Top Banner
แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่สิบเอ็ด พ.ศ. ๒๕๕๕ - ๒๕๕๙ สานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ สานักนายกรัฐมนตรี
169

แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน....

Jul 31, 2020

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบทสบเอด

พ.ศ. ๒๕๕๕ - ๒๕๕๙

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ส านกนายกรฐมนตร

Page 2: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ
Page 3: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

tJr~ n1 Y'l

61'El-.:J 66f..j'W~W-J 'W 1 6 ~ r'l1~n 966 \N ~~-.:JA~ 6 6 t-i -.:J <nl &i 'U tJU ~ <0)<0) ('V'UlI . kJ&- &'&' - kJ &- &'~) as

...---­.

, j . .. i

. . '.

. ~!"/...'" rr• ,.~' ., • •~ I " ! ,

. , . -, .

L

Page 4: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

พระบรมราโชวาทเกยวกบเศรษฐกจพอเพยง

“...ในการพฒนาประเทศนนจาเปนตองทาตามลาดบขน

เรมดวยการสรางพนฐาน คอความมกนมใชของประชาชน กอนดวยวธการทประหยดระมดระวง แตถกตองตามหลกวชา

เมอพนฐานเกดขนมนคงพอควรแลว จงคอยสรางเสรม ความเจรญขนสงขนตามลาดบตอไป...

...ดวยความรอบคอบระมดระวงและประหยดนน กเพอปองกนความผดพลาดลมเหลว และเพอใหบรรล

ผลสาเรจไดแนนอนบรบรณ...”

พระบรมราโชวาทในพธพระราชทานปรญญาบตรของ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ๑๙ กรกฎาคม ๒๕๑๗

Page 5: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

ค า น า

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๕๕–๒๕๕๙) ไดจดท าขนในชวงเวลาทประเทศไทยตองเผชญกบสถานการณทางสงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอมทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว และสงผลกระทบอยางรนแรงกวาชวงทผานมา ในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๘–๑๐ สงคมไทยไดอญเชญหลก “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” ไปประยกตใชอยางกวางขวางในทกระดบ ตงแตระดบปจเจก ครอบครว ชมชน สงคม จนถงระดบประเทศ ซงไดมสวนเสรมสรางภมคมกนและชวยใหสงคมไทยสามารถยนหยดอยไดอยางมนคงทามกลางกระแสการเปลยนแปลงดงกลาว ในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ทกภาคสวนในสงคมไทยเหนพองรวมกนนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนปรชญาน าทางในการพฒนาประเทศอยางตอเนอง เพอมงใหเกดภมคมกนและมการบรหารจดการความเสยงอยางเหมาะสม เพอใหการพฒนาประเทศสความสมดลและยงยน

ในการจดท าแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ครงน ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ไดใหความส าคญกบการมสวนรวมของภาคการพฒนาทกภาคสวน ทงในระดบชมชน ระดบภาค และระดบประเทศในทกขนตอนของแผนฯ อยางกวางขวางและตอเนอง เพอรวมกนก าหนดวสยทศน และทศทางการพฒนาประเทศ รวมทงรวมจดท ารายละเอยดยทธศาสตรของแผนฯ เพอมงส “สงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลง”

การพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ จงเปนการน าภมคมกนทมอย พรอมทงเรงสรางภมคมกนในประเทศใหเขมแขงขน เพอเตรยมความพรอมคน สงคม และระบบเศรษฐกจของประเทศใหสามารถปรบตวรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงไดอยางเหมาะสม โดยใหความส าคญกบการพฒนาคนและสงคมไทยใหมคณภาพ มโอกาสเขาถงทรพยากร และไดรบประโยชนจากการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางเปนธรรม รวมทงสรางโอกาสทางเศรษฐกจดวยฐานความร เทคโนโลย นวตกรรม และความคดสรางสรรค บนพนฐานการผลตและการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม ขณะเดยวกน ยงจ าเปนตองบรหารจดการแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ใหบงเกดผลในทางปฏบตไดอยางเปนรปธรรม ภายใตหลกการพฒนาพนท ภารกจ และการมสวนรวมของทกภาคสวนในสงคมไทย ซงจะน าไปสการพฒนาเพอประโยชนสขทยงยนของสงคมไทยตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

ส านกนายกรฐมนตร

Page 6: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

ส า รบ ญ

ห น า

ปฐมบท ก – ซ

สรปสาระส าคญแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๕๙) (๑) – (๑๘)

สวนท ๑ : การประเมนสถานการณของประเทศ บทท ๑ การประเมนสถานการณของประเทศ ๑

สวนท ๒ : วสยทศนและยทธศาสตรการพฒนา บทท ๒ วสยทศนและยทธศาสตรการพฒนา ๑๘

สวนท ๓ : ยทธศาสตรการพฒนาในระยะแผนพฒนาเศรษฐกจ

และสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๑ บทท ๓ ยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม ๒๕ บทท ๔ ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน ๓๙ บทท ๕ ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน ๕๒ บทท ๖ ยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน ๖๖ บทท ๗ ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคเพอความมนคง ๘๕ ทางเศรษฐกจและสงคม บทท ๘ ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ๙๙

สวนท ๔ : การบรหารจดการแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

ฉบบท ๑๑ สการปฏบต บทท ๙ การบรหารจดการแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๑ ๑๒๑ สการปฏบต

Page 7: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

ป ฐ ม บ ท ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทานแกพสกนกรชาวไทย

ตงแตป ๒๕๑๗ ขณะนไดหยงรากลกลงในสงคมไทย พระองคทรงใหความส าคญกบ “การพฒนาคน” ในการด าเนนวถชวตอยางมนคงบนพนฐานของการพงตนเอง ความพอมพอกน การรจกความพอประมาณ การค านงถงความมเหตผล การสรางภมคมกนในตวทด และทรงเตอนสตประชาชนคนไทยไมใหประมาท ตระหนกถงความถกตองตามหลกวชา ตลอดจนมคณธรรมเปนกรอบในการด ารงชวต หลกการทรงงานของพระองคจะเนนการ “เขาใจ เขาถง และรวมพฒนา” อยางสอดคลองกบ “ภมสงคม” ทใหความส าคญกบความหลากหลายของระบบภมนเวศ เศรษฐกจ วฒนธรรม ประเพณ เพอผลประโยชนของประชาชน โดยประชาชนมสวนรวมในการตดสนใจ เปนการพฒนาทมงส “การพงพาตนเอง” ด าเนนการดวยความรอบคอบ วเคราะห ระมดระวง “ท าตามล าดบขนตอน” มการทดลองดวยความเพยรจนมนใจ จงน าไปเผยแพรใชประโยชนสสาธารณะ

สงคมไทยไดตระหนกและนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญาน าทางในการพฒนาประเทศตงแตแผนพฒนาฯ ฉบบท ๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐-๒๕๔๔) ทประเทศไทยเผชญกบภาวะวกฤตเศรษฐกจ และสถานการณในขณะนนไดสะทอนผลการพฒนาประเทศทไมสมดลและยงยน เนองจากมงการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจเปนหลก ขณะทสงคมเผชญปญหาในหลายดาน และทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเสอมโทรมลง ปจจบนการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนไปอยางกวางขวาง เปนปรชญาทชน ายทธศาสตรและนโยบายการพฒนาประเทศใหมงสการพฒนาทมนคงและยงยน ทกภาคสวนในสงคมไทยไดน าไปเปนแนวทางการด ารงชวตและการปฏบตตนในทกระดบตงแตปจเจก ครอบครว ชมชน จนถงประเทศ มสวนเสรมสรางภมคมกนและบรหารจดการความเสยง ท าใหสงคมไทยสามารถฟนตวและผานพนภาวะวกฤตเศรษฐกจและภยพบตไดดกวาในอดต อยางไรกตาม การพฒนาประเทศในอนาคต สงคมไทยยงมปญหา เชงโครงสรางทเปนจดออนและอปสรรคส าคญ โดยเฉพาะความเหลอมล าในสงคม และการบรหารจดการภาครฐทออนแอ ประกอบกบตองเผชญการเปลยนแปลงทรวดเรวและรนแรงภายใตกระแสโลกาภวตน ซงเปนทงโอกาสและขอจ ากด จงตองปรบตวใหทนตอการเปลยนแปลง โดยนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาปฏบตอยางตอเนอง มงใหเกดภมคมกนและมการจดการความเสยงอยางเหมาะสม บนพนฐานของการสรางองคความร เทคโนโลย นวตกรรม และความคดสรางสรรคเปนของตนเอง รวมทงการด าเนนการอยางตอเนอง จรงจง และมธรรมาภบาล

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง : หลกการพฒนาประเทศ

ภาพรวมของการพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑–๗ สรปไดวา “เศรษฐกจด สงคมมปญหา การพฒนาไมยงยน” ท าใหแผนพฒนาฯ ฉบบท ๘ ไดปรบแนวคดการพฒนาประเทศใหมจากเดมทใหความส าคญกบการพฒนาเศรษฐกจเปนประเดนหลกมาเปนการใหความส าคญกบการพฒนาคนและสงคมไปพรอมกน จงเปนจดเรมตนของแนวคดการพฒนาทม “คนเปนศนยกลางการพฒนา” โดยใหเศรษฐกจเปนเครองมอในการพฒนาคนใหมคณภาพชวตทดขน และเปลยนวธการพฒนาเปนแบบองครวมท เชอมโยงมต

Page 8: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมเขาดวยกนอยางสมดล แตวกฤตเศรษฐกจทเกดขนในป ๒๕๔๐ ท าใหการปรบเปลยนแนวคดและวธการพฒนาไมสามารถน าไปใชในกระบวนการขบเคลอนการพฒนาประเทศไดอยางเปนรปธรรม อยางไรกตาม สงคมไทยไดเรมรบรถงหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ซงไดรบการขานรบอยางกวางขวางในขณะทสงคมไทยก าลงเผชญกบภาวะวกฤตครงส าคญของประเทศ

แผนพฒนาฯ ฉบบท ๙ ไดอญเชญหลก “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” มาเปนปรชญาน าทางในการพฒนาและบรหารประเทศ โดยใหความส าคญกบการพฒนาทสมดล ทงดานสงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอม มเปาหมายหลกเพอยกระดบคณภาพชวตของคนไทยสความอยดมสข พรอมทงยดหลกทางสายกลาง เพอใหประเทศรอดพนจากวกฤต สามารถด ารงอยไดอยางมนคง มคณภาพและยงยน ควบคไปกบปรบเปลยนกระบวนการวางแผนจากการด าเนนการ “โดยราชการเพอประชาชน” เปนการม “ประชาชนเขารวม” ใหคนเปนผตดสนใจหรอก าหนดทศทางการพฒนาทค านงถงความพอประมาณ ความมเหตมผล และสรางภมคมกนทดเพอพรอมรบความเสยงบนฐานของความรอบร ความรอบคอบ ความเพยร และคณธรรม

แผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ ยงคงนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญาน าทางในการพฒนาและบรหารประเทศ ใหความส าคญกบการพฒนาอยางสมดล การอยรวมกนดวยสนตสขในสงคมและการอยรวมกนระหวางคนกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน กระบวนการจดท าแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ ไดมการวเคราะหสถานะทนของประเทศใน ๓ ทน ไดแก ทนทางเศรษฐกจ ทนทางสงคม และทนทางทรพยากรธรรมชาต และวเคราะหบรบทการเปลยนแปลงภายใตกระแสโลกาภวตนทสงผลกระทบตอการพฒนาประเทศทงระบบเศรษฐกจโลก ตลาดการคา ตลาดการเงน การเปลยนแปลงดานเทคโนโลย การเขาสสงคมผสงอาย และทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทเผชญภาวะโลกรอนและการขาดแคลนพลงงาน น าไปสการก าหนดยทธศาสตรบนพนฐานของการใชความรไดอยางถกหลกวชาการ แผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ ใหความส าคญกบการเสรมสรางความเขมแขงของทนและการน าไปใชประโยชนอยางเกอหนนซงกนและกน น าไปสการมคณภาพชวตทดและความอยเยนเปนสขของคนในสงคม พรอมทงเสรมสรางระบบโครงสราง กลไกและกระบวนการบรหารพฒนาประเทศใหอยบนหลกธรรมาภบาลและประชาธปไตย เปนภมคมกนทดส าหรบสงคมไทย

การประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไดมการประยกตใชและมผลอยางเปนรปธรรมในชวงทประเทศไทยเผชญวกฤตเศรษฐกจเมอป ๒๕๔๐ และเปนแนวทางปฏบตอนส าคญยงในการขบเคลอนประเทศไทยใหพนจากภาวะวกฤต ทงวกฤตเศรษฐกจโลกทสงผลกระทบตอประเทศไทย รวมถงวกฤตทเกดขนภายในประเทศ ทงวกฤตเศรษฐกจ วกฤตการเมอง และวกฤตทางสงคม การนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนแนวปฏบต ไดสงผลใหประเทศไทยเขมแขง มภมคมกนสงขนในหลายดาน ขณะทบางเรองอยในระหวางการปรบตวตอการเปลยนแปลงและประชาชนไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงรนแรงในเบองตนแตสามารถฟนตวไดเรวขน ความกาวหนาในการนอมน าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาสการปฏบตของทกภาคสวนเพอมงหวงใหเกดภมคมกนแกตวเอง ครอบครว องคกร สงคมและประเทศมหลายประการ

ในสวนภาครฐ ไดนอมน าไปประยกตใชในการบรหารประเทศในหลายระดบ ทงเปนหลกการบรหารเศรษฐกจในระดบมหภาค การก าหนดนโยบายภาครฐทยงยน การก าหนดกลยทธและการด าเนนการตามนโยบายทเหมาะสม ตลอดระยะเวลากวา ๑๐ ปทผานมาประเทศไทยไดด าเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคอยางรดกมมากขน บนพนฐานการของการรกษาวนยทางการเงนการคลง โดยก าหนดกรอบการคลงทยงยนเพอเปน

Page 9: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

กฎเกณฑในการใชจายงบประมาณของรฐบาล ประกอบดวย ๑) การรกษาสดสวนหนสาธารณะตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศในระดบทไมเกนรอยละ ๕๐.๐ ๒) การก าหนดสดสวนรายจายการลงทนของรฐบาลไม ต ากวารอยละ ๒๕.๐ ของงบประมาณโดยรวม และ ๓) การก าหนดภาระหนรฐบาลไมใหเกนรอยละ ๑๕.๐ ของงบประมาณรวม

ขณะเดยวกน การวางแผนและการด าเนนการลงทนในโครงการขนาดใหญของรฐในบางโครงการไดเรมด าเนนการบนพนฐานการวเคราะหอยางรอบคอบทงในศกยภาพดานการเงน ความพรอมในการด าเนนการ และความจ าเปนตามความตองการของประชาชน ใหความส าคญกบความสมดลในเชงปรมาณและคณภาพของการลงทน การกระจายการลงทนโครงสรางพนฐานของประเทศระหวางเมองและชนบท และศกยภาพทแทจรงของประเทศ รวมทงมระบบการบรหารความเสยงอยางมประสทธภาพมากขน แผนการลงทนภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง ๒๕๕๕ เปนตวอยางของการออกแบบการลงทนใหมการกระจายอยางเหมาะสมทงในมตเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ครอบคลมทกสาขาโดยเฉพาะสาขาการพฒนาชมชนทมงเสรมสรางความเขมแขงใหชมชน สาขาการศกษาและการเรยนรทมงยกระดบคณภาพมาตรฐานการศกษาทงระบบในเขตชนบทและเมอง สาขาสาธารณสขทเนนการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพและคณภาพของระบบบรการ ในภาพรวมจงเปนการลงทนทสนบสนนการขยายตวของกจกรรมทางเศรษฐกจและการจางงานในระยะสน ควบคกบการวางรากฐานการพฒนาทยงยนในระยะยาว โดยเฉพาะอยางยงการเพมประสทธภาพและศกยภาพของระบบเศรษฐกจและการพฒนาโครงสรางพนฐานและบรการทางส งคมทจะพฒนาคณภาพทนมนษยของประเทศ ผลทเกดขนเปนรปธรรมในระยะเรมตน พบวา ภาคเศรษฐกจฟนตวจากภาวะวกฤตและมการขยายตวในระดบทเพยงพอตอการจางงาน และอตราการวางงานของประเทศลดลงคอนขางรวดเรว ในระยะยาวจะเพมผลตภาพการผลตจากการพฒนาระบบโลจสตกส การพฒนาทนมนษย และการกระจายความเจรญสภมภาคและทองถน

นอกจากน สวนราชการตางๆ ไดนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปสการปฏบตภายในสวนราชการ ทงการเพมประสทธภาพและความโปรงใสในการใชจายงบประมาณ มการตรวจสอบทรดกม การด าเนนโครงการและการก าหนดกลยทธทมงประโยชนสประชาชนทเปนรปธรรมมากขน รวมทงการยกระดบธรรมาภบาลภาครฐ ก าหนดเปนกฎระเบยบดานจรยธรรมเพอถอปฏบตอยางชดเจน สะทอนถงการปรบตวของภาครฐในการด าเนนนโยบายสาธารณะเพอประโยชนสขของประชาชนบนพนฐานของความร คคณธรรม รวมทงออกแบบนโยบายภาครฐทยดทางสายกลางและสอดคลองกบมตการพฒนาทเปนองครวม

บทเรยนจากภาวะวกฤตเศรษฐกจและการเงนในป ๒๕๔๐ น าไปสการปรบโครงสรางของภาคการเงนทงระบบภายใตแผนแมบทภาคการเงนในระยะท ๑ และ ๒ เพอสงเสรมประสทธภาพของระบบการเงนใหสถาบนการเงนท าหนาทเปนตวกลางทางการเงนไดอยางมประสทธภาพมากขน มความสามารถในการแขงขน และสามารถใหบรการกบลกคาทงภาคครวเรอนและธรกจไดอยางทวถง และมความมนคงในภาวะแวดลอมทเปลยนแปลงอยางรวดเรว ท าใหประชาชนและธรกจมตนทนทางการเงนทลดลง รวมทงปรบแกกฎหมายธนาคารแหงประเทศไทยเพอใหสามารถด าเนนการไดตามมาตรฐานสากลของธนาคารกลางในการดแลใหระบบการเงน ระบบสถาบนการเงน และระบบการช าระเงนมเสถยรภาพและประสทธภาพ และมกระบวนการตดสนใจดวยความโปรงใส รอบคอบ สงผลใหภาคการเงนของประเทศมความเขมแขง สถาบนการเงนมระบบบรหารความเสยงทรดกม มการลงทนในตลาดการเงนระหวางประเทศในสดสวนทพอประมาณและสมเหตสมผล ในชวงทโลกเผชญกบภาวะวกฤตการเงนป ๒๕๕๑-๒๕๕๒ ระบบสถาบนการเงนไทยทงระบบ

Page 10: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

ถอครองสนทรพยตางประเทศเพยงรอยละ ๘.๐ ภาคการเงนจงมภมคมกนทดกวาในอดต ผลกระทบจากวกฤตเศรษฐกจการเงนโลกตอภาคการเงนจงอยในวงจ ากด และเปนสภาพแวดลอมทเออใหภาคเศรษฐกจไมตองเผชญกบขอจ ากดดานสภาพคลองทางการเงนและสามารถฟนตวผานพนชวงวกฤตไดคอนขางเรว

ขณะท ภาคธรกจเอกชน ไดมการประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงอยางกวางขวางมากขน ภายหลงวกฤตเศรษฐกจในชวงป ๒๕๔๐ องคกรภาคธรกจไดมการปรบเปลยนจรรยาบรรณทางธรกจเพอใหมความรบผดชอบตอสงคมมากขน บทเรยนจากวกฤตท าใหองคกรธรกจขนาดใหญเรมมวสยทศนทมงก าไรระยะยาวมากกวาในระยะสน และใหความเปนธรรมแกผมสวนไดสวนเสย การเปลยนแปลงแนวคดและวสยทศนในการด าเนนธรกจไดสงผลตอการวางแผนการลงทน การผลต การบรหารก าลงคน การตลาดและการบรหารความเสยงในทกดาน ทงกลมธรกจขนาดใหญ และกลมธรกจขนาดกลางและขนาดยอม มการกระจายความเสยงอยางรอบคอบ โดยเฉพาะการกระจายแหลงเงนทนจากหนระยะสนในตลาดเงนมาเปนการระดมทนในตลาดทนมากขน สนเชอของภาคธรกจทไมใชสถาบนการเงนตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศลดลงจากรอยละ ๔๔.๑ ในป ๒๕๔๖ เปนรอยละ ๓๖.๓ ในป ๒๕๕๓ ขณะทการออกหนกและหนทนมสดสวนเพมขน การระดมทนไดค านงถงศกยภาพของทนในประเทศอยางรอบคอบมากกวาในชวงกอนเกดภาวะวกฤต จงลดการกอหนตางประเทศลงอยางชดเจน สดสวนหนตางประเทศตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศลดลงจากรอยละ ๗๒.๙ ในป ๒๕๔๒ เปนรอยละ ๓๓.๙ ในป ๒๕๕๓ รวมทงมความตระหนกถงความส าคญของการสรางฐานการผลตทใชวตถดบโดยเฉพาะภาคเกษตรและน าภมปญญาทองถนมาตอยอดสรางคณคาทผลประโยชนตกอยกบประชาชนในพนท เชน การผลตและการสงออกสนคาเครองใชในบาน สบ ผลตภณฑจากพชสมนไพร รายไดจงกระจายสชมชน สนคาสงออกเรมมฐานทกระจายประเภทผลตภณฑหลากหลายมากขนเชนเดยวกบการกระจายตลาดสงออกไปสตลาดใหมๆ เพอลดความเสยง

ในภาพรวมของการด าเนนธรกจดวยความรบผดชอบตอสงคม ในชวง ๔-๕ ปทผานมา ตลาดหลกทรพยรายงานวามหลายองคกรธรกจและหลายบรษทในประเทศไทยมความตนตวในเรองของการแสดงความรบผดชอบตอสงคม และน าไปเชอมโยงกบกระแสการอนรกษสงแวดลอม ดงจะเหนไดจากโครงการ ทแสดงความรบผดชอบตอสงคม ด าเนนการรวมกบชมชนและเนนเรองสงแวดลอมเปนหลก อาท โครงการปลกปา โครงการสรางฝายชะลอน า/การรกษาตนน า โครงการท าความสะอาดแมน าล าคลองหรอทะเล สะทอนถง ธรรมาภบาลของภาคธรกจเอกชนทมความรบผดชอบตอสวนรวมมากขน

ส าหรบภาคธรกจขนาดกลางและขนาดยอม และวสาหกจชมชน มจ านวนไมนอยเปนองคกรตวอยาง ทมการบรหารธรกจบนฐานการสรางกลมทเขมแขงในลกษณะเครอขายหรอคลสเตอร มการศกษาศกยภาพของทนและวตถดบในชมชน รวมทงองคความรพนฐานและภมปญญาทองถน โดยเนนการใชเงนทนและขยายกจการอยางคอยเปนคอยไปตามก าลงของตนเอง มกระบวนการผลตทประหยด เปนมตรกบสงแวดลอม วจยและพฒนาสนคามงคณภาพและมาตรฐานอยตลอดเวลา สรางสนคาทมเอกลกษณ มการตลาดทขยายฐานจากตลาดภายในประเทศสตางประเทศ นอกจากน ผประกอบการมแนวโนมด าเนนกจการเพอสงคมเพมขน ทงทจดทะเบยนเปนนตบคคลประเภทบรษทจ ากด สหกรณ และมลนธ มการแบงผลก าไรคนสสมาชกและชมชนอยางมเปนธรรม เนนความซอสตย และการแบงปน รวมทงผดอยโอกาสในสงคมไดรบประโยชนในรปแบบตางๆ และสงผลใหสงคมโดยรวมดขน เชน การกระจายรายไดและคณภาพชวตดขน เปนตน เปนการด าเนนธรกจเพอสงคมทเปนธรรม สรางสมดลระหวางผลก าไร สวสดการของประชาชน และความยงยนของสงแวดลอม

Page 11: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

สวน ภาคประชาชนและชมชน รบร เขาใจและนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในการด าเนนชวตแบบเรยบงาย ประหยด ไมฟมเฟอย มการเกบออม และสรางการมสวนรวมในชมชน๑ จากการเผยแพรแนวคดและหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงอยางตอเนอง กวางขวางตงแตในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๘ เปนตนมา ท าใหการรบรของประชาชนขยายตวคอนขางมาก จากผลการส ารวจของโครงการ พ.ศ. พอเพยงในชวงป ๒๕๕๐–๒๕๕๑ ประชาชนกลมตวอยางทงหมดรบรขอมลขาวสารเกยวกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงผานสอโทรทศน หนงสอพมพ วารสาร นตยสาร และวทย ขณะทความเขาใจในการน าไปประยกตใชเพอการด ารงชพมสงถงรอยละ ๗๔.๐ ของกลมตวอยาง ความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมความแตกตางกนในแตละหลกการ ในหลกความพอประมาณ การมภมคมกน และเงอนไขการมความร พบวา การมคณธรรมอยในเกณฑสงถงรอยละ ๗๕–๘๕ ขณะทความเขาใจในหลกความมเหตผลมรอยละ ๔๔.๐ และประชาชนมความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงวามเชอมโยงอยางมากกบการประหยด ไมฟมเฟอย มชวตเรยบงาย มการออม และเออเฟอ เผอแผ แบงปนชวยเหลอผทดอยโอกาส

ผลการส ารวจเกยวกบการประยกตใชในระดบชมชน๒ พบวา ชมชนมการประยกตใชในระดบ ปานกลางถงรอยละ ๗๔.๐ ของกลมตวอยาง และระดบมากรอยละ ๑๓.๖ ในแนวทางทหลากหลาย เชน การยดหลกพอประมาณ เนนการเตบโตทกอใหเกดความสมดลในระยะยาว ยดหลกการพงพาตนเอง ใชทรพยากรและปจจยในทองถน ยดหลกเหตผลในการตดสนใจเกยวกบประเดนการพฒนาชมชนทมระบบการผลต ทค านงถงความสอดคลองกบวฒนธรรม ประเพณ กฎหมายและภมปญญาทองถนดวยกระบวนการมสวนรวมของประชาชน สรางภมคมกนโดยมระบบการผลตและการตลาดทหลากหลาย มแผนชมชนทค านงถงการใชและอนรกษทรพยากรของชมชน สรางประเพณ วฒนธรรมของชมชนใหเขมแขงและจดใหมระบบสวสดการสงคม ระบบการออม ระบบประกนสขภาพ ขณะเดยวกน สงเสรมแนวคดเรยนรตลอดชวตผานการศกษาทงในและนอกระบบโรงเรยน จดตงศนยการเรยนร จดเวทแลกเปลยนความคดเหนอยางสม าเสมอ ควบคไปกบการสงเสรมความร รก สามคคในชมชน โดยเนนกจกรรมทสงเสรมระบบคณธรรม ความขยน ซอสตย อดทน แบงปน สรางผน าชมชน/ผน าความคดทเปนแบบอยางของบคคลแหงคณธรรม

ขณะท ภาคเกษตร เปนภาคทมความส าคญและมการน าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในทกระดบอยางกวางขวางตงแตระดบเกษตรกร ครอบครว ชมชน และประเทศ หลกการของเกษตรทฤษฎใหมเปนการประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงดานการเกษตรทเปนรปธรรม น าไปสความพออยพอกน มความมนคงและปลอดภยดานอาหาร ลดรายจาย พงตนเอง และแกปญหาความยากจนของภาคครวเรอนและภาคชมชน เกษตรกรทนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในหลายพนท ปรากฏ ผลชดเจนวาสามารถกาวพนภาวะหนสนจากการท าการเกษตรเชงพาณชยสเกษตรผสมผสาน เกษตรอนทรย วนเกษตร เกษตรกรตวอยางทไดรบรางวลการประกวดผลงานตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของส านกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชด าร ตางกยนยนวาเกษตรกรทเรมตนชวตใหมดวยการด าเนนตามเกษตรทฤษฎใหมทลดรายจาย ลดการใชสารเคม และเนนการผลตทยดความมเหตผล และองคความร สามารถท าใหเกษตรกรมเงนออม หลดพนจากภาวะหนสน และมรายไดมนคง สามารถชวยเหลอ แบงปนใหเพอนบานและชมชน

๑ ผลการส ารวจของโครงการ พ.ศ.พอเพยงในชวงป ๒๕๕๐-๒๕๕๑, สศช. ๒ ผลการส ารวจของมหาวทยาลยหอการคาไทยในป ๒๕๕๐

Page 12: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

นอกจากน ดานการศกษา ทงมลนธ สถาบนการศกษา สถาบนวจยและพฒนาประเทศตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงภายใตการก ากบดแลของส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และสถาบนวจยอนๆ ไดมการสรางองคความรเกยวกบการน าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชอยางหลากหลายมากขน มการสงเคราะหบทเรยนจากการปฏบตจรง น ามาจดระบบฐานขอมลเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพอเผยแพรความรความเขาใจเกยวกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงอยางกวางขวางในหนวยงานทงภาครฐ ภาคเอกชน และทองถน จดท าหลกสตรการเรยนการสอนและการฝกอบรมเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง การพฒนาหลกสตรทงระดบการศกษาขนพนฐานและมหาวทยาลย โดยเฉพาะระดบอดมศกษาม ๒๖ หลกสตร/รายวชา ใน ๑๙ สถาบน มการเสรมสรางเครอขายการเรยนการสอนในมหาวทยาลยทมการเปดสอน รวมทงจดเวทแลกเปลยนเรยนรอยางสม าเสมอ เพอพฒนาการเรยนการสอนใหเขมขนยงขน

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑

ภายใตสถานการณการเปลยนแปลงทจะมผลตอทศทางการพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ สะทอนใหเหนวาประเทศไทยยงตองเผชญกระแสการเปลยนแปลงทงภายในและภายนอกประเทศทผนผวน ซบซอนและคาดการณผลกระทบไดยาก แมวาในภาพรวมสงคมไทยมภมคมกนเพมขน และมภมคมกนทแขงแกรงแตกตางกนไปทงในระดบปจเจก ครอบครว ชมชน และสงคม แตกยงไมเพยงพอทจะรองรบสถานการณการเปลยนแปลงในอนาคตไดอยางมประสทธภาพ สงผลใหประเทศตองเผชญกบความเสยงในหลายมต โดยเฉพาะความเสยงจากการบรหารภาครฐทออนแอ โครงสรางเศรษฐกจทไมสามารถรองรบการเตบโตอยางยงยน ทงความเสยงจากความเสอมถอยของคานยมทดงามในสงคมไทย ความเสอมโทรมของฐานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และความเสยงดานความมนคงของประเทศ จงจ าเปนตองน าภมคมกนทมอยพรอมทงสรางภมคมกนในประเทศใหเขมแขงขนภายใตหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยเสรมสรางทนทมอยของประเทศใหเขมแขง ทงทนทางสงคม ทนทางเศรษฐกจ และทนทางทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมทงใชประโยชนอยางมประสทธภาพและเปนธรรม เพอเตรยมพรอมใหประเทศสามารถปรบตวรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงในอนาคตไดอยางยงยน

การพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ จงมแนวคดทมความตอเนองจากแนวคดของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๘-๑๐ โดยยงคงยดหลก “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” และ “คนเปนศนยกลางของการพฒนา” รวมทง “สรางสมดลการพฒนา” ในทกมต และขบเคลอนใหบงเกดผลในทางปฏบตทชดเจนยงขนในทกระดบ เพอใหการพฒนาและบรหารประเทศเปนไปบนทางสายกลาง เชอมโยงทกมตของการพฒนาอยางบรณาการ ทงคน สงคม เศรษฐกจ สงแวดลอมและการเมอง โดยมการวเคราะหอยาง “มเหตผล” และใชหลก “ความพอประมาณ” ใหเกดความสมดลระหวางมตทางวตถกบจตใจของคนในชาต ความสมดลระหวางความสามารถในการพงตนเองกบการแขงขนในเวทโลก ความสมดลระหวางสงคมชนบทกบเมอง เตรยม “ระบบภมคมกน” ดวยการบรหารจดการความเสยงใหเพยงพอพรอมรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายในประเทศ ทงน การขบเคลอนกระบวนการพฒนาทกขนตอนตองใช “ความรอบร” ในการพฒนาดานตางๆ ดวยความรอบคอบ เปนไปตามล าดบขนตอน และสอดคลองกบวถชวตของสงคมไทย รวมทงเสรมสรางศลธรรมและส านกใน “คณธรรม” จรยธรรมในการปฏบตหนาทและด าเนนชวตดวย “ความเพยร” จะเปนภมคมกนทดใหพรอมเผชญการเปลยนแปลงทเกดขนทงในระดบปจเจก ครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต

Page 13: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

การก าหนดทศทางและยทธศาสตรการพฒนาประเทศในระยะของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ จงตองเรงสรางภมคมกนเพมขนในมตการพฒนาดานตางๆ เพอปองกนปจจยเสยงทสงคมไทยตองเผชญ และเสรมรากฐานของประเทศดานตางๆ ใหเขมแขง ควบคไปกบการใหความส าคญกบการพฒนาคนและสงคมไทยใหมคณภาพ กาวทนตอการเปลยนแปลง มโอกาสเขาถงทรพยากรและไดรบประโยชนจากการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางเปนธรรม รวมทงสรางโอกาสทางเศรษฐกจดวยฐานความร เทคโนโลยและนวตกรรม และความคดสรางสรรคบนพนฐานการผลตและการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอมน าไปสการพฒนาประเทศทมนคงและยงยน โดยมแนวทางการสรางภมคมกนในประเดนตางๆ ทส าคญในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ดงน

๑. การพฒนาคนและสงคมไทยสสงคมคณภาพ มงสรางภมคมกนตงแตระดบปจเจก ครอบครว และชมชนสสงคมทมคณภาพ สามารถจดการความเสยงและปรบตวเขากบการเปลยนแปลง รวมทงมสวนรวมในการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และการเมองของประเทศไดอยางมประสทธภาพ ประกอบดวย

๑.๑ การสรางความเปนธรรมในสงคม ใหความส าคญกบการสรางความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมใหทกคนในสงคมไทยสามารถเขาถงบรการทางสงคมทมคณภาพ มโอกาสเขาถงทรพยากรและโครงสรางพนฐานในการสรางอาชพและรายไดทมนคง สามารถเขาถงกระบวนการยตธรรมอยางเ สมอภาค และสามารถด ารงชวตอยไดอยางมศกดศร ภายใตระบบบรหารจดการภาครฐทโปรงใส ยดประโยชนสวนรวม และเปดโอกาสการมสวนรวมของประชาชนทกภาคสวนในกระบวนการพฒนาประเทศ

๑.๒ การพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวต ใหความส าคญกบการพฒนาคณภาพคนไทยทกชวงวยใหมภมคมกนตอการเปลยนแปลง มความพรอมทงดานรางกายทสมบรณแขงแรง มสตปญญาทรอบร และมจตใจทส านกในคณธรรม จรยธรรม มความเพยร มโอกาสและสามารถเรยนรตลอดชวต ควบคกบการเสรมสรางสภาพแวดลอมในสงคมและสถาบนทางสงคมใหเขมแขงและเออตอการพฒนาคน

๒. การปรบโครงสรางเศรษฐกจสทศทางการเตบโตในรปแบบใหม ทมงพฒนาเศรษฐกจภายในประเทศใหเขมแขง เพอลดการพงพาปจจยภายนอก โดยการสรางความเขมแขงใหกบผประกอบการในภาคการผลตและบรการ โดยเฉพาะวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ผประกอบการหนงต าบล หนงผลตภณฑ และผประกอบการในภาคเกษตร ใหใชภมปญญา วทยาศาสตร เทคโนโลย นวตกรรม และความคดสรางสรรค เพอยกระดบสการผลตและการใหบรการบนฐานความร และทเปนมตรตอสงแวดลอม ตลอดจนใหมการเชอมโยงกบประเทศในภมภาคตางๆ บนพนฐานการพงพาซงกนและกน รวมทงสรางภมคมกนตอกระแสการเปลยนแปลงจากภายนอก ประกอบดวย

๒.๑ การสรางความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน ใหความส าคญกบการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตทเปนฐานการผลตภาคเกษตรใหเขมแขงและสามารถใชประโยชนไดอยางยงยน เพอใหภาคเกษตรเปนฐานการผลตอาหารและพลงงานทมความมนคง โดยการเพมประสทธภาพและศกยภาพการผลตภาคเกษตร การสรางความมนคงในอาชพและรายไดใหแกเกษตรกรตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ขณะเดยวกน ใหความส าคญกบการสรางความมนคงดานอาหารและพลงงานชวภาพทงในระดบครวเรอน ชมชน และประเทศ เพอสรางภมคมกนใหภาคเกษตรสามารถพงตนเองและเผชญกบปจจยเสยงตางๆ ไดอยางมนคง

Page 14: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๒.๒ การปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน ใหความส าคญกบการปรบโครงสรางเศรษฐกจบนฐานความร ความคดสรางสรรค และภมปญญา ภายใตปจจยสนบสนนทเอออ านวยและระบบการแขงขนทเปนธรรม มงปรบโครงสรางการคาและการลงทนใหสอดคลองกบความตองการของตลาดทงภายในและตางประเทศ สรางมลคาเพมใหกบสาขาบรการทมศกยภาพ พฒนาภาคอตสาหกรรมสอตสาหกรรมฐานความรเชงสรางสรรคและเปนมตรตอสงแวดลอม พฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกส ควบคไปกบการปฏรปกฎหมายและกฎ ระเบยบตางๆ และบรหารจดการเศรษฐกจสวนรวมอยางมประสทธภาพ เพอใหเปนฐานเศรษฐกจของประเทศทเขมแขงและขยายตวอยางมคณภาพ

๒.๓ การสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคเพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม ใหความส าคญกบการเชอมโยงการพฒนาเศรษฐกจภายในประเทศกบความรวมมอระหวางประเทศในภมภาคตางๆ บนพนฐานของการพงพาซงกนและกน และมภมคมกนตอกระแสการเปลยนแปลงจากภายนอก ใหความส าคญกบการพฒนาความรวมมอแบบหนสวนการพฒนาทยงยนและยดผลประโยชนรวมกนทงในระดบอนภมภาคและภมภาค สรางปฏสมพนธในความรวมมอระหวางประเทศอยางสรางสรรค เตรยมความพรอมของประเทศไทยในการเขาสประชาคมอาเซยน และเสรมสรางความเขมแขงของภาคการพฒนาภายในประเทศตงแตระดบชมชนทองถนใหกาวทนการเปลยนแปลง

๓. การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ใหความส าคญกบการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหเพยงพอตอการรกษาสมดลของระบบนเวศบนพนฐานของการมสวนรวมของชมชนในการดแล รกษาและใชประโยชน การปรบกระบวนทศนการพฒนาและขบเคลอนประเทศไปสการเปนเศรษฐกจและสงคมคารบอนต าและเปนมตรกบสงแวดลอม ควบคไปกบการเตรยมความพรอมรองรบการเปลยนแปลงภมอากาศและภยพบตทางธรรมชาต สรางภมคมกนดานการคาจากเงอนไขดานสงแวดลอมและเพมบทบาทของไทยในเวทประชาคมโลกเพอใหสงคมมภมคมกน สามารถสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจและยกระดบคณภาพชวตใหคนในสงคมไทย

โดยสรป การพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ จะเปนการสรางภมคมกนในมตตางๆ ใหแก ปจเจก ครอบครว ชมชน สงคม และประเทศ โดยใชแนวคดและทศทางการพฒนาประเทศสความยงยนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ พรอมทงขยายการน าทนของประเทศทมศกยภาพจาก ๓ ทน ทงทนสงคม ทนเศรษฐกจ และทนทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม เปน ๖ ทน ไดแก ทนมนษย ทนสงคม ทนกายภาพ ทนทางการเงน ทนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และทนทางวฒนธรรมมาใชประโยชนอยางบรณาการและเกอกลกน โดยเฉพาะการสรางฐานทางปญญาเพอเปนภมคมกนใหกบคนและสงคมไทยเปนสงคมทมคณภาพ กาวสสงคมและเศรษฐกจสเขยวทมแบบแผนการผลตและบรโภคอยางยงยนและเปนมตรตอสงแวดลอม โดยน าความรและจดแขงของอตลกษณไทยมาปรบโครงสรางเศรษฐกจบนฐานนวตกรรมทเขมแขง เชอมโยงกบเศรษฐกจโลกและเศรษฐกจในภมภาคอยางร เทาทน สรางความยงยนของภาคเกษตรและความมงคงดานอาหารและพลงงาน รวมทงการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ควบคไปกบการเสรมสรางระบบธรรมาภบาลและความสมานฉนทในทกภาคสวนและทกระดบ เปนฐานการพฒนาประเทศทมนคงและสมดล มงสการอยรวมกนในสงคมอยางมความสขและเปนธรรม

Page 15: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

ส ร ป ส า ร ะ ส า ค ญ

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๕๕–๒๕๕๙)

๑. ความนา

การจดท าแผนพฒนาประเทศของไทยนบตงแตแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑ จนถงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ มพฒนาการมาอยางตอเนองภายใตสถานการณ เงอนไข และการเปลยนแปลงในมตตางๆ ทงภายในและภายนอกประเทศ แผนพฒนาฯ ฉบบท ๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐-๒๕๔๔) เปนจดเปลยนส าคญของการวางแผนพฒนาประเทศทใหความส าคญกบการมสวนรวมของทกภาคสวนในสงคม และมงให “คนเปนศนยกลางการพฒนา” พรอมทงปรบเปลยนวธการพฒนาเปนบรณาการแบบองครวมเพอใหเกดการพฒนาทสมดล ตอมาแผนพฒนาฯ ฉบบท ๙ (พ.ศ. ๒๕๔๕-๒๕๔๙) ไดอญเชญ “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” เปนปรชญาน าทางในการพฒนาและบรหารประเทศ ควบคไปกบกระบวนทศนการพฒนาแบบบรณาการเปนองครวมทม “คนเปนศนยกลางการพฒนา” ตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท ๘ ส าหรบแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ (พ.ศ. ๒๕๕๐-๒๕๕๔) ยงคงนอมน า “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” มาเปนแนวทางปฏบต และใหความส าคญกบการพฒนาทยด “คนเปนศนยกลางการพฒนา” ตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท ๘-๙ และการพฒนาทสมดลทงคน สงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอม โดยมการเตรยม “ระบบภมคมกน” ดวยการเสรมสรางความเขมแขงของทนทมอยในประเทศและการบรหารจดการความเสยงใหพรอมรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายในประเทศ เพอมงสการพฒนาทยงยน และความอยเยนเปนสขของคนไทยทกคน

ในระยะของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ สงคมไทยไดนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชอยางกวางขวางทกภาคสวน สงผลใหประเทศไทยเขมแขง มภมคมกนสงขน ในหลายดาน และสามารถปรบตวรบกบภาวะวกฤตเศรษฐกจโลกไดอยางมประสทธภาพ สะทอนไดจากดชนความอยเยนเปนสขของคนไทยโดยรวมทไมไดรบผลกระทบและอยระหวางรอยละ ๖๖-๖๘ มปจจยดานเศรษฐกจทเขมแขง การมงานท า ความเขมแขงของชมชน และความอบอนของครอบครวทสงผลดตอความอยเยนเปนสข อยางไรกตาม ปจจยทยงเปนอปสรรค ไดแก ความสมานฉนทในสงคม สภาพแวดลอมและระบบนเวศขาดความสมดล ความเสยงจากปญหายาเสพตดทสงขน รวมถงสขภาวะของคนไทยลดลงจากคณภาพการศกษาท เปนปญหา สอดคลองกบการตดตามประเมนผลการพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ ทประสบความส าเรจนาพอใจ เศรษฐกจของประเทศไทยเขมแขงและเรมเตบโตอยางมคณภาพ การขยายตวเพมขนเปนรอยละ ๗.๘ ในป ๒๕๕๓ หลงจากชะลอตวอยางตอเนองจากรอยละ ๕.๑ ในป ๒๕๔๙ และหดตวลงรอยละ ๒.๓ ในป ๒๕๕๒ คณภาพชวตของคนไทยดขน มหลกประกนความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมทหลากหลาย และความยากจนลดลง แตตองใหความส าคญตอเนองกบการพฒนาคณภาพคนและสงคม การสรางความปลอดภยในชวตและทรพยสน และความโปรงใสในการบรหารจดการภาครฐ รวมทงการสนบสนนใหเกดการแขงขนทเปนธรรมและการกระจายผลประโยชนจากการพฒนา เพอลดความเหลอมล าในสงคมไทย

Page 16: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

(๒)

การพฒนาในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๕๙) ประเทศไทยจะตองเผชญกบกระแสการเปลยนแปลงทส าคญทงภายนอกและภายในประเทศทปรบเปลยนเรวและซบซอนมากยงขน เปนทงโอกาสและความเสยงตอการพฒนาประเทศ โดยเฉพาะขอผกพนทจะเปนประชาคมอาเซยนในป ๒๕๕๘ จงจ าเปนตองน าภมคมกนทมอยพรอมทงเรงสรางภมคมกนในประเทศใหเขมแขงขนมาใชในการเตรยมความพรอมใหแกคน สงคม และระบบเศรษฐกจของประเทศให สามารถปรบตวรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงไดอยางเหมาะสม สามารถพฒนาประเทศใหกาวหนาตอไปเพอประโยชนสขทยงยนของสงคมไทยตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๒. การประเมนสถานการณ ความเสยงและการสรางภมคมกนของประเทศ

๒.๑ สถานการณการเปลยนแปลงทมผลตอการพฒนาประเทศ

ประเทศไทยยงตองเผชญกบการเปลยนแปลงทส าคญทงในระดบโลก และภายในประเทศ ซงมผลกระทบทงทเปนโอกาสและความเสยงตอการพฒนาประเทศ ดงน

๒.๑.๑ การเปลยนแปลงสาคญระดบโลก

๑) กฎ กตกาใหมของโลกหลายดานสงผลใหทกประเทศตองปรบตว วกฤตเศรษฐกจและการเงนของโลกทผานมาไดสงผลใหเกดการปรบเปลยนกฎระเบยบในการบรหารจดการเศรษฐกจโลกทงดานการคา การลงทน การเงน สงแวดลอม และสงคมเพอการจดระเบยบใหมทส าคญของโลก ครอบคลมถงกฎ ระเบยบดานการคา และการลงทนทเนนสรางความโปรงใสและแกปญหาโลกรอนมากขน การคมครองทรพยสนทางปญญา ความรวมมอระหวางประเทศ และการก ากบดแลดานการเงนทเขมงวด มากขน พนธกรณและขอตกลงเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ มาตรการทางการคาทเกยวของกบการแกไขปญหาโลกรอน และกฎ ระเบยบดานสงคมมบทบาทส าคญมากขน โดยเฉพาะดานสทธมนษยชน ทใหความส าคญกบการสงเสรมใหเกดความเคารพและรกษาศกดศรความเปนมนษยของทกคนอยางเทาเทยมกน กฎ กตกาใหมเหลานจะเปนเครองมอในการตอรองทางการคาทผลกดนผประกอบการไทยใหจ าเปนตองยกระดบการผลตใหไดมาตรฐานทก าหนดเพอสามารถแขงขนได ขอตกลงระหวางประเทศดานสงแวดลอม สทธมนษยชน และธรรมาภบาลจะเปนแรงกดดนใหตองปรบกระบวนการผลตทค านงถงสงแวดลอมมากขน ใหความส าคญกบการแสดงความรบผดชอบตอสงคมและการสรางความเปนธรรมในการแขงขนใหสงขน

๒) การปรบตวเขาสเศรษฐกจโลกแบบหลายศนยกลาง รวมทงภมภาคเอเชย ทวความสาคญเพมขน โดยเฉพาะกลมประเทศอตสาหกรรมใหม อาท ฮองกง เกาหล สงคโปร ไตหวน และกลมประเทศอาเซยน ทมแนวโนมเปนศนยกลางการผลตสนคาอตสาหกรรมโลก ขณะทนโยบายการเปดประเทศของจน รสเซย พลวตการขยายตวของบราซลและอนเดย และการเพมขนของชนชนกลางในภมภาคเอเชยจะเพมก าลงซอในตลาดโลก นอกจากน การรวมกลมเศรษฐกจทส าคญตอประเทศไทยในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ไดแก การรวมกลมในภมภาคเอเชย ภายใตกรอบการคาเสรของอาเซยนกบจน ญปน และอนเดย และการเปนประชาคมอาเซยนในป ๒๕๕๘ รวมทงกรอบความรวมมออนๆ อาท กรอบความรวมมอเอเชย- แปซฟค จะมผลกระทบตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของไทยซงตองมการเตรยมความพรอมในหลายดาน โดยเฉพาะการพฒนาทรพยากรมนษยและการพฒนากลไกตางๆ

๓) การเขาสสงคมผสงอายของโลกอยางตอเนอง ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ประชากรสงอายในโลกจะเพมขนอก ๘๑.๙ ลานคน และการเปนสงคมผสงอายของประเทศส าคญๆ ในโลก ม

Page 17: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

(๓)

ผลกระทบตอการเคลอนยายก าลงคนขามประเทศ เกดความหลากหลายทางวฒนธรรม ขณะทโครงสรางการผลตเปลยนจากการใชแรงงานเขมขนเปนการใชองคความรและเทคโนโลยมากขน ท าใหการพฒนาคนมงสรางใหมความร ทกษะ และความช านาญ ควบคไปกบการพฒนาเทคโนโลยเพอใชทดแทนก าลงแรงงานท ขาดแคลน ขณะเดยวกน ประเทศทเขาสสงคมผสงอายจะมรายจายดานสขภาพเพมขน ท าใหงบประมาณส าหรบการลงทนพฒนาดานอนๆ ลดลง

๔) การเปลยนแปลงภมอากาศโลกสงผลใหสภาพภมอากาศแปรปรวน ในชวง ๓๐ ปทผานมา อณหภมโลกสงขนโดยเฉลย ๐.๒ องศาเซลเซยสตอทศวรรษ สงผลใหสภาพภมอากาศแปรปรวน กอใหเกดภยพบตทางธรรมชาตบอยครงและทวความรนแรง อาท แผนดนไหว ดนถลม ภเขาไฟระเบด อทกภย วาตภย ภยแลง ไฟปา ระบบนเวศในหลายพนทของโลกออนแอ สญเสยพนธพชและสตว พนผวโลกเปลยนแปลงทางกายภาพ โดยเฉพาะการสญเสยพนทชายฝงเนองจากระดบน าทะเลทสงขน น าไปสการยายถนของประชากรทอยอาศยบรเวณชายฝงทะเล รวมทงสรางความเสยหายตอโครงสรางพนฐาน เขตทองเทยว เขตอตสาหกรรมทมการลงทนสงบรเวณพนทชายฝง โรคระบาดเพมขนกอใหเกดปญหาสขภาพของประชากร รวมทงการระบาดของโรคและแมลงศตรพชจากสภาพอากาศทเปลยนแปลง สรางความเสยหายแกผลผลตทางการเกษตรและธญญาหารของโลก รวมทงกระทบตอภาคสงคม อาท ความยากจน การอพยพยายถน และการแยงชงทรพยากร

๕) ความมนคงทางอาหารและพลงงานของโลกมแนวโนมจะเปนปญหาสาคญ ความตองการพชพลงงาน สนคาเกษตรและอาหารมแนวโนมเพมขนจากการเพมประชากรโลก แตการผลตพชอาหารลดลงดวยขอจ ากดดานพนท เทคโนโลยทมอย และการเปลยนแปลงของภมอากาศ ท าใหเกดความขดแยงระหวางการผลตพชอาหารและพชพลงงานในอนาคต สงผลใหผลผลตอาหารสตลาดลดลง ไมเพยงพอกบความตองการของประชากรโลก หรอมราคาสงเกนกวาก าลงซอโดยเฉพาะในกลมประเทศยากจน อาจน าไปสการเกดวกฤตอาหารโลก

๖) ความกาวหนาทางเทคโนโลยมบทบาทสาคญตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคม รวมทงตอบสนองตอการดารงชวตของประชาชนมากยงขน ทงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร นาโนเทคโนโลย เทคโนโลยชวภาพ และเทคโนโลยเกยวกบการท างานของสมองและจต ทเปนทงโอกาสหรอภยคกคามในการพฒนา อาท การจารกรรมขอมลธรกจหรอขอมลสวนบคคล ประเทศทพฒนาเทคโนโลยไดชาจะกลายเปนผซอและมผลตภาพต า ไมสามารถแขงขนกบประเทศอนๆ และการเขาถงเทคโนโลยทไมเทาเทยมกนของกลมคนในสงคมจะท าใหเกดความเหลอมล าในการพฒนา จงเปนความทาทายในการเพมขดความสามารถในการแขงขนและลดความเหลอมล า

๗) การกอการรายสากลเปนภยคกคามประชาคมโลก การกอการรายและอาชญากรรมขามชาตมแนวโนมขยายตวทวโลกและรนแรง มรปแบบและโครงขายทซบซอนมากขน สงผลกระทบตอความมนคงของประเทศ ตองเตรยมความพรอมในการควบคมปจจยทเกอหนนการกอการรายและสรางความรวมมอในเวทระหวางประเทศเพอปกปองผลประโยชนของชาตจากภยกอการราย

๒.๑.๒ การเปลยนแปลงภายในประเทศ

๑) การเปลยนแปลงสภาวะดานเศรษฐกจ อตราการขยายตวและเสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศไทยอยในเกณฑด ภาคอตสาหกรรมเปนภาคการผลตทมบทบาทสง ภาคเกษตรเปนแหลงสรางรายไดหลกของประชาชนสวนใหญในประเทศและเปนฐานในการสรางมลคาเ พมของ

Page 18: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

(๔)

ภาคอตสาหกรรม ภาคบรการมบทบาทส าคญในการสรางมลคาเพมใหแกเศรษฐกจ ขณะท การเชอมโยงเศรษฐกจในประเทศกบตางประเทศท าใหเกดกจกรรมทางเศรษฐกจระหวางประเทศ โดยเฉพาะดานการคาและการลงทน ส าหรบการลงทนโดยตรงจากตางประเทศยงคงมบทบาทส าคญตอการขยายตวของระบบเศรษฐกจไทย แตภาวะเศรษฐกจโลกทตกต าและขดความสามารถในการแขงขนลดลง ท าใหบทบาทของการลงทนในการขบเคลอนเศรษฐกจมแนวโนมลดลง อยางไรกตาม ระบบเศรษฐกจของไทยมความออนแอดานปจจยสนบสนนในสวนของวทยาศาสตรและเทคโนโลย คณภาพการบรการของโครงสรางพนฐาน กฎหมาย กฎ และระเบยบทางเศรษฐกจทไมเออตอการจดระบบการแขงขนทเปนธรรมและเหมาะสมกบสถานการณการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ

๒) การเปลยนแปลงสภาวะดานสงคม ประเทศไทยกาวสสงคมผสงอายจากการมโครงสรางประชากรทวยสงอายเพมขน วยเดกและวยแรงงานลดลง คนไทยไดรบการพฒนาศกยภาพทกชวงวย แตมปญหาคณภาพการศกษาและระดบสตปญญาของเดก พฤตกรรมเสยงตอสขภาพ และผลตภาพแรงงานต า ประชาชนไดรบการคมครองทางสงคมเพมขนและมการจดสวสดการทางสงคมในหลายรปแบบ แตกลมผดอยโอกาสยงไมสามารถเขาถงบรการทางสงคมไดอยางทวถง ความเหลอมล าทางรายไดของประชากรและโอกาสการเขาถงทรพยากรเปนปญหาการพฒนาประเทศ สงคมไทยเผชญวกฤตความเสอมถอยดานคณธรรมและจรยธรรม และมการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมทหลากหลาย รวมถงเผชญปญหาการแพรระบาดของ ยาเสพตดและการเพมขนของการพนนโดยเฉพาะในกลมเดกและเยาวชน แตคนไทยตนตวทางการเมองและใหความส าคญกบความรบผดชอบตอสงคมและธรรมาภบาลมากขน

๓) การเปลยนแปลงสภาวะดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทนทรพยากร ธรรมชาตเสอมโทรม การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศสงผลซ าเตมใหปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมรนแรง กระทบตอผลผลตภาคเกษตรและความยากจน การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมยงไมมประสทธภาพเทาทควร ขณะทมความขดแยงทางนโยบายในการบรณาการการอนรกษสงแวดลอมกบการพฒนาเศรษฐกจ อยางไรกตามประเทศไทยยงมความมนคงดานอาหาร แมจะตองเผชญกบความทาทายจากการเปลยนแปลงภมอากาศและความตองการพชพลงงาน

๔) การเปลยนแปลงสภาวะดานการบรหารจดการการพฒนาประเทศ ประชาชนมความตนตวทางการเมองสงขน แตความขดแยงทางการเมอง ความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใตยงคงอยและสงผลตอเศรษฐกจ การด ารงชวตของประชาชน และความเชอมนของนานาประเทศ รวมทงความสงบสขของสงคมไทย ขณะทประสทธภาพภาครฐมการเปลยนแปลงในภาพรวมทดขน แตขดความสามารถในการปองกนการทจรตตองปรบปรง การกระจายอ านาจประสบความส าเรจในเรองการเพมรายไดใหองคกรปกครองสวนทองถน แตมความลาชาในการถายโอนภารกจและมความไมชดเจนในการแบงบทบาทหนาทกบราชการสวนกลาง ขณะเดยวกน การคอรรปชนยงคงเปนปญหาส าคญของไทยและเปนอปสรรคตอการพฒนาประเทศ

๒.๒ การประเมนความเสยง ประเทศไทยจะเผชญกบความเสยงทตองเตรยมการสรางภมคมกน ใหประเทศพรอมเผชญการเปลยนแปลงอยางมประสทธภาพ ๖ ประการ ดงน

๒.๒.๑ การบรหารภาครฐออนแอ ไมสามารถขบเคลอนการบรหารจดการไดอยางมประสทธภาพ อ านาจรฐถกใชเพอผลประโยชนของคนบางกลม ความสมพนธระหวางภาครฐกบภาคประชาชนและระหวางประชาชนกบประชาชนในบางพนทมชองวางมากขน ประชาชนมสวนรวมในการใหขอคดเหนแตการมสวนรวมตดสนใจในระดบนโยบายมนอย เจาหนาทรฐยอหยอนในการปฏบตตามหนาท การบงคบใช

Page 19: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

(๕)

กฎหมายไมจรงจง ขณะทดชนภาพลกษณการคอรรปชนชใหเหนวายงคงมการทจรตประพฤตมชอบและไมโปรงใส น าไปสความเหลอมล าและไมเปนธรรมในมตเศรษฐกจ สงคม การเมอง สงผลกระทบตอความเชอถอของตางชาตทมตอประเทศไทย

๒.๒.๒ โครงสรางทางเศรษฐกจไมสามารถรองรบการเจรญเตบโตอยางยงยน เศรษฐกจไทยยงคงพงพาเศรษฐกจภายนอกประเทศ ทงการสงออกสนคา การลงทน และการน าเขาพลงงานจากตางประเทศอยางมาก จงมความออนไหวตอความผนผวนของเศรษฐกจโลกและปจจยแวดลอมโลกทเปลยนแปลงไป การขยายตวทางเศรษฐกจขนอยกบปจจยการผลตดงเดมโดยเฉพาะทน และแรงงานราคาถกทมผลตภาพการผลตต า เปนอปสรรคตอการเพมความสามารถในการแขงขนในตลาดโลก ขณะทเศรษฐกจในประเทศยงมความเหลอมล า ประชาชนระดบฐานรากซงสวนใหญอยในภาคเกษตรมรายไดนอยเมอเทยบกบนอกภาคเกษตรประสบความยากจนและมปญหาหนสนเปนปจจยบนทอนความเขมแขงของเศรษฐกจไทย

๒.๒.๓ โครงสรางประชากรทมวยสงอายเพมขน ขณะทประชากรวยเดกและวยแรงงานลดลง ประเทศไทยจะเปนสงคมผสงอายอยางสมบรณในป ๒๕๖๘ ขณะทสดสวนประชากรวยเดกและ วยแรงงานลดลงอยางตอเนองในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ อาจกระทบตอความตองการแรงงานในระบบเศรษฐกจในอนาคต การแขงขนเพอแยงชงแรงงานจะมมากขน โดยเฉพาะแรงงานคณภาพ ภาครฐและครวเรอนจะมภาระคาใชจายเพมขนในการดแลและพฒนาคณภาพชวตของผสงอายในดานตางๆ สงผลตอภาระงบประมาณของภาครฐ และคาใชจายของครวเรอนในการดแลสขภาพอนามย และการจดสวสดการทางสงคม

๒.๒.๔ คานยมทดงามเสอมถอยและประเพณดงเดมถกบดเบอน เนองดวยการเปลยนแปลงภายใตกระแสโลกาภวตน สงผลใหสงคมไทยมความเปนวตถนยม ใหความส าคญกบศลธรรมและวฒนธรรม ทดงามลดลง ทงการด ารงชวตประจ าวน การใชชวตและความสมพนธกบผอน มงหารายไดเพอสนองความตองการบรโภค การชวยเหลอเกอกลกนลดลง ความมน าใจไมตรนอยลง แกงแยง เอารดเอาเปรยบกน ขาดความสามคค ไมเคารพสทธผอน และขาดการยดถอประโยชนสวนรวม

๒.๒.๕ ฐานทรพยากรธรรมชาตและสภาพแวดลอมของประเทศมแนวโนมเสอมโทรมรนแรง จากการเปลยนแปลงทงในดานกายภาพ การใชประโยชน การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศสงผลใหสถานการณและแนวโนมความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทวความรนแรง โดยเฉพาะน าทวม ภยแลง การใชทรพยากรอยางสนเปลอง ไมคมคา และปรมาณของเสยทเพมขน น าไปสความเสยงตอการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ รวมไปถงการกดเซาะชายฝงอยางตอเนอง ขณะทภยพบตจะเกดขนบอยครง กระทบตอฐานการผลตภาคเกษตร ความมนคงดานอาหาร พลงงาน สขภาวะและคณภาพชวตของประชาชน

๒.๒.๖ ประเทศไทยยงคงมความเสยงดานความมนคง ทงทมาจากปญหาการกอความไมสงบในประเทศ ปญหาการกอการราย วกฤตเศรษฐกจและการแขงขนดานตางๆ ในเวทระหวางประเทศ รวมทง ภยพบตทเกดจากมนษยและธรรมชาตมความรนแรงและผลกระทบสงในระยะตอไปเปนประเดน ทาทายตอการบรหารจดการความเสยงทงการบรหารวกฤต การเตรยมความพรอมเพอตอบสนองอยางฉบไว และการบรหารจดการในภาวะฉกเฉน รวมทงการเสรมสรางศกยภาพของประเทศใหมความเขมแขงทางเศรษฐกจและสามารถแขงขนไดในเวทโลกอยางตอเนอง

Page 20: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

(๖)

๒.๓ การสรางภมคมกนของประเทศ เพอใหประเทศไทยสามารถรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงไดอยางมประสทธภาพ จ าเปนตองสรางและใชประโยชนจากภมคมกนประเทศ ๕ ประการ ดงน

๒.๓.๑ ประเทศไทยมการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข สถาบนพระมหากษตรยเปนสถาบนหลกทยดโยงคนในชาตใหเกาะเกยวกนอยางแนนแฟน เปนแบบอยางในการด าเนนชวตของคนในสงคม โดยเฉพาะรชกาลปจจบนททรงเปนแบบอยางของการด ารงชวตบนทางสายกลางและความพอเพยง ทรงยดมนในประโยชนสขของพสกนกรในทกดาน

๒.๓.๒ การพฒนาประเทศใหอยบนฐานความรและเทคโนโลยททนสมย การวจยพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปนแรงขบเคลอนทส าคญส าหรบการพฒนาประเทศ ในการปรบเปลยนการผลตจากการใชทรพยากรธรรมชาต เงนทน และแรงงานทมผลตภาพต า ไปสการใชความรและความช านาญดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย

๒.๓.๓ สงคมไทยมคานยมและวฒนธรรมทดงาม ยดโยงคนไทยใหเปนปกแผน ลดอทธพลของความทนสมยและความขดแยงในสงคมไทย ประชาชนน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชกบชวตประจ าวน ครอบครวบมเพาะความเปนไทยทมจตส านกและอตลกษณใหบตรหลานไดตระหนกถงรากเหงาของตนเอง

๒.๓.๔ ภาคการเกษตรเปนฐานรายไดหลกและความมนคงดานอาหารของประเทศ กอใหเกดประโยชนหลายดาน ทงแหลงสรางงาน แหลงผลตอาหาร และเชอมโยงวถชวตของสงคมไทย มสวนส าคญในการลดความยากจน สรางงาน และลดผลกระทบจากภาวะโลกรอน

๒.๓.๕ ชมชนทองถนเปนกลไกทมความสามารถในการบรหารจดการ มสวนรวมในการพฒนาคณภาพชวตและเชอมโยงกนเปนสงคมสวสดการ เปนพลงหลกในการพฒนาฐานรากของประเทศใหมนคง ชมชนพงตนเองสามารถบรรเทาปญหาเศรษฐกจ สงคม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในระดบทองถนไดอยางมประสทธภาพ

๓. แนวคดและทศทางการพฒนาประเทศ ๓.๑ แนวคดหลก

ภายใตสถานการณการเปลยนแปลงทส าคญทงภายนอกและภายในประเทศทจะสงผลกระทบตอทศทางการพฒนาประเทศไทยในอนาคต จ าเปนตองก าหนดยทธศาสตรการพฒนาทเหมาะสม ขณะทการทบทวนผลการพฒนาประเทศในระยะทผานมาสะทอนปญหาเชงโครงสรางของระบบเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และการบรหารจดการประเทศทไมเออตอการพฒนาทยงยนในระยะยาว ทงมความเสยงในหลายมตทอาจท าใหปญหาตางๆ รนแรงมากขน การพฒนาประเทศในอนาคต จงจ าเปนตองเตรยมพรอมและสรางภมคมกนของประเทศใหเขมแขงภายใตหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ใหสามารถปรบตวรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงในอนาคตไดอยางมนคง

กรอบแนวคดการพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ จงมแนวคดทตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท ๘-๑๐ โดยยงคงยดหลกการปฏบตตาม “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” และขบเคลอนใหบงเกดผลในทางปฏบตทชดเจนยงขนในทกภาคสวน ทกระดบ ยดแนวคดการพฒนาแบบบรณาการเปนองครวมทม “คนเปนศนยกลางการพฒนา” มการเชอมโยงทกมตของการพฒนาอยางบรณาการ ทงมตตวคน สงคม เศรษฐกจ สงแวดลอม และการเมอง เพอสรางภมคมกนใหพรอมเผชญการเปลยนแปลงทเกดขนทงในระดบ

Page 21: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

(๗)

ปจเจก ครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต ขณะเดยวกน ใหความส าคญกบการมสวนรวมของทกภาคสวนในสงคมในกระบวนการพฒนาประเทศ

๓.๒ ทศทางการพฒนาประเทศ

การพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ไดตระหนกถงสถานการณและความเสยงซงเกดขนจากการเปลยนแปลงในระดบโลกและภายในประเทศ โดยเฉพาะภาวะผนผวนดานเศรษฐกจ พลงงาน และภมอากาศ ทเปนไปอยางรวดเรวและสงผลกระทบอยางชดเจนตอประเทศไทยทงเชงบวกและลบ ดงนน ทศทางการบรหารจดการประเทศภายใตหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอรองรบการเปลยนแปลงดงกลาว จงเปนการใชจดแขงและศกยภาพทมอยใหเปนประโยชนตอการพฒนาประเทศเพอสรางความเขมแขงและรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศ โดยใหความส าคญกบการพฒนาเศรษฐกจภายในประเทศทเนนการเสรมสรางความเขมแขงของฐานการผลตภาคเกษตร และการประกอบการของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ขณะเดยวกน จ าเปนตองปรบตวในการเชอมโยงกบระบบเศรษฐกจโลกและภมภาค ซงประเทศไทยมพนธกรณภายใตกรอบความรวมมอตางๆ เพอสามารถใชโอกาสทเกดขนและเพมภมคมกนของทนทมอยในสงคมไทยไดอยางเหมาะสม พรอมกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในป ๒๕๕๘ ขณะเดยวกน จ าเปนตองสรางความพรอมส าหรบเชอมโยงดานกายภาพทงโครงสรางพนฐานและระบบ โลจสตกส ควบคกบการยกระดบคณภาพคน การเสรมสรางองคความร การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย นวตกรรมและความคดสรางสรรค ใหเปนพลงขบเคลอนการพฒนาเศรษฐกจและสงคมไทย

การก าหนดทศทางการพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ จงเปนการสรางภมคมกนในมตตางๆ เพอใหการพฒนาประเทศสความสมดลและยงยน โดยน าทนของประเทศทมศกยภาพ มาใชประโยชนอยางบรณาการและเกอกลกน พรอมทงเสรมสรางใหแขงแกรงเพอเปนรากฐานการพฒนาประเทศทส าคญไดแก การเสรมสรางทนสงคม (ทนมนษย ทนสงคม ทนทางวฒนธรรม) ใหความส าคญกบการพฒนาคนและสงคมไทยสสงคมคณภาพ มงสรางภมคมกนตงแตระดบปจเจก ครอบครว และชมชน สามารถจดการความเสยง และปรบตวเขากบการเปลยนแปลง มโอกาสเขาถงทรพยากรและไดรบประโยชนจากการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางเปนธรรม ส าหรบการเสรมสรางทนเศรษฐกจ (ทนกายภาพ ทนทางการเงน) มงพฒนาเศรษฐกจภายในประเทศใหเขมแขง โดยใชภมปญญา วทยาศาสตรและเทคโนโลย และความคดสรางสรรค ใหความส าคญกบการปรบโครงสรางการคาและการลงทนใหสอดคลองกบความตองการของตลาดภายในประเทศและตางประเทศ การผลตทเปนมตรตอสงแวดลอม และมการเชอมโยงกบประเทศในภมภาคตางๆ บนพนฐานการพงพาซงกนและกน ในสวนการเสรมสรางทนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ใหความส าคญกบการสรางความมนคงดานอาหาร การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทเปนฐานการผลตภาคเกษตร มงสการเปนเศรษฐกจและสงคมคารบอนต าและเปนมตรกบสงแวดลอม การเตรยมความพรอมรองรบการเปลยนแปลงภมอากาศและภยพบตทางธรรมชาต รวมทงการสรางภมคมกนดานการคาจากเงอนไขดานสงแวดลอม ควบคไปกบการเพมบทบาทไทยในเวทประชาคมโลก

ขณะเดยวกน จ าเปนตองมการบรหารจดการประเทศเพอสรางความเปนธรรมในสงคม ใหความส าคญกบการพฒนาระบบราชการและขาราชการโดยยดหลกธรรมาภบาล เพมประสทธภาพการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พฒนาระบบและกลไกการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบอยางมสวนรวม สงเสรมใหประชาชนทกระดบมโอกาสเขาถงกระบวนการยตธรรมอยาง เทาเทยมและสรางความเปนธรรมในการเขาถงทรพยากร ควบคไปกบปลกจตส านก คานยมประชาธปไตยและธรรมาภบาลแกประชาชนทกกลม

Page 22: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

(๘)

๔. วสยทศน พนธกจ วตถประสงคและเปาหมายแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑

แผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ เปนแผนยทธศาสตรทชน าทศทางการพฒนาประเทศระยะกลาง เพอมงสวสยทศนระยะยาว ททกภาคสวนในสงคมไทยไดเหนพองรวมกนก าหนดเปนวสยทศนป พ.ศ.๒๕๗๐ ซงก าหนดไววา “คนไทยภาคภมใจในความเปนไทย มมตรไมตรบนวถชวตแหงความพอเพยง ยดมนในวฒนธรรมประชาธปไตย และหลกธรรมาภบาล การบรการสาธารณะขนพนฐานททวถง มคณภาพ สงคมมความปลอดภยและมนคง อยในสภาวะแวดลอมทด เกอกลและเอออาทรซงกนและกน ระบบการผลตเปนมตรกบสงแวดลอม มความมนคงดานอาหารและพลงงาน อยบนฐานทางเศรษฐกจทพงตนเองและแขงขนไดในเวทโลก สามารถอยในประชาคมภมภาคและโลกไดอยางมศกดศร”

๔.๑ วสยทศนและพนธกจ การพฒนาประเทศในระยะ ๕ ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ไดก าหนดวสยทศน พนธกจ วตถประสงคและเปาหมาย ยทธศาสตรและแนวทางการพฒนาทมล าดบความส าคญสง ดงน

๔.๑.๑ วสยทศน

“สงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลง”

๔.๑.๒ พนธกจ

๑) สรางสงคมเปนธรรมและเปนสงคมทมคณภาพ ทกคนมความมนคงในชวต ไดรบการคมครองทางสงคมทมคณภาพอยางทวถงและเทาเทยม มโอกาสเขาถงทรพยากรและกระบวนการยตธรรมอยางเสมอภาค ทกภาคสวนไดรบการเสรมพลงใหสามารถมสวนรวมในกระบวนการพฒนา ภายใตร ะบบบรหารจดการภาครฐทโปรงใส เปนธรรม

๒) พฒนาคณภาพคนไทยใหมคณธรรม เรยนรตลอดชวต มทกษะและการด ารงชวตอยางเหมาะสมในแตละชวงวย สถาบนทางสงคมและชมชนทองถนมความเขมแขง สามารถปรบตวรเทาทนกบการเปลยนแปลง

๓) พฒนาฐานการผลตและบรการใหเขมแขงและมคณภาพบนฐานความร ความคดสรางสรรค และภมปญญา สรางความมนคงดานอาหารและพลงงาน ปรบโครงสรางการผลตและการบรโภคใหเปนมตรกบสงแวดลอม พรอมสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคเพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม

๔) สรางความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สนบสนนการม สวนรวมของชมชน รวมทงสรางภมคมกนเพอรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยพบตทางธรรมชาต

๔.๒ วตถประสงคและเปาหมาย

๔.๒.๑ วตถประสงค

๑) เพอเสรมสรางสงคมทเปนธรรมและเปนสงคมสนตสข

๒) เพอพฒนาคนไทยทกกลมวยอยางเปนองครวมทงทางกาย ใจ สตปญญา อารมณ คณธรรม จรยธรรม และสถาบนทางสงคมมบทบาทหลกในการพฒนาคนใหมคณภาพ

Page 23: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

(๙)

๓) เพอพฒนาเศรษฐกจใหเตบโตอยางมเสถยรภาพ คณภาพ และยงยน มความเชอมโยงกบเครอขายการผลตสนคาและบรการบนฐานปญญา นวตกรรม และความคดสรางสรรคในภมภาคอาเซยน มความมนคงทางอาหารและพลงงาน การผลตและการบรโภคเปนมตรตอสงแวดลอม น าไปสการเปนสงคมคารบอนต า

๔) เพอบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหเพยงพอตอการรกษาสมดลของระบบนเวศ และเปนฐานทมนคงของการพฒนาประเทศ

๔.๒.๒ เปาหมายหลก

๑) ความอยเยนเปนสขและความสงบสขของสงคมไทยเพมขน ความเหลอมล าในสงคมลดลง สดสวนผอยใตเสนความยากจนลดลง และดชนภาพลกษณการคอรรปชนไมต ากวา ๕.๐ คะแนน

๒) คนไทยมการเรยนรอยางตอเนอง มสขภาวะดขน มคณธรรม จรยธรรม และสถาบนทางสงคมมความเขมแขงมากขน

๓) เศรษฐกจเตบโตในอตราทเหมาะสมตามศกยภาพของประเทศ ใหความส าคญกบการเพมผลตภาพรวมไมต ากวารอยละ ๓.๐ ตอป เพมขดความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจของประเทศ เพมมลคาผลตภณฑของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ ใหมไมต ากวา รอยละ ๔๐.๐

๔) คณภาพสงแวดลอมอยในเกณฑมาตรฐาน เพมประสทธภาพการลดการปลอยกาซเรอนกระจก รวมทงเพมพนทปาไมเพอรกษาสมดลของระบบนเวศ

๔.๒.๓ ตวชวด

๑) ดชนความอยเยนเปนสข ดชนความสงบสข สดสวนรายไดระหวางกลมประชากรทมรายไดสงสดรอยละ ๑๐.๐ กบกลมทมรายไดนอยรอยละ ๑๐.๐ สดสวนผอยใตเสนความยากจน สดสวนแรงงานนอกระบบทสามารถเขาถงการคมครองทางสงคม และดชนภาพลกษณการคอรรปชน

๒) จ านวนปการศกษาเฉลยของคนไทย ผ เรยนทกระดบการศกษามคณธรรม จรยธรรม สดสวนประชากรทเขาถงโครงขายคมนาคมและอนเทอรเนตความเรวสง จ านวนบคลากรดานการวจยและพฒนา อตราการปวยดวยโรคไมตดตอ และดชนความอบอนของครอบครว

๓) อตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ อตราเงนเฟอ ผลตภาพการผลตรวม อนดบความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจของประเทศ สดสวนมลคาผลตภณฑของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ

๔) คณภาพน าและอากาศ รอยละของพนทปาไมตอพนทประเทศ และสดสวนการปลอยกาซเรอนกระจกตอหวเปรยบเทยบกบล าดบขนการพฒนาทแสดงโดยผลตภณฑมวลรวมในประเทศ ตอหว

Page 24: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

(๑๐)

๕. ยทธศาสตรการพฒนา

การพฒนาประเทศใหคนในสงคมอยรวมกนอยางสงบสข เศรษฐกจเจรญเตบโตอยางมคณภาพและยงยน ภายใตกระแสการเปลยนแปลงทงภายในและภายนอกประเทศทปรบเปลยนเรว คาดการณไดยากและซบซอนมากยงขน การพฒนาในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ไดก าหนดทศทางและยทธศาสตรการพฒนาทเหมาะสม โดยเรงสรางภมคมกนเพอปองกนปจจยเสยง และเสรมรากฐานของประเทศดานตางๆ ใหเขมแขงควบคไปกบการพฒนาคนและสงคมไทยใหมคณภาพ มโอกาสเขาถงทรพยากรและไดรบประโยชนจากการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางเปนธรรม รวมทงสรางโอกาสทางเศรษฐกจดวยฐานความร และความคดสรางสรรคบนพนฐานการผลตและการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม น าไปสการพฒนาประเทศทมนคงและยงยน ยทธศาสตรการพฒนาทส าคญในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ มดงน

๕.๑ ยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม ใหความส าคญกบ

๕.๑.๑ การสรางความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมใหทกคนในสงคมไทยควบคกบการเสรมสรางขดความสามารถในการจดการความเสยงและสรางโอกาสในชวตใหแกตนเอง มงปรบโครงสรางเศรษฐกจใหมฐานการพฒนาททวถงและยงยน พฒนาเศรษฐกจฐานรากทมความหลากหลายและแขงแกรงมากขน สงเสรมการจดสรรทรพยากรใหเกดความเปนธรรม ปรบโครงสรางภาษทงระบบใหสนบสนนการกระจายรายไดและเปนเครองมอสรางความเปนธรรมในการจดสรรทรพยากรและการถอครองทรพยสน พฒนาการใชประโยชนเทคโนโลยสารสนเทศและการเขาถงขอมลขาวสารในการพฒนาอาชพ สงเสรมบทบาทของภาคธรกจเอกชนในการเสรมสรางความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมแกคนในสงคมไทย รวมทงยกระดบคณภาพระบบการคมครองทางสงคมใหครอบคลมทกคนอยางทวถง สอดคลองกบความตองการและความจ าเปน

๕.๑.๒ การจดบรการทางสงคมใหทกคนตามสทธขนพนฐาน เนนการสรางภมคมกนระดบปจเจก และสรางการมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจในการพฒนาประเทศ มงพฒนาระบบบรการสาธารณะใหมคณภาพและมชองทางการเขาถงอยางเทาเทยมและทวถง การจดหาทอยอาศยของผมรายไดนอย การเขาถงระบบสาธารณปโภค พฒนาระบบสวสดการทางสงคมใหมคณภาพและประสทธภาพ พฒนาระบบการเงนฐานรากและระบบการออมทหลากหลาย เสรมสรางเจตคตดานความเสมอภาคระหวางหญงและชาย และพฒนาระบบฐานขอมลในการคมครองทางสงคมใหครอบคลมประชาชนทกคนตามสทธ และสามารถเขาถงบรการอยางมประสทธภาพ

๕.๑.๓ การเสรมสรางพลงใหทกภาคสวนสามารถเพมทางเลอกการใชชวตในสงคมและมสวนรวมในเชงเศรษฐกจ สงคม และการเมองไดอยางมคณคาและศกดศร ใหทกคนสามารถแสดงออกทางความคดอยางสรางสรรค เพมศกยภาพและขดความสามารถของชมชนในการจดการปญหาของชมชนดวยตนเอง สนบสนนการรวมกลมอาชพทสอดคลองกบศกยภาพของพนท สงเสรมใหภาคเอกชน ภาคประชาสงคม และองคกรปกครองสวนทองถนเปนพลงรวมในการพฒนาสงคม พฒนามาตรฐานระบบการคมครองผบรโภค เพมชองทางการเขาถงขอมลและองคความรเกยวกบสทธของผบรโภค สงเสรมบทบาทสตรในระดบการบรหารและการตดสนใจทงในระดบชาตและระดบทองถนเพอสนบสนนการขบเคลอนการพฒนาประเทศ

๕.๑.๔ การสานสรางความสมพนธของคนในสงคมให มคณคารวมและตระหนกถงผลประโยชนของสงคม และเสรมสรางการบรหารราชการแผนดนทมประสทธภาพ โปรงใส มระบบตรวจสอบและการรบผดชอบทรดกม โดยสรางคานยมใหมทยอมรบรวมกนบนฐานของความไวเนอเชอใจและเกอกลกนในสงคม สงเสรมวฒนธรรมการเมองทมธรรมาภบาลน าไปสการเปนประชาธปไตยทถกตองและ

Page 25: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

(๑๑)

เหมาะสม เสรมสรางระบบบรหารราชการใหเขมแขงมประสทธภาพ มระบบถวงดลอ านาจการตรวจสอบ ทเขมงวดและรอบดาน พฒนาขาราชการใหมคณภาพสง มคณธรรม จรยธรรมทางอาชพ และมความรบผด รบชอบ ปฏรปการเมองไทยทงระบบใหเปนประชาธปไตยของมวลชน สรางความเทาเทยมในกระบวนการยตธรรมและเพมชองทางในการรบขอรองเรยนและใหความชวยเหลอเยยวยาแกผเสยหายและผไดรบผลกระทบจากกระบวนการยตธรรม รวมทงสนบสนนการใชสอเพอสงคมทงในระดบประเทศและทองถน และสงคมออนไลนใหเปนพลงหนนเสรมการพฒนา

๕.๒ ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน ใหความส าคญกบ

๕.๒.๑ การปรบโครงสรางและการกระจายตวประชากรใหเหมาะสม เปนการสงเสรม คสมรสทมความพรอมใหมบตรเพมขนและรกษาระดบอตราเจรญพนธไมใหต ากวาระดบทเปนอยปจจบน สนบสนนการกระจายตวและสงเสรมการตงถนฐานของประชากรใหเหมาะสมสอดคลองกบศกยภาพ โอกาส และทรพยากรธรรมชาตของพนท

๕.๒.๒ การพฒนาคณภาพคนไทยใหมภมคมกนตอการเปลยนแปลง มงพฒนาคณภาพคนไทยทกชวงวย สอดแทรกการพฒนาคนดวยกระบวนการเรยนรทเสรมสรางวฒนธรรมการเกอกล พฒนาทกษะใหคนมการเรยนรตอเนองตลอดชวต ตอยอดสการสรางนวตกรรมทเกดจากการฝกฝนเปนความคดสรางสรรค ปลกฝงการพรอมรบฟงความคดเหนจากผอน และจตใจทมคณธรรม ซอสตย มระเบยบวนย พฒนาคนดวยการเรยนรในศาสตรวทยาการใหสามารถประกอบอาชพไดอยางหลากหลาย สอดคลองกบแนวโนมการจางงานและเตรยมความพรอมสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน สรางจตส านกใหคนไทยมความรบผดชอบตอสงคม เคารพกฎหมาย หลกสทธมนษยชน สรางคานยมการผลตและบรโภคทรบผดชอบตอสงแวดลอม เรยนรการรองรบการเปลยนแปลงทเกดจากสภาพภมอากาศและภยพบต

๕.๒.๓ การสงเสรมการลดปจจยเสยงดานสขภาพอยางเปนองครวม โดยสรางเสรมสขภาวะคนไทยใหมความสมบรณแขงแรงทงรางกายและจตใจ พฒนาความรและทกษะในการดแลสขภาพของตนเอง ครอบครว ชมชน สรางการมสวนรวมในการพฒนานโยบายสาธารณะทเออตอสขภาพ ควบคกบการพฒนาระบบบรการสาธารณสขใหมคณภาพ พรอมทงการสงเสรมการแพทยทางเลอก การพฒนาระบบฐานขอมลสขภาพของประเทศ การพฒนาบคลากรดานสาธารณสขใหเหมาะสมทงการผลตและการกระจายบคลากร ตลอดจนการใชมาตรการการเงนการคลงเพอสขภาพทมประสทธภาพและยงยน

๕.๒.๔ การสงเสรมการเรยนรตลอดชวต มงสรางกระแสสงคมใหการเรยนรเปนหนาทของคนไทยทกคน มนสยใฝร รกการอานตงแตวยเดก และสงเสรมการเรยนรรวมกนของคนตางวย ควบคกบการสงเสรมใหองคกร กลมบคคล ชมชน ประชาชน และสอทกประเภทเปนแหลงเรยนรอยางสรางสรรค สอสารดวยภาษาทเขาใจงาย รวมถงสงเสรมการศกษาทางเลอกทสอดคลองกบความตองการของผเรยน และสรางสงคมแหงการเรยนรทมคณภาพและสนบสนนปจจยทกอใหเกดการเรยนรตลอดชวต

๕.๒.๕ การเสรมสรางความเขมแขงของสถาบนทางสงคม เปนการเสรมสรางความเขมแขงและพฒนาบทบาทของสถาบนหลกทางสงคมใหเออตอการพฒนาคน สรางคานยมใหคนไทยภมใจในวฒนธรรมไทย และยอมรบความแตกตางของความหลากหลายทางวฒนธรรมทลดปญหาความขดแยงทางความคด และสรางความเปนเอกภาพในสงคม สรางเครอขายความรวมมอทางวฒนธรรมรวมกบประชาคมโลก โดยเฉพาะประชาคมอาเซยนใหเกดการไหลเวยนทางวฒนธรรมในรปแบบการแลกเปลยนเรยนร สงเสรมความเขาใจระหวางประชาชนในการเรยนรประวตศาสตร วฒนธรรม และการแลกเปลยนเรยนรขอมลขาวสาร

Page 26: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

(๑๒)

๕.๓ ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน ใหความส าคญกบ

๕.๓.๑ การพฒนาทรพยากรธรรมชาตทเปนฐานการผลตภาคเกษตรใหเขมแขงและยงยน มงรกษา ปองกน และคมครองพนททมศกยภาพทางการเกษตร สนบสนนใหเกษตรกรรายยอยมทดน เปนของตนเองหรอมสทธท ากนในทดน ใชมาตรการทางภาษเพอบงคบหรอจงใจใหบคคลผถอครองทดน ท าประโยชนในพนทดงกลาวมากขน สนบสนนการกระจายการถอครองทดนอยางเทาเทยมและเปนธรรม เรงรดการจดใหมองคกรและระบบบรหารจดการทดนใหเปนรปธรรมโดยเรว พฒนาทรพยากรธรรมชาตทเปนฐานการผลตภาคการเกษตร ฟนฟและสงเสรมคานยม วฒนธรรมทด และวถชวตทางการเกษตรทใหความส าคญกบการพฒนาระบบเกษตรกรรมยงยน

๕.๓.๒ การเพมประสทธภาพและศกยภาพการผลตภาคเกษตร ภาครฐใหความส าคญกบการวจยและพฒนาอยางตอเนอง สนบสนนการวจยและพฒนาของภาคเอกชน สนบสนนการผลตทางการเกษตรทสอดคลองกบสภาพพนท ควบคมและก ากบดแลใหมการน าเขาและใชสารเคมทางการเกษตรทไดมาตรฐาน ปรบปรงบรการขนพนฐานเพอการผลตใหทวถง สงเสรมการผลตทคงไวซงความหลากหลายของพนธพชและสตวทเหมาะสมกบสภาพภมอากาศและสงแวดลอมของประเทศ พฒนาและเสรมสรางองคความร วทยาศาสตรและเทคโนโลยตางๆ ทเหมาะสมทางการเกษตร รวมทงสนบสนนการใชเทคโนโลยการผลตทเปนมตรตอสงแวดลอมใหแกเกษตรกรอยางตอเนองและทวถง

๕.๓.๓ การสรางมลคาเพมผลผลตทางการเกษตรตลอดหวงโซการผลต สนบสนนการผลตและบรการของชมชนในการสรางมลคาเพมสนคาเกษตร อาหาร และพลงงาน สงเสรมสถาบนการศกษาในพนทใหรวมท าการศกษาวจยกบภาคเอกชน สนบสนนเกษตรกรและผประกอบการน าองคความร นวตกรรม และเทคโนโลยการผลตทเปนมตรตอสงแวดลอมบนฐานความคดรเรมสรางสรรคมาใชในการสรางมลคาเพมสนคา ผลตภณฑเกษตรและอาหาร ยกระดบคณภาพมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหาร มาตรฐานระบบการผลตสนคาเกษตรใหเทยบเทาระดบสากล สงเสรมระบบตลาดกลางสนคาเกษตรและตลาดซอขายสนคาเกษตรลวงหนา สงเสรมภาคเอกชนและองคกรชมชนเขามามสวนรวมในการบรหารจดการระบบสนคาเกษตรและอาหารรวมกบสถาบนเกษตรกร เพมประสทธภาพระบบการบรหารจดการโลจสตกสของภาคเกษตร

๕.๓.๔ การสรางความมนคงในอาชพและรายไดใหแกเกษตรกร มงพฒนาระบบการสรางหลกประกนรายไดของเกษตรกรใหมความมนคงและครอบคลมเกษตรกรทงหมด พฒนาระบบประกนภยพชผลการเกษตร สงเสรมระบบการท าการเกษตรแบบมพนธสญญาทเปนธรรมแกทกฝาย ยกระดบคณภาพชวตและความเปนอยของเกษตรกร สรางแรงจงใจใหเยาวชน เกษตรกรรนใหม และแรงงานทมคณภาพเขาสอาชพเกษตรกรรม พฒนาสถาบนเกษตรกรและวสาหกจชมชนใหเปนกลไกสนบสนนการพงพาตนเองของเกษตรกร เสรมสรางความเขมแขงใหกบเกษตรกรรายยอยทไดรบผลกระทบจากการน าเขาสนคาเกษตรและอาหารทมตนทนต าทเปนผลมาจากขอตกลงการเปดการคาเสร

๕.๓.๕ การสรางความมนคงดานอาหารและพฒนาพลงงานชวภาพในระดบครวเรอนและชมชน โดยสงเสรมใหเกษตรกรปลกตนไมและปลกปาโดยชมชนและเพอชมชนเพมขน สงเสรมใหเกษตรกรท าการเกษตรดวยระบบเกษตรยงยนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สนบสนนใหมการจดการและเผยแพรองคความรและการพฒนาดานอาหารศกษาทกรปแบบอยางตอเนองและทวถง รวมทงสงเสรมพฤตกรรมการบรโภคทเหมาะสมของบคคลและชมชน สนบสนนการสรางเครอขายการผลตและการบรโภคท

Page 27: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

(๑๓)

เกอกลกนในระดบชมชนทอยบรเวณใกลเคยงกน สงเสรมการน าวตถดบทางการเกษตรทผลตไดในชมชนและทเหลอใชจากการเกษตรมาผลตเปนพลงงานทดแทนในชมชน รวมทงสงเสรมและพฒนาโครงสรางพนฐานในพนทใหเปนเครองมอในการสรางความเขมแขงดานอาหารใหกบเกษตรกรและชมชนอยางเปนระบบ

๕.๓.๖ การสรางความมนคงดานพลงงานชวภาพเพอสนบสนนการพฒนาประเทศและความเขมแขงภาคเกษตร ดวยการสงเสรมการวจยและพฒนาเพอเพมประสทธภาพการผลตพลงงานจากพชพลงงาน จดใหมระบบการบรหารจดการสนคาเกษตรทใชเปนทงอาหารและพลงงาน เพมประสทธภาพการผลตและการใชพลงงานชวภาพทเกยวเนองกบภาคการผลตและบรการ จดใหมกลไกก ากบดแลโครงสรางราคาของพลงงานชวภาพ และปลกจตส านกในการใชพลงงานชวภาพอยางมประสทธภาพและคมคา

๕.๓.๗ การปรบระบบบรหารจดการภาครฐเพอเสรมสรางความมนคงดานอาหารและพลงงาน โดยสนบสนนบทบาทของเกษตรกร เครอขายปราชญชาวบาน ภาคเอกชน และชมชนใหเขามามสวนรวมในการก าหนดทศทางและวางแผนการผลตทางการเกษตร ปรบกระบวนการท างานของหนวยงานภาครฐ ทเกยวของใหมการรวมมอและบรณาการการท างานอยางจรงจง ทงในสวนกลางและระดบพนท พฒนาระบบฐานขอมลสารสนเทศดานอาหารและพลงงานตงแตการผลต การตลาดไปจนถงการบรโภค พฒนากฎหมายทเกยวของกบการพฒนาดานการเกษตร สงเสรมความรวมมอระหวางประเทศทงในระดบพหภาคและทวภาค โดยเฉพาะประชาคมอาเซยนทกอใหเกดความมนคงดานอาหารและพลงงาน

๕.๔ ยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและย งยน ใหความส าคญกบ

๕.๔.๑ การปรบโครงสรางเศรษฐกจสการพฒนาท มคณภาพและยงยน โดยสรางความเขมแขงใหกบผประกอบการ โดยเฉพาะผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม และผลกดนใหมบทบาทในการพฒนาเศรษฐกจภายในประเทศใหเขมแขงและแขงขนได ดวยการปรบโครงสรางการคาและการลงทนใหสอดคลองกบการขยายตวทางเศรษฐกจของเอเชย แอฟรกา และเศรษฐกจภายในประเทศ ปรบโครงสรางภาคบรการใหสามารถสรางมลคาเพมกบสาขาบรการทมศกยภาพและเปนมตรกบสงแวดลอมบนฐานความคดสรางสรรคและนวตกรรม พฒนาเศรษฐกจสรางสรรคซงครอบคลมถงการพฒนาธรกจสรางสรรค การพฒนาเมองสรางสรรค และการพฒนาอตสาหกรรมสรางสรรค พฒนาภาคเกษตรบนฐานการเพมผลตภาพในการผลตและยกระดบการสรางมลคาเพมดวยเทคโนโลยและกระบวนการทเปนมตรกบสงแวดลอม และพฒนาภาคอตสาหกรรมทมงการปรบโครงสรางอตสาหกรรมใหมคณภาพและยงยน ดวยการใชความรดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และความคดสรางสรรค สอตสาหกรรมฐานความร เชงสรางสรรคและเปนมตรตอสงแวดลอม

๕.๔.๒ การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรม ใหเปนพลงขบเคลอนการปรบโครงสรางเศรษฐกจใหเตบโตอยางมคณภาพและยงยน เนนการน าความคดสรางสรรค ภมปญญาทองถน ทรพยสนทางปญญา วจยและพฒนาไปตอยอด ถายทอด และประยกตใชประโยชนทงเชงพาณชย สงคม และชมชน โดยสรางสภาพแวดลอมทเอออ านวยตอการพฒนาและประยกตใชวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรมทสงเสรมการใชความคดสรางสรรคและสรางมลคาเพมใหกบภาคการผลต ตลอดจนพฒนาโครงสรางพนฐานทางวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรมใหทวถงและเพยงพอทงในเชงปรมาณและคณภาพในลกษณะของความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน

Page 28: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

(๑๔)

๕.๔.๓ การพฒนาขดความสามารถในการแขงขนทมประสทธภาพ เทาเทยม และเปนธรรม มงพฒนาตลาดเงน และตลาดทน รวมทงก าลงแรงงานใหเออตอการปรบโครงสรางเศรษฐกจ พฒนาระบบการจดการทรพยสนทางปญญา พฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกสของประเทศใหเชอมโยงการขนสงทงภายในประเทศและระหวางประเทศ เพอเพมประสทธภาพและมาตรฐานสสากล สรางความมนคงดานพลงงานดวยการสงเสรมการใชพลงงานสะอาด พฒนาพลงงานทางเลอก และเพมประสทธภาพการใชพลงงานในทกระดบ ปฏรปกฎหมาย และกฎ ระเบยบตางๆ ทางเศรษฐกจใหเออตอการเพมประสทธภาพการแขงขนและสอดคลองกบกระแสการเปลยนแปลงในสงคมโลก

๕.๔.๔ การบรหารจดการเศรษฐกจสวนรวมอยางมเสถยรภาพ ใหความส าคญกบการบรหารจดการดานการเงน โดยด าเนนนโยบายการเงนทมความเหมาะสมกบสถานการณแวดลอมและทนตอเหตการณ เพมบทบาทตลาดทนในระบบเศรษฐกจใหสอดคลองกบทศทางการพฒนาภาคการเงนโลก ปรบปรงโครงสรางพนฐานทางการเงน พฒนากลไกการเฝาระวงความผนผวนทางเศรษฐกจและพฒนาระบบเตอนภยแบบองครวม เพมประสทธภาพในการบรหารจดการเงนทนระหวางประเทศ และการบรหารจดการดาน การคลงทปรบปรงระบบการจดเกบรายไดของประเทศ เพมประสทธภาพของการจดสรรและการบรหารงบประมาณ ปองกนความเสยงทางการคลง พฒนาประสทธภาพการด าเนนงานของรฐวสาหกจ สงเสรมใหภาคเอกชนเขามามสวนรวมในการลงทนพฒนาโครงสรางพนฐานและการใหบรการขนพนฐานของภาครฐเพมขน และเสรมสรางความเขมแขงทางการคลงขององคกรปกครองสวนทองถน

๕.๕ ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคเพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม ใหความส าคญกบ

๕.๕.๑ การพฒนาความเชอมโยงดานการขนสงและระบบโลจสตกสภายใตกรอบความรวมมอในอนภมภาคตางๆ มงพฒนาบรการขนสงและโลจสตกสทมประสทธภาพและไดมาตรฐานสากล ปรบปรงกฎระเบยบการขนสงคนและสนคาทเกยวของ พฒนาบคลากรในธรกจการขนสงและโลจสตกส เชอมโยงการพฒนาเศรษฐกจตามแนวพนทชายแดน/เขตเศรษฐกจชายแดน ตลอดจนเชอมโยงระบบการผลตกบพนทตอนในของประเทศ

๕.๕.๒ การพฒนาฐานลงทนโดยเพมขดความสามารถในการแขงขนระดบอนภมภาค มงพฒนาพนทในภมภาคตางๆ ของประเทศใหเชอมโยงกบประเทศเพอนบานและภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ใหเปนฐานการพฒนาดานอตสาหกรรม การเกษตร และการทองเทยว พฒนาเขตเศรษฐกจชายแดนและเมองชายแดน รวมทงบรณาการแผนพฒนาพนทเชอมโยงกบประเทศเพอนบานใหบรรลประโยชนรวมกนทงดานความมนคงและเสถยรภาพของพนท

๕.๕.๓ การสรางความพรอมในการเขาสประชาคมอาเซยน เปนการพฒนาความรวมมอระหวางภาครฐและภาคธรกจเอกชนทมศกยภาพในการพฒนาบคลากรในทกภาคสวนเศรษฐกจ เสรมสรางความเขมแขงใหสถาบนการศกษาทงของรฐและเอกชนใหมมาตรฐาน เปนทยอมรบในระดบสากล ยกระดบทกษะฝมอแรงงาน ก าหนดมาตรฐานขนพนฐานของคณภาพสนคาและบรการ ทเปนการปองกนสนคาและบรการน าเขาทไมไดคณภาพทงในประเทศไทยและประเทศเพอนบาน

๕.๕.๔ การเขารวมเปนภาคความรวมมอระหวางประเทศและภมภาคภายใตบทบาท ทสรางสรรค เปนทางเลอกในการดาเนนนโยบายระหวางประเทศในเวทโลก มงรกษาบทบาทของไทยในการมสวนรวมก าหนดยทธศาสตรของกรอบความรวมมอทด าเนนอย รวมทงรกษาดลยภาพของปฏสมพนธกบมหาอ านาจทางเศรษฐกจเดมและมหาอ านาจใหม

Page 29: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

(๑๕)

๕.๕.๕ การสรางความเปนหนสวนทางเศรษฐกจในภมภาคดานการพฒนาทรพยากรมนษย การเคลอนยายแรงงาน และการสงเสรมแรงงานไทยในตางประเทศ โดยเรงด าเนนการดานความรวมมอในการก าหนดมาตรฐานฝมอระหวางประเทศเพออ านวยความสะดวกการเคลอนยายแรงงานในภมภาค สงเสรมผประกอบการไทยในการขยายการลงทนไปสตางประเทศ โดยเฉพาะประเทศเพอนบาน คมครองและสงเสรมสทธและผลประโยชนของคนไทยและแรงงานไทยในตางประเทศ

๕.๕.๖ การมสวนรวมอยางสาคญในการสรางสงคมนานาชาตทมคณภาพชวต ปองกนภยจากการกอการรายและอาชญากรรม ยาเสพตด ภยพบต และการแพรระบาดของโรคภย มงพฒนาศกยภาพและความพรอมในการปองกนและแกปญหาขามชาตดานการกอการราย ยาเสพตด และการหลบหนเขาเมองทงระบบ พฒนาศกยภาพและความรวมมอภายในภมภาคเพอเตรยมพรอมรบภยพบตทางธรรมชาตและเหตฉกเฉน และรวมมอในการปองกนการตดเชอและการแพรระบาดของโรคอบตใหมและโรคระบาดซ า

๕.๕.๗ การเสรมสรางความรวมมอทดระหวางประเทศในการสนบสนนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางมจรยธรรมและไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม พรอมทงเปดรบความรวมมอกบองคกรระหวางประเทศทไมแสวงหากาไร เปนการด าเนนการภายใตกรอบความรวมมอดานสงแวดลอมในระดบ อนภมภาค เสรมสรางการผลตและบรโภคสนคาและบรการทน าสการลดการปลอยกาซเรอนกระจก สงเสรมและอ านวยความสะดวกองคกรระหวางประเทศทไมแสวงหาก าไรใหมบทบาทเพมขนในการ ใหไทยเปนฐาน การด าเนนความรวมมอเพอการพฒนาประเทศในภมภาค

๕.๕.๘ การเรงรดการใชประโยชนจากขอตกลงการคาเสรทมผลบงคบใชแลว เปนการสรางองคความรใหกบภาคธรกจโดยเฉพาะผ ไดรบผลกระทบทงเชงบวกและลบใหสามารถพฒนาศกยภาพและโอกาสของตนเองในการใชประโยชนจากการเปดการคาเสร โดยเฉพาะภาคธรกจขนาดกลางและขนาดยอม ทไดรบการสนบสนน เยยวยาและดแลจากรฐในกรณทไมสามารถปรบตวไดทน

๕.๕.๙ การสงเสรมใหประเทศไทยเปนฐานการลงทน และการประกอบธรกจในเอเชย รวมทงเปนฐานความรวมมอในการพฒนาภมภาค โดยจดใหมสทธประโยชนและการอ านวยความสะดวกทจ าเปน เพอใหมการจดตงส านกงานปฏบตการภมภาค และสนบสนนบทบาทขององคกรระหวางประเทศ ทไมแสวงก าไร

๕.๕.๑๐ การปรบปรงและเสรมสรางความเขมแขงของภาคการพฒนาภายในประเทศตงแตระดบชมชนทองถน มงเสรมสรางศกยภาพชมชนทองถนใหรบรและเตรยมพรอมรบกระแสการเปลยนแปลงทงภายในและภายนอกประเทศ สนบสนนกลไกการพฒนาระดบพนทในการก าหนดยทธศาสตรการพฒนาระดบจงหวดและกลมจงหวด โดยเฉพาะจงหวดชายแดน ใหสามารถพฒนาเชอมโยงกบประเทศเพอนบาน สงเสรมศกยภาพดานวชาการและเครอขายของสถาบนการศกษาของไทยทสรางความใกลชด และปฏสมพนธกบประเทศในอนภมภาค

๕.๖ ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ใหความส าคญกบ

๕.๖.๑ การอนรกษ ฟนฟ และสรางความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มงรกษาและฟนฟพนทปาและเขตอนรกษ พฒนาระบบฐานขอมลและการจดการองคความรใหเปนเครองมอในการวางแผนและบรหารจดการ ปรบปรงระบบการบรหารจดการทดนและการจดการทรพยากรทางทะเลและชายฝง เรงรดการบรหารจดการน าแบบบรณาการ ปรบปรงและฟนฟแหลงน าเพอเพมปรมาณน าตนทน สงเสรมใหเกดการใชน าอยางมประสทธภาพ จดท าแผนแมบทโครงสรางพนฐานดานทรพยากรน าเพอการอปโภคบรโภคอยางเปนระบบ รวมทงสงเสรมการอนรกษและใชประโยชนจากทรพยากรชวภาพ

Page 30: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

(๑๖)

๕.๖.๒ การปรบกระบวนทศนการพฒนาและขบเคลอนประเทศเพอเตรยมพรอมไปสการเปนเศรษฐกจและสงคมคารบอนตาและเปนมตรกบสงแวดลอม โดยปรบโครงสรางการผลตของประเทศและพฤตกรรมการบรโภคเพอเตรยมพรอมไปสเศรษฐกจคารบอนต าและเปนมตรกบสงแวดลอม เพมประสทธภาพการใชพลงงานในภาคคมนาคมและขนสง เพอลดปรมาณกาซเรอนกระจก พฒนาเมองทเปนมตรกบสงแวดลอมเนนการวางผงเมองทผสมผสานวฒนธรรม สงคม ระบบนเวศเขาดวยกน

๕.๖.๓ การยกระดบขดความสามารถในการรองรบและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เพอใหสงคมมภมคมกน มงพฒนาองคความรและเครองมอในการบรหารจดการเพอรองรบกบความทาทายจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมถงพฒนาศกยภาพชมชนใหพรอมกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

๕.๖.๔ การเตรยมความพรอมรองรบกบภยพบตทางธรรมชาต ดวยการจดท าแผนทและจดล าดบพนทเสยงภยทงในระดบประเทศ ภมภาคและจงหวด ยกระดบการจดการภยพบตใหมประสทธภาพ พฒนาระบบฐานขอมล การสอสารโทรคมนาคม สงเสรมการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยดานการจดการภยพบต พฒนาระบบงานอาสาสมครของประเทศอยางจรงจง และใหมมาตรฐานตามหลกสากล สนบสนนภาคเอกชน สถานประกอบการ โรงเรยน และทองถนใหมการเตรยมความพรอม และจดท าแผนปฏบตการรองรบภยพบต

๕.๖.๕ การสรางภมคมกนดานการคาจากเงอนไขดานสงแวดลอมและวกฤตจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ มงตดตามและเฝาระวงมาตรการการอนรกษสงแวดลอมทอาจสงผลกระทบตอการคาและการลงทน เตรยมมาตรการรองรบผลกระทบทจะเกดขนจากมาตรการทางการคาและขอตกลงระหวางประเทศเกยวกบสงแวดลอมและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ศกษาผลกระทบและก าหนดแผน กลยทธรายสนคา รวมทงมาตรการเยยวยาในสนคาและธรกจทเกยวของ สงเสรมใหผสงออกท าคารบอน ฟตพรนต และสรางแรงจงใจใหเกดอตสาหกรรมใหมๆ เพอการพฒนาสงแวดลอมอยางยงยน

๕.๖.๖ การเพมบทบาทประเทศไทยในเวทประชาคมโลกทเกยวของกบกรอบความตกลงและพนธกรณดานสงแวดลอมระหวางประเทศ เปนการศกษารายละเอยดและสรางความเขาใจในพนธกรณ ตดตามสถานการณการเจรจาและทาทของประเทศตางๆ พฒนาบคลากรภาครฐเพอเสรมสรางทกษะการเจรจา พฒนาความรวมมอในกลมอาเซยนและประเทศคคาส าคญ สนบสนนการด าเนนงานตามพนธกรณและขอตกลงระหวางประเทศดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

๕.๖.๗ การควบคมและลดมลพษ มงลดปรมาณมลพษทางอากาศ เพมประสทธภาพการจดการขยะและน าเสยชมชน พฒนาระบบการจดการของเสยอนตราย ขยะอเลกทรอนกส และขยะตดเชอ ลดความเสยงอนตราย การรวไหล การเกดอบตภยจากสารเคม และพฒนาระบบเตอนภย แจงเหตฉกเฉน และระบบการจดการเมอเกดอบตภยดานมลพษ

๕.๖.๘ การพฒนาระบบการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหมประสทธภาพ โปรงใสและเปนธรรมอยางบรณาการ มงสงเสรมสทธและพฒนาศกยภาพชมชนในการเขาถงและใชประโยชนทรพยากรธรรมชาต ปรบปรงกฎหมายเพอแกปญหาความเหลอมล าในการเขาถงและใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตของชมชน ปรบนโยบายการลงทนภาครฐใหเออตอการอนรกษและฟนฟ ผลกดนใหมการจดเกบภาษสงแวดลอมเพอสรางแรงจงใจในการใชทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพและลดการกอมลพษ สรางรายไดจากความหลากหลายทางชวภาพ พฒนาระบบฐานขอมลและระบบตดตามประเมนผล รวมทงสงเสรมการศกษาวจยเพอสรางระบบบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทมประสทธภาพ

Page 31: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

(๑๗)

๖. การบรหารจดการแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ สการปฏบต การบรหารจดการแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ สการปฏบตใหเกดประสทธภาพ ใหความส าคญกบการ

ขบเคลอนการพฒนาประเทศโดยยดแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ เปนกรอบทศทางหลก และแปลงสการปฏบตในระดบตางๆ ทสอดคลองกบสภาพภมสงคม และกระจายการพฒนาลงสพนท โดยยดหลกการพฒนาพนท ภารกจ และการมสวนรวม ใหจงหวดเปนพนทด าเนนการขบเคลอนการพฒนา และเปนจดเชอมโยงการพฒนาจากระดบชมชนสประเทศและประเทศสชมชน เพมการใชองคความร เทคโนโลย นวตกรรม และความคดสรางสรรคใหเปนเครองมอหลกในการขบเคลอนการพฒนาในทกภาคสวนทงระดบพนท ทองถน และชมชน ใชกลไกและเครองมอการพฒนาของภาครฐ ภาคประชาชน ภาคธรกจเอกชน และสอมวลชนอยาง บรณาการใหการขบเคลอนเกดประสทธภาพดวยกระบวนการสรางเครอขายหรอคลสเตอรทตอบสนองตอการแกปญหาและการพฒนาศกยภาพของพนท โดยมแนวทางส าคญ ดงน

๖.๑ การสรางความรความเขาใจใหทกภาคสวนตระหนกถงความสาคญและพรอมเขารวมในการผลกดนแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ไปสการปฏบต โดยจดท าแนวทางการสอสารประชาสมพนธใหทกภาคสวนตระหนกและยอมรบแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ สรางความเขาใจใหภาคการเมองในเปาประสงคและแนวทางของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ และผลกดนใหภาคการเมองน าประเดนการพฒนาส าคญไปผสมผสานในการจดท านโยบาย รวมทงจดท าคมอการแปลงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ เผยแพรใหภาคการพฒนารบรและน าไปปฏบต

๖.๒ การสรางความเชอมโยงระหวางแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ นโยบายรฐบาล แผนการบรหารราชการแผนดน และแผนระดบอนๆ โดยก าหนดประเดนการพฒนาส าคญภายใตยทธศาสตรของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ทเสนอตอสาธารณะอยางชดเจน บรณาการประเดนการพฒนาภายใตยทธศาสตรทมความเชอมโยงกน และจดท าเปนแผนการลงทนหรอแผนพฒนาเฉพาะดานทตอบสนองการพฒนาในหลายมต เชอมโยงแนวคดพนฐาน ยทธศาสตร ประเดนพฒนาส าคญ และแผนพฒนาเฉพาะดานภายใตแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ เขากบนโยบายรฐบาล แผนการบรหารราชการแผนดน และแผนระดบตางๆ จดท ายทธศาสตรการจดสรรงบประมาณแบบมสวนรวม โดยบรณาการสาระส าคญของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ และการจดสรรงบประมาณทสอดคลองกน รวมถงก าหนดแนวทางจดสรรงบประมาณสนบสนนแผนพฒนาจงหวด /กลมจงหวด และแผนทองถนภายใตแนวทางการพฒนาภาคทเชอมโยงกบแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ตลอดจนผลกดนใหภาคเอกชนน าประเดนการพฒนาส าคญในแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ พจารณาประกอบการจดท าแผนการลงทนทางธรกจ

๖.๓ การสรางสภาพแวดลอมใหเออตอการขบเคลอนแผนของภาคการพฒนาตางๆ น าการวจยเปนเครองมอในการขบเคลอนการพฒนา ปรบปรงกฎหมายตางๆ ใหเออตอการขบเคลอนการพฒนา น าเทคโนโลยสารสนเทศมาใชเปนเครองมอในการสอสาร จดท าฐานขอมลทภาคสวนตางๆ เขาถงและใชประโยชนไดงาย รวมทงสรางชองทางใหประชาสงคมมโอกาสแสดงความคดเหนและรวมกจกรรมการพฒนา

๖.๔ การเพมประสทธภาพกลไกรบผดชอบการขบเคลอนแผนฯ ทชดเจน สามารถขบเคลอนแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ในระดบประเทศและระดบพนทไดอยางมประสทธภาพ สนบสนนใหเชอมโยงคณะกรรมการระดบชาตทมอยน าแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ มาเปนกรอบด าเนนงานอยางเปนรปธรรม ใหจงหวดเปนจดประสานการพฒนาระดบพนท รวมทงประสานและผลกดนกลไกนอกภาครฐมสวนรวมขบเคลอนแผนฯ มากขน

Page 32: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

(๑๘)

๖.๕ การเสรมสรางบทบาทของทกภาคสวนใหสามารถขบเคลอนแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ไดอยางมประสทธภาพ อาท พฒนาศกยภาพประชาชนใหมบทบาทส าคญในกระบวนการพฒนา สรางความเขมแขงของชมชนใหพรอมรองรบกบความเปลยนแปลง เสรมสรางความเขมแขงใหองคกรปกครองสวนทองถนทกรปแบบ ผลกดนใหสถาบนการศกษาในพนทเขารวมพฒนาชมชนใหมากขน สนบสนนใหภาคเอกชนมบทบาทน าในการขบเคลอนเศรษฐกจและสงคมทด และพฒนาบคลากรภาครฐใหเปนผน าการเปลยนแปลง

๖.๖ การตดตามประเมนผลแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ โดยตดตามความกาวหนา ประเมนผลส าเรจและผลกระทบของการด าเนนงานอยางตอเนองตามประเดนการพฒนายทธศาสตรและผลการพฒนา ในภาพรวม พฒนากลไกการตดตามประเมนผลแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ทงการตดตามประเมนผลการบรหารจดการแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ สการปฏบตในภาพรวม การตดตามประเมนผลการพฒนาระดบพนท และการตรวจสอบของภาคประชาชนใหเขมแขง โดยสนบสนนใหภาคประชาชนรวมกลมตดตามความกาวหนา ตรวจสอบความโปรงใสและความส าเรจของโครงการตางๆ ตลอดจนพฒนาระบบฐานขอมลใหเชอมโยงเปนเครอขายในทกระดบ ทงฐานขอมลระดบภาพรวมและระดบพนท

Page 33: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

บ ท ท ๑

การประเมนสถานการณของประเทศ ๑. การพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑–๑๐ (พ.ศ. ๒๕๐๔–๒๕๕๔)

การจดท าแผนพฒนาประเทศของไทยนบตงแตแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑ จนถงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ มพฒนาการมาอยางตอเนองภายใตสถานการณ เงอนไข และการเปลยนแปลงในมตตางๆ ทงภายในและภายนอกประเทศ แผนพฒนาฯ ฉบบท ๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐-๒๕๔๔) เปนจดเปลยนส าคญของการวางแผนพฒนาประเทศทเปดโอกาสใหทกภาคสวนของสงคมไดมสวนรวมในการจดท าแผนมากขน มการปรบแนวคดการพฒนาใหมจากทเนนการเพมอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจเปนเปาหมายสดทายของการพฒนามาสการพฒนาแบบองครวม ทมคนหรอประชาชนเปนศนยกลาง และเนนกระบวนการบรหารจดการแบบมสวนรวม แผนพฒนาฯ ฉบบท ๙ ไดยดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญาน าทาง มงพฒนาสความสมดลและยงยน เนนการสรางภมคมกนทางเศรษฐกจและสงคม เพอแกปญหาเชงโครงสรางทท าใหเกดวกฤตเศรษฐกจ ในป ๒๕๔๐ ในระยะของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ (พ.ศ. ๒๕๕๐-๒๕๕๔) ประเทศไทยยงคงเผชญกบการเปลยนแปลงทส าคญในหลายบรบท ทงทเปนโอกาสและขอจ ากดตอการพฒนาประเทศ จงตองมการเตรยมความพรอมของคนและระบบใหมภมคมกนอยางตอเนอง พรอมรบการเปลยนแปลงและผลกระทบทอาจเกดขน มงการพฒนาสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน โดยยงคงอญเชญ “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” มาเปนแนวปฏบตในการพฒนาแบบบรณาการเปนองครวมทมคนเปนศนยกลางการพฒนาตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท ๘ และแผนพฒนาฯ ฉบบท ๙

ในระยะของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ สงคมไทยไดนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ไปประยกตใชอยางกวางขวางทกภาคสวน ภาครฐไดน าไปเปนแนวทางก าหนดนโยบายและจดท าแผนงาน โครงการตางๆ จ านวนมาก การลงทนในโครงการขนาดใหญค านงถงเหตผลและมการบรหารความเสยงอยางมประสทธภาพ ขณะทภาคเอกชนทงธรกจขนาดใหญ ขนาดกลางและขนาดยอม และวสาหกจชมชนไดปรบ กลยทธการลงทนเพอใหธรกจมภมคมกนจากความเสยง ภาคประชาชนและชมชนมการปรบวถการด ารงชวตใหสามารถพงพาตนเองมากขน การยดมนและนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนแนวทางปฏบตสามารถสรางภมคมกนใหกบประชาชน ชมชน ตลอดจนประเทศชาต สงผลใหสงคมไทยเขมแขง มภมคมกนสงขนในหลายดาน และสามารถปรบตวรบกบภาวะวกฤตเศรษฐกจโลกไดอยางมประสทธภาพ สะทอนไดจากความอยเยนเปนสขของคนไทยโดยรวมไมไดรบผลกระทบ โดยดชนความอยเยนเปนสขของคนไทยในระยะของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ อยระหวางรอยละ ๖๖–๖๘ ใกลเคยงกบรอยละ ๖๖.๐ ในป ๒๕๔๙ ซงเปนปสดทายของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๙ โดยปจจยดานเศรษฐกจทเขมแขง การมงานท า ความเขมแขงของชมชน และความอบอนของครอบครวสงผลดตอความอยเยนเปนสขของคนไทย

Page 34: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

การตดตามประเมนผลการพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ พบวาบรรลความส าเรจทนาพอใจ เศรษฐกจของประเทศไทยเขมแขง และมภมคมกน สามารถรบมอกบวกฤตเศรษฐกจการเงนโลกและวกฤตการเมองภายในประเทศไดอยางมประสทธภาพ เศรษฐกจเรมเตบโตอยางมคณภาพ การขยายตวเพมขนเปนรอยละ ๗.๘ ในป ๒๕๕๓ หลงจากชะลอตวอยางตอเนองจากรอยละ ๕.๑ ในป ๒๕๔๙ และหดตวลงรอยละ ๒.๓ ในป ๒๕๕๒ สอดคลองกบผลตภาพการผลตรวมทขยายตวเพมขนเปนรอยละ ๕.๑ ในป ๒๕๕๓ หลงจากชะลอตวลงจากรอยละ ๒.๔ ในป ๒๕๔๙ และหดตวลงรอยละ ๔.๓ ในป ๒๕๕๒ อยางไรกตาม ความสามารถในการพงพาตนเองทางเศรษฐกจเรมลดลง สดสวนการออมตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศทลดลงอยางตอเนองจาก รอยละ ๓๒.๘ ในป ๒๕๕๐ เปนรอยละ ๒๙.๖ ในป ๒๕๕๒ สะทอนวาการออมในประเทศอาจมไมเพยงพอตอความตองการลงทนในประเทศในอนาคต นอกจากนประเทศไทยยงคงพงพงตลาดระหวางประเทศ สดสวนอปสงคในประเทศตอภาคเศรษฐกจระหวางประเทศลดลงเปนรอยละ ๖๗.๕ ในป ๒๕๕๓ จากรอยละ ๗๔.๘ ในป ๒๕๕๒ รวมทงปญหาหนสาธารณะทมแนวโนมเพมสงขนอาจเปนตวบนทอนเสถยรภาพของเศรษฐกจในอนาคต

ในดานคณภาพชวตของคนไทยดขน สดสวนความยากจนไดลดลงจากรอยละ ๙.๖ ในป ๒๕๔๙ เหลอรอยละ ๗.๘ ในป ๒๕๕๓ และความเหลอมล าทางรายไดระหวางคนจนกบคนรวยมแนวโนมดขน คนไทยม งานท า ระดบการจางงานอยในระดบคอนขางเตมทและสงกวาเปาหมาย คณภาพชวตของประชาชนดขนมากอนเนองมาจากการด าเนนการเสรมสรางสขภาพอนามย ท าใหคนไทยรอยละ ๙๙.๔ มหลกประกนสขภาพ รวมทงคนสวนใหญไดรบบรการโครงสรางพนฐานและบรการของสงคมมากขน มหลกประกนความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมทหลากหลาย ส าหรบศกยภาพคนไทยโดยรวมถงแมวาจะดขนแตยงต ากวาเปาหมายหลายดาน จ านวนปการศกษาเฉลย ๘.๒ ป ขณะทเปาหมายก าหนด ๑๐ ป การยกระดบการศกษาของแรงงานไทยทมการศกษาตงแตระดบมธยมตนขนไปมเพยงรอยละ ๔๕.๖ ต ากวาเปาหมายรอยละ ๖๐.๐ ขณะทการปองกนและแกไขปญหายาเสพตดมการด าเนนงานอยางจรงจง แตความรนแรงของปญหากลบมแนวโนมเพมสงขนอยางตอเนองโดยเฉพาะมกลมเยาวชนอายต ากวา ๑๐ ป เขามาเกยวของในประเดนการครอบครองเพอจ าหนาย ปญหาทยงตองใหความส าคญตอเนอง ไดแก การพฒนาคณภาพคนและสงคม การลดความเหลอมล าของประชาชน การสรางความปลอดภยในชวตและทรพยสน ความเขมแขงของสถาบนครอบครว และการบรหารจดการภาครฐในเรองความโปรงใส

การพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมสงผลใหระบบนเวศมความอดมสมบรณมากขน โดยการรณรงคใหมการปลกปาประเภทตางๆ อาท ปาชายเลน ปาชมชน ปลกปาสาธต สวนปาของภาคเอกชน และการคมครองปาอนรกษ ท าใหพนทปาไมเพมขนอยางตอเนองจากรอยละ ๓๒.๗ ของพนทประเทศ ในป ๒๕๔๙ เปนรอยละ ๓๓.๖ ของพนทประเทศ ในป ๒๕๕๓ เชนเดยวกบการพฒนาพนทชลประทานทงขนาดใหญ กลาง เลก โครงการแกมลง ไดสงผลใหพนทชลประทานเพมเปน ๒๙.๓ ลานไรในป ๒๕๕๓ อยางไรกตาม การพฒนาฟนฟคณภาพดนยงด าเนนการไดต ากวาเปาหมาย การรกษาคณภาพสงแวดลอมและการลดมลพษยงมปญหาการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดเพมสงขน คณภาพน าและอากาศต ากวามาตรฐาน แหลงน ามสภาวะเสอมโทรม คณภาพแมน าสายหลกลดลงตอเนอง แหลงน าทมคณภาพเกณฑพอใชขนไปมจ านวนลดลงเหลอรอยละ ๖๑.๐ ในป ๒๕๕๓ ลดจากรอยละ ๗๔.๐ ในป ๒๕๔๙ นอกจากนนการควบคมการใชและ การแพรกระจายของสารเคมอนตรายขาดประสทธภาพ การจดการของเสยอนตรายยงท าไดต ากวาเปาหมาย ส งผลตอคณภาพส งแวดลอมทมมลภาวะมากขน ในระยะตอไปจ งจ าเปนตองเร ง ฟนฟและรกษาทรพยากรธรรมชาตใหคงความสมบรณ ควบคมมลพษและสรางคณภาพส งแวดลอมทด เพอเปนรากฐานทมนคงของประเทศ และเพอการด ารงชวตของคนไทยอยางยงยน

Page 35: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๒. สถานการณการเปลยนแปลงทมผลตอการพฒนาประเทศ

การพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๕๙) ซงอยในชวงเวลาทจะตองเผชญกบการเปลยนแปลงทส าคญ ทงระดบโลกและในประเทศทสงผลกระทบตอการพฒนาประเทศทงโอกาสทสามารถน ามาใชประโยชน ขณะทตองค านงถงภยคกคามและจดแขงทใชผลกดนการพฒนาใหกาวหนา รวมทงแกจดออนทมอยไมใหเปนอปสรรคการด าเนนงาน จงจ าเปนตองประเมนสถานการณการเปลยนแปลง ทจะมผลตอการพฒนาประเทศในระยะตอไปอยางรอบคอบ พรอมทงประเมนศกยภาพของประเทศเพอเตรยมความพรอมใหแกคน สงคม และระบบเศรษฐกจของประเทศใหมภมคมกนตอการเปลยนแปลงไดอยางเหมาะสม สามารถพฒนาประเทศใหกาวหนาตอไปเพอประโยชนสขทยงยนของสงคมไทยตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ส าหรบการเปลยนแปลงทส าคญในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ สรปได ดงน

๒.๑ การเปลยนแปลงส าคญระดบโลก ประกอบดวย การเปลยนแปลงกฎ กตกาใหมของโลก การเกดขวเศรษฐกจหลายศนยกลางในโลก การเปนสงคมผสงอายของโลก ภาวะโลกรอน และวกฤตความสมดลของพลงงานและอาหาร สรปไดดงน

๒.๑.๑ กฎ กตกาใหมของโลกหลายดานสงผลใหทกประเทศตองปรบตว วกฤตเศรษฐกจและการเงนของโลกทผานมาไดสงผลใหเกดการปรบเปลยนกฎระเบยบในการบรหารจดการเศรษฐกจโลกเพอการจดระเบยบใหมของโลกทส าคญ ไดแก กฎ ระเบยบดานการคาและการลงทนทเนนสรางความโปรงใส และน าเงอนไขดานสงแวดลอมและการแกไขปญหาโลกรอนมากดกนทางการคามากขน ทงในรปแบบทเปนมาตรการภาษและทไมใชมาตรการภาษ สงผลใหการสงออกสนคาจากประเทศก าลงพฒนาไปประเทศพฒนาแลวท าไดยากขน การเปดเสรในสาขาการคา บรการ และการลงทนในบางสาขาผานความรวมมอแบบทวภาคหรอขอตกลงในภมภาค ทประเทศสมาชกตองใหความส าคญในการไมเลอกปฏบตระหวางประเทศผลงทน การคมครองทรพยสนทางปญญา การปรบปรงกฎ ระเบยบ ขอบงคบและมาตรฐานทางบญชมความเขมงวดมากขน ความรวมมอระหวางประเทศและองคกรก ากบดแลดานการเงนของแตละประเทศในการเฝาระวงและเตอนภยจะมเพมขน นโยบายการเงนทใหความส าคญในการรกษาเสถยรภาพของระบบการเงนควบคไปกบเสถยรภาพดานราคาสนคาและบรการ และการปรบกฎ ระเบยบ กตกาดานสงแวดลอมและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ทท าใหกลมประเทศก าลงพฒนาตองมสวนรวมในการลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกมากขนในอนาคต และเผชญขอจ ากดทกลมประเทศพฒนาแลวก าลงด าเนนมาตรการใหมๆ ในรปแบบตางๆ ทงมาตรการพหภาค และมาตรการฝายเดยวในลกษณะสมครใจและบงคบ อาท การยายฐานการผลตคารบอนจากประเทศพฒนาแลวมาอยในประเทศก าลงพฒนา และมาตรการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทท าใหประเทศก าลงพฒนาเสยเปรยบ นอกจากน กฎ ระเบยบดานสงคมเรมมบทบาทส าคญมากขน ในเชงการคาและความรวมมอระหวางประเทศโดยเฉพาะดานสทธมนษยชน เปนประเดนทประเทศพฒนาแลวเรยกรองใหประเทศก าลงพฒนาปฏบตตาม เชน กระบวนการผลตสนคาจะตองไมใชแรงงานเดก ตองไมละเมดสทธในการเขาถงทรพยากรของบคคลหรอชมชน การลงทนของบรรษทขามชาตในประเทศก าลงพฒนาตองค านงถงประเดนสทธมนษยชนนอกเหนอไปจากความไดเปรยบในดานตนทน เปนตน

กฎ กตกาใหมของโลกเหลาน จะเปนเครองมอในการตอรองทางการคาทผลกดนผประกอบการไทย ตองยกระดบการผลตใหไดมาตรฐานทก าหนดเพอสามารถแขงขนได ขอตกลงระหวางประเทศดานสงแวดลอม สทธมนษยชน และธรรมาภบาลจะเปนแรงกดดนใหตองปรบกระบวนการผลตทค านงถงสงแวดลอมมากขน ใหความส าคญกบการแสดงความรบผดชอบตอสงคมและการสรางความเปนธรรมในการแขงขนสงขน

Page 36: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๒.๑.๒ การปรบตวเขาส เศรษฐกจโลกแบบหลายศนยกลาง รวมทงภมภาคเอเชยซง ทวความส าคญเพมขน โดยเฉพาะกลมประเทศอตสาหกรรมใหม อาท ฮองกง เกาหล สงคโปร ไตหวน และกลมประเทศอาเซยน ทมแนวโนมเปนศนยกลางการผลตสนคาอตสาหกรรมโลก โดยมปจจยสนบสนนทส าคญ ไดแก ความสมพนธของหวงโซการผลตภายในภมภาคและตนทนการผลตทต า ประเทศในตะวนออกกลาง รสเซย และประเทศผผลตสนคาทเปนวตถดบจะไดรบผลประโยชนจากราคาน ามนและราคาสนคาโภคภณฑในตลาดโลกทมแนวโนมปรบตวสงขน ขณะเดยวกนนโยบายการเปดประเทศของจน รสเซย พลวตการขยายตวของบราซลและอนเดย และการเพมขนของชนชนกลางในภมภาคเอเชย จะชวยเพมก าลงซอในตลาดโลก นอกจากน วกฤตเศรษฐกจทเกดขนสงผลกระทบตอศกยภาพการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศพฒนาแลวมากกวาประเทศก าลงพฒนาและประเทศเศรษฐกจใหม ท าใหเศรษฐกจโลกมแนวโนมพฒนาไปสความเปนโลกหลายศนยกลางทงในดานเศรษฐกจและการเงนในระยะปานกลาง ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ คาดวาเศรษฐกจโลกจะขยายตวเฉลยรอยละ ๔.๐ ตอป ขณะทเศรษฐกจของภมภาคเอเชยจะขยายตวเฉลยรอยละ ๘.๙ ตอป๑

การรวมกลมทางเศรษฐกจในภมภาคตางๆ ของโลกจะมมากขน และการรวมกลมเศรษฐกจทส าคญตอประเทศไทยในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ไดแก การรวมกลมในภมภาคเอเชย ภายใตกรอบการคาเสรของอาเซยนกบจน ญปน และอนเดย และการเปนประชาคมอาเซยนในป ๒๕๕๘ ซงประเทศไทยตองมการเตรยมความพรอมในหลายดาน อาท การพฒนาทรพยากรมนษย ทงทางดานการศกษา ทกษะดานภาษา และทกษะฝมอแรงงาน รวมถงการพฒนากลไกตางๆ อาท การบรหารจดการใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในระดบภมภาคและแกไขปญหาความขดแยงรวมกนเพอน าไปสการอนรกษและใชประโยชนทรพยากรอยางยงยนของภมภาค

๒.๑.๓ การเขาสสงคมผสงอายของโลกเกดขนอยางตอเนอง ประเทศพฒนาแลวสวนใหญเปนสงคมผสงอายมานานกวา ๔๐-๕๐ ป อาท ฝรงเศส สวเดน สหรฐอเมรกา อตาล และญปน สวนประเทศก าลงพฒนา อาท เกาหล สงคโปร จน อนโดนเซย บรไน ไทย และเวยดนาม ไดกาวเขาสการเปนสงคมผสงอายแลวในชวง ๕ ปทผานมา และในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ประชากรสงอายในโลกจะเพมขนอก ๘๑.๙ ลานคน เกดผลกระทบหลายอยาง อาท การยายถนของแรงงานขามชาตทงแรงงานทมฝมอและไรฝมอเพอทดแทนก าลงแรงงานในประเทศทเปนสงคมผสงอาย เกดความหลากหลายทางวฒนธรรม ขณะเดยวกน กเกดภาวะสมองไหล โครงสรางการผลตเปลยนจากการใชแรงงานเขมขนมาเปนการใชองคความรและเทคโนโลยมากขน ท าใหการพฒนาคนมงสรางใหมความร มศกยภาพ ทกษะและความช านาญ ควบคกบการพฒนาเทคโนโลยทดแทนก าลงแรงงานทขาดแคลน ประเทศทเขาสสงคมผสงอายจะมรายจายดานสขภาพเพมขน ท าใหงบประมาณส าหรบการลงทนพฒนาดานอนๆ ลดลง

การทสดสวนผสงอายของประชากรโลกโดยรวมมแนวโนมเพมขนในอนาคต จะเปนโอกาสของประเทศไทยในการใหบรการดแลผสงอายและการใหบรการการแพทยและสขภาพ แตในขณะเดยวกนประเทศไทยกตองปรบตวเตรยมความพรอมดานโครงสรางพนฐานและระบบสวสดการสงคมเพอรองรบการปรบตวเขาสโครงสรางสงคมผสงอาย โดยเฉพาะอยางยงภายใตแรงกดดนดานงบประมาณทมมากขนในภาวะทเศรษฐกจโลกมความผนผวน รวมทงยงตองเตรยมรบมอกบปญหาขนาดของก าลงแรงงานทจะขยายตวชาลงและลดลงในอนาคต ซงอาจจะเปนอปสรรคตอการขยายตวทางเศรษฐกจในระยะยาว

๑ International Monetary Fund, World Economic Outlook Database, April 2011

Page 37: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๒.๑.๔ การเปลยนแปลงภมอากาศโลกสงผลใหสภาพภมอากาศแปรปรวน กอใหเกดการเปลยนแปลงของระบบนเวศ ภยพบตทางธรรมชาตและผลกระทบตอระบบการผลตของโลกทรนแรงมากขน อณหภมโลกสงขนโดยเฉลย ๐.๒ องศาเซลเซยสตอทศวรรษ ในชวง ๓๐ ป ทผานมา ท าใหเกดการเปลยนแปลงของฤดกาล และภยธรรมชาตบอยครงและทวความรนแรง ทงอทกภย แผนดนไหว ดนถลม วาตภย ภยแลง และไฟปา ระบบนเวศในหลายพนทของโลกจะออนแอ เปราะบาง เกดการสญเสยพนทปาไมและความหลากหลายทางชวภาพ และสญเสยพนธพชและสตว พนผวโลกมการเปลยนแปลงทางกายภาพ โดยเฉพาะการสญเสยพนทชายฝงเนองมาจากระดบน าทะเลทสงขน น าไปสการยายถนของประชากรทอยอาศยบรเวณชายฝงทะเล รวมทงสรางความเสยหายตอโครงสรางพนฐาน เขตทองเทยว เขตอตสาหกรรมทมการลงทนสงบรเวณพนทชายฝง ภาวะโลกรอนยงสงผลใหเกดการขาดแคลนน า และโรคระบาดเพมขน กอใหเกดปญหาสขภาพของประชากร และสงผลตอผลตภาพของก าลงแรงงาน และการสญเสยทางเศรษฐกจ นอกจากนระดบคารบอนไดออกไซดและอณหภมทสงขน ความแปรปรวนของปรมาณน าฝน ภยธรรมชาตทรนแรง และการระบาดของโรคและแมลงศตรพช จะสงผลกระทบตอระบบการเพาะปลกและปรมาณผลผลตทางการเกษตรในหลายพนทของโลกลดลง สงผลกระทบทางสงคมตามมา อาท ปญหาความยากจน การอพยพยายถน และการแยงชงทรพยากรเพมขน

ในระยะยาว ปญหาการเปลยนแปลงในสภาพภมอากาศของโลกมแนวโนมรนแรง มากขน จะสงผลซ าเตมใหปญหาการขาดแคลนอาหาร และความเสยหายของพชผลทางการเกษตรมแนวโนมเพมขน ซงจะสงผลกระทบทางเศรษฐกจใหกบประเทศทมภาคเกษตรเปนแหลงรายไดส าคญรวมทงประเทศไทย นอกจากน ภยพบตทางธรรมชาตทรนแรงและเกดขนบอยครงจะเปนตวฉดใหการพฒนาประเทศ ไมบรรลผลเทาทควร

๒.๑.๕ ความมนคงทางอาหารและพลงงานโลกมแนวโนมจะเปนปญหาส าคญ อตราการใชพลงงานของโลกในภาพรวมจะเพมขนอยางกาวกระโดด ขณะทพลงงานฟอสซลมจ ากด จงเกดการพฒนาและสงเสรมการใชพลงงานทดแทนจากพชเพมขน เชน มนส าปะหลง ออย ปาลมน ามน เปนตน กอใหเกดผลกระทบตอผลผลตอาหาร ความมนคงทางอาหารของประเทศและการสงออก นอกจากน ความตองการบรโภคสนคาเกษตรและอาหารทเพมขนจากการเพมของประชากรโลก และการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ทคาดวาจะสงขน โดยเฉพาะในทวปเอเชยและแอฟรกา แตผลผลตพชอาหารโลกลดลงจากขอจ ากดดานพนทและศกยภาพทางเทคโนโลยทมอย ประกอบกบการเปลยนแปลงภมอากาศ การเกดภยพบตทางธรรมชาต ปญหาการครอบครองทรพยากรพนธกรรมและการผกขาดทางการคาเมลดพนธพช สงผลกระทบตอวถชวตของเกษตรกรรายยอยจ านวนมากทพงพาอาศยทรพยากรปาไม พนธพชตางๆ เปนอาหารและยาสมนไพร และความมนคงทางอาหารของประเทศในระยะยาว

ส าหรบประเทศไทยซงเปนแหลงผลตอาหารของโลก วกฤตอาหารถอเปนโอกาสในการพฒนาสนคาภาคเกษตรเพอการสงออก แตประเทศไทยเองกยงพงพงการน าเขาพลงงานจากตางประเทศทมราคาสง และหนมาใหความส าคญกบการสงเสรมพลงงานทดแทน แตอาจน าไปสความไมสมดลระหวางการปลกพชอาหารและพลงงาน และเกดการแยงชงพนทเพาะปลกหรอปญหาอนๆ ตามมา

๒.๑.๖ ความกาวหนาทางเทคโนโลยมบทบาทส าคญตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมรวมทงตอบสนองการด ารงชวตของประชาชนมากยงขน โดยเฉพาะการน าเทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสารมาใชในการเพมประสทธภาพการบรหารจดการทงดานการเงน การผลตและการควบคมคลงสนคา รวมถงนาโนเทคโนโลย เทคโนโลยชวภาพ และเทคโนโลยเกยวกบการท างานของสมองและจต เปนโอกาสใน

Page 38: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

การพฒนาเศรษฐกจและสงคม เชน การสงเสรมเศรษฐกจสรางสรรค การพฒนาพลงงานและวสดตางๆ จากพช การทดแทนแรงงานดวยเครองจกร การพฒนาสขภาพและศกยภาพในการท างานของผสงอาย เปนตน ขณะเดยวกน อาจเปนภยคกคามตอความมนคงของประเทศ เชน การจารกรรมขอมลธรกจหรอขอมลสวนบคคล การลนไหลของวฒนธรรมอยางไรพรมแดน การใชสอเผยแพรขอมลเทจ และเปนเครองมอของการ กอการราย เปนตน ประเทศทพฒนาเทคโนโลยชาจะกลายเปนผซอและมผลตภาพต ากวาประเทศอนๆ ไมสามารถแขงขนกบประเทศคแขงได รวมทงการเขาถงเทคโนโลยทไมเทาเทยมกนของกลมคนในสงคมกเปนชองวางทจะท าใหเกดความเหลอมล าในการพฒนา

ท งน ประเทศไทยยงอย ในสถานะของผซอเทคโนโลยมากกวาผคดคนหรอ สรางขนมาเอง ท าใหยงมการพงพาจากตางประเทศในระดบสง ขณะทเทคโนโลยสารสนเทศไดกอใหเกดการแลกเปลยนดานวฒนธรรมอยางหลากหลาย โดยทยงขาดแนวทางรองรบหรอคดกรองการไหลเขามาของขอมลขาวสารทไมเหมาะสม อาจน าไปสวกฤตศลธรรมและปญหาสงคมอนๆ ตามมา

๒.๑.๗ การกอการรายสากลเปนภยคกคามประชาคมโลก การกอการรายและอาชญากรรมขามชาตมแนวโนมขยายตวทวโลกและรนแรง มรปแบบและโครงขายทซบซอนมากขน เกดกระแสการปองกนการกอการรายทวโลก องคการสหประชาชาตไดเขามามสวนรวมแกปญหาภยคกคามจากการกอการราย อาท การจดท าอนสญญาตลอดจนพธสารตางๆ ทเกยวของกบแนวทางแกไขปญหาการกอการรายสากลใหประเทศสมาชกถอปฏบตใหสอดคลองกน ขณะทสหรฐอเมรกามมาตรการทเขมงวด สงผลกระทบตอการบรหารจดการและตนทนการสงออกของผประกอบการไทย ดงนน การสรางความรวมมอภายใตกรอบตางๆ ตองเตรยมความพรอมในการควบคมปจจยทเกอหนนการกอการรายระหวางประเทศ เพอปกปองผลประโยชนของชาต

สถานการณการกอการรายทเกดขนในตางประเทศ อาจสงผลกระทบตอประเทศไทยโดยกระตนใหเกดแรงจงใจในเชงอดมการณทางศาสนาและลทธความเชอตางๆ สงผลใหสถานการณ ความไมสงบในประเทศโดยเฉพาะในพนทชายแดนภาคใต ยงคงมอยตอไป ในขณะเดยวกนแนวโนมความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยคาดวาจะท าใหขดความสามารถในการปฏบตการของกลมการกอการรายเพมขน กอใหเกดความเสยหายอยางรนแรงและเปนวงกวางมากกวาเดม

๒.๒ การเปลยนแปลงภายในประเทศ ประกอบดวย การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ สงคม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และการบรหารจดการการพฒนาประเทศ สรปไดดงน

๒.๒.๑ การเปลยนแปลงสภาวะดานเศรษฐกจ

๑) ประเทศไทยสามารถรกษาอตราการขยายตวและเสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศไทยใหอยในเกณฑด โดยเศรษฐกจไทยขยายตวเฉลยรอยละ ๓.๘ ระหวางป ๒๕๓๗-๒๕๕๓ ขณะเดยวกนโครงสรางการผลตและบรการไดปรบเปลยนจากการขบเคลอนดวยภาคเกษตรสภาคอตสาหกรรม ภาคอตสาหกรรมกลายเปนภาคการผลตทมบทบาทสงตอระบบเศรษฐกจไทย โดยมสดสวนตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศเพมขนอยางรวดเรวจากรอยละ ๓๖.๐ ในป ๒๕๔๒ เปนรอยละ ๔๐.๘ ในป ๒๕๕๓ ซงเปนผลมาจากการยายฐานการผลตเพอการสงออกของประเทศญปน อยางไรกตาม ผลตภาพการผลตรวมของภาคอตสาหกรรมยงอยในระดบต าเฉลยเพยงรอยละ ๑.๘ ในชวงป ๒๕๕๐-๒๕๕๓ เนองจากความสามารถ ในการพฒนานวตกรรมและการดดซบเทคโนโลยจากตางประเทศยงคงคอนขางจ ากด

ภาคเกษตรมความส าคญตอระบบเศรษฐกจของประเทศ เนองจากภาคเกษตรเปนแหลงสรางรายไดหลกของประชาชนสวนใหญในประเทศและเปนฐานในการสรางมลคาเ พมของ

Page 39: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

ภาคอตสาหกรรม จากความเขมแขงของฐานทรพยากรธรรมชาตและความเหมาะสมของสภาพภมอากาศ รวมทงการสะสมความรและภมปญญาทางการเกษตรอยางตอเนอง และภาคบรการมบทบาทส าคญในการสรางมลคาเพมใหแกเศรษฐกจ ชวยลดการขาดดลการคา พฒนาคณภาพชวตประชาชน และรองรบการเคลอนยายแรงงานจากภาคการผลตอนของประเทศ

๒) การเชอมโยงเศรษฐกจของประเทศกบเศรษฐกจตางประเทศท าใหเกดกจกรรมทางเศรษฐกจระหวางประเทศโดยเฉพาะกจกรรมทางการคาและการลงทนระหวางประเทศ ซงมบทบาทส าคญตอการพฒนาเศรษฐกจมาโดยตลอด ทงน การสงออกของไทยมการขยายตวอยางตอเนองในชวง ๑๐ ป ทผานมา (พ.ศ. ๒๕๔๓ - ๒๕๕๓) และสามารถรกษาสดสวนการสงออกในตลาดโลกทรอยละ ๑.๒ ตอเนองมาตลอดนบแตป ๒๕๔๙ ถง ๒๕๕๓ ซงสงผลใหสดสวนการพงพาตางประเทศเพมสงขนจากรอยละ ๘๔.๙ ตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ ในแผนพฒนาฯ ฉบบท ๗ (พ.ศ. ๒๕๓๕-๒๕๓๙) เปนรอยละ ๑๓๗.๕ ในชวง ๔ ปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ (พ.ศ. ๒๕๕๐-๒๕๕๓) ส าหรบการลงทนโดยตรงจากตางประเทศยงคงมบทบาทส าคญตอการขยายตวของระบบเศรษฐกจไทย แตจากภาวะเศรษฐกจโลกทตกต าและขดความสามารถในการแขงขนลดลง ท าใหบทบาทของการลงทนในการขบเคลอนเศรษฐกจมแนวโนมลดลงจากรอยละ ๔๑.๒ ตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๗ เปนรอยละ ๒๕.๗ ในปชวง ๔ ปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐

๓) ระบบเศรษฐกจของไทยยงมความออนแอดานปจจยสนบสนน ไมเออตอการจดระบบการแขงขนทเปนธรรมและเหมาะสมกบสถานการณการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ โดยเฉพาะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย คณภาพการบรการของโครงสรางพนฐาน กฎหมาย กฎ และระเบยบทางเศรษฐกจ สงผลใหโครงสรางเศรษฐกจของไทยไมสามารถรองรบการเจรญเตบโตไดอยางยงยน และยงตองพงพงและเผชญกบการเปลยนแปลงจากปจจยภายนอกประเทศมากขนตามล าดบ นอกจากน การกระจายผลตอบแทนตอปจจยแรงงานของประเทศไทยมแนวโนมลดลงอยางตอเนองจากรอยละ ๓๐.๒ ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๘ เปนรอยละ ๒๙.๔ และ ๒๘.๙ ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๙ และ ๓ ปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ ตามล าดบ ในขณะทผลตอบแทนของปจจยการผลตอนๆ ทไมใชแรงงาน เชน ผลตอบแทนของทน ผประกอบการ และทดน เปนตน มแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง

การพฒนาประเทศในอนาคต จ าเปนตองใหความส าคญกบการปรบโครงสรางเศรษฐกจ สการพฒนาทยงยนและมคณภาพโดยใชองคความร เทคโนโลย นวตกรรม และความคดสรางสรรค เปนพนฐานส าคญในการขบเคลอน ภายใตปจจยสนบสนนทเอออ านวยและระบบการแขงขนทเปนธรรม พรอมทงใชโอกาสจากปจจยภายนอกใหเกดประโยชนกบประเทศไดอยางเหมาะสมและขยายฐานการพฒนาใหทวถงมากขน

๒.๒.๒ การเปลยนแปลงสภาวะดานสงคม ๑) ประเทศไทยกาวสสงคมผสงอายจากการมโครงสรางประชากรทวยสงอาย

เพมขน วยเดกและวยแรงงานลดลง ขณะทการยายถนของประชากรสงผลใหความเปนเมองสงขน โครงสรางประชากรวยเดกและวยแรงงานมสดสวนลดลงอยางตอเนอง อนเนองมาจากภาวะเจรญพนธของสตรไทยลดต าลงอยท ๑.๖ ในป ๒๕๕๑ สงผลใหสดสวนประชากรวยเดก : วยแรงงาน : ผสงอาย ลดลงจากรอยละ ๒๐.๕ : ๖๗.๖ : ๑๑.๙ ในป ๒๕๕๓ เปนรอยละ ๑๘.๓ : ๖๖.๙ : ๑๔.๘ ในป ๒๕๕๙ ท าใหประเทศไทยเผชญภาวะขาดแคลนก าลงคนในอนาคตทอาจสงผลกระทบตอผลตภาพการผลตของประเทศ นอกจากน ประชากรจากชนบทอพยพเขามาท างานในเมองอยางตอเนอง ท าใหสดสวนประชากรในเขตเมองเพมขนจากร อยละ ๓๑.๑ ในป ๒๕๔๓ เปนรอยละ ๔๕.๗ ในป ๒๕๕๓ หรอเพมขนถงรอยละ ๔๖.๙ ความเปนเมองทขยายไป

Page 40: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

อยางรวดเรวสงผลใหวถชวตมลกษณะตางคนตางอย การอยอาศยแบบเครอญาตเปลยนไปสการเปนปจเจกมากขน โครงสรางครอบครวเปลยนไปสครวเรอนทอยคนเดยว ครวเรอนทอยดวยกนแบบไมใชญาต และครวเรอนทมอายรนเดยวกน สองรน และรนกระโดด (ตายาย-หลาน) หรอครวเรอนทเปนเพศเดยวกน สมพนธภาพระหวางสมาชกในครอบครวมความเปราะบางจนน าไปสปญหาทางสงคมเพมขน เชน อตราการหยารางเพมขนจาก ๔.๕ คตอพนครวเรอน ในป ๒๕๔๕ เปน ๕.๕ คตอพนครวเรอน ในป ๒๕๕๓ ปญหาความรนแรงในครอบครวและความรนแรงทางเพศตอเดกและสตรเพมขน

๒) คนไทยไดรบการพฒนาศกยภาพทกชวงวย แตยงมปญหาดานคณภาพการศกษาและสตปญญาของเดก มพฤตกรรมเสยงตอสขภาพ และผลตภาพแรงงานต า การพฒนาทผานมาท าใหเดกและเยาวชนมโอกาสทางการศกษาเพมขน ระดบการศกษาเฉลยของคนไทยมแนวโนมสงขน ในป ๒๕๕๓ จ านวนปการศกษาเฉลยของประชากรวย ๑๕ ปขนไปเพมเปน ๘.๒ ป แตยงมปญหาคณภาพการศกษา โดยคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนลดลงจากรอยละ ๓๙.๐ ในป ๒๕๕๐ เปนรอยละ ๓๔.๙ ในป ๒๕๕๓ ซงต ากวาเปาหมายทก าหนดไวรอยละ ๕๕ อกทง ยงมปญหาพฤตกรรมเสยงทางสขภาพทท าใหเกดปญหาการตงครรภในวยรนเพมสงขน อตราการตงครรภของวยรนหญงอาย ๑๕-๑๙ ป เพมจาก ๕๔.๙ ตอประชากรหญงอาย ๑๕-๑๙ ปพนคนในป ๒๕๔๘ เปน ๕๖.๒ ในป ๒๕๕๓ สวนกลมวยเดกมพฒนาการดานความสามารถทางเชาวปญญา และความฉลาดทางอารมณคอนขางต า โดยเดกอาย ๐-๕ ปทมพฒนาการสมวยมสดสวนลดลงจากรอยละ ๗๒ เหลอเพยงรอยละ ๖๗ ขณะทกลมวยท างานยงมผลตภาพต า มอตราเพมเฉลยของผลตภาพแรงงานชวงป ๒๕๕๐–๒๕๕๑ เพยงรอยละ ๑.๘ ขณะเดยวกน จากการด าเนนนโยบายความรวมมอทางเศรษฐกจระดบทวภาคและระดบพหภาค สงผลใหมแรงงานตางชาตเขามาในประเทศไทย ๑.๓ ลานคน ในป ๒๕๕๓ คดเปนแรงงานถกกฎหมายรอยละ ๒๘.๔ และแรงงานผดกฎหมายถงรอยละ ๗๑.๖ นอกจากน คนไทยสวนใหญยงมปญหาเจบปวยดวยโรคทปองกนได ๕ อนดบแรกสงขนในทกโรค ทงโรคเบาหวาน ความดนโลหตสง หลอดเลอดในสมอง โรคหวใจ และมะเรง โดยเฉพาะกลมวยสงอายเจบปวยดวยโรคเรอรงเพมขน โดยพบวารอยละ ๓๑.๗ ปวยเปนโรคความดนโลหตสง รองลงมาคอ เบาหวาน รอยละ ๑๓.๓ และหวใจ รอยละ ๗.๐ ทจะสงผลตอภาระคาใชจายในการรกษาพยาบาลของภาครฐในอนาคต

๓) ประชาชนไดรบการคมครองทางสงคมเพมขนและมการจดสวสดการทางสงคมในหลายรปแบบ แตกลมผดอยโอกาสยงไมสามารถเขาถงบรการทางสงคมไดอยางทวถง คนไทยสามารถเขาถงหลกประกนสขภาพไดถง ๖๓.๑ ลานคน คดเปนรอยละ ๙๙.๔ ของประชากรผมสทธทงประเทศ จากการด าเนนนโยบายหลกประกนสขภาพถวนหนา และมการด าเนนการเรองการคมครองทางสงคมในรปแบบทหลากหลาย ไดแก การจดตงกองทนสวสดการชมชน การใหความคมครองสงเสรมสทธประโยชนคนไทยและแรงงานไทย การรเรมจดท ากองทนการออมแหงชาตเพอเปนการออมระยะยาวส าหรบผสงอาย เปนตน แตยงมบางกลมทไมสามารถเขาถงหลกประกนทางสงคม กลาวคอ ก าลงแรงงานของประเทศมหลกประกนทางสงคมเพยงรอยละ ๓๖.๖ ขณะทแรงงานอกรอยละ ๖๒.๑ ยงไมมหลกประกนทางสงคม อยางไรกตาม ไดมการขยายความคมครองใหแรงงานนอกระบบภายใตการประกนสงคมตามมาตรา ๔๐ แหงพระราชบญญตประกนสงคม พ.ศ. ๒๕๕๓ โดยเรมใหผสนใจสมครเปนผประกนตนเมอเดอนพฤษภาคม ๒๕๕๔ ขณะเดยวกน ผสงอายรอยละ ๗๐.๐ หรอ ๕ ลานคนมหลกประกนความมนคงในชวตเพยงเบยยงชพ และกลมผมรายไดต าสดรอยละ ๑๐.๐ ของประชากรมระดบการศกษาไมเกนมธยมศกษาตอนตนถงรอยละ ๙๔.๐ นอกจากน คณภาพบรการดานการศกษาและสาธารณสขยงคงมความแตกตางกน สะทอนใหเหนจากผลการประเมนสถานศกษา ผลสมฤทธทางการศกษารายพนท และการกระจายทรพยากรสาธารณสขในแตละภมภาค

Page 41: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๔) ความเหลอมล าทางรายไดของประชากรและโอกาสการเขาถงทรพยากรเปนปญหาการพฒนาประเทศ การกระจายรายไดระหวางกลมประชากรชใหเหนวา ผลประโยชนสวนใหญอยในกลมทมโอกาสและรายไดสง ท าใหสดสวนรายไดระหวางกลมคนรวยรอยละ ๑๐ ของประชากร กบกลมคนจนรอยละ ๑๐ ของประชากร มความแตกตางกนถง ๒๒.๘ เทา ในป ๒๕๕๒ แมวารฐบาลไดพยายามแกปญหาความเหลอมล าของการกระจายรายไดผานนโยบายตางๆ อาท กองทนหมบานและชมชนเมอง และนโยบายการใหสนเชอเพอกระตนใหเกดการใชจาย ท าใหคนยากจนในประเทศไทยลดลงอยางตอเนองจากรอยละ ๔๒.๒ หรอ ๒๒.๑ ลานคน ในป ๒๕๓๑ เหลอรอยละ ๘.๑ หรอ ๕.๓ ลานคน ในป ๒๕๕๒ ความเหลอมล าทางรายไดและโอกาสการเขาถงบรการของรฐเปนสาเหตทน าไปสความขดแยงในสงคม และเปนอปสรรคตอการพฒนาประเทศ อาท ปญหาการทจรตคอรรปชน คนยากจนขาดโอกาสทางการศกษา การรบรขาวสาร และอ านาจตอรอง การประทวง การใชความรนแรง ปญหาอาชญากรรม และยาเสพตด เปนปจจยลดทอนความเขมแขงทางเศรษฐกจ ความมนคงทางสงคม และท าใหประชาธปไตยออนแอ ขณะเดยวกน การกระจายผลตอบแทนระหวางปจจยการผลต และการกระจายรายไดระหวางภมภาคแตกตางกน ผลตอบแทนของแรงงานมแนวโนมลดลงตอเนองจากรอยละ ๓๐.๒ ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๘ เปนรอยละ ๒๘.๙ ในชวง ๓ ปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ ขณะทผลตอบแทนของทน ผประกอบการ และทดนมแนวโนมเพมขน

๕) สงคมไทยเผชญวกฤตความเสอมถอยดานคณธรรมและจรยธรรม และมการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมทหลากหลาย การเปลยนแปลงอยางรวดเรวผานกระแสโลกาภวตนและโลก ไซเบอร ท าใหคนไทยมงแสวงหาความสขและสรางอตลกษณสวนตวผานเครอขายสงคมออนไลน เกดเปนวฒนธรรมยอยรวมสมยทหลากหลายในรปแบบการรวมกลมของบคคลทสนใจเรองเดยวกน โดยทวฒนธรรมทบงบอกความเปนไทยไมสามารถแสดงบทบาททชดเจน ขณะเดยวกนสงคมไทยกเผชญกบความเสอมถอยดานคณธรรมจรยธรรม ซงสะทอนไดจากคนในสงคมมความถในการใชความรนแรงในการแกไขปญหามากขน ทงปญหาครอบครว การแยงชงทรพยากรระหวางชมชน และความคดเหนแตกตางทางการเมอง ขณะทกระบวนการยตธรรมแกไขปญหาไดไมเตมท ผทใชความรนแรงมกขาดความยบยงชงใจ มพฤตกรรมเลยนแบบหรออาจเกดจากการเลยงด ขาดการใชเหตใชผล ขาดความเออเฟอ เอออาทร สงผลใหความมคณธรรมและจรยธรรมของคนในสงคมลดนอยลง

๖) สงคมไทยเผชญปญหาการแพรระบาดของยาเสพตดและการเพมขนของการพนนโดยเฉพาะในกลมเดกและเยาวชน ในชวง ๔ ป ของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ เดกและเยาวชนถกด าเนนคดโดยสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน มสดสวน ๕.๐-๕.๔ คดตอเดกพนคน สงกวาในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๘-๙ ทมสดสวน ๓.๓-๕.๑ คดยาเสพตดเพมขนอยางตอเนองจาก ๘,๘๐๓ คด ในป ๒๕๔๙ เพมขนเปน ๑๔,๖๙๕ คด ในป ๒๕๕๓ ทงน ปญหาการแพรระบาดของยาเสพตดในโรงเรยนและสถานศกษาเพมขนอยางนาเปนหวง จากการส ารวจความคดเหนของประชาชนพบวา ปญหาการแพรระบาด ยาเสพตดในสถานศกษาเพมขนจากรอยละ ๑๙.๒ ป ๒๕๕๒ เปนรอยละ ๕๑.๓ ป ๒๕๕๓ ขณะเดยวกนกลมเดกและเยาวชนมแนวโนมเลนการพนนมากขน

๗) สงคมไทยตนตวทางการเมองและใหความส าคญกบความรบผดชอบตอสงคมและระบบธรรมาภบาลมากขน ประชาชนไทยมความตนตวในทางการเมองสงขน การใชสทธลงคะแนนเลอกผแทนราษฎรเพมขน การตรวจสอบทางการเมองเกดขนตอเนอง ขณะทภาคธรกจเอกชนเขามามบทบาทในการพฒนาประเทศมากขน มการจดตงเครอขายดานความรบผดชอบตอสงคมของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย มการด าเนนธรกจในรปแบบกจการเพอสงคม ซงเปนแนวทางการลงทนใหมของการประกอบธรกจเพอการเจรญเตบโตของภาคสงคมเปนหลก ไมมงก าไรสงสด อยางไรกตามในดานการ

Page 42: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๐

บรหารจดการยงมปญหาความโปรงใส และไมสจรต ดชนภาพลกษณการคอรรปชนในชวงป ๒๕๕๐-๒๕๕๓ มคะแนนในชวง ๓.๒–๓.๕ เทยบกบในชวงของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๙ ทคะแนนอยในชวง ๓.๒-๓.๘ จากคะแนนเตม ๑๐ คะแนน

๒.๒.๓ การเปลยนแปลงสภาวะดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ๑) ทนทรพยากรธรรมชาตเสอมโทรม จากการเพมขนของประชากร การพฒนา

เศรษฐกจทมงการเจรญเตบโตและการแขงขนทางดานการคา และการลงทน ซงท าใหมการใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตเกนศกยภาพและกระทบตอความสมดลของระบบนเวศ พนทปาไมของประเทศไทยมแนวโนมลดลงอยางตอเนอง จากรอยละ ๕๓.๓ ในป ๒๕๐๔ เหลอรอยละ ๓๓.๖ ในป ๒๕๕๓ อยในระดบต ากวาเกณฑทจะรกษาสมดลของระบบนเวศ พนทปาตนน าอยในขนวกฤตถง ๑๔ ลานไร สงผลใหการเกดอทกภยและปญหาภยแลง รวมทงการขาดแคลนน ามความรนแรงเพมขน ปจจบนมปรมาณน าตนทนเพยง ๒ ใน ๓ ของความตองการใชน าเทานน การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพมแนวโนมสงขนจากกจกรรมตางๆ ของมนษย การกดเซาะชายฝงในพนทหลายแหงอยในภาวะวกฤต ป ๒๕๕๐ แนวชายฝงทะเล ทวประเทศถกกดเซาะ ๑๕๕ แหง รวมเปนความยาวประมาณ ๖๐๐ กโลเมตร เกดการสญเสยทดนไปถง ๑๑๓,๐๔๒ ไร คดเปนมลคาความเสยหายเฉพาะทดนประมาณ ๑ แสนลานบาท สวนพนทแนวชายฝงทะเลอาวไทยตอนในทงหมดซงไดรบการจดเปนพนทชมน าทมความส าคญระดบชาต มอตราการกดเซาะรนแรงมากกวา ๕ เมตรตอป ขณะททรพยากรดนทเปนปจจยการผลตทส าคญ มความเสอมโทรมและมปญหาความขดแยงในการใชประโยชนทดน พนทดนเสอมโทรมในระดบรนแรงและระดบวกฤตเทากบ ๓๖.๐ ลานไร คดเปนรอยละ ๑๑.๒ ของพนทประเทศ การใชทดนทไมเหมาะสมกบศกยภาพพนท และปญหาการกระจายการถอครอง มการเขาครอบครองใชประโยชนทดนในพนทอนรกษ รวมทงการขยายตวของเมอง พนทอตสาหกรรมและพาณชยกรรม รกพนทเกษตรกรรมมากขน

๒) การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศสงผลซ าเตมใหปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมรนแรง กระทบตอผลผลตภาคเกษตรและความยากจน ภาวะโลกรอนทเกดขนอยางรวดเรวในชวง ๕๐ ปทผานมาท าใหเกดการเสยสมดลของธรรมชาต สงผลกระทบเช อมโยงในหลายมต ทงดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม การเปลยนแปลงในเชงพนททเรมปรากฏชดเจนในบรเวณภาคกลางเขตลมแมน าเจาพระยาและภาคอสานตอนลางทมอณหภมสงขน ท าใหพชและสตวตองปรบตวเขาสระบบนเวศทเปลยนไป เกดการเปลยนแปลงของพนธพช สตวปา และสงมชวตทอาศยอยในปา ความหลากหลายทางชวภาพกจะเปลยนแปลงตามไปดวย ระบบนเวศทางทะเลกไดรบผลกระทบจากภาวะโลกรอน เนองจากอณหภมผวน าทเพมขนและระดบน าทะเลทสงขนในบางพนทสงผลใหพชและสตวทะเลบางชนดสญพนธ เกดการกดเซาะพนทชายฝงอยางตอเนอง น าไปสปญหาความเสอมโทรมของดน และสงผลกระทบตอแหลงทอยอาศย แหลงประกอบอาชพ และแหลงทองเทยวทส าคญโดยตรงหากไมไดรบการปองกน กอใหเกดความเสยหายทางเศรษฐกจและสงคมตามมา ปรมาณน าฝนในระยะ ๒๐ ปขางหนาในบางพนทมแนวโนมลดลง เกดภยพบต ภาวะน าทวมฉบพลน น าหลาก ภยแลงยาวนาน หรอดนถลมในหลายพนท เกดความเสยหายตอผลผลตทางการเกษตรคดเปนมลคากวาสพนลานบาทตอป การสญเสยผลผลตทางการเกษตรจากการเกดภยแลงยาวนานหรอน าทวมซ าซากสงผลกระทบตอเศรษฐกจและวถชวตของประชาชน โดยเฉพาะเกษตรกรทตองประสบปญหาทอยอาศย ทดนท ากน หรอตนทนการผลตทสงขน ขณะทผลผลตตกต า เกดการสญเสยทดนของเกษตรกรรายยอย น าไปสการบกรกทปาเพมขน และความขดแยงแยงชงการใชประโยชนทดน

Page 43: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๑

๓) การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมยงไมมประสทธภาพเทาทควร ขณะทมความขดแยงทางนโยบายในการบรณาการการอนรกษสงแวดลอมกบการพฒนาเศรษฐกจ การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมขาดการบรณาการรวมระหวางหนวยงานรบผดชอบทเกยวของ สงผลใหการก าหนดเครองมอและกลไกในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเปนแบบแยกสวน ระบบการจดการขอมลดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไม ไดมาตรฐาน ไมครอบคลม และขาดการเชอมโยงกบขอมลดานเศรษฐกจและสงคม กฎหมายมลกษณะของการบรหารจดการทรพยากรรายสาขา ขาดประสทธภาพในการบงคบใช ขาดความเปนธรรม และความโปรงใส นอกจากน มปญหาการทจรตคอรรปชน และความไมเปนธรรมในการจดสรรทรพยากร เชน ทดน น า และปาไม เปนตน ขณะทเกดความขดแยงของนโยบายระหวางการลงทนในภาคอตสาหกรรมเพอความกาวหนาทางเศรษฐกจ และการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สงผลใหภาคประชาชนขาดความเชอมนตอการพฒนาอตสาหกรรมและการแกไขปญหาสงแวดลอมของภาครฐ ดงเชนกรณปญหามลพษในพนท นคมอตสาหกรรมมาบตาพด จงหวดระยอง ทสงผลกระทบทงในมตเศรษฐกจและชวตความเปนอยของคนในพนท

๔) ประเทศไทยยงมความมนคงดานอาหาร แมจะตองเผชญกบความทาทายจากการเปลยนแปลงภมอากาศและความตองการพชพลงงาน ผลผลตเกษตรมเพยงพอส าหรบการบรโภคและสงออก แมวาจะมการปรบเปลยนการเพาะปลกไปสพชพลงงานเพมขน โดยเฉพาะปาลมน าม น และมนส าปะหลง แตยงไมสงผลกระทบตอการผลตพชอาหารส าคญในภาพรวมของประเทศ อาท ขาวนาปทมพนทการผลตไมเปลยนแปลง อยางไรกด ผลกระทบจะเกดขนมากหรอนอยขนอยกบความสามารถในการพฒนายกระดบคณภาพระบบการผลตของภาคการเกษตรในอนาคต รวมถงแนวนโยบายภาคเกษตรของประเทศทใหความส าคญในการเลอกสงเสรมการผลตพชอาหารและพชพลงงานอยางสมดล

๒.๒.๔ การเปลยนแปลงสภาวะดานการบรหารจดการการพฒนาประเทศ

๑) รฐธรรมนญฉบบทใชอยในปจจบนใหความส าคญกบการมสวนรวมของประชาชน และวางรากฐานธรรมาภบาลของประเทศมาอยางตอเนอง สงผลใหประชาชนมความตนตวทางการเมองสงขน วกฤตการณทางการเมองป ๒๕๔๙ สงผลใหคาดชนประชาธปไตยของไทยมคาคะแนน ๕.๗ คะแนน จากคะแนนเตม ๑๐ คะแนน อยในล าดบท ๙๐ จากประเทศกลมตวอยางทงหมด แตภายหลงจากการประกาศใชรฐธรรมนญ พ.ศ. ๒๕๕๐ ทน าไปสกระบวนการเลอกตง สงผลใหคาดชนประชาธปไตยในป ๒๕๕๑ เพมขนเปน ๖.๘ เปนอนดบหนงเมอเปรยบเทยบกบประเทศเพอนบาน และอยล าดบท ๕๔ จากประเทศกลมตวอยางทงหมด ซงสะทอนใหเหนวา ประชาชนเกดความตนตวในการมสวนรวมบรหารประเทศทสงกวาในอดต การรวมตวแสดงความคดเหนทางการเมองหรอการตรวจสอบการท างานของภาครฐเปนการวางรากฐานการพฒนาวฒนธรรมประชาธปไตยและธรรมาภบาลใหเปนสวนหนงของวถการด าเนนชวตในสงคมไทย และเสรมสรางการเมองใหโปรงใส สจรตมากขน

๒) ความขดแยงทางการเมองและความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใตสงผลตอเศรษฐกจ การด ารงชวตของประชาชน ความเชอมนของนานาประเทศ และท าใหความสงบสขลดลง ความขดแยงทางการเมองอนเนองมาจากการชมนมประทวงและการกอความรนแรงในเหตการณตางๆ สงผลกระทบโดยตรงตอความมนคงและความสามคคของคนในชาต เปนเหตใหรฐบาลขาดเสถยรภาพ ไมสามารถบรหารประเทศไดเตมความสามารถ ลดความเชอมนจากนกลงทนจากตางประเทศ รวมทงการใชความรนแรงในการยตปญหาระหวางเจาหนาทรฐกบประชาชนท าใหเกดการบาดเจบและความลมตายของผคน ความรนแรงทเกดขนยงท าใหประชาชนสวนใหญมความเครยด ความวตกกงวล และหวาดระแวงเพมมากขน ขณะท

Page 44: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๒

ความไมสงบใน ๓ จงหวดชายแดนภาคใตทยงรนแรง ท าใหมผเสยชวต ไดรบบาดเจบ และทรพยสนเสยหายเปนจ านวนมาก เหตการณความไมสงบยงท าใหเศรษฐกจภาคใตออนแอ มการวางงาน คนจนเพมขน และการทเจาหนาทรฐถกท าราย ท าใหไมสามารถลงพนทใหบรการประชาชนไดตามปกต คนในทองถนจงมขอจ ากดในการเขาถงบรการของรฐ อาท ดานสขภาพอนามย สถานการณความรนแรงทง ๒ กรณ เปนปจจยลบทสงผลใหไทยถกจดเปนประเทศทมระดบดชนวดความสงบสขอยในระดบต าทสดประเทศหนงในโลก และต าทสดเปนอนดบทสองในกลมประเทศอาเซยน รองจากประเทศพมาเพยงประเทศเดยว

๓) ประสทธภาพภาครฐมการเปลยนแปลงในภาพรวมทดขนจากชวงตนแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ แตขดความสามารถในการปองกนการทจรตตองปรบปรง ระดบขดความสามารถในการแขงขนของไทยดานประสทธภาพของภาครฐในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ มการเปลยนแปลงทดขนถง ๑๐ ล าดบจากล าดบท ๒๗ ในป ๒๕๕๐ เปนล าดบท ๑๘ ในป ในป ๒๕๕๓ มสาเหตมาจากการปรบโครงสรางระบบราชการใหการบรหารงานมอสระและคลองตว มการกระจายอ านาจจากสวนกลางสสวนภมภาคและสวนทองถนไดผลเปนรปธรรม โดยจงหวดสามารถจดท าแผนและตงค าของบประมาณของจงหวดไดเอง รวมถงการกระจายอ านาจสทองถนมความคบหนามากขน อยางไรกตาม จากการทขดความสามารถการพฒนาระบบราชการไทยดานความการทจรตและประพฤตมชอบ เปรยบเทยบกบ ๕๘ ประเทศ ลดลงจาก ๓.๐ คะแนนเปน ๑.๘ คะแนน ในชวงเวลาเดยวกน สะทอนใหเหนวา ระบบราชการไทยยงตองเรงปรบปรงในเรองคณธรรม จรยธรรม การปฏบตงานภายใตวนยทดและการตรวจสอบการด าเนนงาน

๔) การกระจายอ านาจประสบความส าเรจในเรองการเพมรายไดใหองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) แตมความลาชาในการถายโอนภารกจและมความไมชดเจนในการแบงบทบาทหนาทกบราชการสวนกลาง การปรบปรงแผนก าหนดขนตอนและแผนปฏบตการกระจายอ านาจให อปท. อยางเปนระบบ ชวยให อปท. มรายไดเพมขน แตยงมความลาชาในดานการถายโอนภารกจอยหลายประการ เนองจากมความลาชาของการแกไขกฎหมายและระเบยบตางๆ ทจ าเปน รวมทงบคลากรทจะถายโอนไมมความพรอมหรอมปญหาในการปรบตว ขณะเดยวกน การจดบรการสาธารณะในพนทของ อปท. มความซ าซอนกบสวนกลาง ท าใหขาดความชดเจนในการแบงบทบาทหนาททงในเชงก ากบดแล การควบคม และการตรวจสอบ สงผลตอประสทธภาพของการใหบรการและตนทนการบรหารจดการ รวมทงขาดการ บรณาการแผนงานระดบตางๆ อปสรรคดงกลาวสงผลให อปท. ไมสามารถด าเนนภารกจตามกฎหมายในการจดบรการสาธารณะเพอรองรบความตองการของประชาชนในพนทไดอยางเตมประสทธภาพ สงผลตอการพฒนาความเปนอยของประชาชนในภาพรวม

๕) การคอรรปชนเปนปญหาส าคญของไทย ปญหาการทจรตคอรรปชนยงคง บอนท าลายประเทศ แมวาภาครฐจะมนโยบายการปราบปรามและรณรงคเพอปองกนคอรรปชนอยางตอเนอง แตภาพลกษณการคอรรปชนโดยรวมของประเทศไทยยงไมดขน ในป ๒๕๕๐-๒๕๕๓ อยระหวาง ๓.๒–๓.๕ คะแนน จาก ๑๐ คะแนนเตม ต ากวาประเทศเพอนบาน เชน สงคโปร และมาเลเซย แตสงกวา เวยดนาม ฟลปปนส และอนโดนเชย สงผลใหหลายภาคสวนชมนม รวมกลมตอตาน เรยกรองและกดดนใหเกดการเปลยนแปลงรฐบาลหลายครง ขณะเดยวกน เมอมการส ารวจทศนคตของประชาชนไทยตอปญหาการทจรต พบวา ประชาชนบางกลมยอมรบไดกบการทจรตคอรรปชนหากท าใหประเทศชาตรงเรอง ประชาชนกนดอยด จงเปนประเดนทนาเปนหวงและเปนอปสรรคส าคญตอการพฒนาประเทศตามวถประชาธปไตยและหลก ธรรมาภบาลอยางยงยน

Page 45: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๓

๓. การประเมนความเสยง

การเปลยนแปลงภายในและภายนอกประเทศทจะเกดขนอยางรวดเรว สงผลใหประเทศไทยตองเผชญกบความเสยงในหลายมตทสงผลกระทบตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของไทย ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ซงความเสยงทส าคญ ประกอบดวย

๓.๑ การบรหารภาครฐออนแอ ไมสามารถขบเคลอนการบรหารจดการประเทศไดอยางมประสทธภาพ อ านาจรฐถกใชเพอผลประโยชนของคนบางกลม ความสมพนธระหวางภาครฐกบภาคประชาชนและระหวางประชาชนกบประชาชนในบางพนทมชองวางมากขน ประชาชนมสวนรวมในการใหขอคดเหนแตการมสวนรวมตดสนใจในระดบนโยบายมนอย เจาหนาทรฐยอหยอนในการปฏบตตามหนาท การบงคบใชกฎหมายไมจรงจง จากการทดชนภาพลกษณการคอรรปชนชใหเหนวายงคงมการทจรตประพฤตมชอบและไมโปรงใส น าไปสความเหลอมล าและไมเปนธรรมในมตเศรษฐกจ สงคม การเมอง สงผลกระทบตอความเชอถอของตางชาตทมตอประเทศไทย

๓.๒ โครงสรางทางเศรษฐกจไมสามารถรองรบการเจรญเตบโตอยางยงยน เศรษฐกจไทยยงคงพงพาเศรษฐกจภายนอกประเทศ ทงการสงออกสนคา การลงทน และการน าเขาพลงงานจากตางประเทศอยางมาก จงมความออนไหวตอความผนผวนของเศรษฐกจโลกและปจจยแวดลอมโลกทเปลยนแปลงไป การขยายตวทางเศรษฐกจขนอยกบปจจยการผลตดงเดมโดยเฉพาะทน และแรงงานราคาถ กทมผลตภาพ การผลตต า เปนอปสรรคตอการเพมความสามารถในการแขงขนในตลาดโลก ขณะทเศรษฐกจในประเทศยงมความเหลอมล า ประชาชนระดบฐานรากซงสวนใหญอยในภาคเกษตรมรายไดนอยเมอเทยบกบนอกภาคเกษตรประสบความยากจนและมปญหาหนสนเปนปจจยบนทอนความเขมแขงของเศรษฐกจไทย

๓.๓ โครงสรางประชากรทมวยสงอายเพมขน ขณะทประชากรวยเดกและวยแรงงานลดลง ประชากรผสงอายมสดสวนรอยละ ๑๑.๙ ในปจจบน และจะเพมเปนรอยละ ๑๔.๘ เมอสนสดแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ประเทศไทยจงจะเปนสงคมผสงอายอยางสมบรณในป ๒๕๖๘ ขณะทประชากรวยเดกมสดสวนลดลงอยางตอเนองจากรอยละ ๒๐.๕ ในปจจบนเหลอรอยละ ๑๘.๓ ในป ๒๕๕๙ เปนผลมาจากภาวะเจรญพนธของสตรไทยทลดลงต ากวาระดบทดแทน การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรดงกลาวท าใหสดสวนประชากรวยแรงงานลดลงในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ จากสดสวนประชากรเดก : แรงงาน : ผสงอาย ๒๐.๕ : ๖๗.๖ : ๑๑.๙ ในป ๒๕๕๓ เปน ๑๘.๓ : ๖๖.๙ : ๑๔.๘ ในป ๒๕๕๙ แมสดสวนประชากรวยแรงงานจะไมเปลยนแปลงมากนกในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ แตในอนาคตความตองการแรงงานในระบบเศรษฐกจอาจเพมขน การขาดแคลนแรงงานจะเปนปญหาส าคญไมเฉพาะแตประเทศไทย ภายใตสถานการณ ทประเทศตางๆ เขาสสงคมผสงอายและการเคลอนยายแรงงานเปนไปอยางเสร การแขงขนเพอแยงชงแรงงานจะมมากขน โดยเฉพาะแรงงานคณภาพ จะเปนอปสรรคตอการขยายตวทางเศรษฐกจของไทยทยงมขอจ ากดดานการบรหารจดการแรงงานตางชาต นอกจากน ภาครฐและครวเรอนจะมภาระคาใชจายเพมขนในการดแลและพฒนาคณภาพชวตของผสงอายในดานตางๆ สงผลตอภาระงบประมาณของภาครฐ และคาใชจายของครวเรอนในการดแลสขภาพอนามย และการจดสวสดการทางสงคม เปนอปสรรคตอการพฒนาประเทศ หากไมมการเตรยมความพรอมทเหมาะสมและสอดคลองกบสถานการณ

๓.๔ คานยมทดงามของไทยเสอมถอย การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและกระแสโลกาภวตน มผลกระทบตอวฒนธรรมประเพณดงเดมทดงาม สงผลใหสงคมไทยมความเปนวตถนยม พฤตกรรมของคนในสงคมเปลยนแปลง คนไทยใหความส าคญกบศลธรรมและวฒนธรรมทดงามลดลง ทงการด ารงชวตประจ าวน

Page 46: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๔

การใชชวตและความสมพนธกบผอน มงหารายไดเพอสนองความตองการ การชวยเหลอเกอกลกนลดลง ความมน าใจไมตรนอยลง ตางแกงแยงเอารดเอาเปรยบกน ท าใหคนไทยขาดความสามคค การเคารพสทธผอน และการยดถอประโยชนสวนรวม สงผลตอวถชวตคนไทยทงระดบครอบครว ชมชน และประเทศ

๓.๕ ฐานทรพยากรธรรมชาตและสภาพแวดลอมของประเทศมแนวโนมเสอมโทรมรนแรง จากการเปลยนแปลงทงในดานกายภาพ การใชประโยชน การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศสงผลใหสถานการณและแนวโนมความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทวความรนแรง โดยเฉพาะการขาดแคลนน า รปแบบและพฤตกรรมการบรโภคทฟมเฟอยทงในภาคประชาชนและภาคการผลต ท าใหมการใชทรพยากรอยางสนเปลอง ไมคมคา และปรมาณของเสยเพมขน เกดความเสยงตอการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพในระบบนเวศทางทะเล ชายฝง พนทชมน า และปาไม รวมไปถงการกดเซาะชายฝงอยางตอเนอง สรางความเสยหายตอพนทอยอาศย พนทการเกษตร หรอแหลงทองเทยว และการประกอบอาชพ เกดการอพยพยายถนท าใหวฒนธรรมพนถนสญหาย ขณะทภยพบตจะเกดขนบอยครง มพนทเสยงตออทกภย วาตภย และภยแลงเพมขน กระทบตอฐานการผลตภาคเกษตร ความมนคงดานอาหาร พลงงาน สขภาวะและคณภาพชวตของประชาชน

๓.๖ ประเทศไทยยงคงมความเสยงดานความมนคง ทงทมาจากปญหาการกอความไมสงบในประเทศ ปญหาการกอการราย วกฤตเศรษฐกจและการแขงขนดานตางๆ ในเวทระหวางประเทศ รวมทงภยพบตทเกดจากมนษยและธรรมชาตมความรนแรงและผลกระทบสง มแนวโนมจะมความรนแรงและผลกระทบเพมขนในระยะตอไป เปนประเดนทาทายตอการบรหารจดการความเสยงทงการบรหารวกฤตการณ การเตรยมความพรอมเพอตอบสนองอยางฉบไว และการบรหารจดการในภาวะฉกเฉน รวมทงการเสรมสรางศกยภาพของประเทศใหมความเขมแขงทางเศรษฐกจและสามารถแขงขนไดในเวทโลกอยางตอเนอง

๔. การสรางภมคมกนของประเทศ

สงคมไทยด ารงอยไดภายใตกระแสการเปลยนแปลงทงดานเศรษฐกจและสงคม ในตลอดระยะเวลาทผานมาภายใตความเขมแขงของสถาบนทางสงคม ความเขมแขงของวฒนธรรมและการด าเนนยทธศาสตรการพฒนาทเหมาะสม โดยเฉพาะในชวงของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ทกระแสการเปลยนแปลงจะรนแรงมากขนและจะกระทบตอการพฒนาประเทศและวถการด ารงชวตของประชาชนในวงกวาง จงควรพจารณาน าจดแขงของสงคมไทยทมมาแตในอดต ตลอดจนจดเดนของการด าเนนยทธศาสตรในอดตมาสรางเปนภมคมกนใหประเทศสามารถพฒนาไดอยางกาวหนาและมนคงตอไปในอนาคต ดงน

๔.๑ ประเทศไทยมการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข สถาบนพระมหากษตรยเปนสถาบนหลกทยดโยงคนในชาตใหเกาะเกยวกนอยางแนนแฟน เปนแบบอยางในการด าเนนชวตของคนในสงคม โดยเฉพาะรชกาลปจจบนททรงเปนแบบอยางของการด ารงชวตบนทาง สายกลางและความพอเพยง รวมถงทรงใหความส าคญกบการพฒนาชวตความเปนอยของพสกนกรในทกดาน นอกจากน การทพระมหากษตรยไทยตงแตอดตถงปจจบนทรงใหความส าคญกบการด าเนนวเทโศบายกบนานาประเทศอยางชาญฉลาด สงผลใหประเทศไทยมความเปนเอกราช ยนอยบนเวทโลกอยางมศกดศร มสมพนธทดกบประเทศตางๆ รวมถงมศกยภาพและความพรอมในการคงไวซงอธปไตยของชาต ใหความส าคญตอการเปนพนธมตรและภาคการพฒนากบประเทศตางๆ โดยยดความเปนกลางในการสรางความรวมมอระหวางประเทศ

Page 47: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๕

๔.๒ การพฒนาประเทศใหอยบนฐานความรและเทคโนโลยททนสมย การวจยพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปนแรงขบเคลอนทส าคญส าหรบการพฒนาประเทศ ในการปรบเปลยนการผลตจากการใชทรพยากรธรรมชาต เงนทน และแรงงานทมผลตภาพต า ไปสการใชความรและความช านาญดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย สงคมเศรษฐกจฐานความรเปนพลงขบเคลอนและภมคมกนประเทศไทยในกระแสโลกาภวตน

๔.๓ สงคมไทยมคานยมและวฒนธรรมทดงาม ความเปนไทยไดถกสะทอนอยในวฒนธรรมทเปนเอกลกษณเฉพาะ การเปลยนแปลงทางวฒนธรรมเกยวโยงกบสภาพสงคมของประเทศ วฒนธรรมไทยทดงามสามารถยดโยงคนไทยใหเปนเอกภาพ ลดอทธพลของความทนสมยและความขดแยงในสงคมไทย ประชาชนน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชกบชวตประจ าวน ครอบครวบมเพาะความเปนไทยทมจตส านกและอตลกษณใหบตรหลานไดตระหนกถงรากเหงาของตนเอง

๔.๔ ภาคการเกษตรเปนฐานรายไดหลกและความมนคงดานอาหารของประเทศ ภาคการเกษตรมความส าคญในสงคมไทย กอใหเกดประโยชนหลายดาน ทงแหลงสรางงาน แหลงผลตอาหาร และเชอมโยงวถชวตของสงคมไทย มสวนส าคญในการลดความยากจน สรางงาน และลดผลกระทบจากภาวะโลกรอน การรกษาภาคการเกษตรเปนแหลงอาหารหลกของประเทศ สรางกระแสธรรมชาตนยม และเสรมสรางเศรษฐกจฐานรากใหเขมแขง

๔.๕ ชมชนเปนกลไกทมความสามารถในการบรหารจดการ มสวนรวมในการพฒนาคณภาพชวตและเชอมโยงกนเปนสงคมสวสดการ ชมชนเปนหนวยส าคญทสดของประเทศ วถชมชนพงพงและอาศยธรรมชาตเปนหลก ชมชนเขมแขง คนในชมชนพงตนเองไดตงแตระดบปจเจก ครอบครว และชมชน จะเปนพลงหลกในการพฒนารากฐานของประเทศใหมนคง ชมชนพงตนเองสามารถบรรเทาปญหาเศรษฐกจ สงคม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในระดบทองถนไดอยางมประสทธภาพ กลไกชมชนสามารถพฒนาทองถนใหเจรญรงเรอง

๕. ประเดนการพฒนาทส าคญในระยะตอไป

การประเมนสถานการณการเปลยนแปลงทจะสงผลกระทบตอการพฒนาประเทศในชวงของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ พรอมทงการวเคราะหจดออนและขอจ ากดทเปนจดเสยงของประเทศ รวมทงภมคมกนทจะตองเรงเสรมสรางใหเขมแขงมากขนในสงคมไทย ไดน ามาสการก าหนดประเดนการพฒนาส าคญเพอเปนกรอบการจดท ายทธศาสตรการพฒนาในชวงของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ดงน

๕.๑ การพฒนาคนเพอเสรมสรางทนทางปญญาอยางยงยน มงพฒนาคนไทยใหมศกยภาพในการคดวเคราะห สงเคราะห มความคดสรางสรรค ใฝเรยนร มคณธรรมจรยธรรม คานยมทดงาม รจกสทธหนาทของตนเองและผอน ควบคกบการเสรมสรางและพฒนาโครงสรางพนฐานทางปญญาและแหลงเรยนรในระดบชมชน

๕.๒ การสรางความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมใหทกคนในสงคมไทย มงปรบโครงสรางเศรษฐกจทมคณภาพและยงยน มฐานการพฒนาททวถง ใหความส าคญกบการปรบโครงสรางการคาและการลงทนใหสอดคลองกบการขยายตวทางเศรษฐกจของเอเชย ตะวนออกกลาง แอฟรกา และเศรษฐกจในประเทศ ปรบโครงสรางอตสาหกรรมทเนนการใชเทคโนโลย นวตกรรม และความคดสรางสรรค และการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม สรางมลคาเพมกบสาขาบรการทมศกยภาพบนฐานของความคดสรางสรรคและนวตกรรม พฒนาธรกจสรางสรรคและเมองสรางสรรค สรางความเขมแขงภาคเกษตรและความมนคงดานอาหาร พรอม

Page 48: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๖

ทงขยายเศรษฐกจฐานรากใหมความหลากหลายและแขงแกรงมากขน มระบบคาจางแรงงานและสวสดการแรงงานทเปนธรรม มการคมครองแรงงานทเหมาะสมกบการด ารงชวตอยางมคณภาพ ควบคไปกบการพฒนาทกษะและความรทงดานการผลตและการบรหารจดการ การเขาถงทรพยากร โครงสรางพนฐาน และพฒนาระบบการเงนฐานรากและระบบการออมทหลากหลาย เพอเพมโอกาสการประกอบสมมาชพทมนคง รวมทงพฒนาระบบการคมครองทางสงคมใหมคณภาพและครอบคลมอยางทวถง

๕.๓ การเสรมสรางความเขมแขงของชมชน และสงเสรมบทบาทภาคประชาสงคมและธรกจเอกชนใหเปนพลงรวมในการพฒนาสงคมไทย มงยกระดบศกยภาพและขดความสามารถของชมชนในการพฒนาคณภาพชวตคนในชมชน และการจดการความร ควบคไปกบการสงเสรมบทบาทภาคเอกชนในการด าเนนธรกจทใหผลประโยชนตอบแทนคนสสงคมและเปนมตรกบสงแวดลอม รวมทงกระตนชมชนและภาคประชาสงคมรวมตรวจสอบการด าเนนงานของภาครฐ และสงเสรมใหชมชนสามารถเชอมโยงทศทางการพฒนากบบรบทการเปลยนแปลงในอนภมภาค อาเซยน และโลก

๕.๔ การพฒนาปจจยสนบสนนทเออตอการปรบโครงสรางเศรษฐกจเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนและระบบการแขงขนทเปนธรรม เนนการพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย นวตกรรม และความคดสรางสรรค ควบคกบการพฒนาก าลงคนทมสมรรถนะสง บรหารจดการโลจสตกส พฒนาการขนสงตอเนองหลายรปแบบ พฒนาระบบราง พฒนาบรการอนเตอรเนตความเรวสง และสรางความมนคงดานพลงงาน รวมทงปฏรปกฎหมาย กฎ ระเบยบทางเศรษฐกจทเกยวของใหเหมาะสมและทนตอสถานการณ

๕.๕ การสงเสรมความรวมมออยางเปนหนสวนการพฒนาทงในระดบอนภมภาคและภมภาค เนนสรางความเชอมโยงดานการขนสงและระบบโลจสตกสทมประสทธภาพรองรบการขยายตวดานการคา การลงทนผานการอ านวยความสะดวกในการขนสงสนคาผานแดนและขามแดน การพฒนาเขตเศรษฐกจชายแดนและการเปดพนทเศรษฐกจใหมทเชอมโยงภมภาคเอเชยใต

๕.๖ การเตรยมความพรอมของไทยเขาสประชาคมอาเซยน ใหความส าคญในการสรางความตระหนกในความส าคญของประชาคมอาเซยน และผลกระทบทจะเกดขน พฒนาขดความสามารถของผประกอบการใหสามารถแขงขนไดและใชประโยชนจากประชาคมเศรษฐกจอาเซยน พฒนาทกษะแรงงานใหมความสามารถเปนทยอมรบของตลาดแรงงานอาเซยน รวมทงการปรบกฎ ระเบยบ และการจดการเชงสถาบนใหสอดรบกบกตกาของอาเซยน

๕.๗ การบรหารจดการน าและทดนเพอสนบสนนความมนคงดานอาหารและการปรบโครงสรางทางเศรษฐกจ มงพฒนา ปรบปรง และฟนฟแหลงน าเพอเพมปรมาณน าตนทน พฒนาระบบโครงขายกระจายน า และความมนคงดานน าอยางทวถงและเปนธรรม ปรบปรงประสทธภาพการใชน า ฟนฟและพฒนาดน ทเสอมสภาพใหเหมาะสมกบการท าเกษตรกรรม แกไขปญหาการบกรกทดนในเขตอนรกษ ปรบปรงการบรหารจดการทดนทงระบบ กระจายการถอครองทดนใหเปนธรรม และปองกนการสญเสยกรรมสทธทดนของเกษตรกรรายยอย

๕.๘ การยกระดบขดความสามารถในการปรบตวรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และภยพบตทางธรรมชาต ใหความส าคญกบการวางแผนรองรบและจดการปญหาทเกดจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ สนบสนนการวจยและพฒนา รวมทงนวตกรรมทเกยวของกบการลดกาซเรอนกระจกและการปรบตว และการสรางความเขมแขงใหกบชมชนทองถนเพอรองรบภยพบตและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ตลอดจนสรางภมคมกนดานการคาจากเงอนไขดานสงแวดลอมและวกฤตภาวะโลกรอน

Page 49: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๗

๕.๙ การบรหารจดการประเทศเพอสรางความเปนธรรมในสงคม พฒนาระบบราชการและขาราชการโดยยดหลกธรรมาภบาล เพมประสทธภาพการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พฒนาระบบและกลไกการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบอยางมสวนรวม สงเสรมใหประชาชนทกระดบมโอกาสเขาถงกระบวนการยตธรรมอยางเทาเทยม และสรางความเปนธรรมในการเขาถงทรพยากร ควบคไปกบปลกฝงจตส านก คานยมประชาธปไตยและธรรมาภบาลแกประชาชนทกกลม

โดยสรป จากการทบทวนประเมนผลการพฒนาประเทศทผานมา และการวเคราะหสถานการณการเปลยนแปลงทจะมผลตอทศทางการพฒนาประเทศในอนาคต ลวนบงชวาประเทศไทยยงตองเผชญกระแสการเปลยนแปลงทงภายในและภายนอกทผนผวน ซบซอนและคาดการณผลกระทบทจะเกดขนไดยาก แมวาในระยะทผานมาการพฒนาประเทศจะใหความส าคญกบการสรางภมคมกนใหเขมแขง แตกยงไมเพยงพอรองรบสถานการณการเปลยนแปลงในอนาคตไดอยางมประสทธภาพ การพฒนาประเทศใหมคณภาพและยงยนในระยะตอไป จ าเปนตองเสรมสรางใหระบบภมคมกนตางๆ มความเขมแขงขนตามแนวทางการพฒนาภายใตหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทส าคญ ไดแก การพฒนาคนใหมคณภาพ ระบบเศรษฐกจมเสถยรภาพและมความสามารถในการแขงขน พรอมกาวสเศรษฐกจและสงคมสเขยวบนฐานความรและความคดสรางสรรค สงคมมความเปนธรรม มการเชอมโยงการพฒนากบนานาประเทศ และการรกษาสมดลของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอนจะเปนฐานทมนคงในการพฒนาประเทศและพรอมทจะรองรบสถานการณการเปลยนแปลงในอนาคต

Page 50: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

บ ท ท ๒

วสยทศนและยทธศาสตรการพฒนา

การประเมนสถานการณการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายในประเทศทจะมผลกระทบตอการพฒนาของประเทศไทยในอนาคต สะทอนใหเหนวาประเทศไทยยงตองเผชญกบกระแสการเปลยนแปลงทรวดเรว ซบซอนและคาดการณผลกระทบไดยาก ประกอบกบการทบทวนผลการพฒนาประเทศทผานมาบงชวาเศรษฐกจ สงคม และการเมองของประเทศมความเจรญกาวหนาในหลายดาน แตขณะเดยวกนยงคงมปญหาเชงโครงสรางของระบบเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และการบรหารจดการประเทศทมความบดเบอนไมเออตอการพฒนาทยงยนในระยะยาว ทงยงเปนความเสยงทอาจท าใหปญหาตางๆ รนแรงมากขน และเปนอปสรรคส าคญตอการพฒนาประเทศ แมวาในภาพรวมสงคมไทยมภมคมกนเพมขนในระดบหนงจากการรวมกนขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงตงแตระดบปจเจก ครอบครว ชมชน และสงคม แตกยงไมเพยงพอรองรบสถานการณการเปลยนแปลงในอนาคตไดอยางมประสทธภาพ จงจ าเปนตองน าภมคมกนทมอยพรอมทงสรางภมคมกนในประเทศใหเขมแขงยงขนภายใตหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพอเตรยมพรอมใหประเทศสามารถปรบตวรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงในอนาคตไดอยางมนคงและยงยน

๑. แนวคดและทศทางการพฒนาประเทศ

๑.๑ แนวคดหลก

การพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ มแนวคดทมความตอเนองจากแนวคดของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๘-๑๐ โดยยงคงยดหลก “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” ทมงให “คนเปนศนยกลางของการพฒนา”และ “สรางสมดลการพฒนา” ในทกมต แตการประยกตใชแนวคดดงกลาว และสรางความมนใจวาการพฒนาจะเปนไปในแนวทางทยงยนและสรางความสขใหกบคนไทย จ าเปนตองพจารณา การเปลยนแปลงทงภายนอกและภายในประเทศอยางรอบดานและวางจดยนการพฒนาในระยะยาว ภายใตวสยทศนประเทศไทยป พ.ศ. ๒๕๗๐ ซงพจารณาถงบรบทการเปลยนแปลงในอนาคต และทกภาคสวนในสงคมไทยไดเหนพองรวมกนก าหนดวสยทศนป พ.ศ. ๒๕๗๐ ไวดงน “คนไทยภาคภมใจในความเปนไทย มมตรไมตรบนวถชวตแหงความพอเพยง ยดมนในวฒนธรรมประชาธปไตย และหลกธรรมาภบาล การบรการสาธารณะขนพนฐานททวถง มคณภาพ สงคมมความปลอดภยและมนคง อยในสภาวะแวดลอมทด เกอกลและเอออาทรซงกนและกน ระบบการผลตเปนมตรกบสงแวดลอม มความมนคงดานอาหารและพลงงาน อยบนฐานทางเศรษฐกจทพงตนเองและแขงขนไดในเวทโลก สามารถอยในประชาคมภมภาคและโลกไดอยางมศกดศร”

Page 51: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๙

แผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ จงเปนแผนยทธศาสตรทชกรอบทศทางการพฒนาประเทศระยะปานกลางและมแนวทางด าเนนการเพอบรรลถงวสยทศนระยะยาวดงกลาว โดยมปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญาน าทางในการบรหารและพฒนาประเทศ แนวคดพนฐานของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ มดงน

๑.๑.๑ ยดหลกการปฏบตตาม “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” ซงชถงแนวทางการด ารงอยและปฏบตตนของประชาชนทกระดบ ตงแตระดบปจเจก ครอบครว ชมชน สงคม จนถงประเทศ และขบเคลอนใหบงเกดผลในทางปฏบตทชดเจนยงขน เพอใหการพฒนาและบรหารประเทศเปนไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจใหเกดความสมดลและพรอมรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและกวางขวาง ทงดานวตถ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรมจากโลกภายนอก โดยยดหลกความพอเพยง ทมการวเคราะหอยาง “มเหตผล” และใชหลก “ความพอประมาณ” ใหเกดความสมดลระหวางมตทางวตถกบจตใจของคนในชาต ความสมดลระหวางความสามารถในการพงตนเองกบความสามารถในการแขงขนในเวทโลก ความสมดลระหวางสงคมชนบทกบสงคมเมอง มการเตรยม “ระบบภมคมกน” ดวยการบรหารจดการความเสยงใหเพยงพอพรอมรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงทงจากภายนอกและภายในประเทศ ทงน การขบเคลอนกระบวนการพฒนาทกขนตอนตองใช “ความรอบร” ในการพฒนาดานตางๆ ดวยความรอบคอบ เปนไปตามล าดบขนตอน และสอดคลองกบวถชวตของสงคมไทย รวมทงการเสรมสรางศลธรรมและส านกใน “คณธรรม” จรยธรรมในการปฏบตหนาทและด าเนนชวตดวย “ความเพยร” ซงจะเปนภมคมกนในตวทดใหพรอมเผชญการเปลยนแปลงทเกดขนทงในระดบปจเจก ครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต

๑.๑.๒ ยดแนวคดการพฒนาแบบบรณาการเปนองครวมท ม “คนเปนศนยกลาง การพฒนา” ซงเปนแนวคดการพฒนาสความพอเพยงทปรบจากการมงเนนการเตบโตทางเศรษฐกจมาเปนการพฒนาทยด “คน”เปนตวตง ใหความส าคญกบผลประโยชนและความอยเยนเปนสขของประชาชนเปนหลก และใชการพฒนาเศรษฐกจเปนเครองมอชวยพฒนาใหคนมความสขและคณภาพชวตทด ซงมหลกการส าคญ คอ

๑) ปรบวธคดและวธการพฒนาจากแยกสวนตามภารกจและหนาทมาเปนแบบ บรณาการเชอมโยงทกมต เปนองครวมทมคนเปนศนยกลาง และมวถชวตอยรวมกนอยางสอดคลอง ตามสภาพแวดลอม ไมรบกวนเบยดเบยนสงแวดลอมใหเกดการเสยสมดล

๒) ปรบกระบวนการพฒนาใหเชอมโยงและเกดบรณาการระหวาง “บนลงลาง” และ “ลางขนบน” ใหสามารถตอบสนองการขบเคลอนยทธศาสตรระดบชาต ระดบพนท ระดบทองถนและชมชนไดอยางเหมาะสม โดยค านงถง “การมสวนรวมของประชาชน” ในกระบวนการพฒนา

๓) ยดหลก “ภมสงคม” ตามความแตกตางหลากหลายทางธรรมชาตและความหลากหลายทางวฒนธรรมตามสภาพแวดลอมของพนทและวถชวตของชมชนและสงคมนนๆ โดยเฉพาะความแตกตางระหวางภมภาค และระหวางชนบทกบเมอง

๔) พฒนาอยางเปนไปตามล าดบขนตอน เรมตนจากการพงตนเองใหไดกอน แลวจงพฒนาไปสการรวมกลมพงพากนและกน และสรางเครอขายการพฒนาเชอมโยงสภายนอกเพอเปนพนฐานส าหรบการพฒนาอยางสมดลและยงยนในระยะตอไป

๑.๑.๓ พฒนาประเทศสความสมดลและเชอมโยงทกมตของการพฒนาอยางบรณาการและเปนองครวม ทงมตตวคน สงคม เศรษฐกจ สงแวดลอม และการเมอง

Page 52: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๒๐

๑.๑.๔ ยดวสยทศนป พ.ศ. ๒๕๗๐ เปนเปาหมาย ซงจะสงผลใหบรรลการพฒนาทอยบนรากฐานของสงคมไทย อยบนกรอบแนวคดของการพฒนาบนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ประเทศมสถาบนพระมหากษตรยเปนเสาหลกของความเปนปกแผนของคนในชาต ครอบครวมความสขเปนพนฐานทสรางคนเปนคนด ชมชนมความเขมแขงและมบทบาทในการพฒนา ระบบเศรษฐกจมเสถยรภาพและ มความสามารถในการแขงขน มการบรการสาธารณะทมคณภาพ มกฎ ระเบยบและกฎหมายทบงคบใชอยางเปนธรรม และประเทศไทยมความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคและอยรวมกนอยางสมานฉนทบนพนฐานของการพงพาและผลประโยชนรวมกน

๑.๒ ทศทางการพฒนาประเทศ

การพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ไดตระหนกถงสถานการณและความเสยงซงเกดขนจากการเปลยนแปลงในระดบโลกและภายในประเทศ โดยเฉพาะภาวะผนผวนดานเศรษฐกจ พลงงาน และภมอากาศ ทเปนไปอยางรวดเรวและสงผลกระทบอยางชดเจนตอประเทศไทยทงเชงบวกและลบ ดงนน ทศทางการบรหารจดการประเทศภายใตหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอรองรบการเปลยนแปลงดงกลาว จงเปนการใชจดแขงและศกยภาพทมอยใหเปนประโยชนตอการพฒนาประเทศเพอสรางความเขมแขงและรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศ โดยใหความส าคญกบการพฒนาเศรษฐกจภายในประเทศทเนนการเสรมสรางความเขมแขงของฐานการผลตภาคเกษตร และการประกอบการของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ขณะเดยวกน จ าเปนตองปรบตวในการเชอมโยงกบระบบเศรษฐกจโลกและภมภาค ซงประเทศไทยมพนธกรณภายใตกรอบความรวมมอตางๆ เพอสามารถใชโอกาสทเกดขนและเพมภมคมกนของทนทมอยในสงคมไทยไดอยางเหมาะสม พรอมกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในป ๒๕๕๘ ขณะเดยวกน จ าเปนตองสรางความพรอมส าหรบเชอมโยงดานกายภาพทงโครงสรางพนฐานและระบบ โลจสตกส ควบคกบการยกระดบคณภาพคน การเสรมสรางองคความร การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย นวตกรรมและความคดสรางสรรค ใหเปนพลงขบเคลอนการพฒนาเศรษฐกจและสงคมไทย

การก าหนดทศทางการพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ จงเปนการสรางภมคมกนในมตตางๆ เพอใหการพฒนาประเทศสความสมดลและยงยน โดยน าทนของประเทศทมศกยภาพ มาใชประโยชนอยางบรณาการและเกอกลกน พรอมทงเสรมสรางใหแขงแกรงเพอเปนรากฐานการพฒนาประเทศทส าคญไดแก การเสรมสรางทนสงคม (ทนมนษย ทนสงคม ทนทางวฒนธรรม) ใหความส าคญกบการพฒนาคนและสงคมไทยสสงคมคณภาพ มงสรางภมคมกนตงแตระดบปจเจก ครอบครว และชมชน สามารถจดการความเสยง และปรบตวเขากบการเปลยนแปลง มโอกาสเขาถงทรพยากรและไดรบประโยชนจากการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางเปนธรรม ส าหรบการเสรมสรางทนเศรษฐกจ (ทนกายภาพ ทนทางการเงน) มงพฒนาเศรษฐกจภายในประเทศใหเขมแขง โดยใชภมปญญา วทยาศาสตรและเทคโนโลย และความคดสรางสรรค ใหความส าคญกบการปรบโครงสรางการคาและการลงทนใหสอดคลองกบความตองการของตลาดภายในประเทศและตางประเทศ การผลตทเปนมตรตอสงแวดลอม และมการเชอมโยงกบประเทศในภมภาคตางๆ บนพนฐานการพงพาซงกนและกน ในสวนการเสรมสรางทนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ใหความส าคญกบการสรางความมนคงดานอาหาร การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทเปนฐานการผลตภาคเกษตร มงสการเปนเศรษฐกจและสงคมคารบอนต าและเปนมตรกบสงแวดลอม การเตรยมความพรอมรองรบการเปลยนแปลงภมอากาศและภยพบตทางธรรมชาต รวมทงการสรางภมคมกนดานการคาจากเงอนไขดานสงแวดลอม ควบคไปกบการเพมบทบาทไทยในเวทประชาคมโลก

Page 53: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๒๑

ขณะเดยวกนจ าเปนตองมการบรหารจดการประเทศเพอสรางความเปนธรรมในสงคม ใหความส าคญกบการพฒนาระบบราชการและขาราชการโดยยดหลกธรรมาภบาล เพมประสทธภาพการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พฒนาระบบและกลไกการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบอยางมสวนรวม สงเสรมใหประชาชนทกระดบมโอกาสเขาถงกระบวนการยตธรรมอยาง เทาเทยมและสรางความเปนธรรมในการเขาถงทรพยากร ควบคไปกบปลกฝงจตส านก คานยมประชาธปไตยและธรรมาภบาลแกประชาชนทกกลม

๒. วสยทศนและพนธกจ

การจดท าแผนพฒนาประเทศในระยะตอไปตองสอดคลองกบวสยทศนป พ.ศ.๒๕๗๐ โดยก าหนดวสยทศน พนธกจ วตถประสงค ยทธศาสตร และแนวทางการพฒนาทมล าดบความส าคญสงในชวงระยะ ๕ ปของแผนฯ ดงนนกรอบทศทางของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ จงประกอบดวยวสยทศนและพนธกจ ดงน

๒.๑ วสยทศน

“สงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอ การเปลยนแปลง”

๒.๒ พนธกจ

๒.๒.๑ สรางสงคมเปนธรรมและเปนสงคมทมคณภาพ ทกคนมความมนคงในชวต ไดรบการคมครองทางสงคมทมคณภาพอยางทวถงและเทาเทยม มโอกาสเขาถงทรพยากรและกระบวนการยตธรรมอยางเสมอภาค ทกภาคสวนไดรบการเสรมพลงใหสามารถมสวนรวมในกระบวนการพฒนา ภายใตระบบบรหารจดการภาครฐทโปรงใส เปนธรรม

๒.๒.๒ พฒนาคณภาพคนไทยใหมคณธรรม เรยนรตลอดชวต มทกษะและการด ารงชวตอยางเหมาะสมในแตละชวงวย สถาบนทางสงคมและชมชนทองถนมความเขมแขง สามารถปรบตวรเทาทนกบการเปลยนแปลง

๒.๒.๓ พฒนาฐานการผลตและบรการใหเขมแขงและมคณภาพบนฐานความร ความคดสรางสรรค และภมปญญา สรางความมนคงดานอาหารและพลงงาน ปรบโครงสรางการผลตและการบรโภคใหเปนมตรกบสงแวดลอม พรอมสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคเพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม

๒.๒.๔ สรางความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สนบสนนการมสวนรวมของชมชน รวมทงสรางภมคมกนเพอรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยพบตทางธรรมชาต

Page 54: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๒๒

๓. วตถประสงคและเปาหมาย

๓.๑ วตถประสงค

๓.๑.๑ เพอเสรมสรางสงคมทเปนธรรมและเปนสงคมสนตสข

๓.๑.๒ เพอพฒนาคนไทยทกกลมวยอยางเปนองครวมทงทางกาย ใจ สตปญญา อารมณ คณธรรม จรยธรรม และสถาบนทางสงคมมบทบาทหลกในการพฒนาคนใหมคณภาพ

๓.๑.๓ เพอพฒนาเศรษฐกจใหเตบโตอยางมเสถยรภาพ คณภาพ และยงยน มความเชอมโยงกบเครอขายดานการผลตสนคาและบรการบนฐานปญญา นวตกรรม และความคดสรางสรรคในภมภาคอาเซยน มความมนคงทางอาหารและพลงงาน การผลตและการบรโภคเปนมตรตอสงแวดลอม น าไปสการเปนสงคมคารบอนต า

๓.๑.๔ เพอบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหเพยงพอตอการรกษาสมดลของระบบนเวศ และเปนฐานทมนคงของการพฒนาประเทศ

๓.๒ เปาหมายหลก

๓.๒.๑ ความอยเยนเปนสขและความสงบสขของสงคมไทยเพมขน ความเหลอมล าในสงคมลดลง สดสวนผอยใตเสนความยากจนลดลง และดชนภาพลกษณการคอรรปชนไมต ากวา ๕.๐ คะแนน

๓.๒.๒ คนไทยมการเรยนรอยางตอเนอง มสขภาวะดขน มคณธรรม จรยธรรม และสถาบนทางสงคมมความเขมแขงมากขน

๓.๒.๓ เศรษฐกจเตบโตในอตราทเหมาะสมตามศกยภาพของประเทศ โดยใหความส าคญกบการเพมผลตภาพรวมไมต ากวารอยละ ๓.๐ ตอป เพมขดความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจของประเทศ เพมมลคาผลตภณฑของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศใหมสดสวนไมต ากวารอยละ ๔๐.๐

๓.๒.๔ คณภาพสงแวดลอมอยในเกณฑมาตรฐาน เพมประสทธภาพการลดการปลอยกาซเรอนกระจก รวมทงเพมพนทปาไมเพอรกษาสมดลของระบบนเวศ

๓.๓ ตวชวด

๓.๓.๑ ดชนความอยเยนเปนสข ดชนความสงบสข สดสวนรายไดระหวางกลมประชากรทมรายไดสงสดรอยละ ๑๐.๐ กบกลมทมรายไดนอยรอยละ ๑๐.๐ สดสวนผอยใตเสนความยากจน สดสวนแรงงานนอกระบบทสามารถเขาถงการคมครองทางสงคม และดชนภาพลกษณการคอรรปชน

๓.๓.๒ จ านวนปการศกษาเฉลยของคนไทย ผเรยนทกระดบการศกษามคณธรรม จรยธรรม สดสวนประชากรทเขาถงโครงขายคมนาคมและอนเตอรเนตความเรวสง จ านวนบคลากรดานการวจยและพฒนา อตราการปวยดวยโรคไมตดตอ และดชนความอบอนของครอบครว

๓.๓.๓ อตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ อตราเงนเฟอ ผลตภาพการผลตรวม อนดบความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจของประเทศ สดสวนมลคาผลตภณฑของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ

๓.๓.๔ คณภาพน าและอากาศ รอยละของพนทปาไมตอพนทประเทศ และสดสวนการปลอยกาซเรอนกระจกตอหวเปรยบเทยบกบล าดบขนการพฒนาทแสดงโดยผลตภณฑมวลรวมในประเทศตอหว

Page 55: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๒๓

๔. ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ

การพฒนาประเทศใหคนในสงคมอยรวมกนอยางสงบสข เศรษฐกจเจรญเตบโตอยางมคณภาพและยงยน ภายใตกระแสการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายในประเทศทปรบเปลยนเรว คาดการณไดยากและซบซอนมากยงขน การพฒนาในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ จงจ าเปนตองก าหนดทศทางและยทธศาสตรการพฒนาทเหมาะสม โดยเรงสรางภมคมกนเพอปองกนปจจยเสยง และเสรมรากฐานของประเทศดานตางๆ ใหเขมแขง ควบคกบการใหความส าคญกบการพฒนาคนและสงคมไทยใหมคณภาพ กาวทนตอการเปลยนแปลง มโอกาสการเขาถงทรพยากรและไดรบประโยชนจากการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยาง เปนธรรม รวมทงสรางโอกาสทางเศรษฐกจดวยฐานความรและความคดสรางสรรคบนพนฐานการผลตและการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอมอนจะน าไปสการพฒนาประเทศทมนคงและยงยน มยทธศาสตรการพฒนา ทส าคญในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ดงน

๔.๑ ยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม มงสรางภมคมกนตงแตระดบปจเจก ครอบครว และชมชน เพอใหเปนสงคมทมคณภาพ สามารถปรบตวเขากบการเปลยนแปลงและบรหารจดการความเสยงไดอยางมประสทธภาพ โดยใหความส าคญกบการสรางความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมใหทกคน ในสงคมไทยสามารถเขาถงบรการทางสงคมทมคณภาพ ไดรบการคมครองทางสงคมทครอบคลมทวถงและมคณภาพเทาเทยมกน มโอกาสเขาถงทรพยากรและโครงสรางพนฐานในการสรางอาชพและรายไดทมนคง สามารถเขาถงกระบวนการยตธรรมอยางเสมอภาค ไดรบการคมครองสทธ ผลประโยชนและความมนคงปลอดภยในชวตและทรพยสนอยางเทาเทยม และสามารถด ารงชวตอยไดอยางมศกดศร ภายใตระบบบรหารจดการภาครฐทโปรงใส ยดประโยชนสวนรวม และเปดโอกาสการมสวนรวมของประชาชนทกภาคสวนในกระบวนการพฒนาประเทศ

๔.๒ ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน มงเตรยมคนใหพรอมรบการเปลยนแปลง โดยใหความส าคญกบการพฒนาคณภาพคนไทยทกชวงวยใหมภมคมกนเพอเขาสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน ยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเสรมสรางศกยภาพของคนในทกมตใหมความพรอมทงดานรางกายทสมบรณแขงแรง มสตปญญาทรอบร และมจตใจทส านกในคณธรรม จรยธรรม มความเพยร และรคณคาความเปนไทย มโอกาสและสามารถเรยนรตลอดชวต ควบคกบการเสรมสรางสภาพแวดลอมในสงคมและสถาบนทางสงคมใหเขมแขงและเออตอการพฒนาคน รวมทงสงเสรมการพฒนาชมชนทองถนใหเขมแขงและสามารถสรางภมคมกนใหคนในชมชน และเปนพลงทางสงคมในการพฒนาประเทศ

๔.๓ ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน ใหความส าคญกบการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตทเปนฐานการผลตภาคเกษตรใหเขมแขงและสามารถใชประโยชนไดอยางยงยน เพอใหภาคเกษตรเปนฐานการผลตอาหารและพลงงานทมความมนคง โดยการเพมประสทธภาพและศกยภาพการผลตภาคเกษตร สนบสนนการวจยและพฒนาพนธพช พนธสตวและสตวน า รวมถงเทคโนโลยการเกษตรทเหมาะสมและเปนมตรกบสงแวดลอม สงเสรมการสรางมลคาเพมสนคาเกษตร อาหาร และพลงงาน บนพนฐานของภมปญญาทองถนและความรสรางสรรค การสรางความมนคงในอาชพและรายไดใหแกเกษตรกรตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ขณะเดยวกน ใหความส าคญกบการสรางความมนคงดานอาหารและพลงงานชวภาพทงในระดบครวเรอน ชมชน และประเทศ เพอสรางภมคมกนใหภาคเกษตรสามารถพงตนเองไดและเผชญกบปจจยเสยงตางๆ ไดอยางมนคง

Page 56: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๒๔

๔.๔ ยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน ใหความส าคญกบการปรบโครงสรางเศรษฐกจ โดยใชวทยาศาสตร เทคโนโลย นวตกรรม ความคดสรางสรรค ตลอดจนภมปญญาทองถนเปนพนฐานส าคญในการขบเคลอนสการพฒนาทมคณภาพและยงยน ภายใตปจจยสนบสนนทเอออ านวยและระบบการแขงขนทเปนธรรม เพอสรางภมคมกนใหกบประเทศ มงปรบโครงสรางการคาและการลงทนใหสอดคลองกบความตองการของตลาดทงภายในและตางประเทศ สรางมลคาเพมใหกบสาขาบรการทมศกยภาพบนพนฐานของนวตกรรมและความคดสรางสรรค พฒนาธรกจสรางสรรคและเมองสรางสรรค เพมผลตภาพของภาคเกษตร และสรางมลคาเพมดวยเทคโนโลยและกระบวนการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม พฒนาภาคอตสาหกรรมสอตสาหกรรมฐานความรเชงสรางสรรคและเปนมตรตอสงแวดลอม พฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกส สรางความมนคงดานพลงงาน ควบคไปกบการปฏรปกฎหมาย และกฎ ระเบยบตางๆ ทางเศรษฐกจ และบรหารจดการเศรษฐกจสวนรวมอยางมประสทธภาพ เพอใหเปนฐานเศรษฐกจของประเทศทเขมแขงและขยายตวอยางมคณภาพ

๔.๕ ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคเพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม มงเชอมโยงมตของการพฒนาเศรษฐกจภายในประเทศกบมตของความรวมมอกบประเทศในภมภาคตางๆ บนพนฐานของการพงพาซงกนและกน และมภมคมกนตอกระแสการเปลยนแปลงจากภายนอก โดยใหความส าคญกบการพฒนาฐานการผลตและการลงทนของประเทศใหเชอมโยงกบประเทศเพอนบานและภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต รวมทงเชอมโยงกบการผลตในประเทศ พฒนาความรวมมอแบบหนสวนการพฒนาทยงยนบนพนฐานของผลประโยชนรวมกนทงในระดบอนภมภาคและภมภาค และสรางปฏสมพนธในความรวมมอระหวางประเทศอยางสรางสรรค เตรยมความพรอมประเทศไทยในการเขาสประชาคมอาเซยน ใหความส าคญกบการพฒนาก าลงคนในทกภาคสวนใหมทกษะททนตอการเปลยนแปลง ควบคไปกบการพฒนาความเชอมโยงดานขนสงและระบบโลจสตกสภายใตกรอบรวมมออนภมภาค ปรบปรงกฎ ระเบยบการขนสงคนและสนคาเพอลดตนทนการด าเนนธรกจ และเสรมสรางความเขมแขงของภาคการพฒนาภายในประเทศตงแตระดบชมชนทองถนใหกาวทนการเปลยนแปลง

๔.๖ ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน มงบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหเพยงพอตอการรกษาสมดลของระบบนเวศบนพนฐานของการมสวนรวมของชมชนในการดแล รกษาและใชประโยชน ควบคไปกบการเตรยมความพรอมรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยพบตทางธรรมชาตเพอใหสงคมมภมคมกน สามารถสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจและยกระดบคณภาพชวตใหคนในสงคมไทย โดยใหความส าคญกบการอนรกษ ฟนฟ และสรางความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ปรบกระบวนทศนการพฒนาและขบเคลอนประเทศไปสการเปนเศรษฐกจและสงคมคารบอนต าและเปนมตรกบสงแวดลอม ยกระดบขดความสามารถในการรบมอและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยพบตทางธรรมชาต ควบคมและลดมลพษ และพฒนาระบบการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหมประสทธภาพ โปรงใสและเปนธรรมอยางบรณาการ สรางภมคมกนดานการคาจากเงอนไขดานสงแวดลอมและวกฤตภาวะโลกรอน และเพมบทบาทประเทศไทยในเวทประชาคมโลกทเกยวของกบกรอบความตกลงและพนธกรณดานสงแวดลอมระหวางประเทศ

Page 57: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

บ ท ท ๓

ยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม

๑. สถานการณการเปลยนแปลง การพฒนาประเทศในชวงหาทศวรรษทผานมาสามารถยกระดบคณภาพชวตของประชาชนใหดขน

ประชาชนมงานท าและมความมนคงในอาชพมากขน รายไดเฉลยของประชาชนเพมสงขน ปญหาความยากจนลดลงและประชาชนเขาถงบรการทางสงคมและสาธารณปโภคอนเปนปจจยจ าเปนพนฐานในการด ารงชวตไดกวางขวางมากขน อยางไรกด ความไมเทาเทยมกนในโอกาสของประชาชนกลมตางๆ โอกาสของคนในเมองกบชนบทในการเขาถงบรการสาธารณะหลกทมคณภาพยงมชองวางมากและการเขาถงสทธในกระบวนการยตธรรมยงไมเทาเทยมกนซงเปนปญหาทสะทอนถงความเหลอมล าทเปนปญหาเชงโครงสรางในสงคมไทย ดงน

๑.๑ โครงสรางเศรษฐกจมฐานอตสาหกรรมและการสงออกเปนสดสวนสงแตรองรบแรงงานในสดสวนทตากวาภาคเกษตรมาก ในขณะทมลคาผลผลตและผลตภาพภาคเกษตรตากวาภาคอตสาหกรรม สงผลใหเกดความเหลอมลาของรายไดในระหวางสาขาการผลต ในป ๒๕๕๒ ภาคอตสาหกรรมเปนสดสวนรอยละ ๓๔.๐ ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ แตมการจางงานในประเทศคดเปนสดสวนเพยงรอยละ ๑๕.๐ ขณะทภาคเกษตรมสดสวนมลคาผลผลตลดลงเหลอเพยงรอยละ ๙.๐ ในป ๒๕๕๒ และผลตภาพการผลตต า แตยงเปนแหลงจางงานหลกของประเทศถงรอยละ ๓๘.๐ ของการจางงานรวม ท าใหผลตอบแทนแรงงานในภาคอตสาหกรรมและภาคเกษตรมความแตกตางกนมาก โดยรายไดทเปนคาจางแรงงานในภาคเกษตรตอรายไดรวมของประเทศอยในระดบต าเพยงประมาณรอยละ ๔.๐ ครวเรอนในภาคเกษตรจงมรายไดต ากวาในภาคเศรษฐกจอน ซงครวเรอนเกษตรสวนใหญหวหนาครวเรอนมการศกษานอยและอยนอกระบบประกนสงคมมรายไดต าและไมแนนอน โดยเฉพาะทเปนครอบครวใหญทมทงเดกและผสงอาย สงผลใหปญหาความยากจนในภาคเกษตรมความรนแรงกวาในภาคเศรษฐกจอน ในป ๒๕๕๒ สดสวนคนจนในภาคเกษตรมรอยละ ๑๓.๘ เทยบกบรอยละ ๒.๖ ในภาคนอกเกษตร

๑.๒ รายไดมความแตกตางกนมากระหวางกลมคน สะทอนถงความไมเทาเทยมของโอกาสในการเขาถงกจกรรมและผลประโยชนทางเศรษฐกจและสงคม การเขาถงทรพยากร และสทธพนฐาน รวมทงความไมเปนธรรมดานอานาจตอรอง ในป ๒๕๕๒ กลมประชากรทมรายไดสงสดรอยละ ๑๐.๐ ของประชากรรวมมรายไดคดเปนสดสวนสงถงรอยละ ๓๘.๔ ของรายไดรวมทงประเทศ ในขณะทกลมจนทสดรอยละ ๑๐.๐ ของประชากรมสดสวนรายไดเพยงรอยละ ๑.๗ ของรายไดทงหมด ความตางกนของรายไดระหวางสองกลมนสงถง ๒๒.๘ เทา ขณะทกลมรายไดอนทอยระหวางกลมรวยทสดและจนทสดกมสดสวนรายไดต ากวากลมรวยทสดหลายเทา แมวาการแกปญหาความยากจนของประเทศไทยจะท าใหกลมประชากรทอย ใตเสนความยากจนลดลงมาอยางตอเนอง จากรอยละ ๙.๖ ในป ๒๕๔๙ เหลอรอยละ ๘.๑ ในป ๒๕๕๒ หรอประมาณ ๕ ลานคนแตยงมประชากรกลมทอยเหนอเสนความยากจนเพยงเลกนอยอกกวา ๕ ลานคน ซงเปนกลมทมความเสยงทจะตกอยในภาวะความยากจนไดงายหากเผชญกบว กฤตการณดานเศรษฐกจและภยธรรมชาต นอกจากนนเมอพจารณาเปนรายภาค พบวาในป ๒๕๕๒ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคเหนอมรายไดเฉลยตอประชากรวยท างานต ากวาภาคอน ประชากรในเขตเมองมรายไดสงกวาชนบทและประชากรใน

Page 58: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๒๖

กรงเทพมหานครมรายไดสงกวาจงหวดอนๆ ในขณะเดยวกน การถอครองสนทรพยทางการเงนทอยในรปของเงนฝากกมความกระจกตวเชนกน พจารณาไดจากบญชเงนฝากประจ าและออมทรพยระยะ ๓ เดอนขนไปในธนาคารทงหมด พบวา เพยงรอยละ ๐.๑ ของจ านวนบญชเปนบญชทมปรมาณเงนฝาก ๑๐ ลานบาทขนไป แตมวงเงนรวมกนคดเปนรอยละ ๔๐.๐ ขณะทบญชเงนฝากขนาดเลกมสดสวนสงถงรอยละ ๙๙.๙ ของจ านวนบญชเงนฝากทงหมดและมวงเงนรวมคดเปนรอยละ ๖๐.๐ สะทอนถงการกระจกตวของสนทรพยทางการเงน รวมถงการถอครองทดนมการกระจกตวในกลมคนจ านวนนอย บคคลธรรมดาทถอครองทดนขนาดเกน ๓๐๐ ไรมเพยงสพนกวาราย และในจ านวนนมเพยงประมาณ ๑๐๐ รายเศษทถอครองทดนเกนกวา ๑,๐๐๐ ไร ขณะทเกษตรกรยากจนจ านวนสงถง ๖.๖ แสนรายไรทดนท ากน สถานการณดงกลาวสะทอนถงการขาดโอกาสเชงเศรษฐกจและสงคมและการเขาไมถงทรพยากรของประชาชนในบางกลมบางพนท รวมทงความไมเปนธรรมดานสทธและการขาดอ านาจตอรองของประชาชนบางกลม ซงสงผลตอการสรางรายไดและการสะสมสนทรพยประเภทตางๆ

๑.๓ คนไทยไดรบการคมครองผานสวสดการทางสงคมทมความครอบคลมมากขน แตคณภาพของบรการยงมความแตกตางกนมากโดยเฉพาะอยางยงระหวางเมองและชนบท และกลมผดอยโอกาสยงไมสามารถเขาถงบรการทางสงคมไดอยางทวถง คนไทยไดรบการคมครองดานการดแลสขภาพ ปองกน รกษาและฟนฟผปวยเพมขนอยางตอเนอง คอ จากรอยละ ๙๓.๔ ในป พ.ศ. ๒๕๔๗ เปนรอยละ ๙๙.๕ ของประชากรไทยทงหมดในป พ.ศ. ๒๕๕๓ แตคณภาพบรการดานสาธารณสขยงแตกตางกนมากในระหวางพนท มความเหลอมล าในการกระจายทรพยากรทางสาธารณสขรายพนท การคมครองทางสงคมส าหรบกลมดอยโอกาสมความครอบคลมมากขนโดยในปงบประมาณ ๒๕๕๓ มผสงอายรอยละ ๗๐.๐ หรอประมาณ ๕.๖ ลานคน มหลกประกนความมนคงในชวตดวยเบยยงชพ คนพการไดรบเบยยงชพคนพการและสวสดการเบยความพการ ๘.๔ แสนคน แตอยางไรกตาม โอกาสในการท างานและคณภาพชวตยงแตกตางกนมาก นอกจากนนแรงงานนอกระบบสวนใหญยงไมมหลกประกนทางสงคม ก าลงแรงงานของประเทศเขาถงหลกประกนทางสงคมเพยงรอยละ ๓๖.๖ ขณะทมแรงงานทอยนอกระบบหลกประกนทางสงคมมถงรอยละ ๖๒.๑ แมวาไดมการขยายความคมครองใหแรงงานนอกระบบภายใตการประกนสงคมมาตรา ๔๐ แหงพระราชบญญตประกนสงคม พ.ศ. ๒๕๕๓ แลวกตาม ในขณะเดยวกน กลมผมรายไดต าสดรอยละ ๑๐.๐ ของประชากรมระดบการศกษาไมเกนมธยมศกษาตอนตนถงรอยละ ๙๔.๐ ขณะทกลมรายไดสงสดรอยละ ๑๐.๐ ของประชากรมผจบปรญญาตรขนไปรอยละ ๓๘.๐ นอกจากนคณภาพบรการดานการศกษายงแตกตางกนระหวางพนท สะทอนใหเหนทงจากผลการประเมนสถานศกษาและผลสมฤทธทางการศกษารายพนท

๑.๔ ความเทาเทยมระหวางหญงและชายมการเปลยนแปลงในทศทางทดขน แตโอกาสทผหญงจะกาวไปสระดบบรหารหรอระดบตดสนใจยงมนอย เดกทงหญงและชายไดรบโอกาสในการศกษาภาคบงคบขนพนฐานอยางเทาเทยมกน และส าหรบในการศกษาระดบสงขนไปอตราสวนระหวางหญงและชายใกลเคยงกน อยางไรกตาม โอกาสของผหญงในการกาวสระดบบรหารหรอระดบการตดสนใจนนยงมสดสวนทต ากวาผชายมาก ในระบบราชการพลเรอนสามญมขาราชการพลเรอนสามญผหญงจ านวนมากกวาผชาย คอ รอยละ ๖๑.๗ แตโอกาสทผหญงจะกาวเขาสต าแหนงทางการบรหารมนอยกวาผชายมาก ในป ๒๕๕๐ สดสวนผหญงในต าแหนงผบรหารระดบสงในราชการสวนกลางมเพยงประมาณรอยละ ๒๒.๒ ซงเพมขนเพยงชาๆ จาก รอยละ ๑๗.๘ ใน ๕ ปกอนหนา ผหญงในต าแหนงบรหารภาคธรกจของบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยมเพยงรอยละ ๒๒.๐ ส าหรบในภาคการเมองระดบชาตผหญงทด ารงต าแหนงสมาชก สภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาในป ๒๕๕๐ มสดสวนเพยงรอยละ ๑๑.๗ และ ๑๖.๐ ตามล าดบ ในระดบทองถนมผหญงเปนผบรหารองคกรปกครองสวนทองถน ก านน และผใหญบานเพยงรอยละ ๙.๔

Page 59: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๒๗

๑.๕ ความตนตวทางการเมองของคนไทยสงขน การรบรขอมลขาวสารมมากขน แตยงมปญหาเรองการบรหารจดการทดในทกระดบ สทธทางการเมองมพฒนาการทดขนตอเนองโดยทประชาชนไดแสดงการมสวนรวมในการใชสทธของตนในการก าหนดทศทางในการบรหารประเทศผานการใชสทธในการเลอกตงผแทนในระดบตางๆ ซงเปนสวนส าคญในการพฒนาประชาธปไตยในรปแบบของการเลอกตงใหเจรญกาวหนา และลดปญหาความเหลอมล าในดานการสรางโอกาสอยางเปนธรรมของสงคมได โดยเฉพาะในสวนของภาคประชาชนทมความตนตวทางการเมองสงขน มการใชสทธลงคะแนนเลอกผแทนราษฎรเพมขนตอเนอง รวมทงการรบรขอมลขาวสารและการเขารวมตรวจสอบทางการเมองกนมากขน อยางไรกตาม ผลการพฒนาดานการบรหารจดการทดในชวง ๓ ปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ สะทอนวาประเทศไทยยงคงเผชญกบปญหาการทจรตคอรรปชนในภาครฐ โดยดชนภาพลกษณการคอรรปชนในชวงป ๒๕๕๐-๒๕๕๒ มคะแนนอยในชวง ๓.๓-๓.๕ เทยบกบในชวงของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๙ ทคะแนนอยในชวง ๓.๒-๓.๘ ขณะทภาพลกษณของภาคเอกชนในตลาดหลกทรพยในป ๒๕๕๐-๒๕๕๒ ดขนอยางตอเนอง โดยเฉพาะเรองบทบาทกรรมการ ความนาเชอถอของผบรหาร การใหความส าคญกบลกคาและผมสวนไดเสย และความรบผดชอบตอสงคม

๑.๖ สถาบนการเมองการปกครองและสถาบนทางเศรษฐกจทขาดความโปรงใสและความเปนธรรม สงผลใหความไววางใจของคนในสงคมลดลง น ามาซงการสรางเครอขายทางสงคมแบบแบงแยกเปนกลมๆ แตละกลมมคานยมและบรรทดฐานทแตกตางกน ขาดการยอมรบซงกนและกน และสงผลกระทบตอความสมพนธของคนในสงคมโดยรวม ดงจะเหนไดจากดชนความสงบสขของประเทศไทยอยทอนดบถง ๑๐๕ จาก ๑๒๑ ประเทศในป พ.ศ. ๒๕๕๐ และอนดบท ๑๑๘ จาก ๑๕๓ ประเทศในป พ.ศ. ๒๕๕๑ และ ๒๕๕๒ ซงสอดคลองกบการส ารวจความคดเหนเรองความสามคคของคนในชาตทคนสวนใหญมองเหนวาสงคมไทยปจจบนมความแตกแยกและขาดความเปนอนหนงอนเดยวกน

๑.๗ ชมชนและองคกรปกครองสวนทองถนเปนพลงสาคญในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ การบงคบใชพระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๔๒ ไดสงผลตอการพฒนาความเขมแขงของชมชนและการด าเนนงานขององคกรปกครองสวนทองถนโดยเฉพาะงานสงเสรมคณภาพชวต การขยายฐานรายไดททองถนจดเกบเองและการบรหารงานขององคกรทเนนประสทธภาพเปนหลกประกนวาประชาชนในทองถนจะไดรบการบรการสาธารณะทมคณภาพและไดมาตรฐาน รวมทงเปนกลไกส าคญในการสรางวฒนธรรมประชาธปไตยและธรรมาภบาลในระดบชมชน นอกจากนการใหชมชนเขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนา เชน การจดท าแผนชมชนโดยมเวทแลกเปลยนรวมกนคด การรวมกนหาแนวทางแกไขปญหาดานตางๆ ทน าไปสการสรางเปาหมายรวมกนของการพฒนาชมชนทองถนซงเปนทมาของการประกาศและบงคบใชพระราชบญญตสภาองคกรชมชนเมอป พ.ศ. ๒๕๕๑ โดยมจดมงหมายใหชมชนเขามามสวนรวมในการพฒนาทองถนตามความหลากหลายของวถชวต วฒนธรรมและภมปญญาทองถน

สถานการณดงกลาวขางตนสะทอนใหเหนถงความไมสมดลของการพฒนา ความเหลอมล าและความไมเปนธรรมทเกดขนในสงคมไทยทเปนปญหาสงสมมานาน แมจะมความพยายามแกไขปญหามาอยางตอเนอง แตเมอพจารณาจากสถานการณในปจจบนและแนวโนมการเปลยนแปลงในอนาคตไดบงชถงความเสยงหลายประการทตองน ามาวเคราะหหาสาเหตทแทจรงของปญหาเพอน าไปสการแกปญหาความเหลอมล าและความไมเปนธรรม รวมทงการสรางภมคมกนในสงคมไทยและก าหนดแนวทางการพฒนาในระยะ ๕ ปขางหนา เพอท าใหสงคมไทยเปนสงคมทมคณภาพ มความเปนธรรมและเปนสงคมทคนไทยอยรวมกนอยางมความสขและสมานฉนทบนหลกการของการพทกษปกปองผลประโยชนสวนรวมของสงคม

Page 60: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๒๘

๒. การประเมนความเสยง

ผลการพฒนาทผานมาสงผลใหเศรษฐกจ สงคม และการเมองของประเทศมความกาวหนาในหลายดาน แตในขณะเดยวกนกสงผลใหโครงสรางทางเศรษฐกจ ทางสงคม และโครงสรางทางอ านาจมความบดเบอน ไมเออตอการพฒนาทครอบคลมทวถงและยงยนในระยะยาว และเปนความเสยงทอาจท าใหความเหลอมล าทางเศรษฐกจและสงคมและความไมเปนธรรมรนแรงมากขน ทจะสงผลใหการพฒนาในชวงของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ไมสามารถบรรลวตถประสงคและเปาหมายทก าหนดไว ปญหาเชงโครงสรางดงกลาวและความเสยงตอการสรางความเปนธรรมและลดความเหลอมล าทส าคญ มดงน

๒.๑ โครงสรางทางเศรษฐกจไมเออตอการพฒนาททวถงและยงยนและเปนปจจยเสยงทจะทาใหเกดชองวางทางเศรษฐกจมากขน ภาคอตสาหกรรมมสดสวนมลคาการผลตและผลตภาพสงกวาภาคเกษตรมาก และการสงออกสนคาอตสาหกรรมเปนองคประกอบหลกของการสงออกของประเทศ ในขณะทเศรษฐกจภายในประเทศมสดสวนต า วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมซงเปนแหลงการจางงานและฐานรายไดส าคญของประชาชนสวนใหญยงออนแอ โครงสรางเศรษฐกจเออประโยชนตอธรกจรายใหญมากกวาธรกจขนาดกลางและเลก และเออตอเจาของทนมากกวาแรงงาน ประกอบกบผลจากการพฒนาทผานมาในอดตท าใหการกระจายความมงคงและผลประโยชนทางเศรษฐกจทงดานรายได การถอครองสนทรพยทางการเงน และทรพยสนถาวรโดยเฉพาะทดนมความเหลอมล ามากในปจจบน ซงจะสงผลตอโอกาสในการตอยอดในการสรางรายไดและอาชพของกลมตางๆ ยงมความแตกตางกนมากขนในระยะตอไปและกลายเปนความเสยงทจะยงท าใหเกดชองวางในสงคมทรนแรงขนไดในอนาคต

๒.๑.๑ โครงสรางทางเศรษฐกจเออประโยชนตอกลมเจาของทนมากกวาเจาของแรงงาน และธรกจขนาดกลางและขนาดยอมมการพฒนาชา การมงเนนการพฒนาการสงออกโดยเฉพาะในกลมสนคาอตสาหกรรมเพอเรงการขยายตวทางเศรษฐกจภายใตกระแสโลกาภวตนทเขมขนขนตามล าดบนน ท าใหภาคอตสาหกรรมมความกาวหนามากกวาภาคเกษตร สดสวนมลคาผลผลตและผลตภาพสงกวาภาคเกษตรมาก กลมทนโดยเฉพาะกลมทนอตสาหกรรมจงมอ านาจตอรองและมอทธพลตอการตดสนใจเชงนโยบายของรฐบาล ผลประโยชนจากกระแสโลกาภวตนและนโยบายเศรษฐกจทมน าหนกในภาคอตสาหกรรมมากจงมกเออประโยชนตอเจาของทนมากกวาแรงงาน แรงงานขาดอ านาจการตอรอง ท าใหสดสวนรายไดทเปนผลตอบแทนแรงงานต ากวาผลตอบแทนทนมาก ซงในชวงทผานมานนรายไดทคาตอบแทนแรงงานและสวสดการเปนสดสวนเฉลยเพยงประมาณรอยละ ๔๐.๐ ของรายไดประชาชาตในขณะทรายไดสวนอนเปนสดสวนรอยละ ๖๐.๐ แมวาผทมฐานรายไดจากเงนเดอนและคาจางจะเปนประชากรสวนใหญของประเทศ จงกลายเปนชองวางระหวางชนชนรายไดและความขดแยงระหวางผประกอบการและเจาของแรงงาน รวมทงเปนปญหาคณภาพชวตแรงงานทมรายไดต า

นอกจากนน การพฒนาดานเศรษฐกจทพงพงการสงออกสนคาและบรการรวมทงทนจากตางประเทศสงทาใหมความออนไหวสงตอการเปลยนแปลงของเศรษฐกจโลก และมความผนผวนไดงาย ในชวงเศรษฐกจขาขน ผลประโยชนจากการขยายตวทางเศรษฐกจและกระแสโลกาภวตนตกอยกบเจาของทนในสดสวนทสงกวากลมแรงงานมาก แตผลกระทบจากความผนผวนและภาวะวกฤตมกจะน าไปสการลดตนทนคาจางแรงงาน การปรบตวมกจะเรมจากการเลกจางและมปญหาการวางงานตามมา แรงงานโดยเฉพาะในกลมทกษะต าและกงทกษะทท างานในอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนมกจะมความเสยงสง แตในชวงการฟนตวของเศรษฐกจโครงสรางเศรษฐกจมกจะคอยๆ ปรบตวไปพงพงเทคโนโลยใหมมากขน

Page 61: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๒๙

ตามล าดบเพอปรบประสทธภาพ ในขณะทแรงงานสวนหนงจะไมสามารถปรบทกษะตามความตองการของตลาดไดทนและกลายเปนปญหาการวางงานเชงโครงสรางหรอตองออกนอกระบบหากไมมกลไกสนบสนนในการเพมความรและทกษะใหทนกบความเปลยนแปลงทางเทคโนโลย

ในขณะเดยวกน การผกขาดทางการคาเปนอปสรรคตอการสรางโอกาสทางธรกจสาหรบรายยอย ธรกจขนาดกลางขนาดยอมพฒนาไดชากวาธรกจขนาดใหญ โดยทวสาหกจขนาดยอมกวา ๒.๒ ลานรายจาก ๒.๘ ลานรายอยนอกระบบ มผลตภาพต า เขาถงเทคโนโลยและขอมลขาวสารไดนอยกวา มอ านาจตอรองในเชงนโยบายนอยกวาและการเขาถงสทธประโยชนดานภาษและแหลงเงนทนของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมมขอจ ากดหลายประการ ในขณะทการสงเสรมวสาหกจชมชนยงกาวหนาชาจงไมสามารถเปนแหลงการสรางงานและรายไดหลกของประชาชนในชมชน

๒.๑.๒ โครงสรางภาษมความไมเปนธรรมจงไมสามารถชวยสนบสนนการกระจายผลประโยชนการพฒนาในอกทางหนงได และหากไมปฏรปทงระบบใหมโครงสรางทเปนธรรมมากขนกจะยงซาเตมปญหาความเหลอมลา การพงพงภาษทางออมเปนสดสวนทสงกวาภาษทางตรงท าใหเกดการผลกภาระภาษมโครงสรางทเออประโยชนตอฐานรายไดทไมใชผลตอบแทนแรงงาน และรายไดจากทรพยสนและความมงคง มากกวารายไดทเปนคาตอบแทนแรงงาน ประชาชนทท างานรบคาจางหรอเงนเดอนเปนลกษณะประจ านนมระบบภาษควบคมทเขมงวดชดเจน ในขณะทผลประโยชนจากทรพยสนและผลตอบแทนจากเงนทนนนมกจะมภาระภาษในสดสวนทต ากวาเนองจากมเกณฑการก าหนดมลคาฐานภาษทบดเบอนและมกจะมชองโหวของกฎหมายภาษใหสามารถหลบเลยงภาระภาษไดงาย ในขณะทการลดหยอนและการใหประโยชนทางภาษกเออตอกลมรายไดระดบบนมากกวาระดบลาง โดยทผมรายไดสงมชองทางลดหยอนมาก เมอคดเปนสดสวนตอรายไดภาษบางประเภท เชน ภาษมลคาเพม กลมรายไดระดบลางจงมสดสวนภาระภาษทสงกวา และธรกจเอกชนขนาดเลกและขนาดกลางตองจายภาษเมอคดเปนสดสวนของรายไดมากกวาธรกจขนาดใหญ ดงนนระบบภาษแทนทจะชวยสนบสนนใหเกดกลไกการกระจายผลประโยชนจากการพฒนาอกทางหนงกลบซ าเตมใหเกดความเหลอมล าในดานรายได

๒.๑.๓ การพฒนาทยงกระจกตวในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลรวมทงเมองใหญอนๆ และการรวมศนยบรหารจดการภาครฐ ทาใหความกาวหนาและโอกาสทางเศรษฐกจแตกตางกนมากในระดบพนทและกลายเปนความขดแยงทางสงคม การพฒนาทกระจกตวเฉพาะในเมองใหญท าใหเกดความแตกตางในระหวางพนททงในดานโอกาสในการสรางอาชพและรายได คณภาพบรการทางสงคม และโครงสรางพนฐานตางๆ นอกจากนน ความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและโอกาสในการสรางอาชพและรายไดทด และบรการทางสงคมทมคณภาพทดกวาในกรงเทพและปรมณฑลรวมทงเมองใหญ กเปนปจจยดงดดใหเกดการยายถนจากชนบทสเมอง ในขณะทความยากจนในภาคเกษตรและในชนบทนนเปนปจจยผลกส าคญ การยายถนของแรงงานทมการศกษานอยและขาดทกษะมทางเลอกนอยจงเปนการยายถนเขาสการท างานนอกระบบหรอนอกภาคทางการ มชวโมงการท างานตอวนทยาวนาน ขาดความปลอดภยในสถานทท างาน และมความเปนอยทแออดไมปลอดภย กลายเปนปญหาความยากจนเมองทเปนชองวางทางสงคม มความเสยงทจะเกดปญหาอาชญากรรมและความขดแยงในสงคมไดงาย

๒.๒ โครงสรางทางสงคมยงมชองวางทแตกตางกนมากระหวางชนชนทงในดานองคความร การเขาถงขอมลขาวสาร และการเขาถงบรการทางสงคมทมคณภาพ รวมทงโอกาสทไมเทาเทยมระหวางชายและหญง ผดอยโอกาสยงไมสามารถเขาถงบรการทางสงคมไดอยางทวถง แรงงานนอกระบบสวนใหญยงไมม

Page 62: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๓๐

หลกประกนทางสงคม คณภาพของบรการทางสงคมแตกตางกนมากระหวางพนทและกลมผรบบรการ สาเหตดงกลาวเปนปจจยผลกใหประชาชนยายถนเขาสเมองซงสวนใหญเปนแรงงานไรฝมอและคาแรงต า กลายเปนปญหาผมรายไดนอยในเขตเมองทมชองวางทางสงคมกบกลมชนชนกลางและกลมรายไดสงโดยเฉพาะโอกาสในการเขาถงบรการสาธารณะทมคณภาพและความมนคงดานรายได ซงความแตกตางดานรายได ฐานะทางสงคมและองคความรยงท าใหการเขาถงขอมลขาวสารและการใชประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศมความแตกตางกนและกลายเปนขอจ ากดในการพฒนาอาชพและสรางรายไดส าหรบประชากรบางกลม โครงสรางทางสงคมทแตกตางกนมากท าใหการด าเนนนโยบายในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมมความยากล าบากขน โดยทจะตองใหความส าคญกบนโยบายในระดบจลภาคทก าหนดกลมเปาหมายอยางชดเจนมากขน

นอกจากน สงคมไทยยงขาดความสมดลระหวางโอกาสของหญงและชาย โอกาสของผหญงมขอจ ากดมากกวาผชายทงในดานการศกษาระดบสงในบางสาขาและในดานอาชพ และโอกาสของผหญงในภาคการเมองทงระดบชาตและการเมองทองถนและการเปนผบรหารระดบสงในภาครฐและภาคธรกจเอกชนยง มนอย ไมสอดคลองกบสภาพแวดลอมทางสงคมโลกทมมตประเดนปญหาใหมๆ ทมผลกระทบตอผหญงอยางมาก ไดแก ประเดนผลกระทบจากกระแสโลกาภวตน วทยาศาสตรและเทคโนโลย การเคลอนยายแรงงาน สงคมผสงอาย โรคเอดส ปญหายาเสพตด ภยพบตทางธรรมชาต และการแบงเบาภาระงานและการหารายไดโดยผหญง ประเดนการพฒนาและปญหาดงกลาวสงผลใหผหญงตองเผชญกบความทาทายมากขน ดงนนบทบาทสตรในระดบการตดสนใจจงมความส าคญมากขน

๒.๓ การทจรตประพฤตมชอบยงคงเปนอปสรรคสาคญในการบรหารราชการแผนดน ขณะทการเขาถงสทธและกระบวนการยตธรรมของคนกลมตางๆ ในสงคมไทยยงไมเทาเทยมและเปนธรรม ปญหาการปฏบตหนาทโดยมชอบและการทจรตคอรรปชนของเจาหนาทรฐ และการละเวนหรอเลอกปฏบตตอประชาชน ท าใหการด าเนนนโยบายสาธารณะและการจดบรการสาธารณะเพอการพฒนาคณภาพชวตของประชาชนยงขาดประสทธภาพและประสทธผล การใชงบประมาณแผนดนสนเปลองโดยไมเกดประโยชนตอประชาชนอยางเตมเมดเตมหนวยและมความบดเบอนในการจดสรรงบประมาณรายจาย โดยทในบางสวนเปนการใชจายทไมตรงกบกลมเปาหมายหรอปญหาเรงดวนทควรจะไดรบล าดบความส าคญ ในขณะเดยวกนยงมปญหาความไมเทาเทยมของกระบวนการยตธรรมในสงคมไทยอกมาก ประกอบกบแนวโนมการขยายตวของความเปนเมองสงผลกระทบใหรปแบบการใชชวตและปฏสมพนธทางสงคมแบบเครอญาตทมความเออเฟอเผอแผ ชวยเหลอเกอกลกนลดลง จงกลายไปเปนรปแบบสงคมทตางคนตางอยและขาดความไวเนอเชอใจซงกนและกน เกดความขดแยงและกรณพพาทในสงคมไดงาย

๒.๔ การเขาไมถงการใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตทาใหชมชนสญเสยความสามารถในการพงตนเองและการพฒนาศกยภาพ การพฒนาเศรษฐกจทมงเนนการขยายตวเชงปรมาณมาเปนเวลายาวนาน ท าใหกลมทนตกตวงผลประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตมากเกนไป ขณะทชมชนไมสามารถเขาถงและใชประโยชนได โดยเฉพาะคนยากจนทอาศยและพงพาปาเปนแหลงอาหารส าคญ ท าใหชมชนพงตนเองไดลดลง ตองอาศยแหลงอาหารจากภายนอกชมชนทมตนทนสง ขณะเดยวกนการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศเปนตวเรงใหเกดความยากล าบากในการด ารงชวตของคนในชมชนชนบท ควบคกบการพฒนาอตสาหกรรมทรกล าพนทเกษตรกรรมและแหลงท ามาหากนท าใหเกดเปนตนทนของชมชน เพราะกอใหเกดมลพษสงผลกระทบตอสขภาพของคนในชมชน นอกจากน อทธพลของกลมทนตอนโยบายตางๆ สงผลใหชมชนมชองทางนอยลงในการท ามาหากนในทองถนและไมสามารถดแล รกษา อนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดอยางเตมท

Page 63: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๓๑

๓. การสรางภมคมกน

จากการวเคราะหความเสยงทเกดขนและแนวโนมในอนาคตชใหเหนถงความจ าเปนทตองสรางสงคมทมภมคมกนเขมแขงมากขน โดยตองสรางความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมแกคนทกกลม ใหความส าคญกบการสรางความเทาเทยมกนของโอกาสและการมสวนรวม เพอใหเปนสงคมทมคณภาพและมความเปนธรรม ประชาชนสามารถปรบตวเขากบความเปลยนแปลงและสามารถบรหารจดการความเสยงไดอยางมประสทธภาพ โดยสงคมไทยตองมภมคมกนทส าคญ ดงน

๓.๑ ทกคนในสงคมไทยมความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม ไดรบโอกาสในการประกอบสมมาอาชพอยางเทาเทยมกน สามารถเขาถงบรการทางสงคมและทรพยากรอยางเปนธรรม และไดรบการคมครองทางสงคมอยางทวถง เพอปองกนมใหตกอยในวงจรความยากจน และมคณภาพชวตทดขนอยางทวถง

๓.๒ กลมผดอยโอกาสไดรบโอกาสและการพฒนาศกยภาพอยางทวถงและเทาเทยมกน สามารถเขาถงบรการสาธารณะทมคณภาพอยางทวถงและเทาเทยม เขาถงทรพยากรและโครงสรางพนฐานตางๆ การพฒนาเศรษฐกจมฐานกวาง ครอบคลมทวถงและสรางโอกาสส าหรบกลมดอยโอกาสมากขน บนหลกการการยอมรบอยางมศกดศรของความเปนมนษยและลดชองวางในสงคม

๓.๓ ประชาชนมการเสรมสรางความเขมแขงเปนพลงรวมของสงคมไทย มการพฒนาตนเองไดอยางเตมศกยภาพและสามารถเขามสวนรวมในการพฒนาประเทศอยางเตมทและเปนธรรม โดยทสามารถปรบตวทามกลางการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมทเกดขนอยางรวดเรวได

๓.๔ ชมชนและสงคมมคานยมรวมและยดหลกผลประโยชนของสงคม มคานยมรวมในการอยรวมกนไดอยางสนตสขระหวางกลมคน ระหวางพนท และระหวางวย พงพาอาศยและเกอกลกนภายใตความหลากหลายทางวฒนธรรม

๔. วตถประสงคและเปาหมาย

๔.๑ วตถประสงค

๔.๑.๑ เพอสรางโอกาสการเขาถงปจจยการประกอบอาชพ ทงแหลงทรพยากร แหลงทน โครงสรางพนฐานและทกษะความรทจะเปนฐานการประกอบอาชพทมนคง รวมทงสรางโอกาสทางธรกจในทกระดบ น าไปสการยกระดบคณภาพชวตใหทกคนในสงคมไทย

๔.๑.๒ เพอใหทกคนในสงคมไทยมความเทาเทยมกนในการเขาถงบรการทางสงคมทมคณภาพและสามารถด ารงชวตอยไดอยางมศกดศรและมคณภาพชวตทด

๔.๑.๓ เพอใหประชาชนทกคนไดรบการคมครองสทธพนฐาน เขาถงกระบวนการยตธรรมอยางเสมอภาค รวมทงสรางความโปรงใสในกระบวนการตดสนใจของระบบบรหารราชการแผนดนบนพนฐานของการใชหลกนตธรรม หลกคณธรรมและจรยธรรม และหลกผลประโยชนสวนรวมของประเทศ

๔.๑.๔ เพอสนบสนนใหภาคการพฒนาทกภาคสวนมสวนรวมแกไขปญหาความเหลอมล าและลดความขดแยงในสงคมไทยและด ารงชวตอยในสงคมอยางเปนน าหนงใจเดยวกนโดยยดหลกผลประโยชนของสงคม

Page 64: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๓๒

๔.๒ เปาหมายการพฒนา

๔.๒.๑ ลดชองวางรายไดระหวางกลมคนและพนทตางๆ รวมทงเสรมสรางความแขงแกรงใหเศรษฐกจฐานรากและสรางโอกาสทางเศรษฐกจใหผประกอบการรายยอยและชมชน

๔.๒.๒ ประชาชนไดรบการคมครองทางสงคมทมคณภาพและครอบคลมอยางทวถง รวมทงมความเทาเทยมทางเพศมากขน ทงในเรองรายได โอกาสทางอาชพ และโอกาสในการด ารงต าแหนงในระดบบรหารและระดบการตดสนใจ

๔.๒.๓ ประชาชนรบรสทธและหนาทและเขาถงบรการของหนวยงานกระบวนการยตธรรมไดอยางสะดวกและรวดเรว มการบงคบใชกฎหมายอยางเสมอภาคและเปนธรรม ภาคการพฒนาตางๆ มสวนรวมในกระบวนการยตธรรม

๔.๒.๔ คนยากจนและดอยโอกาสมคณภาพชวตดขน มภมคมกนและสามารถปรบตวตอการเปลยนแปลงไดดขน

๔.๒.๕ มการบรหารจดการทโปรงใสและมประสทธภาพ และเพมการมสวนรวมของทกภาคในการพฒนาประเทศ

๔.๓ ตวชวด

๔.๓.๑ สดสวนรายไดระหวางกลมประชากรและพนท

๔.๓.๒ สดสวนของมลคาผลผลตวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมในผลตภณฑมวลรวมในประเทศ

๔.๓.๓ อตราการเขาสตลาดแรงงานของผสงอาย สตร และผพการ

๔.๓.๔ สดสวนประชากรทสามารถเขาถงการคมครองทางสงคมทมคณภาพจ าแนกตามเพศ อาย อาชพ และสดสวนของแรงงานนอกระบบประกนสงคมทเขาถงระบบสวสดการสงคมของก าลงแรงงานทงหมด

๔.๓.๕ สดสวนผหญงในระดบบรหารหรอในระดบการตดสนใจทงในภาครฐ ภาคธรกจเอกชน และภาคการเมองในระดบชาตและระดบทองถน และชองวางรายไดระหวางแรงงานชายและหญง

๔.๓.๖ ดชนภาพลกษณการทจรตประพฤตมชอบ

๔.๓.๗ ดชนความสงบสข

๔.๓.๘ ดชนชวดความเขมแขงของชมชน

Page 65: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๓๓

๕. แนวทางการพฒนา

จากสถานการณการเปลยนแปลงและแนวโนมในอนาคตสะทอนถงความเสยงทอาจจะสงผลใหเกดชองวางและความไมเปนธรรมในสงคมมากขนทงจากการเปลยนแปลงในโลก ในภมภาคและโดยเฉพาะในประชาคมอาเซยน การลดความเหลอมล าและการสรางความเปนธรรมในสงคมจงมงเนนการพฒนาคณภาพของสงคมทงในระดบปจเจกและระดบสงคมโดยรวม และการปรบโครงสรางเศรษฐกจใหมความครอบคลมทวถงทสรางโอกาสการมงานท าอยางมคณภาพส าหรบกลมตาง ๆ ในสงคม พรอมทงมระบบการคมครองทางสงคมเพอปองกนความเสยงในการด าเนนชวต ทงน เพอสนบสนนใหประชาชนมสวนรวมในกจกรรมทางเศรษฐกจและสงคมและไดรบผลประโยชนไดอยางทวถงและเปนธรรมมากขนภายใตสภาพแวดลอมทเออตอการพฒนาศกยภาพพนฐาน การสรางความมนคงทางเศรษฐกจและคณภาพชวตในมตตาง ๆ การไดรบการยอมรบอยางเทาเทยมกน และการอาศยอยรวมกนในชมชนทมความสมานฉนทและเอออาทร รวมทงมการเสรมพลงใหเกดมากขนทจะพฒนาตนเองอยางเตมศกยภาพ โดยมแนวทางการพฒนา ดงน

๕.๑ การสรางความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมใหทกคนในสงคมไทย และเสรมสรางขดความสามารถในการจดการความเสยงและสรางโอกาสในชวตใหแกตนเอง

๕.๑.๑ ปรบโครงสรางเศรษฐกจใหมฐานการพฒนาทครอบคลมทวถงและยงยน พรอมทงเศรษฐกจฐานรากใหมความหลากหลายและแขงแกรงมากขน โดยการสรางโอกาสเพอใหเกดผประกอบการใหม สนบสนนวสาหกจขนาดกลางขนาดยอมและวสาหกจชมชน และสรางโอกาสอยางเทาเทยมในการเขาถงระบบตลาดในทกระดบ สรางงานในภาคอตสาหกรรมและบรการมากขนควบคไปกบการเพมผลตภาพแรงงานและความสามารถในการคดสรางสรรคเพอเปนฐานในการสรางรายได ยกระดบและสรางเสถยรภาพรายไดเกษตรกรพรอมกบการพฒนาอาชพและแนวทางสรางรายไดเสรมนอกฤดกาล สนบสนนการเขาถงทรพยากรและแหลงทนในการประกอบอาชพทกวางขวาง และกระจายการพฒนาโครงสรางพนฐานใหทวถงมากขน ควบคกบการพฒนาทกษะความสามารถทงดานการผลตและการบรหารจดการรวม เพอเพม โอกาสการประกอบสมมาอาชพทหลากหลาย

๕.๑.๒ สงเสรมการจดสรรทรพยากรและสทธทางทรพยสนใหเกดความเปนธรรม โดยสงเสรมการกระจายสทธการถอครองและใชประโยชนทดนส าหรบเกษตรกรไรทดนท ากนและเกษตรกรยากจน ปรบปรงกฎหมาย กฎระเบยบและบงคบใชกฎหมายใหชมชนเขาถงและใชประโยชนทรพยากรอยางทวถง รวมทงพฒนาระบบหลกฐานทางทะเบยนและสถานะทางกฎหมายในฐานะผถอครองทรพยสน เพอเสรมสรางความมนคงในการครอบครองทรพยสน เชน การจดสรรทดนของรฐ และการเปนเจาของทอยอาศย เปนตน

๕.๑.๓ พฒนาการใชประโยชนเทคโนโลยสารสนเทศและสนบสนนการเขาถงขอมลขาวสารในการพฒนาอาชพ โดยเปดชองทางการเขาถงและใชประโยชนเทคโนโลยสารสนเทศและเทคโนโลยการผลตทหลากหลายและรวดเรว รวมถงขอมลชองทางการตลาดทเหมาะสมกบทกษะและอาชพใหกบประชาชนเพอเปนการสรางทางเลอกและเพมโอกาสการสรางรายได

๕.๑.๔ สงเสรมการใชสทธแรงงานขนพนฐานในสถานประกอบการ โดยเฉพาะในดานสขอนามยและความปลอดภย ชวโมงการท างาน การไมเลอกปฏบต ควบคกบการเปดโอกาสการท างานส าหรบผสงอาย สตร และคนพการไดตามศกยภาพมากขน มการรวมมอระดบภมภาคเพอการพฒนาทกษะและการสงเสรมการมสวนรวมของเยาวชน ผสงอาย สตร และผพการ การมระบบคาจางและสวสดการแรงงานทเปน

Page 66: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๓๔

ธรรม การเพมโอกาสทางการศกษา การฝกอบรมและการฝกอบรมซ าของแรงงาน รวมทงปรบปรงและพฒนากฎเกณฑดานแรงงานและการบงคบใชใหเกดประสทธผลเพอคมครองแรงงานบนหลกสทธพนฐานและการเพมผลตภาพแรงงาน

๕.๑.๕ สงเสรมบทบาทของภาคธรกจเอกชนในการเสรมสรางความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมแกคนในสงคมไทย โดยการรณรงคและการใหผลประโยชนทางภาษส าหรบภาคธรกจทด าเนนกจกรรมเพอรบผดชอบทางสงคมและวสาหกจเพอสงคม เปนการสนบสนนการสรางความเปนธรรมตอแรงงานทงในดานคาจางแรงงาน ความปลอดภยและคณภาพของชวตการท างานของแรงงานในทกระดบ และการสรางโอกาสและสนบสนนการพฒนาขดความสามารถส าหรบกลมสตร ผสงอาย คนพการและผดอยโอกาสอนๆ รวมทงสรางความตระหนกถงความรบผดชอบและความเปนธรรมตอผบรโภค ชมชนและสงคมสวนรวม

๕.๑.๖ ปรบโครงสรางภาษทงระบบใหสนบสนนการกระจายรายไดและเปนเครองมอในการเพมประสทธภาพการใชประโยชนจากทรพยากรและสรางความเปนธรรมในการจดสรรทรพยากรและการถอครองทรพยสน โดยเนนการจดเกบภาษทางตรงมากขนโดยเฉพาะภาษทจดเกบจากมลคาทรพยสนและฐานรายไดทไมใชผลตอบแทนจากการท างาน ปรบปรงการก าหนดชนรายไดและอตราภาษใหสอดคลองกบโครงสรางฐานรายไดทเปลยนแปลงไป ปรบปรงกฎเกณฑการใหสทธประโยชนและการลดหยอนทางภาษใหเกดประโยชนอยางแทจรงตอประชาชนในระดบฐานลางและธรกจขนาดกลางและขนาดยอม เรงรดการบงคบใชกฎหมายภาษสงแวดลอมเพอสะทอนตนทนทแทจรง วางระบบฐานขอมลและพฒนากลไกในการน าภาคนอกทางการทงแรงงานและผประกอบการเขาสระบบภาษ ควบคไปกบการปรบระบบการจดสรรงบประมาณใหสอดคลองกบความตองการของพนทและกลมเปาหมายนโยบาย

๕.๑.๗ พฒนากลไกการใหความชวยเหลอประชาชนและผประกอบการทไดรบผลกระทบจากการดาเนนนโยบายตามขอตกลงการคาและการลงทนเสรระหวางประเทศ ควบคไปกบการสรางภมคมกน โดยการเพมความรและทกษะส าหรบแรงงานไทย สรางโอกาสทางอาชพและธรกจใหมๆ โดยความรวมมอกบภาคธรกจเอกชนทไดรบผลประโยชน และใหการสนบสนนดานแหลงเงนทนทจ าเปนในชวงของการปรบตวสอาชพหรอการประกอบการใหมๆ รวมทงการยกระดบดานเทคโนโลยเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนในบรบทใหมส าหรบธรกจขนาดกลางและขนาดยอม

๕.๑.๘ ยกระดบคณภาพของระบบการคมครองทางสงคมใหครอบคลมทกคนอยางทวถง สอดคลองกบความตองการและความจาเปน ดวยการก าหนดนโยบาย มาตรการทางกฎหมายและทางสงคมในการจดหลกประกนทางสงคมแกแรงงานทงในระบบและนอกระบบอยางเทาเทยมและเปนธรรม มสวสดการแรงงานทเหมาะสมกบการด ารงชวตอยางมคณภาพ ควบคกบการพฒนาระบบขอมลการใหความคมครองทางสงคมใหมมาตรฐาน สามารถเชอมโยงกนไดอยางมประสทธภาพ

๕.๒ การจดบรการทางสงคมใหทกคนตามสทธขนพนฐาน และเนนการสรางภมคมกนระดบปจเจกและสรางการมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจในการพฒนาประเทศ

๕.๒.๑ พฒนาระบบบรการสาธารณะใหมคณภาพและมชองทางการเขาถงอยางหลากหลาย โดยเฉพาะระบบบรการสาธารณสขและการศกษาขนพนฐาน สวสดการสงคม และกระบวนการยตธรรม เพอสรางโอกาสใหกลมดอยโอกาสสามารถเขาถงบรการสาธารณะทมคณภาพอยางเทาเทยมและทวถง รวมทงลดความแตกตางคณภาพบรการสาธารณะในระหวางพนทและกลมคน โดยสนบสนนการกระจายอ านาจสทองถนตามกรอบทรฐธรรมนญก าหนด ทงบรการการศกษา สขภาพ สวสดการสงคม กระบวนการ

Page 67: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๓๕

ยตธรรม ควบคไปกบการพฒนาระบบฐานขอมลสขภาพและการศกษาของประเทศ การกระจายทรพยากรดานการศกษา สาธารณสข และมระบบการจงใจใหบคลากรมการกระจายทเหมาะสมภายใตมาตรการการเงนการคลงทยงยน

๕.๒.๒ สนบสนนการจดหาท อย อาศยของผ ม รายไดน อยและการ เข าถ งระบบสาธารณปโภค โดยการก าหนดเปนนโยบายทอยอาศยแหงชาตและเมองนาอย พฒนาโครงการทอยอาศยแกปญหาชมชนแออดในเมองโดยด าเนนการรวมกบภาคธรกจเอกชน รวมทงสงเสรมบทบาทภาคธรกจเอกชนใหการชวยเหลอสงคมดานทอยอาศย เชน การชวยเหลอแรงงานใหมอยอาศยทปลอดภย จดเขตทพกอาศยแรงงานขามชาตทชดเจนไมขดตอการจดระเบยบสงคม และมบทบาทรวมกบรฐบาลในการพฒนาโครงการทอยอาศยผมรายไดนอยทมการกระจายตวอยางทวถงมากขนและลดความแออดของเมอง

๕.๒.๓ พฒนาระบบสวสดการทางสงคม โดยจดระบบความสมพนธของสวสดการทางสงคมทงเกด แก เจบ ตาย ใหมความเชอมโยงกนตงแตระดบชาต ทองถน และชมชนโดยมงเนนการจดสวสดการทมคณภาพและยงยน ดวยบทบาทและการมสวนรวมของทกภาคสวน โดยเฉพาะบทบาทสถาบนครอบครว ชมชนทองถน องคกรเอกชนทไมแสวงหาก าไร และภาคเอกชนทแสดงความรบผดชอบตอสงคมและการลงทนในธรกจเพอสงคม

๕.๒.๔ พฒนาระบบการเงนฐานรากและระบบการออมทหลากหลาย เพอขยายฐานการใหบรการทางการเงนฐานรากและสนบสนนการระดมทรพยากรในชมชนเพอการพฒนา โดยบทบาทรวมกนของภาครฐ ภาคชมชนทองถน และภาคธรกจเอกชน สงเสรมการตอยอดการออมในชมชน และสงเสรมการออมเพอเปนหลกประกนความมนคงเมอชราภาพ

๕.๒.๕ เสรมสรางเจตคตดานความเสมอภาคระหวางหญงและชาย เพอใหเดก เยาวชน และประชาชนทวไปทงผหญงและผชายมเจตคตบนพนฐานของความเสมอภาคระหวางหญงและชาย โดยการประสานความรวมมอระหวางครอบครว สถานศกษา สถาบนศาสนา และสอในการปลกฝงคานยมและเจตคตทยอมรบและสงเสรมความเทาเทยมระหวางเพศ และการไมกระท ารนแรงตอผหญง รวมถงการเพมโอกาสการกาวสระดบบรหารและระดบการตดสนใจทงทางการเมองระดบชาตและระดบทองถน ภาครฐ และภาคธรกจเอกชน โดยการเสรมสรางศกยภาพผหญงใหมความพรอม ความร ความเขาใจ ปลกจตส านก อดมการณ คานยม จรยธรรม วฒนธรรมประชาธปไตย และธรรมาภบาล เพอยกระดบการมสวนรวมของสตรในกระบวนการตดสนใจตางๆ

๕.๒.๖ พฒนาระบบฐานขอมลการใหการคมครองทางสงคมใหมประสทธภาพ ครอบคลมประชาชนทกคนตามสทธ และเชอมโยงระหวางการคมครองประเภทตางๆ และกลมเปาหมาย รวมทงเพมขดความสามารถในการวเคราะหและสงเคราะหขอมลเพอใชเปนเหตและผลประกอบในการพฒนาหรอออกแบบชองทางและรปแบบการใหความชวยเหลอกลมเปาหมายใหสามารถเขาถงบรการอยางมประสทธภาพ

๕.๓ การเสรมสรางพลงใหทกภาคสวนสามารถเพมทางเลอกการดาเนนชวตในสงคมและสรางการมสวนรวมในเชงเศรษฐกจ สงคม และการเมองไดอยางมคณคาและศกดศร

๕.๓.๑ เสรมสรางพลงทางสงคมใหทกคนสามารถแสดงออกทางความคดอยางสรางสรรค โดยเรยนร เขาใจ และปฏบตหนาท ความรบผดชอบในฐานะพลเมองทดของประเทศ มคานยมไมยอมรบการกระท าผดและการคอรรปชน สงเสรมการเปดพนทในการแลกเปลยนเรยนรและแสดงความคดเหนทแตกตางในทางสรางสรรคและการเขามสวนรวมในองคกรเพอการพฒนาในระดบตางๆ สงเสรมการมสวนรวมใน

Page 68: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๓๖

กระบวนการพฒนาประเทศตงแตรวมคด รวมตดสนใจ การก าหนดแนวทางและการขบเคลอนไปสการปฏบต และรวมตรวจสอบการด าเนนงานของภาครฐและภาคการพฒนาตางๆ รวมทงการสรางโอกาสการมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ของกลมเดก เยาวชน สตร ผพการหรอทพพลภาพ ผสงอาย ผดอยโอกาสทางสงคม คนยากจนและผอยในพนทหางไกล

๕.๓.๒ เพมศกยภาพและขดความสามารถของชมชนในการจดการปญหาของชมชนดวยตนเอง เนนการกระจายอ านาจใหชมชนทองถน การมสวนรวมในการบรหารงานกบทองถน การพฒนาศกยภาพของชมชนทองถนใหเขมแขงโดยบทบาทของสถาบนการศกษาในพนท และการสนบสนนสทธชมชน พรอมทงใหมการเชอมโยงแผนแมบทชมชนกบแผนระดบตางๆ ในพนทและระดบชาต รวมทงใหชมชนทองถน สามารถเชอมโยงทศทางการพฒนาใหสอดคลองกบบรบทการเปลยนแปลงในโลก อาเซยน และอนภมภาค สรางความใกลชดทางสงคม วฒนธรรม และปฏสมพนธกบประเทศในอนภมภาค

๕.๓.๓ สนบสนนการรวมกลมอาชพทสอดคลองกบศกยภาพของพนทและเกดการใชประโยชนจากทรพยากรรวมกน โดยเชอมโยงภมปญญาและวฒนธรรมทองถน พฒนาตอยอดสวสาหกจชมชน สนบสนนการพฒนากลมอาชพทครบวงจรทงหวงโซมลคา และยกระดบคณภาพมาตรฐานการผลตและการบรการใหเปนทยอมรบทงในประเทศและตางประเทศ ทงนโดยจะตองสงเสรมบทบาทการสนบสนนและการเชอมโยงจากองคกรธรกจขนาดใหญ พรอมทงการเพมขดความสามารถแกเกษตรกรใหมผลตภาพสงขน สามารถเขาถงตลาดไดดขน และมระบบการบรหารความเสยงทเหมาะสม

๕.๓.๔ เพมและปรบปรงชองทางใหประชาชนเขาถงขอมลขาวสารการปฏบตงานภาครฐ การดาเนนโครงการขนาดใหญ การจดสรรทรพยากร และมสวนรวมในการตรวจสอบการใชจายภาครฐ โดยการพฒนาระบบสารสนเทศ เพอเปดเผยขอมลการจดซอจดจาง งบประมาณรายจาย โครงการภาครฐ รวมทงสนบสนนบทบาทของภาคประชาชนในการตดตามและตรวจสอบการด าเนนงานของภาครฐและองคกรปกครองสวนทองถนในทกระดบ รวมทงภาครฐใหขอมลขาวสารทถกตองและรวดเรว มการเผยแพรความรเกยวกบสทธการเขาถงขอมลขาวสารของราชการ อยางจรงจงและตอเนอง

๕.๓.๕ สงเสรมใหภาคเอกชน ภาคประชาสงคม และองคกรปกครองสวนทองถนเปนพลงรวมในการพฒนาสงคมไทย โดยรณรงค กระตน สรางจตส านกในการด าเนนธรกจทรบผดชอบตอสงคมและเปนมตรกบสงแวดลอม สนบสนนการสรางความเขมแขงชมชน และคนประโยชนกลบสสงคมเพอชวยแกปญหาความยากจนและลดความเหลอมล า พรอมทงเสรมสรางขดความสามารถทางการพฒนาแกองคกรปกครองสวนทองถนเพอขบเคลอนการพฒนาสการปฏบตในระดบพนทอยางโปรงใสและมประสทธภาพ ควบคไปกบการสงเสรมบทบาทภาคเอกชนรวมกบภาคประชาสงคมในการตรวจสอบและแกไขปญหาทจรตคอรรปชนในทกระดบ

๕.๓.๖ พฒนามาตรฐานระบบการคมครองผบรโภคเพอการคมครองภายในประเทศและรองรบการเคลอนยายสนคา บรการ และขอมลขาวสารอยางเสรในประชาคมอาเซยน โดยการเพมประสทธภาพการบงคบใชกฎระเบยบดานมาตรฐานคณภาพและความปลอดภยของสนคาและบรการ การปรบปรงกฎหมายระเบยบและขอบงคบทเกยวของโดยทครอบคลมถงคณภาพการใหบรการของหนวยงานภาครฐ การเพมชองทางการเขาถงขอมลและองคความรเกยวกบสทธและการคมครองสทธรวมถงชองทางการรบขอรองเรยน พรอมทงปรบปรงกลไกเฝาระวงคณภาพมาตรฐาน การตรวจสอบและตดตามความคบหนาของการด าเนนการจากการรองเรยน การเพมสมรรถนะดานเทคโนโลยสารสนเทศ สนบสนนการมสวนรวมของ

Page 69: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๓๗

ประชาชนในการคมครองสทธผบรโภค สรางความตระหนกของผบรโภคในการรกษาสทธและดแลผลกระทบจากการใชสนคาและบรการ ควบคไปกบการกระตนจตส านกความรบผดชอบตอสงคมของภาคธรกจเอกชน

๕.๓.๗ สงเสรมบทบาทสตรในระดบการบรหารและการตดสนใจทงในระดบชาตและระดบทองถนเพอสนบสนนการขบเคลอนการพฒนาประเทศ โดยใหความส าคญกบการสรางความเขาใจและ เจตคตใหมแกหนวยงานและสงคม การพฒนามาตรการ กลไก ดานการสงเสรมความเสมอภาคหญงชาย การพฒนากฎหมายและระเบยบตางๆ ทเกยวของเพอไมใหมการเลอกปฏบตตอผหญงในทกรปแบบ การแกไขกฎหมายเพอก าหนดองคประกอบของคณะกรรมการระดบชาตและระดบทองถน และการสนบสนนใหผบรหารดานการเสรมสรางบทบาทหญงชายในหนวยงานเปนกลไกส าคญในการผลกดนเพอเพมจ านวนสตร นกบรหารใหมสดสวนทเหมาะสม และขยายกลไกดงกลาวไปสรฐวสาหกจ องคการมหาชน และองคกรอสระ รวมทงการสงเสรมการแลกเปลยนแนวปฏบตทดในประชาคมอาเซยน

๕.๔ การเสรมสรางความสมพนธของคนในสงคมใหมคณคารวมและตระหนกถงผลประโยชนของสงคม และเสรมสรางการบรหารราชการแผนดนทมประสทธภาพ โปรงใส และมระบบการตรวจสอบและการรบผดชอบทรดกม

๕.๔.๑ สรางคานยมใหมทยอมรบรวมกนบนฐานของความไวเนอเชอใจและเกอกลกนในสงคม โดยการเสรมสรางทนทางสงคมและความสมพนธของคนในสงคม ปลกฝงกระบวนการคดในการเคารพสทธซงกนและกน การอยรวมกนในสงคมทมความเชอและวฒนธรรมทหลากหลาย ยอมรบขอจ ากดความแตกตางของอตลกษณในพนท และเคารพในศกดศรความเปนมนษย และรอฟนคานยมทดและสรางคานยมใหมทเปนทยอมรบบนพนฐานของความไวเนอเชอใจ เกดความรวมมอ แบงปนและเอออาทรกนในสงคม

๕.๔.๒ สงเสรมวฒนธรรมการเมองทมธรรมาภบาลนาไปสการเปนประชาธปไตยทถกตองและเหมาะสม โดยเสรมสรางจตส านก วฒนธรรม และวถประชาธปไตยทดใหแกประชาชนและนกการเมอง ดวยการปลกฝง สรางความรความเขาใจ และสงเสรมการใชสทธตามกฎหมายและรฐธรรมนญ ตลอดจนสรางวฒนธรรมทยอมรบความแตกตางหลากหลายในสงคมและวฒนธรรมประชาธปไตย โดยรณรงคสงเสรมใหคนไทยมการปรบเปลยนความคด ความเชอ คานยม และระบบคณคาในระดบปจเจก ครอบครว ชมชน จนถงระดบชาตใหสอดรบกบวฒนธรรมประชาธปไตย

๕.๔.๓ พฒนาขาราชการใหมคณภาพสง มคณธรรม จรยธรรมทางอาชพ และมความ รบผดรบชอบ ควบคกบการก าหนดคาตอบแทนทเหมาะสมสามารถปฏบตงานมงผลสมฤทธไดอยางเตมท ปองกนและปราบปรามการทจรตประพฤตมชอบใหเกดผลอยางเปนรปธรรม ใหความส าคญกบการมส วนรวมของทกภาคสวนในการบรหารราชการแผนดน

๕.๔.๔ เสรมสรางระบบบรหารราชการใหเขมแขงมประสทธภาพ มระบบถวงดลอานาจการตรวจสอบทเขมงวดและรอบดาน โดยปรบระบบการปฏบตงานของภาครฐ โดยยดหลกความมประสทธภาพและโปรงใสทมงประโยชนสขของประชาชน มงเนนการบรณาการทเชอมโยงสาขาการพฒนา พนท และบทบาทของภาคการพฒนา รวมทงเชอมโยงภาคการเมอง ภาครฐ ชมชน และภาคประชาสงคมใหเปนพลงรวมในการสรางประโยชนแกสงคม เพมความโปรงใสและประสทธภาพในการใชงบประมาณแผนดน และยกระดบการประเมนผลการปฏบตงานของขาราชการไปสระบบการประเมนรอบดานบนพนฐานการถวงดลอ านาจและการสรางความสมดลเชงอ านาจ รวมทงสนบสนนการสรางเครอขายการตรวจสอบของภาคตางๆ อาท องคกรอสระ ภาคประชาสงคม ภาควชาการ และสอมวลชน

Page 70: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๓๘

๕.๔.๕ ปฏรปและเสรมสมรรถนะขององคกรอสระหรอสถาบนททาหนาทในการตรวจสอบใหเขามาเปนภาคในการตรวจสอบการบรหารราชการแผนดนเพอแกปญหาคอรรปชน โดยจะตองด าเนนการอยางมบรณาการเพอใหสามารถเชอมโยงขอมลเชงลกและการตรวจสอบทรอบคอบรดกม โดยมการแกกฎหมายและกฎระเบยบทเกยวของ รวมทงการใหสถาบนการศกษาทกระดบสอนเกยวกบธรรมาภบาล และการตอตานการทจรตคอรรปชน ทงนเพอผลกดนการแกปญหาการคอรรปชนและปญหาความขดแยงในสงคมทเปนผลจากการประพฤตมชอบของขาราชการและนกการเมองใหมผลในทางปฏบตทเปนธรรม โปรงใส และยงยน

๕.๔.๖ สรางความเทาเทยมในกระบวนการยตธรรม ในการตราและบงคบใชกฎหมายให เปนไปตามหลกนตรฐ นตธรรม และสรางระบบการใหความชวยเหลอทางกฎหมายทเขมแขง รวมทงขยายการใหบรการและใหความรทางกฎหมายแกประชาชน โดยสนบสนนยตธรรมกระแสหลกควบคกบยตธรรมทางเลอกทน าไปสการเสรมสรางโอกาสและการเขาถงกระบวนการยตธรรมของประชาชนอยางมบรณาการตามล าดบขนตอนดวยความโปรงใส รวมทงการหนนเสรมเครอขายยตธรรมชมชนใหชมชนทองถนจดการตนเองในการลดความขดแยงในชมชน และสนบสนนใหประชาชนรบรสทธและหนาทและเขาถงบรการของหนวยงานกระบวนการยตธรรมไดอยางสะดวกและรวดเรว ปรบปรงระบบหลกฐานทางทะเบยนและสถานะทางกฎหมาย และรณรงคใหคนรกฎหมายโดยเนนทคนจน

๕.๔.๗ คมครองสทธและเพมชองทางในการรบขอรองเรยนและใหความชวยเหลอเยยวยาแกผเสยหายและผไดรบผลกระทบจากกระบวนการยตธรรม โดยใหความชวยเหลอประชาชนในดานกฎหมาย การฟองรอง การด าเนนคด การบงคบคด การคมครองสทธและเสรภาพของผไดรบความเดอดรอน ผไมไดรบความเปนธรรม หรอผไดรบผลกระทบจากความผดพลาดของกระบวนการยตธรรม รวมทงวางกลไกในการตดตามความคบหนาของการด าเนนการ

๕.๔.๘ ปฏรปการเมองไทยทงระบบใหเปนประชาธปไตยของมวลชน โดยสรางความรความเขาใจและจตส านกทถกตองแกเยาวชนและประชาชนในเรองสทธและหนาททางการเมองในระดบชมชน ทองถน และประเทศ พฒนากลไกตรวจสอบการใชอ านาจรฐในทกระดบ ดวยการสงเสรมกระบวนการมสวนรวมของประชาชนในนโยบายหรอมาตรการสาธารณะ รวมทงการใชจายงบประมาณ พฒนาจรยธรรมของผน าทางการเมองใหมความเสยสละ ซอสตยสจรต ยดมนผลประโยชนสวนรวม ควบคกบการสรางกลไกและมาตรการทเขมงวดในการด าเนนการกบพรรคและนกการเมองทมงแสวงหาประโยชนสวนตนทงทางตรงและทางออม

๕.๔.๙ สนบสนนการใชสอเพอสงคมทงในระดบประเทศและทองถน และสงคมออนไลนเพอเปนพลงหนนเสรมในการพฒนา โดยเปนชองทางเขาถงผคนทกภาคสวนของสงคม ในการรบรขอมลขาวสารทงจากหนวยงานภาครฐและแหลงอนทถกตอง เปนธรรม และสรางสรรค รวมทงเปนชองทางในการเสรมสรางคานยมใหมๆ ทดงาม โดยมกระบวนการสรางความเขาใจในการกลนกรองความนาเชอถอของขาวสาร พรอมกบการสงเสรมการยดมนในจรรยาบรรณของสอในการท าหนาทเพอประโยชนของสงคม ควบคกบการพฒนาสอปลอดภยและสอสรางสรรคเพมขนโดยอาศยชองทางการด าเนนการของวสาหกจเพอสงคมและการเปดโอกาสใหผรบสอมารวมเปนผผลตและเผยแพรขอมลขาวสารสสาธารณะทเปนประโยชนตอทกคน

Page 71: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

บ ท ท ๔

ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน

๑. สถานการณการเปลยนแปลง

การพฒนาประเทศสความสมดลและยงยนจะตองใหความส าคญกบการเสรมสรางทนของประเทศท มอยใหเขมแขงและมพลงเพยงพอในการขบเคลอนกระบวนการพฒนาประเทศ โดยเฉพาะการพฒนาคนหรอทนมนษยใหเขมแขง พรอมรบการเปลยนแปลงโลกในยคศตวรรษท ๒๑ และการเสรมสรางปจจยแวดลอมทเออตอการพฒนาคณภาพของคนทงในเชงสถาบน ระบบ โครงสรางของสงคมใหเขมแขง สามารถเปนภมคมกนการเปลยนแปลงตางๆ ทจะเกดขนในอนาคต อยางไรกตาม สถานการณการพฒนาทผานมาสงผลกระทบตอคนและสงคมไทยหลายประการ ดงน

๑.๑ โครงสรางประชากรมแนวโนมประชากรวยสงอายเพมขน ประชากรวยเดกและวยแรงงานลดลง ขณะทการยายถนของประชากรสงผลใหความเปนเมองสงขน ชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ประเทศไทยไดเขาสสงคมผสงอายและจะเปนสงคมผสงอายอยางสมบรณในป ๒๕๖๘ โดยภาคตะวนออกเฉยงเหนอจะมประชากรวยสงอายมากทสดถงเกอบ ๑ ใน ๓ ของประชากรสงอายทงประเทศ ขณะทกรงเทพมหานครจะมการเพมขนของประชากรวยสงอายอยางรวดเรว ส าหรบโครงสรางประชากรวยเดกและวยแรงงานมสดสวนลดลงอยางตอเนอง ซงเปนผลมาจากภาวะเจรญพนธของสตรไทยทลดลงต าอยท ๑.๖ ในป ๒๕๕๑ ท าใหสดสวนประชากร วยเดก : วยแรงงาน : ผสงอาย ลดลงจากรอยละ ๒๐.๕ : ๖๗.๖ : ๑๑.๙ ในป ๒๕๕๓ เปนรอยละ ๑๘.๓ : ๖๖.๙ : ๑๔.๘ ในป ๒๕๕๙ ขณะเดยวกนคนไทยสวนใหญขาดความรความเขาใจดานอนามยการเจรญพนธทถกตองและเหมาะสม สงผลตอความไมสมดลระหวางปรมาณและคณภาพของประชากรของประเทศ นอกจากน การยายถนของประชากรจากชนบทเขาสเมองอยางตอเนองท าใหมการขยายตวของ ความเปนเมองมากขน โดยสดสวนประชากรในเขตเมองเพมสงขนจากรอยละ ๓๑.๑ ในป ๒๕๔๓ เปนรอยละ ๔๕.๗ ในป ๒๕๕๓

๑.๒ คนไทยไดรบการพฒนาศกยภาพทกชวงวย แตยงมปญหาดานสตปญญา คณภาพการศกษา และมพฤตกรรมเสยงทางสขภาพ ผลการพฒนาตามชวงวย พบวา กลมวยเดก ระดบเชาวปญญามคาเฉลยลดลงจาก ๙๑ เปน ๘๘ ในชวงป ๒๕๔๐-๒๕๕๒ (องคการอนามยโลกก าหนดไวท ๙๐-๑๑๐) เดกอาย ๐-๕ ป ทมพฒนาการสมวยมสดสวนลดลงจากรอยละ ๗๒.๐ เหลอเพยงรอยละ ๖๗.๐ ขณะเดยวกนยงมภาวะโภชนาการเกนและโรคอวนจากพฤตกรรมการบรโภคทไมเหมาะสม โดยในป ๒๕๔๙ เดกอายต ากวา ๕ ป มภาวะโภชนาการเกนถงรอยละ ๑๐.๖ และคาดวาอก ๑๐ ปขางหนา ๑ ใน ๕ ของเดกปฐมวยจะเปนโรคอวน สวนเดกวยเรยน มผลสมฤทธทางการเรยนต ากวารอยละ ๕๐.๐ และมาตรฐานความสามารถของผเรยนในเรองการคดวเคราะห สงเคราะห มวจารณญาณ และคดสรางสรรคคอนขางต า นอกจากน จากพฤตกรรมเสยงทางสขภาพท าใหเกดปญหาการตงครรภในวยรนเพมสงขน อตราการตงครรภของวยรนหญงอาย ๑๕-๑๙ ป เพมจาก ๕๔.๙ ตอประชากรหญงอาย ๑๕-๑๙ ปพนคนในป ๒๕๔๘ เปน ๕๖.๒ ในป ๒๕๕๓ ขณะทกลมวยท างาน ภาพรวมก าลงแรงงานมการศกษาสงขน โดยป ๒๕๕๓ มก าลงแรงงานจบการศกษาสงกวาระดบ

Page 72: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๔๐

ประถมศกษาเพมขนเปนรอยละ ๔๕.๔ และสดสวนนกเรยนสายอาชพตอสายสามญอยในอตรา ๔๐ : ๖๐ แตการเรยนตอในสายอาชวศกษายงไมสอดคลองกบความตองการก าลงคนระดบกลางของประเทศ ขณะเดยวกนอตราเพมของผลตภาพแรงงานในชวงป ๒๕๕๐-๒๕๕๑ โดยเฉลยยงคงอยในระดบต าเพยงรอยละ ๑.๘ นบเปนจดออนตอการขยายการผลตในภาคอตสาหกรรมและเพมผลตภาพโดยรวมของประเทศ อกทง แรงงานในกลมอาย ๒๕-๕๙ ป ทเปนวยใชก าลงแรงงานยงขาดการออกก าลงกาย โดยมเพยงรอยละ ๑๙.๗ เทานนทออกก าลงกาย กลมวยสงอาย แมจะมอายยนยาวขนแตประสบปญหาการเจบปวยดวยโรคเรอรงเพมขน โดยพบวารอยละ ๓๑.๗ ปวยเปนโรคความดนโลหตสง รองลงมาคอ เบาหวาน รอยละ ๑๓.๓ และหวใจรอยละ ๗.๐ สงผลตอภาระคาใชจายดานการรกษาพยาบาลของภาครฐในอนาคต

๑.๓ ความปลอดภยในชวตและทรพยสน การแพรระบาดของยาเสพตด และการเพมขนของการพนนเปนปญหาส าคญตอคณภาพชวตของประชาชน การกออาชญากรรมทมแนวโนมสงขนอยางตอเนองตลอดชวงป ๒๕๔๘-๒๕๕๒ สะทอนไดจากภาพรวมคดอาญาทส าคญทงการกอคดตอชวต รางกาย และเพศ คดประทษรายตอทรพย และคดยาเสพตด โดยในป ๒๕๔๘ มจ านวน ๓๕๕.๙ คดตอประชากรแสนคน และเพมขนอยางตอเนองจนถงป ๒๕๕๒ เปน ๕๑๖.๗ คดตอประชากรแสนคน จ านวนคดอาญาดงกลาวเปนคดยาเสพตดมากทสด โดยป ๒๕๔๘ มจ านวน ๑๖๐.๔ คดตอประชากรแสนคน และไดเพมขน อยางตอเนองถงกวาเทาตวในป ๒๕๕๒ เปนจ านวน ๓๗๑.๖ คดตอประชากรแสนคน ปจจบนปญหาการแพรระบาดของยาเสพตดเปนภยรายแรงทสงผลกระทบตอกลมเดกและเยาวชนอยางกวางขวาง ทงน จากการส ารวจความคดเหนของประชาชนพบวาปญหาการแพรระบาดยาเสพตดในสถานศกษาเพมขนจากรอยละ ๑๙.๒ ในป ๒๕๕๒ เปนรอยละ ๕๑.๓ ในป ๒๕๕๓ นอกจากน ผลกระทบจากปญหาทางเศรษฐกจ สงผลใหคนไทยเขาสวงจรการเสยงโชคมากขน เชน เลนพนนบอล หวยใตดน หวยหน เปนตน ทงน จากสถตการจบกมคดตามพระราชบญญตการพนน พ.ศ. ๒๔๗๘ พบวาในป ๒๕๕๓ มการจบกมผเลนการพนนจ านวน ๑๖๓,๕๕๓ คน ขณะเดยวกนกลมเดกและเยาวชนมแนวโนมเลนการพนนมากขน

๑.๔ สงคมไทยเผชญวกฤตความเสอมถอยดานคณธรรม จรยธรรม มการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมทหลากหลาย และมแนวโนมเปนสงคมปจเจกมากขน การเปลยนแปลงอยางรวดเรวผานกระแสโลกาภวตนและโลกไซเบอร ท าใหคนไทยมงแสวงหาความสขและสรางอตลกษณสวนตวผานเครอขายสงคมออนไลน เกดเปนวฒนธรรมยอยรวมสมยทหลากหลายในรปแบบการรวมกลมของบคคลทสนใจเรองเดยวกน ขณะเดยวกนมการค านงถงประโยชนสวนตนและพวกพองมากกวาสวนรวม ทงน จากการจดอนดบคะแนนดชนชวดภาพลกษณคอรรปชนทวโลกบงชถงความไมสมดลของธรรมาภบาลการปกครองและปญหาคอรรปชนในประเทศ โดยในป ๒๕๕๒ ประเทศไทยไดรบคะแนนความโปรงใส ไมทจรต และคนในประเทศยอมรบไมไดกบการทจรตเพยง ๓.๔ คะแนน จากคะแนนเตม ๑๐ คะแนน จดอยในล าดบท ๘๔ จาก ๑๘๐ ประเทศ และอยในล าดบท ๑๑ ของภมภาคเอเชย ขณะทภาคสวนตางๆ ไดมการสงเสรมใหมการรวมกลมท ากจกรรมตางๆ แตการมสวนรวมในการท ากจกรรมเพอประโยชนสวนรวมยงอยในระดบต า โดยมสดสวนมลคาเพมขององคกรไมแสวงหาก าไรและอาสาสมครตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศเพยงรอยละ ๑.๖ ในชวงป ๒๕๔๙-๒๕๕๑ เมอเปรยบเทยบกบประเทศทพฒนาแลวมสดสวนอยทรอยละ ๔-๗ และเมอพจารณาจากการส ารวจขอมลความจ าเปนพนฐานดานคนในครวเรอนมสวนรวมท ากจกรรมสาธารณะของหมบานชมชน พบวา เพมขนจาก ๗.๗ ลานครวเรอนในป ๒๕๕๑ เปน ๘.๒ ลานครวเรอนในป ๒๕๕๒ คดเปนรอยละ ๙๖.๐ และ ๙๘.๔ ของครวเรอนทงหมดตามล าดบ

Page 73: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๔๑

นอกจากน ความสมพนธแบบเครอญาตทมความเออเฟอเผอแผชวยเหลอเกอกลกนเรมหมดไป จากโครงสรางครอบครวทเปลยนแปลงไปสครวเรอนทอยคนเดยว ครวเรอนทอยดวยกนแบบไมใชญาต และครวเรอนทมอายรนเดยวกน สองรน และรนกระโดด (ตายาย-หลาน) หรอครวเรอนทเปนเพศเดยวกน พฤตกรรมการอยรวมกนของสมาชกในครอบครวเปนแบบตางคนตางอย สมพนธภาพระหวางสมาชกในครอบครวมความเปราะบางจนน าไปสปญหาทางสงคมเพมขน เชน อตราการหยารางเพมขนจาก ๔.๕ คตอพนครวเรอนในป ๒๕๔๕ เปน ๕.๕ คตอพนครวเรอนในป ๒๕๕๓ ปญหาความรนแรงในครอบครวและความรนแรงทางเพศตอเดกและสตรเพมขน

๑.๕ สอมอทธพลตอการเปลยนแปลงพฤตกรรมของประชาชน แตยงมบทบาทในการสงเสรมการพฒนาคณภาพคนคอนขางนอย สอทางสงคมในปจจบนมอทธพลอยางมากตอการเปลยนแปลงพฤตกรรมของประชาชน แตการเผยแพรสอตางๆ ยงไมมบทบาทตอการส งเสรมการเรยนรและคณธรรม จรยธรรม สะทอนไดจากรายการโทรทศนในหนงชวโมงของรายการทออกอากาศทงหมด มภาพของความรนแรงมากทสด ๓.๓ ครง ภาพทตอกย าการสรางอคตเชงลบตอผอน จ านวน ๑.๓ ครง ภาษากาวราว ๐.๓ ครง ความไมเหมาะสมทางเพศ ๐.๑ ครง ขณะทการเผยแพรขอมลขาวสารผานทางเวบไซดตางๆ สวนใหญมเนอหาเกยวกบเรองเพศและการใชภาษาทไมเหมาะสม และบางสวนเปนเวบไซตทเขาขายลามกอนาจาร ใชภาษาทหยาบคาย รวมถงเนอหาทรนแรง ขณะทเกมคอมพวเตอรซงเปนสอออนไลนทมอทธพลตอเดกและเยาวชนอยางมาก พบวา ป ๒๕๕๐ รอยละ ๔๒.๒ ของเดกและเยาวชนตดเกมออนไลน ซงเกมสวนใหญทนยมเลนเนนการตอส ใชความรนแรง มเนอหาทางเพศ และการใชภาษาในเกมทไมเหมาะสมตอการเรยนรและเสรมสรางคณธรรม จรยธรรม

๑.๖ บรบทการเปลยนแปลงในกระแสโลกกอใหเกดความรวมมอทางเศรษฐกจทงในระดบ ทวภาคและระดบพหภาค รวมทงความรวมมอในประชาคมอาเซยน ความรวมมอกบกลมประเทศเพอนบานมอทธพลตอการเคลอนยายแรงงานเขาสประเทศไทย ทงแรงงานขามชาตทเขามาในประเทศไทยอยางถกกฎหมายและผดกฎหมาย ในป ๒๕๕๓ มแรงงานขามชาตทถกกฎหมายจ านวน ๓๗๘,๐๗๘ คน และผดกฎหมายจ านวน ๙๕๕,๕๙๕ คน ทงน ในป ๒๕๕๘ จะมการเคลอนยายแรงงานทมทกษะฝมออยางเสรตามกรอบความรวมมอประชาคมเศรษฐกจอาเซยน โดยมขอตกลงรวมกนถงคณสมบตในสายวชาชพเพอใหมการเคลอนยายแรงงานใน ๗ สาขา ไดแก วศวกรรม พยาบาล สถาปตยกรรม วชาชพส ารวจ แพทย ทนตแพทย และนกบญช และในระยะตอไปจะเปดในสาขาอนๆ รวมทงแรงงานกงทกษะฝมอดวย ซงจะมผลท าใหประเทศตองมเกณฑเพอเปนมาตรฐานในการประเมนความสามารถของแรงงานทจะมการเคลอนยายแรงงานในภมภาคอาเซยน

Page 74: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๔๒

๒. การประเมนความเสยง

การพฒนาคนและสงคมทผานมาตองเผชญกบความทาทายจากบรบทการเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจและสงคมทงภายในและภายนอกประเทศทกอใหเกดความเสยงตอการเปลยนแปลงเชงโครงสราง สถาบนทางสงคม และปจเจกบคคล โดยมความเสยงทส าคญ ดงน

๒.๑ โครงสรางประชากรมความไมสมดลทงในเชงปรมาณและคณภาพ สงผลตอการขยายตวทางเศรษฐกจและขดความสามารถในการพฒนาประเทศ โดยประชากรวยเดกนอกจากมอตราการเกดทลดลง ยงมปญหาพฒนาการดานสตปญญา อารมณ และสงคม สงผลใหประเทศไทยอาจประสบปญหาภาวะขาดแคลนก าลงแรงงานทมคณภาพในอนาคต ขณะทประชากรวยท างานมแนวโนมลดลง โดยเฉพาะภาคการเกษตรทมสดสวนก าลงแรงงานลดลงอยางตอเนอง จากรอยละ ๔๑.๐ ในป ๒๕๔๕ เปนรอยละ ๓๗.๗ ในป ๒๕๕๒ และเรมมอายเฉลยสงขนเรอยๆ ในป ๒๕๕๒ เฉลยอยท ๔๓ ป โดยเปนผมอายมากกวา ๕๐ ปขนไปถงรอยละ ๒๐.๕ และอายมากกวา ๖๐ ปขนไป รอยละ ๑๒.๐ สถานการณดงกลาวอาจน าไปสปญหา การขาดแคลนแรงงานภาคเกษตร จนอาจตองมการน าเขาแรงงานขามชาตจ านวนมาก ขณะเดยวกนผลตภาพและทกษะความรของก าลงแรงงานในปจจบนยงอยในระดบต า สงผลใหผลตภาพการผลตและการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศชะลอตวลง นอกจากนประชากรวยสงอายมสดสวนเพมขน แตมงานท าเพยง รอยละ ๓๘.๒ ในป ๒๕๕๒ และสวนใหญท างานอยในภาคการเกษตร

๒.๒ คณภาพชวตของประชาชนยงมความเสยงจากความปลอดภยในชวตและทรพยสน และการแพรระบาดของยาเสพตด สถานการณปญหาดานคดอาญา โดยเฉพาะทเกยวกบคดยาเสพตดทมแนวโนมเพมขน อนเปนผลพวงมาจากปญหาทางเศรษฐกจ ประชาชนสวนหนงถกครอบง าจากกระแสวตถนยมและตองการหาเงนแบบงายๆ เชน เขารวมขบวนการคายาเสพตด การลกลอบเลนพนนฟตบอล การขายบรการทางเพศ เปนตน สงผลใหมการกระท าผดหรอกอคดอาชญากรรมไดงายขน ทงคดชวต รางกาย และเพศ คดประทษรายตอทรพยสน และคดยาเสพตด ซงเปนภยคกคามตอคณภาพชวตประชาชน

๒.๓ ความเสอมถอยทางคณธรรม จรยธรรม และคานยมไทย สงผลใหสถาบนทางสงคมมแนวโนมออนแอ คนในสงคมขาดความไวเนอเชอใจและขาดการมสวนรวมทางสงคม วกฤตปญหาดานคณธรรม จรยธรรม เปนความเสยงทจะสงผลใหประชาชนอยรวมกนยากล าบาก มความถในการใชความรนแรงแกไขปญหามากขน ทงปญหาในระดบครอบครว และปญหาความคดเหนแตกตางทางการเมอง ประกอบกบกระบวนการยตธรรมแกไขปญหาไดไมเตมท ท าใหขาดความไวเนอเชอใจกน นอกจากน กระแสวฒนธรรมเสมอนจรงทแพรเขามาผานโลกไซเบอร ท าใหมการสรางเครอขายทางสงคมมากขน มอทธพลตอพฤตกรรมและวจารณญาณในการเลอกรบ-ปรบ-ใชวฒนธรรม สงผลใหคานยมไทยมการปรบเปลยนไปตามวฒนธรรมทรบมา เดกและเยาวชนทยงไมมภมคมกนทดพอ หรอขาดการใชวจารณญาณกลนกรอง จะเสยงตอการรบวฒนธรรมทไมดงามมาใชโดยงาย นอกจากน ยงมการใชประโยชนจากวฒนธรรมเสมอนจรงในเชงของการสรางปญหามากกวาเชงสรางสรรค ท าใหความสมพนธกบคนรอบขางลดลง สรางพนทสวนตวมากขน น าไปสความแตกแยกในครอบครวและการมสวนรวมในสงคมลดลง

Page 75: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๔๓

๒.๔ การเคลอนยายแรงงานอยางเสรสงผลกระทบตอการมงานท าและคณภาพชวต การแขงขนทางการคาอยางรนแรง การเคลอนยายเงนทนของบรรษทขามชาต และการเคลอนยายแรงงานอยางเสร ท าใหมความตองการน าเขาแรงงานจากตางประเทศทงในสวนแรงงานทมทกษะฝมอ มความเชยวชาญเฉพาะทาง และแรงงานไรฝมอ ซงจะสงผลกระทบตอภาวะการมงานท าของแรงงานไทย นอกจากน การเขามาของแรงงานขามชาตยงสงผลกระทบตอความมนคงของคนไทยทงในดานความปลอดภยในชวตและทรพยสน ดานสขภาพโดยเฉพาะโรคตดตออบตใหมอบตซ า กอใหเกดภาระคาใชจายของภาครฐเพมสงขน ขณะทแรงงานขามชาตผดกฎหมายและผตดตามแรงงานขามชาต รวมทงการออกลกหลานโดยไรสญชาต ท าใหเกดปญหาในเรองการรบรองสถานะ และการใหบรการตางๆ สงผลตอประเดนปญหามนษยธรรม และความขดแยงระหวางประเทศ

๓. การสรางภมคมกน

จากสถานการณการเปลยนแปลงและปจจยเสยงในอนาคตทคาดวาจะเปนอปสรรคส าคญในการ พฒนาคน การยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนแนวทางในการด าเนนชวต บนหลกการพนฐานส าคญทคนไทยตองมความร ใฝเรยนร ตดสนใจดวยความระมดระวง มส านกในศลธรรมและจรยธรรม ด าเนนชวตดวยความเพยร อดทน มสตใชปญญา จะน าไปสความพอประมาณ ความมเหตผล และการมภมคมกนตอผลกระทบจากการเปลยนแปลง สามารถด าเนนชวตอยางสมดลทกดาน จงจ าเปนตองสรางภมคมกนใหคนและสงคมไทย ในประเดนส าคญ ดงน

๓.๑ คนไทยมการเรยนรตลอดชวต ใหมการเรยนรอยางตอเนองทงในเรองการศกษา ทกษะการท างาน และการด าเนนชวต เพอเปนภมคมกนส าคญในการด ารงชวตและปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของโลกในยคศตวรรษท ๒๑

๓.๒ คนไทยตระหนกถงคณคาวฒนธรรมและภมปญญาไทย สรางจตส านกทด มคานยมทพงประสงค อยรวมกนดวยความรก ความสามคค เปนน าหนงใจเดยวกน บนความแตกตางหลากหลายทางวฒนธรรม เพอเปนฐานในการกาวไปสสงคมทมความใสใจและแบงปนตอผอน ตลอดจนน าไปสการสรางและพฒนานวตกรรมและผลตภณฑทางวฒนธรรมทเชอมตอกบเศรษฐกจสรางสรรคของประเทศในอนาคต

๓.๓ สถาบนทางสงคมมความเขมแขง ท าหนาทและบทบาทของตนเองไดอยางเหมาะสมกบสถานการณทมการเปลยนแปลงตลอดเวลา ทงสถาบนครอบครว สถาบนศาสนา สถาบนการศกษา และชมชนใหเปนสถาบนหลกในการพฒนาความร ปลกฝงคณธรรม จรยธรรม คานยมทดงาม

๔. วตถประสงคและเปาหมาย

๔.๑ วตถประสงค

๔.๑.๑ เพอพฒนาคณภาพคนไทยทกกลมวยใหมความพรอมทงกาย ใจ สตปญญา มระเบยบวนย มจตส านกวฒนธรรมทดงามและรคณคาความเปนไทย มโอกาสและสามารถเรยนรตลอดชวต มภมคมกนตอการเปลยนแปลง และเปนพลงทางสงคมในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

๔.๑.๒ เพอยกระดบการพฒนาคณภาพการศกษาไทยใหไดมาตรฐานสากล และเพมโอกาสทางการศกษาและการเรยนรในรปแบบทหลากหลาย

Page 76: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๔๔

๔.๑.๓ เพอเสรมสรางสภาพแวดลอมทางครอบครว ชมชน และสงคมใหมนคงและเออตอการพฒนาคนอยางสอดคลองกบบรบทการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมในอนาคต

๔.๒ เปาหมายการพฒนา

๔.๒.๑ คนไทยทกคนมคณภาพเพมขนทงทางรางกาย จตใจ และสตปญญา รวมทงมอนามยการเจรญพนธทเหมาะสมในทกชวงวย

๔.๒.๒ คณภาพการศกษาไดรบการยกระดบสมาตรฐานสากล ตอยอดองคความรสนวตกรรม และโอกาสการเขาถงการศกษาและการเรยนรในรปแบบทหลากหลายเพมมากขน

๔.๒.๓ โอกาสในการเขาถงระบบสขภาพทมคณภาพเพมขน และปจจยเสยงตอสขภาพลดลงอยางเปนองครวม

๔.๒.๔ สถาบนทางสงคม โดยเฉพาะสถาบนครอบครว สถาบนการศกษา สถาบนศาสนา และสถาบนชมชน มบทบาทในการบมเพาะและหลอหลอมเดก เยาวชนและคนไทยใหเปนคนดมคณธรรมและจรยธรรมอยางเขมแขงมากขน

๔.๓ ตวชวด

๔.๓.๑ คณภาพของประชากร ๑) อตราเจรญพนธรวมของประชากรไทยไมต ากวา ๑.๖ ๒) ระดบคาเฉลยเชาวปญญาของเดกไมต ากวาคากลางมาตรฐานสากลทระดบ ๑๐๐

๔.๓.๒ คณภาพคนโดยรวม ๑) ปการศกษาเฉลยของคนไทยเพมขนเปน ๑๒ ป ๒) ผเรยนทกระดบการศกษามคณธรรม จรยธรรม และมความเปนพลเมอง ๓) เพมสดสวนประชากรทสามารถเขาถงโครงขายคมนาคมและอนเทอรเนตความเรวสง

ใหไดรอยละ ๘๐.๐ ของประชากรทวประเทศ ๔) จ านวนบคลากรดานการวจยและพฒนาเพมขนเปน ๑๕ คนตอประชากร

๑๐,๐๐๐ คน ๕) อตราเพมของผลตภาพแรงงานเฉลยไมต ากวารอยละ ๓.๐ ตอป ๖) อตราเพมของการเจบปวยดวยโรคหวใจ เบาหวาน หลอดเลอดสมอง ความดน

โลหตสง และมะเรงลดลง ๗) อตราการบรโภคเครองดมแอลกอฮอล ยาสบ และการมเพศสมพนธทไมปลอดภย

ลดลง

๔.๓.๓ สถาบนทางสงคมมความเขมแขง ๑) ดชนครอบครวอบอนอยในระดบดขน และจ านวนผถกกระท าดวยความรนแรงใน

ครอบครวไดรบความชวยเหลอคมครองเพมขน ๒) การเรยนรของคนในชมชนเพมขน ๓) คนในครวเรอนมสวนรวมท ากจกรรมสาธารณะของหมบานและชมชนเพมขน

Page 77: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๔๕

๕. แนวทางการพฒนา

จากสถานการณการเปลยนแปลงและแนวโนมในอนาคต สะทอนใหเหนความเสยงทอาจเกดทงการเปลยนแปลงเชงโครงสราง สถาบนทางสงคม และปจเจกบคคล จ าเปนตองเตรยมคนใหพรอมรบการเปลยนแปลงทงในระดบโลกและภมภาค โดยเฉพาะในประชาคมอาเซยน ดงนน ชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ จงมงเนนการพฒนาคนทกชวงวยใหเขาสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน ใหความส าคญกบการน าหลกคดหลกปฏบตตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเสรมสรางศกยภาพของคนในทกมต ทงดานรางกายทสมบรณแขงแรง มสตปญญาทรอบร และมจตใจทส านกในศลธรรม คณธรรม จรยธรรม และความเพยร มภมคมกนตอการเปลยนแปลง รวมทงการเสรมสรางสภาพแวดลอมในสงคม และหนนเสรมสถาบนทางสงคมใหแขงแกรงและเออตอการพฒนาคน ดงน

๕.๑ การปรบโครงสรางและการกระจายตวประชากรใหเหมาะสม สงเสรมใหคนไทยมบตรทมคณภาพและมการกระจายตวประชากรทสอดคลองกบศกยภาพและโอกาสของพนท

๕.๑.๑ สงเสรมคสมรสทมความพรอมใหมบตรเพมขนและรกษาระดบอตราเจรญพนธไมใหต ากวาระดบทเปนอยปจจบน โดย

๑) สงเสรมอนามยการเจรญพนธทเหมาะสมในทกชวงวยอยางทวถงไดมาตรฐานและมคณภาพ รวมทงก าหนดมาตรการทเออตอการมบตรเพมขนอยางมคณภาพทงในดานภาษและสวสดการในการเลยงดบตร

๒) สงเสรมใหมระบบการจดการความรในเรองครอบครวศกษา อาหารศกษา พฤตกรรมอนามยการเจรญพนธ และสขภาพทางเพศทเหมาะสมปลอดภย รวมถงการเตรยมความพรอมพอแมกอนตงครรภ ระหวางตงครรภ ระยะคลอด และหลงคลอด

๕.๑.๒ สนบสนนการกระจายตวและสงเสรมการตงถนฐานของประชากรใหเหมาะสมสอดคลองกบศกยภาพ โอกาส และทรพยากรธรรมชาตของพนท โดย

๑) เพมโอกาสการจางงานและการมงานท าในภมภาค เพอลดการยายถนออกและจงใจใหมการยายถนกลบภมล าเนาเดม

๒) พฒนาโครงสรางพนฐาน บรการทางดานเศรษฐกจและสงคมใหเพยงพอและมคณภาพมาตรฐานเทาเทยมกนระหวางเขตเมองและชนบท เพอจงใจใหประชาชนอยในพนท

๕.๒ การพฒนาคณภาพคนไทยใหมภมคมกนตอการเปลยนแปลง มการเรยนรสการปฏบตอยางตอเนอง มการสงสมทนทางปญญา เชอมโยงการคนควาวจยและพฒนาสการเสรมสรางขดความสามารถในการประกอบสมมาอาชพ และการด ารงชวตทเหมาะสมในแตละชวงวย

๕.๒.๑ พฒนาเดกปฐมวยอยางเปนองครวมทงดานสตปญญา อารมณ คณธรรม และจรยธรรม โดย

๑) เตรยมความพรอมของพอแมและผดแลในการเลยงดเดกทเหมาะสมกบพฒนาการทางสมอง สตปญญา รางกาย และจตใจ ผลกดนใหเกดการเรยนรอยางมความสขดวยการกระตนใหไดคดและลงมอท าดวยตนเอง เชอมโยงสงทไดเรยนรเขากบชวตจรง และปฏบตตนเปนตนแบบทดดานคณธรรม และจรยธรรม

Page 78: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๔๖

๒) สงเสรมและพฒนาคณภาพศนยเดกเลกทงในชมชน สถานประกอบการ และหนวยงานภาครฐใหมมาตรฐานสอดคลองกบภมสงคม โดยใหความส าคญกบคณภาพของผดแลเดก และการสนบสนนใหผสงอายทมศกยภาพมสวนรวมในการเสรมสรางพฒนาการของเดก เพอสรางสมพนธภาพทดระหวางคนสามวย

๕.๒.๒ พฒนาเดกวยเรยนใหมความรทางวชาการ และสตปญญาทางอารมณทเขมแขงสามารถศกษาหาความรและตอยอดองคความรไดดวยตนเอง โดย

๑) พฒนาหลกสตรและปรบกระบวนการเรยนการสอนทเออตอการพฒนาผเรยนอยางรอบดานทเชอมโยงกบภมสงคม โดยบรณาการการเรยนรใหหลากหลายทงดานวชาการ ทกษะชวต และนนทนาการทครอบคลมทงศลปะ ดนตร กฬา วฒนธรรม ศาสนา ประชาธปไตย ความเปนไทย และเรองอาเซยนศกษา ใหความส าคญกบการเรยนรในหองเรยนและการเรยนรนอกหองเรยน และสรางนสยใฝร มทกษะในการคด วเคราะห แกปญหาเฉพาะหนาและรบฟงความเหนของผอน และการตอยอดสความคดสรางสรรค ตลอดทงการจดกจกรรมอาสาสมครเพอสาธารณะประโยชน โดยเฉพาะกจกรรมลกเสอ เนตรนาร และอาสาสมครดแลผสงอายในชมชน เปนตน

๒) คนหาเดกทมอจฉรยภาพและผมความสามารถพเศษดานตางๆ อาท วทยาศาสตร คณตศาสตร ศลปกรรม หตถกรรม การกฬา ดนตร เปนตน ใหไดรบการสงเสรม สนบสนน และพฒนาศกยภาพใหมความเปนเลศ สามารถแสดงศกยภาพในเชงสรางสรรคไดอยางเตมทและตอเนอง

๓) สงเสรมการใชและการอนรกษภาษาทองถน การใชภาษาไทยอยางถกตอง ควบคกบการเรยนรภาษาองกฤษเปนภาษาตางประเทศหลก รวมทงการเรยนรภาษาสากลอนทเหมาะสม และภาษาประเทศเพอนบาน ตลอดจนการเรยนรวฒนธรรม และสรางความเขาใจในวถชวตของคนในกลมประเทศอาเซยน เพอรองรบการเปนประชาคมอาเซยน

๔) เนนครผสอนใหมวฒตรงตามวชาทสอน มระบบ กระบวนการผลตและพฒนาครทมคณภาพ สามารถดงดดคนเกงและด มจตวญญาณความเปนคร โดยใหทกภาคสวนมสวนรวมในการสนบสนนและยกยองครเพอศษยและหรอครสอนด เพอเปนตนแบบใหแกครอนๆ จดใหมระบบจงใจใหครพฒนาตนเองอยางตอเนอง ควบคกบการปรบวธประเมนสมรรถนะทสะทอนประสทธภาพในการจดการเรยนการสอนและการพฒนาคณภาพผเรยนเปนส าคญ รวมทงปรบระบบการสงเสรมบทบาทภาคเอกชนในการจดการศกษาทเนนคณภาพมาตรฐานอยางจรงจง

๕) เสรมสรางทกษะชวตและพฤตกรรมสขภาพทเหมาะสมและถกตองใหแกเดก โดยเฉพาะการสรางสมพนธภาพทดกบผอน สามารถจดการ ควบคม ดแลอารมณไดอยางเหมาะสม มความร ความเขาใจในหลกโภชนาการ การออกก าลงกาย และการใชเวลาอยางสรางสรรคและมคณภาพ ตลอดจนมการพฒนาสขาภบาลโรงเรยน โดยจดโรงเรยนใหถกสขลกษณะเออตอการมสขภาวะ มการควบคมดแลและปรบปรงสงแวดลอมตางๆ ในโรงเรยนใหอยในสภาพทดปลอดภยจากโรค การเจบปวย หรออบตเหตตางๆ

๕.๒.๓ พฒนาก าลงแรงงานใหมความรและสมรรถนะทสอดคลองกบโครงสรางการผลตและบรการบนฐานความรและเศรษฐกจสรางสรรค โดย

๑) พฒนาก าลงแรงงานในภาคเกษตร โดยจดระบบการศกษาเพอสรางเกษตรกรรนใหมทมความรความสามารถดานการเกษตรทใชความรและเทคโนโลยสมยใหมอยางครบวงจร ทง การจดหาพนทท าการเกษตรตามความถนด มแหลงทนสนบสนน และมทกษะความรดานธรกจและการตลาด

Page 79: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๔๗

ควบคกบการสรางจตส านกและแรงจงใจใหเยาวชนเขาสอาชพเกษตรกรรมอยางมศกดศร เพอใหภาคการเกษตรเปนฐานการผลตทมนคงของประเทศ

๒) สนบสนนการผลตและพฒนานกวจย ผสรางและพฒนานวตกรรมในสาขาตางๆ สรางเครอขายนกวจยทงในและตางประเทศ ตลอดจนตอยอดสการสรางสรรคนวตกรรมระดบสงทเชอมโยงองคความรใหมกบภมปญญาวฒนธรรมไทยสเศรษฐกจสรางสรรค เพอเพมมลคาและคณคาของสนคาและบรการทสามารถใชประโยชนในเชงพาณชยหรอเชงสงคม โดยใหความส าคญในการพฒนาการเรยนรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ตงแตระดบการศกษาขนพนฐาน การอาชวศกษาฐานวทยาศาสตรและเทคโนโลย และระดบอดมศกษาอยางตอเนองและเชอมโยงกนเปนระบบ รวมทงการสงเสรมทกษะการเรยนรดานศลปวฒนธรรมเพอตอยอดไปสเศรษฐกจสรางสรรค

๓) พฒนาก าลงแรงงานระดบกลาง โดยเนนการจดการเรยนการสอนตามแนวทฤษฎการเรยนรเพอสรางสรรคดวยปญญา การสรางแรงจงใจ ปลกฝงคานยมในการเรยนสายอาชพและการประกอบอาชพอสระ การยกระดบคณภาพมาตรฐานอาชวศกษาใหผเรยนมสมรรถนะในการประกอบอาชพทเชอมโยงกบกลมอตสาหกรรมเปาหมาย และสอดคลองกบความเชยวชาญของสถานศกษา รวมทงสรางเครอขายการผลตและพฒนาก าลงแรงงานกบภาคสวนตางๆ โดยเฉพาะสถานประกอบการ สถาบนเฉพาะทาง ควบคกบการสรางเครอขายการเรยนรกบนานาชาต

๔) จดท ากรอบคณวฒแหงชาต โดยสรางระบบความเช อมโยงระหวางคณวฒทางการศกษาตามระดบการเรยนรกบคณวฒวชาชพตามระดบความสามารถทสอดคลองกบความตองการก าลงคนทเทยบเคยงกบมาตรฐานสากล เพอใหแรงงานมสมรรถนะและมเสนทางความกาวหนาในวชาชพทชดเจน ตลอดจนสนบสนนการเตรยมความพรอมรองรบการเปดเสรดานแรงงานภายใตกรอบความรวมมอประชาคมเศรษฐกจอาเซยนอยางเปนรปธรรม

๕) เตรยมความพรอมคนไทยในการรบประโยชนและลดผลกระทบทจะเขามาพรอมกบการเขาออกของแรงงานอยางเสร สรางโอกาสและเพมขดความสามารถของคนไทยในการออกไปท างานตางประเทศ ยกระดบทกษะดานอาชพและทกษะดานภาษา

๖) เรงปรบปรงการบรหารจดการแรงงานขามชาตใหเปนระบบ ทงการจดระเบยบแรงงานไรฝมอ การดงดดแรงงานทมความรและทกษะสงเขามาท างานในประเทศ การพฒนาระบบฐานขอมลของแรงงานขามชาตใหมประสทธภาพและน าไปใชในการบรหารจดการแรงงานไดอยางเปนรปธรรม รวมทงการจดบรการทางสงคมใหกบแรงงานขามชาตตามความเหมาะสมและเปนธรรม

๗) จดใหมการวางแผนและพฒนาทรพยากรมนษยในองคกรภาครฐอยางเปนระบบและตอเนอง สรางความชดเจนในบทบาทและภาระงานของขาราชการ พนกงาน และลกจาง เพอเพมประสทธภาพการปฏบตงานของภาครฐใหมผลตภาพสงขน รวมทงปรบปรงระบบบรหารงานบคคลใหเออตอการสงเสรมคณธรรม จรยธรรม และธรรมาภบาลของภาครฐ

๕.๒.๔ พฒนาผสงอายใหมความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม มคณภาพ มคณคา สามารถปรบตวเทาทนการเปลยนแปลง เปนพลงในการพฒนาสงคม โดย

๑) สงเสรมการสรางรายไดและการมงานท าในผสงอาย โดยก าหนดลกษณะประเภทงานและอตราคาจางทเหมาะสม ควบคกบการเพมพนความร ทกษะทงดานวชาการและการใชสอการเรยนรสมยใหมใหแกผสงอาย เพอการประกอบอาชพและการพฒนาตวเองอยางตอเนอง

Page 80: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๔๘

๒) สงเสรมและสนบสนนใหมการน าความรและประสบการณของผสงอายทเปนคลงสมองของชาตทงภาครฐและเอกชน ปราชญชาวบาน ผมความรภมปญญาทองถนมาใชประโยชนในการพฒนาชมชน ทองถน และประเทศ

๓) สงเสรมใหผ สงอายสามารถพงตนเอง โดยการปรบปรงสภาพแวดลอมและความจ าเปนทางกายภาพใหเหมาะกบวย และการพฒนาระบบการดแลผสงอายในรปแบบทหลากหลายทงในดานการจดบรการสขภาพและสวสดการสงคมอยางบรณาการ โดยการมสวนรวมของทกภาคสวนอยางตอเนอง รวมทงพฒนาชมชนทมศกยภาพและความพรอมใหเปนตนแบบของการดแลผสงอายเพอขยายผลไปสชมชนอน

๕.๒.๕ สอดแทรกการพฒนาคนทกชวงวยดวยกระบวนการเรยนรสวฒนธรรมการเกอกล เสรมสรางทกษะใหคนมการเรยนรตอเนองตลอดชวต การตอยอดสนวตกรรมความร การฝกฝนจนเกดความคดสรางสรรค การเปดใจกวางพรอมรบทกความคดเหน และการปลกฝงจตใจทมคณธรรม ซอสตย มระเบยบวนย ควบคกบการพฒนาคนดวยการเรยนรในศาสตรวทยาการใหสามารถประกอบอาชพไดอยางหลากหลาย สอดคลองกบแนวโนมการจางงาน และเตรยมพรอมสการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน รวมทงการพฒนาตอยอดตามศกยภาพและความถนด

๕.๒.๖ สรางจตส านกของประชาชนใหมความรบผดชอบตอสงคม สถาบนชาต สถาบนศาสนา และสถาบนพระมหากษตรย ใหตระหนกถงการเคารพกฎหมาย หลกสทธมนษยชน การสรางคานยมใหมพฤตกรรมการผลตและบรโภคทรบผดชอบตอสงแวดลอม การสรางความรความเขาใจและจตส านกในการอนรกษพลงงาน มการเรยนรในการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยพบต เพอน าไปสการสรางสงคมนาอย

๕.๓ การสงเสรมการลดปจจยเสยงดานสขภาพอยางเปนองครวม สรางเสรมสขภาวะควบคกบการพฒนาคณภาพระบบบรการสาธารณสข

๕.๓.๑ การสรางเสรมสขภาวะคนไทยใหมความสมบรณแขงแรงทงรางกายและจตใจ โดยการพฒนาความรและทกษะในการดแลสขภาพของตนเอง ครอบครว ชมชน การลดปจจยเสยงจากสภาพแวดลอมและการประกอบอาชพทมผลตอสขภาพ การพฒนาระบบและกลไกเฝาระวงความมนคงทางสขภาพจากปจจยคกคามสขภาพทแฝงมากบกระบวนการพฒนา รวมทงมงสรางกระบวนการมสวนรวมในการพฒนานโยบายสาธารณะทเออตอสขภาพ การใชประโยชนจากยาสมนไพรเพอการปองกนและการรกษาเบองตน และการใชเทคโนโลยสมยใหมในการสอสารตอสงคมเพอการสงเสรมสขภาพเชงรก

๕.๓.๒ พฒนาระบบบรการสาธารณสขใหมคณภาพอยางทวถง โดยเฉพาะระบบบรการขนพนฐาน ควบคกบการสงเสรมการแพทยทางเลอก การพฒนาดานเวชศาสตรผสงอาย การพฒนาระบบฐานขอมลสขภาพของประเทศ การพฒนาบคลากรดานสาธารณสขใหเหมาะสมทงการผลตและการกระจายบคลากร คาตอบแทน และการอ านวยความสะดวกในชวตความเปนอย เพอเปนสงจงใจใหบคลากรมการกระจายทเหมาะสม รวมทงการใชมาตรการการเงนการคลงเพอสขภาพทมประสทธภาพและยงยน

๕.๔ การสงเสรมการเรยนรตลอดชวต สรางโอกาสการเรยนรอยางตอเนองใหคนทกกลมทกวยสามารถเขาถงแหลงเรยนรและองคความรทหลากหลาย ทงทเปนวฒนธรรม ภมปญญา และองคความรใหม

๕.๔.๑ สรางกระแสสงคมใหการเรยนรเปนหนาทของคนไทยทกคน มนสยใฝร รกการอานตงแตวยเดก และสงเสรมการเรยนรรวมกนของคนตางวย ควบคกบการสงเสรมใหองคกร กลมบคคล ชมชน ประชาชน และสอทกประเภทเปนแหลงเรยนรอยางสรางสรรค สอสารดวยภาษาทเขาใจงาย

Page 81: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๔๙

๕.๔.๒ สงเสรมการศกษาทางเลอกทสอดคลองกบความตองการของผเรยน

๑) จดการศกษาและการเรยนรทมคณภาพ ยดหยน หลากหลาย เขาถงไดงาย ทสมพนธสอดคลองกบวฒนธรรม วถชวต และการประกอบอาชพในแตละทองถน โดยเนนการพฒนาผเรยนเปนส าคญ ใหผเรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเอง เรยนรเปนกลมจนตดเปนนสยใฝเรยนร

๒) มระบบเทยบโอนความรและประสบการณ ปรบระบบการวดประเมนผลผเรยน และระบบการเขารบการศกษาตอใหเออตอการจดการศกษาทางเลอกในประชากรทกกลมตามศกยภาพของผเรยน

๓) สงเสรมใหมการพฒนาบทเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต และการใชมาตรการทางภาษในการสนบสนนการผลตสอเพอการเรยนร และเปนชองทางส าหรบคนทกกลมวยแสดงออกอยางสรางสรรค

๕.๔.๓ สนบสนนการสรางสงคมแหงการเรยนรและปจจยสนบสนนการเรยนรตลอดชวต

๑) เสรมสรางและพฒนาโครงสรางพนฐานทางปญญาในระดบทองถน ชมชน และประเทศ โดยพฒนาโครงขายโทรคมนาคมและบรการอนเทอรเนตความเรวสงใหครอบคลมพนททวประเทศ พฒนาแหลงเรยนรของชมชนในรปแบบทหลากหลายสอดคลองกบภมสงคม และพฒนายกระดบศนยความเปนเลศดานตางๆ สภมภาคและชมชน รวมทงการปรบปรงและผลกดนกฎ ระเบยบ และกฎหมายทเกยวของกบการเรยนรตลอดชวต ตลอดจนมาตรการภาษทเกยวของ ใหเอออ านวยและสงเสรมใหเกดการจดการเรยนรอยางตอเนอง

๒) พฒนาและเปดโอกาสใหประชาชนและชมชนไดใชประโยชนจากแหลงเรยนรทวไป อาท สถานศกษา หองสมด พพธภณฑ ศนยการเรยนร ศนยกฬาและนนทนาการ รวมทงเปดพนท/เวทสาธารณะใหเปนศนยรวมการแลกเปลยนใหกบนกคด และน าเสนอผลงานเชงสรางสรรค โดยกระตนใหเกดการเรยนรรวมกนเรมตงแตวยเดก เยาวชน และประชาชนใหเขาถงอยางสะดวกและใชบรการไดเตมศกยภาพ มการผสมผสานภมปญญาทองถนและความรสมยใหมทสามารถน าไปใชประโยชนเชงพาณชยได

๓) พฒนาองคความรของทองถนทงจากผร ปราชญชาวบาน และจดใหมการวจยเชงประจกษของชมชน การจดการองคความรในชมชนอยางเปนระบบ ควบคกบการพฒนาทกษะดานภาษาและเทคโนโลยเพอการศกษาใหเออตอการเขาถงแหลงเรยนรทหลากหลาย ตลอดจนเนอหาสาระทเหมาะสมกบการพฒนาการเรยนรดวยตนเอง

๔) สรางโอกาสในการเรยนรและการพฒนาคนทกคนอยางตอเนอง โดยเฉพาะเดกเยาวชนและประชาชนทอยนอกระบบ ทงทเปนเดกในวยเรยนทออกกลางคน เดกพการ เดกดอยโอกาส เพอสงตอเขาสระบบการศกษาหรอใหไดเรยนรตามศกยภาพและตามสภาพแวดลอม รวมทงประชาชนทตองการทกษะเพมเตมในการประกอบสมมาอาชพ โดยความรวมมออยางใกลชดในระดบจงหวดและในระดบทองถนในการเขาถงกลมเปาหมายทอยนอกระบบและการบรหารจดการใหเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ

Page 82: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๕๐

๕.๕ การเสรมสรางความเขมแขงของสถาบนทางสงคม สงเสรมใหทกภาคสวนน าคานยมและวฒนธรรมทดงามของไทยเปนฐานในการพฒนาคนและสงคม

๕.๕.๑ เสรมสรางความเขมแขงของสถาบนครอบครวในการบมเพาะใหคนมศลธรรม คณธรรม จรยธรรมในวถชวต

๑) พฒนาศกยภาพครอบครว โดยสงเสรมการมอาชพและรายไดทแนนอน สามารถด ารงชวตอยางพอเพยง สนบสนนการจดกระบวนการเรยนรทเหมาะสมกบศกยภาพของครอบครว มการถายทอดและแลกเปลยนประสบการณการเรยนรรวมกนเพอใหเกดสมพนธภาพทดระหวางสมาชกในครอบครวและเชอมโยงกบเครอขายครอบครว ใหสงจงใจแกครอบครวทมปฏสมพนธทด รวมทง พฒนาความรทางเทคโนโลยสารสนเทศใหกบพอแมและผปกครอง โดยสรางโอกาสในการเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศและรจกใชประโยชนอยางมคณคาเพอลดชองวางระหวางครอบครว

๒) ฟนฟวฒนธรรมทดและน าคณคาอนดงามของครอบครวไทย อาท ความเอออาทร และการเปนเครอญาตมาใชในวถชวต ควบคกบการปลกฝงศลธรรม คณธรรม จรยธรรม เพอใหสมาชกในครอบครวรจกใชปญญาในทางทถกตอง และมจตส านกในการเฝาระวงทางวฒนธรรมทจะมผลกระทบตอการเบยงเบนทางวฒนธรรม

๓) ผลกดนใหชมชนและองคกรปกครองสวนทองถนสนบสนนการเปดพนทสาธารณะในการจดกจกรรมสรางสมพนธอนดตอครอบครวและชมชน และภาคธรกจจดกจกรรมทงภายในและภายนอกองคกรเพอสงเสรมใหครอบครวมสวนรวมในกจกรรมทเปนประโยชนตอสงคม

๕.๕.๒ พฒนาชมชนทองถนใหเขมแขงและสามารถสรางภมคมกนใหคนในชมชน

๑) สนบสนนการคนหาอตลกษณอนโดดเดนของชมชน การสรางกระบวนการเรยนร และปลกฝงความเปนอตลกษณของชมชน โดยอนรกษและฟนฟภมปญญาทองถน รวมทงสงเสรมกลไกเชงสถาบนในชมชนทองถนใหมสวนรวมสรางความเขาใจในพหวฒนธรรม สามารถอยรวมกนอยางสนตสข มความมนคงทางวฒนธรรมและด ารงไวซงอตลกษณของชมชน

๒) สนบสนนใหคนในชมชนมสวนรวมคดและรวมก าหนดแนวทางการพฒนาชมชนทองถนบนหลกการพงพาตนเองทค านงถงศกยภาพ ทรพยากร ภมปญญา วถชวต วฒนธรรม และสงแวดลอมในชมชนเปนหลก โดยใหความส าคญกบการจดการการเรยนรในชมชน การศกษาถอดองคความรของชมชนและชมชนตนแบบ การจดการตนเองไดตามบรบทของพนท และการถายทอดภมปญญาทชวยพฒนาทกษะในการประกอบอาชพ

๓) สงเสรมการขยายผลและพฒนาศกยภาพของคนสามวย เพอเปนแหลงเรยนรและสรางความเขาใจทจะน าไปสการพฒนาคณภาพชวตในการอยรวมกบครอบครว ชมชนอยางอบอนและเขมแขงควบคกบการสรางเครอขายความรวมมอระหวางชมชนกบเครอขายภาคประชาสงคม และภาคสวนตางๆ ในการพฒนาระบบเฝาระวงปญหาทางดานสงคมและวฒนธรรม โดยเฉพาะในกลมเดกและเยาวชนในชมชน

Page 83: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๕๑

๕.๕.๓ สงเสรมภาคประชาสงคมและองคกรธรกจเอกชนในการท างานเปนเครอขายเชอมโยงกบกลไกภาครฐ และรวมกนสรางจตส านกรบผดชอบตอสงคม รวมทงการสงเสรมภาคเอกชนทประกอบกจการเพอสงคมทสรางสมดลระหวางผลประโยชนขององคกรและผลประโยชนของชมชนและสงคม โดยเฉพาะสงเสรมใหภาคเอกชนเขามามสวนรวมในการจดการเรยนรและจดหาทอยอาศยใหกบแรงงานใน สถานประกอบการหรอบรเวณใกลเคยง การยกยององคกรธรกจเอกชนทมความรบผดชอบตอสงคมใหเปนแบบอยางทดตอสาธารณะ ตลอดจนการยกยองคนดในสงคมใหเปนตนแบบและตวอยางทดผานสอตางๆ อยางตอเนอง

๕.๕.๔ ฟนฟบทบาทของสถาบนศาสนาในการสงเสรมศลธรรมและเปนทพงในวถชวต โดยสนบสนนใหสถาบนศาสนาเผยแพรแกนของศาสนาทถกตองและจดพนทในการปฏบตธรรมอยางทวถง รวมทงมการสรางนวตกรรมและกจกรรมสงเสรมการเรยนรของเดกและเยาวชนใหม ศลธรรม คณธรรม จรยธรรมตามหลกค าสอนทางศาสนา

๕.๕.๕ พฒนาบทบาทของสถาบนทางสงคมใหเออตอการพฒนาคน

๑) สงเสรมใหสถาบนการศกษาทตงอยในพนทหรอจงหวดตางๆ มบทบาทหนาทส าคญในการพฒนาคน ชมชน และสงคมในพนทอยางเปนองครวม

๒) สงเสรมความรวมมอของสถาบนครอบครว สถาบนการศกษา สถาบนศาสนาในการปลกฝงกระบวนการคดทอยบนฐานของศลธรรม การยอมรบความแตกตาง ส านกความเปนพลเมอง และวฒนธรรมประชาธปไตย รวมทงการใชประโยชนทนทางสงคมในการหลอหลอมและสรางคานยมทด การฟนฟวฒนธรรมทดงาม

๓) สรางเสรมความเขมแขงของเครอขายสงคมออนไลนใหเปนพลงส าคญทมบทบาทตอการสะทอนความตองการของประชาชน รวมทงใหขอคดเหนอยางสรางสรรค โดยจดสรรพนทออนไลนเพอการเรยนรตามความสนใจ วเคราะหแนวทางการใชประโยชนในการใชสอออนไลน และมการจดระบบระเบยบการบรหารจดการอยางเขมงวด

๕.๕.๖ สรางคานยมใหคนไทยภาคภมใจในวฒนธรรมไทย และยอมรบความแตกตางของความหลากหลายทางวฒนธรรม เพอลดปญหาความขดแยงทางความคด และสรางความเปนเอกภาพในสงคม ตลอดจนสรางเครอขายความรวมมอทางวฒนธรรมรวมกบประชาคมโลก โดยเฉพาะประชาคมอาเซยน เพอใหเกดการไหลเวยนทางวฒนธรรมในรปแบบการแลกเปลยนเรยนร เพอสงเสรมความเขาใจระหวางประชาชนในการเรยนรประวตศาสตร วฒนธรรม และการรบรขอมลขาวสารซงกนและกน

Page 84: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

บ ท ท ๕

ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหาร และพลงงาน

๑. สถานการณการเปลยนแปลง

การพฒนาประเทศในชวงเวลาทผานมา ภาคเกษตรมบทบาทส าคญตอการเตบโตทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ทงในมตของการผลตทสามารถพงพาตนเองดานอาหารและเปนแหลงสรางรายไดใหแกครวเรอนภาคเกษตร และเปนฐานการผลตทสนบสนนการสรางมลคาเพมเพอการคาและการสงออกส าหรบภาคการผลตและบรการอนๆ รวมถงในมตการพฒนาสแหลงการผลตพลงงานทดแทนทส าคญของประเทศ เนองจากภาคเกษตรเปนฐานการผลตทเขมแขงดวยมทตงทางภมประเทศและภมอากาศเหมาะสม มภมปญญาดานการผลต การประยกตดดแปลง และวฒนธรรมอาหารทเขมแขงและหลากหลาย รวมทงเปนประเทศผผลตอาหารสงออกทส าคญรายใหญของโลก ซงสถานการณการพฒนาของภาคเกษตรตลอดชวงทผานมา สรปได ดงน

๑.๑ บทบาทภาคเกษตรเรมลดลงแตยงเปนฐานการผลตทส าคญของประเทศ โดยปจจบนมพนทท าการเกษตร รอยละ ๔๐.๐ ของพนททงประเทศ ครวเรอนเกษตรกร ๖.๙ ลานครวเรอน ซงประกอบดวย เกษตรกรรายยอยทผลตเพอพงพาตนเอง เกษตรกรทผลตเชงพาณชย และเกษตรกรทแปรรปผลตผลเกษตรเพอสรางมลคาเพม โดยในป ๒๕๕๓ สามารถท าการผลตสนคาเกษตรและอาหารทงพช ปศสตว และประมง รวมมลคา ๓๘๑,๕๙๔ ลานบาท หรอคดเปนรอยละ ๘.๓ ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ ลดลงจากรอยละ ๙.๐ ในป ๒๕๔๙ ในขณะทการผลตสวนใหญยงมปรมาณผลผลตพอเพยงกบความตองการใชภายในประเทศ สามารถเปนหลกประกนในการพงพาและสรางความมนคงของสนคาเกษตรและอาหารทใชภายในประเทศได และมเหลอสงออกสรางรายไดใหกบประเทศ เชน ขาว มนส าปะหลง ออย และปาลมน ามน โดยเฉพาะขาว มผลผลตเหลอสงออกรอยละ ๔๕.๐ ของผลผลตทงหมดทผลตได มนส าปะหลง สงออกรอยละ ๓๑.๐ ออย (น าตาล) สงออกรอยละ ๖๗.๐ ของผลผลตทงหมด ขณะทสนคาปศสตวและประมงสงออกทส าคญ เชน กง และไก มปรมาณการสงออกคดเปนรอยละ ๘๖.๐ และ ๓๒.๐ ของปรมาณผลผลตทงหมด ตามล าดบ อยางไรกตาม ปจจบนตลาดสนคาเกษตรมการแขงขนรนแรงและมแนวโนมถกแยงสวนแบงตลาดจากประเทศคแขงทส าคญมากขน

๑.๒ ความเขมแขงของภาคเกษตรไทยมแนวโนมลดลงในชวงหลายปทผานมา โดยจะเหนไดจากประสทธภาพการผลตโดยเฉลยในบางสนคาทยงคงต าหากเปรยบเทยบกบประเทศเพอนบาน เนองจาก ภาคเกษตรไมสามารถเรงพฒนาผลตภาพการผลตไดทนตอสภาพการแขงขนในตลาดโลกททวความรนแรงมากขนไดอยางมประสทธภาพ การสงออกหลกของภาคเกษตรยงคงอยในรปของสนคาขนปฐม และเกษตรกร สวนใหญยงประสบปญหาหนสนและความยากจน โดยในป ๒๕๕๐ ประเทศไทยมคนยากจนทงสน ๕.๔ ลานคน ในจ านวนนเปนเกษตรกร รอยละ ๕๖.๙ อนมสาเหตมาจากปจจยหลายประการ เชน พนทขาดความอดมสมบรณโดยเฉพาะภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคเหนอ ขาดแคลนแหลงน าเพอการเกษตร ผลผลต

Page 85: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๕๓

เฉลยตอไรในบางพนทไมสงเทาทควร และมคณภาพผลผลตไมสม าเสมอ เกษตรกรสวนใหญพงพาปจจยการผลตจากภายนอกโดยเฉพาะปยเคมและสารก าจดศตรพช ท าใหตนทนการผลตสง และผลตพชเชงเดยวเปนหลก ในขณะทการพฒนาระบบเกษตรกรรมยงยนยงไมสามารถขยายตวไดเทาทควร ท าใหมความเสยงจาก การเปลยนแปลงของราคามากขน ขณะทราคาผลผลตเกษตรผนผวนและขนกบราคาในตลาดโลก การเกด ภยพบตจากธรรมชาตบอยครง เปนตน นอกจากนนปจจบนเกษตรกรมแนวโนมสญเสยการเปนเจาของทดนและกลายเปนผเชามากขน ท าใหขาดความมนคงในอาชพเกษตรกรรม ในขณะเดยวกนพบวา รายไดเงนสดสทธทางการเกษตรมแนวโนมสงขน โดยเพมจาก ๕๒,๙๓๓ บาทตอครวเรอน ในปการผลต ๒๕๔๘/๔๙ เปน ๕๘,๖๓๒ บาทตอครวเรอน ในปการผลต ๒๕๕๒/๕๓ ซงรายไดทเพมขนสวนหนงเนองจากราคาผลตผลการเกษตรทปรบตวสงขนในสนคาเกษตรทส าคญ เชน ยางพารา มนส าปะหลง เปนตน อยางไรกตาม เกษตรกรกมขนาดหนสนตอครวเรอนเพมขนเชนกน จาก ๕๒,๘๙๗ บาท ในป ๒๕๔๘/๔๙ เปน ๕๔,๔๐๙ บาท ในป ๒๕๕๒/๕๓

๑.๓ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการครอบครองทรพยากรพนธกรรม สงผลกระทบตอวถการผลตของเกษตรกร เนองจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยเฉพาะอยางยงการเปลยนแปลงในเรองของปรมาณและการกระจายตวของน าฝน ระดบอณหภมเฉลยทมแนวโนมสงขน รวมทงการเปลยนแปลงในเชงฤดกาลตางๆ จะสงผลกระทบโดยตรงตอการผลตสนคาส าคญทมบทบาทอยางมากตอความมนคงอาหารและพลงงานของประเทศ ในขณะเดยวกน ปญหาการครอบครองทรพยากรพนธกรรมและการผกขาดทางการคาเมลดพนธพช จะสงผลกระทบตอวถชวตของเกษตรกรรายยอยจ านวนมากทพงพาอาศยทรพยากรปาไม พนธพชตางๆ เพอเปนอาหารและยาสมนไพร และกระทบตอความมนคงทางอาหารของประเทศในระยะยาว

๑.๔ การขาดแคลนแรงงานภาคเกษตรจากการเขาสสงคมผสงอายของประเทศไทย ผลกระทบจากการทประเทศเขาสสงคมผสงอายท าใหเกษตรกรทมอาย ๕๐ ปขนไปมแนวโนมเพมขน ประกอบกบคนหนมสาวไมสนใจท าการเกษตร โดยในชวงป ๒๕๔๑-๒๕๕๐ จ านวนแรงงานภาคเกษตรลดลงประมาณรอยละ ๑.๙ ตอป สงผลตอการขาดแคลนแรงงานในภาคเกษตรและศกยภาพภาคเกษตรในอนาคต ในขณะทความตองการอาหารทงภายในประเทศและของโลกมแนวโนมเพมขนอยางรวดเรว อนเกดจากจ านวนประชากรทเพมขนสงผลตอความมนคงอาหารในอนาคต

๑.๕ ความตองการพชทสามารถน าไปผลตเปนพลงงานเพมขนอยางตอเนอง สบเนองจาก การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและสถานการณราคาน ามนในตลาดโลกทปรบตวสงขนและผนผวนอยางมาก ประกอบกบความตองการใชพลงงานมแนวโนมเพมสงขนตามการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ สงผลใหหลายประเทศในโลก รวมทงประเทศไทยมนโยบายพฒนาและสงเสรมการใชพลงงานทดแทนจากพชแทนการใชพลงงานจากเชอเพลงฟอสซลมากขน และท าใหความตองการพชทสามารถน าไปผลตพลงงานเพมขน เชน มนส าปะหลง ออย ปาลมน ามน เปนตน และมการเปลยนแปลงรปแบบการใชประโยชนผลผลตการเกษตร จากการปลกเพอเปนพชอาหารมาเปนพชพลงงานมากขน ซงสามารถกอใหเกดผลกระทบตอปรมาณผลผลตอาหาร รวมทงความมนคงอาหารของประเทศและการสงออกได ดงนน แผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ จงไดใหความส าคญกบการสรางความมนคงดานอาหารและพลงงาน โดยพยายามสรางฐานภาคเกษตรใหม ความเขมแขงและเกษตรกรมรายไดทมนคง สามารถผลตอาหารไดเพยงพอ มคณภาพ ควบคไปกบการพฒนาพลงงานทดแทนจากพชทเพยงพอ เพอเปนแนวทางหนงในการสรางภมคมกนใหกบประเทศเมอราคาพลงงานเกดความผนผวน รวมถงสรางหลกประกนรายไดใหแกครวเรอนเกษตรกรในระบบดวย

Page 86: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๕๔

๒. การประเมนความเสยง

สถานการณการเปลยนแปลงทเกดขนทงจากปจจยภายในและภายนอกในปจจบนและแนวโนมในอนาคต ไดสะทอนใหเหนถงปจจยเสยงทภาคเกษตรก าลงเผชญในหลายมต ทงในเชงทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม วถชวต และความสามารถในการแขงขน รวมถงสถานะความมนคงดานอาหารและพลงงานชวภาพของประเทศ ซงจะสงผลกระทบตอความเขมแขงของภาคเกษตรใหลดลงได โดยมปจจยเสยงทส าคญหลายประการ ดงน

๒.๑ ทรพยากรธรรมชาตซงเปนฐานการผลตภาคเกษตรมความเสอมโทรมมากขน การพฒนา ทผานมาไดมการใชทรพยากรธรรมชาตตางๆ จ านวนมาก เพอการผลตทางเศรษฐกจ รวมทงภาคเกษตร เพอใหมการขยายตวอยางตอเนอง ซงเปนการใชอยางสนเปลอง ไมมประสทธภาพ และขาดการบ ารงรกษา ท าใหในปจจบนทรพยากรธรรมชาตทเปนฐานการผลตของภาคเกษตรทส าคญมความเสอมโทรม โดยเฉพาะทรพยากรดน ทพบปญหาดนเสอมสภาพจ านวน ๑๙๐.๐ ลานไร หรอคดเปนรอยละ ๖๐.๐ ของพนท ทงประเทศ ซงขยายตวเพมขนถงเกอบปละ ๑.๐ ลานไร เนองจากการเสอมไปตามสภาพการใชประโยชนทดนทไมถกตองตามสมรรถนะของดน ในขณะทเปาหมายตามแผนการฟนฟดนของภาครฐก าหนดไวประมาณ ปละ ๒.๐ ลานไร ท าใหการด าเนนงานไมทนตอปญหาทเกดขน สงผลใหความเสอมโทรมของดนรนแรงขน นอกจากน มการใชสารเคมทางการเกษตรในปรมาณมาก โดยมการน าเขาปยเคมและสารเคมการเกษตรปละประมาณ ๖.๐ ลานตน มลคากวา ๘๐,๐๐๐ ลานบาท รวมทงมปญหาการขาดแคลนน าเพอการผลตทางการเกษตร เนองจากประสบปญหาน าตนทนลดลงอยางมาก ปญหาน าทวม และปญหาคณภาพน า ตลอดจนความหลากหลายทางชวภาพทถกท าลายมากขน ซงปญหาดงกลาวเปนปจจยเสยง ทสงผลตอความมนคงและยงยน รวมถงความสามารถในการแขงขนของภาคเกษตรในอนาคต

๒.๒ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศมแนวโนมรนแรงเพมมากขน สงผลตอการผลตภาคเกษตร โดยเฉพาะภาวะน าทวม ภยแลง และฝนตกไมตรงตามฤดกาล รวมถงโรคและแมลงศตรพชระบาด ซงผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศมผลโดยตรงตอปรมาณผลผลตทางการเกษตร จากการคาดการณของศนยเครอขายงานวเคราะหวจยและฝกอบรมการเปลยนแปลงของโลกแหง เอเชยตะวนออก เฉยงใต (ป ๒๕๔๗) พบวา การเพมขนของปรมาณน าฝนในภาคกลาง จะท าใหเกดน าทวมบอยครงและจ านวนความถมากขน มผลใหการผลตขาวในแถบลมน าเจาพระยาไดผลผลตลดลง นอกจากน ยงเกดโรคและแมลงศตรพชระบาดรนแรงขน เชน การระบาดของเพลยแปงสชมพในมนส าปะหลง ประมาณ ๑.๐ ลานไร ในป ๒๕๕๒ เปนตน รวมถงการระบาดของโรคพชบางประเภททไมเคยเกดขนมากอน และทเคยเกดขนมาแลวแตเพมระดบความรนแรงยงขน อาท การระบาดของเพลยกระโดดสน าตาลในนาขาว โรคเขยวเตยและ โรคใบหงกในนาขาวภาคกลาง ประมาณ ๒.๔ ลานไร ซงสงผลตอศกยภาพการผลตของภาคเกษตร

๒.๓ ความออนแอของภาคเกษตรทเปนฐานการผลตทส าคญของประเทศ โดยเฉพาะเกษตรกร รายยอย ทงน เปนผลจากหลายปจจยทส าคญ คอ การเปลยนแปลงของวถชวตในสงคมเกษตร ทเขาสสงคมปจเจกมากขน มลกษณะตางคนตางอย ความสมพนธแบบเครอญาตทมความเออเฟอเผอแผชวยเหลอเกอกลกนเรมหมดไป ขาดการปฏสมพนธและท ากจกรรมรวมกน ในขณะทผลตภาพการผลตของภาคเกษตรลดลง อนเกดจากการวจยและพฒนา การพฒนาพนธพชพนธสตว และโครงสรางพนฐานดานการเกษตรทยงไมเพยงพอตอการเพมผลตภาพการผลต โดยเฉพาะพนทชลประทานทมเพยง ๒๘.๐ ลานไร หรอรอยละ ๒๒.๐ ของพนททางการเกษตร ขณะทการถอครองทดนการเกษตรของครวเรอนเกษตรกรในชวงป ๒๕๔๖-๒๕๕๑ ไมเปลยนแปลงมากนกเฉลย ๑๙.๔ ไรตอครวเรอน แตแนวโนมการเปนผเชาเพมขน โดยป ๒๕๔๙ มการท า

Page 87: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๕๕

การเกษตรบนเนอทของคนอนเพยง ๓๗.๐ ลานไร (รอยละ ๒๘.๔ ของเนอทถอครองทางการเกษตร) และเพมเปน ๖๕.๓ ลานไร (รอยละ ๔๙.๕ ของเนอทถอครองทางการเกษตร) ในป ๒๕๕๑ โดยเฉพาะอยางยงในภาคกลาง ในขณะเดยวกน ตนทนการผลตทมแนวโนมสงขน อนเนองจากราคาปจจยการผลตและการขนสงสงขนทปรบตวตามราคาพลงงาน ท าใหไมสามารถลดตนทนการผลตลงไดเทาทควร ประกอบกบแรงงานเกษตรมแนวโนมลดลงและเปนผสงอาย รวมทงเกษตรกรรนใหมไมไดรบการสงเสรมอยางจรงจง และมการยายออกจากภาคเกษตรไปในภาคการผลตอน เชน ภาคอตสาหกรรมและภาคบรการทใหผลตอบแทนสงกวา เปนตน ท าใหภาคเกษตรตองเผชญกบความเสยงดานแรงงานมากขน นอกจากนน ยงมการพงพาตางประเทศทงปจจยการผลตและตลาดสงออก เชน เทคโนโลย ปยเคมและสารเคมก าจดศตรพช ทตองน าเขาปละกวา ๘๐,๐๐๐ ลานบาท เปนสารเคมก าจดศตรพชกวา ๑๖,๐๐๐ ลานบาท โดยในป ๒๕๕๐ มสดสวนการใชปยเคมและสารเคมการเกษตรคดเปนรอยละ ๓๕.๐ ของตนทนการผลตทงหมด ซงนบเปนปจจยการผลตทสงผลตอตนทนการผลตท เ พมสงขน แตผลผลตทไดยงตองเผชญความเสยงจากความผนผวนดานราคา ยงกวานน ยงมปญหาสขภาพของเกษตรกร ซงตลอดชวง ๑๐ ปทผานมา มแนวโนมความเสยงและไมปลอดภยจากพษภยของสารเคมเพมสงขน น าไปสปญหาโรคมะเรง โรคเบาหวาน โรคตอมไรทอ และปญหาอนๆ ซงปจจบนกลายเปนโรคส าคญอนดบตนๆ ของคนไทย ทงทเปนเกษตรกรและประชาชนทวไป โดยในป ๒๕๕๐ เกษตรกรทมความเสยงและไมปลอดภยจากสารเคมการเกษตรคดเปนรอยละ ๓๘.๕ เพมขนจากรอยละ ๑๖.๐ ในป ๒๕๔๐ จงนบเปนสถานการณทนาเปนหวงอยางยง

ขณะทผลผลตทางการเกษตรทส าคญสวนใหญของไทยประมาณรอยละ ๖๐-๗๐ ตองพงพงตลาดสงออก ทงยงเปนสนคาขนปฐมทมมลคาเพมนอย ท าใหเกษตรกรมรายไดต าและไมมเสถยรภาพ ประกอบกบการเปดเขตการคาเสรสงผลกระทบตอเกษตรกรรายยอยในประเทศ เนองจากไมสามารถแขงขนกบสนคาเกษตรจากประเทศเพอนบานทมตนทนการผลตต ากวา ซงจะเหนไดจากปรมาณการน าเขาวตถดบอาหารและสนคาเกษตรจากตางประเทศมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง ตงแตมการเปดเขตการคาเสรในป ๒๕๔๗ กบประเทศตางๆ เชน จน ออสเตรเลย นวซแลนด เปนตน รวมมลคาปละประมาณ ๒๐๐,๐๐๐ ลานบาท และอาจ มแนวโนมรนแรงขนเมอเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในป ๒๕๕๘ ในขณะททรพยากรถกแยงชงจากภาค การผลตอน ทงทรพยากรทดนและน า เพอตอบสนองความตองการตามการขยายตวทางเศรษฐกจและการเพมขนของประชากร โดยเฉพาะในพนทชานเมองทมการขยายตวของหมบานจดสรรในพนทการเกษตรเดมมากขน

๒.๔ ประเทศไทยมการใชพลงงานทผลตจากพชเพอทดแทนพลงงานเชอเพลงจากฟอสซล มากขน ท าใหมความตองการพชทสามารถน าไปผลตเปนพลงงานเพมมากขน เชน ออย มนส าปะหลง ปาลมน ามน เปนตน เกษตรกรจงมการเปลยนรปแบบการใชประโยชนพนทเกษตรจากการปลกพชอาหารมาเปนการปลกพชพลงงานแทน ซงสงผลใหพนทเพาะปลกพชอาหารลดลง และท าใหราคาพชอาหารมแนวโนมเพมสงขน ประกอบกบรฐบาลไดมนโยบายสงเสรมการผลตและใชเอทานอล รวมทงไบโอดเซลใหมสดสวนทสงขน เพอลดการน าเขาและการใชพลงงานจากเชอเพลงฟอสซลเพอสรางความมนคงดานพลงงาน โดยมเปาหมายการเพมการใชเอทานอล และไบโอดเซล เปนสวนประกอบในน ามนเบนซนและดเซลไมนอยกวา ๙ และ ๔.๕ ลานลตรตอวน ภายในป ๒๕๖๕ ตามล าดบ เพมขนจากปจจบนทมการใชเอทานอล ๑.๒ ลานลตร ตอวน และไบโอดเซล ๑.๗ ลานลตรตอวน และทผานมาพบวา มปรมาณการผลตเอทานอลเพอใชเปนเชอเพลงเพมขนจาก ๑๓๕.๔ ลานลตร ในป ๒๕๔๙ เปน ๔๒๖.๐ ลานลตร ในป ๒๕๕๓ เพมขนกวา ๓ เทาตวจาก ป ๒๕๔๙ ขณะทปรมาณไบโอดเซลเพมขนจาก ๓.๔ ลานลตร ในป ๒๕๔๙ เปน ๕๙๕.๐ ลานลตร ในป ๒๕๕๓ ซงสถานการณแนวโนมดงกลาวนบเปนปจจยเสยงตอความมนคงทางดานอาหารของประเทศในระยะยาว

Page 88: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๕๖

๓. การสรางภมคมกน

การประเมนปจจยเสยงทจะมผลกระทบตอความเขมแขงของภาคเกษตรซงเปนทงความมนคงดานสงคม สงแวดลอม และความมนคงดานอาหารและพลงงานชวภาพของประเทศ จ าเปนตองเรงสรางภมคมกนให เ พมขนและรกษาภมคมกนทมอยแลว เพอใหสามารถปองกนและลดผลกระทบจากปจจยเสยง ทเกดขนในปจจบนและแนวโนมในอนาคต โดยมภมคมกนทส าคญ ดงน

๓.๑ ความเหมาะสมของทตงทางภมศาสตรและทรพยากรธรรมชาตทมความอดมสมบรณ ซงจ าเปนตองรกษาและใชประโยชนจากศกยภาพทมอยอยางรคณคา เพอใหสามารถพฒนาสการเปนฐานการผลตทเหมาะสม และสนบสนนใหการผลตทางการเกษตรมประสทธภาพและสรางมลคาเพมไดมากขน โดยเฉพาะทรพยากรดน น า แรงงาน รวมทงเทคโนโลยและเครองจกรกลการเกษตรทเหมาะสม ไมสงผลกระทบกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ซงจะน าไปสการพฒนาอยางยงยน

๓.๒ ฐานการผลตการเกษตรทเขมแขง ทสามารถสรางอาชพ สรางรายไดและความมนคงดานอาหารและพลงงานใหกบประเทศ ใหกบเกษตรกรและสงคมชนบท รวมทงสรางความอดมสมบรณของ สภาวะแวดลอม วถชวต ขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรมทเอออาทรของสงคมเกษตรกรรม และสนบสนนการผลตดานอตสาหกรรม การคาและบรการ โดยใหความส าคญกบระบบเกษตรกรรมยงยนเพมขน

๓.๓ องคความรและเทคโนโลยทเหมาะสม ซงจ าเปนตองสรางความรพนฐานใหเกษตรกรใหมความสามารถในการผลต เฝาระวง ปองกนภยพบตทจะเกดขนอยางตอเนองและทวถง เพอสนบสนนใหเกษตรกรสามารถน าองคความรทมไปใชในการวางแผนและพฒนาภาคเกษตร การผลตพชอาหารและพลงงานใหเกดประสทธภาพ ประสทธผลอยางมนคงมากขน และมความสามารถในการแขงขน รวมทงสามารถปรบตวไดอยางเหมาะสมและสอดคลองกบสถานการณท เปลยนแปลงไป ทงดานการใชประโยชน กายภาพ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ความผนผวนดานราคา และภาวะทางเศรษฐกจ

๓.๔ การเพมประสทธภาพการผลต ซงสามารถเพมปรมาณการผลตใหเพยงพอทจะใชเปนอาหารและพลงงานชวภาพในปรมาณทเหมาะสม โดยไมสงผลกระทบตอปรมาณผลผลตอาหาร และใหความส าคญกบการสรางความมนคงระหวางพชอาหารและพชพลงงาน และการใชวสดเหลอใชในครวเรอนและการเกษตรใหเกดประโยชนสงสด เพอใหมการน าวสดเหลอใช เชน แกลบ ฟางขาว ซงขาวโพด เศษไม มลสตว เปนตน มาใชในการผลตพลงงานจากชวมวลและกาซชวภาพ ซงชวยลดมลภาวะแกชมชนอกทางหนง

๓.๕ กลไกการบรหารจดการท มธรรมาภบาล จะเปนเครองมอสนบสนนใหเกดการพฒนา ภาคเกษตรใหมความเขมแขงทงดานการผลตและการตลาด การสรางมลคาเพม การแบงปนผลประโยชนอยางเปนธรรม มการเขาถงและใชทรพยากรธรรมชาตอยางคมคา ไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม เพอสรางความ เทาเทยมกนในสงคมและความเขมแขงในชมชนชนบท รวมทงเพอใหเกดกลไกในการสรางความมนคงในการบรหารจดการอาหารและพลงงานชวภาพของประเทศ

Page 89: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๕๗

๔. วตถประสงคและเปาหมาย

๔.๑ วตถประสงค

๔.๑.๑ เ พอใหภาคเกษตรเปนฐานการผลตทมความมนคงและมการเตบโตอยางมประสทธภาพ สามารถผลตสนคาเกษตร อาหารและพลงงานทมมลคาเพม มคณภาพ มาตรฐาน ปลอดภย เปนมตรกบสงแวดลอม และมปรมาณเพยงพอกบความตองการของตลาดในระดบราคาทเหมาะสมและเปนธรรม โดยใหความส าคญกบความมนคงดานอาหารเปนล าดบแรก

๔.๑.๒ เพอพฒนาคณภาพชวตและเสรมสรางความมนคงในอาชพและรายไดเกษตรกรใหมความเขมแขงและยงยน รวมทงสนบสนนครวเรอนและองคกรเกษตรกรใหมความเขมแขงและสามารถพงพาตนเองไดอยางยงยนดวยระบบเกษตรกรรมยงยน

๔.๑.๓ เพอสงเสรมชมชนและเกษตรกรใหมสวนรวมและสนบสนนความมนคงดานอาหารและพลงงาน รวมถงสามารถพงพาตนเองได

๔.๒ เปาหมาย

๔.๒.๑ เพมสดสวนมลคาสนคาเกษตรและอตสาหกรรมเกษตรไมต ากวารอยละ ๑๖.๐ ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ

๔.๒.๒ ปรมาณการผลตสนคาเกษตรและอาหารเพยงพอตอความตองการของตลาด พฒนาคณภาพมาตรฐานและความปลอดภยของสนคาเกษตรและอาหารอยางตอเนอง โดยเพมพนทการท าเกษตรกรรมยงยนอยางนอยรอยละ ๕.๐ ตอป รวมทงผบรโภคสามารถเขาถงอาหารทมคณคาทางโภชนาการ และปลอดภยไดอยางทวถงในราคาทเหมาะสมและเปนธรรม

๔.๒.๓ เกษตรกรมหลกประกนทมนคงดานอาชพและรายได มความสามารถในการช าระหนสนเพมขน รวมทงเกษตรกรรนใหมเขาสภาคเกษตรอยางตอเนอง

๔.๒.๔ ครอบครวเกษตรกรสามารถพงพาตนเองทางอาหารจากไรนาไดเพมขนเปนรอยละ ๕๐.๐ ในป ๒๕๕๙ เกษตรกรและผบรโภคไดรบอาหารทปลอดภย และมคณภาพชวตทด

๔.๒.๕ เพมปรมาณการผลตพลงงานทดแทนจากพชพลงงาน ไดแก เอทานอล และไบโอดเซล ในป ๒๕๕๙ ไมนอยกวา ๖.๒ และ ๓.๖ ลานลตรตอวน ตามล าดบ และเพมผลผลตพลงงานไฟฟา และ พลงความรอนจากชวมวล กาซชวภาพ ของเสยจากครวเรอน วสดเหลอใชจากภาคเกษตร และอตสาหกรรมเกษตร ไมนอยกวา ๓,๔๔๐ เมกะวตต และ ๕,๕๖๔ พนตนเทยบเทาน ามนดบ ในป ๒๕๕๙ ตามล าดบ และสงเสรมการใชอยางมประสทธภาพ

๔.๓ ตวชวด

๔.๓.๑ สดสวนมลคาสนคาเกษตรและอตสาหกรรมเกษตรตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ

๔.๓.๒ ผลผลตและตนทนการผลตตอหนวยของสนคาเกษตร

๔.๓.๓ จ านวนฟารมทไดรบรองมาตรฐานในแตละปเพมขน และการเพมขนของพนทท าเกษตรกรรมยงยน อาท พนทเกษตรอนทรย เปนตน

๔.๓.๔ สดสวนรายไดเงนสดสทธทางการเกษตรตอรายไดเงนสดสทธของครวเรอนเกษตร

Page 90: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๕๘

๔.๓.๕ สดสวนเกษตรกรรนใหมตอเกษตรกรทงหมด

๔.๓.๖ สดสวนเกษตรกรพงพาตนเองทางอาหารจากไรนา และสดสวนเกษตรกรทมความเสยงและไมปลอดภยจากสารเคมการเกษตร

๔.๓.๗ ระบบประกนภยพชผลทสามารถชวยเหลอเกษตรกรไดอยางทวถง

๔.๓.๘ ปรมาณผลผลตพลงงานทดแทนจากพชพลงงาน และผลผลตพลงงานไฟฟาและ พลงความรอนจากชวมวล กาซชวภาพ ของเสยจากครวเรอนและวสดเหลอใชจากภาคเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร

๕. แนวทางการพฒนา

การพฒนาประเทศในชวงทผานมา แมวาภาคเกษตรจะมบทบาทส าคญทงในแงของการผลตทสามารถพงพาตนเองไดในดานอาหารและเปนแหลงสรางรายไดใหแกประชากรสวนใหญของประเทศ รวมถงเปนฐานการผลตทสนบสนนการสรางมลคาเพมเพอการคาและการสงออกส าหรบภาคการผลตและบรการอนๆ แตความเขมแขงและความสามารถในการแขงขนของภาคเกษตรกลบมแนวโนมลดลง เนองจากทรพยากร ธรรมชาตซงเปนฐานการผลตทส าคญของการผลตในภาคเกษตรมความเสอมโทรมและถกใชไปเปนจ านวนมากโดยไมมการบ ารงรกษาเทาทควร ประกอบกบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทรนแรงเพมมากขน และการเปดเขตการคาเสรโดยเฉพาะอยางยงประชาคมอาเซยนทสงผลกระทบตอความสามารถในการแขงขนของเกษตรกรรายยอย ขณะเดยวกนแนวโนมสถานการณการใชพลงงานทดแทนจากผลผลตพชจ าเปนตองมการบรหารจดการทเหมาะสม เพอไมใหสงกระทบตอความมนคงดานอาหารในอนาคต

ดงนน แนวทางการพฒนาในระยะตอไปจงตองใหความส าคญกบการดแลและใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตทเปนฐานการผลตภาคเกษตรอยางรคณคาเพอความยงยนในการพฒนา เพมศกยภาพการผลตภาคเกษตร สนบสนนการวจยและพฒนาพนธพช พนธสตวและสตวน ารวมถงเทคโนโลยการเกษตรทเหมาะสมและเปนมตรกบสงแวดลอม สงเสรมการสรางมลคาเพมสนคาเกษตร อาหารและพลงงาน บนฐานของภมปญญาทองถนและความคดสรางสรรค สรางความมนคงในอาชพและรายไดแกเกษตรกรเพอลดผลกระทบจากการเปดการคาเสร รวมถงสรางความมนคงดานอาหารและพลงงานชวภาพในครวเรอน ชมชนและประเทศ เพอสรางภมคมกนและความเขมแขงใหกบภาคเกษตร โดยนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนกรอบในการพฒนาภาคเกษตรใหเกดความยงยนทครอบคลมทงการเกษตรเพอพงพาตนเอง การเกษตรในเชงพาณชย และการเกษตรแปรรปเพอสรางมลคาเพม ดงน

๕.๑ การพฒนาทรพยากรธรรมชาตทเปนฐานการผลตภาคเกษตรใหเขมแขงและยงยน โดย มแนวทางการด าเนนงาน ดงน

๕.๑.๑ รกษา ปองกน และคมครองพนททมศกยภาพทางการเกษตรและสนบสนนใหเกษตรกรรายยอยมทดนเปนของตนเองหรอมสทธท ากนในทดน โดยการปรบปรงกฎ ระเบยบทมอยใหเออตอการน าทดนมาใชเพอการเกษตร เชน พระราชบญญตการเชาทดนเพอเกษตรกรรม พ.ศ. ๒๕๒๔ เปนตน รวมถงการเรงรดการออกกฎหมายเกยวกบการรกษาและควบคมการใชพนทเกษตรกรรมทมศกยภาพสงทรฐบาลไดมการลงทนโครงสรางพนฐานไวแลว เชน ระบบชลประทาน ระบบคมนาคมและขนสง เปนตน และบงคบใชกฎหมายทเกยวของอยางจรงจงโดยเฉพาะพระราชบญญตการผงเมอง พ.ศ. ๒๕๑๘ เพอคมครองพนทสเขยวและพนทเกษตรกรรมเพอการผลตทางการเกษตรทมประสทธภาพและยงยนของประเทศ

Page 91: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๕๙

๕.๑.๒ เรงรดใหมการจดซอทดนจากเอกชนมาด าเนนการปฏรปเพอเกษตรกรรม และใชมาตรการทางภาษเพอบงคบหรอจงใจใหบคคลผถอครองทดนไวเปนจ านวนมากโดยไมไดท าประโยชนในทางเศรษฐกจและสงคม ใหหนมาท าประโยชนในพนทดงกลาวมากขน รวมทงสนบสนนการกระจายการถอครองทดนอยางเทาเทยมและเปนธรรม

๕.๑.๓ เรงรดการจดใหมองคกรและระบบบรหารจดการทดนใหเปนรปธรรมโดยเรว เพอเปนกลไกในการกระจายการถอครองทดนอยางเปนธรรมและด าเนนการใหเกษตรกรมกรรมสทธในทดนเพอประกอบเกษตรกรรมอยางทวถง และสนบสนนการใชประโยชนทดนของรฐอยางคมคาโดยเกษตรกรและชมชน รวมทงเรงรดการออกเอกสารสทธหรอจดสรรสทธในทดนใหแกเกษตรกรผไรทท ากนใหมทดนเปนของตนเองอยางเปนธรรม

๕.๑.๔ พฒนาทรพยากรธรรมชาตทเปนฐานการผลตภาคการเกษตร ทงในเรองการฟนฟคณภาพของทรพยากรดนใหมความอดมสมบรณ การบรหารจดการน าอยางบรณาการ และการเพมประสทธภาพการใชน าภาคเกษตร เพอเปนปจจยสนบสนนการเพมประสทธภาพการผลตในภาคเกษตร

๕.๑.๕ ฟนฟและสงเสรมคานยมและวฒนธรรมทดของชมชน โดยเฉพาะวถชวตและวฒนธรรมทางการเกษตรทใหความส าคญกบการพฒนาระบบเกษตรกรรมยงยนเพอชวยสรางความสมดลและการใชทรพยากรธรรมชาตทงดน น า และปาไมอยางยงยน ซงจะเปนฐานการผลตทางการเกษตรตอไปในอนาคต

๕.๒ การเพมประสทธภาพและศกยภาพการผลตภาคเกษตร โดยมแนวทางการด าเนนงาน ดงน

๕.๒.๑ รฐควรใหความส าคญกบการวจยและพฒนาอยางตอเนอง โดยเฉพาะพนธพช พนธสตวและสตวน า ทสามารถเจรญเตบโตไดอยางมประสทธภาพรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโลก และสงเสรมบทบาทของสถาบนเกษตรกร วสาหกจชมชน องคกรชมชน และเกษตรกร ในการพฒนาพนธพช พนธสตวและสตวน า การใชเทคโนโลยการเกษตรทลดการพงพาเชอเพลงฟอสซล และการวจยทเกยวของกบภาคเกษตร โดยเฉพาะการพฒนาระบบเกษตรกรรมยงยน และระบบตลาดสนคาเกษตรทเปนธรรม เพอยกระดบความสามารถในการแขงขน และพงพาตนเองของเกษตรกร รวมทงสนบสนนการบรหารจดการและการสรางนวตกรรมตลอดหวงโซการผลตสนคาเกษตร เพอใหประเทศไทยสามารถพงพาตนเองดานอาหารและพลงงาน และคงความเปนผน าดานการเกษตรของโลกในอนาคตไดอยางยงยน

๕.๒.๒ สนบสนนการวจยและพฒนาของภาคเอกชน โดยสนบสนนสนเชอผอนปรนและมาตรการทางดานภาษแกเกษตรกรและผประกอบการธรกจเกษตร ทมการใชเทคโนโลยอยาง เหมาะสมและคมคา เพอปรบปรงประสทธภาพและขยายการลงทนใหเหมาะสมกบสถานการณการแขงขนในตลาดโลก

๕.๒.๓ สนบสนนการผลตทางการเกษตรทสอดคลองกบสภาพพนท เชน ศกยภาพของดน แหลงรองรบผลผลต และปจจยพนฐานทางการเกษตรทส าคญ เชน ระบบชลประทาน ระบบโลจสตกส เปนตน เพอใหเกดการใชทรพยากรและการจดสรรทรพยากรอยางมประสทธภาพ บนพนฐานของความสมครใจและการมสวนรวมของเกษตรกร โดยก าหนดเขตการใชทดนและมาตรการจงใจใหเกษตรกรท าการผลตตามศกยภาพของพนทและสนบสนนขอมลเพอการตดสนใจ เชน สนเชอเงอนไขผอนปรน เปนตน และสงเสรมให มการขนทะเบยนเกษตรกรผปลกพชแตละชนด เพอใชส าหรบวางแผนการผลตใหมประสทธภาพและสอดคลองกบภาวะตลาด

Page 92: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๖๐

๕.๒.๔ ควบคมและก ากบดแลใหมการน าเขาและใชสารเคมทางการเกษตรทไดมาตรฐาน โดยการปรบปรงระบบการขนทะเบยนสารเคมก าจดศตรพชเพอใหไดมาตรฐาน และไมอนญาตใหมการขนทะเบยนวตถอนตรายทหลายประเทศหามใชแลว ควบคมการโฆษณาและการสงเสรมการขายทขดตอเกณฑทางจรยธรรมขององคการอาหารและเกษตรแหงสหประชาชาต รวมทงสนบสนนการใชสารชวภาพใหมากขน เพอลดตนทนการผลต และสรางความปลอดภยในสขภาพของทงผผลตและผบรโภค รวมทงลดผลกระทบตอสงแวดลอม ตลอดจนรณรงคสรางความเขาใจใหเกษตรกรใชสารเคมทางการเกษตรอยางถกวธตามหลกวชาการ

๕.๒.๕ ปรบปรงบรการขนพนฐานเพอการผลตใหทวถง เชน ศนยเครองจกรกลการเกษตรหรอศนยเรยนรและถายทอดเทคโนโลยการผลตในระดบชมชน เปนตน เพอสนบสนนการผลตไดอยางมประสทธภาพและยงยน และสอดคลองกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

๕.๒.๖ สงเสรมการผลตทคงไวซงความหลากหลายของพนธพชและสตวทเหมาะสมกบสภาพภมอากาศและสงแวดลอมของประเทศ และสนบสนนการทดลองวจยและพฒนาเทคโนโลยตางๆ อยางตอเนองและเหมาะสม เชน เทคโนโลยชวภาพ เทคโนโลยพนธวศวกรรม เปนตน เพอใหมองคความร ทเทาทนการเปลยนแปลงเทคโนโลยของโลกในระยะตอไป

๕.๒.๗ พฒนาและเสรมสรางองคความร วทยาศาสตรและเทคโนโลยตางๆ ทเหมาะสมทางการเกษตร รวมทงสนบสนนการใชเทคโนโลยการผลตทเปนมตรตอสงแวดลอมใหแกเกษตรกรอยางตอเนองและทวถง โดยผานศนยเรยนรและถายทอดเทคโนโลยการผลต เครอขายเกษตรกรทมความรความเชยวชาญ ในแตละพนทและจากเกษตรกรทประสบความส าเรจหรอปราชญชาวบาน ตลอดจนเพมความสามารถและชองทางในการรบรขาวสารใหแกเกษตรกรอยางทวถง รวมถงพฒนาสอทางการเกษตรในวงกวาง เพอถายทอดเทคโนโลยและนวตกรรมทางการเกษตรสเกษตรกรและประชาชนทมความสนใจใหทวถงมากขน

๕.๓ การสรางมลคาเพมผลผลตทางการเกษตรตลอดหวงโซการผลต โดยมแนวทางการด าเนนงาน ดงน

๕.๓.๑ สนบสนนการผลตและบรการของชมชนในการสรางมลคาเพมสนคาเกษตร อาหาร และพลงงาน โดยพฒนาศกยภาพการพฒนาเศรษฐกจจากฐานทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพและ ภมปญญาทองถนในชมชน บนฐานความรทสรางสรรคเพอสรางเอกลกษณของสนคา เชน สมนไพร ผลตภณฑอาหารและบรการเพอสขภาพ สนคาอาหารและผลตภณฑฮาลาล เปนตน รวมถงสนคาเกษตรทมใชอาหาร เชน ผลตภณฑยาง ไมยาง สนคาจ าพวกวสดชวภาพ ผลตภณฑยาและอาหารเสรมเพอสขภาพ เปนตน ตลอดจนการสนบสนนการวจยและพฒนาตอยอดใหมโอกาสทางการตลาดและเสรมสรางความสามารถในการแขงขน รวมถงสนบสนนการผลตและการตลาดสนคาเกษตรชนดใหมๆ ทมมลคาสงเพอรองรบความตองการของตลาดเฉพาะกลมและตลาดโลก

๕.๓.๒ สงเสรมสถาบนการศกษาในพนทเขามารวมท าการศกษาวจยกบภาคเอกชน ควบคกบการใชมาตรการดานสนเชอผอนปรนและมาตรการดานภาษเพอสนบสนนใหเกษตรกรและผประกอบการน าองคความร นวตกรรม และเทคโนโลยการผลตทเปนมตรตอสงแวดลอม บนฐานความคดรเรมสรางสรรคมาใชในการสรางมลคาเพมสนคาและผลตภณฑเกษตรและอาหาร

Page 93: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๖๑

๕.๓.๓ สนบสนนการยกระดบคณภาพมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหาร และมาตรฐานระบบการผลตสนคาเกษตรใหเทยบเทาระดบสากล ควบคมและดแลกระบวนการตรวจรบรองคณภาพอยางเขมงวด พฒนาระบบตรวจสอบยอนกลบและความสามารถในการตดตามการขนสงหรอเคลอนยายสนคา รวมทงพฒนาบรรจภณฑและผลตภณฑ เพอใหเปนทยอมรบของตลาดทงภายในและตางประเทศ รวมถงเปนการสรางโอกาสและการใชประโยชนจากการเปดการคาเสร ตลอดจนมความรวดเรว ทวถง และประหยดส าหรบเกษตรกรและผประกอบการ

๕.๓.๔ สงเสรมและพฒนาการเพาะเลยงสตวน าเศรษฐกจ การใชเทคโนโลยทลดตนทนการผลตอยางยงยน รวมถงปรบปรงและพฒนาสายพนธสตวน าเพอผลตพอแมพนธและลกพนธคณภาพ ฟนฟทรพยากรประมงและจดระเบยบการท าประมงใหสมดลกบศกยภาพการผลตตามธรรมชาต รวมทงเสรมสรางความสามารถในการปรบตวของผประกอบการประมงในทกระดบ ใหพรอมตอการเปลยนแปลงตางๆ ทเกดขนทงการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ กฎ ระเบยบ ขอก าหนดตางๆ ทงภายในและระหวางประเทศ เกยวกบการปองกน ยบยง และขจดการท าประมงทผดกฎหมาย ขาดการรายงานและไรการควบคม ใหสามารถท าประมงอยางมความรบผดชอบเพอรกษาสมดลของการผลตและการใชทรพยากรประมงอยางยงยน

๕.๓.๕ เพมมลคาผลผลตดานปศสตวใหสงขน โดยเพมศกยภาพกระบวนการผลตใหไดมาตรฐาน ปลอดภย และเพมสมรรถนะการควบคม ปองกนโรค ปรบรปแบบและวธการเลยงใหมมาตรฐานตามหลกวชาการ ทงรปแบบของโรงเรอน ชนด และประเภทของอาหารรวมถงยาทใชในการเลยงปศสตว เพอใหไดผลผลตทมคณภาพและปลอดภยตอผบรโภค รวมทงสงเสรมการท าปศสตวชนดอนๆ ทมม ลคาสงใหมากขน โดยการสนบสนนความร เงนทน เทคโนโลยการผลต และการวจยและพฒนาพนธปศสตวทมอตรา แลกเนอทด มโอกาสทางการตลาด และใหผลตอบแทนตอการลงทนสง รวมถงสนบสนนการพฒนาการผลตอาหารเสรมส าหรบปศสตวจากวตถดบในประเทศ

๕.๓.๖ สรางแรงจงใจใหเกษตรกรและผประกอบการผลตสนคาเกษตรและอาหารตามมาตรฐานทก าหนด เชน มาตรฐานอาหารปลอดภย มาตรฐานฮาลาล เปนตน รวมทงการผลตสนคาเกษตรอนทรยตามมาตรฐานเกษตรอนทรย โดยการถายทอดความรความเขาใจเกยวกบมาตรฐาน ลดภาระคาใชจายในการตรวจสอบรบรอง เพอขยายการผลตสนคาเกษตรและอาหารทมคณภาพมาตรฐานและความปลอดภย และสรางความเชอมนใหแกผบรโภคทงในประเทศและตางประเทศ

๕.๓.๗ สงเสรมระบบตลาดกลางสนคาเกษตรและตลาดซอขายสนคาเกษตรลวงหนาใหเขมแขงและมประสทธภาพ โดยการสนบสนนสงจงใจ เชน สนเชอเงอนไขผอนปรนใหกบผประกอบการ โดยเฉพาะอยางยงผประกอบการตลาดกลางสนคาเกษตร เพอใหเกดกลไกตลาดทมความเปนธรรม และสนบสนนใหสถาบนเกษตรกรสามารถเขามาท าธรกรรมในตลาดสนคาเกษตรลวงหนา เปนตน

๕.๓.๘ สงเสรมภาคเอกชนและองคกรชมชนเขามามบทบาทรวมกนบรหารจดการระบบสนคาเกษตรและอาหาร การเพมมลคา และการจดการดานการตลาด รวมกบสถาบนเกษตรกร เพอชวยใหเกษตรกรมชองทางในการสรางรายไดทเปนธรรมและเหมาะสมเพมขน รวมถงสนบสนนการบรหารจดการสนคาเกษตรแบบกลมการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม เพอยกระดบและตอยอดการแปรรปสนคาเกษตร

Page 94: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๖๒

๕.๓.๙ สนบสนนการพฒนาและเพมประสทธภาพระบบการบรหารจดการโลจสตกสของ ภาคเกษตรทเชอมโยงตลอดหวงโซอปทานและสามารถตรวจสอบการเคลอนยายของสนคา เพอลดความสญเสยและลดตนทนตลอดหวงโซอปทานจากการเนาเสยของสนคาทมสาเหตจากกระบวนการเกบรกษาและระบบขนสงสนคาทไมไดมาตรฐาน โดยพฒนาระบบขนสงทมการควบคมอณหภม ระบบตรวจสอบยอนกลบ และสนบสนนใหผผลตหรอสมาคมธรกจเฉพาะดานเขามามบทบาทในการจดระบบการบรหารโลจสตกสของภาคเกษตรรวมกบภาครฐ รวมทงพฒนาและเชอมโยงฐานขอมลดานการผลตและตลาดสนคาเกษตรและผลตภณฑ

๕.๔ การสรางความมนคงในอาชพและรายไดใหแกเกษตรกร โดยมแนวทางการด าเนนงาน ดงน

๕.๔.๑ พฒนาระบบการสรางหลกประกนดานรายไดของเกษตรกรใหมความมนคง และใหครอบคลมเกษตรกรทงหมด เพอน าไปสการปรบโครงสรางการผลตอยางยงยน ควบคไปกบการเพมประสทธภาพการผลต เพอสรางความมนใจกบเกษตรกรในรายไดขนต าทสามารถยดการเกษตรเปนอาชพไดอยางมนคงตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และเพมขดความสามารถในการแขงขนในระยะยาว

๕.๔.๒ เรงพฒนาระบบประกนภยพชผลการเกษตร ใหสามารถคมครองความเสยงดานการผลตทางการเกษตรจากทกภยพบตใหกบเกษตรกรในทกพนท โดยใหเกษตรกรมสวนรบผดชอบช าระ เบยประกนตามความเสยงของพนท

๕.๔.๓ สงเสรมระบบการท าการเกษตรแบบมพนธสญญาทเปนธรรมแกทกฝายทเกยวของ เพอเปนหลกประกนทงทางดานรายไดใหกบเกษตรกรและความมนคงดานวตถดบแกภาคอตสาหกรรมการเกษตร อาหาร และพลงงาน โดยใหความส าคญกบสถาบนและองคกรเกษตรกร ในการเปนคสญญากบบรษท และพฒนาระบบการถายทอดความรและขอมลส าหรบการสรางความเขาใจใหกบเกษตรกรและผเกยวของ และก าหนดกลไกและมาตรการทเหมาะสม โดยการมสวนรวมจากทกฝายทเกยวของในการก ากบดแลใหเกษตรกรและผประกอบการด าเนนงานรวมกนบนพนฐานของการแบงปนประโยชนอยางเสมอภาค โปรงใสและเปนธรรม

๕.๔.๔ ยกระดบคณภาพชวตและความเปนอยของเกษตรกรใหดขน โดยพฒนาระบบสวสดการใหครอบคลมเกษตรกรในทกสาขาอาชพ และสนบสนนการแกไขปญหาหนสนเกษตรกรใหสามารถพงพาตนเองไดอยางยงยน

๕.๔.๕ สรางแรงจงใจใหเยาวชน หรอเกษตรกรรนใหม และแรงงานทมคณภาพเขาสอาชพเกษตรกรรม เพอใหมจตส านก เหนคณคาของอาชพเกษตรและวถชวตครอบครวทอบอน ดวยการสนบสนนองคความรอยางครบวงจร การจดหาทดนท ากน สรางโอกาสเขาถงแหลงทน รวมทงสนบสนนกระบวนการสรางภาพลกษณทดแกอาชพเกษตรกรรม และเปดโอกาสการมสวนรวมการพฒนาภาคเกษตรของเกษตรกรตนแบบใหมากขน

Page 95: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๖๓

๕.๔.๖ พฒนาสถาบนเกษตรกร สหกรณ และวสาหกจชมชนใหเปนกลไกสนบสนนการพงพาตนเองของเกษตรกรไดอยางแทจรง โดยการพฒนาความรและความสามารถดานการตลาดและการบรหารจดการ ดวยการศกษาดงานจากเกษตรกรหรอองคกรทประสบความส าเรจ และการสนบสนนสนเชอเงอนไขผอนปรนทจ าเปนตอการด าเนนงาน ภายใตระบบการควบคมตรวจสอบทรดกม รวมทงการเชอมโยงบทบาทของสถาบนเกษตรกรกบสภาเกษตรกรแหงชาต เพอรวมวางแนวทางการพฒนาภาคเกษตรกรรมตามพนฐานและความตองการของเกษตรกรอยางเปนระบบ

๕.๔.๗ สงเสรมใหไทยเปนศนยกลางในการแปรรปเพอเพมมลคาสนคาเกษตรและอาหารจากการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน โดยการปรบปรงกระบวนการน าเขาวตถดบมาแปรรปใหสะดวกและรวดเรวยงขน และเสรมสรางความเขมแขงใหกบเกษตรกรรายยอยทไดรบผลกระทบจากการน าเขาสนคาเกษตรและอาหารทมตนทนต า อนเปนผลจากขอตกลงการเปดการคาเสร โดยสนบสนนการปรบตวและ เพมขดความสามารถใหเกษตรกรไทย สามารถผลตสนคาเกษตรและอาหารใหไดตามมาตรฐาน พรอมทงใหความส าคญกบการตรวจสอบคณภาพมาตรฐานและความปลอดภยอาหารของสนคาเกษตรและอาหารน าเขา เพอปองกนสนคาน าเขาทมคณภาพไมไดตามมาตรฐานทก าหนดไว

๕.๕ การสรางความมนคงดานอาหารและพฒนาพลงงานชวภาพในระดบครวเรอนและชมชน มแนวทางการด าเนนงาน ดงน

๕.๕.๑ สงเสรมใหเกษตรกรปลกตนไมและมการปลกปาโดยชมชนและเพอชมชนเพมขน เพอรกษาสมดลของระบบนเวศทจะเปนฐานการผลตดานการเกษตรและอาหาร และใชเปนแหลงชวยดด ซบ กาซคารบอนไดออกไซด

๕.๕.๒ สงเสรมใหเกษตรกรท าการเกษตรดวยระบบเกษตรกรรมยงยนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เชน เกษตรอนทรย เกษตรผสมผสาน เกษตรทฤษฎใหม วนเกษตร เปนตน โดยเฉพาะเกษตรกรรายยอย เพอสรางความมนคง ความหลากหลาย การพงพาตนเองและสามารถเขาถงดานอาหารทกครวเรอนทงในเชงของปรมาณ คณภาพ โภชนาการ และความปลอดภย โดยการถายทอดความรและเทคโนโลยการผลตผานเครอขายปราชญชาวบาน เกษตรกรทประสบความส าเรจ และแหลงความรในพนท

๕.๕.๓ สงเสรมและสนบสนนใหมการจดการและเผยแพรองคความรและการพฒนา ดานอาหารศกษาทกรปแบบอยางตอเนองและทวถง รวมทงสงเสรมพฤตกรรมการบรโภคทเหมาะสมของบคคลและชมชน เพอใหมพฤตกรรมการบรโภคทใหความส าคญกบคณภาพชวตและการบรโภคทเหมาะสม กบภาวะสขภาพของแตละบคคล โดยสงเสรมใหเกดความรวมมอและบรณาการของหนวยงานทเกยวของทกภาคสวน ในการสนบสนนดานอาหารศกษา และเนนการวจยและพฒนาดานอาหารในมตตางๆ ควบคไปกบการใหความรแกผบรโภคในการเลอกซอสนคาทปลอดภยและมคณคาตอการบรโภค

๕.๕.๔ สนบสนนการสรางเครอขายการผลตและการบรโภคทเกอกลกนในระดบชมชนทอยบรเวณใกลเคยงกน โดยมเกษตรกรผผลตและผบรโภคทมความสมพนธกนโดยตรง เชน ตลาดทองถน ตลาดเกษตรกร เปนตน ซงจะท าใหปรมาณผลผลตมตลาดรองรบมากขน สามารถพฒนาเปนวสาหกจชมชนและน าไปสการสรางชมชนทเขมแขงมศกยภาพในการผลตและเขาถงอาหารและโภชนาการทด รวมทงมความร ในการดแลสขภาพอนามยของตนเอง

Page 96: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๖๔

๕.๕.๕ สงเสรมการน าวตถดบทางการเกษตรทผลตไดในชมชนและท เหลอใชจากการเกษตรมาผลตเปนพลงงานทดแทนใชในระดบครวเรอนและชมชน เชน ไบโอดเซล พลงงานความรอนจากการเผาไมเศษวสดทางการเกษตร กาซชวภาพทไดจากการหมกมลสตว และเศษขยะอนทรย เปนตน

๕.๕.๖ สนบสนนการผลตพลงงานทดแทนภายในชมชน โดยการสนบสนนองคความรดานเทคโนโลยการผลตพลงงานทดแทน ทงจากวตถดบเหลอใชจากครวเรอนและการเกษตร อาท มลสตว ขยะ ฟาง แกลบ เศษไม ตลอดจนถายทอดวธการดแลรกษาและการซอมบ ารงใหแกชมชนหรอองคกรปกครอง สวนทองถนใหมศกยภาพในการผลตพลงงานทดแทน เพอน าไปสการพฒนาพลงงานทดแทนอยางมนคงและยงยนในระดบชมชนและทองถน ทงน เพอเปนการลดตนทนดานพลงงาน รวมถงลดมลภาวะแกชมชนและทองถน รวมทงสงเสรมการผลตพชพลงงานทดแทนทไมใชอาหารและมความเหมาะสมกบสภาพทองถน เชน สบด า เปนตน

๕.๕.๗ สงเสรมและพฒนาโครงสรางพนฐานในพนทใหเปนเครองมอในการสรางความเขมแขงดานอาหารใหกบเกษตรกรและชมชนอยางเปนระบบ โดยสนบสนนบทบาทการบรหารจดการโครงสรางพนฐานภายในชมชน เชน ศนยพนธขาวชมชน โรงปยชวภาพปยอนทรย โรงส และลานตาก เปนตน เพอเพมประสทธภาพและคณภาพผลตผลการเกษตรในชมชน

๕.๖ การสรางความมนคงดานพลงงานชวภาพเพอสนบสนนการพฒนาประเทศและความเขมแขงภาคเกษตร มแนวทางการด าเนนงาน ดงน

๕.๖.๑ สงเสรมการวจยและพฒนาเพอเพมประสทธภาพการผลตพลงงานจากพชพลงงาน โดยการวจยและพฒนาพนธพชพลงงานทเหมาะสมกบประเทศและใหผลผลตสง และการใชเทคโนโลยเพอเพมปรมาณผลผลตตอไรใหสงขน รวมทงศกษาแนวทางการเพมประสทธภาพในกระบวนการผลตพลงงานจากพช เพอใหสามารถผลตพลงงานไดมากขนในปรมาณพชเทากน ตลอดจนสงเสรมการวจยพชพลงงานอนทไมไดใชเปนวตถดบในการผลตอาหาร เชน สาหราย เปนตน ทงน เพอลดปญหาภาวะขาดแคลนในพชทใชเปนทงวตถดบในการผลตอาหารและพลงงาน

๕.๖.๒ จดใหมระบบการบรหารจดการสนคาเกษตรทใชเปนทงอาหารและพลงงาน โดยใหความส าคญกบความมนคงดานอาหาร เชน ปาลมน ามน มนส าปะหลง และออย เปนตน เพอใหมการผลตและการใชอยางเปนระบบทเชอมโยงกนอยางชดเจน ไมกระทบตอความมนคงดานอาหารของประเทศ

๕.๖.๓ เพมประสทธภาพการผลตและการใชพลงงานชวภาพทเกยวเนองกบภาคการผลตและบรการ เพอลดการพงพาการใชน ามนเชอเพลงจากการน าเขาตางประเทศ ซงจะท าใหเกดการสรางภมคมกนใหกบผลผลตทางการเกษตรเกดความมนคงและราคาสนคาเกษตรมเสถยรภาพ

๕.๖.๔ จดใหมกลไกในการก ากบดแลโครงสรางราคาของพลงงานชวภาพ ทไมสงผลกระทบตอการสรางเสถยรภาพและความเปนธรรมตอผบรโภคและผผลต เพอเปนเครองมอในการสรางความมนคงของการใชพลงงานชวภาพและศกยภาพการผลตทเหมาะสม โดยไมกระทบตอการผลตอาหารของประเทศ

๕.๖.๕ ปลกจตส านกในการใชพลงงานชวภาพอยางมประสทธภาพและคมคา โดยสรางความรความเขาใจแกประชาชนถงประโยชนและผลกระทบของการใชพลงงานชวภาพ

Page 97: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๖๕

๕.๗ การปรบระบบบรหารจดการภาครฐเพอเสรมสรางความมนคงดานอาหารและพลงงาน มแนวทางการด าเนนงาน ดงน

๕.๗.๑ สนบสนนบทบาทของเกษตรกร เครอขายปราชญชาวบาน ภาคเอกชน และชมชนใหเขามามสวนรวมในการก าหนดทศทางและวางแผนการผลตทางการเกษตร เพอสรางความมนคงดานอาหารและพลงงานทงในระดบชมชนและระดบประเทศ เชอมโยงกบกลไกการบรหารจดการภาครฐและองคกรเกษตรกรทเกยวของทงในระดบพนทและสวนกลาง เชน สภาเกษตรกรแหงชาต เปนตน รวมทงมสวนรวมในการตดตามตรวจสอบการท างานของภาครฐอยางเปนระบบ เพอสรางความรบผดชอบตอสงคม

๕.๗.๒ ปรบกระบวนการท างานของหนวยงานภาครฐทเกยวของ อาท กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงสาธารณสข กระทรวงพาณชย กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และกระทรวงพลงงาน ใหมการรวมมอและบรณาการการท างานอยางจรงจง ทงในสวนกลางและระดบพนทโดยมเปาหมายรวมกน เพอสนบสนนการสรางความมนคงทางดานอาหารและพลงงาน รวมถงเปน ผผลกดนและสนบสนนการพฒนาการเกษตร อาหารและพลงงานใหสอดคลองกบความตองการในระดบชมชนในพนทและระดบประเทศ นอกจากน ก าหนดใหมกลไกการประสานการท างานระหวางภาครฐ ภาคเอกชน และเกษตรกร และตรวจสอบการด าเนนงานแบบมสวนรวมของชมชนในพนท

๕.๗.๓ พฒนาระบบฐานขอมลสารสนเทศดานอาหารและพลงงานตงแตการผลต การตลาด ไปจนถงการบรโภคใหมความถกตอง สามารถเขาถงและใชประโยชนไดโดยงาย เพอใชในการวางแผน พฒนา แกไขปญหา และเตอนภย โดยพฒนารปแบบการเผยแพรขอมลในระบบอนเตอรเนต รวมทงพฒนาการสรางตวชวดการพงพาตนเองดานอาหารตงแตระดบครอบครว ชมชน และระดบประเทศ เพอสงเสรมใหเกดการพงพาตนเองดานอาหาร และใชเปนเครองมอในการวางแผนนโยบายดานการเกษตรในระยะตอไป

๕.๗.๔ พฒนากฎหมายทเกยวของกบการพฒนาดานการเกษตรเพอใหเออตอการพฒนาอยางยงยน อาท การเรงรดออกกฎ ระเบยบตามพระราชบญญตคมครองพนธพช โดยเฉพาะการคมครองพนธพนเมองและสทธชมชน ใหประชาชนและประเทศไดรบประโยชนจากการเขาถงฐานทรพยากรทมอย อยางเหมาะสม เปนธรรม และมความเปนสากล ปรบปรงพระราชบญญตการเชาทดนเพอเกษตรกรรม โดยใหรวมถงการเชาทดนเพอเกษตรกรรมของชาวตางชาต และใหมการเกบภาษในอตราทสงกวาคนไทย เพอใหเกดการใชทดนอยางมประสทธภาพ คมคา สนบสนนใหมกฎหมายทเกยวของกบการสงเสรมและพฒนาระบบเกษตรกรรมยงยน การสงเสรมการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ เพอใหเกดการท างานในเชงระบบทเปนองครวม ตอเนอง และมกระบวนการมสวนรวมของผเกยวของ

๕.๗.๕ สงเสรมความรวมมอระหวางประเทศทงในระดบพหภาคและทวภาค โดยเฉพาะประชาคมอาเซยน ในการสนบสนนการวจยและพฒนา ความรวมมอในการผลตการตลาด การจดตงระบบส ารองขาวฉกเฉน ปรบปรงกฎ ระเบยบ และเสรมสรางความเขมแขงใหกบกลไกทมอย เพอใหเกดความมนคงดานอาหารและพลงงาน

Page 98: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

บ ท ท ๖

ยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโต อยางมคณภาพและยงยน

๑. สถานการณการเปลยนแปลง

ในชวงระยะเวลาตงแตเรมแผนพฒนาฯ ฉบบท ๗ ในป ๒๕๓๕ จนถงป ๒๕๕๒ ประเทศไทยมอตราการขยายตวทางเศรษฐกจเฉลยรอยละ ๓.๙ และสามารถรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจโดยรวมไวได โดยฐานะการคลงมความแขงแกรง ทนส ารองระหวางประเทศเพมขนอยางตอเนอง รวมทงการจางงานและ ดลบญชเดนสะพดอยในเกณฑด สอดคลองกบเปาหมายของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ ขณะเดยวกนโครงสรางการผลตและบรการไดปรบเปลยนจากการขบเคลอนดวยภาคเกษตรสภาคอตสาหกรรมมากขน ดงจะเหนไดจากสดสวนการผลตของภาคเกษตร อตสาหกรรม และบรการ เปลยนจากรอยละ ๑ : ๓ : ๖ ในแผนพฒนาฯ ฉบบท ๗ (พ.ศ. ๒๕๓๕-๒๕๓๙) เปน ๑ : ๔ : ๕ ในชวง ๓ ปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ (พ.ศ. ๒๕๕๐-๒๕๕๒) โดยมผลของการพฒนาดานตางๆ ทส าคญ ดงน

๑.๑ ภาคอตสาหกรรมเปนภาคการผลตทมบทบาทสงตอระบบเศรษฐกจแตผลตภาพการผลตโดยรวมของภาคอตสาหกรรมยงไมไดรบการพฒนาเทาทควร โดยมสดสวนตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศเพมขนจากรอยละ ๓๘.๑ ในป ๒๕๔๒ เปนรอยละ ๔๐.๘ ในป ๒๕๕๒ ซงเปนผลมาจากการยายฐานการผลตเพอการสงออกของประเทศญปนและกลมประเทศอตสาหกรรมใหมใน ๔ กลมอตสาหกรรมหลก ไดแก ปโตรเลยม อเลกทรอนกส ยานยนต และเครองใชไฟฟา ซงมสดสวนของการผลตสงถงรอยละ ๔๑.๘ ของภาคอตสาหกรรมทงหมด นอกจากน สนคาอตสาหกรรมยงเปนสนคาสงออกหลกของประเทศ โดยมสดสวนกวารอยละ ๗๕.๐ ของการสงออกรวมในชวง ๓ ปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ อยางไรกตาม ผลตภาพการผลตรวมของภาคอตสาหกรรมยงอยในระดบต า โดยใน ๓ ปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ ขยายตวเฉลยเพยงรอยละ ๑.๑ เทานน

๑.๒ ภาคเกษตรนบเปนภาคการผลตทมความส าคญตอระบบเศรษฐกจโดยรวมของประเทศเนองจากเปนแหลงสรางรายไดหลกของคนสวนใหญในประเทศและเปนฐานในการสรางมลคาเพมของภาคอตสาหกรรม ดวยความอดมสมบรณของฐานทรพยากรธรรมชาตและความเหมาะสมของสภาพภมอากาศ รวมทงการสะสมความรและภมปญญาทางการเกษตรอยางตอเนอง และการใชผลผลตการเกษตรเปนวตถดบดานอาหาร พลงงาน และวสดชวภาพมแนวโนมเพมสงขนอยางรวดเรว อยางไรกตาม ภาคเกษตรยงมการเตบโตนอยกวาภาคการผลตอนโดยเปรยบเทยบ ดงจะเหนไดจากสดสวนผลตภณฑภาคเกษตรตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศลดลงจากรอยละ ๑๐.๔ ในแผนพฒนาฯ ฉบบท ๗ เปนรอยละ ๘.๙ ในชวง ๓ ปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ เนองจากภาคเกษตรไมสามารถพฒนาผลตภาพการผลตไดทนตอสภาพการแขงขนในตลาดโลกททวความรนแรงมากขนไดอยางมประสทธภาพ และตองพงพาการสงออกสนคาเกษตรส าคญโดยไมไดยกระดบการผลตและแปรรปเพอเพมมลคาสนคาเทาทควร

Page 99: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๖๗

๑.๓ ภาคบรการยงคงมบทบาทส าคญในการสรางมลคาเพมใหกบภาคเศรษฐกจ ตลอดจนชวยลดการขาดดลการคา รวมทงพฒนาคณภาพชวตประชาชน แมวาสดสวนผลตภณฑภาคบรการจะลดลงอยางตอเนองภายหลงจากเกดวกฤตเศรษฐกจในป ๒๕๔๐ เปนตนมา โดยในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๗ ภาคบรการ มสดสวนเฉลยรอยละ ๕๖.๓ และไดลดลงเหลอรอยละ ๔๙.๔ ในชวง ๓ ปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ ภาคบรการยงมบทบาทส าคญในการเปนแหลงจางงานขนาดใหญของประเทศ โดยมสดสวนแรงงานถงรอยละ ๔๕.๓ ของจ านวนผมงานท าทงหมดในชวง ๓ ปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ เพมขนจากรอยละ ๓๕.๕ ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๗ การเพมขนของจ านวนแรงงานในภาคบรการสอดคลองกบการลดลงของแรงงานในภาคการเกษตร ซงสงผลท าใหแรงงานในภาคบรการสวนใหญยงคงเปนแรงงานระดบลาง ดงนน สดสวนคาตอบแทนแรงงานตอมลคาเพมของภาคบรการจงคอนขางต าและผลตภาพการผลตโดยรวมหดตวลงเฉลยรอยละ ๑.๐ ในชวง ๓ ปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐

๑.๔ การเชอมโยงเศรษฐกจในประเทศกบเศรษฐกจตางประเทศจากการปรบโครงสรางเศรษฐกจดงกลาว ท าใหเกดกจกรรมทางเศรษฐกจระหวางประเทศโดยเฉพาะกจกรรมทางการคาและการลงทนระหวางประเทศ ซงมบทบาทส าคญตอการพฒนาเศรษฐกจมาโดยตลอด ทงน การสงออกของไทย มการขยายตวอยางตอเนองในชวง ๑๐ ปทผานมา (ป ๒๕๔๑-๒๕๕๑) แมวาเรมขยายตวลดลงในป ๒๕๕๒ อนเปนผลมาจากวกฤตเศรษฐกจโลกและขดความสามารถในการแขงขนลดลง แตประเทศไทยยงสามารถรกษาสดสวนการสงออกในตลาดโลกทรอยละ ๑.๑ ตอเนองมาตลอดในชวงป ๒๕๔๙ ถง ๒๕๕๑ ซงสงผลใหสดสวนการคาระหวางประเทศตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศเพมสงขนจากรอยละ ๘๔.๘ ในแผนพฒนาฯ ฉบบท ๗ เปนรอยละ ๑๓๘.๔ ในชวง ๓ ปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ โดยสนคาอตสาหกรรมยงเปนสนคาสงออกหลก และมตลาดสงออกส าคญคอ ตลาดอาเซยน สหภาพยโรป และญปน

๑.๕ ประเทศไทยยงตองพงพงการน าเขาในสดสวนทสง โดยอตราสวนการน าเขาตอการผลตในประเทศของสนคาและบรการเพมจาก ๒ : ๑ ในชวงปลายแผนพฒนาฯ ฉบบท ๗ เปน ๔ : ๑ ในชวง ๓ ปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ ในขณะทการพงพาการน าเขาวตถดบและสนคากงส าเรจรปสงถงรอยละ ๔๐.๐ ของการน าเขาทงหมด ส าหรบการลงทนโดยตรงจากตางประเทศยงคงมบทบาทส าคญตอการขยายตวของระบบเศรษฐกจไทย แตจากภาวะเศรษฐกจโลกทตกต าและขดความสามารถในการแขงขนลดลง ท าใหบทบาทของการลงทนในการขบเคลอนเศรษฐกจมแนวโนมลดลงจากรอยละ ๔๑.๒ ตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๗ เปนรอยละ ๒๕.๖ ในปชวง ๓ ปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ โดยสดสวนการลงทนจากตางประเทศลดลงจากรอยละ ๒๒.๒ ตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศในป ๒๕๔๑ เปนรอยละ ๘.๐ ในป ๒๕๕๒

๑.๖ แนวโนมการกระจายผลตอบแทนของปจจยการผลต โดยเฉพาะปจจยแรงงานมแนวโนมลดลงอยางตอเนอง จากรอยละ ๓๐.๒ ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๘ เปนรอยละ ๒๙.๔ และ ๒๘.๙ ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๙ และ ๓ ปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ ตามล าดบ ในขณะทผลตอบแทนของปจจยการผลตอนๆ ทไมใชแรงงาน เชน ผลตอบแทนของทน ผประกอบการ และทดน เปนตน มแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง พรอมทงชองวางของ ผลตภณฑมวลรวมในประเทศกบผลตภณฑมวลรวมประชาชาตไดเพมขนจาก ๔๕.๙ พนลานบาทหรอรอยละ ๑.๕ ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศในป ๒๕๓๖ เปน ๔๓๖.๐ พนลานบาทหรอรอยละ ๔.๓ ในป ๒๕๕๓ ซงสะทอนถงการน าก าไรจากการประกอบการภายในประเทศสงกลบไปทบรษทแมในตางประเทศเพมขนในชวงทผานมา

Page 100: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๖๘

๑.๗ ปจจยแวดลอมและความสามารถในการแขงขนปจจบนของไทย โดยสถาบนการจดอนดบความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจทส าคญของโลกท งสถาบนการจดการนานาชาต (International Institute for Management Development: IMD) และการประชมเวทเศรษฐกจโลก (World Economic Forum: WEF) มขอสรปตรงกนวาประเทศไทยยงมความออนแอดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย โดยตวชวดหลกดานการลงทนในการวจยและพฒนา การลงทนในโครงสรางพนฐานวทยาศาสตรและเทคโนโลย จ านวนบคลากรทางการวจยและพฒนา จ านวนสทธบตร และการคมครองทรพยสนทางปญญา ยงเปนขอจ ากดตอการน าเอาองคความรวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาใชสนบสนนการเพมศกยภาพการแขงขนของประเทศโดยรวม นอกจากน หนวยงานตางๆ ภายใตระบบวจยของไทยยงขาดการบรณาการในการท างานระหวางกน รวมทงขาดกลไกทมประสทธภาพในการสรางความเชอมโยงการวจยระหวางภาครฐ ภาคเอกชนและชมชน และการจดการความเสยง ตลอดจนการจดสรรผลประโยชนทเกดจากการวจยและพฒนาในเชงพาณชยยงไมชดเจน ท าใหไมสามารถน าผลงานวจยไปประยกตใชในเชงพาณชยไดเทาทควร

๑.๘ การพฒนาโครงสรางพนฐานทผานมา ภาครฐมบทบาทน าในการพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ ในระยะทผานมา มการพฒนาโครงสรางพนฐานทงทางบก ทางเรอ และทางอากาศ โดยมสดสวนการขนสงผโดยสารภายในประเทศ ทางถนนรอยละ ๗๔.๐ ทางรถไฟรอยละ ๒๑.๐ ทเหลอเปนทางอากาศรอยละ ๕.๐ ส าหรบการขนสงสนคานน สวนใหญเปนการขนสงทางถนนรอยละ ๘๒.๐ ทางน ารอยละ ๑๕.๐ และทางรถไฟรอยละ ๓.๐ ทงน แมวาการพฒนาโครงสรางพนฐานของประเทศในระยะทผานมาจะประสบความส าเรจในดานปรมาณ แตยงตองพฒนาดานคณภาพและสรางกระบวนการมสวนรวมของทกภาคสวนใหมากขน นอกจากน ขอจ ากดดานการคลง ตลอดจนกฎ ระเบยบ และหลกเกณฑทบงคบใชไมสอดคลองและเหมาะสมกบสถานการณในปจจบน สงผลใหการพฒนาโครงสรางพนฐานลาชาและเปนอปสรรคตอการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศในระยะยาว ในขณะทความตองการใชพลงงานของประเทศไทยมแนวโนมสงขนและตองพงพงการน าเขาพลงงานจากตางประเทศจ านวนมาก โดยความตองการใชพลงงานของไทยมมลคาสงถงปละ ๑ ลานลานบาท หรอคดเปนรอยละ ๑๑.๐ ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ พรอมน การผลตพลงงานในประเทศยงไมสามารถตอบสนองความตองการใชพลงงานทเพมขนไดอยางเพยงพอ โดยการผลตพลงงานในประเทศสามารถตอบสนองความตองการใชในประเทศไดเพยงรอยละ ๕๐.๐ เทานน

๒. การประเมนความเสยง ประเทศไทยยงคงตองเผชญกบความเสยงส าคญหลายดานซงเปนทงขอจ ากดตอการพฒนาประเทศ

หรอจดออนภายในประเทศทจ าเปนตองแกไขตอไป ดงนน ประเทศไทยตองเตรยมความพรอมและจดการความเสยงตางๆ เพอใหกระบวนการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยนมความตอเนอง โดยความเสยงทางเศรษฐกจส าคญของประเทศไทย มดงน

๒.๑ เศรษฐกจโลกฟนตวชา เนองจากความไมสมดลของระบบเศรษฐกจและการเงนของประเทศเศรษฐกจหลกยงไมไดรบการแกไข เชน ปญหาในภาคการคลงในภมภาคยโรป ปญหาเงนเฟอในภมภาคเอเชย จากปญหาทแตกตางกนท าใหแตละประเทศมการด าเนนนโยบายทตางกน ซงอาจน าไปสการแกไขกฎระเบยบดานการคาจนน าไปสลทธกดกนทางการคาและยกระดบการแขงขนใหมความรนแรงมากขน ซงประเทศตางๆ รวมทงประเทศไทยจ าเปนตองเสรมสรางความสามารถทางการแขงขน และกระตนอปสงคในประเทศเพอรองรบความเสยงน

Page 101: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๖๙

๒.๒ การเคลอนยายเงนทนเพมขนอยางรวดเรวท าใหอตราแลกเปลยนมความผนผวนสงและ การด าเนนนโยบายการเงนมความยากล าบากขน ซงสบเนองจากการพฒนาตลาดทนโลก การสรางนวตกรรมใหมทางการเงน ความเชอมโยงระหวางระบบเศรษฐกจทเพมสงข น รวมทงการเปดเสรทางการคาและการเงน สงผลใหการเคลอนยายเงนทนในระหวางภมภาคตางๆ ของโลกเพมขนอยางรวดเรว และตนทนการบรหารความเสยงจากอตราแลกเปลยนทงในภาครฐและเอกชนเพมสงขน ในขณะทการพฒนาของ ตลาดทนไทยยงไมเพยงพอทจะสามารถแขงขนไดในตลาดโลก

๒.๓ ความเสยงเชงระบบของสถาบนการเงน ซงเปนผลกระทบของวกฤตเศรษฐกจโลกป ๒๕๕๑ ยงไมไดรบการจดการดแลอยางจรงจง หากไมด าเนนการแกไขตอไปอาจสงผลกระทบรนแรงในอนาคต ดวยเหตน ประเทศไทยจงจ าเปนตองปรบปรงการก ากบดแลสถาบนการเงนตามหลกเกณฑสากล Basel III ซงจะมการก าหนดมาตรการด ารงเงนกองทนและสภาพคลองของสถาบนการเงนทเขมงวดขน จนอาจสงผลใหสถาบนการเงนตลอดจนภาคธรกจมตนทนทางการเงนสงขน

๒.๔ การบรหารจดการทางการคลงมขอจ ากดมากขน แมวาจะมการตงเปาหมายใหงบประมาณสมดลในชวงปลายแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ แตภาระงบประมาณรายจายประจ าปตามเงอนไขของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ ทงรายจายทางดานการศกษาและสาธารณสข และรายจายเงนอดหนนใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ซงเปนรายจายประจ ามแนวโนมเพมสงขนอย างตอเนอง นอกจากน ยงมความเสยงทางการคลงทเกดจากการใชจายเงนนอกงบประมาณและการด าเนนกจกรรมกงการคลงผานรฐวสาหกจและสถาบนการเงนเฉพาะกจ ซงอาจสรางภาระตองบประมาณในอนาคตและน าไปสปญหาความลมสลายทางเศรษฐกจดงทหลายประเทศเผชญในปจจบน

๒.๕ ผลตภาพการผลตในภาคการผลตและบรการยงอย ในระดบต าท าใหประเทศไทย ไมสามารถยกระดบความสามารถในการแขงขนและขบเคลอนการเตบโตทางเศรษฐกจไดอยางยงยน อนดบความสามารถในการแขงขนของไทยจากสถาบน IMD และ WEF ในป ๒๕๕๓ อยทอนดบ ๒๖ และอนดบ ๓๘ ตามล าดบ ซงไมเปลยนแปลงจากเดมมากนกในระยะทผานมา โดยปญหาและอปสรรคส าคญ ตอการพฒนาและขบเคลอนเศรษฐกจไทยใหแขงขนไดและเตบโตอยางยงยน เปนผลจากความออนแอดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย คณภาพการบรการของโครงสรางพนฐาน กฎหมาย กฎ และระเบยบทางเศรษฐกจทไมเออตอการจดระบบการแขงขนทเปนธรรมและเหมาะสมกบสถานการณการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจในปจจบน รวมถงการพงพาการสงออก การน าเขาสนคาทน พลงงาน และการลงทนโดยตรงจากตางประเทศในสดสวนสง จนท าใหเศรษฐกจไทยไดรบอทธพลจากความผนผวนของปจจยภา ยนอก อยางมนยส าคญในชวงทผานมา

๒.๖ บรบทการเปลยนแปลงของโลกอนๆ เชน ภาวะโลกรอน สงคมผสงอาย กฎ ระเบยบและ กตกาใหมๆ ในการบรหารจดการเศรษฐกจทมความเขมงวด และการเปดเสรการคาการลงทน สงผลให ผประกอบการไทยตองปรบกระบวนการผลตไปสสงคมคารบอนต า อตสาหกรรมทเปนมตรตอสงแวดลอม การยกระดบมาตรฐานการผลตและการตระหนกถงความรบผดชอบตอสงคม รวมทงการเสรมสรางสมรรถนะทางธรกจเพอรองรบสภาพการแขงขนทจะทวความรนแรงมากขนในอนาคต

Page 102: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๗๐

๓. การสรางภมคมกน

ผลการพฒนาทผานมา ทกภาคสวนไดนอมน าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใช ใน การพฒนาประเทศ ประกอบกบวถชวต วฒนธรรม และภมปญญาไทยทหลากหลายและเขมแขง ท าใหประเทศไทยมภมคมกนและความพรอมในการเผชญกบการเปลยนแปลง อยางไรกตาม ความเสยงทประเทศไทยตองเผชญมแนวโนมทวความรนแรงมากขนและเปลยนแปลงอยางรวดเรว ดงนน ประเทศไทยจ าเปนตองเสรมสรางจดแขงหรอภมคมกนทมอยในภาคการผลตและบรการ รวมทงพฒนาภมคมกนใหมเพอรองรบความเสยงทจะเกดขน และใชโอกาสทเอออ านวยใหเกดประโยชนตอการพฒนาประเทศไดอยางเหมาะสมและรเทาทน ดงน

๓.๑ การรกษาเสถยรภาพของระบบเศรษฐกจโดยรวม เศรษฐกจสามารถขยายตวไดตามศกยภาพ รกษาระดบราคาและอตราการจางงานใหเหมาะสมกบการเตบโตทางเศรษฐกจ สรางความเขมแขงของเศรษฐกจในประเทศ มการกระจายรายไดและความมงคงในทกภาคสวนของระบบเศรษฐกจอยางทวถงและเปนธรรม

๓.๒ การรกษาเสถยรภาพทางการคลงและการเพมประสทธภาพของการด าเนนนโยบายการคลง โดยมฐานะการคลงทแขงแกรง มเครองมอทางการคลงทงการจดเกบภาษและการจดสรรงบประมาณทมประสทธภาพ เพอสนบสนนการด าเนนนโยบายของรฐบาลและการประกอบกจกรรมทางเศรษฐกจของภาคเอกชน

๓.๓ การสรางระบบการเงนทสนบสนนการเตบโตทางเศรษฐกจ โดยตลาดเงนและตลาดทนมเสถยรภาพและมประสทธภาพ เรงด าเนนการตามแผนพฒนาระบบสถาบนการเงนระยะท ๒ และแผนพฒนาตลาดทนเพอใหตลาดเงนและตลาดทนเปนแหลงสนบสนนเงนทนและการใหบรการทางการเงนแกทกภาคสวนอยางทวถงและเปนธรรม มโครงสรางพนฐานทางการเงนทเออตอการเตบโตทางเศรษฐกจอยางยงยน และสามารถบรหารจดการความเสยงและขอจ ากดทเกดขนจากภายในและภายนอกประเทศได

๓.๔ การปรบโครงสรางการผลตสการใชองคความร ภมปญญา วทยาศาสตร เทคโนโลย นวตกรรม และความคดสรางสรรค การผลตทเปนมตรตอสงแวดลอมตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง การใชประโยชนจากศกยภาพทประเทศไทยมอยโดยเฉพาะภาคเกษตร บรการ และเศรษฐกจสรางสรรค รวมถงการเพมประสทธภาพการใชพลงงานและการสนบสนนการใชพลงงานสะอาด ภายใตกฎหมาย กฎ ระเบยบ และสภาวะแวดลอมทางเศรษฐกจทเออตอการปรบโครงสรางเศรษฐกจในทศทางดงกลาว รวมทงการสรางระบบการแขงขนทเทาเทยมและเปนธรรม ซงจะสนบสนนใหเกดการขยายตวทางเศรษฐกจอยางมคณภาพและยงยน

๓.๕ การใชประโยชนจากการเปลยนแปลงของสภาวะแวดลอมหรอปจจยภายนอกประเทศไดอยางเหมาะสมและรเทาทน การเปลยนแปลงของสภาวะแวดลอมหรอปจจยภายนอกประเทศ เชน การเปลยนแปลงพฤตกรรมผบรโภคในตลาดหลกและตลาดเกดใหม การปรบเปลยนกฎ ระเบยบ และกตการะหวางประเทศ และความกาวหนาทางเทคโนโลย สามารถสงผลกระทบตอกระบวนการผลตหรอ วถการด าเนนชวตของประชาชนไทย ซงประเทศไทยควรใชประโยชนจากการเปลยนแปลงดงกลาวเพอสนบสนนการปรบโครงสรางเศรษฐกจใหเกดผลลพธอยางเปนรปธรรม ขณะเดยวกน ควรเตรยมความพรอมรองรบและบรรเทาผลกระทบทางลบจากการเปลยนแปลงและความผนผวนของปจจยภายนอก ดวยเชนเดยวกน

Page 103: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๗๑

๔. วตถประสงคและเปาหมาย

๔.๑ วตถประสงค ๔.๑.๑ เพอปรบโครงสรางเศรษฐกจใหเจรญเตบโตอยางมคณภาพและยงยน ๔.๑.๒ เพอรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจและสรางระบบการแขงขนเสรและเปนธรรม ๔.๑.๓ เพอใหประเทศไทยมความเชอมโยงกบเครอขายดานการผลตสนคาและบรการบนฐาน

ปญญา นวตกรรม ความคดสรางสรรค และเปนมตรกบสงแวดลอม ในภมภาคอาเซยน ๔.๒ เปาหมาย

๔.๒.๑ เศรษฐกจขยายตวอยางมคณภาพและยงยน ๑) เศรษฐกจขยายตวอยางเหมาะสมและมเสถยรภาพ และอตราเงนเฟอเฉลยไมเกน

รอยละ ๓.๕ ตอป ๒) ผลตภาพการผลตรวมเพมขนเฉลยไมต ากวารอยละ ๓.๐ ตอป ๓) เพมสดสวนมลคาภาคเกษตรและอตสาหกรรมเกษตรใหไดไมต ากวารอยละ ๑๖.๐

ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ และเพมสดสวนมลคาภาคบรการใหไดไมต ากวารอยละ ๕๐.๐ ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ รวมทงยกระดบอตสาหกรรมสการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม ชมชน และมมลคาสง ๔) พฒนาสนคาและบรการสรางสรรคใหมอตราการขยายตวไมต ากวารอยละ ๕.๐ ตอป

๔.๒.๒ เลอนอนดบความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจของประเทศโดย IMD เปนอนดบ ๑๖ ของโลกและเพมอนดบความสามารถในการประกอบธรกจใหเปน ๑ ใน ๑๐ ของโลก

๔.๒.๓ เพมสดสวนคาใชจายการลงทนเพอการวจยและพฒนาเปนไมนอยกวารอยละ ๑.๐ และเพมขนเปนไมนอยกวารอยละ ๒.๐ ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศในระยะตอไป โดยมสดสวนการลงทนวจยและพฒนาของภาคเอกชนตอภาครฐเพมขนเปน ๗๐ : ๓๐

๔.๒.๔ ลดสดสวนตนทนโลจสตกสตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศใหต ากวารอยละ ๑๕.๐ และเพมสดสวนการขนสงทางรางเปนรอยละ ๕.๐

๔.๒.๕ เพมสดสวนการใชพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอกตอปรมาณการใชพลงงาน ขนสดทายไมนอยกวารอยละ ๑๙.๐ ลดสดสวนการน าเขาพลงงานจากตางประเทศลงไมนอยกวารอยละ ๓.๐ และลดความเขมการใชพลงงานลงรอยละ ๒.๐

๔.๓ ดชนชวด ๔.๓.๑ ผลตภณฑมวลรวมในประเทศ ๔.๓.๒ อตราเงนเฟอ ๔.๓.๓ ผลตภาพการผลตรวม ๔.๓.๔ สดสวนของผลตภณฑมวลรวมสาขาเกษตร อตสาหกรรม และบรการตอผลตภณฑ

มวลรวมในประเทศ ๔.๓.๕ อตราการขยายตวของสนคาและบรการสรางสรรค

Page 104: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๗๒

๔.๓.๖ อนดบความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจของประเทศทจดท าโดย IMD และอนดบความสามารถในการประกอบธรกจโดยธนาคารโลก

๔.๓.๗ สดสวนคาใชจายการลงทนเพอการวจยและพฒนาตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ และสดสวนการลงทนวจยและพฒนาของภาคเอกชนตอภาครฐ

๔.๓.๘ สดสวนตนทนโลจสตกสตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศและสดสวนการขนสงทางราง

๔.๓.๙ สดสวนการใชพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอกตอปรมาณการใชพลงงาน ขนสดทาย สดสวนการน าเขาพลงงานจากตางประเทศตอการใชพลงงานทงหมด และความเขมการใชพลงงาน

๕. แนวทางการพฒนา

ผลการพฒนาทผานมาชใหเหนวาโครงสรางเศรษฐกจของไทยไมสามารถรองรบการเจรญเตบโตไดอยางยงยน โดยยงตองพงพงและเผชญกบการเปลยนแปลงจากปจจยภายนอกประเทศมากขนตามล าดบ นอกจากน ระบบเศรษฐกจของไทยยงมความออนแอดานปจจยสนบสนนในสวนของวทยาศาสตรและเทคโนโลย คณภาพการใหบรการของโครงสรางพนฐาน กฎหมาย กฎ และระเบยบทางเศรษฐกจทไมเออตอการจดระบบการแขงขนทเปนธรรมและเหมาะสมกบสถานการณการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ ในขณะทประเทศไทยมภมคมกนทางเศรษฐกจทดอยแลว แตยงไมเพยงพอทจะเปนปจจยขบเคลอนไปอยางมนคงภายใตสถานการณการเปลยนแปลงทด าเนนอยในปจจบน

ดงนน แนวทางการพฒนาในระยะตอไปจะตองใหความส าคญกบการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการพฒนาทมคณภาพและยงยน โดยใชปญญา ความร วทยาศาสตร เทคโนโลย และความคดสรางสรรค เปนพนฐานส าคญในการขบเคลอน ภายใตการสรางปจจยสนบสนนทเอออ านวยและมบรรยากาศในการแขงขน ทเปนธรรม พรอมทงใชโอกาสจากปจจยภายนอกใหเกดประโยชนกบประเทศไดอยางเหมาะสม ซงจะเปนแนวทางหนงในการสรางภมคมกนใหกบประเทศเมอเกดความผนผวนจากปจจยภายนอกประเทศ รวมทงจะตองสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจใหเกดขนจากปจจยภายในประเทศเปนส าคญ

๕.๑ การปรบโครงสรางเศรษฐกจสการพฒนาทมคณภาพและยงยน โดยสรางความเขมแขงใหกบผประกอบการ โดยเฉพาะผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม และผลกดนใหมบทบาทในการพฒนาเศรษฐกจภายในประเทศใหเขมแขงและแขงขนได มแนวทางการด าเนนงาน ดงน

๕.๑.๑ ปรบโครงสรางการคาและการลงทนใหสอดคลองกบการขยายตวทางเศรษฐกจของเอเชย แอฟรกา และเศรษฐกจภายในประเทศ โดย

๑) เสรมสรางประสทธภาพดานการตลาดและการกระจายผลผลตไปสตลาดเอเชยและแอฟรกา โดยสงเสรมภาคเอกชนในการกระจายตลาดสนคาไปสตลาดใหมทมศกยภาพทงตลาดเอเชยและแอฟรกา และกลมเศรษฐกจตางๆ ทงระดบทวภาคและพหภาค สรางโอกาสทางการตลาดและดแลรกษาเสถยรภาพราคาสนคาเกษตร เชอมโยงการกระจายผลผลตจากแหลงผลตไปยงผบรโภค รวมทงพฒนาการใหบรการของกจการคลงสนคา ไซโล และหองเยน ตลอดจนพฒนาสนคาทมเครองหมายการคาของตนเองทเนนคณภาพและมาตรฐานมการวางระบบการขายและกระจายสนคาอยางครบวงจร ดวยการสนบสนนการใชกลไกการประสานความรวมมอของหนวยงานภาครฐในตางประเทศ

Page 105: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๗๓

๒) พฒนาสนคาและบรการใหสอดคลองกบความตองการของตลาดใหม โดยศกษาพฤตกรรมการบรโภคในเชงลกของผบรโภคในตลาดเปาหมายทมการเปลยนแปลงไปตามระดบรายไดทเพมขนโดยเฉพาะกลมผบรโภครายไดปานกลางและระดบสงในจนและอนเดยทมแนวโนมจะเปนก าลงซอหลกของประเทศ ศกษากฎหมาย กฎ ระเบยบและมาตรการทมใชภาษรปแบบใหมๆ ทเกดขนทงทเออประโยชนและเปนอปสรรคในการสงออกของไทยไปยงตลาดใหม รวมทงใหความส าคญกบการสงเสรมและกระตนผประกอบการไทยใหน ามาตรฐานสากลมาใชในการผลต ตลอดจนมงเนนการสรางมลคาเพมและความแตกตางใหกบสนคาและบรการ เพอพฒนาไปสอตสาหกรรมและบรการสรางสรรคมากขน

๓) เรงรดการใชประโยชนจากขอตกลงการคาเสรทมผลบงคบใชแลว พรอมทง วางแนวทางปองกนผลกระทบทจะเกดขน โดยสนบสนนภาคธรกจใหใชประโยชนจากขอตกลงการคาและการลงทนทมผลบงคบใชแลว ตลอดจนสรางความรความเขาใจเกยวกบกรอบความรวมมอทางเศรษฐกจและความตกลงการคาเสรตางๆ เพอเตรยมพรอมในการพฒนาสนคาและบรการใหสอดคลองกบกฎ ระเบยบ มาตรฐานตางๆ รวมทงบรบทการเปลยนแปลงของโลกทสงผลตอความตองการของตลาดในอนาคต พรอมทงก าหนดแนวทางปองกนผลกระทบทจะเกดขนและมาตรการการใหความชวยเหลอผทไดรบผลกระทบ

๔) สงเสรมการลงทนทยงยนและสรางความสมดลของการเจรญเตบโตในทกมต ทงดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม โดยใหความส าคญกบการลงทนทเปนมตรตอสงแวดลอมและชมชน และสรางแรงจงใจใหเกดการลงทนในอตสาหกรรมฐานปญญาและความรทใชเทคโนโลยขนสงและเทคโนโลยการลดคารบอน

๕) สงเสรมและพฒนาธรกจไทยใหสามารถเตบโตไดอยางมคณภาพและยงยน โดยใหความส าคญกบการพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม สรางและพฒนาบคลากรทสอดคลองกบความตองการของธรกจ สงเสรมการยกระดบองคความรและทกษะผประกอบการทงดานการผลต การตลาด และการใชเทคโนโลยสารสนเทศในการด าเนนธรกจ รวมทงพฒนาตอยอดองคความรทง ดานวทยาศาสตร เทคโนโลย ภมปญญาทองถน และความคดสรางสรรคในการสรางนวตกรรม ตลอดจนพฒนาความสามารถในการบรหารธรกจอยางมธรรมาภบาล นอกจากน จะตองมมาตรการทางการเงนทเหมาะสมเพอชวยเหลอผประกอบการ โดยเฉพาะวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมใหสามารถเขาถงแหลงเงนทน เพอการตอยอด ประคอง หรอปรบปรงธรกจได

๕.๑.๒ ปรบโครงสรางภาคบรการ ใหสามารถสรางมลคาเพมกบสาขาบรการทมศกยภาพและเปนมตรกบสงแวดลอมบนฐานความคดสรางสรรคและนวตกรรม โดย

๑) เสรมสรางขดความสามารถในการแขงขนของธรกจบรการทมศกยภาพสธรกจเชงสรางสรรค โดยสนบสนนการวจยและพฒนาเพอสรางนวตกรรมใหกบธรกจ สงเสรมการใชองคความรและเทคโนโลยใหมๆ ในการพฒนาสนคาและบรการ และสงเสรมการลงทนในธรกจบรการทมศกยภาพ โดยอาศยความไดเปรยบของท าเลทตงทางภมศาสตรของประเทศ ความหลากหลายทางชวภาพและวฒนธรรม และเอกลกษณความเปนไทย ตลอดจนสามารถรองรบการเปดเสรทางการคาและกระแสความตองการของตลาดโลก ไดแก ธรกจการทองเทยว ธรกจบรการสขภาพ ธรกจบรการโลจสตกส ธรกจภาพยนตร ธรกจการจดประชมและแสดงนทรรศการนานาชาต เปนตน

Page 106: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๗๔

๒) ขยายฐานการผลตและการตลาดของภาคธรกจบรการทมศกยภาพออกสตลาดตางประเทศ โดยพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของผประกอบการตลอดหวงโซการผลตและบรการ สนบสนนมาตรการดานการเงนและภาษใหทดเทยมกบประเทศคแขง สงเสรมการคนหาและบกเบกตลาดใหมๆ ทมศกยภาพ เสรมสรางเครอขายความรวมมอของธรกจทเกยวเนองกบการลงทนในตลาดตางประเทศเพอสนบสนนการขยายตลาดของธรกจบรการทมศกยภาพของไทย พฒนาศกยภาพของบคลากรใหมทกษะการบรหารและความเชยวชาญในสายอาชพ และพฒนามาตรฐานธรกจและวชาชพใหเปนทยอมรบในระดบสากล

๓) พฒนาปจจยแวดลอมใหเออตอการลงทนในภาคบรการทงในประเทศและดงดดการลงทนจากตางประเทศในภาคบรการ โดยปรบปรงประสทธภาพการใหบรการของโครงสรางพนฐาน พฒนาระบบฐานขอมลภาคบรการโดยรวมของประเทศและขอมลเชงลกในสาขาบรการทมศกยภาพ ปรบปรงกฎหมาย กฎ ระเบยบ และสทธประโยชนใหเออตอการลงทน สงเสรมการวจยและพฒนาและถายทอดเทคโนโลย สงเสรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศในการประกอบธรกจ สงเสรมธรกจบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม ตลอดจนผลตและพฒนาบคลากรใหมศกยภาพสอดคลองกบความตองการของธรกจ

๔) ฟนฟและพฒนาคณภาพแหลงทองเทยวใหสอดคลองกบความตองการของตลาด โดยการฟนฟพฒนาแหลงทองเทยวหลกทเสอมโทรม พฒนาเครอขายวสาหกจของธรกจทองเทยวในกลมพนททมศกยภาพสง สงเสรมกจกรรมการทองเทยวทสอดคลองกบศกยภาพของพนทและกระแสความตองการของตลาดโลก เชน การทองเทยวเชงสขภาพ การทองเทยวเชงนเวศ การทองเทยวเชงศกษาเรยนรประวตศาสตร วฒนธรรม และสมผสวถชวตชมชน รวมทงสงเสรมการด าเนนกลยทธทางการตลาดรปแบบใหมทสามารถเขาถงกลมลกคาและขยายไปยงตลาดใหมๆ ทมศกยภาพ

๕) บรหารจดการการทองเทยวใหเกดความสมดลและยงยน โดยใหความส าคญกบการพฒนาการทองเทยวเชงสรางสรรคและเปนมตรตอสงแวดลอม ค านงถงความสมดลและความสามารถในการรองรบของแหลงทองเทยว พฒนายกระดบมาตรฐานสนคาและบรการ พฒนาโครงสรางพนฐานใหมคณภาพและเพยงพอ และบรณาการการทองเทยวใหเชอมโยงกบวถชวต วฒนธรรม ทรพยากรธรรมชาต รวมทงสาขาการผลตและบรการอนๆ

๖) เสรมสรางความเขมแขงของทองถน ชมชน ผประกอบการรายยอย วสาหกจชมชน และบคลากรภาครฐ เพอรวมกนพฒนาและเชอมโยงกบสาขาการผลตและบรการทเกยวเนองในพนทตามแนวทางการพฒนาเครอขายวสาหกจ พฒนาทกษะและองคความรของบคลากรภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน และชมชน รวมทงเสรมสรางศกยภาพของผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมใหสามารถปรบตวเพอรองรบผลกระทบตางๆ ทอาจจะเกดขนจากการเปลยนแปลงเงอนไขตามกฎระเบยบใหมของโลก

๕.๑.๓ พฒนาเศรษฐกจสรางสรรค โดย

๑) สนบสนนการพฒนาธรกจสรางสรรคตามแนวทางเครอขายวสาหกจ ทมการเชอมโยงและท างานรวมกนอยางมทศทางทชดเจนของธรกจสรางสรรคตลอดหวงโซอปทาน โดยใหความส าคญกบการเชอมโยงระหวางภาคเกษตร ภาคอตสาหกรรม และภาคบรการ สนบสนนใหมการแลกเปลยนเรยนรและพฒนาการใชความคดสรางสรรค และใชทรพยากรรวมกนระหวางอตสาหกรรมทเกยวของและสนบสนนในการผลตสนคาและบรการ การจดจ าหนาย และการด าเนนกจกรรมเชงพาณชย และสงเสรมการแขงขนของ

Page 107: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๗๕

ธรกจทเปนธรรมเพอการยกระดบคณภาพและมาตรฐานสนคาและบรการทสงขน ตลอดจนสงเสรมการปรบบทบาทของสถาบนหรอหนวยงานทเกยวของใหสนบสนนการเชอมโยงเปนเครอขายของธรกจสรางสรรค

๒) สงเสรมการพฒนาเมองสรางสรรค โดยการพฒนาปจจยแวดลอมดานตางๆ ของพนทหรอเมองทงดานโครงสรางพนฐานทางกายภาพ ทรพยากรมนษย กฎ ระเบยบ การบรหารจดการทเออตอการพฒนาเครอขายวสาหกจของธรกจสรางสรรคทมการสรางสรรคสนคาและบรการใหมๆ ทมเอกลกษณและสะทอนอตลกษณของพนทหรอเมอง สามารถดงดดการลงทนของธรกจตางๆ ทเกยวของเขามาในพนทหรอเมอง รวมทงสงเสรมการลงทนในโครงสรางพนฐานตางๆ เพอสรางบรรยากาศและสภาวะทเอออ านวยตอการเรยนรและการพฒนาความคดสรางสรรค เชน การพฒนาแหลงเรยนร และพนทสาธารณะรปแบบตางๆ การจดกจกรรม และงานแสดงสนคาและบรการสรางสรรค เพอเปนชองทางหรอเวทในการพฒนาและแสดงออกของนกคดและนกสรางสรรคสาขาตางๆ

๓) เสรมสรางศกยภาพของผประกอบการและบคลากรในการใชความคดสรางสรรคเพอเพมมลคาของสนคาและบรการทกสาขา โดยพฒนาทกษะและองคความรของผประกอบการธรกจโดยเฉพาะวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม และบคลากรสรางสรรคทส าคญในธรกจตางๆ ของหวงโซอปทานของอตสาหกรรมสรางสรรคทงดานการออกแบบ การวจยและพฒนา การสรางนวตกรรม การบรหารจดการธรกจ เทคโนโลย และการตลาด โดยใชศลปวฒนธรรมแบบดงเดมและรวมสมยเปนพนฐาน ผสมผสานการใชเทคโนโลย เพอสรางความแตกตางและความโดดเดนของสนคาและบรการทตรงกบความตองการของตลาด รวมทงเสรมสรางความเขมแขงของธรกจสรางสรรคใหสามารถปรบเปลยนการด าเนนธรกจใหสอดคลองกบสถานการณแวดลอมภายในและภายนอกประเทศทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว ตลอดจนสนบสนนการศกษาวจยในประเดนส าคญทเกยวของกบการพฒนาเศรษฐกจสรางสรรค และเรงพฒนาฐานขอมล เชงลกของอตสาหกรรมสรางสรรคสาขาตางๆ

๔) พฒนาระบบการเงนเพอสนบสนนการลงทนและการพฒนาอตสาหกรรมสรางสรรค โดยการจดหาหรออ านวยความสะดวกในการเขาถงแหลงเงนทนทมตนทนทเหมาะสมส าหรบธรกจสรางสรรคทยงขาดแคลนเงนลงทน เชน กองทนเศรษฐกจสรางสรรค กองทน และสถาบนการเงนตางๆ เพอสนบสนนผประกอบการธรกจสรางสรรค เพอใหผประกอบการและผทมความประสงคจะด าเนนธรกจสรางสรรคสามารถกอตง ด าเนนกจการ และพฒนาธรกจได

๕) สงเสรมการจดทะเบยน การใช และการคมครองทรพยสนทางปญญาเพอเปนปจจยขบเคลอนการเตบโตของธรกจสรางสรรค โดยสรางความตนตวและความตระหนกของธรกจและ ทกภาคสวนถงความส าคญของทรพยสนทางปญญาทมตอการสรางมลคาเพม ตอยอดการเตบโตของธรกจ ยกระดบมาตรฐานของสนคาและบรการ และเรงรดการลดขนตอนและความซบซอนในการจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา เพออ านวยความสะดวกแกธรกจสรางสรรคในการครอบครองทรพยสนทางปญญาไดอยางรวดเรว ทนตอการเปลยนแปลงของตลาดมากขน รวมทงบงคบใชกฎหมายเพอควบคมการละเมดทรพยสนทางปญญาอยางมประสทธภาพ

Page 108: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๗๖

๕.๑.๔ พฒนาภาคเกษตร บนฐานการเพมผลตภาพในการผลตและยกระดบการสรางมลคาเพมดวยเทคโนโลยและกระบวนการทเปนมตรกบสงแวดลอม เพอยกระดบธรกจดานการเกษตรและอาหารใหเปนแหลงรายไดและศนยกลางตลาดโลก รวมถงปรบปรงฟนฟคณภาพดนและเพมประสทธภาพ การใชน า สนบสนนการผลตทางการเกษตรทสอดคลองกบสภาพพนท พฒนาคณภาพมาตรฐานของผลตภณฑแปรรปสนคาเกษตร เพมมลคาสนคาเกษตร และพฒนาปจจยแวดลอมดานการเกษตร เชน ระบบโลจสตกสของภาคเกษตร เปนตน

๕.๑.๕ พฒนาภาคอตสาหกรรม ทมงการปรบโครงสรางอตสาหกรรมใหมคณภาพและยงยน ดวยการมงเนนการใชความรดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และความคดสรางสรรค สอตสาหกรรมสเขยวและคารบอนต าบนฐานความรเชงสรางสรรค และเปนมตรตอสงแวดลอม เพอการพฒนาทสมดลและยงยน โดย

๑) พฒนาเมองอตสาหกรรมเชงนเวศและฟนฟสงแวดลอมในพนทอตสาหกรรมหลกของประเทศอยางตอเนอง โดยการสรางความตระหนกถงการอยรวมกนของอตสาหกรรมและชมชน และสงเสรมใหภาคเอกชน ชมชน สถาบนการศกษาและภาครฐรวมกนพฒนา ตงแตการก าหนดกรอบแนวทาง การพฒนา มาตรฐานขององคประกอบทจ าเปนของอตสาหกรรมเชงนเวศ ก าหนดมาตรการการบรหารจดการคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต และผลกระทบดานสขภาพของประชาชนในพนท ไปจนถงการมศนยเฝาระวงคณภาพสงแวดลอมในพนท ก าหนดมาตรการใหภาคเอกชนลงทนเพอฟนฟสงแวดลอมรวมกบชมชนและภาครฐในรปแบบการสนบสนนกจการเพอสงคม รวมทงเตรยมพฒนาพนทเศรษฐกจหลกแหงใหม โดยการก าหนดเขตพนทส าหรบการพฒนาอตสาหกรรมในแตละพนทใหมขนาดทเหมาะสมสอดคลองกบขนาดของชมชนและขดความสามารถในการรองรบของพนท และจดท าขอมลขดความสามารถการรองรบมลพษของพนทเพอเปนเกณฑก ากบการพฒนาอตสาหกรรมใหมความสมดลกบพนทและชมชน

๒) พฒนาและส ง เสรม อตสาหกรรมเกษตรแปรรป และอตสาหกรรมใหม บนฐานความร ความคดสรางสรรค ภมปญญาทองถน และนวตกรรมเพอเพมมลคาและยกระดบสนคาใหมคณภาพ เปนมตรกบสงแวดลอม มความปลอดภยตามมาตรฐานสากล และสรางโอกาสทางการตลาดจากความตองการอาหารทเพมขนตามจ านวนประชากรโลก โดยสนบสนนใหมการรวมกลมพฒนาในลกษณะเครอขายวสาหกจ สรางเครอขายความรวมมอและเชอมโยงการผลตกบวสาหกจหรอธรกจอนๆ และหนวยงานตางๆ ทเกยวของ รวมทงสงเสรมการวจยและพฒนาดานการผลตและแปรรปสนคา

๓) เพมผลตภาพและประสทธภาพภาคอตสาหกรรม โดยการพฒนาปจจยพนฐานทสงเสรมประสทธภาพและยกระดบมาตรฐานการผลต สนบสนนการประยกตใชวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมในการสรางคณคาสนคาอตสาหกรรม เพอลดการน าเขาสนคาจากตางประเทศ รวมทงประสานความรวมมอการพฒนาระหวางภาครฐ ภาคเอกชน สถาบนการศกษา และสถาบนเฉพาะทางในการฝกอบรมบคลากรใหมทกษะ มการใชความคดสรางสรรค และองคความร

๔) สงเสรมและสนบสนนใหมการเชอมโยงการผลตภาคอตสาหกรรมขนาดใหญ กบอตสาหกรรมทองถน และกระจายการพฒนาอตสาหกรรมไปสภมภาค โดยสรางความเชอมโยงระหวางผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมและผประกอบการหนงต าบลหนงผลตภณฑ (OTOP) กบภาคอตสาหกรรมขนาดใหญ ผานระบบหวงโซอปทาน และเนนการสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมทใชเทคโนโลยและนวตกรรม ควบคไปกบการจบคทางธรกจเพอพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมรวมกน

Page 109: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๗๗

๕.๒ การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรม ใหเปนพลงขบเคลอนการปรบโครงสรางเศรษฐกจใหเตบโตอยางมคณภาพและยงยน ทเนนการน าความคดสรางสรรค ภมปญญาทองถน ทรพยสนทางปญญา งานวจยและพฒนา ไปตอยอด ถายทอด และประยกตใชประโยชนทงเชงพาณชย สงคม และชมชน โดยมแนวทางด าเนนงาน ดงน

๕.๒.๑ สรางสภาพแวดลอมทเ อออ านวยตอการพฒนาและประยกตใชวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรม เพอสงเสรมการใชความคดสรางสรรคและสรางมลคาเพมใหกบภาคการผลต โดย

๑) ปฏรประบบการใหสงจงใจทงดานการเงน การคลง และอนๆ โดยลดขนตอนปฏบตในกระบวนการใหสทธประโยชนใหมความคลองตวเออตอการปฏบตจรง เพมมาตรการจงใจทงดานการเงน การคลง และอนๆ ในรปการรวมทนหรอการจดตงกองทนวจยรวมภาครฐและเอกชน ใหสทธประโยชนดานภาษทครอบคลมถงการพฒนาเทคโนโลย และปรบปรงกฎหมาย กฎ ระเบยบทเปนอปสรรค ตอการท าวจยและพฒนา และการใชประโยชน รวมทงใชกลไกการจดซอจดจางภาครฐเพอสนบสนนการท าวจยและพฒนา และสรางตลาดรองรบธรกจเทคโนโลยเกดใหม โดยใหก าหนดแนวทางเพอใหเกดผลในทางปฏบตอยางแทจรง

๒) สรางมาตรการสงเสรมโครงการลงทนวจยและพฒนาขนาดใหญในสาขาทเปนเปาหมายการพฒนาประเทศ และมาตรการดดซบเทคโนโลยจากการลงทนตรงจากตางประเทศ รวมทงสงเสรมการเลยงและใชสตวเพองานทางวทยาศาสตรทไดมาตรฐานสากลเพอเปนพนฐานในการพฒนาอตสาหกรรมเกยวเนอง ตลอดจนสงเสรมระบบทรพยสนทางปญญา เชน สรางกลไกสนบสนนการจดสทธบตรในตางประเทศ สรางระบบการบรหารจดการทรพยสนทางปญญาทมประสทธภาพ รวมถงสทธในการครอบครองลขสทธในผลตภณฑทจดสทธบตรในตางประเทศ

๓) ปรบระบบบรหารจดการดานวทยาศาสตร เทคโนโลย วจยและนวตกรรมใหมเอกภาพและประสทธภาพ โดยมระบบการประสานและเชอมโยงการท างานระหวางหนวยงานทเกยวของ ทงในระดบนโยบายและระดบปฏบตทงในภาครฐและเอกชนอยางมบรณาการ และมระบบตดตามประเมนผลการด าเนนงานทเปนรปธรรม

๕.๒.๒ พฒนาโครงสรางพนฐานทางวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรมใหทวถงและเพยงพอทงในเชงปรมาณและคณภาพในลกษณะของความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน โดย

๑) เรงพฒนาอทยานวทยาศาสตร ศนยความเปนเลศ ศนยบมเพาะ สถาบนวจยและพฒนา สถาบนวจยเฉพาะทางในสาขาวทยาศาสตร และศนยบรการวเคราะหทดสอบอยางเพยงพอและทวถง โดยเฉพาะในระดบภมภาค และสอดคลองกบความตองการ หรอสนบสนนใหภาคเอกชนและนกลงทนตางประเทศจดตงศนยวจยในประเทศไทย รวมทงการน าขอมลภมสารสนเทศมาประยกตใชเพอการพฒนาประเทศในดานตางๆ

๒) สงเสรมการลงทนวจยและพฒนานวตกรรมทสามารถน าไปใชประโยชนทง เชงพาณชยและชมชน เพอสนบสนนภาคอตสาหกรรมและบรการในสาขาทมศกยภาพ รวมทงยกระดบสนคาชมชน โดยใหความส าคญกบการสรางความเชอมโยงและรวมมอในรปแบบเครอขายวจยระหวางสถาบนการศกษา สถาบนวจย ภาคการผลตและชมชน เครอขายวสาหกจตางๆ และสมาคมและองคกร ทเกยวของทงในประเทศและตางประเทศ โดยมการถายทอด แลกเปลยนความร จดการความเสยงแล ะ

Page 110: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๗๘

ผลประโยชนทชดเจน รวมทงสรางกระบวนการวจยและพฒนาทเปนระบบ โดยบรณาการการท างานระหวางหนวยงานหลกทเกยวของกบสถาบนการศกษา สถาบนเฉพาะทางตางๆ ภาคเอกชน และชมชน ตงแตเรมกระบวนการจดท าและพฒนาแผนวจย บคลากรวจย แหลงทนวจย การบรหารจดการความร และการจดท าฐานขอมลทมความเชอมโยงกน โดยมดชนชวดการประเมนนโยบายวจยและความกาวหนาทางเทคโนโลย ทชดเจนเพอชวยใหระบบการวจยของประเทศมประสทธภาพ

๓) พฒนาบคลากรดานวทยาศาสตรและนกวจยใหเพยงพอทงในเชงปรมาณและคณภาพ โดยใหความส าคญกบการสงเสรมการผลตและพฒนาบคลากรวจยในสาขาวทยาศาสตรและวศวกรรมทมบรณาการระหวางการเรยนรกบการท างานจรงในสถานประกอบการ สนบสนนนกเรยนทนและผมความสามารถพเศษ พฒนาครวทยาศาสตร รปแบบและสอการเรยนการสอนททนสมย และสราง ความตระหนกของประชาชนใหเรยนร คด และท าอยางเปนวทยาศาสตร รวมทงเปดโอกาสเขาถงขอมลและองคความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยไดอยางทวถง เพอสามารถน าไปประยกตใชในชวตประจ าวน

๕.๓ การพฒนาความสามารถในการแขงขนทมประสทธภาพ เทาเทยม และเปนธรรม มแนวทางการด าเนนงาน ดงน

๕.๓.๑ พฒนาตลาดเงนและตลาดทน ใหเออตอการปรบโครงสรางภาคการผลตและบรการ และเปนชองทางการออมเงนของประชาชน โดย

๑) พฒนาระบบสถาบนการเงนใหมเสถยรภาพและประสทธภาพ โดยพฒนาระบบโครงสรางพนฐานและระบบรกษาความปลอดภยท เออตอการใหบรการและพฒนาบคลากรในภาคการเงน สนบสนนการใหบรการทางการเงนดวยชองทางอเลกทรอนกส นอกจากน ควรเรงรดด าเนนการตามแผนพฒนาระบบสถาบนการเงนระยะทสอง และแผนพฒนาสถาบนการเงนเฉพาะกจ รวมทงการปฏรประบบก ากบดแลและพฒนาระบบบรหารความเสยงของสถาบนการเงนใหมความเขมงวดและครอบคลมมากขน

๒) สงเสรมใหทกภาคสวนเขาถงแหลงเงนทนอยางเทาเทยมดวยตนทนทเหมาะสม โดยก ากบดแลการด าเนนงานของธนาคารพาณชยใหเออตอการใหบรการประชาชนและธรกจอยางทวถ งภายใตการบรหารความเสยงทด ซงจะเปนประโยชนตอการด าเนนงานของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ผประกอบการรายใหม และกลมผมรายไดนอย รวมทงใหสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐเขามาเตมเตมชองวางการใหบรการของสถาบนการเงนเอกชน และควรเพมบทบาทของธรกจรวมลงทน แฟคตอรงและ ลสซงใหมมากขน

๓) เพมศกยภาพและความครอบคลมของการใหบรการของระบบการเงนฐานราก โดยสนบสนนและพฒนาขดความสามารถในการด าเนนงานขององคกรการเงนชมชนและสหกรณทกระดบ สรางความเขมแขง ยกระดบมาตรฐานการด าเนนงาน สรางกลไกเชอมโยงเงนทนระหวางกลมการเงน และกลมการเงนกบสถาบนการเงน เพอใหเปนแหลงสนบสนนเงนทนและเปนกลไกส าคญในการปลกฝงนสยการออมเงนและการบรหารจดการดานการเงนในระดบครวเรอน

๔) สรางความรความเขาใจทางการเงน เพอสรางวนยทางการเงนใหแกภาคธรกจ ประชาชนและผประกอบการรายยอย และสงเสรมการออมภาคครวเรอน โดยเฉพาะครวเรอนระดบกลางและระดบลางใหมโอกาสเขาถงการออมและการลงทน โดยพฒนาผลตภณฑทางการออมและการลงทนทตอบสนองความตองการของครวเรอนทกระดบ สงเสรมใหองคกรนายจาง และสถาบนการเงนมหนาทในการสรางความรความเขาใจทางการเงนทงดานการออม การลงทน การบรหารความเสยง การวางแผนการเงนสวน

Page 111: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๗๙

บคคล สนบสนนการท าบญชรายรบรายจาย และสรางความเขาใจถงความเสยงของ เงนกนอกระบบ เพอปองกนและแกไขปญหาหนสน

๕.๓.๒ พฒนาก าลงแรงงานและตลาดแรงงานใหสมดลกบภาคการผลตและบรการ โดย

๑) เพมขดความสามารถของผจบการศกษาในทกระดบ โดยเฉพาะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ใหมมาตรฐานสอดคลองกบความตองการของสาขาเกษตร อตสาหกรรม และบรการ เพอรองรบการเปลยนแปลงของตลาดแรงงานและความกาวหนาของเทคโนโลย

๒) ยกระดบคณภาพก าลงแรงงาน โดยการด าเนนการรวมกนทงภาครฐ ภาคเอกชน และสถาบนการศกษาและการฝกอบรมในการตอยอดความรความสามารถใหมความเชยวชาญเฉพาะทาง เพอเพมผลตภาพก าลงแรงงานและเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ ควบคกบการสนบสนนการใชระบบคณวฒวชาชพและระบบมาตรฐานฝมอแรงงานทมความเชอมโยงกนทงระบบมาตรฐานอาชพและคาตอบแทนทเปนไปตามความสามารถและสมรรถนะของก าลงแรงงาน

๓) จดท าฐานขอมลแรงงานแหงชาตเพอเปนศนยรวมของขอมลตลาดแรงงานไทยทงในดานก าลงแรงงานและความตองการจ าแนกตามรายสาขาเศรษฐกจ ระดบการศกษา และคณวฒวชาชพ รวมทงขอมลแรงงานขามชาตทเปนระบบ เพอเปนฐานขอมลทใช ในการบรหารจดการใหเกดความสมดลระหวางก าลงแรงงานกบความตองการในตลาดแรงงาน รวมทงเปนฐานขอมลประกอบการตดสนใจเชงนโยบายแรงงาน เพอใหก าลงแรงงานไดท างานตามศกยภาพและขดความสามารถซงจะชวยสนบสนนการเพมประสทธภาพและความยดหยนของก าลงแรงงาน

๕.๓.๓ พฒนาระบบการจดการทรพยสนทางปญญา ตงแตสงเสรมการจดทะเบยน การใช ไปจนถงการคมครองทรพยสนทางปญญา เพอสนบสนนใหมการน าผลงานวจย นวตกรรม ความคดสรางสรรค และภมปญญา ไปใชประโยชนในเชงพาณชย จนเปนปจจยขบเคลอนการเตบโตทางเศรษฐกจ โดย

๑) สรางความตนตวและความตระหนกของธรกจและทกภาคสวนถงความส าคญของทรพยสนทางปญญา เชน สทธบตร เครองหมายการคา ลขสทธ เปนตน ทมตอการสรางมลคาเพม ตอยอดการเตบโตของธรกจ ยกระดบมาตรฐานของสนคาและบรการ

๒) ปรบปรงมาตรการทางกฎหมายและกลไกการคมครองสทธประโยชนของทรพยสนทางปญญา และบงคบใชกฎหมาย เพอควบคมการละเมดทรพยสนทางปญญาอยางมประสทธภาพ และการแบงปนผลประโยชนทเกดขนอยางเปนธรรม รวมทงสงเสรมการพฒนาระบบสทธบตร การจดสทธบตร และลขสทธภายในประเทศ

๓) เรงรดการลดขนตอนและความซบซอนในการจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา เพออ านวยความสะดวกแกเจาของผวจย นวตกรรม ภมปญญาและความคดสรางสรรค ในการครอบครองทรพยสนทางปญญาไดอยางรวดเรว ทนตอการเปลยนแปลงของตลาดมากขน

๕.๓.๔ พฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกส โดย

๑) ผลกดนการพฒนาการขนสงตอเนองหลายรปแบบ โดยปรบเปลยนรปแบบการขนสงไปสการขนสงในรปแบบอนๆ ทมตนทนการขนสงตอหนวยต าและมการใชพลงงานทมประสทธภาพ พฒนาระบบโครงสรางพนฐานและระบบบรหารจดการขนสงตอเนองหลายรปแบบทเชอมโยงการขนสง ทางถนน ทางราง ทางน า และทางอากาศในลกษณะบรณาการทงภายในประเทศและระหวางประเทศ เพอ

Page 112: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๘๐

เพมประสทธภาพและมาตรฐานการขนสงสนคาสสากลทงดานความรวดเรว ความปลอดภย และความตรงตอเวลา รวมทงสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจภายใตกรอบความรวมมอระดบภมภาค และพฒนาระบบบรหารจดการรวบรวมและกระจายสนคาทมประสทธภาพ เพอลดตนทนระบบโลจสตกสของประเทศในภาพรวม

๒) ปรบปรงประสทธภาพการบรหารจดการโลจสตกส โดยผลตบคลากรดาน โลจสตกสทมความเปนมออาชพ พฒนาระบบและบรหารเครอขายธรกจขนสงและโลจสตกสตลอดหวงโซอปทาน ปรบปรงกฎหมายและระเบยบทเกยวของ สนบสนนการวจยและพฒนา นวตกรรมเพอพฒนา โลจสตกส และยกระดบประสทธภาพของกระบวนการอ านวยความสะดวกทางดานการคา และการขนสงสนคาผานแดนและขามแดน เชน พฒนาระบบ National Single Window ศนยกระจายสนคา และดานการคาชายแดน เปนตน รวมทงเพมประสทธภาพการบรหารจดการขนสงและก าหนดบทบาทของทาอากาศยานและทาเรอหลกของประเทศ เพอลดตนทนการขนสงสนคาและเพมความสามารถในการแขงขนของประเทศในระยะยาว

๓) พฒนาระบบขนสงทางรถไฟ โดยปรบปรงทางรถไฟและจดตดระหวางโครงขายรถไฟและโครงขายถนนเพอเพมความปลอดภยในการใหบรการ กอสรางทางคในเสนทางรถไฟสายหลก และจดหารถจกรและลอเลอน รวมทงปรบปรงระบบอาณตสญญาณใหมความทนสมยเพอเพมขดความสามารถในการใหบรการขนสงผโดยสารและสนคาไดอยางมประสทธภาพ พฒนาเสนทางรถไฟความเรวสงเชอมโยงสเมองตางๆ ในภมภาคและกลมประเทศอาเซยน ตลอดจนใหความส าคญกบการปรบโครงสรางการบรหารจดการของการรถไฟแหงประเทศไทยเพอเพมประสทธภาพการใหบรการและด าเนนงานในอนาคต

๔) ปรบปรงพฒนาโครงขายขนสงมวลชนทมอย ในปจจบนใหมความทนสมย ครอบคลมพนทบรการเพมขนและสอดคลองกบการขยายตวของเมองและการใชประโยชนทดน โดยกอสรางโครงขายระบบรถไฟฟาขนสงมวลชน และเพมประสทธภาพรถโดยสารสาธารณะในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล และพฒนาสงอ านวยความสะดวกทจะสนบสนนใหเกดการเปลยนแปลงรปแบบการเดนทางจากรถยนตสวนบคคลเปนระบบขนสงสาธารณะอยางเปนรปธรรม การปรบปรงประสทธภาพการใหบรการรถโดยสารสาธารณะในภมภาค รวมทงการปรบโครงสรางการบรหารจดการระบบขนสงสาธารณะทงระบบเพอใหการบรการมคณภาพ มาตรฐาน และเปนธรรมตอผใชบรการ

๕) พฒนาโครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารททนสมย โดยพฒนาโครงขายโทรคมนาคมเพอใหบรการสอสารขอมลความเรวส งหรอบรการอนเทอรเนตความเรวสงใหครอบคลมพนททวประเทศบนพนฐานของการแขงขนเสรและเปนธรรม เพอสรางโอกาสในการเขาถงบรการ ทเทาเทยมกนและพฒนาระบบการใหบรการภาครฐผานโครงขายสอสารความเรวสงทงดานการศกษา การสาธารณสข การเกษตร และสงเสรมใหประชาชนและผประกอบการธรกจขนาดกลางและขนาดยอม มความสามารถในการใชประโยชนจากบรการสอสารความเรวสงและเทคโนโลยสารสนเทศเพอยกระดบคณภาพชวตและสรางรายไดผานระบบเทคโนโลยสารสนเทศ ตลอดจนจดท าแผนการพฒนาบคลากรดานเทคโนโลยสารสนเทศเพอรองรบการพฒนาในระยะยาว และสนบสนนการพฒนาเนอหาสาระและโปรแกรมประยกตทเชอมโยงกบการพฒนาเศรษฐกจสรางสรรค

๖) พฒนาศกยภาพการใหบรการน าอปโภคบรโภคทงในเชงปรมาณและคณภาพ ทมมาตรฐานสากลครอบคลมทงในเขตเมองและพนทชนบท โดยผลกดนใหมองคกรก ากบด แลคาบรการ ทงดานน าดบและน าอปโภคบรโภคทมประสทธภาพ รวมทงก าหนดอตราคาบรการทเหมาะสมและเปนธรรม

Page 113: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๘๑

กบทกภาคสวน ตลอดจนสนบสนนการวจยและพฒนาเทคโนโลยเพอประยกตใชในการวางแผนและบรหารจดการน าอปโภคบรโภคของประเทศ

๕.๓.๕ สรางความมนคงดานพลงงาน โดย

๑) สงเสรมการใชพลงงานสะอาดและพฒนาพลงงานทางเลอก โดยก าหนดมาตรการจงใจทเหมาะสมเพอสนบสนนการผลตและการใชพลงงานทดแทนทงในภาคการผลตไฟฟาและภาคขนสง โดยเฉพาะเชอเพลงชวภาพและชวมวล เชน แกสโซฮอล ไบโอดเซล ขยะและมลสตว เปนตน รวมทงสรางความรความเขาใจทถกตองเกยวกบการพฒนาพลงงานทางเลอกในอนาคตใหกบประชาชน

๒) จดหาพลงงานเพอความมนคงและเนนการกระจายชนดของเชอเพลง โดยสนบสนนการลงทนดานพลงงานทใชเชอเพลงทมความหลากหลาย รวมทงสงเสรมใหภาคเอกชนไทยมบทบาทการลงทนในอตสาหกรรมพลงงานมากขน และสงเสรมกระบวนการมสวนรวมของประชาชนในทกขนตอนของการด าเนนโครงการดานพลงงานอยางโปรงใส

๓) ก ากบดแลกจการพลงงานใหมราคาทเหมาะสม มเสถยรภาพ และเปนธรรม ตอผใชและผจดหาพลงงาน โดยก าหนดโครงสรางราคาพลงงานทสะทอนตนทนทมประสทธภาพและค านงถงผลกระทบดานสงแวดลอม และก าหนดโครงสรางราคาพลงงานทดแทนทเหมาะสม โดยค านงถงศกยภาพ การผลตพลงงานทดแทนของประเทศ ควบคกบการพจารณาตนทนการผลตเพอสงเสรมการพฒนาพลงงานทดแทนอยางยงยน และมราคาทเปนธรรมทงตอผผลตและผบรโภค

๔) สงเสรมการวจยและพฒนาการผลตพลงงานจากแหลงธรรมชาต เพอทดแทนเชอเพลงจากฟอสซล เชน พลงงานลม พลงงานแสงอาทตย พลงงานน า และสงเหลอใชตางๆ เปนตน ควบค กบก าหนดมาตรการสงเสรมและเผยแพรผลงานวจย สนบสนนเงนทน และโครงสรางพนฐาน เพอน าไปส การผลตพลงงานจากแหลงธรรมชาตอยางเปนรปธรรม และสามารถใชประโยชนในเชงพาณชยได

๕) เพมประสทธภาพการใชพลงงานในทกระดบ โดยสรางแรงจงใจในการลดการใชพลงงาน และด าเนนมาตรการสงเสรมการอนรกษพลงงานตงแตระดบบคคล คร วเรอน ชมชน องคกร และประเทศ การใชมาตรการผงเมองโดยเฉพาะในเมองใหญและเมองอตสาหกรรมเพอการอนรกษและเพมประสทธภาพการใชพลงงาน รวมทงสนบสนนการพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมในภาคการผลตทกอใหเกดการประหยดและใชพลงงานอยางคมคา ตลอดจนพฒนาสนคาประเภทอปกรณ เครองมอเครองใชในระดบครวเรอนทจะน าไปสการลดการใชพลงงานในภาพรวม

๕.๓.๖ ปฏรปกฎหมาย กฎ และระเบยบตางๆ ทางเศรษฐกจ ในดานตางๆ โดย

๑) การประกอบธรกจการคา การลงทน โดยเรงปรบปรงกฎหมาย กฎ ระเบยบและสทธประโยชน เพอลดอปสรรคและขนตอนในการด าเนนธรกจการคาและการลงทนทงในและนอกประเทศ และเออตอการลงทนทเนนการใชองคความร วจยและพฒนาดานวทยาศาสตร เทคโนโลย รวมทงผลกดนใหมการประกาศใชกฎหมายใหมๆ เพอรองรบการเปดเสรและการรวมกลมทางเศรษฐกจทงในระดบอนภมภา คและภมภาค ตลอดจนปรบปรงกฎหมาย กฎ และระเบยบทางการคาเพอปองกนการผกขาด

๒) การผลตและบรการ โดยทบทวน ปรบปรง และตรากฎหมาย กฎ ระเบยบ และสทธประโยชนตางๆ เพอสงเสรมการพฒนาเมอง เขต และนคมอตสาหกรรมเชงนเวศ สรางโอกาส ใหผประกอบการรายยอยและวสาหกจชมชนสามารถเขาถงสนเชอ การประกนความเสยงในภาคการคา

Page 114: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๘๒

การลงทน การเขาสตลาด และการท าวจยและพฒนาผลตภณฑบนฐานความรและความคดสรางสรรค ดงดดบรษทขามชาตหรอนกลงทนจากตางประเทศใหรวมลงทนกบภาคเอกชนและผประกอบการขนาดยอมทมศกยภาพในการพฒนาสนคาบรการเชงสรางสรรค และดงดดแรงงงานทมฝมอใหเขามาท างานในประเทศ

๓) การสอสารและโทรคมนาคม โดยทบทวนและปรบกฎ ระเบยบ ใหสอดคลองกบขอตกลงระหวางประเทศทประเทศไทยมสวนเกยวของ เชน การจดตงองคกรและกฎเกณฑดานเทคนคเกยวกบการสอสารโทรคมนาคม ขอตกลงระหวางประเทศทเกยวของกบการจดระเบยบการสอสารระหวางประเทศใหม และขอตกลงระหวางประเทศทเกยวของกบการคาบรการและอปกรณโทรคมนาคม เปนตน

๔) การเงนและการคลง โดยเฉพาะกฎหมายทสนบสนนการพฒนาของตลาดทน การสงเสรมการแขงขนของผใหบรการทางการเงน การก ากบดแลสถาบนการเงน และการคมครองนกลงทน และกฎหมาย กฎ ระเบยบอนๆ ทอยภายใตแผนพฒนาระบบสถาบนการเงนระยะท ๒ และแผนพฒนา ตลาดทนไทย รวมทงการประกาศใชพระราชบญญตการเงนการคลงของภาครฐ

๕) การเสรมสรางใหมการบงคบใชกฎหมาย กฎ ระเบยบตางๆ ทโปรงใสและตรวจสอบได โดยการสรางกระบวนการตรวจสอบใหเปนทยอมรบของผมสวนไดสวนเสยเพอตอบสนอง ตอกระแสเรยกรองความรบผดชอบตอสงคมและมาตรการระหวางประเทศ

๖) การสรางบรรทดฐานการบงคบใชกฎหมายของผปฏบตใหมความเปนเอกภาพและเสมอภาค โดยมกระบวนการบงคบใชกฎหมายเพอพทกษและปองกนการละเมด ใหเหมาะสมกบสภาพเศรษฐกจและสงคม และความตกลงระหวางประเทศอยางมประสทธภาพ

๗) การเรงรดการพฒนาบคลากรดานกฎหมายและผทเกยวของกบการบงคบใชกฎหมายใหมศกยภาพสอดคลองกบกระแสการเปลยนแปลงของสงคมโลก

๕.๔ การบรหารจดการเศรษฐกจสวนรวมอยางมเสถยรภาพ โดยมแนวทางการด าเนนงาน ดงน

๕.๔.๑ การบรหารจดการดานการเงน โดย

๑) ด าเนนนโยบายการเงนทมความเหมาะสมกบสถานการณแวดลอมและทนตอเหตการณ ทงทางดานการรกษาเสถยรภาพของราคา การรกษาเสถยรภาพของระบบเศรษฐกจการเงนโดยรวม รวมถงการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ และสอสารใหสาธารณะทราบถงเปาหมายและเหตผลของการด าเนนนโยบายเพอสรางความโปรงใส ความนาเชอถอ และความมวนยในการด าเนนนโยบายการเงน

๒) เพมบทบาทตลาดทนในระบบเศรษฐกจ ใหสอดคลองกบทศทางการพฒนาภาคการเงนโลกและยกระดบตลาดทนใหทดเทยมกบประเทศในภมภาค โดยการขยายฐานผลงทน สรางความรความเขาใจเกยวกบการลงทนในตลาดทน เพมความหลากหลายของผลตภณฑ พฒนาขดความสามารถของบคลากรในตลาดทน และเรงพฒนาความรวมมอกบประเทศในภมภาค ตลอดจนสงเสรมการใชเทคโนโลยคอมพวเตอร และสนบสนนใหธนาคารพาณชยและสถาบนการเงนเฉพาะกจเปนชองทางการออมและ การลงทนในตราสารทนและตราสารหน

๓) ปรบปรงโครงสรางพนฐานทางการเงน โดยการปรบปรงกฎหมาย ภาษ กฎ ระเบยบ การก ากบดแล และการบนทกบญชใหรองรบบรรยากาศของการแขงขน การคมครองผบรโภค และสงเสรมหลกธรรมาภบาล เชน ปรบปรงระบบภาษใหมความเปนธรรมและสนบสนนการพฒนาตลาดทน ปฏรประบบก ากบดแลใหมความชดเจน โปรงใส ครอบคลมความเสยงทจะเกดขนตอระบบการเงนและระบบ

Page 115: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๘๓

เศรษฐกจโดยรวม และสอดคลองกบมาตรฐานสากล โดยค านงถงความพรอมของสถาบนการเงนและระบบการเงนในประเทศ

๔) พฒนากลไกการเฝาระวงความผนผวนทางเศรษฐกจและพฒนาระบบเตอนภยแบบองครวม ครอบคลมความเสยงในทกดาน เชน ความเสยงตอระบบสถาบนการเงน ความเสยงทางการคลง ความเสยงตอภาคการผลตและบรการทมความส าคญตอประเทศ เปนตน โดยเชอมโยงระบบขอมล พฒนาฐานขอมล และการน ามาใชประโยชนในการวเคราะหเชงลกรวมกน

๕) เพมประสทธภาพในการบรหารจดการเงนทนระหวางประเทศ โดยปรบปรงกฎ ระเบยบทเปนอปสรรคตอการน าเงนทนจากตางประเทศไปใชประโยชนและการน าเงนไปลงทนในตางประเทศ ซงรวมถงการบรหารจดการเงนทนส ารองระหวางประเทศใหเกดประโยชนสงสด โดยศกษาความเหมาะสมและความเปนไปไดของการจดตงกองทนความมงคงแหงชาต การสนบสนนใหรฐวสาหกจทมศกยภาพจดตงกองทนโครงสรางพนฐาน อยางไรกตาม ควรเพมความเขมงวดในการก ากบดแลเงนทนไหลเขาระยะสน พฒนาเครองมอทางการเงนเพอการบรหารความเสยงจากอตราแลกเปลยน และสงเสรมใหภาคเอกชนใชประโยชนจากเครองมอดงกลาว

๖) เพมบทบาทของสกลเงนเอเชยในตลาดระหวางประเทศ โดยพฒนาตลาดพนธบตรเอเชยใหมขนาดใหญและมสภาพคลองมากขน สงเสรมใหมการซอขายแลกเปลยนดวยเงนสกลเอเชยทมศกยภาพ เพอน าไปสการเปนเงนสกลกลางส าหรบการท าธรกรรมทางเศรษฐกจในระดบภมภาค

๗) รกษาระดบการออมและการลงทนของประเทศให เหมาะสมกบการเตบโตทางเศรษฐกจ และอยในระดบทสามารถปองกนความเสยงจากวกฤตในอนาคตได โดยสงเสรมการออมระยะยาว ก าหนดระดบการลงทนในภาพรวม และจดล าดบความส าคญของสาขาการลงทนทเหมาะสมและเสนอมาตรการจงใจเพอสนบสนนการลงทนในสาขาการลงทนทมความส าคญสง

๕.๔.๒ บรหารจดการดานการคลง โดย

๑) ปรบปรงระบบการจดเกบรายไดของประเทศ โดยปรบโครงสรางและทบทวนอตราการจดเกบภาษเงนไดบคคลธรรมดาและภาษเงนไดนตบคคล โดยเฉพาะการปรบลดหรอใหแรงจงใจทางดานภาษแกวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม และผประกอบการรายใหมหรอรายยอย ปรบปรงฐานการจดเกบและอตราภาษสรรพสามตใหสอดคลองกบสภาวะเศรษฐกจ ทบทวนคาลดหยอนและการยกเวนภาษใหเหมาะสม ขยายฐานภาษโดยการใหผทอยนอกระบบภาษเขามาอยในระบบภาษมากขน ตลอดจนปรบปรงประสทธภาพในการจดเกบ รวมถงเพมรายไดอนทไมใชภาษ เชน รายไดจากทรพยสนของรฐ และปรบการสงรายไดของรฐวสาหกจ รวมถงเรงรดการน าภาษใหมๆ ทจะสามารถใชเปนเครองมอในการสรางความเปนธรรมในสงคม เชน ภาษทดนและสงปลกสราง ภาษทรพยสน และภาษสงแวดลอม

๒) เพมประสทธภาพของการจดสรรและการบรหารงบประมาณ โดยจดล าดบความส าคญของการจดสรรงบประมาณรายจายใหสอดคลองกบประเดนการพฒนาทมล าดบความส าคญสงในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ เชน การพฒนาคณภาพชวต การพฒนาเศรษฐกจทเปนมตรกบสงแวดลอม การใชความรและความคดสรางสรรค การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการลงทนภาคเอกชนและกระตนการขยายตวของเศรษฐกจ รวมทงการวจยและพฒนาเพอเพมผลตภาพการผลตและสนบสนนการปรบโครงสรางการผลต และมการวดประสทธผลการใชจายเงนงบประมาณ เพมเตมจากการวดประสทธภาพทางดานการเบกจายงบประมาณ

Page 116: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๘๔

๓) ปองกนความเสยงทางการคลง โดยพจารณาความเสยงทางการคลงใหครอบคลมการคลงภาคสาธารณะใหมความครบถวน สมบรณ ทงดานขอมลการคลงรฐบาลซงรวมเงนนอกงบประมาณและกองทนนอกงบประมาณ องคกรปกครองสวนทองถน รฐวสาหกจ และสถาบนการเงนเฉพาะกจของร ฐ รวมถงภาระทางการคลงทอาจจะเกดขนในอนาคตเพอจะไดรบรถงสถานะทางการคลงทแทจรงของภาครฐ

๔) พฒนาประสทธภาพการด าเนนงานของรฐวสาหกจ โดยพฒนาระบบการบรหารจดการและบรหารความเสยงเพอเพมประสทธภาพการด าเนนงานใหมความโปรงใสตามหลกธรรมมาภบาล รวมทงเรงปรบปรงโครงสรางการก ากบดแลการด าเนนงานและการลงทนของรฐวสาหกจทมสถานะเปนบรษทมหาชนใหมความชดเจนและสามารถด าเนนกจการไดอยางคลองตว และสอดคลองกบสภาพแวดลอมการแขงขนทางธรกจ

๕) สงเสรมใหภาคเอกชนเขามสวนรวมในการลงทนพฒนาโครงสรางพนฐานและการใหบรการขนพนฐานของภาครฐเพมขน โดยปรบปรงระเบยบและกฎหมายทเกยวของ รวมทงพฒนากลไกและรปแบบการใหภาคเอกชนเขารวมลงทนในโครงสรางพนฐานและบรการสาธารณะอน เชน ดานการศกษาและสาธารณสข เปนตน โดยพจารณารปแบบทเหมาะสมและสอดคลองกบลกษณะของกจการประเภทตางๆ รวมทงยดหลกความโปรงใสในการด าเนนการและมการกระจายความเสยงทชดเจนและเปนธรรมระหวางภาครฐและเอกชน

๖) เสรมสรางความเขมแขงทางการคลงขององคกรปกครองสวนทองถน โดยเรงรดการเพมประสทธภาพและพฒนาแหลงรายไดขององคกรปกครองสวนทองถนใหสามารถพงพงรายไดทจดเกบไดเองใหมากกวาเงนอดหนนจากรฐบาล ดวยการพฒนาฐานรายไดทงทเปนภาษและไมใชภาษ และแบงแยกประเภทการจดเกบภาษโดยรฐบาลกลางและองคกรปกครองสวนทองถนอยางชดเจน การเกบภาษสงแวดลอม การเพมขดความสามารถของบคลากรในองคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการดานคลง รวมทงปรบปรงวธการงบประมาณใหทนสมยและสอดคลองกบระบบงบประมาณของรฐบาล โดยน าระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานมาใช สนบสนนใหประชาชนเขามามสวนรวมในกระบวนการจดท างบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถนใหเกดความโปรงใสตงแตเรมการจดท างบประมาณ การบรหาร และประเมนผลการใชจาย และกระจายอ านาจดานการกอหนและการบรหารหนใหกบองคกรปกครองสวนทองถนภายใตเงอนไขทก าหนด

Page 117: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

บ ท ท ๗

ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาค เพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม

๑. สถานการณการเปลยนแปลง

ประเทศไทยอยในสถานการณทมการเปลยนแปลงภายในประเทศทางดานเศรษฐกจ โดยตองเรงรดการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน การขบเคลอนการปรบโครงสรางเศรษฐกจของไทยจะตองใชโอกาสจากการเปลยนแปลงทเกดขนในระดบภมภาคและโลก อาท การรวมตวเปนประชาคมอาเซยน การขยายตวของขวอ านาจทางเศรษฐกจใหมในเอเชยโดยเฉพาะการด าเนนนโยบายของขวอ านาจทางเศรษฐกจเหลานนกบประเทศเพอนบานของไทย รวมทงความเปลยนแปลงดานตลาดในโลก ในขณะทการพฒนาปรบปรงดานสมรรถนะในการแขงขนโดยเฉพาะดานปจจยการผลตจะตองสมพนธและรวมพฒนา ในฐานะหนสวนทเสมอภาคกบประเทศเพอนบานและประเทศสมาชกในอาเซยนมากยงขน ทงในดานปจจยแรงงาน พลงงาน ทรพยากรธรรมชาต ฐานและหวงโซการผลตและการแปรรป ตลอดจนการเชอมโยงระบบ โลจสตกส และยงมความจ าเปนทประเทศไทยจะตองเปดกวางตอตลาดเงนและตลาดทนทมศกยภาพโดยเฉพาะในภมภาคอาเซยน และเอเชยแปซฟกเพอรองรบการขยายตวทางเศรษฐกจอยางตอเนองและยงยน

สถานการณดงกลาวมความสอดคลองและตอเนองกบสภาวะแวดลอมทางเศรษฐกจของประเทศไทยในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ ทมความเปลยนแปลงอยางรวดเรว โดยผลกระทบจากโลกาภวตนไดเชอมโยงประเทศในภมภาคตางๆ ของโลกใหใกลชดกนมากขน น าไปสการเปลยนแปลงครงใหญทงในดานเศรษฐกจ และสงคม โดยเฉพาะการกาวสความเปนโลกหลายศนยกลางอนเนองจากการขยายตวของขวอ านาจทางเศรษฐกจใหม คอ บราซล รสเซย อนเดย และจน (BRIC) ซงสงผลกระทบในวงกวางตอระบบเศรษฐกจและการปรบตวของแตละประเทศ ท าใหการก าหนดทศทางด าเนนนโยบายการรวมกลมทางเศรษฐกจของประเทศในภมภาคตางๆ ทงในระดบทวภาค และระดบพหภาค และภมภาคมความส าคญเพมมากขน ในฐานะเปนเครองมอเพอสรางอ านาจตอรองทางเศรษฐกจและเพมขดความสามารถในการแขงขนของกลมกบกลมเศรษฐกจอนๆ ดวยเหตดงกลาว ในระยะตอไปในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ประเทศไทยจงตองปรบเพมบทบาทในดานความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคตางๆ เพอรองรบการเปลยนแปลงและรกษาสถานะความมนคงดานเศรษฐกจและสงคมของประเทศ และเชอมโยงมตของการพฒนาเศรษฐกจภายในประเทศกบมตของความเชอมโยงกบประเทศในภมภาค โดยพจารณาจากสถานการณในบรบทความสมพนธกบประเทศเพอนบานทงในกรอบอนภมภาค กรอบความรวมมออาเซยน และกรอบภมภาคอนๆ

Page 118: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๘๖

๑.๑ สถานการณความรวมมอในกรอบอนภมภาค

๑.๑.๑ การด าเนนนโยบายความสมพนธกบประเทศเพอนบานในอนภมภาคเปนการด าเนนนโยบายตางประเทศสวนทส าคญทสดของไทยมาอยางตอเนอง เนองจากมปจจยทางเศรษฐกจทตองพงพาซงกนและกนอยางใกลชด โดยในระยะทผานมาไทยไดมงเนนดานการเปนหนสวนการพฒนากบประเทศ เพอนบานเพอใหเกดการพฒนาอยางมบรณาการเชงยทธศาสตรกบการพฒนาเศรษฐกจโดยรวมของไทยผานกรอบความรวมมอระดบอนภมภาคทส าคญ ไดแก แผนงานการพฒนาความรวมมอทางเศรษฐกจในอนภมภาคลมแมน าโขง ๖ ประเทศ (Greater Mekong Subregion Economic Cooperation Program: GMS) และยทธศาสตรความรวมมอทางเศรษฐกจอระวด-เจาพระยา-แมโขง (Ayeyawaddy-Chao Phraya-Mekong Economic Cooperation Strategy: ACMECS) สวนทางดานใตของไทยมกรอบแผนงานการพฒนาเขตเศรษฐกจสามฝาย อนโดนเซย-มาเลเซย-ไทย (Indonesia-Malaysia-Thailand Growth Triangle: IMT-GT) ซงเปนประเทศทมการพฒนาเศรษฐกจภายในอยางรวดเรว ทงน กรอบความรวมมอระดบอนภมภาคดงกลาวเปนกลไกและพนฐานส าคญในการขบเคลอนความรวมมอในภมภาคอาเซยนโดยท าใหอาเซยนมความเชอมโยงระหวางกนมากขน และสงผลกระตนการลงทนทงจากประเทศในอนภมภาคและจากประเทศสมาชก ในอาเซยน รวมทงจากประเทศภายนอกอาเซยนดวย โดยการใชประโยชนจากแนวพนทเศรษฐกจทมศกยภาพในการเชอมโยงกบ GMS ทงยงมศกยภาพในการเชอมโยงสประเทศในกรอบความรวมมออนภมภาคนอกกลมอาเซยน ไดแก กลมเอเชยใตในกรอบความรเรมแหงอาวเบงกอลส าหรบความรวมมอหลากหลายสาขาทางวชาการและเศรษฐกจ (Bay of Bengal Initiative on Multi-Sectoral Technical and Economic Cooperation: BIMSTEC) ทเปนผลจากบทบาทและนโยบายมงตะวนออกของอนเดย เหนไดจากการพฒนาทาเรอและฐานอตสาหกรรมดานอาวเบงกอลโดยเชอมโยงดานโลจสตกสกบตะวนออก และการพฒนาโครงสรางพนฐานเชอมโยงกบพมา

๑.๑.๒ ปจจบนมหาอ านาจตางใหความส าคญและพยายามก าหนดยทธศาสตรเชอมโยงกบกลมประเทศ GMS และ ACMECS โดยเฉพาะจนไดเรงพฒนาตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๒ โดยพยายามเปดพนทเศรษฐกจดานมณฑลยนนานและกวางสเชอมโยงออกสกลม GMS ในเสนทางทางบกทงรถไฟ รถไฟความเรวสงและถนน รวมทงเสนทางทางน าผานทางแมน าโขง โดยใชการสนบสนนแบบใหเปลาในการพฒนาโครงสรางพนฐานจ านวนมาก รวมทงมการลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษตางๆ ในลาว พมา และเวยดนาม สวนญปนใหความสนใจรวมพฒนาในกรอบความรวมมอลมแมน าโขง -ญปน ขณะท สหรฐอเมรกาไดเสนอกรอบความรวมมอสหรฐอเมรกาและประเทศลมแมน าโขงตอนใต รวมทงจากสถานการณการเปดประเทศของสหภาพพมามากขน โดยเปดโอกาสใหมโครงการพฒนาขนาดใหญทประเทศมหาอ านาจใหความสนใจ เชน โครงการทาเรอน าลกทวาย ดงนน เหนไดวาประเทศมหาอ านาจทางเศรษฐกจไดเขามามบทบาทเปนผน าในการก าหนดยทธศาสตรเพอสรางผลประโยชนทางเศรษฐกจในอนภมภาค โดยเฉพาะอยางยงยทธศาสตรดานการขนสงและโลจสตกส ซงจะมผลกระทบตอการก าหนดยทธศาสตรดานการคาการลงทนของทงภมภาคในภาพรวม

Page 119: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๘๗

๑.๒ สถานการณในกรอบอาเซยน

๑.๒.๑ การเปนประชาคมอาเซยน (ASEAN Community) จะสงผลใหเกดความรวมมอทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรมและความมนคงในภมภาคอาเซยนทแนนแฟนยงขน โดยทการจดตงประชาคมอาเซยนภายในป ๒๕๕๘ มองคประกอบส าคญ ๓ สวน กลาวคอ ประชาคมความมนคงอาเซยน ประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน และประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ซงถอเปน ๓ เสาหลก ทจะสงผลใหเกดความรวมมอทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรมและความมนคง โดยเฉพาะดานเศรษฐกจทจะมการ พฒนา หวงโซมลคาเพมในภมภาค การเพมความสามารถในการแขงขน การเพมอ านาจในการตอรอง และการขยายตลาดอาเซยนทมประชากรประมาณ ๖๐๐ ลานคน เพอเขาสประชาคมอาเซยนทมความสามารถในการแขงขนทยงยนทางเศรษฐกจ โดยมสงคมแหงสนตภาพและภราดรภาพ

๑.๒.๒ การผลกดนการด าเนนงานตามแผนแมบทวาดวยความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน (Master Plan on ASEAN Connectivity) จะมสวนส าคญในการเพมพนความเชอมโยงในอาเซยนทงดานโครงสรางพนฐาน ดานกฎระเบยบ และดานประชาชน ซงจะท าใหบรรลพนธกรณในการสรางประชาคมอาเซยนในป ๒๕๕๘ รฐบาลไทยไดเสนอแนวคดการสรางความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยนในคราวการประชมสดยอดอาเซยนครงท ๑๕ ในเดอนตลาคม ๒๕๕๒ ณ ชะอ า-หวหน ประเทศไทย และตอมาผน าอาเซยนในคราวการประชมสดยอดอาเซยนครงท ๑๗ ในเดอนตลาคม ๒๕๕๓ ณ กรงฮานอย สาธารณรฐเวยดนามไดใหการรบรองแผนแมบทวาดวยความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยนทมเปาหมาย แนวทาง และก าหนดเวลาการด าเนนงานทชดเจน รวมทงการพฒนากลไกการระดมทนส าหรบโครงการดานโครงสรางพนฐาน ซงการผลกดนการด าเนนงานตามแผนแมบทดงกลาว จะกอใหเกดการรวมกลมทางเศรษฐกจ ลดชองวางในการพฒนา สงเสรมการกระจายความเจรญใหสามารถเขาถงพนทหางไกล และใหมการพฒนาอยางเทาเทยม รวมทงสงเสรมประชาคมอาเซยนทมประชาชนเปนศนยกลาง และเสรมสรางความรสกของการมประวตศาสตรและวฒนธรรมทเชอมโยงกน

๑.๒.๓ การรวมตวกนอยางใกลชดทงทางดานเศรษฐกจและสงคมในประชาคมอาเซยนกอใหเกดโอกาสทางการคาและการลงทนทเพมขนใหกบไทย อกทงสงผลใหไทยมศกยภาพทจะเปนจดเชอมโยงทส าคญในการเชอมโยงทางการคมนาคมและขนสงของอาเซยน ทมการเคลอนยายสนคา บรการ การลงทน เงนทน และแรงงานมฝมอระหวางประเทศสมาชกทสะดวกยงขนรวมทงเปนเสนทางเชอมโยงส าคญในการขนสงสนคาระหวางภมภาคเอเชยตะวนออกกบภมภาคยโรป ตะวนออกกลาง เอเชยใต และแอฟรกา โดยมศกยภาพอยางยงในการพฒนาเปนฐานการคาส าคญกบภมภาคทงสองดานตอไป โดยไทยจะตองเรงพฒนาดานความพรอมของประเทศในการเขาสภาวะการแขงขนเสรในประชาคมอาเซยน ทงในดานการเสรมสรางประชาสมพนธ และซกซอมความรความเขาใจตอทกภาคสวนของประเทศในภาพรวมของประโยชนของการเขาสประชาคมอาเซยนตลอดจนผลกระทบในดานอนๆ การปรบโครงสรางการผลตทเหมาะสมและมสมรรถนะในการแขงขน การเสรมสรางความพรอมของผประกอบการและความรอบรเกยวกบระบบการตลาด ภาษา สงคมและวฒนธรรมของประเทศอาเซยน รวมทงเรงรดพฒนาพนท เศรษฐกจชายแดนและผประกอบการโดยเฉพาะระดบกลางและระดบยอมใหมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยน

๑.๒.๓ การรวมตวกนของอาเซยนมสวนส าคญในการสงเสรมความรวมมอทางเศรษฐกจและสงคมในภมภาคอยางครอบคลมโดยเฉพาะดานการปองกนภยทสงผลกระทบตอประชาชนโดยตรง เชน SARs ไขหวดนก การคามนษย การตอตานการกอการราย ภยพบตทางธรรมชาต หมอกควน ยาเสพตด ปญหาโลกรอน ปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และปญหาความยากจน เปนตน

Page 120: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๘๘

๑.๓ สถานการณในกรอบเอเชยแปซฟก

๑.๓.๑ การเชอมโยงกนระหวางอาเซยนกบกลมอ านาจเดมและกลมอ านาจทาง เศรษฐกจใหมทพยายามเขามบทบาทในภมภาคเอเชยตะวนออกและตะวนออกเฉยงใตเปนปรากฏการณทเกดขนอยางเดนชด เชน ในกรอบ ASEAN+๓ ซงขยายประเทศพนธมตรจากประเทศในเอเชยตะวนออก ไดแก ญปน สาธารณรฐเกาหลและจน และในกรอบ ASEAN+๖ ไปยงอนเดย ออสเตรเลยและนวซแลนด รวมทงความรวมมอกรอบ ASEAN-US ทเนนประเดนดานความมนคงและเสถยรภาพของภมภาค นอกจากนนอาเซยนยงอาศยการประชมสดยอดเอเชยตะวนออก (East Asia Summit) เปนยทธศาสตรส าคญในการรกษาประโยชนของกลมโดยการมปฏสมพนธทเหมาะสมกบมหาอ านาจตางๆ ในโลก

๑.๓.๒ ประเทศไทยไดด าเนนนโยบายในเชงรกในการก าหนดยทธศาสตรในการเปน ผน ารวมในอาเซยนกบประเทศในกลมเอเชยแปซฟก และยงคงใชประโยชนในกรอบเอเปคทกอตงมาเปนเวลานานทยงคงมบทบาทอย

๑) ไทยไดใชโอกาสรวมกบประเทศสมาชกอาเซยนด าเนนนโยบายทเนนการรกษาผลประโยชนของไทยกบประเทศในกลมเอเชยแปซฟกทมศกยภาพในการเปนตลาดของไทย โดยด าเนนนโยบายดานปฏสมพนธของไทยกบกลมประเทศดงกลาวเพอใหไทยเปนสวนส าคญของการพฒนาทางเศรษฐกจของภมภาคเอเชยแปซฟก พรอมทงสามารถพฒนาศกยภาพและความมนคงทางการเงนการลงทนรองรบการพฒนาเศรษฐกจททนสมยและมคณภาพของประเทศในระยะยาว

๒) ไทยยงคงรกษาความสามารถในการใชประโยชนในกรอบความรวมมอทกอตงมาเปนเวลานาน ไดแก กรอบเอเปคหรอความรวมมอทางเศรษฐกจในเอเชยแปซฟก (Asia-Pacific Economic Cooperation: APEC) ซงมงเนนยทธศาสตรการเจรญเตบโตรปแบบใหม ทใหความส าคญกบการเจรญเตบโตอยางสมดล เทาเทยม ยงยน บนพนฐานนวตกรรม และความมนคงของภมภาค โดยใหความส าคญกบการเปดเสรการคาและการลงทน รวมทงสนบสนนการผลกดนในการเจรจาการคาหลายฝายรอบโดฮา

๑.๓.๓ ประเทศไทยเปดกวางตอพฒนาการดานการจดตงกลมความรวมมอทเกดขนใหมในภมภาคเอเชยแปซฟก ส าหรบกรอบความรวมมอพหภาค ทไทยเพงเขารวมและเปนกรอบความรวมมอทมศกยภาพทางเศรษฐกจหลายดาน กลาวคอ กรอบ Asia-Middle East Dialogue (AMED) ซงเปนกรอบความรวมมอระหวางเอเชย ตะวนออกกลางและแอฟรกาเหนอ มสมาชกถง ๕๐ ประเทศ เปนโอกาสทไทยจะเสนอประเดนเรองความมนคงของอาหาร และความมนคงของพลงงาน สวนความรวมมอทไทยตองเรมพจารณาใหความส าคญมากขนคอกรอบความตกลง Trans Pacific Partnership หรอ TPP ทสหรฐอเมรกามบทบาทผลกดน ปจจบนมสมาชก ๙ ประเทศ (นวซแลนด ชล สงคโปร บรไน ออสเตรเลย มาเลเซย เปร สหรฐอเมรกา เวยดนาม) และมโอกาสการพฒนาไปสการคาเสรเอเชยแปซฟก ทอาจมผลตอการลดความส าคญของความ ตกลงการคาเสรอาเซยน AFTA และความตกลงการคาเสรในกรอบ ASEAN+๓ และ ASEAN+๖

Page 121: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๘๙

๒. การประเมนความเสยง จากผลการพฒนาทผานมาประเทศไทยไดด าเนนนโยบายในเชงรกเพอเสรมสรางความรวมมอในทก

มตและทกระดบสงผลใหไทยมความเชอมโยงกบประเทศในระดบอนภมภาคและภมภาคทงดานเศรษฐกจและสงคมทแนนแฟนยงขน อยางไรกด เพอใหทกภาคสวนในประเทศมศกยภาพและมความพรอมทจะใชประโยชนจากทประเทศไดสรางความรวมมอทางเศรษฐกจและสงคมอยางเปดกวางนน จ าเปนตองใหความส าคญกบการแกไขความเสยงภายในประเทศซงเปนอปสรรคตอการเชอมโยงกบภมภาค ไดแก

๒.๑ ผประกอบการไทยขาดศกยภาพในการลงทนในตางประเทศรวมทงการลงทนในประเทศเพอนบานและขาดความพรอมตอการแขงขนเสรภายในประเทศ เนองจากขาดทกษะของผประกอบการในการประกอบธรกจรวมกบประเทศเพอนบาน ขาดการรวมพลงในรปแบบของสภาธรกจและกรอบการหารอภาครฐรวมกบเอกชนอยางมประสทธภาพเพอเสนอแนวการลงทนรวมกบประเทศเพอนบาน หรอรบขอเสนอการรวมลงทน ท าใหเสยโอกาสในการรวมลงทนในกระบวนการแปรรปเพมมลคาในสายการผลตรวม ในขณะทภาครฐในพนทยงขาดศกยภาพในการเปนผประสานงานกบผประกอบการดานการใชประโยชนจากกรอบความรวมมอกบประเทศเพอนบาน รวมทงขาดการก าหนดกรอบยทธศาสตรภาพรวมในการลงทนของผประกอบการไทยในประเทศเพอนบานทมบทบาทเชงรกและสามารถสรางเสรมผลประโยชนของไทย พรอมทงมความรบผดชอบทางสงคมในประเทศเพอนบานเพอความไวเนอเชอใจและการพฒนารวมกนทยงยน และขาดยทธศาสตรภาพรวมอยางมบรณาการและแผนปฏบตการเชงลกในการชวยเหลอผประกอบการ รวมทงเกษตรกรภายในประเทศทไดรบผลกระทบเชงลบจากการแขงขนเสรในกรอบประชาคมอาเซยน

๒.๒ แรงงานไทยขาดการยอมรบในมาตรฐานฝมอแรงงานและมขอจ ากดดานภาษาตางประเทศรวมทงความรความเขาใจดานขนบธรรมเนยมและวฒนธรรมของประเทศในภมภาค พรอมทงภาครฐยงขาดการวางแผนงานดานแรงงานรวมกบประเทศทเปนตลาดแรงงานไทย เพอการพฒนาทยงยนรวมกน สงผลใหเกดความเสยเปรยบในการเคลอนยายแรงงานและการลงทนจากต างประเทศ โดยไทยขาดแคลนแรงงานมทกษะฝมอในสาขาทมความตองการ และแมวาจะมการรบรองขอตกลงยอมรบรวมคณสมบต นกวชาชพอาเซยน (ASEAN Mutual Recognition Arrangement) ไปแลว ๗ สาขา ไดแก แพทย ทนตแพทย พยาบาล สถาปนก วศวกร ชางส ารวจ และนกบญช และอย ระหวางการด าเนนการรบรองในสาขาบรการทองเทยว แตยงจ าเปนตองด าเนนการใหสามารถใชประโยชนจากมาตรฐานรวมดงกลาวไดอยางเตมท ในขณะเดยวกน ไทยยงตองพงพาแรงงานตางดาว แตยงขาดนโยบายทชดเจนดานการใชแรงงานตางประเทศ สวสดการและการเคลอนยายแรงงาน และมความลาชาในการจดตงเขตเศรษฐกจชายแดนและการวางแผนดานการพฒนาดานแรงงานรองรบเขตเศรษฐกจ เปนเหตใหเกดปญหาสงคมทกระทบตอความมนคงและวถชวตของคนไทยในพนท รวมทงประเดนสทธ สวสดการของแรงงานตางดาวและเดกไรสญชาต

๒.๓ ภาคสวนทเกยวของขาดความรบรอยางพอเพยงในการใชประโยชนจากความเชอมโยงระบบโลจสตกสและการคมนาคมขนสงภายใตแผนแมบทความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน และผลกระทบจากยทธศาสตรเชอมโยงระบบโลจสตกสของมหาอ านาจในภมภาค ขาดกลไกกลางในการ บรณาการแผนงานและโครงการในระดบพนทท าใหเสยโอกาสในการเชอมโยงระบบจากแนวพนทเศรษฐกจตางๆ ในอนภมภาค เชน แนวพนทพฒนาเศรษฐกจเหนอ-ใต แนวพนทพฒนาเศรษฐกจตะวนออก-ตะวนตก แนวพนทเศรษฐกจตอนใต และแนวพนทพฒนาเศรษฐกจอนๆ ภายใตแผนงาน GMS รวมทงการเชอมโยงกบ

Page 122: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๙๐

ประเทศเพอนบานระหวางเมองชายแดนส าคญในกรอบ GMS และ IMT-GT ตลอดไปถงภมภาคอาเซยนเพอโอกาสการเชอมโยงสตลาดภายในอนภมภาค ระหวางอนภมภาคตางๆ และภมภาคอาเซยน และตลาดภายนอก อาท แผนงานพฒนาโครงขายรถไฟความเรวสงของจนในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต การพฒนาทาเรอยทธศาสตรในอาวเบงกอลของจนในพมา และของอนเดย การพฒนาสรางความเชอมโยงภายในภมภาคมความลาชาและมจ านวนโครงการทเสนอเขาสแผนไมครอบคลมอยางเพยงพอ เนองจากการขาดความรความเขาใจในกระบวนการพฒนาดวยความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน ท าใหเสยโอกาสในการเชอมโยงแผนงานระหวางประเทศ

๒.๔ การมบทบาทในเชงตงรบตอประเดนความเคลอนไหวในดานการสรางขอกดกนทางการคาใหมๆ อนเนองจากกระแสการเปลยนแปลงในโลกทมแนวโนมน ามาใชเปนขอกดกนในระดบภมภาค เชน ปญหาโลกรอน ความแหงแลงขาดแคลนน าอยางรนแรงในหลายภมภาคของโลก ไดกอใหเกดขอก าหนดใหมๆในการเปนตวเลอกในการบรโภคสนคา เชน มาตรการฉลากคารบอน และขอมลแสดงการใชน า ซงเรมเปนประเดนขอกดกนในบางภมภาคของโลก โดยไทยยงขาดความเขาใจและเตรยมการดานการใหความรแก ภาคธรกจ/ภาคการผลตของไทยเองและการเปนผน าในการใหความรกบประเทศเพอนบานเพอปรบกระบวนการผลตเพอรองรบมาตรการใหมๆทจะทวความรนแรงยงขนในอนาคต

๒.๕ ความไมพรอมในการพฒนาเมองชายแดนและเขตเศรษฐกจชายแดนของไทยตามแนวพนทพฒนาเศรษฐกจเชอมโยงกบประเทศเพอนบาน เนองจากขาดการวางแผนพฒนาเศรษฐกจชายแดนทม บรณาการทงในสวนของไทย และในสวนทจะเชอมโยงกบการพฒนาในพนทของประเทศเพอนบาน รวมทงความไมพรอมในดานการรวมก าหนดยทธศาสตรการลงทนเพอใชประโยชนเขตเศรษฐกจชายแดนกอนการเกดประชาคมอาเซยน ตลอดจนความไมพรอมในการพฒนาบคลากรและแรงงานทกษะรองรบการพฒนาเศรษฐกจในอนาคต สงผลใหเศรษฐกจชายแดนไทยยงไมไดรบประโยชนจากการเชอมโยงตามแนวพนทเศรษฐกจ อยางเตมท

๒.๖ ขอจ ากดทท าใหการขบเคลอนการอ านวยความสะดวกทางการคาและการขนสงผานแดนและขามแดนคอนขางลาชา และไมสามารถด าเนนการตามขอตกลงความรวมมอดานการขนสงสนคา ผานแดนและขามแดนไดอยางสมบรณ เปนผลใหไมสามารถใชโครงสรางพนฐานทพฒนาขนตามแนวพนทเศรษฐกจเชอมโยงกบประเทศเพอนบานอยางเตมประสทธภาพ สงผลใหประเทศไทยเสยโอกาสทางเศรษฐกจ และประสบกบสถานการณการแขงขนทรนแรงจากบรษทตางชาตทมความไดเปรยบทงดานเงนทน เทคโนโลย และความช านาญเฉพาะดาน โดยเฉพาะธรกจโลจสตกส

๒.๗ ความไมแนนอนทางการเมองและความมนคงในประเทศเพอนบาน โดยทประเทศเพอนบานหลายประเทศอยระหวางการเปลยนผานไปสการพฒนาเศรษฐกจและสงคมทดขน รวมทงมการเปลยนแปลงดานการเมองเพอสรางเสถยรภาพและความมนคงเพมขน จะตองอาศยเวลาในการปรบตวใหสอดคลองกบโลกาภวตนและเศรษฐกจโลก จงจ าเปนตองตดตามพฒนาการทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศเพอนบานอยางใกลชด เพอประโยชนในการสงเสรมเศรษฐกจ การคา และสงคมอยางยงยน

Page 123: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๙๑

๓. การสรางภมคมกน จากการประเมนความเสยงทเกดขนชใหเหนวาการเตรยมความพรอมของทกภาคสวนภายในประเทศ

เพอใหสามารถปรบตว มองคความร และสามารถใชประโยชนจากความรวมมอทางเศรษฐกจและสงคม ทเกดขนในภมภาคได ประเทศไทยตองใหความส าคญตอการสรางภมคมกน ไดแก

๓.๑ การก าหนดบทบาทและทศทางการพฒนาของประเทศทกระตนใหเกดการเตบโตและเชอมโยงของสาขาตางๆ ทางเศรษฐกจ โดยใหความส าคญตอการพฒนาโครงขายคมนาคมและโลจสตกสระหวางประเทศภายใตแผนงานและโครงการทไดก าหนดไวในปจจบน รวมทงแผนงานและโครงการทจะพฒนาเพมเตมในอนาคต พรอมทงเปดโอกาสใหมการลงทนพฒนาจากตางประเทศและภายใตกรอบความรวมมอภาครฐและภาคเอกชน เพอใหสามารถยกระดบให เปนแนวพนทพฒนาเศรษฐกจ (Economic Corridor) ทเปนเสนทางการคาและการลงทนของอนภมภาคไดอยางเตมศกยภาพ โดยบรณาการเชอมโยงทงในอนภมภาคและระหวางอนภมภาค ตลอดจนในกรอบอาเซยนภายใตแผนแมบทการเชอมโยงระหวางกน ในอาเซยน และพนทตอเนองอนๆ โดยเฉพาะการเชอมโยงอาเซยนสตลาดเอเชยตะวนออก เอเชยใต ตะวนออกกลางและยโรป โดยใชศกยภาพการเปนจดเชอมตอทส าคญเนองจากมทตงอยกงกลางของเสนทางการขนสงสนคาระหวางตลาดทงในดานตะวนออกและตะวนตกของภมภาค

๓.๒ การใชศกยภาพความไดเปรยบของทตงทางภมศาสตรเศรษฐกจ และศกยภาพของพนทในภมภาคตางๆ ของประเทศ เพอสรางฐานการผลตใหสามารถแขงขนไดในตลาดโลก โดยเฉพาะการเปนเครอขายเชอมโยงของธรกจการแปรรปอาหาร การทองเทยว บรการทงดานสขภาพและเทคโนโลยสารสนเทศทส าคญของภมภาค โดยก าหนดทศทางการพฒนาพนทของประเทศใหสอดคลองกบโอกาสและศกยภาพการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของแตละภมภาคตอไป โดยสรางความเชอมโยงในแตละกรอบความรวมมอ พรอมทงเปดโอกาสในการพฒนาพนทเมองชายแดนตลอดตอเนองถงเมองและชมชนศนยกลางในภมภาคทส า คญของประเทศ ซงอยในแนวเชอมโยงระหวางประเทศตามแนวพนทเศรษฐกจตางๆ เพอกอใหเกดการกระจายความเจรญไปสภมภาคและทองถน

๓.๓ การสรางความเขมแขงและการพฒนาความสามารถในการปรบตวของผประกอบการไทย ใหทนกบสถานการณการเชอมโยงระหวางกนในภมภาคทเกดขนอยางรวดเรว เพอเสรมสรางโอกาสทางเศรษฐกจและเพมระดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยในเวทระหวางประเทศ โดยเฉพาะในกจกรรมทางเศรษฐกจทมแนวโนมจะมบทบาทสงในอนาคต เชน เศรษฐกจสรางสรรค เปนตน โดยเนนบทบาทของสภาธรกจ และกรอบการหารอระหวางภาครฐและภาคเอกชนในพนทของกรอบความรวมมอ โดยภาครฐใหการสนบสนนในการพฒนาผประกอบการไทยและผประกอบการของประเทศเพอนบานในบรเวณพนทการพฒนารวม

๓.๔ การพฒนาเขตเศรษฐกจชายแดนและเมองชายแดนแบบมสมดลบนพนฐานของการสรางผลประโยชนรวมกบประเทศเพอนบานและความไวเนอเชอใจระหวางกน โดยมบรณาการดานกจกรรมทางเศรษฐกจกบประเทศเพอนบานเปนไปตามหลกวเคราะหความไดเปรยบเปรยบเทยบระหวางไทยกบประเทศเพอนบานในดานทตงทางยทธศาสตร ประเภทการผลต และความใกลชดกบแหลงวตถดบ แรงงานและทาสงออก โดยเปนการจดสรรบทบาทหนาทระหวางเขตเศรษฐกจในภาคตางๆอยางเหมาะสม มการพฒนาโครงสรางพนฐานดานทาสงออกรองรบตามความเหมาะสมในปจจบนและโอกาสในการพฒนาตอเนองในอนาคต โดยไทยใหการสนบสนนประเทศเพอนบานในการพฒนาในลกษณะหนสวนการพฒนาทมความเสมอภาค

Page 124: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๙๒

๔. วตถประสงคและเปาหมาย

๔.๑ วตถประสงค

๔.๑.๑ เพอเพมศกยภาพในการใชประโยชนจากความไดเปรยบดานทตงของประเทศในเชงยทธศาสตร ซงเปนจดเชอมโยงทส าคญในภมภาคอาเซยนและเอเชยแปซฟก

๔.๑.๒ เพอเสรมสรางประโยชนของไทยในดานการคา การลงทน การเงนและโอกาสดานการตลาดระหวางประเทศ ในการเขาสประชาคมอาเซยน รวมทงเชอมโยงดานการคาการลงทนกบมหาอ านาจทางเศรษฐกจใหมในเอเชยและกลมเศรษฐกจใหมในเอเชยแปซฟก

๔.๑.๓ เพอผลกดนบทบาทของไทยใหเปนสวนส าคญของความรวมมอในการพฒนาภายใตกรอบตางๆ ไดแก อนภมภาค อาเซยน อาเซยนและพนธมตร รวมทงเอเชยแปซฟก

๔.๒ เปาหมาย

๔.๒.๑ ระบบหวงโซอปทานในอนภมภาคมความเชอมโยงระหวางกนเพอรองรบการพฒนาทางเศรษฐกจอยางตอเนอง

๔.๒.๒ ประเทศไทยมบทบาททส าคญในดานการคาและการลงทนในภมภาค บนพนฐานของผลประโยชนและความมนคงรวมกน

๔.๒.๓ เพมสดสวนการใชสทธประโยชนจากความตกลงการคาเสรตอมลคาสงออกรวมเพมขนเปนรอยละ ๕๐.๐ ในป ๒๕๕๙ ภายใตความตกลงทางการคาเสรในทกกรอบทเจรจาแลวเสรจ และเพมโอกาสและทางเลอกบนพนฐานของประโยชนและขอจ ากดของประเทศในการเขาถงตลาดใหมทเปนกรอบการคาเสรทจะมบทบาทมากขนในอนาคต

๔.๒.๔ ลดตนทนการประกอบธรกจภายในประเทศและระหวางประเทศภายในภมภาคใหเขาสมาตรฐานสากล

๔.๒.๕ เพมมลคาการคาชายแดนและการลงทนโดยตรงของไทยในกลมประเทศเพอนบาน ใหขยายตวเพมขนรอยละ ๑๕.๐ และรอยละ ๑๐.๐ ตอป ตามล าดบ

๔.๓ ตวชวด

๔.๓.๑ ดชนความสามารถในการอ านวยความสะดวกทางการคา (Enabling Trade Index) รวมทงดชนยอยความสามารถในการบรหารจดการ ณ พรมแดนของประเทศไทย และดชนยอยความสามารถดานโครงสรางพนฐานของประเทศ

๔.๓.๒ อนดบความยาก-งายในการประกอบธรกจ ใน ๕ ดานทมล าดบส าคญ ไดแก การเรมตนธรกจ การไดรบสนเชอ การคาระหวางประเทศ การด าเนนการใหเปนไปตามขอตกลง และการขออนญาตกอสราง

๔.๓.๓ อตราการเตบโตของมลคาการคาชายแดนระหวางไทยกบประเทศในอนภมภาค

๔.๓.๔ อตราการเตบโตของมลคาการลงทนของผประกอบการไทยในประเทศในอนภมภาคและภมภาคอาเซยน

Page 125: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๙๓

๕. แนวทางการพฒนา

เพอใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายของการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคเพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมในระยะ ๕ ป ของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ โดยใชประโยชนสงสดจากการรวมตวเปนประชาคมอาเซยนในป ๒๕๕๘ ซงขบเคลอนการด าเนนงานตามแผนแมบทวาดวยความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน โดยทการด าเนนความรวมมอระดบอนภมภาคเปนพนฐานส าคญในการขบเคลอนความรวมมอในภมภาคอาเซยนให มความแนนแฟนมากขนในทกมต ซงจะสงผลใหมการขยายตวดานการคาและ การลงทน ทงภายในอนภมภาค ระหวางอนภมภาคกบภมภาคอาเซยน ตลอดทงการใชประโยชนจากศกยภาพการเชอมโยงกบอนภมภาคใกลเคยง และขยายไปถงกรอบความรวมมอส าคญอนๆ ในภมภาคเอเชยแปซฟก จ าเปนตองใหความส าคญตอการเชอมโยงการพฒนาเศรษฐกจและสงคมกบประเทศในอนภมภาค ภมภาค และภมภาคเอเชยแปซฟก โดยมแนวทางการด าเนนงานทส าคญ ดงน

๕.๑ การพฒนาความเชอมโยงดานการขนสงและระบบโลจสตกสภายใตกรอบความรวมมอใน อนภมภาคในภมภาคอาเซยน โดยเฉพาะแผนงานการพฒนาความรวมมอทางเศรษฐกจในอนภมภาคลมแมน าโขง ๖ ประเทศ (GMS) รวมกบยทธศาสตรความรวมมอทางเศรษฐกจอระวด -เจาพระยา-แมโขง (ACMECS) แผนงานการพฒนาเขตเศรษฐกจสามฝาย อนโดนเซย-มาเลเซย-ไทย (IMT-GT) ความรเรมแหงอาวเบงกอลส าหรบความรวมมอหลากหลายสาขาทางวชาการและเศรษฐกจ (BIMSTEC) และความรวมมอภายใตคณะกรรมการวาดวยยทธศาสตรรวมในการพฒนาพนทชายแดนไทย-มาเลเซย (Thailand-Malaysia on Joint Development Strategy for Border Areas: JDS) เพออ านวยความสะดวกและลดตนทนดาน โลจสตกส โดย

๕.๑.๑ พฒนาบรการขนสงและโลจสตกสท มประสทธภาพและไดมาตรฐานสากล โดยเฉพาะรปแบบบรการขนสงทงทางถนน รถไฟ รถไฟรางค รถไฟความเรวสง และการขนสงทางน า /การเดนเรอชายฝง ตลอดจนการพฒนาดานศลกากรชายแดน ศนยเศรษฐกจชายแดน และการอ านวยความสะดวกการผานแดนทรวดเรว ทจะชวยเพมประสทธภาพการใชพลงงาน การพฒนาระบบเครอขายและการบรหารเครอขายธรกจของภาคบรการขนสงและโลจสตกสตลอดทงหวงโซอปทานในภมภาค เพอใหสามารถใชทรพยากรรวมกนและเกดการถายทอดองคความร ซงจะน าไปสการลดตนทนการท าธรกจ การปรบปรงประสทธภาพความเชอมโยงระบบการขนสง ระบบอ านวยความสะดวกการเดนทาง การคา และการขนสงสนคาผานแดนและขามแดน โดยใชศกยภาพการเชอมโยงดานโครงสรางพนฐานในทกแนวพนทเศรษฐกจทมอยางสงสด โดยมการบรณาการแผนยทธศาสตรทสามารถน าไปสการเชอมโยงในภาพรวมของประเทศและการเชอมโยงในแตละแนวพนทพฒนาเศรษฐกจในแตละอนภมภาคและระหวางอนภมภาคในภมภาคอาเซยน และพฒนาความเชอมโยงตอเนองตามแผนแมบทวาดวยความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน รวมทงแผนความเชอมโยงกบระบบการขนสงและโลจสตกสของอนภมภาคขางเคยง พรอมทงค านงถงยทธศาสตรและแผนพฒนาของประเทศมหาอ านาจของโลกและขวอ านาจใหมในเอเชยในประเทศเพอนบานของไทยและแผนงานของประเทศเพอนบานแตละประเทศทงทไดน าเสนอในกรอบความรวมมอกบไทยและทยงมไดน าเสนอและอาจเสนอในอนาคต โดยรฐลงทนน าในโครงการทมความส าคญเชงยทธศาสตรของประเทศในแตละแนวพนทเศรษฐกจ พรอมทงเปดโอกาสการรวมลงทนแบบความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน

๕.๑.๒ ปรบปรงกฎระเบยบการขนสงคนและสนคาทเกยวของ เพอลดจ านวนเอกสาร ตนทนการด าเนนงาน และระยะเวลาท ใชในกระบวนการขนสงผานแดนและขามแดน เพอ เพมขด

Page 126: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๙๔

ความสามารถในการแขงขนของไทยและอนภมประเทศโดยรวมในดานการลดตนทนคาขนสงและโลจสตกส โดยไทยใหความสนบสนนทางวชาการกบประเทศเพอนบานในฐานะหนสวนการพฒนา

๕.๑.๓ พฒนาบคลากรในธรกจการขนสงและโลจสตกส เพอเพมศกยภาพของภาคเอกชนไทยทงในดานทกษะภาษาตางประเทศ และความรดานการบรหารจดการโลจสตกส ซงจะชวยใหผประกอบการไทยสามารถเชอมโยงการด าเนนธรกจขนสงและโลจสตกสไดตลอดทงหวงโซอปทาน ทงในระดบภายในประเทศและระหวางประเทศ รวมทงพฒนาผประกอบการโดยเฉพาะวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมใหมความรดานศกยภาพการพฒนาธรกจรวมกบประเทศเพอนบานและความรในการใชประโยชนจากโครงสรางพนฐานเชอมโยงตามแนวพนทเศรษฐกจและชองทางสงออกในอนภมภาค และพฒนาสมรรถนะการเปนผประกอบการของไทยในระดบสากลเพอใหสามารถรเรมธรกจระหวางประเทศได โดยไทยใหความสนบสนนทางวชาการกบประเทศเพอนบานในการพฒนาบคลากรดานธรกจการขนสงและโลจสตกสดวยในฐานะหนสวนการพฒนา

๕.๑.๔ เชอมโยงการพฒนาเศรษฐกจตามแนวพนทชายแดน เขตเศรษฐกจชายแดน ตลอดจนเชอมโยงระบบการผลตกบพนทตอนในของประเทศ โดยเชอมโยงเครอขายการขนสงทเชอมโยงปจจยการผลต ระบบการผลต หวงโซการผลตระหวางประเทศ และประตสงออกตามมาตรฐานสากล อยางมประสทธภาพ รวมทงสรางเครอขายเชอมโยงทางเศรษฐกจกบพนทเศรษฐกจขนาดใหญทมการพฒนาในประเทศเพอนบานกบเขตเศรษฐกจชายแดนไทยและพนท เศรษฐกจตอนใน ทงน โดยมศนยประสานงานระหวางไทยกบประเทศเพอนบานบรเวณเมองชายแดนทส าคญ

๕.๒ การพฒนาฐานลงทนโดยเพมขดความสามารถในการแขงขนในระดบอนภมภาคและภมภาคอาเซยน มงเนนความรวมมอกบประเทศเพอนบานในการสรางฐานการผลตตามแนวพนทพฒนาเศรษฐกจ ซงเปนยทธศาสตรเชงพนททสามารถสนองตอบการปรบโครงสรางทางเศรษฐกจของประเทศ โดย

๕.๒.๑ พฒนาพนทในภมภาคตางๆ ของประเทศใหเชอมโยงกบประเทศเพอนบานและภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต เพอเปนฐานการพฒนาดานอตสาหกรรม การเกษตรและการแปรรปการเกษตร และการทองเทยวในภมภาค โดยมแผนงานเชงรกทรเทาทนตอการด าเนนนโยบายของมหาอ านาจในภมภาคดานการลงทนในประเทศเพอนบานโดยเฉพาะการพฒนาตามแนวพนทพฒนาเศรษฐกจเชอมโยงตามแนวตะวนออก-ตะวนตก ตามแนวเหนอ-ใต และแนวตอนใตของแผนงาน GMS และเชอมโยงแนวพนทเศรษฐกจของ IMT-GT ทมศกยภาพและมความเปนไปไดในการเชอมโยง เพอใหเปดชองทางการเชอมโยงทมความหลากหลายและเปนทางเลอกใหไทยในทกสถานการณ ทงน โดยหนวยงานรฐทเกยวของรวมหารอกบภาคเอกชนในการก าหนดแผนการลงทน และหารอกบภาครฐและภาคเอกชนของประเทศเพอนบานในกรอบ การหารอระหวางภาครฐและภาคเอกชน โดยค านงถงผลกระทบตอเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอมของทกประเทศโดยก าหนดมาตรการดแลปองกนผลกระทบใหเกดประโยชนตอทกประเทศอยางเสมอภาคและ เปนธรรม และเปนผลใหทกประเทศยงสามารถรกษาอตลกษณของตนไวไดเพอใชประโยชนในการสรางความสามารถในการแขงขนในเชงการตลาด ดานสงคมวฒนธรรมและความมนคงภายใน รวมทงโดยค านงถงการพฒนาแบบเศรษฐกจพอเพยง กบค านงถงศกยภาพการพฒนาตอยอดของผลผลตเกษตรในทองถนทมศกยภาพทแทจรงและเปนทยอมรบในการพฒนาในพนท รวมทงการรวมพฒนากบประเทศเพอนบานดานเศรษฐกจสรางสรรค การใชนวตกรรมทเหมาะสมกบประเทศเพอนบาน และการรวมสงเสรมการวจยและพฒนาในเชงพาณชยอยางครบวงจร

Page 127: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๙๕

๕.๒.๒ พฒนาเขตเศรษฐกจชายแดนและเมองชายแดนใหมบทบาทการเปนประตเชอมโยงเศรษฐกจกบประเทศเพอนบาน ทงพนทเศรษฐกจชายแดนทพฒนาตอเนองและพนทใหม โดยเฉพาะการพฒนาระบบคมนาคมขนสง ระบบโลจสตกส มาตรฐานการใหบรการและอ านวยความสะดวกบรเวณจด ผานแดน ขดความสามารถของบคลากรและผประกอบการทองถน เพอสนบสนนการพฒนาการคา การลงทน การทองเทยว โดยค านงถงและมมาตรการรองรบทเหมาะสมตอผลกระทบเขาสประเทศโดยสวนรวมอนอาจเกดจากการเคลอนยายแรงงานจากประเทศเพอนบาน การขนยายยาเสพตดและสงผดกฎหมายขามแดนเขาสพนทอนๆของประเทศ ทงน ในการพฒนาเขตเศรษฐกจชายแดนและเมองชายแดนจะตองค านงถงศกยภาพดานกายภาพ เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมของพนท มแผนบรณาการดานการบรหารจดการและพฒนาดานแรงงานเพอการใชประโยชนรวมกนระหวางไทยและประเทศเพอนบานตามกรอบความรวมมออนภมภาคตางๆ และความสอดคลองกบแผนการพฒนาโครงสรางพนฐานเชอมโยงระหวางประเทศตามแผนแมบทการเชอมโยงระหวางกนในอาเซยนและยทธศาสตรในภาพรวมอนๆ

๕.๒.๓ บรณาการแผนพฒนาพนทเชอมโยงกบประเทศเพอนบาน โดยเชอมโยงแผนพฒนาเพอใหบรรลประโยชนรวมทงในดานความมนคงและเสถยรภาพของพนท ซงเปนปจจยเรมแรกของการพฒนาเศรษฐกจทยงยน และเพอใหเกดการพฒนาจากระบบการผลตรวมทสรางสรรคประโยชนททดเทยมระหวางกน จากการบรการ การจดสรรและการใชทรพยากรธรรมชาตและแรงงานทเปนประโยชนรวมกน โดยอาจพฒนาไปสการเปนคลสเตอรการผลตรวมกบประเทศเพอนบานในสถานะทมความเสมอภาคตอไปเมอทกประเทศมความพรอมทวกน ทงน ในการรวมพฒนาผลตภณฑสนคาในหวงโซการผลตรวมกบประเทศเพอนบานควรค านงถงอปทานในตลาดอนภมภาคและตลาดเปาหมายเปนหลก

๕.๓ การสรางความพรอมในการเขาสประชาคมอาเซยน โดยผลกดนใหไทยมบทบาทน าทสรางสรรคในเวทระหวางประเทศในประชาคมอาเซยน ซงจะตองมการเตรยมการ ไดแก

๕.๓.๑ พฒนาความรวมมอระหวางภาครฐและภาคธรกจเอกชนทมศกยภาพ ในการรวมพฒนาบคลากรในทกภาคสวนเศรษฐกจ ภาคการผลต อตสาหกรรมแปรรป รวมทงผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม โดยเสรมสรางความร ความเขาใจ ในเรองประชาคมอาเซยน ใหไดรบขอมลและศกษากฎระเบยบและขอตกลงตางๆ ทเกยวของ รวมทงภาษา ขนบธรรมเนยม และวฒนธรรมเพอใหมความเขาใจชดเจน เพอใหมความรและมสมรรถนะในการแขงขนในระบบเสร เพอเตรยมความพรอมของธรกจในการไดประโยชนจากความเปนเสรทงดานการคา การลงทนและบรการ การเสรมสรางความรดานทรพยสนทางปญญา ตลอดจนแนวทางการขยายตลาดตามโอกาสและขอตกลงใหมๆ ทจะเกดขน รวมทงมระบบการเยยวยาชวยเหลอผไดรบผลกระทบจากการปรบโครงสรางและการแขงขน พรอมทงเตรยมการรองรบผลกระทบในดานการเปลยนแปลงราคาสนคาเกษตร พลงงานและโอกาสในการเกดการขาดแคลนสนคาเกษตรอนเนองจากการเคลอนไหวเสรของสนคาโดยแสวงหาความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชนผผลตรายใหญ

๕.๓.๒ เสรมสรางความเขมแขงใหสถาบนการศกษาทงของรฐและเอกชนใหมมาตรฐานเปนทยอมรบในระดบสากล ตลอดจนการยกระดบทกษะฝมอแรงงาน ทกษะดานภาษาและความรอบรดานภาษาขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรม เพอเตรยมความพรอมของแรงงานไทยเขาสตลาดแรงงานในภมภาคอาเซยน โดยไทยมบทบาทน าในอาเซยนรวมกบประเทศอนทมศกยภาพ

Page 128: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๙๖

๕.๓.๓ ก าหนดมาตรฐานขนพนฐานของคณภาพสนคาและบรการ เพอปองกนสนคาและบรการน าเขาทไมไดคณภาพทงในประเทศไทยและประเทศเพอนบาน ซงอาจกอใหเกดภยอนตรายตอชวตและทรพยสน และกอใหเกดมลพษตอสงแวดลอม ตลอดจนการก าหนดระบบบรหารจดการรวมดานการพฒนาทกษะและดานคณสมบตของแรงงานน าเขา เพอใหไดแรงงานทมคณภาพ และตรงกบความตองการส าหรบทกประเทศ

๕.๔ การเขารวมเปนภาคความรวมมอระหวางประเทศระหวางภมภาคโดยมบทบาททสรางสรรค เพอเปนทางเลอกในการด าเนนนโยบายระหวางประเทศในเวทโลก เพอรกษาสมดลในปฏสมพนธระหวางไทยและมหาอ านาจตางๆ ทงในระดบโลกและภมภาค และประโยชนอนๆ ของประเทศทงในดานการคา ความมนคงของอาหารและพลงงาน โอกาสทางการตลาดของผลตภณฑไทย โอกาสในการเขาถงตลาดเงนและตลาดทนททนสมยและเปนทางเลอกของประเทศ การสรางปฏสมพนธระหวางประชาชนในกรอบนานาชาตและ การรกษาเสถยรภาพและความมนคงของไทยและภมภาคโดยรวม โดย

๕.๔.๑ รกษาบทบาทของไทยในการมสวนรวมก าหนดยทธศาสตรของกรอบความรวมมอทด าเนนอย เชน เอเปค กรอบการประชมสดยอดเอเชยตะวนออก รวมทงเฝาตดตามพฒนาการและพจารณาเขารวมกรอบทเปนทางเลอกใหม เชน กรอบ Asia-Middle East Dialogue (AMED) และกรอบความตกลง Trans Pacific Partnership (TPP) ในลกษณะเชงรก เปนตน

๕.๔.๒ รกษาดลยภาพของปฏสมพนธกบมหาอ านาจทางเศรษฐกจเดมและมหาอ านาจใหม เพอความมนคงทางเศรษฐกจของประเทศอยางยงยน โอกาสในการเขาถงนวตกรรม และโอกาสในการด าเนนนโยบายทางเศรษฐกจทเปดกวาง

๕.๕ การสรางความเปนหนสวนทางเศรษฐกจในภมภาคดานการพฒนาทรพยากรมนษย การเคลอนยายแรงงาน และการสงเสรมแรงงานไทยในตางประเทศ ในลกษณะเกอกลกน ผานกจกรรมเชอมโยงหวงโซการผลตและการเคลอนยายแรงงานระหวางกนอยางเสรและมประสทธภาพ โดย

๕.๕.๑ เรงด าเนนการดานความรวมมอในการก าหนดมาตรฐานฝมอระหวางประเทศ เพออ านวยความสะดวกการเคลอนยายแรงงานในภมภาค ซงจะชวยเพมความสามารถในการแขงขนของไทยและประเทศเพอนบานไปพรอมกน และจดท าแผนบรณาการกบประเทศเพอนบานดานการพฒนาทรพยากรมนษย การศกษาและทกษะแรงงานรองรบการปรบโครงสรางเศรษฐกจภายในประเทศและอนภมภาค และการเตรยมการดานก าลงแรงงานเพอรองรบการเขาสสงคมผสงอายของไทย

๕.๕.๒ สงเสรมผประกอบการไทยในการขยายการลงทนไปสตางประเทศ โดยเฉพาะในประเทศเพอนบาน เพอแกปญหาการขาดแคลนแรงงานและวตถดบในประเทศ และใชประโยชนจากสทธพเศษ ของประเทศเพอนบานในการผลตเพอสงออก โดยการสรางตราสญลกษณ และสรางเครอขายธรกจโดยการหาตวแทนและหนสวนในตางประเทศ การสนบสนนดานสนเชอ การใหความรเกยวกบการจดตงธรกจและการเขาสตลาดตางประเทศ การจดตงหอการคาและสมาคมธรกจเอกชนไทยในตางประเทศ จดตงเวทประสานงานระหวางภาครฐและภาคเอกชน ควบคกบสภาธรกจของกรอบความรวมมออนภมภาค และศนยประสานงานระดบทองถนกบประเทศเพอนบานบรเวณชายแดน การสงเสรมใหผประกอบการและผสงออกไทยใชสทธพเศษทางการคาตามขอตกลงทางการคาตางๆ

Page 129: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๙๗

๕.๕.๓ คมครองและสงเสรมสทธและผลประโยชนของคนไทยและแรงงานไทยใ นตางประเทศ และสนบสนนการสรางความเขมแขงใหแกชมชนไทยในตางประเทศ โดยการใหความรดานกฎหมายทองถน สนบสนนกจกรรมคนไทย เสรมสรางชมชนไทยในตางประเทศใหอยไดอยางมศกดศรและมคณภาพชวตทด สนบสนนการฝกอบรมทกษะฝมอและทกษะการใชภาษา การสรางหลกประกน การคมครองดแลการจดสงแรงงานไปท างานในตางประเทศ และการตดตามดแลชวยเหลอคนไทยทประสบปญหาในตางประเทศ และคมครองสทธประโยชนแรงงานไทยในตางประเทศใหไดรบประโยชนตามทกฎหมายก าหนด

๕.๖ การมสวนรวมอยางส าคญในการปองกนภยจากการกอการรายและอาชญากรรม ยาเสพตด ภยพบต และการแพรระบาดของโรคภย ทสงผลตอสภาวะทางเศรษฐกจในระยะยาว จากผลกระทบในดานความมนคงแหงชวต เศรษฐกจ ความเปนอย เพอใหเกดการพฒนาอยางยงยนในภมภาค โดย

๕.๖.๑ พฒนาศกยภาพและความพรอมในการปองกนและแกปญหาขามชาตดานการกอการราย ปญหายาเสพตด ปญหาการคามนษย และการหลบหนเขาเมองทงระบบ เพอลดผลกระทบจากการ เปดเสรและสรางความมนคงทางเศรษฐกจ ควบคไปกบการปรบปรงระบบการเขาเมอง การจดระเบยบชายแดน การจดระบบแรงงานตางดาว และการแกไขปญหาสถานะและสทธ ของบคคลทชดเจนรวมกบประเทศเพอนบานและนานาประเทศ ตลอดจนการรกษาผลประโยชนของชาตทงทางบกและทางทะเล

๕.๖.๒ เตรยมพรอมรบภยพบตทางธรรมชาตและเหตฉกเฉน โดยพฒนาศกยภาพและความรวมมอภายในภมภาค เพอพรอมรบตอเหตการณฉกเฉนและภยทางธรรมชาต โดยใหมการบรหารจดการโดยใชแผนด าเนนธรกจตอเนอง เรงสรางความสมพนธระหวางภาครฐและเอกชน เพอปกปองธรกจ การคา และความเสยหายทเกดขนตอคน ตลอดจนรกษาการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและคณภาพชวต ผานการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทมประสทธภาพ

๕.๖.๓ รวมมอในการปองกนการตดเชอและการแพรระบาดของโรคภยประเภททเกดขนใหมในโลก โดยสรางศกยภาพในการเตรยมความพรอมรบการดแลดานสาธารณสข รวมทงการแพรระบาดของโรคอบตใหมและโรคระบาดซ า

๕.๗ การเสรมสรางความรวมมอทดระหวางประเทศในการสนบสนนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางมจรยธรรมและไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม โดย

๕.๗.๑ ด าเนนการตามกรอบความรวมมอดานสงแวดลอมในระดบอนภมภาค อาท แผนงานดานสงแวดลอมและความหลากหลายทางชวภาพ ภายใตกรอบความรวมมอในอนภมภาคลมแมน าโขง ๖ ประเทศ และความรวมมอซงการพฒนาแมน าโขงอยางยงยน และระดบภมภาค อาท มตทประชมรฐมนตรสงแวดลอมอาเซยน รวมทงพนธกรณระหวางประเทศดานสงแวดลอมตางๆ อยางตอเนอง

๕.๗.๒ เสรมสรางการผลตและบรโภคสนคาและบรการทน าสการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ลดมลพษ ลดการใชทรพยากรธรรมชาตอยางไมมประสทธภาพ และลดผลกระทบตอสงแวดลอม เชน การขยายอตสาหกรรมสเขยว การใชพลงงานทดแทน การผลตทมคารบอนต า การบรหารจดการน าอยางมประสทธภาพ โดยการเผยแพรความรเรองเทคโนโลยทมประสทธผลในการน าไปใชไดอยางเหมาะสมและมตนทนทต า การสรางแรงจงใจในภาคเอกชน และการสรางหนสวนความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน

Page 130: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๙๘

๕.๘ การผลกดนการจดท าความตกลงการคาเสร และวางแนวทางปองกนผลเสยทจะเกดขน โดยเรงขยายความรวมมอทางเศรษฐกจผานความตกลงเขตการคาเสร และก าหนดมาตรการการใหความชวยเหลอผทไดรบผลกระทบ ตลอดจนสรางองคความรใหกบภาคธรกจโดยเฉพาะผไดรบผลกระทบทงเชงบวกและลบเพอใหสามารถพฒนาศกยภาพและโอกาสของตนเองในการใชประโยชนจากการเปดการคาเสร โดยเฉพาะอยางยง ภาคธรกจขนาดกลางและขนาดยอมไดรบการสนบสนน เยยวยาและดแลจากรฐในกรณทไมสามารถปรบตวไดทน

๕.๙ การสงเสรมใหนกลงทนตางชาตใชประเทศไทยเปนฐานธรกจในภมภาคเอเชยและการสนบสนนบทบาทขององคกรระหวางประเทศทไมแสวงหาก าไร โดย

๕.๙.๑ สนบสนนใหนกลงทนตางชาตใชสทธประโยชนการจดตงส านกงานปฏบตการภมภาค เพอเพมศกยภาพใหประเทศไทยเปนจดส าคญของการลงทนในภมภาคและน าเงนตราตางประเทศเขามาในประเทศไทยมากขน

๕.๙.๒ สงเสรมและอ านวยความสะดวกองคกรระหวางประเทศทไมแสวงหาก าไร ใหมบทบาทเพมขนในการใชไทยเปนฐานการด าเนนความรวมมอเพอการพฒนาประเทศในภมภาค

๕.๑๐ การปรบปรงและเสรมสรางความเขมแขงของภาคการพฒนาภายในประเทศตงแตระดบชมชนทองถน ใหพรอมตอการเชอมโยงทศทางการพฒนาทเปลยนแปลงในบรบทโลก เอเชยแปซฟก อาเซยน และอนภมภาค โดย

๕.๑๐.๑ เสรมสรางศกยภาพชมชนทองถนใหรบรและเตรยมพรอมรบกระแสการเปลยนแปลงทงภายในและภายนอกประเทศ โดยการพฒนาองคความรและสรางเครอขายแลกเปลยนเรยนร รวมทงสงเสรมการสรางความสมพนธและความเขาใจทดตอกนในระดบประชาชนโดยผานการเชอมโยงเครอขายทางชมชนและวฒนธรรม

๕.๑๐.๒ สนบสนนกลไกการพฒนาระดบพนท โดยเฉพาะคณะกรรมการบรหารงานจงหวดแบบบรณาการ (กบจ.) คณะกรรมการบรหารงานกลมจงหวดแบบบรณาการ (กบก.) คณะกรรมการ กรอ. จงหวด และคณะกรรมการ กรอ. กลมจงหวด รวมทงหนวยงานดานความมนคงในพนท ในการก าหนดยทธศาสตรการพฒนาระดบจงหวดและกลมจงหวด โดยเฉพาะจงหวดชายแดน ใหมวสยทศนทกาวทนโลกและสามารถพฒนาเชอมโยงกบประเทศเพอนบานในทศทางทสอดคลองกบนโยบายการพฒนารวมกนระหวางประเทศ

๕.๑๐.๓ สงเสรมศกยภาพดานวชาการและเครอขายของสถาบนการศกษาของไทย เพอสรางความใกลชดทางสงคม วฒนธรรม และปฏสมพนธกบประเทศในอนภมภาค

Page 131: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

บ ท ท ๘

ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม อยางยงยน

๑. สถานการณการเปลยนแปลงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

สถานการณทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศไทย ไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงในบรบทโลก และปจจยภายในประเทศ ทงเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การเพมขนของประชากร การพฒนาเศรษฐกจทมงการเจรญเตบโตและการแขงขนทางดานการคา และการลงทน ท าใหมการใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตเกนศกยภาพในการรองรบของระบบนเวศ ในขณะทขดความสามารถของการบรหารจดการและเครองมอทางนโยบาย เชน ฐานขอมล กฎระเบยบ การบงคบใชกฎหมาย และเครองมอทางเศรษฐศาสตร ยงไมสามารถน ามาใชไดอยางมประสทธภาพ น าไปสความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และสงผลตอความสมดลของระบบนเวศโดยรวมอยางตอเนอง

๑.๑ พนทปาไมยงคงถกบกรกท าลาย สงผลกระทบตอความสมดลของระบบนเวศและความหลากหลายทางชวภาพ พนทปาไมของประเทศไทยมแนวโนมลดลงอยางตอเนอง โดยลดลงจาก ๑๗๑ ลานไร ในป ๒๕๐๔ หรอคดเปนรอยละ ๕๓.๓ เหลอ ๑๐๗.๖ ลานไรในป ๒๕๕๒ หรอคดเปนรอยละ ๓๓.๖ ของพนทประเทศ จากพนทปาทลดลงไดสงผลกระทบตอระบบนเวศปาและความหลากหลายทางชวภาพ ซงเปนแหลงพงพงในการด ารงชวตของชมชน และเปนพนฐานการพฒนาเศรษฐกจของประเทศในอนาคต ไดมการบรหารจดการเพอการอนรกษและใชประโยชน โดยมการคนพบสงมชวตชนดพนธใหมในประเทศไทยหลายชนด แตจ านวนชนดพนธทเสยงตอการสญพนธกมจ านวนเพมมากขน

๑.๒ ทรพยากรทางทะเลและชายฝงมแนวโนมเสอมโทรมลงอยางตอเนอง ปจจบนประเทศไทย มพนทปาชายเลนรวม ๑.๕ ลานไร คดเปนรอยละ ๐.๕ ของพนทประเทศ ทรพยากรทางทะเลและชายฝงยงคงไดรบแรงกดดนจากการขยายตวของการพฒนา การกอสรางโครงสรางพนฐาน การทองเทยว และการท าประมงโดยขาดการควบคมอยางเหมาะสม รวมทงการเปลยนแปลงทางกายภาพอนไดแก ปญหาการกดเซาะชายฝง โดยตงแตอดตถงป ๒๕๕๐ แนวชายฝงทะเลทวประเทศถกกดเซาะ ๑๕๕ แหง รวมเปนความยาวประมาณ ๖๐๐ กโลเมตร สญเสยทดนไปถง ๑๑๓,๐๔๒ ไร คดเปนมลคาความเสยหายเฉพาะทดนประมาณ ๑ แสนลานบาท สวนพนทแนวชายฝงทะเลอาวไทยตอนในทงหมดซงไดรบการจดเปนพนทชมน าทมความส าคญระดบชาต พบวา มอตราการกดเซาะรนแรงมากกวา ๕ เมตรตอป

๑.๓ ทรพยากรดนเสอมโทรมและมความขดแยงในการใชประโยชนทดน ทรพยากรดนซงเปนปจจยการผลตทส าคญ มทงปญหาคณภาพดนเสอมโทรม การใชทดนทไมเหมาะสมกบศกยภาพพนท และปญหาการกระจายการถอครองทดน พนทดนเสอมโทรมในระดบรนแรงและระดบวกฤตเทากบ ๓๖ ลานไร คดเปนรอยละ ๑๑.๒ ของพนทประเทศ มการเขาครอบครองใชประโยชนทดนในพนทอนรกษ รวมทงมการขยายตวของเมอง พนทอตสาหกรรมและพาณชยกรรม รกพนทเกษตรกรรมมากขน

Page 132: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๐๐

๑.๔ ปญหาการขาดแคลนน าและภยพบตทางธรรมชาต ทงอทกภยและปญหาภยแลงมแนวโนมจะเกดขนบอยครงและทวความรนแรงขน โดยความสามารถเกบกกน าเพอน ามาใชงานไดในฤดแลง มเพยง ๗๔,๐๐๐ ลานลกบาศกเมตร สามารถใชไดจรงเพยงปละประมาณ ๕๕,๐๐๐ ลานลกบาศกเมตร สนองความตองการใชน าไดเฉพาะในพนทชลประทานเทานน ขณะท ความตองการใชน าจะเพมขนจาก ๕๗,๔๕๒ ลานลกบาศกเมตรตอป ในป ๒๕๕๑ เปน ๖๕,๔๕๒ ลานลกบาศกเมตรตอป ในป ๒๕๕๙ โดยภาคกลางมความตองการใชน ามากทสด รองลงมาคอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคเหนอ และภาคใต ตามล าดบ ดงนน โอกาสทความรนแรงของปญหาการขาดแคลนน า และความขดแยงจากการแยงชงน าระหวางลมน าและระหวาง ภาคการผลตจะเพมสงขนในทกสาขาการผลต ทงน หมบานทมความเสยงตอการเกดภยแลงในระดบปานกลางถงระดบรนแรงมประมาณรอยละ ๓๔.๐ ของจ านวนหมบานทงประเทศ โดยลมน าภาคตะวนออกเฉยงเหนอมความเสยงมากทสด ในขณะทมหมบานเสยงตออทกภย น าหลากและดนถลมม ๒,๓๗๐ หมบาน โดยหมบานทเสยงภยสงม ๓๙๘ หมบาน ทงน ภาคเหนอมความเสยงมากทสด สาเหตส าคญเกดจากการทพนทปาตนน า ถกบกรกท าลาย

๑.๕ ความตองการใชแรและพลงงานมเพมขนอยางตอเนอง กอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอม ความตองการทรพยากรแรเพอเปนฐานการผลตในภาคอตสาหกรรมและการพฒนาอนๆ ยงคงเพมสงขน ท าใหมการผลตและน าเขาจากตางประเทศเพมขน ซงผลจากการพฒนาทรพยากรแรไดสงผลกระทบตอสงแวดลอม สขภาพอนามย และวถชวตของประชาชนและชมชน เชน กรณปญหาการปนเปอนของตะกวในล าหวยคลต อ าเภอทองผาภม จงหวดกาญจนบร ทเกดจากการชะลางกากตะกอนและการแตงแร และการปนเปอนของ สารแคดเมยมในดน ในขาว และพนทเกษตรกรรม จากการท าเหมองแรสงกะสในอ าเภอแมสอด จงหวดตาก เปนตน รวมทงยงมปญหาการจดการหนาดน และการปนเปอนในพนทเหมองทปดกจการแลวและพนทโดยรอบ

ความตองการใชพลงงานของประเทศเพมขนตลอด ๓๐ ปทผานมา โดยในชวง ๕ ปทผานมา มการใชพลงงานเพมขนเฉลยรอยละ ๒.๑ ตอป จงตองมการน าเขาพลงงานจากตางประเทศ โดยเฉพาะน ามนดบทมสดสวนการน าเขาสงถงเกอบรอยละ ๗๐.๐ ของปรมาณการน าเขาพลงงานเชงพาณชยทงหมด รวมทงมการพฒนาพลงงานทางเลอกอนๆ เพอทดแทนการน าเขาพลงงานจากตางประเทศ โดยสนบสนนใหมการวจยและพฒนาดานพลงงานหมนเวยน และพลงงานทดแทนทเปนมตรตอสงแวดลอม อยางไรกตาม การพฒนาและการใชพลงงานไดกอใหเกดผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางมาก เนองจากการผลตพลงงานมการใชทรพยากรธรรมชาตหลายประเภท เชน ทรพยากรน า ปาไม และแร อกทงการพฒนาและการใชพลงงานทมการปลอยสารมลพษทางอากาศไดกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอม และมแนวโนมเพมสงขน ดงเชนกรณการผลตพลงงานไฟฟาทใชถานหน กาซธรรมชาต หรอชวมวลเปนเชอเพลง เปนตน รวมทงยงเปนสาเหตส าคญประการหนงในการท าใหเกดการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ นอกจากน ความตองการและราคาพลงงานทเพมสงขนอาจน าไปสการบกรกพนทปาไมเพอขยายพนทเพาะปลกพชพลงงานอกดวย

Page 133: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๐๑

๑.๖ สถานการณมลพษและสงแวดลอมดานตางๆ เชน มลพษทางอากาศ น า และขยะมลฝอย มแนวโนมเสอมโทรมและรนแรงเพมขนจากการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ การขยายตวของชมชน และพฤตกรรมการบรโภคทฟมเฟอย กลาวคอ

๑.๖.๑ มลพษทางอากาศในเขตเมองใหญและพนทเศรษฐกจทส าคญมคาเกนมาตรฐาน ในป ๒๕๕๑ มการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด ๑๙๓.๘ ลานตน หรอรอยละ ๙๘.๐ ของการปลอยสารมลพษทางอากาศทงหมด โดยสวนใหญมาจากกจกรรมการผลตไฟฟา คมนาคมและขนสง และอตสาหกรรมการผลต ในขณะทคณภาพอากาศยงคงมปญหาเรองฝนละอองขนาดเลกเกนคามาตรฐาน เชน ในจงหวดสระบร แมฮองสอน เชยงราย ล าปาง กรงเทพมหานคร เชยงใหม พระนครศรอยธยา สมทรปราการ ระยอง และชลบร เปนตน สาเหตหลกเกดจากการจราจรขนสงในเขตเมอง การอตสาหกรรม หมอกควนจากการเผาในทโลงและ ไฟปา บรเวณพนทรมถนนในเขตกรงเทพมหานคร และปรมณฑล ยงคงไดรบผลกระทบจากมลพษทางเสยงทมาจากการจราจร ทมคาสงเกนมาตรฐาน รวมทงยงมปญหาการจดการมลพษทางเสยงของทาอากาศยานสวรรณภม

๑.๖.๒ สถานการณการปลอยกาซเรอนกระจกเพมขนอยางตอเนอง ในป ๒๕๔๗ ประเทศไทยปลอยกาซเรอนกระจกรวมทงสน ๒๖๕.๙ ลานตน รวมการปลอยจากภาคการเปลยนแปลงการใชพนทและ ปาไม ทงนอตราการปลอยกาซเรอนกระจก เพมขนรอยละ ๕.๖ จากป ๒๕๔๖ โดยภาคการผลตและการใชพลงงานปลอยกาซเรอนกระจกมากทสด คดเปนรอยละ ๖๓.๐ รองลงมาคอ ภาคเกษตร ภาคอตสาหกรรม และภาคของเสย คดเปนรอยละ ๑๗.๐ , ๗.๐ และ ๔.๐ ของการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมด ตามล าดบ

๑.๖.๓ ปญหามลพษทางน านบวนจะรนแรงมากขนจากการเพมขนของจ านวนประชากรและจ านวนโรงงานอตสาหกรรมทเตบโตขนตามการขยายตวของเศรษฐกจ ในป ๒๕๕๓ คณภาพน าในแมน า สายหลกและแหลงน าส าคญของประเทศ ทมคณภาพอยในเกณฑดและพอใช คดเปนรอยละ ๖๑.๐ โดยมแนวโนมเสอมโทรมลงเมอเทยบกบป ๒๕๕๒ และ ๒๕๕๑ ทมสดสวนคณภาพน าทอยในเกณฑดและพอใชรวมกนถงรอยละ ๖๖.๐ และ ๗๖.๐ ตามล าดบ สวนน าบาดาลในหลายพนทมการปนเปอนจากสารเคมทเปนอนตราย

๑.๖.๔ ปรมาณของเสยทงจากชมชนและภาคอตสาหกรรมเพมขนและยงขาดการจดการทถกตอง ปรมาณขยะมลฝอยชมชนมจ านวนประมาณ ๑๕.๒ ลานตน แตไดรบการก าจดอยางถกตองเพยงรอยละ ๓๘ และมอตราการน ากลบมาใชประโยชนใหม เพยงรอยละ ๒๖.๐ ส าหรบของเสยอนตรายเกดขนประมาณ ๓.๑ ลานตนในป ๒๕๕๓ โดยมาจากภาคอตสาหกรรมรอยละ ๗๗.๐ ทงนของเสยอนตรายทเกดขนมากกวารอยละ ๗๐.๐ เกดขนในพนทภาคตะวนออก และกรงเทพมหานครและปรมณฑล โดยรอยละ ๙๗.๐ ของของเสยอนตรายจากภาคอตสาหกรรมไดรบการจดการอยางเหมาะสม โดยมโรงงานทรบจดการของเสยอนตราย ๓๑๑ แหง ขดความสามารถในการรองรบ ๑๐.๗ ลานตนตอป แตโรงงานสวนใหญตงอยในพนทภาคกลางและ ภาคตะวนออก สงผลใหแหลงก าเนดของเสยอนตรายในภมภาคอนตองเสยคาใชจายในการขนสงเพอน าไปก าจดสง จงท าใหมการเกบรวบรวมของเสยอนตรายไวในโรงงาน หรอมการลกลอบทงปนไปกบขยะมลฝอยชมชน

๑.๖.๕ การใชสารเคมในภาคเกษตรกรรมและภาคอตสาหกรรมยงคงมแนวโนมเพมขน แตการใชกลไกควบคมยงขาดประสทธภาพ ท าใหมทะเบยนสารเคมทางการเกษตรมากเปนอนดบ ๑ ของโลก ในป ๒๕๕๓ มการผลตและน าเขาสารเคมจากตางประเทศรวม ๔๐.๕ ลานตน โดยเปนการน าเขาจากตางประเทศประมาณ ๑๕.๕ ลานตน และผลตเองในประเทศ ๒๕ ลานตน เพมขนจากป ๒๕๕๑ ซงมการผลตและน าเขาสารเคมจากตางประเทศ ๒๙.๕ ลานตน ท าใหมโอกาสเสยงตอการเกดปญหาดานสงแวดลอมและสขภาพอนามยของประชาชน อนเนองมาจากการรวไหลจากการขนสง การจดเกบทไมปลอดภย และการใชทไมถกวธ นอกจากน การเกดอบตภยจากสารเคมกมแนวโนมเพมขนดวยเชนกน

Page 134: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๐๒

๑.๗ การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในปจจบนยงไมมประสทธภาพเทาทควร ขาดการบรณาการรวมระหวางหนวยงานรบผดชอบทเกยวของ สงผลใหการก าหนดเครองมอและกลไกในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเปนแบบแยกสวน ระบบการจดการขอมลดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมยงไมเปนมาตรฐาน ไมครอบคลม และขาดการเชอมโยงกบขอมลดานเศรษฐกจและสงคม กฎหมายมลกษณะของการบรหารจดการทรพยากรรายสาขา ขาดประสทธภาพในการบงคบใช ขาดความเปนธรรม และไมโปรงใส นอกจากน ยงมปญหาการทจรตคอรรปชน และความไมเปนธรรมในการจดสรรทรพยากร เชน ทดน น า และปาไม เปนตน สงผลใหเกดความไมไววางใจในการบรหารจดการของภาครฐ ในขณะทเกดชองวางทางนโยบายในการบรณาการระหวางการอนรกษสงแวดลอมกบการพฒนาเศรษฐกจ ประกอบกบความออนแอของกลไกการจดการสงแวดลอมและการบงคบใชกฎหมาย และความไมมประสทธภาพของเครองมอก ากบและควบคมในการบรรเทาผลกระทบของโครงการขนาดใหญ สงผลใหเกด ผลกระทบมากมายจากโครงการพฒนาเศรษฐกจขนาดใหญของทงภาครฐและเอกชน แมโครงการพฒนาเหลานจะตอบสนองเปาหมายทางเศรษฐกจและเพมรายได แตกอใหเกดผลกระทบทางดานสงคมและสงแวดลอมหลายประการ ดงเชน กรณปญหามลพษในพนทมาบตาพดและบรเวณใกลเคยงจงหวดระยอง ซงเปนผลสบเนองมาจากการเตบโตของอตสาหกรรมโดยขาดการควบคมการปลอยมลพษใหเปนไปตามกฎหมายก าหนด กอใหเกดมลพษดานอากาศเกนมาตรฐานคณภาพอากาศในบางจดตรวจวด การปนเปอนโลหะหนกและสารอนทรยระเหยงายของน าผวดน น าใตดนและน าทะเล ปญหาขยะและกากของเสยชมช น การลกลอบทงขยะอตสาหกรรม และการเกดอบตภยจากการรวไหลของสารเคมบอยครง กอใหเกดความเสยงตอสขภาพของประชาชนในพนท และมผลกระทบตอความเปนอยของประชาชนและคณภาพสงแวดลอม สงผลใหภาคประชาชนขาดความเชอมนตอการพฒนาอตสาหกรรมและการแกไขปญหาสงแวดลอมของภาครฐ ซงมผลกระทบตอการขยายพนทอตสาหกรรมแหงใหม

๑.๘ พนธกรณและขอตกลงระหวางประเทศทงดานการคา การลงทน และการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยเฉพาะอยางยงพนธกรณทเกยวของกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ มแนวโนมทวความเขมขนและจะสมพนธกนมากขน โดยคาดวาพนธกรณและขอตกลงเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ภายหลงการสนสดระยะแรกของการด าเนนการตามพธสารเกยวโตในป ๒๕๕๕ จะท าใหกลมประเทศก าลงพฒนาตองมสวนรวมมากขนในการลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก ประกอบกบการกดกนทางการคาทเปนผลมาจากมาตรการแกไขปญหาจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะเพมมากขน ทงในรปแบบทเปนมาตรการภาษ และในรปแบบทไมใชมาตรการภาษ นบเปนความทาทายในการวางยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศตอไปในอนาคตใหสามารถรองรบการเปลยนแปลงในบรบทโลกดงกลาว

๒. การประเมนความเสยง การเปลยนแปลงภายในและภายนอกประเทศทจะเกดขนอยางรวดเรว สงผลใหประเทศไทยตองเผชญกบความเสยงในหลายมตทสงผลกระทบตอฐานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ดงน

๒.๑ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะสงผลใหสถานการณและแนวโนมทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทเสอมโทรมทวความรนแรงยงขน ประเทศไทยมความเปราะบางหลายดานและมแนวโนมทจะไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ดงน

Page 135: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๐๓

๒.๑.๑ การสญเสยพนทชายฝง พนทชายฝงประเทศไทยทมความเสยงสงทจะไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในอนาคตอยางรนแรง ทงจากปญหาชายฝงถกกดเซาะ และแนวโนมการเพมสงขนของระดบน าทะเล ซงจะสงผลกระทบตอทรพยากรทางทะเลและชายฝงโดยตรง รวมทงการประกอบอาชพและแหลงทอยอาศยของประชาชน ท าใหเกดการยายถนฐาน

๒.๑.๒ การขาดแคลนน า จากการทปรมาณฝนทมความแปรปรวนในหลายพนท การเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศจะสงผลกระทบตอปรมาณน าทาและน าใตดนในระยะยาว ในขณะทความตองการใชน าเพมสงขน ท าใหเกดความไมสมดลของปรมาณน า จนสงผลกระทบตอการด ารงชวต ระบบนเวศ และสภาพแวดลอมของพนท

๒.๑.๓ ความไมมนคงดานอาหารและพลงงาน การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศมแนวโนมท าใหผลผลตทางเกษตรทส าคญของไทยลดลง อาท ขาว น าตาล และมนส าปะหลง ประกอบกบการหนมาผลตพลงงานทดแทนจากพชอาจสงผลกระทบตอราคาและความมนคงดานอาหารในทสด และอาจสงผลกระทบตอปญหาดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมตามมา เชน การบกรกพนทปา ไมเพอขยายพนทการเกษตร เพอการผลตพลงงาน การขยายตวของการใชปยและสารเคมเกษตรอยางไมถกตอง เปนตน

๒.๑.๔ ภยพบตทางธรรมชาต สถานการณการเกดภยพบตมแนวโนมรนแรงมากขน เนองจากทรพยากรธรรมชาตถกบกรกท าลาย โดยคาดวาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะเปนปจจยเสรมทงดานความถและระดบความรนแรงของภยพบตในหลายพนทของประเทศ ไดแก อทกภย ภยแลง แผนดนถลม วาตภย และไฟปา ซงสงผลกระทบตอความมนคงของมนษย โดยเฉพาะประชากรทมขดความสามารถในการรบมอกบผลกระทบดวยตนเองต า

๒.๒ รปแบบการผลตและพฤตกรรมการบรโภคทฟมเฟอยท าใหทรพยากรธรรมชาตถกใชอยางสนเปลองโดยไมค านงถงขอจ ากด ซงมสาเหตมาจากหลายปจจย ดงน

๒.๒.๑ ประชาชนสวนใหญขาดจตส านกสาธารณะและความตระหนกเกยวกบการบรโภค ทยงยน อาจเปนผลมาจากการขาดความรและความเขาใจ รวมทงไมสามารถเขาถงขอมล เพราะไมมระบบการใหขอมลทเพยงพอตอการตดสนใจ จงใชจายอยางฟมเฟอยตามกระแสวตถนยม กอใหเกดน าเสย อากาศเสย ขยะ และกากของเสยอนตรายเพมมากขน โดยเฉพาะในเขตพนทเมอง

๒.๒.๒ ภาคอตสาหกรรมสวนใหญโดยเฉพาะขนาดกลางและขนาดเลกยงคงใชเทคโนโลย ทมประสทธภาพต าในการผลตและจดการของเสย ท าใหสงผลกระทบกบสงแวดลอม และทรพยากรธรรมชาตถกใชอยางสนเปลอง ขาดประสทธภาพ ไมคมคา และเพมปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกซงเปนตนเหตของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ นอกจากน การออกแบบผลตภณฑใหมวงจรอายทสนลงภายใตอทธพลของกระแสบรโภคนยม ท าใหทรพยากรธรรมชาตถกใชหมดไปอยางรวดเรว

๒.๒.๓ ภาคเกษตรเรงเพมผลผลตตอบสนองตลาดจนสงผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอมและระบบนเวศ การปลกพชเชงเดยวและขยายพนทบกรกพนทปา ใชสารเคมปรมาณมาก ทงปยและยาปราบศตรพช เหลอเปนสารตกคาง ท าลายความอดมสมบรณของดนและท าลายความหลากหลาย ทางชวภาพในทสด รวมทงการไมใหความส าคญกบการสงเสรมและพฒนาระบบเกษตรกรรมยงยนอยางจรงจง เพอชวยสรางความสมดลและการใชทรพยากรธรรมชาตใหเปนไปอยางยงยนและลดมลพษ จงสงผลกระทบใหทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเสอมโทรมลง

Page 136: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๐๔

๒.๓ ความขดแยงเชงนโยบายและความออนแอในการบรหารจดการของภาครฐ

๒.๓.๑ นโยบายการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมกบนโยบายการพฒนาเศรษฐกจมความขดแยงในทางปฏบต โดยเฉพาะนโยบายสงเสรมอตสาหกรรมทเปดรบการยายฐานการผลตของอตสาหกรรมทกอมลพษสง สงผลใหทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมรอยหรอเสอมโทรม ในทางกลบกน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ มาตรา ๖๗ วรรค ๒ สงผลใหการพฒนาโครงสรางพนฐานหรอการลงทนขนาดใหญด าเนนการไดยากขน ซงแมจะเปนผลดตอทรพยากรธรรมชาต แตกลบเปนขอจ ากดตอการพฒนา อาท โครงการพลงงานไฟฟา และอางเกบน าขนาดใหญ เปนตน

๒.๓.๒ กลไกการบรหารไมมประสทธภาพ ขาดการบรณาการ ขาดเอกภาพและความโปรงใส เนนการสงการและควบคม ขาดกระบวนการมสวนรวมของทองถนและชมชน โดยเฉพาะการจดการทรพยากรน าและปาไม การบงคบใชกฎหมายไมเขมงวด ไมเปนธรรม และไมโปรงใส เกดความไมเทาเทยมกนและเออตอการท าลายทรพยากรธรรมชาตในบางกรณ นอกจากน การด าเนนงานตามแผนยงขาดความตอเนอง

๒.๓.๓ การขาดองคความรและระบบขอมลททนสมยของภาครฐ ท าใหการบรหารจดการของภาครฐไมมประสทธผล เชน ระบบฐานขอมลทดนและการใชทดน การบกรกท าลายปา ตลอดจนการ ขาดองคความรทางวทยาศาสตรดานผลกระทบและการเปลยนแปลงระบบนเวศ

๒.๓.๔ ชมชนขาดความไววางใจในการบรหารจดการของภาครฐ ปญหาความขดแยงระหวางชมชนกบภาคเอกชนผผลต และระหวางชมชนกบภาครฐ จากโครงการพฒนาทกอใหเกดมลพษและท าลายวถชวตของชมชน อนเนองมาจากความขดแยงเชงนโยบาย ความออนแอของกลไกการจดการสงแวดลอม ความไมมประสทธภาพของเครองมอก ากบและควบคมผลกระทบของโครงการ และการบงคบใชกฎหมาย สงผลใหภาคประชาชนขาดความเชอมนตอการบรหารจดการ การพฒนาอตสาหกรรม และการแกไขปญหาสงแวดลอมของภาครฐ

๒.๔ มาตรการดานสงแวดลอมเพอแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะซบซอนและทวความเขมขนมากขน กระแสแรงกดดนของประชาคมโลกจะสงผลตอการคาของประเทศ และท าใหประเทศไทยตองเตรยมพรอมรบภาระในการลดการปลอยกาซเรอนกระจกในอนาคตอนใกล การเจรจาภายใตอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เพอหาขอสรปเกยวกบกรอบพนธกรณในอนาคตในการลดกาซเรอนกระจก รวมทงการใชมาตรการกดกนทางการคาทงทเปนมาตรการภาษและไมใชภาษเพอแกไขปญหาจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ มาตรการดานการก าหนดมาตรฐานดานสงแวดลอม และขอบงคบในการเปดเผยขอมลปรมาณคารบอนหรอขอมลการใชน าบนฉลากสนคา หรอแหลงทมาของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทใชเปนวตถดบในการผลตสนคา ทงทเปนมาตรการฝายเดยวและความรวมมอในกรอบทวภาคของหลายประเทศคคาส าคญ ท าใหการผลตทงภาคเกษตร ภาคอตสาหกรรมและ ภาคบรการของประเทศตองปรบเปลยนวธการใหเปนมตรกบสงแวดลอมมากขน

๓. การสรางภมคมกน จากการพจารณาสถานการณและความเสยงทเกดขนในปจจบนและแนวโนมในอนาคตทประเทศไทย

ตองเผชญ ชใหเหนถงผลกระทบทจะเกดกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมซงเปนฐานการพฒนาของประเทศในอนาคต จงจ าเปนตองสรางภมคมกน เพอใหประเทศสามารถลดความเสยงและบรหารจดการ รวมทงสรางความพรอมในการรบมอกบปจจยเสยงดงกลาวขางตนได ทงน เพอใหทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเปนฐานทมนคงในการพฒนาประเทศไดอยางยงยน โดยภมคมกนทส าคญ ไดแก

Page 137: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๐๕

๓.๑ การมระบบฐานขอมลและองคความร เทคโนโลย และภมปญญาทองถนทเหมาะสมในการปรบตวเพอรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทงายตอการเขาถงและใชประโยชน ทงดานภยพบตจากธรรมชาต โรคระบาด และการเปลยนแปลงของปจจยการผลต รวมไปถงการลงทนดาน การพฒนาโครงสรางพนฐานทางกายภาพและการฟนฟระบบนเวศ เชน การฟนฟปาบก การปองกนชายฝง การแกปญหาดนเคม การสรางแหลงกกเกบน า การคนสมดลใหธรรมชาต และการบรรเทาปญหาอทกภยและ ภยแลง

๓.๒ การด าเนนชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง วถชวตไทย และความตระหนกถงประโยชนและคณคาของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จะเปนภมคมกนน าไปสสงคมและเศรษฐกจ สเขยวทมแบบแผนการผลตและบรโภคอยางยงยนและเปนมตรตอสงแวดลอม การแกไขปญหาดวยเทคโนโลยเพยงอยางเดยวอาจไมทนกบปญหาทสะสมอยางตอเนอง หากประชาชนยงคงมพฤตกรรมการบรโภคเกนพอด ขาดความตระหนก รกและหวงแหนในทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การไมใหความส าคญกบระบบเกษตรกรรมยงยนเทาทควร อนจะเปนพนฐานในการเปลยนพฤตกรรมไปสวถแหงการผลตและบรโภคทม ความพอด ประหยด รคณคาและยงยน

๓.๓ เครองมอและกลไกบรหารจดการเพอรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และระบบ ธรรมาภบาลในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จะชวยใหการก าหนดนโยบายและมาตรการเออตอการอนรกษและใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตอยางเหมาะสม มประสทธภาพ มองคความร ขอมล และระบบตดตามประเมนผลทมประสทธภาพ มกฎหมาย ระเบยบขอบงคบ และเครองมอทางเศรษฐศาสตรเพอสรางแรงจงใจและเปลยนแปลงพฤตกรรม ลดการปลอยกาซเรอนกระจกและมลพษ อกทงชวยใหการบรหารจดการเกดความโปรงใสเปนธรรมกบทกภาคสวนในการเขาถงและใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต

๓.๔ ความเขมแขงของชมชนในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การทชมชนมความเขมแขงมากขน สามารถรวมกลมเพอแกไขปญหาและพฒนาเศรษฐกจและสงคมของชมชนได มากขน รวมทงบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตในทองถนของตนเองไดอยางเหมาะสม ท าใหสามารถอนรกษและฟนฟฐานทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพไดอยางยงยน นอกจากนการเปลยนแปลงกระบวนการพฒนาทเนนการมสวนรวมและยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สงผลใหชมชนมขดความสามารถในการพฒนาทสอดคลองกบสภาพภมสงคม ท าใหปรบไปสวถการพงตนเองและเกดความยงยนได

๓.๕ การบรหารจดการทด โดยม ง เนนการบรณาการท ยด พนท เปนหลกในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การปรบปรงเครองมอและกลไกในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหมประสทธภาพ การพฒนาฐานขอมลเพอประกอบการก าหนดนโยบายและวางแผนการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทกระดบ การเพมประสทธภาพการบงคบใชกฎหมายใหเขมงวด เปนธรรม และโปรงใส การแกไขปญหาการทจรตคอรรปชน การจดสรรทรพยากรอยางทวถง เทาเทยมและเปนธรรม การสรางความตระหนกและจตส านกรบผดชอบของทกภาคสวน และการเสรมสรางศกยภาพในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของหนวยงานในระดบภมภาคและทองถน รวมทงการพฒนาศกยภาพในการด าเนนงานภายใตกรอบความรวมมอระหวางประเทศดานสงแวดลอมทเชอมโยงกบการคาและการลงทนอยางเปนระบบ

Page 138: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๐๖

๔. วตถประสงคและเปาหมาย

๔.๑ วตถประสงค

๔.๑.๑ เพออนรกษ และฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหเพยงพอตอการรกษาสมดลของระบบนเวศ และเปนฐานทมนคงของการพฒนาประเทศ

๔.๑.๒ เพอขบเคลอนการผลตและการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม เพอใหประเทศ กาวไปสการเปนสงคมคารบอนต า

๔.๑.๓ เพอสรางภมคมกน และเตรยมความพรอมในการรองรบและปรบตวตอผลกระทบ จากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และประเดนสงแวดลอมโลก

๔.๑.๔ เพอสรางความเปนธรรมในการเขาถงและใชประโยชนทรพยากรธรรมชาต และมการคมครองรกษาผลประโยชนของประเทศจากขอตกลงและพนธกรณระหวางประเทศ

๔.๒ เปาหมาย

๔.๒.๑ เพมความอดมสมบรณของฐานทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพ โดยรกษาพนทอนรกษไวไมนอยกวารอยละ ๑๙.๐ เพมพนทปาไมใหไดรอยละ ๔๐.๐ ของพนทประเทศ และ เพมพนทปาชายเลนไมนอยกวาปละ ๕,๐๐๐ ไร

๔.๒.๒ เพมประสทธภาพการบรหารจดการน าทงระบบเพอลดปญหาการขาดแคลนน าและ การบรรเทาอทกภย รวมทงเพมพนทชลประทานเฉลยปละ ๒๐๐,๐๐๐ ไร เพอสนบสนนความมนคงดานอาหาร

๔.๒.๓ สรางคณภาพสงแวดลอมทด ลดมลพษและผลกระทบตอสขภาพของประชาชนจากการพฒนา โดยควบคมคณภาพน าในแหลงน าหลกและแมน าสายส าคญใหอยในเกณฑตงแตพอใชขนไปไมนอยกวารอยละ ๘๐.๐ ฟนฟคณภาพน าทะเลชายฝงโดยเฉพาะบรเวณอาวไทยตอนในไมใหอยในเกณฑเสอมโทรมมาก คณภาพอากาศในเขตเมองและเขตอตสาหกรรมอยในเกณฑมาตรฐาน การจดการขยะชมชนถกหลกสขาภบาลเพมขนมากกวารอยละ ๕๐.๐ ของปรมาณขยะมลฝอยทเกดขน และมการน าขยะกลบมาใชใหมไมนอยกวา รอยละ ๓๐.๐

๔.๒.๔ เพมขดความสามารถในการปรบตวเพอรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศและภยพบตใหมความพรอมทงระดบประเทศ พนท และชมชน

๔.๒.๕ เพมประสทธภาพการลดการปลอยกาซเรอนกระจก

๔.๒.๖ เพมประสทธภาพการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และชมชนสามารถอยรวมกบปาไดอยางเกอกลกน

๔.๓ ตวชวด

๔.๓.๑ สดสวนพนทปาไม และสดสวนพนทอนรกษตอพนทประเทศ

๔.๓.๒ สดสวนจ านวนหมบานทขาดแคลนน าตอจ านวนหมบานทงประเทศ สดสวนจ านวนหมบานทประสบอทกภยตอจ านวนหมบานทงประเทศ พนทชลประทาน และปรมาณกกเกบน าตอจ านวนประชากร

Page 139: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๐๗

๔.๓.๓ คณภาพน าในแหลงน าหลกและแมน าสายส าคญ คณภาพน าทะเลชายฝง คณภาพอากาศในเขตเมองและเขตอตสาหกรรม อตราการก าจดขยะชมชนถกหลกสขาภบาล และอตราการน าขยะกลบมาใชใหม

๔.๓.๔ สดสวนการปลอยกาซเรอนกระจกตอหว เปรยบเทยบกบล าดบขนการพฒนาท แสดงโดยผลตภณฑมวลรวมในประเทศตอหว

๔.๓.๕ เครองมอและกลไกในการบรหารจดการรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ฐานขอมลและแผนทแสดงพนทเสยงภยจากผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ทงระดบประเทศ ภมภาค และจงหวด กลไกการเฝาระวงและระบบเตอนภยลวงหนาในพนททไดรบผลกระทบและพนทเสยงภยธรรมชาต

๔.๓.๖ ปรมาณและมลคาความเสยหายจากภยพบตทางธรรมชาต

๔.๓.๗ จ านวนองคกรทสามารถพฒนาใหเปนสภาสงแวดลอมชมชนทองถน กฎหมายในการคมครองรกษาผลประโยชนของประเทศใหสอดคลองกบการเขาสประชาคมอาเซยน และประชาคมอนๆ

๕. แนวทางการพฒนา ปญหาความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สะทอนใหเหนวาการพฒนาประเทศ

ในชวงทผานมาขาดความสมดลและไมยงยน ขณะทประเทศไทยก าลงจะตองเผชญกบความทาทายทส าคญยงในมตของการพฒนาจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ดงนน ในการก าหนดทศทางยทธศาสตรการพฒนาประเทศภายใตแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ จงควรใหความส าคญกบการอนรกษและฟนฟดแลฐานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ควบคกบการใชอยางตระหนกรคณคา บรหารจดการอยางด สรางความเปนธรรม ลดความเหลอมล าและความขดแยงในการเขาถงและการใชประโยชนทรพยากร และค านงถงตนทนสงแวดลอมของประเทศ การปรบกระบวนทศนการพฒนาและขบเคลอนประเทศไปสการเปนเศรษฐกจและสงคมคารบอนต าและเปนมตรกบสงแวดลอม การยกระดบขดความสามารถในการรบมอและปรบตวตอ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพอใหสงคมมภมคมกน การเตรยมความพรอมเพอรบมอกบภยพบตทางธรรมชาต การควบคมและลดมลพษเพอสรางคณภาพสงแวดลอมทดใหกบประชาชน และการพฒนาระบบ การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหมประสทธภาพ โปรงใสและเปนธรรม รวมทงการสรางภมคมกนดานการคาจากเงอนไขดานสงแวดลอมและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ตลอดจนการ เพมบทบาทประเทศไทยในเวทประชาคมโลกทเกยวของกบกรอบความตกลงและพนธกรณดานสงแวดลอมระหวางประเทศ ดงน

๕.๑ การอนรกษ ฟนฟ และสรางความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มแนวทางหลก ดงน

๕.๑.๑ คมครอง ปองกน รกษา ฟนฟพนทปาไม และเขตอนรกษ โดยอนรกษ พนทเปราะบางทมความส าคญเชงนเวศ สรางพนทเชอมตอระหวางปา วางระบบเพอแกไขปญหาการบกรกถอครองทดนในพนทปาไม โดยใหมการจดท าทะเบยนผถอครองทดนในพนทอนรกษทงหมด ด าเนนการพสจนสทธ และรวมมอกบผมสวนไดเสยจดท าแนวเขตพนทอนรกษ เพอใหเปนทยอมรบรวมกน ควบคมการใชประโยชนพนทตนน าและการใชสารเคมการเกษตรในพนทตนน าอยางเขมงวด สงเสรมเครอขายอนรกษและปองกนการบกรกปาไม โดยภาคประชาชนและชมชน สงเสรมหลกการชมชนอยรวมกบปา การปลกปา ๓ อยาง ประโยชน ๔

Page 140: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๐๘

อยาง สงเสรมการจดการปาชมชน การฟนฟและการปลกปาในรปแบบวนเกษตร โดยใหความส าคญกบพนท ตนน าและพนทรอยตอตามแนวเขตอนรกษ รวมทงสนบสนนการปลกตนไมและการปลกปาอยางจรงจง โดยเฉพาะในระดบครวเรอนและชมชน ภายใตแนวคดและกลไกสงเสรมทเหมาะสม เชน ธนาคารตนไม หรอการปลกตนไมใชหน และใหมการจดท าแผนสงเสรมการปลกปาของประเทศทสามารถขบเคลอนไดอยางเปนรปธรรม

๕.๑.๒ พฒนาระบบฐานขอมล ระบบสารสนเทศภมศาสตร และการจดการองคความร เพอใชเปนเครองมอในการวางแผนและพฒนาประสทธภาพการบรหารจดการ โดยสนบสนนใหมการจดท าแผนทแนวเขตทดนของรฐและการใชประโยชนในเขตพนทอนรกษใหเกดความชดเจน เพอใหทราบถงขอเทจจร งและสามารถวางระบบการจดการแกไขปญหาใหสอดคลองกบสถานการณปจจบน รวมทงสนบสนนการจดท าฐานขอมลทรพยากรปาไม ความหลากหลายทางชวภาพ ทรพยากรชายฝง ปาชายเลน แหลงน า ทดน และทรพยากรแร เผยแพรตอสาธารณะอยางตอเนองทกปผานทางสออเลกทรอนกสและสออนๆ ปรบปรงระบบการจดท าฐานขอมลพนทปาไม และการใชประโยชนทดนในเขตอนรกษ โดยใชระบบเทคโนโลยอวกาศและภาพถายดาวเทยม ใหเปนมาตรฐานทยอมรบรวมกน และสามารถตดตามตรวจสอบการเปลยนแปลงพนทปาและการใชประโยชนทดนได

๕.๑.๓ ปรบปรงการบรหารจดการทดนทงระบบและกระจายการถอครองทดนใหเกดความเปนธรรม โดยใหมการจดท าระบบสารสนเทศและทะเบยนขอมลทดนและแผนทแหงชาต แสดงการครอบครองใชประโยชนทดนประเภทตางๆ ในทดนของรฐ ทดนเอกชน และทดนทมการถอครองโดยไมมเอกสารสทธ เพอใชเปนขอมลการบรหารจดการและปองกนการขยายพนทเกษตรกรรมเขาไปในเขตอนรกษ ก าหนดมาตรการเพอกระจายการถอครองทดนใหเปนธรรม เชน จดเกบภาษทดนในอตรากาวหนา ใหมการใชประโยชนจากพนทรกราง และจดใหมระบบและองคกรบรหารจดการทดนใหเปนรปธรรมโดยเรว เพอลด ความสญเสยพนททเหมาะสมส าหรบการเกษตร และเปนการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ใหเปนไปอยางเหมาะสม ตลอดจนก าหนดมาตรการปองกนการสญเสยกรรมสทธทดนของเกษตรกรรายยอย เพอคมครองความมนคงและฐานการด ารงชวตของเกษตรกรยากจน

๕.๑.๔ เรงรดพฒนาและฟนฟคณภาพดนเพอสนบสนนการเพมประสทธภาพการผลตการเกษตรและความมนคงทางอาหาร โดยสงเสรมและพฒนาระบบเกษตรกรรมยงยน แกไขปญหาดนเคม ดนขาดอนทรยวตถ และการชะลางพงทลายของหนาดน ดวยเทคโนโลยและนวตกรรมทเหมาะสม อาท การพฒนาพนธพชทนเคมทใชในการฟนฟบ ารงดน การใชน าหมกชวภาพและปยอนทรยเพอเพมธาตอาหารในดน การปลกหญาแฝกและการปลกพชคลมดนเพอลดการชะลางพงทลายของหนาดน เปนตน รวมทงสงเสรมการท าวจยเพอแกปญหาดนเปรยว ดนเคม สนบสนนการด าเนนงานของหมอดนอาสา และสงเสรมความรวมมอระหวางภาครฐ ภาควชาการและภาคเอกชน ในการพฒนาเทคโนโลย ถายทอดองคความร พฒนากระบวนการสงเสรมและการจดการ สรางศนยการเรยนรและบมเพาะเกษตรกร เพอใหสามารถน าความร และเทคโนโลยการอนรกษฟนฟบ ารงดนไปใชประโยชนในพนทอยางไดผล

๕.๑.๕ วางระบบการบรหารจดการทรพยากรทางทะเลและชายฝง โดยพฒนาระบบ การจดการรวมในการจดการทรพยากรชายฝง ทงดานการอนรกษ การทองเทยว และการพฒนาฟนฟทรพยากรประมง ผลกดนยทธศาสตรความมนคงแหงชาตทางทะเล บรรเทาผลกระทบจากภยธรรมชาตทรนแรงและการกดเซาะชายฝง โดยสงเสรมการปลกปาชายเลน ฟนฟแนวปะการง อนรกษแหลงหญาทะเล และสาหรายทะเล สงเสรมการจดการพนทชายฝงโดยการมสวนรวมของชมชน เพอการใชประโยชนทรพยากรและการท าประมงชายฝงอยางยงยน ปรบปรงการออกแบบและมาตรฐานการกอสรางเขตชมชน อตสาหกรรม และ

Page 141: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๐๙

โครงสรางพนฐานบรเวณชายฝง โดยค านงถงผลกระทบของการเปลยนแปลงทางสมทรศาสตรและปญหาการกดเซาะชายฝงในภาพรวม รวมทงใหมการวางแผนระยะยาวเพอรองรบการเพมขนของน าทะเล ทจะสงผลกระทบตอเมองและพนทชายฝง

๕.๑.๖ เรงรดการบรหารจดการน าแบบบรณาการ เพอสนบสนนความมนคงดานอาหารและพลงงาน และลดปญหาอทกภยและภยแลงไดอยางยงยน โดยปรบปรงกลไกการจดการน าแบบองครวม ดวยการปรบปรงกฎหมายการจดการน า การเสรมสรางความเขมแขงขององคกรลมน าและองคกรทองถนในการจดการน า และการจดท าแผนบรหารจดการน าในแตละลมน าอยางบรณาการตงแตการจดการปาตนน า ความตองการใชน าจนถงการจดการน าเสยทเชอมโยงกบแผนพฒนาในทองถนทงระดบจงหวด กลมจงหวด ใหเกดประสทธภาพในการจดการน า การจดการพนทวกฤตภยแลงและน าทวม การพฒนาระบบโครงขายน า การพฒนาระบบขอมลความมนคงดานน าและการพยากรณน าเพอประโยชนในการจดสรรน าทเปนธรรมกบ ทกภาคสวน รวมทงการปองกนภยและเตอนภยน าแลงและน าทวม โดยการบงคบใชผงเมอง และการปรบปรงระบบโครงสรางพนฐาน สงกอสราง ทอยอาศยไมใหกดขวางทางไหลของน า และการปรบวถการด ารงชวตใหเหมาะสมกบสภาพพนทเพอรองรบลดผลกระทบจากอทกภยและภยแลง ตลอดจนการปองกน และเฝาระวงคณภาพน าใหมมาตรฐานเหมาะสมและปลอดภยส าหรบการบรโภค การด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ และการรกษาระบบนเวศโดยใหองคกรปกครองทองถน ชมชน และสถาบนการศกษาในทองถนมสวนรวมในการวางแผนและบรหารจดการดวยภมปญญาและวฒนธรรมทองถนผสานกบเทคโนโลยการจดการน า

๕.๑.๗ พฒนาปรบปรงและฟนฟแหลงน า เพอเพมปรมาณน าตนทนในแหลงน าท มศกยภาพในการกกเกบน า ใหเหมาะสมกบระบบนเวศ ภมสงคม เศรษฐกจและความตองการรวมกนของชมชนทองถนและผมสวนไดเสย เพอสนบสนนการเพมผลผลตเพอสรางความมนคงดานอาหารและพลงงาน แกประเทศ โดยการเพมพนทชลประทานและประสทธภาพการกระจายน าของระบบชลประทานอยางทวถงและเปนธรรม การพฒนาแหลงน าตามแนวพระราชด าร ทงแหลงน าผวดน แหลงน าบาดาล แหลงน าชมชน และแหลงน าในไรนา รวมทงแกมลงและฝายชะลอน า ตลอดจนการผนน าระหวางลมน าทงภายในและระหวางประเทศใหสอดคลองกบศกยภาพของพนท ควบคกบการจดการความตองการใชน า โดยค านงถงความสมดลและเปนธรรมในการจดสรรน าใหภาคการใชน าตางๆ กบปรมาณน าตนทนทมอย และความพรอมของประชาชนในพนท

๕.๑.๘ พฒนาและสงเสรมใหเกดการใชน าอยางมประสทธภาพ คมคา และไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม โดยจดระบบการกระจายน าใหเหมาะสมในทกภาคสวน ทงภาคเกษตร อตสาหกรรม และอปโภคบรโภค ใชหลกการลด การใชซ า และการน ากลบมาใชใหม และจดท าขอมลการใชน า (Water Footprint) รวมทงเพมประสทธภาพการใชน าของภาคการเกษตร และสงเสรมการปลกพชทใชน านอยในชวงฤดแลง เพอลดปญหาการขาดแคลนน า

๕.๑.๙ จดท าแผนแมบทโครงสรางพนฐานดานทรพยากรน าเพอการอปโภค บรโภคอยางเปนระบบ โดยจดการน าผวดนและน าใตดนอยางผสมผสานตามศกยภาพของพนท เพอใหประชาชนสามารถเขาถงน าสะอาดไดอยางทวถง

๕.๑.๑๐ สงเสรมการอนรกษ ใชประโยชนจากทรพยากรชวภาพ และแบงปนผลประโยชนอยางเปนธรรม โดยจดใหมการคมครองพนทอนรกษและระบบนเวศทเปราะบาง ซงเปนถนก าเนดของสมนไพร มความหลากหลายทางชวภาพทสมบรณ และเปนถนทอยของพนธพชพนธสตวทหายากและใกลสญพนธ

Page 142: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๑๐

สงเสรมการอนรกษพนธกรรมทองถนโดยองคกรชมชน ปรบปรงกฎระเบยบใหเออตอการเขาถงและการใชประโยชนทรพยากรชวภาพเพอการพงตนเองและการสรางความมนคงดานอาหารและสขภาพในระดบชมชน รวมทงการสรางนวตกรรมจากทรพยากรชวภาพ เพอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ ภายใตกลไกการแบงปนผลประโยชนอยางเปนธรรม รวมทงการสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจจากนวตกรรมและการใชประโยชนทรพยากรชวภาพอยางยงยน

๕.๒ การปรบกระบวนทศนการพฒนาและขบเคลอนประเทศเพอเตรยมพรอมไปสการเปนเศรษฐกจและสงคมคารบอนต าและเปนมตรกบสงแวดลอม มแนวทางหลก ดงน

๕.๒.๑ ปรบโครงสรางการผลตของประเทศเพอเตรยมพรอมไปสเศรษฐกจคารบอนต าและเปนมตรกบสงแวดลอม โดย

๑) เพมโอกาสในการปรบเปลยนกระบวนการผลตภาคอตสาหกรรมโดยเฉพาะอตสาหกรรมทมการปลอยกาซเรอนกระจกสง อาท การผลตไฟฟา ซเมนต เหลก อเลกทรอนกส ยานยนต รวมทงวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ไปสการผลตทสะอาดและเปนมตรตอสงแวดลอม ดวยการสนบสนนสนเชอดอกเบยต าและสทธพเศษดานภาษ เพอการปรบปรงประสทธภาพของอปกรณตามศกยภาพการพฒนาเทคโนโลย การเพมประสทธภาพการใชพลงงาน และการปรบเปลยนเชอเพลงมาใชพลงงานทดแทนทไมกอใหเกดผลกระทบกบสงแวดลอม

๒) ปรบนโยบายสงเสรมการลงทนใหเออสทธประโยชนมากขนส าหรบอตสาหกรรมทปลอยคารบอนต าหรอชวยลดคารบอน รวมทงไมสงเสรมการลงทนในอตสาหกรรมขามชาตทสงผลกระทบสงตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

๓) เรงพฒนากลไกและมาตรการลดกาซเรอนกระจกในประเทศ ทสนบสนนการพฒนาทยงยนและตอบสนองตอการปรบตวของกลไกและมาตรการระหวางประเทศดานการลดกาซเรอนกระจก รวมทงเรงพฒนาเครองมอทางเศรษฐศาสตร หลกเกณฑ และเงอนไขทน าไปสการเปนสงคมทเปนมตรกบสงแวดลอม อาท ภาษสงแวดลอม ภาษคารบอน การพฒนาระบบฉลากคารบอน และคารบอนฟตพรนท การเพมมาตรฐานบงคบเฉพาะดานสงแวดลอม การสงเสรมระบบการประเมนวฏจกรชวตผลตภณฑ รวมถงการสงเสรมการออกแบบและพฒนาผลตภณฑทลดการปลอยกาซเรอนกระจก ตลอดจนสนบสนนการวจยพฒนาทางวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมในสาขาการผลตตางๆ ทน าไปสการลดกาซเรอนกระจก

๔) สนบสนนการอยรวมกนของอตสาหกรรมและชมชนอยางยงยนในลกษณะเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ ทมการใชทรพยากรหมนเวยนใหไดมากทสด และบรหารจดการวตถดบและของเสยอยางเปนระบบครบวงจร และวางกลไกการสอสารกบทกภาคในพนท เพอสรางความรความเขาใจเกยวกบผลประโยชนทจะไดรบจากการพฒนาพนทเชงนเวศ และปรบเปลยนทศนคตของชมชนตอการพฒนาเศรษฐกจ ภาคการผลตและบรการ กอนการจดตงเขตหรอพนทนเวศ เพอใหเกดการยอมรบจากทกภาคสวน ก าหนดมาตรการจงใจเพอสงเสรมใหภาคเอกชนด าเนนธรกจภายใตความรบผดชอบตอสงคม สงเสรมแนวคดในการ ท าธรกจเพอสงคม และเปดโอกาสใหชมชนทองถนลงทนรวมกบภาคธรกจมากขน

๕) สงเสรมการท าการเกษตรท เกอกลกบระบบนเวศ ตามแนวคดของการท าเกษตรกรรมยงยนเพอใหเกดความสมดลโดยจดใหมกลไกใหความรและขบเคลอนทงระดบชมชนและระดบประเทศ สงเสรมการท าเกษตรอนทรย เกษตรผสมผสาน วนเกษตร และเกษตรทฤษฎใหมทชวย ลดการปลอยกาซเรอนกระจก รณรงคใหเกษตรกรใชสารชวภาพทดแทนการใชสารเคม เพอลดผลกระทบกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ลดตนทนการผลต และเพมประสทธภาพการผลตในระยะยาว พฒนา

Page 143: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๑๑

เทคโนโลยการเกษตรทเหมาะสมกบสภาวะและภมสงคมของประเทศ ปรบระบบการใชทดน และการคนควาชนดพนธทใหผลผลตสง ใชน านอย และทนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมทงสนบสนนการสรางตลาดรองรบสนคาเกษตรอนทรย ดานปศสตว สนบสนนใหมการจดการอาหารทใชเลยงโคและกระบอ เพอลดการเกดกาซมเทน ในขณะทดานประมง สงเสรมใหมการท าประมงทค านงถงความสมดลของทรพยากร สตวน าและระบบนเวศ รวมทงปรบปรงระบบการบรหารจดการใหสอดคลองกบมาตรฐานสากล เชน กฎ ระเบยบเกยวกบการปองกน ยบยง และขจดการท าประมงทผดกฎหมาย ขาดการรายงานและไรการควบคมของสหภาพยโรป เปนตน

๖) สงเสรมภาคบรการใหมบทบาทมากขนในการขบเคลอนเศรษฐกจ โดยสงเสรมธรกจบรการทมผลกระทบตอส งแวดลอมนอยและประเทศไทยมศกยภาพสง เชน การทองเทยว การรกษาพยาบาลและสขภาพ รวมทงสงเสรมการทองเทยวเชงนเวศ โดยก าหนดทศทางการพฒนาแหลงทองเทยวใหสอดคลองกบศกยภาพการรองรบของระบบนเวศในพนทและบรหารจดการการใชน าทไมสงผลกระทบตอชมชนและเกษตรกรรายยอย เพอสรางความยงยนใหกบระบบนเวศและการทองเทยวในทองถน เชน สนบสนนและเพมมาตรการดานการทองเทยวเชงคณภาพเพอลดปญหาจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในพนทอทยานแหงชาตหรอชมชนตนแบบ ตลอดจนสงเสรมการใชประโยชนภมปญญาทองถนในการผลตสนคาและบรการสเขยว และสนคาและบรการเชงสรางสรรค เพอน าไปสสงคมเศรษฐกจคารบอนต า

๗) สรางโอกาสทางการตลาดใหกบสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม โดยขยายผลการจดซอจดจางทเปนมตรกบสงแวดลอมของภาครฐใหครอบคลมกวางขวางถงระดบทองถน รวมทงใหครอบคลมถงการจดซอสนคาทางการเกษตรทเปนมตรกบสงแวดลอม เพอกระตนใหเกดการขยายตวของ การผลตใหมากขน ใหสทธพเศษดานภาษกบผประกอบการหรอสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม เพอใหสามารถแขงขนกบสนคาอนๆ รวมทงก าหนดหลกเกณฑและใหรางวลกบหนวยงานของรฐทเปนมตรกบสงแวดลอม ตลอดจนสงเสรมการจดซอจดจางทเปนมตรกบสงแวดลอมในองคกรเอกชนผานหวงโซอปทาน หรอการจดการสงแวดลอมผานคคาทางธรกจ

๕.๒.๒ เพมประสทธภาพการใชพลงงานในภาคคมนาคมและขนสง เพอลดปรมาณกาซ เรอนกระจก โดย

๑) สงเสรมใหประชาชนเปลยนแปลงรปแบบการเดนทางและขนสงสนคาดวยระบบคมนาคมและขนสงทใชพลงงานตอหนวยต ากวาทางถนนทเปนรปแบบการเดนทางและขนสงสนคาหลกในปจจบน และพฒนาโครงขายเชอมโยงระบบขนสงสาธารณะเพอลดสดสวนการใชพลงงานในภาคคมนาคมและขนสง ซงจะน าไปสการเพมประสทธภาพการใชพลงงานในภาพรวมของประเทศ

๒) สงเสรมการใชยานพาหนะทใชพลงงานทสะอาดขน หรอใชพลงงานทสามารถ น ากลบมาใชใหม โดยสงเสรมการใชเชอเพลงชวภาพและกาซธรรมชาตส าหรบยานยนต พฒนาเทคโนโลย ยานยนตทสะอาดและชวยประหยดพลงงาน ควบคกบการควบคมประสทธภาพการใชพลงงานภายใตศกยภาพของเทคโนโลย โดยการก าหนดมาตรฐานอตราการบรโภคเชอเพลง เพอใหเกดการใชทรพยากรธรรมชาต อยางคมคา และลดการใชน ามนเชอเพลง ซงจะเปนกลไกส าคญในการลดปรมาณกาซเรอนกระจกในระยะยาว

๓) สรางวนยและสงเสรมพฤตกรรมการขบขของประชาชน เพอลดการเผาผลาญน ามนเชอเพลง ตลอดจนการดแลเครองยนตใหอยในสภาพสมบรณพรอมทงก าหนดใหมการควบคมการปลอยมลพษไมเกนอตราทกฎหมายก าหนดอยางเครงครด

Page 144: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๑๒

๕.๒.๓ พฒนาเมองทเปนมตรกบสงแวดลอมเนนการวางผงเมองทผสมผสานวฒนธรรม สงคม และระบบนเวศเขาดวยกน โดย

๑) พฒนาเมองแบบกระชบ (Compact urban design) ทมการใชพนทอยางมประสทธภาพ ใหความส าคญกบการเพมพนทสเขยว และการเพมประสทธภาพการใชพลงงานในพนทเมอง โดยการใชเทคโนโลยการออกแบบโครงสรางพนฐาน ระบบขนสง และอาคารทอยอาศยทประหยดพลงงาน รวมทงพฒนาตนแบบเมองทเปนมตรกบสงแวดลอม สงเสรมการอนรกษพนทสเขยวในเมองเพอการท าเกษตรบางประเภท ตลอดจนการท าฟารมในเมองเพอสงเสรมคนในเมองใหสามารถผลตอาหารไดในพนทวางเปลาทไมไดใชประโยชน เชน พนทรมเสนทางรถไฟ หรอพนทสาธารณะรวมกน เพอเปนการเพมพนทสเขยว รวมทงปรบปรงภมทศนใหสวยงาม

๒) ใชมาตรการสรางแรงจงใจและมาตรการสนบสนนทางดานภาษเพอสงเสรมใหเกดการปรบเปลยนเทคโนโลยหรอใชวสดอปกรณ ซงประหยดพลงงาน และใชพลงงานทดแทน ควบคกบการพฒนาและปรบปรงกฏระเบยบและมาตรฐานดานการจดการพลงงานเพอใหเกดการประหยดและใชพลงงานอยางมประสทธภาพในอาคารแตละประเภท

๓) ก ากบการใชประโยชนทดนตามผงเมองอยางเขมขน ทงในเขตและนอกเขตเมองก าหนดมาตรการควบคมการขยายตวของเมองและพนทชมชน ในเขตชลประทาน พนทเกษตรกรรม และ เขตอนรกษ ก าหนดและวางผงแหลงสงแวดลอมศลปกรรมและแหลงมรดกทางวฒนธรรม รวมทงสงเสรมบทบาทของชมชนและทองถนในการจดท าแผนพฒนาพนท และผงเมอง ทงในระดบต าบล อ าเภอ และจงหวดใหสอดคลองกบบรบทและวถชวตของคนรวมทงศกยภาพของพนท

๔) จดการสงแวดลอมเมองอยางบรณาการดวยเทคโนโลยทเหมาะสม ทงดานการจดการน าเสย และขยะมลฝอย ภายใตหลกการลด การใชซ าและการน ากลบมาใชใหม ตลอดจนสงเสรมและเพมศกยภาพของทองถนใหสามารถบรหารจดการสงแวดลอมในพนทไดอยางมประสทธภาพ ภายใตการม สวนรวมของทกภาคสวน

๕.๒.๔ ปรบพฤตกรรมการบรโภคสสงคมคารบอนต าทเปนมตรกบสงแวดลอม โดย

๑) สงเสรมใหประชาชนทกภาคสวนมส านกรบผดชอบเรองสงแวดลอม โดยน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการด าเนนชวต เพอเปนตนแบบของสงคมทเปนมตรกบสงแวดลอม ผานระบบการเรยนการสอนตงแตระดบปฐมวย โดยใหเชอมโยงกบวถชวตและสามารถน าไปประยกตใชไดจรง ปลกฝงแนวคดใหเกดความตระหนกวาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเกอกลตอการอยรอดและการพฒนาของสงคมมนษย ควบคไปกบการเปลยนแนวคดจากการใชทรพยากรธรรมชาตเพอผลประโยชนตอบแทนทางเศรษฐกจสงสดในระยะสน สการอยรวมกนอยางเกอกล และการใชประโยชนอยางยงยน

๒) รณรงคปรบเปลยนทศนคตและสรางคานยมการบรโภคทยงยนใหเปนบรรทดฐานของสงคม โดยการใชหลกศาสนา วฒนธรรม ประเพณ การด ารงชวตตามวถไทยเปนเครองมอ เพอปลกฝงคานยมการบรโภคอยางพอเพยง โดยค านงถงความพอด พอประมาณ ยกยองและใหเกยรตบคคลและชมชนทเปนแบบอยางทดของการบรโภคทยงยนบนฐานภมปญญาดงเดม ผานกระบวนการศกษาทงในระบบและ นอกระบบโรงเรยน อาท เวทการเรยนรของชมชนและเครอขายปราชญชาวบาน รวมทงผานทางสอวทย โทรทศน และอนๆ

Page 145: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๑๓

๓) เผยแพรและประชาสมพนธขอมลขาวสารและถายทอดความร ความเขาใจ แกประชาชนเกยวกบสงแวดลอมและการบรโภคทยงยน เพอเพมขดความสามารถของประชาชนในการเลอกบรโภคสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม

๔) เสรมสรางกลไกคมครองผบรโภค และสงเสรมเครอขาย สอ โฆษณา และประชาสมพนธใหเขามามบทบาทในการปรบเปลยนสงคมไปสการบรโภคทยงยน โดยสรางความเขมแขงของกลไกการคมครองสทธผบรโภค ปรบปรงกฎหมายควบคมและก ากบดแลสอ ใหเผยแพรขอมลแกผบรโภคอยางมความรบผดชอบ และจดใหมเครอขายใหความรและแลกเปลยนประสบการณเพอสงเสรมใหธรกจดานการผลตสอและโฆษณา เกดความรความเขาใจ มจตส านก และสามารถปรบเปลยนแนวทางการผลตสอเผยแพรโฆษณาทเออตอรปแบบการบรโภคทยงยน

๕.๓ การยกระดบขดความสามารถในการรบมอและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เพอใหสงคมมภมคมกน มแนวทางส าคญ ดงน

๕.๓.๑ พฒนาองคความรเกยวกบผลกระทบ และการปรบตวรองรบการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศ โดย

๑) ศกษาวจยและพฒนาความรเกยวกบสาเหตและการคาดการณ การประเมนความเสยง ความเปราะบาง และผลกระทบทจะเกดขนจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในรายสาขา ทงดานเศรษฐกจและสงคมใหมความแมนย ามากขน ทงตอระบบนเวศปาไม ความหลากหลายทางชวภาพพนทชายฝง การขาดแคลนน า ภยธรรมชาต และภาคการผลตทส าคญของประเทศ เพอวางแผนในการรบมอและจดการแกไขปญหาไดอยางเหมาะสม

๒) สนบสนนการวจยและพฒนาทางวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมทเกยวของ กบการลดกาซเรอนกระจกและการปรบตว โดยครอบคลมการศกษาเพอเสนอแนะแนวทางและมาตรการดานการลดกาซเรอนกระจกในภาคการปลอยกาซทส าคญและมความเสยงสง โดยค านงถงศกยภาพ ประสทธภาพและความคมคาในการลดกาซเรอนกระจก การศกษาวจยเพอเตรยมการพฒนาระบบตลาดคารบอนในประเทศ การศกษาวจยเพอเตรยมการรองรบการลดกาซเรอนกระจกรายสาขา เชน สาขาพลงงาน สาขาเกษตรกรรม การศกษาวจยเพอเตรยมการรองรบมาตรการหรอกลไกใหมๆทส าคญ อาท การลดกาซเรอนกระจกอยางเหมาะสมในระดบชาต (National Appropriation Mitigation Action : NAMA) การลดการปลอย กาซเรอนกระจกทเกดจากการท าลายปาและความเสอมโทรมของปา การอนรกษ การจดการปาไมอยางยงยน และการเพมการกกเกบคารบอนในพนทปาในประเทศก าลงพฒนา (Reducing Emission from Deforestation and Degradation and the Role of Forest Carbon Stocks in Developing Countries : REDD-Plus) และโครงการกลไกการพฒนาทสะอาดรายสาขา เปนตน

๓) สรางนกวจยและเครอขายวจยดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมทงพฒนาเครอขายความร และการมสวนรวม ตลอดจนจดหลกสตรการศกษาวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

๔) พฒนากลไกการประเมนองคความร รวมทงเผยแพรองคความรเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศใหทกภาคสวนไดทราบ เพอสรางความตระหนกใหแกประชาชนในการรวมกนด าเนนการแกไขและบรรเทาผลกระทบทเกดขนจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

Page 146: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๑๔

๕.๓.๒ พฒนาเครองมอในการบรหารจดการเพอ รบมอกบความทาทายจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดย

๑) สนบสนนใหมการจดท าแผนเตรยมความพรอมของประเทศเพอรองรบผลกระทบอนเนองมาจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในระยะยาว ๒๐ ป โดยใหความส าคญกบผลกระทบทจะเกดขนในดานเศรษฐกจและสงคม เชน การวางแผนปองกนเมองและพนทชายฝง และการปองกนน าทวม รวมทงการจดท าแผนระยะยาวในการลดการปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศ

๒) พฒนาระบบฐานขอมลและระบบการรายงานเกยวกบขอมลการปลอยและการลดกาซเรอนกระจกและดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยพฒนาจดท าฐานขอมลทเกยวของกบผลของภาวะโลกรอน และผลทเกดขนจากพนธกรณตางๆ ฐานขอมลกาซเรอนกระจกของประเทศ และขอมลการปลอยกาซเรอนกระจกรายสาขาใหทนสมยและมมาตรฐาน พฒนาจดท าระบบฐานขอมลเชงพนทเพอบงชพนทเสยงภย รวมทงฐานขอมลเกยวกบฉลากคารบอน และคารบอนฟตพรนตของการประกอบกจกรรมตางๆ ระบบขอมลโครงการเทคโนโลยสะอาดของประเทศ และขอมลการซอขายคารบอนเครดตในตลาดภาคบงคบและคารบอนออฟเซตในตลาดภาคสมครใจ ตลอดจนท าการประเมนความตองการในดานตางๆ ทงดานการเงน และเทคโนโลย เพอใชเปนขอมลพนฐานของประเทศในการขอรบการสนบสนนทางการเงนและเทคโนโลยจากตางประเทศ

๓) น ามาตรการทางการคลงมาใชเปนเครองมอในการบรหารจดการดานสงแวดลอม เชน ภาษสงแวดลอม หรอคาธรรมเนยมผลตภณฑ การประกนความเสยง การก าหนดสทธการปลอยมลพษ รวมทงมาตรการดานการตลาด และมาตรการทางดานสงคมตางๆ มาประยกตใชในสาขาตางๆ ตามความเหมาะสม ตลอดจนการพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมตางๆ ควบคกบมาตรการสงเสรมและสนบสนนการด าเนนการในเรองทเกยวของ

๔) สนบสนนใหมการจดท าเปาหมายและแผนปฏบตการระยะกลางและระยะยาวในการลดการปลอยกาซเรอนกระจกโดยสมครใจ โดยค านงถงประโยชนรวม รวมทงพฒนาระบบตดตามโครงการลดการปลอยกาซเรอนกระจก และระบบการตรวจวด การรายงาน และการทวนสอบ (Measurable, Reportable and Verifiable : MRV) ทงในระดบโครงการและระดบประเทศ รวมทงสรางระบบจงใจและกลไกเพอใหกจกรรมของภาคสวนตางๆในประเทศทด าเนนกจกรรมแบบสมครใจในการลดกาซเรอนกระจก ถกบนทกอยางเปนระบบ

๕) ศกษาวจยและพฒนาตลาดคารบอนทกรปแบบ เพอแสวงหาโอกาสจากการสรางรายไดจากการขายคารบอนเครดตของผประกอบการทงขนาดใหญและขนาดเลกรวมถงชมชน ศกษารปแบบและมาตรฐานทจะสามารถเชอมตอกบตลาดคารบอนในตางประเทศทงแบบสมครใจและแบบทางการ ศกษาการก าหนดปรมาณการควบคมการปลอยกาซเรอนกระจก และระบบการจดสรรสทธการปลอยกาซ รวมถงศกษาความคมทนและประสทธภาพในการลดการปลอยกาซเรอนกระจก และตนทนในการบรหารจดการ เมอเทยบกบการเกบภาษคารบอน

๖) สงเสรมใหมระบบการขนทะเบยนเพอสนบสนนการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ (National Registry System) โดยใหมการพฒนาระบบการรายงานและบนทกกจกรรมการจดการกาซเรอนกระจกภายใตมาตรการการลดกาซเรอนกระจกอยางเหมาะสมในระดบชาต รวมทงการปรบปรงแกไข

Page 147: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๑๕

กฎหมาย และกฎระเบยบทเกยวของ ทงนเพอแสวงหาการสนบสนนดานการเงน เทคโนโลย และการเพมขดความสามารถจากตางประเทศ รวมทงการจดตงตลาดคารบอนของประเทศไทยในอนาคต

๗) พฒนากองทนคารบอน เพอเปนแหลงรบซอคารบอนเครดตและคารบอนออฟเซทในประเทศ ตลอดจนการศกษาความเปนไปไดในการจดตงตลาดคารบอนของกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

๕.๓.๓ พฒนาศกยภาพชมชนให เขมแข ง และพรอมรบ มอกบการ เปล ยนแปลง สภาพภมอากาศ โดย

๑) ยกระดบขดความสามารถของกลมเสยงในการปรบตวรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ดวยการจดสรรทรพยากรทจ าเปน และถายทอดความรดานขอมลเสยงภยและการจดการความเสยงของหนวยงานตางๆ สชมชนและเครอขายการเรยนรระหวางชมชน รวมทงเรงฟนฟพนทเสยงทไดรบความเสยหายและฟนฟทรพยากรธรรมชาตทเสอมโทรม รวมทงสงเสรมการจางงานเพอเพมรายไดของประชากรกลมเสยง

๒) ก าหนดมาตรการรองรบผลกระทบตอชมชนและสงคมทชดเจน ทงมาตรการระยะสนและระยะยาว ปรบปรงกฎหมาย และนวตกรรมดานการบรหารความเสยง เชน การประกนภยจากสภาพอากาศ ทงบานเรอนและพชผลการเกษตร เพอใหชมชนมกลไกในการบรหารจดการความเสยงมากขน

๓) สนบสนนกระบวนการวางแผนชมชนระยะยาว รวมทงสงเสรมบทบาทของ ปราชญชาวบาน ผน าชมชน หนวยงานทเกยวของในพนท และองคกรปกครองสวนทองถน เพอสรางความเขมแขงของชมชน ใหสามารถรบมอกบการเปลยนแปลงไดอยางเทาทนตอสถานการณ

๕.๔ การเตรยมความพรอมเพอรบมอกบภยพบตทางธรรมชาตอยางตอเนอง โดย

๕.๔.๑ จดท าแผนทและจดล าดบพนทเสยงภยทงในระดบประเทศ ภมภาคและจงหวด เพอก าหนดแนวทางเฝาระวงและปองกนผลกระทบ ทใชทงมาตรการดานกายภาพ โครงสรางพนฐาน และการควบคมกจกรรมทางเศรษฐกจและการตงถนฐานในเขตพนทเสยงภย รวมทงพฒนามาตรฐานความปลอดภยของระบบสาธารณปโภคและโครงสรางพนฐานส าคญ เพอรองรบภยพบตทรนแรงในอนาคต

๕.๔.๒ พฒนายกระดบการจดการภยพบตใหมประสทธภาพ ก าหนดมาตรการใหครอบคลม ทงดานการเตรยมพรอม การปองกน การลดผลกระทบ การเตอนภย การจดการในภาวะฉกเฉน การชวยเหลอบรรเทาทกข และการฟนฟบรณะ โดยใหความส าคญกบการบรณาการและสรางเอกภาพในการบรหารจดการ

๕.๔.๓ พฒนาระบบฐานขอมลและระบบการสอสารโทรคมนาคม สงเสรมการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยดานการจดการภยพบต โดยบรณาการหนวยงานทเกยวของ พฒนาเครอขายการจดการภยพบตระดบภมภาค ใหมการเชอมโยงขอมล การถายทอดเทคโนโลย การสงเสรมความรวมมอทางวชาการ การสรางองคความรดานการเตอนภย และการจดการในภาวะฉกเฉน

๕.๔.๔ วางระบบเพอสงเสรมการด าเนนงานของภาคสวนตางๆ พฒนาระบบงานอาสาสมครของประเทศอยางจรงจง และใหมมาตรฐานตามหลกสากล ใหความส าคญกบการพฒนาศกยภาพของชมชนและผน าทองถน โดยฝกอบรมและสรางองคความรเกยวกบการจดการภยพบต ผนกก าลงของภาคสวนตางๆ ทงภาครฐ ภาคเอกชน ภาควชาการ สอมวลชน กองทพ และภาคประชาสงคม เพอการระดมสรรพก าลง และบรณาการระบบการจดการภยพบตของประเทศใหมประสทธภาพ

Page 148: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๑๖

๕.๔.๕ สนบสนนภาคเอกชน สถานประกอบการ โรงเรยน และทองถน ใหมการเตรยม ความพรอม โดยจดท าแผนปฏบตการรองรบภยพบต ซงประกอบดวยการอพยพ การวางระบบปฏบตการส ารองในระดบองคกร และการฝกซอมรบมอภยพบตอยางสม าเสมอ เพอสรางความตนตวใหกบสาธารณชนและสรางหลกประกนดานความปลอดภยในชวต ทรพยสน และความตอเนองของการด าเนนธรกจ

๕.๕ การสรางภมคมกนดานการคาจากเงอนไขดานสงแวดลอมและวกฤตจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดย

๕.๕.๑ ตดตามและเฝาระวงมาตรการการอนรกษสงแวดลอมทอาจสงผลกระทบตอการคาและการลงทน ทงทเปนมาตรการฝายเดยวของภาคการคาหลก และมาตรการในกรอบทวภาคและพหภาคทเกยวของ เพอเตรยมพรอมในการปองกนหรอรองรบมาตรการดงกลาว โดยสนบสนนใหเกดความรวมมอจากทกภาคสวนทเกยวของ โดยเฉพาะภาคเอกชน

๕.๕.๒ เตรยมมาตรการรองรบผลกระทบทจะเกดขนจากมาตรการทางการคาและขอตกลงระหวางประเทศเกยวกบสงแวดลอมและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยเฉพาะมาตรการภาษท เกบจากสนคาขามพรมแดน ตามบทบญญตของขอตกลงทวไปวาดวยภาษศลกากรและการคาหรอแกตต ซงอาจน ามาใชในการเกบภาษคารบอน ณ จดผานแดน การบงคบซอใบอนญาตปลอยกาซเรอนกระจก การเกบภาษคารบอนกบสนคาน าเขา และการใชมาตรการทไมใชภาษ เชน มาตรการฉลากคารบอน และขอมลทแสดงการใชน า เปนตน เพอลดเงอนไขการกดกนการคากบประเทศไทย

๕.๕.๓ ศกษาผลกระทบและก าหนดแผนกลยทธรายสนคา รวมทงมาตรการเยยวยา ในสนคาและธรกจทเกยวของ ควบคกบการสนบสนนและสงเสรมการผลตสนคา บรการ และอตสาหกรรม ทเปนมตรกบสงแวดลอม และการเปนพนธมตรรวมทนกบประเทศทมความกาวหนาทางเทคโนโลยทเปนมตรกบสงแวดลอม

๕.๕.๔ สงเสรมใหผสงออกท าคารบอนฟตพรนต โดยสนบสนนทงดานการเงน การใหความร และการอ านวยความสะดวกเพอใหผสงออกรายยอยไดรบการรบรองมากขน รวมทงสงเสรมการท าบญชตนทนคารบอนในระดบแหลงวตถดบ โดยเฉพาะในภาคเกษตรและประมง ตลอดจนพฒนาระบบตรวจสอบและรบรองผลตภณฑ

๕.๕.๕ สรางแรงจงใจใหเกดอตสาหกรรมใหมๆ เพอการพฒนาสงแวดลอมอยางยงยนหรอ ทเนนความคดสรางสรรค รวมทงสรางตลาดรองรบ โดยสงเสรมงานวจยและพฒนาเพอตอยอดดานการคาการลงทน ตลอดจนสนบสนนธรกจการคาคารบอนเครดต

๕.๖ การเพมบทบาทประเทศไทยในเวทประชาคมโลกท เกยวของกบกรอบความตกลง และพนธกรณดานสงแวดลอมระหวางประเทศ โดย

๕.๖.๑ ศกษารายละเอยดและสรางความเขาใจของพนธกรณ รวมทงตดตามสถานการณการเจรจาและทาทของประเทศตางๆ ภายใตอนสญญาขอตกลงและพนธกรณดานสงแวดลอมและกรอบ ความตกลงอนๆ ทมประเดนเกยวของกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทจะมผลกระทบทงเชงบวกและลบตอประเทศ ทงในดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม เพอใหสามารถก าหนดทาทของประเทศทเหมาะสม โดยเฉพาะทาทการเจรจาในเชงรก โดยตองเสรมสรางความเขาใจและสนบสนนใหเกดความรวมมอจากทกภาคสวนทเกยวของ ระหวางภาคการเมอง หนวยงานภาครฐ ภาคประชาชน และภาคเอกชน

Page 149: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๑๗

๕.๖.๒ สรางความพรอมและพฒนาบคลากรของหนวยงานภาครฐเพอเสรมสรางเทคนคการเจรจา โดยสรางทมผเชยวชาญทมความรความสามารถ และสรางเครอขายการเรยนร การท างานรวมกน รวมทงจดเตรยมบคลากรรนใหมใหสามารถรองรบการปฏบตงานอยางตอเนอง

๕.๖.๓ พฒนาความรวมมอในกลมอาเซยน และประเทศคคาส าคญ เพอประโยชนรวมกนโดยเฉพาะความรวมมอในการพฒนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยการลดกาซเรอนกระจก และการปรบตว การบรหารจดการและการใชทรพยากรธรรมชาตรวมกนอยางยงยน อาท ดานทรพยากรน า ความหลากหลายทางชวภาพ และสรางแนวรวมเพอสรางอ านาจตอรองในเวทระหวางประเทศดานการคา การลงทน และสงแวดลอม รวมทงจดเตรยมแผนรองรบการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนทจะสงผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศ ทงในระดบภาคและระดบประเทศ

๕.๖.๔ สนบสนนการด าเนนงานตามพนธกรณและขอตกลงระหวางประเทศดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมทงขอตกลง อนสญญา และพธสารทเกยวของ อาท อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ และพธสารทเกยวของเพอคมครองและอนรกษทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพและพนธกรรม โดยใหชมชนมการเขาถงเพอใชประโยชนอยางยงยน ก าหนดมาตรการเพอความปลอดภยทางชวภาพ และสนบสนนใหเกดกลไกการแบงปนผลประโยชนทเปนธรรมเมอมการใชประโยชนเชงพาณชย รวมทงพนธกรณและขอตกลงวาดวยการพฒนาทยงยน อนสญญาวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ อนสญญาบาเซล และอนสญญาสตอกโฮลมวาดวยสารมลพษทตกคางยาวนาน เปนตน

๕.๗ การควบคมและลดมลพษ เพอสรางคณภาพสงแวดลอมทดใหกบประชาชน มแนวทางส าคญ ดงน

๕.๗.๑ ลดปรมาณมลพษทางอากาศ โดยเฉพาะปรมาณฝนละอองขนาดเลก โดยสงเสรมใหมระบบขนสงมวลชนในพนทเมองใหญ สงเสรมใหประชาชนลดการใชรถยนตสวนบคคล พจารณาเกบคาธรรมเนยมเขาพนททการจราจรแออด ก าหนดอายการใชงานรถยนตและรถรบจาง และสนบสนนมาตรการดานผงเมอง เพอลดปญหาจราจรและมลพษทางอากาศและเสยง เปดโอกาสใหภาคประชาชนมสวนรวมในการก าหนดมาตรการปองกนและการชดเชยผลกระทบทเกดจากการพฒนา รวมทงสงเสรมและสนบสนนการใชเทคโนโลยสะอาดและเชอเพลงสะอาดในกระบวนการผลตของภาคอตสาหกรรม ตลอดจนการใชกฎหมายในการควบคมการเผาในพนทโลงอยางเครงครด

๕.๗.๒ เพมประสทธภาพการจดการขยะและน าเสยชมชน โดยสนบสนนการจดตงระบบทสอดคลองกบปญหาและศกยภาพของทองถน และสงเสรมใหเอกชนเขามารวมลงทนในการด าเนนงาน สนบสนนการลดปรมาณของเสย ณ แหลงก าเนด โดยสงเสรมใหเกดกลไกการคดแยกขยะเพอน ากลบมาใชใหมใหมากทสด รวมทงใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรในการสรางแรงจงใจเพอลดปรมาณขยะและน าเสย เชน การเกบภาษการปลอยมลพษ หรอคาธรรมเนยมการใชสนคาทกอมลพษสง ใหความส าคญกบการแกไขปญหาในพนทวกฤต เรงรดการลงทนกอสรางระบบบ าบดน าเสยรวมชมชน และระบบการจดการขยะแบบครบวงจร สงเสรมธรกจชมชนและธรกจเอกชนจากขยะรไซเคล รวมทงสนบสนนใหมการผลตและใชพลงงานทดแทนจากของเสย โดยสรางมาตรการจงใจในการแปรรปขยะเปนพลงงานให เกดผลในทางปฏบต ตลอดจน ออกกฎ ระเบยบทเกยวของเพอใหมการจดเกบคาธรรมเนยมการใหบรการบ าบดน าเสยและก าจดขยะมลฝอยเพอใหทองถนมรายไดเพยงพอในการบรหารจดการและบ ารงรกษาระบบบ าบดและก าจดของเสยอยางตอเนองและยงยน

Page 150: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๑๘

๕.๗.๓ พฒนาระบบการจดการของเสยอนตราย ขยะอเลกทรอนกส และขยะตดเชอ โดยสนบสนนการกอสรางศนยจดการของเสยอนตรายจากชมชน เพมความรบผดชอบของผประกอบการในการจดการขยะอนตรายและสารอนตรายใหมากขน ตดตามและเฝาระวงไมใหมการลกลอบทงสารอนตราย กากอตสาหกรรมและขยะตดเชอในสงแวดลอม ปองกนการลกลอบน าเข าสารอนตรายมาใชในกจการทผดวตถประสงค สนบสนนการจดท าระบบฐานขอมลเอกลกษณของกากอตสาหกรรมอนตรายจากโรงงานอตสาหกรรมประเภทตางๆ ก าหนดใหโรงงานทมการใชสารเคม หรอมกากอตสาหกรรมอนตรายตองวางหลกประกนเมอขออนญาตหรอขอขยายการประกอบกจการ แกไขกฎ ระเบยบทเกยวของ เพอเพมประสทธภาพในการจดการ การขนสงและการรไซเคลกากอตสาหกรรมอนตราย รวมทงจดใหมการวจยและพฒนาเทคโนโลยการก าจดกากอตสาหกรรมอนตราย ทไมยงยากและประหยดคาใชจาย ตลอดจนก าหนดมาตรการควบคมคณภาพสนคาทน าเขา ทจะกอใหเกดปญหาการจดการขยะและปญหาสงแวดลอมภายในประเทศ เพอรองรบมาตรการสงเสรมการคาเสรภายในกรอบความรวมมอตางๆ อาท อาเซยน-จน เปนตน

๕.๗.๔ ลดความเสยงอนตราย การรวไหล และการเกดอบตภยจากสารเคม โดยใหความส าคญกบการจดการสารเคมอยางครบวงจร พจารณาจ ากด หรอยกเลกการน าเขาและการใชสารเคมทางการเกษตรทมความเสยงสง สงเสรมการใชสารทดแทนสารเคม พฒนาและเชอมโยงฐานขอมลสารเคมของ แตละหนวยงานตงแตตนน าถงปลายน า ทงบญชการน าเขา การผลต การด าเนนการกบสารเคมทมอย ตลอดจนถงการก าจด จดท าระบบขอมลการใชสารเคมการเกษตรและวตถอนตรายตงแตระดบหมบาน โดยการมสวนรวมของประชาชนในพนท สอสารความเสยงใหผประกอบการมความรความเขาใจเพอลดการใชสารเคมทมอนตรายในกระบวนการผลต และใหความรแกประชาชนและกลมเสยงเพอใหเกดการปองกนตนเองไดอยางถกตอง รวมทงสงเสรมการคมครองผบรโภค โดยสรางระบบเฝาระวงและตดตามตรวจสอบดานความปลอดภยสารเคมและสนคาทอาจเปนอนตรายตอสขภาพอนามยของผบรโภค พฒนาผลกดนระบบการจ าแนกความอนตราย และระบบการตดฉลาก ตลอดจนสรางเครอขายทางสงคมในการเฝาระวงและจดการสารเคม

๕.๗.๕ พฒนาระบบเตอนภย แจงเหตฉกเฉน และระบบการจดการเมอเกดอบตภยดานมลพษ ทงระดบประเทศและระดบทองถน รวมทงพฒนาศกยภาพบคลากรในการตอบสนองตอภาวะฉกเฉน ตลอดจนก าหนดมาตรการรกษา เยยวยาและฟนฟสงแวดลอมและผไดรบผลกระทบเมอมเหตอบตภยดานมลพษ โดยจดใหมกองทนเยยวยาและฟนฟพนทและผไดรบผลกระทบ โดยระดมทนจากผผลต ผประกอบการ และโรงงานผกอมลพษ รวมทงการใชมาตรการทางการคลงทเหมาะสม สอดคลองตามหลกการผกอมลพษเปนผจาย

๕.๘ การพฒนาระบบการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหมประสทธภาพ โปรงใสและเปนธรรมอยางบรณาการ มแนวทางหลก ดงน

๕.๘.๑ พฒนาชมชนใหเขมแขง และสงเสรมสทธชมชนในการเขาถงและใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตอยางสมดลและยงยน โดยสนบสนนแนวทางการใชประโยชนทรพยากรธรรมชาต เชงอนรกษและแนวทางการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ ตามวถชวต ภมปญญา และวฒนธรรมดงเดม ภายใตหลกการคนอยรวมกบระบบนเวศอยางเกอกล สนบสนนสทธของชมชน บทบาทของปราชญชาวบานและผน าชมชน ในการจดการทรพยากรธรรมชาตเพอการพงตนเอง สรางความรความเขาใจทถกตองเกยวกบระบบนเวศเพอใหชมชนเกดความรกและหวงแหนทรพยากรธรรมชาต และสนบสนนใหชมชนส ารวจทรพยากรธรรมชาต ความหลากหลายทางชวภาพ และภมปญญาทองถนเพอจดท าฐานขอมลระดบชมชน โดยรวมกบองคกรทองถน ตลอดจนสงเสรมระบบการจดการทเคารพสทธทางปญญา คมครองทรพยสนทางปญญา โดยเฉพาะดานสงบงชทางภมศาสตร และปกปองทรพยากรของชมชน

Page 151: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๑๙

๕.๘.๒ สนบสนนกระบวนการมสวนรวมและพฒนาศกยภาพของทองถนและชมชน โดย สนบสนนการจดการเชงพนท พฒนากลไกการจดการรวมทประกอบดวยภาครฐ ภาคเอกชน ภาควชาการ องคกรปกครองสวนทองถน และชมชน รวมทงการจดตงสภาสงแวดลอมชมชนทองถน เพอรบฟงความคดเหนเกยวกบโครงการพฒนาของภาครฐทอาจสงผลกระทบตอวถชวตความเปนอย สขภาพอนามยและสงแวดลอมของชมชนในทกขนตอน บนพนฐานขององคความร ขอมลทถกตอง เปดเผย โปรงใส สามารถเขาถงไดอยาง เทาเทยม เสรมสรางบทบาทของสอมวลชนในการสรางความตระหนกรและความตนตวของสาธารณชนในการดแลคมครองทนทางทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศ รวมทงพฒนาศกยภาพขององคกรปกครองสวนทองถนใหเขมแขงดานการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยเฉพาะการบรหารจดการน า และมลพษทางน า การจดการขยะและของเสยอนตราย รวมทงการจดการภยพบต

๕.๘.๓ ปรบปรงกฎหมายใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมและบงคบใชอยางเสมอภาคเปนธรรม ปรบปรงกฎหมายและกฎระเบยบของภาครฐ เพอลดความขดแยง แกไขปญหาความเหลอมล าในการเขาถงและใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตของชมชน รวมทงจดท ากฎหมายรองเพอสนบสนนการอนรกษ การใชประโยชนอยางยงยนและแบงปนผลประโยชนอยางเปนธรรม ผลกดนการจดเกบภาษทดนแบบกาวหนาเพอกระจายการถอครองทดน และรางพระราชบญญตการมสวนรวมของประชาชนในกระบวนการนโยบายสาธารณะไปสการปฏบต ปรบปรงกฎหมายผงเมองใหทนสมยและบงคบใชอยางเทาเทยมและจรงจง ทบทวนหลกเกณฑการจดสรรผลประโยชนจากการใชทรพยากรแร เพมบทลงโทษ ตอผบกรกท าลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การลกลอบเคลอนยายสตวปา และการลกลอบทงสารพษ รวมทงพฒนากระบวนการยตธรรมดานสงแวดลอมทครอบคลมตงแตการเขาถงขอมลขาวสาร การคมครองสทธชมชน การพสจนความเสยหาย และการพฒนาองคความรทางวทยาศาสตรเพอใชประกอบการพจารณา นอกจากนน ควรใชกลไกทางสงคมตดตามตรวจสอบ ก ากบดแลผละเมดกฎหมายและการด าเนนงานของภาครฐใหเปนไปตามกฎหมาย

๕.๘.๔ ปรบนโยบายการลงทนภาครฐใหเออตอการอนรกษและฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยไมสงเสรมการลงทนในอตสาหกรรมทสงผลกระทบสงตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมทงมมาตรการควบคมการใชพนทตามนโยบายสงเสรมพชเศรษฐกจไมใหเกดการบกรกท าลายพนทอนรกษและระบบนเวศทเปราะบาง สนบสนนการศกษาวจยเพอประเมนมลคาทแทจรงและมลคาในอนาคตของทรพยากรธรรมชาตในการท าหนาทของระบบนเวศ ปรบปรงกระบวนการจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม การประเมนผลกระทบสงแวดลอมเชงยทธศาสตร และผลกระทบสงแวดลอมเชงสขภาพ พฒนาหลกเกณฑการประเมนความคมคาของโครงการลงทนทคดรวมตนทนการใชหรอสญเสยทรพยากรธรรมชาต การกอมลพษ และผลกระทบตอสขภาพและวถชวตของชมชนเพอประกอบการตดสนใจเชงนโยบาย จดท าเขตเศรษฐกจแรทงประเทศ เพอประกอบการวางแผนการพฒนาและบรหารจดการทรพยากรแรอยางยงยน

๕.๘.๕ ผลกดนใหมการจดเกบภาษสงแวดลอม รวมถงการปฏรปการบรหารจดการงบประมาณของประเทศ เพอสรางแรงจงใจในการใชทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพ และลดการกอมลพษ ตามแนวทางการปฏรประบบภาษเพอการรกษาสงแวดลอมใหเปนรปธรรม เชน พจารณาเกบภาษการปลอยมลพษ ภาษหรอคาธรรมเนยมในการใชสนคาทกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอม ภาษสารเคม เปนตน และน ารายไดจากภาษและคาธรรมเนยมดงกลาวมาสนบสนนการฟนฟสงแวดลอมและสขภาพอนามยของประชาชนทไดรบผลกระทบจากมลพษ และสงเสรมการผลตทยงยน

Page 152: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๒๐

๕.๘.๖ สรางรายไดจากการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพ สงเสรมการพฒนาเศรษฐกจจากทรพยากรพนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ ใหมการอนรกษ การวจยและพฒนาพนธกรรมทองถนและพชพนบาน เพอสรางนวตกรรมในการผลตสนคาและบรการทมมลคาเพมและเปนเอกลกษณของประเทศ เชน สมนไพร เวชภณฑ เครองส าอาง และผลตภณฑธรรมชาต ตามแนวทางการพฒนาเศรษฐกจสรางสรรค โดยค านงถงการอนรกษและฟนฟแหลงก าเนดทรพยากรทใช รวมดวยสนบสนนการน ากลไกใหมๆ ทเกดขนในเวทประชาคมโลก มาปรบใชเพอสรางรายไดทางเศรษฐกจใหกบชมชนและภาค ทเกยวของในการดแลทรพยากรธรรมชาตอยางเหมาะสม อาท กลไกการลดกาซเรอนกระจกจากการท าลายปาและความเสอมโทรมของปา การอนรกษ การจดการปาอยางยงยน และการเพมพนปรมาณคารบอนในประเทศก าลงพฒนา การเกบคาบรการเชงนเวศ (Payment for Ecosystem Services : PES) และกลไกการพฒนาทสะอาด

๕.๘.๗ พฒนาระบบฐานขอมลและระบบตดตามประเมนผล รวมทงสงเสรมการศกษาวจย เพอสรางระบบบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทมประสทธภาพอยางบรณาการ โดยสงเสรมและพฒนาระบบฐานขอมลทเปนปจจบน สามารถน ามาใชประกอบการตดสนใจในเชงนโยบายไดอยางรวดเรว รวมทง จดใหมระบบการศกษาวจยทสามารถน าไปใชประโยชนใหเกดผลในทางปฏบตอยางเปนรปธรรม โดยเฉพาะการวจยรวมระหวางนกวชาการและชมชนทองถน เพอเชอมโยงภมปญญาในพนทกบวชาการสมยใหม และพฒนากลไกและระบบการตดตามประเมนผลการด าเนนงานตามนโยบายรฐบาล เพอศกษาผลกระทบอยางรอบดาน โดยเฉพาะมตดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และน ามาใชเปนขอมลประกอบการปรบนโยบายไปสการพฒนาทยงยนและลดความขดแยงเชงนโยบายระหวางการพฒนาและการอนรกษ

Page 153: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

บ ท ท ๙

แนวทางการบรหารจดการแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ สการปฏบต

๑. บทน า

การบรหารจดการการพฒนาประเทศเปนกระบวนการส าคญทจะน าแผนพฒนาประเทศไปปฏบต ใหเกดผลตามวตถประสงคและเปาหมายของแผน กระบวนการดงกลาวไดมพฒนาการมาเปนล าดบทงกลไก กระบวนการ และผมสวนเกยวของภายใตสถานการณแวดลอมทเปลยนแปลงและมผลตอการบรหารการพฒนาประเทศนบตงแตเรมใชแผนพฒนาเปนเครองมอจากแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑ ถงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ ในระยะของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ซงเปนชวงทสงคมไทยก าลงเผชญกบความทาทายทมความซบซอนและหลากหลายมากขนทกขณะ การผนกพลงของทกภาคสวนในการสรางสงคมทมความสข มความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนภายใตวสยทศนของแผน จงเปนเงอนไขทส าคญของการบรหารจดการแผนฯ สการปฏบต

ในภาวะทประเทศไทยตองเผชญกบบรบทการเปลยนแปลงทเปนอยในปจจบนและมแนวโนมทจะเกดขนในระยะของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ทงทจะเปนโอกาสและขอจ ากดของการบรหารจดการการพฒนาประเทศ จงจ าเปนตองทบทวนการบรหารจดการแผนพฒนาฯ ฉบบทผานมา ตลอดจนวเคราะหสถานะดานการบรหารประเทศในปจจบนทจะมผลตอการบรหารจดการแผนฯ ทงในดานความเสยงทตองตระหนกและศกยภาพทมอย เพอน ามาสรปบทเรยนของการขบเคลอนแผน และก าหนดรปแบบและแนวทางการบรหารจดการแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ สการปฏบตทชดเจนและมประสทธภาพ ทงในระดบภาพรวมและระดบพนทภายใตสภาวะแวดลอมและเงอนไขทซบซอนมากขนตอไป

๒. การประเมนสถานการณทผานมา

๒.๑ การทบทวนการบรหารจดการแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑–๑๐ สการปฏบต

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศไทยมววฒนาการและการเปลยนแปลงของแนวคดการพฒนาตามยคสมย มแนวคดพนฐาน จดมงหมายหลก รปแบบ วธการและกระบวนการจดท าแผน ตลอดจนแนวทางการบรหารจดการแผนพฒนาฯ ทแตกตางกนออกไป จ าแนกไดเปน ๓ ระยะ ดงน

ระยะท ๑ แผนพฒนาฯ ฉบบท ๑–๔ ภาครฐเปนกลไกหลกในการบรหารจดการแผนสการปฏบต แผนพฒนาฯ ระยะแรก จดท าโดยกลมนกวชาการรวมกบผเชยวชาญจากตางประเทศ มวตถประสงคทเนนการเพมอตราการขยายตวทางเศรษฐกจ และการลงทนในโครงการพนฐานตางๆ อาท การคมนาคมและขนสง เขอนเพอการชลประทานและพลงงานไฟฟา เพอสรางพนฐานรองรบการลงทนของภาคเอกชน ในระยะตอมา วตถประสงคหลกยงคงมงการพฒนาเศรษฐกจอยางตอเนองใหเปนเครองมอในการสรางความเปนธรรมในสงคม

Page 154: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๒๒

การขบเคลอนการพฒนาอาศยมตคณะรฐมนตรในการสงการ และหนวยงานน าไปด าเนนการอยางเครงครดผานแผนปฏบตการกระทรวง โดยมการจดสรรงบประมาณหรอเงนสนบสนนชดเจน ในชวงน ภาครฐเปนกลไกการพฒนาหลก และการด าเนนงานเปนการสงการจากบนลงลาง ขณะทภาคสวนอนๆ มสวนรวมนอยในการบรหารจดการแผนพฒนาประเทศ

ระยะท ๒ แผนพฒนาฯ ฉบบท ๕–๗ ภาคเอกชนเรมเขามามบทบาทรวมในการขบเคลอนการพฒนา ในระยะนการเมองในประเทศมความมนคง แตความยากจนของคนในชนบทอยในระดบสง การพฒนาจงเนนการขยายตวทางเศรษฐกจอยางมเสถยรภาพและมงแกปญหาความยากจน โดยเฉพาะในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๗ เรมใหความส าคญกบการพฒนาทยงยน เนนความสมดลระหวางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ การกระจายรายได คณภาพชวต และสงแวดลอม โดยผนกก าลงภาคสวนตางๆ ในการปองกนและแกไขปญหาสงแวดลอม ขณะทประเทศไดเปดเชอมโยงกบเศรษฐกจโลกมากขน วธการวางแผนเรมเปลยนจากรายสาขามาเปนแผนงาน “เชงรก” อาท แผนงานการพฒนาพนทบรเวณชายฝงทะเลตะวนออก และแผนงานการพฒนาชนบท มการกระจายการวางแผนลงสระดบภมภาคและพนท ใหเจาหนาทและผน าชมชนเขามามบทบาท และเปดโอกาสใหภาคเอกชนมสวนรวมในการพฒนามากขน

การขบเคลอนแผนพฒนาฯ ฉบบท ๕-๗ ไดเปดโอกาสใหภาคสวนตางๆ มสวนรวมในรปแบบของกลไกคณะกรรมการตางๆ อาท คณะกรรมการพฒนาชนบทแหงชาต คณะกรรมการพฒนาพนทบรเวณชายฝงทะเลตะวนออก คณะกรรมการรวมภาครฐและเอกชนเพอแกไขปญหาเศรษฐกจ ท าหนาทก าหนดนโยบาย จดท าแผน ขบเคลอนการพฒนา และตดตามประเมนผล โดยระดมความรวมมอจากภาคตางๆ ในลกษณะหนสวนการพฒนา และไดรเรมแนวคดการจดท างบประมาณตามแผนงานท าใหหนวยงานสามารถจดท าแผนปฏบตการทตอบสนองแผนพฒนาฯ มากขน

ระยะท ๓ แผนพฒนาฯ ฉบบท ๘–๑๐ ภาคการพฒนาขยายสภาคประชาสงคมและชมชน ขณะทการขบเคลอนใชกระบวนการมสวนรวมหลากหลายรปแบบ ในระยะน การวางแผนไดปรบเปลยนรปแบบเปนแผนเชงยทธศาสตรทมงก าหนดทศทางการท างานรวมกนส าหรบรองรบความผนผวนของการเปลยนแปลงตางๆ เปนการปรบเปลยนแนวคดและรปแบบการวางแผนการพฒนาประเทศสมตใหม เนนการพฒนาแบบองครวมทมคนเปนศนยกลางและพฒนากระบวนการมสวนรวม กระจายการวางแผนไปสระดบลางมากขน การบรหารจดการแผนฯ สการปฏบตในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๘ ด าเนนการโดยก าหนดแนวทางการแปลงแผนงาน โครงการ และมาตรการทยดพนท ภารกจ และการมสวนรวม สงเสรมใหมการจดท าแผนพฒนาระดบชมชน แตประเทศไทยประสบปญหาวกฤตเศรษฐกจตงแตป ๒๕๔๐ สงผลใหการบรหารจดการประเทศมงไปทการแกปญหาเศรษฐกจเปนส าคญ

ขณะทในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๙ ภาครฐขบเคลอนการพฒนาโดยใชแผนการบรหารราชการแผนดนทจดท าขนจากการบรณาการแนวนโยบายพนฐานแหงรฐในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.๒๕๔๐ และนโยบายของรฐบาลเปนเครองมอส าคญ ประกอบกบภาคการเมองมความเขมแขง การด าเนนงานของหนวยงานภาครฐจงมงใชนโยบายรฐบาลเปนกรอบในการจดท าแผนงาน/โครงการผานแผนการบรหารราชการแผนดนมากกวาการใชแผนพฒนาฯ อยางไรกตาม ในชวงป ๒๕๔๙ ประเทศไทยเกดการเปลยนแปลงทางการเมอง มการยกเลกรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.๒๕๔๐ สงผลใหการพฒนาโดยใชแผนการบรหารราชการแผนดนชะงกลง การจดท ายทธศาสตรการจดสรรงบประมาณประจ าป จงใชแผนพฒนาฯ เปนกรอบการด าเนนงาน

Page 155: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๒๓

ส าหรบในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ แผนฯ ครอบคลมมตการพฒนาทกวางขวาง ท าใหขาดจดเนนทชดเจน ตลอดจนขาดแนวทางและกลไกขบเคลอนทเปนรปธรรม ท าใหการขบเคลอนแผนฯ ของแตละหนวยงานท าไดยากและการจดสรรงบประมาณไมเออตอการพฒนาในเชงยทธศาสตร เนองจากยทธศาสตรของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ บางประเดนการพฒนาครอบคลมภารกจหลายกระทรวง แตไมสามารถจดสรรงบประมาณใหแตละกระทรวงด าเนนการกระจายไปในหลายยทธศาสตรหรอจดสรรงบประมาณใหเกดการท างานรวมกนระหวางกระทรวงได ขณะทในระดบพนทมยทธศาสตรการพฒนาภาคเปนกรอบการจดท าแผนพฒนาจงหวดและกลมจงหวด แผนระดบทองถนและชมชน นอกจากน มการจดท าแผนแมบทเฉพาะเรอง รวมทงการจดตงคณะกรรมการระดบชาตขนมาก ากบการด าเนนงาน อยางไรกตาม การน าเสนอประเดนการพฒนาทมความส าคญสงในเชงยทธศาสตรของแผนฯ เพอน าไปสการจดท าแผน ระดบรองส าหรบการขบเคลอนสการปฏบตไมสามารถสะทอนผลการพฒนาไดชดเจน

โดยสรป พฒนาการของการวางแผนในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑-๑๐ ทงในแงสาระและกระบวนการไดปรบเปลยนไปตามบรบทการเปลยนแปลงทงภายในและภายนอกประเทศ โดยเฉพาะกระบวนการวางแผนและขบเคลอนการพฒนา ขอสรปส าคญทจะตองน ามาพจารณาประกอบการวางแผนในชวงตอไปม ๒ ประการ ดงน

๑. แนวคดการพฒนาทเรมตนจากบนลงลางและแนวคดทผลกดนใหมการพฒนาทรเรมจากลางขนบน ภายใตกรอบของแนวคดพนท-ภารกจ-การมสวนรวม ซงไดพฒนามาถงจดทแนวคดจากบนลงลางและจากลางขนบน จะตองหาจดเชอมโยงในระดบพนทเพอใหเกดการบรณาการ ทงในดานสาระของการวางแผน และกระบวนการขบเคลอนทจะตองมการสนบสนนทงในดานความร เทคโนโลย นวตกรรม ความคดสรางสรรค การจดสรรและใชทรพยากร รวมทงงบประมาณทสอดคลองกบแนวคดพนท-ภารกจ-การมสวนรวมอยางมประสทธภาพ

๒. แนวคดทเคยยดแนวทางทใหความส าคญตออปทานมาตงแตเรมการพฒนาภายใตระบบการวางแผนมแนวโนมปรบเปลยนมาค านงถงหลกอปสงค ผานกลไกและกระบวนการมสวนรวมในระดบตางๆ อาท กลไกคณะกรรมการรวมภาครฐและภาคเอกชน กลไกแผนทองถนและแผนชมชน โดยเฉพาะการน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชตองใหความส าคญกบปจจย“ภมสงคม”ของพนท ดงนน การวางแผนในระยะตอไป ควรใหความส าคญกบการสรางความเชอมโยงระหวางอปทานและอปสงคของการพฒนาทงในระดบภาพรวม พนท ทองถน และชมชน โดยมงสรางความสมดลและความยงยนของการพฒนาในระยะยาว

๒.๒ การเปลยนแปลงทมผลตอการบรหารจดการแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ สการปฏบต

๒.๒.๑ การบรหารการพฒนาประเทศในระยะทผานมามขอจ ากด ทงความผนผวนทางการเมอง วกฤตเศรษฐกจ และความขดแยงในสงคมไทย สะทอนวาการขบเคลอนการพฒนาในระยะตอไป ตองอาศยความรวมมอของภาคตางๆ ในลกษณะ “หนสวนการพฒนา” ภายใตการท างานอยางบรณาการ เมอพจารณาบทบาทภาคการพฒนา พบวามปญหาอปสรรคของแตละภาค ดงน

๑) ภาคราชการยงมบทบาทสง บรหารงานลกษณะรวมศนยทสวนกลาง การปฏรประบบการบรหารจดการภาครฐ ภายใตแนวคดการบรหารกจการบานเมองแบบมสวนรวมสงผลใหโครงสรางการบรหารประเทศเชอมโยงกน และท างานภายใตเครอขายภาคการพฒนา โดยมกลไกและเครองมอรองรบในทกระดบตงแตประเทศ จงหวด ทองถนและชมชน อยางไรกตาม การพฒนากลไกจงหวดและกลมจงหวดแบบ

Page 156: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๒๔

บรณาการท าใหการกระจายอ านาจมงสราชการสวนภมภาคมากกวาทองถน หนวยงานระดบภาคไมสามารถปรบตวรองรบการพฒนาในมตและรปแบบใหม การจดท ายทธศาสตรการพฒนาในระดบจงหวดถงชมชนมความสอดคลองเชอมโยงและบรณาการกนนอย ไมสามารถสอดประสานกบแผนงานระดบภาคและประเทศในทศทางเดยวกน ขณะทองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ไมสามารถด าเนนการไดอยางมประสทธภาพ เนองจากความลาชาของการถายโอนบางภารกจ รวมถงมความซ าซอนในภารกจการจดบรการสาธารณะกบหนวยงานตางๆ สงผลใหการมสวนรวมและเขาถงทรพยากรของประชาชนฐานลางมขอจ ากด ขณะเดยวกน การบรหารงานตางๆ ของภาคราชการยงไมสามารถปรบใหเขากบการเปลยนแปลงและความแตกตางในเชงพนทได ประกอบกบการท างานตองยดกฎระเบยบเดยวกนทวประเทศ ท าใหขาดความยดหยน เปนอปสรรคตอการท างานรวมกบภาคตางๆ

๒) ชมชนไมสามารถจดท าแผนชมชนทเชอมโยงกบแผนระดบอนๆ ในพนทไดอยางเหมาะสม โดยเฉพาะแผนทองถนและแผนจงหวด แมวาไดมการจดสรรงบประมาณใหแกจงหวดโดยตรง และจดท าประชาคมในพนท เพอใหแผนชมชน แผนทองถน และแผนจงหวดสอดคลองเชอมโยงกน แตในทางปฏบตหลายชมชนประสบปญหาตางๆ อาท ไมสามารถเสนอแผนชมชนไดทนกบกรอบเวลาการจดท าแผนจงหวด หรอแผนชมชนถกน าไปรวบรวมโดยขาดการวเคราะหในเชงความเชอมโยง และไมสอดคลองกบยทธศาสตรของแผนจงหวด นอกจากน ชมชนยงขาดพลงและมบทบาทนอยในการตดตามความกาวหนาของแผนงาน/โครงการ รวมถงขาดการตดตามและประเมนผลแผนทองถนอยางเปนระบบ

๓) ภาคเอกชนมบทบาทมากขน แตอยในวงจ ากด โดยมสวนรวมพฒนาทเนนเฉพาะเรองทเกยวเนองโดยตรงกบธรกจ ซงมกเปนการพฒนารายสาขาทยงไมไดค านงถงภาพรวมการพฒนาเศรษฐกจและสงคม ขณะเดยวกน การท างานรวมกบทองถน/ชมชน ในลกษณะภาคการพฒนามนอย สวนใหญเปนไปในลกษณะคคาหรอผใหบรการกบผรบบรการ โดยบทบาทภาคเอกชนทงในระดบคณะกรรมการพฒนาจงหวดและระดบของคณะกรรมการรวมภาครฐและเอกชนเพอแกไขปญหาทางเศรษฐกจ (กรอ.) มจ ากดในดานของประเดนความสนใจและไมสามารถด าเนนการดานการบรหารการพฒนาไดดวยตนเอง ตองอาศยการสนบสนนจากภาครฐอยมาก ทงน ปจจยดานกฎหมายและกฎระเบยบของทางราชการบางสวนเปนอปสรรคตอการเปดโอกาสใหภาคเอกชนเขามามสวนรวมในการพฒนาไดอยางเตมท

๔) สถาบนการศกษาโดยเฉพาะมหาวทยาลยในสวนกลาง และหนวยงานวจยตางๆ มบทบาทมากขนในยคของเศรษฐกจฐานความร แตมบทบาทนอยในการเขารวมการพฒนาทองถน โดยทการศกษาวจยเพอคนหาองคความรหรอนวตกรรม เปนนโยบายทภาครฐรวมถงภาคเอกชนใหความส าคญ สงผลใหสถาบนการศกษาและหนวยงานวจยตางๆ ในสวนกลางไดรบการสนบสนนทรพยากรอยางตอเนองในการพฒนาความรและเทคโนโลยโดยรวมมากกวาระดบพนท ท าใหมบทบาทรวมพฒนาทองถน/ชมชนนอย การสงเสรมใหสถาบนการศกษาและหนวยงานวจยในสวนกลางและในระดบพนทรวมกบทองถน/ชมชนในการคนหาความรทสอดคลองกบพนทจงมความจ าเปน โดยเฉพาะการสนบสนนใหพนทก าหนดประเดนการพฒนาและขบเคลอนไดดวยตนเอง นอกจากน ตองผลกดนใหสถาบนการศกษาในระดบพนทซงมความใกลชดกบชมชนอยแลวใหความส าคญกบการใชความรและงานวจยเพอพฒนาพนทมากขนเชนกน

๒.๒.๒ ปจจยทเปนความเสยง/ขอจ ากดตอการบรหารจดการแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ การขบเคลอนแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ สการปฏบตใหเกดผลเปนรปธรรม ตองค านงถงความเสยง/ขอจ ากดตางๆ ทจะมผลตอความส าเรจของการขบเคลอนแผนฯ ในอนาคต ดงน

Page 157: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๒๕

๑) การน าแผนพฒนาฯ ไปใชประโยชนอยางจรงจงในทางปฏบตมนอย เพราะภาคการเมองยดนโยบายของพรรคเปนหลก ขณะทหนวยงานภาครฐด าเนนการตามนโยบายรฐบาลทบรรจไวในแผนการบรหารราชการแผนดน ท าใหแผนพฒนาฯ ไดรบความส าคญนอยลง ขณะเดยวกน หนวยงานภาครฐเหนวาแผนพฒนาฯ มเนอหาสาระทครอบคลมทกประเดนการพฒนาทกวางขวางและคอนขางเปนนามธรรม แมจะมเปาหมายทงเชงคณภาพและปรมาณ แตไมมการก าหนดตวชวดและหนวยงานหรอกลไกรบผดชอบ ทชดเจนยากตอการปฏบตและการตดตามประเมนผล

๒) ระยะเวลาการจดสรรงบประมาณไมสอดคลองกบการประกาศใชแผนพฒนาฯ การประกาศใชแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ในเดอนตลาคม ๒๕๕๔ เปนชวงเวลาทหนวยงานราชการไดจดท า ค าของบประมาณประจ าป ๒๕๕๕ รวมถงหนวยงานระดบจงหวดไดจดท าแผนยทธศาสตรจงหวดระยะเวลา ๔ ปและองคกรปกครองสวนทองถนจดท าแผนพฒนาทองถนระยะเวลา ๓ ปไวกอนแลว จงไมสามารถน าแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ไปบรณาการไดทนในปแรกของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑

๓) การจดสรรงบประมาณลงสพนทแมมจ านวนสงขน แตมขอจ ากดดานการบรหารทท าใหการใชจายไมกอใหเกดประสทธผลและประสทธภาพสงเทาทควร การจดสรรงบประมาณลงสพนทมหลายชองทาง ไดแก งบประมาณกระทรวงตางๆ ในแผนงาน/โครงการทเปนภารกจหลก จงหวด/กลมจงหวดทไดรบจดสรรเพอการพฒนาภายใตยทธศาสตรจงหวด/กลมจงหวด ทองถนไดรบงบประมาณตามภารกจทระบอยในกฎหมาย ชมชนไดรบงบประมาณทจดสรรภายใตโครงการตางๆ ตามนโยบายรฐบาล อาท กองทนหมบานและชมชนเมอง จงท าใหมงบประมาณกระจายอยในพนท จ าเปนตองก าหนดวธบรหารจดการงบประมาณใหมประสทธภาพ โปรงใส และตอบสนองยทธศาสตรการพฒนาพนทอยางเปนรปธรรม เกดประโยชนสงสดแกประชาชน

๔) กลไกการขบเคลอนแผนพฒนาประเทศขาดการก ากบดแลในภาพรวม ในระยะทผานมา ภาครฐเปนกลไกหลกทขบเคลอนแผนใน ๒ รปแบบ ไดแก การผลกดนแผนสภารกจปกตของกระทรวง และการก าหนดประเดนการพฒนาเฉพาะเรองทมกลไกก ากบการด าเนนงานเปนการเฉพาะ อาท คณะกรรมการนโยบายการทองเทยวแหงชาต คณะกรรมการสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม คณะกรรมการวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมแหงชาต และคณะกรรมการทรพยากรน าแหงชาต แตขาดกลไกประสานการด าเนนงานในภาพรวม ทจะเชอมโยงนโยบาย แนวปฏบต และการตดตามประเมนผล ใหการขบเคลอนแผนพฒนาประเทศบรรลผลตามวตถประสงค

๕) การทจรตคอรรปชนสงผลตอประสทธภาพและความเชอมนในระยะยาว การทจรตคอรรปชนท าใหการบรหารจดการประเทศมความลาชา เนองจากกลไกตางๆ ไมสามารถท างานไดเตมประสทธภาพ ผลกระทบจากการคอรรปชนมสวนอยางส าคญทกอใหเกดความเหลอมล าในการกระจายผลประโยชน น ามาสความขดแยงระหวางกลมตางๆ ในสงคม จ าเปนตองก าหนดแนวทางแกไขในระยะยาว ทอยบนพนฐานของการมสวนรวมของภาคตางๆ เหตผลส าคญท าใหการแกปญหาเปนไปอยางลาชา เกดจากรปแบบการคอรรปชนมความซบซอน โดยเฉพาะการทจรตเชงนโยบายทอาศยการเปลยนแปลงแกไขกฎ ระเบยบ หรอเงอนไขสมปทานทมผลประโยชนสง ขณะทกลไกตรวจสอบมประสทธภาพคอนขางจ ากดใน ทางปฏบต

Page 158: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๒๖

๒.๒.๓ ปจจยเสรมสรางประสทธภาพการบรหารจดการแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ สการปฏบตใหประสบผลส าเรจ จากการพจารณาจดแขง/โอกาสดานการบรหารจดการประเทศภายใตบทบาทของภาคสวนตางๆ ประกอบดวย

๑) ภาคราชการมเครองมอและวธการใหมๆ ดานการกระจายอ านาจทเสรมใหการบรหารราชการสวนภมภาคและทองถนมประสทธภาพมากขน สามารถสนบสนนการพฒนาในระดบพนทไดอยางเปนรปธรรม ในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ มการปรบโครงสราง กลไก และหลกเกณฑการจดสรรทรพยากรภาครฐใหกระจายอ านาจการตดสนใจสภมภาค ทองถน และชมชนเพมขน อาท ปรบปรง พ.ร.บ. ก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท ๒ พ.ศ. ๒๕๔๙) มผลตอการแกไขปญหาการถายโอนงาน-คน-เงนใหทองถน และสรางความชดเจนในบทบาทของกระทรวง กรม จงหวด และองคกรปกครองสวนทองถน สงผลใหทองถนมขดความสามารถเพมขนในการบรหารจดการภารกจของทองถน สามารถขบเคลอนการพฒนาและสนบสนนการปฏบตงานในระดบจงหวด /กลมจงหวดมากขน นอกจากน การม พ.ร.บ.ระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท ๗) พ.ศ. ๒๕๕๐ และ พ.ร.ฎ. วาดวยการบรหารงานจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณาการ พ.ศ. ๒๕๕๑ ทก าหนดใหจงหวด/กลมจงหวดยนค าขอจดตงงบประมาณได และใหถอวาจงหวด/กลมจงหวดเปนสวนราชการตามกฎหมายวาดวยวธการงบประมาณ ท าใหจงหวดสามารถของบประมาณพฒนาภายใตแผนพฒนาจงหวด/กลมจงหวดทตอบสนองความตองการของคนในพนทไดโดยตรง

๒) ภาคชมชนและภาคประชาชนมความเขมแขงและมโอกาสเพมขนในการมสวนรวมการบรหารจดการประเทศ ประชาชนในวงกวางตระหนกถงความส าคญของการมสวนรวมในการปกปองสทธประโยชนของตนเองและชมชนมากขน และมชองทางในการมสวนรวมกบภาครฐและภาคพฒนาอนๆ อาท การมสวนรวมในสภาองคกรชมชนทใหสทธผแทนชมชนมสวนรวมในการพฒนาชมชน/ทองถน การเขารวมเปนผแทนในคณะกรรมการธรรมาภบาลจงหวด (ก.ธ.จ.) ท าหนาทสอดสองและเสนอแนะการปฏบตภารกจของหนวยงานภาครฐในจงหวด ตลอดจนรวมเปนผแทนในเครอขายทปรกษาผตรวจราชการภาคประชาชนในการตรวจราชการระดบพนทรวมกบผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตรและผตรวจราชการกระทรวง โดยเฉพาะการตรวจตดตามนโยบายส าคญของรฐบาล เปนชองทางใหประชาชนทกระดบทวประเทศเขารวมในกระบวนการพฒนาและตรวจสอบการด าเนนงานของภาครฐไดกวางขวาง

๓) ภาคธรกจเอกชนตระหนกถงความส าคญของการมสวนรวมในการพฒนาประเทศมแนวคดการด าเนนธรกจทรบผดชอบตอสงคมและท าธรกจเพอสงคมมากขน ภาคเอกชนไดตระหนกถงความส าคญของการดแลรบผดชอบสงคมและมสวนรวมในการพฒนาประเทศมากขน ทงในดานการพฒนาภาคการผลต การทองเทยว การสงเสรมธรกจชมชน และการตอตานการทจรตประพฤตมชอบ โดยจดท าแผนยทธศาสตรและมกลไกขบเคลอนทส าคญทงในระดบชาตและจงหวด อาท คณะกรรมการรวมภาครฐและเอกชนเพอแกไขปญหาเศรษฐกจ สภาหอการคาแหงประเทศไทย สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย และสภาอตสาหกรรมการทองเทยวแหงประเทศไทย

๔) ภาควชาการตนตวและไดรบการยอมรบมากขนในฐานะแกนหลกของการพฒนาในชวงตอไป หนวยงานการวจยและพฒนามบทบาทมากขนในการเชอมโยงงานวจยลงสพนท โดยน าหลกการทางวชาการมาสรางกระบวนการเรยนร การบรหารจดการในชมชน สงเสรมใหเกดความรวมมอภายในชมชนตงแตการรวบรวมขอมล การรวมกนคดวเคราะหเพอตดสนใจ ไปจนถงก าหนดแผนการแกไขปญหาของตนเอง เกดเปนเครอขายภาคในการพฒนาทท างานประสานความรวมมอกบภาครฐ ภาคเอกชน นกวชาการ และองคกรปกครองสวนทองถนเพอตอบสนองการแกปญหาเฉพาะพนท อาท ปญหาความเหลอมล า และปญหาสงคมอนๆ อยางมประสทธภาพ

Page 159: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๒๗

๓. หลกการและวตถประสงคการบรหารจดการแผนฯ สการปฏบต

ความส าเรจของการขบเคลอนแผนพฒนาประเทศสการปฏบตขนอยกบความชดเจนของแผนและระบบการบรหารจดการแผนสการปฏบต การรบร เขาใจ และตระหนกถงภารกจและความรบผดชอบรวมกนของทกภาคสวนในสงคมตอการพฒนาประเทศภายใตทศทางทไดรวมกนก าหนดขน โดยมหลกการและวตถประสงค ดงน

๓.๑ หลกการ

หลกการพนฐานเพอการบรหารจดการแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ สการปฏบต เปนการขบเคลอนการพฒนาอยางเปนขนเปนตอน สรางการยอมรบ และมสวนรวมพฒนาประเทศอยางกวางขวาง มงใหเกดการบรณาการเชอมโยงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ กบนโยบายรฐบาลและแผนระดบตางๆ พรอมทงผลกดนใหคนไทย ชมชน และองคกรทกภาคสวนรวมพฒนาตนเอง ชมชน และสงคม โดยใชองคความรทสอดคลองกบภมสงคม ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และเกดภมคมกนตอการเปลยนแปลง ดงน

๓.๑.๑ ขบเคลอนการพฒนาประเทศโดยยดแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ เปนกรอบทศทางหลก และแปลงสการปฏบตในระดบตางๆ ทสอดคลองกบสภาพภมสงคม

๓.๑.๒ กระจายการพฒนาลงสพนท โดยยดหลกการพฒนาพนท ภารกจ และการมสวนรวม (Area Function Participation : AFP) ใหจงหวดเปนพนทด าเนนการขบเคลอนการพฒนา และเปนจดเชอมโยงการพฒนาจากชมชนสประเทศ และประเทศสชมชน

๓.๑.๓ เพมการใชองคความร เทคโนโลย นวตกรรม และความคดสรางสรรคใหเปนเครองมอหลกในการขบเคลอนการพฒนาในทกภาคสวนในระดบพนท ทองถน และชมชน

๓.๑.๔ ใชกลไกและเครองมอการพฒนาของภาครฐ ภาคประชาชน ภาคธรกจ เอกชน และสอมวลชนอยางบรณาการใหการขบเคลอนเกดประสทธภาพโดยกระบวนการสรางเครอขายหรอคลสเตอร ทตอบสนองตอการแกไขปญหาและการพฒนาศกยภาพของพนท

๓.๒ วตถประสงค

๓.๒.๑ เพอใหการขบเคลอนยทธศาสตรของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ สการปฏบตดวยการมสวนรวมของทกภาคสวน

๓.๒.๒ เพอบรณาการแผนงานจากสวนกลาง พนท และทองถน/ชมชน ในการขบเคลอนยทธศาสตรแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ สการปฏบต

๓.๒.๓ เพอใหการตดตามและประเมนผลเชอมโยงอยางเปนระบบตงแตภาพรวมของประเทศลงสภมภาค พนท และชมชน

Page 160: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๒๘

๔. แนวทางการขบเคลอนแผนฯ สการปฏบต

แนวทางการขบเคลอนแผนพฒนาประเทศสการปฏบตมงด าเนนการอยางเปนระบบ ครบวงจร ดงน

แผนภาพการบรหารจดการแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ สการปฏบต

๔.๑ การสรางความรความเขาใจใหทกภาคสวนตระหนกถงความส าคญและพรอมเขารวมในการผลกดนแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ไปสการปฏบต ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) สรางความเขาใจกบภาคทกภาคสวน ถงวตถประสงค เปาหมายของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ผานกระบวนการและเครองมอตางๆ ดงน

๔.๑.๑ จดท าแนวทางการสอสารประชาสมพนธ โดยใชหลกการตลาดสรางความตระหนกและยอมรบแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ เปนเครองมอในการพฒนาแบบบรณาการททกภาคสามารถน าไปปรบใชใหบงเกดผลไดจรง โดยสอสารประชาสมพนธอยางเหมาะสม สามารถเขาถงกลมเปาหมายอยางมประสทธภาพผานบคคล สอมวลชนทงระดบชาตและทองถน กจกรรม สอสมยใหม จดท าแผนพฒนาฯ

การพฒนาการบรหารจดการแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ อยางมประสทธภาพและเกดประสทธผล สามารถน าแนวคด Plan-Do-Check-Act (PDCA) มาปรบใชได เรมตงแตจดท าแนวทางยทธศาสตรใหชดเจนทงวตถประสงค เปาหมายและแนวทาง รวมทงจดท าการบรหารจดการ อาท กระบวนการ วธการและเครองมอตางๆ ในการน าทางและก ากบการบรหารจดการแผนไปสการปฏบตทมประสทธภาพ โดยทกภาคสวนมการปฏบตงานภายใตระบบทออกแบบไวอยางจรงจง รวมถงตรวจสอบตดตามความกาวหนาและประเมนผลทสะทอนผลกระทบและความพงพอใจของประชาชนทมตอผลการพฒนาทเกดขน น าไปสการปรบเปลยนกระบวนการและวธการด าเนนงานใหการขบเคลอนแผนบรรลตามวตถประสงคทก าหนด

Page 161: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๒๙

ฉบบท ๑๑ ฉบบประชาชนทเขาใจงาย รวมทงการสรางเครอขายใหขอมลขาวสารกระจายไปยงพนทตางๆ อยางกวางขวางและตอเนอง พรอมทงพฒนาบคลากรทเกยวของใหสามารถท าหนาทสอสารและถายทอดสาระหลกของแผนพฒนาไดอยางมประสทธภาพ

๔.๑.๒ สรางความเขาใจใหภาคการเมองในเปาประสงคและแนวทางของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ และผลกดนใหพรรคการเมองน าประเดนการพฒนาส าคญไปผสมผสานในการจดท านโยบายของพรรคและนโยบายของรฐบาล โดยพจารณาล าดบความส าคญ โดยเฉพาะนโยบายทเกยวกบ “การวางรากฐานการพฒนา” ในระยะยาว

๔.๑.๓ จดท าคมอการแปลงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ เผยแพรแกภาคการพฒนา เกดความรวมมอในการน าแผนไปปฏบตอยางจรงจง เปนคมอการประสานแผนแตละระดบททกภาคสวนสามารถน าไปปรบใชใหเกดบรณาการการท างานรวมกน จดท าเอกสารรวบรวมวธการขบเคลอนแผนและกจกรรมการพฒนาในรปแบบตางๆ หรอกรณตวอยางทประสบความส าเรจดวยการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐและภาคตางๆ เพอเผยแพรใหภาคการพฒนาน าไปปรบใชตามความเหมาะสม น าเสนอแนวทางการลงทนในประเดนการพฒนาส าคญ ส าหรบหนวยปฏบตน าไปประกอบการจดท าแผนระดบรอง แผนงาน/โครงการตางๆ ใหมความชดเจนในการพฒนาดานตางๆ อยางเปนรปธรรม โดยการด าเนนงานตามแผนควรท าในลกษณะคขนานทงภาครฐและภาคการพฒนา

๔.๒ การสรางความเชอมโยงระหวางแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ นโยบายรฐบาล แผนการบรหารราชการแผนดน และแผนระดบอนๆ ดงน

๔.๒.๑ ก าหนดประเดนการพฒนาส าคญภายใตยทธศาสตรของแผนพฒนาฉบบท ๑๑ เสนอตอสาธารณะอยางชดเจน น าไปสการก าหนดแผนงานโครงการ การระดมทรพยากร และแนวทางการรวมด าเนนงานของภาคสวนตางๆ อยางมประสทธภาพ ประกอบดวย ๑) การเตรยมคนไทยใหมการเรยนรตลอดชวต ๒) การสรางความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมใหทกคนในสงคมไทย ๓) การเสรมสรางความเขมแขงของชมชน และสงเสรมบทบาทภาคประชาสงคมและธรกจเอกชนใหเปนพลงรวมในการพฒนาสงคมไทย ๔) การพฒนาปจจยสนบสนนทเออตอการปรบโครงสรางเศรษฐกจเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนและระบบการแขงขนทเปนธรรม ๕) การสงเสรมความรวมมออยางเปนหนสวนการพฒนาทงในระดบอนภมภาคและภมภาค ๖) การเตรยมความพรอมของไทยเขาสประชาคมอาเซยน ๗) การบรหารจดการน าและทดนเพอสนบสนนความมนคงดานอาหารและการปรบโครงสรางทางเศรษฐกจ ๘) การยกระดบ ขดความสามารถในการปรบตวรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และภยพบตทางธรรมชาต และ ๙) การบรหารจดการประเทศเพอสรางความเปนธรรมในสงคมโดยยดหลกธรรมาภบาล

๔.๒.๒ บรณาการประเดนการพฒนาภายใตยทธศาสตรทมความเชอมโยงกนและจดท าเปนแผนการลงทนการพฒนา/แผนพฒนาเฉพาะดานทตอบสนองการพฒนาในหลายมตภายใตยทธศาสตรแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ครอบคลมสาระและบทบาทภาคการพฒนาทกวางขวาง มแผนปฏบตการทมความชดเจนทงแผนงาน โครงการ งบประมาณด าเนนงาน ผรบผดชอบหลก ผมสวนรวม กระบวนการท างาน และระยะเวลา เปนเครองมอในการขบเคลอนแผนสการปฏบตไดอยางจรงจง ซงตองใหความส าคญตอการคดเลอกบคลากรในต าแหนงส าคญทมความรความสามารถมาบรหารโครงการเพอใหสามารถท างานไดตอเนอง โดยน าวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาใชประโยชนในแผนงานและโครงการเหลาน โดย

Page 162: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๓๐

๑) จดท าแผนการลงทนการพฒนาในประเดนทมความส าคญล าดบสง สอดคลองกบยทธศาสตรของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ทแสดงใหเหนถงการจดสรรงบประมาณทเหมาะสม กอใหเกดผลการพฒนาในภาพรวม

๒) น าประเดนการพฒนาทตองแปลงเปนโครงการขนาดใหญ อาท การพฒนาโครงสรางพนฐาน การพฒนาระบบโลจสตกส ขบเคลอนภายใตหลกการการรวมลงทนระหวางรฐกบเอกชน (Public-Private Partnership : PPP) ทสรางการมสวนรวมของภาคเอกชนในการพฒนาประเทศ สามารถขยายการลงทนขนาดใหญไดอยางมประสทธภาพ ตอบสนองความตองการของประชาชนไดทนการณ และเกดความคมคาของการลงทน

๓) ผลกดนใหประเดนการพฒนาในแตละยทธศาสตรแปลงสการปฏบตผานแผนงานระดบกระทรวงสพนทระดบตางๆ ผสมผสานอยในภารกจหลกของหนวยงานทมเปาหมายและตวชวดชดเจน โดย สศช. และหนวยงานเกยวของรวมจดท าและตดตามประเมนผลแผนดงกลาวทสะทอนความสอดคลองและบรรลเปาหมายของยทธศาสตรการพฒนาในแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ รวมถงใหความส าคญกบการบรณาการแผนงาน/โครงการทงภายในและภายนอกหนวยงาน

๔.๒.๓ เชอมโยงแนวคดพนฐาน ยทธศาสตรและประเดนการพฒนาส าคญ ตลอดจนแผนพฒนาเฉพาะดานภายใตแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ เขากบนโยบายรฐบาล แผนการบรหารราชการแผนดน และแผนระดบตางๆ การขบเคลอนแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ สการปฏบต จะด าเนนการในหลายระดบตงแตนโยบายรฐบาล แผนการบรหารราชการแผนดน แผนของหนวยงานภาครฐสวนกลาง สวนภมภาค ทองถน/ชมชน ตลอดจนแผนของภาคการพฒนาตางๆ อยางเปนขนเปนตอน ตงแตทศทาง วตถประสงค เปาหมาย และตวชวดความส าเรจของยทธศาสตรของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ดงน

๑) รฐบาลน าประเดนการพฒนาทมล าดบความส าคญสงและแผนพฒนาเฉพาะดานภายใตยทธศาสตรแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ เปนกรอบรวมกบนโยบายทแถลงตอรฐสภา จดท าแผนการบรหารราชการแผนดนทมการประมาณการงบประมาณและทรพยากรตางๆ รวมทงระยะเวลาด าเนนการ และการตดตามประเมนผล หนวยงานกลางน าแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ บรณาการกบยทธศาสตรการจดสรรงบประมาณ เปนกรอบส าหรบกระทรวง/กรมพจารณาใชประกอบการจดท าค าของบประมาณสนบสนน แผนปฏบตราชการ ๔ ป และแผนปฏบตราชการประจ าปภายใตภารกจหลกทรบผดชอบ

Page 163: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๓๑

แผนภาพความเชอมโยงกลไก และกระบวนการของแผนชาตสแผนระดบพนท

๒) สศช. จดท าแนวทางการพฒนาภาค ทเชอมโยงกบแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ และเปนเครองมอขบเคลอนสการปฏบตในระดบพนท ใหจงหวดและกลมจงหวดใชเปนกรอบการจดท าแผนพฒนาและแผนปฏบตราชการประจ าปส าหรบการสนบสนนงบประมาณ และภาคการพฒนาใชประกอบการจดท าแผนใหสอดคลองกน

๓) กระทรวง/กรมทมหนวยงานในภมภาคด าเนนการบรณาการแผนงาน/โครงการ และงบประมาณรวมกบแผนพฒนาจงหวด/กลมจงหวด กระทรวง/กรม สนบสนนการขบเคลอนแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ลงสพนท โดยยดหลกการและแนวทางการบรหารงานจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณาการภายใตพระราชกฤษฎกาวาดวยการบรหารงานจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณาการ พ.ศ. ๒๕๕๑ ทก าหนดวาเมอแผนพฒนาจงหวดไดรบความเหนชอบจากคณะรฐมนตรและประกาศใชแลว การจดท าแผนของหนวยงานของรฐทเกยวของตองสอดคลองกบแผนพฒนาจงหวด/กลมจงหวด

๔) จงหวด/กลมจงหวดจดท ายทธศาสตร และแผนพฒนาฯ รวมทงแผนปฏบตราชการประจ าปของจงหวดและกลมจงหวด โดยจดท าแผนพฒนาจงหวดและกลมจงหวดใหสอดคลองกบนโยบายรฐบาล แผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ และแนวทางพฒนาภาค ควบคกบการประมวลปญหาและความตองการของประชาชนทงในระดบชมชน ทองถนและอ าเภอ เพอวเคราะหก าหนดเปนประเดนการพฒนา ในแผนพฒนาจงหวดและกลมจงหวด และสามารถด าเนนการพฒนาทตรงกบความตองการของประชาชน

Page 164: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๓๒

๕) องคกรปกครองสวนทองถนเสนอแผนงาน/โครงการทตอบสนองความตองการของชมชนเขาสระดบจงหวด เทศบาลนครหรอเทศบาลเมองทมศกยภาพสงน าแนวคด “การจดระบบเมอง” ทมงการยกระดบคณภาพชวตของประชากรเมอง การอ านวยความสะดวกตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของเมองและพนทโดยรอบ รวมทงความยงยนของสงแวดลอมทสรางใหเกดความสมดลระหวางมนษยกบทรพยากรธรรมชาต องคการบรหารสวนต าบล (อบต.) ส ารวจสภาพปญหาและความตองการของประชาชน/ชมชนในพนท น ามาวเคราะหจดท าเปนประเดนการพฒนาตางๆ แลวด าเนนการตามภารกจทไดรบมอบหมายภายใตกฎหมายของทองถน ขณะทองคการบรหารสวนจงหวด (อบจ.) ท าหนาทประสานการจดท าแผนพฒนาทองถนภายในจงหวด และผลกดนแผนงาน/โครงการทเกนขดความสามารถของทองถนและมความส าคญตองด าเนนการ ใหอยในแผนพฒนาจงหวด

๔.๒.๔ จดท ายทธศาสตรการจดสรรงบประมาณแบบมสวนรวม การจดสรรงบประมาณรายจายประจ าปสามารถใชเปนเครองมอในการก าหนดล าดบความส าคญของภารกจหนวยงานทสอดคลอง กบแนวทางการพฒนาภายใตแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ เพอใหการด าเนนงานสามารถบรรลวตถประสงคและเปาหมายทก าหนดไวในแผนฯ อยางมประสทธผลบนพนฐานการมสวนรวมของประชาชน โดย

๑) ส านกงบประมาณและ สศช. หารอรวมกนในการบรณาการสาระส าคญของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ และการจดสรรงบประมาณทสอดคลองกน โดยเฉพาะประเดนการพฒนาทมความส าคญล าดบสง ไวในการจดท าแผนการบรหารราชการแผนดน ยทธศาสตรการจดสรรงบประมาณระยะปานกลาง ๕ ปและประจ าป รวมทงแนวทางการจดท าแผนงาน/โครงการ และจดท ารายงานตดตามประเมนผลการพฒนาประเทศทงในระดบภาพรวม ระดบพนท และแผนงานโครงการส าคญเปนขอมลประกอบการพจารณาอนมตงบประมาณ ทงในขนตอนการเสนอคณะรฐมนตรและการอภปรายของคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจ าป กอนน าเสนอรฐสภาอนมตตอไป

๒) ส านกงบประมาณ สศช. และหนวยงานทเกยวของรวมกนก าหนดแนวทางพจารณาจดสรรงบประมาณสนบสนนแผนพฒนาจงหวด/กลมจงหวด และทองถนภายใตแนวทางการพฒนาภาคทเชอมโยงกบแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ โดยสรางกระบวนการใหทกกระทรวง จงหวด และองคกรปกครองสวนทองถนเขาใจความเชอมโยงระหวางแผนพฒนาฯ กบระบบงบประมาณของประเทศ ทงการจดสรรงบประมาณแบบรายกระทรวง ตามวาระระดบชาต และมตพนท รวมทงก าหนดใหมผแทนจากภาคการพฒนาทงภาคเอกชน และประชาชนในสดสวนทเหมาะสมเขารวมในกลไกและกระบวนการงบประมาณตงแตการบรหารจดการและการตดตามประเมนผลการใชจายงบประมาณ ใหสอดคลองกบกจกรรมการพฒนาทตอบสนองความตองการของประชาชนในพนทอยางจรงจง

๔.๒.๕ ผลกดนใหภาคเอกชนน าประเดนการพฒนาส าคญในแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ พจารณาประกอบการจดท าแผนการลงทนทางธรกจ ทสรางการมสวนรวมในการพฒนาประเทศอยางเปนหนสวนการพฒนา และสงเสรมให กรอ. เปนกลไกหลกในการเชอมโยงการพฒนาระหวางภาครฐและเอกชน รวมทงให กรอ. สวนกลางกระจายความรบผดชอบและภารกจให กรอ.จงหวด/กลมจงหวดมากขน โดยค านงถงความสอดคลองของยทธศาสตรชาตและความเชอมโยงในระดบพนท

Page 165: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๓๓

๔.๓ การสรางสภาพแวดลอมใหเออตอการขบเคลอนแผนของภาคการพฒนาตางๆ โดยก าหนดใหมการผลกดนปจจยหลกใหสามารถปรบเปลยนเพอเปนเครองมอทส าคญ ดงน

๔.๓.๑ น าการศกษาวจยมาเปนเครองมอส าคญในการขบเคลอนการพฒนาในทกมตและทกระดบ บรณาการการท างานของหนวยงานระดบนโยบายและใชทรพยากรในการวจยใหรองรบการพฒนาทงสวนกลางและพนท รวมถงน าการวจยเปนเครองมอพฒนา สงเสรมใหเกดความรวมมอระหวางหนวยงานสงเสรมการวจย โดยเฉพาะอยางยงการรวมมอกนอยางเปนเครอขายระหวางส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.) ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) ส านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมแหงชาต (สวทน.) สถาบนวจยระบบสาธารณสข (สวรส.) และส านกงานพฒนาการวจยการเกษตร (สวก.) รวมถงสถาบน การศกษาและหนวยงานทมภารกจชดเจนในพนท อาท อทยานวทยาศาสตรระดบภมภาค เปนแกนหลกในการเชอมโยงเครอขายการวจยกบจงหวด/กลมจงหวด องคกรปกครองสวนทองถน ชมชน เพอน ากระบวนการวจยและพฒนามาประยกตใชใหเหมาะสม โดยเฉพาะการพฒนาทมความส าคญสงของแตละพนท

๔.๓.๒ ปรบปรงกฎ ระเบยบ และกฎหมายตางๆ ใหเออตอการขบเคลอนการพฒนา ในระดบตางๆ โดยปรบปรงกฎหมายใหเหมาะสมและสอดคลองกบสถานการณ ลดความซ าซอนและเพมประสทธภาพกลไกและเครองมอทมอยใหมากขน เปนการลดอปสรรคการพฒนาประเทศในดานตางๆ อาท เรงแกไขเพมเตมประกาศใชรางพระราชบญญตการเงนการคลงของรฐ พ.ศ. .... เพอสนบสนนการด าเนนงานดานการคลงของภาครฐเปนไปอยางมประสทธภาพและโปรงใส เรงจดท านโยบายและแผนวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต ฉบบท ๑ (พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๖๔) ใหเปนกรอบในการพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมมประสทธภาพ เรงจดท าแผนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท ๓) และแผนปฏบตการก าหนดขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท ๓) ตามพระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจ พ.ศ. ๒๕๔๒ รวมถงเรงออกพระราชบญญตระเบยบขาราชการสวนทองถน พ.ศ. .... เพอใชแทนพระราชบญญตระเบยบบรหารงานบคคลสวนทองถน พ.ศ.๒๕๔๒

๔.๓.๓ น าเทคโนโลยสารสนเทศมาใชเปนเครองมอในการสอสารและสรางความสมพนธ ท าใหขอมลขาวสารตางๆ เลอนไหลระหวางภาคการพฒนา สามารถสรางความเขาใจทตรงกนไดอยางถกตอง พรอมทงปรบปรงขอมลใหทนสมย น าไปสการจดท ายทธศาสตรการพฒนาของแตละพนทหรอจงหวดทสอดคลองกบความตองการของประชาชน

๔.๓.๔ จดท าฐานขอมลการพฒนาทสาธารณชนสามารถเขาถงและใชประโยชนในการมสวนรวมพฒนาดานตางๆ โดยพฒนาระบบฐานขอมลเศรษฐกจ สงคม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พรอมทงปรบปรงขอมลใหทนสมย เปนขอมลทแสดงถงลกษณะเฉพาะของแตละพนท สามารถน ามาวเคราะหเชอมโยงใหสอดคลองกบแนวทางในยทธศาสตรของแผนพฒนาฯ น าไปสการจดท าแผนพฒนาทสอดคลองกบการแกไขปญหาและการพฒนาศกยภาพของแตละพนท โดยเปนการน าจดเดนของแตละสวนทงความรและประสบการณมาเสรมซงกนและกน

๔.๓.๕ สรางชองทางใหประชาสงคมมโอกาสแสดงความคดเหนและเขารวมกจกรรมการพฒนาอยางกวางขวางทงระดบนโยบายและพนท โดยเปดพนทสาธารณะใหทกภาคใชประโยชนในการจดเวทระดมความคดเหนในรปแบบตางๆ อาท การจดเวทประชาคม การสานเสวนา รวมถงใชชองทางเครอขายออนไลน ส าหรบแลกเปลยนเรยนร รวมด าเนนกจกรรมตางๆ เพอพฒนาประเทศ

Page 166: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๓๔

๔.๔ การเพมประสทธภาพกลไกรบผดชอบการขบเคลอนแผนฯ ทชดเจน สามารถขบเคลอนแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ในระดบประเทศและระดบพนทไดอยางมประสทธภาพ สศช. ภายใตการก ากบของคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ท าหนาทสรางความเขาใจ และประสานความรวมมอระหวางภาคการพฒนาตางๆ และคณะกรรมการขบเคลอนแผนระดบตางๆ ทงในสวนกลางและพนท ใหสามารถผลกดนแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ สการปฏบตอยางจรงจง โดย

๔.๔.๑ เชอมโยงคณะกรรมการระดบชาตทมอยใหน ายทธศาสตรของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ มาเปนกรอบการด าเนนงานอยางเปนรปธรรม โดยประสานใหหนวยงานทรบผดชอบการพฒนารายสาขาไดท างานรวมกนในลกษณะ “แนวราบ” ผานคณะกรรมการระดบชาตชดตางๆ ซงมหนาทขบเคลอนการพฒนาทมล าดบความส าคญสงและเกยวของกบงานหลากหลายมต อาท คณะกรรมการนโยบายเศรษฐกจสรางสรรคแหงชาต คณะกรรมการรวมภาครฐและเอกชนเพอแกไขปญหาเศรษฐกจ คณะกรรมการทรพยากรน าแหงชาต และคณะกรรมการพฒนาระบบการบรหารจดการขนสงสนคาและบรการของประเทศ (โลจสตกส ) คณะกรรมการระดบชาตเหลานจะตองน าสาระ เปาหมาย และตวชวดของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ มาเปนกรอบในการด าเนนการ รวมทงคณะกรรมการระดบชาตชดตางๆ ควรรบผดชอบเปาหมายและตวชวดในระดบภาพรวมของแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ รวมกน

๔.๔.๒ ปรบกลไกและกระบวนการบรหารจดการของภาครฐใหมประสทธภาพมากยงขนโดยทบทวนและประเมนบทบาทและผลการท างานของกลไกทมความส าคญตอการขบเคลอนประเดนการพฒนาส าคญ ซงรวมถงคณะกรรมการ หนวยงานเจาภาพหลก องคการมหาชน ตลอดจนกองทนและเครองมอในการท างานทเกยวของ เพอปรบปรงใหเกดความคลองตวและลดความซ าซอน ควบคกบการผลกดน ใหรฐบาลและหนวยงานกลางท าหนาทดแลระดบนโยบายและยทธศาสตรภาพรวมของประเทศ โดยกระทรวงมบทบาทประสานแผนงาน แผนเงน และแผนคน รวมทงสนบสนนใหสวนราชการสวนภมภาคผลกดนยทธศาสตรและแผนระดบรองในความรบผดชอบสการปฏบตอยางเปนรปธรรมและมประสทธภาพ สอดคลองกบการแกปญหาและการพฒนาศกยภาพของพนท ทองถน และชมชน

๔.๔.๓ ขบเคลอนประเดนการพฒนาระดบประเทศและพนทโดยใหจงหวดเปนจดประสาน จากการทจงหวดมหนาทตามกฎหมายในการท าแผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด เชอมโยงกระบวนการและสาระของแผนทงในลกษณะจากบนลงลาง ไดแก แผนพฒนาประเทศ แผนการบรหารราชการแผนดน แผนปฏบตราชการของกระทรวง และจากลางขนบน ไดแก แผนชมชน แผนทองถน และแผนภาคเอกชน โดยแปลงวตถประสงค เปาหมาย ตวชวดตลอดจนประเดนการพฒนาส าคญสการปฏบตในระดบพนทไวในแผนพฒนาจงหวด/กลมจงหวด และมกระบวนการท างานทสามารถบรณาการภารกจของหนวยงานตางๆ และผเกยวของทกภาคสวนในพนทใหเปนไปในทศทางเดยวกน สามารถรองรบการเปลยนแปลงหรอผลกระทบ ของแตละพนทไดอยางมประสทธภาพ อาท การรบมอภยพบต และการปองกนอาชญากรรม

๔.๔.๔ ประสานและผลกดนใหกลไกนอกภาครฐมสวนรวมขบเคลอนแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ มากขน เนองจากปจจบน การขบเคลอนการพฒนาจะอาศยการท างานจากภาครฐเพยงฝายเดยวไมเพยงพอ การแปลงแผนพฒนาประเทศสการปฏบตจงจ าเปนตองสรางการท างานรวมกนระหวางภาคสวนตางๆในรปของเครอขายการพฒนา ทงภาคเอกชน สถาบนการศกษา สมาคมวชาชพ รวมถงองคกรอสระตางๆ อาท สภาเกษตรกร สภาหอการคาแหงประเทศไทย สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย สมชชาปฏรป สหกรณ ทกรปแบบโดยผานกระบวนการเครอขายหรอคลสเตอรในระดบพนท เพอสรางพนธมตรในการก าหนดและขบเคลอนยทธศาสตรรวมกน

Page 167: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๓๕

๔.๕ การเสรมสรางบทบาทของทกภาคสวนใหสามารถขบเคลอนแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ไดอยางมประสทธภาพ มงเสรมสรางความเขมแขงใหภาคตางๆ โดยการพฒนาขดความสามารถของภาคตางๆ ใหมศกยภาพ สามารถผลกดนและด าเนนการตามแนวทางการพฒนาของแผนฯ ฉบบท ๑๑ ไดอยางเหมาะสม โดย

๔.๕.๑ พฒนาศกยภาพประชาชนใหมบทบาทส าคญในกระบวนการพฒนา สามารถรกษาและใชสทธหนาทความเปนพลเมองอยางถกตองและเหมาะสม เปนพลเมองดของสงคม มคณธรรมและจรยธรรมในการด าเนนชวต ตระหนกถงบทบาทหนาททจะตองปฏบตดวยความรบผดชอบอยางเตมทตามบทบาททางสงคมทตนด ารงอย ใหสอดคลองกบวฒนธรรมประเพณ และรฐธรรมนญทก าหนดไว เคารพกฎหมาย เคารพสทธเสรภาพของผอน มจตสาธารณะและกระตอรอรนทจะเขามามสวนรวมในการแกปญหาของชมชนและสงคม โดยผลกดนใหเกดกระบวนการเรยนรทงในและนอกระบบการศกษาทสรางประชาชนไทยใหมความเปนพลเมองทเขมแขง เปนก าลงส าคญทจะสรางชาตไทยใหเจรญกาวหนาและสงคมสนตสข

๔.๕.๒ เสรมสรางความเขมแขงของชมชนใหพรอมรบความเปลยนแปลง มสวนรวมพฒนาชมชนกบภาคการพฒนาตางๆ โดยพฒนาความรและการจดการความเสยงใหชมชน เสรมดวยความรจากภายนอกผานเครอขายการวจยในพนท และสงเสรมใหเกดการแลกเปลยนเรยนรใหกวางขวางในทกระดบจากชมชน ต าบล สอ าเภอและจงหวด เกดความรทสามารถน ามาใชในการพฒนาและบรหารจดการความเสยงตางๆ สงเสรมการรวมกลมรวมคดรวมท าในชมชนอยางกวางขวาง สามารถท าแผนพฒนาทสอดคลอง กบวฒนธรรมอนหลากหลายของชมชนทองถน ขบเคลอนการพฒนาดวยตนเอง และสงเสรมใหเกดการท างานรวมกนระหวางภาคประชาชน องคกรปกครองสวนทองถนและสถาบนการศกษาในทองถน

๔.๕.๓ เสรมสรางความเขมแขงใหองคกรปกครองสวนทองถนทกรปแบบ สามารถด าเนนงานตามภารกจอยางมประสทธภาพ โดยพฒนาศกยภาพขององคกรปกครองสวนทองถนใหแขงแกรง มการบรหารจดการทคลองตว ยดหยน ลดขนตอน และก าหนดกฎระเบยบทเออใหการด าเนนงานเปนไปไดรวดเรวและราบรน สามารถพงตนเองไดเตมท ขณะเดยวกน ภาคราชการสวนกลางท าหนาทก ากบดแลใหทองถนบรหารจดการตนเองไดเตมศกยภาพ สามารถคดและตดสนใจไดอยางเตมทในการพฒนาทองถน ถายโอนภารกจและบคลากรจากสวนกลางและภมภาคไปสทองถนใหบรรลเปาหมายทก าหนดและสรางความชดเจนในบทบาทภารกจททองถนตองรบผดชอบ เพมขดความสามารถใหองคกรปกครองสวนทองถนสามารถปฏบตหนาทตอบสนองความตองการของประชาชนในพนท ทงดานการบรหารจดการ ดานการเงนการคลงทองถน การแกไขปญหาทจรตคอรรปชนและการสรางธรรมาภบาลในระดบทองถน

๔.๕.๔ ผลกดนใหสถาบนการศกษาในระดบอดมศกษาและการอาชวศกษาในพนทเขารวมพฒนาชมชนใหมากขน โดยในระดบอดมศกษา เนนบทบาทการน าองคความรจากการศกษาวจย มาประยกตใช และเปนแกนประสานภาคสวนอนๆ สนบสนนใหเกดการพฒนาชมชนอยางครบวงจร โดยใชแนวคดคลสเตอรเปนเครองมอเชงกระบวนการ รวมทงพฒนาสถาบนอาชวศกษาใหเปนแหลงพฒนาเทคโนโลย และศนยเรยนรทกษะเชงวชาการเพอพฒนาทองถน

๔.๕.๕ สงเสรมใหภาคเอกชนมบทบาทน าในการขบเคลอนเศรษฐกจและเสรมสรางสงคม ทด ยดหลกบรรษทภบาล เชอมโยงเปาหมายทางธรกจกบการพฒนาประเทศ ท างานเชงรก และสรางสรรค สงใหมๆ ควบคกบความรบผดชอบตอสงคม โดยปรบแนวคดภาคเอกชนใหสามารถท างานรวมกบชมชน องคกรพฒนาเอกชน และสถาบนการศกษาไดอยางเปนพนธมตร และสรางเครอขายความรบผดชอบทางสงคมของกลมธรกจตางๆ น าไปสการท ากจกรรมเพอสงคมรวมกน

Page 168: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๓๖

๔.๕.๖ สงเสรมใหสอมวลชนพฒนาบทบาทการเปนสอกลางเผยแพรขอมลขาวสารเชงสรางสรรค เปนสอสาธารณะทมงประโยชนของสวนรวมเปนหลก มความเปนกลาง น าเสนอขอมลขาวสาร ทเปนขอเทจจรงและสะทอนความตองการของประชาชน

๔.๕.๗ สงเสรมการมสวนรวมองคกรพฒนาเอกชนในการท างานรวมกบหนวยงานสวนภมภาค/ทองถน และภาคประชาสงคมอยางเขมแขง โดยภาครฐสนบสนนหรอเปดโอกาสใหองคกรพฒนาเอกชนไดเขารวมกจกรรมการพฒนาตางๆ มากขน เปนการอาศยขอไดเปรยบขององคกรพฒนาเอกชนในดานความยดหยนของกฎระเบยบ ความคลองตวของการท างาน และความใกลชดกบประชาชนในพนท ขบเคลอนการพฒนาใหบรรลเปาหมายไดอยางมประสทธภาพ

๔.๕.๘ ปรบบทบาทและวธการท างานของบคลากรภาครฐทเออตอการพฒนาโดยรวมและสงเสรมหนวยงานในภมภาคเปนแกนประสานเครอขายและเชอมโยงภาคสวนตางๆ ในระดบพนท โดยเฉพาะอยางยงจงหวดตองประสานความรวมมอระหวางภาคการพฒนาทงภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคมในพนท เพอใหการด าเนนงานเปนไปในทศทางเดยวกน สามารถทจะตอบสนองตอยทธศาสตรชาต รวมทงแกไขปญหาและพฒนาศกยภาพในพนท ทองถน และชมชน ตลอดจนจดตงสถาบนพฒนา นกบรหารยทธศาสตรเพอสราง “ผน าการเปลยนแปลง” ในทกภาคสวนของภาคการพฒนา เพอการแลกเปลยนเรยนร น าไปสการผลกดนประเดนการพฒนาส าคญรวมกนไดอยางมประสทธภาพ

๔.๕.๙ เสรมสรางความรวมมอกบประชาคม และองคการระหวางประเทศ ในการจดเวทแลกเปลยนเรยนรประสบการณระหวางประเทศตางๆ โดยเฉพาะในกรอบความรวมมอกบประเทศใน อนภมภาคและในภมภาค น าไปสการสรางความรวมมอในประเดนการพฒนาส าคญ โดยเฉพาะประเดนทอยภายใตขอตกลงตางๆ ใหมความเชอมโยงและเกอหนนการพฒนาระหวางกน รวมทงสงเสรมความรวมมอดานวชาการและการสรางนวตกรรมสนบสนนการพฒนาทงภายในประเทศและระหวางประเทศ

๔.๖ การตดตามประเมนผลแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑

๔.๖.๑ ใหความส าคญกบการตดตามความกาวหนา การประเมนผลส าเรจและผลกระทบของการด าเนนงานอยางตอเนองตามประเดนการพฒนายทธศาสตรและผลการพฒนาในภาพรวม โดยใชการตดตามประเมนผลเปนเครองมอในการบรหารแผนพฒนาฯ ตงแตการตดตามความกาวหนาของกระบวนการผลกดนแผนสการปฏบตตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๐ พฒนาตวชวดทสะทอนผลการพฒนาอยางชดเจน ตดตามความกาวหนาการด าเนนงานภายใตประเดนการพฒนาทมล าดบความส าคญสง พรอมทงประเมนผลผลต ผลลพธ และผลกระทบทเกดขน เพอจดท ารายงานเสนอคณะรฐมนตรทกป

๔.๖.๒ กลไกการตดตามประเมนผลแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑

๑) การตดตามประเมนผลการบรหารจดการแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ สการปฏบตในภาพรวม สศช. ภายใตการก ากบของคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ท าหนาทก าหนดแนวทางการตดตามความกาวหนาการบรหารจดการแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ สการปฏบต พฒนาตวชวดความส าเรจของการแปลงแผนฯ โดยน าวธการตดตามประเมนผลทเหมาะสมมาใช และประสานการตดตามประเมนผลกบคณะกรรมการระดบชาตชดตางๆ รวมทงด าเนนการตดตามประเมนผลกระทบการพฒนาในภาพรวม และรายงานตอคณะรฐมนตรทกป

Page 169: แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ ...kruinter.com].pdf · คํ า นํ า. แผน. พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

๑๓๗

๒) การตดตามประเมนผลการพฒนาระดบพนท ด าเนนการโดยคณะกรรมการ นโยบายบรหารงานจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณาการ (ก.น.จ.) คณะกรรมการก ากบการปฏบตราชการ ในภมภาค (กกภ.) และปรบระบบการตรวจราชการ ใหเปนเครองมอในการก ากบและตดตามประเมนผล การแปลงแผนสการปฏบตอยางมประสทธภาพ โดยจดตงกลไกกลางทประกอบดวยผตรวจราชการ ของกระทรวงตางๆ มอ านาจในการตรวจสอบ ตงแตขนตอนและกระบวนการในการจดท าแผน การมสวนรวมของภาคในขนตอนการปฏบต และประสทธภาพของการใชงบประมาณ รวมทงใหมอ านาจในการเสนอแนะใหมการทบทวนการจดสรรงบประมาณในปตอไป

๓) เสรมสรางกลไกการตรวจสอบของภาคประชาชนใหเขมแขง โดยสนบสนนให ภาคประชาชนรวมกลมตดตามความกาวหนา ตรวจสอบความโปรงใสและความส าเรจของโครงการพฒนาตางๆ ทเกยวของกบชมชนของตน รวมทงพฒนาศกยภาพใหมทกษะในการใชเทคโนโลยสารสนเทศในการตรวจสอบโครงการตางๆไดอยางมประสทธภาพ และจดท าขอมลทน ามาใชประกอบการตรวจสอบไดอยางถกตองชดเจน

๔.๖.๓ พฒนาระบบฐานขอมลใหเชอมโยงเปนเครอขายในทกระดบ ส าหรบการตดตามประเมนผลทมประสทธภาพ

๑) พฒนาระบบฐานขอมลระดบภาพรวม โดยพฒนาระบบโครงขายขอมลขาวสารของหนวยงานระดบนโยบาย ในการตดตามผลการด าเนนงานตามประเดนการพฒนาส าคญ การเปลยนแปลงของสถานการณและเงอนไขตางๆ ทมผลกระทบตอการพฒนาประเทศ โดยประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศในการเพมประสทธภาพและประสทธผลของฐานขอมลทมอยเปนจ านวนมาก

๒) จดท าระบบฐานขอมลระดบพนท โดยสงเสรมการจดท าระบบขอมลขาวสาร ทบงชศกยภาพบคคล องคกรชมชน ชมชน และประชาสงคมอยางเปนระบบภายใตกระบวนการมสวนรวมจากทกภาคสวนทเกยวของ ตลอดจนประสานความรวมมอจากหนวยงานทเกยวของ และสถาบนการศกษาในพนท ใหการสนบสนนดานวชาการแกทองถนและชมชนในการจดท าฐานขอมลเพอการวางแผน และใชประโยชน ในการตดตามประเมนผลความกาวหนาการพฒนา ทงนการบรหารจดการฐานขอมลใหยดการมสวนรวมของ ภาคประชาสงคมในทองถนและชมชนเปนส าคญ

๓) สรางการเชอมโยงโครงขายขอมลระหวางหนวยงานสวนกลางและทองถน ใหเปนระบบทเขาใจไดงายและใชประโยชนไดสะดวก เพอใหทกฝายมขอมลทถกตองแมนย า เปนประโยชน ตอการวางแผนและตดตามประเมนผลในระดบตางๆ ใหมความสมพนธสอดคลองไปในทศทางเดยวกนมากขน