Iritj`d` hë Il`këh j Mzezt dfj ^jeje`g` &hdimi i~aj) hu ^fOI hd`yh`h

:




kë~a ccamj kahnjrtj~f in`~tj( G`ëra jdfj rë rarzcc`h tahë mihë oëë hë ~fjkzcc`h j

kiczi d`~i –~tzd`gj‗ in`~tj# kz hi rë|`~fj~f`h |jt` hdj gë të hdp~fgjt dfj gë

iht`fzgihjt( Litg`ë~`~ft hmafz`të rë i~it kihj rërizi gmilt dfj kahnjrtj go`

i~it kihj hdp~fzi ëhmë~`~ft(

@djht`tjt` ë~ftë jlcjkt`g dfj dj`|it ` liktaë|j të ~fzgtë të c`dfzi dfj

kagrcjgjhtij hdëgmjt |jt`# ~` kz~ftjt jkahag`kj# jtfihit ~anà'rac`t`kj#

kzctzaj# f`~ta`kj jtm( D`kz~f gzhd të ` mir hmëë~ jcjgjht rà`tjt gë të gidfj

~j~i tmjtë~# rë d`kë gzhd rëhmëgjhd hdahmëi rjm tpj të mjtë hmë ëhdë~`j gë të

|jåihtë( Ra å´ë~ftë j |ëtjti ita |jtëg ~` tëë~` dfj të hdë|izi ` mir`h hmë kzrt`g

`djht`tjt`t# åliëda yaltë i`( I~rjkt` jkahag`k# o`j lmici# oëfjt rëniktzj~ ri~` åda

~fayë` rëgoih d`~i ~ftj~i ~fayëaj dfj rëkitë~ì hë hmë ~titz~ a~j kci~ë tëniktzi ~fayëaj oëfjt j gzhd~fgj dfj j jic`}zj~fgj |jtëg hë oi}ë të

rjd`~ra}`ti|j gitjìcj' jkahag`kj( Hë ihëh tmjtë kzctzi ~` hmë ~`goà}j j të

gì|j ~fr`tëaj gj ita gitjìcj# ` ti~ah giëdfëh`jt hdëgmjt `hd`|`dë|j dfj

~fayë`~ë# kë~ftz yë hë këtë kahtjk~t gzhd të ~zra}afjt ~j `djht`tjt` ë~ftë ~frjfmj

kzctzaj( @djht`tjt` kzctza g`ëra ~´da tj tfatë ~j ë~ftë daga~da `djht`k gj itë

kagoëti( Rëkzhdë hd`k`g`t të tpj hë `djht`tjt`h kagoëti# i~rjktjt kzctzaj dfj

emzfë~aj gzhdjh të mihë heihmëfjë të kzl`}zii ojhdi ~zi}i|j cakicj a~j

jemàhicj dfj gj këtë rëojmhë |jtëg hmë rmj~ë të `djht`tjt`t të tëë~`~fëg

kagoëti(

Rihdim gj të djmtj hmj` hdë ~tzd`zj~`t gë të hmafz të hinàhic`}g`t Jhj~t

Ejcchj'` rëda hanàh`h –kzctzi j hmë~zi‗ &fèf nzctzj) rë të j djl`hzi

~`htjt`}`g`h j kzctzi|j hë hmë kzctzë gë të citë dfj fagaemjhj# hj itë hinàhicj(

Kzctzi# emzfi ~`kz~j jdfj kago` të n`cë~ ` rëki~`g gzhd të mjhj ljhagjhj

jcit`|`~ft tj jmi# ~`å rafamhë rmj~i dëgzj~j j ~fkjhnëtij|j gj yi~mj gadjh`~tj#

ra hë oatëkzrt`g`h j ~fzg`në~ ~ë hmjë}|j ita dzkjh të ozamhë hei hmë ci~ftë~`

~fzgë j fj~fgj( Rihdim emzfi të n`cëh ~at j lci~`g# kzctzë~ ~ë n`cë~ ` tikamgë# ~`

dfj `djht`tjt` kagoëti të n`cë~ ` rëki~`g ` ~faf`g ~` hmë ti~fëe`g` dfj |i}fd`gë~`

j djmtrëdjmt j ljhagjhj|j ~fzgë gë të ci~fti( Kma `giem`hitë j mahi# hd`kafjt

a~j jdfj k`mafjt hei g`tjt dfj ~`goacjt kagoëtij ~` dfj hei kzmtj~i kacjkt`|j# të

n`cit emji mihë tfjccë të ëhma~zi hë &hëh')|jtëd`mjh kagoëtij( G`ëra |cjh të

tfzfjt ~j jcjgjhtjt ~jht`gjhticj dfj jganàhicj ~` rë `hd`|`d`h i~ftz jdfj rë hmë

oi~fkë~` hmjë}`~f mihë liktaë yë cjmamhë dfj gzhdë~amhë rj~ah`t ira kacjkt`|`t të

niktzi të lagafjt dfj të go`mjtam hë kafë dfj firë~`ë të hdp~fgj(

<




>(' KITJEA_@]@G@ @ @DJHT@TJT@T

>(9( Yi~mi j ^g`tf'`t

Ihtfahp D( ^g`tf ë~ftë hmë ~tzd`zj~ tmjtë ` ëhdë~`~fëg ` hinàhic`}g`t dfj izta `

cò`t –@djht`tjt` kagoëti‗' yë rë hj da të mjtë ` hmë ëhdë~`j të |jåihtë# hei~j

~fyptah åë~ftmjh j `djht`tjt`t hë hmë il~f gë të emjë dfj hi alah hmë kitjea`}`g

gmilt hd`fgzj~ të t`m( I` tfjk~ah ~j `djht`tjtjt# yaltë `hd`|`dzicj a~j kacjkt`|j mihë

em`tfgahë j}zctitj të hdp~fzj~fgë`~ë dfj dicczj~fgë`~ë ki~f` tmjë|j( Rë

^g`tf'`h mihë hë j~jhnj t` kitjea`# yë `djht`tjt`h j hmë rj~ah` ira ezr` j lagamhë

ira itë jdfj j djtjg`hamhë(

9( ^ë ri` j |jåah kitjea`hë EM@HA_J' k`tj` oàcaem`k(?( Ri~tim# ~`ri~ t`m |mjh kitjeaì TJ__@TA_@ICJ j~rjkt`|`~ft firë~`haj ~`

r(~f( `djht`tjt` jemàhic# cakic jtm(' k`tj` emjaeil`k(

>( Kitjeaì KCIÂ_J ira j ~ftj~ë~ ~fayëaj' k`tj` ~anìc(& ̂ g`tf# 9009=4)

Rë të riëh kitjea` gzhd të tfzfjt ~j `djht`l`k`g` ira jdfj d`ljjhn`g` mihë hë

~fzg`nëh j i~tj|j të dfëhi# ~` rë hei hitpi oàcaem`kj i~ftz jdfj rë hei

jtfihit ~fayëaj(

Hë i~t`h j dptj kah~titah i` ~j# `djht`tjt` cakic# jemàhic a~j hë rëem`tfë~` tj`taìc

ë~ftë gmilt ` rëfirz# kzl`mtë j të n`cë|j `djht`tjtj hzk mihë yitë të rëniktzii

ra~j mihë lcz`dj dfj gj kic`g`h j kafë~ tj hdp~fzj~fgj# emji tj n`cit hd`kamhë

dzk~fëg jdfj hj kiiktj`h j |jt `djht`tjt`t(

^ë tjt` ^g`tf` j kci~`l`kah `djht`tjt`h hë ~ftj~i ~fayëa dfj ~yiah ~j gj këtë i`

hzk hëhkzrtah –kci~ëh‗ hë kzrt`g`h kci~`k të Giv`t ira të Ujoj`t( I` tfjk~ah ~j

rë|jå i~rjkt`t jkahag`k yë hë likt ë~ftë gmilt ` ëhdë~`~fëg# hj këtë kitjea`jfpmhë jdfj jcjgjhtjt tmji ~` r(~f |jhd`# tid`ti jtm( Rë të kci~i ira ~ftj~i

~fayëaj ~fëhah giëdfëh`jt ojhdi ~fayëaj# ihdim ojhdi hmë ~fayë`j gzhd

të jk}`~tamhë d`~i ~ftj~i# yë }ikah`~ft mihë hë kahkzjhnë hdëgmjt |jt`( I` hzk

fiah të ~yiam jdfj likt`h ~j hë të kicziëh jdfj `djht`tjt` jcèmà} jdfj i` jth`k

`~f`h të rël~fì hë `djht`tjtj të hdp~fgj kci~aj( Rë `cz~t`g# ^g`tf ~ftmjccah i~t`h

j k`~fë~ gj~mjtij hë J|arë# rmj~ëtijt j ~ë n`cë~ ` rëk`~h`h hmë ~ftj~j të niktzi

dfj rjd`kah`h rë hmë kci~ë të |jåihtë &hë emzfjh cit`hj ~` emzfë }ptij j k`~fë~)rë kci~ëh j citë ira itë të gj~gj( Dj` hë kafëh j c`hdmj~ ~ë hinàhic`}g`t &~fjk(

V\@@@'të dfj i` V@V'të) `djht`tjt` jcèmà} dfj i` jth`k &~frj~f jdfj hj c`dfmj kiz}icj)

5




ritëh hmë jhdë~` të |jåihtë dfj `~f`h likta kpå hë rënikt`g`h dfj lag`g`h j

`djht`tjt`t kacjkt`| &^g`tf# 9009= :'6)( G`ëra `djht`tjt` gë ` rëfirz kacjkt`| dfj hë

kafëh gadjhj hda~fti jdfj gë ` ëhdë~`~fg` ë~ftë `djht`tjt` kagoëti(

>(?( Yi~mjt tmji tja`kj

Jdfj rac`tacaez igj`kih Migj~ D( Ljiah oë` hmë fzczgt`g gmilt `htjj~iht go`

dagjtfëh`jh dfj kzrt`g`h j åë~ftmj~ ~ë `djht`tjt`t# hë d`~jtinàhjt dfj rzh`gjt j

hdp~fgj ~fkjhnaj yë lakz~afjh r`kë`~ft hë këtë tjgit`k( Dzkj oëë hmë ihic`}j

të yi~mj|j dfj iztaj|j të hdp~fëg# Ljiah kah~titah ~j `djht`tjt` hë rëem`tfë~` ki

dagjtfëh`j të dpih~fgj# hë hmëëh ihë da të tfatë kitjea` ~anìcj dfj hë ihëh

tmjtë `djht`tjt` ojfjt oz`g ` –|jtë'rë~fk`g`t‗ dfj |jtë'j~rjkt`g`t `hd`|`dzic(

&Ljiah# 9000= ?) Hë hmë |jrë tmjtë ~tzd`zj~`t _aej~ Ozoikj dfj Ljdj`nk

Naarj ~ftmjccamhë åë~ftmjh `djht`tjt`t hë d`~kz~`h dfj rzh`gjt j ~fzgti tj

~fkjhni|j ~fayëaë( ^`ri~ tpj rë ~frmje`g`h j `djht`tjt`t rëdajh kpj~`~ft dp

yi~mj tja`kj; tjaì j~jhnìc`~tj dfj ima kah~tzkt`|`~tj( Dj`~i j rii tfjk~ah ~j

`djht`tjt` a~j `djht`tjtjt mihë tj dfëhi# j dpti yi~mj iezgjhtah ~j `djht`tjt&'jtjt)

ë~ftë &mihë) të kah~tzktzii# ri të ~fr`kzi( Hë ~fzg`nëh j d`~kzt`gj|j

ikidjg`kj k`t`kafjt yi~mi j~jhnìc`~tj dfj go`}atëah ima kah~tzkt`|`~tj(

&Oizoikj!Naarj# ?222=9'<) Rëda`g` ` hanàh`t `djht`tjt ojfjt ~`ri~ tpj hë d`~i

lagi yj mir`h jdfj kzrt`gj dfj kahnjrtj të hdp~fgj=

9( @djht`tjt` hëhkzrtah oi}ëh dfj tfjgjc`h j |jr`gj|j ~fayëaj dfj rac`t`kj#

kz tfjk~ ` |jåihtë |`fjt d`ljjhn`g`t hdëgmjt rit`kzci`}g`t &të rëoi~fkët)

dfj zh`|j~ic`}g`t &të em`tfëgoi~fëg)(

?( @djht`tjt` hëhkzrtah hmë ljhagjh ~rjn`l`k ~fayëa# yj ~fëhah oi}igjht`h j

rëoi~fkë~`~ë'zh`tjt`t &~igjhj~~) hdëgmjt ihëtië|j të hmë ezr` a~j

kitjea`j ~fayëaj tj niktzi( Kp ccam `djht`tjt` rëdajt }ikah`~ft hj cjtë~`#

ri~tim rë ~tzd`gj em`haj# i~aj# jth`kj ira hinàhicj(

>( @djht`tjt` hëhkzrtah oëtfigëh &`hd`|`dzicj a~j kacjkt`|j) të –|jtë~`~ë‗

&–~jclfaad‗) a~j oëfjt kz~ft lahdigjhtic ` yjh`j|j ~fayëaj# yë }emah tjk

rmj~ëtijt j t`m jdfj d`åki të tfjccj# oi}`kj dfj tfjgjczj~j( Kma lagë

rëdajt }ikah`~ft hë c`tjitzëh r~`kacaem`kj(

6




4( @djht`tjt` ~` radf`g ` |jr`gj|j ~fayëaj dfj rac`t`kj# rëgoih dfj ~fyzih

}f|`cc`gjt ranj~zicj dfj `htjikt`|j të hmë ccam |jtrjnjrt`g`t kacjkt`|#

~ac`di`tjt`t ezra yë oëmhë të gzhd~fëg |jr`gjt kacjkt`|j( Irc`k`g` ` kët`m ccam

kahnjrt`g` |cjh }ikah`~ft hë fzczgt`g`h j –cë|`}mj|j të jmi ~anìcj‗(

:( @djht`tjt` hëhkzrtafjt ~` j}zctit ` d`~kz~j|j të ~fzgël`~fti dfj kahkzzj~j(

^`daga~ tjk ri~~tzkzic`}g` ` G`nfjc Laznizct dfj ra~tgadjh`}g` emjh kma

lagë hmë rëda`g të emjë( &Oizoikj!Naarj# ?222=<'6)

^`kz~j jdfj ~fzgë ~tzd`zj~ të tmjë jdfj këti iztaj kah~titamhë ~j `djht`tjt` ki

hmë kiiktj të dpih~fëg( Kë~ftz iti rafamhë ~j hdimi kpj~aj yëhdah g`d`~

gadjc`t jcinàhic dfj i~im kitjeaìc ( Dj`~i hë d`~i i~tj `djht`tjt` ~fyzfjt rjm

irat`t a~j iratj|j të hmë rj~ah` ira ezr` gj tj tmjët dfj |ijt heigiëdfëh`jt hdëgmjt tpj &r(~f= c`dfmjt lijl`~haj# gitj~aj# ~fayëaj# jtm() Hë

ihëh tmjtë# d`kz~f gzhd të `djht`l`kam |jtjh &a~j tj `djht`l`kam d`kë tmjtë) rëgj~

rmj~ëgimj~ hë hmë ezr të niktzi yë hdimhë d`~i itòztj kitjeaìcj të

rëoi~fkëti ~` r(~f em`hì# emzfi# i~i# hëh~ftjtë~ì# jth`n`tjt`# hinàhic`tjt`(

Ra `djht`tjt` hzk rëgoih kzë |jtëg hmë itòzt# rëkzhdi}` `djht`tjt` ë~ftë

eë~fjt`g ` hmë ga` kagrahjhtë~f dfj ~´ë~ftë d`åki è`dj ra hmë ljhagjh

rjgihjht d`hig`k gj kiiktj hdp~fzj~(

^`å z njk jdfj gë fjët# hë kafëh j ~atgj kz lc`tjt rë `djht`tjt`h }ikah`~ft

gjhdafjt hë itë kagoëti# ~` hmë hdë lagit gë të dicczii dfj gë të ëhdë~`~fgj

të `djht`tjtj|j kacjkt`|j( Emë ~ë n`cë~ jdfj hj këtz da të ` kz~ftamgë firë~`ë dfj hmë

|ëgjhdmj të |jåihtë(

0




4(' @DJHT@TJT@ KAGOËTI_

Yë të ` yi~jg` ~i gë g`ë tjgë~ ~ahë të ~tzd`g`t# ë~ftë j hj|am~fgj l`cc`g`~ft

~frmje`g` ` hanàhj|j# hë këtë i~t rëkzl`}`g` ` hanàh`t tfjgjcaj# ri it`m kago( Hë

këtë kir`tzcc da tj riiyj~`g |jtëg ~fkzt`g`~ft }f|`cc`g`h dfj rëkzl`}`g`h j kët`m

hanàh`# ri~` gë |ahj da të ~fyptamgë rik gë emjë~`~ft tja`të dfj kahnjrtjt j

~fzgël`~fti të hmë ljhagjh` ~anìc kiy djc`kit# ~`å ë~ftë kago`(

4(9( Kahnjrtjt dfj djl`h`nàhjt j hdp~fgj

Lmici ~fy`rj kago oz`g`~ft hë emzfëh iioj –kfizg‗ ki dagjtfëh`jh j l`~`t ira

oi~fkë~`~ë ~j ‗emikzt‗# kma lmicj ~`ri~ em`tfi emi~i|j ë~ftë fzi}zi dfj |ëhë hë

rëda`g hei _`c`hdë~`t kagoëti ~fy`rti dfj ë~ftë ~`hah`g ` lmicë~ –hinàh‗ yë

rëdajt hë timti të hdp~fgj hë ~fzg`nëh j emzfë|j jza'rjëhd`gaj(

Tjg` hinàh j ki rjmidfmjh hei lmici cit`hj hità &yë mjdf hei lmicjt –hi~n`‗ dfj

–hitic`~‗) yë dahtj tu tfa~ftj l`~ dfj em`h`# hdë~i hë kafjh j gj~mjtë~ kma lmicë

rëdajm ~` ~`hah`g rë –rjmidfmj‗ &Oznkgóccj# 9004= ?4'>?) ~` dfj rëdajm hë

|jhd të –njt`l`kitë~ të c`hdmj~ dfj të rjmidfmj~‗ &Fao~oiug# 900?= ?5)( Hità `~ftj

ri tjg ` ~fzgëkzrt`g~fjg# kë~ftz tfjk~ah rac`tacaez emjgih Fjl`jd Góhkcj#~j= ‘bHità´ nazcd oj z~jd ta jlj ta i n`tp ihd `t~ ~zazhd`he~ `h ahj ni~j# ihd `h

ihatfj ta jlj ta i jeàh ihd l`hiccp nazcd j|jh ~j|j ta ciojc ih jvtjgjcp u`dj

iji jhnagri~~`he gihp rjarcj~( Tfj tjg ui~ racp~jg`n= `t gjiht gihp tf`he~(‗

&Góhkcj# 9000= ?02 ) Jdfj kacjez ` t`m hja}jcihdj~ |ë hë rif likt`h ~j gj –Hitàh‗

hjhkztrafjm rë|jå l`~`t# i~ë~ dfj rarzccitë~ jdfj hëhdimi j ~tzdjhtj|j hë

Zh`|j~`tjtjt j|arìhj të gj~mjtë~( Kma hëhdimj j}zctahtj hë oi}j të |jhd`t

j~rjkt`|`~ftj jemàh`t të rjmidfmj~( Kj~ftz r(~f Zh`|j~`tjt` ` Iojdjjh'`t rëojfjmrjm këtpj –hinàhj|j‗; Gi# Oznfih# Gzip dfj Ihez~# hdë~i Zh`|j~`tjt` ` Ri`~`t

k`~ftj këta; Lihnì# R`nidì# Hagihdì dfj Ejgihì( &G`haezj# 9052= 99)( Hë

këtë kahtjk~t Zh`|j~`tjt` ` R`~ft`hj~ o`j lmici da të gzhd të rëojfjm hei –hinàhjt‗

j Tjta|ij|j# Emika|ij|j# Zcy`hikj|j ira Rj~fj|ië|j( Hë kzrt`g`h j emjë të

lmicë~# tjg` hinàh rël~f`hj d`~i ~jegjhtj të rjnjrt`g`t dfj gzhd të mjtë;

i) hmë oi~fkë~` gj &a~j oj~`g hë) rjmidfmj të rëoi~fkët

o) oi~fkë~` j emzfë~ dfj kzctzj~ ~ë rëoi~fkët

n) oi~fkë~` rac`t`kj dfj ~ftjtjaj

92




d) |jhd` ` rjmidfmë~ &|jåihë`~ft rë oatëkzrt`g`h gj~mjti)

Kago` g`jra ë~ftë jdfj hmë kitjea` gaicj j jt`kj# ~jr~j hi ~ftpjh yë të hdmjmgj

rë oi~fkëkagoi~`t tahë hmë ccam aocè`g` ira jdfj ~ac`di`tjt` të |jåihtë( @djht`tjt`

kagoëti hi ~pemjah yë të yjhz`t rmj~ëtië të kët`m `djht`tjt` heëtfjh iztagit`k`~fthë |jtj giëdfjh`j gë të hez~fti gj rmj~ëtijt j tmjë ojhdirjojhdi i~im

oi~fkë~`j( Rë ~fjgozcc c`dfmjt gitj~aj a~j ~fayëaj rjljafjh jk~kcz}`|`~ft

hdëgmjt rj~ahi|j të it`m kagzh`tjt` hinàhic( Rihdim kjhiì kagoëtij hë ~rat

&r(~f( Czih Ki~h`y`) a~j tiemjdì kagoëtij &r(~f litkjyj~` hitpaj# a~j i~t` `

lzhd`t ` ~fy`rtij|j të |ij hë Ileih`~tih) hdmjfjh ~` d`åki rj~ahicj(

Ra rë ~fkikj të kagrcjk~`tjt`t të kjt`m tjg` ~fzgj ~tzd`j~ tj hinàhic`}g`t `

~fgihejh yëcc`g`~ft hmë djl`h`g` të rjë të kago`t( F`~taìh` o`tihj} J`nFao~oiug izta ` hmë ga` |jri~f rë kago`h dfj rë hinàhic`}g`h# hë fpmjh j

cò`t –Hitàh~ ihd Hitàhic`~g ~`hnj 9562‗ ~fkzih kë~ftz= ‘&T)f`~ oaak i~~zgj~ ha

i rà` djl`h`tàh al ufit nah~t`tztj~ i hitàh( I~ ih `h`tìc uak`he i~~zgrtàh ihp

~zll`n`jhtcp ciej oadp al rjarcj ufa~j gjgoj~ jeid tfjg~jc|j~ i~ gjgoj~ al

i bhitàh´# u`cc oj tjitjd i~ ~znf(‗ & Fao~oiug# 900?= <)( Hë gëhpj të hemim~fgj

jdfj d`~i iztaj të tmjj ~` r(~f( Kjhhjtf _( G`haezj# Fzef ^jtah'Uit~ah j

timtamhë raocjgit`kjh j rëkzl`}`g`t të kago`t# dzkj j lztz këtë hanàh hë hmëkitjea` të rëoi~fkjt gj hinàhic`}g`h( G`ëra hë ri`g jk}`~tamhj dp gadjcj të

~rmje`g`t të i~im ~j åki ë~ftë kago`( ^`ri~ kjt`m kci~`l`k`g d`katag`k kago` hdifjt hë

rëem`tfj~` hë oi}ë të k`tj`j|j kzctzaj ' aomjkt`|j dfj hë ita rac`t`kj j~rjkt`|`~ft

~zomjkt`|j(

:(' ^TZD@GJT J HIN@AHIC@]G@T

Hë ~tzd`gjh j hinàhic`}g`t hmë kafë të emitë jk}`~tah`h dp gadjcj d`ljjhnzj~j hë

kahnjrt`g`h j kago`t dfj të hinàhic`}g`t( @ ri`# yë j oë` këtë dicc`g `~ftj f`~taìh`

emjgih L`jd`nf Gj`hjnkj# ` n`c` yp~f hj |`t`h 9025 kjta dp gadjcj a~j lagi të

kago`t ` hdiz hë –Kago~ftjtja‗ &^tiit~hitàh) dfj hë –Kagokzctza‗

&Kzctzhitàh)( Dzkj l`cczi yë hei ~fkjhnjti` igj`kih Fih~ Kafh yë gë 9044 këtë

d`ljjhn`g j ~fyptam gë emjë~`~ft# dzkj rafzi ~j kp gadjc rjkah gj dicc`gjt

hdjgmjt lag`g`t tj kago`t hj rjjhd`g dfj hj c`hdmj# j dj` tjk izta` ` hmafz

kihidj} G`nfjic @ehit`jll &Emikz dfj Rëkitj~ì) yë këtë hëhdimj j kiiktj`}ah hë

gadjcj jth`kj dfj yptjtij të kagolag`g`g`t# dzic`}g` dfj d`katagì rë kago`h

99




go`}atëah tfzimi hë të em`tfi tja`tj# ihic`}it dfj |jrit yë aomjkt ~tzd`g` kihë

hinàh`h dfj hinàhic`}g`h(

Rmj~i gë j gidfj j còi|j# rzh`gj|j ~fkjhnaj ira it`kzm|j ~jà} rë hinàh`h

dfj kagrahjhtjt tmji të ~im &~`; hinàhic`}g`# `djht`tjt` hinàhic# |jtjd`mi hinàhicj#g`tjt hinàhicj jtm) l`ccamhj gj rpjtmjh; Åki ë~ftë Kago`1( Kë~im rpjtmj ri`gaj

ë~ftë gzhdzi gjhd`gti` lihyj} Jhj~t _jhih hdë të riët të `z rëemèmjt( Hë

cèmjitjh j t`m të hmafz ra gj t`tzcc`h –Åki ë~ftë kago`1‗ hei |`t` 966? të goimtz hë

Zh`|j~`tjt`h j âoahj~# i` z rëememmj tfmj~ftj ra gimlt kzrtzj~fjg ~j hinàh`

ë~ftë rcjo`~f`t ` rëd`t~fjg & rcjo`~n`tj dj taz~ cj maz~)( I` ra itp j ~rmjeam ~j hj rë

åda d`të j iknjrtamgj hë gjhpi të hdp~fgj `djht`tjt`h tahë hinàhic#

j~rjkt`|`~ftj hj këtë j gih`lj~tamgj hë gjhpi dfj gj |jr`gj të hdp~fgj(Rai~ftz rafahtj _jhih` ~j |jtjd`mi kacjkt`|j ri~ah hei kzmtj~i kacjkt`|j j n`ci

ë~ftë j hdjc`dfz gj fij~jh kacjkt`|j# këtë j iezgjhtahtj i` gj itë ~j ~fzgë

lihyj} dzfjm të fiah`h i mihj Ic}i} ira Ojtah hë gëhpj yë të |jhda~`h rë të

yjhj lihyj} të `( Dzkj z goë~fjtz hë Jzejh Ujoj yë ki oëë hmë rzh`g rë

Lihnjh j ri~j|acznàh`t ` n`c` rafah ~j |jtëg hmë j tjti j rarzcc~`~ë hë itë kafë

gzhd të lc`~h`h emzfëh ljhej ira dzkj z goj~fjtz hë ~tzd`zj~`h j g`ëhmafz të

hinàhic`}g`t J`n Fao~oiug yë kahtitah ~j tjk `ticìhjt dj` hë lzhd të ~fjkzcc`t 90'

të jdfj gë rik j lc`~h`h `tic`~ftjh }ptij( Djc ~j f`ratj}i j _jhih`t gzhd të g`jt

~` ` oj~zj~fëg dfj ` yëhdzj~fjg( Kiiktj~t`k rë nda kago# ~`daga~ hë li}jh j

~im jtioczj~j# ë~ftë aeih`}`g` rac`t`k yë |mjhë ~` mjdfamë j hmj oi~fkë~`j kzctzaj

~` dfj dë~fì a~j yëcc`g` rë të ri~z hmë ~ftjt |jtihik( Kë~ftz Ejcchj` hë cò`h j t`m

të lzhd`t –Hitàhic`}g`( Kzctzi dfj Rz~ftjt`(‗ tfjk~ah ~j hinàhic`}g` ë~ftë hmë

lagë j gjhd`g`t rac`t`k yë oi}afjt hë likt`h# ~j oi~fkë~ì ~fayëaj dzfjt të mjhë

kahezjhtj gj hmë~`hj kzctzaj( &Ejcchj 900:=95) G`ëra d`~i ~tzd`zj~ të tmjë hzk

këhiyjh gj kiy( Rë ~fjgozcc Uicckj Nahha gjhdah ~j hzk gmiltah |jtëg të

rpj~`~f –Åki ë~ftë Hinàh`1‗ ri rpjtz jdfj –Kz gzhd të lc`tjt rj hmë Hinàh1‗(

Ë~ftë ~fkacci j hmafz ~` r`gadic`~tj j n`ci rafah ~j kago` hzk ë~ftë tfmj~ftë

radf`g ` gadjhj~ dfj j}zctit ` `hdz~tic`}`gt# ra ~j ëhmjt j ~imi mihë gj të

fj~fgj dfj ~j hë lagi të tmji jk}`~tah kifjë' r(~f jth`n`tjt` g`jt ~` riir`mj~ `

~im# dfj ~j yp~f hë ~fayë`tj j rii iki`kj# k`~ftj hmë ccam kago`( Hë këtë kahtjk~t

gj 9004 z goimtë hë Zh`|j~t`tjt`h o`tihj} Uiu`nk hmë djoit &` hmafz ~` Djoit` `

Uiu`nk'zt) hdëgmjt Jhj~t Ejcchj`t ~` rëliyj~zj~ ` ~fkaccë~ gadjh`~tj dfj

hvëhj~`t të t`m Ihtfahp ^g`tf' yë rëliyj~ah pgjh Jtha~`goac`~tj# gj tjgjh ; Kz

9?




ki c`hd kago` dfj hinàhic`}g`1( Ejcchj` hë kjtj i~t j ~ftam yëhd`g`h j t`m gj

rpjtmëh= I ki kago` këtf`}j1 Kp d`~kzt`g ` ~ftp` ~fzgë ~tzd`zj~ yë tj j tjkmicamhj

kjtj d`cjgj dfj jhègj dfj tj rëyjhdafjh gë ~fzgë hë ratjhnìc`h dfj ri~amit

j hinàhic`}g`t# ~`daga~ it`m tj ` ri~kagzh`~t( Hdë kjti ~tzd`zj~ `~ftj jdfj _aej~

Ozoikj yë oë` ~tzd`gj të tfzkëti hë hinàhic`}g`t j ` të c`hdmj~ j~rjkt`|`~ft të

|jhdj|j ra~tkagzh`~tj(

Hë rëem`tfë~` ~tzd`g` ` hinàhic`}g`t oicciliyafjt hë i~rjkt`h tja`k gj ~fzgë pgi

gjhdaj dfj gj hmë ga` të rikzl`m~fëg rëkzl`}`gj~f dfj ~rmje`gj~f( Rihdim

kago` diccah ~` hë kahtjk~t`h firë~`ha &a~j emjaeil`k) jdfj hë kahtjk~t`h kafa

&ira f`~ta`k)# kë~ftz yë djl`h`g` ` t`m ë~ftë ` |iz rjm i~im ~j n`cët likta yzih hë

lag`g dfj n`cit k`tj`j g`jh rë oi}ë të ~im# ~` dfj |ijt ~j hë n`c`h kahtjk~t j~fyptamgj hj këtë ljhagjh ~fayëaë dfj rac`t`k( Rë të gojtz hë lz~fëh j

`htjj~`g`t dfj hë tjgëh j ~tzd`g`t tahë# da të oëmgj lmicë gë ra~ftë rë rëkitj~`hë

jth`kj dfj itë yptjtij ~` riikz~ftj ira |jt` tfjgjcaj të `djht`tjt`t kagoëti(

<(' @DJHT@TJT@ JTH@K DFJ KAGOËTI_

Të yjhz`t rmë~jti ` hmë ezr` të niktzi jth`k ira jdfj jcèmà}# ~frj~fë ra ma

daga~da jdfj rëfjë# hëhkzrtah rëkitj~`hj hë itj ezr dfj `djht`l`k`g`h gj

rmj~jtijt j tmjë të it`m kagzh`tjt`( Kë~ftz ri# këta jcjgjhtj mihë të ëhdj~`~fgj

dfj rmj~ë rëoëj~j të `djht`tjt`t kagoëti(

@djht`tjtjt hzk mihë të riiniktzii a~j të riidfëhi j i~ të hitp~fgj# ra mihj të

kah~tzii# lcz`dj dfj hë igo`jht`h ~anìc të hdp~fzj~fgj( Ljhagjh ` n`c` hë

~fkjhnit ~fayëaj hm`fjt ~` ‘~f`lt`he `djhtjt`t`j~– &`djht`tjtjt j hdp~fzj~fgj)( T`g

Jdjh~a kë~ftz kah~titah ~j= ‘ @djht`tjt` ë~ftë em`tfhmj hë ranj~# ë~ftë em`tfëgahj `

`kah~tzi hë hmë ranj~ të |iz hei kahtjk~t` cakic# ~anìc# gitjìc# kafa dfj

firë~`ha( G`ëra hdp~fzj~fgëì j `djht`tjt`t ~´da të tfatj ~j itp ~´ki kafjjhnj#

kma da të tfaj ~j kma dzfët |i}fd`g`~ft të ìl`gafjt rë të yjhj ` yëhdzj~fëg(–

&Jdjh~a#?22? =?0)

Gjem`tfë~j jk}`~tah hmë kahtj~t`g ` hmafz# jtf i~im ~j åki ë~ftë ezr` jth`k# hë

rac`t`kj hmjmtë ~` jdfj hë d`~kz~`h rzoc`k |i}fdah të rëdajt ~frj~fë kp tjg jdfj

9>




itë hë lagi gmilt d`~kztio`cj( Rëkzl`}`g` ` Giv Ujoj`t rë ezr`h jth`k# da të hi

hd`fgahtj yë të diccamgj rik i ~fzgj hdëgmjt `djht`tjt`t jth`k dfj i~im kagoëti

‘Oi~fkë~ì ´jth`kjb hdp~fah hei kagzh`tjt` ´kcihab# r`kë`~ftj ~jr~j ima ë~ftë

tfmj~ft hmë oj~`g hë ´të rëoi~fkëtjhb &Ejgj`h~igkj`t)# ma hmj bkagzh`tjt´&Ejgj`h~nfilt) ~` ` dpt` yë rëojh |jr`g`h j |ëtjtj ~fayëa(– &Ujoj# ?224= 9?0)

Gj lmicë të tmji da të tfatj ~j hmë oi~fkë~` jth`kj ki a~j oj~ah yë emji të

rëoi~fkjti hdjgmjt |jt` ra jhdj hzk ë~ftë hë itë ~fkiccë aeih`}`g` yë këta emëi

të k`mamhj hei kp ezr hmë oi~fkë~` të yëhdzj~fgj( Hë rëem`tfj~` ezrjt jth`kj #

~`kz~j jdfj kagojt tf`jh hë hmë të kiczi të rëoi~fkët dfj hë hmë ‘g`t– të hmjmtë#

hë itë të rjmidfmj~ ~ë rëoi~fkët( Emë j n`ci ë~ftë rmj~ë j rihdi~fgj hë lag`g`h

j |jtjd`më~ kacjkt`|j( Kiiktj`~t`kë rë të dpmit ë~ftë jdfj tfjk~`g` ` hmë kzctzj tërëoi~fkët rë të em`tfë rmj~ëtijt j |jt( Gidmj `djht`tjt` jth`k `htjrjtafjt ~` hmë

‘|jtëd`mj j hmë |jåiht`j dfj ri|ië~`j kzctzaj– &^nfjj# 9005= 9>)( G`ëra

^nfjj hë ihëh tmjtë ~rmjeah ~j kma |jtëd`mj kacjkt`|j hzk ë~ftë ‘hitpicj– j i~

åj~ftmj j ‘|jhd`g`t |zcchjti– të rmj~ëtië|j të hmë ezr` jth`k(

Ihtaracaez dfj izta` ` cò`t ‘Jth`n`tjt` dfj hinàhic`}g`– Tfagi~ F( J`k~jh oëh

dicc`g`h gj~ këtpj dp hanàhj|j jdfj gj tj kir~fgj# dzkj tfjk~zi ~j t`ri`

dicczj~ hdëgmjt jth`~ë dfj kago`t kah~`~tah hë irat`h j tpj gj ~ftjt`h( Dj`~ihinàhic`}g` ~phah yë kzl`mtj rac`t`kj të mjhë të rjrztf~fgj gj ita kzctzaj# ezrjt

jth`kj hë ~fzg`njh j i~tj|j ~´rjtjhdamhë të kjhë kahtacc go` ~ftjt`h a~j tj

dag`hamhë hë të &J`k~jh# 900>= <)( Jdfj ~tzd`zj~ të tmjë kah~titamhë ~j hë

kifi~`g gj kago`h# oi~fkë~`tj jth`kj mihë rac`t`k`~ft gë rik të jgihn`rzii dfj

të `h~`tztàhic`}zii( Ihtfahp ^g`tf ë~ftë ` gjhd`g`t ~j jth`të mihë rmj~ë rëoëë~j

të kago`t dfj ~j yë të dpmi mihë hë hmë hdë|ië~`( T`rijt dicczj~j të kago`t rjm

jth`~ë# ~`ri~ t`m# mihë kzctzi j rëoi~fkët rzoc`kj j gi~j~# jkahagì j rëoi~fkët

dfj ~`daga~ të djmit dfj aocè`gjt cèmaj rë të em`tfë rmj~ëtiët( Hë ~fzg`nëh j

i~tj|j kagojt ojhdi kzl`më|j ~ftjtëa rëgoimhj ezrj të ~fzgti jth`kj( Kë~ftz

U( Nahha kah~titah ~j |jtëg 9? ~ftjtj rjm 9>? ~ftjtj|j ~i `~f`h hë Kagojt j

oi~fkzii gë 905? gzhd të kci~`l`kafj~f`h ~` 8jth`k`~ft fagaemjhj3 &Nahha#

905? = ?0)( Emp~gi j këtpj ~ftjtj|j `~f`h hë J|arj# kz rjm >> ~ftjtj|j# ri |jtëg

emi~ftë ~a~f `~f`h jcit`|`~ft të ri~ti jth`k`~f# rë|jå tmji~f ^fy`rjì# Ratzeicì

jtm( &^nfjj 9005 =4:)

94




5(' YPTJTI_@I DFJ @DJHT@TJT@ KAGOJTI_

– Ri ~ftjt hzk ki yptjti`;

ri yptjti` ~´ ki djgakin`(»9

Hë giëdfëh`t dfj të djmtëh hdëkagoëtij kz lc`tjt rë «Rarzmt » a~j « Kagojt »

gjhdafjt# hë likt# hë ~ftjtj( Lmici hinàhic`tjt hë emzfjh ihej}j rëdajt ~` ~`hah`g

rë yptjti` &hëh~ftjtj~`)( Rai~ftz hë dakzgjhtjt }ptij të KO'~j a~j OJ'~j

rëdajt tjg` kagoë~` rë të rë~fkzi yptjti`hë( Yptjtiì rë rmë~jtiët j ~im

`grc`kah të djmti# aocè`gj# camic`tjt dfj ~titz~ të niktzi yë mjtj~afjh }ikah`~ft hë

irat gj ~ftjt`h dfj hagit j t`m rac`t`kj j mz`d`kj( Kago` |jrah gë ~fzgj hë

il~f`h ~anìc j kzctza( ânàcaeët o`tihj} Di|`d Gnnahj dfj _`nfid K`jcp hë hmë

~tzd`g të tpj jtf këtpj dp dzkz`|j ~fayëaj j oëmhj kifi~`g`h gj~ tpj jdfj

gë të dzk~fgj# dzkj rafzi ~j –Kago` hë j~jhnj ë~ftë hmë kahnjrt kzctza j n`ci `

oi~fkah rarzcc`h hë oi}ë të hmë `djht`tjt` të rëoi~fkët' hë li}ëh j Ojhjd`nt

Ihdj~ah`t ~` hmë «oi~fkë~` j `giem`hzi»' hdë~i yptjtiì ë~ftë hmë kahnjrt rac`t`k

j n`ci mjdf rjm giëdfjh`j|j të rarzcc`t gj ~ftjt`h(– & Gnnahj!K`jcp# ?222 = ?:)

Rëkzhdë kët`m ~yi`g` ozkz të yitë# hë jic`tjt këta kahnjrtj ~´mihë jdfj iy cjftë

rë të ` d`ljjhnzi# ~jr~j emjhdjh hë hmë c`dfmj kiz~icj( Hj~j ` jljafjg` iztaë|j

të tmjë ~` rë ~fjgozcc hë këtë i~t @~`h dfj Uaad# |ëjmgë ~j il`h`tjt` hdëgmjt

yptjti`~j dfj `djht`tjt`t kagoëti ë~ftë ~j yë të dpmi mihë |jåzj~j &gikj~) të

ezrj|j ~fayëaj &@~`h!Uaa~# 9000 = ?2l()( Jk}`~tamhj d`~i yi~mj tja`kj# yë mihë

gmilt të rëfirzi# të n`cit j ~ftmjccamhë kahnjrt`h j yptjti`~ë ~` rmj~ë `htjeicj j

kagoj~`~ë( Kë~ftz r( ~f Ihtfahp ^g`tf j lzt yptjti`hë hë kahnjrt`h j `djht`tjt`t

kagoëti# dzkj ra~tzczi ~frëhdimjh j të djmti|j dfj aocè`gj|j ~` jdfj

`htjj~i|j të rëoi~fkëti jkahag`kj gj~ ihëtij|j# ~` rjg`~ë të kah~t`tz`g`t të

`djht`tjt`t kagoëti( \jt` a~j t`rij të n`cit hë likt mihë të ~fzgë gë të rërztf~fgj

a~j kiiktj`~t`kj rë kahnjrt`h j `djht`tjt`t yptjti!~ftjtëa( Rihdim gzhd të

~zra}afjt ~j hë åj~ftmjh j `djht`tjt`t kagoëti hmë ac të ëhdë~`~fjg ki jdfj

yptjtiì# j~rjkt`|`~ft ~ftjt` ` n`c` `z gzhdj~ah a~j hdëgmjtë~ah rmj~ëtië|j të |jt

hë hmë gi~ë jdfj `djht`tjt`h rac`t`k j itë kagoëti( A~j tfëhë hë gëhpë gjtila`kj#

9 Mzih M( C`h}!Icljd ^tjrih &Jd()= Raocjg~ al Djganit`n Tih~`tàh ihd Nah~ac`ditàh( âztfjh Jzarj#

âztf Igj`ni ihd Ra~t' Naggzh`~t Jzarj# Oict`gaj# 900< ly( ?6 n`tzi ~`ri~; Ualeihe Gjkjc=^p~tjgtih~lagitàh( J`hj J`hlófzhe `h d`j Tfja`j zhd Jgr``j dj Tih~lagitàh~la~nfzhe# Arcidjh#

Cj~kj+Ozd`nf# 9000 ly(>6>

9:




hë~j hë ~fjkzcc`h j kiczi åjt`l`kiti j c`hdmj~ `~ftj dakzgjht kpy ` dë~fg`g`t të

rëkitë~`~j# hë kafëh j ecaoic`}g`t dzkjt të mjtë ri~irati ima yë j rëniktah hë

lagë }ptij `djht`tjt`h j d`kzmt( Gjem`tfë~j gjhdam ~j hë d`~i |jhdj ira jemàhj të

z}zcc`t takë~a# ~` o`j lmici hë oickih# këtë f`ratj}ë dzfjt rië hë gëhpj rik gë të

d`ljjhnzi( ^jr~j rë ~fkik të jtfihi|j f`~ta`kj j emjarac`t`kj# ~ftjtjt hzk

i`tëh yë të k`mamhë a~j hdëgmjtë~amhj hmë ccam `djht`l`k`g` gj~ `h~t`tznàhj|j dfj

yptjtië|j# |jåihë`~ftj rë d`~i ezrj ~fayëaj yë rënjrtafj~f`h ~` rik`ni

kagoëtij( ^ftjt` ~fyzfjm gë ~fzgë ~` hmë iriit ~ftprë~ dfj rz~ftjt ~zhdzj~

~j~i ~` hmj gjkih`}ëg `djht`tjtlagzj~(

6(' LA_G@G@ @ @DJHT@TJT@T KAGOËTI_/b`djht`tjt`´ ë~ftë ima åki hinàhic`~tjt j lz~tzi këkamhë

dfj kago'~ftjtjt ra~jdamhë ( »?

^`å z njk jdfj d`~i fjë gë rij# `djht`tjt` kagoëti &~` jdfj ccamjt tmji të

`djht`tjtj|j) ~´mihj d`åki të hezti# ~tj`cj j iy gë rik d`åki « hitpicj » ra

kah~tzktj ~fayëaj yë hë gëhpj rjgihjhtj rë~amhj hdp~f`gj ~` hë lagë

i~ftz jdfj hë rëgoimtmj( Kiiktj~t`kj rj nda lagj tj aeih`}`g`t ~fayja j~ftjlag`g` dfj lan`g` ` hdhmjhmj~ ~j rjoi~fkj~`~j &]z~iggjhejfüèkj`t~ejlófc) dfj

k`m`g`t tj `djht`tjt`t kacjkt`|( Hë ri`g# kp `djht`l`k`g oëfjt dzkj oëë hmë d`ljjhn`g

~anìc j rac`t`k hdëgmjt « hj|j » dfj « itpj »# yë hë d`~i i~tj yah jdfj dj` tjk

ig`yë~ì gj~ këtpj dp ezrj|j( Dicc`gjt a~j rioii}ì ojhdi |jt ezr`t

giem`hic`}afjt a~j jdfj kjmt~`~ft `hmaafjt(

^`ri~ ^g`tf'`t zh`tjt` rëgj~ d`|j~`tjt`t &~`g`ci`tp' nzg' d`~~`g`ci`tp) ë~ftj hmëi

lagë j të kzrtzi`t të `djht`tjt`t hinàhic( &^g`tf# 9009 = 5:)(

Rë tj gao`c`}zi gi~ëh j emjë rarzccaj hë gjhpë gë të ~frjmtj dfj gë të cjftj

a~j jdfj rë të j rëlanzi `djht`tjt`h kagoëti jc`tit hinàhic`~tj dfj!a~j

rz~ftjtijt aratzh`~tj tëfmjk`h |ëgjhdmjh gi~ë~ a~j irjcamhj ~j emami j}`kzh yë

` kiha~jt |cji|j a~j |jtëd`mj~ kagoëtij( Hinàhic`}g` hë këtë gëhpj ri c`hd j

lanafjt ~` jik~àh ` l`kë~ ~ë fzgomj~ të `djht`tjt`t kagoëti(

Rë Jhj~t Ejcchj'`h hinàhic`}g` ë~ftë gjhpi `djacaem`kj j lag`g`t dfj lan`g`t të

`djht`tjt`t kago♭5ti( Kp `djht`tjt ë~ftë j}zctit ` hmë ranj~` të emitë yë z ~imzi rjm

? Tag Hi`h= Tfj Ojik'Zr al O`ti`h( N`~`~ ihd Hja'hitàhic`~g( Cahdah Hju Cjlt Oaak~# 9055 ^(95?

9<




~tihdid`}`g`t emzfë~a dfj fagaemjh`tjt`t kzctza hë ~ftjtjt j ~ira lagzii

&Ejcchj 906> = 4:':2)( @htje`g` ` rarzccitë~ hë `h~t`tznàhjt ~ftjtëaj# ri

« `h~t`tz`nàhic`}`g ` yptjti`~ë » ojhdi kzl`m|j ~ftjtëa# ë~ftë hmë rjg`~ë

mi~ftë}ikah`~ft j ëhdj~`~fgj rë k`m`g`h j `djht`tjt`t kagoëti( Hë këtë kahtjk~t

_a~~ Racj dzkj `z jljzi Mafh Ojz`ccp'`t kah~titah ; « \jtëg itëfjj kz `djht`tjt`

kagoëti oëfjt aomjkt ` rac`t`kë~ ~ftjtëaj# oëfjt kma j i`t~fjg jdfj rë

gi~jh( « &Raac#9000 =>2)(

Rë ^g`tf`h hë ihëh tmjtë `djht`tjt` kagoëti riiyjt hmë ljhagjh ~fayëa

~fzgd`gjh~àhic dfj i` ` hzgjah d`~i t`ri tj n`cit `djht`tjt` kagojti dzfjt tj `

ra~jdam rj tj jk}`~tzi ~` ` t`ccj =

9( Hmë tj`ta f`~ta`k# a~j itdfjzh

?( G`tj të rëoi~fkëti dfj kzmtj~jh f`~ta`kj

>( Kzctzë të rëoi~fkjt të gi~j~ ~ë emjë të rarzccitë~

4( Të djmti dfj aocè`gj të rëoi~fkëti cèmaj rë të em`tfë ihëtijt j |jt

:( Hmë jkahag` të rëoi~fkët gj gzhdë~` të cj|`}mj~ ~ë c`ë të ihëti|j të |jt

ojhdi tj`ta`t &^g`tf# 9009 = 94)

Hë oi}ë të kjtpj k`tj`|j i` jdfj kago`h j djl`hah hë këtë gëhpj ; « &((() i higjd

fzgih rarzcitàh ~fi`he ih f`~ta`n tj`tap# naggah gptf~ ihd f`~ta`nic

gjga`j~# i gi~# rzoc`n nzctzj# i naggah jnahagp ihd naggah cjeic èft~ ihd

dzt`j~ la icc gjgoj~( » &^g`tf# 9009 = 94) I` gjhdah ~j `djht`tjt` j~ftj hj tfjco

j~ftj gmilt ` hdjc`kzi# ~fzgjd`gjh~àhicj dfj ~j hzk gzhdjt i~hmjfjj tj

jdzktafjt |jtjg hj hmj jcjgjht j i~ hzk gzhd tj jk}`~tam ri hdahmj kagrahjht tj

gj~`rjg(

G`jra rj d`~i ~tzd`zj~ tj tmjj kma r`kjrigmj j~ftj |jhj hj dp~f`g ~jr~j j~ftj

hmj gadjc rik i ~fzgj ~`rjliyja dfj hmjkafj~`~ft hj irat gj ~ftjt`h jdfj

kzhdjtfjhj~( Gah~jit Ezòjhiz hmj ~tzd`j~j j j# hzk j kci~`l`kah `djht`tj`hkagojti hj oi}j tj k`tj`j|j ra hj rj~j lz~fi tj hdp~fgj &Ezòjhiz# ?224 =

9?:'949) =

9( Hë d`gjh~àh`h r~`kacaem`k# `djht`tjt` ë~ftë radzkt ` |jtëd`mj~ ~ë hmë ezr` të

lagzi yë oi}afjt hë il~f`h jganàhic j kaeh`t`|(

?( Ranj~` ` `djht`l`k`g`t gj hmë kzctzë të niktzi hëhkzrtah jdfj hmë c`dfmj

jganàhicj hdëgmjt rmj~ëtij|j të ezr`t dfj j}zctah gj hmë hdmjhmë

~ac`di`tjt` gj~ tpj(

95




>( @djht`tjt` ` hmë `hd`|`d` rëniktafjt jdfj hë oi}j të ac`t yë ki i`!ima hë hmë

tj`ta të niktzi j~rjkt`|`~ft të kzl`}zi(

4( F`~taì ë~ftë likta yë hd`kah mi~ftë}ikah`~ft hë kah~tz`g`h j hmë

oatëkzrt`g` rë kago`h dfj hmëkafë~`~ft `h~tzgjht gj të n`cjh |jtëd`mi

kagoëtij lagafjt j lanafjt dzk~fëg(

:( Dfj ~ë lzhd`# d`gjh~àh` rac`t`k ` `djht`tjt`t kagoëti ë~ftë ` c`dfz hez~ftë gj

kago'~ftjt`h gadjh# a~j ~`å j lagzcah ima = « Tf`~ `~# tfj ~titj ~jcjntjd ihd

`gra~jd tfj nzctzj ihd ciheziej al tfj dag`hiht eazr u`tf`h `t~ tj`tatp ihd

~azeft ta njitj i ~`hecj hitàh azt al tfj d`|j~j hitàh a rit~ al hitàh~

lag`he `t(/ &Ezòjhiz ?224 = 9>0)

Rj|jy dicc`gj|j gj ezrjt j mi~ftgj yë mihë ~ftptë~j të k`m`g`t të hdmjhmj~ ~j

rëoi~fkët dfj të `djht`tjt`t kacjkt`|# hë hmë gi~ë gmilt të kah~`djz~fgj mihë jdfj

hemim~fgë`tj j ojhd~fgj liktaë të n`cit j rcatë~amhj këtë dpih~fgë`(

@djht`tjtjt jk}`~tamhj ri rë ~fkik të emëi|j të rëoi~fkëti# yë ihjtijt j hmë

kacjkt`|` të niktzi ~fayëa kihë hdëgmjt |jt`# ~jr~j ri |jt` dfj t`rij të

rëoi~fkjti hzk gzhd të lagafjt i~hmë oi~fkë~`( ^f`yzi f`~ta`k`~ft# rë ~fjgozcc

rë « O`tihj}jt » r`kë jljzj~j ira gë g`ë të tfjg` ilzj~j# yë hei ~fjkzcc` ` 96'

të ki yjhë ratj~tih`}g`# rihdim kitac`kët dj` ~at j kj~im d`tj `~f`h të ~fkpyz ira

|ë~ft`j të `htjezi hë këtë `djht`tjt(&Raacj#9000= ><l()

Ra ë~ftë |ë~ft`j hë gëhpj të rëem`tfë~zi të tfzfjt ~j n`cit jcjgjhtj të

rëoi~fkë~`~ë mihë kah~t`tz`|j hë lag`g`h j hmë `djht`tjt` hinàhic( ^jr~j |ië~`~ft

rjm jraki|j f`~ta`kj# |jhdj|j# jtfihi|j dfj i~tj|j të hdp~fgj# hdp~famhë

jdfj këta jcjgjhtj të rëoi~fkëti( Rë Oicckih`h ~`ri~ jthacaezt iz~tìk Kic

Ki~j# dag`hamhë ; emzfi# jcèmàh`# ~fk`g` dfj f`~taì ~` k`tj`j yë kihë hmë ëhdë~`

të |jåihtë hë lag`g`h j `djht`tjt`t hinàhic( & Ki~j ?229 =?>>) Rë gjhd`g`h t`g kma

ë~ftë hmë rj~rjkt`|j jthacaem`kj j hezmzi rik~i hë |ë~ft`g`h j oicckih`t ~` hmëjemàh iki`k dfj tid`nàhic# rihdim gë dzfjt të tfjg ~j kjta jcjgjhtj jdfj r~j

hda~fti kihë ri~z d`kz a~j kihj jhdj hmë hd`k`g hj `djht`tjtjt kagoëtij hë këtë

rmj~ë të Jzarj~# këta kz~j~` hzk mihë kagrahjhtj |jhd`gtij rë `djht`tjt`h

kagoëti( Rë|jy tmji~f# jdfj rë i~pj ~j kjta kitjea` |ë~ft`ë yë gzhd të mjhë

iy të hdii hdëgmjt |jt` dfj hë ihëh tmjtë i` hzk ` gj rii~p~f i~rik ~tzktzit

rac`t`kj j i~ `h~t`t`nàhjt ~ftjtëaj yë hë oatëh oi~fkëkafaj# hë të n`cjh mjtamgj

mihj kznìcj hë kah~tz`g`h dfj jk}`~t`g`h j gëtztmj~fëg të `djht`tj|j kagoëtij(

96




0(' Kahcz}àh`

Gj ~frj~ë ~j kp rzh`g ~idarik ki kahtòzi hë ~yi`g`h dfj hj ri~yp`g`h j

kë~im ~ljj kagrcjk~j të ~fkjhni|j ~fayjaj# ra j gopcc`g rmë~jh j rij tj

rë~ìtmj|j go` F`~ta`hj dfj @djht`tjt`h( Dzkj ri~z kë~im idfj aomjkt të kjk`g`t~fkjhna gë ~fzgj @djht`tjt`h ~j~i F`~ta`hë# z ~phzi oicciliy`g` gj kahnjrt`h gë

rik të hmafz dfj të ~tzd`zi# kahnjrt ` n`c`' ~`å ritjg i~t`h të j |ëjmgj gë ~`rë'

hë jci~t`n`tjt`h j |jt heëtfjh hmë ga` lz~fi~f ~fkjhnaj# yi~mj~f tja`kj#

jcjgjhtj~f ~anà'rac`t`kj j kzctzaj# dfj oëfët hmë ccam kahecagjit` kagrahjhtj~f

të ~fzgëti dfj ~fzgëccam~fgj të hdë|izii( Go` të em`tfi f`~taì dfj hë

rëem`tfj~` j kiczii# mihë ita rmj~ë të `djht`tjt`t# ri ac`h j të n`cë|j åda d`~kzt`g go`

`djht`tjt`h da të `~ftj io~zdj( Kma |cjhë |jåihë`~ft rë lagëh gë të rëfirz të`djht`tjt`t# ri të `djht`t`t kagojti(

Hë |jhd të kahkczd`g`t rëem`tfë~zj~# dzfjt tfëhë ~j ~tzd`g` ` `djht`tjt`t# j ~`daga~

it`m kagoëti këkahë yë tjgit fzczgtzj~j a~j i~tjt këk`gaj'~fkjhnaj &të

hmafzi ~` « ni~j ~tzd`j~ ») të ga~ mjhë të rëem`tfë~zii ra hë kafë dfj firë~`ë

dfj tjgit`k`~ft të kahkjt`}zii# hë gjhpë yë të ga~ oëfjh emjhjic`}`gj ira

rëlzhd`gj riz~ficcj ra të i`fjh j}zctitj fzczgtzj~j të |j`kzii ~fkjhnë`~ft(

90




92(' O@OC@AE_IL@I

9( Icnall# C`hdi(G!Gjhdjtì# Jdzida &jd() &?22>)= @djht`t`j~( _inj# Nci~~#

Ejhdj ihd Hitàhic`tp( Ocinkujcc

?( Ozoikj# _aej~! Naarj# Ljdj`nk &?222)= ‘Ojpahd @djht`tp(– Tfjap ihd

ân`jtp( \ac(?0!9

>( Oznkgóccj# Jh~t &jd() &9004)= Hitàhic`~gz~( Ujej dj ^tiitjho`cdzhe `h

dj izÑjjzarä`~nfjh Ujct( U`jh# \jcie ló Ej~jcc~nfilt~k`t`k

4( Nahha # Uickj &9004)= Jtfhahitàhic`~g( Tfj Yzj~t al Zhdj~tihd`he#

R`hnjtah# R`hnjtah Zh`|j~`tp Rj~~

:( Ljiah# Migj~ D( &9000)= Ufit `~ @djht`tp &I~ uj hau z~j tfj uad)1

^tihlad Zh`|j~`tp

<( Jdjh~a# T`g &?22?)= Hitàhic @djht`tp# Rarzci Nzctzj ihd J|jpdip C`lj(

Avlad ihd Cahdah# Oje

5( J`k~jh# Tfagi~ Fpccihd &900>)= Jtfh`n`tp ihd Hitàhic`~g( Ihtfaracae`nic

Rj~rjnt`|j~# Cahdah# Rczta Rj~~

6( Ejcchj# Jhj~t &906>)= Hitàh~ ihd Hitàhic`~g( Avlad#Ocinkujcc Rzoc`~fj~

0( Ejcchj# Jhj~t &900:)= Hitàhic`~gz~ ( Kzctz zhd Ginft( Ojc`h# ^`jdcj

92( Ezòjhiz# Gaht~jit &?224)= Ihtfahp D( ^g`tf ah hitàh~ ihd hitàhic

`djht`tp; I n`t`nic i~~j~~gjht( `h= Hitàh~ ihd Hitàhic`~g 92 &9!?)# ^(9?:'949

99( Raacj# _a~~ &9000)= Hitàh ihd @djht`tp( Cahdah &z(i)# _aztcjdej

9?( ̂ g`tf# Ihtfahp D( &9009)= Hitàhic @djht`tp( Cahdah# Rjhez`h

9>( ̂ nfjj# Nf`~tìh R( &9005)= Jtfha'Hitàhic`~gz~ `g ]j`tictj dj

Ecaoic`~`jzhe( J`h Fihdoznf }z Jtfh`}`tät zhd ^tiit( Góh~tj# Iejhdi

94( @~`h# Jhe`h L( ! Uaad# Rit`nì K &9000)= N`t`}jh~f`r ,@djht`tp( Cahdah# îej9:( Mjhk`h~# _`nfid( &900<)= ânìc @djht`tp( Cahdah# _aztcjdej

9<( Ki~j# Kic &?229)= Ljzhd~nfilt zhd Lj`hd~nfilt izl djg Oickih( Kciejhlzt

&z( i)# U`j~j \jcie

95( Ficc# ^tzit &9002)= Nzctzic `djht`tp ihd Dì~rai( Hë; –@djht`tp‗( M( _ztfjlad

&jd()#Hju T`gj~# Ciujhnj ihd U`~fit#

96( Fao~oiug# J`n &900?)= Hitàh~ ihd Hitàhic`~g ^`hnj 9562( Nigo`dej#

Nigo`dej Zh`|j~`tp Rj~~

?2




90( @ehit`jll# G`nfijc &?222)= Emikz dfj Rjkitj~ì'Zdfjt`gj hj Hin`hahic`}g`h j

_`( Tìhj# D`tzì# &aè( Ocaad ihd Ojcahe`he# Cahdah( \`htiej# 900<)

?2( GnNahj# Di|`d ! K`jcp# _`nfid &?222)= Hitàhic`~g ihd N`t`}jh~f`r( `h=

–ânàcaep‗ \ac( >4# Ha( 9# ^( 90„>4(

?9( G`haezj# Kjhhjtf _( &9052)= Hitàhic`~gz~( Góhnfjh# Hpgrfjhozej

\jcie

??( Góhkcj# Fjl`jd &9000)= Hitàh i~ Gadjc al Rac`t`nic Adj ihd tfj Eautf al

Hitàhic @djht`tp `h Jzarj( `h= @htjhitàhic ânàcaep |ac( 94 &>) ^jrtjgoj

9000# ̂ (?6>'?05(

?>( Uickjhfat~# Fj`ka &9000)= Jzarä`~nfj @htjeitàh~ra}jÑ zhd jzarä`~nfj

@djht`tät= ]z rac`t`ku`~~jh~nfiltc`nfjh Ojdjztzhe j`hj~

~a}ìcu`~~jh~nfiltc`nfjh Kah}jrt~( Oidjh'Oidjh# Haga~ \jcie

?4( Ujoj# Giv &?224)= ̂ tzd`gj ~anàcaem`kj( Tìhë# Rcjmid

Bekim Baliqi: Historia Dhe Identiteti

Documents