ค ำชี้แจง · PDF file · 2016-03-31สารชีวโมเลกุล...

1 ชดกจกรรมการเรยนร รายวชาพนฐานวทยาศาสตร สารและสมบตของสาร เรอง สารชวโมเลกล ชดท 2 เรอง ไขมนและน ามน

ค ำชแจง

1. ชดกจกรรมการเรยนร รายวชาพนฐานวทยาศาสตร สารและสมบตของสาร เรอง สารชวโมเลกล ประกอบดวยชดกจกรรมการเรยนร จ านวน 5 ชด ดงน

ชดท 1 เรอง ความรพนฐานเกยวกบสารชวโมเลกล ชดท 2 เรอง ไขมนและน ามน ชดท 3 เรอง โปรตน ชดท 4 เรอง คารโบไฮเดรต ชดท 5 เรอง กรดนวคลอก

2. ชดกจกรรมการเรยนรชดนเปนชดท 2 เรอง ไขมนและน ามน ใชประกอบแผนการ จดการเรยนรรายวชาพนฐานวทยาศาสตร สารและสมบตของสาร เรอง สารชวโมเลกล จ านวน 2 แผน ใชเวลา 4 ชวโมง

3. สวนประกอบของชดกจกรรมการเรยนร ชดน ประกอบดวย 3.1 ค าชแจง 3.2 ขนตอนการเรยนโดยใชชดกจกรรมการเรยนร 3.3 ค าแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบคร 3.4 ค าแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบนกเรยน 3.5 มาตรฐานการเรยนร สาระการเรยนร ตวชวด จดประสงคการเรยนร 3.6 แบบทดสอบกอนเรยน 3.7 ใบความร 3.8 กจกรรม 3.9 แบบทดสอบหลงเรยน 3.10 เฉลยกจกรรม 3.11 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน 3.12 บรรณานกรม

4. ผใชชดกจกรรมนควรศกษาค าแนะน าในการใชชดกจกรรมการเรยนรกอนใช


ค ำแนะน ำกำรใชชดกจกรรมส ำหรบคร

การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชชดกจกรรมการเรยนร รายวชาพนฐานวทยาศาสตร สารและสมบตของสาร เรอง สารชวโมเลกล ชดท 2 เรอง ไขมนและน ามน มจดมงหมายเพอชวยใหการด าเนนกจกรรมการเรยนร บรรลวตถประสงคการเรยนรและมประสทธภาพ ผสอนควรเตรยมความพรอมและปฏบตตามค าแนะน า ดงตอไปน

1. ศกษารายละเอยดเกยวกบแผนจดการเรยนร เนอหาทสอน เอกสารชดกจกรรมการเรยนร และค าชแจงตาง ๆ ใหเขาใจกอนด าเนนกจกรรมการเรยนร

2. เตรยมสออปกรณในการจดกจกรรมการเรยนรใหพรอมและครบจ านวนนกเรยนในชนเรยน แตละกลม

3. เมอมกจกรรมกลมใหแบงนกเรยนเปนกลม ๆ ละ 5-6 คน จ านวนกลมขนอยกบนกเรยนใน ชนเรยน โดยคละนกเรยนเกง ปานกลาง และออน ใหมการเลอกประธานและเลขานการกลม และแบงหนาทความรบผดชอบแกสมาชกในกลม

4. กอนจดกจกรรมการเรยนร ครควรชแจงใหนกเรยนเขาใจบทบาทของตนเอง แนะน า ขนตอนการใชชดกจกรรมการเรยนร แนวปฏบต ในระหวางการด าเนนกจกรรมการเรยนร แลวจงใหท าแบบทดสอบกอนเรยน

5. ขณะทนกเรยนท ากจกรรม ครคอยใหความชวยเหลอแนะน ากระตนใหนกเรยนท ากจกรรม อยางกระตอรอรนและตอบขอสงสยตาง ๆ ระหวางเรยนพรอมทงสงเกตและประเมนพฤตกรรมการท างานของนกเรยน

6. เมอนกเรยนปฏบตกจกรรมครบถวน ใหนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยนแลวน า ผลทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนแจงใหนกเรยนทราบความกาวหนาทางการเรยน

7. การวดและประเมนผล ประเมนจากแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน สงเกตพฤตกรรม การปฏบตงานกลม ประเมนผลการปฏบตงาน ตรวจบตรกจกรรมและบตรแบบฝกหด

8. เมอสนสดการปฏบตกจกรรมการเรยนร ครใหนกเรยนรวมตรวจสอบ เกบชดกจกรรมการ เรยนร วสด สงของ และอปกรณ ใหเรยบรอย เพอสะดวกในการใชครงตอไป


ค ำแนะน ำกำรใชชดกจกรรมส ำหรบนกเรยน

การเรยนรโดยใชชดกจกรรมการเรยนร รายวชาพนฐานวทยาศาสตร สารและสมบตของสาร เรอง สารชวโมเลกล ชดท 2 เรอง ไขมนและน ามน ใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนดวยความซอสตยและตงใจ ดงน

1. ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 เรอง ไขมนและน ามน ใชเวลา 4 ชวโมง 2. ใหนกเรยนแตละกลมอานค าชแจง ค าแนะน า และขนตอนการเรยนโดยใชชดกจกรรมการ

เรยนรใหเขาใจกอนลงมอศกษาชดกจกรรมการเรยนร 3. ท าแบบทดสอบกอนเรยน ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 2 เรอง ไขมนและน ามน

จ านวน 10 ขอ ใชเวลา 10 นาท 4. ปฏบตกจกรรมตามขนในชดกจกรรมการเรยนร ขณะปฏบตกจกรรมนกเรยนรวมกบแสดง

ความคดเหน ซกถามแลกเปลยนเรยนร อยางมอสระ มเหตมผล ยอมรบฟงความคดเหนของคนอน เรยนรอยางมความสข และสามารถขอค าแนะน าจากครเมอมปญหาในการปฏบตกจกรรม

5. เมอปฏบตกจกรรมตาง ๆ เรยบรอยแลวใหตรวจสอบค าตอบไดจากเฉลย และบนทกผลลง ในแบบบนทกคะแนนของนกเรยน แตถาค าตอบไมถกใหกลบไปอานท าความเขาใจเกยวกบเนอหาอกครงแลวตอบใหม

6. เมอศกษาและปฏบตกจกรรมครบทกกจกรรมแลวใหท าแบบทดสอบหลงเรยนชดกจกรรม การเรยนร ชดท 2 เรอง ไขมนและน ามน จ านวน 10 ขอ ใชเวลา 10 นาท

7. ตรวจค าตอบจากเฉลยแบบทดสอบกอน – หลงเรยน พรอมบนทกผลคะแนนทไดเพอ ตรวจสอบความกาวหนาทางการเรยน ซงนกเรยนตองท าแบบทดสอบหลงเรยนไดรอยละ 80 ขนไปจงจะผานเกณฑ ถานกเรยนไมผานเกณฑตามทก าหนดใหทบทวนเนอหา แลวใหท าแบบทดสอบหลงเรยนอกครง หากผานเกณฑใหศกษาชดกจกรรมการเรยนร ชดท 3 ตอไป

ขอควรปฏบต นกเรยนควรศกษาดวยความเอาใจใส มความรบผดชอบตอตนเอง ไมควรดค าเฉลยกอนจะ

ท ากจกรรมแลวนกเรยนจะเขาใจ และไดรบประโยชนจากชดกจกรรมการเรยนรชดนมากทสด


ขนตอนการเรยนโดยใชชดกจกรรมการเรยนร

ชดท 2 เรอง ไขมนและน ามน

1. อานค าชแจง/ค าแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนร

2. ศกษาชดกจกรรมการเรยนรโดยปฏบตกจกรรม - ท าแบบทดสอบกอนเรยน - ศกษาใบความร - ท ากจกรรม - ท าแบบทดสอบหลงเรยน

3. ตรวจสอบค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน กจกรรมแบบทดสอบหลงเรยน จากเฉลย

4. ศกษาชดกจกรรมการเรยนรชดท 3 ตอไป

ไมผานเกณฑ

การประเมนผล

ผานเกณฑ


สำระ มำตรฐำนกำรเรยนร ตวชวด และจดประสงคกำรเรยนร

สาระท 3 สารและสมบตของสาร

มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและ

แรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร

และน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐาน ว 3.2 เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนแปลงสถานะของสาร การเกด

สารละลาย การเกดปฏกรยา มกระบวนการสบเสาะหาความร และจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร

และน าความรไปใชประโยชน

สาระการเรยนร

1. แหลงอาหารทใหไขมน

2. องคประกอบและโครงสรางของไขมนและน ามน

3. กรดไขมน

4. สมบตของไขมนและน ามน

5. ประโยชนของไขมนและน ามน

ตวชวด

ว 3.2 ม.4-5-6 ทดลองและอธบายองคประกอบ ประโยชน และปฏกรยาบางชนดของ

คารโบไฮเดรต

ว 3.2 ม.4-5-6 ทดลองและอธบายองคประกอบ ประโยชน และปฏกรยาบางชนดของไขมน

และน ามน

ว 3.2 ม.4-5-6 ทดลองและอธบายองคประกอบ ประโยชน และปฏกรยาบางชนดของโปรตน

และกรดนวคลอก


จดประสงคกำรเรยนร

เมอนกเรยนศกษำชดกจกรรมกำรเรยนร ชดท 2 เรอง ไขมนและน ำมนแลว

นกเรยนสำมำรถ

1. อธบำยองคประกอบและกำรเกดของไขมนและน ำมน

2. อธบำยสมบตของกรดไขมนอมตวและกรดไขมนไมอมตว

3. ทดลองและอธบำยวธกำรตรวจสอบกรดไขมนไมอมตว

4. อธบำยสมบต และประโยชน ของไขมนและน ำมน


ขอสอบเปน ขอสอบแบบปรนยแบบเลอกตอบมทงหมด 10 ขอ

ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว และท าเครองหมายกากบาท () ลงในกระดาษค าตอบ

1. ขอใดกลาวถงไขมนและน ามนไดถกตอง

ก. เปนสารประกอบไตรกลเซอไรด

ข. ประกอบดวยกรดไขมนอมตวและกรดไขมนไมอมตวเชอมตอกนดวยพนธะเดยวหรอพนธะค

ค. ประกอบดวยกลเซอรอลทมองคประกอบเปนกรดไขมน

ง. เปนสารโมเลกลใหญเกดจากการรวมตวกนของกรดไขมน

2. ก าหนดสมบตบางประการของกรดไขมน

กรดไขมน จดหลอมเหลว (°C) จ านวนคารบอน

A

B

C

D

63

-1

70

-5

16

16

18

18

ไขมนและน ามนทเกดจากกรดไขมนตวใดบาง ทสามารถเกดการเหมนหนงาย

ก. B

ข. A และ C

ค. C

ง. B และ D

แบบทดสอบกอนเรยน ชดกจกรรมกำรเรยนร ชดท 2 เรอง ไขมนและน ำมน

ค ำชแจง

ค ำสง


3. ไขมนและน ามนเปนสารประกอบประเภทใด ก. กรดไขมน ข. เอสเทอร ค. แอลกอฮอล ง. อเทอร

4. ไขมนหรอน ามนจะละลายไดดกบสารชนดใด ก. น า

ข. เฮกเซน

ค. น าเดอด

ง. แอลกอฮอล

5. เมอน าน ามนร าขาวและน ามนหมใสตเยนทอณหภม 15 °C นาน 3 ชวโมง น ามนหมจะแขงตว

แตน ามนร าขาวไมเปลยนแปลง เปนเพราะน ามนร าขาว

ก. มคอเลสเทอรอลนอยกวา

ข. ประกอบดวยไขมนทมพนธะคนอยกวา

ค. มสดสวนของไฮโดรเจนตอคารบอนนอยกวา

ง. มสายของกรดไขมนยาวกวา

6. น ามนถวเหลองเปนทนยมบรโภคเพราะเหตใด

1. มกรดไขมนไลโนเลอกมาก ไมเปนไข

2. มกรดไขมนสเตยรกมาก ไมเหมนหน

3. มกรดปาลมตกมาก ท าใหใสนารบประทาน

4. มกรดโอเลอกมาก ไมท าใหคอเลสเทอรอลในเลอดสง

ก. 1 และ 2

ข. 2 และ 3

ค. 3 และ 4

ง. 4 และ 1


7. น ามนพช + โซเดยมไฮดรอกไซด (โซดาไฟ) …..X….. สาร X คออะไร

ก. สบ

ข. สทาบาน

ค. น ายาลางกระจก

ง. น ามนไบโอดเซล

8. ขอใดไมใชหนาทของไขมน

ก. ท าใหผวชมชน

ข. ชวยในการสรางวตามนเค

ค. เปนสวนประกอบของเยอหมเซลล

ง. เปนฉนวนปองกนการสญเสยความรอน

9. ใชสารละลายในขอใดตรวจสอบปรมาณกรดไขมนไมอมตวในน ามนพชและน ามนสตว

ก. สารละลายไฮโดรเจนเปอรออกไซด

ข. สารละลายคอปเปอร (II) ซลเฟต

ค. สารละลายทงเจอรไอโดดน

ง. สารละลายเบเนดกต

10. การเหมนหนของไขมนและน ามนมสาเหตจากสงใด

ก. ไขมนและน ามนเกดปฏกรยากบออกซเจนในอากาศ

ข. ไขมนและน ามนเกดปฏกรยากบไฮโดรเจนในอากาศ

ค. ไขมนและน ามนมกรดไขมนอมตวอยมากจงเหมนหนเรว

ง. ไขมนและน ามนไดรบความกดดนสงๆ


แหลงอาหารทใหไขมน ไขมนและน ามนพบไดทงในพชและสตว ในพชมกพบในผลและเมลด เชน มะพราว มะกอก ปาลม ถวเหลอง เมลดฝาย และเมลดดอกทานตะวน ในสตวพบตามใตผวหนงและในชองทอง ซงสะสมเปนไขมนอยในเนอเยอ เชน ไขมนหม ไขมนวว ไขแดง ตบปลา อาหารทะเลบางชนด เชน หอยนางรมและหมก

ภาพท 1 แสดงอาหารประเภทไขมน ทมา : http://www.thaigoodview.com/node/93678?page=0,1

องคประกอบและโครงสรางของไขมน และน ามน

ไขมนและน ามน (fat and oil) หรอเรยกวา ลพด (lipid) หรอทางเคมเรยกวา ไตรกลเซอไรด (triglyceride) เปนสารประกอบอนทรยประเภทเอสเทอร ทประกอบดวยธาตคารบอน (C) ไฮโดรเจน (H) และออกซเจน (O) ในโมเลกล ไขมนและน ามนจดเปนเอสเทอรชนดหนงทเกดจากกรดไขมน (fatty acid) รวมกบกลเซอรอล (glycerol) กลเซอรอล + 3 กรดไขมน ไตรกลเซอไรด + 3 น า ( ไขมนหรอน ามน)

ใบควำมรท 1 เรอง แหลงอำหำรทใหไขมน และองคประกอบ โครงสรำงของไขมนและน ำมน

http://www.thaigoodview.com/node/93678?page=0,1


CH2 - OH

CH - OH

CH2 - OH

+ 3R - C - OHO

CH2 - O

CH - O

CH2 - OO

- C - R

- C - RO

- C - RO

+ 3H2O

กลเซอรอล กรดไขมน ไขมนหรอน ำมน

ปฏกรยาระหวางกลเซอรอลกบกรดไขมน ไดไขมนและน ามน ดงสมการ

ไขมน (fat) มสถานะเปนของแขงทอณหภมหอง เชน ไขมนวว ไขมนไก เนองจากประกอบดวยไขมนอมตวมากกวาไขมนไมอมตว น ามน (oil) มสถานะเปนของเหลวทอณหภมหอง เชน น ามนถวเหลอง น ามนมะพราว เนองจากประกอบดวยไขมนไมอมตวมากกวาไขมนอมตว ไขมนและน ามนพบไดทงในพชและสตว ในพชมกพบในผลและเมลด เชน มะพราว มะกอก ปาลม ถวเหลอง เมลดฝาย และเมลดดอกทานตะวน ในสตวพบตามใตผวหนงและในชองทองซงสะสมเปนขนอยในเนอเยอ เชน ไขมนหม ไขมนวว ไขแดง ตบปลา อาหารทะเลบางชนด เชน หอยนางรมและหมก


อธบายองคประกอบและการเกดของไขมนและน ามน

ตอนท 1 ค าสง ใหนกเรยนท าเครองหมาย หนาขอความทถกตอง และเครองหมาย หนาขอความทผด ...................... 1. ไขมนและน ามนเปนสารประกอบอนนทรยประเภทเอสเทอร

...................... 2. ไขมน (fat) เกดจากกลเซอรอล กบ กรดไขมนอมตวมากกวากรดไขมนไมอมตว

...................... 3. ลพด (lipid) ประกอบดวย ไขมนและน ามน (fat and oil) ทางเคมเรยกวา

ไตรกลเซอไร (triglyceride)

...................... 4. ไขมนและน ามน เกดจากปฏกรยาระหวาง กลเซอรอล 1 โมเลกล กบ

กรดไขมน 1 โมเลกล

...................... 5. น ามน (oil) มสถานะเปนของเหลวทอณหภมหอง เชน น ามนถวเหลอง น ามน

มะพราว เกดจาก กลเซอรอลกบกรดไขมนไมอมตว

กจกรรมท 1

จดประสงค


ตอนท 2 ค าสง เลอกค า 3 ค าตอไปน เตมลงทายขอความทเขากนใหถกตอง ไขมน (fat) น ามน (oil) ไตรกลเซอไร (triglyceride)

1. เปนของแขงทอณหภมหอง ..................................................................................... 2. เกดจากกลเซอรอลท าปฏกรยากบกรดไขมน โดยอาศยตวเรงปฏกรยา และความรอนเกดเปน

................................................................... 3. สถานะเปนของเหลวทอณหภมหอง ........................................................................... 4. เกดจากการรวมตวของกลเซอรอลกบกรดไขมนไมอมตวมากกวากรดไขมนอมตว

................................................................... 5. เกดจากการรวมตวของกลเซอรอลกบกรดไขมนอมตวมากกวากรดไขมนไมอมตว

...................................................................


กรดไขมนเปนกรดอนทรย มโครงสรางทประกอบดวย 2 สวน คอ สวนทมธาตคารบอนตอกนดวยพนธะเกยวหรอพนธะคเปนสายยาว และสวนทเปนหมคารบอกซล (-COOH) ซงมสมบตเปนกรด สวนทเปนสารไฮโดรคารบอน (-R) ในโมเลกลของกรดไขมนสวนใหญประกอบดวยไฮโดรคารบอนสายตรงทมจ านวนอะตอมของคารบอนเปนเลขค มประมาณ 12-26 อะตอม และทพบมากมคารบอน 14, 16 และ 18 อะตอม กรดไขมนแบงตามโครงสรางของสวนทเปนไฮโดรคารบอน (R) ไดเปน 2 ชนด คอ

1. กรดไขมนอมตว (saturated fatty acid) เปนกรดไขมนทธาตคารบอนยดกนดวยพนธะเดยว โมเลกลไมสามารถรบไฮโดรเจนไดอก กรดไขมนชนดนมจ านวนคารบอนตงแต 4 – 24 อะตอม มสตรทวไปดงน CnH2n+1 COOH ( เมอ n = จ านวนคารบอนทมากกวา 2 ) หรอเขยนยอ ๆ วา R-CH2-CH2-COOH พบไดในไขมนจากสตวและไขมนจากพช แตจะพบมากในไขมนจากสตว เชน กรดปาลมตก มสตรทวไป คอ สตรโครงสรางเขยนได ดงน

สารไฮโดรคารบอน หมคารบอกซลหรอ หมกรด

ใบควำมรท 2 เรอง กรดไขมน

กรดไขมน ( fatty acid)


กรดไขมนอมตวมสมบตแขงตวงาย มจดหลอมเหลวสง ไมเหมนหน เพราะไมท าปฏกรยากบออกซเจนในอากาศ แตกรดไขมนชนดนยอยยาก ถารบประทานเขาไปมาก ๆอาจท าใหเกดการอดตนของหลอดเลอดได

2. กรดไขมนไมอมตว (unsaturated fatty acid) เปนกรดไขมนทธาตคารบอนบางอะตอมยด เกาะกนดวยพนธะค ท าใหโมเลกลมไฮโดรเจนนอยกวากรดไขมนอมตว มสตรทวไป ดงน ดงน CnH2n-1 COOH ( เมอ n = จ านวนคารบอนทมากกวา 2 ) หรอเขยนยอ ๆ วา R-CH=CHCOOH ในโมเลกลอาจมพนธะคเพยงคเดยวหรออาจมหลายคกได เชน กรดโอเลอก ในโมเลกลมคารบอน 18 อะตอมมพนธะค 1 ค พบไดจากไขมนจากพชและสตวซงรางกายสามารถสงเคราะหไดเอง สวนกรดไขมนทในโมเลกลมพนธะหลายคระหวางอะตอมคารบอนตงแต 2 ต าแหนง เชน กรดไลโนเลอก กรดไลโนเลนก รางกายจะไมสามารถสงเคราะหได ตองไดรบจากสารอาหารเทานน เรยกกลมกรดไขมนชนดนวา กรดไขมนจ าเปน (essential fatty acids)

กรดโอเลอก สตรทวไป

กรดโอเลอก สตรโครงสราง

หมคารบอกซล


ตารางแสดงจดหลอมเหลวของกรดไขมนบางชนด ก. กรดไขมนอมตว จด

หลอมเหลว แหลงทพบ

ชอกรด สตรโครงสราง (0C) butyric acid caprilic acid lauric acid myristic acid palmatic acid stearic acid arachidic acid

CH3(CH2)2COOH CH3(CH2)6COOH CH3(CH2)10COOH CH3(CH2)12COOH CH3(CH2)14COOH CH3(CH2)16COOH CH3(CH2)18COOH

-7.9 -

44.2 53.9 63.1 69.6 76.5

เนย น ามนมะพราว น ามนมะพราว ,ปาลม ลกจนทรเทศ น ามนปาลม น ามนสตว น ามนสตว น ามนถวเหลอง

ข. กรดไขมนไมอมตว palmitoleic acid oleic acid linoleic acid linolenic acid arachidonic acid

CH3(CH2)5CH=CH(CH2)7COOH CH3(CH2)7CH=CH(CH2)7COOH CH3(CH2)4(CH=CHCH2)2(CH2)6COOH CH3CH2(CH=CHCH2)3(CH2)6COOH CH3(CH2)4(CH=CHCH2)4(CH2)2COOH

-0.5 13.4 -5

-11 149.5

ไขมนพชและสตว น ามนมะกอก,ไขมนสตวน ามนลนสดน ามนถวเหลอง น ามนลนสด ไขมนสตว

จากตารางจะเหนไดวา กรดไขมนอมตวมจดหลอมเหลวสงกวากรดไขมนไมอมตว ท าใหน ามนหรอไขมนทมสวนประกอบของกรดไขมนอมตวปรมาณมากมสถานะเปนของแขง หรอจบตวเปนกอนเมออณหภมต าหรอเกบไวในตเยน นอกจากไขมนทกลาวมาแลว ยงมไขมนอกชนดหนงทมบทบาทตอรางกาย คอ คอเลสเตอรอล (cholesterol) พบในเลอดและสวนตาง ๆ ของรางกาย เปนสารจ าเปนทรางกายใชเปนสารเรมตนในการสรางน าด และฮอรโมนเพศ สรางสารทจะเปลยนไปเปนวตามนดเมอไดรบแสงอาทตย ชวยในการดดซมกรดไขมนทล าไสเลกและน าพากรดไขมนในเลอด รางกายสามารถสงเคราะหคอเลสเตอรอลไดเอง แตมปรมาณไมเพยงพอกบความตองการ จงตองไดรบเพมจากอาหารประเภทเนอสตว เชน สตวทะเลทมปรมาณคอเลสเตอรอลสง เครองในสตว และไขแดง


รป 2.2 สตรโครงสรางของคอเลสเตอรอล

การสรางและการสลายตวของคอเลสเตอรอลในรางกายเกดขนตลอดเวลา และถกขบออกจากรางกายในรปน าดปลอยเขาสล าไสเลก เพอชวยในการยอยไขมน การรบประทานอาหารประเภทไขมนทมกรดไขมนชนดอมตวในปรมาณมาก เปนสาเหตหนงทท าใหระดบคอเลสเตอรอลในหลอดเลอดสง ซงคอเลสเตอรอลเหลานจะรวมกบไขมนชนดอนไปเกาะตามผนงหลอเลอด เกดการอดตนในหลอดเลอด ท าใหเกดโรคตาง ๆ เชน โรคความดนเลอดสง โรคหวใจ โรคอมพาต และโรคเบาหวาน ดงนนเพอปองกนการอดตนของคอเลสเตอรอลในหลอดเลอด จงควรเลอกรบประทานอาหรทมกรดไขมนจ าเปนตอรางกาย โดยเฉพาะกรดไลโนเลอกในปรมาณทเพยงพอ หลกเลยงอาหารทมคอเลสเตอรอลสง และออกก าลงกายอยางสม าเสมอ

ทมา : http://www.loveuhealthy.com/1290199 ทมา : http://www.ilikemassage.com/article/detail.php?id=72

รป 2.3 แสดงการอดตนของไขมนในหลอดเลอด

ทมา : http://www.myfirstbrain.com/student_view.aspx?ID=35102

http://www.loveuhealthy.com/1290199%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20ทมา

http://www.loveuhealthy.com/1290199%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20ทมา


อธบายสมบตของกรดไขมนอมตวและกรดไขมนไมอมตว

ค าสง ตอไปนขอใดคอลกษณะของกรดไขมนอมตว หรอกรดไขมนไมอมตว โดยใหนกเรยนเตมอกษร

อ หนาขอความทเปนลกษณะของกรดไขมนอมตว และเตม ม หนาขอความทเปนลกษณะของกรดไขมนไมอมตว

................ 1. กรดไขมนทธาตคารบอนยดกนดวยพนธะเดยวทงหมด

................ 2. กรดไขมนทธาตคารบอนบางอะตอมยดเกาะกนดวยพนธะค

................ 3. โมเลกลไมสามารถรบไฮโดรเจนไดอก

................ 4. ไขมนทมาจากสตว มากกวาจากพช

................ 5. มจดหลอมเหลวสงกวา

................ 6. เปนของแขงจบตวเปนกอนเมออณหภมต าหรอเกบไวในตเยน

................ 7. ท าใหเกดการเหมนหนได

................ 8. รบประทานเขาไปมาก ๆ อาจท าใหเกดการอดตนของหลอดเลอดได

................ 9. เปนไขมนทสวนใหญมาจากพชมากกวามาจากสตว




ทดลองและอธบายวธการตรวจสอบกรดไขมนไมอมตว

เปรยบเทยบปรมาณกรดไขมนไมอมตวในน ามนชนดตาง ๆ

1. ทดสอบเพอเปรยบเทยบปรมาณกรดไขมนไมอมตวในน ามนชนดตาง ๆ ได 2. อธบายปฏกรยาระหวางกรดไขมนอมตวกบทงเจอรไอโอดนได 3. ลงขอสรปความแตกตางของปรมาณกรดไขมนไมอมตวในน ามนแตละชนดได

1. น ามนถวเหลอง 10 ลกบาศกเซนตเมตร 2. น ามนปาลม 10 ลกบาศกเซนตเมตร 3. น ามนมะพราว 10 ลกบาศกเซนตเมตร 4. น ามนมะกอก 10 ลกบาศกเซนตเมตร 5. น ามนสตวชนดตางๆ ชนดละ 10 ลกบาศกเซนตเมตร 6. บกเกอรขนาด 50 ลกบาศกเซนตเมตร 5 ใบ 7. แทงแกวคนสาร 1 อน 8. ตะเกยงแอลกอฮอลพรอมทกนลม 1 ชด 9. สารละลายทงเจอรไอโอดน 1 ขวด



กจกรรมเรอง

จดประสงคของกจกรรม

วสดอปกรณ


1. น าน ามนถวเหลองปรมาตร 10 ลกบาศกเซนตเมตร ใสลงในบกเกอรขนาด 50 ลกบาศก เซนตเมตร แลวน าน ามนถวเหลองไปอนใหรอน

2. หยดสารละลายทงเจอรไอโอดนลงในน ามนถวเหลองทละหยด พรอมกบคนดวยแทงแกว จนกระทงสของทงเจอรไอโอดนจางหายไป จากนนจงเตมหยดตอไปจนกระทงสไมเปลยน สงเกตและนบจ านวนหยดของทงเจอรไอโอดน บนทกผลจ านวนหยดของสารละลายไอโอดนทใชไปลงในตารางบนทกผลการทดลอง

3. ท าซ าขอ 1-2 แตเปลยนน ามนถวเหลองเปนน ามนปาลม น ามนมะพราว น ามนมะกอก และน ามนสตวชนดตาง ๆ แทน

ภาพ 2.4 ขนตอนการเปรยบเทยบปรมาณกรดไขมนไมอมตวในน ามนชนดตาง ๆ

วธท า


ท าการทดลองเมอวนท ............... เดอน ............................... พ.ศ. ................................

ชอ – สกล ....................................................................ชน ....................เลขท...............กลมท............


ชนดของน ามน จ านวนหยดของสารละลายทงเจอรไอโอดน

น ามนถวเหลอง

น ามนปาลม

น ามนมะพราว

น ามนมะกอก

น ามนจากสตว ชนดท 1 น ามน........................


แบบบนทกกจกรรม เรอง เปรยบเทยบปรมาณกรดไขมนไมอมตวในน ามนชนดตาง ๆ


แบบบนทกผลการทดลอง


1. น ามนชนดใดทใชจ านวนหยดของสารละลายทงเจอรไอโอดนมากทสด ชนดใดใชนอยทสด ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. นกเรยนคดวา ปรมาณของทงเจอรไอโอดนทใชบงบอกถงอะไร ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................

3. เพราะเหตใดจงตองใหความรอนแกน ามน อณหภมมผลตอการเกดปฏกรยาหรอไม ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................

4. จากผลการทดลอง จงเรยงล าดบน ามนทมกรดไขมนไมอมตวจากมากไปนอย ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................

5. จากผลการทดลอง นกเรยนจะเลอกใชน ามนชนดใดในการประกอบอาหาร เพราะเหตใด ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................

ค าถาม

สรปผลการทดลอง


ไขมนและน ามนเปนสารอนทรย โครงสรางคลายกนตางกนทชนดของกรดไขมนทเปนองคประกอบ สมบตทว ๆ ไปของไขมนและน ามนมดงน

1. ไมละลำยน ำ แตละลายในตวท าละลายอนทรย เชน เฮกเซน อเทอร อะซโตน คารบอนเต ตระคลอไรด

2. มควำมหนำแนนต ำกวำน ำ แตสงกวาเอทานอล จงลอยน าแตจมเมออยในเอทานอล 3. เกดปฏกรยำกบโซเดยมไฮดรอกไซด เรยกวา ปฏกรยาสะปอนนฟเคชน (saponification

reaction) ไดเกลอทเรยกวาสบ สมการดงน

4. เกดปฏกรยำทท ำใหเกดกำรเหมนหน (rancidity) เมอถกกบออกซเจน ความชนในอากาศ และแบคทเรย ท าใหไขมนและน ามนเกดกลนหนและรสเปลยนไป

5. เกดปฏกรยำไฮโดรลซส (hydrolysis) ไดกรดไขมนและกลเซอรอล ดงสมการ

+

+

ไขมน กรดไขมนอมตว ไฮโดรลซส

กลเซอรอล

น ามน กรดไขมนไมอมตว ไฮโดรลซส

กลเซอรอล

ใบควำมร 3 เรอง สมบตของไขมนและน ำมน

สมบตของไขมนและน ามน


การปองกน : เตมสารกนเหมนหน เชน วตามน E วตามน C สาร BHT

พนธะคในกรดไขมนในไขมนหรอน ามนทไมอมตวจะถก ออกซไดดไดดวยออกซเจน ในอากาศ หรออาจเกด การไฮโดรลซสกบน า โดยมจลนทรยเปนตวเรงปฏกรยา ท าใหไดกรดไขมนโมเลกลเลกทระเหยงายมกลนเหมน หน ดงสมการ

ปฏกรยาออกซเดชน (oxidation reaction) เกดจากออกซเจนในอากาศเขาท า

ปฏกรยาทต าแหนงพนธะค โดยมความรอนจากอากาศเขาชวย เกดเปนสารประกอบ

แอลดไฮด ซงมกลนเหมน

ปฏกรยาไฮโดรลซส (hydrolysis reaction) เกดจากเอนไซมจากจลนทรยเขา

ไฮโดรไลซทต าแหนงเอสเทอร เกดเปนกรดไขมนอสระทมกลนเหมน


อธบายสมบต ประโยชน ของไขมนและน ามน

ค าสง ตอบค าถามตอไปนใหถกตอง

1. ไขมนและน ามนไมละลายในน า แตละลายใน ...........................................................

เชน ...................................................................................................................

2. น า เอทานอล และน ามน มารวมกนแลวเขยา จะแยกชนกนอยางไร เพราะเหตใดจงเปนเชนนน

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

3. ไขมนท าปฏกรยากบโซเดยมไฮดรอกไซด ได ..............................................................................

ปฏกรยาดงกลาว เรยกวา ................................................................................................................

4. ไขมนและน ามน เมอถกกบออกซเจน ความชนในอากาศ และแบคทเรย ท าใหไขมนและน ามน

เกดการเปลยนแปลงอยางไร

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

กจกรรมท 4 เรอง สมบตของไขมนและน ำมน



ไขมนและน ามนเปนสารชวโมเลกลทมความส าคญและจ าเปนตอการด ารงชวตอยางยง

นอกจากนไขมนและน ามนยงน าไปใชประโยชนไดในดานอน ๆ ดงน 1. เปนสวนประกอบของเยอหมเซลล ( cell membrane ) ของสตว 2. เปนแหลงพลงงานของรางกาย เมอรบประทานอาหารมากเกนกวาทรางกายตองการใช

อาหารจะเปลยนเปนไขมนสะสมไวใตผวหนงและอวยวะภายในรางกาย ไขมนและน ามนเปนสารอาหารทใหพลงงานสง เมอเผาผลาญไขมน 1 กรม อยางสมบรณจะใหพลงงานประมาณ 9.0 กโลแคลอร

3. เปนตวท าละลายวตามนบางชนดในรางกาย ไดแก วตามน A D E และ K 4. ใชประกอบอาหารประเภททอดและเปนสวนประกอบของอาหาร เชน เนย ครม 5. เปนสารทใชผลตสบเพอใชในการช าระลางสงสกปรก 6. ปองกนการกระทบกระเทอนของอวยวะภายใน ไขมนจะอยลอมรอบอวยวะภายในทส าคญ

เพอชวยปองกนการกระทบกระเทอน เชน ในชองอก และชองทอง และจะชวยพยงหรอท าใหอวยวะคงรปได เชน ไขมนทบบรเวณแกม ฝามอ ฝาเทา

7. เปนสวนประกอบทส าคญของวตามนและฮอรโมนตาง ๆ 8. ชวยปองกนการสญเสยความรอนของรางกาย ไขมนทอยใตผวหนงจะเปนฉนวนปองกน

ไมใหรางกายสญเสยความรอนมากเกนไป และชวยควบคมไมใหอณหภมของรางกายเปลยนไปตามอากาศภายนอก ไขมนเปนแหลงใหกรดไขมนแกรางกาย โดยปกตแลวเราควรไดรบกรดไขมนทจ าเปนตอรางกายวนละ 2-4 กรม ถารางกายไดรบไขมนในปรมาณนอยกวาทก าหนดจะท าใหไดรบพลงงานไมเพยงพอ น าหนกรางกายจะนอยกวาปกต ไดรบกรดไขมนทจ าเปนและวตามนทละลายในไขมนนอย เกดโรคขาดวตามน แตถาไดรบไขมนปรมาณมากเกนไป รางกายจะไดรบพลงงานมากกวาทตองการ ท าใหน าหนกรางกายมากเกนไป และเกดโรคอวนได

ใบควำมร 4 เรอง ประโยชนของไขมนและน ามน

ประโยชนของไขมนและน ามน


อธบายสมบต ประโยชน ของไขมนและน ามน

ค าสง ใหนกเรยนท าเครองหมาย หนาขอความทถกตองเกยวกบประโยชนของไขมนและน ามน

และเครองหมาย หนาขอความทผด

กจกรรมท 5 เรอง ประโยชนของไขมนและน ามน

.................. 1. ปองกนการกระทบกระเทอนของอวยวะภายใน

.................. 2. ชวยในการเจรญเตบโต

.................. 3. เปนตวท าละลายวตามนบางชนดในรางกาย ไดแก วตามน A D E และ K

.................. 4. เปนสวนประกอบทส าคญของวตามนและฮอรโมนตาง ๆ

.................. 5. เสรมสรางและซอมแซมเนอเยอ

.................. 6. เปนฉนวนปองกนไมใหรางกายสญเสยความรอน และควบคมอณหภมของรางกาย

.................. 7. เปนสารทใชผลตสบเพอใชในการช าระลางสงสกปรก

.................. 8. เปนสารพนธกรรมชนดหนง




1. ไขมน และน ามน แตกตางกนอยางไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. ไขมนเกดจากการรวมตวทางเคมของอะไร ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. โครงสรางของกรดไขมนหมายเลข 1 และ 2 คอ อะไร สวนใดทท าใหกรดไขมนแตละชนดแตกตางกน

หมายเลข 1 คอ .............................................................................................................................. หมายเลข 2 คอ .............................................................................................................................. สวนทท าใหกรดไขมนแตละชนดแตกตางกน คอ ..........................................................................

1 2

แบบฝกหด ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง ไขมนและน ามน


4. กรดไขมนในธรรมชาตแบงเปนกประเภท อะไรบาง บอกขอแตกตางของกรดไขมนแตละประเภทดงกลาว กรดไขมนมธรรมชาตแบงเปน..............ประเภท ไดแก ............................................................... ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ มขอแตกตาง ดงน .......................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................

5. กรดไขมนทมพนธะคระหวางอะตอมคารบอนตงแต 2 ต าแหนง รางกายสามารถสงเคราะหไดตองไดรบจากสารอาหารเทานน เรยกกรดไขมนประเภทนวาอะไร ........................................................................................................................................................

6. เหตใดน ามนพชสวนใหญมสถานะเปนของเหลว ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................

7. ถาน าน ามนมะพราวมาตมกบโซดาไฟ หรอเรยกวา โซเดยมไฮดรอกไซด (NaOH) จะไดผลตภณฑเปนสารใด ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................

8. ไขมนและน ามน ถกกบออกซเจน และความชนในอากาศ จะเกดสงใด ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................


ขอสอบเปนขอสอบแบบปรนยแบบเลอกตอบมทงหมด 10 ขอ

ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว และท าเครองหมายกากบาท () ลงในกระดาษค าตอบ

1. น ามนถวเหลองเปนทนยมบรโภคเพราะเหตใด

1. มกรดไขมนไลโนเลอกมาก ไมเปนไข

2. มกรดไขมนสเตยรกมาก ไมเหมนหน

3. มกรดปาลมตกมาก ท าใหใสนารบประทาน

4. มกรดโอเลอกมาก ไมท าใหคอเลสเทอรอลในเลอดสง

ก. 4 และ 1

ข. 1 และ 2

ค. 2 และ 3

ง. 3 และ 4

2. ขอใดกลาวถงไขมนและน ามนไดถกตอง

ก. ประกอบดวยกลเซอรอลทมองคประกอบเปนกรดไขมน

ข. เปนสารประกอบไตรกลเซอไรด

ค. เปนสารโมเลกลใหญเกดจากการรวมตวกนของกรดไขมน

ง. ประกอบดวยกรดไขมนอมตวและกรดไขมนไมอมตวเชอมตอกนดวยพนธะเดยวหรอพนธะค

แบบทดสอบหลงเรยน ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง ไขมนและน ามน

ค าชแจง

ค าสง


3. ก าหนดสมบตบางประการของกรดไขมน

กรดไขมน จดหลอมเหลว (°C) จ านวนคารบอน

A

B

C

D

63

-1

70

-5

16

16

18

18

ไขมนและน ามนทเกดจากกรดไขมนตวใดบาง ทสามารถเกดการเหมนหนงาย

ก. B

ข. C

ค. B และ D

ง. A และ C

4. ขอใดไมใชหนาทของไขมน

ก. เปนฉนวนปองกนการสญเสยความรอน

ข. ท าใหผวชมชน

ค. เปนสวนประกอบของเยอหมเซลล

ง. ชวยในการสรางวตามนเค

5. ไขมนและน ามนเปนสารประกอบประเภทใด ก. กรดไขมน ข. เอสเทอร ค. แอลกอฮอล ง. อเทอร

6. ไขมนหรอน ามนจะละลายไดดกบสารชนดใด ก. น า

ข. น าเดอด

ค. เฮกเซน

ง. แอลกอฮอล


7. น ามนพช + โซเดยมไฮดรอกไซด (โซดาไฟ) …..X….. สาร X คออะไร

ก. สทาบาน

ข. สบ

ค. น ามนไบโอดเซล

ง. น ายาลางกระจก

8. เมอน าน ามนร าขาวและน ามนหมใสตเยนทอณหภม 15 °C นาน 3 ชวโมง น ามนหมจะแขงตว

แตน ามนร าขาวไมเปลยนแปลง เปนเพราะน ามนร าขาว

ก. มสายของกรดไขมนยาวกวา

ข. มคอเลสเทอรอลนอยกวา

ค. ประกอบดวยไขมนทมพนธะคนอยกวา

ง. มสดสวนของไฮโดรเจนตอคารบอนนอยกวา

9. การเหมนหนของไขมนและน ามนมสาเหตจากสงใด

ก. ไขมนและน ามนไดรบความกดดนสงๆ

ข. ไขมนและน ามนเกดปฏกรยากบออกซเจนในอากาศ

ค. ไขมนและน ามนเกดปฏกรยากบไฮโดรเจนในอากาศ

ง. ไขมนและน ามนมกรดไขมนอมตวอยมากจงเหมนหนเรว

10. ใชสารละลายในขอใดตรวจสอบปรมาณกรดไขมนไมอมตวในน ามนพชและน ามนสตว

ก. สารละลายเบเนดกต

ข. สารละลายทงเจอรไอโดดน

ค. สารละลายไฮโดรเจนเปอรออกไซด

ง. สารละลายคอปเปอร (II) ซลเฟต


อธบายองคประกอบและการเกดของไขมนและน ามน

ตอนท 1 ค าสง ใหนกเรยนท าเครองหมาย หนาขอความท และเครองหมาย หนาขอความทผด ....... .......... 1. ไขมนและน ามนเปนสารประกอบอนนทรยประเภทเอสเทอร ........ ........ 2. ไขมน (fat) เกดจากกลเซอรอล กบ กรดไขมนอมตวมากกวากรดไขมนไมอมตว ........ ........ 3. ลพด (lipid) ประกอบดวย ไขมนและน ามน (fat and oil) ทางเคมเรยกวา

ไตรกลเซอไร (triglyceride) ........ .......... 4. ไขมนและน ามน เกดจากปฏกรยาระหวาง กลเซอรอล 1 โมเลกล กบ

กรดไขมน 1 โมเลกล ........ ......... 5. น ามน (oil) มสถานะเปนของเหลวทอณหภมหอง เชน น ามนถวเหลอง น ามน

มะพราว เกดจาก กลเซอรอลกบกรดไขมนไมอมตวมากกวาไขมนอมตว

เฉลยกจกรรมท 1



ตอนท 2 ค าสง เลอกค า 3 ค าตอไปน เตมลงทายขอความทเขากนใหถกตอง ไขมน (fat) น ามน (oil) ไตรกลเซอไร (triglyceride)

1. เปนของแขงทอณหภมหอง ......ไขมน (fat) ..................................................... 2. เกดจากกลเซอรอลท าปฏกรยากบกรดไขมน โดยอาศยตวเรงปฏกรยา และความรอนเกดเปน

........ไตรกลเซอไร (triglyceride)............... 3. สถานะเปนของเหลวทอณหภมหอง ........น ามน (oil) .................................... 4. เกดจากการรวมตวของกลเซอรอลกบกรดไขมนไมอมตวมากกวากรดไขมนอมตว

........น ามน (oil) ........................................................... 5. เกดจากการรวมตวของกลเซอรอลกบกรดไขมนอมตวมากกวากรดไขมนไมอมตว

............ไขมน (fat) ........................................


จดประสงค อธบายสมบตของกรดไขมนอมตวและกรดไขมนไมอมตว

ค าสง ตอไปนขอใดคอลกษณะของกรดไขมนอมตว หรอกรดไขมนไมอมตว โดยใหนกเรยนเตมอกษร

อ หนาขอความทเปนลกษณะของกรดไขมนอมตว และเตม ม หนาขอความทเปนลกษณะของกรดไขมนไมอมตว

......อ.......... 1. กรดไขมนทธาตคารบอนยดกนดวยพนธะเดยวทงหมด

......ม.......... 2. กรดไขมนทธาตคารบอนบางอะตอมยดเกาะกนดวยพนธะค

.......อ......... 3. โมเลกลไมสามารถรบไฮโดรเจนไดอก

.......อ........ 4. ไขมนทมาจากสตว มากกวาจากพช

.......อ......... 5. มจดหลอมเหลวสงกวา

.......อ......... 6. เปนของแขงจบตวเปนกอนเมออณหภมต าหรอเกบไวในตเยน

......ม.......... 7. ท าใหเกดการเหมนหนได

.......อ......... 8. รบประทานเขาไปมาก ๆ อาจท าใหเกดการอดตนของหลอดเลอดได

.......ม......... 9. เปนไขมนทสวนใหญมาจากพชมากกวามาจากสตว

เฉลยกจกรรมท 2


ท าการทดลองเมอวนท ............... เดอน ............................... พ.ศ. ................................ ชอ – สกล ....................................................................ชน ....................เลขท...............กลมท............


ชนดของน ามน จ านวนหยดของสารละลายทงเจอรไอโอดน

น ามนถวเหลอง

น ามนปาลม

น ามนมะพราว รายงานตามผลการทดลองทได

น ามนมะกอก



เฉลยแบบบนทกกจกรรมท 3 เรอง เปรยบเทยบปรมำณกรดไขมนไมอมตวในน ำมนชนดตำง ๆ


แบบบนทกผลการทดลอง


ค าถาม

1. น ามนชนดใดทใชจ านวนหยดของสารละลายทงเจอรไอโอดนมากทสด ชนดใดใชนอยทสด ......น ามนมะกอกใชจ านวนหยดของทงเจอรไอโอดนมากทสด สวนน ามนมะพราวใชจ านวนหยดของทงเจอรไอโอดนนอยทสด โดยน ามนทใชจ านวนหยดของไอโอดนมากทสดคอพวกทมองคประกอบของกรดไขมนอมตวมาก สวนน ามนทใชจ านวนหยดของไอโอดนนอยแสดงวามองคประกอบของกรดไขมนอมตวมาก..................................................................................

2. นกเรยนคดวา ปรมาณของทงเจอรไอโอดนทใชบงบอกถงอะไร .......บงบอกถงปรมาณของพนธะคทเขาท าปฏกรยากบไอโอดน ซงหมายถง ปรมาณของกรดไขมนไมอมตว...........................................................................................................................

3. เพราะเหตใดจงตองใหความรอนแกน ามน อณหภมมผลตอการเกดปฏกรยาหรอไม ........ในการเกดปฏกรยาบางครงจะเกดไดไมสมบรณทอณหภมหอง จงตองมการใหความรอนแกปฏกรยาดวย เพอชวยเรงการเกดปฏกรยา แสดงวาอณหภมมผลตอการเกดปฏกรยาดงกลาว

4. จากผลการทดลอง จงเรยงล าดบน ามนทมกรดไขมนไมอมตวจากมากไปนอย ...น ามนมะกอก น ามนถวเหลอง น ามนปาลม น ามนสตว และน ามนมะพราว..............

5. จากผลการทดลอง นกเรยนจะเลอกใชน ามนชนดใดในการประกอบอาหาร เพราะเหตใด ........น ามนมะกอก แตทงนทงนนตองค านงถงลกษณะการใชงานควบคกนไปดวย...................

สรปผลการทดลอง ...........กรดไขมนไมอมตวเปนกรดไขมนทมพนธะคในโมเลกล โดยกรดไขมนไมอมตวสามารถตรวจสอบจากการฟอกจางสสารละลายโบรมน (Br2) และไอโอดน (I2) โดยจะเกดปฏกรยาการเตมทต าแหนงพนธะคของกรดไขมนไมอมตว ซงไขมนหรอน ามนชนดใดทฟอกจางสของสารละลายโบรมน (Br2) และไอโอดน (I2) มาก แสดงวาไขมนหรอน ามนนนประกอบดวยกรดไขมนไมอมตวจ านวนมาก.....


อธบายสมบตของไขมนและน ามน


1. ไขมนและน ามนไมละลายในน า แตละลายใน .....ตวท าละลายอนทรย................................

เชน .....เฮกเซน อเทอร อะซโตน..........................................................................................

2. น า เอทานอล และน ามน มารวมกนแลวเขยา จะแยกชนกนอยางไร เพราะเหตใดจงเปนเชนนน

.........เอทานอล ไขมน น ามน เนองจาก ไขมนมความหนาแนนต ากวาน า แตสงกวาเอทานอล

จงลอยน าแตจมเมออยในเอทานอล......................................................................................

6. ไขมนท าปฏกรยากบโซเดยมไฮดรอกไซด ได ..... สบ............................................................ปฏกรยาดงกลาว เรยกวา ...ปฏกรยาสะปอนนฟเคชน (saponification reaction).......................

3. ไขมนและน ามน เมอถกกบออกซเจน ความชนในอากาศ และแบคทเรย ท าใหไขมนและน ามน

เกดการเปลยนแปลงอยางไร

.......เกดปฏกรยำทท ำใหเกดกำรเหมนหน (rancidity) เมอถกกบออกซเจน ความชนในอากาศ และแบคทเรย ท าใหไขมนและน ามนเกดกลนหนและรสเปลยนไป………………………….

เฉลยกจกรรมท 4 เรอง สมบตของไขมนและน ามน



ค าสง ใหนกเรยนท าเครองหมาย หนาขอความทถกตองเกยวกบประโยชนของไขมนและน ามน และเครองหมาย หนาขอความทผด ........ .......... 1. ปองกนการกระทบกระเทอนของอวยวะภายใน

........ .......... 2. ชวยในการเจรญเตบโต

........ .......... 3. เปนตวท าละลายวตามนบางชนดในรางกาย ไดแก วตามน A D E และ K

........ .......... 4. เปนสวนประกอบทส าคญของวตามนและฮอรโมนตาง ๆ

........ .......... 5. เสรมสรางและซอมแซมเนอเยอ

......... ......... 6. เปนฉนวนปองกนไมใหรางกายสญเสยความรอน และควบคมอณหภมของรางกาย

......... ......... 7. เปนสารทใชผลตสบเพอใชในการช าระลางสงสกปรก

........ .......... 8. เปนสารพนธกรรมชนดหนง

กจกรรมท 5 เรอง ประโยชนของไขมนและน ำมน



1. ไขมน และน ามน แตกตางกนอยางไร ไขมน (fat) มสถานะเปนของแขงทอณหภมหอง เชน ไขมนวว ไขมนไก เนองจากประกอบดวยไขมนอมตวมากกวาไขมนไมอมตว น ามน (oil) มสถานะเปนของเหลวทอณหภมหอง เชน น ามนถวเหลอง น ามนมะพราว เนองจากประกอบดวยไขมนไมอมตวมากกวาไขมนอมตว

2. ไขมนเกดจากการรวมตวทางเคมของอะไร กลเซอรอล และกรอไขมน

3. โครงสรางของกรดไขมนหมายเลข 1 และ 2 คอ อะไร สวนใดทท าใหกรดไขมนแตละชนด

แตกตางกน หมายเลข 1 คอ ...สารไฮโดรคารบอน (-R) ในโมเลกลของกรดไขมนสวนใหญประกอบดวย

ไฮโดรคารบอนสายตรงทมจ านวนอะตอมของคารบอนเปนเลขค มประมาณ 12-26 อะตอม ....

หมายเลข 2 คอ ...หมคารบอกซลหรอ หมกรด..................... ............................................

สวนทท าใหกรดไขมนแตละชนดแตกตางกน คอ ..หมายเลข 1 คอ ...สารไฮโดรคารบอน (-R).....

1 2

เฉลยแบบฝกหด ชดกจกรรมกำรเรยนร ชดท 2 ไขมนและน ำมน


4. กรดไขมนในธรรมชาตแบงเปนกประเภท อะไรบาง บอกขอแตกตางของกรดไขมนแตละประเภทดงกลาว กรดไขมนมธรรมชาตแบงเปน...2...ประเภท ไดแก

1. กรดไขมนอมตว (saturated fatty acid) 2. กรดไขมนไมอมตว (unsaturated fatty acid

มขอแตกตาง ดงน 1. กรดไขมนอมตว (saturated fatty acid) เปนกรดไขมนทธาตคารบอนยดกนดวย

พนธะเดยว โมเลกลไมสามารถรบไฮโดรเจนไดอก 2. กรดไขมนไมอมตว (unsaturated fatty acid) เปนกรดไขมนทธาตคารบอนบาง

อะตอมยดเกาะกนดวยพนธะค 5. กรดไขมนทมพนธะคระหวางอะตอมคารบอนตงแต 2 ต าแหนง รางกายสามารถสงเคราะหได

ตองไดรบจากสารอาหารเทานน เรยกกรดไขมนประเภทนวาอะไร ..............กรดไขมนจ าเปน..............................................................................................

6. เหตใดน ามนพชสวนใหญมสถานะเปนของเหลว .....ไขมนและน ามนทมากจากพชสวนใหญเปนกรดไขมนไมอมตว มจดหลอมเหลวต า ท าใหมสถานะเปนของเหลว....................................................................

7. ถาน าน ามนมะพราวมาตมกบโซดาไฟ หรอเรยกวา โซเดยมไฮดรอกไซด (NaOH) จะไดผลตภณฑเปนสารใด .......จะไดสบ เนองจากไขมนหรอน ามน เมอท าปฏกรยากบโซเดยมไฮดรอกไซด ไดเกลอทเรยกวาสบ ดงปฏกรยา

8. ไขมนและน ามน ถกกบออกซเจน และความชนในอากาศ จะเกดสงใด เกดปฏกรยำทท ำใหเกดกำรเหมนหน (rancidity) เมอถกกบออกซเจน ความชนใน

อากาศ และแบคทเรย ท าใหไขมนและน ามนเกดกลนหนและรสเปลยนไป


กอนเรยน หลงเรยน

ขอท เฉลย ขอท เฉลย

1 ก 1 ก

2 ง 2 ข

3 ข 3 ค

4 ข 4 ง

5 ค 5 ข

6 ง 6 ค

7 ก 7 ข

8 ข 8 ง

9 ค 9 ข

10 ก 10 ข

เฉลยแบบทดสอบกอน-หลงเรยน ชดกจกรรมท 2 เรอง ไขมนและน ำมน


กระทรวงศกษาธการ. หลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 2551. กรงเทพมหานค : โรงพมพครสภาลาดพราว. 2551. กระทรวงศกษาธการ. หนงสอเรยน รำยวชำพนฐำน วทยำศำสตร สำรและสมบตของสำร ชน

มธยมศกษำปท 4-6 ส ำหรบนกเรยนทไมเนนวทยำศำสตร. พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ สกสค. ลาดพราว. 2556.

กระทรวงศกษาธการ. คมอคร รำยวชำพนฐำน วทยำศำสตร สำรและสมบตของสำร ชนมธยมศกษำ ปท 4-6 ส ำหรบนกเรยนทไมเนนวทยำศำสตร. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ สกสค. ลาดพราว. 2554.

บญชา แสนทว และคณะ. หนงสอเรยน รำยวชำพนฐำน วทยำศำสตร สำรและสมบตของสำร ม. 4-6. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพวฒนาพานช จ ากด. 2553.

บญชม ศรสะอาด. กำรพฒนำกำรสอน. พมพครง 2. กรงเทพมหานคร : เดอะบคส.2555. โรจนฤทธ โรจนธเนศ และ จตรงค สภาพพรอม. หนงสอเรยน รำยวชำพนฐำน วทยำศำสตร สำรและ

สมบตของสำร ชนมธยศกษำปท 4-6. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพ บรษทพฒนาคณภาพ วชาการ (พว.) จ ากด. 2553.

ศรลกษณ ผลวฒนะ และประดบ นาคแกว. หนงสอเรยน รำยวชำพนฐำน วทยำศำสตร เคม ชน มธยมศกษำปท 2 ภำคเรยนท 1. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพแมค จ ากด. 2553.


http://www.myfirstbrain.com/student_view.aspx?ID=35102

http://www.ilikemassage.com/article/detail.php?id=72

http://www.loveuhealthy.com/1290199

บรรณำนกรม


http://www.myfirstbrain.com/student_view.aspx?ID=35102

http://www.ilikemassage.com/article/detail.php?id=72

ค ำชี้แจง · PDF file · 2016-03-31สารชีวโมเลกุล...

Documents