4.1 pa dw_k_tresc

1

Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce

Źródło: http://i-czerniak.pl/znamiona-pod-kontrola/

KURS

Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce

MODUŁ Diagnoza stanu skóry i przydatków

2

Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce

4 Diagnoza stanu skóry i przydatków

4.1 Badanie skóry i przydatków

4.1.1 Badanie dermatologiczne

Podstawą każdego badania lekarskiego zawsze powinien być wnikliwie przeprowadzony wywiad z pacjentem. W trakcie wywiadu lekarz zadaje pytania, które umożliwiają postawienie trafnej diagnozy. Dzięki uzyskanym informacjom może m.in. dowiedzieć się:1

kiedy wystąpiły pierwsze objawy;

czy zmiany skórne od samego początku wyglądały tak samo, czy raczej uległy ewolucji;

czy zmianom towarzyszą dolegliwości subiektywne (np. świąd, ból);

czy chory już wcześniej miał podobne objawy;

jakie terapie były podejmowane i z jakim skutkiem;

czy w rodzinie występowały podobne dolegliwości;

czy chory cierpi na choroby wewnętrzne i czy zażywa jakieś leki;

w jakich warunkach chory mieszka i pracuje;

czy przebywał za granicą, czy mógł mieć styczność z zakażonymi zwierzętami bądź ludźmi.

Każde pytanie w razie potrzeby jest uszczegółowione, a szczere odpowiedzi pacjenta pozwolą szybko podjąć właściwe leczenie.

Wywiad stanowi pierwszy etap diagnozy. W kolejnym etapie lekarz powinien przeprowadzić kompletne badanie skóry wraz z przyległymi błonami śluzowymi. Dzięki badaniu palpacyjnemu jest w stanie określić głębokość i przesuwalność wykwitów. Bardzo ważne jest przeprowadzanie tego badania zawsze przy oświetleniu zbliżonym do dziennego. Nigdy nie wykonuje się badania przez ubranie. Na tym etapie badania lekarzowi pomocne są różne urządzenia, o których można przeczytać w dalszej części materiału.

Jeśli istnieje konieczność, u pacjenta przeprowadza się badania internistyczne (np. ocena węzłów chłonnych, osłuchanie serca i płuc), a także badania dodatkowe, np. neurologiczne. Należy pamiętać, że choroby skóry bardzo często towarzyszą chorobom wewnętrznym, poprzedzają ich wystąpienie lub są kolejnym etapem.

1 Nowicka D., Dermatologia. Podręcznik dla studentów kosmetologii, Górnicki Wydawnictwo Medyczne,

Wrocław 2007.

3

Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce

4.1.2 Podstawowe narzędzia diagnostyczne2

Lupa

Pozwala na dokładne przyjrzenie się zmianie, ułatwia rozpoznanie wykwitów, szczególnie tych, które występują w naskórku.

Szpatułka szklana (szkiełko podstawowe)

Służy do przeprowadzenia badania zwanego diaskopią. Badanie to pozwala na różnicowanie przebarwień, a także ułatwia odróżnienie rozszerzenia naczyń krwionośnych od wynaczynienia. Szkiełko przyciska się do skóry, dochodzi do zmniejszenia przekrwienia tkanek, dzięki czemu możliwe jest zobaczenie charakterystycznego zabarwienia ognisk chorobowych.

Lampa Wooda

Wykorzystuje zjawisko fluorescencji, wykorzystywana przede wszystkim do diagnostyki grzybic. Zwykle jest to przenośne urządzenie emitujące promieniowanie UV długofalowe. W lampie zastosowano specjalny filtr z krzemianu baru połączonego z tlenkiem niklu. Badanie lampą przeprowadza się w zaciemnionym pomieszczeniu, w odległości około 20 cm od skóry. Diagnozę stawia się na podstawie barwy fluorescencji. W kosmetyce można wykorzystać lampę Wooda do określenia stanu skóry, przede wszystkim stopnia jej nawilżenia.

Tabela 4.1 Odbicie w lampie Wooda

Źródło: Opracowanie własne

Dermatoskop

Dermatoskop to odbiciowy mikroskop optyczny, służący przede wszystkim do rozpoznawania barwnikowych zmian skórnych. Badanie tym narzędziem pozwala określić, czy dana zmiana jest niebezpieczna, bez konieczności pobierania wycinków. Jest ono szczególnie istotne w diagnozowaniu czerniaka złośliwego. Dermatoskop łączy właściwości lupy powiększającej 10–20x z wystandaryzowanym źródłem światła. Badanie jest bezinwazyjne i tanie, możliwe do powtarzania wielokrotnie. Musi być ono jednak wykonywane przez doświadczonego lekarza, a wszelkie wątpliwości powinny być rozwiane za pomocą badania histopatologicznego.

2 Adamski Z., Kaszuba A., Dermatologia dla kosmetologów, Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner,

Warszawa 2011.

4

Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce

Rysunek 4.1 Badanie dermatoskopem

Źródło: http://www.biovigen.pl/index.php?page=8

Sonda kulkowa

Za pomocą sondy kulkowej bada się ogniska rozmiękania. Można dzięki niej odróżniać ziarniniaki martwicze od niemartwiczych. Przy lekkim ucisku ziarniniaków martwiczych sonda zapada się w głąb zmiany. Mówimy wtedy o dodatnim objawie sondy. Może ona również służyć do badania kanałów przetok.

4.1.3 Urządzenia diagnozujące stan skóry3

Obok urządzeń podstawowych w dermatologii wykorzystuje się także urządzenia bardziej zaawansowane, połączone często z zastosowaniem specjalistycznych programów komputerowych.

Ewaporymetr (tewametr)

Aparat do pomiaru przeznaskórkowej utraty wody. Jest wyposażony w dwie głowice mierzące objętość pary wodnej wydzielanej przez skórę.

Korneometr

Urządzenie do pomiaru stopnia nawilżenia warstwy rogowej naskórka. Podstawą pomiaru jest różnica między pojemnością elektryczną skóry a stałą dielektryczną wody. Wynik wyświetla się jako wartość liczbowa.

Kutometr

Służy do pomiaru elastyczności i sprężystości skóry, a także jej twardości i odporności na ucisk. Sonda zasysa skórę. Im bardziej odporna skóra, tym mniej daje się jej zassać.

3 http://cosmetic.pl/pro/wydruk.php?grupa=6&art=1142810437&dzi=1130183233&katg=

5

Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce

Sebumetr

Bada poziom natłuszczenia. Składa się z sondy wyposażonej w specjalną taśmę, która podczas kontaktu ze skórą wchłania lipidy naskórkowe. Im ich więcej, tym bardziej taśma staje się przezroczysta. Wynik pojawia się jako liczba – mg tłuszczu na cm2 powierzchni skóry.

Pehametr

Aparat mierzący odczyn powierzchni naskórka. Pomiar dokonywany jest za pomocą elektrod. Elektroda jest najpierw zanurzana w wodzie destylowanej, a następnie przykładana do skóry.

Wiele firm produkuje własne urządzenia do diagnostyki skóry na użytek gabinetów kosmetycznych. Urządzenia te wykorzystują rozwiązania opisane powyżej.

4.1.4 Metody wspomagające4

Oprócz podstawowych metod diagnostycznych w dermatologii stosuje się również badania pomocnicze.

Kapilaroskopia

W dermatologii metoda ta jest wykorzystywana do badania naczyń włosowatych wału paznokciowego. Jest to niezwykle istotne w diagnozowaniu chorób tkanki łącznej. Dodatkowo kapilaroskopia pozwala wykryć zaburzenia mikrokrążenia obwodowego i jest pomocna w diagnozie chorób nerek, układu krwionośnego, cukrzycy i innych.

Trichogram

Jest to metoda badawcza włosów, która pozwala określić mechanizm i przyczyny łysienia, a także stan włosów. Z kilku okolic głowy pobiera się około 100 włosów, które ocenia się mikroskopowo. Ocenie podlegają mieszki włosowe i łodygi włosa.

Badanie mikrobiologiczne

Polega zwykle na pobraniu zeskrobin z naskórka, opiłków z paznokcia lub wydzieliny ze zmiany w celu ustalenia rodzaju drobnoustrojów, które wywołały chorobę. Takie badanie pozwala precyzyjnie dobrać leczenie. Najczęściej stosowane jest w diagnozowaniu grzybic.

Istnieje także rodzaj badania polegający na wyhodowaniu kolonii drobnoustrojów na pożywce (posiew) i na tej podstawie dobraniu leczenia (antybiogram).

Biopsja

W miejscowym znieczuleniu pobiera się wycinek tkanki do badania histopatologicznego. Aby prawidłowo zinterpretować obraz histopatologiczny, niezbędny jest dobrze przeprowadzony wcześniej wywiad. Biopsję stosuje się zwykle w przypadku podejrzenia wystąpienia zmian nowotworowych.

4 http://www.dermatolodzy.com.pl/dermoskopia.php

6

Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce

4.2 Leczenie skóry i przydatków

W dermatologii leczenie może przebiegać w sposób miejscowy, kiedy działaniu poddawane jest tylko określone miejsce na skórze, i w sposób ogólny, najczęściej wewnętrzny, kiedy lek ma wpływ na cały organizm chorego. Można także podzielić leczenie ze względu na cel, jaki jest od osiągnięcia.

Rysunek 4.2 Cele leczenia dermatologicznego

Źródło: Opracowanie własne

4.2.1 Leczenie zewnętrzne

Leczenie miejscowe polega na stosowaniu terapii celowanej z uwzględnieniem minimalnego wchłaniania leków. Jak wiemy, przenikanie substancji przez naskórek uzależnione jest od wielu czynników, a podstawową barierą jest tu warstwa rogowa.

W leczeniu zewnętrznym stosuje się leki w różnych postaciach, z których najważniejsze to:

roztwór – substancja lecznicza rozpuszczona w płynnym podłożu (wodzie, alkoholu etylowym, glicerynie). Zwykle stosuje się roztwory do okładów (chłodzących i rozgrzewających) lub kąpieli leczniczych;

zawiesina – nazywana inaczej papką lub płynnym pudrem. Zawiera sproszkowane substancje, które znajdują się w płynnym podłożu w stanie nierozpuszczalnym. Zawiesiny zwykle działają osłaniająco, przeciwzapalnie i przeciwświądowo;

maści i kremy – preparaty składające się z półstałego podłoża i zawartych w nim substancji leczniczych. Działanie lecznicze w dużej mierze zależy od rodzaju podłoża. Kremy mogą występować w postaci lipofilnej (emulsja w/o), hydrofilnej (o/w), a także w postaci żeli;

pasty – maści z dodatkiem sproszkowanej substancji stałej, charakteryzujące się dobrą przyczepnością. Zwykle stosowane na zmiany skórne o charakterze podostrym i przewlekłym;

oleje.

7

Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce

Leki stosowane zewnętrznie składają się zawsze z podłoża i substancji czynnej, a czasem również z substancji dodatkowych.

4.2.2 Substancje czynne stosowane w leczeniu miejscowym5

W leczeniu miejscowym stosuje się wiele substancji aktywnych w zależności od spodziewanego efektu leczenia. Do najczęściej stosowanych należą:

kortykosteroidy – grupa leków skutecznych, ale działających objawowo (nie usuwają przyczyn). Działają przeciwzapalnie, immunosupresyjnie i antyproliferacyjnie. Zależnie od stężenia i rodzaju użytej substancji dzieli się je na: słabe, średnie, silne i bardzo silne. Należy pamiętać, że przy dłuższym stosowaniu mogą wywołać objawy niepożądane, np. zaniki skórne. Dużą wadą sterydów jest ich maskujące działanie – powodują szybkie ustąpienie stanu zapalnego, a jednocześnie miejscowo obniżają odporność;

antybiotyki – występują w postaci maści i kremów, używane w bakteryjnych zakażeniach skóry. Najczęściej stosowane to: kwas fusydynowy, mupirocyna, tetracyklina, erytromycyna, gentamycna;

mocznik – ma działanie zmiękczające, nawilżające i keratolityczne, dzięki czemu zwiększa przenikanie innych substancji. Wskazany do stosowania w chorobach przebiegających z nadmierną suchością skóry i silnym rogowaceniem. Przy wysokich stężeniach może mieć miejscowe drażniące działanie, ale nie są znane przeciwwskazania do jego stosowania;

retinoidy – regulują proces proliferacji i różnicowania komórek naskórka. Wykazują właściwości przeciwzapalne, przeciwłojotokowe, hamują powstawanie zaskórników, stymulują metabolizm kolagenu. Są to substancje niezwykle aktywnie wykorzystywane m. in w leczeniu takich chorób, jak: trądzik w różnych odmianach, łuszczyca zwykła, zaburzenia rogowacenia, fotostarzenie. Działania niepożądane w przypadku stosowania retinoidów to: podrażnienie, wysuszenie skóry i błon śluzowych, a także uwrażliwienie na promienie UV. Retinoidów nie wolno stosować u kobiet w ciąży;

dziegieć – charakteryzuje się właściwościami przeciwzapalnymi, antyproliferacyjnymi, antyseptycznymi i przeciwświądowymi. Stosowany jest przy: łuszczycy zwykłej, atopowym zapaleniu skóry, świerzbiączkach i wyprysku zliszajowaciałym. Dziegieć, poza swoim nieprzyjemnym zapachem, może powodować: przebarwienia skóry, uczulenie na światło oraz alergię kontaktową. Przy długotrwałym stosowaniu istnieje ryzyko wystąpienia zapalenia mieszków włosowych. Dziegciu nie stosuje się u kobiet w ciąży, w chorobach nerek, a także na większych powierzchniach ciała u dzieci;

środki antyseptyczne – grupa substancji używanych do odkażania naskórka i zmian w jego obrębie. Zwykle stosowane substancje czynne to: alkohol etylowy, jod, pochodne chinoliny i barwniki (np. fiolet goryczki);

5 Adamski Z., Kaszuba A., Dermatologia dla kosmetologów, dz. cyt.

8

Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce

środki przeciwgrzybicze – preparaty do miejscowego stosowania w różnych rodzajach grzybic, np. nystatyna, amfoterycyna B, pochodne imidazolu.

Zewnętrznie przepisuje się również środki przeciwwirusowe, przeciwłuszczycowe i cytostatyki. W leczeniu miejscowym powszechnie stosowane są różnego rodzaju opatrunki, np. okłady wilgotne, opatrunki okluzyjne czy opatrunki z dodatkiem maści. Taka forma poprawia wchłanianie substancji aktywnych dzięki rozpulchnieniu warstwy rogowej naskórka.

4.2.3 Leczenie ogólne

Zapoznaj się z prezentacją pt. „Leczenie ogólne”.

4.2.4 Metody fizykalne w dermatologii

Medycyna fizykalna opiera swoje działanie na wykorzystaniu różnych form energii występujących w przyrodzie. Ma na celu usunięcie procesów chorobowych i ich następstw, a także zapobieganie powikłaniom, nawrotom i postępowi choroby. Jest również wykorzystywana w celach profilaktycznych i do utrwalania zdrowia, stymulowania układu odpornościowego.

Krioterapia

Metoda polegająca na wykorzystaniu w celach leczniczych niskich temperatur. Zimno działa przeciwbólowo, hamuje procesy zapalne, zmienia napięcie mięśniowe. Zapobiega obrzękom i krwawieniom. Stosuje się je: w leczeniu liszaja rumieniowatego, przy świeżych oparzeniach i otarciach skóry, do wymrażania brodawek, usuwania włókniaków i naczyniaków.

Ultradźwięki

Ultradźwięki to akustyczne fale o częstotliwości między 16 kHz a 100 MHz. Ich intensywność mierzy się w W (watach) na 1 cm2. Powodują one miejscowe przegrzewanie głębiej położonych tkanek, poprawiają przenikanie przez błony biologiczne, poprawiają natlenowanie, przyspieszają miejscowy metabolizm, zwiększają elastyczność kolagenu, łagodzą stany bólowe i przyspieszają procesy gojenia. W dermatologii wykorzystuje się działanie ultradźwięków przy likwidowaniu bliznowców, w trudno gojących się ranach, odleżynach, a także w zabiegach dermatologii estetycznej i kosmetyce jako zabiegi odmładzające6.

Elektrolecznictwo

Jak wskazuje nazwa, metoda ta wykorzystuje w zabiegach leczniczych wpływ energii elektrycznej. Zwykle stosowany jest tu prąd stały, czyli taki, który w trakcie swojego przepływu nie zmienia kierunku ani natężenia. Prąd wykorzystuje się w: leczeniu owrzodzenia podudzi, wspomaganiu leczenia zespołu stopy cukrzycowej, łuszczycowym zapaleniu stawów. Jest używany również do zamykania małych naczyń krwionośnych, usuwania brodawek i polipów, a także w zabiegach depilacji.

6 http://totap.pl/category/usg/podstawy-usg

9

Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce

Ciepłolecznictwo

Metoda ta wykorzystuje temperatury wyższe od temperatury ciała człowieka. Może być stosowana w zabiegach miejscowych i ogólnych. Poprawia ukrwienie tkanek, działa przeciwzapalnie, łagodzi bóle, stymuluje układ odpornościowy, nasila działanie niektórych leków. W dermatologii stosowana jest zwykle w: leczeniu ropni skóry, czyraków, zanokcicy, łuszczycowym zapaleniu stawów, a także wspomagająco przy leczeniu nowotworów złośliwych.

Światłolecznictwo

Idealnym źródłem światła jest promieniowanie słoneczne. Lecznicze działanie ma: promieniowanie widzialne, podczerwień, a także krótkofalowe promieniowanie UV. W lecznictwie wykorzystuje się aparaturę emitującą głównie promieniowanie podczerwone – lampę Minina czy Solux, a także nieświecącą lampę Infra-Rouge. Ta ostatnia emituje promieniowanie podczerwone przez rozgrzany metalowy pręt.

Rysunek 4.3 Terapia lampą Infra-Rouge

Źródło: http://pl.fotolia.com/id/35176845

Podczerwień jest wykorzystywana w: odmrożeniach, trądziku pospolitym, oparzeniu lampą kwarcową, czyraczności, źle gojących się ranach i bliznach, w celu wywołania przekrwienia w głębiej leżących tkankach. Przy zastosowaniu lampy Solux można użyć filtrów niebieskiego lub czerwonego. Ten pierwszy ma działanie kojące i stosuje się go przy skórze suchej, wrażliwej, po złuszczaniu naskórka czy po zabiegach oczyszczania. Ten drugi natomiast rozgrzewa, łagodzi wysięki, stymuluje proces gojenia, wykorzystywany jest po oparzeniu promieniami UV, a także w celu rozgrzania skóry przed zabiegami. Podobne działanie mają kolorowe żarówki używane przy lampie Minina.

Ultrafiolet z kolei stosuje się w dermatologii w terapii takich chorób, jak: łojotokowe zapalenie skóry, łuszczyca, bielactwo, odmrożenia, czyraki i innych. Szczególne znaczenie ma tzw. metoda PUVA, w której doustne przyjmowanie leków (psolaren) jest połączone z naświetlaniami UVA. Jest wykorzystywana przede wszystkim w terapii łuszczycy.

10

Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce

Laseroterapia

W medycynie stosuje się lasery małej i średniej mocy. Używane są one w terapii różnorodnych dolegliwości, m.in. trądziku pospolitego i różowatego, łysienia, usuwania zmian skórnych różnego pochodzenia, usuwania zmian naczyniowych, spłycania zmarszczek, depilacji, usuwania drobnych żylaków i wielu innych. Ponieważ promieniowanie laserowe głęboko ingeruje w tkanki, z urządzeniami je emitującymi powinni pracować tylko przeszkoleni lekarze i inny personel medyczny, który będzie potrafił szybko zareagować w razie pojawienia się nieprzewidzianych reakcji.

Hydroterapia

Hydroterapia to wszelkie zabiegi, które wykorzystują wodę do celów leczniczych, wspomagających i profilaktycznych. Zwykle mają one postać kąpieli leczniczych z wykorzystaniem preparatów roślinnych w postaci maceratów, odwarów, naparów. Zależnie od zastosowanego surowca kąpiele mogą działać: oczyszczająco, przeciwzapalnie, przeciwświądowo, przeciwbólowo, ściągająco, bakteriobójczo, grzybobójczo.

Balneoterapia

Metoda obejmująca zastosowanie wód leczniczych, borowin i leczniczych gazów. Wymienimy tu m.in. popularne kąpiele solankowe, stosowane w celu zwiększania odporności na zakażenia czy przy leczeniu łuszczycy, kąpiele kwasowęglowe, wspomagające leczenie chorób obwodowych i zaburzeń ukrwienia kończyn w cukrzycy, a także kąpiele siarczkowo-siarkowodorowe, które są głównie wskazane przy trądziku, łuszczycy czy wypryskach łojotokowych.

4.3 Symptomatologia chorób skóry

Do głównych symptomów chorób skóry zaliczamy tak zwane wykwity. Sygnalizują one, że w skórze lub na poziomie innych organów odbywają się nieprawidłowe procesy. Mogą pojawiać się jako pierwsze oznaki choroby lub też być jej kolejnym etapem.

4.3.1 Wykwity pierwotne7

Bezpośrednimi skutkami choroby są wykwity pierwotne. To dzięki nim można określić, z jaką chorobą mamy do czynienia. Jeśli choroba trwa długo, wykwity pierwotne znajdziemy tylko na obwodzie istniejących zmian skórnych.

7http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:oERSsoahHBUJ:www.elsevier.pl/layout_test/b

ook_file/47/DermatologiaCC.pdf+&cd=1&hl=pl&ct=clnk&gl=pl.

11

Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce

Tabela 4.2 Wykwity pierwotne

Źródło: Opracowanie własne

4.3.2 Wykwity wtórne

Zmiany te powstają na skutek zejścia lub przekształcenia się wykwitów pierwotnych.

Tabela 4.3 Wykwity wtórne

Źródło: Opracowanie własne

12

Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce

4.4 Literatura

4.4.1 Literatura obowiązkowa

Grzelakowska-Dylewska J., Kosmetyka stosowana, WSiP, Warszawa 2010;

Noszczyk M., Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010;

Nowicka D., Dermatologia. Podręcznik dla studentów kosmetologii, Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2007;

Suder E., Brużewicz S., Anatomia człowieka. Podręcznik i atlas dla studentów licencjatów medycznych, Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2008.

4.4.2 Literatura uzupełniająca

Adamski Z., Kaszuba A., Dermatologia dla kosmetologów, Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Warszawa 2011;

Krajewska-Kułak E., Dermatologia i wenerologia dla pielęgniarek, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2006;

Michajlik A., Ramotowski W., Anatomia i fizjologia człowieka, Wydawnictwa Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.

4.4.3 Netografia

http://cosmetic.pl/pro/wydruk.php?grupa=6&art=1142810437&dzi=1130183233&katg=;

http://www.dermatolodzy.com.pl/dermoskopia.php;

http://totap.pl/category/usg/podstawy-usg;

http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:oERSsoahHBUJ:www.elsevier.pl/layout_test/book_file/47/DermatologiaCC.pdf+&cd=1&hl=pl&ct=clnk&gl=pl;

http://www.sklepdlalekarza.pl/produkt,dermatoskop-heine-delta-20---wersja-bateryjna-,217.html;

http://www.dermed.pl/krakow/zabiegi/dermatologia/komputerowe-diagnozowanie-znamion;

http://wyborcza.pl/1,75476,8087466,Skad_sie_bierze_czerniak.html;

http://actabalneologica.pl/pl/articles/item/10076/postepowanie_fizykalne_w_wybranych_schorzeniach_dermatologicznych;

http://www.spaplanet.pl/Termoterapia---zbawienne-wlasciwosci-ciepla-2244.html;

13

Kurs: Podstawy anatomiczno-dermatologiczne w kosmetyce

http://portal.abczdrowie.pl/krioterapia-i-elektrochirurgia-w-dermatologii-i-wenerologii;

http://www.zdronet.pl/badanie-palpacyjne,559,slownik.html;

http://www.dermatolog.biz/tradzik-rozowaty.html;

http://fitness.wp.pl/zdrowie/wirtualny-poradnik/art913,naczynia-krwionosne-sprawa-zycia-i-smierci.html;

http://portalwiedzy.onet.pl/16254,,,,ultrafioletowe_promieniowanie,haslo.html;

http://portal.abczdrowie.pl/badanie-pod-lampa-wooda.

4.5 Spis rysunków i tabel

Tabela 4.1 Odbicie w lampie Wooda ........................................................................................................ 3

Rysunek 4.1 Badanie dermatoskopem .................................................................................................... 4

Rysunek 4.2 Cele leczenia dermatologicznego .................................................................................... 6

Rysunek 4.3 Terapia lampą Infra-Rouge ................................................................................................ 9 Tabela 4.2 Wykwity pierwotne ............................................................................................................... 11

Tabela 4.3 Wykwity wtórne ..................................................................................................................... 11

4.6 Spis treści

4 Diagnoza stanu skóry i przydatków ............................................................................................... 2

4.1 Badanie skóry i przydatków ........................................................................................................................ 2 4.1.1 Badanie dermatologiczne .............................................................................................................................................. 2 4.1.2 Podstawowe narzędzia diagnostyczne .................................................................................................................... 3 4.1.3 Urządzenia diagnozujące stan skóry ........................................................................................................................ 4 4.1.4 Metody wspomagające.................................................................................................................................................... 5

4.2 Leczenie skóry i przydatków ....................................................................................................................... 6 4.2.1 Leczenie zewnętrzne ....................................................................................................................................................... 6 4.2.2 Substancje czynne stosowane w leczeniu miejscowym ................................................................................... 7 4.2.3 Leczenie ogólne .................................................................................................................................................................. 8 4.2.4 Metody fizykalne w dermatologii .............................................................................................................................. 8

4.3 Symptomatologia chorób skóry .............................................................................................................. 10 4.3.1 Wykwity pierwotne ....................................................................................................................................................... 10 4.3.2 Wykwity wtórne ............................................................................................................................................................. 11

4.4 Literatura .......................................................................................................................................................... 12 4.4.1 Literatura obowiązkowa ............................................................................................................................................. 12 4.4.2 Literatura uzupełniająca ............................................................................................................................................. 12 4.4.3 Netografia .......................................................................................................................................................................... 12

4.5 Spis rysunków i tabel ................................................................................................................................... 13